Full text of "Patrologiae cursus completus sive biblioteca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica, omnium SS. Patrum, doctorum scriptorumque eccelesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocentii III tempora floruerunt .."

See other formats

Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 


public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 


We also ask that you: 


Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual 
personal, non-commercial purposes. 


and we request that you use these files for 


Ὁ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


Ἢ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. con/] 


CS529-l 03 


HARVARD COLLEGE 
LIBRARY 


FROM THE BEQUEST OF 
JAMES WALKER 
(Class of 1814) 
President of Harvard College 


* Preference being given to works in the Intellectoal 
and Moral Sciences" 


PATRO LOGLE 


, CURSUS COMPLETUS 


SIVE 


. BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OMNIUM SS, PATRUM, DOCTORUM NRUPTORUMQUS ECCLESIASTICORUM 


AB /EVO APOSTOLICO AD INNOCENTI III TEMPORA 


FLOBUEBUNT ; 


RECUSIO CHRONOLOGICA 


OMNIUM-QU/E EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA 
*- ECCLESLE S/ECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMA8, INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANCSCRIPTI8 COLLATAS, 
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ; 
DISSERTATIONIBUS, CONMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; 
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUJE TRIBUS NOVISSIMIS SJACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS 
.  DETECTIS, AUCTA ; 
INDICIBUS l'ARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SITE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI 
SUBSEQUENTIBUS, DONATA; 
CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM l'AGINARUM MARGUNEN SUPERIOREM 
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ; 
OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM 
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID 
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO 
RIPTUR/E SACR/E, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM .QUINAM PATRES 
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM 
SCRIPTURA TEXTUS COMMENTATI SINT. 
EDJTIO ACCURATISSIMA , CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA , 8I PERPENDANTUR : CHARACTERUM NITIDITAS . 
CHARTJE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS 
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR.EBERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, HETHODICA ET CHRONOLOGICA, 
S$EXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HiC ILLIC SPARSORUM, 
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES /ETATES, 
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM. 


SERIES PRIMA, 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIA LATINA 
A TERTULLIANO AD GREGORIUM MÁGNUM. 


S(ccutante. 5.239. 90tigne, 
BIBLIOTHECIEE CLERI UNIVERSE, 
SIVE 


CURSUUM COMPLRTORUM IN 8INGULOS SCIENTI/E ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORE. 


PATROLOGIE TOMUS LXXIII. 
VITJE PATRUM, sive, HISTORLE EREMITICE LIBRI DECEM. 


TOMUS PRIOR. 


"ANISIIS, VENIT APUD EDITOREM, 
IN ViA DICTA. D'AMROISE, PROPE PORTAM VULGO D'ENFER NOMINATAM, 
SFU PETIT-MONTROUGR. 


1849 


LESESTRE METALET 


Hanc chorographiam, quam ipse Vallarsius sue Rufini operum editioni inseruerat, noverit lector, tomo 
XXI non minus ac praesenti esse referendam. 


APPENDIX 


AD MONUMENTA SEX PRIORUM ECCLESLE SECULORUM. 


VITE PATRUM 


SIVE 


HISTORLE EREMITICAJE LIBRI DECEM 


AUCTORIBUS SUIS RT NMITORÀ PRISTINO RESTITUTI 
AC NOTATIONXIBUS ILLUSTRATI, OPERA ET STUDIO HERIBERTI BOSWEYDI, ULTRAJECTINI 
R SOCIETATE JESU THEOLOGI. 


ACCEDIT 


ONOMASTICON RHRUM KT VERBORUM DIFFICILIORUM, CUM MULTIPLICI INDICE, 
ETIAM CONCIONATORIO. 


£€DiTIO NÉMORATISSIMA QUA. ANTUERPLE PRODIIT, ANNO DOMINI MDCXXVI, EX OFFICIA PLANTINIANA, 
NUNC AUTEM ACCURATIOR REVIYISCIT, 


NOVISSIME CORRIGENTE ET RECENSENTE 


J.-P. MIGNE, 


BIBLIOTHEGIE GLERI UNIUBRSJ, 
SIVE 
CUMSUUM GOMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIAE ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORK. 


TOMUS PRIOR. 


PRIX : 7 FRANCS. 


v 


3 
PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM, 


IN VIA DICTA D'AMBOISE, PROPE PORTAM VULGO D'ENFER NOMINATAM, 
$EU PRTIT-MONTROUGE. 


1849 


BENALET. 


Ex typis MIGNE, au Petit- Montronge. 


MONI ITUM. 


Seriei. Patrum. qu& a Tertulliano αὐ Gregorium. Magnum | extenditur quas: coronidem. imponimus Vitas 
Patrum. Hosweydi , opus videlicet. omnium votis exoptatum, laudibus commendatum. Nec a nostro proposito 
nobis aberrare videmur , dum sex priorum seculorum monumentis hanc. Vitarum collectionem M Mp 
quarum auctores [orte omnes ad illam temporis periodum , satis multi ad Patrologiam Latinam pertinent : 
qui Grace scripserunt nonnisi sub. antiquissime interpretationis larva se nunc Leclori studioso oferentibus, 
el quasi jus latinitatis αὐ hac speciali forma mutuatis, donec ipsos, in serie Greca, suis. locis legere liceat, 
propriam linguam loquentes recentiorique interpretatione donalos. M. 


D——á—A MÀ ——— à—À 


e 


AD ANTONIUM DE WINGHE 9 
ABBATEM LJETIENSEM ORDINIS SANCTI BENEDICTI 


ET RELIGIOSUM EJUS CCGTUM , 


Ἰδετιετιὶ ostoepbt proemtum. πε 


Annus jam agiuur quartus, ex quo. mihi provinciam hanc, admodum reverendissime Domine, Vitas Patrum 
fecognoscendi imposuisti, omnem operam qua a libris qua a sumptibus, ut olim Evagrius in Syrie eremo Vitas 
sanciorum Patrum non minus calamo quam vita exprimenti Hieronymo, identidem spondons. Exstimulabat te 
copiosus, quem ex hoc libro cujusque religiosum animum consequi posse censebas, [ructus. Ego primum detre- 
clare, causari quod. alio opere distinerer, suggerere 46 Baronii legendis reliquiis, quem sciebam eo olim animo 
fuisse, ut eam ornaret provinciam ; ideoque Roma inquirendum esse, si qua [orte ornamenta reliquerit. 

Primo igitur quoque tempore Romam cogitans, per. illustrem el reverendissimum admodum dominum Moro .. 
natum sancti Michaelis in Gallia abbatem, etiam illustrissimi cardinalis Perronii accedentibus auspiciis, a Ba- . 
ronianorum siudiorum consciis inquiris, si quid subsidii ad hanc rem presiantissimus Annalium scriptor reli- 
querit. Responsum vero hoc Roma accipitur (Epistol. Rom. ad eardin. Perron.) : « Verum quidem est, ad instan- 
tiam multorum piorum fratrum (nisse animum | illusirissimo cardinali Baronio S. M. amplificare εἰ scribere in 
librum Vitas Patrum, quod et promisit in aliquibus suis libris; sed huc usque operi tón adhibuerat manum, quía 
aiudia sua alio direzit.|Preceperat quidem in eum finem procuratori ordinis Cassinensis, ui scriberet ad duo vel tria 
principalia monasteria sui ordinis, et inquireret an haberi possent libri impressi vel manuscripti, qui tangerent 
hanc materiam ; et si bene memini, etiam illustrissimo cardinali Sappate supplicavit, ut in Hispaniam scriberet 
pro simili inquisitione. Et existimabat aliquid se etiam reperturum in bibliotheca Vaticana ; sed praeventus morte 
exsequi non potuit. pium suum desiderium, Domi non inveni nisi unum. librem Vitas Patrum, impressum Luq- 
duni anno 4522, tam. mendosum wt viz. possit intelligi. Hec causa est. cur illustrissime Dominotioni vestre ne- 
queam satisfacere, sicut ipsa cupil, et sicut ego libenter et cum. omni. reverentia facerem, si mihi esset integr unm. 
Si quis sit qui manum adhibere velit. huic operi, et operam suam impendere ul per[eotum reddat hoc Opus, rem 
prautabit gratissimam Deo optimo maximo et ultilissimam omnibus religiosis volentibus pie vivere. » 

Hoc habito responso, cum viderem hanc provinciam mihi integram. reliclam, quam a. me adornari optabas , 
ownibus aliis studiis sepositis, in unam hanc rem incubui. Et quidem tria. mihi potissimum in hac recognitione 
praestanda esse. sentiebam. 

Primo, ut quoniam ab auctoribus omnis libris auctoritas, in eos non per([unctorie inquirerem. Quod. qua curd 
prastiterim, tum manuductione librorum scriptorum, tum historig vari monitu, docebunt proxime sequentia 
prolegomena. 

Secundo, ut textus prodiret genuinus, nullis interspersus glossemalis, nullo subdititio adornatus fuco. Nempe 
ramenta auri e venis auis. sinceriora exeunt, quam a [ornace aurificis mistione nescio qua subinde adulterata; 
Quam in tem manuscriptos undique Codices non e Belgio tantum, sed etiam ex Germania evocavi, quorum cata- 
logum prolegomeno 24 reperies. (Quasivi et editiones quas nancisci potui vetustissimas ; imo me prope onmes, sew 
recentiores seu velusias nactum esse vix dubitem. asserere. Cerle od xix diversa. exemplaria indagavi et. inspexi, 
que locis el annis assignatis prolegomenon 11 suggeret. His fretus. subsidiis manuscripta cum impressis impri 
mis comparavi, uunc manuscripta cum manuscriptis, nunc impressa cum impressis quoque committens. 

Tertio, ut sicubi verbum aliquod. difficile occurreret, sicubi ritus aliquis rarior dubium teneret lectorem, sicubi 
kistoria perplexa sensum turbaret, difficultatem explicatione tollerem, raritatem similium adductione notiorem fa- 

PATROL, LXXIII. 1 


E 
o — » 2.4. » 


44 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 44 
ceret, porplegitaiom | eollatia inter se. hisloricia evolverem, omnibus. denique locis tenebrosis, quantum mibi de- | 


mestica suggerebat facula, lucem. inferrem. 

Quia vero memineram Baronium hisce Ratrum Vitis jam olim bono voluisse (Baron. Notat. in Martyr. Roman. 
47 Jan.), quidquid ex ejus scriptis ad hag Vitas illustrgndas colligere polui, uis locis ojus verbis dedi, el vel 
eo nomine libuit magno viro parentare, 

Habes, admodum reverendissime domine prelate, instituti mei rationem, habes Vitas Patrum lan(fopere de- 
sideratas. Quas tibi (uoque celui jmpulabit posteritas, quod favore sumptuque vestro, veste nunc prodeant 
cultiore. | 

Sed nullasne solemni prefatorum: more, laudum tibj tuoque cetui licebit hic. laureas lexere? Non permitti; 
Deo domesticoque sat gloriosus teste. Sustinere igitur me calamum a tuis (worumque laudibus jubes, « ne a[fe- 
clus, inquis, tuus erga. nos (transferat te. supra rei verilalem (Epist. Abbatis Winghii ad Herib.). » Ego vero, 
etel de affectu tostarl possim, nihi! me extra verum de te tuisque sentire, ne tamen in limine, quod aiunt, ad in- 
obedientie lubricum offendany, jussia poreo, 

Nihil dicam de religionis quo flagras studio , nihil de paupertatis quo gaudes amore, nihil de pietatis quo in 
Deum exastuas ardore, nihil de preclaro tuorum regimine, quibus non verbig magis quam exemplo preis; 
nihil denique (de quo tamen ego copiosissime loqui, tu libentissime audire posses) de singulari tuo in minimam 
societatem nostram affectu , quem animus tunicaque non minus nostratem, quam religiosa regule discretione pre 
cipug observantia (Greg. 1. n Dial., e. 50), et maforte Benediciinum facit. Nihil igitur. de tuis laudibus dicam, 
quod hec laudum flabella semper flagella existimasti. 

Sed nec te pro nura gonyenirg Üqobit, religiose eqtus Lentiensig, qui digeipliug ves(rq ropramiatis nobis Ta- 
bennam. Pashomil, Ammonis Nitriam, Macurii Scelen? (uos enim. non una Laetitia virtutum manipulos exhi- 
buit sub Blosio ? quibus non charitatis pyropis exsplenduit sub  Doulletio? quo non e[fulsit. religionis decore 
sub Le Francquio? Quisquis profecto Vitas Patrum leget, dum /Egypti perambulans solitudines, Paulos, Anto- 
nios, Paphautios lusisat ; dum  Palastina deserta. porvadens, Hilarionas, Hesychos, Kpiphanios invisi ; dum 
Syria vupss antraque. perrepians, Epkramos, Aphraaies, jJulianos visilal ; is Leiiam ooulia, Latiam anime, 
Latiam adoret vestigiis. lbi magnorum illorum virorum irailatores, quorum eara in veligiosorum animis vigel 
memoria, abbates inveniel, Quibus na Winghium non. minus virtulum quam dignilalia suocessorem accenseawm, 
ejus non patitur modesiia. (Quare ewm posteris, non. auapoctis mariyorum oansoribus , (audandum relinquo. 

Fruere interea, admodum reverendissime domine preleie, cum veligioso (uo ciu hoe sumptibus tuis elimato 
da Vitis Patrum tomo. Cui si allor quandoque tomus aesedol, qui omnia Patrum oanglioa acripia umo velut fasce 
comprehendat, haberes quidquid ad valerum ascesim  vegniri possit, Que ouim hic libor ad mores. afformandos 
exemplis praeit, alior docendo manudueeret, Sed. quia "πέραν memini ^ GCospie ὁπδὺδ FAQRRE ET DOCHRE 
(Act. 1), hic wune factorum liber pracurrat. 

Quod si soliie [γον studia mea perrexeris prosequi, et eaerc hielorim amantes a auis einguli provincéia Sano 
clerum Vitas pergant submittere, dabe operam «t ille quoque simili modo vacensite aubsequantur. 


3:o»a 9Ol(ocutfo. 


Hec votq mea erant anno 1615, quando ex umbra ad solem ayapiciis vestris Vite Patrum typis Moretianis pro- 
dibent, Et jam sanctorum reliquorum Historie me accingebam, cum ecce tibi prodiit nonnemo Ecclesie hostis, 
cui necessario occurrendum fuit. Relictia igitur sanctorum armariis ad sancitorum armamentaria me converti. 

Εἰ posi tres debellatos hostes, post Historiam Ecclesiasticam et nonnulla alia patrie data, cum jam Vitas San- 
ctorum in manus resumerem, et Januarjus pluteum premeret, ut ad prelum adornaretur, interpellor ab accura- 
tissimo typographo mihique amicissimo Balthasare Moreto, qui asserebat Vitas. Patrum posci, identidemque 
reposci. Hvic igitur operi rursus me impendi, ei hos astivos menses correctioni et. editioni dedi, adjutus singu- 
laribus tiis observationibus , bonarum spongiarum plenis. 

(γαίας porro nunc, uli olim, has veterum Patrum melotas denuo expumicatas, in piorum auctorum domesticum 
tuum cimiliarchium venturas, apem facit certam preclara. illa tua. sedulitas, quam. in elucidando et ornaudo 
Blosio, parente Letiensium optimo, non laboribus, non sumptibus parcens adhibes, donec tandem nova amictis 
synthesi post hasce Vitag, his ipsis D. Moreti amici tui typis, publico animarum bong, in [cem veniat. Quod «t 
cito fiat, omnes νουξριμᾷ. 
— Interea, admodum reverendissime damine, redit ad te (wamque Letieusium coronam, qua marito gloriari potes, 
liher hic laborque denuo desudatua; qui priscus, qui novus (uua est totus, tuus are libraque, mancupio (uut, 
Tantum oro atque obtestor, ut precibus apud Deum optimum maximum quibus vales, velis obtinere, μ hac MQU« 
antiqua editio, ad gmulandgm sanctorum. Patrum virtutem in omni religioso (etu, toto orbe teyrarum (ecundior 
apparere. pospit. 


IN VITAS PATRUM 
PROLEGOMENA XXVI. 


Begevolo lectorj salgtem, 

)] Ne affendare, lector, si eiylus Suiandaque rudier, si phrasis ocenrrat in Vitis Petrum δ vesbis seniorum 
ipcepoptior ; regn ipsam appepde, nos verha; fructum lege, mon folia; flerem earpe, ne velauicos. desidera 
P*ppes, Praeclare magna Keelepgia lumina, senptus Bieronymus : « In loquendo simplicitatens exeusabit same 
eupeonim magnipido (Hieron. , epist, 401, ad. Pammach.). Benctus Augustinus : « Bonorum iugeniorum in- 
signig est igdoles, in vorhio vesups emere, non verha, Quid enim prodest clayis aneaa, si aperire quod volue 
ie non pojest ? 25} quid obest ligneo, ei bee potest, quando nihil querimus, misi petere quod elausum est 
(Augttin., lib. iv de Doctrina Christ., cap. 14) ? » Qnibus egregie socsinit illustriasinos esrdinalis Baronius c 
« Sicyt.effossum informe eurum et rude eo charius esse solot, quod nihil videatur alterius retelli hahere 
eogumistomp, [Ὁ egregia monumenta eus ipsius velustate atque simplicitate inisantia , quibus res potius quam 
verbs i in prelio esse solent, gratiora plane erunt aique jucundiora quovis soripte reaentiovis auctoris, quibus- 
«nnque elgquentis pbaleris exerna&o. Quidquid enim obducitur feeo atque pigmentis, suspeetum redditur , 
pulebriorque éniiesg)i ipsa sua puritate simplicitad, quee qued mentiri noseiat, omne quamvis t ed ornatum 
compositum velamenium sbhorgos (Dovomius, iom 111, anto 386). » 

Ego yero ita meenm ratocingri soleo : Qui μα jegent, vel ia Latinitatis adyia penetrarunt, val ento La» 
pimtajjs poris eamnum [n] exercentur οἱ guapireot, prioribus non oberit stylus minus Latinus, cum ipei 
domi suppetat, unde Latiniprem depromagt ; goetariores hic incunabula sua quandoque reperiapt, pes ipei 
lingua sinus prompti erubegaent ad tertiata et velut offensentis lingue fragmine dimidiata verbe, Equidem 
solidum aurum, Jicet terrglepta obdnetug (69, caryoticig vilium Kalendarum stranis semper pratuli; ve» 
Dusiis quidem spacio, fronteque divitias mentisnlibus, sed tenui amen tantum anri Ulitis sspergipe, et hoc 
fuco damestieam tegentbus peupertsiom. 

Ne mjrege quaque, lector, Vitas Patrum totíos cusas , rqcusas, et per tot doolorum virorum iransipe ma- 
BA, D66 Aitori jamen suo pristine hactenus redditas. God enim coosidareri opto, quod monat diga Aus 
guelinus, nempe puipas, « tenquam minuscularii veetigalium eendnelores, vel tanquam opifices ja. vigo a 
gentario, ubi φημ vasculum, ut paríectum egest, per nullos eriiieeg irangit, cun ah uno perfecto perlici 
possi, Sed aliter non pplatum est operantium malttudini coneglepdum, nisi ut. sjagulae arlié paries cito ae 
faeile Qiscerent Singuli, pe emnes in arte uaa terde et diJlcie cogereniup esse períeci (Auq., lib. vi) de 
Cisüalg Dei, cap 4). » 

lta plerumque even in libris recensepdis. Non ab uno sliquo, non a dqobyus, διρᾷ ἃ pluribus smpe nes una 
perficiiur ; «um hic in apliquariorum prestapijem inquiri, ἃ, typogrepborum casiget vilia; ide ordinis ef 
rerum majorem ralionem b»bel, iie historie. ita multorum collaje manu, prout quemque genius dacit, pro- 
dit tandem aliquid »ecuratum. , 

Quod μι de editiove bat spondere nen audeam, italeciorem iavitare nea vereor, ui editionem banc oam 
alijs-editionihus conferat, οἱ arbiter sedeat epori a singulis prastitar. 

Que mihi subsidia fueriot, tam a libris tes., tem ab Editis, quid alii queque prastiterint, qe ante me hae 
deeurrere orbite, edisseram ordine, οἱ prius de horum librorum inseripone , aueteribus, iaterpretibus, au- 
etoritete (que solemnia fere prambula eunt) non omnino perfunetorie disseruero. 

--«--- ———— ——  —— MÀ—— M 
PROLEGOMENON PRIMUM. A 2. Gennadius, de illus, Ecclesip Scriptor,, δῶρ. 


Qua horum librorung imseriplio, 1, in Evagrio monseho : « Cujus etiam liber, gni auj- 
tulatur Vite Patrum, velut continentissimi ef erudi- 
tissimi viri mentionem facit. » Et cap. 41, de Petre- 
nio Bononiensi episcopo : « Scripsisse putar Vitas 
Patrum monachorum Agypti. » 

5. Paschasius S. R. E. diacogug prologo suo in 
librum, quem de Viljs Patrum rogatu Martini Da- 
miensis abbatis Lajjnitati denavit: s Vijas Patrum 
sanctorum, Graecorum (ut csetera) facundia studiose 
conscriptas, jussus a te, sanctissime Pater, in Lati- 
ΒΜ) transferre sermonem. » 


[ju] Dico prime, nt nuoe paseio, ita jam slim libri 
hi, (vel certe oorum pars) inaeripti fuere : Vita Potrum. 

1. Gelasius popa, ie cencilie anno Christi 464 eum 
Lxx episcopis Remus habiio delecium babuit eccle- 
siasücornm librorum, decretumque esndidit , qued 
hebetur ia deerció Gratiani diei ἐξ, cap. Sangio 
Romena Eceltsis, io quo isj& hahet: Vites Pourum, 
Paul, Antonii, Hilerionie, οἱ ompium cremilasun, 
qnas tamen wir hastps scripsit Hiaroopdb, com emi 
henogo amseipitati, 4... . 


εὐ mant e 


45 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. (6 
4. Cassiodorus insit. divin. leot. cap. 52: « Vitas A mentione ia hisce libris. Apud Rufünem, Iib. m Vi- 


Patrum, confessiones fidelium, passiones martyrum 
legite constanter; quas inter alia in epistola Hiero- 
nymi ad Chromatium et Heliodorum proculdubio 
reperitis, qui per totuui orbem terrarum floruere, ut 
sancta imitatio vos provocans, ad coelestia regna 
perducat. »' 

9. Sanctus Benedictus in regula sua, cap. 42: 
* Monachi omni tempore, sive jejunii sive prandii 
fuerit, mox ut surrexerint a cena, sedeant omnes 
jn unum, et legat unus Collationes vel Vitas Patrum, 
aut certe aliquid quod sedificet audientes. 
- 6. Gregorius Turonensis, lib. 1 de Vita Patrum 
sui seculi, in Leobardo recluso , cap. 12, cui tenta- 
tio cellulam relinquendi incesserat : « Ego vero 


tarum Patrum, num, 150 : « Quod verbum antequam 


Qquiescam, sero ex cordis mei recenseo veritate. » 


Apud Pelagium, libro v Vitarum Patrum, libello im, 
n. 2 : « Dic mihi aliquod verbum. » Et n. 9: « Ro- 
gabant autem eum senes, ut faceret verbum ad íra- 
tres. » Et num. 24 : « Abba, dic mihi aliquod ver- 
bum. » Et libello v, n. 15: « Ostende cbaritatem, 
abba, et dic mihi verbum. » Et num. 32: « Audivi 
enim quia dixerit abbas Psstor, sed et alii fratres 
hoc verbum. » Libello vi, num. 5: « Dicens quodati 
verbo, quod memorie dignum est commenderi. » 
Num. 12 : « Dic mihi upum verbum. » Et apud 
Joannem, libro γι Vitarum Patrum, libello Π|, n. 4: 
« Dic fratribus verbum adifieationis, pater. » Et alibi 


suspirans non minimo dolore increpere bominem B passim. . 


capi, asserens diaboli esse calliditatem librosque ei, 
et Vitas Patrum, ac institutionem monachorum, vel 
quales qui recluduntur esse debeant, vel cum queli 


cautela monachos vivere oporteat, abscedens ab eo - 


direxi. Quibus relectis non solum cogitationem pra- 
vam a se discussit, verum etiam tanto sensum aecu- 
mine erudivit, ut miraremur facundiam locutionis 
ejus. » 

7. Georgius Alexandrinus in Vita sancti Joannis 
Chrysostomi, c. 22 : Ἐν δὲ ταῖς συντυχίαις αὐτοῦ Βίον 
ἁγίων Πατέρων καὶ ἀναχωρητῶν, καὶ [11}}} τὴν τούτων 


πολιτείον καὶ ἀρετὴν ἐξηγεῖτο, ὥστε ἐκ τῶν τοιούτων ἡ 


ῥημάτων πολλοὺς κατανύττεσθαι xal πλῆθος δαχρύων 
καταφέρειν ix τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, ποθῆσαι δὲ x«i τὸν 


Sane jam olim profanis auctoribus verbum pro 
axiomate vel brevi sententia, qualia hec Patrum 
verba sunt, usurpatum. Terentius Andria, act. 1, 
scen. 5 : « Miseram me, quod verbum audio ? » Übi 
Donatus : « Verbum pro ἀξίωμα more suo posuit. » 
Ibidem, act. 11, scen, 5 : « Verum illud verbum est, 
vulgo quod dici solet. » Ubi Donatus : « Id est, pro- 
verbium, [v] et sententia ; et sic veteres verbum pro 
sententia. » Idem, Eunucbo, act. 1, scen. ἃ: « Utt- 
nam ἰδίας verbum. » Donatus: « Et istuc verbum, 
pro (ota sententia. Verbum pro dicto. Sed proprie 
ἀξίωμα, id est sententia vel ennntiatio, quse uno liga« 
tur et astringitur verbo, verbuni a veteribus diceba- 
tor. » Ibidem : « Victus uno verbo quam cito. » Do- 


μονήρη βίον μετελθεῖν, καὶ ἀποτάξασθαι τῆς τύρθης καὶ C natus : Verbum dictum intelligas, quod verbo com- 


συγχύσεως τοῦ βίον. « Porro in suis familiaribus col- 
loquiis subinde commeminit Vitz sanctorum Patrum 
" etanachoretarum, eorumque conversationis ac vir- 
tutis, ita ut ejusmodi sermonibus compungerentur 
non pauci, ita ut ex eorum oculis uberrimz elice- 
rentur ac defluerent lacryms, et ingenti desiderio 
caperentur solitariam exercendi vitam, et extremum 
vale dicendi turbulentse copfusioni vite bujus. » 

8. Fulbertus Carnotensis episcopus, epist. 79 : 
« Mitto tibi Cyprianum, Porphyrium, et Vitas Petrum 
eum Psalterio, ut petisti. » Et in fine libri post hym- 
num de Nativitate Christi et Epiphania : « [n Vitis 
Patrum veterum quiddam legi jucundum. » Ubi 
rhythmice recenset Joannis Parvi seu Brevis histo- 


plectitur, et completze sententie pronuntiationem, 


quod ἀξίωμα nominabatur. » Idem, Eunucho, act. 
&, scen. 9: « Verbum, fercle, hoc. » Donatus : 
« Verbum, proverbium. » Idem, Adelph., act. 5, 
scena 8: « Non meum illud verbum facio. » Dona- 
tus : e Verbum pro ἀξιόματε posuit, quod uno strin- 
gitur verbo. Ergo verbum brevis sententia, verbum 
dixit veram sententiam. Nam verba esse a veritate 
dicta, testatur Varro. » 

Que alii verba, Cassianus scita vocat libro v Instit., 
cap. 24 ; « Cum de Syris partibus Seniorum scita di- 
&cere cupientes, /Egypti provinciam pelissemus. » 

Dicebantur etiom sententia. Pelagius, libello ΧΙ, 
n. 20 : « Loquar de verbis et sententiis Seniorum. » 


riolam, qui instar Angeli agere desiderabat nibil D — Quandoque sermones. Pelagius, libello 1v , n. 1 : 


operans, quod habes apud Ruffin., lib. i1, n. 56, et 
Pelagium, libell. x, num. 27. 

Dico secundo : Quidam ex his libris inscrip quane 
doque fuere, Verba seniorum. 

Ita Beda Mertyrologio suo, 19 Julii : « Apud The- 
baidam sancti Patris nostri Arsenii, de quo in Ver- 
*s Seniorum refertur, quia propter redundationem 
'erymarum tergendarum sudarium semper in sinu 
i*l in manu habuerit. » Eadem apud Usuardum, 
fabanum, Adonem, Notkerum. Desumpta sunt au- 


tem ex lib. i1 Rufini, num. 165, et Pelagii, libello 


ἯΙ, n. 4. 
Originem tituli hujus (redo esse ex crebra verbi 


« Sedentes in navi loquebantur sermonem Patrum. » 
« £t apud Cassianum, collat. 4, cap. 4, habes « Ser- 
monem «zdiflcationis. » 

Subinde respomsa. Paschasius, cap. 44, in fine : 
« Hzc sapientium et spiritualium responsa Patrum. » 
Et Sigebertus de illustr. Ecclesim Scriptor., cap. 
448 : « Interrogationes et responsiones. » 

Jtem apophthegmata. Petronius, Bononiensis epi- 
scopus, apud Alphonsum Ciacconem , tractatu de san« 
cii Hieronymi cardinalitio, u$ mox citabitur prolego- 
meno ὁ, ἃ 7. Et nuper in Bibliotheca Patrum, tomo 
ΙΧ, jiu secunda et tertia editione, liber quintus et 
sextus Vitarum Patrum hoc nomine editus est. Quin 


47 PROLEGOMENON PRIMUM. 18 
et prologus Prati spiritualis, seu novi Paradisi, qui Α seu Lyrannorum, sive cxsarum, qui non diu impera. 


Parisiis Graece editus est anno 1604 ex Codicibus Va- 
ticanis οἱ viri clarissimi Francisci Olivarii, eum li- 
brun: continere ait διηγήματά τε καὶ ἀποφθέγματα ὁσίων 
καὶ δικαίων χαὲ φιλοχρίστων πατέρωντε χαὶ ἀδελφῶν: 
« narrationes ac scite dicia seu apophthegmata, 88- 
erorum, justorum, Cbrietique amantium Patrum « et 
fratrum. » 

Nonnunquam gesta senum. Joannes Moschus, Prati 
spiritualis cap. 55 : « Dedit mihi librum ad legendum, 
in quo gesta senum scripta erant. » In Graeco est : 
δίδλιον γεροντιχόν. lta. quoque nominatur apud Doro- 
theum in Doctrinis. 

Dicti quandoque hi libri sunt Hacepuxov Seu πατρικόν. 
ita bic post babes prolegomeno 12, de Paradiso 


verunt, in obscuro latent. » Et mox : « Sed ejus, 
qui Vitas aliorum scribere orditur, offücium est di- 
gna cognitione perscribere. » Lampridius, in Alezand. 
Severo : « Vitas principum honorum versibus scri- 
psit. » Divus Augustinus, de Civit., libro xxir, eap. 
29:« Unde discernimus a non viventibus corpora, 
nisi corpora simul vitesque videamus? » Sidonius, 


libro 1v, epist. 14 : « Quia Christo res humanas vitag- 


que medicaturo , puirium conscientiarum cultro 
squalens ulcus aperimus. » Accedunt [vii] auctoritates 
przcedeutis conclusionis, ubi et ipse Gregorius Vi- 
tas Patrum, quas hic pre manibus babemus, ita vo- 
Cat, quod eo nomine vulgatissima essent. 

Qusret secundo religiosior alius, num Patrum 


Joannis Moschi. Et alia quoque Mss. vidi quae Πατρωόν. B nomen nimis invidiosum sit, nec ab religiosis et ere- 


pro titulo habent. 

[vi] Quseret hic primo criticus quispiam, 4088 inseri- 
ptio sit potior, Vitaue, an Vitze? Non hane moverem 
questionem, nisi jam olim de ea quasitum legissem 
apud Gregorium Turonensem. llle igitur, praefatione 
in librum suum de Vita Patrum, qui liber agit de 
quibusdam szcnli sui sanctis viris : « Queritur, in- 
quit, ἃ quibusdam, utrum Vita sanctorum an Vite 
dicere debeamus, Aulus Gellius autem et complures 
alii Grammaticorum Vitas dicere voluerunt. Nam Pli- 
nius auctor, in tertio Artis grammatice libro ait : 
« Vitas antiqui cujuscunque nostrum dixerunt; sed 
grammatici pluralem non putant habere Vitam. » 
Unde manifestius est, rectius dici Vitam Patrum 


mitis vel usarpandum promiscue vel admittendum ? 
Hieronymus, libro i in epist. ad Galatas, in explana-- 
tione commatis hujus , Misit Deus spiritum filii sui in 
corda nostra clamantem, Abba, Pater (Gal. 1v), credi- 
tar improbasse piam monachorum consuetudiaem , ' 
qui przfectos suos honoris gratia abbates et patres 
appellant; preter hoc sutem , etiam juramenti jus 
Christianis videtur ademisse. Habet enim eo locí 
vetba hujusmodi : « Cum autem Abba, Pater, He- 
breo Syroque sermone dicàtur, et Dominus noster 
in Evangelio precipiat nullum Patrem vocandum 


nisi Deum (Matth. xxv), nescio qua licentia in mo- 


nasteriig vel vocemus hoc nomine alios, vel vocari 
nos acquiescamus. Et certe ipse prsecepit hoc, qui 


quam Vitas, quia cum sit diversitas meritorum vir- C dixerat non esse jurandum. Si non juramus, ne Pa- 


totumque, una tantum omnes vita corporis alit in 
mundo. » 

Pro Gregorio quis adducere possit, quod habet So- 
sipater Charisius, lib. 11nstit. gram., cap. de interje- 
ctione : « Vita Deum immortalium. Cato senex. Ubi 
Statilius Maximus : Ἐχφώνησις, inquit, ἀρχαϊκὴ, ὡς 
τὸ Iro. Cum enim Cato de pluribus loque- 
retur, Vita potius dixit quam Vite. » Sic Flavius 
Vopiscus in Carino: « Maxime cum vel vivorum 
principum Vita non sine reprehensione dicatur. » 

Olim tamen obtinuit tam apud profanos, quam ec- 
elesiasticos scriptores, ut Vitee dicerentur. Virgil. iv 
Georg. : 

Quemque sibi teneras nascentem arcessere vitas. 
Idem vi Zneid., de Minoe : 
^... Vitasque et crimina dicit. 
Et eodem libro: 
[nde hominum peeudumque genus vit:eque volantum. 
Rursus libro eodem: 


Et ni docta comes tenui síne corpore vitas 
Admoneat volitare. 


Cicero, de Nat. Deor. lib. ;: « Deus hominum com- 

moda vitasque tuetur. » ldem de Amicit, : « Serpit 
per omnium vitas amicitia. » Terentius, Adelph., act. 
5, seen. 5 : 


Inspicere tanquam in speculum in vitas omnium 
jubeo, atque ex allis sumere exemplum sibi. 


Capitolinus in. Macrino: « Vite illorum principum, 


trem quidem quempiam nominemus. Si de Patre in- 
ferpretabimur aliter, et de jurando aliter sentire 
c€ogemur. » Hc ille. 

Sed respondet Sixtus Senensis, lib. v1 Bibliotheess 
sanctze, annotat. 279 : « Arbitror, ait, hanc periodum 
a seditiosulo quopiam monacho in fronte paginz de- 
&criptam , et inde postea ab oscitantibus librariis in 
contextum translatam. Nec me falli, argumento 
sunt que Hieronymus senteptia plane contraria , et 
ex professo scripsit libro quarto in Mattbzum , ubi 
inquirena quomodo intelligendum sit illud Servatoris 
mandatum, Nolite vocari magistri, et patrem nolite 
vocare vobis super terram , etc. (Matth. xxm , 8, 9), 
sic ait: « Quaeritur quare adversus hoc preceptum, 


D doctorem gentium Apostolus se esee dixerit, aut 


quomodo vulgato sermone , maxime in Palestina et 
AEgypti monasteriis, se invicem Patres vocant ? quod 
sic solvitur : Aliud est natura esse patrem vel ma- 
gistrum , aliud indulgentia ; nos si hominem patrem 
vocamus, honorem stati deferimus, non auctorem 
nostre ostendimus vita. Magister quoque dicitur ex 
consortio veri magistri. Et ne infinita replicem, quo- 
modo unus per naturam Deus, et unus Filius non 


 prejudicat cxteris, ne per adoptionem dii vocentur, 


et filii; ita et unus pater et magister non prsejudicat 
aliis, ut abusive appellentur patres et magistri. » 
Hactenus ex divo Hieronymo Sixtus. 

la eamdem quoque sententiam divos Augustinus , 


49. -— IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 20 
enliatione Cartiitginénel tertia, esplte 343 : « Hono- A quia Hembertis ipse prafater, ipsi Hemberto eurh 


rifieéntit cáusa yatrés. appellamus eos qui nós tel 
tempóre vel rberitis proeessertit. Aliud ést cam 
qosrimus ad fidem quem habeantus patrem. Nam 
illad lronoris est, «ul quotidie senibus dicinos, pt- 
tet ; quotidie etiam quibesdam non nobiseurh i tma 
eeelesia , néc in isdent sseramentis constittitis dici- 
φῶς, frater. (*in] Sodomitie etiam dixit Lot, frater 
(Gen. xix) utique sd leniéhdum eorum anitmositatém, 
tion ad eognitám [ratetditatem, et quasi anias here- 
tate consortium. Tolldntur ergó ista. Distingoamus 
vocabule, quat hominibus pPopter honoreth deben- 
tur, et vocábiotum quod propter salutem tequiri- 
fus. * 

Sed et alibi sanctus Hieronymus anachoretarum 


fortsste tribuit T'eodorieas. Nanc vero, com Vitas 
has secundo jix] typis subimnitto, prodiit is liber Dua- 
ei spud Balthassrem Bellerum anio 1619, 

Jordanus quoque de Saxonia ordinis fratrum ere- 
fnitarum saneti. Aogustidi librum composuit, qaem 
Vitas Fratrum inscripsit, editusque est Romss anno 
$587, curante Angestino Fivizanio, ejusdetn ordinis 
religioso, apostoliel palatii sacrisín, eum notis M. 
Antonii Maffei Baletnitani. Josephus Pamphilus 
episcopus Signinus in Chronico ordinis eremitarum 
sancti Augustini citat ex Vitis illis initium Spiritualis 
pulchritudinis, quod initium nonc in editis non eom- 
paret. Forte olim eo initio prsefatio fait preefixa, quee 
hunc deest. 


principes pátres vocst épist. «2, ad Eustóchium : B Accedit etiam vetustos quosdam Mss. titulum prse- 


: v Máearius , Panbbo, Icidirüs, quos patres vocant. » 
"Cyrillus etiám Alexandrints épistolam quát trilsit 
ád presbyteros et diecorios, quie habetur ἴῃ Actis 
synodi Ephesinai, parte 1, eap. 2, simul. insetipsit, 
πατράσι μοναχαῖς, « Pauihtts thonschis. ) 

Quieret. tértio foriassé vorlosulus. atiquíá unde fn 
plerisque libris editis qeusi reeto edsd, vel ἀπτώτως 
seu indéclinsbilitet Vitas Patrurd inseribatur? fia 
«uident editio Veneta, anno 1508, (ἢ frónte pro titalo 
prisfert. Resporideo, videri ossit. Ortum ek primis 
wuibusdam editotibus, fa quibts eum nullum libro 
frontisplcium prasfigstur, sed inititm appellationis 
ducoter; vél ἃ prologo qui in Morimbergensi , anno 
4118, sie hibet : Incipit prologus ἑὰποιὶ Hieronymi 


ferre Vitas Patrum. Ha liber Vedastinus ante annos 
supra pccc seripius litteris, ut vocant, capitalibus. 
Séd qua grammatica, vel qua ocessione liber ille 
ita ioseriptus? D. Georgius Golvenerius, M. N. Aca- 
demise Duacens cancellarius, existimabat, vetustis. 
simo more ad Grecorum imitationem libram prime 
dictum et inscriptum, Liber Vias Patrum, pro Liber 
Vite Patrum, id. est, liber qui continet Vitam Pá- 
trüm; tt Vitas sit genitivus siagularis, ut famillas 
in paterfamilias. Deinde Liber omissum esse, sim« 
pliciterque dictum Vitas Patrum. Ego vero neseio ah 
quispíáth bánc antiquitaiis formam ín posterloribus 
seoculis sit sdmissurus, Certe joannés Despauterius, 
lib. it Commehtariorum grammaticorum, in prima de- 


presiytéri tn foros Vttts Patrkm; vel 4 registro, ut C clinatione, ait: Liber Vilas Patrum sic non dicl- 


ἰὴ Germanicis ineei Ioci, anho 1485 et 1485 : In 
antiquorum Patrum Vitas, a ὑδὰϊο Hiterongmo con- 
seriptat VéglstrafA ; factam videtur ut posteriores edi- 
tores, Vitas Patrum , ἀκτώτως, seu Inflexibiliter ce- 
erint. Certe prima omnium editio, nullo certo anno, 
ioco, typogr&pho tonsignátà slitér habet : Incipit 
prefato beoti Peronymi presbyteri f primum Hbrum 
se Víta vanctorain Poire. Ut nón Immerito Galends 
Westeapellus, catechesi 9225 asserát s& nescite qda 
grmmnmatiéa liber hie inweitbatur Vitas Patrum. 

fed non eceepum verasiohefh ex primis editioni- 


bus lilremn ee ToratMt οἱ mSéribendi Vitàs Patium,. 


vel inde pitet, quod eónstil antiquam fuisse appel- 
letiotetn Vitus Patrum, With ante Impressioneri. 


tur, sed Vite Patrum; legi Vitas Patrum, etc. 

Hadrianus Courten noster; Belgiique nostri in 
grammatice palestra alter Palzemon, existimat ime 
peritiam seriptoris ex his verbis Vita S. Patrum 
fecisse Vitas Patrum, orobabili in primis facilique 
conjectura. 

Mibi vero oceurrebtt hujus appellationis originem 
profluxísse ex veterum citatione, qui Ita fere librum 
hene citant, lieet verbo addito, ut patet hie íu 
prima eonelusióne, ubi Gelssins ait, « Vitas Patrum 
eum omni honore suscipimus. » Gennadius : « Petró- 
nius scripsisse putatur Vitas Patrum. » Paschasius : 
« Vità& Patrum jussus fn Latinum transferre sermo- 
nem. » Cessiodorus : « Vitás Patrum proculdubio re- 


Clarum id ést Vite» Frairuth, quarum auctores hine D peritis. ἡ Sanctus Benedictus : « Legat unus Vitas 


wwem titelun videntur hadsisse et adumbrasse. Et 
quidém divereus a divérsis eo titàló liber est insignl- 
vas. Hambertus. quintus fhagister generalis órdinfg 
D. Dominici, dieitur Vitàs Fratrum sui órdinls com- 
postisse , ut habet. frate Théodoricus de Apoldia 
epistelu pesmfaiorià snte Vitàm sàncti. Dominicl, $ 
WAugusli. Nondum vidi eim. Hóram prodiltse eo aü- 
etore, Habéo penes me Mis. Vies Fratrum ordinis 
B. Domiaici , auttote Gérardó de Fracheto Domini- 
caho, qui eum librum scripsit Jussu Humberti gene- 
ralis quinti anno 4260. Citat et eum Antonius Sehen- 
sis in Bibliotheca soriptoram sut erdínis. Quia igitur 
ouspiciis Humberti euin librum scripsit Gerardus, et 


Patrum. » Gregorius Turonensis : « Vitas Patrum 
abscedens ab eo direxl. » Hinc. igitur, quia toties 
apud auctores legebant quidam Vitas Patrum, eam 
appellationem τεχνιλῶς tibro fndidere, Satis autem 
constat ex Gennadio supra citato, librum hunc olim 
féete in Yeeto insetiptum Vite Patrum. 1tà enim itle 
*àp. 14, in Evagrio : « Cujus etiam liber, qui attita- 
latur Vite Patrum, velut cóntinendissimi et eruditis- 
simi viri mentionem facit. » 
PROLEGOMENON ἢ. 
Qui horum librorum auctores. 

[x] Hte vero cardo totius rei ver'ur. Ut entm mo- 

Det» non tantum a pondere, sed et ab efílgie suug 


- 


01 PRÓLEGOMENON IY. 


est valor, ita. et. libri pretium mon tantum a mole, À obstaret, etiamsi aucior hzreticus esset, Vítam ab eo 


sed ei ab huctore zestimatur. 
. Quod si auctor quandoque latet, tune investigare 
eonabimur interpretem ; qui δὲ antiquus, sí. doctus, 
si probus, non magnopere de auctore laborabimus. 
Cur enim quod judiciosus interpres suo dignum stylo 
calamove judicavit, non vel ipsius fide recipiamus? 
Quia vero multi hie Hibri subt, 4 diversis auctori- 
bus eonseripti, οἱ de quibüdim perpleiissima res 
est, de singulis libris inquirani singulis prulegome- 
nis. 
PROLEGOMENQN ili, 
Quis primi libri quetor 3 
Dice primi libri aueteros trii sunt : quidam certi, 
quidam dubii, quidam incerti. 


descriptam sinceram esse? Facile cuique est ἀερομα- 


xtiv. 
PHOLEGOMENÓN IV. 
Quis secundi libri aucior f 

De hoc potissimum libro qusstio est. Hie enim 
Hle est quem veteres plerique, dum Vitas Patrum 
eitant, intelligunt. Quod colligere est tum ex dive 
Hieronymo, epist. ad Ctesiphontem adversus Pela- 
gian., ubi ait, Joannem in ipsius libri poni principio, 
guem hic primum reperies; tum ex Gennadio, de 
illustr. £ccle. Script., eap. 40, qui asserit librum, 
« qui attitulatur Vite Pairum, velut conünentissimi 
et erwditssimi viri (Evagrii) mentionem (agere ; » 
qui libri hujus eap. 27 occurrit. | 


(ἐγ auctores, zuarum singuli Vitarum, eunt? 4. B. Tam vari» pugospjesque de auctore bujus -Jibri 


Divus Hieronymus, auevor Vitarum aliquot, ut Pauli 
primi eremits, Hilarionis anmachorete, Malchi mo- 
nachi captivi, Fabiole, Paule Mareelle Romanarum 
viduarum. 9. Sanctus Atlinnasius episeopus Aleszan- 
drinus, auctor Vita sancti Auonii, 5. Paphnotius, 
auclor Vit» sancti Onuphril eremit:ze. 4. Sanctus 
Ephrem Syrus, auctor Vitzs saneti Abrahae erenritie, 
et Marke ejus meptis. b, Amphilorhius [eoniemsis 
episcopus, auctor Vit& Divi Dasilii Caessrem Cappa- 
doeiae episcopi. 6. Aatonies suctor Vils. sapeu 8i- 
ineonis Stylite. 7. Lconiius Neapolis Gypriorom in- 
suis episcopus, auctor Vitee saneti Jéannis Elecnso- 
synarii patriarche Alcasndrini, 8, Jeannes Dama- 
teenus auelor Vitis sonctorem Barlaam et Jesaphat, 


(nisi velimus a singulis diverses libros seriptos vel 

interpolatos) sentemiim sunt, ui opers pretium sit 

eas in paragraphos partiri, ut singularum momenta 

appareant, et jueta judicii wetina expendi possint. 

Auspieaber a Grzeis. 

8}, Anelotem cideri Timotiteum episcopum. Alexin- 
drinun,. 

[zu] Sezomenus, lib. vi, eap. 29 His, Eecl;, oum 
do Apollone, qui in Thébaide viseral; egisset, addit : 
"03 οἷα μὲν ἐγωγῆ ἐχρῆτο, καὶ ὑλέκων ἦν θείων καὶ 
παραδόξων κραγμάτων ποιητὴς, ἱστοροῖ Τιμόθεος 6 τῶν 
᾿Αλεξανδρείων ἐχχλησίων ἐπιτροπεύσαρ εὖ μάλα, αὐτοῦ 
καὲ πολλῶ" ὧν ἐπομνήασθην, καὶ ἄλλων δοχίμων μοναχῶν 
τοὺς βίους διεξελθών. « Sed quinam fuerit ejus disci- 


9. Jaeobus diaconus. E.dessenus, suetof. Vitus $t C plin; ratio, et quanta quamque divina fecerit mira- 


Pelagis. 19, Sophrewius, patrisreha Jerosolymita- 
hus, auctor Vitte saneie Maris /Egyptiseem. 

[xrk Dhbiws wftms est Theophilus, aactor Vit» 
Macarii Iomani. Nam quod Beronies snot. ad Marty- 
rolog. Rom. ἃ Januarii ait, Macarii Romenà Vitm, 
quao est in Vitis Patrugs, seriptam per Theophilum, 
nescio an illi sit tribucnda. Habetor quideda nomen 
Theophili initio γι Maearii, sed et nomina duo- 
rum sociorum aJjunguntur, Sergii et llygini. Et 
quod narratur, omnium narratuf nomine, ut non 
proclive sit definire quis eorum trium hanc de 
Macario narrationem ín scripta retulerit. . 

mo Gratianus, in decreto 27, q. 2, cap. 26, 
flieroymi nomíne, Macarii e thalamo fugam eitat, 


eua, Timotheus Ecclesie — Alexandriuz antistes 
aecurate aarrat: qui noa illios modo, sed aliorum 
eliam complurium, de quibus fecta est a me mentio, 
Vitas litteris persecutus est. » Átqui capite proce- 
denti mentio facta monachorum Joannis, Or, Amon, 
Beni, '*heonse, Copri, Ffelle, Efie, Ápéflis, Isidori, 
Serapionis , Bioscori et Eulogii, quorum omnium 
Vits in hoc secundo Vitarum Patrum libro ha- 
bentur. 

Equidem, qui Timotheum libri hujus auctorem 
faeeret, nondum legi; visum tamen mihi fuit id 


. quod de eo habet Sozomenus in medium producere, 


'ut decüorum judicio perpendi possit, Mibi certe 
omnino vero simile fit plerasque libri hujus Vitas ex 


quod non aliunde quam ex hac Maearii Vita videtur ἢ) Timetheo sdumbratas; Apellonis sane Vita, quam 


hausisse. 

()uod vero Ifieronymi nomine citaverit, id errore 
 eommuni factum, quo Vite Patrum omnes vulgo 
Hieronymo fuere. tribute ; cujus erroris occasionem 
et originem vide infra, prolegom. 4, $ 8. 

Incerti auctores sunt reliquarum Vitarum, que 
primo libro continentur. 

Sed interpellat hic. D. Constantinus Cajetanus, qui 
iu Apologia sua pro Joanne Gersen, sanctee Euphro- 
syna Vite certum videtur velle assignare auctorem, 
et quidem hxreticum. Quod equidem unde hauserit 
nescio, certe nullius nomen prodit auctoris. Qui ubi 
proditus fuerif, examinabitur ejus conditio. Et quid 


Timotlieus dieitur εὖ μάλα, seu accurate soripsisge, 
hoe libro, eap. 7, accurate perseriptam habes Apol- 
lonii nemine. Exetet qaidem eodem modo apud 
Palladium Leusiac. Hiet, eap. B2, sed omnino alter 
ab ahero habet, recentior forte 4 vettstiore ; quan- 
quam miele potius sappares sunt. 
δ ΗΠ. Avetorom videri Palladium Galátam | Helenopo- 
leos episcopum. 


Galenus Westcapellius, catech. 215, ubi refutat 
historielam de Macario, qui dicitur e nuptiis fugisse, 
Palladium hujus libri auctorem videtur facere. Ait 
enim : « Ne in. illo quidem fictitio libro, qmi inscri- 
bitur, nescio qua grammatica, Vitas Patrum, quid- 


«ὁ 


IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 


juam deprehendi; ubi Palladius, utrique Macario A przfatione ad lectorem: « Ex opere ipso agnosei 


familiariter notus, longe alia refert. » 

Equidem quod Palladius, vel quisquis libri bujus 
est auctor, utrique Macario familiariter notus fuerit, 
jn hoc libro, seu Vitis Patrum non dicitur; sed in 
ipsa Palladii Lausiaea Historia profitetur Palladius, 
se Macario Alexandrino convixisse. 

Sed ut Galenum errore liberem, non de Macario 
AEgyptio vel Alexandrino (ut Galenus videtur existi- 
masse) narratar ea historiola, sed de Macario Ro- 
mano, cujus Yitam primo libro hic reperies ; habe- 
tur quoque ea de Macarii e thalamo fuga narratio 
in decreto 27, q. 2, cap. 26, Scripsit. 

Quia tamen et in hoc libro, et in Lausiaca Historia, 
eadem fere [xm] non tantum de utroque Macario, 


sed et de aliis plerisque omnibus habentur, non B 


inanis omnino suspicio est, vel auctorem hujus libri 
ἃ Palladio, vel hune ab illo, vel utrumque a tertio 
quopiam, ordine tantum mutato, quibusdam detra- 
elis vel additis, sua mutuatos. 

Est quidem nonnulla in narratione diversitas, sed 
ea perparva. Nam in hoc libro cap. 1, quod de Joan- 
ne est, narrat auctor se cum septem fratribus Joan- 
bem accessisse ; in Lausiaca autem Historia narrat 
auctor quod solus Joannem convenerit, et post fra- 
tibus suis sociis de eo indicaverit, qui deinde ad 
eum profecti sunt, ex quorum narrat ore qua prz- 
ter ea quam ipse viderat de Joanne refert. Prolego- 
meno 14, in interprete libri vnr. 


Equidem in vetustissimo quodam libello manu- 
ecripto collegii nostri Brugensis, quo variz sanctorum 


' Vitze continentur, atque inter czteras Abrahae ere- 


mite, premittitur ei Vite priefatio, Benedietus Deus, 
et cum hoc titulo : Incipit prologus Palladii viri do- 
tissimi de Vitis. /Egyptiorum Patrum, qux quidem 
przefatio hic huic secando libro prafigitur. 


6 Ill. Auctorem videri Heraclidem Bithynwe episcopum. 


Qui hoc diserte assereret, preter Gesnerum iuveni 
peminem. lta enim ille Bibliothecs su: tom. Ill, tit. 
v1, p. 1 : « Heraclidis historia non alia puto quam de 
Vitis Patrum. » ΕΣ | 

Trithemius, Catal. Eccl. Script., asserit Heraclidem 
monachum de Vita et conversatione sanctorum Pa- 


trum scripsisse : « Heraclides, inquit, monachus, vir 


potest quod Alexandrinus, quod Christi succensus 
amore, inter deserta et antra ferarum pauperiem 
secutus ; quod Bithyni:z (ipso quidem invito ac re- 
clamante ) totius populi suffragio in episcopum suf- 
fectus. » Vide plurs de eo apud Petrum, in Catalogo 
SS., libro x1, cap. 87. 

Baronius, annali 538 Fleraclidis Paradisum eumdem 
acit cum Lausiaca Historia Palladii. Sane eadem 
utrobique reperias. [xiv] De utroque igitur idem esto 
judicium, quoad libri hujus auctorem... 


Idem ante Baronium senserat Aloysius Lipomanus 
episcopus Veronensis, tomo lll de Vitis sanctorum, 
qui editionem Heraelidis , nonnulla interpolatione 
adhibita ( de qua vide prolegomeno 14, ubi agitur de 
interprete libri vin , cujus auctor est Palladius ) Pal- 
ladii nomine tomo illi lll inseruit. Qui porro discu- 
Gendum sibi opere pretium arbitratus est, unde 
factum sit ut ementito vero hujus libri auctore (ut ipse 
existimat) sub titulo Paradisi Heraclidis in lucem 

emerserit. 

Idque primum, inquit, menti occurrit, Parisinum 
typographum ístius commenti parentem exstitisse, 
Cum enim legisset is per divum Hieronymum in 


. procemio Dialogorum contra Pelagianos fuisse seri- 


ptum, « Palladium, servilis nequitis virum, Origenis 
h:eresim instaurare , » divum quoque Epiphanium ia 
epistola ad Joannem episcopum Jerosolymitanum 
asserentem, « Palladium Galatam, qui olim sibi fuerat 


C charus, Origenis heresim pradicare ct docere, » 


veritus est honus impressor, ne, si librum sub aucto 
ris nomine evulgaret, is statim ab initio, ut ab hsere- 
tico homine conscriptos, exploderetur. Cogitavit 
igitur ( meo judicio ) stropbam illam, ut de Palladio 
Paradisum faceret, eujus perfacilie inversio videbatur, 
et tanquam ab alio compositum volumen edidit, quo 
doctos viros ad ejus emptionem facilius animaret. » 
]ta quidem Aloysius. 


Cujus sane viri doctissimi studium atque indu- 
siriam obscura quemque pervestigandi uti laudamus, 
ita hic conjectura felicitatem probare non possumus. 
Vere enim typographus librum eum Heraclidis no- 
mine przenotatum invenit, et titulo Paradisi insigni- 
tum. Ita enim Ms. prsfert quem inspexi, et jam olim 


moribus sanctus, et divinarum Seripturarum erudi- D a Vincentio Belvacensi in Speculo historiali, libro 


tione insignis, sanctorum Patrum anachoretarum, ac 
monachorum diligentissimus inquisitor et imitator, 
qui velut argumentosa apis de singulorum conversa- 
tione flores virtutum iti alveolumi pectoris sui confe- 
rens, mel spiritalis duloedinis protreavit, scripsit 
inter alia ad asdéficationen legentium opus insigne, 


de Vita et conversatione sanctorum Patrum in eremo, - 


- wel in coenobiis degentium sub regola, cujus titulus 


est, Paradisus, librunr 1. Claruit temporibus Gratiaui 
Imperatoris anno Domini 380. » 


Prodiit hic liber Parisiis, ex officina Bellovisiana : 


apud Joannem Parvum, anno Domini 1504, cura 
Jacobi Fabri Stapulensis, qui hec de eo habet in 


xvii, a capite 64, adusque 99, et Petro a Natalihug 
in Catalogo sanctorum, libro xi, cap. 87, eo nomine 
tituloque adductus est. Quin et veteribus Paradisus 
notus foit. Photius enim Bibliothecz su:xe Codice 198 
libri meminit qui inscriptus est. Νέον Παραδείσιον, id 
est, Novus Paradisus, quod de Limonario, seu Prato 
spirituali Joannis Moschi intelligi, declaratur sequenti 
Codice 199. Unde facile colligere est, si Novus ali- 
quis Paradisus est, et Veterem aliquem fuisse, quem 
non alium ab hoc nostro fuisse lieeat existimare. 
Heraclides quoque, monachus quidam tempore 
Macariorum notus fuit, ut constat ex Nicephoro, lib. 
ix, cap. 414. Quin et synodus ad Quereum habita, 


$ 


PROLEGOMENON ΙΝ. 


29 


spud Photium, Coaice 59 de'causa Joannis Chrysosto- A grius ille Antiochenus (ut ad Vitam sancti Antonii 


wi, Heraclidis cujusdam meminit : ubi post primum 
et secundum accusationam a Joanne diacono propo- 
sitarum caput [xv | examinatum subditur : « Deinde 
ceperunt de Heraclide et Palladio Helenopolis epi- 
scopis agere. » Diciturque Heraclides fuisse Orige- 
nista, et ἃ Chrysostomo Ephesiorum episeopus ordi- 
natus. lidem conjunguntur articulo secundo in libello 
ἂν Acacio eidem synodo contra Clirysostomum obla- 
to. Fusius de eo in Vita saneti Chrysostomi per 
Georgium Alexandrinum, qui ait eum in solitudine 
degisse solitarium. 

Valde suspicor Palladium, ut tertio ex llerveti ver- 
sione auctior prodiit, ex variis auctoribus esse con- 
cinnatum. Nam si Palladii primam editionem inspi- 


dicemus) deduxit. Quia. igitur Evagrius hujus Vitse,. 
que cxteris Patrum Vitis adjungitur, et forte in non- 
nullis Mss. premittitur, interpres fuit, existimaverit 
Trithemius atque Sixtus, etiam reliquarum Vitarum 
vel interpretem vel auctorem esse. 0. 

Labitur porro Sixtus cum Trithemio, dum Evagrios 
duos in unum conflant. Distinctus enim est Evagrius 
Episcopus Antiochenus ab Evagrio monacho ei dis- 
Gpulo $sneti Macarii Agyptii. 

Delrius noster, parte tertia Syntag. Trag. in Octa- 
viam Senecs, actu 4 pag. 552 occasione Vitas sancti 
Antonii ab Evagrio hoc Antiocheno in Latium tradu- 
et», in qua locum quemdam restituit, agit porro de 
alio hujus opere, nondum, ut existimabat, edito, quod 


eias, vix tertiam eorum partem in ea invenias qux B hic excutiendum. « Evagrius, inquit, diaconus Tbeo- 


in postrema habentur. inde prodiit Heraelidis titulo 
instructior aliquanto prima illa editione Palladii, mi- 
nus tamen locuples quam postrema. Suspicionis mes 
fundus est, duplex przfatio apud Palladium, una He- 
rsclidis, altera ipsius Palladii ; ut facile fieri powerit 
aleerum alterius librum suo interseruisse. Sane di- 
etum quod babetur lib. v de Vitis Patrum, libello x, 
ἃ 67, nomine Palladii, idem habetur in epistola He- 
raelidis Cappadocis episcopi ad Lausum praepositum, 
ipsius Heraclidis nomine, quse epistola Lausiacz Hi- 
storise premitütur. De varia Palladii editione vide 
prolegomeno 14, ubi de interprete libri vin agitur. 
Nec mirum hic videri debet, a diversis, mutato 
nonbibil ordine, nunc imminuta, nanc auctiora eadem 


dosii senioris tempore vixit, et tres libros de Vita 
sanctorum monachorum, quos in Agypto vidit, con- 
scripsit, quos vidi Burdegalz in Bibliotheca coltegii 
BOCielatis Jesu, perantiquis characteribus, in mem- 
branis descriptos ; satis eleganti, licet rudi, stylo. In 
quorum libro i1 se a Narbona in Egyptum navigasse 
seribit, et Bethlehemi divum Hieronymnm convenisse. 
Dignus scriptor, qui lucem aliquando aspiciat, alius 
ab illo cujus feruntur 8 nonnullis Patrum Vite. » - 
Sed facile imponere potuit Delrio titulus Evagrii, 
ut existimarit alium hunc librum esse ab editis Pa- 
trum Vitis, quz divum Hieronymum in fronte pre- 
ferunt. Quod si membranas eas cum editis libris con- 
tulisset, deprehendisset statim non alias iis historias, 


prodiisse, nsm et in aliis hic adjunctis libris idem (Σ sed eas ipsas Patrum Vitas contineri, nec ut librum a 


factitatum reperies. Qus enim libro m et vir habentur, 
eadem fere omnia libro v et v1 reperies; qui tamen 
libri singuli, ut singularem suum habent interpretem, 
jta et singulares auctores habuisse omnino milii per- 
suadeo, quinto et sexto fortasse exceptis, qui uterque 
eumdem Graecum auctorem videtur babuisse, ut col- 
ligitur ex Pothio ; atque in bac editione tantum divisi 
sunt ob diversos interpretes. Vide Prolegomenon ul- 
tinum, Animadversione 4. 
& 1V. Auctorem videri Evagrium episcopum Antio- 
chenum. 

Trithemius, C.talogoScript. Eccles., Evagriumepi- 
scopum Antiechenam Vite Patrum primum auctorem 
facit : « Evagrius, inquit, monachus et discipulus 


soncti Macarii AEgyptii, et postea. episcopus Antio- D 


chenus, vir undecunque doctissimus, et tam secula- 
ribus quam divinis Scripturis eruditus, Grseco et La- 
tno peritus eloquio, etiam in episcopatu prioris 
vite austeritatem custodiens, tante abstinentice fuit, 
ut miraculo haberetur. llic primas Vitam sanetorum 
Patrum seriptis commendavit. » Qua eadem iisdem 
pene verbis repetit Sistus Senensis Dibliothecae san- 
etae libro 1v. 

Quod sane unde hauserint, suspicari non possum, 
eum nullus veterum, mea quidem scientia, huic au- 
etori eas Vitas asserat. Fors iis imposuit [xvi] Evagrii 
nomen, quod Vite sancti Antonii prefigitur, quam e 
Graco divi Athanasii fonte, in Romanum solum Eva- 


libro, ita auctorem ab auctore distinxisset. ilujus rei 
indicium primum cepi ex ipsis Delrii verbis, cum ait ; 
« In quorum libro i1: se a Narbona in ZEgyptum navi« 
gasse scribit, et Bethlebemi divum Hieronymum con- 
venisse. » Qua ipsissima narratio babetur in vulgatis 
Patrum Vitis ; quzque hic reperieslibro iv, cap. 1 et2, 
desumptaque sunt ex Severo Sulpicio, Dial. 1, cap. 2 
et 3. Accedit moni'io Possevini nostri in Apparatu 
sacro, qui in Ms. illo Burdegalensi haberi ait omnia, 


. quemadmodum in editione Vitaram Patrum, qua divo 


licronymo tribuuntur, Lugduni apud Jaeobum Hau- 
gstanum, anno Domini 1515, atque in eamdem sen- 
tentiam ad me perscripsit noster Fronto Duczeus Bur- 
Aegalensis, εὐτόπτος. 


$ V. Auctorem videri Evagrium Ponlicum. 


Gesnerus, in Bibliotheca sua, et Georgius Wice- 
lius, epistola nuncupatoria ante Historiam suam Di- 
vorum, et Joannes Molanus, cap. 12, in tractatu. de 
Martyrologiis, et passim in annotat. ad Martyrologium 
Usuardi, censuere Evagrium Ponticum auctorem 
[xvn] esse Vitarom Patrum. Cujus sententie quoque 
videtur fuisse Erasmus, cum notat. ad epistolam divi 
Bieronymi ad Ctesiphentem, Ruffinem libri hujus in- 
terpretem statuit, quem Evagrii pleraque opera inter- 
pretatum eese asserit divus Hieronymus. 

Quin et Cesar Baronius, notat. ad Martyrolog. 


Rom., 17 Januarii, ubi de sancto Antonio, post re- 


b IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVL 98 
leta verba Gelasii ex decreto, d. 45 : « Vitas Patrum, ἃ Grzca Evagrii in Latinum sermonem transtulisse, 


Pauli, Antonii , Hilarionls, οἱ omnium eremitarum, 
quas tamen vir beatissimus descripsit Hieronymus, 
num oni honore suscipimus ; » hec subdit : « Ea est 
usus cautela Gelasius, quouiam el Evagrius Ponticus 
seripsit Vitas Paurum, et miseuit Origeaistas non- 
nullos, quos idem Hieronymus noiat scribens ad 
Ciesiphontem. » Et passim Evagrii nomine eas Vitas 
citat tum in Martyrologlo, tura i& Annalibus. ln Mar- 
tyrologio quidem 15 Januarii, notatione ad Isidorum ; 
ei 17 januarii , notat. ad sanctum Antonium; et 37 
Martii, notat. ad Joannem eremitam. In Annalibus 
vero anno Christi 1, et auno $25, et anno 294, et aliis 
jocis. 

Poesevinus quoque in Apparatu sacro, in Evagrio, 


Non absímilem Honorii vel errorem vel corruptionem 
vide initio libri 1, notatione ad veterum de Ruffino 
elogia. 

Omitto quod in hoc secundo libro de Vitis Patrum, 
cap. 27, exstet Vita Evagrii, « tanquam contiueutis- 
sitni et eruditissimi viri, » ut eam ἰδὲ. haberi asserit 
Gentnadius. Nam ejus eo in libro « spiritualium rerum 
scientia, et incredibilis alistinentia » commendatur, 
quam non est siniile vero. Evagrium ipsum de se 
historiam texuisse. 

$8. Quod si mauuscripi quidam libri Evagrium 
proferunt, ut ille, de quo diximus, Burdegalensis, 
et qualem esse audio Parisiis apud clarissimum vi- 
tum Nicolaum Fabrum, non magnopere movere de« 


eit existimari eum Vitas Patrum composuisse, hoe B bet. Dupliei enim hoc causa fieri potuit, tum ex Vita 


est, primam earum partem (citat ez vulgatissima, 
quam secundam voco, editione) ab initio prologi : 
Benedictus. Deus. qui vult omnea, usque δὰ caput : 
De periculis in. eremo, quod precedit Vitam saneti 
Pauli. 

Sed et Aloysius Lapomanus, prefationg ante. Pal- 
lediums , quem repraesentat tomo LII de Vitis sencto- 
rum , loco illo divi Hieronymi inductus, existimavit 
Ab Evagrio librum quasi de monachis conscriptum , 
qui tamen aon exprimit an bujus eum libri aucterem 
censost; imo sendre videtur eum Evagrii librum 
jam non exstare. 

Videamus mune quibus bac sententia, qua. Eva- 
g'iun Ponticum libri bujus auciorem facit, argu- 
mentis nili poseit. | 

1. Nep alied videtur Baronius sententie sus ar- 
gumentem habuisse quam illam divi Hieronymi epi- 
stolam ad Ctesiphontem , sdversus. Pelagianos, qua 
libri cujusdam dé Monachis seu Patrum. Vitis mer- 
donem facit. Respondes : Non rite eam intellectum 
a Baronio mox ostendam, obi Rufünum illarum Vi- 
tarem auctorem (vel certe interpretem) ex ipsomet 
divi Hieronymi loco clarissime probabo. 

9. Pro sententia Baronii adducere quis posset Ho- 
noriem , de illustribus Ecclesim Seriptoribus, cap. 
40, ubi its. babet : « Evagrius monachos, supradicti 
Macarii (.Egyptii) [amilisris discipelus, divina et he- 
mana litteratura insignis, scripeit mulia necésssría 
monachis, scilicet Vitam Patrum, et Adversum octo 


sancli Antonii, que& Patrum Vitis plerumque prz. 
mittitur, cui Evagrii tanquam interpretis titulus prae- 
figitur, qui et aliis sequentibus post adhesit; tum ex 
divi Hieronymi ad Ciesiphontem epistola male in 
tellecia, de qua paulo post in Rufino dicemus. 

ἃ. Locum invenio in Socrate, lib. 1v, cap. 23, 
edit, Gr., et c. 18, edit. Lat., qui in hanc sentea- 
tiam afferri posset. Ha enim capitis titulus coneipi- 
(ur : Περὲ τοῦ ἁγίου μονάζοντος ᾿Αμμοῦ, καὶ ἑτέρωξ 
ἁγίων ἀνδρῶν κατάλογος ἐκ cM Εὐαγρίου σνγγραφῆς : 
De sancto ÀAmmun monacho, et aliia viris sanctis σαία- 
logus, ex Evagrii libro, Verum in hoc capite tractatur 
de Ammone, Didymo, Piore, Isidoro, Pambone, Ρᾷ- 
tiro, Macariis duobus, de quibus etiam agitur in hoc 


C secundo de Vitis Paitum libro, Si igitur illa apud 


Beeratem. deswmpto sunt ex libro Evagrii αἱ titulus 
capitis praefert, videntur et baee in Vitis Patrum ex 
ejus libro desumpia, Respondeo : ἰδὲ hic primo 
grada, nee videbam qui me ab bac pedica expedi- 
tem; ubi tamen «aput totum perlegi, e vestigio ex - 
peditus fui. 

Naw Seerates initlo espitis agit quidem de i-tis 
Patribus, sed nullam in textu mentionem facit uude 
ea desumpserit. Post medium capitis subjungit quae- 
dain de Vita Evagrii e& ejus scriptis, inter qux nul- 
lum» aeumeratur quod diserte Vitas Paurum complexum 
foerit. Inde ait opportunum esse tempus, « pauca ex 
iis qux» sunt δὺ eo de monachis commemorata, 
[xix] huic sermoni attexendi. » Recenset autem ibi 


principalium vítiorum suggestiones. » Respóndee : D quadam Didactica ex libro qui Monachus seu De 


Omnine verear ne limi aliquid contraxerit hie γίνυ- 
jus, [xvi] qui ib. fente suo. Quit purius. Ha enim 
Genaadius cap. 11, ex quo salt oosrievato solitus «st 
Monories : « Kragrius monachus, sspradietó Maestii 
( Eeyptii) discipulus, divina atque hemena lifteratara 
insignis, esjes ctiam liber quí παύουν Vite Pa- 
trum , velut coatipontiesinm et eruditissimi viri men- 
tionen facit , scripeit mal monachis necessarie, ex 
quibus iai supt : Adversus oeto principalium vitiorum 
suggestiones, » 

Nes existimo qeemquam hie facile dubiteturam, 
potierne Genaedie aw Honorio fldes sit adhibenda, 
ρα ipse Gemnadius ibidem asserat se pleraque 


vita in aclione posita inscribitur; item quzdam ex 
libro, qui Gnosticus seu Scientia proditus dieitur. Et. 
nihil eorum in hoc libro de cujus auctore contro- 
vertimus reperitur. Nicephorus quoque, lib. ΧΙ, cap. 
429, enumerat scripta Evagrii, et nibil de Patrum 
Vitis habet; et cap. 45, citat quedam ex libro de 
Monachis et Gnosticis, sed nib! eorum ín hoc libro 


&omparet, 


Qeere quod Gitulus capitis habet, ex Evagrii libro, 
referebdonh est ner ad toten eaput, sed ad ea quo 
textus expressis vorbia menet ex. Evagrii libro de- 
δυνά, Meneche seilicet et Gnostieo. Et. epigra-. 
phe capitum szpe non valde distincta, quia plerum- 


99 | PROLEGOMENON IV. 20 
que non ab saetore, sed a librsrio aliquo eoncirina- Δ tonfusum vidi , partim reinterpretando, partim emer 


ter, Sie Petrus Gililas Bosphori Thracii lib. 1, cap. 
40, celere deprehendit elenchos eapitem histories So- 
someti ab inseite homite factos. Nam quod clare in 
textu est Hib. n, esp. 5, de Michaelio, illud in Hestiis 
essà. ile ἐλεγχοποιὸς dieit ésse in Bosthenio, quod 
illias ait axsplids duodeviginti stadiis inde remotum. 
Pre Sos!henio spud Stephinuin , de orbibus in Γυναε- 
φόὄόπολις 691 Λεωσθέκει»ν. 

Ne quis porro lettoris &tiimo scrupulus insidest vel 
eb Baronii , vel aliorum ánctoritatem, Vitas Patrum 
Evagrio Pontico asserentium , subjiciam hic librorum 
Evagril Catalogum, πὶ is exstat apud Socratem, 
Suidam , Nicephorum , Gennadium. 

lta igitur Suerates supra: Τούτῳ zal βιθλία ἄγαν 


dando, suetoris veritati restitul. 

« Composuit et eceriobitis et synoditis doctrinam 
aptam vite communis. 

« Et ad virgines Deo sacratas libellum competen- 
tem religioni et sexui. 

« Edidit et paucas sententlolas, valde obscuras et 
(ut ipse in his ait) sollád monaehorum eordibus co- 
gnosciblles. Quss similiter ego Latinis edidi. » 

Non hie afferro qu:» de eodem habet Honorius 
Catalogo suo de illustr. Ecclesiz Scriptor,, qui Gen- 
nadium exescribere solltas, idque subinde mutiiate, 

ut monui bic argumento secundo. 

Si Evagrius alicubi tractasset de Vitis Patrum ín 
aliquo librorum ad auctoribus citatis assignatorun, 


σπουδαῖα συγγέγραπται. Ὧν τὸ μὲν Μοναχὸς, ἣ περὶ B valde simile vero est quod hoc prz:titisset in libro 


πρακτικῆς ἐπιγέγηραπταὶ, τὸ δὲ ᾿νωστιχὸς ἢ τὸν καταξιω- 
θίντα γνώσεως (legé ex Suida, ἦ περὶ τῶν καταξιωθέντων 
ἡνώσεως), κεφάλαια δὲ αὐτοῦ πεντήχοντα. Τὸ δὲ, ᾿Αντιῤ- 
ftot ἀκὺ τῶν θείων γραφῶν πρὸς τοὺς πειρύξοντας 
δαίμονας, ἐν ὀκτὼ διηρημένον μέρεσι, κατὰ τὸν ἀριθμὸν 
τῶν ὑκτὼ λογισμῶν. Καὶ ἑξαχόδια προγνωστιχὰ προ- 
δλήματα " ἔτι μὴν καὶ στιχηρὰ δύο, ἕν πρὸς τοὺς ἐν κοι- 
νοδίοις ἢ ἐν συνοδίαις μοναχούς" καὶ ἔν πρὸς τὴν παρ- 
θένον : * Libri ab illo accurate conscripti, quorum 
wnus Monachus, sive de vivendi ratione qu» in 
agendo cernitur; alter Gnosticus, sive scientia pr:e- 
ditus dieendus sit, in que sunt eapita quinquaginta; 
alter Antirrheticas, Id est, adversus d:emones ten* 
tentes tonfotatió, ex sacris Litteris collecta, inque 


de Monachis ; nam titalus ille in eam rem maxime 
quadrat ; reliqui enim aliud promittere videntur quam 
Vitas Patrum, videlicet. didactlea quedam, et sen- 
tentias. Sed nihil Vitarum in libro de Monachis fuis:e, 
colligi potest ex reliquiis apud Socratem et Nicepho- 
rün!, quee tantam morales quasdam instructiones et 
sententias continent, quas suo ióco verbis Evagrii 
dabimus, ubi ezxdem illze sententiis apud aliorum Ii 
brorum de Vitis Patrum interpretem Evagrii 86 no- 
mine prodent. 
$ Vl. Auctorem videri Joannem Jerosolymitanum 
episcopum. 

Henricus Gravius, notis ad epistolam divi Hiero- 

nymi ad Ctesiphontem, cum dieit hunc librum non 


eeto partes divisa, numero octo eogitationum mentis C esee Hieronymi vel Joannis Jerosolymitani , videtur 


Mostre apte respondenua. Sexventa preterea pro- 
blemata de reram prasensione fatararum. His acce- 
dunt duo carminum libri : unus ad monachos qui in 
etenobiis et conventibus ztatern degunt, alter ad 
virginem. » Qus eadem ad verbum habes apud 
Buidam in Ναχάριος, et apud Nicephorum, lib. x1, 
tap. 49. 


Gennadius vero de illustribus Kcclesiee Scripto- 
ribus, cap. 11 : « Evagriüs monachus supradicti Ma- 
εν] (Agyptii) familiaris discipulus, divina atque 
humana litteratura. insignis. Cujus etiam .liber qul 
attitulatar. Vite Patrum, velut. continentissimi et 
eruditissimi viri [xx] mentionem facit, scripsit multa 
monachis necessaría, ex quibus ista Bunt : 


« Adversum octo principalium vitiorum suggestio- 
nes, quas aut primus adverlit, aut inter primos di- 
dicit, ex SS. Scripturarum testimoniis opposuit li- 
bros; ad similitudinem videlicet Domini, qui teuta- 
tori suo semper Scripturarum testimoniis obviavit, 
ita ut unaquzeque species vel diaboli, vel vitiatze 
naturse suggestionum contra se haberet testimonia. 
Quod opus eadem simplicitate, qua in Grzco inveni, 
jussus in Latinum transtuli, 

« Composuit ét ànachoretts simpticiter viventibus 
librum centum sententlarum , per capitula digestum. 

« Et eraditis ac studiosis qoinquaginta sententia- 
fum , quem ego Latinum primus feci. Nam superio- 
rem olim trauslatum, quia vitiatam per tempus et 


innuere fuisse aliquos in ea sententia, ut existima- 
verint Joannem Jerosolymitanum harum Vitarum 
esse auctorem. 

Qui hoc sentirent non legi, quare nec rationes 
eorum divinare possum. Fors inducti fuere in eant 
opinionem de Joanne, quia hic libro 1v, cap. 55, au- 
etor de Theodoro sbbate dicit : « Meoque me [xr:] 
vocitans nomine dixit : Quanti, inquit, o Joannes, 
de Deo loquuntur ?* » quare eun Joannem existima- 
verint quorumdam librorum de Vitis Pattam aucto- 
rem. Quod autem Jerosolymitanum hic potius quam 
quemvis alium intellexerint, ea causa esse potuit, 
quod liber quidam de asceticis eircumferatur Joanni 


* Jerosolymitani nomine, qui eis suspicionem ingene- 
D rare peteit ewmdem esse cum eo cejus lMibre illo 


quarto fit mentio. 

Sed nec libri illius quarti, nec hujus secundi su- 
ctor est Joannes Jerosolymitanus. Quee enim baben- 
tar libre ww, esp. 55, desempta sent ex joanoe Cas- 
aiane, lib. « Jastitat., cap. 36, ex quo et Severo Sul- 
picio tetus ille liber contextus est, αἱ ibi ostendam. 
Unde et Ms. Letieasis wojor quarto libre Joannem 
Cassianem pre(igit. 
$ VII. Auctorem videri Petronium Bononie episcopum. 

Gennadius (non Hieronymus, üt non reete apud 
Antouinum, part. 2, tit. 11, eap. 11. $ 5) de illustr. 
Écclesix Sceriptor., eap. 43, Petronium Bononiam epl- 
scopum libri hujus auctorem suo tempore existima- 


δ ᾿ IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXYI. 52 
tum refert : « Petronius, ait, Bononiensis Ecclesi» A trumque Vitas insignium veraeissimo eloquio texuit 


episcopus, vir sancte vile, et monachorum studiis 
8b adolescentia exercitatus, scripsisse putatur Vitas 
Patrum monachorum ZEgypti, quas velut speculum 
8c normam professionis suze monachi amplectuntur, » 
Similia habet Honorius Augustodunensis episcopus ; 
Vincentius Belvacensis, in Speculo llistoriali, lib. xx, 
cap. 25; Mombritius, tom. H de Vitis sanctorum, et 
Trithemius in Catalogo illustr. Ecclesiae Scriptorum. 

Nec aliunde quam ex Gennadio existimo deprom- 
pla qu:x habentur in Vita sancti Petronii, ὁ Octobr., 
Petri Galesinii industria concinnata, uti ipse fatetur 
notationibus suis ad Martyrologium, [164 Sigonii 
nomine apud Surium tomo V exstet : « taque in 
AEgyptum venit, ubi in intimam eremum penetrans, 


.. historiis. » Respondeo Gelasium tantum asserere 86 
omni cum honore omnium eremitarum Vitas, quas 


scripsit beatus Fieronymus suscipere, non tamen in- 
de necessario deduci potest eum omnium eremitarum 
Vitas scripsisse. Scripsit przeter enupieratas disertis 
nominibus (excepta illa Antonii, qua ex versione Eva- 
grii Antiocheni est, ot videre est in notationibus ad 
eam Vitam), Vitam Malchi captivi monachi , fors et 
aliorum quorumdam , de quibus hunc liquide mon 
constat. Quare recte in veteri illa Vita dicitur scri- 
psisse « Patrum Vitas insignium , qualis Paulus, Hi- 
larion, Malehus, » etc. 

Fors editoribus a Gelasio data estoceasio, ut bacte- 
nus Hieronymi potissimum titulum Vitis Patrum praze- 


singulorum colloquio uti non destitit, quoad pla- p) fixerint. Cui et illa accedere potuit, quod in Mss. qui- 


ne cognovit sancta eorum vitz iustituta. Inde domum 
reversus illam disciplinam tam vehementer amavit, 
uL literarum monumentis tradiderit Monachorum 
Vitas, quas religiose conscriptas valdeque probatas 
iidem monachi amplexi sunt, quasi certas quas- 
dam regulas , in quibus maxime eluceret omnis op- 
tima monastici iosLHituli sui ratio. » Si tamen hzc ex 
veteribus monumentis adumbrata sunt, non ex Gen- 
padio, erit hoc secundum pro hac sententia testimo- 
nium. 

Quia tamen Gennadius ait, putatur scripsisse, non 
omnino certum est eum Vitas Patrum scripsisse, Et 
ut aliquas scripserit, certe has ab eo non esse.scri- 
ptas, evidenti divi Hieronymi testimonio flrinari po- 
test, qui eas alteri ascribit, uti clarum (iet $ 10. 

Et quidem Alphonsus Ciacco, tractatu De divi Hie- 
ronymi cardinalitio j xxii] haec citat ex ms. tractatu 
Petronii de selectis SS. Patrum Apophthegmatis : 
v Hieronymus vir in omni doctrinarum genere ab- 
solutissimus, S. ἢ. E. presbyter cardinalis, cum ab 
emulis suis accusaretur, es voluminibus Origenis in- 
numera in sua transtulisse opera, dixit : Laus qua 
debet Origeni offerri, maxima est; et cum illum in 
meis operibus imitatus sum, illum imitari proposui, 
quem nobis et omnibus prudentibus placere minime 
vereor. » Quze verba cum in hoc libro non exstent, 
cbrtum est alium aliquem librum de Vitis et apoph- 
thegmatibus Patrum scripsisse sanctum Petronium. 
Quem variis litteris ex Italia evocatum nondum nan- 
eisci potui. 


$ VIII. Auctorem videri divsum Hieronymum. 

Ita quidem editiones plereque omnes in fronte 
preferunt. Et videri possunt iis nec auctores, nec 
astipulatores defuisse. 

1. Gelasius Romauus pontifex jn concilio Roma- 
no, de quo supra, Prolegom. 1, decreto de libris au- 
thenticis, ait : « Item Vitas Patrum Pauli, Antonii, Hi- 
lariouis, et ompium eremitarum, quas tamen vir 
beatus scripsit Hieronymus, cum omni honore susci- 
pimus. » Quibus quidem verbis insinuare videtur 
Gelasius, etiam aliorum aliquot eremitarum Vitas ab 
llieronymo fuisse conseriptas. Vetus quoque Vita 
divi Hieronymi ms. : « Plerumque eremitarum Pa- 


busdam pramissa fuerit Vita quedam certo ab llie- 
ronymo conscripta, et post idem Hieronymi nomen 
reliquis sequentibus libris applicuerint, ut de Eva- 
grio Antiocheno hoc ipso prolegomeno 4, $ 4, dixi- 
mus. Sane in Ms. Lztiensi minore primo ponitur Hí- 
larionis Vita per divum Hieronymum conscripta, 
inde Vitr Patrum, seu liber hic secundus cum duo- 
bus sequentibus subnectitur. 

Vel certe non absonum erit dicere Gelosium cen- 
suisse Vitas Patrum ab Hieronymo compositas, cam 
jam olim ea opinio videatur invaluisse. Certe Graci 
hune secundum libram e Latio in Graeciam deduxerunt 
[xxin] Hieronymi nomine, cujus partem Gracam nu- 
per accepi Venetiis; et in Augustana quoque Biblio- 


C theca quoddam Διηγόσεως de Vitis Patrum fragmen- 


tum exstat Grace Hieronymi titulo. Quod non alia 
ratione contigisse existimo, quam quod libri ejus 
auctor incertus esset cui quisque pro captu $uo au- 
ctoris nomen praefixit. 

- 9, Cassianus , prefatione in libros lostitutionum 
ad Castorem episcopum, inter reliquas excusationis 
causas, ob quas minus prompte se onus scribendi 
monachorum instituta suscipere exponit, ait : « Hue 
accedit quod super hac re viri et vita nobiles, et ser- 
mone scientiaque przclari, multa jam opuscula desu- 
darunt, sanctum Dasilium et Hieronymum dico alios- 
que nonnullos; quorum anterior sciscitantibus fratri- 
bus super diversis iustitntis vel quzestionibus , noa 
solum facundo, verum etiam divinarum Scripturarum 


D testimoniis copioso sermone respondit; alius vero 


non solum suo elucubratos ingenio edidit libros, 
verum eliam Grzca lingua digestos, in Latinum ver- 
tit eloquium. » Ex cujus testimonio videtur colligi 
posse Ilieronymum de Vitis Patrum scripsisse. Re- 
spondeo, recie quidem ex Cassiano colligi divum 
Hieronymum quzdam monachorum iustituta et Vitas 
suis scriptis attigisse, seu latino ea stylo conscri- 
pserit, seu e Graco verterit ; hujus tamen libri eum 
auctorem esse nullo modo colligi potest. 


$. Cassiodorus, Instit. divin. lect., cap. 22, sic 
sit : « Vitas Patrum, confessiones fidelium, passiones 
martyrum legite constanter, quas inter alia in epi- 
stola Hieronymi ad Chromatium et Heliodorum de- 


5 ᾿ PROLEGOMENON IV. δ 
sünata procul dubio reperitis , qui per totum orbem A persuasum est Fabro, Hieronymum quoque de Viia 


terrarum floruere, ut sancta imitatio vos provocans 
sd coelestia regoa perducat. » Respondeo, exstare 
eam epistolam Hieronymi nomine initio Martyrologii 
Usuardi, sed nulla ibi mentio Vitarum Patrum. Ut 
nullo modo inde colligi possit Hieronymum vel ha- 
jum Vitarum vel aliarum auctorem esse. Tantum 
epistola ea. respicit Martyrologium quod Hieronymi 
nomine post epistolam eam tune exstabat. Quodque 
nunc recens nactus sum ex Bibliotheca Epternacensi, 
gane vetustissimum , ante Dcccc annos, id est sancti 
Willibrordi tempora, scriptum. Quas igitur eo loco 
non refert remotissimum Vitas Patrum, sed tantum 
duo sequentia, confessiones fidelinm, et passiones 
martyrum quorum brevissima in Martyrologio illo 
memoria, seu potius nomenelatio exstat. 

à. Gratianus, in decreto, parte 2, causa 27, 
quest. 9, cap. 96, post recitata verba Nicolai 1 ad 
Carolum regem, quibus decernit « noh licere, nisi 
ex consensu utriusque conjugis, vota continentia 
suscipere ; » subdit glossam , « licere, quando tantum 
sunt desponsati. » Probatque : « Ut enimrefert beatus 
Hieronymus, Macarius praecipuus inter Christi ere- 
milas, [xxiv] celebrato nuptiarum convivio, cum 
vespere thalamum esset ingressurus, ex urbe egre- 
diens, transmarina petiit, et eremi solitudinem sibi 
elegit. » Quod in Vita Macarii Romani invenitur, 
que habetur nunc quidem libro primo de Vitis Pa- 
trum, olim forte libro secundo annexa fuit, ubi de aliis 
duobus Macariis agitur. Respondeo Gratianum fortas- 


et moribus sanctorum Patrum librum seripsisse , qui 
nunc desideretur; nec enim inde seqni sustinebat, 
eum librum qui vulgo titulo Vitarum Patrum incre- 
buit, ab Hieronymo conscriptum esse. Primo, quia Hie- 
ronymus ipse alium earum auctorem evidentissimis 
indiciis designat, uti post videbimus. Secundo, quia 
ex Vita Joannis, quse primo loco ponitur, discimus 
eum qui librum conscripsit, presbyterum uon fuisse, 
sed solum diaconum; non senem, sed juvenem: 
llieronymum autem cum deserta petiil, et presbyto- 
rum fuisse, et ztate senem, nullus forte dubitat. lta 
quidem Faber. 

Sed ul recto Vitas has ab Hieronymo negat esse 
profectas, ita non satis circumspecte citato testimonio 


p sibi passus est persuaderi, ab Hieronymo quoque 


Vitas Patrum, etsi alias a vulgatis, fuisse consori- 
ptas; cum Regulz ill: sanctimonialium a pruden- 
tioribus viris ab opere [xxv] Hieronymiano jam 
pridem sint ablegata; et in calcem rejecta, velut ab 
Hierooymi genio alienz. 

Scripsit quidem Hieronymus epistolam ad Eusto- 
chium, qua est ordine 22, de custodienda virgini- 
tate, in qua quxdam atlingit de monachorum gene- 
ribus, et eorum regula atque instituto. Sed nullum 
inde indicium colligi potest quod Hieronymus vel 
regule illius vulgatze in calice operum ejus reject, 
vel libri hujus auctor sit. 

Quin imo Hieronymum hujus libri auctorem nón 
esse, ex ipso Hieronymo evincitur, uL 8 10 videbi- 


sis occasionem sumpsisse Vitam Macarii tribuendi Hie- (? mus. Qui enim Hieronymus, quos ipse detexit esse 


ronymo, quod existimaret omnes Vitas Patrum ab 
Hieronymo conscriptas, inductus duabus rationibus, 
quas jam primo argumento proxime dedimus. 

5. Trithemius quoque, in Catalogo Eccl. Script., 
Vitas Patrum Hieronymo tribuit. Et ne quis existi- 
met de aliis eum Vitis loqui quam vulgatis, qua 
Bieronymi nomine circumferuntur, earum przfatio- 
nem inchoare ait, Benedictus Deus, a qua et vulgatze 
ille initium ducunt. Respondeo : Imposuit Trithemio 
vulgata editio; nam in Mss. alii auctores assignantur, 
uti partim vidimus, partim visuri sumus. 

6. Jacobus Faber Stapulensis, praefatione ad le- 
etorem , quam Heraclidis Paradiso Parisiis edito, de 
quo supra, 8 5, profixit, asserit se a quodam suorum 


hzreticos, et asserit in concilio episcoporum damns- 
tos, in litteras mitteret, et tanquam sanctos com- 
mendaret ? 

Nec illa Fabri assertio sat solida, qua pertendit 
Hieronymum et presbyterum fuisse et senem, cum 
ad Syrie se recepit eremum. Imo nec senex nec 
presbyter tunc erat. Vide hic initio primi libri Hie- 
ronymi. peregrinationem, et quas in lego Talionis, 
tabula b, pro Baronio contra Casaubonum disputavi. 
. 8S IX. Auctorem videri. Postumianum monachum. 

Invenio in quibusdam manuscriptis, uti Aquicincti- 
no, L:xtiensi majore, et Camberonensi, hunc secun» 
duni librum una cum quarto aseribi Postumiano me- 
nacho. Eum titulum etiam quadam editio pralerre 


monitum quod non rite in epistola dedicatoria Vitas D dicitur. Nihil de eo legi quod hanc opinionem sta» 


Patrum Hieronymo abjudicasset , quas Hieronymus 
jpse & se scriptas agnosceret; quem enim aliunt 
certiorem quam ipsum testem desideremus? Nam in 
regola sanctimonialium, quam scripsit ad Eustochium 
et reliquas virgines, cap. 10, ita scribit : « Dum igi- 
tur per eremorum antra septem annis sanctos Patres 
degentes ibidem in terris, velut in coelis angelos as- 
sistentes assiduo labore itineris , arduisque vivendi 
incommodis, czeterisque innumeris calamitatibus per- 
agrando visitarem, de quorum vita moribusque miri- 
ficis, quz lacolenter ipse perspezi, libellum compegi, 
qui vobis sit ot lucerna in candelabro, ad meditatio- 
nem religionis et vit. » Quo quidem testimonio 


bilire possit. 

Non inanem prorsus suspicionem existimo, si quis 
dieat ortum hunc titulum ex Severo Sulpicio, qui in 
Dialogis suis Postumianum ex Oriente post trienna- 
lem peregrinationem reducem, multa de monacbo- 
rum el eremilarum vita ac instituto narrantem in- 
troducit : « Postumianus, » inquit initio dialogi primi, 
« ab Oriente, quo seante triennium patriam rolin- 
quens contulerat, regressus, » etc. Nam quz hic libri 
quarti prioribus aliquot capitibus habentur, ea omnia 
compendio sublecta sunt ex primo Severi dialogo, it 
quo Postumianus »arzator introducitur. 


M e 
ad 
an » 7t 


Φαιάκων 


δῦ 


6 X. Auclorem esse. Ἠμβίπυπι Aquilelensem. presby- À 
' terum. 


Primus, quod sciam, e recentioribus librum hunc 
Ruffino saltem ut interpreti (nam Evagrium quoque 
hujus libri auctorem facere videtur) vindicavit Jaco- 
bus Faber Stapulensis praefatione ad Paradisum He- 
raclidis, nixus divi Hieronyml auctoritate, qui in 
epistola ad Ctesiphontem contra Pelagianos, ita de 
Evagrio et Ruffino scribit : « Evagrius, inquit, Pon- 
ticus Hyperborita, qui seribitad virgines, scribit ad 
monachos, scribit ad eam, cujus nomen nigredinis 
(Melaniam [xxvi] innuit nominms significatu) testatur 
et perfidize tenebras, edidit librum cl sententias περὶ 
ἀπαθείας (quam nos impassibilitatem vel imperturba- 
tionem possumus dicere) , quando nunquam animus 


IN VITAS PAYRUM PROLEGOMENA XXVI. 


25 
de Ruffino dicitur, qui Xysti Pythagorsei librumtitulo — 
Sixti martyris edidit, ut clarum est ex alijs divi Hlie- 
ronyroi locis, ut in xxi cap. Jerem., ubi eum Domine 
Grunnii perstringit, et in cap. xvii Ezecl., item ex 
Augustino lib. n Retractat., cap. 40 (qui deceptus 
ante libro [xxvi] de Nat. et Grat., cap. 61, Sixti Pon- 
tilcis nomine allegarat) , et ex ipsa Rul(ini epistola 
ad Apropijanum, quam interpretationi Enchiridii Sij 
praefixit. 

5. Quia similem fraudem subnectit hic djvus Ilie- 
ronyius de suppositio Pamphilo in defensione Qri- 
genis : « Fecerat, ait, hoc et in sancti Pamphili map- 
tyris nomine, ut. librum primum sex librorum defen- 
sionis Origenis, Eusebii Casariensis, quem fuisse 
Árianum nemo est qui nesciat, nomine Pamphili 


ullo perturbationis vitio. commovetur ; et, u! simpli- B martyris pranotaret. » Atqui a Ruffino eam fraudem 


citer dicam, vel saxum vel Deus est. llujus libros 
per Orientem Graecos, et interpretante discipulo ejus 
Rufüno Latinos, plerique in Occidente leclitant. 

«Qui librum quoque scripsit quasi de monachis, 
multosque in eo enumerat, qui nunquam fuerunt; et, 
quos fuisse scribit, Origenistas ab episcopis damna- 
tos esse non dubium est; Ammonium videlicet, et 
Eusebium, et Euthymium, et ipsum Evagrium, Or 
quoque et Isidorum, et multos alios, quus dinume- 
rare tedium est, et juxta illud Lucretii : 


Ac veluti pueris, absinthia tetra medentes, 
Cum darc eonsntur, prius oras pocula círcum 
Coutingu:t dulci mellis flayoque liquore; 


ita ille uaum Joannemin ipsius Jibri posuit principio, 


consutam, nimis quam notum. Meyinit ejusdem Irau- 
dis divus Hieronymus ap ]. 4 adversus Rufíin., lib. u, 
et epist, 65, ad Pa — et Ocean., eL in cap, ΣῊ 
Ezech., et. dial. adv. Pelagianos, quam nondum de« 
texerat divus llieronymus, cum seriberet Catalg» 
gum Scripl. Eccleg., Μὲ patet. ejusdepi cap, 75 ip 


Pamphilo. 


Unum hioc divi Hieronymi jestmqnium eufücera 
judico, ut liber hic luífino asseratur, Omitto euffra» 
gari Mss. complures, ut. Audomarensem note opli- 
ma,eta velusta manu, quo praecipue ip recensendig 
his libris usus sum ; ul altos quos vidisse se asseril 
Henricus Gravius, notis ad epist, divj Hierogysi ad 
Ciesiphonteu, de qua jam acjum. 


ques et catbolienm, et sanctam fuisse non dubiom C — weicis 2n οἱ Ruffinys jpse vider) possit insinuarq 


est, ut per illius oeeasionem esteros, quos posuerat, 
beereticos Ecclesise introdmeeret. » 

Audisti divum Hieronymum, leetor; quid nunc de 
hujus libri auctore censes, in quo omnium istorum 
qui enumerenjur fit nientiot 

Vide igitur num alii eum Beronio sint lapsi, quod 
existimarint hec verba, « qui librum quoque ecripsit 
quasi de monaebis, » de Evagrio intelligenda. Sed de 
Awllino intelligi debere, cujus nomen proxime prz- 
gessit, manifestum est argumentis sequentibus. 


4. Quia subdit divus Hieronymus quod ille qui 
Tibrum de monschis scripsit, in eo enumerat et ipsum 
Kwegrium; videlicet cujus jam ante mentio facta. 
Nec simile vero, ut jam supra, $ 5, dixi, suomet se 
ornasse praconio Evagrium, et suam quoque aliorum 
Vitis immiscuisse. Quod forte animadvertens Maria- 
Dus Victorius Hieronymi scholiastes, existimavit se- 
cundo hoc lóco alterius Evagrii distinctam ab Hyper- 
borita mentionem fieri. Sed de Hyperborita secundo 
quoque loco intelligendum divum Hieronymum, nimis 
quam manifestuu esse quisque deprehendet. 

2. Quia immediate post verba hic ex divo Hiero- 
mymo reddita subjungit idem divus Hieronymus : 
« lam autem temeritatem, imo insaniam ejus quig 
(igno possit explicaré sermone, quod librum Xysti 
Pythagorzl, hominis absque Christo atque ethnici, 
iminetato nomine, Sixti martyris, et Romanz Eccle- 
sit episcopi prxnotavit? » quod non de Evagrio, sed 


se bujus libri auctorem 6] inerpreten essc, Nam 
cap. 29 libri hujus eecundi, ubi de Macario Aiexane 
drino agit, addit : « Sed et mulla, ut diximus, alia 
de operibus sancti Maearii Alexandrini mirabilia fe- 
yuutur, ex quibus nonnulla in jibro κι Eccles. Hist, 
inserta qui requirit inveniet. » Ja quo libra xi, vide- 
licet posteriore ex duobus, ab ipsomet μίβρο ad 
Eusebii Ecclesiasticag Historiam (quam e Graca 
yerterat) additis, cap. 4, babentor quaudam de Maca- 
rio Alexandrino, qua hoc libro secupdo de Vitis Pa- 
trum desunt ; quorum primum est. de ceco relymie 
nato, qui pu)vere ex eella Magarji deerso, οἱ aqua 
putei quo bibere solilug erat maeerat9, oculos 
Inunxit; secundum vero de legpne catulis visu dona» 


D tis, ad qua ipsa mirabilia capite illo 29 libri seegndi 


de Vitis Paurum videlur lectorem remiMere. 

Equidem Vitas Paurum scriptas essa pus libres 
illos historia Ecclesiastica a Ruflipo , partim Areusia»- 
tos, portin compositos, ipse ejusdem Jibri ΚΙ, cap, 
jam dicio, ianifeste declarat; subdii enim ; « Ve- 
rum si singulorum mirabiliup geste piosequi veli- 
mus, excludimur a praposita lrevijate, maxime eum 
narrajionem proprii operis mereantur, » Quod jpsum- 
postea prastilisse, librum bone e (reco texig eou- 
cinnando, divi Hieropymi Lestiüeatigne didieinus. 

Quares : unde tam incertus, atiam jsm elim, hujus 
libri auctor fuit? Respoulgo : Quis νον nomen 
MI» Suppressit, uii et juterpres, [xxyun] eujus ioi00n 


91 PROLEGOMENON Y. | $8 
non nisi divi Hieronymi οἱ paucorum Mss. indiclo A quoddam volomen Gothicls litteris seriptum, cujus 


novines. ἢ 

Cur sutem Ruífinus nomen suum suppreeserit, 
existimo duas rationes sssignari posse. Primo : cui 
enim, referente Hieronymo epist. ad Ctesiphontem, 
constet nonnullos Origenistas hic immistos, non 80» 
sus fult eum librum nomine suo extrudere et vendi- 
— tare Ruffinus, quod ipse de h:resi ea suspeetus erat. 
Ut igitur liber hie sine uHo in linfine offendieulo re- 
eiperetur, prefaiionem quidem preefizit, sed nomen 
sabticult. Eedem modo nomen suom suppreait in 
editione translationis librorerm Origenis περὶ ἀρχῶν, 
quod Bierenymus ludicat epist. 66 ad Ruffinum : 
« Prafatiuncula librorum περὶ ἀρχῶν ad me missa 
est, quam ex stylo Intellexi tuain esse. » 


titulus erat, Vite Patrum Orientalium, sine auetore. 
Quod tamen inveni in prefalone seriptnm a Valerio 
Astaneensi archipresbytero, νὰ 940, hoc est anao 
Domini 902. Exordiebatur antem a Vita Joannis , de 


"quo liber Evagrii (verius Βυϊδηὶ, ut jam probavi), sed 


multo longiore. Deinde habebat multas Vitas Patrum, 
longe diversorum ab iis qui referuntur communiter 
in Vitis Patrum, quam ob rem emoem inem 
suspicionem abjoti. » Hactenus Castrius aester. 
Omnino occasio suspicandi erat, cum nomen illud 
praefatio prseferret, Sed oertíssimuni nobis de augiore 
vel interpreto hujus segundi libri ex divo Bieronyma 
suppeui teuimonium. Quin, quod liber ille Toleta» 
aue dicatur scriptus 8 Valerio, non statim inde se- 


Secundo, quia Reffinus hujus libri non tam avctor B quitar eum ejus libri auelorom esse. Multi scriptores 


(ut jam dixi) quam interpres est ; ideoque noluit eum 
800 nonini arrogsre. Cum enim fere omnia qus hoc 
libro narrantur (uno capite de Oxyryucho excepto) 
habeantur apud Palladium et Heraelidem, verisimile 
mibi fit Palladium vel Heraclidem vel alium aliq..em 
hzc Gr:ece edidisse, suppresso nomine, qux» Ruffi- 
nus verit. Qux: post Palladius auctlora edidit suo 
nomine praefixo, et Historiam Lausiacam inscripsit, 

Hsec nune sufüciant de questione hac perpleza. 
R. P. Georglus Garnefelt, Carthosie Coloniensis 
alumnus, ei bibliothecarins, studiis meis impense 
favens, inh appendice sua ad Elucidationes sacras ima- 
ginum eremitarum, eperose inquirit de auctoribus 
Vitarum Patrum, volens me sublevare, vel errantem 


suum nomen przfíigunt vel postponunt libris quos 
exscripseruut, etsi pon eomposuerint, quod ignorare 
non potest qui vc] paucos libros Mss. oculis lustravit. 
Cum autem liber ille Toletanus dicatur continere 
« 1inulias Vitas Patrum longe diversorum ab bis, » 
potuit Valerius ille novam collectionem Vitarum Pa- 
trum instituisse. , 
PROLEGOMENON V. 
Quis tertl libri auctor? 

Edit hic libri pergunt erroris funem neetere, et 
Divum Hieronymum auctorem faciunt ; sed stylus sa- 
tis arguit ejus non esse, lieet tria. ultima capita ex 
ejus epistolis desumpta sint, que auctorem suum 
venustate dictionis produnt. 


jn viam reducere. Contendit maxime, Hieronymum C — Nihil subsidii ad suctorem indagandum a Mss. 


In epistola ad Ciesiphontem, cum ait, « qui librum 
quoque seripsit quasi de Monechis, » intelligendum 
de Evagrio, non de Ruffino. Nihil hic addo. Judicio- 
sus lector textum taptum inspiciat, quem hic ante 
éedi, ej judicet : eujusvis judicio securus etabo. Et 
qui meminerit aen semel me scripsisse Ruíffnom po« 
fius interpretem quam aueterem 6886, contorta ab 
amion mana tela evadet omoia. Nolo hic umbonem 
opponere amice benevolo, veltela in. amicum pectus 
retorquere. Nam οἱ ipse tandem oum omnia exens- 
Bit, Kvsgrio eum librum abrogat, et ineertum ejus 
anciorem staiuit. Quod a mente mea non abhorret, 
eum Rufünum salem ejus interpretem asseruerim. 
Certe Rufüni hic manum accessisse, qui perpense 


libris hie babeo. Nullius enim hic nomen constanter 
prefigitur. Vel enim qui precedenti libro et sequentl 
Evagrium aut Postumianum inscribunt, hunc sina 
inscriptione medium transire permittunt ; vel si eos- 
dem auctores etiam huic ínseribunt , erronee faciunt, 
ut de preecedente libro jam doeul. Quod si eum quí 
praecedenti libro inscribitur, etíam hujus et sequentis 
libri auctorem esse volunt, nullum jus potius Eva- 
grio et Postumanío, quam Ruffino, cum et hujus no- 
men in Mss. quibusdam praecedenti libro prascri. 
batur. 

Quid igitur? nullus ne hie certus auctor indagari 
poterit? Equidem [xxx] evenit mihi, quod olim divo 
Hieronymo in re non absimiii ; cui cum prafatio 


Bieren ymi Hilam ad Ciesipbontem epistolem legerit, D librorum κερὶ ἀρχῶν Origenis offerretur nullo prae- 


dubitare pon poterit. 
ἃ ΧΙ. Auctorem videri. Valerium Asturicensem archi 
X preebyterum. 

Atqve de aueloribus hisce jam ita disquisiveram, 
eum ecos ex Hiepsaia mitt ad me traeiauuium sonm 
de auctoribus Vitarem [xxix] Petrum B. P. Christoe 
pherus de Castro, sperm foripturg in. Balmapticensi 
Academia professor, in que intor alia soribit in bee 
verba : : 

« Mihi aliquando in mentem veniehat essetne au- 
ctor. libri Valerius Asturicensis arehipresbyter, in 
eujus scripta casu incidi, cum in bibliotheca eccle- 
sit Toletanz aliqua evolverem Mss. ubi vidj justum 


fixo titulo, ex stylo deprehendit Kuffini esse, ut 
jpse testatur epist. 66,ad eumdem Rufünum. SI 
idem hodle tihi, obtusiorís lieet naris, contigisse 
dixero, fortasse non omnino erravero. Sed vestigia 
hujus indaginis, certa satis, nisl me falto, nunc assí- 
gnabo. 

Cum asceurate hujas et precedentis libri presfa- 
Wonem inter se conferrem , deprehendi non styli 
*etum paritetero, sed duo preterea, quae me aw 
ctoris, vel certe iuterpretis, ceitiorem fecerunt. 

1. Ruffinus , prefatione Hbri precodentis , hae 
habet ín commendationem monachorum : « Ut dubi- 
tari non debest eorum meritís adhuc stare mundum. » 


80 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. id 
Ad quem eumdem locum auctor respiciens, et sibi À video cur non possit tribui Eucherio baec ox Cassiano 


quasi epiphonematice respondens, prologum hujus 
secundi libri ita auspicatur : « Vere mundum quis 
dubitet meritis stare sanctorum ? » 


2. Ruffinus, prsefatione eadem praecedentis libri, 
qnadam adumbravit ex procmio Palladii in Lausia- 
cam Historiam ; iu hujus vero libri prologo ex Pal- 
ladii epi$tola ad Lausum, qua procmio subnecti- 
tur, transcribit, quae locis suis collata el notata in- 
venies. 

Quare cum una prefatio alteram respiciat ad 
eamque alludat, et. utraque ex eodem fonte ortum 
habeat, porique styli decurrat alveo, existimo satis 
probabiliter utriusque prefationis et libri eumdem 
auctorem vel interpretem posse statui. Unde et librum 
hunc Ruf(ino inscripsi. 

PROLEGOMENON VI. 
Quis quarti libri auctor? 

Dico : Quartus liber ex Severo Sulpicio et Joanne 
Cassiano est concinnatus. 

Sunt enim tantum excerpta quzedam ex eorum li- 
bris, verbis pene eisdem. Loca singula, unde desum- 
pta sunt, ad singula capita annotavimus. 

Quis autem ea concinnaverit, non habeo certo 
dicere. Videamus tamen an ei hic felici indagine 
possimus ad concinnatoris pervenire cubilia. Quod si 
Don omnino pervenerimus, jucundum saltem erit 
pressa legisse vestigia. 

Scio Genpadium, de Script. Eccl., cap. 65, tradere 


concinnatio. 

Nisi fortasse quispiam obetare velit quod hoc eo- 
dem compendio per Severi vineta itur , qua et ipsa 
pulatoria czduntur falce. [ta quidem librum hunc 
quertum οἱ Editi οἱ Mss. ex Severo οἱ Cassiano, ta- 
citis tamen nominibus, adornatum exhibent. Non de- 
sunt tamen Mss., uti Camberonensis, qui librum hune 
quartum ex solo Cassiano habeat expressum, omissig 
illis qute ex Severo passim prsemittuntur. Átque ita 
Eucherio hsc epitome tribui posse videri possit. 

Accedit Petri Damiani non omnino vero absimile 
testimonium lib. v, epist. 19 : « Quod si vobis dubium 
videtur, saltem vestrarum partium testimonio aurem 
accommodate; legite Collationes Patrum, quas Euo- 


B cherius Lugdunensis episcopus elimato sermone ab- 


breviare studuit; et si nobis credere non vultis, sai- 
tem illius littere credite. » Agit ibi de vestita mona- 
chorum Damianus, de quo in hoc Severi et Cassiani 
compendio habes cap. 15. 

Quia tamen Editi omnes et plerique Mss. librum 
hupc ex utroque contractum reprzsentant, videndum 
an quod habet Cassioderus, Divin. instit., cap. 29, de 
Victore quodam Afro, huc facere possit : « Cassiani, 
inquit, dicta Vietor Martyritanus episcopus Afet ita, 
Domino juvante, purgavit, et quie minus erant addi- 
dit, ut ei rerum istarum palma merito conferatur : 
quem inter alia de Africe partibus [xxxi] cito nobis 
credimus esse dirigendum. » Forte enim additio hxc 
intelligi potest de Severi epitome, qux hie Cassiani 


Eucherium Lugduneusis Ecclesie preshyterum, qua- (* epitomae adjuncta est. Nisi quaedam addiderit iis quaa 


dam Cassiani opuscula lato tensa sermone , angusto 


verbi resolvisse tramite, et inunum volumen coegisse. 

Scic Cassiodorum, Instit. divin., cap. 29, aí&rmace 
Victorem quemdam Afrum,Martyritanum episcopum, 
Cassiani de institutione [xxxi] monachorum dicta 
purgasse, et αὐ minus erant , addidisse, non sine 
palmari laude. 

Sed an hic liber, quem habemus prx» manibus, 
vel libri aliqua pars, alteri eorum tribuenda sit, non 
ausim af(irmare. Αἱ praestat hic ipsa Gennadii Cassio- 
dorique verba subjungere, ut lector vides si quid 
certi de concinnatore hoc discernere possit. 

Gennadius igitur bec de Eucherio : « Sed et sancti 
Cassiani quedam opuscula, lato teusa sermone, idem 


Eucherius angusto verbi resolvens tramite, in unum p 


coegit volumen. » Hxc Gennadius, inquit, Baronius 
annal. 455, ejusdem (Pelagianz) forinz cum Cassiano; 
qui ne diceret erroribus confutatis Eucherium expur- 
gando coniraxisse opera Cassiani, latum sermonem 
circumcidisse pretexuit. Ita ille. 

Quod si Eucherius hujus, quod hoc libro quarto 
damus, compendii est auctor, eum et scalpello usum 
ei forcipe, nunc venam | incidendo, noxiumque san- 
guinem extrahendo, nunc luxurians capillitium cir- 
eumcidendo, merito dixeris. Nam ita sanus, ita 
concisus hic Cassianus est, ut. nullo Pelagianz pra- 
fideotis nimio fervore vena micet, nullis prolixitatis 


cincinnis exuberet fastidiosa facundia. Equidem non 


purgavit, id est, antidotum contra veneni intima- 
tionem, quod seriptis sois sparsim inserebat Cassianus, 
apposucrit. 

Baronius supra existimat Cassiodorum spe fru- 
Stratum non accepisse quod ex Africa exspectabat. 
Siquidem Ade Viennensis episcopus, in Chronico, 
anno 425, ab ipso Cassiodoro id operis, ut Cassianum 
corrigeret, elaboratum affirmat, dum ait: « Opera 
ilius a catholicis cautissime legenda, maxime de 
libero arbitrio et gratia; sed et Encratitarum heeresi 
incautius favit, Errores illius Cassiodorus Ravenna- 
tum senator purgare volens, mon ad plenum omni 
ex parte potuit. » 

Quis nunc horum excerptorum auctor statui possit, 
malo in inedio relinquere, quam temere quid asse- 
Fere, 

Petrus Ciacconius, prefationead lectorem Cassiani, 
refert in Vaticana bibliotheca collectiones aliquot, et 
octo postremos libros Institutionum in Graecam lin- 
guam conversos esse, sed in compendium potius re- 
dactos, quam integre conversos, quem ea de re dis- 
serentem legere quisque potest. 

PROLEGOMENON VII. 
(Quis quinti libri auctor? 

Dico : Quinii libri auetor incertus. 

1. Quia Sigebertus, de illustr. Ecclesise Scriptor. 
in Pelagio, cap. 116, librum eum vocat De vita δὲ 


4 PROLEGOMENON VIII. 42 
dectrina el perfectione SS. Patrum, nec auctoris no- Α sententiarum, quem ego Latinum primus feci. Nam 


men exprimit. 

2. Quia etiam in Photii Bibliotheca, Cod. 198, 
sine auctoris nomine citatut : ᾿λνεγνώσθη ἀνδρῶν ἁγίων 
βίθλος : Lectus est SS. virorum liber. Eumdem enim 
Grecum esse, cum eo quem nos Latine habemus, 
eo loco manifestabo. 

Margarinus de la Bigne, catalogo &eu indice chro- 
nologico in Bibliothecam Patrum, s2sculo v, existi- 
mat Evagrium auctorem esse operis quod ipse tomo 
fK seconds editionis edidit hoc titulo : SS. Agy- 
piorum anachoretarum apophthegmata, qus eadem 
sunt cum libro hoe v, Pelagio interprete, et vi, 
Joanne interprete. Ratio ejus est, quod Nicephorus, 
Eccles. Hist. libro xr, cap. ἐδ, eitet ex Evagrii ope- 


superiorem olim translatum ; quia vitiatum pet tem- 
pus et confusum vidi, partim reinterpretando, partim 
emendando auctoris veritati restitui. » H»c Genna- 
dius. Equidem etsi velimus multas esse sententias in 
hoc opere ex Evagrii collectione acceptas, at sunt 
bic plus quam »c. Et cum hoc opere fiat mentio 
Theophili Alexandrini, Joannis Cassiani , Cyriili 
Alexandrini jam defunctorum , certum est Evagrium 
Ponticum , tamelsi, teste Gennadio, longa state 
vixerit, non potuisse sancto Cyrillo esse supersti- 
tem : ob quam eliam rationem exploratum est san- 
ctum Hieronymum non esse horum apophthegmatum 
interpretem. Nominantur interpretes Pelagiua S. R. E. 
diaconus, et Joannes ejusdem S. R. E. subdiaconus, 


ribus multa de Pairum dictis, qux occurrunt in opere B De [xxxiv] quibus agit Sigebertus, de Vir. illustr., 


isto jam dicto. 

Sed vereor ut labatur Margarinus. 

41. Quia etsi quedam in his libris reperiantur qua 
Nicephorus ex [xxxiu] Evagrii operibus citat, non 
reperiuntur eo modo, quasl Evagrius ea ipse referat 
librum velut conscribens, sed potius ex Kvagrio 
citantur. 

Ut quod Nicephorus citat ex libro Practico Evagrií 
senis cujusdam scitum de aridiore dista, habes hie 
libello 1 Pelagii, num. 4. « Dixit abbas Evogrius : 
Quia dicebant quidam Patrum. » Quod si Evagrius 
hujus libelli auctor esset, non diceret : « Dixit abbas 
Evagrius. » 

Ibidem, num. 5. « lterum dixit (scilicet Evagrius) : 


cap. 116 et 117. Hactenus magister sacri palatii. » 

Qui ut recte lios libros Evagrio auctori et Hiero- 
nymo interpreti adjudicat, ità minus recte certum 
esse ait, librum Vitas Patrum esse Evagrii, cum po- 
tius certo constet ejus non esse. Vide dicta prolego- 
mena 4, ὃ 5. 

PROLEGOMENON VIII. 
Quis sexti libri auctor? 

Dico : Sexti libri auctor incertus. 

Primo, quia Sigebertus , de illustr. Ecclesi: Seri- 
ptor., in Joanne, cap. 117, librum eum vocat De Vita 
et doctrina Patrum, nec auctoris nomen exprimit. 

Secundo , quia Photius in Bibliotheca, Cod. 198 , 


Nuntiata est euidam monacho mors patris, » quod C quem proximo prolegomeno citavi, hunc librum 


etiam ex Evagrio citat Nicephorus supra. 

Et libello vi, num, 5 : « Dixit abbas Evagrius 
fuisse quemdam fratrem qui nihil habuit in substan- 
tia sua, nisi tantum £vangelium; » qua etiam ex 
Evagrii Practico citat Nicephorus supra. 

9, Qus dam, qu: citat Nicephorus ex Evagrii li- 
bris, hic non reperiuntur. Ut, quod citat ex libro 
Gnostico ejus de Gregorio justo , de quatuor virtuti- 
bus cardinalibus, de Serapione, de mente spiritali 
cognitione imbuta, de Didymo, de Providentia et ju- 
dicio, de Basilio, quod scientia meditatione augetur, 
de Áthanasio, de mensa Moysis. 

9. Quia varii citantur auctores Evagrio posterio- 
res, ut Joannes Cassianus, Cyrillus Alexandrinus, ct 
alii nonnulli, quos lector ipse deprehendet. 

Non inutile erit hic addere qus hac ipse de re 
notavit Fr. Joannes Maria Brasichelleusis , sacri pa- 
latii apostolici magister, in indice librorum expur- 
gandorum , ad tomum ΙΧ Bibliothece Patram , ubi 
agitar de anachoretarum apophthegmatis, ubi ita 
commentoatur : « Deauctore et interprete bujus ope- 
ris vorie ambigitur; auctorem quidam, et inter eos 
Margarinus in chronolegico suctorem liejus Riblio- 
thecz indice, existimant fuisse Evagrium Ponticum, 
cujus certum eit esse librum Vitas Patrum , cui hic 
apophthegmatum semper annectitur. Gennadius, in 
calulogo, hzc de:Evagrio babet : « Composuit de 
anachoretis simpliciter viventübus librum centum 


PaTROL. LXXIH. 


priori anneetit; quare idem de hoc ferendum judl- 
eium quod de priore. 

ΑἹ occurres ; Joannes Damascenus, ia libro qui in- 
scribitur, De iis qui cum fide excesserunt ex hac vite, 
refert de Macario historiam, qui ex mortui hominis 
cranio sciscitatus est de ejus statu , eamque citat ex 
Paliadii Lausiaca Historia. Atqui baec eadem historia 
reperitur libro hoc sexto, libello tertio Joannis, 
num. 16, ut et hujus libri sexti auctor videatur fuisse 
ipse Palladius. Respondeo : Ita quidem, hoc argu- 
mento motus, censuit Gentianus Hervetus, in prafa- 
tione versionis suse Palladianze, qui eam historiam 
haberi ait libro iv , qui Doctrina Patrum inscribitur, 
cap. De exemplis et doctrina vita spiritualis (ita con- 
cipitur et inscriptio et caput in editione Coloniensi, 
qui librum sextum et quintam uno libro compre- 
hendil) ; qui liber idem est cum boc sexto libro. 

Quod εἰ id minus placeret, existimabat eam híisto- 
riam fuisse in Lausiaca Historia tempore Damasceni, 
et postea ab hazretico aliquo malitiose sublatam. 
Quod eum dixisse credo, quod huic hominum generi 
omnes hz spirituum apparitiones mer: sunt fabulie, 
quique xgre ferunt vel minimam suffragiorum pro 
animabus defunctorum memoriam exstore. 

Equidem non sbhorret ab bsretico genio, cum 
Philisthaeis puteos Israel obstruere (Gen. xx v1) , ne 
aliquod inde mortalibus accedat refrigerium. Certe 
cum Palladius tertio prodierit, et ex poswema edi- 


e aO Aus 
. 


4$ IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 34 


tiohe constet, primo decuriatum, inde nonnihil inter- ἃ 


potátumi prodiisse , uti plenius declarabittir prolégo- 
mene 14, ubi agitur de octavi ΗΜ ; cujiis Palládiius 
auctor est, interprete, ezistimari potest tiec τ6}}}Π 
integer [xz v] prodiisse, quandóquidédi 84 dé Máea- 
pio marratio, quam olim Deriascenus im Ladsiscá 
Historia legerat, ne in haé quidem lePtia Gditlone 
hodie reperiatur. 

ique hole opinioil, quar priori , áccedo liben- 
tius, qua tari libel quinti quam sex, qui pto üno 
libro haetentüs fuere cireümlati, quod In eo narra&o- 
nem δὴ si reperire, Palladius ductor eréditur. 

Accedo auterri fiberitits : 

Primo ; qiia liber ill& quihtus el segluà a riullo, 
quod acfarn, Lausiaca Historla di^itur, in qua tàmeri 
eam se ldpisse profitelur Damascenüs. 

Secundo , quia ii libro quinto, libello x , n. 67, 
jnter reliqua seniorura dicta habetur dictum quoque 
Palladii. Unde colligeré est librum illum non a Pal- 
ladio, sed àb alio aliquo fuisse concinnatum, 

PROL'.GOMENON IX. 
Quis septimi libri auctor? 

Dico : Septimi libri aoctor incertus. 

Vocat eum librum Sigebertus de illustr. Ecclesize 
Scriptor., cap. 148 : Ínterrogationes et responsienes 
SS. AEgyptiorum Pálrum, net áucloris meininit. Et 
jpse Paschasius interpres, cápite 44, in fine, abse- 
lute pronuntíàt : « Haec sapienti δὶ spiritualium 
responsa Patrum, ὁ nullà auctoris holione. 


PROLEGOMENON X. 
Quis ottati ἰόν autor? 

Dico : Octavi libri auctor est. Pallhdiu& HelBtiopo- 
leos episcepds, dieiturque Lüusiaca Hiateria. 

Clarum hoc satis es Sodrate, lib. rv, eap. 28 , en- 
jus verba oxprimam. Alia quidam vide m Étogiis *1 
eum librus. At igitur : E: δέ tt βούλοιτο τὰ περὲ αὐ! 
τῶν βανθάνειν ὧν τε ἐποίησαθ, ὧν τε ἔκρυξαν, καὶ ὧν 
πρὸς ὠφόύλειαν τῶν ἀκουσάντων ἐγθέγξαντο, δίτως rv e 
τοῖς τὰ θηρία ὑκήκοον, πεπκύνηται παλλαδίω 66 βονχχῷ 
ἴδιων μονόβιθλον, ὃς Εὐαγρίου μέν τὰς μιἀθητὴς, πάντα δὲ 
ἀκριθῶς κερὶ αὐτῶν διεζῆλθεν᾽ ἐν ᾧ καὶ γονοκκῶν ἐφάμιλ: 
λον τοῦς προειρημένοις ἀνδράσιν ἐπανελομένεν βίον, 
μνήμην ποκοίηται : à Quapropter οἱ quis shüdie dweic 


PROLEGOMENON XI. 
Quis noni libri uucior? 

Dieo : Noni libri aucter est Theodoretus Cyri eyi- 
Scopus, voeaturque φιλόθεος 808 Θεοφιλές. 

Testatur hoc ipse epistola 82, ad Eusebium Ancj- 
r» episcopum : « Mysticum etiam seripsimus librum, 
et de Providentia alia, et ad Interrogationes mago- 
rum alia, et de Vitis Sanctorum; et preter bme alia 
multa. » Cujus libri nomine Pbilothei passim memi- 
nit ipse in Hist, Eccles. 

Nicephorus , lib. xiv, cap. 54, ubi inter alia de 
Theodoreti ecriptis agit : « Et rursum, inquit, Φιλο- 
0soc, hoc est, Dei amantiuu llistoria, in qua insti(u- 
tum eorum qui etate sua vitam sancte transeger-üt 


persequitur. » 
B 


PROLEGOMBNON XH. 
Quis decimi libri auctor? 


Dico : Decimi fibri adtlo? est Joatinés Moséhus, et 
inBeribitu Sophronii LhioRdrium, seu Prátusi epiri- 
εἰπε, e&u Nobis Paradisms. 

1. Ípsé homén süürh χρη! cáp. 7? : ὁ Dixit 
niihi Sophronius : Veré , abba Joannes , liodie nihit 
ultra studeamus. » 

d. Photius, Bibliothe&& sus Cod. 199, pheuihs 
nàttien et diversum libri litulum exhibet : ᾿Ανεγνώδϑῇ 
βιθλίον, τέσσαρσικχαὶτριακοσίοις διηγήμασιπερι:! ἐλημένον- 
πρὸς tu» ἀσκητικὴν δὲ καὶ τοῦτο τὰ μάλιστα συντελοῦν 
ἐστι πολιτείαν, τὰ αὐτά πὼς πραγματεύομενον τῷ προέι- 
ρημένῳ, πλὴν ὅτι τῶν μεταγενεστέρων ἀνδρῶν ἔργα τε καὶ 


G πράξεις ἀξιοζηλὼξ ve ἀναγράφει" καὶ y&p ἐκεῖθεν τῶν 


μέχρι τῆς Ἥρακλε.ου ἀρχῆς καὶ ἐπιπλέον διαίρέψάντων 
ἀρεταῖς, ἐπέρχεται τοὺς βίονς. Λειμῶνᾷ δὲ χαλεΐσϑαι 
δίδωσιν ὁ συνταξάμενος ὄνομα τὸ βιθλίον᾽ τινὲς δὲ αὐτὸ 
xal Νέον ὀνομάξουσὶ Παραδεΐδιον (manuscripti quidari 
παραδείδιν,, qui àd marginem manuscripti Margunil 
vocatur IIerzpixóv) Ὁ δὲ συνξέταχὼς, ᾿Ιωάννης μὲν ὄνομα 
αὐτῷ, ἐξ ἐπιχλήσεως δὲ ἐλέγετο ὁ τοῦ Μοσχοῦ, ὃς ἀπετάξαϊξο 
μὲν ἣν τῇ τοῦ ἁγίου Θεοδοσίου μονῇ, εἶτα συνδιέτρεψε 
|xkktrt] τοῖς τε κατὰ τὸν Ἰορδάνην ἀνὰ τὴν ἔρημον &c- 


xoupivote, καὶ τοῖς i» τῇ νέᾳ Λαύρᾳ τοῦ μεγάλου ξάδδα 


διαδλοῦδιν. ᾿Εντεῦθεν δὲ τά τε τῆς ᾿Αντιοχείας κλίματἄ» 
χαὶ τὴν ᾿λλεέξάνδρον, καὶ τὴν περὶ αὐτὴν ἔρημον, xot 
μέχρις Ὀάσεως ἐπελθὼν, καὶ πολλῶν καὶ μεγάλων ἀνδρῶν 
ἀριστείας συναγηοχώς, τοῦτο μὲν ὄψει, τοῦτο δὲ καὶ 


tur accursée cogmeseobdi quss res gesserint , 409 f) αξούσῃ ἀκοῇ * αὶ c» αὑτὴν δὲ αἰτίαν xxl νήσοις 


paote ae in vita ὀχδγειθυ θα, qua ad audientium wt 
litem ἰοουϊὲ fuerint, quormodo bosse illis obtom-« 
perarint, legat librum a Palladio ssénacho, qui να. 
grii felt discipulus, sepuratin de illis editum. Nam 
Ormai qua Δὲ eos epectaat, in oo seni atcureté ea - 
pliesta. ia quo (kxwvij etiem de mulioribus, qwe 


' párem vivendi rationen oum viris supra diotis exeo. 


lebam , sermo susceptus est. » Ex «no Tripartta 
Bisteria lib. wm, cap. d, et Nicephorus iib. xi, 
cap. 4. ) 
Cum autem tres sint diverse. Paltamii editiones 
diversis interptetibus, {πῶ eat videatur germna- 
nior, vide protegotiieno 13, ubi de interpretibus. 


ἱστορησάμενος, ἐν τῷ πρὸς τὴν Ῥώμην διάπλῳ, ἐκεῖσέ τε 
τὰ παραπλήσια διερευνησάμενος, xal μαθὼν, τὸ παρὸν 
σύνταγμα γῤάφει, καὶ προσφωνεῖ Σωφρονίῳ ἢ Σωφρονᾷ τῷ 
οἰκείῳ μαθητῇ, καὶ ἐγχειρίξει αὐτῷ τοῦτο, τὴν τοῦ βίου 
μῶλουσαν ἐγίστασθαι πρὸς τὰ ἀμείνονα προτεθεαμένος 
μέταδολήν. Ἰλὴν iE ἀπάντων τὸ χρήσιμον ὃ συνετὸς καὶ 
θεοφιλὴς ἀνὴῤ δρεπόμενος οὐκ τῶν συντεταγμένων 
κόῤον καταγνοίῆ : € Lectus est fiber qualuor él ἰ{6- 
céntis constans narrationibus. Hié quoque monasileze 
potissitnum vitae tonducit , eamdemque fer& éum 
superiore (Sunetorum virorum libro , ut Photius in- 
digitat, quem hie suprá quinto && sexto libro divisum 
habes) pertractat , nisi quód eorum virorum dicta 


u PROLEGOMBNON 3I. | β 
factaque imitstioge digna colligit, qui post insecuti À prorsus Joanties apsehoreta fait. Id tibi ex eapite 77 


sunt. Vitas etenim narrat eorum qui jam inde usque 
ad lleraclii imperium et deinceps virtute magis cla- 
ruerunt. Pratum autem titulum libro indidit auctor, 
quam et Paradisum novum quidam appellant. Scri- 
pter ejus Joannes qnidam Moschi coguoimento, qui in 
beati Theodosii primum monasterie seeulum valer 
jubens, eum iis deinde monachis convixit, qui id 
deserto ad Jordanem exercebantur, quique nova in 
Laura magni Sab: certabant. Unde rursum ad Antio- 
chim regiones et Alexandri urbem , proximamque 
eremum, ad Oasim usque delatus, multorum maghno- 
TUmque virorum res priclare gestas aggregavit , 
quas partim oculis ipse spectavit, partim recenti tune 
auditione didicit. Eadem porro de causa cum etiam 


voluminis ipsius liquido constare potetit. Photius 
quoque lunc ipsum aueteren libri omnem Moschnm 
(natiohe fortasse) fuisse asserit, cujus cognomen ἢ - 
lerptes Latirihs forsán Eviratum reddidit. » 

Verum Sophronig his de causis auribuitur : *& 
quia ad ipsum per cherissimum socium Inseribitur; 
quemadmodum οἱ Rhetorica Ciceronis ad lieren- 
nium, et ejusder ad &tiicdm episiolss, ad Hereriniunt 
ei ad Attieum libri appellantur; sio Sophronii liber 
hic dicatur, quia ad Sophronium dirigiter. Atqae et 
eo maxime, quod ad ueum illius ia primis consefi- 
pts est. Namque átdcior ipse in epistola quam libra 
promittit, fatetur se ex hoe prato eoóronam Sophro» 
nio eontextissg, ae por eum allis deineeps obtulisse. 


insulas Romam versus navigaus lustrasset, hisoe pj  $euquiain hoc libre dieta et gesta ipsius Sophre- 


similibus ibi quoque conquisitis et eoghitis, hoc opug 
conscripsit, quod dedicat Sophronio seu Sopbrona 
discipulo 800, eidemque hoc ipsum offert, eum jam 
animo preciperet instare vite hujes in meliorem 
commutationem. Cesterum ex his oranibus industrius 
quisque οἱ Dei amaus, fructum capiens, nunquam 
hujus scripti nimiam prolixitalem asecusarit, » Que 
Photius compendio excerpsit ex elogio auctoris, 
nunc bac secunda Moreüana editione , ejus libre ex 
Mes. Grzcis praefixo. 

9. Seeunda Nicmna synedus, qua vn e.t ordine 
inter generales, actione 4 ita habet: ToO ἐν é&yiew 
κατρὸς ἡμῶν Σωφρονίον ἐκ τοῦ Λοιμωναρίου. Ἔλογεν ὁ 
&66ac Θεόδωρος ὁ Acne, ὅτι ἦν τος ὄγκλειστος εἰς τὸ 


nji pro majori parte continentur. Nam ie tetius Mine" 
ris libri hujus auctoris fuit individuue egmes; et 
quecunque ambobus ambulanitilus oeeurreruut , vel 
querebtibus responderi contigit, diligentissime de- 
seripta sunt. Quare eiiam hee verba sepissime iterata 
videbis : Venimus ego et dominus rReus Sophronius 
sophisia ad abbatem tSlem, ete, Et ideo s^mper etiam 
plurali locutione utitur, dicens : Perreximus, aecessi- 
mus , vidimus , narravit. nobis senes monasterii dux, 
Per qua omnia censpiei datur, scriptorem nunquam 
solum fuisse in his que narrst. perquirendis. Sieut 
ergo Platonis Phesdrus, Timeue, Gorgias, et Parme- 
nides, οἱ Tullii liber de Seneetete Ceto Major inscri- 
buntür a personis, [xxxix] que ibi oolloquentes et 


ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ἀγωνιστὴς πάνν, et. « Ejusdem Pa« C diaputenteg inducum(ur; quid obetabit huie libro, 


tris nostri Sophronii ex libro Prato. Dicebat abbas 
Theodorus ZEliota quia quidam inclusus eroi im 
mospte Olivarum, valde ceriaiof, » etc. Ubi totum 
caput 45, quod ia hoe libro habetur, Greece expri 
mitur. Quod idem repetitur actione 5, ubi et alia 
duo exempla ex eodem Limonario citantur. 

[xxxvi] ἃ. Joannes Diaconus, lib. f, cap. 45, Vite 
sancti Gregorii Magni : € Nihilominus ex libro , qui 
a Grecis Acupov dicitur, a Latinis vero intelligitur 
Gampus vcl Pratum , prieceptor meus inter alia toto 
opbe jam difT.mata miracula interpretatas est. » 

5. Joannes.Damascenus, in fine primi libri, qwem 
pro imaginibus scripsit , tesikmoniam ex hee libro 
adducit, hoe titulo : 'Ex τοῦ Δειμωναρίον τοῦ ἁγίου 


quin Sophrenii dieatur, eum in ov is ambulans, visi- 
tans, operans, interrogaus et respondens ubique fere 
asseratue? 

Àut demum ex ila eausa Sophrenio aescribitur; 
quoniam una cum Joannge prsedicto conseriptor (uL 
ita dicam) forte cjusde:n libri fu&. Lege hujus volu- 
minis caput 77, et in ejus principio ita scriptum re» 
peries : « Ego et dominus meus Sophronius perre- 
ximus ad philosophi Stephani domum doctrins gra- 
tia, » etc. Deiude in fine ejusdem capitis hoc modo 
scriptum legitur : « Ista cum audivimus, inauit mihi 
dominus meus Sophronius , et recessimus, et dixit 
mibi : Vere, abba Joannes, hodie nihil ultra studea- 
mus; satis enim zdificati sumns. Hzc ergo scripsi- 


πατρὸς ἡμῶν Σωφρονίον ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων. ΙΝ mus, ut et vos pariter eedificemini. » 


« Ex Parvo Prato saucti Patris nostri Sophrotüii ar- 
chiepiscopi Jerosolymorum. » 

6. Nicephorus , lib. viti, cap. δ : « Maltem quo- 
que et utilem de iis (monachis) historiam Sophronius 
Jerosolymitanus nobis reliquit, Prati et now Paradisi 
1949, scripto ei indito. » 

Qusres. Qui Me liber nune Sophronio patriarchae 
Jesegolymorum inseribatur, uti ἃ secunda Nicena 
syuodo, et Joanne Damasceno, nunc Joanni Mosoho 
seu ÉEvireto ad. Sophronium sophistam? Respondet 
Aloysius Lipomanus, epistopus Veronen-is, qui pri- 
mus hunc librum edi curavit, quem Apostolica Bi- 
"ligtheca suppeditavit anno 1558 ; « Scriptor libri 


.Una ergo ex his ratiomibus, seu potius omnibus 
simul accedentibus, jure meritoque liber iste So- 
phronii nomine inscriptus videtur. | 

Dices : In hoé libro Sophroníus fiic von appellatur 
Jerosolymorum pattisvchs3, sé dopMivta. Respondet 
idem Aloysius : Voesbalum hec son in mtiam of 
partem, sicut fiL modo passim, scd in bonzwt scei- 
piebewur ; noc aliud designabtft, qnam sapientem ot 
prudentem: hominem, qualis feit et Libamide ille, ad: 
quem mulie Magei Basilii epistole direct:o Faernnt, 
ipsum maximis peieconns effere»tes. Potuit ergo vie 
iste prius et monachus esse, et sephiste nencupari ; 
inde vero ad ssáctsm Jotesolymoram sedem ΔΘ. ΠΝ, 


E IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 


MT 


48 


ex qua, lanquam digajori loco, postea denominatio- A ctores solus est divus Hieronymus, qui Latine, quod 


nem acceperit. 

Petes : Quo tempore viri hi qui librum conscripse- 
runt claruerint? Respondet idem qui supra : Id pro 
certo non habetur. Verum cum Magni Gregorii Ro- 
mani pontiücis, hujus nominis primi, faetum nar- 
rent, et synchronorum Cssarum, videlicet Anastasii, 
Tiberii , Mauritii, et Zenonis mentionem faciant, et 
In sexta synodo hic liber adducatur, conjectura asse- 
qui possumus, circa annum Domini sexcentesimum 
illum fuisse conscriptum. 

Porro, ad commendationem bujus libri tandem 
Aloysius Lipomanus prefatur : « Liber hie, amice le- 
ctor, quem tibi legendum exhibemus, Pratum spiri- 
tuale nominatur, ex Greco Latinus per doctum vi- 


quidem constet, scripserit. 

Secundum et tertium scriptum esse a Ruffino, par- 
tm ex divo Hieronymo, partim ex Mss., partim ex 
probabili conjectura asseruimus. 

Àn vero is ex Gr:eco transtulerit, incertum. Divus 
Hieronymus videtur innuere a Rufino ipso compo- 
situm, epistola supra citata. Ait enim : « Qui librum 
quoque scripsit quasi de monachis, » quod tamen 
de libro secundo tantum capiendum, nl constat ex 
Patrum nominibus, que divus Hieronymus ex illo 
Rufüni libro exprimit, qui suo tempore circumfere- 
batur, quorum Vite in secundo tantum libro repe- 
riuntur. 

Quartus liber cum ex Severo Sulpitio et Joanne 


rum Ambrosium Camaidulensem monachum reddi- B Cassiano sit coneinnatus, non magnopere dubitan- 


, tus, quem adhuc typis excusum, non nisi vernacula, 


atque ea ltalica lingua habuimus. 

« Tanta autem spritualium flosculorum amoenitate 
refertus est, ut in paradisi deliciis ortus esse videa- 
tur. In eo siquidem antiquorum monacliorum, et 
sliorum Patrum Deo ex intimis precordiis servien- 
tium redolet vite splendor, regularis discipline ob- 
servantia, pudicitie [x1] et continentia norma, victus 
et vestitus parcimonia , contra hereticos invicta 
constantia, in jejuniis, vigiliis et orationibus assidua 
perseverantia, et erga Dominum Jesum Christum exi- 
mius et inzstimabilis amor; quin etiam admirabilia 
quzdam, ac Spiritu sancto plena responsa, quz le- 
gentium mentes spirituali quadam dulcedine perfun- 


dum, quin a Latino [xti] auctore ea concinnatio 
facta sit, maxime cum verbis auctorum concinnator 
plerumque utatur. 

Quinti et sexti libri Graeeum auctorem esse, con- 
stat ex Photii Bibliothecs, Cod. 198, qui eos Grace 
legit, et styli perspicuitatem tollaudat. 

Septimi libri Grecum auctorem esse, indicat ipse 
interpres Paschasius. 

Octavi libri Graecus auctor est Palladius, ut cla- 
rum est ex Socrate, prolegoneno 10. 

Noni libri auctor est Theodoretus, ut supra vidi- 
mus, quem Graecum fuisse nimis quani notum. 

Decimi libri auctor est Joannes Moschus, quem 
Graece scripsisse testatur Photius, Bib'iothec:e Cod. 


dunt; sanctarum denique mulierum invicta fldes, C 199, haeque de ejus stylo habet: Ἡ δὲ τοῦ λόγου 


castitas incomparabilis, et felix earum in Deo con- 
summatio. 

« O si tales modo inveniremus milites Cbrisfo ser- 
vientes, quam illustris, quam splendida, quam de- 
cora esset Ecclesie nostrae facies ! quam adeo deje- 
ctam et obsoletam, ac supra pelles Salomonis, atque 
Moysi /Ethiopissam (pro dolor !) denigratam conspi- 
cimus. 

« Lege erg» lubenti animo, et (ide certa opus 
istud, candide lector, eujus exempium ex apostolica 
Bibliotheca accepimus; et ita mores et vitam tuam 
ad ejus lectionem compone, ut talium tantorumque 
virorum, quos hic deseriptos invenies, dignus 2?mu- 
lator existas, postmodum *ero eorum consortio in 


zterna beatitudine feliciter adjungare, Quod tibi et D 


mihi Dominus prestare dignetur, et omnibus qui 
Dominum Jesum diligunt in sinceritate. Vale. » 


PROLEGOMENON Xlll. 
Qua lingua libri hi scripti? 
Dico : Plerique libri omnes Grace scripti sunt. 
. Palebit mox, assignatis eorum interpretibus. 


Equidem cum patres illi pene omnes in Oriente nati 
siut, celebresque vixerint, non mirum ab Orientis 


' hominibus, Grxcis maxime qui scribendi fscullate 


pollebant , monachorum quibus convixerant acts 
posteris esse transmissa. 
ln primo libro, qui mjscellus est, inter varios au- 


ἐρμενεία εἰς τὸ ταπεινότερον τοῦ προτέρον, x«i ἀμαθέ- 
στερον ἀποχλίένει : € Üperis autem hujus dictio, magis 
quam praecedentis (videlicet quinti et sexti libri bic) 
ad humiliorem ac rudiorem vergit stylum. » 


PROL' GOMENON iV. 
Qui horum librorum interpretes? 


Dico : Varii sunt borum librorum iuterpretes 

In primo libro hi noti occurrunt interpretes. 

1. Evagrius episcopus Antiechenus, interpres 
Vite sancti Antonii. monachi. Vide ad eam Vitam 
preludia. 

9. Dionysius Exiguus interpres Vit: δυποιὶ Pa- 
chomii, Consule przludia Vitas illi praemissa. 

9. Ursus S. R. E. subdiaconus, interpres Vitse 
sancii Basilii Czesarieusis episcopi. De Urso vide no- 
tationes ad cam Vitam. 

4. Gerardus Vos:ius interpres — Vit» — saneti 
Ephrzem. 

9. Anastasius S. R. E. Bibliothecerius, interpres 
Vit» sancti Joannis Eleemosynarii, patriarchae Ale- 
xandrini. Vide ad eam Vitam prelodia. 

6. Jacobus Billius interpres Vite sanctorum Bar- 
laam et Josaphat. 

7, Eustochius interpres Vite sanetse Pelagiz. 

8. Paulus Neapolis Ecclesise diuconus, interpres 
Viti beat:e Marice Zgypriacse. 

Melclior Goldastus, tom. I Rerum Alemannicae 


49 PROLEGOMENON XIV. 56 
rum, parte 2, notis ad Hepidanum, de Vita sancte A a-tulerint probaverintque , lubens aecquiescam. » 


Wiboradze existimat Vitam sanctze Eugenise versam 
a Ruffino. Sed unde hoc deprompserit, equidem 
nescio. Possevinus, in Apparatu sacro, ait Vitam 
$auctte Eugeniz scriptam ab Ambrosio Camaldulensi 
abbate. An versam vult? Certe plura alia Vitos Pa- 
trum speetantia idem auctor, eodem teste, vertit. 

[xtn] Secundus, tertius et quartus libri scripti 
sunt Latine, vel certe de versione non constat. Vel 
potius : quartus certo scriptus Latine, de prioribus 
duobus dubium. Vide dicta prolegom. 4, δ et 6. 

Quinti libri interpres est Pelagius S. ἢ. E. diace- 
Dus. 

lta constanter Mss. Sigebertus, de illustr. Eccle- 
sim Scriptoribus, cap. 116 : « Pelagius diaconus 
Romans Ecclesie iranstulit de Greco in Latinum, 
de Vita et doctrina, et de perfectione sanctorum 
Patrum libros xvi, scilicet : de Profectu monachorum 
lib. 1; de Quiete, 1; de Compunctione, 1; de Continen- 
tia, 1; Contra fornicationem, 1; Quod monachus nihil 
debeat possidere, 1; Quod nihil per ostentationem fieri 
debeat, 1: De patientia et. fortitudine, 1; Quod non 
opor!eat judicare quemquam, 1; Quod oporlet sobrie 
vivere, 1; Quod sine intermissione et sobrie oportet 
orare, 1; de Humilitate, 1; de Poenitentia, 1; de Cha- 
ritate, 1; de Providentia, seu Contemplatione, 1. » 

Sexti libri interpres est Joannes S. Wt. E. subdia- 
Conus, 

Ita omnes Mss. Sigebertus supra, cap. 117 : « Joan- 
nes subdiaconus transtulit de Graeco in Latinum de 
Vita et doctrina Patrum librum 1. » 

Quod vero ait Sigebertus a Joanne translatum e 
Greco in Latinum librum unum, cum tamen quatuor 
libellos transtulerit, potuit hoe contigisse quod ipse 
in Ms. inciderit, qui libellos illos sine titulo indi- 
sünetos connectebat. Vel librum unum capit, qui 
quataor libellos continet. 

Adverte quis autem Pelagius hic, quis Joannes 
fuerit, merito qu:eri potest. R. P. Georgius Garne- 
feit, libru supra citato, censet Pelagium hunc ante 
S. R. E. diaconum, cum hunc librum verteret, post 
fuisse Romanum pontificem ab anno Domini 555, 
usque ad annum 559. « Ad quod sentiendum, in- 
quit, duo me impellunt, 1* quod fuerit lingux:« Grzcae 
peritissimus; 2* quod varias legationes obierit ad 
Ecclesiam Orientalem, de quibus nemo dubitabit, 
qui consulere voluerit Baronium, ab anno 533 ad 
annum 555, Id igitur persuasum mihi habeo, hunc 
Pelagium in his^e legationibus incidisse in eum li- 
brum Graecum de quo Photius meminit in Biblio- 
theca, Cod. 198, et hune secum Romam compor- 
tasee, ibidemque transtulisse. Αἱ vero cum lianc 
versionem perduxisset usque ad libeili seu partis 
xvin eap. 16 (ut est io prima editione), mox aliis 
hegotiis praepeditus, seu potius Romana sede guber- 
manda oneratus, reliquum versionis opus videtur 
imposuisse Joanni subdiacono, quem arbitror eum- 
dem esse qui Pelagio in Romans Ecclesie primatu 
s9coessit, Ita conjicio et opinor, si quid alii certius 


[lactenus ille. 

Septimi libri interpres est Paschasius, S. R. E: 
diaconus, qui [xru;] Martini Dumiensis abbatis ro- 
gatu eum Latinitate donavit. — 

Ita diserte przfatio libro illi prefixa prefert, Te- 
statur quoque Sigebertus supra, eap. 1418 : « Marti- 
DuS episcopus traustulit per manum,  Paschasii 
diaconi interrogationes et responsiones plurimas sau- 
ctorum AEgyptiorum Patrum in Dumiensi coenobio. » 

Adverte lie, primo, duos fuisse Paschasios diaco- 
nos his temporibus pene suppares (nam Paschasius 
Batbertus duobus s:eculis posterior in hunc censum 
venire non potest), utrumque scriptis clarum. Primus 
est Paschasius S. R. E. diaconus, « cujus reetissimi 


B (ait sanetus Gregorius lib. iv Dialog., cap. 40) et lu- 


culenti de sancto Spiritu libri exstant ; » quique, 
eodem teste, « temporibus Symmachi apostolicze 
sedis przsulis defunctus est. » Sedit autem Symma- 
chus 5b anno 499 ad annum 515. [lujus etiam memi- 
nit Sigebertus, de illustr. Eccl. Scriptor., cap. 17, 
et alii posteriores. Hic idem est ad quem Eugippias 
presbyter Vitam sancti SeVerini Noricorum apostoli 
8 se consceripiam transmisit, ejusque censurz subje- 
cit. Nam nomen, tempus, locus et sacra functio id 
docent, ait Baronius tomo VI Annalium ad annum 
496. Cui respondit idem Paschasius, quam epistolam 
Baronius ibidem exhibet. Eam hic prolegomeno 25 
invenies. Secundus est Paschasius diaconus mona- 
sterii Dumiensis in Gallicia, qui suum librum de Vi- 


C tis Patrum, qui in hae editione septimus est, dedica» 


vit Martino presbytero et abbati Dumiensi ; cujus 
Martini obitum Gregorius Turonensis, lib. v Hist. 
Franc., cap. 57, anno 5 Childeberti junioris statuit , 
cni Baronius tomo Vll. Annalium annum 583 assi- 
gnat. 

Adverte secundo, iisdem quoque teinporibus duos 
fuisse Eugippios : Unus abbas, qui scripsit « ad 
quemdam Paschasjum diaconem de Vita sancti mo- 
nachi Severini, et claruit post. consulatum Impor- 
tuni junioris, Anastasio imperatore regnante, » ut 
ait Isidorus de illustr. Ecclesiae. Scriptor., cap. 15. 
Claruit igitur hic etiam post annum 509, in quem 
consulatus Importuni seu Opportuni incidit. Nam in 
epistola sua sancti Severini Vii: przmissa ait se 


D scribere biennio post consulatum Importuni. Alius 


etiam abbas, « qui defloravit libros sancti Augustini 
episcopi Hipponensis, fuitque tempore secundi Pe- 
lagii, et imperatoris Tiberii Constantini, ut scribit 
Sigebertus de illustr. Ecclesim Scriptor., cap. 59. 
Fioruit igitur ille circa annum 580. 

Ex his nune facile colligi potest (quod etiam ami- 
cissimo Garnefeltio ia. mentem venerat) posteriorem 
Paschasium interpretem esse libri septimi; ia. eum 
euim saeculum Martini Dumiensis, cui suam versio- 
nem inscribit, quadrat. Stylus quoque ejus non as- 
surgit ad prioris Paschasii stylum. Iluic priori potius 
tribuenda translatio Paradisi Heraclidis. De quo pro- 
Jegomeno 25, Qui et S. R. E. diaconus [xtiv] fuit; 


| Bl IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. | 
uti habemus testimonio sancti Gregorii supra, Poste- A praestiterit; et opus ejus certa nota designat, quod 


rior etiam diaconus fuit in coenobio Dumiensi, sed 
dubito:«n etiam S. R. E. Vereor enim ne ex confu- 
$:one duorum Paschasiorum, posteriori titulus quo- 
que prioris adhzeserit. Atque ita impressum, quod 
iputare pondum sum ausus. 

Octavi [iari, qui a Palladio Grece scriptus, inter- 
pres est Geniianug Hervetus, canonicus Dbemensis, 
qui praeclaram operam praestitit in boc interpreiandi 
genere. 

Adverte hic tres diversos esse Palladii editiones 
diversis jnterpretibus. 

Prima est quze prodiit ipso typographia tirocinio 
in prima editione Vitarum Patrum, ubi nullus cer- 
lus jnterpres assignatur, Hic liber iu sequentibus 


editionibus Vitarum Patrum omissus est, sed anno B 


1547 rursus eam in &ua editione, qua» Colaniz lucem 
vidit apud Jasparem Gennepzuin, revocavit F. Tlieo- 
doricus Loher a Stratis Carthusianus. 

Secunda est qux prodiit Parisiis apud loannem 
Parvum, an. 1504, curatore Jacobo Fabro Stapulensi. 
Sed hzc alium titulum (inscribitur enim Paradisus 
Hleraciidis) praefert; et alium, incertum pariter exhi- 
bet interpretem, qug eadem Palladii praíixo tiwulo 

$lea prodiit Venetiis anno Domini 1554, tom. LII 
de Vitig Sanctorum per Aloysium Lipomauum colle- 
ctis. Curavit qutem banc editionem opera Francisci 
Torres conferri cum Msg. exemplari Palladii, qued 
Venetiis est in Bibliotheca eardinalis Begsarionis, qui, 
ut ait Lipomanus, « a capite δὲ calcem usque uiro- 
que collato yolumine, hunc egmdem prorsus cum 
illo reperit, paucis quibusdam, iisque perexigni me- 
menti, immultatig. Titulus etiam discrepabat, et pum- 
cupatorja epis(ola, quae non ab Heraclide Alexangri- 
no, sed a Palladio Cappadociam episcopo, lice! in utpa- 
que volumine ad Lausum scripta videretur. ἢ} 8 
igitur paucis locellis correctis, et ad euendatiseipum 
codicem, » ut existimabat Lipemanus, s redactis, » 
librum illum tgmg I]I do Vitis Sanctorum iaseruis. 

Tertia egt, quam hic damus, quamque $ug styla e 
Grieco textu adornavit lHlistorig Laus'aca tiiulo (en- 
tianus Hleryetus, et Parisiis vulgavit Beruardus Tur- 
risanug annp 1525, qua rursus prodiit ibidem apud 
Guiliglmgm Chaudierium, aunq 1970, annotationibus 
quibusdam marginalibus per Fr. Thomam Beauxamis 
Carmelitam dogtorem theologum illustrata ; qua 
insuper Laurentii Barrengis $choliis aucta , Historic 
Christian: veterum Patrum inserta est Parisiis apud 
Michaelem Sonniup,, auno 18583, item tomo VII Bi- 
bliotheeg SS, Payum. 

Quod si quis ey quartam Palladii editionem yenari 
velit, non magnopere [xLv] ei laborandum erit. In- 
veniet enim Rufüinum  vetustiggimpm Palladii jnter- 
pretem, si vera est conjectura quam prolegomeno 
4 $2 οἱ 10 expressius. 

Quares qu» ex his sit germana Palladii higtoria? 
Respondeo : Videtur illa quam Hervetus edidit, Nam 
Socrates, Jib. iv, cap. 18, aij &e supersedere SS. Pa- 
wum Yitas describere, quod jd Palladius abunde 


in ca agatur ia: de mulieribus quam viris. Béwew δὲ 
ἀχριθῶς περὶ αὐτῶν διαξῆλθεν᾽ ἐν ᾧ καὶ γυναικῶν ig- 
pov τοῖς προειρημένοις ἐκανελομένων βίον μνόμον πε- 
ποίμτας : € Ümnia, qua ad eos spectant, ἰὼ eo aunt 
accurate explicata. In quo efiam de mulieribus , qux 
parem viyendi rationem cum viris supra dictig ey- 
colebant, sermo susceptus est. » Atqui tam de mu- . 
ljieribus quam viris babes in Hervetina editione ple- 
nius, cum in aliis editionibus perparum de mulieribus 
tractetur. Vide supra Prolegomepon 4, $ 3 

Noni lihri interpres est idem Gentianus Hervetus, 
qui cum superioris libri interpretatione una prodit. 

Aloysius Lipomanus, tomo ll de Vitis Sanctorum, 
anno 1558 Venetiis edito, inseri curavit hunc Theo- 
doreti librum, interprete Alberico Longo Salentino, 
(nem ἃ viro docto Tridenti nactus fuerat. 

Decimi libri interpresest Ambrosius Camaldulen; s 
abbas. Ha enim ín apostolica Bibliotheca se invenisse 
testatur Aloysius przfatione ad lectorem, qui primus 
eum edi curavit tomo VII de Vitis Sanctorum. 


Dices : Joanues Diaconus, postea Romanus pontj- 
fex, in quarto libro, quem de beati Gregorii Vita 
scripsit, dum cap. 65 voluminis hujus mentionem 
facit, recensendo mirabile ejusdem sanctissimi pon- 
tificis factum, se interpretem profitetur. Ait. enim : 
« Sed ne solis verbis tanti praesulis humilitas iugu|- 
cari credatur, superest ut ex Gracorum relationibus 
a me nuper interpretatis eadem Patris humilitas vi- 


(Σ vis operibus demonstretur, in quibus videlicet ija 


refertur : Enarravit nobis abbas Joannes Persa, san- 
ctus et venerandus vir existens, de Magno Gregorio 
beatissimo papa Romauo, dicens : (nuujau iyi Βα- 
v am ad adorandos loculos sanctorum apostolorum 
Petri et Pauli ; et una dierum, cum gtarem ἰμ medio 
civitatis, video papam Giregarium per me yrangiturum, 
ct cogitavi me mittere ante eum. Cum ergo appro- 
pinquasset mihi papa, videns quia perggrem, ut qii- 
tercin me ante eum ; sicut corqm Deo ico, fratres, 
primus misit se ante me $uper terram, et nan ante 
Surrexit, quam ego prior surgerem, et amplexatus 
me cum magna humilitate, tribpit mihi per manum 
numismata tria, et jussit mihi dori casulam et ng- 
cessitates meas omnes. Glorificavi ergo Deum, qui 


D donavit ei talem humilitatem |xzvi] circa omnes, et 


eleemosynam, et charitatem. » Quam eamdem histo- 
riam invenies hic cap. 151. Respondeo inveniri 
quidem eam eo loco, $ed yerbis aliis, ut. duplicem 
interpretem liceat agnoscere. 


Yerum Interpres 518 nop fuit Joannes Diaponus, 
sed ejus praceptor, ut ipso clare exprimit lib. u, 
cap. 45, Vitz sancti Gregorii; ait enim : ες Ex libro 
qvi a Grzcis Asquov dicitur, a Latinis vero jatelligitur 
Campus vel Pratum, preceptor mees imer alia (olo 
orbe jam diffamata miracula ipterpretaias est, mihi 
scribens, » etc. Quare recte in plerisque editionibus 
esp, ἐξ Grecorum ralgtiauibus ad po nuper inierpreta- 
Ff; ΒρΆ 4 842 uj nag pecie ciat apte Prem spi- 


55 PROLÉGOMENON XV. δὲ 
rituale editionts Celoniepsis quod ex offgina Birck- Α Patrum (estimoniis nsi sunt, prxter ea qus suig 


mannica prodiif. 

Adverte librum hunc hodie ig ocxix eapita dunta- 
xat distinctum legi, eum olim pluribus constiterit, yt 
testotur Photius Bibliothecze sut Cod, eic. καὶ τὰ 


nibus libris deprehendas, cum jn quibusdam ad dug 
et quadraginta supra trecentas sese extendant. } 
Dixerat autem initio, quatgor et trecenfis constare nar- 
rationibus, 

Cujus varietatis dupl:cem rationem subjungit : Toov? 
μὲν ἑνίων χεφαλαίων ἐπὶ διακιρέφει τοῦ ἀριθμοῦ συνανξο- 


βυμίηᾳο [ocig netantgr, haec pune occurennt, 

. 4 Gratianus in decreti parte à , diet. 3, de Con- 
Secr,, cap. 16, eiat quedam ex dictis saneti Apollo- 
nii, de jejunio quarte et gexue ferig, que ad verbum 
invenies hie, lib, n, apud Rulfin., cap. T. 

2. Burchardus, lib. xix Decretorum, qui est de 
Poenitentia, citag quatuor apophtbegmata ex Vitis 
Patrum seu verbis seniorum. Nam quod eapite 59 
habet, desumptum est ex Ruffino, lib, ni, n. 105; 
quod capite 53 desumptum est, ex eodem libro, n. 
131; quod capite 54 est desumptum, ex libro eodem, 
n. 157; quod capite 58 desumptum est, ex eodem li- 
bro, num, 144. 

: δ. Derotheus abbas in doctrinis quas ad fratres 


μένου, τηῦτο δὲ x«i dupympárey ἐστιν ὡς παρενθήχῃ : B liabuit, multa ex his libris citat, Ut doctrina prima 


«Contingit id vel ex capitum quorumdam divisione, 
vel certe aliorum interjectione adaucte pumera. à 


PROLEGOMRNON XV. 
Que horyam [ibrorum auetoritaa? 

De auetoritate borum libroram exisümp nen faeile 
duhitaturos, qui prolegomena priora legerint, in qui- 
bus viri aliquot religione speetati, pietate illustres, 
doctrina copspicui, partem harum Vitarup vel eom- 
posuere ipsi, vel e Gre ip Latigam Jinguam tronse 
ferrj curavere , wti sanctus Martinus Dumionsig 
abhaa ; vel earum lectionem religiosig auis oommenr 
darunt, uti gancius Bepedietus, Cassioderus et Gre- 
gorius Turonensis ; vel earum partem pro aujhenlinis 


gcripturis jam a mullis retro saeculis diserta reoepere, c 


uti pontifex Gelasius. 

Accedit quod plerique omnes auctareg nota. reíar 

runt, que ipsi suis spectaverunt eculis, vel a flde 
dignis testibus hauserynt, Ilieronymue enim, Ruf 
nus, Cassiapus, Palladius, Postamiangs apud Bevgr 
rum, Theodoretus, Moschup, Patribus illig vel annis 
aliquot convizere, vel eorum loca religioes peregrir 
natione obierunt, 
[sevi] Jam vero Cassiodorus divin. Instit. cap, 58, 
quod commanitionem oontinet abhatis Clialcedenii 
αἱ Gerontii, congregatianisque monachorum, exeilat 
eos ad diligentem lectionem Vitarum Patrum : « Quae 
propter, inquit, desideranter jniroità myateria De- 
míni, ut sequentibus iter indicare pessitie, quia 
magn:e verecundig pondus est lauere quod legaa, et 
ignorare quod doceas. Et ideo (uturo beatitudinis 
memores, Vitas Patrum, confessiones fidelium, pasg- 
sioneg martyrum legite constanter. à 

Enimvero cum ex Grecis fantjibus pleraque sint 
ljausta, eisí non omnino copstet de quorumdam [οιν- 
tium origine, qui eos tamen in Latinos alveos de- 
duxere, fuere viri graves, et ecclesiastica fulgentes 
dignitate, e cardineo Patrum ordine diaconi duo, Pe- 
lagius et Paschasius, unus Joannes subdiaconus. Qui 
cum versati faerint in oculis pontificis, cujus unius 
est de fontibus aque vive, et de cisternis qua een- 
tinere non valent aquas (Jerem. 1), ferre judicium, 
neu video quid de eorum germanitate sit dubitandum. 

Quod si alios viros graves desideres, qui Vitarum 


citat qu:edam quz habentur lib, i Ruffim. n. 144, 
et Pelagii libello xiv, n, 16. Doctrina secunda citat 
quod habetur apud eumdem Rufínum, libro eodem, 
n. 129, et Pelagium, libello xv, n. 9. Doctrina quinta 
citat quod habetur, apud enmdem Ruíünum, libro 
eodem, n. 61, et Pelagium, libello xvin, num. 9, ef 
Paschasium, cap, 4, n. 8. Ibidem citat de Agathone 
quod habet Ruffinus lib. yj, n, 16), et Pelagius, li- 
bello j!, nym. 2. Doctrina sexta citat quod habetur 
apud eumdem Ruffinym, lib. ni, n. 167, εἰ Pelagium, 
Jibello 1x, n. 9. Doctrina septima adducit id quod 
habet Ruffünus libro πὶ, n. 54, Pelagius libello 1v, 
nym. 59, Sed et apud eumdem Dorotheum aliosque 
plura loca ex his libris desumpta esse notare est. 
Dices primo : Gelasius papa, supra prolegomeno ΙΝ 
eas tantum Vitas eremitarum eum omni honore susci- 
pit, quas scripsit beatus Hieronymus |xivin]; at multe 
alic his immixtee sunt, quarum constat beatum Hie- 
ronymum non ease apctorem. Respondeo, eum qui- 
dem diserte recipere Vitas à beato Hieronvmo con- 
scriptás, sed nom ideo rejirere alias. Imo videri 
possit (elasiys existimasse Hieronymum plures Vitas 
scripsisse, preterquam Pauli, Antonii , Hilarionis, 
quarum diserte. meminit , quasque suscipit tanquam 
autheniitas scriptas a beato Hieronymo. Nam cum 
addit : Et omnium eremitarum, hunc librum Vitarum 
Patrum respicere videtur qui Hieronymi esse jam 
tane vulgo ferebatur. Quod intelligo maxime de se- 
cundo libro, quem etiau apud Graecos Hieronymi no- 


D minecireumferri, jam supra monui prolegomeno 4, ὃ 8. 


Nee mirum quod Gelasius secundi libri auctorem 
existimaverit sanetum Hieronymum (licet alius nuue 
ejus auctor vel ipso attestante Hieronymo agnoscas 
tur) cum etiam Vite saneti Antonii auctorem faciat 
sanetum Hieronymum, quam tamea ab Athanasio 
Grooea conscriptam, sb Evagrio Antiocheno Latini 
tad donajam certo nunc constat. Vide dicenda ad 
Vitam saneti Antonii in praeludiis, not, 

Dices seoundo conir& auctoritatem libri secundi 
auctore Rufüno : Beatus Hieronymus, epistola ad 
Ciesiphontem eontra Pelagianos, graviter in Ruffi- 
num invehitur , quod Origenistas quosdam Vitis istig 
inseruerit, quem locum expressum habes supra, pro- 


| 55 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. "6 
Jegomeno δ, $ 10. Theophilus quoque scribens ad Α ἐπωνύμῳ ἐχχλησέα᾽ ᾿Αμμώνιος δὲ ἔναγχος τῆς συνόδου 


Epiphanium, dum Ecclesie presidet Alexandrine, 
in epistola 67 apud Hieronymum gloriatur, « quod 
Ecclesia Ghristi egredientes de cavernis suis Orige- 
nis colubros Evangelico ense truncavit, et secundum 
Nitrie monachorum agmen contagione pestifera li- 
beravit. » Et infra : « Didici, ait, quod calumniato- 
yes vers fidei Ammonius, Eusebius, et Euthymius 
novo pro hzeresi furore bacchantes Constantinopolim 
navigarint. » De qua re certum facit Hieronymum 
Epiphanius epistola 75, et Theophilus ipse Alexan- 
drinus epistola 69 et 72; ipseque pro re tam felici- 
ter confecta Theophilo gratulatur epistolis 70, 71. 
Et epistola 61, ad Pammachium adversus errores 
Joannis Jerosolymitani, prope flnem, agens de Joan- 


παρασχευαζομένης, ἐμαχαχίσθη τὸ σῶμα" περαιωθεὶς δὲ 
εἰς Δρῦν, χαλεπώτερον ὑπὸ τῆς νόσου διετέθη, χαὶ μετ᾽ 
οὐ πολὺ τελευτᾷ τὸν βίον, χαὶ πρὸς τῶν πλησέων μονα- 
x&v, ἔνθα δὴ χεῖται, λαμπρᾶς ἠξιώθη ταφῆς. Ὁ δὲ Θεόρι- 
Aoc ὡς ἐπύθετο, λέγεται δαχρύσαι καὶ εἰς πάντας εἰπεῖν, 
ὡς οὐδεὶς εἴη τῶν κατ᾽ αὐτὸν μοναχὸς οἷος ᾿Αμμώνιος, εἰ 
xal αὐτῷ ταραχῆς αἴτιος ἐγένετο : « Hoc loco Theophi- 
lus una cum czteris episcopis conveniens, de libris 
Origenis nullam quidem mentionem fecit ; sed Sce- 
tenses istos monachos ad poenitentiam invitavit, 
pollicitus se neque injurie accept: fore memorem, 
neque mali quidquam esse faeturum. Cum igitur suis 
clamoribus illos urgerent fautores Theophili, ut ve- 
niom peterent, et interim simularent synodum pro 


nis epistola : « Iste, ait, Isidorus, qui in. ccelum tuis B ipsis supplicare, monachi perturbati, atque hoc plane 


laudibus tollitur , idipsum infamatur Alexandrie, 
quod tu Jeroso!ymis. Atqui qaatuor hi Ammonius, 
Eusebius, Euthymius, et Isidorus hoc libro occurrunt. 

Respondeo eam partem, ubi Origenistas illos indi- 
eio beati llieronymi detegemus, minimam harum 
Vitarum esse. Et potuerint iidem certo tempore Ori- 
genis errore fuisse infecti, post tamen resipuisse : 
yoxime cum eorum quidam in Grecorum Menzis 
compareant, et ab aliis viris sanctis fuerint laudati. 

Equidem in libello Acacii, apud Photium Cod. 159, 
adversus [xtix| Chrysostomum synodo ad Quercum 
habite oblato, secundum hunc articulum invenio : 
« Quod beatus Epiphanius propter Origenistas Am- 
monium, Euthymium (non rite apud Baronium, ver- 


fieri oportere rati, multis episcopis przsidentibus, 
illud scilicet, quod ipsis dicere solemne est: Etiamsi 
injuriam fecerimus, ignosce, inquiunt *. Theophilo igi- 
tur illos prompte in gratiam simul et in communio- 
nem recipiente, soluta est cognitio , qux» adversus 
Scetenses istos instituta fuerat; quod opinor non ita 
Successisset, 8j una cum reliquis monachis Diosco- 
rus et Ammonius adfuissent. Nam Dioscorus jam 
antea mortuus, in templo Mocii martyris est sepul- 
tus. Ammonius autem modo cum synodus convoca- 
retur, corpore languere coepit : [L] et postquam ad 
Quercum trajecisset, morbo gravius correptus fuit, 
ac non multo post flnivit vitam, οἱ apud vicinos 
monachos, ubi etiam jacet, splendidam sepulturam 


tente Federico Metio, ex corrupto, ut apparet, co- (; sortitus fuit. Theophilus tandem ubi id intellexisset, 


(ice, Eutychium), Eusebium, et Herac'idem, et Pal- 
Jadium noluit cum Chrysostomo communicare. » 
Meminit autem Hieronymus epistolailla ad Ctesiphon- 
tem. Ammonii et Eusebii, quos Origenistas fuisse 
asserit, Ut igilur ex synodo illa discimus, eas non 
caruisse suspicione Origeniaui erroris, ita pajiter 
docemur, non omnino liquidam fuisse suspicionem, 
$i Ch:ysostomus vir utique doctissimus atque san- 
ctissimus cum iis communicaverit. 

Nec omnino sine auctore dixi, potuisse monachos, 
ante Origenistas, post resipuisse. Audi Sozomenum, 
lib. vur, cap. 17: 

'Evraüf« δὲ συνελθὼν Θεύφιλος ἅμα τοῖς ἄλλοις, περὲ μὲν 
τῶν Ὧριγένους βιδλίων οὐδὲν ἐπεμνημόνευσε" τοὺς δὲ ἀπὸ 


illaerymasse fertur, ac dixisse quod inter universos 
monachos 8u0s talis non esset, qualis fuisset Ammoe- 
nius. etiamsi ipsi turbarum exstitisset auctor.» Unde 
discimus res horum monachorum plane perplexas 
fnisse. Sane Georgius Alexandrinus in Vita Chryso- 
stomi ait Ammonium el Dioscorum vita functos splen- 
dide sepultos, et miraculis claruisse. 

Quidquid sit, maneat inconcussum divi llieronymi 
testiinonium, et ejus monitione cautius horum pau- 
corum dicta excipiamus. Quanquam nihil in his oc- 
eurrit quod sinistre sonet, excepta una forte Evagrii 
sententia de impassibilitate, cui suo loco opportunum 
antidotum apposuimus. 

Cbristophoras Castrius noster ita huic ex Hiero- 


Σχήτεως μοναχοὺς εἰς μετάνοιαν ἐχάλει, μήτε μνησικαχεῖν, p nymo testimonio satislieri posse censebat, ut ex 


μήτε χαχῶς ποιεῖν ὑποσχόμενος. Ἐπιδοών «v δὲ αὐτοῖς συγ- 
γνώμην αἰτεῖν τῶν Θεοφίλου σπουδαστῶν, xal προσποιου- 
μίνων τὴν σύνοδον ἱκετεύειν ὑπὲρ αὐτῶν, ταραχθέντες οἱ 
μοναχοὶ χαὶ τοῦτο χρῆναι ποιεῖν νομίσαντες, πολλῶν 
ἐπισγόπων προχαθημένων, τοῦτο δὴ τὸ σύνηθις αὐτοῖς 
λέγειν, κἂν ἀδιχῶνται, Συγχώρησον ἔφασαν. Θεοφίλου δὲ 
ἑτοίμω; σπεισαμένον, καὶ τὴν χοινωνὲαν αὐτοῖς ἀποδόν- 
τος, διελύθη τῶν παρὰ Σκχῆτιν ἀδικημάτων ἡ ἐξέτασις, 
ὅπ:ρ οἶμαι οὐκ ἄν συνέδη, εἰ σὐμπαρῆσαν τοῖς ἄλλοις 
μοναχοῖς Δ'όσχορης τε καὶ ᾿Αμμώνιος. Ὁ μὲν γὰρ ἤδη 
φρότερον τελευτήσας, ἐτάφη ἐν τὴ Μωχίου τοῦ μάρτυρος 

* Vitiosa interpetatio, ut patet. Grzca enim phra- 
Bis, τοῦτο 84..... ἔφασαν, Sic optime vertit Vales.us : 


Hispania ad me scripsit. « Primum, inquit, praemit- 
tendum est, Tbeophili Alexandrini, et Epiphanii 
Cyprii tempore motam fuisse quzstionem de Dei 
natura, utrum esset spiritualis, an membris corporeis 
constans. Nam simpliciores et precipue monachi 
corporeum esse censebant. Unde et hzeretici Anthro- 
pomorphite dicti sunt, et hi quidem aversabantur 
Origenem, quod Deum spiritum esse doceret; 88. 
pientiores autem, ut omnes Catholici, spiritum esse 
prodicabaut. Quare quod hac in re cum Origene 
sentirent, simp'ices illi tauquam Origenistas , hane 


id quod solemne est ipsis dicere, etiamsi injuria affecti 
fucrint, Parce scilicet, dixerunt. Epit. 


57 PROLEGOMENON XY. | »8 
solam ob causam exosos habebant, Hinc factum ut À rorum virorum auctoritate, mire cum eruditionis 


sanctum Epiphanium in omnibus catholice sentien- 
tem Theophilus Alexandria episcopus Anthropomor- 
phitarum [1861 8518. insimularit , ut referunt Socrates 
lib. vi, cap. 9, Sozomenus lib. vri, cap. 14, et Ni- 
cephorus lib. xut, cap. 12; ut etiam Joannes Jeroso- 
lymitanus Epiphanio, ut ait Hieronymus epistola 61, 
2d Pammachium, adversus errores Joannís Jeroso- 
lymitani; imo Ruffinus eamdem haresim objecit 
Hieronymo, Inveetiv. lib. 1. 

« Contra vero , qui Origeni infensiores erant, eos 
qui ejus lectioni vacabant , Catholicos alioquin, de 
b:»resibus Origenis accusabant, ut Epiphanius Theo- 
philum, et deinceps Chrysostomum, et monachos qui 
eum illis communicabant. Atque de hac re nonnihil 
jnsinuat divus Hieronymus in epistola 62, ad Theo- 
philum advereum Joannem Jerosolymitanum ; in 
epistola quoque 68 et 70, ad Theophilum, dum illi 


dicit : « Ostendisti quod hucusqoe taciturnitas dispen- 


satio fuit, non consensus; libere enim reverentis 
tuse loquor. Dolebamus te nimium esse patientem, 
et ignorantes magistri gubernacula, gestiebamus in 
interitum perditorum. » Sane suspicioni dederat oc- 
casionem , quod Origeni consentiret, δὲ ipse esset 
Origenista. Hce pretextu Origenistarum, [11] edem 
qua Chrysostomum simulatione, quatuor monachos 
Longos montis Nitri:e, quod ab eo recessissent, quod 
ejus mores non probarent, insectatus est, etiam coacto 
exercitu. Anthropomorphitarum, in quibus erat mo- 
nachorum phalanx non parva zelo percita. Quos ta- 
men fugientes excepit Joannes Chrysostomus et de- 
fendit, monito etiam Innocentio [ pontifice, qui in- 
erepavit Theophilum; et ille, tandem poenitentia 
ductus, monachos illos Longos sibi reconciliavit tan- 
quam fideles et probos. Scribunt hanc historiam fu- 
sissime omnes bistorici Grzci, Georgius Alexandrinus 
archiepiscopus in Vita sancti Chrysostomi, Palladius 
in dialogo, Socrates, Sozomenus, Simeon Metaphra- 
stes, Leo imperator in oratioue, Cassiodorus, Sulpi- 
cius, Isidorus Pelusiota , Nicephorus, quorum testi- 
monia referre non. vacat. Hi omnes commendabant 
monachos illos quos hereticos putavit Hieronymus 
a Theophilo deceptus. » Hactenus Castrius noster ; de 
qua tota historia vide Baronium, tomo V, anno Chri- 
sti 400. 

Dices tertio contra auctoritatem lihri quarti, au- 
ctore Cassiano : ln decreto, distinet. 15, Cassiani 
opuscula censentur inter apocrypha. 

Respondeo cum Aloysio Lipomano, tom. VIII de 
Vitis Sanctorum, Roms edito anno 1560, prefatione 
ante excerpta ex Cassiano, « tantum probibita esse 
ob unam potissimum collationem tertiam abbatis 
Cheremonis de proteetione Dei ; quod ex beato Pro- 
spero colligere est libello contra Collatorem, in quo 
hominem bunc notat de gratía Dei el libero arbitrio 
quzdam temerarie ac contra sanctze Ecclesise deflni- 
tiones sen'ientem, locum jam citatum adducens. Cu- 
jus euam sententie videtur Joannes Trithemius. 
Quod ut quis credat facilius, adduci is potest preecla- 


tum sanctitatis, qui Cassiani opera et legerunt intre- 
pide, et ad suorum scriptorum fidem confirmandam 
adduxerunt in medium, atque suis etiam discipulis 
legenda mandaverunt. Ex his fuere divus Benedictus, 
Cassiodorus, Climachus, Bernardus, bestus. Domi- 
nicus, divus Thomas Aquinas, sliique quos elogiis 
dedimus. 

« Adde quod in his Sanetorum Vitis non de eccle- 
siasticis dogmatibus fiat disputatio, sed de justorum 
moribus, conversatione et exemplis tantum agatur. 
Igitur, qua in parte bonus est, admissus fuit; in qua 
malus (ea autem est supradicta collatio de protectione 
Dei) rejectus est. Sie et de Origenis libris fecisse 
videtur sancta mater Ecclesia, Nam explosis περὶ 


B 'Apyóvet aliis nonnullis ejusdem opusculis, czetera 


sine offensione legi videmus et audimus, et (quod 
magis mirere) contra hzreticorum insanias adducer 
non veremur. » lta Lipoinanus. ' 
Simile non absimili in re judicium jam olim fuit 
Theophili Alexandrini episcopi, de quo apud Socra- 
tem, lib. vi, eap. 15 : Ηὔξησε δέ τὸ [tri] χατ᾽ αὐτοῦ μῖ» 
coc, τὸ αὖθις αὐτὸν μηδὲν ὑποστειλάμενον, τὰ Ὠριγένους 
ἀσκεῖσθαι βιδλία. Ἐρωτηθεὶς οὖν ὑπό τινος πῶς ἃ ἀπεκχή- 
ρυξε, ταῦτα ἀσπάζεται πάλιν, ταῦτα ἀπεχρίνατο" « Τὰ 
᾿Ωριγένους ἔοιχε βιδλία λειμῶνι πάντων ἀνθέων" εἴ τι οὖν 
ἐν αὑτοῖς ἐφεύρω χαλὸν, τοῦτο δρέπομαι᾽ εἰ δέ τί μοι 
ἀκανθῶδες φανείη, τοῦτο ὡς κεντοῦν ὑπερθαίνω.» « Odium 
contra illum inde etiam crevit, quod libros Origenis 
studiose legere non vereretur. Rogatus igitur a quo- 


C dam cur libros quos condemnaverat de integro am- 


plexaretur? Respondit libros Origenis similes essa 
prato omnibus florum generibus referto. ldeirco, 
inquit, si quid reperio in illis boni, illud decerpo; 
sin spinosi quidquam , hoc utpote aculeis pungens, 
missum facio. » 

. Nec aliter judicavit divus Hieronymus epistola 768, 
ad Tranquillum scribens : « Quia mes parvitatis 
quaris sententiam, utrum secundum fratrem Fausti- 
num penitus respuendus sit (Origenes) an secundum 
quosdam legendus ex parte, ego Origenem proptet 
eruditionem sic interdum legendum arbitror, quo- 
modo Tertullianum, Novatum, Arnobium, Apollina- 
rium, et nonnullos ecclesiasticos Scriptores, Grzecos 
pariter et Latinos; ut bona eorum diligamus, vite- 
musque contraria, juxta Apostolum dicentem : Ümnia 
probate, quod bonum est tenete (11 Thess. v). Cate- 
rum qui vel in amorem ejus nimium, vel in odium 
stomachi sui pravitate ducuntur, videntur mihi illi 
maledicto prophetico subjacere: Ve his qui dicunt 
bonum malum, et malum bonum ; qui faciunt amarum 
dulce, et dulce amarum (Isaie v). Nec enim propter 
doctrinam ejus prava suscipienda sunt dogmata ; nec 
propter dogmatum pravitatem, δὶ quos commentarios 
in Scripturas sanctas utiles edidit, penitus respueadi 
sunt. » Qui in fine hzc subjungit : « Quod si conten- 
tiosum inter se amatores ejus et obtrectatores funem 
duxerint, ut. nibil medium appetant, nec servent 
modum, eed totum aut probent, aut improbent, li- 


9 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 60 
lentius piam rusticjlatem quam dac(am blaspheniam A si miraculis cjari, et optimo fine copsuminati,, vix 


eligam. i 

Dices quarto cotra. anetoritatem libri ocfgvj, au- 
ctorg Palladio ; Palladjus hic Origenista fuit, Bespon- 
det Aloysius Lipamanus tomo IIl de Vitis Saucjo- 
Twm: « Qnod is fuerig Origenista necne, ad propositum 
quo hic liber scriptus est parum facit. Nam non 
dogmata fidej in eo, sed sanctorum Vita describun- 
yir, et (ut ἀρ Eusebio Caesarieusi episcopo, qui et 
ipse Origenis fautor fuit, ait beatus papa Gelasius ) 
* Propter rerum singularem notitiam, quze ad instru- 
etígpem pertinet, pon videtur renpendus, » presertim 
eum (ut ingenii nostrj imbecillitas videre potuit) nihil 
hic non pium, ngn Christianam redoleus puritatem 
legatur. Approbamus igijur opus, scripiorem autego 


adduci possumus, ut credamus hos illos esse, quos 
divus Hieronymus haereseos a Patribus damnatos 
asserit, et non prorsus alios, 

Ego μι quod sentio libere fatear, postquam librum 
iunc Palladii ad Lausum a sanctissima pariterque 
doctjssinjo vira, Ecclesi» columna, Joanne Damasce- 
po, in sermone illo aureo, De[uunctgs vivorum benefi- 
ciis juvari, inscripto, tantopere commendatum vidi, 
absque ullo conscjentix: scrppulo totum opus bis 
terque perlegi, eaque lectione cum mirifice sum de . 
lectagus, tum verp flagranti quodam coelestium rerum 
desiderio totug exarsi. Tu tamen, quod probabilius 
et tibi tutius videiur, sequere. 

Hactenus doctissimus et gravissimus vir Aloysius, 


Dei judicio, coram quo ille stat, reservanigs. Nam B qui concilio Tridentino cum alis duobus collegis 


dubia pro certis asserere, niis temerarium nobis 
videtur. » lta Aloysius. 

Diceg quinto eum eodem Aloysip supra contra 
eumdem librum : Yerum aliud quoddam in boe opere 
pese offert, quod nos magis sollicitos [tr reddit. 
Divus Hieronymus, eujus in Ecclesia tanta est aucto- 
Fila$, quantam omnes scimus , in epistola quam ad 
(itesiphontem scribit, suggillans Evagrium Ponticum 
(imo, Rulfinum, ot prolegom. 4, $ 40 docui) Ilypez- 
boritam, qui librum scripsit quasi de monachis, oh- 
jicit οἱ multos in eo libro enumeratoa qui ngnquam 
[uerint , e& quas fuisse scribit Origenistas , et ab 
episconig damnatos asserit; volensque apertius qui 
hi essent indicare, subjungit : « Ammonium videlicet 
et Eusebium, et Eutbymiun, et ipsum Evagriuni, Or 
quaque et Isidprum, et multos aliog, quos enumerare 
Hpdium est, à Af hi sex, quorum in mentionem inci- 
dimus, etiam ip hoc Palladii opere interseruntur, 
eorumque Vite accurate descriptae reperiuntur. 
Quid igilur ad hic dicemus? suscipiemusne yjros 
guia tanto Patre de hrresi damnati affirmantgr? 
Respapdet idem Aloysius ; Haremys certe hoc in 
Ineo, lector candidissipe, Etsi illud respondere pos- 
&umus, librum duntaxat Evagrii (iip Ruf(ini, pt jam 
dixi), non autem Palladii per divum Hieropymum 
fuiseg dampatum, Aut jllos profecto eosdem non 
6886 qui et gh Evagria et a Palladio commemorantur, 
sed omniug alios. Contigit enim (teste ipso etiam 
diva Hieropymg et Gennadio de Viris illustribus) 
complures sancjog Patres, necnon monachos et ana- 
choretas, ejusdem luisse nominis, ut in plurimis Ma- 
caris, Paulis, Joannibus, lsidoris, Evagriis, videre 


At si h:ec. responsio tibi nop. satisfacit, nihil no- 
bis dicendum superest, nisi ut his sex. dimissis alios 
legere ne graverie. Longe enim absit ut. nos , qui 
tolo vite nostr: tempore contra h:zereticos desuda- 
vimus, velimus nunc hzreticos homines in Ecclesiam 
introducere. 

Quauquam si ex predictis sex viris nonnulli divi 
Antonii discipuli fuerunt, si aliqui divi Basilii, et 
Grogorii Nazianzeni alumni, si summa omnes vitse 
honestate praediti, et divinis charismatibus insigniti, 


(ut ipse exprimit epistola dedicatoria [tiv] se: undi 
tomi, Venetiis impressi 1553, de Vitis Sanctoruin, ad 
julium papam 1I) prfuit. 

Diceg sexto, contra Vitas omnes in genere : Epi- 
giolg Adriani | papz ad Carolum regem, qua confu- 
tet qppugnantes secundam syuodum Nic:nam, cap. 
17, in actione 5, hoc oppugnantium argumentum 
citat : « Quod illi libri, Vite Patrum, quorum aucto- 
re$ ignorantur, non prorsus idonei sint ad testimo- 
pia danda, et ad hrec qua in contentionem veniunt 
confirmanda. » Respondet Adrianus papa : « Vitze 
Patrum sing probabilibus auctoribus minime in Ec- 
clesia leguntur. Nam ab orthodoxis titulat:e et susci - 
piuntur, et leguntur. Magis enim passiones sanctorum 
martyrum sacri canones censuerunt, uL liceat eas 
atiam in ecclesia legi, cum anniversarii dies eorum 
celebrantur, » Aliud igitur est it» authenticum esse, 
ui in Ecclesia legatur , aliud ut a Catholicis recipia- 
tur er legatur. Quanquam non tam ibi pontifex agat 
de hig Vitis Parum eremitarum, quam de omnium 
gljgrum Patrum Vitis, qui sine probati auctoris no- 
mine non facile recipiebantur in Ecclesize lectiones. 

Dices septimo, Melchior Canus libro it, cap. 6, de 
locjs Tlicologicis, acer cumprimis librorum censor, 
Gelasii tegtimonio eorum impudentiam retundit, qui 
barum rerum auctorem beatum Hieronymum pervul- 
garunt, quas nemo nisi rudis et elinguis ederet. 
Respondeo: Nec nos beato Hieronymo Vitas eas om- 
nes arrogamus; et plerasque rudiore filo textas, si 


D Suidonensia multitia insplelantur, non diffltemur. 


Si Canus plura voluit, nobis divi Benedicti, Cas- 
siodori, Gregorii Turonensis, aliorumque auetoritas 
potior. 

Dices octavo, Galenus Westcapellius, eatech. 815, 
librum fictitium vocat, qui inscribitur , nescit qua 

rammatica, Vitas Patrum. Respondeo : Non vat 
Galenus librum hunc ita fictitium, quasi omnino 
ficus sit; sed tantum ita vocat ratione divi Hiero- 
pyuj, cujus ütulum pr:efert, cum. ejus non sit, sed 
lictitio et adscitilio ejus nomine venditetur. Quod ad 
grammaticam attinet, qua dictum sit Vitas Patrum, 
vide prolegomeuon 1. 


δι PROLECOMENON YVI. 8, 


PRULEGUMEAON XVI. 


Que horum librorum wiilifas) 

Ex bis fontibus suos Benedictus, Cassiedorus, 
Mertinos Dumiensle, Dominicus, aliique religiose 
feiitis duetores irrigavere bortulos. Sed illusire, 
quod de Antonii Vita in Occidentem illata narsat di- 
vus Angastinus, eum duo agentes in rebus, relictis 
sponsis, vitam elegerunt solitariam ; quod et hie 
legisse non erit inutile ; « (Qrtus est sermo, ipso 
(Potitiano) narrante de Antonio [Lv] Zgyptie mo- 
mache, osjns gomen exrcellenter clarebat apud ser- 
γυϑ tuos, nos autem usque in illam horare latebat. 
Quod ille nbi eemperi!, immoratus est in eo sermone, 
insinuans tantum virum ignorantibus, et. admirans 


A dior ; te si piget. initani, βοΐ zdyersari. Respoudit 


ille, adhsrere se eotio tanla mercedis, jautaque 
militis. Et ambo jam tui sdific3bap| furPim, 9}}8}- 
pti idoneo relinquendi omaia sua, et sequendi te. 

« 'Fum Botitianus ρὲ qui cup ep per aliag horji 
partes deamsbulabasi, querentes. eog, deveperunt ii 
eumdem locum, οἱ invenientes admapuerynt ut re- 
dirent, quonium deelinasset dies. ΑἹ illi narraia pla- 
cito et proposito suo, queque mado in eia (alis vo- 
luntae orta esset atque firmata , petiverunt, [Lvi] ne 
sibi molesti essent si adjupgi reausareul. gii autein 
Bihilo mutati a pristiuis , üeverunt ap amen, uj di- 
cebat, atque illis pie congratulali pupt, et. caminen- 
daverunt se orationibus eopum, et trahentes cor in 
terra, abierunt in palatium. jlli autem aífigentes cor 


eamdem nostram ignorantiam. Stupebamus autem ἃ eclo, manserun| in easa. ἘΠ᾿ amho habebant spon:as. 


audientes tam recenti memoria, et prope nostris 
temperibus testatissima mirabilia tua in fide recta 
et catholica ecclesia, Omnea mirabamur; et nas 
quia tàm magnaerant, et ille quia inaudita nebis erant. 

« inde sermo ejus devolutus est ad monasterio- 
rum greges et mores suaveolenti tuse, et ubera de- 
serta eremi, quorum nos nihil sclebomus. Et crat 
monasterium Mediolani plenum bonis fratribus extra 
urbis menia sub Ambrosio nutritore, ei non nove- 
ramus. Pertendebat ille, et lequebatur adhuc, et (08 
intenti taeebamus. 

« Unde incidit ut diceret, neseio quando se et tre; 
alios contubernales suos, nimirum apud "Treviros 
cum imperator pomeridiano eircensium spectaculo 


Quz posteaquam hoc audierun, dicaveramt etiam 
ipse virginitatem tibi. Narrahat hac Potitianus 
(S. August., lib. vni Confest., eap. δ) 1 

Qux quidem lectio utl Agentibus in rebus profuit, 
ita hzc repetita narratio Augustini animum ad me- 
liora stimulavit, subdit enlm : « Tu autem, Domine, 
inter verba ejus retorquebas me ad meipsur, aufe- 
rens me a dorso meo ubi me posueram, dum nollem 


me attendere, et constituebas me ante faciem meam, 


w viderem qusm turpis essem , quam distortus et 
sordidus, maculosus et wicerosus; et videbam et 
horrebam, et quoa me fugerem non erat. Et $i co- 
nabar a me avertere aspectum, narrabat ille quod 
narrabat, et tu me rursus opponebas mihi, et implt- 


teneretur, ezisse deambulatum in hortos muris € gebas me in oculos meos, ut invenirem iniquitatem 


contiguos, atque illic ut forte eombinati syatiabantur, 
unum secum seorsum, et alies duos itidem seorsum, 
pariterque digressos ; sed illos vagabundos irruisse 
in quamdam casam, ubi h ibitabant quidam servi tui 
spiritu pauperes, qnalipm egt regnum — ccelorum 
(Matth. v), αἱ jnvenisse ibi Codicem in quo seripta 
erai Viia sancti Antonii. Quam legere ccpit unus 
eorum, et mireri, et accendi, et inter legendum me- 
ditari arripere talem vitam, et relicta niilitia. szcu- 
lari servire tlbi. Erat autem ex eis quos dicunt agen- 
tes in rebus. 

« Tunc subito repletus amore sancto, et sobrio po- 
do:e iratus ita sibi, eonjeelt oculos in amicum, et ait 
j!Ji : Die, quaso te, omnibus istis laboribus nostris 


quo ambimus pervenire? quid quxrimus? eujus rei D monaeharum ; 


causa militamus? Majorne esse poterit spes nostra 
In palatio, quam ut amici imperatoris simus ? Et ibi 
quid non fragile plenumque periculis? Et per quot 
pericula pervenitur ad grandius periculum? et quan- 
diu islud erit? Amicus autem Dei, si. voluero, ecce 
nane fio. Dixit hoc, et turgidus parturitione nove 
vite, reddidit oculos paginis, et legebat, et muta- 
batur intus, ubi tu videbas, οἱ exuebatmr mundo 
mens ejus, ut mox apparuit. Namque dum legit et 
voleit fluctus cordis sui, infremuit aliquando et dis- 
crevit, decrevitque meliora; jamque tuus ait amico 
guo : Ego jam abrupi me ab ila spe nestra, et Deo 
servire statui, et hoc ex hora hac in hoc loco aggre- 


meam et odissem. Noveram eam, sed dissimulabam, 
et connivebam, et obliviscebar. Yune vere quanto 


ardentius ainabam illos de quibus audiebam salubres 


affectus, quod se totos tibi sanandos dederant, tanto 
exsecrabilius me comparatum eis oderem (S. 48. 
gust., lib. it. Confess., e. 8). » 

Sed Jam ante urbi. inmotuerat Antenil Vila, felici 
Athanasii Bomem eppylsu, qni ejusdem adhuc yiven- 
tis notitiam et preclara dicla. (agiaquo Romanis eg- 
posuit. Quod vita genua ad omnes evangelip per- 
fectionis numeros alemptr2um, efiam nobiljssipsy 
Bomae femina eonsectari ceperunt, Tradiy enim 
h:c dehis sonetus Hieronymus : « Nulla eo icip- 
pore pohilium faminarum nouerat Romg propositum 
hae audebal propter rei novitatem, 
ignominiosnm (ut tung putabatur) et. vilg jp populis 
remen assumare. Hee. (Marcella) ab. Alexandrinis 
peius gacerdotiae, pepaque Alhanaiq, gh posiga 
Petro, qui persecutionem Ariane bareseos decliuau- 
(68, quas] ad tutissjmupg commyniqais sus porjum, 
Romam epnugerant, vitam beaji Antonii adbuc qupe 
viventis, monasteriorumque in Tbehaide Pachomii, 
et virginum ac viduarum didicit disaiplipam , nec 
erubuit profiteri quad Christo placere cognoverat 
(Hier., ad. Princip., epp; 18). a 

Hec illa Occidentis falieia germiug vel ab uno ex 
Oriente delata saming propegata, Fulgentius quoque 
in Meridie constitulus Vitas Pateum legens, ad eorum 


65 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 6i 
imitationem exarsit, ut habetur Vie ejus cap. 12: A — Septima, Veneto, in-quarto, per Octavianum Sco- 


« Beatus Fulgentius ZEgyptiorum monachorum Vitas 
admirabiles legens, institutionum simul atque colla- 
tionum spiritali meditatione succensus, memoratas 
terras navigio petere statuit, duabus videlicet ex 
causis, ut vel ibi deposito nomine abbatis, sub re- 
gula viveret in humilitate, vel districtioris abstinen- 
tix legibus subderetur. » Sed et Moschus in Oriente 
constitutus refert, senem quemd»m, qui prope loca 
Jordanis [Lvu] moratus fuerat, lecto exemplo de pa- 
tientia senis (quod habetur in Pelagio, libello xwi, 
num. 15) qui latrones insecutus etiam marsupium 
offerebat, quod auferre neglexerant, ad ejusdem 
facti semulationem fuisse incitatum ; additque : « De- 


lectabatur senex. ille ea (Vitarum Patrum) potissi- - 


tum Modoetiensem, anno 1483. 

Octava, Germanica, at videtur, incerto loco et ty. 
pographo, in-folio, anno 1485. 

Nona, Lugdunensis, in-quarto, per Nicolaum 
Wolff de Lutrea, et. venundatur ἃ Jacobo Hugueta- 
no, anno 15092. 

Decima, Lugdunensis, .in-quarto, per Jannot de 
Campis, anno 1507. 

Undecima, Veneta, in-quarto, per Bonetum Loca- 
tellum, anno 1508. 

Duodecime, Lugdunensis, in-quarto, per Stepha- 
num Balam, anno 1509. 

Decima tertis, Lugdunensis, in-quarto, per Jaco- 
bum Sachon, anno 1519. 


rnum lectione, ita ut esset illi semper in ore, etin B — Decima quarta, Veneta, in-quarto, apud Nicolaum 


corde, unde el ex ea maximum virtutis fructum ao- 
quisivit (Mosch., cap. 212). » 

Quin vero tota Hispania jam olim tanti bunc li- 
brum fecit, ut in usum communem, eum jam lingua 
Latina iis in regionibus exolesceret, eum in Arabí- 
cam transferri curarit una cum sacris Litteris; probe 
jutelligens quantus linc fructus ad animos in omnem 
pietatem incitandos exundaret. Testatur id Heleca 
archiepiscopus Ceesaraugustanus circa annum 860, in 
additionibus ad Chronica Dextri et Maximi. « Sacrz, 
inquit, Seripture Arabice translatze 2 presbyteris ca- 
tholicis habentur, et cum scholiis circumferuntur ; 
pr:cipue Novum Testamentum, Epistolz Pauli, Apo- 
calypsis sancti Joannis, et liber De Vitis Patrum, et 


de Francofurdia, anno 1512. 

Jecima quinta, Lugdunensis, in-quarto, per Jaco- 
bum Miit, anno 1515. 

Decima sexta, Lugdunensis, eadem Íorma, per 
Jacobum Mareschal, anno 1520. 

Decima septima, Lugdunensis, eadam forraa, per 
Antonium Vincentium, anno 1537. 

Decima octava, Coloniensis , in-folio, per Gaspa- 
rem Gennep»um, auno 1547. 

Decima nona, Coloniensis, in-folio, per eumdem, 
an. 1548, nisi haec eadem sit cum priore, mutato 
tantum titulo et anno, ut indicabo prolegomeno 90. 

Vigesima, Complutensis, in-quarto, apud Joannem 
Gratianum, anno 1596. 


historia Latius Fl. Lucii Dextri, M. Maximi,etaliorum, C — Triplicem autem inter has editiones varietatem 


et Clironicon Eusebii, et libri de Civitate Dei sancti Au- 
gustini, propterea quod jam linguaLatina evanescebat. » 
Plura adduci possent ad horum librorum meritum 
et utilitatem affüirmandam ; sed quibus haec non satig- 
faciunt, quid tandem? 
PROLEGOMENON XVII. 
De variis horum librorum editionibus Latinis. 


Non hic agimus de octavo, nono et decimo libro, 
qui hac tantum editione nunc Vitis Patrum acce- 
dunt; sed de reliquis, qui plerique omnes in vulga- 
tis Patrum Vitis locum obtinuere. 

Editionuim, quas quidem nancisci lieuit, hunc habe 
indiculum. 

Prima editio, in-folio; absque libri inscriptione, 
nomine typographi loco et anno editionis, typis valde 
informibus, qux ita inchoatur : Incipit praefatio. 

Secunda, in-folio, absque libri inscriptione, no- 
mine typographi, ioco et anno editionis, cujus ini- 
tium : Incipit prologus. 

Tertia, in-folio, absque libri inscriptione, nomine 
typographi, loco et anno editionis, qus incipit : 
Prologus in fructuosum. 


Quarta, Norimbergensis , in-folio maximo, per 


Antonium Coburger, anno 1478. 

Quinta, Norimbergensis, in-folio minore, per An- 
tonium Coburger, anno 1482. 

[ivin] Sexta, Germanica, ut videtur, in-folio, in . 
certo loco et typographo, anno 1492, 


invenio, quam distinctis prolegomenis ob oculos 
$iatuam, ut appareat quid quisque varians editur in 
δ adornanda Sparta prestiterit, et ne quis turbe- 
tur, si a variis varie has Vitas citatas inveniat. 


PROLEGOMENON X VIII. 

De prima omnium, quod sciam, editione Latina. 

[rix| Prima omnium, quod sciam, editio est in- 
folio, absque libri inscriptione seu titulo, absque ty- 
pographi nomine, loco et anno editionis; typis 
plane rudibus : quae omnia arguunt, librum hune 
editum inipsa typographiz infantia, cum plerumque 
omnia illa przemissa omitti solebant, et nondum ele- 
gentiorum typorum usus esset. 

Initium libri sic babet : Incipit praefatio beati Hie- 
ronymi presbyteri, in. primum brum de Vita san- 
ctorum Patrum. Deinde : Benedictus Deus, ete. De- 
sinit totus liber in Marino monacho, cujus initium 
est : Erat quidam secularis, nis : Ubi usque modo 
Christus orationibus sancte Virginis multa facit mira- 
bilia, ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Pa- 
tre, eic. 

Constat autem hac editio omnino v libris, 

Primus liber incipit a prologe (qui beato Bierony- 
mo tribuitur, uti et totus is liber) Benedictus Deus, etc. 
Deinde a Vita sancti Joannis abbatis : Primum igitur 
tanquam. verum fundamentum, Finit bic liber in se- 
ptem periculis itineris, quod caput ita inchoatur : Zn 


85 PROLEGOMENON XIX. 00 
aliis quoque quamplurimis locis. Glauditur : Qui nos A tis gentilis invento, eamque citat ex libro jv Vita- 


de tantis periculis liberavit, et tanta in. nobis ostendil 
mirabilia, isi gloria in secula seculorum. Amen. 
Secundus liber incipit a prologo : Vere mundum 
quis dubitet meritis stare sanctorwn, eic. Inde sequi- 
tur dictum primum : Quidam asanciorvm. Patrum 
geniorum, interrogantibus se monachis de cawsa. absti- 
nente, eic, Finit in dicto Syncleticse de infirmitate : 
Quia interiori homini nostro sanitas inde crescit. 
Tertius liber incipit a prologo Palladii episcopi : 
Mulia quidem et varia diversis temporibus a diversis 
conscripta, etc. Inde sequitur caput primum : Cum pri- 
mum ad Alexandriam perrexissem, etc. ; secundum ca- 
put : Beatusautem Isidorus , etc. Finit in dicto abbatis 
Sisoi : Jgnosce, mi frater, quia nondum factus sum 


rum Patrum, qua in hac prima editione libro 1v ha- 
betur. Obiit autem ipse, teste Trithemio in catalogo 
illustrium virorum, eo ipso anno. Imo et ante an- 
num 69 post 4400 editionem eam curatam colligere 
est ex Ms. Cortracensi monasterii Sion. Qui liber 
verbotenus cum impresso hoc convenit, ut appareat 
ex eo exscriptum. In ejus autem Ms. fine habetur : 
« Completus in domo sororum beata Catharine de 
monte Sinai, vulgariter nuncupato de Sion, in Cur- 
traco, anno Doinini 1469, mensis Novembris die 17, 
ipso festo beati Niniani episcopi et coufessoris. » 
Atque hzc prima editio, ea forma et ordine quo 
eum descripsi, tertio typis fuit submissa, quas omnes 
tres editiones primo loco suggerit catalogus editio- 


smenachus. Inde subuectitur velut appendix narratio B num jam prolegomeno 17 datus. Posteriores tamen 


quedam de sancto Macario, qux: est de dzemone no- 
etu ad ostium cellule ejus pulsante, cujus initium 
est : Confirmatum est nobis de eo ab his qui de ore 
ejus audierunt, etc. Finis : Et accedeutium ad. altare 
vel indignitas eum, vel merita non laterent. 

Quartus liber ita inchoatur : Incipit argumentum 
in librum quartum de. verbis et exemplis SS. Patrum 
eremitarum, cujus principium Pelagius S. R. E. dia- 
conus, extrema vero Joannes subdiaconus de Greco 
transtulit in. Latinum, ad instructionem vite monacho- 
rum. Sequitur : [1x] Cum omnis pre[atio textum op- 
portune praveniens, etc., ubi dicitur liber hic divisus 
in decem el novem partes. Prima autem pars est De 
profectu monachi. Incipit : Ad profectum conversatio- 
nis quidam frater pervenire cupiens. Decima nona et 
ultima pars : Exempla monastice conversationis. In- 
cipit: Duo quidam Patres rogaverunt Deum. Finit : 
Sic erit et anime. Additur : Finitur liber quartus Vi- 
tas Patrum. Inde subnectitar : Hac sunt verba septem 
qua misit abbas Moyses abbati Pastori, in quibus conti- 
netur consummata virius et perfectio monachi, Primum 
est : Quia debet homo quasi mortuus esse. Septimum est : 
Interrogat eum iterum frater, dicens : Ecce homo ce- 
dit servum suum. Finit : Modico tempore est labor, et 
in sempiternum esl requies. 

Quintus liber inchoatur : Jncipit prologus tn qiin- 
(tum librum Vitas Patrum. Initium prologi est : Licet 
ab exordio conscriptionis nostra. Deinde : ]ncipit li- 
ber quintus de conversatione et. institutione sanctorum 
Patrum. Initium textus est : Heplicans senex quidam 
beneficia per humanitatem Christi nobis exhibita. Finis 
textus est : At ille cognovit quia justa sunt judicia 
Dei. Inde subjungitur : De sancto Marino monacho, 
incipiendo : Era! quidam secularis. Finit : Ubi usque 
modo Christus orationibus sancto. Virginis multa facit 
mirabilia, ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum 
Patre et Spiritu sancto regnat Deus per omuia &ecula 
seculorum. Amen. 

Atque ut aliquid de tempore hujus cditionis in- 
vestigem, hoc certo affirmare posse videor, editum 


hunc librum saltem ante annum 71! post 1400. Nam 


Dionysius Carthusianus, de quatuor novissimis, ar- 
tc. 52, narrac higtoriam Mazarii de cranio sa^erdo- 


dus editiones summaria capitum adjecere et inter- 
seruere, quz in barum trium prima omnium deside- 
rantur. 
PROLEGOMENON XIX. 
De secunda editione Latina que a prima variat. 


[1x1] Secunda editio (nescio an plane secunda, 
certe ea qua a prima variat) est Norimbergensis, anno 
1478, qua ita in fine habet : « Anno Christi nativitatis 
1478, Nonas vero Maii, ob beatorum Patrum proíe- 
etum Vitam eremitarum degeniüum, gesta quorum 
haud immerito memoriter sunt comusendanda, opus 
(Vitas Patrum appellatum) insigne a quamplurimis 
excerptum codicibus, per sacrarum Scripturarum 
viros admodum fperitissimos ornatum, in oppido 
Nornbergensi per Antonium Coburger oppidi prefati 
incoiam, quam compte impressum, finit feliciter. » 

Nulla quoque huic editioni prefigitur inscriptio 
seu titulus, sed initium sumilur a przfatione, qua 
ille, qui primus ordinem prim» editionis immutavit, 
facti sui rationem reddit. Ait igitur : 

« Ne occasione styli jn hoc opere observati, quis- 
quam legentium aut audientium offendiculum patía - 
tur, quia non per omnía procedit, uti antea hujus 
materie exemplaria perspexit, facile veniam dabit, 
postquam multorum diversitatem confusam intuetur. 

« Ea propter idipsum in quatuor partes divisas 
differentesque distinxi, in eujus prima collegi in. 
unum historialja, In parte secunda libellos et do- 


D ctrinalia. In parte tertia de regulari observantia. Et 


fioali parte de laude et virtutum efficacia. lta sane 
ut pars prima per historians, secunda per libellos 
et 8$, pars tertia per rubricas, et quarta per rubri- 
carum capitula distinguatur. 


« Et ut clarior notitia tabulze super eo habeatur, 
primum numerum foliis connumrravi, adj«ctas vero 
quatuor tantummodo litteras, quatuor columnis fo- 
liorum deputavi; ita ut si versale fuerit, remissa 
quzrat in prima medietate columna ; si vero com- 
munis minorve littera fucrit, in altera medietate. 

«H»c exordio presentis operis, ad generalem 
ejus ποι απ sufficit praemisisse, ad cujus comple- 
men'um me promoveat illa que omnium est artifex, 


01 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. θὰ 


sapientia increata, ἰὴ seculum sscoli benedicisa, Α Vita 8. Pauli. Siniplitfs. 


Àmen. » 

Que hic prefationis auctor de tabula sua dieit, 
intelligi non possunt, nisi ipsa editio inspieiatur, A 
qua tabula video omnes posteriores editione, quss 
tamen eamdeit libri ordinem babent, variate. 

Hoc igitur servat hic editor in tabula sua : 

Primo poet rem, qus ordine alpbabetico in tabula 
exprimitur, designat literis numetnlibus folii nu- 
merum. 

Seeundo αὐ quatiór. fiteris tajeribrs, seu 
capitalibus (quas ih prefatiotie versae vocsi, at 
quod initium versus iis soleat scribi?) A, B, C, D, 
[611 et quaudor mindribus a, b, e; d. Hss post folil 
nemerum ih tabula affyit pro Pitione quataor co- 
lumhereatti; quibiis quodque fofiütti &onstat. Et αι» 
dent phior) miediettti tujusque &oltini. serviert 
majoteés Httert; ἮΝ αἱ A hetvist pHoM edietati 
prime columns, B. secunde, C tertie, D quartz. 
Posteriori auterti. thédietall cujusque columna ser- 
viunt minores ἡ τῶν 3, b; e; d, psri tenore; ut Jam 
dietum est de majoribus. 

Hwo dieenda füerünf, (tim me qais eaustretar 
mitius tne aecurate primam taristionem expressisse ; 
(nm quis posteriores hojds geueéris eüditiortes, vel 
pesefationern hane omittunt, wt editiones ineet(i ᾿σεξ 


anno 1485 e 1485, qum in tabula nen utattor qea- 


tuor illia majaseulis ev nimwseilis litteris; sed posi 
feliorum oumeruer toties 1iphabeti littetss sffigünt, 
guas et in lexte expriment ; vel pra(fatiotem certe 
decurtent, w& editie Veneta simi 2503 et Logda- 
nensis anni 1586 : qux» verba ie, adjectts vero, ete., 
usque ad, hzc exordio, etc., omiMunt, tabulamquo 
suam dirigent per folia tantum, sine ullis aédiiis 
literis, quod postea servarunt cstterz editiones. 

Constat autem. eee editio, ut Jam dietum, qm- 
tuor partibus. 


Prima pars habet iniiat : Incipit prologus. sancti 
Miérohymi, Cardinalie presbyteri , in. libros. Vitos 
Pattum sanctoruin. JEgyptiorum, etit eortm qui ἐπ 
Seythia, Thebaida, atque. Mesopotamia morati sunt ; 
mon solum quos. oculis vidit, mazimogue lebere con- 
spezit, verum δὲ quam plura a fide dignis relata con- 
scripsit. notabilé diligentia.  Denigte aliorum | etiam 


γα B. Abrahe ereminw, 


Via S, Ρακία. Vit B: Pachomii ubbntis, 

Vita 8. Pelagie. Be Christiano. monacho. 

Vim B. Müurie Bgy- Vit δ. Jomnnis Eletno- 
piace. syA:rii. 


Via 8. Marine virginis: 
Vita S. Exuphrosgua. Vita 8. Buslli ephcopi, 
μα δ. Fromonii abbatis, Vita 8. Patris Ephrom, 
Vita S. Simeonis. eremite , qui in eobmhna stutií, 

Atque ita Βπὶ5 imponitif frittit parli. 

[Lxiii] Secunda pars incipit a regisiro securidi libri 
sàtietotum Patrum, quod aliiá omnibus editionibus 
hóc quidem loco deest, exeepía Veneia anui 1508. 
In Lügdunensi 1536 ponitur registrum hoc initio 
totius libri post índicem generalem; in Complu- 
lensi ábnó 1590, in fine totius libri post indicem 
generalem. Inde sequilu& Prologus : Vere mun- 
dui quis dubitei, eic. Mox : lncipiumt adhorta- 
tione. sanctorum. Patrum ^» profectionesque  mona- 
chorum, caieri quoque subsequentes libelli; quoi 
de Greco in. Latinum transtulit sanctus H ieronymus 
cardinalis presbyter. Editio Lugdunensis habet pro- 
fessiones Ioco profectiones. Inde sequitur $ primos : 
(Jiiddm sanclorum Patrum seniorum, interrogantibus 
δὲ inonachis de causa abstinentie, etc. Et subsequun- 
lur usque ad ducentos et septem paragraphi. Inde 
subjiciuntur varii libelli, numero viginti, qui in 
píima editione vocantur notem decim partes, ubi 
deest ünus, quí hic decimus sextus est De peniten- 
tia; sed prima editio eum mixium babet cum libello 
septimo, qui est De patientia, αἱ eX hic decimus 
sexus in Parisiensi editione inscribitur. Post subdi- 
tur : Incipiunt septem. capitula , qwe misit. abbas 
Moyses abbati Pimenio, et qui custodierit ea, liberabi- 
tur a pona, etc., ut in prima editione ; sed post 
septimum sequuntur hic triginta duo variorum Pa- 
trum dieta, finiunturque in hoe paragrapho seu 
numero qui incipit: Érat quidam in comobio jam 
senez probatissimus monachus. Finit : qui protegit 
omres in sincerilate et veritate sibi servientes. 


Vitu B. Euyenim virginis. 


Tertia pars hoc habet principium : Imeipit Lertia 
pars libri Vitas Patrum, videlicet de regula. vel con- 
versalione /Egypliorum monachorum, et eorum qui 
degunt apud Palaestinam vel. Mesopotamiam. Prolo- 


authenticorum libellos fideliter e Greco ix Latinum Ba gus: Frequenter. ac. sepius a. me, (ratres, flagitatis. 


transtulit; εἰ ab aliis trauslata pre sui pet[e- 
ctione hüic operi inseruit. Inde sequitur : Benedictus 
Deus, eic, Mox, Primum igitur tanquam veré (unda- 
mentum, etc., ut supra in prima editione, eodemqne 
modo finitur. 
Sed μας editio in prima parte hec prmterea 
habet : 
Vita S. Pauli primi ere- — Vita S. Ew(raxie virginis. 
mite. 
Vita S. Antonii. Vita servi Dei, Macarii 
Romani. 
Vita S. Hilarionis. Vita S. Posthumii. 


Vita Halchi captivi. 


Vita S. Onuphrii eremite, 


Capitulum primum : Ante hoc triennium. Constat hsec 
pars capitulis 55, quorum ultimum est : (Quodam 
autem. tempore quidam duo philosophi , audientes 
famam beati Antonii, etc. 

Quarta pars hoe modo inchoatur : Incipit prologus 
sancti Paschasii, ad exhortationem sanctorum Patrum 
tam Grecorum quam A ggptiorum. Initium prologi : 
Domino venerabili Patri,. Martino presbytero, εἰ οὐ» 
bati. lnde εἰϊυΐυ5 initi textue : ncipit liber. exhoria- 
tionum, eL primo conira gastrimargiam, ad evitandum 
gule desiderium. 'Texus iniium : Qeidam freier, 
quemadmodum in. cella propria degere deberet, Con- 
8lat autem (ota hec pars üffulis xiv quorum uhimus 


69 PROLEGOMENON XX. 10 
ést δὲ mediationibus anachoretaruiii. Inde subnecij- À anno 1548 qui pnori proximus, hac inscriptione : 


tur ópuseulum De laude et effect virtutum. 
ilane ediliohem, site hujus editionis Ofdihiam, 


post δά verbom prope expressere omnes sequehleir 


(quas suprá prolegomeno 47 exhibui ) Colutilertst 
exeéptà, dé quà mox. 

[rxim] Et qtrideih omiies editionis Lugduherises pta 
fetutit epistolàm dedicaloriam Celsi Hugonis Dissuil, 
jn utroque jure doctoris, Cabilonensis canonici, quà 
revérendissimé in Ghristo Patri et durtiino D. doanni 
de Ponpelo jurium celeberrimo doetsti, Cabllonen- 
sique episcopo, ac abbatialís monssteril Sene Petri 
prope muros Cabilonenses eommendotarie, adnini- 
stratorique perpeluo opera sua pretium expenit in 
volumine hoc edolando : « Tantis, inquit, erat men- 


dis referium, in hoc ut anüqui vix libri vestigia D 


comperiat quispiam. Pro enim dictionibus, alis 
etiam diverse positz dictiones, sensum divi Hiero- 
nymi perverlebant. Nec deerant pro aliis syllabz, 
proque veris diversa seu impressorum incuria cor- 
rectorumve inertia pretermissa elementa vim di- 
ctionis ac sensum permutantia. Hoc tandem, sed ut 
prius quam vetustissimo adhibiló exemplari, iàntis 
ettersum mendis. » Cujus conatum lectori conside- 
randum relinquo. ' | 


PROLEGOMENON XX. 


De tertia edi'ione Latina, que ab uiraque prisre 
variat. 


Tertia editio, varians est Coloniengis anno 1547 
que primo prodiit hoe Utulo: Prototypon veteria 


Vike édhélofum —Pairum, vetefis — catholice atque 
apostolicà Ecclesie dicta, gesiaque insignia et admi-- 
randa excellentium [(Lxv] aliquot Dei amicorum utrius- 
que sexus complettehtes ," auctore. divo Hieronymo 
partim, paltimque aliis atque dliia quoe verba puella 
nosse potétá. Abcepta er üppróbata ab Ecclestü éttiho- 
lica ante annos plus mille quinquaginta. . 

Atqüé huit édiliun! novam &pistolarh dédieitóríat 
praemisit, quàm éxaravit Ádgouste £u Kal. FKel.; 
anno 1548, ad tevetendissitium it Christo. Patrem 
at dorilnom D. Henricum, abbatem ittsignis eatiio- 
bit ofdinis divi Benedléti in Wiblinghet Corstanián- 
sis didieesls, Íti qus opera Nul praistitad bánc fátio- 
nem reddit : 

t Vitas Pattum triodó ἃ plus mille érroribus qui 
passim inletcurrebant, ad vétustisslaia parite? ac di- 
versà exemplafi4 repurgavirus. Mani mulla &unt 
restaurata, pleraque adjecta, nonnulla adempíà, 
omnia denique 4deo adamussim éxánilndlh, ul riori 
modu renovatus$, sed pene renatus tuiitus thesaurus 
(haud sine gravi tametl abore) ab omnibus piis me- 
rito exeipi possit. Àddidittius prsttercà tioVüin iuéin- 
dam ordinem 3c toVüm indltef qui sélnpér düra- 
bit. Nullis sane laboribus pepercimus, quo istud tà 
ihsigne opus prodíre posset emunetiüs à8 lersius$ - 
quant hactenus. ) 

Equiderti ati editlg tiec secanda Cofonfétists plane 
nova sit, an vero titulus tantum mutatus, quód Pro- 
totypi hotnén trinus tiotath esset, affirmare rion pos- 


Ecclesie, continens Vitae, gesta, diclaque sanctorum Q sum. Certe siecutidse editionis folia et typi cum prio- 


Dei amicorum wiriusque eegus, auctore seu rhapsodo 
sancto Hieronymo partim, partim aliis atque aliis, 
Colonie per Gasparem Gennepeum 

Adornavit banc editionem frater Theodoricus Lo- 
her a Stratis, Cartbusie aul Marie in Buxia prior 
ac provincialis visitator, eamque dedicavit reveren- 
dissimo el iilustrissimo principi Othoni S. B. E, 
cardinali, episcopo Augustano, quem iu epistola sua 
dedicatoria, quam Ratisponz anuo 1546 scripsit, de 
sua in hoc libro recensendo opera edocet. 

« Vitas Patrum ego ex anüquis et fide dignis 
exemplaribus manuscriptis octo aut decem simul 
collatis, non exiguo labore utcunque recognovi, e£ 
ei integritati restituisse me pulo, qua vel Hieropyme, 
Athanasio, Leontjio, Ampbilogio, Anthero, Niee- 
phoro, Evagrio, Petronio, Eutropio, Heraclide, et 
id genus aliis sanctis Patribus scriptum nop ambi- 
gitur. 

« Deinde in certum ordinem quead fleri potuit, 
juxta seriem et rationem temporum digessi, ut 
lector statim cognoscat quo quisque Patrum tempore 
per gratiam Dei in hoc illuxerit mundo, aut potius 
quo tempore gratia Dei luxerit in illorum singulis. 
Non solum autem de viris, sed etiam de claris et 
sanciis mulieribus, narraüonis hujus seriem im- 
stitui. » 

Secundo vero hec eadem editio eodem loco, et 
apud eundem typogrophum, iisdem typis prodiit 


ris editionis foliis dé typis plane quadrant ? omissa 
tantum hic est paraphrasis Casslaal et Climaci, quee 
priori editiont in cate adjuncta erat, et eorutn. loco 
substituta est Vita Barlaam et Josaphat. 

Quidquid sit, non dubito multurh laboris insum- 
ptum ἃ vito optimo in veteribus exemplaribus casti: 
gandis. 

Ooristat sitem hxc editio libris quinque, uti. et 
prima editio; sed otdine multum immutato, et qui- 
busdam es secunda editione, et aliunde additis, 

Primus liber constat tribus partibus, quatam prl- 
ma est de sancii viris ; Secunda de sancus rtiulleri- 
bus : dus? uttaquà pars permixta et conflata est ex 
libro primo Ruffini (qui 6st. ordine secundas in no- 


D stra editione) et. allis Vitis qux irt secunda editione 


post librum primer Ruffini stibneetdütur; quibus 
preterea Ihterserit. Vitam ÉEpieteti et Actionis; Fa 
bieis, et Mareelle. Tertia pits contiret etoerpta ex 
Severo Salpieio, δὲ Joántie Cassiano. 

Secundus liber &ohtinet sshetorum Patrum Vitas, 
verbi, doetrinus, et ethortationes, qui est. liber ter" 
ues Retfini in nostra editione, | 

Tertius Ier est. Palladii, γα δὲ stitiqta (cfe 
elone, uti Pam habet pfinis editio. 

{παρ fiber est, quent Pelagius S. Ν. K. discd- 
nus, &t Juatmnes ejusdett. sabdistonus e Orsicó ver: 
tetunt. — 

fexvil. Quinttis libet ost btevittonr sententiarum, 


4 


71 


IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 


12 


υἱὲ et quintus est in prima edi&ione. Eidem adjungi- A — Nequem tamen titulus falleret, non soli Hiero- 


tur liber Paschasii abbatis; inde Vita sanctorum 
Barlaam eremitz, ac Josaphat. 


PROLEGOMENON XXI. 


De quarta hac editione Latina, qua cum tribus prace- 
dentibus editionibus partim. consentit, partim dis- 
sentít. 

Post omnes editiones jam enumeratas (qus elsi 
typorum variétate ad xix vel xx inspexerim, ad tria 
lamen genera, ut supra monui, referri possunt) suc- 
cedit nunc quarià bzc editio, qua et libris aliquot 
auctior, et auctorum stylo ad manuscripta exempla- 
ria reformato correctior prodit, Constat autem de- 
cem potissimum libris. 

Primus liber varias continet Patrum Vitas, tam vi- 
rorum quam mulierum, qui asceticam excoluere, sa- 
Uis fuse ab auctoribus conscriptas Virorum quidem 
Xvi. 

S. Pauli primi eremite. 

S. Antonii abbatis. 


S. Simeonis Stylite. 
S. Joannis — Eleemosy- 
narii. 
S. Hilarionis monachi. — SS. Epicteti presbyleri et 
S. Malchi, captivi mona- — Astionis monachi 
chí. 
S. Ünuphrü eremita. S. Macarii Romani, servi 
Dei, qui inventus est 
S. Pachomii abbatis Ta- — juxia Paradisum 
 bennen 
S, Abraham eremite. B. Posthumii, Patris quin- 
que millium monacho- 
S. Basilii, Cesaree Cap- — rum. 
padocim archiepiscopi. S. Fronionii abbatis. 
S. Ephrem Syri, diac. SS. Barlaam et Josaphat. 
Edesse, 
Mulierum vero xi. 
S. Eugenim virginis ac S. Pelagie meretricis. 
martyris. 
S. Euphrasig virginis. — S. Marie /Egyptiace me- 
reiricis. 
S. Euphrosyne virginis. 5. Marine virginis. 
S. Marie meretricis, ne- 
ptis Abrahe eremi, — B. Fabiola. 
S. Paule Romane vidua. 


S. Thaisis meretricis. S. Marcelle vidua. 


. Potuissent plures Vite utriusque sexus addi, qui D 


jn eodem vivendi instituto se exercuit ; sed et liber 
eicrevisset nimium, οἱ extra propositum meum 
abiissem, quo suscepi vulgatas Patrum Vitas, qui 
multorum olim manibus fuere cireumlate, recen- 
Sere et nitori suo pristino restituere, 

Librum hunc primum divo Hieronymo presbytero 
potissimum inscripsi, tum quod Hieronymus potiores 
iu eo partes ageret, qui [Lxvii] uous plures tum vi- 
roruu. tum mulierum Vitas conscripsit, quam ullus 
alius; tum ut quam minime ab invelerata, quz rul- 
torum etiam veterum animos occupavit, opinione re- 
cederem, qua divus Hieronymus Vitarum Patrum 
auctor crediius fuit. Dedi igitur hoc libro primo 
quidqnid fere Hieronymus in eo genere prestitit. 


nymo inscripsi, sed et aliis variis, quorum nornita 
singulz sibi Vitae preeferunt, quarum quidem aucto- 
res indagare potuimus. Anonym: Vitz 60 loco siut, 
quo eas oliin Patres esse censuerunt, qui et eas lege-- 
rUDL, et ex iis virtutum excmpla expresserunt, licet 
inter receptas in Ecclesia lectiones referri vetue- 
rint 

Secundus liber continet Patrum Vitas breviori 
$iylo comprehensas, qui uffünum Aquileiensem 
presbyterum agnoscit auctorem, vel interpretem ; et 
XXxni capitibus absolvitur. 


Tertius liber comprebendit non tam Vitas quam 
Verba seniorum eodem Ruffino auctore, vel inter- 
preie. Constat autem paragraphis seu numeris ccxx. 


Quartus liber ex Severo Sulpicio et Joanne Cas- 
siano conflatus οἱ concinnatus, illius quidem Dialo« 
yis, hujus vero Institutionibus et Collationibus, va« 
ria continet Patrum exempla et monita ; constatque 
capitibus Lv. 


Quintus liber auctore Graco quidem incerto, certo 
tamen interprete Pelagio S. R. E. diacono, Verba 
seniorum complectitur, libellis xvi! comprehensa : 
quorum primus est De Profectu Patrum; constatque 
paragraphis seu numeris xxi; secundus De Quiete, 
numerorum xvi; tertius De Compunctione, numero- 
rum xxvii; quartus De Continentia, numerorum LXx; 
quintus De Fornicatione , numerorum xLi; sextus 
De eo quod monachus nihil debeat possidere , numero- 
rum xri; septimus De Patientia seu Fortitudine, nu- 
merorum xLvi ; octavus De 60 quod nihil per osten- 
sionem fieri debeat , numerorum xxiv; nonus De eo 
quod non oporteat. judicare quemquam, numeroram 
xi1; decimus De Discretione, numerorum cxv ; un- 
decimus De eo quod oporteat sobrie vivere, numero- 
ram Liv; duodecimus De eo quod sine intermissione 
et sobrie debet orari, numerorum xv ; decimus tertius 
De eo quod oporteat hospitalem esse, et misericordem 
in hilarilate, numerorum xv; decimus quartus De 
Übedientia , numerorum xix ; decimus quintus De 
humilitate , numerorum Lxxxix ; [rxvii] decimus 
sextus De Patientia , numerorum xix; decimus 
septimus De Charitate, numerorum xxv; decimus 
octavus De Previdentia sive Contemplatione , nume- 
rorum xx. 


Sextus liber auctore Graeco quoque incerto, certo 
tamen interprete Joanne S. R. E. subdiaceno, 
eliain Verba seniorum exsequitur libellis iv : quorum 
primus est De Prarvidentia sive. Contemplatione, est- 
que pars ultimi libelli przecedentis. Con:lat autem 
numeris xvir; secundus De sanclis senioribus , qui 
signa faciebant, numeris xvi; tertius De conversa- 
lione optima diversorum sanctorum, numeris xviil ; 
quartus Sepiem capitula verborum, que misit abbas! 
Moyses abbati. Peemenio ; et qui custodierit ea, libe- 
rabilur a pona, constatque numeris xxxvi. 

Septimus liber auctorem habet Graecum incertum, 
certum interpretem Latinum Paschasium 5 R. E. 


- 


"5 t PROLEGOMENON XXII. | "A 
disconum. Continet autem Verba seniorum in locos À tutes, quasi pretiosos lapides, passim proponems , 


communes digesta, absolviturque capitibus xn. 
Atque qux hactenus enumeravimus , prioribus 
editionibus varie dispersa pro cujusque eoncinnato- 
ris captu prodiere, que vulgato Vitaram Patrum 
libro fuere comprehensa. Nunc sequentia praterea 
accedunt. 
Octavus liber certum auctorem agnoscit Grecum, 
Palladium Helenopoleos episcopum , certum quoque 
Latinum interpretem Gentianum Hervetum. Conti- 
net autem breves Patrum Vitas, et quarumdam fe- 
minarum ascetriarum, in Lausi prsepositi'gratiam in 
unum volumen congestas , unde Lausiaez Historiz 
nomen obtinuit. Absolvitur capitibus cri." | 
Nonus liber Dei amantium historiam virorum pa- 


riter ac mulierum complectitur, qux Philotheus, seu B 


Theophiles dicitur, certo auctore Grzco, Theodoreto 


Cyri episcopo , certo queque Latino interprete, 


Gentiano Herveto; constatque capitibus xxx. 

Decimus liber auctorem Griecum habet Joannem 
Moschum, interpretem Latinum Ambrosium Camal- 
dulensem, et nomen obtinuit. Prati spiritualis, quod 
variis sanctorum floribus niteat. Comprebendit autem 
€apita omnino ccr. 

Post decem bos de Vitis Patrum et verbis senio- 
rum libros accedit. Appendix, qut quia eadem pene 
omuia continet prioribus libris comprehenss, ideo 
eam in ealcem libri rejeci, et minore charactere οχ- 
primi euravi. Placuit autem hane appendicem subne- 


etere, quod non ingratam rem me antiquariis factu- 


utilitatem suam toto in corpore lectoris oculis pro- 
batur offerre. Decem quippe et novem divisus in par- 
tes, distinctas licet videatur habere virtutes, attamen 
dum occasione unius plerumque virtutes czeterze pro- 
miscue commendantur, collisis inter. se unionibus, 
hoc est, collatis:ad invicem virtutibus , gemmarum 
spiritualium immortalis claritas sese reverberans, 
mutuati lumiuis detrimenta non novit. » 

Tertio, totum librum quintum , qui continet De 
celesti /Egyptiorum Patrum. conversatione breviores 
sententias. Quanquam hz sententise in Secunda edi- 
tione per varios libros Sparse habeantur, ut ex iis 
nihil in ea desideretur prster solam przfationem, 
quam hic reprazsento: 

: € Licet ab exordio conseriptionis nostra voluntag 
nobii fuerit, omnia qux de conversatione sancto« 
rum Patrum scire potuimus , quataor libris compre- 
hendere ; postmodum tamen considerantes singula , 
quintum superaddimus, ne forte legentibus aut li- 
brorum quantitas , aut sententiarum displiceret con- 
tinuata numerositas. Cum enim in toto voluminis 
hojus corpore brevium sententiarum tanta sit copia, 
ὯΙ eas prolixe sententic| addecimare vir possint ; 
habito nobiscum rationis judicio, arbitrati sumus 
hoc modo laborem nostrum lectoris atque audi- 
toris gratie commendandum. Siquidem [Lxx] et 
breves et longs sententie per quatuor anteriores 
libros mistim relevandi causa fastidii ponerentur, 
collecta vero sententiolarum plurima parte in unum 


rum existimarem , si veteres Palladii interpretes C libellum, quasi minutig quedam, et gemmarum 


producerem , ut et textus varietas vel eonformitas 
appareret , et styli quoque antiquitas reprssentare- 
tur. Continentur autem appendice hzc sequentia : 
[tx] Heraclidis Paradisus, incerto sed veteri inter- 
prete capitibus Lvni ; Palladii Lausiaca, incerto sed 
veteri interprete , capitibus XX; JEgyptiorum Pa- 
trum senientis, auctore Grasco incerto , interprete 
Marüno Damiensi episcopo. Constant numeris cxix. 


PROLEGOMENON XXII. 


Quid queque editio peculiare et diversum 
. &b aliis habeat? 
Ut. res hac clare ob oculos ponatur, statui quam- 
que editionem inter se comparare. Et ne onfusio 
detur, per paragraphos comparationes distinguam. 


S I. Comparatio prime et secunde. editionis. 


Prima editio quinque constans libris hec habet 
peeuliaria et diversa a secunda editione : 

Primo, totum librum tertium , 860 Paliadi: Lau- 
siacam » incerto sed veteri interprete. 

Seeundo, in libro quarto habet przcfationem , qua 
secundse editioni deest. Ne quis eam desideret , ecce 
hie habe: « Cum omnis prefatio textum opportune 
Preveniens , aut sequentis materia praedicit qualita- 
lem , aut defensatum sui commendet auctorem ; tum 
Vero praesentis libri seriem proprio contirigit bac de 
Causa prologo indigere , quia speciales quasdam vir. 

ParROL. LX XIII. 


fragmina in massam aliquam conflarentur. Senten- 
tiolas autem dicimus , quantum ad numerum dictio- 
num. Ceterum quedam inveniuntur in eis quanto 
verbis breviores, tanto sensibus forliores : adeo ut 
Si quis eas profusius exponere quarat, totus sibi 
adesse necessario debeat. Sane nobis aliter dispo- 
nentibus, a Domino factum esse credimus ut AKgyp- 
orum Patrum ccelestis conversatio legalium libro- 
Tum numero signaretur, quos ipse Dominus de po- 
testate Egypti, id est tenebrarum, eripuit, et in 
cordibus eorum Evangeliez legis decreta Spiritus 
Sancti stylo conscripsit. Horum ergo intuentes exi- 
tum conversationis , fidem , propositum imitemur et 
studium, ut socii passionum effecii, consortes effl- 


D ciamur et przmii. » 


ln nullo manuscripto eam preefationem inveni; 
uti nec breviores sententias, quibus ea praefatio pre- 
mittitur; quare existimo a primo concinnatore Vi- 
tarum Patrum, quisquis ille sit, eas sententias ex 


Feliquis libris excerotas, quod ipsa prefato 10- 


quitur. ᾿ 
Secunda editio quatuor constans partibus, hsc 


propria habet , quie in prima desiderantur : primo, 


Vitas illas in prima parte quas prolegomeno 19 nomi- 
natim dedi, excepta Vita Marinz, seu Marini, quam 
prima editio habet in flne quinti libri ; secundo, to- 
tam tertiam partem, quam ex Severo et Cassiane 


excerptam esse docui in hac quarta nostra editione ; 


3 


15 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 70 


tertio, totam quartam parlem, id est, librum Pas- ἃ. 


easi , et opusculum De laude εἰ effectu viztwtum., 
8 1]. Comparatio prime e tertim edilionis. 


Prima editio niliil peculiare eontiaet, quod pon 
et in tertia reperiatur. 


Terüia vero editjo hase a prima diversa babet in 


primo libro , qua ibus eonsut parübos. Pceuliaria 
habet in prima οἱ secunda parte : 

Primo, omnes Vitas illas quas et secunda editie 
babet post Vitas a Huífino conscriptas ; quibus addit 
Yitam Epicteti et Astionis ; necnon. De muliere Ver- 
cellensi septies icia, auctore divo Hieronymo et ia 
fine quinti libri, Vitam Darlaam et Jesaphat. Pecu- 
Narem etiam babet totam tertiam partem quie Cone 
tinet excerpta ex Severo et Cassiano. 

Secundo, in quinto libro peculiarem habet librum 
Paschasii. 


ἃ 1j. Comparetio primes et quartet editionis. 


[txx1] Prima editio nihil habet, quod non ín quarta 
hac nostra reperias, excepta przfatione quam libro 
5880 quarto (qui apud nos quintus est) praffigit, quam 
jam paulo ante hic expressi. Excepto item libro v 
prims» editionis, qui brevioribus constat sententiis. 


Es tamen sententie. omnes aliis libris quarte edi-- 


tionis intermist:e occurrunt. 

Quarta editio hxc distinets ἃ prima habet, 1? to- 
tiim primum librum, qui variis Vitis sanctorum con- 
βίαι, excepia Vita sancte Marinze, quie In prima 
editione in calce libri v reperitur ; 2^ totum librum 


VITA CHRISTIANI MONACHI, 


' « Quidam Cepomonensis, &omime ChrisUapus, 
juvenis conversus ingressus est eremilorjum quod- 
dam in archiepiscopatu Turonensi, [.zxi] «uod 
dicitur Castinetam : ubi cum fortior lentaretur a 
carne sua , affligebat se in quadragesima jejunans οἱ 
abstinens se ab omni potu praeter unum diem in 
septimana, In hieme stabat vestitus-in aqua frigida 
usque ad collum, disciplinam sibi dabat usquequo 
virge dirumperentur. Qui oum quadam die hoc fa» 
coret , e£ se cecidissét usque ad sanguinem , audivit 
vocem 3 parte Occidentis dicentem : Nihil prodest 
tibi quod facis, iste Deus quem inclamas, non dabit 
tibi quod petis ; sed convertere 3d me, et auxiliabor 
tibi. Quod ille audiens intellexit vonem esee inimici. 
Et cum orasset Deum ut auxilisretur sibi contra 
tentationes , proposuit aggredi peregrinationem ad 
djversog gancios , ut ia finiret vitam suam peregri- 
nando. Et cum diu hoc cogitasset , accepto baculo 
egressus egi nudis pedibus. Et cum venissel ante 
quamdam erclesiam, flexis genibus rogavit Deusa 
ut dare£ ei bonum consilium. Vix ab oratione δι}. 
Texerat, eb ecco sensit feiorem magoum , per quod 
intellexit diabolum astantem , qui ei suggerebat re- 


. linquere babitum religienis et locum suum. Et gra- 


las egens Domino de tali signo, reversus est ad 
fratres δυ08, Hic aliquando in festo sancti Stepbani 
dormiebat ad matutinas. Et cum legeretur illa lectio, 
ubi legitur : Et lapidavaruat Stephanum , experge- 
factus ad hoc verbum , reprebendit se de soganolem- 


quartum , quí ex Severo et Cassiano couflatus est ; (f tia, dicens : Vas mibi , quia eic dormio ad ebsequiusm 


δ᾽ totum librum septimum, interprete Paschasio ; 
4" totum librum octavum , seu Palladii Lausiacam ; 
5* totum librum nonum, seu Theodoreti Philo- 
theum ; δ᾽ totum librum decimum , 8eu Joannis Mo- 
selii Pratum spirituale ; 7* ex sppendice Heraclidis 


Paradisum , οἱ Zgyptiorum Patrum sententias, in- 


verprete Martino Durmiensi. 
8 1V. Compgratio secunde et tertig edilionis. 


Secunda editie in fine babet opusculum De laude et 
effectu viriutum , quod deest tertim editioni. 

Tera editio baec particularia continet, quas ín se- 
cunda desiderantur ; primo, Vitam Epicteti οἱ 4.8. 
üonis, et Vitium Barlagsm et Josaphat, et Vitas Fa- 
piela et Marcelle. Kem epistolss saneti Antonii , et 
epistolam Macarii , et Miraculum aliquod saneti An» 
tonii e Germanico in Latinum translatum , necnon 
De muliere Vercellensi septies icta, auctore divo Hie- 
ronymo ; secundo, totum tertium librum, quae est 
Lausiaca Palladii ex veteri interpretatione ; tertio, 
partem libri quinti , eam videlicet , in qua continen. 
tur breviores sententiz. 

$ V. Comparatio secunde et quarta editionis, 

Secunda editio nihil singulare habet, quod non in 
quarta reperiatur. Omisi tantam ez prima parte Vi- 
tam sancti Christiani Cenomanensis, quie nihil ad 
Vitas Patrum. Zgyptiorum et Oriegtalium facit , et 
nescio quomodo inter has Vitas irrepserit. Ne quis 
tamen eam desideret , eccistam : 


Dei. Iste sancuis non dermiebat quando lapidabatur, 
et pro persecutoribus orabat; et ego miser debueram 
rogare istum sanctum moartyrem wi oreí pro me. 
Kt post hoc coepit inteniasime vigilare, εἴ rogare 
sanchua Biephanum ot eraret pro se. in crastino 
cum esset ia refectorio , antequam aliquid gustaret , 
venit voz ad eum, dicens : Tu intendis ad terronas 
€e&ca8 , οἱ DOD cogitas de glorioso protomsrtyre qui 
orat pro te. Tunc aperti sunt oculi ejus, et levans 
oculos in celum, vidit. martyrem orantem pro 86, 
sicut vez ei dixerat. Quod cum dixisset, atatim sur- 
rexit οἱ petiit locum secretum in quo oraret, et 
dixit: Sancie Stephane, quas tibi gratas agam de 
tanto beneficio tuo t Nihil habeo proprium qued tibi 


p dem ; sed tamen hoc do tibi qued amodo pro amoré 


tui non induar lineis, sed laneis tantum , quod et 
fecit. Hic cum postea monere caeteros ut in bono 
proposito persisterent , narrabat, dicens : Eram 
aliquando in Castinoto jacens ia letto pleno paleis 
jn solario quodam, ei cum vellem repausare, sen- 
tiebam nescio quid quod 86 movebat sub renibus 
meis. Dixi quoque hoo magiatro meo, sed »lla motio 
non quigvi. Quadam atem die inspirante mihi 
Domino , copi evertere paleam lecti mei, αἱ eversa 
palea cum nil invenirem , levavi unam de asseribus 
solarii, sub quo inveni unum pedolem , οἱ in eodem 
magnam massam denariorum. Quos cum invents- 
sem , relictis illis oucurri ad magistrum aostrum, οἱ 


" PROLEGOMENON XXIIT. ^s 
confessus sum quid invenissem. Tlle jussit mihi ut À tio sex libris. Libri plane miscelli sunt, insertis etiarà 


referrem illos ad se. Quod cmm fecissem , omnes 
fratres jussit congregari ; qui omnes excommuni- 
caverunt illum qui hoc fecerat. Quod cum audisset 
carpentaríus quidam, dixit (Lx xin] se hoc fecisse ; 
et petivit veniam, humiliter correctionem promit- 
tens. Magister autem indulsit ei, et injunxit ei 
penitentiam. Sed denarios male acquísitos retinere 
poluit, imo divisit eos pauperibus et egentibus. » 
Quz desumpta sunt ex Speculo Historiali Vincentii, 
lib. xxix , cap. 14, qui ea citat ex Belinando. ldem, 
cap. 12, tradit quomodo Christianus iste trausierk 
3d ordinem UCisterüiensem. Vixit autem circa an- 
bum 1100, 

Continet preterea secunda editio in calce libri epi- 


quibusdam Vitis, qum in nulla editione Latina Vita- 
rum Patrum comparent. Primus liber auctofein prtze- 
fert sancitum Hieronymum. Sed pleraque saut alioram 
auctorum, maxime Ruffini, ex secundo hic fibro. Se- 
cundus liber Eradium monachum agnoscit. Est Para- 
disus Heraclidis, cujus nomen in Eradium deprava- 
tum fuisse existimo. Tertius liber tribuitur Joanrü 
monacho Jerosolymitano. Quartes liber ascribitur 
Leontio Neapoleos Cypri episcopo. Est Vita Joannis 
Eleemosynarii, ab eo conscripta, cui 411 aliquot ad- 
duntur. Quintus liber inscribitur "Theophito, Sergie 
et Elchino. Est Vita Macarii Romani fis auctoribus, 
cui et alia quaedam subnectuntur. Sextus fíber au 
ctorem habet Joannem Eviratum. Est Pratum spiri 


3tolam Macarii, et opuseulum De laude et effectu vir- y tale Joannis Moschi. 


tutum. Quse quia didactiea sunt, nec proprie ad Vitas 
vel verba seniorum spectant, rectius reservantur al- 
teri asceticorum tomo, qui omnia Patrum asceljca et 
didactica scripta comprehendat. * 

Quarta editio baec distincta ἃ secunda babet : Pri- 
20, in primo libro, Vitam sancti Ephrem distinctam 
ab hactenus vulgata ; et Vitam Epicteti et Astionis, et 
Vitam Barlaam et Josaphat; secundo, totum librum 
Ociavum, seu Palladii Lausiacam ; tertio, totum li- 
brum nonum, seu Theodoreti Philotheum; quarto, 
lotum librum decimum, seu Joan. Moschi Pratum spi- 
riiuale ; quinto, totam appendicem. 

$ VI. Comparatio tertie εἰ quart. editionis. 
Tertia editio nibil peculiare diversum a quarta ba- 


Rursus Italica hz editio iterata fait in-quarto cuná 
figuris, novo interprete Joanne Mario Verdizotto Ve« 
netiis, ex typographia de i Guerra, 1589. 

Gallica editio ia-folio, cum figuris, iBterprete anony- 
mo, Parisiis, anno 1494, apad Joannem du Pré. Expres- 
8a est es secundaeditione Latius. Quare quidquid dixi 
proiegomeno 19 continere sectindam editionem Lati« 
nam, etiam hase Gallica continet. Unde facile est ox 
prolegomeno 22, ubi Latinas editiones inter se et 
eum bac quarta comparavi, dispicere qui bare Gallen 
€um nostra quarta Latina conveniat, 

Alía editio Gaffíca in parve folio seu magno quarto 
cum figuris, Parisiis, sine indicio anni vel typogra- 
phi. Plane eum precedente convenit, et fors ea prior 


ket przter Vitam Christiani Cenomanensis, quam jam ὦ est. 


dixi nihil huc facere; et De muliere septies icta, 2u- 
elore divo Hieronymo, quz etiam huc non speetat ; 
*i sententlas breviores, quas etiam dixi sparsim in 
aliis quartz editionis libris occurrere; et epistolas 
sancti Antonij, et epistolam Macarii, quae reservantur 
alteri Asceseos didacticze tomo. Habet prseterea mi- 
raculum aliquod sancii Antonii ex Germanico in La- 
tinum translatum, quod nescio unde promptumi sit, 
nec qua fide. 

Quart editio buc distincta a tertia habet : Primo, 
in primo libro Vitam sancti Ephrseem, distinctam ab 
ea quae hactenus in aliis editionibus fuit; secundo, 
tetum tibrum octavum, seu. Palladii Lausiacam, au- 
etiorem quam babeat tertia editio, ex recenti versione 


Alfa editio Gallica in-quarto, cum Bguris, íntet- 
prete recentiore anonymo, Parísiis, apud Guilielmum 
Chasdijre, anno 1605. Expressa est hec ex tertia 
editione Latina, continetque tantum quataor libros, 
omisso toto quinto libro, et Paschasie, qui post quar- 
tum additur in Latino textu. 

Alia Gallica editio fn octavo, interprete M. Jacobo 
Gaultier, Parisiis, apud Guillelmum de la Nowe, an- 
80 1606. Continet primm [rxxv] et secundum librum 
juxta exemplar secundse editionis Latínz. 

Flandtíca editio ín-folio parvo, sine indicto Ἰοεῖ, 
per Petrum van Os, anno 1490. Constat tribus parti- 
bus varie dispositis et mistis. Continet tantum ex no- 
stro libro primo, Vitam Pauli, sancti Hilarionis, Mat- 


Geutiani Herveti ; tertio, totum librum nonura, seu Ὦ Chi, Onuphrii, Abrahz eremitee, Simeonis Stylit», 


Theodoreti Philotheum ; quarto, totum librum deci- 
mum, seu Joan. Moscbhi Pratum àpirituale; quinto, 
ex appendice, Paradisum Heraclídis, et Egyptiorum 
Patrum sententias, interprete Martino Dumiensi epi- 
scopo. 

Accedust preterea qus omnibus aliis editionibus 
desont, prolegomena, praladia, notationes, onoma- 
3con, et varíi variarum rerum indices. 


PROLEGOMENON XXIII. - 
De variis editionibus vulgata variaque lingua. 
[rxxiv]. Haliea editio in-folio, Venetiis, anno 1476, 
apud Antonium Bertholomzi, Constat autem hac edi- 


Thaisis meretricis, Marine. Librum secundum. Ia 
tertia parte continet varia exempla et dícta ex variis 
libris excerpta. Hac editio etsi nollum loci indicium 
proferat, existimo tamen Swollee impressum, quod 
lMbrum viderim Flandricum de Bono universali, seu 
fibrum Apum, impressum Swollz, anno 1488, apuá 
Petrum van Os, qui et hujus libri de Vitis Patrum 
f'landrice typographus est. Utrique libro idem insigue 
afügebatur. 

Alla editio Flandrica in-folio parvo, Delphis apud 
Henricum Eckert van Homberch, anno 1498. Constat 
tribus partibus, uti prior editio. 

Alia editio Flandrica in folio parvo, Leyd:e apud 


um 


7U IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. 80 
Joannem Seversoen, anno 1544. Sequitur priores A Ms. sancti Floriani, in-folio, membrana, vetustis- 


ediciones. 

Germanica editio in-folio cum figuris. Convenit 
fcre cum Flandrica editione. 

Anglicana editio in-folio cum figuris, interprete 
Guilielmo Capton Westmonasteriensi, Westmonasterii 
apud Wiinkiin de Worde, anno 1495, juxta ezemplar 
Gallicum impressum Lugduni anno 1486. Eam edi- 
tionem Lugdunensem Gallicam non vidi, sed ex An- 
glicani Codicis ordine video eamdem esse cum aliis 
editionibus Latinis Lugdunensibus. Quare editio An- 
glicana comprehendit omnia que dixi supra prolego- 
meno 19 comprehendere secundam editionem. Unde 
ex prolegomeno 22, ubi editiones omnes Latinas cum 
hac quarta nostra contuli, facile est videre quomodo 


simus, aute annos prope pnccc scriptus. lta enim in 
fine habet : Hic liber fuil inchoatus in Hunia, in ezer- 
citu, anno Domini 819, ww Non. Junii, et perfinitus apud 
Sanctum Florianum n Id. Septembr, ineha. xvma. An 
ultimum hoc est indict. xv? Rectius divinaveris, in 
hebdomada xvma, id est, quinta decima. Alque ita 
Aventinus loco mox citando olim legit, cum littere 
nondum ita evanuissent. Continet ex libro primo, Vi- 
tam Pauli, Antonii, Hilarionis et Malchi. Librum se- 
cundum. Ex libro quinto nonnulla hoc titulo : Inci- 
piunt. adhoriationes sanctorum. Patrum, perfectiones 
monachorum, quas de Graco in Latinum transtulit bea- 
tus Hieronymus. Librum septimum. Ex appendice, 
AEgyptiorum Patrum sententias, hoc titulo : Interro- 


hsec Anglicana editio cum hac nostra conveniat. Na- B gationes vel responsiones A gyptiorum Palrum, quas de 


ctus sum hunc Codicem ex Carthusia Mechliniensi, - 


admodum R. D. priore promptissime suppeditante. 


PROLEGOMENON XXIV. 


D manuscriptis libris, quibus ad quartam hanc edi- 
tionem adornandam sum usus. 


, Prima mibi eura fuit, no quid temere io textu imu- 
tarem : nihil magnopere ingenio, nihil, blandientibus 
Ín speciem conjecturis dedi. Primum mihi a manu- 
scriptis subsidium fuit, etiam e Germanica evocatis, 
unde mihi quinque exemplaria [Lxxvi] submisit R. P. 
Jacobus Gretzerus noster. Secundum a vetustissimis 
editionibus. Tertium rarissime tamen, a conjectura, 
hon remota tamen ea, sed propinqua. Cum autem 
decem libros demus Vitarum Patrum, quorum tres 


Graco [uxxvii] in Latinum transtulit. Martinus episco- 
pus in monasterio Domense. 

Nota hic libri bujus meminisse Aventinum, lib. 1v 
Annalium Boiorum, ubi agit de Ludovico Pio impe- 
ratore qui curavit ex Dilmatia, quam iuvaserat, pro- 
fligari Lindewitum Slavum. « Hoc, inquit, bello scri- 
ptus est Codex, qui ex membranis compactus, mon- 
$lratur in monachorum monasterio, quod a patria 
mea decem millia passuum Occidentem versus hie- 
malem, in ripa llmi conditum exstat, Sunt in illo 
libro descript:e Vite divorum a Paschasio e Graeca 
lingua in Romanam translatz. Item Hilarion divi llie- 
ronymi, adeo antiquis litteris, ut mihi repuerascen- 
dum, et ad prima elementa redeundum fuerit. » 


posteriores nunc primum accedunt ex interpretatione C Hactenus ille, Hundius, in Metropoli sua Salisbu- 


recentiorum qui vixere Patrum memoria, non est 
quod omniom librorum manuscripta exemplaria ex- 
spectes. Eorum igitur tantum librorum manuscripta 
exspecta exemplaria qui jam olim translati" fuere, 
quales septem priores, quique hactenus titulo Vita- 
rum Patrum impressi sunt. 

Manuscriptorum quibus usus sum, ecciste eatalo- 
gus, quem do juxta vetustatem characteris, quantum 
Coidem mihi colligere licuit, vel ex auno ascripto, 
vel ex charactere. Sciunt antiquarii aliquod szculi 
indicium ἃ characteris genere sumi. Cito autem eos 
referendo ad editionem hanc quartam. 

Ms. Vedastinus, e celeberrimo sancti Vedasti mo- 
nasterio membranaceus in-folio, vetustissima manu, 
quippe characteribus capitalibus conscriptus. Descri- 


ptus hic erat rogatu abbaiis Nomedii, qui eum basi- ἡ 


Jicz sancti Medardi obtulerat. Unde Suessione, ubi 
insignis sancti Medardi basilica, librum hunc profe- 
ctum auguror. Titulus autem libri hic erat : Liber ser- 
monum vel adhortationis Patrum ad profectum mona- 
chorum. Liber autem hic ms, tantum continet ex libro 
nostro quinto libellos xv, et finit in numero 96 li- 
belli xv. Quare non habet integre quz vertit Pelagius. 
Finis totius libri erat : Explicit liber quod vocatur Vi- 
tas Patrum ad pro[ectum monachorum sive imitatores 
eorum. Vix dubium mihi, ante annos nccc librum hune 


conscriptum. Ex Nomedii zetate res certior statui po- 
terit. 


riensi, scribit, eum librum olim fuisse in monasterio 
Munichmunsteriensi in Bavaria ad Danubium infra 
Vobburg; sed anno 1580 se eum ibi non reperisse ; 
existimare autem translatum esse Monachium ad Di- 
bliothecam ducalem cum quibusdam aliis libris. lta 
flundius. Irrepsit error in Chronicon ordinis Bene- 
dict. ab admodum reverendissimo D. Auberto Miro 
concinnatum, cum liberille scriptus dicitur anno 918 ; 
omnino 819 oportuit. 


. Ms. Ingolstadiensis, collegii nostri in-folio, mem- 
brana, valde vetustus. Continet librum secundum, 
tertium, quartum. 

. Ms. Amandinus ὁ celeberrimo sancti Amandi 605- 
nobio, a vetusta manu, qui Heraclidis Paradisum 
continebat, sed mutilum, ad cujus tamen fldem pau- 
cula in appendice recognovi. 

Ms. Audomarensis ex ecclesia collegiata sancti Au- 
domari, vetustus, et maxime perfectus, qui maximo 
mihi ad hanc recogui&ionem adjumento fuit, tuas 
quod plures libros contineret, tum quod egregie 
scriptus esset, Continebat autem ex libro primo : 
Vitam sancti Antonii per sanctum Atbanasium , 
interprete Evagrio; Vitam sancti Hilarionis δυ- 
etore sancto Hieronymo; Vitam Malchi monachi 
captivi per eumdem; Vltam Abrahe eremite per 
beatum Epbrem; Vitam beati Frontonii; Vitam 
Marine puelle; librum secundum, hoc initio: Ia- 
cipit prefatio Rufini de Vita monachorum. Benedi- 


M PROLEGOMENON XXIV. 


82 


etus, etc. ; librum tertium, per paragraphos seu nu- À num. 24, qui eidem Posthumiano tribuitur. Librum 


meros ccvir; librum quartum, exceptis primig xiv ca- ^ 


pitibus, que ex Severo Sulpicio sunt excerpta, ea 
enim deerant; librum quintum , cujus titulus est : 
Incipiunt adhortationes sanctorum Patrum , perfectio- 
nesque monachorum, quas de Greco in Latinum trane 
siulit Hieronymus presbyter. Manifesto errore. Nam 
idem liber [xxvii] manuseriptus in fine libelli xvii, 
qui in hoc quinto libro ultimus est, hec habet : Huc- 
usque de Greco in Latinum transtulit. Pelagius dia- 
conus Ecclesie [lomane, et abhinc deorsum. Joannes 
subdiaconus. Librum sextum, interprete Joanne S. 
R. E. subdiacono. ! | 

Ms. Affligemiensis ex insigni abbatia sancti Petri 
apud Alostrum in-folio, membrana, bonz notz. Con- 
tinet ex libro primo Vitas sancti Pauli, Antonii, Ui- 
larionis, Malchi, Pachomii, Abrahz, Simeonis Sty- 
lytse, Frontonii, Euphrosyne, Marix neptis Abrahz, 
Pelagie, Maria: JEgyptiace, Marin; Jibrum secun- 
dum, quintum, sextum. - 

Ms. Gemblacensis, ex vetusta abbatia sancti Petri, 
ordinis sancti Benedicti in oppido Gemblacensi apud 
Namurcum, in quarto, membranaceus, charactere 
vetusto. Continebat tantum ex libro primo Vitas 
sancii Pachomii, sancti Basilii, Joannis Eleemosy- 
marii, Marie JEgyptiacz. 

Ms. Crispiniensis, ex monasterio ordinis sancti 
Benedicti apud Valentianss, in-folio, membrana, ve- 
iusta manu. Continebat ex libro primo Vitas sancti 
Pauli, sancti Antonii, sancti Hilarionis, Malchi, Joan- 
nis Eleemosynarii, Frontonis , Paule, sancte Ma- 
Fin; totum librum secundum ; totum librum quar- 
tum ; totum librum quintum; totum librum sextum. 

Ms. Aquicinetinus, ex cenobio ordinis sancti Be- 
nedicti apud Duacum, in. membrana, bonz nota, in- 
folio. Exhibebat hic manuscriptus ex libro primo 
Vitas sancti Pauli, sancti Antonii, sancii Hilarionis, 
Malchi, sancti Joannis Eleemosynarii, sancte Euphro- 
aipz virginis, Mariz neptis Abrahz, Pelagiz mere- 
tricis, Mari» Jgyptiace, Paulz. Exbibebat przterea 
librum secundum, hoc titulo : Incipiunt actus. SS. 
Patrum a. Posthumiano monacho. editi et ad Fidosum 
missi. Librum tertium, qui ibi constat paragraphis seu 
numeris cxi. Librum quartum hoc initio : Jncipit 
liber Posthumiani de gestis sanctorum Patrum. Unde 
Occasio nata sit Posthumiano aliquos libros inscri- 
bendi. Vide dicta supra, prolegomeno 4, ἢ 9. 

Ms. Lztiensis major ex formatissimo ad regulam 
sancti Benedicti sub patrocinio sancti Lamberti mo- 
Basterio, in-folio, pergameno, bon:e notzx. Continet 
autem ex libro primo Vitas sancti Pauli primi ere- 
mitz ; sancti Antonii ; sancti Hilarionis ; sancti Mal- 
chi, captivi monachi ; sancti Simeonis Stylit:» ; sancti 
Joannis Eleemosynarii; [Lxxix] sancti Frontonii, 
quam Hieronymo tribuit ; sancta Euphrosinz ; sanctae 
Pelagi:e meretricis; sancte Mariz /Egyptiacz ; san- 
tt» Marin»; sancte Paula. Librum secundum, qui 
a Ms. hoc Posthumiano monacho ascribitur, et dici- 
fur ad Phydosüm missus. Ex libro tertio, tantum 


quartum, qui Joanni Cassiano assignatur. Librum 
quintum. Titulus autem bie est : Incipiunt capitula 
libri sancti Hieronymi de Vita et actibus SS: Patrum 
eremitarum, translatus. ab eo de Graco. stylo in Lati- 
num. In medio vero libelli xvr (qui vere xvin. est, 
sed duo libelli xni, de Hospitalitate, et xiv, de Obe- 
dientia in hoc Ms. sunt omissi) habetur : Hucusque 
Hieronymus de Greco in Latinum dicitur transtulisse, 
sive, ut plerique autumant, Pelagius diaconus Romane 
Ecclesim. Inde Joannes subdiaconus, quatuor distin- 
guens libris idem opus. Librum sextum. 

Ms. L:etiensis minor, in quarto, pergameno, notae 
non inferioris a priore. Qui liber olim fuit Sancti 
Michaelis in Sarto. Continet hic liber ex libro primo, 


B Vitam sancti Pauli primi eremitze, auctore divo Hie- 


ronymo; Vitam sancti Hilarionis , auctore eodem ; 
Vitam seu Peenitentiam Thaidis, seu Thaisis; librum 


secundum, tertium, quartum. Ms. Bonz Spei, ex ab- 


batia ejosdem nominis, ordinis Preemonstratensis , 


apud Binchium Hannoniz oppidum, in-quarto, forma 


oblonga, pergameno, charactere bono et vetere. 
Continet varia tantum fragmenta ex variis hine inde 
libris excerpta, ex libro i et in Rufüni, item ex ali- 
quot libellis Pelagii et Joannis. ' 

Ms. Moretianus, in-foiio, pergameno, non valda 
quidem vetustus, sed plurima continens, quem mihi 
D. Moreti filii suppeditarunt. Continebat ex libro 
primo Vitas Pauli; Antonii ; Hilarionis; Malchi ; Pa- 
chomii ; Abrahz ; Joannis Eleemosynarii ; Frontonii, 
quam Hieronymo  ascribit; Euphrosyne; Maris 
neptis Abrahz ; Thaisig meretricis; Pelagie mere- 
tricis; Marie JEgyptiace ; Marih: ; Paule. Librum 
seeundum, quem ascribit Posthumiano monacho, et 
dicitur sd Phydosum missus, Librum tertium, qui 
etiam Posthumiano ascribitur, et ad Phydosum mit- 
titur. Librum quartum, quem tribuit Joanni Cassiano. 
Librum quintum, quem de Greco in Latinum ab 
Hieronymo presbytero [Lxxx] translatum asserit. In 
fine tamen libri xvni, ait, sive ut plerique autumant, 
transiulit de Greco in. Latinum Pelagius diaconus S. 
R. E. Librum sextum , quem Joanni S. R. E. sub- 
diacono ascribit. Ex appendice , Heraclidis Paradi- 
sum, integrum; sed eum ascribit Paschasio, vel P'al- 
ladio diacono. lta titulum concipit : Jncipit epistola 


D Poschasii sive Paladii diaconi ad Eugippium presby- 


terum in libro qui vocatur Paradisus, de Miraculis 
sanctorum Patrum et Vita eorum. Vide prolegome- 


non 925. 


Ms. sancti Jacobl fratris Domini in Insula, ubi est 
abbatia ordinis sancti Benedicti Leodii, in-folio, per- 
gameno, scriptus anno Domini 1212. Continet ex 
libro primo Vitas sancti Pauli primi ereinit2 , et 
Malchi. Librum secundum, quintum, sextum. 

Ex eadem abbatia habui libellum in-octavo, char- 


(aceum, in quo erat Vita sancti Onuphrii, recenti 


manu. Distinctus hic erat stylus ἃ vulgata Onuphrii 
Vita, vulgatum tamen stylum retinui. ] 
Ms. Camberonensis, ex abbatia sancte Maria de 


85 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENA XXVI. $4 
Camberone ordinis sanc Beraardi apod Atbum, in ἃ ex libro primo, Vitas Malchí, monachi captiv!; Fron- 


membrana, folio, recentiore manu. Continebat ex 
libro prime Vitas sancti Pauli, sancti Antonü, saneti 
Hilarionis, Malchi, Joannis Eleemosynarii, Paule. 
Librum secundum hoc titulo : /ncipiua! actus. SS. 
Patrum a. Posthumiano monacho editi, et ad Fidosum 
wisi. Librum tertium. Nulli certe auctori bic in- 
scribitur. Librum quartum, qui Posthumiano tri- 
buitur. 

Με, Claromareacanus, ex abbatia sancte Marie de 
Claromaresco, juxta Audomarum, ordinis sancti 
Bernardi, in-folio, membrana, charactere bono, sed 
non valde veteri. Continebat ex libro primo Vitas 
Thaisis meretricis, Marize JEgyptiacz, Marinz puellae. 

Librum secundum, nulli auctori. inscriptum; librum 


tonii, sancte Marines. Librum secundum, quem tri- 
buit divo Hieronymo. Librum quintum, qui inscri- 
bitur : Adhortationes sanctorum Patrum,  perfectio- 
sesque. monachorum , quas de Greco in Latinum 
transtulit. beatus. Hieronymus presbyter. Rectius in 
fine libri decimi octavi: Hucusque de Greco in La- 
tinum transiulit Pelagius diaconus Ecclesie ftomane, 
εἰ abhinc deinceps Joannes subdiaconws. Librum 
sextum. 

Ms. Carthusianorum Nostre Domin» de Gratia 
prope [Lxxxu] Bruxellas, in-folio, scriptus in mem- 
brana anno Christi 1460, Kal. Decembris, per Fr. 
Petrum Weins. Continet ex primo libro Vitas Pauli 
primi eremite, auctore divo Hieronymo ; Antonii, 


tertium etiam anonymum; librum quartum similiter B 2uctore Athanasio , interprete Evagrio ; sancti Hila- 


anonymum. 

Ms. sancta? Maris Bibrach in Germania, in mem- 
brana, folio, charactere uteumque vetusto. Contine- 
bat ex libro primo Vitas Pauli, Antonii, Hilarionis, 
Malchi, Frontini, Thaisis meretricis. Totum librum 
secundum, totum librum septimum Paschasii. Et 
gu:xdam alia mixta ex variis libris. 

Ms. Rebdorflüiensis in-quarto, pergameno, chara- 
ctere satis recenti. Continet ex libro primo Vitas 
[rxxxr] Pauli , Hilarionis, Malebi, Simeonis Stylite, 
Euphrosynz. Librum secundom, quem tribuit sancto 
Bieronymo ; librum tertium et quartum. 

Ms. sancti. Petri in. Munster, folio, pergameno, 
recentiore charactere. Continet tantum excerpta 


rionis, auctore divo Hieronymo; Malehi captivi 
monachi, auctore eodem ; sancti Pachomii, Abrahae 
monachi et eremitz:e, Simeonis Stylitie, Macarii Ro- 
mani, Frontonii, sancte Euphrosyns virginis, Thai- 
sis meretricis, Pelagize meretricis, Marix /Egyptiacz, 
Marin:e virginis, Pauls. Librum secundum. Librum 
quintum. Deerat quidem suo ordine libellus decimus 
sextus de Poenitentia, sed in manuscripto compre- 
hendebatur sub libello septimo qui est de Patientia, 
quo titulo ia nonnullis manuscriptis etiam liber xvi 
inscribitur. Librum sextum. Hic autem titulus libro 
sexto et quinto prafigebatur : De verbis seniorum 
sanctorum Putrum, Quod opus de Graco in Latinum 
transtulit Pelagius diaconus. Ecclesig Romane, extre- 


quedam ex Vitis Patrum. Ex libro primo Vitas C mam parlem Joannes subdiaconus transtulit. 


Pauli, Antonii, Hilarionis. Qu:edam ex libro secundo 
et septimo. 

Mss. Insulenses duo membranacei clarissimi viri, 
mibique amicissimi, Tussani Desbarbieur, in-folio, 
non valde vetusti, quorum alter continebat : Ex libro 
primo tantum Vitam Μαρία JEgyptiace , Mariz 
neptis Abrahz, Pelagize meretricis, et Thaisis mere- 
Wricis. Ex appendice solum Heraclidis Paradisum. 
Alter vero, ex libro primo tantum vitam sancta 
Marinz virginis, et sanct:e Paulze viduzx. Totum 
librum quintam Pelagii S. R. E. diaconi. Totum 
librum sextum Joannis S. R. E. subdiaconi. 

Ms. Sancti Sepulcri major, ex monasterio Sancti 
Sepuleri, quod Cameraci est, ordinis sancti Bene- 


Ms. Ruremundanus, ex collegio nostro Rurz- 
mundze in pergameno, in-folio, a recenti manu : 
Constat quinque libris, uti. prima editio. Ex qua, 
quod pauea iypographie infantia imprimerentur 
exemplaria, videtur exscriptus. In flne has preterea 
Vitas eomplectitar : Pauli primi eremite, ssnceti 
Antonii, Hilarionis, Malchi, Pachomii, Abralie, 
Frontonii, Barlaam et Josaphat, "Thaidis meretricis, 
Pelagiz meretricis, Marie JEgyptiacz, Paul. 

Ms. Sionius, monasterii religiosarum de Sion, 
ordinis sancti. Augustini Cortraci, in-folio, charta, 
eharactere recentiore, scriptes anno 1469. Convenit 
plane cum prima editione, ex eaque descriptum non 
dubito. In fine has Patrum Vitas addit : sancti An- 


dicti, in-folio, chariaceus, recenti many. Continet D tonii, sancti Pachomii, Epicteti et Astionls, 


ex libro prima Vitas : Malchi monachi captivi, 
auctore divo flieronymo; sancte Euphrosynz, 
Thaidis meretricis, Mari: /Egypuacs, Marinz vir- 
ginis. Librum secundum, quem tribuit Palladio, 
&itque ab Bieronymo de Greco in Latinum conver- 
sum. Librum tertium, librum quartum. Ex libro 
quinto, qui octodecim libellis constat, habet tantum 
gine ulla libellorum distinctione numeros ccxr. Vo- 
Canturque — Admonitiones sanctorum Patrum de di- 
^ werso genere uirtutum, quas Pelagius diaronus Eccle- 
sie Romane de Greco in Latinum transtulit, 

Ms. Saneti Sepuleri minor, in membrana, in- 
quarto, manu quoque recenti. Complectitur autem : 


Atque hzc dicta sint. de manuscriptis libris qui 
integros quosdam libros vel magnam librorum par- 
tem ex iis, quos damus, comprehenderunt; nana 
subinde et alia manuscripta citamus qus vel unam 
Vitam aliquam, vel simile quid huc spectans tantum 
babent, uii invenies Bertinianum apud Audomaropo- 
lim, Laurentianum apud Leodium, Brugense socie- 
tatis nostre, et si qua alia. 

Pr:ter bec manusgripta Latina, nonnulla quoqua 
Greca nactus sum, e quibus Latina sunt expressa; 
sed pauca, eaque satis imperfecta, qu& subinde ad 
lucem citata invenies. Nam alia quedam serius ad 
manus meaa pervenere, | 


85 | PROLEGOMÉNON XXVI. 0 88 


PROLECOMENON XXV. 
De appendice ad Viias Patrum. 


[.xxxnr, Placuit banc appendicem reliquis de Pa- 
uum Vita libris jungere, tum ob vetustatem inter- 
pretum, tum ui lux subinde locis dubils ex ínterpre- 
tationis varietate affulgeat, tum etiam quod quedam, 
etsi paneula, hz appendix contineat qum in prio- 
ribus non sit reperire. 

Continet antem haec appendix tria opuscula, Hera- 
clidis Paradisum , et Palladii Lausiacam, ex veteri 
vtrumque ipterpretatione , de quibus vide dicta pro- 

.Jegomene 4, $ 3, et prolegemeno 14. 

Quer bic damus Paradisum nomine Heraclidis, in 

mesuscrip Moretisno inseribitur : Paeschasii eive 


Paliadii diaconi ad Eugippium presbyterum , in libro, 8 


qui vocatur. Paradisus de miraeulis sanctorum Patrum 
οἱ viia eorum. Cui titulo subjungitur h:e epistola: 

« Domiao $no semperque chariasimo presbytero 
Pescbasios diaconus. — 

Frater in Christo eharissime , dum nos peritis 
tue faenndia....... Sed eptatia successibus eatenus 
amplister *. » 

(uzxxiv] Jade sequebaiar : Prologus primus Pa- 
acbaaii, sisa Palladii diaconi ad Lausum episcopum. In 
hoc tibro , «t6. Inde : Secundua prologus ; Multi qui- 
dem multos. lude caput primam Paradisi : Cum primum 
Álesandrian. 

Similem Codicem ms. cum his titulis et praefatio« 
. Ribus inveoit Vezelii in. Medgis, spud nobilissimum 


ἃ docti interpsetatio 6e, nee stylus multun abladit a 


stylo Vitz sancti Severini. Ego ob bane epistolam 
hic forinito preírsaum, non aveus fui ei inerpre- 
tatjonom sescerevé. De Petchasie hsc pluna vide Pya- 
legomeno 16 

[.xxxv) Centnet praeses. AgypMiorum Poirun 
sententias, interprete Mertiae Dumiemi episcopo, 
quis ex Codice Bibliethegm Το [288 excerptas, ex 
Hispania ad me transmisu R. P. Ghristopborug a 
Castro Sacrarum Litterarum ia Collegio nostro Sal- 
manticensi profescor. Quas etiam veperi in Codice 
pervetusto saneti Floriani, e Gormania mihi suppe- 
ditate, 

Martin! Dumiensis episcopi varii meminere aucio- 
res : Isidorus, libro de Hlastribus Ecclesie Scripto- 
ribus, cap. 22. Bigeber(us in simili Seripterum eata- 
Jogo, eap. 19 et 148. Fuit hie abbas et epiecopue, 
qui Dumiense in. Gellzeia menasterium conetruxit, 
postea episcopos Draecarensis, eujus fi. honoriüca 
saentio ie coneilio Teletsso decime, ean. 2 ex. coa- 
ciHo Valentiao ; et in syuodo Byscearensi prima, ma 
E08 ; οἱ in secunda, sea 610, quibas prifuit. Cura- 
vit ille quidem nonnulla ex Greco verti per alios ; 
ita enim Sigehertus aupra, eap. 108 : « Martinus 
episcepue transtulit per meanue Paschasii diaconi ip- 
terregatüones ei respeasionae plurimas sanctorum 
AEgyptiorum Patrum in Dumiensi cenobio. » Qua 
Patobssius ejus juseu wanstulit, habes libro septimo. 
Fors idé:o Paschaeias οἱ luec ejue rogotu transtulit. 
Quia tomen Martini nomies jn. duobos manuscripUis 


ejus loci abbatem Eracdum Rupefortinm, amieissimut (, |. vere Lue. δὲ gae asserit se collactioneru Orienta- 


mibi Lucas Belstenius, uti per Jileraà me monuit, 
δὲ forte usu esset ad secundam banc Moreijanam 
ediiopem sdernandam, Parem quoque Codicem 
eodem ordine digestum submisit clarissimos D. Tus- 
, *nus Pesborbieuz , de quo monui Prolegomeno 24. 
Equidem Paschesio huic, qui Eugippii tempore 
vixit, liber hic velot. auctori tribui non potest, cum 
aueter ip hog libro inierloquens cepto vixeril ezeculo 
sancti Hieronymi, et Patrum magna ex parte , quo- 
map Viam describi. Quare reete additur sive Pal- 
dedii; vera eoim Paladius, vel Heraclides, vel 
quispiam aligs eorum :zaualia, hujus Paradisi auctor 
et. 
— An igiuar Pencbasius hie dicendus est vetps hujus 


Paradisi intarpros? Nec hae affirmare habeo. Cori D 


nihi! tale insinuat hag Pascbasii ad Eugippinm missa 
epistola. Imo epistola h»c potius prefigenda est Vitse 
sancti Severini Noricorum apostoli. Et pridem anno 
1595 eam Ὑ 185 saneti Severini prsefixit. doctissimus 
scholiastes Marcus Velserus : Epistola autem Eugip- 
pii, cui Paschasius hie respondet, exstat tomo sexto 
Antiquarum lectionum, pagina 455 (Vide Patrol, 
lom. LXII, col. 1461). Si aliunde probari possit 
Paschasium hune interpretem esse bujus Paradisi, 
ei posthac inscribatur ea interpretatio. Equidem viri 


* Hanc epistolam videsis Patrol. to:n. Lxi, col. 
09. Epi7. 


Wium canonum emendesee, ei ad Gracun textum 
rursus costalieee ( qun baleolur in tomis coociliorum, 
pest conciim Lucense n), potaiy ipee & Graco 
€t bise tpansiniisep, Quare ejus namite in appendice 


PROLEGOMENON XXVI. 
Vane monis ed lostorem hujus ediionis. 

Adverte primo, primuni mihi cursm felese ut 
textum. eojusque sactoris perquam fideliseime ex 
fide veteruta Codicum exprimerem, servetis phraaihus 
etiam mines usitatis, nec valde semper Latinis, ui et 
Hl: seculum auctore sui proderent. 

Adverto secundo, orthographis cam servatam ra- 
dienem, quam Typograpbus optimam jodicavit. Quo- 
rumdam tanen propriorum neminem diyersas sub- 


. jnde erthographias reperies, sed apud diversos in- 


terpoalae, ut none Sceto, punc Scifhi, nune Damenius, 
nunc Pimenius, et similia aliquot alia. Qux» plerum- 
que $ua interpretibus reliqui, quod singuli forte 
diversimode nomina illa in Grzco exensplari seripta 
invenerint. 

Adverte tertio, ne szpius quarumdam diffieulta- 
tum et verborum [rxxxvi] rariorum ratio reddenda 
esset, quod variis locis eadem occurrerent, contentus 
brevi in notationibus explicatione, ad Onomasticon 
porro remisi, in quo plenius de iig agitur. In quo etiam 


87 IN VITAS.PATRUM PROLEGOMENON XXVI. $8 
 "monnuHa reperies, quorum riullum ia notationibus À Quia vero Pelagius et Joannes librum quisque suum 


datum indicium. : 

Adverte quarto .mirsmdum non esse, si complu- 
scula eadem in diversis libris, variato tantum stylo, 
reperias. Evenit hoc quod olim diversi eremum obie- 
re, et Vitas dictaque Patrum vel: coram vel ab aliis 
excepere. Quisque quod vidit: vel audivit , in com- 
mentarium retulit, Accedit, quod quidam aliorum 
Bcrinia compilarunt, et preterea quedam ex suis 
quoque armariolis adjunxere. Dedimus igitur omnia 
prout apud diversos auctores et interpretes inveni- 
08, ut &uus euique constaret labor, et plurium 
testificatione plus quoque Patrum dictis accederet 
auctoritatis. Vide qux de liac convenientia diximus 
prolegomeno 4, 8 ὅ. 

Adverte quinto : sicubi ea auctorum convenientia 
occurrat in margine * fere notavi singulorum loca, 
ut se mutuo illustrarent. Qualem in multis reperies 
inter librum secundum Ruffini, Palladium Herveti, 
Heraclidis Paradisum, et Palladium ex veteri iuter- 
'pretatione. Ruffinum et Palladium Herveti inter se 
commisi ; Paradisum Ileraclidis per Palladium Her- 
veti illustravi ; Palladium ex veteri interpretatione 
eum Heraclidis Paradiso comparavi. Multa quoque 
eadem reperies in libro n Ruf(lni , Pelagio , Joanne, 
Paschasio, quorum concordiam in margine notatam 
invenies. 

Adverte sexto : ut compendio convenientiam illam 
 eitarem , cum novem posteriores libri, in. quibus 
ejusdem rei repetita narratio mazime oecurrit, vel 
auctorem certum habeant vel interpretem, ubi auctor 
certus est, eum citavi; ubi de eo minus constat, in- 
terpretis nomen margini apposui. Verbi gratia , 4088 
paria occurrunt libris secundo, tertio, qui Ruffioum 
agnoscunt vel auctorem vel interpretem ; quarto, qui 


excerpta habet ex Severo Sulpicio et Joanne Cassia- . 


ΒΟ; octavo, qui Palladium ; nono, qui Theodoretum ; 
decimo, qui Joannem Moschum repreesentant auncto- 
' ye8; tantum in margine cito auctorum nomina cum 
capitibus vel numeris, prout cu'usque liber vel per 
capita vel per numeros digestus hic reperitur. Rur- 
$us vero cum in margine citandi sunt liber quintus, 
sextus, septimus, qui Greecis auctoribus facertis cir- 
- cumferuntur, certos tamen habent interpretes, cum 
quintus citandus est, cito Pelagium; eum sextus, 
Jeannem ; cum septimus, Paschasium; quorum sia- 
guli suorum singulorum librorum sunt interpretes. 


* Has notas in textum inter uncinos revocavimus. 
DIT. 


luxit. 


jn varios libellos [rxxxvij] distinctum habet, dum 


eos in margine cito, libellorum simul ordinem cum 
dictorum numero in rmargine assigno. 


Adverte septimo, in Chorographie studiosi gra- 
tiam, tabulam nos curasse concinnari mansionum et 


'expeditionum eremitarum. Et quia maxime AÉgyptus 
et Syria et Palzstina ab eremitis fuit exeulta, par- 


ticularem quoque earum delineationem habes, quod 


|n generali tabula' particularis locorum distinctio 


servari non posset. Tabulam eam proximum folium 
exhibebit. ' 

Adverte octavo, me nunc hoc anno 1627, cam 
prima editio Moretiana anni 1615 distracta esset, 
uti et Lugdunensis Galliz, rursus rogatu D. Baltha- 


B saris Moreti Vitas Patrum recensuisse ; maxime tex« 


tum octavi libri per Palladium, et noni per Joannem 
Moschum, qui ante Grzce non prodierant. Nune 
Graca eorum editio Parisiensis varios interpretum 
errores detezit, et multis tenebrosis locis facem pra- 
Notationes quoque subinde auxi, et inprimis 
Onomasticon, quod id multorum votum esset, maxi- 
me religiosorum, quibus non suppetit librorum co- 


' pia, necusum lexicograpborum et criticorum habent, 


qui rem antiquariam tractant. Accessere quoque 


' tres novi indices, unus sacrarum Scripturarum, al- 


ter concionum, et tertius auctorum in notationibug 
adductorum; quos reliquis ante datis insertos vei 
subsertos invenies. 

Adverte nono, etsi alie nonnulloe vitse Eremita- 
rum Orientalium hinc inde typis edite sint, et plu- 
res ex Mss. erui possint, quia tamen ifistitutum meum 
non fuit omnium eremitarum Vitas conquirere, et in 


" unum fascem colligere, sed tantum decantatissimum 


Vitarum Patrum librum, qui ante centum annos to- 
ties cusus recususque fuit, recensere et illustrare ; 
studio abstinui a reliquis indagandis. Is enim labor 
novum facile tomum extundere posset. Mihi nunc 
gatis fuit SS. Patrum insistere vestigiis, qui hag vi- 


᾿ tas olim et legerunt et commendarunt. 


Ego vero te, mi lector, non unis votis rogatum ve- 
lim ut Deum mihi tuis precibus propitium facere di- 
gneris, uti ea quz his libris tractantur vel ex parte 
aliqua moribus vitaque exprimere possim; ne sim 
plane velut 858 sonans et cymbalum tinniens. Ita tibi 


ὃ Deus, eremitarum suffragantibus meritis, favorem 


omnem opemque aspiret. Vive, vale, mei apud Deune 
memor. 


"T 


VITJE PATRUM, 


SIVE 


HISTORLE EREMITIC E. 


LIBRI DECEM. 


Collationes Patrum, et instituta, et Vitie eorum, et Regula S. P. N. Rasilii, 
quid aliud sunt, nisi bene viventium et obedientium monachorum exem- 
la et instrumenta virtutum? (S. Benedictus, Regula sue eap. ult.) 
Ὁ desertum floribus Christi verpans! O solitndo in qua illi nascuntur lapides 
de quibus in Apocalpsi civitas magni regis exstruitur! O eremus fatui- 
liarius Deo gaudens 


(Hieronymus, epist. 1 ad. Heliodorum, de laude eremi.) 


PRJELUDIA AD LIBRUM PRIMUM. 


3b ectott. 


8. Quia divos Hieronymus hoc libro primo sepe interloquitur, idemque, arctioris vitto incensus deside- 
pio, eremitas olim invisit, inque eremo annos aliquot vixit; plecuit hie brevi synopsi, vise vitzeque ejus 
períodos, qua peregrinationes ejus spectant, oeulis subjicere ; ad nonnullam 'eorum lucem, qua lecturus es. 
Qoos ex illustrissimi cardinalis Baronii laudatissimis Annalibus concinnavi, ut magno duce divi Hieronymi 


consecteris vegjigia. 


DIVI HIERONYMI PEREGRINATIO. 


Disi Hieronymi primordia et profectio Gallicena. ᾿Ὰ Donatum audivit; ipsum enim suum nominat prz- 


Anno Christi 542. Baron. tom. lI, Adam, 272. 
—Natus est Siridone, oppido in Dalmatia, honestis 
quidem parentibus, et subetantiis haud infimis, quas 
postea pro zdificatione monasterii per Paulinianum 
fratrem distraxit (Hier. ep. 26) ; non enim de seipso, 
sed de voluptaosis clericis atque monachis, ex per- 
sona tamen sua iHa ait (Hier. epist. 2) : « Natus in 
peupere domo et in tugurio. rusticono, qui vix milie 
et eibario pane rugientem satorare poteram ventrem, 
nune similam et mella fastidio, » etc. 

Bonosum habait collactaneum (Hier. epist. 41), et 
eum eodem coaluit in liberalibus disciplinis, predi- 
vite adolescente; ἃ paero enim excolendus bonis lit- 
teris traditus est prseceptori; de quo ipse (Hieron. 
Apolog. advers. Rufin.) : « Memini me puerum eur- 
sitasse per cellules servulorum, diem feriatum duxis- 
860 lusibus, et ad Orbilium ssvientem, de avie sinu 
tractum esse captivum. » 

Romam veniens cum eodem ipsius gentili Bonoso, 


ceptorem (Hieron., in Chron., anno 20 Constaniii), 
tum, ot ipse tradit (Hier., lib. 1 cont. Pelag. et in 
Epist. ad Gal. cap. 1), scholastico more lusit in con- 
troversiis declamandis. Ibi adulta ztate sacro bap- 
, tismo initiatus est (Hier., epist. 57) : quo suscepto, 
paulo solutiorem vitam, quam gesserat, continuo 
emendavit; nam A priori amissa corporis integri- 
tate, secundam, quam vocat continentiam post ba- 
ptismum, servavit immaculatam totus piis officiis de- 
dituá una cum ejusdem institui sodalibus (Hier., 
- Apolog. pro lib. adv. Jovin.), singulis diebus Domi- 
nicis (ut ipse tradit [lieron., in Esech. c. x1]) invi- 
sebat in subterraneis ccemeteriis reliquias sanctoram 
martyrum; nihilque czteris diebus otii sibi relin- 


B quens, totus erat in describendis libris; sic cnim 


bibliothecam Roms summo studio atque labore sibi 
confecisse testatur (Hier. ep. 22). 

In Gallias post haec peregrinatus cum ipso Bonoso, 

eadem siti librorum, Treveris sancti Hilarii libros de 


9 ^w. 


91 PRAELUDIA AD LIBRUM PRIMUM. | 98 
£yhodis manu 808 descripsit; aliosque ibi positus an- À deinde per Ciliciam ia Syriam descendisse, 5 ubi 


tiquos Codices, usui opera amicatum atque inter alio$ 
Florentii, dgseribendes «ursvit (Hier., epist. 6 et &1). 
Profectio Sgriaca post tarius orbis provincias l'ustratat. 

Anno Christi 510. Baron., ad aun. 519. — Contigit 
autem post hzc ut qui semel peregrinari coeperat, 
proficisci quoque in Orientem in animum induxerit ; 
id quidem cum ογὰ 988, (um eam retigionia 
causa; ut ex bis, qua gessit inspicere lieet. Porro 
peregrinationis ejus qux: remanent vestigia assectan- 
tes, dicimus eum cum Donoso comite e Galliis re- 
vertentem, Aquileiam pervenisse *(a), eomsedjeseque 
ibi aliquo temporis spatio, fruiturus consortio san- 
etissimorum virorum, nimirom sáncti Valeriani, ejus 
civitatis pos Fortusatianum episcopi, Ileliodori, 


censedit in solitudine menachus (Hier., cpist, 4). 
Hac totius ejus est peregrinationis periodus, una 


: eum ffdissim!s comitibus, Évagrio presbytero Antio- 


cheno (5), Innocentio, fHleliodoro, et, ut ait, cum Id yla 
$aneti Melanii famulo. 

Cum igitur reperiamus Evagrium individuum co- 
mitem feisse saneti Hierenyimi, 406 etise; qui eo 
llieronymum peregrinum ex Otcideute jn Cappa- 
dociam, pàr est credere, cum de sc tradat ipso 
lieronymus, cum 60 profectum esse in Cappa-lociam. 
Πῶς igitur τὰ asseramus, cadem certe licronymi 
atque Evagrii in Cappadociam peregrinatio. persua- 
det. Huaequo ipsum Evagrivm, de quo sanctus Da- 
silius meminit (Basil., epist. 8), eumdem esse cum 


'Mepotianl, Rufüni, Chremoiif, Jovini, Eusebii, Bo- fy Evagrio, Hieronymi socio atque comite, cum nomen, 


nosi, Florentii, Nices subdiaconi, Chrysogoni mo- 
paehi : δὲ quos omnes, intime necessitudinis tastes, 
ejusdem Hieronymi litterse exstant (Hier., epist. 41, 
42, 45, 44). 
Horum igitur gaevissimg eonsuetudine 

tisper detentus est sanctus flieronymus Aquitef»:; 
cum inde discedere cogitur, nescio quo improxiso. 
rerum eventu, ut ipse, ex eremo ad Ruffinum scrie 
bens, testatur verbis illis: « Postquam me, αὶ tu^ 
latere subitus tarbo convulsit, postquam glutino cba- 
vittis haerentem istpio disirynit avuleio (Hier. epiet. 
41), » ett., tme Aquileia. recedens, in. Dalmatiam, 
petrives solum, veniens, sororem juveneulam, etatis 
Jubrico iupsam, primom vire maxime pie Juliane, 


lum munus presbyterii, tum patria, nempe Autio- 
chia, nec non locus ipse, unde vcnit, nimirum ex 
ltatia, aeque demonstrant ; eumdemque Evagrium :l- 
lum esse, qui egregiam navaverat operam Mediolani 
adversus Auxentium, de quó, ad unuss ox comitibus 
Innocentium, ante. Hieftonymas seripserat, nos suo 
loco retulimus (Hier., epist. 49). 

Quando autem aceiderit. Evagzium ad sanctum 
Decilimm in Cappadociam pervenisse, ex cadem, Ba- 
silii epistola possumus intelligere, qua, antequam de 
Evagrio faciat mentionem, de vebementi mothe, in 
quem tugc inciderat, agit, cum aii ; « Quinquaginta 
his diebus seger decubui, quibus mihi sedulo 3dfuit 
dileetus εἰ omnium studiosissimus fraler. noster. et 


qui eam ad meliorem [rugem restituit, deinde etiam (* cooperator Elpidius. Multum enim Iehre Consumplug, 


per litteras Chromatio commendavit (Hier. epist. 57 
et 45). " 

Quando autem eentigetit ut ipse sie monasdes 
vit arripuerit institutum, diligenti rerum ac tem- 
porum discussione pervestigandum est. Ceterum, 
quod it! re dubia et incerta versemur, niiendum est 
conjecturis, aliisque argumentis, quanuimlibet videri 
possint a longe petita; sic enim δῶρα accidit per 
sngusias rimulas perspicere qui indagatur sollicite 
veritas. 

—— At, quod ad hauc rem pertinet, haud assentiri pos- 
᾿ς sumus affirmanti, Hieronymum cum Rufíino atque 
collegis, itineris sociis, primum Jerosolymam pe- 
tilsse, inde vero ínter se divisos, Ruffinam in /Egy- 


penuria nutrientis materi, arida hac carne, ceu lu- 
cernarum papyro, cireumdatus, marcida longague 
gegrítding laboravi ; &ntiquum veltaqs huic accedens, 
a cibis me abstraxit , oculis somnum ademit, tandem 
morti et vite. confinem me effecit, tantum vivere 
permittens, quantum ad dolorem sentiendum opus 
est (Dasil., epist. 8). » Hxc et alla. plura de eadem 
corporis infirmitate Basilius, quam ei centigiesó su- 
peres dizinzes sano (Anno 509 et 570) que ereatus 
est Caesarec episcopse, qui numeratur Bomial 320, 
que pariter dixerimus Hiesonymum, eum eodem 


. Evagrio et allis secils, devenisto ia Byriam ; inde 


veto ejusdem provineke dese»ta. petilest, noa anto 
(mea sententia) amnum Bomini trocentesimum 66- 


ptum, Hieronymum autem in diversas provincias fy ptuagesimem primum : quod quidem «t intinmaeo 


peregrinationem instituisse, atque Jllinc deserta Syrise 
petiisse (Marian. Victor. in vit. S. Hier.). Nam Nuf- 
finwm Roma recessisse cum Melania profectumqua 
ju Agyptum, indeque Jerosolymam pervenisse, cum 
jam sanctug Hieronymus in Syria monachus degeret, 
tum qu» superius dicta sunt, tum quz dicentur in- 
ferius, perspicue demonstrabunt. Ex peregrinatione 
vero ipsius Hieronymi, a se descripta, possumus pa- 
riter intelligere tempus ipsius ex Occidente in Orien- 
tem migrationis; ad Rwffinum enim, cum ille jam 
per venisset in AEgyptum, ex eremo Syrie scribit, se 
primo profectum in Thraciam, inde in Pontum atque 
Bithyniam, postea in Galatiam ὁ, Cappadociam, 


videntur citate ejusdem superius liters ad Raffinum 
(4lier., epist. 4). Ex his igitur inducir ut cosda- 
tnus, pratseuicm aa em eue socenéam ejus ix ettemo 
incolatus. 

Anno Christi 511. Berex., ad ax. Gid.- Com. autem 
primum, i9 Sypiam venit, ibi eum Betgrio Anuo- 
eheno, in via comite, Antiochia eposedit. Erat Eva- 


- geius prodives ao nobilis, domineequa via, Meronia 


dictes; ubi aliquando agone Mieronysws cun Evigrio, 
nactus ibi sanctissimum ἰδ Melebuem ποδοῖν, 
toties vite: igsius qureues , quam poatee factus senex 
conscripsit, accepit : testatur id quidem Hieronymug 
jpse, cum ait : « Maronia triginta fere millibus ab 


95 | DIVI HIERONYMI PEREGRINATIO, 0. 94 
Antiochie, urbé Syris, baud grandis ad Orientem ἃ culum, putabam me Romanis ipteresse delieiis! Se- 


distat vieulus : hio, post multos vel dominos vel pa- 
tronos, dum ego adolescentulus morarer in Syria, ad 
pape Evagrii (c), necesaarii mei, possessionem de- 
volutus est . quer idcirco nunc nominavi , ut osteu- 
derem , unde nossem , quod scripturus sum (Hieron, 
in Vita Malehi), » Post vero descriptam egregie vitam 
Malchi, ista ad pestremum : « Hsec, inquit, mihi senex 
Malchue adolescentulo retulit, bae ego vobis narravi 
Sener, et castis historiam castitatis expono. » Quo 
plane Malchi exemplo, et aliorum plurimoram mo- 
pachorum, qoibus (ut vidimus) Syria. tuno florebat, 
ineslui$ cor eju& ad €onsectandum vite monastica 
institutum : cum et ad Theodosium , magni nominis 
virum (d), et alios preclaros anachoretas litteras 


debam solus, qui amarjtudine plenus eram; horre- 
bant sacco membra deformia, et squalide cutis aitum 
ZAAhiopies caruis obduxerat : quotidie lacryma, quo- 
Ddie gemitus; οἱ si quando repugnantem somnus 
lmnuinens oppressuset, nuda bumo vix ossa hsrene 
fia collidebam, De cibis vero et potu (aceo, eum 
etiam languemtes monaebi aqua frigida utantur, et 
coetum aliquid accepisse, luxuria sjt. Ille igitur ego, - 
qui ob gehenne metum tali me carcere ipse dam- 
Maveram, scorpionum tantum socius et ferarum, 
s:pe ehoris intereram puellarum : pallebant ora je- 
Juniis, et mens desideriis stuabat In frigido corpore, 
et ante hominem sua jam carne' pramortuum [leg., 
suum, jam carne prz»mortua] sola libidinum incen- 


edit, petens eorum precibus solvi vinculis szeculi; B día bnlliebant. ftaque omni auxilio destilutus, ad 


ubi hee inter alia : « Nunc vesyrum est ut. volunta- 
tem sequatur effectus; meum est ut velim; obse- 
eradonum vestrarum est ut. quod velim et possim 
(Hier., epist. 58). » 

Inter bzec tepoporis spatia, eum quid esset decer- 
nendum de 5(aiu suo Denm servosque Dei ita eon- 
Buleret, agena Antiocbix docentem audivit Apollina- 
rem, Q de quo ipse ad Pammachium : « Apollinarem 
Laodieenum audivi Anmtiocbim frequenter et colui; 
et cum me io sanctis Scripteris erudiret, nunquam 
ilius contentiosum super sensu dogma suscepi. » 
Hac ipse. Porro cum (ut euperius dietum 641) Apol» 
linaris nondum perfecte cognitss neque damaaue 
e530t, licenter docebat, sudiebaiurque ljeeutius, 


Jesu jacebam pedes, rigabam lacrymis, crine terge- 
bam, et repugnantem carnem hebdomadaruim inedia 
sabjugabam. Non erubesco confiteri infelieitatis mex 
miseriam; quin potius plango me non esse quod 
fuerim. Memini me clamantem, diem crebro junxisso 
cum nocte, nec prius a pectoris cessasse verberibus, 
qnam rediret, Domino Inerepante, tranquillitas. Ip- 
sam quoque cellulam meam, quasi cogitationum 
mearum conseiani, pertimescebem ; et mihimet ira- 
tus et rigidus, solus deserta penetrsbam ; et sicubi 
£oncava vallium , aspera monium , rupipse prarepta 
cernebam , ibi ἰδοῦ; orationis loqus, ibi lud miser- 
Tung csrujs ergasiulum ; et, μὲ ipso toss ost Do« 
minus, post mulias loerymas, post ceslo inbstrentog 


De loco vero, Ὁ sancto Hieronymo in. Syria soli» C oculos, nonnunquam videbar mibi interesse sqraini- 


tudine, ad habitandum deleeto, sd Chropatiom scri» 
bens, da ipsa memini; «In ea. parte delete suat 
(152 sciliceg lies) quie inter 9y108 οἱ Serracenos 
vastum limitem ducit. » Eadegm habet ad Florentium. 
Cbaleidis provincja ea ezsi (ut eibi ipae tesiquur) 
solitude (Hiez., epist, δᾶ, 6; Pref. in. Abdiem). 

Fuera cjus comites enocentius atquo Hylas, ae- 
cessitque postea Heliederus. His emaibus Evagrins 
Aptiochenas cante neecstarie ministrabat ; quin et 
Ri«A impensis Hiereaymo, ad seribendes libros sup- 
padiiati sant antiquerii ; iig enim so ibi abundasse 
toptetar ; ejusdenque Eregrii opera, luere que di- 
versis ex lacia Aniiechiam a/ferebanter, eidom red- 
debantur; vicisaiasque sd alos mittendas, ab ipso 
ilie acdpiebat (Mósv., apis, 41, 43, 6). 

ed rebus in bane modus probe dispositis, iflud 
inmestupe io prignie eqeidit, ut duleissimo eomite In- 
Bacenüe morle exctineto privaretur, Helioderusque 
cilio vecessesit , epe tamen »edeuadi; Ipco vero cre- 
bris laboraret. corporis infrenilatibas. Quod sspe 
queritur δά déverspa amicos sqribens (Hiüer., epist. 
&, L 4], $, 3j, 4t). 

Quas insuper preso» 406 peseus st. Impugostio- 
pes deesmonam,, et quo eum eoxereserint prelia car- 
his, hic rotezam ex ejusdem epistola ad: Eustochium 
(Mier., epiet. 32) : « Θ quoties ego ipse In eremo 
constitutae, ot in illu vasta solitudine, que, exusta 
solis ardoribus, horridum monachis praestat habita- 


bus angelorum ; et etus gaudeneque dicebam s Post 
à in odorem usguentorum (uorum cueurrimus (Cant, 
1). δ Hactenus ipse. 

Verem won jejenia sotemr, aliasque. affiletiones, 
ad carnis impetus infrenandos, adhibebat, sed δὲ 
jese studiem literarum : ende ipse ad Rostioom 
sesibeas hae ait. (Hier., epist. 5) : « Dum essem fu- 
venis, οἱ solitadinis me deserta vatlarent, fhcentiva 
viliorom, ardoremque naterz ferre non poteram : 
quem cum crebris jejuniis framgerem, mens tamen 
eegitationibas seetuabat; ad quang edomandem, eot- 
dam fratri, qui ex Hobrmie crediderat, me n disei- 
plinam dedi, ut post Quintilieni aeumina, Cleerenis 
fluvios, gravitatemque Frontonis, et lenitatem Piinit, 


D aiphabetum diecerem , οἱ stridentie sthelantisque 


"9 verba meditarer. Quid ibi laboris insumpsertim, 
quid sustinuerim diffteuMetis, queties desperaverim, 
quolies eessoverim, ot contentione discendi rursus 
ineeporim, testis est eonscientia, tem mes qni passos 
sem, quem eorum qui meeum duxeromt vitem. ΕἾ 
gritias ago Dee meo, quod de amare semine ^"ttora- 
zum éuices fruotus esrpo. » Hae. ipee. 

Baron., ad an. 372 εἰ $18. — Ex multis vero s»rum- 
Bis, quibus ibi graviter afflietatus est, iliz quidem 
Bibi maxim:e vis:ze sunt; quod Occidentalis ipse homo, 
eollegis parum cognitus, saspecto illís fidei habese- 
tur. Nar eamdem prorsus calumniam, quam Pauli- 
nus episcopus Antiochenus (ut vidimus ex Epipha- 


95 PRJELUDIA AD LIBRUM PRIMUM. 96 
nio atque Theodoretó) passus est a Vitale primum, A cibus Paulino οἱ Epipbanio, ecclesia:tica traxisset 


ac deinde ἃ Flaviano, cum ab eis Sabeltianus appel- 
laretur, pati. cogitur sanctas Hieronymus in Syris 
solitudine apud Chaleidem in eremo agens, quod 
communicaret cum eodem Paulino, a Meletii, puto, 
studiosis exagitatus; nominatus et ipse ab iisdem 
Babellianus, adeoque vexatus, ut coactus fuerit inde 
recedere. Tradit hzc omnia ipse (Hier. epist. 77) 
scribens ad Marcum presbyterum Chalcidensem (e). 


Profectio prima Jerosolymitana. 


Anno Christi 518, Baron., ad eumdem an, — Quo 
autem profectus sit ipse egressus ex Syrie eremo, 
eerte quidem Jerosolymam ante abiisse, quam Ro- 
mam veniret ad Damasum, ex ipsius assertione pro- 
batur, dum in przíatione ad Paulinum in Didymi 
eommentarium de Spiritu sancto, recedens tunc Ro- 
ma post obitum Damasi, se postliminio Jerosolymam 
reversum affirmat ; et in epistola ad Asellam, quam, 
Roma egressus, navem conscensurus conscripsit , 
9it : « Üra autem ut de Babylone Jerosolymam regre- 
diar (Hier. epist. 99). » Quibus intelligas jam ante 
ipsum Jerosolymis versatum fuisse, quam Ttomam 
veniret ad Damasum. Quantum vero temporis Jero- 
splymis manserit, baud satis liquet. 

Profectio Constantinopolitana. 
' Anno Christi 519. Baron., ad eumdem an. — Gre- 
gorii Nazianzeni fama permotus, impulsusque sanctus 
Hieronymus, una cum collega Vincentio, e Syria, 
tam longinquo terrarum spatio, contulit se Constan- 


& necessitas (Hier. epist. 61), ete. Indicat his sane 
verbis Hieronymus, se vocatam a Damaso. 

Sed quod ait venisse Romam cum iisdem nomina- 
tis episcopis, haud puto intelligendum, eum Antio- 
chia una eum Paulino solvisse, vel cum Epiplanio 
e Cypro insula. Nam cum ipsius sententia, ut dictum 
est superius, constet ipsum apud Gregorium Nazian- 
zenunm permansisse Constantinopoli usque ad tem- 
pus, quo idem Gregorius episcopatum ejus Ecclesias 
consecutus est, plane apparet eum non ante przete- 
ritum annum recessisse Constantinopoli : quem qui- 
dem haud existimo Antiochiam reversum esse, ut 
cum Paulino et Epiphanio se Romam conferret ; sed 


, Damasi monitum litteris venturum Romam, iter per 
B Graeciam suscepisse, eoque tempore Atbenes adire 


voluisse. Ipsum namque petiisse Athenas, verba hzc 
in commentariis in Zachariam fidem faciunt : « fn 
arce, inquit, Atheniensium juxta simulacrum Miner- 
vie, vidi sphaeram cream gravissimi ponderis, quam 
ego pro imbecillitate corpusculi movere vix potui. Cum 
quererem quidnam sibi vellet, responsum est ab 
urbis ejus cultoribus, athletarum in illa massa forti- 
tudinem comprobari, nec prius ad agonem quem- 
quam descendere, quam ex levatione ponderis scia- 
tur quis cui debeat comparari (Hieron., in Zachar, 
cap. xil). » Hzc ipse. Sic igitur, qui Constantinopoli 
recedens per Grz»ciam in Italiam venit, iisdem epi- 
scopis eodem tempore vocatis Romam venientibus 
potuit occurrisse. Venisse creditur et ipse vocatus a 


tinopolim. Quantum autem temporis contigerit Hie- (ἡ Damaso papa, qui eo in responsionibus synodalibus 


ronymum apud Gregorium Constantinopoli commo- 
rari, exactius inquiramus, ex consignata ab ipso su- 
perius ejus scriptionis chronographia, cum testatur 
86 illa scripsisse, Gregorio ipso jam facto Constanti- 
nopolitano episcopo. Contigit id post annum se- 
quentem. 

Quod insuper se ibl Gregorium Nyssenum cogno- 
visse testetur, quem tempore indictzs Constantipopo- 
litang synodi illuc cum aliis episcopis contigit pro- 
ficisci ; ex his, joquam (si a przesenti anno numeres) 
invenies Hieronymum tribus ferme annis Constanti- 
nopoli audisse Gregorium. Ipse vero de Gregorio 
Nysseno ita meminit : « Gregorius, Nyssenus episco- 
pus, frater Basilii Coesariensis, ante paucos annos, 


uteretur. Contigisse autem videtur ipsius Rieronymi 
et aliorum episcoporum Romam adventus autumnali 
tempore; nam cum ad Asellam seribens dicat, se 
prope triennium Roms mansisse, minime tamen ab- 
solvisse; rursumque ejusdem Hieronymi in apologia 
adversus Rufünum assertione certum sit, ipsum 
mense Áugusto Roma profectum, certe quidem ip- 
Bum hoc anno, autumnali (ut dictum est) tempore, 
vel hieme Romam venisse oportuit. 
Profectio secunda Jerosolymitana. 

Anno Christi 585. Baron., ad ann. euwmdem.— Anni 
trecentesimi octogesimi quinti exordio, nempe pridie 
Idus Januarii, cum vacasset sedes post obitum Damasi 
triginta et uno diebus, Siricius Romanus ex patre 


mihi et Gregorio Nazianzeno contra Eunomium legit D Tiburtio in ejus locum subrogatus est. 


libros (Hieron., de Script. 
Nyessen.), » οἷς. 
Profectio Romana. 

Anno Christi 589. Baron., ad eumdem an. — Tre- 
centesimus octogesimus secundus Domini annus, con- 
suiatu Sysgrii secundo cum collega Ántonio anno- 
tatur : quo Roma concilium celebratum est, ex epi- 
scopis diversarum provinciarum , nempe Orientis, 
Aliarumque catholici orbis regionum. 

Sanctus Hieronymus ad Principiam scribens tradit, 
86 quoque tum Romam ex Oriente venisse, cum iis- 
dem sanctis episcopis; nam ait de sancta Marcella : 
« Denique cun) et me Romam, cum sanctis pontifi 


Eccles. , in Gregor. 


Cum autem non, ut Damasus fecerat, Siricius papa 
in conscribendis ejusmodi litteris, Hieronymi opera 
uteretur, neque eum, ut jlle, quod par erai, ample- 
eteretur atque foveret, mox pontificis Romani desti- 
tutus preesidio, idem Hieronymus acerbissimos pati 
copit persecutores, illos scilicet clericos quorum 
mores improbos scriptis editis suggillasset. Quamob- 
rem ul 56 a copeitato turbine liberaret, tranquillum 
cogitans portum, nempe tutam Jerosolyms mansio- 
nem, illuc navigaturus, hoc anno ab urbe recedens, 
navim conscensurus, ad Romanum portum se contu- 
lit. Id quidem hoc anno factum esse, ex eo perspi- 
cuum redditur ; cum enim ipse testetur. (Hier. epiet. 


97 ROSWEYDI NOTATIO. $9 
99) se pene triennlum Roms mansisse, pariterque À chium scribens his verbis : « Jam canis spargebatar 


post obitum Damasi recessisse, constetque ex bis 
qua superius dicta sunt venisse Romam sub consu- 
Jatu Antonii et. Syagrii, anuo Domini trecentesimo 
octogesimo secundo, ipsum hoc anno ab urbe opor- 
tuit recessisse. Presenti igitur anno, Augusti mense, 


ad Romanum portum se conferens, navem conscen- . 


dit, prout ipse satis aperte demonstrat in apologia 
adversus Rufflnum (Hier., lib. v advers. Ruffinum). 

—. Porro qui fuerint ipsius Hieronymi in navigatione 
comites, et quando solverit e portu, idem in apologia 
adversus Ruffinum his verbis describit : « Vis nosse 
profectionis mec de urbe ordinem ? narrabo breviter. 
Mense Augusto, flantibus Etesiis, cum sancto Vin- 
centio presbytero, et adolescente fratre (Paulinia- 


caput, et magistrum potius quam discipulum decé« 
bat; perrexi tamen Alexandriam; audivi Didymum, 
et in multis ei gratias ago : quod nescivi, didici; 
quod sciebam, ilio docente non perdidi (Hier. epist. 
65). » Atque alibi ad eumdem : « Cum essem Ale- 
xandrie, vidi Didymuimn, et eum frequenter adivi, 
virum sui temporis eruditissimum; rogavique eum 
ut quod Origenes non fecerat ipse compleret, et 
scriberet in Osez:: commentarios; qui tres libros me 
petente dielavit, quinque quoque alios in Zaehariam 
(Hieron., proem. in Oseam). » Hactienus δὲ Pam- 
machium. Et ad sanctam Paulam : « Denique nuper 
0b hanc vel maxime causam Alexandriam perrexi, 
ut viderem Didymum, et ab eo in Scripturis omnibus, 


nus hic erat, quem ultimo loco natum, Roms dum D quz habebam dubia, sciscitarer (Hieron., in prowm. 


esset, ad se ut veniret accersivit) et aliis  mona- 
ehis, qui nunc Jerosolymis commorantur, navim in 
Romano portu securus ascendi, maxima me sancto- 
rum frequentia prosequente. Veni Rhegium, in 
Scyllaeo littore paululum steti, ubi veleres didici fa- 
bulas, et preecipitem fallacis Ulyssis cursum, et Sire- 
narum cantica, etinsatiabilem Charybdis voraginem. 
Cumque mibi accole illius loci multa narrarent, da- 
yenique consilium ut non ad Protei columnas, sed ad 
Jona portum navigarem ; illum enim fugientium et 
turbatorum, hunc securi hominis esse cursum, malui 
per Malzas et Cycladas Cyprum pergere ; ubi asuscep- 
&us a venerabili episcopo Epiphanio, cujus tu testi- 
monio gloriaris, veni Antiochiam, ubi fruitus sum 


l. 1v. Comment. ἱὰ Epist. αὐ Ephes.). » Hec ad 
Paulam : quibus cum nullam mentionem habeat 
quod eam comitatus fuerit peregrinantem in JEgy- 
ptum, nec alibi, cum de ejusdem ?aulz profectione 
in camdem provinciam agit, se illi comitem inhzsisse 
dicat (Hier. Epist. 91), plane conjectura ducimur, 
Hieronymum nequaquam cum ea peregrinationem 
illam suscepisse. Ceterum ad modicum temporis 
Bpatium, nempe tnginta tantum diebus commoratum 
esse Hieronymum Alexandrie, Rufünus exprobrat 
in invectiva ; eed an vere, ipse scit. 


. Ceterum qui aliquantipser Didymum  auditurus 
Alexandrie consedit, antequam rediret in Palzsti- - 


nam, /Egypti monasteria peragravit; de quibus ipse: 


communione pontificis confessorisque Paulini ; et de- ( « Contendi /Egyptum, lustravi monasteria Nitriz, et 


ductus ab eo, media hieme et frigore gravissimo, 
intravi Jerosolymam. Vidi multa miracula; et quae 
prius ad me fama pertulerat, oculorum judicio com- 
probavi. » Hactenus Hieronymus de suo adventu 
Jerosolymam. 

Peregrinatio /Egyptiaca. 

Anno Christi 586. Baron., ad eumdem an, — Cum 
igitur Jerosolymam sanctus Hieronymus advenisset 
immedia hieme, haud dubium ibi moratus; profectus 
wero est postes in JEgyptom, discendi cupiditate 
pellectus. Nam licet orbis pene totius magister exsti- 
tisset, cum eum jam pridem etiam Damasus papa 
consulere consuevisset , cujus nomine ad consul- 
tationes episcoporum rescribens, omnes ferme Ec- 


inter sanetorum choros aspides latere perspexi 
( Hier., Apolog. advers. Ruffnum). » Per aspides 
enim se significasse Origenistas, ipsemet alias ssxpe 


declarat; sed nos de his suo loco pluribus. 


Atquid postea egerit, mox subdit : « Protinus 
concito gradu Bethleem meam reversus sum, ubi 


adoravi praesepe et incunabula Salvatoris. Vidi quo- 


que famosissimum lacum ; nec me inerli tradidi otio, 
sed τοι] didici qux ante nesciebam. » At quanam 
ista? alibi declarat his verbis post recensitum redi- 
tum ex /Egypto in Palestinam : « Putabant mo he- 
mines post auditum Didymum (inem fecisse di- 
scendi; veni rursum Jeroeolymam et Bethleem : 
quo labore, quo pretio Barrabaoum nocturnum ha- 


clesias docuisset ; ibi tamen Didymum Alexandrinum D bui preceptorem? timebat enim Judzos, οἱ mihi 


conveniens, ipsi se tradidit, ut discipulum, sacris 
litteris imbuendum. Testatur id ipse ad Pamma- 


alterum exbibebat Nicodemum (Hier. epist. 65). » 
Hac ipse. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


. 10 (a) Aquileiam  pervenisse.]: Summa quidem 
laude (ait Baronius anno Christi 573) florebat tunc 
Aquileiensis Ecclesia, ubi exstincto Fortunatiano 
episcopo, Arianz secte fautore, eam Arianorum labe 
fosdatam , Valerianus vir sancüssimus, ab omni 

rorsus impietatis fece purgavit, ut idem sanctus 

ieronymus tradit (Hier. epist. 45); ascitisque ad 
olficia ecclesiastica viris optimis ac eruditis sic cla- 
ruit, ut de eis ipse Hieronymus in Chronico ita digne 
meminerit : « Aquileienses clerici, quasi chorus 


beatorum habentur. (Hieron., in Chron., an. 41 γα. 


lent.). » Per quos omne « Ariani quondam dogmatis 
virus exclusum est (Hier., epist. 45). » Sed et quod, 
qui ibi erant clerici, essent et monachi, hoc prieco« 
nio ex iisdem tres potissimum laudantur in Chro- 
nico, cum ait : « Florentius [Florentinus], Bonosus 
ei Rufínus, insignes monachi habentur: ex quibus 
Florentius tam misericors in egenos fuit, ut vulgo 
pater pauperum nominatus esset ( Hieron., in Chron., 
απ. 45 Valent.). » Ab hoc adjutum Heliodorum in 
Urientem peregrinationem confecisse, ejusque ex- 
pensis Hieronyinum complures. libros exscribendoe 


4 INDEX VITARUS LIEKI PRIMI. ^92) 


euracee, ejusdem liters ad euméem dete signifi- A bpist. 78. Quern fem Beronios ait ssherá pervenisse 
eant. (Hier., epist. 5, 6) ; quibus rursue ejusdem viti 84 annum 14 Theodosii ex ipso Hieronymi catalogo, 
fhisericordià erga pauperes commendatur, illis potis- — De illustribus Ecclesim scriptoribus, cap. ultimo. 
«imam verbis : « Pratermitto innumerabiles, quibus (d) Ad Theodosium, magni nominis virum.] Quod 
Christum sustentasti, pavieti, vestisii, visitasti, »ete. — autem ad Theodosium (monet Baronius ad annum 
(b) Evagrio presbytero Antiochond:) ΔΙ quod pri- Christi 57$) anschoretem spectat, cujus precibus 
muin (notat Baronum auno Christi 5;2) ad Evagrium — adjutus sanctus Hieronymus monasticz vite arduum 
Antiochenum spectat, hunc insigniter eruditum dixi- — institutum animo ardenti arripuit; idem ille est qui 
inus jam superius temporibus Juliani Apostatee, eum- δος tempore in ils regionibus egregia claruit saneti- 
ue uua cum saneto Eusebio, episcopo Vercellensi, — tato. Cujus res preeclare geotas 1 heedoretus conseri- 
n Occidentem venisse; idque testificatione sanc — psit (Theodoret., in Phjlet., eap. 10); eumque paria 
Basilii, de eo ta testantis ἴῃ epistola ad Eusebium — Antiochenum, eo sanctitatis pervenisse tradit, ut 
tenum (Baiil. epist. 8), ubi ait ipsum redeun- — naute, ejus nomine invocato, tempestatem maris 
tem ex Italia ad se litteras attulisse. ruentem sedarent : quem Antiochite defunctum 
(c) Ad pope Evagrii.] Baronius, anne Chrigii 979. — afürmat, sepulturaque sanctorum honórióte tumula- 
Nominat Hieronymus Évagrium papam, quod cum tum. 
ipse ΒΟῸΣ ea scriberet, jam ipse Évagrius factus (n Chalcidensem.] Ut habet vetus exemplar, not 
fuerat (ut sue loce dicomus) episcopus Ántiochenus. — Celedensem; degebat enim ipse, ut dicurm est, ín 
ui post, anno Christi 589, Theodosii senioris 11, — Syris solitudine Choleidensl. ita Barenios, ad δὴ» 
ait eumdem Evagrium factum episcopum Antioche- ,. num Christi 378, Sed alii libri Celedensem praeferunt, 
ium, ex Theodoreto, libro v, cap. 97: Socrate, lib. B uti apud eumdem occarrit epistola 79. Anniauus, 
V, cap. 15; Sosomen., lib. vii, cap. 15; Ambrosio, — Celedensis pseudodiaconus. 


INDEX VITARUM LIBRI PRIMI. 


Macarii Romani, servi Dei, qui inventus esi juxta 
11 VITE VIRORUM. Sancii Macarii Romani, servi Del , qui ir rti 
Ssncti Pauli primi eremiue, auctore divo Hieronymo pres- Ἔ ; e eophio, Serglo, et Hygino 


(25 Octob.). 
bytero. (10 Jan.). Beat Posthumii, Patris quin jllium 
Sancii Antonii abbaua, auctore sascto Athanasio, episcopo "nee: 0 auetore. quaque m monachorum, 
(11 jadrino; interprete Evagrio, presbytero Antiocheno i Fronuonii 3 incerto avetore (18 Apr.) 
an. *. 


Ja, . . ctorum Barlaam et Josaphat, suctore Joanne Dema- 
Sancii Hüariomis mogachi, auotore divo Hieronymo pre- —— sceno, iaterprete Jacobo Bitlio (21 Nov.). 
Sbytero (21 Ociob.). 


i Maichi, captivi monachi, auetore divo Hieron 
o (21 δ .} , ymó VITA MULIEBUM. 


Baucü Ünuplrii eremitz, auctore Paphnutio abbate, in- C Sancue Eugenim virginis ac mertyris, auctore incerto (28 
Lerprete "anonymo (12 Junii) ᾿ Dor) ἔκ M ᾿ ( 

Sancti Pechomii, abbaiis Tabeonensis, suetore Gr»co ia-— fSencue Kuphrosie nis, Muetore facerto (15 Mart.). 
certo, interprete Dionysio Exiguo, abbate Romano (1à — Sancte Enpbrosyose virginis, anctore incerto (1 Jan.). 
Maii). Sancte Marie meretricis, neptis Abrab.e eremite, au- 

Ssacti Ábrahz eremite, anctore saneto Ephrem archidia- — ctore sancto Ephrtem archidiacuno, interprete anonymo 
cono, interprete anonymo (16 Mari.). (29 Octob.). 

Sancti asilll, Ciesare: Cappadociae archiepisco i, auctore Sancta Thaisis meretricis, auctore incerto (8 Octobr.). 
Amphilochio louaiensi episcopo, ioterprete to S. R. Sancte Pelagiz meretrícis, auctore Jacobo discono, tu:er- 
E. subdiacono (1 Jay. ). | prete Eustochio (8 Octobr.). 

ti Ephreem Syri, diaconi Edessme, auctore Graco in- Sancto Marie /Egyptiacm meretricis, auctore Sophronio 
certo, iptarprete Gerardo Vossio (1 F'ebr.). Jerosolymitsno episcopo, interprete Paulo diacono san- 

Sauctii Simeonis Stylite, aueiore AbIoRiO ejus discipulo cis Neapoleos Ecclesite (3 Apr.). 

(5 Jun.). Sancte Marie virginis, auctore incerto (12 Febr.). 

Gencti Joannis Kleemosyaeri!, suctoro Leontlo Nespoleos — Besue Fabiole, auctore divo Hieronymo presbytero. 
Cyprorum E PN interprete Anastasio 8. Á. E. biblio-  Saucte Paule Romonm vidus, auctore divo Hieronymo 

an.). 


satiecario ( à chi preshytero (26 hri tere di 
ciorum kpicteti presbyteri, et Astionis mon sau. — feneus Marcelke vidus, auctore divo Bieronymo presby- 
ctore incerto (8 Julii). , ᾿ tero (51 Jan.), 


DE VITIS PATRUE - 
LIBER PRIMUS, 


AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO, 


γι -* - 


PR/ELUDIA IN 


"EY ALIIS VARIIS. 
VITAM SANCTI PAULI, 


PRIMI EREMITEE, 


"BIvR 
18 DE HOC IPSO PAULO EJUSQUE VITA TESTIMON;A. 


Oelosius, die. AU, exp. Baneta Romana Eeclesis, Α — Idem, Catal. illustr, Ecclesia Script., cap. 135. 


Nitas Patrum, Paull, Antonii, Hilarionis et om^ 
nium eremitarum, quae tamen vir beatas scripsit 
Hieronym , com omai bonore suscipimus. 
Mieronymus, in Chronico, anno 19 Constantii Junioris. 

Antonius mopachus, centesimo quinto zelalis anno, 
ἴα ereme moritur; solitus multis ad se venientibus, 
de Paulo (a) quodam Thebxo, mirsg beatitudinis viro, 
referre complura : cujus nos (5) exitum brevi libello 
explicavimus. ᾿ 

Idem, epist, 91 δ Paulum. Concordiensem. 

Misimus interim te tibi, id est, Paulo seni Paulum 
seniorem (e); in que prepter simpliciores quosque 
multum ia dejiciendo sermone (d) laboravimus. Sed 
nescio quomodo, etiamsi aqua plena sit, tamen eum- 


dem odorem jegena servet (c) quo dum rudis esset D 


imbota eet. 


Seripsi vitam Pauli monachi." 
4dem, epist. 23, ad Kusiochium. 

Hejus vite auctor Paulus, fllostretor Antonius, et 
ut ad superioria conscendam , princeps Joannes Ba- 
ptista. 

ldem, epist, 97, ad Kuseohium. 

Paula sola, sí diei potest, et incomitata, ad ere- 
mum Antoniorum atque Paulorum pergere gestiebat, 
Paulinus, prologo vita sanció. Ambrosii , ἃ Aprilis. 

14 Hortaris, venerabile Pater Augustine, ut sieut 
beati viri, Athanasius episcopus et Hieronymus pres- 
byier, stylo proseeuti sunt vilam sanctorum Pouli 
et Antonii, in eremo positorem, ete. 

Sidonius, carmine xvi Éucharistico, ad Faustum. 

Nunc vocat in tuniea nudus te Antonius illa, 

Quam fecit palmo folijs (f) mones alma megiaui, 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(a) Paulo| Pauli primi eremita nativitas et obitus, 
quia nullis consulibus vel imperatorem annís assi- 
goata habentur, investigando sgnt ex setate Antonii, 
9t recto monuit illustrissimus Barenius ; Antonii 
vero malalec diem et mortualem, expressum habe- 
pus in Cironico Eusebii et Hieronymi, certis impe- 
patorum annis. Quibus Christianos ex postrema 
Pontaci et Scaligeri editione adjoneim, ui a poste- 
rioribus ὁδοὶ appesiti, eum io Ms. vetustis desint. 

lllud ante moneo, Baronium vitiosa ediione Eu- 
sebii usum, quia Antonii obitum ponit anno 21 Con- 
&tantii Junioris. Quare sequar ms. Codieem amandi- 


Dum KEesehii, quo otor, ab annis 1000 scriptam C 


capitalibus liueris, ql indiciem antiquitatis est. 
Cum quo Pontaci et Sealigeri editio boc quidem loco 
conspirat. Vitiosam eam editionem esse, qua usus 
est Borenita, probabo fusius ad Vitam sancti. An- 
tonil. ^ 


Antonii igitar natalis dies in eo assignatur aeo ἡ 
Decii imperstoris quem Poatacus statuit Cbrisu 254, 
Scaliger 282; mortualis vero anno 19 Constanti 
Junioris, quem Pentacus statuit Christi 559, Scaliger 
$51. Cumque hec posteriore looo in Chroniee dicatur 
Aotonius setaus sus anno 105 obiisse, juste tantum 
n annum 14 Decii et 19 Cogstantli Junioris inter- 


Κι quidem hac rotione Juxta celeutum Pontaei et 
Senligeri, annus 14 Dooll aon ennumeretur intet aanos 
etatis Antenil. Alias enlm cvv anni sd Antonii 
tribuwerentur. Qui tamen annumerendus sit annus 1 
Decii, et non nisi cv anni inde ad 19 Constantii Je- 
nioris annum exsurgant, dicem ad Vitam Antoni, 

jam veto, eum ín Vita Paoli dieatur. Antonius 
fuisse xc cum Paulum invisit, que ipso tempore Patt- 
jus obiit cxi existens annorum, ut in. eadem Vila 
habetur ; et Antonius vixerit cv annos, ut jam dictum ; 
sequitar Antonium supervixisse Paulo annis xv. 

Peuli igitur oblius statuendus est ΣῪ annis ante 
mortem Antonii, Cum autem Antonius obierit anno 
19 Constantii seu Chrisii 5589 secendum Pontaeum, 
wel 557 secundum Sca , manifestó. deiucitur 
Paulum obiisse anno 4 tantil, qui est Ghristi 544 
putatione Pontaei, vel 242 patatione Sealigeri. 

Unde natalis Paull statuendus est anno ἢ Alezah- 
dri imperatoris qui est annas Christi 51 juxta Pon- 
taeum, vel 299 juxta Scaligerum. 

Ergo anno 5 Gordiani, qui est Christ! 945 secan- 
dum Pontacum, vel secundum Scaligerum, age- 
bat Paulus annum 15, qui annorum circiter zv did- 
tur faisse ab Hieronymo, eum post mortetn parentum 
Telietus est heres. - 

Cum vero Hieronymus dieat in ejus Vits, eum se- 


τ 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


108 


cessisse in villam remotiorem, « cum persecutionis Α Greca atque Latina Ecclesia haetenus loeum haboit. 


.procella detonaret, » scilicet Decii et Valeriani, de 
quibus apud eum przcedit ; si ad annum 1 Decii fu- 
gam Pauli referas, qui est 254 secundum Pontacum, 
vel 252 secundum Sealigerum, sequitur tunc Paulum 
fuisse annorum xxiv. 

Cxsar certe Baronius (ut in notationibus ad banc 
Vitam fusius) Pauli fugam Decii anno 4 ponit, cui 
parallelum facit Christi annum 255; ejusdem vero 
obitum statuit anno 7 Coustantii, Christi vero 549. 
Sed inemendatum, ut dixi, secutus est Eusebii codi» 
cem, in anno mortis Antonii, quem fundum sus 
structure statuit; quo labefactato, corruere reliqua 
necesse est. 

Mirus Florarii sanctorum ms. calculus, quod Pauli 
obitum ad Christi aonum $55 refert ; mirabilior vero 
e Theodorici Loher a Stratis, qui Coloniensem editio- 
nem Vitarum Patrum curavit. Ille enim ad finem vite 
Pauti angotavit, obiisse eum circa annum Domini 987, 
qui erroneum eum calculum a Petro in Catalogo 
ganctorum, lib. i, cap. 60 accepit. 

(b) Nos| Baronius, tom. lll, anno Christi 245 
Goustantii et Constantis imperatorum 7. Cujus (Pauli 
quidem vitz historie , divina 
consultum voluit, ut 8 sancto Hieronymo scriberetur, 
viro ab omni fabularum commento longissime abhor- 
rente, et qui non nisi sibi exploratissima, stylo suo, 
perpetuz? memori:x potuerit consecrasse ; cum pra- 
gertim sui szeculi res gestas conscribens, a quovis 

rudente mendacii redargui valuisset, atque a quoli- 

t e vulgo homine pariter derideri ; et qui sciret se 
adversarios emuncta naris habere, quamlibet, levis- 
simam licet, occasionem captantes ipsius scripta 
carpendi. 


At (quod do,endum est) qu» tot succedentia sibi 
$zcula assidua lectione probarunt, et venerata sunt 
scripta, effugere minime potuerunt nostri temporis 
Hagiomachos Aristarchos, ex Hippocentauro atque 
Fauno, quorum in ejus vita Actis mentio habetur, 


.ducenies argumentum, totum id, quod scribitur lu- C 


dicrum esse commentum. Hactenus Baronius. 

Qui autem illi Bagiomachi sint, qui vitam hanc 
commentum esse censuerint ludicrum, ob memoriam 
ip ea Hippocentauri atque Fauni, mihi inexploratum 
est. ]uio. vero ludicrum eorum argumentum esse, 
patebit notatione ad eum locum. Alia ratione Era- 
smus et Magdeburgenses Centuriatores lusisse in hac 
Vita volunt sanctum Hieronyroum : de quo mox. 

(c) Paulo seni Paulum seniorem. ] Nam Paulus 
Concordiensis centenarius tantum erat, ut eadem 

'epistola exprimitur : « Ecce jam centenus setatis 
eireulus volvitur. » Paulus vero, primus ereimita, 
centum et tredecim annorum, ut babetur in ejus Vita. 
.De Paulo Concordiensi idem divus Hieronymus de 
. Mlustr. Eccles. Scrip., cap. 55, in Tertulliano : « Vidi 
ego quemdam Paulum Concordie, quod oppidum 
Jtalie est, senem, etc. De eodem forte divus Hiero- 
nymus, epist. 6, ad Florentium : « Scripsit mihi et 
quidau de pawia supradicti fratris Rulflni, Paulus 
senex, Tertulliani sui Codicem apud euim esse, » etc. 

[ (d) In dejiciendo sermone] Mirus Novatorum go- 

nius, qui volunt Hieronymum non versatum hic serio, 
.&ed lusisse exercendi ingenii causa. lta ex Erasmo 
Magdeburgeus. centur. 1v, cap. 10. Qaos vel bic 80- 
. lus locus refutet, quo tesiatur $e tantum abfuisse ab 
60, ut rhetorum more stylum hic suum exerceret et 
extolleret, ut ex industria potius eum, in simplicio- 
. Tum gratiam, conatas sit dejicere. 
. Quibus egregie annectit Alanus Copus, vir. erudi- 
tissimus, dial. 11, cap. 14. At isti, inquit, potius novi 
.ex Magdeburgo rhetores, nimium in rebus seriis 
.Judunt, et orbi nefarie hic illudunt. Atque o stultum 
tl hebetem Gelasium, qui inter Vitas Patrum hanc 
historiam ex Hieronymi auctoritate, non joco, sed 
scrio, ponit (Gelas. , d. 45, c. Sancta). Quae iamen 
Ancredibilis stupiditas (sl istos tam acutos disputato- 
Fe$ audiamus) non ja Gelasio solum, sed in tota 


B Providentia bene . 


Quo quid vanius dici aut fingi potest ? 
Quod, ut omnem aliunde auctoritatem seponamus, 
ipsa narrationis series, et ea presertim clausula qua 
narrationem terminat, perspicue demonstrat. « Obse- 
cro, inquit, quicunque haec legis, ut tlieronymi pec- 
catoris memineris, cui si Dominus optionem daret, 
multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis ejus, 
quam regum purpuram cum regnis suis. » An hxc 
ludentis oratoris videntur? pauca certe ista verba 
non paucas plagas Magdeburgensibus inferunt, ut vel 
propter ea totam historis fidem labefactatam eupe- 
rent. Ecce enim meinoriam et preces pro defuncto; 


. 6668 monachi vestem summo loco habitam; ecce 


demum monachorum merita (quos cum eorum meri- 
tis, quse nec in eis, nec in quoquam sancto ulla esse 
dicunt, odiosissime isti exagitant) totis regnis ab Hie- 
Tonymo praeposita. 

Qui si nihil aliud, quam periculosa quadam rheto- 
rica, de tanto Patre, et tam seriis rebus ludat ; tan- 
taque vafritie sub histori: titulo fabulam concinnet ; 


. non jam dignus est cujus quisquam apud Deum re- 


miniscatur, sed quem omnes potius boni ab eo ita 
illusi exsecrentur. 

Sed bene est, et res omnino in tuto, neque nostra 
defensione opus habet. Hieronymus enim quasi prz- 
vidisset, Magdeburgenses istos olim orituros, et se et 
Paulum suum, atque Hilarionem quoque, contra 
istorum ineptias et calumnias defendit. « Maledico- 
rum, inquit, voces contemnimus, qui olim detrahen- 
tes Paulo meo, nunc forsitan detrahent et Hilarioni ; 
illum solitudinis calumniati, huic objicientes fre- 
quentiam ; ut, qui semper latuit, non fuisse; qui a 
multis visus est, vilis existimetur. Fecerunt hoc et 
mejores eorum quondam Phariszi, quibus nec Joan- 
nis eremus ac jejunium, neque Domini Salvatoris 
turbz , cibi, potusque placuerunt. Verum destinato 
operi imponam manum, et Scylieos canes obturata 
aure transibo. 

[ (e) Eumdem odorem lagena servat.] Eadem phrasi 
et similitudine szepius utitur divus Hieronymus : ut 
epist. 7, ad Lztam : « Recens testa diu et saporem 
retinet, et odorem, quo primum imbuta est. » ldem, 
l. 1 Apolog. adversus Ruffinum : « Si litteras didici 
Bes, oleret testa ingenioli tui, quo semel fuisset im- 
buta. » Et in cap. : ad Ephesios : « Qualisque fuerit 
liquor, qui novas testa infusus est, talem diu testa 
et odorem retinet, et saporem. » Expressum est ex 
Nilo Horat. ep. 41: 


Quo semel est imbuta, recens servabit odorem 
Testa diu..... 


16 (f) Quam fecit palme foliis.) Hieronymus in ejut 
Vita, cap. 5 : « Cibum et vestimentum ei palma 
bebat. » Et cap. 10 : « Contextis palmarum [οἰ 5 
vestiebatur. » Et cap. 45 : « Quam in sportaruin mo- 
dum, de palma foliis ipse sibi contezsuerat. » Quam 
posunodum pius haeres Antonius ex iutestati. bonis 
possedit, ut habes cap. 15. 

Qusret hic aliquis eur tam pauci veterum Pauh 
Thebei meminerint ? Respondeo , quia totam pene 
setatem in eremo vixit, ignotus omnibas, sibi Deoque 
tantum notus, De quo non nisi Antonii relatu pauca 
quxdam cognita. « Nam quomodo in media setate 
vixerit, aut quas Satanze pertulerit insidias, nuili ho- 
miuum compertum habetur, » ut ait Hieronymus in 
prologo ad hanc Vitam. Quare ipse de prineipio tan- 


.tum et fine Pauli pauca se scripturum proütetur, quod 


ea res ad suam usque ztatem omissa fuerat. Quam 
causam quoque (fuisse existimo cur Hieronymi adver- 
sarii jam olim, ut ante vidimus, de Paulo hoc Thebeo 
dubitaverint, existimantes eum non fuisse qui sem- 
per in solitudine vixerit, et cujus proinde nulli, 
preter unum Hieronymum meminissent. 
Unde colligi quoque potest divum Hieronymum 
Pauli eremite gesta posterorum memorie primum 
scriptis prodidisse. Nam et si in Bavarica Bibiiotbeca 


quedam Grace exsient, quo cum Hieronymianis 


108 


VITA SANCTI PAULI, PRIMI EREMIT/E. NOTATIO. 


conveniunt, paucis exceptis, quo Hieronymus inter- A retulerit, nescio an alicunde colligi possit. Ex prolo- 


mixta habet ; ea tamen existimarim ex Latino Hiero-. 

nymi textu post translata. Quod si ea Hieronymi 

setate exstilissent , ipseque ea vidisset, eorum utique 

Inemiusset; nec dixisset, de Antonio « tàm Greco 

jum Romano stylo diligenter memoriz traditum; » 
e Paulo vero, quod « res omissa est. » 

Existimo autem Hieronymuni h»c sua de Paulo 
ex Ámatha et Macario Antonii discipulis didicisse, 
qui iili indicarunt Paulum Thebeum principem rei 
eremiuticze fuisse. 

Quando vero Hieronymus Vitam Pauli io litteras 


go bujus Vite colligitur eam scriptam, cum adliue 
Amathasg et Macarius, discipuli Autonii, in vivis erant. 
Ait enim de iis : « Etiam uunc affirmant. » Quod si 
lectio veterum editionum et quorumdam manuscri- 

torum librorum vera est cap. 5 hujus vitae, videtur 
in Syrie eremo eam scripsisse. [18 enim babet eo 
capite : « In ea parte eremi, qux juxta Syriam Sara- 
cenis jungitur, et vidisse me monachos eL videre. » 
Quanquam istud , et videre , abest a quibusdam Mss. 
et recentioribus editionibus. 


JANUABRII X. 


VITA. SANCTI PAULI, 


PRIMI EREMITJE. 


AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO. 


(Hujus Vite textum videsis inter opera sancti Hieronymi, Patrol. tom. XXIII , eol. 17,a 
V allarsio Ma[feioque editum et annotatum. Hic tamen Rosweydi annotationes , quia mazimi 
sunt momenti, exscribere juvat , rem lectoribus gratissimam agere arbitrantes. Loca nota- 
rum initio citata asterisco nofamws sicubi a Vallarsiano textu variant,) 


ROSWEYDI NOTATIO. 
Vita.] Erasmus ait tantam in ezemplari- B tue Piamon, cam neuter horum prius in cosnobiis in- 


bus isse varietatem, ut appareat divum Hierony- 
mum sepius idem argumentum aliis tractasse verbis ; 
aut alium exercendas copiz causa hoe fecisse. Ego 
vero tantam varietatem non invenio, nec in impres- 
Sis, nec in manuscriptis exemplaribus. Quzdam su- 
binde verba mutata inveni, librariorum vel incuria 
vel audacia. Sed velustissimam semper lectionem 
expressi. . 

Sancti Pauli.] Martyrologium Romanum, 10 Ja- 
musrii : « In Thebaide natalis beati Pauli, primi 
eremitie, qui a sexto decimo setatis sus anno usque 
&d centesimum decimum tertium solus jn eremo 
permansit. Cujus animam inter apostolorum et 
prophetarum choros ad colum ferri ab angelis 
Sanctus Aptobpius vidit. Ejus autem dies festus 
xvit Kal. Februarii celebratur. » Nihil de hoc in 
Menologio. Menza breve vitz: compendium habent 
45 Januarii. 

De eo paría com Martyrologio Romano habet Be- 
da, Usuardus, Rhabanus, Ado, Notkerus, pr:eter 
clausulam de festo xvii Kal. Februarii celebrato. 
Pauli etiam meminit Hieron. epist. 19 ad Paulinum ; 
Cassianus, collat. 18, cap. 5 et 6; sanctus Aldel- 
znu$, de Laud. virgin., lib. i, cap. 24 ; Isidorus, lib.i 
de Uffic., cap. 15; Vincentius, Specul. histor. lib. xi, 
eap. 86, et duobus sequentib. ; Antoninus, Chronic., 

rie 1, tit. xv, cap. 5; Petrus Equilinus, in Cata- 
00 sanetorum, lib. i1, cap. 60. 

vero Petrus Galesinius, suis ad Martyro- 
Jog. Rom.  notationibus 10 Januarii ait, hujus 
Pauli meminisse Cassiedorum lib. 1, cap. 11, Tri- 
part. Hist., et Heraelidem multis locis, omnino labi- 
tur. Eo enim loco Cassiodorus ex Sozomeno Pauli 
Simplicis meminit. Heraclides vero , non Pauli pri- 
mi eremitz, sed etiam Pauli Simplicis, et aliórum 
Paulorum meniionem facit. 


Primi  Eremite.] Rodolphus Hospinianus, de 


Orig. Monach., lib. 11, cap. 1. Piamon, inquit, ab- 


C 


siitutus fuerit. 

Sed ineptit hzreticus, nullam non sanctis viris 
ebtrectand)! occasionem captans. Non enim vult 
Piamon omnes omnino anachoretas ex c«onobiis 
prodiisse, Sed $uo tempore ex fecundissima coeno- 

iorum radice, sanctorum etiam anachoretarum post 
hzc flores fructusque prolatos esse: id est, ccenobia 
fuisse anachoretarum seminaria ; licet Paulus et Au- 
tonius, hujus professionis principes, non e ecdenobiis 
&ed e domo paterna, quisque peculiari ratione, ad 
eremum provolarit. 

À quo potissimum monachorum  eremus habitare 
cepia sit.] Vària de primo eremi habitatore opínio, 
que jam a plerisque asceticorum, seriptoribus ex- 
cussa. Vide Bellarminum, tom. li, controvers, 11 ge- 
ner. ; lib. 11 de Monacbis, cap. 29, quod est de Ere- 
mitis, ubi et hereticorum calumnias contra hunc or- 
dinem et statum egregie refutat. 

Quod hic divus Hieronymas subdit , de Joanne, 
Paulo et Antonio, babet et epist. 22, ad Eustochium : 
€ Hujus vit auctor Pauius, illustrator Antonius ; et, 
ut ad superiora conscendam, princeps Joannes Ba- 
pista fuit. » 

A beato Elia et Joanue.] Hujus opinionis cre- 
bra apud sanctos Patres et historicos mentio. Basi- 
lius, epist. ad Chilonem : 'Evr«u« τὸ ὄρος τὸ Kap- 
μήλιον, ἐν ᾧ "Hag αὐλιξόμενος τῷ Θεῷ εὐηρέστηκεν, 
elc. Ἐνταῦθ᾽ ἡ ἔρημο;, ἐν ἡ ὁ μακάριος ᾿Ιωάννης ἀχριδο- 
φαγὼν, μετάνοιαν τοῖς ἀνθρώποις ἐχήρνξεν, « llic mons 
celeber, Carmelus, in quo Elias demoratus perpla- 
cuit Deo, etc. Hic sita eremus est, in qua beatus 
Joannes, esitans locustas, formulam poenttentiz ho» 
minibus perficiunde , sua predicatione przscripsit 
οἱ evulgavit. » Gregorius Nazianzenus, orat. v, seu 
apologet. post reditum ex fuga, Ἡλέον περιενόουν τὸν 
Κάρμηλον, καὶ ᾿Ιωάννου τὴν ἔρημον. « Elit Carmelum 
animo agitabam, et Joannis desertum. » ldem de iis- 
dem, orat. xxv. Joannes Chrysostomus, homil. 69 


bas, apud Cassianum , collat. xviu, cap. 4, eos ana- D in. Matth, vestjum inter monachos usum ad Elis, 


eborelas, id est, secessores vocat, qui prius in 
coenobiis instituti, solitudinis elegere secreta. Si- 
milia habetlibro v Instit., cap. 36. Sed dum, sub- 
dit hareticus, auctores horum primos scribit col- 
lat. xvin, cap. 6, vel Paulum quemdam Thebzum, 
wel Antonium /Egyptium, facile erroris convinci- 


PaTROL. .L'X. XIHI 


Elisei et Joaunis Baptistae exemplum refert. Theo- 
hylactus, in cap. 1 Luce : Ἐν δυνάμει καὶ πνεύματι 
Πλίον ἦλθεν ὁ Ἰωάννης, διότι ἐρημίτης ἦν xal αὐτὸς, καὶ 
ἀπέριττος. € In virtute ac spiritu Elize venit Joannes, 
eo quod eremita fuit eliam ipse, et frug.lis vite, » 
Cassianus, collat. xviti, cop. 6 : « Vastos eremi re- 


ἢ, 


fícet Josnnis Bogtiotse, t eremo tots 


etse ; Elio et , ? ew. Vita Pochomii, 
eap. 1: « À es megni Elia etqne Ehe, nee 


pon et sencti Joannis Foptists mmuleler existens. » 
fhezomenes, libre 1, copute 09 ; Ταύτηρ M τῆς 


256. $ μέν, ὥς τινες σιν, "Niíag 
T perofwr, el keine i Βαπτιστής. ε Hane praciarsm 
vitendi rationem u$, uti quidam memorsnt, ia- 
stitust propheta Elias, εἰ Joannes Beptisia. » idem 
apud Niceph., lib. vii, eap, ὅν. 

De Elia, Hieron., epi»t. 15, ad Paulinum : « Nos- 
ter princeps Elias, noster Eliseus, nostri duces ilii 
prophetarom, qui habitabant ín agris et solítudini- 
bus, et faciebant »ibi tabernacula justa fluenta Jor- 
danis (1 Heg. τι). » 

De Joan»e, Chry: , homil. 1 μὲ Mereum c 
« Sicut »scerdotum pin suat s»eerdotes. spo- 
etoli, sic monacberum princeps Joannes Baptista 
est, » Ec apud eumdem, bom. de Joanne Baptista ; 
« Cons derate, mona: hi, dignitatem veslzam. Josnses 
vestri princeps est dogmatis; ipse monaebus stalim 
ut natus, ín. erewo vivit, jn. eremo antritar. » Bj 
Hieronymus, epist. 22, ad. Eustochium, cujus verba 
»ute dedi. 

De utroque, »oliterism vitam agenle, idem Hie- 
ronymus, in cap. vu. Mithes ; οἱ leidorge, lib. ut, «. 
15, de Div. Offic, 

Amalhas vero et Macarius discipuli Ántonii.] Yres 


fuere celebres sancti Antonii discipuli quie 
bus divus Hieronymus, in Chron., anno 19 Con- 
stanti. Janioris; Christi 867 cccundum Gealigerom, 


vel 55,9 secundum Pontacum : « Sarmata, Amathes, 
et Macorius, disciputi, Antonii nes habentur. » 
Bed et Amathe et Macarii mtminit Palladies, Ilisto- 
rit» Lansíace cap. 25. Porro Maearies bic Antonii 
discipulus videtor (usse Macarius Alesandrinus, de 
quo baitadios, esp. 0, narrat wirandom quid, qued 
eeram Antonio eontigit. Quei ail fuisse quoque 


PE VITIS PATRUM LIGER PSINDS. 
e*9496 penetrevo non. t»meant, θά 1mitstionem sei- Δ 


Sebterreveo eriniéum  ealeconsdo (enge. bomi- 
wem.] Tas. describuer sancius Macaries B a3nug 
bic past ia ejes Vita eap. ἐδ : « Capui capitig toam 
viri corpus aperaeran. » Sed ille sancto Payo Thes 
beoe poserier; qua visit past. imperium Juliani , 
et bobetar in ejus Via. Quanquam, cwm (unc. vaido 
senex foerit, quod iadiesnt cam iasiar pisis, poluit 
faese com: us sancto Paulo. Tali capilliuo et sanctus 
Unepbrias, infra, ia ejus Vita, e. 2 : « Cgi tania 
e»pillorum prolis4as er3t, at corpus illius ipserum 
difluioge tegeretur. » Hie etiam sanete. Paulo. fuii 
peeiesjor. Cujos οἱ probata vita. Quare »d aliam 
aliquam de fietitio eremiia fsbulam divus Hierony- 
mus bic respe:erit. 

Quia de Antonio, tem Greco quam Homano 
stglo.] Saneti Antonii vitam Grace scripsit sanctus 
Atbanasius, Lating Evpgrims jntiochenus, ut po:t 
fuse vide . 

Sub Decio et Valeriano oribus.] Baro- 
nius, anno Christi 255, Decii primo. Cum sub Decio 
et Valerisno llieronymus Paulum dicat factum ezxior- 
rem, ea de causa Valerianum apposuit, quod Decio 
je Persas prolicisee:.te," ut dicemas, Valerianus 
Romz principis vicem ageret, et Christianos edictis 

taret. ᾿ 


Mera eodem 88ω6, Hoe item primo ireperii sui 
anno Decius, comparato ezereity bellum suscepuirpe 
adversus Persas, reliquis Roma Valerianum, eui ex 
Senotus consulto (ut tradit Trebellius) summam con- 
μ nenatem; sie enim illi censuram tribuit, ut 
addiderit et legum seribendarum facultatem. lndeque 
eecidit , v in edietia npnina imscriberentur Deeijot- 
que Valeriani. Queram nominibus exectat edictum dé 

uMene sdversus Christignos in. Actis sancti 
ereoriíi martyris, licet et Augusti nomeu Valeriano 
jegetur indien: Qood tamen potius additum postea, 
m tune juseri mas. 
dem eodem dono. Ouamebrem acetum est ut eua 
etiem nemine (Valeviani) inscriberentur leges, et n 


sbyterum CMferuwm, uti. alterum QG  /eyptium (Σ Christianos promulgarentur edicta ; adeo ut eadem 


acafium, terum &esies, de quibus plura 
lib, n, ble. Dust non recte Petrus, in Catal. lib. u, 
cap. ὅδ et. 81. Macarium /Egyptiem faeit. Antonii 
rem sptror magistri lii.) ln 

werum euptwlor corpus. sepelieit.] ἴω- 
telligit, opiner, tleronymus Amatbem ; itle enim 
superior, seu pracessor Maearii , iu lac Bierongmi 
warralione. Qusre miror ín Vitasaneti Posthumii esee, 
eap. 7, infra : « Macario, de «ue smepe diximus cos- 
pus sepelisse magistri. » Nisi. quis voeem , euperéer, 
84d proximum sefurri velit, qui est Macarius. lta nul- 
jus dissensus erit. Palladius, cap. ἐδ uirique Anto- 
nil sepelitionem tribuit : « Cum ergo venissem ad 
ejus monasteripm, quod est prepter levium, in quo 
sedebant ejus discipuli Macarius et. Amathas, qui 
eum etam, cum deriniisset, sepelierunt. ὃ 

Principem isue rei [uisse. Quod. non. iam nomina 
quam opinione, nos comprobamus *.| llic Codiee: mire 
variant, Quidam babent : Príneipsm istius rei (uiaos. 
Quod non tem opinions, quam nomine. Al: Principem 
éettus rel, non tentum gominis fuisse, Quem apinienem. 
Nonnulli : Principem istius rei (uisao, eed ou nomi- 
nis. (Quam opinienem, Que varieias liaud dubie neta 
ex sensus diflouitate, lecoptior lectio est, quam in 
texiu expresa, . 

l)e cujus etiam sensu dissensio es. Matthgus ὧδ. 
lenus Weeicapallius, cap. ὁ . I80Re5lie,, exis- 
teat divum Hieronymum dicere Paulum l'hebeum 
eremiew vit principem fuiste , qued non (em na- 
mine (puta. Auwatiae οἱ Maearii diucipuluresa saneti 
Autonii, qui id a(firmabaat) quam opinient , nos qua- 
que probamus, Mibi videtur genuinus divi Itierenymi 
scii 66, quod opialone el seotentia sua. Paulus 
princeps eceinltits vitae (uerit, nan Lantuu pemine; 
ΜΙ est, quod vere eremitices viue princeps fuerit lau- 
i ΒῸΝ lantum (ta vulge (aeu vere seu falso) uo- 
Niluetur. 


de wiriusque aomias , nempc Bedi st Vole- 
Tiapj, eenséeretur, eoque nomine persevera'et im 
posterum ; quod eo sewel eorum qui justissimi 96 
sanctissimi baberentar, porsecuiio nobilitate uomis 
Dum titolo, quo religiesior 86 jusuop haberetur, 89 
licentius grasssretur in Ecelesiam Christi. 

Ex his igiiur complures trict& atque ambages sol 
vuntur, dum plerique martyres jn persecutione Decj 
et Valeríani ana passí esse leguntur; quos eonstá 
non simyl eodem, sed diverso tempore imperasse; 
et quod nonnuflj, quos perspicuum est passes essa 
sub Decio, iidem δῦ Valeriano martyrium pariter 
'*regisse jradoptur ; et quos sustulit Valeriani per- 
secutio, fidem sub Decio et Valerieno passi legan- 
tur, tc qtti non consider&t, inhumeris se ae plant 
insolubilibus implicet erroribus nece-se est, feratur- 
que per devia, atque muitiplicibus viarum anfractibus 
distineatur. Vide et eumdem Baronium, ad Martyro- 


p logium Romanum, 10 Augusti. 


Quo tempore Cornelius Roma, Cyprianus Car- 
Ihagine.] Baronius, anno Chrisji 255, Decii 1, Quod 
&;t (Hieronymus) tuuc Paulum deserta petiisse, cum 


Cornelius Rome et Cyprianus Carthagine subiera 
Ipartyrium, sic. injelligendum est, eadem persecu- 
fjone urgente Paulum secessispe , qua Cornelius et 
Cyprianus martyrio subjati sunt. Nam licet non 8] - 


mul regnarint Decius atque Valerianus, fueritqu » 


brevi uliquo pacis iuterglitio ea persecutio jnjcr'- 
rupta, lamen quod isdem edictis, qulbus promulgata, 
etiam continuata, ap perum repetita fuerit, unà 
eademque censetur ; ac Decii pariter et Valeriani no— 
Igne dicia. 

Corneling Rowm.] Cornelii pape memorias imn 
Martyrologio Homana, [ὁ Sepiembris : « Roman 
wis Appia beat Gorneli ue mártyris, » ers, 
aun Baropine, i» &nosibua, anno (uris 329 


109 


Cypriqnus  Carthagine.| Et boj»s celebris mg- 
moria in Martyrologio Oman, 44 Septeubris : 
« ]n Africa passio sancti Cyrianj, episcopi Cavtha- 
giniensis, » etc., quem martyrii laurea detoratug 
ponit Baronius anno Chrísti 264. 

Multas apud "Egyptum εἰ Thebaidam ecclesias 
tempestas seva pepulata est.] Lege apud Eu-ebium, 
fib. vj, cap. 55 er 94 eji-tolam Dionysi episcop 
Alezandrini, qua tempestatis bujus procellas in 
Ecclesiam Alexandriunam aceumulogt. Qnas fusius 
explicatas babes apud Baronium, aano Christi 255, 


Decii 1. 

T hebaiiam. Solemnis Hieronymi et supra qi 
termivatio, Thebeida, pro Tbgbaig, Sic in Yifa san- 
cti Sebastiani, 20 Janusrü, Persida pro Persis. Vidg, 
Infra, Onomastijcon, 

Hostis callidus tarda ad mortem sppplicia cos- 

wirens.] Cyprianus, epist. 8, de hac persecntiogp 
ia0a; « Tormen!a venerpgnt, et formen(a eine 
fine tortorís, sine exitu damnaUopis, sine 8030 
mortis; tormenta qux ad coronam non facile dimite 
tant, sed tam diu torqueant quam diu dej;ciant, nisi 
si alignis divina dígnatione snbtracius, inier 
psa tormenta profe-erit, adeptus gloriam, non Jer- 
mino supplici , sed velocítaie inoriendi. » Acta 
M. sancti Gorgonii M, lempore Diocletiani : s Crati- 
cula non ad subitum, sed segsip paulatiinque 50» 
cenditar, ut martyrii labor !anto foret. crudelior, 
quanto fuerat inter mores incendii prolixior. 2 

Volentibus mori non permittebatur occidi. ] Cy- 
prisnus, epist. ὅδ, ad Fortunatum et collegas 
ejus: « Quos videmus non animj iufirmiisie ceci- 
disse, sed in ργ 0 congressos, per imhezc:llitaLens 
carnis, confessionis 8028 coropam non pntnisse pere 
ferre; maxime , cum cupientibus inorj nop perinil- 
teretur occidi; sed tam diu /essos tormenta lania-« 
rent, quam diu non fide, gus munila esl, vincerenj, 
sed carnem, qua infirma est, fatigarent, 

Perseveranjem. itaque * in fide mortyrem. ] Hujus 
et sequentis memoría mortyrig exsiaj in fabulis ee- 
tlesiasticis Romanis , De Tul. , Yers ex hoc Hiero- 

mi loco adumbratis. uibus, fliero»g mo queque 
praevio, Baronius, anno Cilriati $55, Dedi ι, 

Inter. eculeos. laminasque victorem. ] De tormen- 
tis his capsule Onomasticon, 

Jussit melle perungi.] flujus supplicii exem- 

lum et hícam descriptionem habes apud Apu- 
fium, Mesia vi1: « Arreptum gervulum nudum, 
ac totom melle fllitum, firmiter alligayit arbori ficul- 
nez , cujus jn ipso carioso süpite inbabitantiugm 
formicarum nidíiticia burriebant , et nltro citroque 
commeabant muitijuga scaturigine.Qua simul dulcem 
ac mellitum corporis nidorem persentiseuoL, parvis 
quidem sed numerosis et continuis morsiugculis pe- 
nitus inhzrentes, per jongi temporis cruciatum, 4a 
tarnibus atque ipsis visceribus abesis, bomine con- 
suu pto, membra nudarmnt, ut ossa tamen viduata 
pulpis , nitore nímio cendenfia , fupestze cohazrerent 
arbori. » fteferunt huc quidam cyphonismum, de quo 
jn Onomastico. 2. 

J gnitas sartagines. ] Crebra sartaginum mentio io 
Actis martyrum, Loca plura auctorum suggerej Üoo- 
mastic on. 

Alium juveniti &late. florentem. ] Nicephorus, lib. 
| vn, cap. 19 simile (sj non jjem) exemplum de 
pscete quodam babet im perseeutjone Dijocleziani, 
Siwjle quoque habet Petru& jn Catalogo sanctoruin, 
libro vi , cap. 70, 12 SepL , de Niceta Nicomedia 
passo tempore Maximiani, gui pmulta alia de eodem 
&Ltexit, in quibus qu&dam mira, nec facile omuibug 
probauda. Inde Marulus desumpsit gus babet lib. v 
Cap. 5 , ubi non recie a notatore adjectum 24 Jul 
ex Martyrolog. Usuardi, Nec enim eo die de hoc Ni- 


teta agdur, sed de alia virgine et martyre, secia 


Aquilinz, de quibus in Actis sancti Christophori. 


VITA SANCTI PAULI, PRIMI EREMITAE. NOTATIO. 
e et Volusjaot jmpp, 2, coronatum martyrio as- À 
μὰ 


49 
Per idem ergo tempus quo. tglia φογοδωπίων, | Ba- 
ropiys, appo Chris) 253, Decii impersteris 4. Ca- 


.lerum ex Hieronymi sententia dieendum etsa , oc 


ipse Decii prraeeytionie exordio Panlum factum ev: ᾿ 
torrem , ejus auctoritate perspicue derjarabimans. . 
Cum enim dic "Paulus 115 egisse φίομᾳ qnmum, 
quo, eum isvisenje Aulgnio, ex hae vita decassit, 
rum Antonius tune gonagensrius exeet , quem vixis- 
se idem wadit ann. cy, eumque , ejusdem fHlierouy - 
mi teslmon.9 id sffireoaelis iu €hronieo, habeatur 
decessisse Àgiopiym anno 2j Constautii, atque Pay- 
lo supervizisse aunog xv, eolligiuur Paulum obiisse 
anno £ Constantii 3bgolu 0, ^t cepi me iucboato, qui 
numeralgr Chrisij annue 345, Qua ralione cum (ut 
dicium est) eo anno, quo Paulus oit , egcet cxa 
anno$ nalus, pecesse est afBreure lec jpsp auno 356 
ipsum fuisse zelatis annorum xxiH. 

Tantum jgitur abest (subdit idem Barenius ) et 
post bae Paulus sub Yleriaue solitgdinom peter, 
ul , sj quis afürmare velit , eui xv annes natum (ἐξ 
multi perperam βαρριὶ Hierenywi sententiam latere 
preianur) in erequuem €ouegssiss0, dicere opus ait 
Dou sub Decio et Valerieno, sed sub Gordiano, quo 
jempore pag summa ig Ecclesia erot , (actin hog 


, Quamobrem zias illa Pauli. annorum zv aon ed 
lempus guo setessit in solitudinem referenda ast, 

d quod 10, agnos tunc. natus erat, cum parestibus 
fuit orbatus; jdque mawifesle signiüeare voluisse 
Hieronymus illis verbis; « Post morem amborum 
parentum, in hiereditate locupleti Paulus relictue est 
gnnorum circiter xv. » £t quod proxime dixerat, per 
illud tempus quo ielia gerebantur, ad 6» esse rcle- 
rendum , qua subdit : cum persecutioais procclla de- 
pnarel. Quse sane verba, si sio &ccipies seeeu, 

ierouyimum sibi ipsi repugnantem aique mendgcega 
[quod nefas est dicju) dé numero anuorum Pauli ip 
eremum lis efflgiesg, 

Bic igitur, ex ejusdem sesct flieropymi segtentis, 


C prestat dicere, ipsum anaum egentem xv parentibus 


esse orbstum ; becque sano ejus 24856 25, ápeo pri- 
mo persecutionis impelu exturbatum , rus gaterpuq 
prius, indeque confagisse ju Jomge positos montes, 
Rsctumque opperuüam sibi ad isstuum paretsun 
speluncam , quod superíeit vite sque sd 9obun 
115 incognitum permgnsigse, 

Preclare gui Barouius M$ og Antonii setele, 
quam Hierogymus ip Chronico expressit, Pauli que 
que :iateo) collegit; sed dolesuM histeriewn prae- 

tissimus) depravysio Ghronid Codice Naup , NE 
jan ante dixi, Quore tots Mec Berepiane annoruga 
deducto, ad ju» supra dicja jm ὑέος ad hauc 
yitam exigenda 69}. 

Qui 16 zLatis anno Paulum eporrem fac) vo- 
lunt, jd est, post xv 21alis aguos ekpletos, ewiirega- 
lores babeat omoes Mariyrelogos , quos superius ci- 
primus; qui meute nnanimi, €onaoua yoce, huae do 
Peulo Hierogygoi locum ia videpiur peragpisse et 


D explicasse. 


Apud inferiorem Thebaidam. |] De dupli The. 

ida, in Ünomastice. 

In villam remotiores οἰ eecretiergum — aecessij. ἢ 
Epistoja Dionysii Alexandrini episcopi , ad Fabium 
Aniocheuum , apud Eusebium, lip. v1, cap. 34, de 
hac Decianz persecutionis procella : "Ezéo«o» δὲ xl 
ὑπανε χώρουν οἱ ἀδελφοί. « Fraues erge dellectene e 
ra ei ig loca separaia δὲ sualitaria se subducere. » 
dem ibidem : Ττίδεϊζ λέγειν τὸ πλῆθος τῶν ἐν ἀρημέαις χαὶ 
ἤρεσε πλανρθέντων, ὑπὸ λιμοῦ καὶ δίψης, xpi κρύρνρ καὶ 
νοσῶν, χαὶ ληστῶν, καὶ θηρίων διιφβαρμένων ; «Quid 
auiuef perceusere madtiluünega eorum qui in 501» 
Ludine el pontibus vagi errantegque, fame, siti, ἐχὶ- 
Kore , morbis, latsonibus, beslis ἤλογψαι! expotil ?) 
;ontigü boc Juxta Baronum, Sano Christi 295, Decii 
imp. 4. 

Ád hcc inuabet crudelitas, gu piogiey nileba- 
tur imitari *.| Henricus Gravius, diligens Ülieronymi 


01 


cestme penetrare noh meant, δὰ 1mitatiooem sei- ἃ 


ficet Joannis Reptisue, qui in eremo tota mansit 
etate; Eli quoque et Kjisei, » etc. Vita Pachomii, 
eap. 1t « Antenius megni Elia «tque Elisei, nee 
non et sancti Joannis fiaptistm emulater existens. » 
Gozemenvs, libre 1, capite 48 : Ταύτην δὲ τῆς & 
φιλοσοφίας ἤρξατο μὲν, ὧς τινες σιν, ᾿Ν)ίας 
προφήτης, καὶ Ἰωάννης ὁ Βκπτιστώς.ε Hanc praeclaram 
Vivendi rationem primus, ε quidam memerant, in» 
stitu& prophete Elias, εἰ Jeannee Beptista, » idem 
apud Niceph., lib. viri, cap. $39. 

De Elia, Hieron., epist. 12, ad Paulinum : « Nos- 
fer princeps Elias, noster Eliseus, nostri duces filii 
prophetarum, qui habitabantin agris et solitudiní- 
bus, et faciebant sibi tabernacula juxia fluenta Jor- 
danis (IV Reg. v1). » 

De Joanne, Chrysogtomps, homil. Ὁ jn Mereum « 
« Sicut sacerdotum principes supt sheerdotes &po- 
stoli, sic monachorum princeps Joannes Paptista 
est. » Et apud eumdem, bom. de Joanne Baptista : 
« Considerate, mona: hi, dignitatem vesliram. Joannes 
vestri princeps est dogmatis; ipse monacbus statim 
ui natus, in ereino vivit, jn eremo nputeiter. » E 
Hieronymus, epist. 22, ad Eustochium, cujus verba 
&nte dedi. 

De utroque, ;olitsriam vitam agsale, idem Hie- 
ronymus, in cap. vu. Miehes ; et laidorye, lib. u, 6. 
15, de Div. Offlc. 

Amathas vero et Macarius discipuli Ántonii.] Yres 
fuere celebres sancti Antonii discipuli t qui- 
bus divus Hieronymus, in Chron., anno 19 Con- 

stant Janieris; Christi 867 eecunéum Gealigerum, 
vel 559 secundum Pontacum : « Barmata, Auathas, 
“οἱ Macoríus, disciputi Antonii nes habentur. » 
Bed et Amathse et Macarii miminit Palladius, llisto- 
ri Lausiacse oap. 25. Porro Maeariws hic Antoni 
discipulus videtar (usse Macarius Alezanérinus, de 
quo Palladius, esp. 40, narrat wiraudum quid, qued 
teram Antonio eontigit. Quem ait. fuisse quoqua 


hE VITIS PATRDM LIBER PRINES. 


Subterraneo epecu erint galcansdo (enus. homi, 
Πρ... Talis describiiue sanctus Macarius R re3nus 
hic post in ejus Vita eap. 45 : « Gapilli capitis tolum 
yiri corpus eperuerunt. » Sed ille sancto Paulo Tlies 
bes posterior; quis visit post imperium Juliani , 
ut babetur in ejus Vita. Quanquam, εἰμῃ tunc. vaide 
senex fuerit, quod indicapt eani ipelar nivis, poluit 
(aiase cow vus sancto Paulo, Tali capillitjo et $3nctus 
UQnuphrius, iníra, jn ejus Vita, 6, 2 : « Cui tanja 
9» püllorum proliyijas erat, ut corpus illius ipsorum 
diffusione tegeretur. » Hic etiam sancto Paulo fujj 
peslerior. Cujus et probata vila. Quare ad pliam 
aliquam de fictitio eremita fabulam divus Hierony- 
mus hic respexerit. 

Quia de Antonio, lam Greco quam Homano 
stylo.| Sancti Antonii vitam Grace scripsit sanctus 
Atbanagius , Lating Evpgrius (nüochenus, ut po:t 
fuse videgt'am. ἷ 

Sub [θεοῖο et Valeriano persecutoribus.] Baro- 
nius, anno Christi 255, Decii primo. Cum sub Decio 
et Valeriano lieronymus Paulum dicat factum extor- 
rem, ea de causa Valerianum apposuit, quod Decio 
ja Persas prolicisgeje," ut. dicemus, Valerianus 
Romz principis vicem ageret, et Christianos edictis 
exagitaret. — 

Mera eodem anne. Hjoe ilem primo ireperii sui 
anno Decins, comparato egereitu bellum enscepturpa 
adversus Persas, reliquit Bone Valerianum, eyi ex 
Senatus consulto (ut tradit Trebellius) sutnimam con- 
tulit potestatem; sic enim illi censuram tribuit, ut 
addiderit et legum seribendarum facultatem. Indeque 
eecidit , v$ in edictis nbnipa imscriberentur Deecijot- 
que Valeriani. Quoram nominibus exetat edictum dé 

uttene odvrersus Christiguos in. Actis sancti 
erenrii martyris, licet et Augusti nomen Valeriano 
legatur n. (aod tamen potius additum postea, 
m tung juseri mus. 
Piden eodem ono. Duamebrom δεῖ est ut euo 
etiem nemine (Valeriani) inacriberentur leges, et ia 


presbyterum Collerum, uti. altemm 88 eyprium (; Christianos promulgarentur edicta; adeo ul eadem 


Macarium, berum &eetes , de quibus plura 
lib. m, hie. Dur non recte Petrus, in Catal. lib. u, 
cap. 55 et 81. Macarium ZEgyptiem faeit. Antonii 
Biscipulum. 

Queram  eupevior corpus sepelieit.] ἴω- 
teliugit, opier, Hieronymus Amatham : ille enim 

- superior, &eu prateuor Macar , iu Lac Hieronymi 
narratione. Qusre miror in Vitasaneti Posthumii esee, 

- eap. 7, mfra : « Macario, de que ssepe diximus cos- 
pus sepelisse magistri. » Nisi. quis votem , superior, 
ad proximum referri velit, qui est Macarius. lta nul- 
jus dissemsas erit. Pallgdios, cap. ἐδ uique Anto- 
nii sepelitionem tribuit : « Cum ergo veniaseim ad 
ejus nionasierigm, quod est prepter levium, in quo 
sedebant ejus discipuli Macarius οἱ Amathas, qui 
eum euam, cum doriniisset, bepelierunt. ὃ 

Principem istéus rei (uisse. Quod non. tam nomine 
quam opinione, nos comprobamus *.] llic Codiee: mire 
variant. Quidam haben : Principsm istius rei (nisse. 
Quod non tam opitione, quam nomine. Al: Principem 
éstius rei, non tentum gominis fuisse, Quem apinienem. 
Nonnulli : Principem istius rei fuiseo, sed wow nomi- 
mis. [uam opinjenem. Que varieias haud dubie neta 
ex sensus duíficuitate, Receptior jectio al, quam bi 
textu expressi. . 

De cojus eam soneu dissensio est. Malthsevs Ga- 
οι W us, cap. à Orig. mons:süie,, exis- 
timat divum Hheronyspum dicere Paulum Theheum 
eressitiezo vitz. principem fuiste, qued. nop iem na- 
mine (puta. Απιδι οἱ Maenrii discipulorum sancli 
Autonti, qui id affirmabaat) quam opinienc, 508 quo- 
que probamus, Mibi videtur genuinug divi Htierenymi 
senáus 68:8, quod opinione eL sententia sua Paulus 
princeps eremiticgs vites (uertit, nan Lantuu pemine; 
ΜΙ est, quod vere eremiticse vite princeps fuerit Pay- 
jus, nom tantum iia vulge (seu vere seu falso) uo- 


uie wtriusque aomine , nempc Bedi st Vole- 
wlan, eenséreiur, eoque nemine persevera'&t im 
posterum ; quod eo seuel eorum qui justissimi at 
*enetissimi baberentar, persecuiio nobililata nomie 
Dum (tolo, quo religiosior δὲ justioe haberetur, 89 
licentius grossaretur in Ecclesiam Christ. 

Ex his igitur complures trice atque ambages sol 
vuntur, dum plerique mart in persecutione Decj 
et Valeríaní nna passí essé Teguntur; quos constà 
non simyl eodem, sed diverso tempore imperasse; 
et quod nonnulli, quos perspicuum est passos esse 
sub Decio, iidem 880 Valeriano martgrium pariter 
'eregisse Vidonter ; et quos sustulit Valeriani per- 
secujio, fidem sub Deeio et Valeriano pessi legan- 
tir. tc qüi non consider&t, inhumeris se ae plana 
insolubilibus implicet erroribus nece-se est, feretur- 
«ue per devia, atque meitiplicibus viarum aafractibes 
distineatur. Vide et eumdem Baronium, ad Martyre» 


p legium Romanum, 10 Augusti. 


Quo tempore Cornelius Romo, Cyprianus. Car- 
thagine.] Baronius, anno Christi 255, Decii 4. Quod 
ait (Hieronymus) tuuc Paulum deserta petiisse, com 
Cornelius Rome et Cyprianus Carthagine subiere 
martyrium, sic injelligenduai est, eadem persecu- 
ljone urgente Paulum secessisse , qua Cornelius ej 
Cyprianus martyrio subjati sunt. Nam licet non 8] - 


mul regnafint Decius atque Valerianus, fueritqu» 


brevi aliqno pacis interstitio θὰ persecutio injcr- 
Fupta, tamen quod ilsdem edictis, quibus promulgata, 
eliam continuata, ap erum repetita fuerit, unm 
eademque censetur ; ac Decii pariter et Valeriani no- 
gine dicia. 

Corseliug Rows.] Cornelii pape memoria in 
Maryrologio lomang, [ὁ Septembris ; « Roma 
wia Appia beati Gornelij papz οὲ martyris, ». etra, 
uum Baropius, jp» Anosjibus, anno (bris 45 


109 


seri, 

Cyprignus. Carthagine.| ἘΠῚ bujis celebris. me- 
moria in Martyrologio Romano, 18 Septembris : 
« In Africa passio sancji Cypriani, episcopi Cartha- 
giniensis, » ete, quem martyrii laurea decoratum 
ponit Baronius anno Chrísti 264. 

Multas apud. /Egyptun εἰ Thebqidam ecclesias 
tempestas sva populata est.] Lege apud. Eu-ebium, 
fib. vi, cap. ὅδ et. δὲ epi-tolam Dionysil episcopl 
Alexandrini, qua tempestatis hujus procellas in 
Ecclesjam Alexandriuam aceumulgt. Quas fusius 


. explicatas babes apud Baronium, asno Ghristi 255, 


[nint 


eii 1. 

Thebaidam.] Solemnis Hieronymi et supra a»i 
termioatio, Thebaida, pro Thebais, Sic in Yita san- 
cti Sebasiiani, 20 Januarü, Persida pro Persis. Vida, 
Infra, Onomasticon, 

llostis collidus tarda ad mortem supplicia cgn- 

wirens.] Cyprianus, epist. 8, de hac perseentione 
iana: « Tormenia venerunt, et Lormeuja eine 
fine turtorís, sine exitu damnatjonis, sine $0'3lo 
mortis; tormenta qu:x ad coronam nou facile dimite 
tant, sed 'am diu torqueant quam dfu dej.ciapt, niei 
si aliquis divina díguatione subtracigs, ipler 
Ipsa tormenta profe-erjt, adeptus gloriam, non jer- 
mino supplici , sed velocitate «noriendi. » Acla 
M. sancli Gorgonii M, tempore Diocletiani ; ε Grati- 
cula non ad subitum, sed segsigm paulatinque sue 
cenditur, ut martyrii labor tento foret crudelior, 
uanto fuerat íntef moras iocendii prolixior. 
Volentibus nori non. permittebatur occidi, ] Cy- 
prianus, epist. 55, ad Fortunatum et collegas 
ejus: « Quo videmus non animj ivfirmitae ceci- 
disse, s&ed in przxllo congressos, per im^eclJitaleng 
carnis, confessionis 5028 coropam non potuisse pere 
ferre; maxime , cum cupientibus inorj nop permitl- 
teretur occidi; sed tam diu /essos tormenta lapia» 
rent, quam diu non fide, gu: munila est, vincerenj, 
sed carnem, qua infirma est, fatigarent, 

Perseveranjem. (aque * in .fide mortgrem. ] Hujus 
et sequentis memoría martyris exstay in tabulis ee- 
clesiasticis Romanis , 28 Julii, verbis ex hoc Hiero- 
nymi loco adumbratis. De quibus, Hieronymo queque 
previo, Baronius, anno Christi $55, Decii 1. 

Inter. eculeos. laminasque victorem. ] De tormenp- 
tis his consule Onomasticon, . 

Jussit melle perungi.] Hojus supplicii exem- 

lum et. graphícam descriptionem babes apud Apu- 
Toium , Mitetia Υ1}1 : « Arreptum gervulum nudum, 
ἃς totum melle flijtum, firmiter alfigayit arbori ficul- 
nes, cujus in ipso carioso stipile inbabitantjuz 
formicarum niditicia burriebant , et ultro citroque 
commeabant maítijuga seaturigine.Quae simul dulcem 
ac mellitum corporis nidorem persentiseunt, parvis 
quidero sed numerosís et continuis morsiugculis pe- 
Vitus inhaerentes, per longi temporis cruciatum, 4a 
earnibus atque ipsis visceribus abesis, homine con- 
$unpto, membra nudarünt, υἱ ossa lamen viduata 
pulpis , nitore nimio candenjia , funes: cohzrerent 
arbori. » tteferunt huc quidam eyphonismum, de quo 
jn Onomastico. Dl 
— Ignitas sarlagines. ] Crebra sartaginum mentio in 
Aetis martyrum, Loca plnra auctorum suggerel Üno- 
masti: on. 

Alium juveniti mtate florentem. ] Nicephorus, lib. 
vit, cap. 19 simile (B non jjem) exemplum de 
sscele. quodam babet im persecuDone Dijoclediani, 
Simjle quoque habet Petrus jn Catalogo sanclorum, 
libro vil , Cap. 70, 12 Sept , de Niceta Nicomedia 

sso tempore Maximiaui, gui mult alia de δορά 
altexit, in quibus quzdam mira, nec facile omuibus 
probanda. Inde Marulus desumpsit gus babet lib. v 
€ap. 5 , ubi non recie a notatorg adjectum 24 Juá 
ex Martyrolog. Usuardi. Nec enim eo die de hoc Ni- 


cela sagdur, sed de alia virgine et martyre, socia 


Aquilins, de quibus ín Actis sancti Christopbori. 


VITA SANCTI PAULI, PRIMI EREMITAE. NOTATIO. 
Gslli et Volusiao] impp, 2, coronatum martyrio ag- À 


D 


440 

Per idem ergo tempus quo. tglia gerebantur, | Ba- 
ropius, apmo Chris) 255, Deci: impersteris 4. Ca- 
lerum ex Hieronymi &enteptia dieendnm etse , bec 
ipso Decii persegutioni» exordio Peulugy (actum egz - 
lorrem, ejus auctoritate perspicue decjarabimns, 
Cure enim diei Paulugg 41 egisse dio gnmum, 
quo, eum jsvisenje Autgnio, ex hae vita decewit, 
rum Antonius tunc ponagenarius sset , quem vixis- 
se idem tradit ann. y, eumque , ejusdem Hierony- 
mi Lesümon.o id s/firmantis iu. €hronieo, habeatur 
decessisse Àgtopium anno 21 Consiaulii, atque Paq- 
lo supervizisse gunog xv, colligitur Psulem obiisse 
anno ἢ Constantii 3bgolu.0, et sepiime incboato, qui 
numeratgr Chrisij qnnge 345. Qua ratione cum (ut 
dictum est) eo aano, quo Paulus obiit , esce cxai 
annos naius, peresse est affirmare bee 3pso auno 255 
ipsum [fuisse zxlalis annorwe Exe. 

Tantum jgitur abest (subdit idem Barenius ) ut 
post bacc Paulus sub Yleriauo solitudinem peter, 
ut , sj quis afÜrmare velit , eum xv annos notum (ut 
welt perperam sauclj. flierenyci sententiam intere 
preiantr) in ereioum COnenssisso, dicere opus ait 
nou sub Decio et Velerieno, sed sub Gordisno, quo 
fempore pag summa im Ecclesia erot , faetuma. hog 


4.888. 
, Quamobrem φίοδ illa Pauli. annorum zv eon δᾶ 
jempus guo &eeessi& in solitudinem referenda est, 
$ed quod 10, annos tunc natus erat, cum parentibus 
fuit orbatus; jdque mauifeste signifücare voluisse 
Jieronymum illis yerbis; « Post smorjess amborum 
parentum, in h:ereditate locupleti Paulus relictus est 
annorum circiter xv. » Kt quod proxime dixerat, per 
illud tempus quo ialia gerebantur, 8d 6. esse relo- 
rendum , quae subdit : cai persecutioais proccila de- 
[dte Que saue verba, si ajio accipies seges, 
ierouymuim sibi ipsi repugnantem 2Jquo mendaces 
[quod nefas est diciu) de numero anuorum Pauli ip 
eremum gecedepti: effigies, 
^ Bicigitpr, ex ejusdem asset flieropymi sententia, 


C prestat dicere, ipsum annugme egentem zv parentibus 


esse orbaium; hecque aano ejus zuatie 25, ipeo pri- 
mo persecutionis impely exturbaiule , rus pateruum 
prius, indeque confugisse ie Jomge positos montes, 
RAéctumque opperiunagm aibi ad iebtituiMn DaTGttiR 
speluncam , quod superíeit vitm uaque sd eau 
135 incogsitum permgnsisee, 

Preclare quidem Barouius 4$ eg An£onii siele, 
quam Hierogymas in Chronice expressit, Pauli que 
que -Lalem £o]legii; sed dolemus histerieum  prae- 

utissimum depravato Chronig Codice uum , wt 
jew ante. dixi, Quare 1013. luec Baropiana annorum 
deduciio, ad jue supra dicla in prsdiudiie ad bauc 
Vitam exigenda 68}. 

Qui 19 ;elatis anno Paulum epiorrem laci wo- 
luni, id est, post xv xwiatis agnos expletos, suifraga- 
lores babemt omaes Mariyrelogos , Quos Superius οἷ. 
Brunus; qui menle unanimi, £onsoug yoce, hupe 4e 
Paulo Hierogygi locum iia videmur perogpisee et 
explicasse. 

Apud inferiorem Thebaidam. | De dupliei The. 
Doido, in Unomastice. 
" [n villam remotiorem οἱ eecretergm — aecessij. ] 
Epistola Dionysii Alexandrini episcopi , ad Fabium 
Aniochenum , apud Eusebium, lib. v1, cap. 94, de 
hac Decianz persecutionis procella : Ἐξόκλινον δὲ καὶ 
ὑπανεχώρουν οἱ ἀδελφοί. t€ Frawegs ergo dellectere e 
ra ei iu loca separaia ac solitaria 8e subducere, » 

dem ibidem : TiOsi λέγειν τὸ πλῆθος τῶν ἐν d puplgug xad 
ῴρισε πλανηθέντων, ὑπὺ λιμοῦ καί δίψος, καὶ κρύφυρ καὶ 
γόρωγ, χαὶ ληστῶν, καὶ θηρίων διῤφβαρμένων ; «Quid 
auiuej perceusere muiluünes eorum qui in 80]1» 
tudine et yontibyus vagi errantesque, fame, sili, Jgi- 
ore , morbis, latmonibus, ΤΥ ΓΙ Wb exposiy ? » 
rond u boc juxta Baroniym, 2nno Cristi 255, i 


mp.i. — 
Ad hec inMabet crudelitas, qp. piogtep videbe- 
tur imitari *.] Wenricus Gravius , diligens llieronymi 


411 


ΒΕ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


112 


'leetor, ejusque phrasium collector, ait alias legi : À masum: « Et quia pro meis facinoribus ad eam so- 


« Aderat , instabat, crudelitate quasi pietate uteba- 
tur. » lta et Mss. plures. Qua loquendi formula usus 
est L. Florus, lib. nr, 6. 5: « Aderat, instabat; 8:z- 
vitia quasi virtute utebatur. » — Vide not. / col. 20 
Patrol. tom. cit. EviT. . 
fg Quod ad sensum Hieronymi attinet , vult Chri- 
stianos titulo impietatis exagitatos , et praetextu reli- 
gionis in eos saviium, ut scilicet ad gentilitatem, 
velnt ad pietatem, revoecarentur. ]ta lib. 1 Vite san- 
eti Sebastiani : « Ista est,quae vos, o castissimze con- 
juges beatorum, per pietatis colorem , impietatem 
martyrum mentibus fecit tradere. » Gregorius Nys- 
senus, in Vita Gregorii Thaumaturgi, 17 Novemb. : 
"Ajo δὲ πρὸς τὰς χτήσεις τῶν πιστῶν ὁρῶντες, ὡς ἄν 
ἐγκρατεῖς γένοιντο τῶν πραγμάτων, ἐπὲ τῷ προσχήματι 
τῆς εὐσεθδείας, ἥλαννον τοὺς ἀντεχομένους τῆς πίστεως. 
« Alii autem possessionibus fidelium inhiantes, ut 
rebus eorum potirentur, sub pretextu pietatis , vexa- 
bant et exagitabant eos qui fldem amplectebantur. » 
Non aliter Paulus a sororio exagitatus est. Quod et 
sanctus Aldelunus , lib. 1 de Laud. Virgin., cap. 51, 
expressit : « Paulus itidem inclytus, et Parum cele- 
berrimus, qui a pellaci genero,czc» cupidinis philar- 
ria decepto, contra jura nature proditus et pu- 
lica. » lta locus ille ex pervetusto Codíce ms. 
Collegii nostri. Antuerpiensis legendus. Acta ms. 
sancti Gorgonii M. tempore Diocletiani : « Pater 
quidem ülium, frater (fratrem , si illius sectce inveni- 
retur, velut inimicum manifesta inquisitione prode- 
bat ; et ideo quisque , prout poterat, se in speluncis 
aut latibulis abscondebat. » 

Quam crudele autem fuerit edictum Decii, prodit 
Dionysius, episcopus Alexandrinus, apud Eusebium, 
lib. vi, cap. 4: Καὶ δὴ xal παρῆν τὸ πρόσταγμα, αὐτὸ 
σχεδὸν ἱχεῖνο, οἷον τὸ προῤῥηθὲν ὑπὸ τοῦ Κυρίου ὑμῶν 
παρὰ βραχὺ τὸ φοδερώτατον, ὡς, εἰ δυνατὸν, σκανδα- 
Meat x«l τοὺς οὐς. « Nam Decii edictum erat 
jam divulgatum , illudque tale profecto videbatur, 


quale Dominos predixerat futurum , in quo terribi- (? est, conatum blande respondere, etsi ora 


líssima illa ejus propemodum explebatur sententia, 
wimirum Electos (si possibile esset) in errorem in- 
ductos fore. » Prodit quoque Nyssenus loco jam ci- 
tato. Habes edictum Decii, quod et crudelitatem et 
pietatem eam spirat, in Vita saneti Mercurii martyris 
apud Metaphrastem, 24 Novembris. 

Necessitatem in. voluntatem | vertit. | Cassianus, 
collat. xvin, cap. 6: « Cujus professionis (anacho- 
reseos) principes bos, quos paulo ante memoravi- 
mus, sanctum videlicet Paulum et Antonium, novi- 
mus exstitisse. Qui non, ut quidam, usillanitnitatis 
causa, vel impatentizge morbo, sed desiderio subli- 
mioris profectus, contemplationisque' divinae, solitu- 
dinis secreta sectati sunt; licet eorum prior, neces- 
eitatis obtentu, dum tempore persecutionis, aífinium 
suorum devitat insidias, eremum peneirasse dicatur. 

Scalpre, etiam. incudes et mailei *.] lta vetustis- 
simus Ms. sancti Floriani. Nempe exprimit tria 
precipua cudende monete instrumenta ibidem in- 
venta. De scalpris vide Ünomasticon. 

Furtiva * moneta officinam. ἢ Ad eumdem usum 
parseum fuisse putarim, inquit Erasmus, quod hodie 
Cumis ostenditur antrum Sibylla. 

lgitur adamato, quasi * a. Deo sibi offerretur, ha- 
bitaculo.] In vita Antonii, cap. 24. Hunc Antonius 
locum, quasi a Deo sibi offerretur, amplexus est. 

Cibum εἰ vestimentum ei palma pre&bebat. ] Nem- 

p ex fructu daetylorum cibus, ex hirsutis arboris 
' frondibus vestis. 

Quo juxta Syriam Saracenis jungitur.] Crebra 
bujus eremi meutio apud divum Hieronymum, epist. 
6, ad Florentium : « In ea mibi parte eremi commo- 
rauti , due juxta Syriem Saracenis jungitur. Epist. 
43, ad Chromatium , Jovinum et Eusebium : « Nam 
postquam , sancto Evagrio transtmittente , in ea ad 
me eretii parte delat» sunt, qua inter Syros et Sa- 
. racenos vastum limitem ducit. » Epist. 57, ad Da- 


D 


litudinem commigravi, quas Syriam juncto Barb ria 
fine disterminat. » Epist. 58, ad euuidem : » Christi 
vestem in Romana urbe suscipiens, nunc barbaro 
Syri:e limite teneor. » ln Vita Malchi, cap. 4 : « Suli- 
tudo, per quam Saraceni incertis sedibus huc atque 
illuc semper vagantur. » Videsis in Onomastico, Ere- 
mus. ' 

Syri cubam * vocant.] Gravius legit. gubam. Nam 
Syriace guóa, inquit, cisternam signilicat. Hierony- 
mus, in cap. vi Jeremiz : « Hoc autem Latinus lector 
intelligat, ut semel dixisse sufiiciat : acum, uon sta- 
guum sonare, juxta Grecos ()&xxoc), sed cisternam , 
quie sermone Syro et Hebraico , gebe (22) appella- 
tur. » Sed facile iater se g et c commeant. Vide Ono- 
masticon. 

Quinque carie.) ld est ficubus siccis addunt 
quidam in textu. Infra in Vita sancti Hilarionis, c. 5: 
« llerbarum ergo succo, ct paucis caricis , post tri- 
duum vel quatriduum deficientem animam sustenta- 
bat. » Consulendutn Onomasticon. 

Infirmos artus baculo regente. sustentans.| Hie- 
ronymus, in cap. 1 Amos : « Ne ultiine quidem zta- 
tis homines, qui trementes artus baculo regente 
sustenteut, » Idem in cap. vin Zacharize : « Ut nullo 
hoste remanente, usque ad ultimam ztatem, in utro- 
que sexu senilis aetas perveniat , et trementes artus 
baeulo regente sustentent. » 

Hippocentuuro.] Ipse Hieronymus explicat, Ao- 
minem equo mixtum. Vide Onomast. 

. Salutaris impressione signi armat. frontem.] Ve 
Antonii exemplo, frontem crucis signo armare, disce 
bzretice. Vide Crux in Onomast. 

Inter horrentia ora setis.] Erasmus ait hunc lo- 
cum diversum haberi in exemplaribus, nec ullam 
lectionem sibi facere satis. Video aliquos libros ha- 
bere senis, aliquos setis, quod posterius rectum. Vult 
enim Hieronymus ip.um Hippocentaurum iuter ora 
sua liorrenija setis blandum quizesisse eloquiuin , id 
orrerent 
setis; ideoque barbarum quid potius sonare nata, 
seu frangere verba, et [ragore quodam promere. 
Nam si de sene Antonio intelligeretur, dixisset, allo- 
quitun ; non vero eloquium. 

Verum hac, utrum. diabolus.] Cujus frusira, in- 
qui Baronius, auno Christi 54$, exigitur fides, qui 

6 his dubitans, quidnam fuerit, num spectrum , ap 
monstrum, liberasse voluit fidem suam. 

: Ceterum, nec insulsa, nec inanis fuii ipsius dubita 
tio, an ZEgyptus, monstrorum ferax, ejusmodi quo- 
que ex duabus speciebus mixtum animal genuisse 
potuerit. Quamvis enim, quod de lxione atque Ceu- 
tauris poet: cecinerunt figmentum esse nen est qui 
dubitet, et secundum Celsum, de exbibeudo Centauro 
vana sponsio habeatur, cum inquit : « Si ita stipulatus 
fuero, te si-te ; et, ni steteris, Hippucentaurum dari 
(Aug., de Civit. Dei, l. xvun, c. 15; 0. 97 ; ff. de verb. 
oblig.) ; » nec sit qui exigat a natura Centauros, 
tanquam speciem animalis ; tamen ejusmodi eamdem 
interdum peperisse monstra, quis neget ? namsie Pli- 
nius : « Claudius Cxsar scribit Hippocentaurum in 
Thessalia natum, eodem die interiisse; et nos princie 
patu ejus allatum illi ex /Egypto in melle vidiunus 
(Plin., lib. vu, cap. 5). In. melle, inquam , quod ejus 
virtutis sit ut. coniputrescere corpora non sinat. Et 
sic in melle marinum bominem, ab as ultima Mau- 
ritania ad Hispanias allatum testatur Alex. ab Alexan- 
dro, solida: fidei auctor (Alex. ab Alez., lib. ni, 
cap. 8). Quem qui legerit, de Tritonibus , diversis in 
locis suo szeculo visis et captis, iisdemque vultu ho- 
minem prs se ferentibus, et corpore prorsus humano, 
absoluta similitudine pubetenus, postremis in piscem 
desinentibus , haud dubitabit in terris posse reperiri 
qua maria quoque producunt ; cum hominis habitatio 
8it potius terra quam tare; ex eujus adrnistiónecunm 
jumeuto possint ejusmodi concipi monstra ac generari. 

Faunos, Satyrosque, et l1ucubos.] Est frequens 


TE VITA SANCTI PAULI, PRIMI EREMITJE. NOTATIO. 114 


Je Faunis apud antiquos historicos, subdit idem A — Osculaiis ejus oculis, manibusque. 


Darenius, eodem anno (ut poetarum fabulas missas 
faciamus), ceriaque mentio. Inter quos Plinius cum 
dicat, przeter eftigiem nihil in eis esse moris humani 
(Plin., lib. v, cap. 8); cuncta hzc, qua accidisse 
Antonio a Hieronymo enarrantur, miraculo evenisse 
dieendum est, ut de multis aliis animalibus, rationis 
licet expertibus, sepe legitur, ea, veluti humano 
intellectu predita , ac Dei nutu reddita pene ratio- 
nabilia, qualia solent homines, exhibuissesanctis viris 
ministeria. Ut (ne a Paulo recedamus) de corvo 
conügit, qui eum diebus singulis per tot annorum 
eurricula, dimidium panis eidem Paulo afferre so- 
leret, adventu tamen Antonii (qnod in admiratione 
foit) integrum attulit, quo reficeretur uterque. Qui 
plura de his desiderat, consulat Onomasticon. 

Constantio.] Ita legendum , non Constantino, ut 
plerique libri habent. Nicephorus, lib. ix, cap. 19 
agens de tractatu Orientis et Meridiei, et vario ani- 
πιλιίυπι in iisdem locis genere : « Quarum (simiarum) 
permultze etiam ad nos delatz: hoc manifesto decla- 
rant. Ex quibus est etiam is qui dicitur Pan, capite, 
vuliu, et cornibus capram refcrens; et ab ilibus 
item deorsum versum caprinis pedibus insistens; 
ventre autem, pectore et manibus mera s'mia, quem 
tum quoque Indorum rex Constantio misit. Quod 
sane animal ad tempus aliquod, eum ferretur in eavea, 
propter feritatem inclusum vixit. Ubi vero mortuum 
est, aromatibus condierunt exenteratum qi ferebant, 
et insolit: forms ostendendsv gratia Constantino- 
polim servatum pertulerunt. Videntur autem mihi 
animal boc olim vidisse Graci, eosque insolentia 
aspectus exterritos, Deum sibi consiituisse; cum 
solemne boc illis esset, ut quz fldem excellerent, ea 
in deos referrent. ld quod in Satyro quoque ab eis 
est factum, qui et ipse simia est. » 
.. Et post sanctum. osculum.] Ex Apostolico vi- 
delicet usu, Rom. xvi; I Corinth. xvi ; ll Corinth. 
xim; | Thess. v; Petri v. Vide Onomasticon. 


Obvia pas- 
sim manuum oscula, non item oculorum. Et ex 
veneratione, et ex affectu libari solita haec oscula : 
de quibus copiosius in Onomastico. 

Ad monasterium, quod postea α Saracenis occu- 
patum. est.| Contigit hoc anno 20 Constantii, Christi 
958. Hierouymus, in Chronico : « Saraceni, in mo- 
nasterium beati Antonii irruentes, Sarmatam inter- 
fecerunt. » Cujus memoria est in Mart. Rom., 11 
Octobr.: « In Thebaide sancti Sarmate, discipuli 
beati Antonii, qui a Saracenis oro Christo necatus 
est. » 

Sabulum capiti superjaciebat.] Solemne in luctu 
et merore, cinere, pulvere, arena caput asperge- 
re. Frequens ejus in sacris Litteris memoria. Vide 
Onomasticon. 

Vidit genubus | complicatis.] Orantium solemnis 
is gestus, qui ab h»reticorum conciliabulis plane 
exsulat. Vide Onomasticon. 


Bj; Hymnos quoque et psalmos ex Christiana tra- 
t 


tione decantans,] Et hic solemnis funeris apud 
Christianos ritus, de quo in Onomastico. 

Leenes duo.] Simile leonum obsequium habes in 
Vita sancti Onuphrii infra, cap. ult. 

Tumulum ex more compost. ἢ Bieronymus , 
epist. 49, ad Innocentium : « Clerici, quibus id of- 
ficii erat, cruentum linteo cadaver obvolvunt, et 
fossam humum lapidibus construentes, ex more 
tumulum parant. » Intelligit per Clericos, copiatas 
seu laboratores, quibus corpora mortuorum humandi 
cura incumbebat. Reatinus existimat clericorum hic 
mentionem fieri ob psalmos decantandos , qui etsi 
decantati in funere ex veterum more, adjuncta tamen 
suadent hic copiatas intelligi, qui olim cleri qu:edam 
pars. Vide Onomasticon. 

Ez intestati. bonis.] Argute. Quod enim ezxtre- 
me pauper testamentum condat, et quid cui relin- 


quat. 
ui patrimonia swa ignorant.] Nempe, quia ut 


Imo terre terram reddas.] Cicero, Tuscul. Quzst., (ἡ Ov ius àit, lib. xm Metamorph. 


lib. 1s, ex Euripide: « Reddenda terre est ter- 
ya.» Verba sunt Amphiarai ad matrem Archemori 
morentem, qui:£ etiam habes apud Plutarchum, in 
eonsolatione ad Apollonium. Fortunatus, lib. iv, 
epitaphio 27, Euphraske : 

« Terra terra redit, sed spiritus astra recepit. » 
Ita legendum, non dedit , vel edit. 

Pallium..... ad obvolvendum corpusculum meum 
defer.| Vide in Ünomastico, Funus, ubi de hoc ritu, 
linteo vel pallio obvolvendi cadavera. 

Sed ul a se recedenti moror sug mortis leva- 
retur.| Baronius, anno Christi $45, non ideo tsn- 
tuin. pallium a Pauto expctitum opinatur, sed quod, 
qui prophetico spiritu Athanasium noverat, et (quod 
levissimum videbatur ) pallium donatun Antonio 
intellexerat; de ipso etiam summos illos tot annis 
exantiatos pro catholica fide labores, exsilia, fugam, 
srumnas, innumerasque alias molestias minime 


ignorarit : quamobrem sic Atbanasii pallium potius, p 


quam aliud alterius hominis tegumentum exposcere 
ab Antonio visus est , ut eo saltem communicationis 
Bymbolo, et propensionis animi erga Athan.sium 
significaret, se pluriini facere hominem, quem tot pro 
fide suscepta ceriamina illustrassent, ac proinde 
omnibus innotesceret, ἃ tanto viro probari fldem, 
quam Athanasius tam acriter strenueque propugnaret. 
Quod quidem baud videbatur mediocris esse momenti, 
ad erigeudos titabantium animos, et roborandos illos, 
qui solidi in fide perstarent. Siquidem tanti facere 
solet populus illustrium monachorum de fide catho- 
lica testimonium, ut Ariani hoc sentientes, mentiri 
non sint veriü, magnum Antonium eadem de fide 
secum una sentire; adeo ut eam ob causam ipsi opus 
fuerit, relicta intima eremi solitudine, Alexandriam 
usque descendere, et de catholica fide, quam coleret, 
iblíce, ne populus laberetur, specimen edere, Af- 
mat id sane Athanasius in Vita ipsius. 


Pauperis est numerare pecus. 
Et Horatius, lib. 1, epist. 6 : - 
Exilis domus est, ubi non et multa supersunt , 
Et dominum fallunt, et prosunt faribus.... 
Qui uno filo villarum insuunt pretia.] Ἐκ Tertul- 
liano expressum, lib. de Habitu muliebri, cap. 9 : 


 « Unolino decies sestertium inseritur, saltus et insulag 


una cervix fert. » 

Jlle concavis manibus nalure satisfecit.] Idem de 
Diogene habet Laertius, lib. v1; et 46 Hieronymus, 
l. 1 contra Jovinianum, c. 9: « Quodam vero tem- 
pore habens ad potandum caucum ligneum, vidit 
puerum manu concava bibere. » [1 legendum ex 
Ms. peroptimo collegii nostri Lovaniensis, non cavum. 
Quare χοῖλον ξύλινον Mariani Victorii hic locum non 
habet. [n Laertio pro cauco ligneo est χοτύλη. Oc- 
currit cawci vox et in Vita saneti Abrahae eremite , 
eap. ὅ, de quo post. 

Auratis obvolvitis. vestibus. ] De vestitu moriuo- 
rum Gretzerus noster, lib. 1, de Fun. Christ. cap. 
δ; et Kirehmannus, lib. 1, c. 10, de Fun. Rom. 
Quod hic suggillat Hieronymus divitum corpora aura- 
tis vestibus et serico involuta, ex merito et religione 
tributum hoc sanctis viris, et martyribus. S. Atliana- 
sius, in Vita sancti Antonii, cap. 56 : « Mos /Egypiiis 
est, nobilium, et precipue beatorum martyrum 
corpora linteamine obvolvere. » Vide ad eam Vitam. 

Hieronymi peccatoris.] 1a sepe Patwes humi- 
litatis affectu se inscribere et subscribere soliti. Vide 
Ünomasticon. 

Tunicam Pauli cum meritis ejus.] Agnosce, ha- 
retice, fidelium ex sanctis operibus merita ; et, 
qui divum Hieronymum legis, zstimas; fldem quo- 
que ejus ad animz salutem imbibe. Disce sanctorum 
reliquias, vestes :xstimare. Gregorius Naziauzenus 
Orat. Xv : Καὶ ἡ μηλωτὴ Ἐλισαίον πλείω δυνηθεῖσα 


Ὁ 


ὅ τά σηρῶν γήματα, καὶ ὁ 
€ E Elisai melote, qui plus virium habuit, quam 
flld serica, et aurum vestibus per vire assutum. » 
Joannes Chrysostomus, homil. 2, ad populum Antio- 
chenum, ubi ait regem divitem Elia. paupere indi- 


guisse : Οὕτω Juin pecipo. τὸς πορφυρίδος ἡ μηλωτή ἦν, 
Ὁ 


xai τῶν βασιλικῶν αὐλῶν τὸ σπήλαιον τοῦ δικχαίου. 
ἐ Adeo splendiiior trabea erat meíote, et regalibus 
aulis justi spelunca. » Ita Theodosius Senuphii mo- 
nachi superhumerale δὲ baculum, galez lancexqué 
sua praetulit. Acta Cyri et Joannis, apud Metapbra- 


b£ viris PATRUM LIBER PRIMUS. 
βιασθεὶς εἰς ἐσθῆτα χρυσός. Α sten, δ᾽ Januari[ : « Munit. caput superhumerali, 


quavis gafea totius, baculo autem. fnunit dexteram, 
lancea longe validius, et hac ratione confidens fore, 
ut hostibus videretur terribiffíor, qaam olim (nt aiunt) 
dava, ercules. » Similia apud Glycsm, parte. iv 

nnal. 

(61) Quam régum furpuram cum fegris sais *.] Tta 
manuscripti, et editiones vetustiores. Recentiores 
substituere, cum penis euis, nescio am aüctoribus 


€ — | 


IN VITAM BEATI ANTONII PRJELUDIA. 


RLLÜSTRIUM VIRORUM DÉ BEATO ANTONIO 53 


ELOGIA. 
lHieronymus, de illustr. Kccl. Seript., cap. 88. 

Antonius monachus, cujus vitam Athanasius Alex - 
ándrinz urbis episcopus insigni volumine presecutus 
est, misit A&qyptiace ad diversa imonssteria Apostoliei 
éensus serinonisque epistolas septem, 4: iti Graecam 
linguam translate sunt, quarua) przcipua est ad Ár- 
senoinas. Fierait sub Constantine & filiis 6jus reggan- 
fibus. Vixit innos éentum quinque 

1den, in Chronico anno 19 (à) Constantii. 

Antonius monachus centesime es quinto :lolia 

ahno in etefo moritur, 86 


Gelasius dist. ἴδ, cap. Sancta Rotnana Ecelesía. |. - 


Vitas Pauum, Pauli, Antonii, Hilarionis et omuium 


t Vita Antóuii eonscripta est a magno Athanasio, 
episcopo Alexandrino. » 
Gregorius Nasianzenus, oratiohe xt. in laudem sanctá 

thanasit. 

Πάντα μέν τοι τὰ ἐχείνου (τοῦ ᾿Αθανασίου) λέγειν τε 
«αὲ θαυυάξειν, μακρότερον ἂν cto τυχὸν, ἢ χατὰ τὴν 
καροῦδαν ὁρμὴν τοῦ λόγου" καὶ ἱστορίας ἔργον, οὐκ 
ἐὐφημίας" ἃ καὶ ἰδίᾳ παραδοῦναι γραφῇ παίδευμάτε xal 
δόνσμαι τοῖς εἰς ὕστερον, εὐχῆ; ἔργον ἐμοὶ, ὥσπερ ὧν 
ἐκεῖνος ᾿Αντωνίου τοῦ θείσυ βίον συνέγράψε, τοῦ κοναδιποῦ 
βίουνομοθεσίαν ἐν πλάσματι διηγήσεως. 

« Atque emnem quidem ilius (Atbanasii) νδι8 
sermone prosequi &c Htadibus efferre longius foríasse 
faerit, quam orationis lustitutum ferát: atque. histo« 
rie opus faerit, nen encomii ; quam etiam, ut poste- 


eremitarum , quas tamen viv beatus. scripsit Hiero- Ο ri$ decuinemto atque. oblectatiosi futarsm, proprio 


nymus, cum omni heaoere seseigimus. 
Honorius, de illustr. Eccl. Serigt. ὁ. 98, caruit ea 
dive Hieronymo, 
477 Antonitt rorachus, cujos vits Athanasius 


Jnsigni veluminé prosecutus est, tnisit «epteui epi- 
siolas ad diversa monasteria, apostolici sensus €t eer- 


nd Trithemius, de Script. Eccl. 

hntonius πιοδδόδυο οἱ ábbas, tatione AEgyptius, 
vit éanctissimus, etemique cultór insignis, cujus pre- 
eenia leudam usiversue porsonst orbis , naulis reli- 
giose $c beate vite normár prssbeit ; qui etsi Titteras 
fiódi didicerit, ἴα divinis tamen Scriptutis aideó erudi- 
Ve fuit, ut nalies deetorum sé ei preferre przsume- 
ret. Habebat memoriam pro libris , intellectum et 
sensum pro litteris, gratiam pro $tudio lectionis. 
Dictavit /Kgypliace sermone ad diversa oenobia, 
spostolici setius atque sermoftiíie varfas Epietelas (b). 
E quibus exstat. insignis illa Ad Arsenoitas epist. f, 
&d alia coenobia epist. 6, Ejus vitam beatus Athanasius 
epiecopus Alexandrinus imsigwui volumime, (Graeo 
sermone descripsit. Claruit auf, Constantino Magno, 
ei fliis ejus regnantibus, 3no0 Domini 5750, multia 
coruscans miraculis. 
: P£ SANCTO. ATHANASIO (c) , VITA HUJUS 
SCRIPTORE. 

Menoea Gracorum ὃ] Janzarii in Vita Antoni. 

Ὁ δὲ βίος αὐτοῦ συνεγράφη ὑπὸ τοῦ μεγάλον ᾿Αθα- 

γεασίον ἐπισκόπου ᾿Αλεξανδρείας. | 


scripto mandare cum primis óptarem ; quemiadtrodatn 
ipse diví Antonii Vitam conscripsit, cum vit mo- 
pastiesy leges sub. narratienis spotie premulgaret, » 
Ephrem, serm. ascet. in illud : Atvende tibi ipsi, cap. 
10 ; sive, serm, 10 de modereéione risus, 

Cujusmodi sanctus Áttonius éxátitit, quemadmo- 
dum et sanctus Athanasius archiepiscopaes meminit in 
Vita quam de eg conseripsit. 

Palladius, Histor. Lausiac. cap. 8 in Ámmone. 


Hoc antem miráculutr (quomodo Atrtmón ultfa 
Lycun ffuvium divinitus translatus sit) narravit 
beatus Athenesius, Alezandrim episcopus, scribeus in 
Vita Antonii. 


fj Auctor Vite sancti Pachomfi, interprete Diongsio Επί- 


guo, cap. 1. 
; 98 Col (Antonio)sénetas Athagasius Alexandrinae 
&vitatis antistes, peoptio stylo testithonium praebuit ; 
dignus sane relatot éonversatioits Anuinii, qui juxta 
gappliceaüonem frawom, Vitam ejus pro multorum 
eommodittte perseriberet σὲ sjmolewdum: eum viris 
spiritalibus exhiberet 
Socrates, Eccl. Histor. libe τς cap. 17. 

*Orteiog ἦν ἐπὶ t&v χὑτῶν»» χρόνων καὶ b μοναχὸς ᾿Αν» 
τονίος ἐν τῇ ἐρήμῳ τῆς Αἰγύλτον, ὡς φαάνεφῶς τοῖς 
δαίμοσιν ἀντεπάλαιεν ἐφευρίσχων τε αὐτὸς τὰς τέχνας 
xl τοὺς ἄθλους, καὶ ὅπως κολλὼ ἐποίει τεράστια, reper 
τὸν λέγειν ἡμᾶς. Ἔφθασε γὰῤ ᾿Αθαναδίος, δ᾽ Αλεξανδρείας 
ἐπίσκοπος, μονόδιθλον εἰς τὸν αὐτοῦ βίον ἐκθέμενος. 


) Anmoil 


41] 


IN VITÁM BRATÍ ANTONE PELELUDIA. NOTATIO. 


418 


« Qualis vita ét poribus Antonié moitiéhüs ἃ Aletandrinte urbis episcopus , Insigal voluttillie pra- 


in solitudine Egypti eisdem fuerit temporibus, 
quomodo cum dzmonibus palam et aporte dimaicarit, 
iorum astutias δὲ calidas poghas deprehbenderit, 
mu'ta prodigia et miracula ediderit; quoniam ab 
Athanasio Álexandrie episcopo inlibro separátig 
de ejus Vita coneoripte jam pridem espositum est, 
éadem nd$ cómmeitiotaré plane videtüt supertáet- 
tieum. ὃ - 
Jdem, lib. 1v, cap. A8, Eccl. Hii. 
doóteu τοῦ 'Αμμοῦν τὴν ψυχὴν μέτά θάνατόν, &v&- 


"λαμξανομένην ὑπὸ ἀγγέλων, ὁ xaT' αὐτὸν βιώσας Ἀντώνιος 


ἐθεάσατο, ὥς φοσιν ἐν τῷ βίῳ αὐτοῦ ὁ τὸς ᾿λλιξανδρείοις 
ἐπίσχοπος ᾿Αθάνάδιος. 
« Hujus Ammonis animiatii post moftem ἀν angelis 


&eCulus est. 
Idem, ibidem, oap. 87. 

Feitht Athanasii histortá, Anionti tfrotratfhi vitii 
Continens. 

Rufinus ; lib. 3 Hist. Ecel, cap; 8; 

Dé tittdtibus Antonil, atque institatis et 5dbtietate 
inéntis, üt íi solltudíné vitam degens, usus solum- 
modo sit consortio bestiarum, et de d:emponibus cre- 
bros agens triamphos, placuerit Deo sapra euuttos 
mortales, ttqué institutioniS &uz prtxchara osque in 
hodiernum monachis exempla reliquerit, volentem 
me aliqua expeaere ille bhbelhus exclesit, qui ab 
Atharasiv scriptas, etism Laun sermone éditus est. 

Paulinus, prologo Vite sancti Ambrosii Á Aprilis. 


ip celum sublatam, Antonius, qui eisdem vixit tem- fs Horiatis, venerabilis Pater Augustine, ui sicut beali 


poribus, vidit ; quemadmodum ab Athanasio, Álesan- 
dri:e episcopo, in ejus Vita commetnoratuim est. » 
Nicephorus, lib. viu, cap. 40. 
Verum lic, tanquam gustus quidam , et. exigua 
imago Antonii vitse et institüti sitit exposita, ut ex his 


Vniversam ejus, qualis fuerit, philosophiam colliga- 


mus, Quom rebus omaibus optimus Athanasius, eui 
6t nm (uit eharissimus, eeplose fhemoris posteritá- 


tis litteris mandavit; certaminibus ejus contra da- 
mones, et artibus, quas adversus illos adinvenit, 


aliisque vit prodigiis et retiae quibasvie conseriptis, 


"ut liber is motiastici institütt cgi firiis quidam ésáet. 
, Hieronymus, Catal, illustr. Eccles, Script., cap. 88, 


Antoniu$ momsthus, edjue Viam Athenasius, 


viri, AtWanasius episcopus dt Mierony mus presbyter, 
stylo prosecuti sunt Vitàm sanctorum Pauli et Anto- 


. Bii in eren positorum, etc. 


DE EVAÁGRIO PRESBYTERO, Cif4 HUJUS 

INTERPRETE. .. 

Hieronymus, Catal. illustr. Eccl. Script., eap. 125. 
49 Evagrius (d) Antioehke episcopus, acris ac 
ferventis ingenii, cum adhuc esset presbytef, diverga- 


rum hypoilieseon tracíatus mihi legit, quos neodum 


edidit. Vitam quoque beati Antonii de €roeó Atha- 
fiásii im sermonem hostrum tzanstolit. 
Similia babet Honorius, cap. (25 de illustr. Eccl. 


"Script 


ROSWEYDL NOTATIO. 
(a) Aio 49 Constantii.] 14 Fettissirhe Entsebii (ΟΣ imp.; atque ita justi cv anni, quibue Antonius vixit, 


Chronicon mnuseriptur Aftisridinim , Πὰ Pottaci 
et Scaligeri editio, 

Bardnins, toto. HL; snnó Decfi Ὁ (qiétil se Christi 
annui subit 255) invesiigan* Panli dd eremtm 
ftügath e Aronti 66o, $s:&fit ex Chfonieo Eusebii 
δἰ Ifiefühymi, Aetomiüm 6biisse snno 21 Juniotis 


: Constantii ; etii Constantii amo ipse post, ih Anra- 


' libus; tótr- HF; i 
suero 8. od 
: fariotüis repeut tori. IV, ad simum Ghristi 5782. Idem 


Anhefüm serie, αἱ Christo assignat 
éttisione imtesiigandi setatem Hi- 


(&tnetr, lero IH, anné Chrisi 558, Constantii 22, 
obit eolloctt. Quod éar fecisse potuerit, 
mex inquiram, 

Dep?avstó CNtonléi Codié& tt&hm Barorftitn, su- 
prs dixi; ad Ὑ πὲ sdtieti Paul), Quod hunc festus 
probandam. 

Volgsur CiWohiti. Easebitni éditió, Quo (suis Ba« 
fotfios, potiftt Anionh fritslein Anno ἢ Decii, Christi 
451, et obitum ejusttems antro 2t Constantii Junioris, 


' Christi 961; Curl suteiti ex é6dort fulgári Chronico, 


pósteftere hoc Mje5, coistet Aitonium obiisse mtis 
anno 105, ceffrm est vel hatalein. Atonli, vel mor- 
testet. ejusdem dieit male masigtihti in ea editione, 


etsurgunt, Nee aliter leciüm in Eusebio, temporo 
Gregorü Teroneasie, Nim iu ille hbro r, esp. 38, 


. Histor, Frane. : « Constantii. Jjuniorie. anno 19, An- 


. eodess Eusebià Chreniee, Antonii ebinma Conti 


teniw& monachas Wwehsikt, salis ambe 405,5 Ma 
M$. Trudonensis, οὐδὲ in t*ulgeiis male sit $00. 
Sed et Vincentius, Spes. bist, lib, xsv, eap. ἐφ, ex 
anii 
lunieris anno 19 ponit Queré dé Anmenià obitn in 
vulgato Eusebio metachronismus est duorum anno- 
ruin , si ab aunis aatis Áptonii ef annum nativitatis 
et annum óbitus excludás; vel me(acbronismus est 1v 
annorum, si et Dativitaus é( obilus aunos numero 
aunorum 2etatis ejus comprehendas. 

Mirstis suni sáne Baroniam?, «tod , ét tomo I1, 


- m$ ὃ ΓΟ, &xens dé Paafi etemite fuga, ibidem 


cui & Ghristi) gtine $D0£, quo ponit πον Ahto- - 


rHufr/, ad abiti 565, dà6 eumdem pott denatum, 
interetttant aáni ΟΥ̓, (οὐ si deos annos addas, et 
eum *idelietel qe& nau est, δὲ eum quo denatus 
Antonivs (dii. tamen àddéndi videntur, cum diesfur 


' &mno 108 «ttis inortuug Antonius, non autem pest 


- Witam Paefi dixi, Antenii nativitas corsigaatur nno: 


&nnut 108), éxsurgent anni cix, euim tantam cv 
ati, qtos Antoriius viXM ; deberent intercurrere vel 
exsurgere. 

Rectissime igitur Ín Ms. Eusebio Armaudino, ut ad 


4 Decii, ebitue vero anao 19 Ceonstautii Junioris 


ssserst e$ Chrohieo Fusebif (depravato, ut diximus) 
Ahtówium Obiüste δήπο 21 Constantii Junioris; ta- 
wiem tomo llf, sino 99 ejusdem Constantii , obitein 
Ahtoni . Cujus fel rstionerr duni invesiigo, 
fon sharh reperto, qusm qued foríassé Baronius, 
tomo Il, aetrau ὃ Deest, quó tiàluS Antontas, annis 
statis ejasdem arinufneráverit; &tque Μὰ ab anno 1 
Decii adusque Ceénsiantii Jenio?is &hnom 21, eam 
simul itfíchudefido, jmtátiohé Batonisitra Justi evsur- 
gent anni Cv, quse Suprema fit siae Amtotii. Tomo 
vero Ht, videtut annum ὃ Deci nom snmnam.rstse 


- annis statis Antonii, sed 1 annutir Statis Antonii, a 
' Peeiáni imperii &nno € ihehoasse, quáfe et obitem 


Antonii ad annum $3 Constantii Puniofis Bodem to uo 
Jli prorogavit. 

Quod vero dizi , Peetissime ih Ms. Eusebio Ánian- 
dino nativitatem Antonii consignari anno 4 Decii, 
ob tem verto 19 Gonstantii Junioris, atque ita justos 
cv anms elatis Antonii exsurgere, ita intellige, quia 


cum valgete editiones (etiam correcWores Poutaci 


119 


- DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


et Scaligeri) inter annam 20 Diocletiani et 4 Con- Α quorum meminit Aogustiaus lib. vm  Confess., 


stantini duos annos statuant, eosque Galerio tribuant, 
Amandinus Codex unum tantum annum intermedium 
statuit, vulgatumque de Galerio paragraphum omittit. 
Qui et si admittatur, ejosque imperio duo anni tri- 
buantur ante annum 1 Constantini , non necesse erit 
duos annos intermedios ponere inter annum 20 Dio- 
eletiani et 4 Constantini; sed primus annus Galerii 
concurrere potest cum 20 Diocletiani, quippe cum 
Diocletianus anno 30 ümperii sui 20, n Kal. Maii se 
imperio abdicarit, indeque annum 1 sui imperii Ga- 
Jerius ordiri potuit. 

Et quidem non nisi unum annum debere interce- 
dere inte? annum 20 Diocletiani et 1 Constantini, 

obatur; tum ex ipsiusmet Eusebii Chronico, quod 

iocletiani anno 19 diserte babet : « Quarto anna 
persecutionis Constantinus regnare orsus. » Atqui 
eum Diocletiani anno 19 persecutio oria sit, si ei 
addas ejusdem 920, et unum intermedium inter an- 
num 20 Diocletiani et 1 Constantini ; quid restat, nisi 
ut 1 annus Consiantini, 4 sit persecutionis? Tum ex ΄- 
Politia seu Actis sanctorum Patrum Metrophanis et 
Alexandri, apud Photium, in Biblioth., Cod. 256, 
Ubi dicitur : Τρίτον δ᾽ ἤδη τὸτε ἦν ἔτος τοῦ χαθ᾽ ἡμῶν 
διωγμοῦ, ἐν ὦ x«l. κονστάντιος πρὸς τὸν ἄφθαρτον βασι- 
λείαν, τὴν ἐπικήρον ἤμειχε. « Tertius tinc. agebatur 
&unus persecutionis in Christianos excitate , quo 
Constantius eum ztcrno regno caducum commuta- 
vit. » Ad si duos annos intermedios ponas inter 
annum 29 Diocletiani et 1 Constantini, non jam tertio 
persecutionis anno Constantius obierit, sed quarto, 
Ul ex modo inita tempoiis ratione manifestum est. 
Tum ez ÜOlympiadibus assignatis in Ms. Kusebio 
Amandino. Nam primus annus Olympiadis 271 con- 
signalur anno 20 Diocletiani ; secundus anno inter- 
medio inter 20 D;ocletiani et 4 Constantini ; tertius 
anno 1 Constantini. Unde clarum evadit Eusebium 
non nisi unum annum inter 20 Diocletiani et 1 Con- 
stantini collocasse. 


Sufficiant hzc pro modo notationum, qux» omnino C 


dicenda fuere ad rite subducendum numerum anno- 
Fu a2tatis Antonii, 


b) Varias epistolas.] Septem enumerat bic ipse 
Tritbemius, et unam ait scriptam ad Arsenvoiias; 
quod verum est , eoque nomine babetur secunda in 
editione Coloniensi. Hieronymus quoque unius tan- 
tum, tanquam przcipus, ad Arsemnoitas meminit. 
Quare nou recto. apud Possevinum est omnes eeptem 
epistolas scriptas ad  Arsenoitas. Quod eiiam male 
tituli preeferunt in Bibliotheca sanctorum Patrum. 


Harum epistolarum non est ex Graeco interpres 
Symphorianus Champerius, ut est apud Possevinum, 
sed Valerius Sarrasius, Symphoriano editionem pro- 
eurante. 


Quod vero Possevinus in Apparatu sacro in Án» 
tonio citat ex Trithemio, Scripsit quoque celebre opus 
duorum librorum, quod Melissa, id est Apicula, no- 


cap. 6. 

Tertio, quia recenset historiam illam de anima - 
Ainmonis, quam Palladius, cap. 8, et Soerates, lib. 
1v, cap. 18, ex libro Athapasii de vita Antonii re- 
ferunt. 

Quibus addi possunt et alia non minus certa testi- 
monia. 

Primo, certissimam testimonium beati Ephrem 
suggerit , qui ex bac vita nomine Atbanasii duo loca 
ad verbum cilat, quz vide in notat., capite 93 et 60. 
Idem qu0que in epist. ad Joannem monachum brevi 
Antonii Vite snacepbaleosi (qus singula in hac 
Vita habentur) monachos ad communem vitam hor- 
tatur. 

Secundo, :eque certum indicium suppeditat auctor 
Vite sancti Pschomii, quam jam olim Dionysius 
Exiguus interpretatus est, qui Athanasii nomine 
mentionem facit Ammonis et Theodori, qui in hac 
Antonii Vita occurrunt. 

Tertio, Damascenus, orat. t, de Imaginibus, ex 
hac Vita locum citat, quem bie babes, c. 57, uti 
catena ms. in Lucam ex Graecis Patribus collecta, 
quae exstat in Bibliotlieca Palatina, referente Felck- 
manno. 

Quid, qusso, testetius, ad auctori alicui librum 
asscerendum , adduci potest? Sunt tamen hzretici, 
qui subdubitare non verentur an hzc, quz hic exhi- 
betur, Vita, sit ab Athanasio scripta. lta Magdebur- 
genses, centur. iv, eap. 10, pag. 1506, nulla tamen 
vel ratione vel conjectura, vel auctoritate addita. 
Dubitat et Petrus Feiekmannus Coronzas, qui nuper 
Atbanssii Grzcolatinz editioni praefuit. 

Sed non inselens, dubitare haereticos, ubi quid 
eorum palato minus arridet, uti in hac vita przclara 
monachismi signique crucis testimonia. Verum pre- 
fractior et magis effrons incedit Rodolphus Hospi- 
nianus, de Orig. Monach., lib. 11, cap. 4, et cum eo 
Abrahamus Scultetus, Meduil. Theolog. Patrum parte 
II, qui ausi fuere asserere scriptum hoc, quod hodie 
sub Athanasii nomine cireumlertur, nullam prorsus 
fidem mereri, imo insulsi hominis commentum csse ; 
quí paribus his argumentis instant, ita ut alter alte- 
rum exscripserit. 

Primo, nuper enim admodum ad reliqua Athanasii 
opera scriptum hoe adjectum est. Grace enim non 
reperitur, nec jn Basileensi, nec in Auglicano, nec 
in aliis Codicibus. Respondeo, scriptum hoc in ipsis 
typographize cunabulis Athaoasii nomine impressum 
fuisse Latine in Vitis Patrum; et passim in mss. li- 
bris, iisque vetustissimis inveniri. 31 Cujus textus 
Graecus anno 1611 Augustse Viudelicorum prodiit ex 
ejncdem civitatis bibliotheca, curante Davide Has- 
chelio, ut jam dixi. Qui et ex Anglicano Codice Hea- 
rici Savilii variantes lectiones adjecit. 

Secundo, non reperiuntur in ljoc scripto vitas mo- 
nasticz leges, quas Nazianzenus scribit Atbanasium 
$uO0 narrationis pretextu promulgare voluisse. 


minatur, aitque Trithemium errore labi; vere labi- D TW : Sanctorum Vita (ut ait sanctus Ambrosius 
ib. 


tur, si ita scripsit. Sed in Trithemio ea verba non 
jnvenio, Suspicor hoc verbis Trithemii additum ἃ 
Margarino de /a Bigne in prima editione Bibliothecz 
SS. Patrum, qui libros illos Antonii Melissz, nomine 
Antonii Magni ediderat. Sed error correctus tomo V 
Bibliothecse sanetorum Patrum secunda editionis. 

o Athanasio.) Vitse sancti Antonii. auctorem esse 
Athanasium nullus dubitare poterit, qui elogia prae- 
missa legerit. Et Grece quidem nunc recens prodiit 
anno 4614 Auguste Vindelicorum, curante Davide 
Hoeschelio ; qui et interpretationem suam , et notas 
ΩΝ . Greecum maxime spectantes textum , 84-. 
ecit. 

Athanasio eam asserit Bellarminus noster tom. ll, 
eontr. 2, l. 2 de Monachis, cap. 4. 

Primo, quia est revera insigne volumen, ut Hie- 
ronymus dicit fuisse librum illum Atbanasii. 

Secundo, quia contnet plurima ilia miracula, 


de S. Joseph, c. 1) ceteris norma vivendi est. Et 
Hieron., epist. 2 ad Nepot., de Vita Heliod. Nor- 
mamque vitz ejus, exemplum habere virtutum. ldom 
Epist, 15, ad Marcellam , de Asellze Vita : Conversa- 
tionem illius perfecte vite normam arbitrentur. Et na 
ab ipso Antonio discedamus : γὰρ μοναχοῖς 
ἱκανὸς χαρακτὴρ πρὸς ἄσκησιν ὁ ᾿Αντονίου βίος. Per[e- 
cta est siquidem ad vir(utem via , Antonium scire, quie 
uerit, ut ait Athanasius in hujus vitz:e preefatione. 
ec paucas sanctus Antonius monaslicas leges, ex- 
bortationibus suis, qu:e in hac Vita babentur, expri- 
mit. Quod si fHlospinianus, vel Scultetus, vel aiius 
quivis Calvinista, ex vitae hujus prescripto vitam 
suam componcret, n3 ille monasticis legibus egregia 
obsecutus diceretur. 
Tertio, cum auctor acripti bujus demonstrare co- 
natur, Áutonium Christum in omni vitse sus cursu 
imitatum fuisse, ita pueriliter et ridicule de eo fabu- 


131 


IN VITAM BEATI ANTONII PRAELUDIA. NOTATIO, 


122 


latur, ut, nihil eum judicio eum legisse in Atha- Α ex Hier., epist. 16). Postea vero, multis pr:termis- 


nasio merito dici queat. Respondeo, non mirum hoc 
a.Calvipiapis hominibus asseri, eum de ejus sortis 
hominibus, sero licet insipientiam suam recognoscen- 
tibus , et sanctis ipsis jam olim dictum sit : Hi sunt 
quos kabuimu aliquando in derisum οἱ in. similitudi- 
nem improperii, Nos insensati vitam illorum estimaba- 
mus insaniam (Sap. v)... 

Quarto, f2isus hic auctor dicit Antonium indocium 
fuisse et literarum imperitum , cum alii contra asse- 
rant causidicum faisse, et valde doctum. Respondeo, 
Et indoctus fuit, et doctus Antonius : indoctus quidem, 
id es!, litterarum imperitus; doctus vero Dei dono, 
et sagacitate animi. Quod habes in Vita per Athana- 
sium. Nam cap. 4 dicitur quod non passus sit se lit- 
teris erudiri ; ergo reete litterarum. imperitus. dicitur, 
et indoctus, id est, non doctus litteras, qui tamen 
apud eumdem. capite 58, dicitur a Deo doctus, seu 
Θεοδίδαχτος. Quod utrumque de eo testatur divus Au- 
gustinus, prolog. lib. 1 de doetrina Christiana : « An- 
tonius, inquit, sine ulla scientia litterarum Scripturas 
divinas et memoriter audiendo tenuisse, et prudenter 
cogitando intellexisse prsedicatur. » 

Quod vero causidicum aiunt fuisse Antonium, sane 
causidicus fuerit, sed ez eorum numero, qui eternam 
vitam accipiunt, et efficiuntur. causidici sanctitatis, ut 
"A sancto Tiburtio habetur in Vita sancti Sebastiani, 

. I. 

Mirum profecto mihi visum, Antonium ab aliquibus 
causidicum dici , ut citat uterque hzreticus loco jam 
citato, nullo addito auctore. Quod cum diu qua:is- 
sem, tandem in Hospiniano, lib. i1 de Monachatu 
cap. 1t, video citari Suidam ad hoc propositam. Qua- 
re eum adeo. Ille vero non Antonii nostri meminit, 
qoi ortus fuit in Egypto in vico Coma juxta Hera- 
eleam, ut habet Sozom. lib. 1, cap. 15, et Niceph. 
lib. vitz, cap. 40, sed Antonii cujusdam Alexandrini, 
qui Alexandrisz ei Byzantii sororís causam egit, qui- 
que ipsius Suidze ziate vixit, Ait enim : Ἔγωγε οὖν 
χαὶ αὐτὸς ὁμολογῶ τῷ 
por, ἦν ἀμείψασθαι αὐτὸν εὔχομαι τοὺς θεοὺς &v μακάρων 
γόσοις ἤδη συζῆν ἠξιώμενον. « Αἰσυ ego etiam pluri- 
mum illi me debere fateor ; atque ut dii gratiam illi 
in beatorum insulis referant, quorum contubernio 
fru:tur, precor. » Vel potius alterius etbnici aucto- 
ris tempore, ex quo Suidas illa de eo excerpsit ; nam 
deos precari, ethnicismus est. Quare quod de eo ibi- 
dem ait : Γάζαν ἀπέφηνεν ἱερατέραν πολλῷ μᾶλλον, ἢ 
πρότερον ἦν : « Gazam multo augustiorem fecit, quam 
prius fuerat; » alludit, opinor, ad Gasensia sacra, 
seu Maru: idolum. Quare et precedit de animo ejus 
conformato πρὸς θεοῦ θεραπείαν τήν τε δημοτελῆ "καὶ 
ἀποῤῥητοτέραν, « ad Dei cultum tam vulgarem, uam 
areanum ; » Dei, inquam, Marne seu Jovis pluvii, 

ui maxime Gaze cultus, ut habetur in Vita sanct 
orphyrii, apud Metaphr., 26 Febr. 

Vides, lector, quid de emedullata ilia medulla 
Sculteti, quid de monachatu seu moechatu Hosepiniani 
tibi promittere debeas, cum tam frivola contra re- 
ceptissimam vilam, contra vetustos Patres, contra 
ipsam vetustatem producunt argumenta. Sed displi- 
cuit videlicet reliquiarum cultus, qui ex hac Vita la- 
eulenter probatur, ideoque Scultetus, cap. 16 Syn- 
thesis doctr. beati Athanasii, banc Autonii Vitam 
commentitii auctoris scriptum vocat. 

Firmum igitur f)rtumque sit, Athanasium hujus 
Vite auctorem esse. Àu vero et flnem Vitae huic at- 
texuerit, dubitatur. 

Baronius, anno Christi 245, Julii pape 7, Constan- 
tii et Constantis impp. 7. Quod, ait, in Vita Antonii 
ab Athanasio conscripta , de congressu Pauli cum eo 
nula penitus mentio habeatur, inde accidit, quod 
( ut eodem Hieronymo auctore dictum est) Athana- 
sies res gestas Antonii, ipso adhuc vivente, scriptis 
commendavit , easque Romam detulit ante bienuium, 
eum a Julio papa vocatus eit, quo tempore bxc de 
Paulo nendum acciderant ( Baron., anno Christi 540 


Sis, appositus est ejus obitus ; sed an ab eodem Atba- 
nàsio, baud asserere auderem. Idem sentit Possevinus 
in Apparatu sacro in Antonio. 

Ego vero nullum dubitationi locum invenio, quo 
minus Athanasius finem vite huic attexuerit ; nec 
Invenissent,, credo, Baronius et Possevinus, si prz- 
fationis Athanasii in hanc Vitam fuissent memores. 
lta enim ille ad peregrinos fratres : « Quoniam igitur 
exegistis a me ut vobis scriberem de conversatione 
beati Antonii, volentibus discere quemadmodum 
coeperit, quive fuerit ante sanctum propositum, qua- 
lem etiam habuerit terminum vita, » 

342 Cur vero non meminerit Athanasius congres- 
sus Antonii cum Paulo, non aliam causam invenio, 
quam quod non omnia Antonii gesta referat, unde 
peregrinos fratres. monet, ut existiment se minima 
audisse de mazimis. Cum ob portitoris litterarum 
festinationem non potuerit monachos evocare, ut 


p. Plenius aliquid addiscens , munera majora transmilteret, 


Quando vero contigerit Athanasium scribere Vitam 
Antonii, eamque Romam deferre, quoniam ejus rei 
nunc aliqua mentio facta est, porro investigemus. 

Baronius, anno Ghristi 510, Julii pap: 4, Constan- 
tini, Constantii et Constantis imperat. 4. Quam vero, 
inguit , proficuus fuerit Athanasii Romam accessus, 
vel ex eo potest intelligi, quod in urbem invexerit 
ipse primus AEgyptiorum monachorum institutionem, 
vitamque admirandam Antonii Magni, licet adhuc 
viventis, a se conscriptam detulerit : quod vits» genus 
ad omnes Evangeliez perfectionis numeros atiempe- 
ratum, etiam nobilissimx Roman» femins consecta- 
ri cceperunt, Tradit enim hzc de his esnctus  Hiero- 
nymus : « Nulla eo tempore nobilium feminarum no- 
verat Rome propositum monachorum, nec audebat 
propter rei novitatem, ignominiosum (ut tunc puta- 
batur) et vile in populis nomen assumere. Hec 
( Marcella scilicet ) ab Alexandrinis prius sacerdoti- 

us, papaque Athanasio, ef postea Petro qui perse- 


ἀνδρὶ μεγίστην ἀτεχνῶς τὴν y&- (δ cutionem Árianz h:reseos declinantes quasi ad tutis- 


simum communionis su: portum, Romam confuge- 
rant, Vitam beati Antonii, tunc adbue viventis, mo- 
nasteriorumque in Thebaide Pachomii, et virginum ac 
viduarum didicit disciplinam ; nee erubuit profiteri 
quod Christo placere cognoverat »( Hieron., epist. 16, 
ad Princip.). Hactenus ex flieronymo Baronius. 

Ex quibus quidem elucet , Athanasii quoque opera 
Marcellam de Vita Antonii didicisse, non tamen quod 
Athanasius tunc Antonii Vitam a se descriptam Ro- 
mam detulerit, quam ipsius testificatione jam vidi- 
mus, post mortem demum Antonii ad peregrinos 
fratres fuisse perscriptam.. 

Prezstitit igitur oma» Atshnasius, quod ante eum 
Alexandrini sacerdotes, quodque post eum Petrus 
Alexandrinus primum presbyter, deinde episcopus 
prastitere; ut quae coram in. /Egypto et Thiebaide, 
vel viderant vel audierant de Antonio et Pachomio 
tunc adhue viventibus, ea Romanis enarrarent. Si 
quis breviculis quedam ab iis comprehensa tunc ve- 
lit, ne memoria exciderent, per me licet ; inodo 
Athanasio ipsi fidem habeamus, quod post mortem 
demum Antonii, rogatu peregrinorum fratrum, vitara 
ejus descripserit. 

Àn vero auno Christi 240 Athanasius Rom:e Mar- 
cellam viduam de Vita Antonii docuerit, existimo 
non omnino certum esse. Nam cum Baronius, tom. 
V, anno Christi. 410 stataat Marcellae obitum , valde 
Jongzevam eam oportuit fuisse, quippe nonagenariam, 
δὶ eam statuamus xx annorum, eum Athanasius pri- 
mum ftomam venit, anno 210. Quz 8626 si Marcel- 
le competit, potest dicto anno Christi 340 de Anto- 
nio ex Athanasio inaudiisse. 

Quod si minor zetas Marcelle tribuenda, cum Atha- 
nasius sepius Romam venerit, videlicet anno Christi 
040, deinde 542, demum 349, potest postremo hoc 
anno Marcella de Antonio didicisse ex Athanasio. 

Pergit Daronius occasioge sancti. Antonii οἱ Mar- 


9: DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. esi 


eelle , bze conira monachorum hostes sobnectere : À in reliquis ommibus eum Keelesit estholien eansen- 
At quibusnem persuasa, inquit ( Baron., anno 340 ), — tirent. 
ejusmodi Vitz mstitutum Deo gratam esse Marcella (d) Evagrius.] Saepius Hierowymes Evsgeii nuno 
sensit, nisi ex innumeris pene mirsculis, apostolicis — uf presbyteri, nune vt sibi cháriscimi, nane ut saneti 
plane signis, atque virtutibus, quas eum Ántoniom — meminit. Vide eum, epist. B et 6, ad Florenion ; 
tum alios , divino illis caleulo suffragante, assidue — epist. 41, ad Ruflinum; epist. 49, ad jwnocchtiom; 
operari cognovit? Erat quidem in Oriente Summam — epist. 45, ad Chromatium, Jevinum οἱ Eusebiam ; 
illud vivendi gevus instar Eliz ac Joannis Baptiste — item in Vita Malchi monachi eaptivi, e. ὃ; et in 
eupetís hominibus etiam ethnicis et imperatoribus — Chronico Eusebii, ὁπό € Aurelimi imperatoris, 
fpsis venerandum, sed et impiis qnoqu^ bzreticis — Christi 975, nbi. eum es familia Pompeisai ducis, 
reverenium, a(que adeo calestibus eivibus admiran- — cognomento Franci, qui Zenobiams devieli, originem 
dum ; utpote qui se in terris concives habere lztan- — ducere asseverat. 
tes, cum eisdem tanquam gentilibus suis amice assi- - Eragrium Vit: hujos iaterpr^tem esse, clare as- 
duo versarentur. Factumque feliciter est ut Athana- — serit divus flieronymus, wt vidimus in Klogic. Cui 
sio propalante inferretor, ac páriter coleretur in urbe — €bnsentiant omnia mss. esemplaria qum Evagtii no- 
sublime illnd vivendi genus, cujus in montibusatque — men huic Vitze prsfigunt. - 
desertis locig tantum cernebantur impressa vestigia ; Non defuere tamen qui Hieronymo hane versionem 
nec detrectavit universus Christianus orlhis in Oc- vel seripticnem tribuant. Hilsriea enim Veroneus, 
cideute sectari quod sciret in. Ecclesia Romana sus- — monachus Cassinensis, prmfatione ante dectrinam 
cepium : quz bzc omnia accepta fert Atbanasio, cum τῷ Dorotbhei, Latine a se conversar, sit « Hieronymum 
alioqui non defuerint ( quod dictum est superius ) " Antonii monachi Vitam ia transtulisse, wt nihil in 
persecutionis retro temporibus, cum in urbe, tum — ea desit ex sensn, cum multa desint ex verbis. » 
aliis quogue in locis monachi ; illos dixerim qui in — Joannes quoque Grynzes, prrfstione Orthodoxogra- 
similitudinem Pauli atque Antonii a persecutionibus — phim ait: « Vitam Antotii γραφικχῶς Hieronymus 
fogientium, edem ex causa in,cryptis, antri, jugis — descripsit.) 
atium, valliumque convexis recessibus delitescen- 3 i "tationem Íni - 
tes, iustar Alize a facie Achab et Jezahel fugientis, d vende equi aliquam eue. opinioni "Fallen: 
Deum propensius colerent; adeo ut licet monacb! — afferre videtur. Nam notat. ad Martyrolog. Rom., 
ipe visum sit urbi novum, res tamen ipsa velus, 47 Jan. . postquam egit de Áctis Aptonii ex Atbanà- 
"S bts Ecclesize pace legibus quibusdam excul- — sio jn Latinum sermonem ab Evayrlo Antiocheno 
eee re rici. propagata. j , versis, ait : « Przstitit boc ipsum idem divus Hiero- 
.Ponausia haretiei, ijdem εἰ circurecelilones di- — nymus, postulante Pammachio, ut ipse profitetar, ad 
cii, qui bis ipsis temporibus adversus Catholicos — eumdem seribens epist. 101, de Opt. gen. terp., 
rassabautur in Áfriea, primi ausi sunt, non de re — quam illam esse putamus qua habetur prz: manibus. » 
psa, sed de noraine a piis quxrere et dicere (inquit — Jdem, tom. Mi Annal., anno Christi 358, ex. divi 
senctus Augustinus [ August. ἐπ psal. cxxxn]) con- Hieronymi epistola 401, deducít eum ἐσ Graco vere 
&ueverunt : « qud sibi vult nomen monachorum ? » — qase Vitam saneti Aatonii 
et inferius : « Nobis dicuat : Ostepdite ubi scriptum . -— " . D 
sit nomen monachorum! » Mespondil post alia ad ,  Le8i. relegi epistolam illam quam citat Baronius, 
bsc ipse : « Quare ergo et nos non appellemus mona G ^9^ semel ; nee tale quid, quale asserit, deprehendi, 
chos, eum dicat Ps^lmus ; Ecce quam bonum el quam Sed imposuit, πὲ video, viro multijuga lectione ot- 
jucundum habitare fratres in. unum ( Psal, cxxxi ) ?.— CUP200, nom. bene perleotus Hieronymus. Postquam 
μόνος enim unus dieitor, et non unus quomodocon- δὴ} divus Hiéromymwue versiones sas, quibus non 
qne, nam et in turba unus esi, sed una cum mulis 59 Verbis, sed sententias sententiis exprimebat, 
unus dici potest, μόνος non potest, Íd est solus ; μόνος exemplo Ciceronis defendisset, itaque se Eusehi 
euim unus solus eat, Qui ergo sic vivunt in unum, ut Chronicea ante viginti circiter annos verlisse asse- 
tnum hominem faeiant, ut ait iHi vere qued scri. 70|2963, Be vel ethnici tantom, vel sua solius nitere- 
piom est ; Una anima, ei cor unum (Aci. 1v); mulia lur suetoritate, addit et alterius. (Evagrii scilicet, 
Corpora, sed aon mulier 39imz2 ; recte dicitur pów,, Wem tamen non nominat) viri seculo suo elarí testi- 
id e«t unus solus, » Et paulo post : « Merito insultant monium. « Verum, ne meorum, inquit, scriptorum 
nomini unitatis, qui se ab unMate 32. pracíderuni, — V5 * 9M auctoritas, quaaquam hoe taatum probare 
Merite iHis dieplie nemen monachorum, quia ΠῚ  "Olwerim, ime semper ab adoleseentia non verba, 
kolumt babitare in woum tum Íratribus; sed sequop- "64 SePiontiss irawstulisse ; qualis super hoc genere 
tes Dousium, Christum divieerumt. 1Hze Augustinus, — Pfatisnoula sit im libro, quo beati Antonii Vita 
: deseribitut (seitiotn a ab Eragrio Antiocheno, ut ns 
Probe jam vides, lector, a quorum partibus sient — testatur in catal. Wivttr. Ecoles. scriptor., eap. 1 
qui pesto hec infelicigsimo saculo monachorum nj. εἶπε lectione cognesee. » EX subdit eam prefatiun- 
ms »4e0 exsecraoiur; et quorumnam profileantur — €/m, quo haie ipsi Vite praüdgitur. « Ex alia in 
86 esse discipulos, cum eorum sectentgr impietatem, b aliam linguam expreaso ad verbum translatio, sensum 
deplo qu»s illi plane impii, eum illi (ut sit Augusti- operit, et veluti heta gramine sata strangulat. Dum 
n5) nomini insuliazent monachorum, quod ab uni. δ᾽ casibus et fgurisservit oratio, quod brevi po- 
tate catholica defecissent; ísti vero duplici aposiasig, 6Γ31 iidieari serapone, lengo ambitu circumacta vix 
mempe quod ab Eecclesim fide e& monastica obser- esplicat. Heo igitur ega vitans, ita beatum Antonium 
ventis turpissima defecerunt :* tales plane fuerunt, te petente Lranspesut, ut nihil desit ex sensu, cum 
qui prime jeterupt fumdamenta ompium heresum, liquid desitex verbia, Alii syMabas aucupentur et 
qum hoe scule prodierunt. Αἰ non hac iantum ex — Miteras, ta qure , 
pere depio (ut. diximus) pejores quam Donaüst:e, Vides, lector, doid Baronium iw errorem traxerit. 
sed wipe; quippe qui) non, sicut illi, de nomiue — Hzc enim verba, Hoc igitur ego witane, etc., nen Hie- 
solum meveriat Catholicis questionem, sed rem ipsam — rongmi sunt ad Pámmachium, sed Evagrii ad lano- 
fuerim otetbiseimo odio inseotali : verum et cum id ' centium, ut hie habes iw prifstiuneula Vites Antonii 
agant, non verbis tantum, sed rebus moreque pre- premissa. Cojus suctorkale suas quoque versione: 
donum, in 'onedteria (um virorum, tum sacrarum — (tuetur Hieronymos. Si enim hose .prafatio divi Hie- 
virginum, ubicungue per vim licuerit, grassati fue- — ronymi esset, non dixisset süpr& : « Vervum, ne 
pint, et debaccheri non cessent, etiam quadruplo de- ' meorum scriptorum parva δὲ aueteritas, » quibus 
terieres iilis habendi aint. Caelerum quod ad alias ^ insinuat se alterius auctoritatem advoestorum. 
260 $peotat, nihil est quod Sacramentarii Donatistis Adde quod In prologo ad Vitam Pauli primi eremitz 
conferri possint, cum hi, paucis quibusdam exceptis, Hieronymus ait: « Quia de Antonio tam Grace 


495 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 


196 


qum Rotaro stp: diligenter (rtoditumi est. » Á nasius, et sí qua ejusmodi sunt alia. Hactenus Posse- 


ua-i alii prodiderint , non ipse. 

Dac fusius aliquanto deduxi, ne temere viderer ἃ 
viro thágno recederé. Maneat ígitur Évagrius Antio- 
ehewus Vite hujus interpres. 

Dices, Gelas:us, decet. de libr. authent. et ayoer,., 
d. f^, videtur asserere etiam Antonii Vitam a divo 
Hierouymo seriptam. Ait enim : « VitasPatrum Pauli, 
Antoan, Hilsrionis, σὲ omniom Eremitürum, quas 
tamen vir beatissimus deetripsit Hieronymus, cum 
omni honore suscipimus. » 

Baronius, notat. ad Martyrologium Romanum, 

41 Hnearii, ex Hieronyrhi épist. 161, non ríte 
intellecta, υἱὲ joe demonstravi, existimavit faetum 
ut Gelasius dixerit llieronymum nona tam verisie 
quam scripsisse Antonii Vitam, quia non verba verbis, 
sed sententias reddiderit sententiis. Quod ipsum re- 
petit tomo 1l! Annal., anno Christi 558. 

' Possevinus, A&ppafatü sacro, in Antonio, etsí cum 
Baronio existimet Vitam Antonii a divo !lieronymo 
quoque Latinitat! donatam, aliam tamen causam &s- 
signat cur Gelasius dicat eum scripsisse (non aantent, 
veriisse) Vitam sancti Antonii. Non, inquit , soluin 
quia seménti^s behteniis reddidit, ut quidam (Baro- 
nius) existimavit, verum etiam quia integriorein emi- 
$i, Àntonii enim ZEgypti Magni, adbuc superstitis, 
eum Athanasius Vitam scriberet, factum est ut eoru: 
qu: subsectüta sunt. praetermissa siat aliqua, ut. et 
ÀÁntouii obitus incertum sit bum ait620us «ii deincepi 
ab Athanasio, quem Romam attulisse res aD Antonio 
gestas aute biennium ejus mortis (intellige lnc Pes- 
sevinum de morte Pauli) nempe a Julio pont. maaxi- 
mo vocatum, Bieronyntus narrat. Àc pruinde haud 
mirandum οἱ bic in Vita Pauli aerrei quas Athana- 
Sius- omisit, de demone in hippocentauri specie, de 
Antonii congressu cum Paulo, de corvo panem affe- 
reute, do pallio quod Antenie largitus faerat Atita- 


vinus. 

Ego vero, ut Evagrium Vitam vertisse Áutonii 
clare satis, nisi me fallit opinio, probavi, quod ab 
Hieronymo quoque faetum, noti sque probatum est ; 
ita. videri alicui possit Gelasius, cum Vitam Pauli et 
Antonii ab Hieronymo ait descriptam, respexisse ad 
Pauli Vitam, in qua tanta. prope Antonii quam Pauli 
ffí menijo. Et sane Grzcea hujus Vite inscriptio in 
biblietheea Bavarieo oirumque praefert. lia enim 

V: Διύγησις τοῦ ἁγίον πᾳύλου Θωηδαίον, καὶ "Avtec 
νίου Α᾽ γυπτίου. Enarratio de sancto Paulo Τίμρθαο, et 
Antonio J£ gyptio. 

Nisi quis lorte Evagriem, Griecam héminem, et 
Blieropymo cenjuncueximum, studiorumque ejus pa- 
tronum, in vertenda Antonii Vita, Hieronymi opera 
üsum essé velit, suaque censoria liieronymi virgula 
subjecisse. Certe interniicant nescio quas llierony- 
míani styff swícturze. 

Quanquam dicere quis possit, Evagrio, etsi Antio- 
ch*no homini, Latinam dictionem :eque atque Grze- 
cam familiarem fuisse, quippe qui originem ducat a 
Poupeiano duce, cognomento Franco, ut habet Hie- 
ronymus in. Chronico, quod supra citavimus, quem 
Latiuum hominem fuisse vero est simile. 

Quidquid demum sit, existime plerasque Patrum 
Vitas siue auctoris et interpretis nomine olim cir- 
cumlatas, uude tam varia de auctoribus Vitarunt 
Patram opinio oria feit, ut vidinus septa, in prole- 
gemenis generalibus. Quin haae ipsam Antonii Vitam 
citans divus Hieronymus, epistola illa 101, cap. 2, 
seque interpretis prefatiuncula defendens, non we- 
ihinit nominis interpretis. Unde lortassis hec Aa- 
touii quoque Vita iwter Pauli et Hilarionis Vitae 
olim deseripta, occasionem dedit Gelasio existi- 
mandi Hieronymum quoque Vite Antonii auctorem 
esse, qui duarum aliarum auctor est. 


£VÍi JANUARII. 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS, 


AUCTORE $ANCTO ATHANASIOs« EPISOOPO ALEXANDRINO, 
INTERPBETE.EVÁGRIO PRESBYTERO ANTIOCHENO. 


€yagrii ab. Juwoceutinus (0) prologus. 


- $55 Presbyter Evagrius Innocentio charissimo filie in Domino eslutem. 

- Ex alia iu aliam linguam ad verbum expressa translatio, aeneus operit, et veluti laum gramen sata stran- 
gulat. Dum enim casibus et figuris servit oratio, quod brevi poterat indicari sermone, loggo ambitu circuu- 
acta vix explicat. lloc igitur ego vitans, vitam beati Antonii, te petento, ita Uransposul, ut uihil desit ex 
&ensu, cum aliquid desit ex verbis, Alii syllabas aucupentur et litteras, tuquare sententiam. 


commun 


ATHANASH EPISCOPI ALEXANBRINI PRAEFATIO. 


. Athanasius episcopus ad peregrinos fratres. 

. Optimum, fratres, iniistis certamen ; aut zquari Agypii monachis, aut superare nitentes virtutis inglantia, 
Etenim apud vos jam plurima sunt monasteria; monachorum quoque nomen est celebre ; et hanc voluntatem — 
vestram juste quisque mirabitur; orantibusque vobis optatum Deus tribues effectum. Quoniam igitur exe- 
gistis a ume ui, vobis scriberom de conversaüone bead Antonii, volentibus discere quemadmodum ceperit, 
quive fuerit ante sanctum propositum, qualem etiam habuerit terminum vitse, e£ ai Vera aiuL ea qua de ipso 
fama dispersit, ut ad ejos aemulationem atque exemplum vos instituere possiiis, magua cum lztilia suscepi 
yesira charitatis imperium. Eienim mibi ingens lucrum est atque utilias hoc ipsum quod recordor Au* 


aao DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 438 
tonii (2), et vos eum admiratione audientes , scio ejus propositum cupere sectari : perfecta. est siquidem ad 
viriutem via, Antonium scire quis fuerit. 


Ergo ut breviter dicam, et omnibus, qu:x de eo referentium sermo jactavit credite, et minima vos existi- 
mate audisse de maximis ; quia non ambigo nec eos omnis potuisse 9 cognoscere, cum et ego rogatus a 
vobis, quantacunque per epistolam significavero, non zqualia sim ejus meritis narraturus. Sed et vos omnes 
hinc navigantes studiose percontamini, quo, singulis quze norunt referentibus, congrua dignaque tanti no- 
minis relatio compleatur. Disponebam itaque post lectionem litterarum vestrarum aliquos ad me monachos 
invitare, et maxime eos qui crebro ad eum ire cousueverant, ut plenius aliquid addiscens, munera vobis 
majora transmitterem. Sed quoniam et navigationis tempora labebantur, et litterarum portitor vehemen- 
tissime festinabat, ideo ea 46:5 et ipse noveram ( frequenter enim eum visitavi [5] ) et qux ab eo didici, qui 
ad prebendam ei aquam non psululum temporis cum eo fecit (4), dilectioni vestra indicare properavi : 
utrobique curam veritatis habens, ut neque plus aliquis audiens, miraculorum congestionem non credat, 
nec rursum meritis ejus inferiora cognoscens, non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro. 


VITA. 


Ca». I. — Antonius (5) nobilibus religiosisque A ob sororem reservatis, qux. et sexu et setate videba- 


parentibus natus, in Egypto oriundus fuit (6), tanta 
suorum nutritus cura, ut nihil aliud prxter parentes 
domumque cognosceret. Et cum jam puer esset, non 
se litteris erudiri (7) , non ineptis infantium jungi 
passus est fabulis; sed Dei desiderio flagrans, se- 
cundum quod scriptum est (Gen. xxv), innocenter 
babitabat domi (8). Ad ecclesiam quoquo cum pa- 
rentibus sepe conveniens, nec infantum lascivias, 
nec puerorum negligentiam sectabatur ; sed tantum 
ea qux legebantur auscultans, utilitatem przecepto- 
rum vite institutione servabat; non suis, ut solet 
ilia etas, pro variis et delicatis cibis unquam t:zedio 
fuit; non 6865 mollioris blandimenta sectatus est; 
his solum qux dabantur contentus, nihil amplius 
requisivit. 

Car.:Il. — Post mortem autem parentum, anno- 
rum circiter decem et octo seu viginti, cum sorore 
admodum parvula derelictns, et domus et sororis 
honestam curam gerebat, Necdum vero sex fluxerant 
menses, quibus ad ecclesiam (ut solebat) accurrans, 
recordabatur quomodo et apostoli, omnibus spretis, 
secuti fuissent Salvatorem (Matth. - x) : et multi, ut 
Jegitut in Actis apostolorum (Actor. 1v), facultatibus 
suis venditis , pretia ad pedes eorum detulissent 
egentibus partienda, qu:xeve aut quanta spes iisdem 
reposita esset in coelis (Coloss. 1). Talia secum vol- 
vens, intravit ecclesiam, et accidit ut tunc evange- 
lium legeretur (9), in quo Dominus dicit ad divitem : 
Si vis perfectus esse, vade, vende omnia tua quzcun- 


tur infirmior. 

Car. lil. — Rursus autem ecclesiam ingressus, 
cum audisset Dominum in Evangelio dicentem : No- 
lite cogitare de crastino (Matth. vi), reliquam quo- 
que portionem pauperibus distribuit; neque se ver- 
sari passus est domi, sed sorore fidelibus ac notis 
virginibus commendata, ut earum nutriretur exemplo, 
ipse jam omnibus s:eculi vinculis liber, asperum at- 
que arduum arripuit institutum. 


Necdum autem tam crebra erant in. Zgypto mo- 
nasteria, neque omnino quisquam aviam solitudi- 
nem noverat ; sed quicunque in Christi servitute si - 
bimetipei prodesse eupiebat, non longe ἃ sua villula 
separatus instituebatur. Erat igitur in agello vicitio 


B senex quidam, vitam solitariam a prima sectstus 


eetate : bunc Antonius cum vidisset, :»mulatus est ad 
bonum. Et primo quidem incipiens etiam ipse, in 
locis paululum a villa remotioribus manebat : exinde 
autem, si quem vigilantem in hoc studio compere. 
rat, procedens, quarebat nt apis prudentissims ; nec 
ad habitaculum suum ante remeabat, nisi ejus quem 
cupiebat frueretur aspectibus; et sic, tanquam mu- 
nere mellis accepto, abibat ad sua. Tali ibidem insti- 
tutus exordio, cum per dies singulos ita animum ro- 
boraret, ut nec opum paternarum, nec suorum me. 
minisset affinium, omne etiam desiderium et sollici- 
tudinem erga id quod ceeperat exerceret, operabatur 
manibus suis, sciens scriptum esse: Qui non opera- 
tur, non manducet (11 Thess. τ). Mercedem tameu 


que habes, et da pauperibus, et veni, sequere me, et C operis sui, pretio panis excepto, egentibus largieba- 


habebis thesaurum ín ccelo ( Matth. xix). Quo audito, 


quasi divinitus bujusmodi ante memoriam concepis-- 


set, et veluti propter se hac esset Seriptara recitata, 
ad se Dominicum traxit imperium ; statimque regres- 
sus, possessiones quas habebat vendidit. Arur:e au- 
tem erant ei trecentie uberes, et valde optimze (10), 
quas vicinis largitus est, ne in aliquo aut sibi aut so- 
rori molestia gigneretur. Cetera vero, qux in mob:- 
libus possidebat, universa vendidit; et aggregato 
pon exiguo pretio, indigentibus dedit, paucis tamen 


tur. 37 Orabat frequenter, quippe qui didicerat 
quod oporteret sine intermissione Dominum orare 
(1 Thess. v). 

Auditioni etiam Seripturarum ita studium commoda- 
bat, ut nihil ex ejus animo laberetur; sed universa 
Domini precepta cnstodiens, memoriam pro libris 
lhaheret (11). Sic susm vitam instituens, ab universis 
fratribus puro. diligebatur affectu; et omnibus, ad 
quos studio discendi pergebat, obediens, proprias 
singulorum gratias bauriebat : hujus continentiam, 


io 


VITA BEATI ANTONII! ABBATIS. 


jucunditatem illius sectabatur; istius lenitatem, illius A autem ego, sed gratia Dei, qux mecum est (I 


vigilantiam, alterius legendi smulabatur industriam;. 
istum jejunantem, illum humi quiescentem miraba- 
tur; alterius patientiam , alterius mansuetudinem 
priedicabat. Omnium quoque vicariam erga se reti- 
nens charitatem, atque universis virtutum partibus 
irrigatus, ad sedem propriam regrediebatur. [δὲ 
secum universa pertractans, omnium in se bona ni- 
tebatur exprimere. Neque vero adversum cosvos 
aliquando movebatur, sed ea. tantummodo flamma 
egregio viro crescebat in pectore, ne secundus cui- 
quam in predictis operibus inveniretur. Et hoc ita 
faciebat, ut eum omnes gloria anteiret, omnibus ta- 
men eharus esset. Nam et vicini et monachi, ad quos 
szpe veniebat, Antonium videntes, Deicolam nuncu- 


Cor. xv). . 

Postremo cum nec hoc argumento destruere posset 
Antonium draco teterrimus, et videret se semper ab 
ejus cogitationibus repelli, secundum quod scriptum 
est (Marc. 11), stridens dentibus et ejulans, qualis 
est, talis merito apparebat et vultu : pucr horridus 
atque n:ger, ad ejus se genua provolvens , humana 
voce flebat, dicens : Multos seduxi, plurimos decepi; 
nunc autem uta c:xeteris sanctis, ita et tuo sum la- 
bore superatus. Quem cum interrogaret Antonius 
quisnam esset, qui talia loqueretur, ait: Ego sum 
fornicationis amicus, ego multimoda adversum omneg 
adolescentes turpitudinis arnià suscepi; hinc et spi- 
ritus fornicationis vocor (14). Quantos pudice vivere 


yabant ; indultisque naturze vocabulis, quidam ut fi- B disponentes fefelli ! quot tenuiter incipientes, ad sor- 


lium, alii ot frawem diligebant (19). 


Car. IV. — Dum hzc gereret Antonius, quibus om- 
nium in seprovocaret affectum, inimicus nominis Chri- 
stianidi abolus, impatienter ferens tantas in adole- 
Bcente virtutes, veteranis eum aggressus est fraudibus. 
Et primo quidem tentans, si quomodo posset ab ar- 
repto eum instituto detrahere, immittebat ei memo- 
riam possessionum, sororis defensionem, generis 
nobilitatem, amorem rerum, fluxam seculi gloriam, 
escae variam delectationem, e! reliqua. vitz reinis- 
sioris blandimenta ; postremo virtutis arduum finem, 
et maximum perveniendi laborem, necnon et corpo- 
ris fragilitatem suggerebat, et setatis spatia prolixa : 
prorsus maximam ei cogitationum caliginem suscita- 
bat. volens eum a recto proposito revocare. 


Postquam autem diabolus orationibus ejus ad 
Deum, per passionis fidem se intellexit elidi, consueta 
adversum omnes adolescentes arma arripiens, no- 
eturnis eum inquietabat illecebris. Et primum ndcti- 
bus infesta multitudine et horribili metu sonitus 
eum exagitare conabatur. Per dies etiam tam apertis 
jn eum telis irruebat, ut nullus ambigeret, quin An- 
touius contra diabolum dimiearet. Nam et ille cogi- 
tationes sordidas conabatur inserere, et hic eas oratu 
submovebat assiduo. llle titillabat sensus naturali 
carnis ardore; hic fide, vigiliis et jejuniis corpus 
omne vallabat. Ille per noctes in pulebrsze mulieris 
vertebatur ornatum, nulla omittens figmenta lasci- 
vke; bic ultrices gehenng flammas et dolorem ver- 
mium recordans, ingestm sibi libidini opponebat. 

JHe lubricum adolescentis iter (13), et ad rui- 
nam facile proponebat ; hic zeterna futari judicii tor- 
menia considerans , illesam anima puritatem per 
tentamenta servabat. Ista autem omnia ad confusio- 
nem diaboli fiebant; qui enim similem se Deo fleri 
posse existimabat, nunc ab adolescente ut. miserri- 
mus deludebatur; et qui contra carnem et sangui- 
nem sz:viebat, ab homine, qui carnem portabat eli- 
sus est. Adjuvabat enim servum suum Dominus, qui 
nosiri gratia carnem suscipiens, victoriam corpori 
contra diabolum iargitus est, ut, "singulis ita eertan- 
tibus, apostolicum liceret proferre sermonem : Non 


des pristinas redire persuasi! Ego sum, propter 
quem propheta lapsos increpat, dicens : Spiritu for- 
nicationis sedueti estis (Osee 1v), et revera per me 
et illi fuerant supplantati. Ego sum qui te ipsum szpe 
tentavi, etsemper repulsus sum. Cum hoc Christi 
miles audisset, gratias agens Deo, et largiore adver- 
sus inimicum conforlatus audacia, ait : Multum ergo 
despicabilis, multuinque contemptibilis es; nam et 
obscuritas tua et :etas infirmarun signa sunt rerum. 
Nulla mihi jam de te cura est. Dominus mihi adjutor 
est, et ego exsullabo super inimicos meos (Psal. 
cxvii). Et statim, ad vocem cantantis, ohantasma 
quod videbatur, evanuit. 
Cap. V. — Hecautem Antonii contra diabolum 


C fuit prima victoria, imo virtus in Antonio Salvatoris : 


qui peccatum in carne condemnavit, $$ ut Justifl- 
catio legis in nobis compleretur, qui non secundum 
carnem ambulamus, sed secundum spiritum (tom. 
viri). Sed neque Antonio securitatem dedit bic unus 
triumphus, nec diabolo semel fract:x» defecere vires. 
Nam et iste, ut leo rugiens (1 Pet. v), quzrebat adi- 
tum per quem posset irrümpere; et ille Scriptura- 
rum doctus eloquio, multas esse demonüm  captio- 
nes (Ephes. v1), solerti propositum labore servabat ; 
considerans quia posset Satanas in earnis collucta- 
tione superatus, novarum adversus se ariium machi- 
nas acrius commovere. Idcirco magis ac magis sub- 
jugabat corpus suum, ne victor aliorum, in aliis 
vinceretur (1 Cor. 1x). Disponens igitur duriori se vi- 


D tz lege constringere, cum omnes infatigabilem ado- 


lescentís mirarentur instantiam (15), sanctum tole- 
ranter ferebat laborem, quia voluntarie servilutis 
Joigum in Dei opere studium, consuetudinem in na» 
turani verterat. 

Ομ». VI. — Inedis autem et vigiliarum in tantum 
patiens erat, ut incredulitatem viribus viaceret. Per- 
noctabat in oratione szpissime, edebat semel iu die 
post solis occasum, nonnunquam biduo triduoque 
Sic permanens, quarta demum die reficiebatur. Su- 
mebat vero panem et sal, potumque squs perpare 
vum. De carnibus vero et. vino tacere melius pu'o 
quam quidquam dicere, quando nec apud plurimos 
quidem monachorum isuusmodi aliquid reperiatur. 


. 351 


DE VITIS PATBUN LIBER PRIMUS. 


$2 


Quieti autem membra concedens, junco contexto at- À adversum mo casira, nop fimebit eor meum (Psal. 


que cilicio vtebator, Nonnunquam etiam super np- 
dam bumum jacebat, unguenta penitus repudians. 
Dicebat enim minime posse utentium, et precipue 
juvenum corpora roborari, si olei essent lenitate mol- 
Jita; oportere vero asperos carni labores imperari, 
secundum Apostol: preceptum, dicentis : Quando 
infirmor, tung fortior sum (1I Cor. xu). Asserebat- 
que sensum animi sje posse reviviscere, si corporis 
fuisset impetus faiigatus. Unde nec temporum longi- 
᾿ tudine aborum merita pensabat, sed amore el famu- 
eiu spontaneo semper, tanquam in principiis con- 
stitutus, ad profectum divini metus desiderium cap- 
citabot. Noyisque cupiens augeri praeterita, supra 
memorati Doctoris sermonum recordabatur, qui ait: 


xxvi). Talia eo dicente, bonorum bosjig diabolus, 


admiratus quod post tot verbera fuisset augus rever- 


ti, congregatis canibus suis, el proprio se furore di- 


, lanians : Videtis, ait, quia nec. spirjiq ferpicalionis, 


nec corporis doloribus superatus, insuper andacier 
Jacessit nos. Omnia arma corripife, errius a ne! ís 
jm pugnandus est. Sentiat, sentiat, Debet. scire quos 
provocet. Dixit, οἱ δὲ horfantis yocem audjeutium 
turba. consensit, quja jnnamergs diabolus habet aries 


nocendi. Sonitus igitur repenjinus increpuit, ita gt 


loco funditus agitato, et parietjbug patefactis, mulii- 
faria demonum exinde turba se effupderet; nam et 
bestiarum et serpentium formss induentes, omnein 


protinus locum replevere phaotasiis 39 Lonum, 


Preterita obliviscens, et in futurum convalesceng B taurorum, luporum, aspidum, serpepijum, scorpio- 


(Philip. wi). Memiperat quoque Elje prophete di- 
centjs : Vivit Dominus, cui asto hodie ante ipsum 
(I1 Reg, xvin); et disserebat cur hodie esset appo- 
situm, quia non computabas Elias preteritum tem- 
pus, sed ianquam quotidie in certamine constitutus, 
talem se prebere cupiebat, qualem &cjebat dignum 
Dei esse conspeetibus, purum corde, et paratum 
obedire voluntati ejus. 

Cap, VII. — Igitur sanctus Antonius secum repu- 
tans oportere Dei famulum ex instituto. magni Elie 
exemplum capere, etad illud speculum vitam suam 
debere componere, ad sepalera nop longe a villa 
constituta secessit, uni de cognitis mapdans ut. ia- 
tutis diebus sibi aJjimenta deferret, Et cum in una 


nüm, necnon et pardorum atque yreornm. Et hzc 
singula secundum suam fremebaut naturam. Rugie- 
bat leo, oecidere volens; taurus mugitu et cornibus 
minabatur; serpens sibilo personabat ; luporum im- 
petus ingerebantur ; pardus discoloriter (17) auctoris 
sui ealliditates varias indícabat. Truces omuium vyl- 
tus, et vocis horridse dirus auditus, Antonius flagel- 
latus atque confossus sentiebat quidem asperiores 
eorporis dolores, sed imperterritus durabat pieute 
pervigili. Et σοὶ gemitum vulnera carnis exprime- 
rent, sensu tamen ídem permanens, quasi de inimi- 


: eis luderet , loquebatur : $i viriam »fiquid haberes, 
' sufficeret unus. ad pralium; sed quoniam Domino 
. ves enervante frangimini, multitedine tentatis inferre 


memoria (16) supra diclus frater eum cJausisset, so- f terrores, cum hoc ipsum $nfirmitatis indicium slt, 


᾿}08 ibidem morabatur. Metnens ergo diabolus ne ac- 
cessu temporis eremum quoque bhabitari faceret, ta 
eum ^ggregatis safellitibus suis, varia cede lacera- 
. vit, ut doloris magnitudo et motum auferrej et yo- 
cem. Nam et ipse postea sspe referebat, yulnera 
fuisse tam gravia, ut nniversa bominum tormenta 
- superarent ; sed Dei providentja, qui nunquam jn se 
sperantibus dees!, conservavit eum, 

Alio die, js quem supra diximus frater edvenit, 
cibos deferens assuetos; atque eum jacentem in ter- 
ra semimortuum, fractis foribus, invenit, Duem im- 
positum humeris, ad villuJze domicilium reportavit. 
Quo audito, ingens vicinorum ajgue al(injum mulji- 
udo concurrens, triste in medio positi funeris red - 
debat officium. Et jam media riocijs parte iransgree» 
$2, gravis pervigies omnium oculos vicerat sopor. 
Tum Antonius anima paululum redeunte suspirans, 
elevavit caput; cxteris vero alta quiete prosiratis, 
eum, a quo delatus fuerat, vigilare conspexit; eum- 
que nutu advocans, obsecravit ut, pullo penitng ex- 
citato, ad pristinum se referret habitaculum. 

Car. Vill, — ftelatus ergo, juxta consuetudinem 
yolus terum permanebat; et stare quidem propter 
recentes plagas non poterai, orans vero prostratus, 
post orationem clara voce dicebat : Ecce bic sum 
ego Antonius, nen fugio vestra certamina, . eliamsi 
majora faciatis, nullus me separabit a charitate Chri- 
Sti (Rom. vin). Psallebajque diceng: Si consistant 


quod irrationabiliam induitis formas bestiarum. Rur« 
puroque con&dens, niebat : δὶ quid valetis, οἵ vobis 
i me polestatem Domiuus dedít, ecee praesto sum, 
devorate concessum. Si vero non petestis, eur frostra 


- hitimini? Signum enim eracis et fides ad Dominum, 


ipezpugeahbilis nobis qurus est. Multa contra san- 
enun Antonipm minsntes, fremebant dentibus scis, 


. quod gullus eorum ientemenia consequeretur effe- 


€lus, δρὰ mazime e esetrarie gigneretur iflusto. 


Civ. IX. — Non oeblitas Jesus (18) colluctationis 
servi sui, eidem protector factus est. Denique cum 
elevaret oculos, vidit desuper culmen aperiri, et, de- 
ducis tenebrís , radium ad se lucis Influere. Post 
cujus eplendorís adventum nec Óxmonum aliquis 
appareit, οἱ corporis dolor extemplo deletus est. 
Adifcium quoque, quod paslo ante dissolutum fue- 
yw, jasteuratum est. Illico presentiam Domini intel- 
lek Antoninus, et ex intimo pectoné trahens fonga 
$uspiria, ad lumen qued οἱ epperuerat. loquebatir, 
dícens : Übi eras , bone Jesu? ubi eras? Quare non a 
príneipíe affuisti, οἱ eanares vulaera mea? Et vox ad 


ΟΦ facta est, dicens : Antoni, hie. erem, sed ezpc- 
. &labamy videre cortamon tunm. Nune autem, φυΐ di- 
 micsado viriliter eon epssieti, eómper eusilisbor tibi, 


et faciam to in omni erbe nemineri, fiis auditis, ex- 
surgens, ia. tanturo eoboretus, orsbat e&t. Sntelfigeret 


86 ples recepisse tune virium quam atte perdiderat. 


- ITA SEATI ANTONII ABBATIS. 


194 


Erat euntem tene Adionuy dimos faves (rigiata quin» A metipsos sinite delgdere. Iequa: illis revertenpibos, 


«ue. 

Ca». X. — Bzinde eum voluntate prompta per mo- 
rita religiosa sucerpseeret, vadens. ad supradictum 
senem, precabatur eL in deserto habitarent pariter. 
Causante δ 9 senile sum et rei nmevitatem, colus 
eoniendit ad montem, e&t eremi adhue moncehig 
ignotus, vite rupto metu, viam conatus est gandpre, 
Bod nee tunc oestavit. infatigabilis sdversarius; nam 
$mpedire ejus prepositam volens, argentoum disenm 
in Hinore prejecit ; quo vise, Aatenins eallidi artificis 
tgnovit astotiam, δία 6686 intrepidus, et discum tore 
wis intwens eeulis, doli auctorem in phontasmato 
objurgabat argenti, talia seeum reputans : Unde hie 
in deserjo diseva? avium hoc itor es, nolla eunt 


hie remsnebat illasee, noQ unquam jn certaminó 
laseabatur, Aecedentium antem augmenta profectuum, 
yel debijitas repugnantium, maximum ejus conten- 
tioni levamen addiderant, ei ejus animo constantiam 
suggerebant. Rursusque ad eremum venientibus tur- 
bis quaj jam moripom eum se exisjimaverant reper- 
turos (20), ille psallebaj intripsecus ; Exaprgat Deus, 
et dissipenjur inimici ejus, et. [ngjan qui oderunt 
eum a facie ejus, Sicut. deficit fumus, deficiant ; nl 
liquescit cera a facie ignie, ifa pergap| peccatores à 
[scie Dei (Psal. Lx vu), Et iterum : mnes gentes cire 


᾿ eundederunt me, et jp nomine Dowinj viudieayi in 


eis (Psal. cxvn). 
Car. XII. — Sic. Antonjus annis vigintj solitarig 


vestigia eommeantjum; lepsus de ssreina, pre ma- B lranssetjs, atque ab hominum  segregajus conspecti- 


qg"ítadine iMere nsn potnit; seed δὲ qui perdiderat 
reversns , ob solitudiaem jotorum , invopigaet prg« 
fecto quod roerat, loe artiicium, disbole, tum ent, 
non impedies veluniatem mesm, srgenium tuum tee 
eura εἰ! in perdiuenem, Hg iljg dicente, discus ut 
fumus ἃ fseie ignis eyanuit, 

Cap. M. το Dehina nog ut apte ip phantasqate, 
sed ingentem auri massam jaeeptem in ilipere con« 
spesit. Verum bepa uirpm diabolus eimplaverit, an 
Ad Antonium compyraebandum, quia nec yeris opibus 
inescare'ur, virtus eclestig ostenderit, ignoratur, 
joe tamen agBoviauié , quia quod vieupm est, qurum 
fuit. At ille megnitudingm admiratus radiantis me- 
talli, rapido eureu, quasi quoddam vitaret inaepdium, 


bus perduravit. Cum ergo mnultorpo ej propositum 
imiteri cupientium , e notorum multitudo ad eum 
concurreret, necnon ej patienjium infinita se caterva 
casglomeraret (21), tandem pene jam. per. vim fori- 
bus evulsis, quasi ex alique ccelesij aditu copsecratus 
spparuit (22). Obetupuerpny univers) ej oris gratiam 
ef corporis dignilajem , guod pec per gnietem jntu- 
muerat (25), nec jejuniis , ds&monumque certamine 
faciem ejus pa]lor obsederat; sed 9 contrario, quasi 
pilil temporis exegisset, antiquus membrorum decor 
perseveravit. Pro quapto miraculo! qna; jn j!lo animi 
purilas fuit] Nunquam hilaritaje pimja resolutus jn 
risum est, nunquam recordatione paceaji tristifia org - 
eontraxit, non magnis spupenjum se elagus esp laudi- 


8d mentem nequo. perrexit, ibique fumine traneva- (d bus. Nihil jn illo indgcens solitudo, nihi] asperum 


4aio, invenit. esstellum deseriam , plenum (ob tem- 
pes ei solitadinem) venanalorum aniqslium, iR quo 
ee eopsi(üopa nevus hospes babifavit. Statim ad 
ejos adventum ingens tprha serpentium, quasi per- 
sessterem pesas, profugit, A4 ille obatructo lapidibus 
leuitu, panes mepsinm seg, uj Thebmis mos est (19), 
secum recondene (pem crebro per anpum jncorrupii 
durare olent) necnon et exiguum habens aque , 30. 
litarius. perdgrabat ; nusquam jnde precedens, pna- 
quam aliquem spscipieng, iplaeium ut eum bis in 
anno per tectum desuper paneg aceiperet, pullum 
cum deferenjibus baberat elloguipm, 

Ca», Xil, — Multis igitur, videndi eum desiderio 
et siudio reguirendi , ante. ostium ejus. pernoctanti- 


guetidjana cum hpslibus hella conpulerant; seq 1em- 
peratas mens equaliad cpncta ferebajur examine, 
Plurimos igitur ab immundis epirit)bus ej infirmitati» 
bus variis Dei gratia per Antenjup liberavi, Sermo 
ejus sale conditus onselabatur mgestos, docebat 
inseios , concordaba, iratos, omnibus suadens nihi] 
amori Cbristi apteponendum, Proponebatque aute 
oculos bonorum magnitudinem futurorum , et Dei 
clementiam, et beneflcia retexebat indu]ta, guod pro» 
pri» Filio suo pop pepercerit Deus, sed pro nostra 
omnium ea]ute eum tradiderit (Rom. vi). Nee mora, 
plura audientium corda sd bumaparum rerum con- 


temptum heec ejus suasit oratio, et habitand:e eremj 
jstud ejus exordium fuit. 


bus, audiebantur ut vulgi voces advarsum Antonium, 8 — Car, XIV. — Quid sane et in Arsinoijarum op- 


tumulipsque dicentina : Quid te nostris ingerie ha- 
biacn]is? quid ipi et deserto? Abscede a finibus 
alienis, non potes hic habitare, pon postras insidias 
susjinere. Ej primo quidem , qui foris erant exi-ti- 
mobant aliquos horoineg scalis gppositis introjsse, 
ibique contendere, Postquam autem per cavernas 
introspiciepteg, nullum viderupt, dzmones intellexe- 
runt contra eum contendere ; et nimio metu perter- 
riti, Antonij ayxiljum flagitabant. At ille ἄ0 ostio 
propingsans ad consolendos fratres, ne timerent, 
atque ut inde recederent, precabatur , trepidantibus- 
que asserebag punctis a daemonibus incuti metum : 
Signate vos, inquiens, et abite securi, ipsosque se- 


pido (24) gestum sit, non transibo silentio. Nam cum 
fratres vellet jnvisere, et rivulum fluminis Nili, qui 
crocodilis el multis sevis (luminis bestjis plenus erat, 
transvadare esset necesse (295), tam cum comiltibug 


suis transivit illesus , quam inde redibat incojumis, 


fiursusque in pristinis laboribus perseverans, multog 
magisterio suo fratres confirmavit, ita ut brevi jem- 
pore plurima fierent monasteria (26). Novo; anti» 

uosque monachos, pro setate vel tempore, pateruo 


moderabatur affectu. 


Cap. XV. — Quadam autem dje, cum sanctps Δ ἢ 
tonius a congregatis fratribus rogaretur ut eis insti- 
tutori3 largíretur precepta, cum prophetica fiducia 


(35 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


exaltans vocem, aiebat ad omnem quidem mandato- Α rere quod ex labore transacto instantis operis babere 


rum disciplinam Scripturas posse sufflcere (27) ; sed 
et hoc optimum fore, si mutvis se invicem fratres 
sermonibus consolarentur. Et vos ergo , inquit, ut 
patri referte quz inostis, et ego qux per longam seta- 
tem consecutus aum quasi filiis indicabo. Hoc sit au- 
tem primum cunctia in commune mandatum, nullum 
In arrepti propositi vigore lassescere, sed quasi inci- 
pientem augere semper debere quod coeperit, przser- 
tim cum huusna vits spatia, ceternitati comparata, 
brevissima sint ac parva. lia exorsus, paululum δἷ- 
luit; et admiratus nimiam Dei largitatem, rursus 
adjecit, dicens : In pr:esenti hac vita zqualia sunt 
pro rerum commutatione commercia, nec majora re. 
cipit ab emente qui vendit. Promissio autem vit: 


debeat libertatem, sed jugi studio (ut in Evangelio 
[Luce xu] scriptum est) eamdem semper exhibet 
servitutem, ut et Domino placere possit, et ne metum 
lucretur et verbera; sic et nos divinis congruit parere 
preceptis, scientes quod aquus ille retributor, in 
quo quemque invenerit, in eo sit judicaturus, quod 
prophetica per Ezechielem voce testatur (Esech. 
xxxi) Nam et infelix Judas propter unius nociis 
impietatem, omni preteriti temporis labore privatus 
est. Idcirco tenendus est 'continuus institati rigor, 
habentibus Deum auxiliatorem, sieut scriptum est : 
Quía omni proponenti bonum Deus cooperatur(fiom. 
vin). 

Ad inertiam autem calcsndam, Apostoli praecepta 


sempiternz vili pretio comparatur. Scriptum est D replicemus , quibus. se mori quotidie testabatur 


enim : Dies vitae nostre, septuaginta anni; si autem 
" multum (28), octoginta ; quidquid reliquum est, labor 
et dolor est (Psal. Lxxxix). Quando ergo octoginta, 
aut centum , ut multum , annis laborantes, in Dei 
opere vixerimus , non pari tempore regnaturi sumus 
in futuro; sed pro annis predictis, omnium nobis 
. seculorum regna tribuentur. Non terram hazredita- 
bimus, sed eclum; corpus quoque corruptum relin- 
quentes, idipsum cum iacorruptione recipiemus. Ergo, 
filioli, non vos aut tiedium defatiget, aut vanz glorise 
delectet ambitio : Non sunt enim condign: passiones 
hujus temporis, ad superventuram gloriam qux reve- 
labitur in nobis (Rom. vni). 

Nemo, cum despexerit mundum , reliquisse se ar- 
bitretar ingentia, quia omnis terra, ad iuflpitatem 
comparata celorum, brevis ac parva est. Si ergo nec 
universo orbi renuntiantes, dignum aliquid habitacu- 
lis possumus compensare celestibus, se unusquisque 
consideret , et statim intelliget, parvis aruris et pa- 
rietibus, vel modica auri portione contempta, nec 
gloriari se debere, quasi magna dimiserit; nec tedere, 
quasi ΖΦ Ἐ parva sit recepturus. Ut enim contemnit 
aliquis unam aream drachmam, ad drachmas centum 
aureas conquirendas ; ita etiam, qui totius orbis do- 
minium dereliquit, centuplum de melioribus prsemiis 
in sublimi sede recipiet. Ad summum, illud perspi- 
cere debemus , quod etsi nostras velimus retentare 
divitias, lege mortis ab ipsis devellamur inviti, ut in 
libro Ecclesiastis (Eccl. n) scriptum est (29). Cur 
ergo non facimus ;de necessitate virtutem (50)? cur 
non ad lucranda regna coelestia ultro relinquimus 
quod lucis istius fine perdendum est? Nibil eorum 
curz sit Christianis, quz secum auferre non possunt ; 
Mlud potius debemus expetere, quod nos ducat ad 
celum, sapientiam scilicet, castitatem, justitiam, 
virtutem, sensum pervigilem , pauperum curam, fi- 
dem in Christo robustam, animum ir: victorem, 
hospitalitatem. Hzc sectantes, mansionem nobis in 
terra quietorum, secundum Evangelium (Joan. xiv), 
prieparabimus. Consideremus Domini esse nos famu- 
los, et servitutem debere ei a quo creati sumus, Ut 
enim servus przeteriti gratia famulatus , praesens aut 
futurum non contemnit imperium, nec audet asse- 


(1 Cor. xv) : similiter et nos humane conditionis vi- 
tam ancipitem retractantes, non peccabimus. Cum 
enim excitati ἃ somno, ad vesperam nos pervenire 
dubitemus, et quieti corpora concedentes, ,de lucis 
non confidamus adventu, et ubique nature ac vitz 
iucertte memores, Dei nos intelligamus providentia 
gubernari; hoc modo non delinquemos, aut aliqua 
fragili cupiditate raptabimur; sed nec irascemur 
quidein adversus aliquem, nee terrenos congregare 
thesauros ambiemus ; quin potias metu quotidiani 
recessus, et sejungendi corporis jugi meditatione, 
omnia caduca calcabimus. Cessabit mulierum amor, 
libidinis exstinguetur incendium, invicem nobis de- 
bita nostra donabimus, ante oculos semper habentes 


C ultima retribotionis adventum : quia major formide 


judicii et poenarum timor horridus, simul et lubrica 
caruis incentiva (51) dissolvit, et ruentem animam 
quasi ex aliqua rupe sustentat (22). Ideoque precor 
utad finem propositi omni labore tendamus (Phi- 
lip. m). Nemo-post tergum respiciens Lot imitetur 
uxorem (Gef. xix), praesertim cum Dominus dizerit 
nullum ponentem mauum super aratrum et respi- 
centem retrorsum , dignum esse regno colorum 
(Luce 1x). Respicere autem retrorsum nihil aliud 
est quam in eo poenitere quod coeeperis, et mundanis 
rursus desideriis obligari. | 

Nolite, qua$o, virtutis tanquam impossibile no- 
men pavere, nec peregrinum vobis aut procul posi- 
tum videatur hoc studium, qnod ex nostro pendet 
arbitrio (55). Hujus operis homini inserta natura 
est (54), et ejusmodi res est, quz nostram tantum- 
modo exspectat voluntatem, Grseci studia transma- 
rina sectentur (55), et in alieno orbe constitutos, 
inanium litterarum quarant magistros; nobis vero 
nulla proficiscendi (26), nulla transíretandi fluctos 
necessitas imminet, ín omni sede terrarum consii- 
tuta sunt regna colorum. Unde et Dominus in 
Evangelio ait : Regnum Dei intra vos est (Luce xvi); 
virtus qua in nobis est, mentem tantum requirit hu- 
manam. Cui enim dubium est quia naturalis animae 
puritws, si nulla fuerit extrinsecus sorde polluta , 
fons sit et origo omnium virtutum? Bonam eam ne- 
cesse est creaverit bonus Creator. Quod si forte cun- 


151 


centem:; Rectum facite cor vestrum δὰ Dominum 
Deum Israel (Josue xxiv). Nec Joannes dissonam tu- 
lit de virtate sententiam. praedicans : Rectas facite 
semitas ejus (Luce m). Siquidem hoc est rectam esse 
animam, cum ejus principalis integritas nulla vitio- 
rum labe maculatur; si naturam mutaverit, perversa 
tunc dicitur ; si bona conditio servetur, el virtus est. 
Animam nostram commendavit nobis Dominus, ser- 
vemns depositum quale accepimus. Nemo causari 
potest extrinsecus situm, quod in se nascitur; fa- 
eiuram suam qui fecit agnoscat, opus suum inve- 
niat ut creavit. Sufficit nobis naturalis ornatus; ne 
deiurpes, bomo, quod tibi largitio divina concessit. 
Oyera Dei iminutare velle, polluere est. 

lllud etiam sollicite providere debemus, ut tyran- 
nicam ir: superemus insaniam, quia scriptum est : 
Iracundia viri justitiam Dei non operatur (Jac. 1). Et 
iterum : Desiderium concupiscens parit peccatum, 
quo perfecto, mors yignitur (Ibid.). Divine vocis 
preceptum est (Prov. 1v), ut jugi custodia tueamur 
animam nostram, 449 quia exercítatos ad supplan- 
tandum habemus inimicos , dzemones scilicet, contra 
«uos uobis, secundum apostolicam contestationem, 
pugna sine intermissione est. At enim : Non est no- 
bis colluetatio adversus carnem et sanguinem, sed 
adversus principatus et potestates hujus mundi, ad- 
versus spiritalia nequitie in coelestibus (Ephes. v1). 
Ingens eorum turba istum pervolat aerem, non pro- 
δ! a nobis hostium caterva discurrit. Et diversita- 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 
etabimur, audiamus Jesum filium Nave populo di- A vero contra monachos et virgines Christi, odium est. 


438 


Eorum semitis laqueos pretendunt, eorum mentes 
impiis atque obscoenis cogitationibus nituntur ever- 
tere; sed nihil vobis in hoc terroris incutiant. Fide- 
lium ,enim orationibus atque jejuniis ad Dominum 
$tatim corruunt; nec tamen si paululum cessaverint, 
prorsus plenam putetis esse victoriam. Solent etiam 
&aucii gravius assurgere, et mutata arie pugnandi, 
cum in cogitatione nihil egerint, pavoribus terrent, 
assumentes nunc mulierum, nunc bestiarum, nune 
serpentium forinas, neenon et ingentia quzedam cor- 
pora, et usque ad tectum domus porrectum caput, 
infinitas species et militum catervas. Qux oninia ad 
primum quodque erucis signum evanescunt (39). His 
quoque agnitis fallaciarum raodis, incipiunt prasa- 


B gire, et futurorum dierum eventus velle prodicere. 


Cumque et in his contempti fuerint, ipsum jam sum 
nequitiaa principem ac totius mali summitatem, ad 
subsidium sui certaminis vocant. 

Cie. XVI. — Crebro denique Antonius talem a se 
visum diabolum asserebat, qualem et beatus Job, 
Domnino revelante, cognoverat (Job xii). Oculi ejus 
ac si species Luciferi, ex ore ejus procedunt lampa- 
des incenss. Crines quoque incendiis sparguntur, et 
ex naribus ejus fumus egreditur, quasi fornacis 
sestuantis ardore carbonum. Anima ejus ut pruna, 
flamma vero ex ore ejus glomeratur. Cum hujus- 
modi terroribus visus est princeps d:emonum, inquit 
Antonius, et ingentia sspe, ut dixi, promittens, 
impietatis sus defurit lingua magniloqua. De qua 


tem quidem eorum non est mez parvitatis exponere, (? Dominus triumphavit, ad Job dicens (Ibid.) : Arbi- 


sed banc majoribus concedo rationem. Quod autem 
in promptu est, et ignorare non expedit, dolos scili- 
eet eorum adversum nos compositos breviter indi- 
eabo. 

Hoc primum debemus mentibus afflgere , nihil 
Deum [fecisse quod malum est (57), nec ab ejus 
institutione dzdemonum cepisse principia : perversitas 
ista, non nature, sed voluntatis est. vitium. Doni 
etenim, utpote a Deo conditi, ex proprio mentis ar- 
bitrio ad terras ruere de coelis ; ibique in cceni sore 
dibus volutati, gentilitatis impias constituere cultu- 
[36 ; et nunc de nobis torquentur invidia, atque uni- 
vers» maia commovere non cessant, ne pristinis 60“ 
rum sedibus succedamus. 


Diversa autem eorum et partita nequitia est (38). 
Quidam enim ad summum nocendi verticem perve- 
pere, alii ex comparatione pejorum videntur esse le- 
viores; atque omnes pro possibilitate virium, di- 
versa eontra singulas sumpsere certamina. ldcirco 
pecessarium est donum spirituum discernendorum ἃ 
Domino petere (1 Cor. xiu), ut possimus tam fraudes 
eorum quam studia pervidentes, adversus disparem 
poegnam unum Dominiem crucis elevare vexiilum. 
Hoe munere Psulus accepto, docebat dicens : Non 
enim ejus ignoramus astutias. (/I Cor. n). Ad eujus 
exemplum etiam nos oportet ex his qu: passi su- 
snos, motuis nos invicem instruere sermonibus. 

Hostile illis contra omnes Christianos, maxime 


PATROL. LXXII. 


tratur enim ferrum ut paleas, seramentum ut lignum 
putridum, maria ul terram, tartarum profundi tan- 
quam captivum zstimavit, abyssum ut deambulato- 
rium. Per prophetam quoque increpat, dicens : Per- 
sequens comprehendam (Exodi xv), et omnem or- 
bem terrarum maau mea ut nidunt obtinebo, et ut 
ova derelicta auferam (lsaim x). Sic iniquus fune- 
reas evomens voces, bene viventium aliquos frequen- 
ter illaqueat, $ed nos nec ejus pollicitationibus ere« 
dere, nec minas formidare debemus; fallit enim 
frequenter, nihilque verum promittit. Nam si non 
mendacia cuneta loqueretur, quomodo talia et. tam 
inünita promittens, hamo crucis ut draco adumcatus 
a Domino est (40), et capistro ligatus ut jumentum, 


D et quasi mancipium fugitivum vinctug circulo, et ar- 


milla labia perforatus (ob x1), nullum omnino fide- 
lium devorare permittitur? Nunc miserabilis ut pas- 
ser, ad ludum irretitus a Cbristo est (41), nune 
comites suos quasi scorpiones et serpentes, calcaneo 
Christianorum subetratos gemit. ]lle qui universa 
maria ἃ 86 deleta plaudebat, illo qui orbem terrarum 
manu sua teneri pollicebatur, ecce a vobis vincitur, 
ecce me adversum se prohibere non yotest disputan- 
tem. Contemnenda est, filioli, penitus cum inanibus 
verbis superba jactantia ; fulgor ille, qui lucere se si- 
mulat, non veri splendor est luminis, sed quibus ar- 
surus est indicat flammas. Nam dicto citius recedens, 
Susrum secum refert eimulacra penarum. 


$ 


— 


459 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


L 


140 


- Solent etiam eum modulatione nonnunquam appa- A mini, tamen eadem nune explicanda gunt arius, 


rentes psallere, proh nefas ! ad hzc et impuro ore 
sacra Scripturarum eloquia meiitantur. Frequenter 
enim legentibus nobis, quasi Echo ad extrema verba 
Bg respondent. Dormientes quoque excilant ad 
orandum, ut fotius noctis somnum eripiant ; pleros- 
que etiam, dum se iu monachorum nobilium habitu 


wansferunt, monachos coercent, et pristina, quibus | 


conseji sunt, peccata imputant; sed spernendz sunt 


eornm increpationes, et admonitiones jeiunandi, vi- 
giliarnpm quoque fraudulenta suggestio. Ob id enim 
familiares nabjp gpecies assumunt, ut affinitate. vir- 
tutum. naceptes, facilius virus interseraot, el inno- 
centes quosque per speciem honestatis elidant. Im- 
possibile postea dürumque hoc gtudium praedicant, 


uj dum onerosum esse videtur quod copptum est, ex b 


desperatione tzediumo, et ex taedio suecedat ignavia. 
Ideirco propheta missus a Domino, luctuosa denun- 
tians, sublimi voce dicebat : Ve qui potat proximum 
suum spbversione turbida (Habac. v). Hujusmodi 
epim exhortamepta, depravatoria sunt itineris, quod 


ducit ad colum. ldeirco cum venisset Dominus 
ad terras, ej vera de 60 dzemones inviti praedi-arent, 
(vere enim dicebant (Luce ιν) : Tu es Christus Fi- 
lius Dei vivi), vociferantium ora claudebat, qui vinetas 
hominum lipguas golvebat, ne cum praeconio veri 
pervergitatis venena miscerent ; et ut nos ejus exem- 


plo, etiamsi profutura suaderent, in nullo his com- 


modaremug a&eensum, quia profecto nón tongrui 
nog post libgartaterm, à Dorgigo concessam , et Scri- 


plusarum ppcepta vialia, p diabolo vivendi capere] 


consilia, qui snum dpgerbnp ordipem, sacrum Chrisd 


temera yit pnperiup. Propterea Dom 
de Seriptgris loqgentem jubebat tacere, qu'a [Pene 
tori dicit Deus : Quare u &uarras jugtitias meas, et 
asgugis testamantyrp meum per os tuum (Psal. xux)? 
Ougnia dxxmoneg, gimplani, £olloguaptar expe Fry 
fratribus, szpe em tgrba inconditog excitant soni- 
tus, manus apprehenduni, sibilant, insipienter cá- 
chipnan& ut vel in puncto peccat Christianum pe- 
etus introeanj. Cumque ab universis fuerint répulil, 
ad exLceiuum debilitatem suam lamentatione tesian- 
tur. Εἰ Deminus quidem quasi Deus, et su conscius 
majestatis, ohmuteacere his. imperabat ; nos autem 
vestigiis sanctoryyn inbzerentes, gamdem gradiamur 


terea. etiam Domihus eum : 
oen: Y ᾿ 


qtia non mediocrem affert repetitío cautelam. 

Adveniente Domino, destructíis est iuimieus (42), 
et omne penitus ejus robur elanguit. Propter quod 
pristinze virtatis memor, quasi tyrannus jam senese 
cens, cum ruisse se videat, in perniciem grassatur 
humanam ; nec tamen potest firmum Deo pectus co- 
gitationum εἴ caererarum fraudum arte pervertere, 
Nam luce clarius est quoniam adversarii ποθι, eum 
nec lhiumana carne sint septi, ut causari valeant, id- 
círeo nos a se non posse superari, quia, laüso ostió 
interiore (45), intráre non valeant. Et revera si 
fuissent hoc fragifi corpore cofligati, otservato in- 
troitu, iisdem negaretur accessus. Cum autem (at 
diximus) hoc impedimento sint fiberi, et obstructa 
penetrent, atque in omni licenter volitent aere, ma- 
nifestym est ob enervationem eorum permanere ec- 
clesi?. corpus illzesum. Denique satellites impii cum 
principe suo diabelo, quem Salvator 1n Evangelio ho- 
micidàm et patrem malitie ab initio fuisse firmat 
(Joan. vin), nobís ádvereum se dimicantibus fortiter, 
nülo modo cessissent, si potestas eorum non fuisset 
aBlats. 'Nam si mentior, cur nobis, Satanas, pareis, - 
qui ubique discurri$t cor, qui nullo clauderis loco, " 
adversum fé bene viventium et dispitantium non po- 
tes fabefaetaré constantiam ἢ 

med fortagse nop diligis, e quotidie conaris | 
obruere ; aut credibile egt te essg bopiatis magistrum, 
et [avere wàgis optimis quam nocere? Et guid tam 
charum tibi essq potest quam ledere, maxime eus 
qui tuis sceleribus viriliter repugnant, secundum quod 
eeriptum est : Quia abominatio est pietas poccatori 
(Eccli. 1). Quis tam secundum ad malitiam possidet 
pectus ? quis tam meditatas implere conatur insidias? 
Scimus te impurissimum cadaver; scimus quia ideirco 
vivimus Christiapi, et contra te nopis est secura con- 
aw quia iüfirmatus es a Domino. Ideo de tuis 
conlogeris jaculis, quia minationem tuam non Sequi- 
tur effectus : quod si fallimur, cur c&m terrore simu. 
lato, cur grido, e nostram aggrederia 
fidem f Si voluntatem sequitur possibiliias, tantung 
tibi velle sufficiat, Is enim potentie mos est, non ei- 
tranea fallacize adjumenia conquirere, sed sua virtátá 
liiplere quod cupiat. At nune dum theatrali mutatione 
formarum (44), quasi rudem infantiam scenica /4/ 


viam, qui jpemoratas suhtiliug fallacias pervidentes, i) nheri$ simulatione deludere, exhaustas vires mani- 


canebaut : Cuyo. consigteret sdversum, me heccator, 
obuinutui, et humjljatge Spo, € sllui à bonis, 
(Psal. xxxvyn), f Jegugn. : figo. vero, argum. 55s 
dus uon awdieha , 4j gc CRURA nOD. SECUS 
o& suum ; ej fgriu ἄμμι, MJ hag; RQ Pens. 
(Pia xiv), Chris SAI. V. DORTE op. 
peravit, noa, djabole, nihjl cqregamus, et, Wpcem us, 
Si orare compellunt, si jejupia suadpnt, non es, eo", 
rum nos mopitis, sed ex nogtra consuetudine id aga 
mus. Deuique, etiam si irruentes mortem, nobis. ἵν 
tentare videantgr, ridendi potius sunt quam timendh, 
quia cum sint debiles, minantur cuncta, nec faciunt. 
Eguidem de istis ja transitorie me 'dixisse. me: 


-- - "o “« 


festius probas. Nunquidnam verus ifle angelus eontra 
A:syríos missus a Do«ino (TV fte. xix), aut. popu- 
lorum égult societatb, aut aónitus quzsivit, aut plau- 
sá$; et hori potitis taciti eéfcens potestatem, cen» 
tám oéctogkützQutoque mifit! hostium, sérmone velu- 
ciis, faul jus frOtotili-gróstra vit inipériout Υ WeÀ 
eigà CUR (ri és δι Viri, gürpétuts VOI edà cé 
quitér itterittis. ] 

Ci». XVIL.— At dicet atlquis : Cur diabotbà ὀργᾷ: 
diens, beali Job omnem in rutnàm inge iuf 
(Job 1)? cur ejus opibus penitus dissipà 18, parieiumi 
quoque fundamenta subveriens, rinum nümeroszé δὰ" 
bolis coacervavit sepulerüm (Ibi. τὴ) cur ipsum àd 


.- 
.4* 
* 


44 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS, 


extremum uiri vülnerts novitete peretssitY (yai hob A »ia cónsiderantes, rapido tursü sibifüvicem nuntiant, ; 


opponft, audiat e diverso : non dii ΒΟΌΣ fotnisse hoc, 
sed Deminnm, ἃ quo potestas advérsarh. δὸβ dupif- 
viter datur, vel δὰ gtortam, s próbamür, vef χὰ poc- 
vam, εἴ delinqnimus. (uin potius ex fioc snimádver- 
tat, ne contra ünim quidem fiominen) diabolum 
quidquam potüisse, *i foh potebtatem acéepissel à 
Domino. Nullus &nim ἀὐδά su» ditionis ést àb alio 
deprecatur. Séd quid Job memoró, quem nee éxpe- 
litum potuit vincére? sed nec contrà jümenta quidem 
ejus, néc contra oves suas, sfne cóncessu Dei proprium 
robur exercuit, Sic etfarh in Evangelio i seriptum est: 
Dxeinone$ atem rogsbant &um, dicentes : Si ejicis 
hos hine, mitté hos in gregem pórcorum (Bauh. e. 
Quomodo igitur qui porcorum expetunt morle, ima- 
ginem Dei hoitfhem, δὶ tom ehàárum Condtóri ἀμ 
[8] suo valebunt Jure pervertere! 

Magna, difectissimi, adversum dxmones (A5) arma 
Éunt vita sificerà el Ihtemeratá ad Deum fides. Credité 
mibi experto : perfimeseit Satanas recte vitentium 
vigilias, orationes, jejunia, mansuetudinem, volunta- 
riam paupertatem, vanz gloris contemptum, lumi- 
litatem, misericordiam, irz* dominatum, et przecipué 
purum cor erga Christi amorem. Novit i teterrimus co- 
luber, ex przcepto Domini sub justorum se jacere 
testigiis, qui ait ; Ecce dedi vobis potestatem calcare 
fuper serpentes et scorpiones, et süper omném vir- 
tutem inimici (Luca x). 

Si autem et divinatiónei sé habere simulantes, 
venturos fratres nüntiaverint, ek adfuerint quus ve- 


ell ti forte cóntigeHlt it Dei nutà ad finem εαριὰ noe 
*éniant, fioc est, si aut Viator e media regredialür 
Via, àut sdspensie "nubibüs àqtz ad aluim cdeli chf- 
tinet def'erintór, Τὰ πο décipientium üina cum credeh- 
Yibus eitór überitu. fec gentili'atis fuere prineipió, 
iis viriesagtióróin dófis apud üdloba δ: monum quon- 
(fam credebantur óracuta ἃ qus adventu Domini no- 
stri Xésü Chris, Ἰηδίοιο sibi stientio (17), obmutue- 
Yunt, stos(jbe vérilífére εὐδήνοβ. (uis (rogo) aut 
Trédieun & observatfülie inorbürain; cüm antt f6- 
siuintís fücendiut tte VenaFüih ἐπεὶ levi igitoruih 
Berüatur atíacta, iviham SPhirrduir'habere notitiam? 
Vis gabernbithefh nivightionts Sus viam nter cóc 
*idéra requifenterm majestatis honore veneraiur'! Qui& 


B Sipricotam de thidis testatís lérVoribus, aut de hieémafi 


Sqeitai türg:tatà vel frigore Aispütánteri, "non po- 
tits éxperlélitia thallat, qeim ἅδ᾽ consecrat nomine? 

Vérith, "ht tohcoainüs Daufisper verh d:emones 
fittiiate, fespondétb ihi, quis frdctüs ét nossé 
Venientia Ὁ Nuhqui adt siens hac aliquando Tauda- 
ts, iil fünitus 6st flesens? Th fioc unusquisque síbl 
brtiebitat, seà ἰδ δηιϊα, &eu gloriam, di vel negligat 
ÉScriptirarum nfanffata, vel faciat. Nullus ob 'id no- 
strum hare arripuit vitom, ut habeat prescientiam 
futurorum, sell ct preceptí& Bomini A45 obediens, 
&rhicus esse thcipiat de servo. Curandum est hon prz. 
Wire qua ventunt, sed implere quie jussa runt; nee 
ftstitetionibus borlis fiánc flagitare nfertedem, cum 
fhagis debeamus Victoriam contrà didbolüm ab auxi- 


hire praedixerant, hec sic fides est commodanda men- (? Platlire Dowino póstilare. 'Red si forté aliquis hoec ἢ» 


dacibus : ob id « enim preécessere | vehientes, ut credu- 
fitas sibl paretur ex nuntio, et postea aditus ex cré- 
dulitate fallacia. Verüm in hóc nullum Christiano 
debet esse miraculum, eum non tantum qui levitate 
patare per euneta discurrunt, valeant pervenire grá- 
dientes ; sed homines quoque equorum velocitate pra- 
vecti, nuntiant adfuturos. Non enim ea quz? nondum 
beri coepta sünt referunt, quia Deus solus conscíuá 
est futurotura (Dan. xim); sed quorum conspiciunt in 
aciu initium, eorum sibi tanquam fures apud fgnaros 
fendicant notionem. Nam quantos nune pulatis qui 
possint velocitate puerili ist:m caetum nostrosque 
Contra se sermones, ante relatum alicujus hic positi, 
fonge manentibus indicare? Ttoc quod dieo vobis, 


beer tient, tit füturh. &oglioseiit, i*ibeit purum 

eO; jut» eredo dnimim DA) derviétitém, si in ea per- 
sbvertererit itepritsté 4a hatt est (485, plus &cirü 
Poste quarh üiimones. Tilis erat ἀπίπιλ iliszi, qux 
Wills hieojinitas Virtutés faciebat. 

Cav. XVII. — Norte jaíh csetétas Volffs dosiiónüm 
expiesbo faflaciits. Soletit hocte vertlhites, angeldé 
Dei se fingere, Hiudtire sttidiam, datis persevertin- 
αν, futura prtemia foHices. Quos ah viderlti, 
tem ves qaum domes vestràs érocis ikaftite signacalo, 
δι confestim. solventér in nibfürh : qfa -meruunt 
illud rrophzeum in quo Salvator séféas exspoliíans 
potestates, eas fecht ostentoul. 'Sdlent etidm 'rariis 
simulationibus membra tofquere, ét nostris procaci- 


perspicnum fleri yotest exemplis. Si quis a Thebafibé p ter offerre sé visibus, üt rhentem patoré, et torpus 


ánt alicujus region $ oppido coeperit proficfsci, et 
hunc damoncs viderint in itinere ambulantem, pet- 


nicitate memoratà possunt pradicero venfentem. ft 


et de Ni. inundatione solemni (36), cum multas ft 
JEwiopia viderint plüvias, ἃ quibus ftavius Ihtumes- 
cens, ulirá alveum efflaere consuevit, frecurre;teéá 
δὰ JEgyjtuin, nuntiant ámnis adventum. Moe àntem 
ét bomines, ΑἹ illis celer?ta/s ésset tata natura, fa- 
eile nuntiarent. Ut enim gpeculator beati David ad 
verticem loci celsioris ascendens (1I τυ. xvi), prior 
quàm hi qui in terra étant prospicteus vententes, non 
duzdaià interta de futuris, sed de fils:qu! venire τῶ- 
perant nuntiabat; sic et daemones cura pervigili om- 


horrore concstiant, Sed ét in hóe diues Deo tuta 
fugat eos quasi iufhtfiér Todibris. 

Non. eft antem diflicitfs bonorum spirftqum malo. 
firmque diserefio (49), ifuz sic Deo tribuente pandi- 
tuf : Sanetóraih angelortim simabifis et 'traimuíllus 
hrpectus ést, dbia wn. contendunt. hejue clamant, 
heque audiet aliquis vo&em eorüm; Yerum [ἀοί [ἃ 
fenitérque properzótes, pg»udium, exsultstidnem , 
fiduciam peciofibus infundunt, siquidem cor Iflis 
ét Dominis, ijui est fons €t rigo letti. Tune 
mens nostra non turbidu, sel Ténfs et placida angó- 
lorum fuce radiatur; tme antmàa celestium britinto- 
rum aviditate flagrans, effraeto (si posset) humani 


445 ^ 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


1:4 


eorporis doneifio; et membris exonerata mortalibus, A nomine (uo ds&monia ejecimus, et in nomine tuo 


cum his quos videt abire festinat ad coelum. Horum 
tanta benignitas est, ut si quis pro conditione fragi- 
litas humanz, mirofuerit eorum fulgore perterritus, 
omnem continuo ex corde auferant metum. [18 
Gabriel cum Zaeharis loqueretur in templo (Luce 
x1) ; et angeli cum divinum Virginis portum pasto- 
Yibus nuntiarent (Matih. xxvui), et qui Dominiel 
corporis agebant excubias, securis videntium se 
mentibus ostendentes, ne metuerent imperabant, 
Metus enim non tantum ex pavore animi, quantum 
ex magnarum rerum ssepe incutitur aspectu. Pessi- 
jnorum vero vultus truces, sonitus horridi, sordidi 
cogitatus, plausus motusque indisciplinatorum ado- 


lescentum vel latronum; e quibus confestim timor , 


virtutes multas fecimus (Math. vn)? respondebit 
Dominus : Amen dico vobis, non novi vos, discedite 
a me, operarii iniquitatig. Non enim novit Dominus 
vias impiorum, Hoc ergo magnopere postulemus, ut 
donum spirituum discernendorum mereamur acci- 
pere; quo, secundum sententiam Scripturarum , 
omni spiritui noo credamus (/ Joan. 1v). 

Cap, XX. — Volueram quidem jam finire sermo- 
nem, et silentio premere quzcunque mez acciderant 
AG parvitati ; sed ne putetis me frustra commemo- 
rasse qua» evenire non possent, idcireo (licet insi- 
piens fiam, tamen Dominus, qui secretz mentis est 
inspector, novit non me causa Jactantis, sed vestri 
gratia profectus hoc facere, pauca replicabo de 


anim:e, sensibus torpor ineulitur ; odium Christiano- B plurimis. Quoties me nimiis laudibus efferre conati 


yum, monachorum moror et t:dium, suorum re- 
cordatio, metus mortis, cupido nequitise, lassitudo 
virtutis, cordis hebetatio. Si igitur post timorem 
horrore conceptum, successerit gaudium et ad Deum 
fiducia atque ineffabilis charitas, venisse sciamus 
auxilium, quia securitas animse preesentis majestatis 
indicium est. Sic namque et Abraham patriarcha 
videns Deum, gavisus est (Joan. vi); et Joannes 
eum Mariam supervenisse sentiret, qus in sacri 
ventris hospitio universitatis gestabat parentem, 
exsultavit necdum natus in gaudium. (Luce 1). Si 
autem incussa formido permanserit, hostis est qui 
videtur : quonism nec refovere novit, ut Gabriel 
paventem "Virginem ne timeat jubet. (Luca) ; et 


Sicuti pastores nuntio consolati sunt (Ibid.). Quin- C 


imo pavorem duplicat, et usque ad profundam 
lepietatis foveam, ut sibi homines prosternantur 
impellit. Exinde misera gentilitas, dominice intere 
dietionis ignara, falso daemones deos opinata est. 
Christianorum autem populos his fallaciis irretjri 
non passus est Dominus, qui diabolum in Evangelio 
sudseter sibi principatum omnium prasumentem 
repulit, dicens : Vade retro, Satana. Scriptum est 
euim : Dominum Deum (oum adorabis, et illi soli 
servies (Matth. ww; Deu. vi et x). Horum verborum 
etiam nobis licentia est tributa; quia idcirco locutus 
est talia, ut similitudo tentamentorum auctoris nostri 
frangeretur eloquiis. 

Cap. XIX — Illud quoque, mei charissimi, admo- 


sunt, cum a me in nomine Domini maledicta recipe- 
rent (50)! quoties augmenta Nili fluminis futura 
dixerunt, cum a me audirent : Et hoc ad vestram 
quid pertinet curam? quoties minitantes ut. milites 
armati, scorpionibus, equis, belluis, et variis ser- 
pentibus circumdederunt me, et domum in qua eram 
repleverunt, cum ego e contra psallerem : ili in 
curribus et hi ín equis, nos autem in nomine Domini 
Dei nostri magni(icabimur (Psal. xxx). Et statim mi- 
sericordia Christi fugabantur. Quodam autem tem- 
pore cum ingenti luce venientes, dixerunt: Venimus, 
Antoni, nostrum tibi prebere fulgorem. Εἰ ego, 
clausis oculis, quia lucem diaboli dedignabar aspi- 
cere. orabam, et dicto citius impiorum lutnen ex- 
sunguebatur. Post menses autem paucos, cum coram 
me psallerent, et de Scripturis sibimet sermocina- 
rentur, ego tanquam surdus non audiebam. Com- 
moverunt aliquando monasterium meum (51), et 
ego mente immobili Dominum deprecabar. Sape 
strepitus , spe saltationes , sspe sibilos ingesse- 
runt ; et me psallente, sonus eorum in voces (lebiles 
vertebatur 

Creditisne, filioli, quod dicturus sum vobis? Vidi 
aliquando diabolum excelsum eorpore, qui se Dei 
virtutem οἱ providentiam ausus est dicere, et ait ad 
me : Quid vis, ut a me tibi donetur, Antoni ?* At ego 
&putaculum (52) maximum iu os ejus ingeminaus, 
totum me in eum Cbristi nomine armatus, ingessi ς 
et statim ille procerus aspectu inter medias manus 


neo, ut vita magis sit vobis, que&m signorum sollici- ἢ) exolevit. Jejunanti etiam mihi visus est ut mona- 


tudo. Nullus ex vobis hzc faciens, aut ipse saperbia 
intumescat, aut despiciat eos qui facere non possunt. 
Conversationem magis scrutamini singulorum : in 
hac vita et imitari vos qus perfecta sunt convenit, et 
implere quz desunt. Nam signa facere non est no- 
stre parvítatis, sed Domini potestatis, qui ad disci- 
pulos gloriantes, in Evangelio ait : Ne gaudeatis quia 
demones vobis subjecti suBt, sed quod nomina 
vestra scripta suut in ceelis (Luce x). Nominum 
enim in libro vit:» conscriptio, testimonium est vir- 
tutis et meriti; expulsio autem Satanz, largitio 
Salvatoris est. Unde his qui non in vitz laboribus, 
sed in prodigiis exsultabunt, dicentibus : Nonne in 


chus ; et panes offerens, his sermonibus suadebst ut 
vescerer, et huic aliquid indulgerem corpusculo : Et 
tu, inquit, homo es, et humana fragilitate rircumda- 
ris ; labor paululum conquiescat, ne zegritudo subri- 
piat. Illico luridam faciem serpentis agnovi ; et cum 
ad consueta Christi munimenta confugerem, tanquam 
per fenestrau fumus laberetur, evanuit. Auri quoque 
decipulam mibi in deserto frequenter tetendit ; quod 
ideo offerebat, ut aut visu irretiret me aut tactu 
commacularet. Sz:pe quoque me a daemonibus non 
denego verberatum. Canebam autem sic : Nullus me 
separabit a charitate Christi (Rom. vii). Ad. cujus 
vocis auditum, in se invicem defurentes, non meo, 


45 


' NITA BEATI ANTONII ABBATIS. 


146 


sed Domini fugabantur imperio, qui ait (Luce x): À nexuit. Una est ergo ratio vincendi inimicum, 


Vidi Satanam quasi fulgur cadentem de coelo. Hoc 
ergo, filioli, apostolici memor eloquii, iu me trans- 
formavi, ut propositum vestrum nec daemonum 
terror, uec aliqua lassitudo dissolveret. 

Sed quoniam ob vestram utilitatem mulia memo- 
rando, insipiens factus sum, et hujus rei vobis 
impertiri cupio notionem, quam veram esse nullus 
ambigat audientium. Pulsavit aliquando d:&mon mo- 
nasterii ostium : egrediens, video hominem enormi 
sublimitate, porrectum caput usque ad ccelum. Cum 
ab hoc quisnam esset inquirerem , ait: Ego sum 
Satanas. Et ego: Quid, inquam, hic queris? Re- 
spondit : Cur mihi frusta imputant mopachi? cur 
mihi omnes Christianorum populi maledicunt ? Et 


l:etitia spiritualis, et anim: Dominum semper cogi- 
tantis jugis recordatio: quze daemonum ludos quasi 
fumum expellens, persequetur adversarios potius 
quam timebit, Non est enim nescius Satanas ignium 
futurorum , et sstaantis gehennz copiosa novit 
incendia. 

Sed ut mea jam claudatur oratio, illud in finem 
commemoro : Cum aliqua se vobis obtulerit visio, 
audacter requirite, quis sit ille, et unde venerit; ac 
sine mora, si sanctorum fuerit revelatio, angelica 
consolatione timor vertetur in gaudium. Si vero dia- 
boli fuerit oblata tentatio , fidelis animae percuncta- 
tionibus evanescet; quia maximum est securitatis 
indicium, interrogare quisnam est et unde. Sic et 


ego : Juste faciunt, tuis enim frequenter molestantar B Nave filius auxiliatorem suum interrogando cogno» 


insidiis. At ille ait: Nihil ego facio, sed ipsi se invi- 
tem turbant. Nam ego miserabilis factus sum. 
Rogo, nonne legisti : Quia defecerant inimici framed 
in finem, et civitates eorum destruxisti (Psal. 1x) ? 
En nullum jam habeo locum, nullam possideo civita- 
te, jam mihi nulla sunt arma : per omnes nationes 
eunctasque provincias Christi personat nomen, soli- 
tudines quoque monacborum stipantur choris. psi 
$e, quao, tueantur, et me síne causa non lacerent. 
Tuac ego Dei gratiam cum alacritate miratus, sic ad 
eum locutus sum : Non tuz veritati, que nulla est, 
tam novam et tam inauditam asceribo sententiam. 
Nam cum fallacim caput sis, hoc sine mendacio 
coactus es conüteri. Vere enim Jesus tuas funditus 


subruit vires, et honore nudatus angelico, volutaris € 


in sordibus. Vix dum verba compleveram, et ille 
sublimis aspectu Salvatoris nominatione dejectus est. 

Qua ergo jam, o filioli, poterit residere cuncta- 
tio? qux» trepidatio manebit ulterius? (Quis nos 
eorum turbo poterit convellere? Securs siut animas 
singaülorum : non sibi fingat vana cogitatio vana 


discrimina; non aliquis timeat a diabolo sublatum - 


ad prsecipitia se posse deferri. Pellatur omnis anxie- 
tas ; Dominus enim, qui nostros prostravit inimicos, 
manens, ut promisit, in nobis (Joan. xiv), a variis 
nos Satapz munivit incursibus. En ipse diabolus, qui 
hujusmodi cum suis satellitibus exercet astulias, 
nibil se posse contra Christianos fatetur. 

Jam cure Christianorum et monachorum eit ne 


vit (Josue v) ; nec Danielem percoatantem latere po- 
tuit inimicus (Dan. x). 

Postquam Antonius dicendi finem fecit, lztantibus 
cunctis, in aliis virtutis cupido exardescebat, in alijs 
infirma refovebatur fides, ex aliorum mentibus falsse 
opiniones pellebantur, ex aliorum sensibus inanium 
terrorum pellebatur acceusio : simulque univer$i, 
cum jam dzemonum insidias contemnerent, miraban- 
tur in Antonio tantam gratiam spirituum discernen- 
dorum, quam Domino tribuente perceperat. 

CAP. XX]. — Erant igitor in monte monasteria 
tanquam tabernacula , plena divinis choris psallen- 
tium (55), legentium, orantium : tantumque jejunandi 
et vigiliarum ardorem cunctorum mentibus sermo 
ejus afflaverat , ut futurs spei aviditate , ad charita- 
tem mutuam et misericordias indigentibus exhiben- 
das jugi studio laborarent, qui infinitam regionem 
quamdam, et oppidum a mundana conversatione se» 
junctum , plenum pietatis et justitie videbantur ἰδ: 
colere. Quis tantum monachorum agmen aspiciens, 
quis virilem illum concordia coetum cernens, in quo 
nullus nocens, nulla detraciio susurronis, sed multi- 
tudo abstinentium et certamen officiorum erat, non 
in banc statim erumperet vocem: Quam bon:x domus 
(tue, Jacob! tabernacula tua, Israel, tanquam nemora 
obumbraniia , tanquam paradisus super fluvios, tan- 
quam tabernacula qua fixa sunt a Domino, tanquam 
cedri circa aquas (Num. xxiv)! 

Cap. XXII. — Dum hac ita geruntur, quibus in 


per eorum inerüam vires daemonibus przmbeantur. D dies beate vitz? studium cresceret, Antonius mapn- 


Nam quales nos et nostras repererint cogitationes, 
tales se nobis prestare consueverunt. Et si quod in 
pectoribus male mentis et pavoris semen invenerint, 
quasi latrones, qui deserta obtinent loca, coeptos 
cumulant timores, et crudeliter imminentes, infeli- 
cem puniunt animam. 447 Si autem alacres fuerimus 
in Domino, et füiurorum bonorum cupido nos suc- 
cenderit; si semper oronia manibus Dei committa- 
mus, nullus demonum ad expugnandum valebit 
accedere; magis enim, cum munita in Christo corda 
conspexerint, confusi revertentür. lta et Job firma- 
turo in Domino diabolus refugit; ei infelicissimum 
Judam exspoliatum flde, vinculis capüvitatis in- 


sionum in colo positarum recordans, et pre- 
senüs vila despiciens inanitatem , quasi parva 
essent quecunque jam gesserat, separatus a fratri- 
bus insttuebatur. Cumque eum sive cibum sive 
somnum indulgere corpuseulo , aut alias nature ne- 
cessiiales , cogeret humana conditio, miro afficieba- 
tur pudore, quod tantam anime libertatem modici 
carnis termini coercerent. Nam frequenter cum fra- 
tribus sedens, a cibo cui fuerat appositus , metnoria 
esc: spiritualis, abstrebebatur. Edebat tamen, utpote 
homo, s:epe solus, szpe cum fratribus. Et cum baee 
mira (ut predixi) ageret, cum confusione anima ade 
hibendam magnopere corpori diligentiam persuade: 


447 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


143 


bat dicens, nec eorpus esse penitus enecandum , ne A prepositus (59), cujus filia immundi spiritus infesta- 


eperatio contra voluntatem Creatoris dissolveretur ; 
et nec ob id omne studium aninit conferendum , ne 
witiis superata corporeis, 4d zeternas inferni tenebras 
truderetur; quinimo indultum sibi in carne imperium 
vindieans, domicilium suum, ut »postolus Paulus 
(11 Cor. xn), ad tertium colum sublevaret. Ássere- 
batque hoc a Salvatore preceptum, in quo ait: 
"Nolite seiliciti esse anima vestre quid manducetis 
:iut quid Dibatis, nec corpori quid vestiamini, quia 
Noc gentes quarunt; vester autem Pater novit quod 
indigetis his omnibus. Quzrite ergo primum regnum 
Pei et justitiam ejus, et hzc omnia adficieatur vobis 
(Matth. vi). 

Cap. XXIII. — His rebus transactis, cum persecu- 


tionibus quatiebatur, pulsaus ostium obsecrabat, ut 
8uo pignori subveniret, et exiens, Deum pro filia 
precaretur. Tum itle aperire quidem minime voluit : 
prosyieiens véro desuper, ait : O homo, quid meum 
poscis auxiliam? mortalis et ego sum, et tuas socius 
fragilitas; si autem credis in Christum, cai deser- 
vio, vade, ét secundam fidem tuam ora Deum, et 
sanabitur fllia toa. Confestim ille credens abiit; et 
invocato Jesu , filiam reduxit incolumem. Multa et 
alia mirabilfa per illum Dominus operatus est, et 
merito; qui enim promisit in Evangelio, Petite, et 
dabitur vobis (Matth. vii) , invento qui ejas gratiam 
miereretur accipere, Suam potentiam non negavit. 
Nam plures vexatoruim ante monasterium ejus, clauso 


" €o impiissima Maximiani (54) furore vesano vastarel B Iniroitu , dormientes, fidelibus per eum ad Christum 


Keclesiam,, sanctis quoque martyribus Alexandriam 
perduetis, relicto et ipse monasterio secutus est fu- 
turas Christi victimas, dicens : Pergamus ad glorio- 
&os fratrum (triumphos, aut ipsi congrediamur, aut 
spectemne alios proliantes. Et amore quidem jam 
martyr erat, sed cum tradere se ultro non valeret , 
e6-socieri confessoribus in metallis vel in carceribus 
ponetitutis, magne cur libertate et cura ingrediéns 
ed judicem, exhortabatur, ne terrore impiorum sub- 
acti, Dominum negarent. Jansque sententia coronatos 
exsultans, quasi ipse vicisset, usque ad locum felicis 
sanguinis prosequebatur. (jaamobrenm motus judex, 
ob Antosii soeioremque ejus constantiam , przcepit 
bulium penites monachorum aut observare judicium, 


precibus curabantür. flzc ifli multitudo venientium, 
desideratam solitudinem aufereas, tzedio fuit. 
Metuens itaque ne sighorurh copiosa concessio aut 
suos animos extolleret, aut alios píus de se quam 
videbant in ipsó cogeret zstimare, ad superiorem 
Thebaidem pergere cogitavit, ubl nullus eum agno- 
sceret. Et & fratribus acceptis panibus, sedebat super 
flaminis ripe, transitum mavis observans. lilo talia 
cogitente, vog ad eum desuper facta est, dicens : 
Antoni, quo pergis, et quare? At ille intrepide, quasi 
consuetam vocem loquentis agnosceret respondit : 
()uoniam non sinunt me quiescere populi, idcirco ad 
superiorem Thebaidem ire optimum duzi; precipue, 
quia ea exigor que virtutem mes pusillanimitatis 


aut in eivitate versari. Et éeteris quidem omnibus C exeedunt. Et vox ad illum ait : Si ad Thebaidem va- 


ju Hla die plaeuit abscondi ; Autonius antem impavi- 
0s, neglecto persecutoris imperio , TAvit ependyten 
suum (55). Et alia die, statis In quodam emiuenti 
loeo, 48 candente precinctas veste (56), proceden- 
-tem judicem suo prevotabat aspectu , flagrens cupi- 
ditate martyrii ; ostendebatque nobis, eontemptorem 
panarum et mortis ia Chrístianis animunr perseve- 
Fare debere, intantam, ut centristareiur qnis volenti 
pati pre Dei nemine merstyrium non dabátur. Sed 
Dotninus qei suo gregi pareebat, magietrem servavit 
Antonium, ut. insütetum (sicnti factam est) mona- 
clerum nof solum oratione ejus, Sed et conspectibus 
frmaretur. Neuquaim tamen a sanctorum eonfesso- 
rum vestigiis separatus eee, quin, anzía circa cos 


da5, et ad pastoralia (60), ut cogitas, pergas, majorem 
86 dupl;cem sustihebis laborem. Si autem vere quie. 
ecere cupis , vade nunc ad interius desertum. Cam- 
que Antonius diceret : (uis mihi locam avium poterit 
estendere, ignarus enim sum locorum? confestim ei 
qui loquebatur Saracenos indicavit, qui meroandi 
gratia 4d Agyptum venire consueverant. His appro- 
pinquaus Antonius, rogavit ul se pariter abducerent 
in desertum. Nullus obnisus est, sed tanquam a Dee 
missum comitem suscipientes, amplexi sunt ejus so- 
ciotatem. 

Tribus autem diebus et noctibus itinere confecto , 
invenit montem /61) valde excelsum, ad cujus radicós 
fons aquae dulcis Iabebatur, et campus haud magnus 


cura ei charitatis viueulis colligatus, magis eareerem (1 totum ambiens montem, qui palmis perpaucis, et bis 


patiebatue exelusus. Postquam autem persecutionis 
Werbo defluserat, et. beato. episcopo Petro jam ob 
meortyrii glorians coronato (57), ad pristinum mona» 
sterium. regressus , quotidianum fldei ac conscientis 
anartyrium merebatur, acrioribus se jejuniis vigiliis- 
que couticiens (58), vestimenie cilicino intrinseess , 
desuper pellieio utebatur, nunquam corpus lavans , 
nanquam pedibus sordes abluens, nisi cum per aquas 
transire necessitas compulisset. Nullus denique Antonii 
; Corpus nudum, antequam. moreretur, unquam vidit. 
— Car. XXIV. — Quodam autem tempore , cuin. ab 
omnium se amovisset oculis, et clauso monasterio 
neminem emeino susciperet, Martinianee militum 


neglectis, consitus erat. Hunc Antonius locuin, quasi a 
Deo sibi offerretur, amplexus est. Is enim erat quem 
sibi ad fluminis ripam sedenti qui loquebatur osten- 
derat, Et primo quidem accipiens à cornitibus panes, 
solu$ remansit in monte, nullo alio cum eodem 
conversante. Qu4si propriam enim dotaum agnoscens, 
habebat locum illum. Saraceni quoque fidentes ejus 
fiduciam, optato per euim transitu, panes eidem cum 
lsetitia deferebant ; necnon palmarum, ficet mediocri, 
attamen aliquanto solatio refovebatur. 

ἔκ». XX V. — Exinde com fratres, agnito loco, 
tanquam ad patrem fllii, sollicite dlímenta transmiL- 
terent, videns Antonius quod ob suum reírigerium 


Mp 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 


150 


ΤΑ͂Ν Qperosgs labor indiceretur, et rcd eliam Α et alia oritur cum eodem hoste certatio. Operante illo 


in boe monachi rogavit unum de advenientibus , üt 
culum sibi, bis acuturo cum frumento deferret (03). 
Quibus allatis circumien& montein, Haud grandeto 
cultura, aptum reperit locum, ad q quem derivata aquà 
desuper poterat influere ; ibique sémfnavit;, atque 
exinde annuum, sibi panem laborans, gandebat, quod 
sine cujusquam molestia ex propriis manibus viveret 
in deserto, Sed cum rursus etiam illuc quidafn venire 
C(epissept, misertüs est lassitudini enrüm, el ólàs i in 
parvo terrze cespite coluit, üt posi as erum fer ali- 
quo venientes solatio refoverentur. l οὗ Iratrün re- 
frigeriun et parvulam messed bestie, propter. aquas 
illuc convenientes depastie A9 s suut: e quibus unam 
apprehendens dixit onibus : : Cur me aeditis ? nihil 
a me lgs:e ? abite, et in noinine Domini ue pue a 
propieus ulterius. Quis non credat, bost. hane 
buntiationem, quasi timentes, nunquam ilfue bestias 
appropinquasse? Sic Antonio inpenetralilia n m ufum 
et deserti interiora captant, ora tionibus cliam fedis t0, 
introeuntes fratres magnis vix precibus « extorserunt, 
ut olivas et legumen el oleum, quod post menses 
aliquot ministrabant , dignaretur accipere, et senili 
modicum laxaret arlati 
- Proh nefas ! quanias ibi conversags expertus est 
luctas. Veré, secuudum quod scriptum est, non iiti 
adversus earnem el sanguinem fuisse colfuciatiónem, 
&ed adversus rines, el potestafes (Ephes. "s 
ab his qui a eum ingrediebantur aguoviuius. 
enim tumu ts αἱ voces püpuli, armorumqué : sonitus, 
prorsus plenum »ontefn dzinonua muititudige se 
vidisse refercbanj : ipsum etiam quasi contra inimi- 
Co8 palam resisteniem et for "iter colluctantem. Qui 
tamen οἱ sdvenieites $uo  refovelat horfatu, et flexis 
genibus , aris, Oque orationuus omneni Satan; 
prosternebat? exercitum, Ádniiratione jlane  digaum 
est, in ἰδίῃ imm; i solitudine , unum honiiiiem nec 
daumonum quotidi ianas éxpavisse congressiones, néc 
tantarum. Nestiarum,  Suadrupedu um sive réptilium , 
divers chslsse. leri Jusió David cecinil : : Qui 
confidunt, ἢ In Dojino, sicüt mons. Sion non commo- 


vebitür ín clernum (sat éxxis). lnmobijem et 


€s35. Joi i*). 4 

tranquílbin félinens animi | Ürmiíatem et daemones 
ngobat, él feros, sicut scriptum ea ( ob. Y), secum 
pacificabat. Sed et ; fiabolus, ut supra  dicuis. proplieta 
ait (Psal. Lun), observans eum, fendebat d. dengbu 
guis ; et il ille Salvatoris àuxilio, ab. universis tutus 
perseverabat insidiis. Quadam. ergo nocte cum per- 
vigil Ántonius, obsecraret Dominum, tantos un Ino- 
pasterium ejus estfarum greges coacervavit, ut om- 
nes éremi beluas (63) circum se aspiceret, Qux cum 
riclu oris IRorSum corpori minitareptur , intellexit 
hostis astutias , dixitque : Si a Domino in me vobis 
est tributa licentia, devorale concessum; si autem 
daemonum huc venistis impulsu, quantocius ahite, 
quia Christi famulus sum. Ita factum est, et cum ju- 
bentis voce omnis besuarum muttitudo, quasi inaje- 

$tatis Verbere czederetur, aufugit. 
Car. XX Vl. — Non multi post hee fluxerant dies, 


(nani semper, ut venténtibus pro Hil quay «b? d'ehvr- 
lerdift, atiquótf ríünusculum: repénieret, 128oibat) 
(faxit quMbaf ágortéIth, φυλὴν τἀ δ Ὁ ΠΡ ἴδεν sive 
fünféufuiff 58]: αὐ δα dibunit: δεδάνρονο; vidit 
δέξαι! pubetknüe fifi! αἴθε pratferenhten: , 
qui éxindé id Méirduof ἤδιόσαιαγ: PUs cujus aepe- 
εἶδον, VéxifluM érucig iri fronte sua pihgens, Noé tuir- 
tuin àit : Chrislt servus sua, si ad me missa es, non 
fugio. Multum id medio spatium, et scotini informe 
prodigium dicto ocius cài sdtéllitum turba fugit , et 


jn medió cur$u füens éXsinetüul est. fita autenr ex- 


ylosi mors atque ehécaüi prodidit, demonum erat 
éofiümuünis interitus ; qui oniif studia laborantes, An- 
tonium 4 deserto deduceré tioni vaftiermt. Mirandis 


B plus miranda $üccéduüt.- 


Car. XXVI. — Noi grandé fist iita tempus ex- 
cesserat, et tani Várurà viétbeiarum Bowo ffatrum pre- 
éibus shncitul: K υἱο νυ διε eni rogztes, ui eos 
Wignarétir invisere, una Cul fis profectus dst, ir- 
positis. caritelo ài àqua & paniBüs, quía! husquam, prze- 
ler monasterii locuin, éx quà fáesérant, potabilis 
aqua per arentem viam feperiebatur. Verüm in me- 


dio itinere bibéndt subsidia defecerynt. Ardor ni- 


- mius, zesius intoferabiliS, mortem cunctà minitantuf. 


Circümeuni οἱ quaerunt sàllem €offeetam pluviis 
ácünam, uiliil prorsus réiiedii, niliil occurrit penitus 
ad salutem. Camelus quasi pefiturus et ipse zestuans 
dimittitur, sms;uantis pectus éxurítur, et altis despe- 
ratione fervescit. Movit senem fratrum. secüm com- 
mune discrimen, et veheinentiséime contristatus [Π- 
gemuit. Dehinc ad solita precuni auxilia confugiens, 
paululum. ab eis secessii ; ibique, enibus fixis, sup- 
plices manus tetendit ad Doaiinum. fec inora, et ad 
prinas rogantis lacrymas, ἴω orationis loco fons ebul- 
liens erupit, ibique. exstinctà sitis, et arentíia mem- 
bra refecta. sunt, ét plenis utribus inventum potant 
camelum. [ta enim casu evenerat, ut camelus errans 
per eremum, dum funiculum trahit, In quodam la- 
pide « ejugdem alligatione funiculi terieretur. Tandem 
confec itinere ad monacfjos qui invitaveraal per- 
venit.. hu vero Quasi patri Qmnes obviam oCccurre- 
ruat et honorifico salutatu i ín oscula ejus et amplexus 
diris ruunt. Proposito ferxenti gaudet Antonius ; 
et, laiantibus de adventu SUO Guuelis , quasi xenia 
(05) de ionte portans, spiritualia impartitur ali- 

went, Laudat veterum studia, llortator hovorum. 
Sororem quoque jam vetulam virginem videns, et 
alium puellarum magistram , mira exsultatione 
sustoilitur. Exinde, quasi diu abesse! ab eremo, rur- 
summ festinavit ad montem. 

Ca». XXVIII. — Plurimis jam ad illum venientibus, 
cum etiam vexati a dzumonibus, malo necessitatis 
coacti, auderent deserta penetrare; quos ille conso- 
lans, et monachis in commune przeipiens, aicba: : 
Credite in Jesum fideliter : 59 mentem a malis c»- 
gitationibus, carnem ab immuuditiis servate puraut, 
et juxta eloquia divina, ne seducamini in saturitete 
ventris (Prov. xxiv), odite vauam gloriam, orate 


451 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


498 


ssepissime, psallite vespere, et mane, et meridie, et À ferrent. Non. enim Antonii aut cujusquam hominum 


mandata Scripturarum revolvite. Recordamini gesto- 
rum, que sancti quique fecerunt, ut exempli memo- 
ría animam incitet ad virtutem, refrenet a vitiis. 
Suadebat etiam jugi meditatione retinendum A postoli 
sermonem, quo ait : Sol non occidat super iracun- 
diam vestram (Ephes. ww). Non tantum autem super 
iracundiam solem occidere non debere interpreta- 
batur, sed et super omnia delicta hominum, ne pec- 
catorum unquam nostrorum aut in nocte luna, aut 
in die sol, testes abscederent. lilius quoque sdmo- 
nebat praecepli memores esse, quod dicit de his : 
Dijudicate vogmetipsos, et probate (I4 Cor. xu); ut 
raüonem diei noctisque facientes, si iu se delictum 
deprehendissent , peccare desisterent ; sin autem 


omnino hanc esse medicinam, sed Dei solius, qui et 


quibus vellet, et quo vellet tempore daret sanitatem, 


Ita consolatione sua et vexatos sequanimiter ferre 
tentationem, el jam liberatos, non sibi, sed Deo gra- 
tias referre docebat. 

Cap. XXIX. — Fronto autem quidam, vir ex Pa- 
lestiuis, qui infestissimo dz:emonio vexabatur (nam 
et linguam ejus laniabat dentibus, et oculorum nite- 
batur lumen exstinguere), perrexit ad montem, roga- 
batque beatum seuem αἱ pro se Dominum rogaret. 
Oravit Antonius, dixitque ad eum : Vade, et curabe- 
ris. Illi incredulo sibi, et violenter ibidem coutra 
preceptum remorauti, eadem geminabat Antonius , 
dicens : Híc curari non poteris : egredere, et calcata 


nullus error decepisset, perseverantes instarent po- pj AEgypto, statim te misericordia Christi consequetur. 


lius incepto, quam. arFogantia tumidi aut alios con- 
temnerent, aut sibi justitiam vendicarent, juxta su- 
pradicti Doctoris eloquium dicentis : Nolite judícare 
ante tempus (I Cor. 1v); magis debere eos Christi, 
eui soli occulta pátent, reservare judicio (Kom. 1). 
Multas esse (ut scriptum est) vias quz: videntur ho- 
minibus juste, sed fines earum ad profundum respi- 
cere inferni (Prov. xiv ef xv) ; saepe nostra non posse 
nos intelligere peccata, sepe falli in ratione gesto- 
rum; aliud esse Dei cuneta cernentis judicium, qui 
non ex superficie corporum, sed ex mentium Judicat 
arcanis, Equum 2autem esse nos nobis compati, et 
invicem onera nostra portare (Gal. vi), ut concesso 
examine Salvatori, proprias conscientias nosmet- 
ipsos judicantes intueremur. 

Necnon dicebat magnam esse ad virtutem viam, si 
singuli vel observarent quod gererent, vel universas 
mentium cogitationes fratribus referrent, Non enim 
posse aliquem peccare, eum reiaturus esset ad alium 
quacunque peccasset, et subire pudorem in publicum 
turpia proferendi. Denique nullum peccantem coram 
alio audere peccare; etiamsi peccet, tamen testem 
Vitare peccati, mentiri magis et negare, el vetus 
delictum novo inficiandi augere delicto. lgitur quasi 
sub oculis, aiebat, nostris, et cogitatu confundimur 
et actu, si omnia referenda faciamus, multo autem 
magis, sí peccata nostra fideliter describentes dige- 
ramus in ordinem, Tunc vero annotatio delictorum 
fratrum videbitur oculis. Si timebimus peccati cerag 


Tandem credidit, et profectus est; ac visa Egypto, 
secundum professionem senis, quam ei Dominus 
oranti revelaverat, infestatio cessavit inimici. 

Cap. XXX. — Virgo vero quedam, quo de Busi- 
ris Tripolitanse regionis (67) civitate ibidem erat, 
inauditis ac flebilibus morbis laborabat. Etenim na- 
Trium purgamenta, ocalorum lacrymae, aurium pu- 
tridus humor in terram cadens confestim in vermes 
vertebantur. Augebat calamitatem corpus paralysi 
dissolutum, oculos quoque perversos contra naturam 
babens. Hanc parentes ejus deferentes, cum ad Au- 
tonium monachos ire didicissent; credentes in Do- 


mino, qui pertinàcem sanguinis fluxum in Evangelio 


tactu fimbrie stere przeceperat (Matth. 1x) rogave- 
runt ut miserabilem filia comitatum susciperent. 
Illis renitentibus eam usque ad Antonium perducere, 
remansere parentes ejus foris cum filia dehili apud 
beatum confessorem et monachum Paphnutium (68), 
qui effossis pro Christo oculis sub Maximiano perse- 
cutore, tali dehonestamento (69) corporis plurinum 
gloriabatur. Pervenerunt igitur ad Antonium mona- 
Chi. Cumque de morbo puellz referre $1 dispone- 
rent, relationem eorum senis sermo prevenit; et 
omnem debilitatis et itineris usque ad sanctum 
Papbnutium causam, quasi ipse interfuisset, expo- 
8uit. Rogantibus autem eum monachis, ut parentibus 
cum filia permitteretur ingressus, non concessit, sed 
811: lte, et invenietis puellam, si non est mortua, 
curatam. Et adjecit : Nullus debet ad meam humi- 


conscias (66), ipsi nos arguent apices. Et quomodo Ὁ litatem venire, quia largitio curationum non est 


meretricibus membra miscentes, confunduntur ad 
presentiam ezterorum, ita et fios erübescemus ad 
literas, si hsc agamus. Hanc virtutis gradiamur 
viam, et corpora mentibus subjugantes, perníciosas 
diaboli conteramus insidias. Talibus sermonibus 
hortamentisque et venientes ad se monachos incita- 
bat ad &tudium, et patientibus condolebat, pluresque 
eorum Dominus per Antonium liberavit, Nunquam 
(tamen aut (e incolumitate curatorum est inflatus ad 
gloriam, aut contristatus de obsessis adhuc corpori - 
bus murmuravit; magis antem eodem semper animo 
et vultu manens, gratias Deo referebat, suadens oc- 
cupatis ut correptionem qua vexabantur, patientius 


buman:e miseriz, sed Jesu Christi misericordie, qui 
ubique in se credentibus prestare consuevit auxilium. 
Quamobrem et illa, pro qua petitis, suís precibus 
liberata est; et eum ad Dominum orarem ego, mihi 
prescientia sanitatis ejus indulta est. Dixit, et verba 
ejus puella incolumitas secuta est. Nam exeuntes 
foras ad beatam Paphnutium , et filiam sospitem, et 
parentes l:tos repererunt. 

Ca». XXXI. — Non multos autem post ista dies, 
cum duobus fratribus euntibus ad Antonium aqua in 
itinere defecisset, et uno siti mortuo, alter jaceret in 


ferra mortem exspectans, Antonius sedens in monte, 


celeriter ad 80 duos. monachos vocavit, qui forte ibi- 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 


455 


dem sunt reperti ; el festinato. precepit ut lagenam ἃ (Maith. xiv). H:zec autem "Theodorus, promisso teme 


sque assumentes, invaderent iter quod ducit ad 
Agypium, dixitque : unuse fratribus huc advenienti- 
bus modo migravit ad Dominum ; alter, 81 non 8}0» 
eurreritis addetur ; hoc enim mihi nunc oranti reve- 
latum est. Sic ait; et juxta preceptum ejus monachi 
festinantes, exstinctum corpus inveniunt, terraque id 
operientes, alterum refocillatum suo junzerunt comi- 
tatui. Erat autem spatium itiner;s unius diei. Fortasse 
aliquis quzrat : cur non antequam moreretur, Àn- 
tonius dixerit? Iocopgruo prorsus Christianis argu- 
mento, quia non Antonii, sed Dei judicium fuit, qui 
et de recedente, quam voluit, sententiam tulit, et de 
sitiente revelare dignatus est. Hoc tantum in Antonio 
mirabile est, quod in monte remotissimo sedens, 


pore non dixit, post ejus mortem retulit. 

Monachi vero, quibus dixerat Antonius de mofte 
Ammonis, notaverunt diem : et venientibus de Nitria 
fratribus post dies triginta, sciscitantes repererunt 
lllo die illaque hora dormisse Ammonem, «qua ani- - 
mam ejus ferri senex viderat ; utrique igitur purita- 
tem mentis in Antonio mirati sunt, quomodo rei tam 
longe geste statim ad eum fuisset perlata cognitio. 

Car. XXXIII. — Archelaus quoque comes, cum 
eum invenisset in exteriori monte (75), rogavit ut. 
oraret pro Polycratia (74), qua in Laodicea erat (75), 
admirabili et Christo dedita virgine. Patiebatur enim 
pessimos stomachi et lateris dolores, quos jejuniis 
niiniis vigiliisque contraxerat, et erat penitus toto de- 


eorde pervigili cuncta procul posita, Domino indi- B pilis corpore. Oravitque Antonius, et diem quo oratio 


cante, cognosceret. 
Car. XXXII. — Alio rursus in tempore cum sederet 


ipn monte, et oculos subito tetendisset in coelum, vidit 
nescio quara. animam, lztantibus in ejus occursum 
angelis, ad eclum pergere. Cujus spectaculi novitate 
stupefactus, beatum dixit sanctorum chorum, oravit- 
que ut sibi rei presentis agnitio panderetur. Et sta- 
tim vox ad eum faeta est, inquiens istam esse Am- 
monis monachi animam (70) qui Nitrie morabatur. 
Erat autem Ammon vir grandzvus, qui perseveran- 
ter a pueritia usque ad senectutem in sanctitate vi- 
xerat (Fuffin., |. n, c. 28; Pallad., c. "1 , 8). ltinere 
quoque dierum tredecim (71), a Nitria, locus in quo 
sedebat Antonius , dividebatur. Videntes autem eum 


fuerat faeta annotavit Archelaus. Redit Laodiceam, 
et invenit virginem incolumem. Percontatus diem 
sanitatis, reperit tempus medele eum annotatione 
congruere $9. Et omnes admirati sunt, agnoscentes 
eo tempore illam a Domino fuisse a doloribus libera- 
tam, quo orans Antonius pro ipsa bonitatem Salva- 
toris invocaverat. 

Cip. XXXIV. — Sape etiam ad se venientium 
turbarum, ante dies et menses, et causas praedixit et 
tempora. Nam quosdam videndi eum tantum deside- 
rium, alios imbecillitas, nonnullos obsessa a :dzemo- 
nibus corpora pertrahebant : nemo tamen unquaimn 
vexationem aut detrimentum laboriosi itineris con- 
questus est, regrediebantur omnes spiritali cibo pleni. 


monachi admirantem, qui venerant, deprecali sunt (^ At ille przcipiebat, non su: laudi hauc admiratio- 


ut causam hilaritatis ediceret. Quibus ait modo Am- 
monem quievisse quem propter frequentem ejus ad 
Antonium comnieatum, et propler celebriiatem in- 
dultorum ei a Domino signorum optime noveraut. 
De quibas etiam hoc unum dicendum est : Necesse 
εἰ fuit aliquando flumen nomine Lycum (72) subitis 
aquis inundatum transvadare (Ituffin. et Pallad., su- 
pra); rogavitque Theodorum, qui cum ipso erat; ut 
paululum a suo separaretur aspectu, ne nuditatem 
eorporis invicem ulerque conspicerent. Recessit 
Theodorus, nibilominus ille seipsum cum nudare vel- 
let, erubuit. Cogitantem autem eum in alteram ripam 
virtus divina transposuit. Rursusque Theodorus, vir 
et ipse Deo devotus, transiens ad senem mirari cepit, 


nem ab eis applicari debere; sed Domini, qui sui 
notionem hominibus pro capacitate mortalitatis in- 
dulserit. 

Cap. XXXV. — Quodam autem tempore, cum 
exisset ad exteriora monasteria, et rogatus esset a 
fratribus ut in navi quadam cum monachis profici- 
scentibus oraret, ascendit, et solus ex omnibus odo- 
rem sensit teterrimum. Asserebant cuncti, piscium 
saisorum et tarichorum (76) in navi positorum huna 
esse putorem. At ille alterius rei fetorem se sentire 
affirmavit. Adhuc loquente illo, adolescens quidam 
possessus a demone, qui procidens juxia carinau se 
navis absconderat, repente exclamavit. Quo statim 
per Antonium in nomine Domini nostri Jesu. Christi 


quod tsm velociter fluvium transvadasset. Cumque D curato, intellexere universi, diaboli illum fuisse pu- 


nibil bumoris ip pedibus, nulla in vestibus ejus aqux 
signa conspiceret, rogavit eum ut tam incredibilem 
translationem quasi filio pater exponeret. Nolente 
illo dicere quae acciderant, amplexus est pedes ejus, 
juravitque non se dimissurum, priusquam sibi id 
quod celabat referret. Videns ergo senex contentiose 
vincere volentem frairem, exegit vicissim ab eo ut 
nulli hoc ante suam mortem indicaret ; atque ita eon- 
fessus est se subito in alteram ripam fuisse transpo- 
sHum, neque omnino undis impressisse vestigia; 
Dominici eorporis hoc tantummodo privilegium asse-: 
rens, et eorum quibus ipse, ut apostolo Petro, doua- 
verit οἱ aquarum levitati humanum corpus insisteret 


torem. 

Cap. XXXV]. — Alius quoque ad eom vir, inter 
suos nobilis, damoniosus adducitur, tanta oppressus 
insania, ut nou sciret se esse apud Antonium, necnon 
et corporis sui superflua comederet. Quamobrem ro- 
gatus senex ab his qui eum adduxeraut ut pro illo 
Dominum oraret, intantum juvenis miseris eondoluit, 
οἱ tota nocte pervigilans cuim eo, adveraus patientis 
insaniam laboraret. Sed cuim jam lucesceret, et οἱ» 
sessus, impetu in. Antonium facto, vehementer eum 
impulisset, irasci eceperunt qui eum adduxerant, cur 
seni fecisset injuriam. Quibus Antonius ait : Nolite 
alienam) culpam juveni misero ascribere : furor iste 


ἐδ 
ghsidentt 6j, 
proruit dolegg hostis audaciam , quia, Dominus ad 

idam regiopem ire eum jussit; el expulsi Satan? 
indicium i iste. adversum me impetus fuit. Nulla pot 
verba mora, ? adolescens recepto sensu, e gratiis 
agens Deo, et locum ubi esset, agnovit, et toto Àp- 
tonium complexans deosculatus ést affectu. 

CAP. XXX VI. — ]nüumera et alia istiusmodi sigi.à 
sunt, qux? monachorum concordi δῶρα relatione co- 
novimus. Verum non tantum his adhibendus est 
stupor, quia multo plus quz sequuntur cond; itiónem 
noalra fragilitatis excedunt, Hora ciréiter honaQ(71), 
cum ante cibuin oráré cepisset, raptam se sensit in 
spiritu, et al ahgelis ἰὴ sublime deferri : prohibenti- 
bus tfansitum aeris daMnonibus, cceperunt angéfi 
€ontradicentes requirere quze esset éausá feliriendi, 
nullis existentibus in Àntonio etiminibus. ΗΠ vero 
ab exordió uativita(is replicare peccatà nitentibus, 
éalumníosa angeli ora clauseruut, dicentes nón. de- 
bere eos ἃ nativitate éjus delic(a narrare, quae jam 
Christi essent bonitaté sopita; $i quz awtem sciret 
ex eo tempore quo Facius ésset niofíachus (7$), et Deó 
$e consecrasset, licere proferri. Accusabau( daitno- 
hes multa procaciter mentientes ; et. cuir deessent 
probamenta fallacibus , liber Antoónió cimseensus 
aperitur. Et statini rediéns in se, iti 60 loto in quo 
stare cd»perat, lioe sé rursum vidit esse quod fuerat. 
Tunc vero oblitus esce, ez ida hora nóctewi genitta 
ac laitentatione transegit, fepu(ang secum hutnatid- 
fum hostium multitudinem , et colluctationém tan!i 
exercitus, et làboriosuin per aerem iter àd cdslum, 
et lioc Apostoli dictum, quo ait: Non est riobis col- 
luctatio adversus carbem et sanguinem, sed adversus 
principem potestatis hujus aeris (Ephes. vi). Qui 
sciens aereas potestates ob id semper tentare, Fuctt- 
fl et €ontendete, πὸ fiobis [Iber (ransítas esset ad 
ecolum, hortabatif fionéns ἡ Assümita drma Dei, ut 
possitis resistéré iu dfé makt (foidem) ; ut nihit rali 
habens quod de vótiis dicere posshti mimifcus (Ttt. 11), 
con'üncátut. Nos autérií posíolici sérmionts recorde- 
mur, dicentis : $ive In corpore, site extra corpas, 
fiescio, Deus scit (I1 Cor. ἀπ). Et Paulüs quidem us- 
que ad tertiam cailam raptus est, ibique auditi$ ver- 
bis ineffabifibus, descendi(; Antonius autem usque 
id deréuin subhitus, posf celfuetationem Itber ap- 
paruit. 

Cap. XXXVill. — Habebat etiam istiusmodi dó- 
num : si eujus rei sedens in monte ignarus fuisset, 
et ejus secum inquiréret notionem, oranti ei à Do- 
mino revelabatur; οἱ erat, secundum quod scriptum 
est, a Deo doctus (Joan. vi; sa. Liv). Deuiqué cum 
ἃ fratribus haberetur iste tractatus, et ab eo sedule 
Sciscitarentur quemadmodum se post corporis sarti- 
nam anima gereret, quive ei locus post. exitum con- 
cederetur ; proxima nocte vox desuper nomen ejus 
inclamitaas, ait: Áutoni, exsurge, exi οἱ vide. Qui 
exsurgens, egressus est ; sciebat enim quibus respon- 
dere deberet. Et elevatis ad calum oculis, vidit 
guemdam longum atque terribilem (79), caput usque 


Dg VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 
uon ebacsel. Idcirco autem in banc À ad nubes attollentem ; vidit etiam pennatos quosdam 


n: 


(80) se elevare cupientes ad colum (Paffad., c. $7 ; 
Pasch., c. 19, n. 4) , atque illum extensis manibns 
rohibere transgressum ; e quibus alios apprehensos 
elidebat ad terram $3 alios frustra retinere conten- 
deus, dolebat super sé ad celestia transvolare, el 
aximum gaudium mixtum meerore victi victoresque 
tribuebant. Statimque ad eum vox facta est. dicens : 
Auimadverte quod vides. Et tünc coepit illuminato 
corde intelligere animarum esse conscensum, et dis- 
bolum prolibentem ; qui et sibi retinétet obitoxios, 
el iu sánctoruin, quos decipere hon poterat, crueia- 
retur volatu. His visionum exemplis incitatus, quoti» 
die ad meliora crescebat 
Car. XXXIX. — Neque veró id, quod sibi revela- 


p tum fuerat, causa Jactintize fratribus indicabat; sed 


cum orans jugitet Dei laudaret auxilium, interro- 
gantibus compellebatur edicere; nee spiritwales ftfios 
pura in Christo anima occultare quidquam volebat, 
presertim cum hujusmodi signorum relatio et amo- 
rem ministrare proposito, et fructum laboris osten- 
deret. Nunquam ille aut. ira subita concitatus patien- 
tian rupit, aut humilitatem erexit in gloriam. Nam 
Quies clerieos usque ad ultimum gradum (81) ante 
8e orare compellens, episcopis quoque atque prés- 
byteris, quasi humilitatis discipulus, ad benedicen- 
Qum se caput submittebat (82). Diacones vero, qui 
Ad eum utilitatis causa. veuiebant, cum pro adjutorio 
eorum ejus preseptibus disputaret, ad erandam Do- 
minum àibi | repogebat, non erubesceus, et ipse d- 
scere. Nam et interrogabat frequenter eos cuni ἄυϊ- 
bus erat ; ct si aliquid ab eís necessarium audieraf, 
se fatebatur adjutuim. 

Car. XL. — Habebat autem ét ín vultd niagnát 
gratiam, el admirabile a Salvatore etiam lio muuüs 
acceperat. Si quis enim ignarus ejus, inte? ihulitd- 
dinem monachorum etfm videte desíüerasset, tllo 
indicante, czeteris pfseterihissis, sd' Antonium eurrd- 
bat, et anims purilatemi agnoscefat ex vultu, et per 
speculum corporis gratiim sancta entis intue- 
batur. Nam' semper hifirem faciem gereus, Hiquido 
ostendébat se dé ecelestibus cogltare, sicut Scriptura 
ait: Corde l*tante vultus floret, et in müerore coa- 
Stitatus tristatur (Prov. xvi). ft& οἱ Jacob agnovit 
Labah socerum suürtr fusidfíss sib machingmtem, 


y diceus std fifiss ejus : Non est facles patris vestri sh- 


cut heri ét nudtustetiius (Gen. $135) Sic S1niel 


 dgrotit Devi : Fastifiettós enim babebàt oéulos, et 
dentes sut Mc tandidew (P Roy. xvi). Similiter 


sgnoseebétor Afforfes, qui» semper  censdon 
faciem ier mospert οἱ 2d4voret- τοις, wec se- 
eutódis exteliébauur, nee feemgebstur adversis. Erat 
enim et in vultu anvabilbs, ét im fidei puritate mira- 
bitis, 


Car. XLI. — Nunquam schismaticorum se miscuit 
communioni, antiquam eorum scíens pravitatem at- 
que transgressionem, Nunquam Manichreis (85) aut 
aliis fharreticis saltem amicabilia verba largitus est, 


nisi tàntum ea qua eos possent ab imiquitatis errore 


451 VITA BEATI ANTONII ABBATIS 458 
revocare, denuntians talium amicitias atque sermo- Α ne et ego corruens inteream. Hoe audito, mirabilis 


pes perdiuonenr esse anithz. Sic etiam Árianos de- 
testabatur, ut cinnibué dicérét tec Juxta eos quidem 
esse aecedendüm. Nr étm veuissent quidam Ario- 
manitz (84), reperti éórditi pd&t examinationem ín- 
fidelissima secta, effáfavit eos de monte, dicens 
multo serpentis detériorté horum essó sermones. 
Mentientibes tutem Afianis (88) affquando Antonium 
jta ut se evedere, sdmiriios éortrtn áudaciarh, et justi 
tholorfe ire οὐδ ἍΝ, rogatusque sb episcopis atqué 
wniversis fratribus, Alexandrum descendit (80); ibi- 
qoe Ariowaufité publicó sermorie condemnavit, α]- 
timam hin eseó hereiini ét prtecursoremi Antichr|- 
9t! afürtrims : frsdicavitque iu popolo Fillurti Del, 
Mon faciifit?, now ex nufhg exstantibus, sed pro« 


senex a nobis admonitus, volens tamen et ipse, 
paululum substitit. Cumque áppropinquante muliere, 
puella jaceret explosa, oravit tacitus Dominuin le- 
sum, et ád comininationem ejus statim spiritus im- 
purus egressus est. Puella incolumis, populug in 
làudibus Dei, mater in gaudio fuit. Ipse autem lieta- 
batur, quia ad desideratam solitudinem repedabat. 
Érat autem valde sapiens, et hoc in se mirabile hi- 
Bebát, quía cum litteras ton didicisset, ingeniosissi- 
inus et prudentissimus erat. 

Cab. XL1V. — Aliquando etenim philosophi duo 
(87) gentiles venerant ad eum, putantes Antonium 
$e posse decipere. Érat vero in superiori monte. 

uos cum vidisset, paganos intellexit ex vultu; et 


priam, titius tum Pate substantis, rie creatura po: B procédens ad eos, per interpf'etem (88) ita. coepit lo- 


tius, aut adoptio, sut dppcliatió videretur, impium 
esse dicent vel terite cóticipéré : Etat quando non 
erst, eon Vebbum Det Deus, qui ést semper, Patri sil 
Costernis, quia éx eo natus ὁδὶ Patte, qui semper 
ett. Unde siebat : ὅση Artasis vobis nutfa 5} con- 
jenctüio. Que etit societas lac! ad tenebras? Vos 
fdoliter credentes, Ohristitul. estis ; illi Verbum, id 
ess Filiam, qui ex Deo Patre est, efesturam docén- 
$e, nelle interv*ifo a gentibus separantar, 4αΐ &et- 
vient evottersó potis quai Creatori, qui est béne- 
dietas i seocttin (σι. 1). Ipsa, rhihi étédite, 1fa- 
benntut eletnentá, et óumis contfa Atlaiuni furorem, 
Beemndem  Afostoli dictum, — ingemlscil ereatura 
(Rom. vn), quod. sibi Bomintim $uum, per quem 
omnis, et in dto omaia fact sifht (Rom. xi), videaí 
Mgregari 

Ca». XLH. — H»c tanti. vif. fphédieatfo exprüuni 
nee petóst quantum 44 fídem poptlo$ roboraverit. 
Lotabantaer qippé Méstilett et Christo. inimicam 
heeresitn &náchertàttistt 4b Eecfesio cotumna. Nulla 
(une st4s, ΟΝ ἐσέὰς dorhi petnahsit. Taceo de 
Christianis : fepsti qudqué δὲ ipsi idolorum sácer- 
dotes ad donbhiediu fihperimn convolabant, diten- 
δος : Procfinur wt. videsmtids Bomfnem Del, quià boc 
eped wunivehiée córspicunm état fiouien Anionii. 
Arebiobsht quoque θα! ὁ flmbttam vestittien ejui 
sttingere, θυ Νὴ sib? οἱ táctum frodesse érédentes. 
Quot tunc ditbolicá obsidione ét Variis iufirmitatibus 
Mberati!* qoot sittolstri ereptá sont spolia! quanti 


quí : Quare (atn longe ad stultum hominem sapientes 
86 vexare voluerunt? Illis dicentibus, non esse illuim 
&tufium, sed et nimiuu sapientem, vigilanter re- 
&pondit : Si ad stultum venistis, superfluus est labor 
vester; 8i autem putatis me sapientein esse, et sa- 
plentidi babere, bouum est ut imitemini quod pro- 
batis, quiá bona convenit imitari. Si ego ad vos ve- 
hissém, vos imilarer; sed quia vos ad me quasi ad 
éapientem venistis, estote, sicul ego sum, Christiani. 
Absce$sefunt philosophi, utrumque miírantes, et 
&cumen ingenit, et daemonum expulsiones. 

Car. XLV. — Alios quoque similiter mundi 8a- 
Dientes (89), qui eum irridere cupiebant, quia litteras 
fguoraret, tali disputatíone colligavit, dicens : Re- 


C $pondete mthi, quid prius, sensus an litterae? et quid 


cujus exordium? Seusug ex litteris, an litterz oriun- 
tuf ex sensu? Illis asserentibus quia sensus 6556 
áuctor atque inventor litterarum, ait : Igitur si cul 
Sén:us incolumis est, hic litteras non requirit, Quis 
Fesentium post banc colluctationem non exclama 
verit, cum 9bstupuerint et ipsi qui victi sunt, tantam 
Ín im perito fítterarum sagacitateni animi admirantes? 
Neque enim, ut in solitudine et montibus versaius, 
atqué omnem ibidem exigens vitam, agresWs et ri- 
gidus erat, sed jucundus atque affabilis, sermonem, 
secundum Apostoli pr&ceptum , divino condituim 
sale (Coloss. 1v) proferebat, ita ut invidia careret, et 
ámore omnium potiretur. 

Ca». XLVI. — Inter hec, quasi parum esset big 


etiam ab eirote gentiftudr retracti, nostro junctí sunt D gentilitatem fuisse separatam, et tertio venerunt viri 


qvegi! ΥΩ θεν, àt fadcoram dierum spatio ex 
idelorum 84) superétifiéne confersio ofanem per 
Sanom eredóttiur vitéeret teilt. Pialefea cum 
wvoemem: nmehhadién conftés fepeflerent, (δι. 
ments Uuedio iH codeentem βου fore, ille tran- 
«quille animo diecbet : Bunquid Me δι d*monunt 
majer est torbiq 1 neuquié obsequettium multitudo 
co'luetatorum in monte nostrorum datervis est nu- 
B.erosior ? 

Ca». XLI, — Aceid.t eüam ut eum eum redeuttem 
€irea Lovt.vm préséqueremur, ἃ tergo quedam mulier 
elamiacet, disons : Kt$pecta, homo Dei, filia mea atro- 
einsuno vozater demonio; esspectt, obsecro ; exspecta 


ad eum ofnnis sécularis prudenti; nube cacati, at- 
que üniversís philosophiz studiis artium suarum 
sestimalione doctissimi. Hi cum rationem ab eo exi- 
gerent fldei, duam ia Christo habémus, et niteren- 
für arguía sophismatum inlerrogatione de divina 
cruce eum illudere, in silentium paululum voce com- 
pressa, primum eorum rmiseratus errorem est; deinde 
per interpretem, qui ejus verba diligentissime in 
Grecom solebat exprimere sermonem, iia exorsus 
é$t, dicens : Quid pulchrius est, quidve honestius, 
crucem colere, ah adultería, parricidium, vel incestum 
his assignare quos colitis; cum in altero sit contem- 
ptus mortis insigne virtutum, in altero wrpis religio 


159 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


€bscenitatus magistra? Quid melius est dicere quod "A inserta sunt, et iisdem voluminibus continentur pra- 


Dei Verbum, manens ut erat, ob salutem nostram 


humanum corpus assumpserit, ut societate mortali- 


tatis nos eveheret ad coelum, participesque nature 
ccelestis efficeret; an, ut ipsi asserilis, divinse men- 
tis haustum (90), ad terrena veneranda caput sub- 
mittere, et pecudum atque serpentum formis coeleste 
nomen jncludere? Quo ore Christianorum creduli- 
tatem audetis irridere (91), dicentium Christum Fi- 
lium Dei sine:sui detrimento, eL coepisse esse quod 
non erat, et wansisse quod fuerat; eum ipsi ani- 
mam de coclestibus detralientes, non tantuin homi- 
num sed et serpentium et pecudum soleatis sepelire 
corporibus (92)? Christiana credulitas pro salute 
mundi Deum suum venisse testatur; vos vero inna- 
tam animam praedicantes, ultro citroque transfertis. 
Christiana fides, qux: omnipotentiam Dei clemen- 
tiamque veneratur, consequenter incarnationem dicit 
Deo fuisse possibilem, ila tamen, ut non evacuaverit 
dignatio diguitatem ; vos qui animam ex splendidis- 
sime Dei fonte manentem turpiter decidisse jactatis, 
qui mutabile et converlibilem eam post &ui dimi- 
nutionem audelis asserere, jam illam quoque patu- 
ram dominam seculorum per anima contumelias 
impia lingua temeratis. Imago enim, qu: secundum 
vos naturalem similitudinem sui retinet auctoris, cui 
una est ex quo defluxit eademque substantia, humi- 
litates proprias et injurias consequenter ad suam 
originem remittit. lgitur animadvertite, contumelias 
animarum, ad patrem (ut appellatis) 85 caruin per 
vestram blasphemiam redundare. 

Crux Christi Domini Dei nostri hic nobis in- 
geritur. Rogo, φυ hsc est religionis obscenitas? 
honne potius est crucem aut alicujus generis 
mortem , ab iniquis hominibus illatam pauenter 
sustinere, quam ]sidis (95) plangere post Osirim 
(94) vagos incertosque discursus? Pudeat, quxso, vos 
insidiaruin Typhonis (95); pudeat Saturni (96) fugae 
et devurationis crudelissimse liberorum, Erubescite 
parricidium Jovis (97) et incestum, erubescite raptu 
ejus et coitum inulierum atque puerorum. lile, sicut 
vestri fingunt poete, ad explendum immanissima 
libidinis furorem, molles dedit in amore vagitus ; ille 
in Danaes (98) fluxit sinus, ipse amator et pre- 
tium; ille modulatus ales Ledzos (99) petivit am- 


conia mojestatis et mortis dedecora. Quamobrem 
odio, quo imbuti estis, abjecto, invenietis illico, et 
Deum verum esse Jesum, et salutis humana gratia 
fragilem assumpsisse naturam. 

Ca». XL VII. —Vestram tamen nobis, si non pudet, 
narrate religionem. Sed quas error infelix poterit rc- 
ferre culturas de tanta rerum (oeditate atque vecor- 
dia? nisi forte (ut audio) fabulas asseratis deorum 
vestrorum, et obscenitales, et crudelitates, et vanita- 
tes, et mortes, tegeutes eas allegoricis velaminibus 
(100); Liber» raptum, terram (104); semiclaudum 
Vulcanum et debilem, ignem (102); Junonem, aerem 
(405); Apollinem, solem (104); Dianam, lunam 
(105); Neptunum, maria (106); et libidinum prin- 


B cipem Jovem, stherem (107) interpretantes. Nec post 


hanc excusationis procacitatem Deur, sed creaturas, 
contempto Creatore, suscipitis. Quod si pulchritudo 
vos elementorum ad suam traxit venerationem, moe 
dum fas erat custodire; et oportebat mirari tantum, 
nec colere, ue factura veneratio Creatoris esset ia- 
juria. Nam &ecupdum istiusmodi, quam vos sequimini, 
rationem .praposteram, et architecti honor migravit 
ad domum ; et medici scientia ad remedia conferetur, 
omnium quoque artificum merita vel laudes ad opora 
transferentur. Quid ad hzc dicitis, αἰ agnoscamus 
qua sit crucis ridiculae vobis ignominiosa confessio? 

Cap. XLVIII. —Hac disputatione convertentibus intet 
se philosophis oculos, simulque mussitantibus, subri- 
dens Antonius rursum perinterpretem ait ; Predurum 


C (108) namque cuncto videtur operi, quoties justo uni- 


versa reiteuorecalcato, laboris meri:a factis magis 
quam factoribus astruuntur. Elementa quidem, ul me- 
mora vi, ex ipso conspectu suam comprobant servitu- 
tem. Sed quoniam vos observatione dialectica necessa- 
ria, ut putatis, quzeque colligitis, hoc quoque artificio- 
etiam nos nostram religionem compellitis affirmare. 
Respondete mihi : Cognitio Dei quemadmodum ma- 
nifestius approbatur, per collectionem verborum, an 
per operationem fidei? Et quid antiquius (109) est, 
operatio fldei, an disputatio per argumeiita proce—- 
dens? llis respondentibus firmiorem sermonibus 
operationem esse, el hanc liquidam de Deo cognitio- 
nem, beue eos et ipse dixisse consensit, quia opera- 
tionem, qua ex (ide descendit, animi generat affectus, 


plexus ; ille in proprium szviens sexum, regium pue- ἢ) dialectica vero disputationeex artificio componentium 


rum ministris avibus polluit. llec vos creditis, haec 
colitis, hzc sunt vestrorum ornamenta templorum. 
JEquo, deprecor, pro vestra salute, nostra dicta 
pensate judicio. Cuncta, an nihil credendum in libris 
—. Christianis est ? Si nihil, nec crucis quoque, cui de- 
trahitis, nomen agnoscitis. Si universa credendasunt, 
cur, cum in iisdem libris cruci resurrectio copuletur, 
passionem divinam stolido laceratis eloquio, et non 
statim jungitis czecorum visum, surdorum auditum, 
claudurum gressum , lepra emundationem, serviens 
ambulanti Deo suo mare, demonum fugas, resurrec- 
tionem mortuorum et defunctorum ab inferis redi- 
tus? Hec omnia Scripturis divinis, quas interpolatis, 


sumpsit oppositionis exordium. Cum ergo, ait, ope« 
rationem fldei animo sitam quis habuerit, superflua. 
erit verborum compositio , per quam conceptam 
sensu nostro credulitatem tentatis evellere, et tamen 
szpe nostras explicare intelligentias non valetis. lta 
solidiora sunt mentis opera, quain sophismatum frau- 
Qulenta conclusio. 

Car. XLIX.—Nos Christiani mysterium vite nostraa 
non in sapientia mundi habemus repositum, sed in 
virtute fidei, 4025 nobis a Deo tributa per Christum 
est. Hanc orationis mez veritatem, rerum, qui quo- 
tidie geruntur, ordo cominendat; nobis imperitis et 
literarum vestrarum ignaris ad Dei cogoitionem 


461 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 


108 


ejus solum verba sufficiant. Ecce nos tot gentilitatis À tumor talia signa mereatur, Confugite ad Crucifixi 


«regibus abstraeti, in universum orbem quotidie pro- 
pagamur; vobis vero post adventum Domini, nodosze 
Bophismatum defecerunt versutix, Ecce nos, simpli- 
cem Christi fidem docentes, idololatriam debellavi- 
mus, et per prssdicationem ignominios: crucis aurata 
templa ceciderunt. Vos,si potestis, ostendite quibus 
contextione verborum gentilitatem Christo pr:ponere 
suaseritis. Per omnes jam terras verus Dei Filius Chri- 
slus est agnitus. Nibil eloquentia sophismatum, nibil 
disputatio philosophie multitudini $6 potest obesse 
credentium, Crucifixum nominamus, et universi dze- 
jnones, quos vos ut deos colitis, rugiunt, atque ex 
obsessis corporibus ad primum dominice crucis si- 
gnum fogantur. Ubi sunt illa fabulosa oracula? ubi 


legem, nosque ejus imitamini famulos ; et hoc scien- 
tie fine contenti, nulla deinceps szcularis impru- 
dentie argumenta quzratis. Hactenus Antonio di- 
cente, miro philosophi stupore perenlsi , eum 
honorifico salutatu ab eo recedentes , multum ejus 
sibi fatebantur profuisse conspectum. 

CAP. L. — Hoc in eo vero mirabile est, ut homi- 
nem in extremo mundi limite conditum , et favor. 
principum, et omnis celebraret aula regalis. Nam et 
Constantinus Augustus (115), et ejus liberi Constans 
atque Constantius, talia. cognoscentes, crebro δὰ 
eum, quasi ad patrem, missis litteris, obsecrabant 
ut reciprocis eos scriptis hilararet. At ille ejusmodi 
manens, qualis et antequam litterzi ad eum venirent 


AEgyptiorum ineantationes. (110)? quo magorum Jg fuerat, nec salutatione principum movebatur, et tan- 


profecere carmina (111)? Certe tunc vastata sunt 
omnia, cum de $0a Cruce mundo Christus iuto- 
noit. Nihilominus vos, pretermissis debilitatorum 
catervis, gloriosam Jesu mortem irridere conamini. 

δ] autem quale est, quod numquani infestatione 
regali concussa gentilitas, imo szeculo chara et ho- 
yainum pr:esidiis fulta, jam corruit. Nos l'amuli Chri- 
sti quo plus premimur, eo magis assurgimus el flore- 
mus. Vestra símulacra ornatis quondam septa parie- 
tibus, jam vetostate eollapsa sunt. Christi vero 
doctrina, quz vobis stultitia videtur etludus, licet ty- 
ranniea persequentium principum tentamenta pertu- 
lerit, licet variis sit incursata terroribus, nullo tamen 
terrarum orbe concluditur, nullo gentium barbara- 


quam non acceptis litteris, convocatis monachis aie- 
bat: Reges szeuli epistolas ad nos miserunt, quaa 
hic Christianis adhibenda miratio est? Licet enim di- 
versa sit dignitas, attamen eadem naseendi morien- 
dique conditio est, Ista sunt veneratione omni per- 
colenda, illa toto animi affectu retinenda sunt, quod 
hominibus Deus legem scripserit, quod per Filium 
suum propriis Ecclesias ditaverit eloquiis. Qua mo» 
nachis est ratio cum epistolis regum? cur accipiam 
litteras, quibus consueta nesciam reddere salutatioe 
nis obsequia? Igitur rogatus ab universis frotribusut 

«hristianos reges suis litteris refrigeraret, ne scilicet 
per silentium ejus exasperarentur, ad susceptas epi« 
stolas convenientia rescripsit. Laudavit primum, quod 


rum fine prohibetur. Quando enim divina scientie C Christum colerent, deinde salutaria persuasit, ne ma« 


1antus splendor illuxit? quando tot simul in se con- 
venere virlutes? Continentia in matrimonio (112), 
virginitas in Ecclesia. Floret martyrum pro Domino 
suo gloriosa constantia, quorum omniam crux Christi 
principium est. 

Cum interim vos inter tantos virtutum choros syl- 
Jogismorum retia tenditis, et veram rerum lucem te- 
nebrosis conamini argumentationibus obvolvere , 
ecce nos, ut dixit Doctor noster, non in gentili per- 
suasione (7, Cor. i1), sed in (ide apertissima suademus, 
qua verborum affirmatiopem prievenire consuevit. 
Adsunt quippe patientes a dzemonibus vexati. (uos 
eum in medium prodoxis:et, verba repetivit, dicens : 
Nunc vos collectionibus vestris, et quo vultis malefico 
carmine deos vestros, quos putatis, expellite; sin 
autem non potestis, victas submittite manus, et ad 
Christi trophza confugite, et statim Crucifixi credu- 
litatem majestatis potentia prosequetur. Dixit, etin- 
vocato nomine Jesu, cum vitale signum in sacro nu- 
mero Trinitatis pressisset in frontibus, una cum ex- 
pulsis d:&monibus vana presentium philosophorum 
confetata sapientia est. Expaverunt enim stupente4 
bominem, cui post tantam ingenium afülueret signo- 
rum divina largitio. At ille universa Christo, qui cu- 
Fat, sascribens, usus est affatu reciproco, et ait: No- 
lite me putare his sanitatem dedisse, Christus per 
servos 8003 facit ista miracula. Credite et vos, et vi- 
debitis quia devota Deo fides, non eloquentize vanus 


gnam putarent regiam potestatem, ne przsentig 
carnis imperio tumentes, et se homines esse nesci- 
rent, et judicandos a Christo obliviscerentur; ad po. 
stremum, clementix circa subjectos et juatitize, cur:e 
quoque inopum admonuit, atque unum sempiternum 
esse Regem omnium ssculorum Jesum Christu:a 
epistolis testatus est. His principes suscepti; vehe- 
mentissime letabantur. Sancta quoque apud cunctoq 
Antonii flagrabat opinio, ita ut ejus se filios cuperent 
nominari. Magna etenim cum advenientibus. affabili« 
tàs omnium in se studium converterat. 


Car. Ll. —Postquam ergo geutiles confutati , reges 
admoniti, fratres ab eosunt consolatione rclevati, ad 
interiorem montem (114) et ad rigorem solitum regres- 
sus est , ibiqueszpe cum introeunbusdeambulan;s ae 
residens stupebat, sicuti in Daniele scriptum est (Dan. 
vn1); et. interjectis horarum spatiis, consequentia re-, 
spondebat, ut intelligeretur aliqua revelationis vidisse 
secreta. Nam et in monte positus, ea quz in AKgypto 
longe gerebantur, $77 praridens , episcopo Sera- 
pioni (115) ibi constituto narravit. 

Lamentabilis sequitur visio (116) , et omni laery- 
marum fonte plangenda. Cum enim fratribus circa se 
sedentibus operaretur, intente fixit oculos in ccelum, 
gemens atque suspirans; et post aliquantum spatium 
revelationis inccepte nimio dolore contremuit ; et 
statim fixis genibus ante Dei vultum provolutus 
eravit, ut clementia sua futurum scelus averteret, 


165 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


iol 


fuecédunt orationi lacrymas , metus ingens invadit À cesserunt, el ad Christi Dei ποθ ιν] Rominationem 


priesentes, obsecrant, ut tant calamitatis exponeret 
Visionen. Singultus occupant vocem , lingua fletibus 
prepeditur, et iu medio conatu sermo gemitu inter- 
rumpitur. Vix tamen cum vociferatione luctuosa ait : 
ÁMelius erat, ὁ filoli , impendens piaculum cita morte 
lucrari. Sic incipiens rursum lacrymis vincitur, et 
inter «gra suspiria tandem pectori commodans vo: 
cem : Magnum, inquit, quoddam et universis saeculis 
inauditum imminet nefas. Magno fides catholica tur- 
bine subvertetur, et homines jumentis similes Christi 
sancta diripient. Vidi enim altare. Domini mulorum 
cireumdatum multitudine (117), qui crebris calcium 
jclibus omnia dissipabant. Hzc es( causa gemitoum 
meorum, quos audistis. Et facta est vox Domini di« 
cens : Abominabitur altarium meum. Nec mora, vi- 
sionem sequitur effectus ; nar, posy annos duos (118) 
$eva Arianarqum irrupit ipsania. Tunc ecclesiarum 
fverunt rapinae, tunc divinorum temeralio vasorum, 
tünc pollutis elbnicorum manibus sacra polluta suni 
ministeria, tunc paganorum opificum przsidia adver- 
$us Christum comparata Cum assumptione palmarum 
(quod idololatri: apud Alexandriam insigne est), ad 
ecclesiam pergere compeHebsntur Chrisiapi, ut 
Árianorum populi credereotur (119). Prob scelus! 
horret animus replicare que gesta sunt: virgioum 
matronarumque ereptus pudor ; sanguis ovium Chrí- 
&ti in Christi templo effusus veneranda respersit al- 
Varia; baptisterium pro voluutate gentilium pollutum 
est. Nibil defuit visionis veritati , ut monstravit effe- 


gemper universa perfecta sunt. Nemo sapientum sa- 
nitatum admirationem) ascribat Antonio, sed Domiuo 
Jesu, qui solitam erga creaturas suas exhibeos be- 
nevolentiam, nunc quoque per electum famulum suurg 
indulgenter exercuit. Antonius taptum orabat, et ob 
vite ejus merita cuncta Dominus largiebatur. 

Cap. LII. — Sape autem, et contra volyptatem , 
ad exteriorem moniem (121) a frawibus perduceba- 
wr. Ét cum judices, qui ad imeriug arc^isterium 
(122) propter asperitatem ilinerje, e eb aequeutium 
multirudinem, et horridan solitudinem ire non po- 
terant, pervenirent , οἱ guarecent y) ejus (ruerentue 
aspectibus, nec impetrare possent, quis molestissinie 
ferebat vexationem. discyreuum , ipsos catenaLos , 


ἢ quos aut noxietas, aut vigor publicus constrinxzeral , 


ad eum desUsaboat, scientes taleg sb  Anionio nog 
posse contemni; quorum fletibus superatus pertra- 
hebatur ad exteriorem monliegms, sgnoscens laborem 
euum utilem miseris fore; suadelsique judicibus , 
qui eum invitaverant, u£ ig sententia proferenda, et 
odio et gratie, Dei (imorem antepenerent; nec igB0- 
rare eos Jehere quod scriptum 68. : Qugecunque ju- 
dicio judicaverilis, ip eo judicabitue de vobis (Matth, 
vil) ; attamen inter medios sermones cbarze sibi ssli- 
tudinis recerdabatyr. Post coactam itaque prasen- 
tiam, quam ducis preces, et, quad verius est, mise- 
rorum fletus exterserat, post salutaria menite , post 
reorum commendatienem , quarumdam etiam abso- 
luionem , postulapti duci, w paulo largius eidem 


etus , quod caleitrantium multorum iadiseiplinatio Ὁ suam prssentiam iudulgeret, € nea posse se diuliug 


Arianorum esset impietas. 
Sed istam tristitiam  €omsequentis revelationis 
prosperitate solatus est, et ait : Nolite , &lioli , ee- 
Fori vos penitus date; ut enim elus est Dominus, 
gic rursum miserebitur, et snum οἷο Eoclesia reeu- 
perabit ornatum ; eosque , qui. j&. persecutionibus &- 
dem Domini servaveriat, seite videbitis fagore re- 
lucentes. Reverientur ad fowens smàe sürpestes, 
et religio longius gropsgebiiwr; (antem videte, ne 
fidei vestrz» simceritas Ariana labe sordescet. Non 
spostolorum , sed djemonum et patris eorum didboli 
Ísta doctrina est ; ob id per insipientiam jumentorum 
similis pecudum eorum expreesue est animus. 


Ca». Lil. — llucusque Antonids. Sed nos minima . 


convenit diffidere, tam grande miraculum per homi- 
nem potuisse portendi. Salvatoris enim promissio est, 
jta dicentis : Si babueritis fidem ut. granum sinapis , 
dicetis. huic monti, Transfer te, et uansferetur, et 
nihil impossibile erit vobis (Mau. xvn). Et iteram : 
Àmen amen dico vobis, omne quod petieritis Patgem 
in nomine meo, dabit vobjs. Peuig et sorcipietis 
(Joan. xvi). ]pse enim spis discipulis et waiverso 
credentium gregi nume suhjectionem daemoniorum , 
Üunc variarum infürmitatum pollicens curationem , 
fiebat : Gratis accepistis, gratis date (Matth. x). Nun- 
quid sua viriutis imperio curabat Antonius? Nunquid 
$üx possibilitatis arbitrabatur esse quod fecerat 
Ürationibus, non praeceptis (120) d:mones morbique 


$8 ibidem morari, graio usus exenplo, quod sicuti 
pisces ab aqua extracli, mox in erenii terra more- 
rentur. (Pelag,, |. n, n. 5), Ma et mouachos cum 
szcularibus reiardapntes, humanis statis resolvi con- 
fabulationibus. Ob id ergo, inquit, conveni! ut pisces 
ad mare, ita nos ad montem festinemus, ne tardaa- 
tibus nobis aliqua propositi suecedat oblivio (125). 

Pro tanta hominis sapientia dux miratus, justam de 
eo tulit veramque sentenliam, dicens : Vere justum 
esse Dei famulum, nec in rustióo homine potuisse 
(antam aliquando inesse sapientiam, nisi divino amore 
regetetur. 


CAP. LIV, — Praterea cum Balacias (124) , qui 
sub Nestorio prafacto Alexapdrizs dux dügypli (uit, 
homo Ariane imiquitaüs siudiosissiumus fautor, ita 
Chris Ecclesian) persequeneLur, ut. anime verano 
viigines monachosque nudatos verberaret ἰδ publice, 
ad eum Antonius lijeras misit, quaruga ista senien- 
Gia est : Video iram, Dei veaieniem sugar ue, desine 
persequi Christianos, n to ir& o9CApet , ques prexi- 
mum jam tibi minatur igjerium., Legitialeliz episto- 
lam , et irrisi$, otque. jn oam euspuem, prejecit ut 
terram ; portiiores quoqae multis. efloiee ἐπὶ δες, 
Antoniv talia renuntiari prsecepit : Qaonien eura tibl 
tantopere monacherem est, etiam vo sel. vigoris 
wausibit disoi plita, Sed €tosfebiim wiiabtfÓnsu oppren 
eii supplicium, οἱ post quinque die» es eire 


. ultio divina compesc&it. Egreditur enim ad primam 


icd 
mansionem Alexanans, 
(1253), eum supradicte Agypti przlecto NeMorio. 
Yehuniur equis, 6808 ipter omnes Balacins , cujus 
erant, mansuetissimos nutrierat. Cum ergo pariter 
solito sibimet equi alluderent, mition, quo Nestorius 
vehebatur, morsu repentino Balacium decussii in ter- 
ram , et sic in eum inhians, femora ejus laceravit 
«ique corrosit, ut statim relatus ad civitatem post 
(ej tium diem merereiur; universique 3guoscereut 
nuüinarum ab Aptonio predictarum effectum quanto- 
cius consecglum, digno persecutoris fine completo, 
Car. LV. — Caleros ad ae venieutcs mira cum mo- 
destia Antonius aduonebal , ut, oblita δρος υἱὲ digui- 
tale, remotioris vitze beatitudinem apre:ereot. Si qui 
auteu majori potegtate premebaniur , aec poterant 


TA STATI ANTON ABBATIS, 
que sppellatur Cheereum A laérymsque dicta merentia Gomerete tont, Am- 


106 


pjexabsatur eum vniversi; quasi 4etn dà vsseulo ἠδ. 
oessuirmm. At ille, tanquam Ὁ} ΒΘ deserens, 128 pro- 
priani patriam prefectuivs, msgna eum ΒΕΔ pre- 
cipiebat, desidiam iietiiptó non débere dabrepere, 
sed tanquam quotidie merituros, οἱ ante praedixerat, 
ἃ sordidis cogitationibus amimwü cestodife , et ome 
nem emnlationem ad sanetes quoque venvertere, ad 
schiseeicos verb né prepeé quidem secedere. Scitis 
ean, aiebat, eorem antiquam perveresiUtef? neque 
cum Arianis comemuneiene jangemitd , qus impleres 
enmrum jun omnibes manifesta eit. dis etiam illud 
addebat, nullam debere 49 Christianum, cum s»culi 
viderit. potestates pro Arianorum εἰ Meletisnoram 
(199) pugasro nequitia, ἃ Ehrfsri eerritum discedere 


obtinere ju-titig, ita eos obniye defendebat, ut ipse B vetitate ; mortalium iliam esre defetisiomem, nec diu 


pro ilis pad vjdereiur imjuriom. Multis utilis fuit 
prseclari senis oraiio ; multi, magais divitiis et aluori 
gradu militiv derelicto, ejus hsererte. curriculis cu- 
piebant. Εἰ ui infinita brevi sergnone camprehendam, 
bonum JKgypto medicum Christus ipdulserat. Quis 
non trisütiam apud Aptonuma mutavit in gaudium? 
quis non iram vertit in pacem? qnis orbitatis luctum 
non ad ejus temperavit aspectum ? quis nen moroze 
paupertaus, guo premebatur, ahjecte, stetim et di- 
vium despexit ppulenlias, el ip epo Lxtatus eet psa- 
pertate? quis post lassitudineu mopaebus non ejas 
vegelatus οδὲ hortamenlis? quis adeleseens succcn- 
sus ardoribus, pon qx ejus admoaitu pudicitue ame- 
tur fuit? quis vexotus a diabelo, sine medela rediit ἢ 


faliaeem pereanere posue phenuaeiem. Quapropter, 
aieliot, eustodiapda est pia fied in Chrifte, et patrum 
religiosa traditio (180), quam ex Sériptefbrem ie- 
ctione Θὲ erebro mem parvitatia didicistis admonita. 
GAP, LXVH. — Finite seretouo, (tres cem vehe. 
menatissime retardebant, glorioso Patris éupientes 
termine decorari. Sed aultas «b eausas, quas et st- 
leno demonstrabet, pifeoipue timen ob presam-- 
ptam diígyoli consaetadinem contradixit. Mos etentw 
Agypuis est, nebilium el ρειεοίριο bestirum cmer- 
tyrum corpora liadeamina quidem obvolvere (150), 
et studium feneri solitum new negare; terfa Vero 
nen abscondere, 90d supor iéeteleos demi puvita rb» 


Bervare (154). Huno henonem quiescentibus reddi, 


Quis inimici cegitaljonibus distracta, noa opca tem- (C jnvetesaue €onewetaditie vànHMes teadidit, Be hos. 


pestate &opita, sereno regressus est anime? SoiebM 


enip quo quisque Isboraret incommodo , δὲ px viiss. 


meritis discreljonem apiriuug agno&cene, sdbibebet 
morborum, prout erant vulnera, sanitate. Uode 


effectum est ut post ejus doctrinam omnes diaboli. 


| anderentur insidie. Multo quoque desponsatee pnolhe 


(126) , ad ejus conspectum ab ipso pene thalamo pe» . 


cedentes, in Ecclhesim matris gremio cenacfemawt. 
Quid plura? Totius orbis bomwines ad eam confint» 


baut, et universarum genüum varietas bellicosjsai- . 


mam contra ,dzdemones virum conspicere gestiobant, 
Nullus se frustra illuc venisse conquestas est, omni- 
bus delectabile atque jucundum laboris commercium 
fuit. Fatigatio enim itineris emolumentum vialici re- 
portabat, sicut rei probavit effegtus. Nam poet rese 
lutiogem «jus, quasi communi vulaere orbitdtis ee 
cepto, proprium singuli parentem luxerunt, 
Car..LVl. — Quis auem (inis vite ejus fuerit , 

dignum. 68 οὐ PR coRIaemprara, et, vos com desides 
rio audjre, quis e& boc ip. «o imigabile euuctie fuit. 
Juxta consuetudinem ad visendos fratzes qui in ezte- 
riori monte erant, venit, ibique a divina providentia 
de sua morte condiscens, iia exorsus es! : Ultimarn, 
filioli , patris audite sententiam, non enim arbitror 
quod in bee ἘΝ letum vos vireri simus. Cogit 
cenditio néiasey"i gest centewanium nüpterete, uem 
agnis qninque: dupctgtedior (1327) , Jut rekoivar. (à 
losgius , audientium pavore οὐ ΜΗ : gefeitut 


Aeateoius sepe eb epitopes deprecatus 5st, et po- 
pules eeclesíastita contesteudiede cerrigeronm ; Ut ἐπίοοῦ 
viros ὃς anulteres vigidiua fpse on viinity déicons, nee 
licia bec 4e, wet Doo plecitum:; quippe cum $a- 
irisrcharum «v proplietehum veepulere, dud sd mos 
usque perdareat, hec fettà. eonviticertht. Dewfeiel 
quoque ooxpouis ensmplum epertere νίαν iébibet; 
quod ip seyükme positam; ipide usque πὰ reum. . 
rectionis diem tertium clausum fuer (Jóen. kw rz 
Matth. xxvi). ÀAque hjs modis vifiatt circa defunetós 
Agypti (199), etiaai ὀδήθῖν ensent. corpore, eos. 
guebat, dioens : Quid mejue aut sauctiés corpore - 
potest esse. Dominico, quód jexta condaetwdinim 
gentium cma heme cónditeum eso scimosf 
Hze justa peredesio qelorum iAtitum evellit etrvo« 
rem, ei vepotitis in teten oadeweribus, Dotino (νον - 
pro bonae weaqisitio rdteldrelt. Motnens ergo. con- 
suetudinem suapradiet fu, no cedem cte cien δ 
laberentor éfrore, eskeriter velediemis monohit: 
qui cónfienesáit, δὲ amicum virevatis batifeeulvar 
. repedavit. ' 
Car. LVIII. — Post menses autem. paucos, cum non 
medieero iccommodum senilia membra turbasset , 
vocatis ad se duobus fratribus (155), quos ibide 
$n quifidéc'rà anda todlco imter(aló &ejühctóg 
fhétieetàt, quiqiié làn δὶ jim sehi elépérant Fa 
tinere, dit: Pio quIterm, fiio, secunduih eloquia, 


By PfBclPICoón (Yosus αὐγὴ: 11] Raj. ii), patrui gra- 


161 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


168: 


dior víam; jam anim Dominus me invitat, jam cuple A accipere, Antonium in Antonil muneribus amplecti 


videre ccelestia. Sed vos, o viscera mea, admoneo, 
ne tanti. temporis laborem repente perdatis. Hodie 
vos religiosum studium arripuisse arbitremini, et 
quasi copte voluntatis fortitudo succrescet. Varias 
d»monum nostis insidias, vidistis eorum et impetus 
feroces, et vires effeminatas. Jesum suspirate, el 
credulitatem nominis ejus vestris figite mentibus, et 
a certa fide universi daemones fugabuntur. Memen- 
tote etiam sdmonitionum mearum et incertze condi- 
Uonis, vitam quotidie ancipitem retractate, οἱ coe- 
lese vobis premium sine cunctamine tribuetur. 
Schismaticorum quoque et hsereticorum venena vi- 
tate, meumque circa 606 odium sectamini, quia 
Christi sunt inimici. Scitis ipsi quod nullos mihi 


tur ; et tanquam magna h:ereditate ditatus, lzetanter 
per GO vestimentum recordatur imsginem sanctita- 
tis (110). 

Car. LX. — Hic Antonio vitz:e terminus fuit , ista 
principia meritorum : qua licet parciori , ut przedixi , 
sermone narraverim , tamen ex his potestis advertere 
qualiter homo Dei a pueritia ad seneetam usque per- 
venerit; et quod omni semper dubitatione calcata, 
uec languori, nec long:zev:e quidquam setati aliquando 
concesserit, Magis autem «qualitatem propositi te- 
nens (141), nec vestimentum mutavit, nec pedes 
lavit, nec eseam sectatus est molliorem ; oculorum 
quoque aciem , et numerum dentium, licet paululum 
ob ciatem viderentur attriti, necnon et pedum in- 


nec pacificus quidem sermo cum eis aliquando fuerit, p cessum , totius etiam corporis firmitatem , ita contra 


propter pravam eorum voluntatem, et pertinax con- 
tra Christum bellum. In hoc autem magis estote sol- 
liciti, ut Domini prsecepta servetis, ut post mortem 
vestram sancti quique, quasi amicos et notos, in 
slerna vos recipiant tabernacula (Luce xvi). Hec 
cogitate, Πῶς sapite, hec retexite; et si qua mei 
vobis eura, si qua patris memoria est, si mihi vica- 
rium represtatis affectum (154), nullus ad Egyptum 
Jneas perferat reliquias, ne vano corpus honure ser- 
vetur, ne vituperati , ut nostis, a me ritus etiam circa 
roe serventur obsequia. Hujus enim rei gratia ma- 
zime huc sum regressos. Vos igitur humo tegite, vos 
patris operite corpusentum, et illud quoque senis 
vestri custodite mandatum, ut nemo prater vestram 
dilectionem locum tumuli mei noverit, Confido in 
Domino, quia necessario resurrectionis tempore hoe 
corpusculum resurget incorruptum, Vestimentorum 
autem meorum sit ista divisio (155) : Melotem et 
pallium tritum, cui superjaceo, Athanasio episcope 
date, quod mihi novum ipse detulerat (156). Serapion 
episcopus (157) aliam accipiat melotem; vos cilici- 
num babetote vestimentum, et valete, viscera mea ; 
Antonius enim migrat, οἱ jam non erit in presenti 
seculo vobiscum. 

Car. LIX, — Verba finierat, et osculantibus se 
discipulis, extendens paululum pedes, mortem latus 
aspexit (158) ; ita ut ex hilaritate vultus ejus, ange- 
Jorum sanctorum, qui ad perferendam animam ejus 
descendersnt, presentia nosceretur, Hos intuens, 
tanquam amicos videret, animam ezhalavit, et ad- 
ditus est. patribus secundum ordinem Scripturarum. 
Servaverunt mandata discipuli (129), involutum (ut 
praeceperat) corpus humo operientes ; et nemo inte- 
i"jm usque ad banc diem , prseter eos, ubi sit condi- 

f um, novit. Legatarius autem Antonii benedicti , qui 
tritum pallium eum melote imperio ejus meruerat 


jura nature meritorum gratia custodivit, ut lautorum 
corporum , qux balneis atque deliciis confoventur, 
hilarior ejus caro videretur. 

Car. LXI. — lloc etiam, fratres, quod per emnes 
provincias amor ejus famaque volitavit, quem nee 
librorum disseminatorum oratio Iueulenta (142), nec 
mundanz sapienti: disputatio, nec nobilitas generis, 
nec opum infinita congestio commendavit , cui om- 
nium ore est aseribendum, nisi Christo, cujus hoc 
donum est? qui devotos ejus animos erga suam prze- 
videns majestatem , hominem alío pene orbe cela- 
tum, et inter tantas positum solitudines, Africse, 
Hispaniz, Galli, ltalis, Illyrico, ipsi etiam, quie 
urbium caput est, Roms (145), ut in exordio proe 
miserat, demonstravit. Creatoris est ista benignitas, 
qui famulos suos, licet nolentes, nobilitare consue- 
vit , ut virtus possibilis nec exira humanam esse na- 
tram sanctorum doceatur exemplis, et ad beate vite 
imitationem, ex fructu laboris optimus quisque im- 
pellatur. 

Car. LXIl. — Hunc itaque fratribus librum mas- 
gnopere perlegere curate, ut, agnita fideli vita subli- 
mium Christianorum et monachorum , sciant. quod 
Salvator noster Jesus Christus glorificantes se glori- 
ficat, et servientibus sibimet, non tantum regna 
celorum, sed etiam hic in ipsis montium secretis 
latere cupientibus, famse tribuit nobilitatem ; scilicet, 
ut et ipsi fruantur laude meritorum, et czteri eorum 
provocentur exemplis. Si autem necessarium fuerit , 


p δἰ gentibus legite, ut vel sic agnoscant quia Dominus 


noster Jesus Christus non solum est Deus, Dei Filius, 
sed etiam his qui eum sollicite colunt, et in eum &- 
deliter credunt , hanc dedit potestatem , ut demones, 
quos illi deos ease arbitrantur, conculcent atque eji- 
ciant, deceptores scilicet bominum, et totius cor- 
ruptionis artifices. 


EPILOGUS EVYAGRII INTEUPRETIS. 


Jtaque prudentes, qui Jegere voluerint hane scripturam , obsecramus ut. dent veniam , si Grseci sermonis 
vim exprimere non potuimus, transferentes eum in Latinam linguam, licet contra nostrum propositum haee 
fecerimus. Sed non quasi invidentes nolebamus facere, sed sufficienter sciens quantam in&ürmitatem sustinet 
Graecus sermo translatus jn Latinitatem ; tamen maluimus Grscum sermonem hoc sustiuere, quau: fraudem 


169 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. NOTATIO. 


420 


piti eos lucri deifici, qui quomodocunque interpretatum Graecum sermonem legere possint. Deus autem 
omnipotens, qui tanto viro cooperatus est ad facienda talia, et nobis cooperetur ad imitandum ipsum, vel 
ex parte, ut in omnibus clarificetur nomen ejus per magistrum, et hortatorem , et redemptorem, et 
Salvatorem nosirum Jesum Dominum cum Spiritu sancto, cui est claritas et perpetua potestas in ββουΐὰ 


sse culorum. 


ROSWEYDI NOTATIO. 
G1 (1) Innocentium.] Editiones hie aseribunt , A non. paululum. temporis cum eo fecit. | Omnino fecit 


episcopum, quod deest manuscriptis, Recte. Nec enim 
Evagrius presbyter Innocentium — vocasset cAuris- 
smum filium, uti hic babes, si tunc ille episcopus 
fuisset. ᾿ 

Sed quis hic Innocentius? Suspicor eum esse cu- 
jus meminit divus Hieronymus, epist. 41, ad Ruffi- 
num, quem unà cum Evagrio in Syria sihi socjum 
luisse asserit : « Ihinocentium enim, partem animx 
mea, repentinus febrium ardor abstraxit. Nunc uno 
et toto mibi lumine Evagrio nostro froor, «ui ego 
semper infirmus ad laborem cumulus accessi.» Alius, 
opinor, est Innocentius apud Hieronymum, epist. 56, 
3d Apronium, quem presbyterum vecat; uti et epist. 
79, ad ATipium et Augustinum. Alius item apud P;l- 
ladium, cap. 105, montis Uliveti cultor, et ipse pres- 
byter. Hunc autem Innocentium, in cujus gratiam 
Evagrius presbyter sancti Antonii. Vitam e Graeco 
Latine vertit, existimo juniorem fuisse, nec presby- 
teratu initiatum. Quare eum vocat clarissimum filium, 
alio utique titulo usurus Evagrius presbyter, si et 
ipse Innocentius , cui scribit, presbyter fuisset. Nisi 
forte ratione ztatis ita vocaverit. 

Iu ejusdem Innocentii gratiam scripsit divus Hie- 
ronymus de muliere septies icta historiam , quam 
babes ajud eumdem, epist. 49, ubi eumdem Inno- 
centium vocat charissmum. Ne recie igitur in indice 
Hieronym;/ano lnnocentius hic , cujus llieronymus 
meminit, cpi-t. 41 et 49, confunditur cum eo cujus 
meminit ep'st. t6. 

Porro ex hoc Hieronymi loco discimus quo fere 
tempore Lvagriüs Vitam banc Antonii Latio dederit, 
videlicet euin Hieronymus in Syri eremo versabatur 
una cum Innocentio, vel paulo aute. 

Ad hunc itvagrii prologum respicit divus Hierony- 
mus epist. 101, eap. 2, ad Pammachiom, ex eoque , 
tacito interpretis nomine, quadam citat, ut jam 
monstravi in przudiis ad hancVitam, ubi actum est 
de Evagrio bujus Vite interprete. 

(2) Ingens lucrum est, quod 
Magwi semper sancti viri habiti , ita ut etiam eorum 
recordatio [ucro et ulilitati deputarerur. In Vita 
sancti Pachoinii, cap. 30, ait Thecdorus : « Credo, 
quia tanti viri recordatus suni , peccata. mea remit- 
tentur universa. » 

(3) Frequenter enim eum visitavi.] Baronius , tomo 
Wl, anno Christi 538, Silvestri papse 15 , Constanti- 
ni 25, existimat hoc anno, tertio vidclicet episcopa- 
tns ipsius, Athanasiuin /£gypti ecclesias et imonaste- 
ria visilasse, ut patere ait partim ex Apologia 2 
Athanasii , partim ex Vita Pacliomii, cap. 27. Qui 
igitur Pachemium invisit, Magnum quoque Antonium, 
monachorum omnium fama celeberrimum , utpote 
ant.quiorem, et vitx prastantia sauctiorem , atque 
ec: obiorum omnium auctorem οἱ principein, visi- 
tasse credendus est. Vide dicenda intra , ad cap. 58, 
hojus Vit. 

Admir»nda, inquit Baronius supra, plane in his 
quoque elucet Athanasii in omnibus spectata mo- 
destia ; quippe qui res gestos Antonii seribens, nun- 
quam de ejusmodi congressu cum eodem vel verbum 
facit; verum et qua tuu cuin ipso, tum cum aliis 
viris Sancussimis trausacta fuerint, baud dubium 
memoria digna , silentio obvoluta reliquit, ne vide- 
retur, dum aliorum prxclaras res gestas coulexeret, 
suarum ipsius laadum praedicator existere, malens 
recte. factorum periclitari memoriam quam mo- 
destiam. 

(4) Que ab eo didici , qui ad prebendam ei aquam, 


PíTROL. LXXIII 


^ 


p ea». 


legendum. Grz»cus quoque textus coosentiit : Καὶ à 
μαθεῖν ἠδυνήθην παρὰ τοῦ ἀχολουθήσαντος αὐτῷ χρόνον 
οὐχ ὀλέγον, καὶ ἐπιχέαντος ὕδωρ κατὰ χειρὸς αὐτοῦ. Qua 
habes hic Latine ab Eva.rio expressa. Sed male 
hactenus in Editis leetum, feci. Quod Darosium, to- 
mo ΠῚ, anno Christi 241, Eusebii pap:e 2, Constan- 
lini 6, et anno Christi 528, Silvestri pap:e 15, Con- 
stantini 25, in errorem induxit, ut existimarit Atba- 
nasium sancto Antonio inservisse, et eidem aquam 
ferentem sedulo officio ministrasse. 

Imo vero Athanasius a pueritia, degustato gram- 
matice studio, Alexandro episcopo Alexandrino cce- 
pit convivere, ut scribit Rufinus, lib. 1, cap. 14, sux 
Historiz : « Apud quem, inquit , Alexandrum velut 
Samuel quidam in templo Domini nutritur, et ab eo 
pergente ad Patres, in senectute bona, ad portandum 
post se ephod sacerdot:le deligitur. ». Sozomenus 
quoque lib. n, cap. 16, ait quod Alexander ὁμοδίαιτον 
καὶ ὑπογραφέα τὸν ᾿Αθανάσιον εἶχεν, « Athana-ium et 
convietorem 8eum et seribam constituit.» Et 'Theo- 
doretus, lib. 1, cap. 26 : Συνῆν δὲ ᾿Αλεξάνδρῳ τῷ παν- 
ευφήμῳ νέος μὲν ὧν τὴν ἡλικίαν. € Qui cum adolescens 
esset, consuetudine illius excellentis Alexandri as- 
sidue usus es!. » 

Quod autem hic dicitur, ad prebendam ei aquam , 
Gr:ece est : καὶ ἐπιχέαντος ὕδωρ χατὰ χειρὸς αὐτοῦ. 
Et qui lavanti manus aquas affudit. Simile Elismi mi- 
nisteriuni habetur 1v Regum, c. τ: : Ὃς ἐπέχεεν ὕδωρ 
ἐπὶ χεῖρας Ἡλίου, qui fundebat aquas super manus 
Elie. Solemne id olim. Vide Onomasticon. 

(9) Antonius.] Martyrologium Romanum, 17 Jan. 
« [n Tiebaide saneti Antonii abbatis, qui multorum 
monachorum Pater vita et miraculis preclarissimus 
vixit, cujus gesta Athanasius insigni volumine pro- 
eecutug est. jus autem sacrum corpus sub Jusüniano 
inperatore divina revelatione repertum, atque 
Alexandriam delatum, in Ecclesia sancti Joannis 
Baptistae humatum est.» Dies hic in Menologio Grz- 


recordor Antonii.] C corum e bibliotheca card. Sirleti Latine edito desi- 


deratur. Sed memoria Antonii titulo Magni occurrit 
hoc eodem die in Menzis Grecorum. Et monachos 
olim natalem diem sancti Antonii hoc die celebrare 
consuevisse , testis est Cyrillus monachus in Actis 
sancti Euthbymii 20 Januarii, quz ante mille ducen- 
108 annos scripto. 

Meminere sancti Antonii veteres Graecorum patres 
et historici, Chrysostomus, homi!. 8, in Mattlizeum, 
sub finem ; Socrat., lib. iv, cap. 25 ; Sozomen., lib. 
1, cap. 15; Throdoret, lib. 1v, cap. 27; Niceph. , 
lib. vin, eap. 40, et alii. Ex Latinis Hieronymus, in 
catal. Eccles. Seript. , cap. 88 , et albi; Huffinus , 
lib. 1, Hist. suz, cap. 8; Cassiodorus, lib. 1 Tripart., 
cap. 11, et lib. vir, cap. 1; Augustinus , lib. 1, de 
Doctr. Christ. , in. prologo, et lib. νει Confession., 
cap. 6 et 12; aliique. Agit etiam de sancto Antonio 
Vincentius, in Spec. híist., lib. xut, eap. 91, "4, v5, 
el lib. xiv, cap. 14; Anzoninus, port. im, titul. 15, 
9 per qu.nque primos $; Petrus, in catalogo 
sanctorum, lib. 1, cap. 92. 

(v) In AE gupto oriundus fuit.] Locum natalem ex- 
primit Sozomenus, lib. 1, cap. 19. Ἐγένετο δὲ oco; 
Αἰγύπτιος, τῷ γένει τῶν εὐπατριδῶν, ἀπὸ Kona. Κώμη 
δὴ αὕτη ὁμου Ἡραχλείας τοῖς παρ᾽ Αἰγυπτίοις "Αρχασι- 
« Erat 68 hic quidem ortus.ex genere patriciorum, 
qui Comaimn (est ís quidam pagus prope Heracleam 
apud Arcades /Egyptis finitimos) incolebaut.» Gra- 
cus textus editus hábel ἄχρασι, montibus , pro  Apxaat, 
Arcadibus, Sed ex versione Christophorsoni , quam 


6 


474 


DE VITIS PATRUM 1,888 PRIMUS. 


112 


exhibui. apparet eum legisse "Apxac:, uti et interpres À dicis lectionem, que illi saluti fuit. Babylas mimus 


Nicephori legit, ut mor porebit. Et sane Heraclea 
seu Herculjs magna civitas, ponifur in Beptano «ia 
AEgypi,.que Hepranomis efiam Arcedia dicia. Qua- 
re cum-Herocleam hanc Arcadum vocat Sozonjenus, 
distinguit ab aliis Heracleis, quie plurimz in variis 
regionibus, imo et in eadem Egypto. Iferacleopoles 
Stephano sunt tres in Ajgypto. Prima, πόλες Abyo- 
πτία, ἐς ἧς Θεοφάγης ὗ φυσριὸς, civitas A gyptig, unde 
ortus Theophanes Phjnans. unda, πλησίογ Wgloy- 
σίου, vicina Pelusio. 'Vertia, κανὰ τὸ Kavotxóv στόμα; 
versus Canobicum ostium. E 


a Josepho , lib. v, cap. 44 Belli Judaici; dicijurque 


Parva Heraclea Ptolouzo, qui Magnan) ponit in Nili 


insula, unde Heracleoteg Nonus dictus. Eam exis- 
timo primam Stephanj. Et apud hanc ortus yidetur 
Antonius. : . 

Scaliger legib Νομοῦ 'πρφχλείον, quasi ex Nomq 
Heracleote. Sed retinenda commugis lectio, cyi coa- 
forinis Nicephorus, lib. viuit, cap. 4j. Dpopo; à. agn 
*Hpaxisig τῶν παρ᾽ Αἰγυπτίοις ᾿Αρχάδων, qui finitimus 
esi Arcadum, qu& apud /Egyptios est, Heraclem, — 

Epiphanius Scholasticus, apud Cassipidiarum,Trip. 
Hist. lib. 1, cap. 11 ex Sozomeno verjit hyne lucuin; 
« Fuit autem ZEgyptius genere, ortus jn-igni vica, 
in loco Heraclez apud JEgyptius consiituto; » de- 
curtate et minus distincte. Musculus magis depra- 
vate : « Erat JEgyptiu:, genere nobili, a pago natus 
Apoconia , quem apud Agyptios iutemperautes Be- 
fYacleam vocant.» Quem vides ex ἀπὸ Kou& fecisse 
»Αποχονίᾳ, et pro ἄρχασι legisse ἀρχάσιοι-. 
᾿ς Non ve literis erudisi.] luira , capite 49. « Et 
hoc in se mirabile habebat, quia cum ljueras uou 
didicisset, ingeniosissimug et prudentissimus erat. » 
Sozomenus, libro r, eap. 15 : Γράμματᾳ δὲ 020€ gni- 
σίατο, οὐδὲ ἐθαύμαξεν, ἀλλὰ νοῦν ἀγαθὰν ὡς πρεσόύτε- 
po» τῶν ηραμμάτων, γαὶ αὐτὸν ταύτων εὑρετὴν ἐπήνει. 
« Littera$ neque novit, neque magui sestimavit, sed 
bonam mentem, utpote lifjeris antiquiorem, et ea- 


* 


x his seeunda describitup . 


5.0)" Qua tria Dominicani ordinis exempla 
eti 


audiens in Eeclesia legi versum tunc ex Evangelio , 
Pamitentiam agite, appropinquat onim. veguum calo- 
rum (Maouh, ww), 4. luxurioto vit ad coujinentem 
[ronsin (Proem spirituale Ζορηπὶς Moschi , cap, 52). 
octor Moneta, cum in festo sancti Stephani audiret 
concionautem Fr. Reginaldum in ista verba, Ecce 
gideaeqías apertos (Actor. vit), ordini divi Dominici se 
addigit (Vite Fratrum Pradicatorum parte 1v, c. 10). 
Guerricua cum audiret legi in. Ecclesia ; Factum es 
omne lempus , quod vizit Adam, nougenii iriginia 
anni, et mortuus esl. Factj sunt. dies Enoch. nongenti 
quinque anni , εἰ mortuus est (Gen. v), se quoque 
moriturum apprchendeus , eidem Ordini se couse- 
cravit (Ibidem , c. 12). Scholaris quidam , Parisiis, 
audito responsorio in vigiliis defunctorum : Heu 
mihi! Domine, quia peccavi. nimis im vita mea, quid 
faciam miser, ubi fugiam, nisi ud (e, Deus meus? in 
eamdem religiosam familiam se recepit (Hid (ΩΡ. 
δ 
am jp Speculo ezemplorum, dist. 7 exempl. 4, 
48, 49. Sauctus Franciscus cum ex Évan eljo h:ee 
verha in templo pronuntiari audisset : Nolife possi- 
dere qurum, neque argentum, neque pecuniam in zonis 
vestris ; non peram in via, neque duas (ynicas , nequa 
calcegmenta (Math. x) , eam sibi regulam, velut Dei 
monitu, servandam proposuit. Nicolaus Tolentinas 
cum forte audisset Auguslinjianum concionalorem 
disserentem super illo Joannis dicto : Nolite diligere 
mundum, neque ea qu& in mundo sunt (1 Joan. n) , 
mundi rebus renuntiaviy (Vita ejus, cap. 5, 10 Sep- 
teinbris). 

(10) Arura autem erant ei trecenta uberea ef valde 
optimq.| Mirabitur hic quispiam novitatem vocis , 
qua hactenus hic nynquam comparuit; sed uhi ve- 
ram eam scriptionem probavero , mirari desinet, 
Árurg est iu mapuseriptis Aud. et Camb, In textu 
Grzco : "Apovpat δὲ σαν τριαχόσιαι εὔφοροι xal mayo 

gai. Vulgo est, Erant awem ej tacente. palme 


H x 
rum ioventricem, laudavit plurimum. » Vidc iufra, ad (δ uberes. (uod ju primus substilueris vera lectione re- 


eap. 45. Augustinus, lib, 1 de Doctr. Chrigt., iu pro-. 
logo, tradit Antonium fuisse Osodidgxzev : cui οἱ si- 
mHe exemplum adjungit. « Nec proptereg sibi ah 
Antonio, sancto et perlecto viro, &:gypiia tuonacho, 
insultari debere , qui sine ulla scieutia litteraruu 
Scripturas divinas et megnoriler audiendo tepuisse , 
et prudenter cogitando intellexisse pu edicatur, Aul 
ab illo servo barbaro Christiano, de quo a gravissi- 
mis fideque dignis viris nuper accepituus, qui litteras 
quoque ipsas pullo doceute bomine , in plenam na- 
titiam, orando ut sibi revelarentur, accepit, uridua- 
nis precibus impetrans ut eam Codicem oblatum , 
stupentibus quí aderant, legeudQ percurreret. ἢ 

(8) Innocenter. habitabat omi." Grace hic est, 
ὡς ἄπλαστος oixtà ἐν τῇ οἰκίᾳ ᾳὐτοῦ. Desuupium ex 
Geuesi cap. xxv, Vers. 21: Ἰαχώδ δὲ ἦν dvÜQo mec 
ἄπλαστος, οἱχῶν οἰκίαν. Quod vulgatug interpres ver- 
tit : Jacob autei vir simplex, ha ugbat in tabernacu- 


lis. Loco ἄφλαστος, Aquilae ὁδί &xAoUc, simplex ; Sym- p 7*é« ea 


macho, ἄμωμος, siye crimine. Evagrius videtur le- 
pisse ἀπλαστως,, quja vertit, ingocener. De vocahulà 
ujus dxJ«ccog significatione et versione agit divus 
Augustinus lib. 1 Quest. in Genes., 4. 74, «Quod 
Grzce, inquit, dicitur ἄπλαστος, boc. Latini simpli- 
cem interpretati Sunt. Proprie autem ἄπλαατος DOR 
fictus. Unde aliqui Latiui interpretes, siue dlo, ig-. 
terpretati suut, dicentes : Erat Jacob sine dolo, ha- 
bitans in domo, ut magna sit quzstio , elc. Paria ha- 
bet idem Augustinus lib. zvi de Civ. Dei, eap. 37. 

Surius bic margini anuolaverat : PsaJ. c. Nempe, 
quia ibi versu 51 habetur : Perambulabam in inno- 
eentia cordis mei, ἐπ medio domus yea. Sed, resyiit 
Athanasius ad locum Geneseos, ut dixi. 

(9) Et accidit ut tunc Evangelium lvgeretur.] Au- 
gustinus, lib. vm Confess., cap. 12 , cuin in ancipiti 
earnis οἱ spiritus conflictu versaxelur, hoc Antonij 
exemplo semeüpeugm exsijmulavit ad loguitam Co- 


pudiata, equidem nescia : cerle non aportujt, Pru- 
denter Evagrius, interpres vetus , retinuit hic Grz- 
can vocem arre, quia conmode verti gon. poterat. 
Nec enin ἄρουρα hic campusest, ut Haschelio novitio 
interpreti visum, sed certum geuus mensur.: iuterval- 
lorun spud /Egypgtios. Horapollo, lib. 1, cap. 5: 
"Ecos τὸ ἐνιστάμενον γράφοντες, τέταρτον ἀρούρας γρά- 
ψηναιν. Ἔστι δὲ μέτρον yüc ἡ ἄρονρᾳ πηχῶν ixxtov. 
« lustautem auuum eignificanteg, quartam arurad par- 
feu pingunt, Est autem ἄρονραᾳ lerra meusura, cen- 
tum complectens cubitos. » Vide οἱ Eustathiuu, va- 
riis locis ad Homerum. Fusius de hoq in Onoma- 
8lico, 

11) Memoriam pra libris haberet.] ἘΠ natura serum 
ἃ Deo conditarum , Anionio instar libri erat. Socra- 
tes, lib. 1, cap. 18, e ex eo G9 llistoria Tripart., 
l. viu, 6. 3. Τῷ δικαίῳ 'Avconig m poii τες τῶν σοφῶγ, 
zal, πῶς Ota ρτερεῖς, εἶπεν, ὦ πάτερ, τῆς ix τῶν βιδλίων 

ας ἐστερήμενας; Τὸ ἐμὸν dior, ἔφη ὁ Avre- 
νιος, ὦ φιλόσοφε, Xj φύσις τῶν γεγινάτων ἐστι, rai πὸ 
ἐστ, ὅτε [jo , τοὺς λόγους ἀνᾳγωώσχειν τοὺς 
τοῦ Θεοῦ. « Guida ex eoruin numero, qui id tempo- 
ris sapientes sunt b.biti, ad Antouium illum justum 
accedenti , quarentique quo pacto vila! posset 
sustentare, solatio illo quod ex libris capi solet , 
orbatus? reapondit : Meus liber, o philosophe, est 
natura rerutu a Deo conditarum, qux quotiescunque 
animo libitum sit mep, libros ipsius Dei legendos 
suppeditat, » Qpfigus sane liber et obvius creatura 
omnis, ejusque usus sauclis viria semper fuit fami 
liari, Quippe celi enarrant gloriam Dei, et opeta qa 

us anuualias firmamentum (Psal. xvi). 

(13) Duidam ul ium, ali ut (ratem. diliyebaxi.) 
Pro (ratrem, Editi quidam liabent patrem, Sed Grzca 
est, ἀδελφὸν, frotron : quod magia quadrat iu Aptonii 
sglatem, qui fox dicitur νεώτερος, adolescens ; nam 
pro ratione «atis ἰδία natur vocahula indulgebaut. 


17$ 


Sic et apud Spartianum in Didie Juliano ; « Ubi vero A 


primum illuxit, Senatum οἱ equestrem ordiuem in 
palatium venientem admisit ; akqu& unumquemque, 
ut erat stas, vel. patrem, vel fllium, vel parentem 
affatus blandissime est. » Ubi frustra Heraldus ad 
Tertull., Apolog. capite $9, pro patrem, rescribit 
fratrem. Decepius , opinor, quod existimarit per pa- 
rentem hic patrem intelligi. Sed perens hic est cogua- 
tus, ut saepe apvd aevi. istius scriptores. Lampridius 
in Alexandro Severo : « Jam vero ipsi milites juve- 


nem imperatorem amábant. ut fratrem, et. (lium, ut 
parentem, » «juod ait μὲ porentem, id. est, ut cogra-. 


tum, non vero ut patrem. Nec enim juvenis impe- 


rator a militibus vel :state paribus vel superioribus: 


baberi poterat ut pater. Recte Nerva parens habitus, 
quia seuex. Áusontus : 


Proximus exstineio moderatur sceptra tyranno , 
Nerva senex, princeps nomine, mente pareps. 
(Auson, , de Gaaaribus, Tetrasj. 12.) 


Yide Onomasticon. 

(13) Jlle lubricum adolescentim iter.| Proprium hoe 
etatis ejus epitheton. Ambrosius , de obitu. Valenti- 
nian : « Yanta enim fait emendatio vitte ejus , in 
illo omnibus lubrico adolescentisx tempore. » Hiero- 
nymus, epist. 2, ad Rusticum : « Perfect quidem 
zlatis gradum scandere, sed. iubrieum iter e856, per 
quod ingrederis. » ldem , epist. 45, ad Chromatium : 


« Seitis 1psi lubricum adolescenti: iier, » 
(14) Hinc et spiritus fornicationis vocor. | Sie 
πνεῦμα πορνείᾳς, spiritus fornicationis, Osee 1v, ut 


hic sequitur. Palladius, cav. 88 : « Ei (Evagrio) ali- 
quaudo gravem exhibuit molestiam demon fornica- 
lionis. » In Vita MHilarionis, capite 16 : « Qui habebat 
collegam meuimn, amoris diemonem. » Venerew au. 
tem coliortis prineeps Asmod:us, de quo Tobia 
cap. πὶ et vi. Serarius noster copiose. Certos daemo- 
mes certis vitiis incumbentes, ab iisque nomen sor- 
tientes, (requeus apud auctores asceticos meniio. 


Hic post cap. 15 : « Diversa autem eorum et. partita C; axculi, et perfectas 


nequitia est, » Cassianus, collat. vit, capite 53 : « Quz 
vocabula nou casu, nec fortuito indita illis debemus 
aecipere. » P»rro de varia ddemonum distinciione et 
differentia, vide Gallicum libellum Joannis Maldo- 
nati nostri nomine editum, ubi eos distinguit ex 
nomine, ex nature, ex loci8 ubi versantur, ez teu- 
pore quo dominantur, ex officiis imperandi et obe- 
diendi, el ex vitiis quihus przesident, 

(15) Cum omnes in fatigabitem adolescentis mirarentur 
instantiam. | Usurpat hic instantiam, ut ín. sacris 
Litteris usorpatur Π Cor, n: Inetantia mea quotidiang 
pro contentione, cura, studioque magne. Sic ante, 
1) pr&faüone ad hane Vitam : 4 aut superare ni- 
tentes virtutis instantia. » 

(16) Et cum in una memoria.]| Grieee μνῆμα. Paulo 
ante verlit sepulcrum. Sie martyrum. meroria Au- 
gostiuo, ljb. xxn dc Civ. Dei, cap. 8, de reliquiis 
sancii Stephani ; « Ad ejus memoriam veniebat ma- 
gni multitudinis concursus et aceunsus, s et passim 
apud sacros scriptores. 

(11) Pardus. discoloriter.] 1 Mss. Colon. editio, 
discolor a tergo. Alii simpliciter discolor , deest boe 
de pardo in textu Graco. 

(18) Non oblitus Jesus.| Thyreus de Apparitioni- 
bus impersonalibus Christi, cap. 6, affert exempla 
aliqua, quando auditus quidem, non autem visus est 
Christus. Ut hoc Antonii, quando « vox ad eum faeta 
est, dicens : Ego, Antonij, hic eram. » Sic et cap. 61, 
hic ; « £x facta est voz. Domini, dicens : Abomina- 
bitur ajjarium meum. » Vide et 19. Augusti, in Vita 
sancte Ulars, eap. jet T Msrifi, in Vita saneti 
Thom: Aquinatis, auctore joauye Garzone. 

(19) Ut Thebcis mos est.] Noa. dubito hie per 
pancs, quí per annum ihbcorrupji durant, quos 
Thebad sibi recondunt, intelligi pazimates, seu 
buccellata. Suidas : Παξαμᾶς, ὁ δίπυρος ἄρτος, Pexe- 
mas, vanfs bis coctus. Vide Onona nostram. 


COM -- 


VITA BRATI ANTONI! ABBATIS. NOTATIO, 


114 


(20) Que jam mortuum eum se esistimuverant veyer- 
tros, | Ita diserte Mss. Sed Coloniensis editio et Su- 
rius, jzidam pro que jam. Quod credo substitutum, 
ne viderctur in Prisciani regulas peeeatum ; quia se- 
quitur, reperturos. 

(81) Nec non et patientium infinita se caterva con- 
glomeraret.| Deest hoc iu Graeco. Infra, cap. 36, de. 
dieinouioso : « Adversus patientis insaniam labora- 
ret. » Cape patientes, vea morbis, vel 3 deemoni- 
bus; nam mox sequitur ; « Plurimüs 3h jmmundis 
spiritibus et infirmitatibus variia liberavit. » Ubi 
Grzce : Πολλοὺς γοῦν tv παρόντων νὰ σώματα 0 X0v- 
τας ἐθεράπευσεν ὁ κύριος δι᾽ αὐτοῦ" xal ἄλλους ἀπὸ 
δαιμόνων ἐκαθάρισε. « Multorum itaque corpora zgrota 
Dominus per ipsum sanavii; allos a dzmonibus 
Impuris liberavit, ) 

22) Quasi ex qliquo cgiesti adity (ansecratus 
epparuit. Grece, Moon)Bey ὁ ᾿Αντώγιος ὥσπερ Ex τινος 
ἀόυτον μεμυστα ψωγημένος χρὶ θεοφορούμενος, (Qua- 
re quod Grace ἄδυτον ; Latine Evagrio est coelestis 


» aditus, 


. (23) Quod mec per quietem. intumuerej.] Colgnign« 
sis editlo, inquietem. In Graeo 'a2ntum st, jupe 
πικνθήν, neque obesum. Corpora ei quiete, sive duum 
non exercentur, iniumesauni ; et jnguiele, αἶγα &ygu« 


πνίᾳ. 
(24) In Arsinoitarum oppido. Intelligit de Àmeinoa, 
seu Crocodilorum oppido ad Nilum, in Nomo Arsi- 
noite. Adjungit enim liic de arocodilis. Est et alia Ar- 
sinoe in /Egypto. Vide Onomaslico, 

e) Rivulum fluminis Nili transvadare esset. ne- 
cesse.| Graeca : Ἀρείας δὲ γενομένης διελθεῖν αὐτὸν «à» 
τοῦ ᾿λρσενοΐτηυ διώρυγα. Necessitgle urgente, τι! ra 
senoitice pra(ecturo fossam transiret, Yide Syrabo- 
nem, lib. xvii, * 

(36) Plurima ferent monasieria. | Baroniue, tara IJI, 
anno Christi 388, Silvestri pape 12, Cometantiui Q5, 
Cum vero, ait, ex omui lewinum genere ad Àotonium: 
invisendum confluerent, et ab eodein ad contemptum 
vie Sjudiym arripienduu 
sedulo invitati, idem vivendi genus e£ iostitulum cae 
pesserent, complura condidit monasteria, coenobi- 
liegpque ipse prunus vitz jecit in ereme fundamenta ; 
adeo ut ceenobitarum monachorun idem instiiudor 
sit habitas, vel potius. restitutor, si Eveenorum, qui 
im A:yypto sub Marco primo Alexaudrinorum api» 
scopo floruerunt, γϑιὲφ aliqua babenda esse videatur, 
ques Clirístianos fuisse, suo loco superius pergpieue 
demonstravimus (Tomo 1, axno Christi 64). 

Porro gravioribus persecutíonum procellis obortis, 
quibus non Christiani tantum simul egenjes, el 
conventus publice celebrantes, sed et letentes in 
penetralibus aliisque latibulis qua:siti, abripereptur 
ad necem, intermitti illud ceelegiis vireudj genus 
epurtuit; quod ganetus Antonius non modo restituit, 
verum louge lateque in Christianum orbem eopiggis- 
sime fetu propagavit. 

Ere« quidem aute Antonium, qui timere perseeu- 
tionis, civitatibus derelietis, sive ruzi, δὲνῳ. ἰῃ de- 
sertis Jecis abditi, angelis similem vitam decebsan! ; 
quorum nonnullos ex Eusebio dizimus fuiase 1)ar- 
tyrio coronatos; reperit et horum aliquos ipsemet 
Awenies, cum, utiliatam kcelesie persecutionem vi- 
taret (ut dictum est) in desertum locum  socessil, δὲ 
ab une illorum prima rudimenta moaasiies institu - 
tionis aecepit; qua perfesit delitescens iu soliuudine ; 
cum pustea, divino aéfistus Numine, monachos iu 
unum collegit, et in diversa loea, tanquam in diversi; 
siveariis apum examina, distribuit, qui eub ejus dise 
ciplina à sa:culí abdicatione ad i:penastutesm profefe 
sionem amplexandam fuerant persuaei. De quibus i 
bac Vita, eap. 21, ete. 

Qui igiiur Antonium adeuntes eidem se «ubjesess 
discipuli, ex iie alii. ép eisdem ewm ille monuübus 
monasóeam exercuere disciplinam , alii vero eadeu 
ex planta palinites succidenies, et in adeeesig pre 
vincis complemantes, brevi tempere (aoluu oet, 


475 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


176 


nempe hoc ipso szxculo, ut vepleverint terrarum orbem A modo virtutis semina bomini insita sint, explicaut 


. tam sancta propagine, nimirum Palzstinam, Syriam, 
Asiam Minorem, Cappadociam, Pontum, Armeniam, 
Mesopotamiam, et Boreales regiones, usque ad latro- 
nes Bessas et Dacos ; de quibus sanctus Paulinus hzec 
cecinit in reditu sancti Nicetze viri sanctissimi, a quo 
accepit quod scribit : 


O vices rerum ! bene versa forma! 
Invii montes prius et cruenti , 
Nunc tegunt versos monachi latrones 

Pacis alumnos. 
Sanguinis quondam, modo terra vitse est ; 
Vertitur ccelo pia vis latronum , 
Et favet Christus supera occupanti 

Regna rapina. 
Mos ubi quondam fuerat ferarum 
Nunc ibi ritus viget angelorum, 
Et latet justas, quibus ipse latro 

Vixit in antris, etc. — 

(Paulin., de reditu S. Nicete.) 


Sed et de Bessis meminit sanctus Hieronymus, eum 
scribens ad Heliodorum hac ail: « Indus, Persa, 
Gothus, ZEgyptius philosophantur ; Bessorum feritas, 
et pellitorum turba populorum, qui mortuorum quon- 
dain in feriis homines immelabant, stridorem suum 
in dulce crucis fregerunt melos (Hier., epist. 5). » 
Et ad Lztam : € De. India, P'erside, Athiopia, mo- 
nachorum quotidie turmas suscipimus (Hier., epist. 
7). » Eorum scilicet qui ad loca sancta visenda 
pietatis ergo ventitabant. ΝΕ 
(97) Ad omnem quidem mandatorum discip'inan 
Scripturas posse sufficere.] Quomodo Scriptura suf- 
ficiens dicatur, agit. Bellarminus tom. 1 Controv. t 
general., lib. 1v, cap. 9, de verbo Dei non scripto, ad 
secundum argumentum. 
: (28) Si autem multum.| lta hic Mss. et veteres edi- 
tiones Coloniensis : Si autem in potestatibus. Atque 
ita vulgatus noster interpres Ps. Lxxxix, ex Graeco : 
"Ev δὲ ἐνδυναστείαις. Hierouymus, epist. 24, au Pau- 


scholastici. Vide Ouomasticon. 
(35) Graci studia transmarina sectentur.] Facit ad 
liunc locum, quod habet Persius satyra 6 - 
eA Et Bestiu« urget 
Doctores Graios. Ita fit, postquam sspere urbi 
Cum pipere et palmis vetiit nostrum hoc maris expers. 

(36) Nobis vero nulla proficisceudi.| Ex hoc loco 
Flaccus lllyricus, catalogo testium veritatis, verius 
veritatis et falsitatis, lib. v ; et ex eo moderni hx- 
retici improbaut peregrinationes. Sed prave Autonii 
sensum detorquen!. Negat An!onius peregrinationes 
ad Terram sanctam vel alio, simpliciter ad salutem 
esse necessarias. Quis Catholicorum non una cum 
Antonio hoc negat? Scimus omnibus in terris re- 
gnum esse coelorum, Deum ubique presentem. Sed 
cur Dei peculiaria munera certo loco przstita non 
amplectamur? quz cur illo loco potius quam alio 
prestet, quis ab eo rationem exquirai ἢ Prxclare Au- 
gusiinus, epist, 157. « Uhiqve quidem Deus est, et 
nullo continetur vel includitur loco, qui condidit 
omnia, et eum a veris adoratoribus in spiritu et ve- 
ritate oportet adorari, ut in occulto. exaudiens, in 
occu:to etiam justificet et coronet. Verumtamen ad 
ista qua hominibus visibiliter nota sunt, quis potest 
ejus consilium perscrutari, quare in G5 aliis locis 
h:ec miracula fiant, in aliis non fiant ? 

Sermo quoque Antonio ad monachos est, quibus 
non ita peregrinationes competunt, quantumvis san- 
ete et laudabiles. 

(97) Nihil Deum fecisse quod malum est.] Bene sub- 
jungit da»mones non natura, sed suo vitio malos esse, 

etus apud philosophos veteres quistio de origine 
mali. Perplexus in ea re Arnobius, lib. i coutra Geu- 
tes. Breviter Tertullianus explicat adversus Marcio- 
nem, lib. i1, cap. 14 : « Nos autem adbibila uistin- 
ctione utriusque form:, separatis malis delicti et 
malis supplicii, malis culpae et «malis poenze, suum 
cuique parti definimus auctorem; malorum quidem 


lum Concordiensem etiam citat. Si autem multum ; et C peccati. et culpse, diabolum; malorum vero supplicii 


epist. 34, ad Julianum : Si autem amplius. Vide eum- 
dem, epist. 159, ad Cyprianum, ubi etiam habet : 
Sin autem multum. Citatque ex LXX. Siautem in po- 
teniutibus ; οἱ ex Symmacho, Contra opinionem. 

(29) Ut in libro Ecclesiastis scriptum est. ] Colo- 

niensis editio hic in textu addit : Quia nescit homo 
quid εἰ post eum in labore suo. Quod deest manuscri- 
ptis et veteribus editionibus. Certum — est respici 
ad seusum Ecclesiastis zt, ut in textu notatum est, 
. (80) Cur ergo non facimus de necessitate virtutem.] 
Proverbialis ut apparet locutio, quam etiam Teuto- 
nismus frequentat. Utitur beatus Hieronymus epist. 
40 ad Furiam : « Arripe, quiso, occasionem ; et fae 
de necessitate virtutem. » Et apolog. 3 adversus 
Ruffinum : « Quin potius habeo gratiam, quod facis 
de uecessitate virtutem. » 

($1) Lubrice carnis incentiva.] Frequens hoc incen- 
tivi vocabulum de carnis vitio. Hieronymus epist. 4, 
ad Rusticum monaclium : « Et adolescentis, immo 
pubertatis incentiva calcantem. » ldem, in Isis 
cap. Lvut. « Corporis me superavit ardor, adulescen- 
tim incentiva vicerunt. » Cassianus, collat. n, c. 


D 


45: « carnalibus incenuvis inquietati. » Sed. idem . 


nomen et aliis vitiis tributum. Vide Onomasticon. 

(52) Et ruentem «nimam quasi ex aliqua. rupe sus- 
tentat.| Graece est. ἀνίστησιν, erigit : quod Evagrius 
interpres adagioli, uti videtur, formula exprimit : 
Quasi ex aliqua rupe sustentat. Sic Ammianus, |. xxt, 
ait quod Eusebium alte spirantem, et summo apud 
imperatorem loco, « Adrastia reluctantem, praci- 
piteu tanquam e rupe quadam cgit excelsa. » 

(95) Quod ex nostro pendet arbirio.] Editiones ; 
Quod ez nostro, Deigratia precedente, pendet arbitrio, 
Qua verba media quamvis absiut ἃ textui. Latino 
ms. et Graeco impresso, tamen hic ex vera theulugia 
intelligenda. 

(94) Hujus operta. homini inserta natura est. | Quo- 


et pena, Deum creatorem ; ut illa pars malitizx de- 
putetur, ista justiti:e, mala condentis judícia adver- 
805 mala delicti, » Vide et Cassianum, collat, viui, 
tap. 6, quod nihil a Deo malum creatum sit. 

Mali vero originem a creatura esse eleganti simi- 
litudine explicatur in Vita. sancti. Auxentii : « Quo- 
modo lux :elis est communiter propusita omnibus 
quibus adest vis videndi; potest auterm, si velit quis- 
piam, claudenà oculum separari a dono lucis; non 
quod sol in illo effecerit. tenebras, sed quod radii 
splendorem aversatus, tenebras sua sponte attraxe- 
rit; et quomodo si quis domum sibi construens, nul- 
lum luci aditum pr«beat intrinsecus, obscuram do- 
mum efficit; ita nos quoque in natura habentes bo- 
num et honestum, nostro arbitratu innovamus qua 
sunl praier naturam, nostra sponte ialuruim expe- 
riendam, in boni el honesti aversione, electiona 
nostra et instituto fabricantes. Ma'um enim extra 
propositum, propria substautia consideratum, nulium 
est in rerum natura, Quidquid euim a Deo creatum 
est, bonum est; et omnia quz fecit Deus, sunt valde 
boua (Gen. 1). 

(38) Diversa autem eorum et. partita nequitia. est.] 
Cassianus, collat. vit, cap. 17: « Hoc nosse debe- 
mus, non omnes dz:mones universas hominibus inu« 
rere passiones, scd unicuique vitio certos spiritus 
incubare, et alios quidem immuuditiis ac libidinum 
sordibus inquinari, » etc, Et eadein. coilat,, c. 20 ; 
« lllud eiiam nequaquam ignorare debemus, non 
esse omnes ejusdem ferocitatis et desiderii, sed ne 
unius q..iídem fortitudinis atque nequitiee. » De quo 
idem fusius eadem collat., 6. 52, ubi dicit ; « Tot 
esse i iminuudis spiritibus, quoi in bominibus studia, 
nou dubie comprobatur. » Vide Augustinum, libro x, 
cap. 11, de Civ. Dei, de variis daemonum affectibus, 
ex Porphyrio et Jamblico. Paliadius, eap. 19 et 20, 
in Macarjo /Egyptio : « Est enim ordo quoque dz- 


171 


monum, qui dicitur igneus. Sunt enim demonum, 


quoque, sieut hominum differentie, non mutata es- 
sentia, verum mente diversa, » Vide dicta ad cap. 4, 
num. 

(39) Ad primum quodque crucis signum. evanescunt. | 
Nota, haretice, signi crucis efficaciam, cujus exem- 
pla mauifesta in hae Antonii Vita hahes etiam cap. 
18, et eap. 26, et capite 49. Plura de his in operosis 
Gretzeri nostri de Cruce lii ris. Vel ex hioc loco Flaeci 
Iilyrici redarguitur mendacium, qui in catalogo tes- 
tium veritatis, libro ii, non veritus. est. scribere : 
« Multa de Antonii luetis cum Satana lego; sed nus- 
quam de aqu. benedicta, cruce, cera, et herbis 8a- 
era:js. » Nempe tam oculeus fuit lliyricus, ut cum 
variis capitibus Antonius crucis efficaciam depr:edi- 
carit, ejusq:. 6 vexillum extulerit, ne ὑπ! quidem 
perspexerit. 

(40) Hamo crucis ut draco, aduncatus a Domino est.] 
Alludit ad Jubi cap. xz, v. 20 : An extrahere poteris 
Leviathan hamo? ubi in Grieco : ἴάξεις δὲ δράκοντα ἐν 
&yxia cce ; Duces autem draconem in hamo? Gregorius 

yssenus, oral. 1. de resurrectione Doinini, per ha- 
mum divinitatem Christi qua diabolus captus est, in- 
trelligit : « Dum inhians, inquit, ad carnis escam aspi- 
rat, divinitatis hamo transtixus est, atque ita draco 
per bamum ductus e«t, ut ait. Job, qui per se, quod 
futurum erat, pranuniians : Hamo, inquit, draconem 
doces. » Nec aliter Magnus Gregorius : « Leviathan 
iste hamo captus est, quia in Redemptore nostro duin 
per satellites suos escam corporis moinordit, divini- 
tatis illum aculeus perforavit. Quasi. hamus quippe 
fauces glutienUs renuit, dum in illo eL esca carnis pa- 
tuit, quam devora!:or appeterel; et divinitas pa-sio- 
nis tempore latuit, quz necaret. » Qui dein.ie hujus 
hami lineain per antiquorum propagiien) tortam do- 
cet. Vide eumdem de hamo ad versum Jobi prxce- 
dentem. Sanctus Antonius hamo crucem comparat; 
Olyimpiodorus, in Catena Griecorum clavos ei aptat : 
« [6 enim, ait, carne sua quasi quadam esca objecia, 
clavis suis, quasi hamis, piscem captavit. Ὁ 

e Nunc miserabilis ut. passer ad ludum irretitus 
a Christo est.| Ex codem Jobi capite desumpium : 
Nunquid illudes ei quasi avi, aut ligabis eun. ancillis 
iuis ? Hoc queruntur daem:nes in Vita sancti Pacho- 
mii, cap. 49 : « Ex quo mirabilis incarnatio Christt 
facta est in terris, nos sine viribus prorsus existere 
cepimus ; ita uL sb his qui credunt iu. nomine ejus, 
iliudamur ut passeres. » Apud Clementem, libro viu 
Corvstit. Apostel., capite 7, jn obsecratione pro ener- 
gumenis, respiciendo ad vim exorcismorum : Ὁ τὴν 
ἀνθρωποχτόνον ὕφιν δεσμώτην παραδοὺς ἡμῖν, ὡς στρον- 
θίον παιδιοις. 1 Qui dedisti uobis. homicidam ser peri- 
tem vinculis constrictum, sicut passerem pueris. » 
Quam exorci-uii vim coutra diabolos, decs gentiliuui, 
egregi" urget Tertullianus, Apolog., cap. 25 : « Sub- 
jeeta est Christianis divinitas vestra. » Et Cyprianus, 
contra Demetrianum, cap. 6 : « Videbis nos rogari 
ab eis quos tu rogas. » Augustinus, in psalmum cili, 
v. 97, de diabulo virtute Christi euervato hunc ver- 
siculum accipit : « Draco hie quem finxisti ad illu- 
dendum ei. Jam tu illude draconi; ad hoc enitn hic 
f4«tus e-t draco, » De qua illosiune consule Magistr. i1 
sent., disi, 5, 8 deoque. Idem Augustinus, serm. 197, 
de Tempore, qui est 2 Dominicse prime post festum 
sanctissima Trinitatis, alia similitudine canis alligati 
diaboli impotentiam explicat : « Alligatus esi tan- 
quam canis innexus catenis, et nemineui polest mor- 
dere, nisi eum qui se illi mortifera securitale con- 
junxerit. Jain videie, fratres, quam stultus est homo 
ille quem canis in catena positus mordet. Tu te illi 
per voluntates et cupiditates sa culi noli conjungere, 
et ille ad te nun presumil accedere. Latrare potest, 
sollie:tare potest, mordere omnino non potest nisi 
volestem. » E 

(42) Adveniente Domino destrucius. est. inimicus.] 
Mox : « quia infirmatus es a Doiino. » lufra, in Vita 
saueti Páchomii, cap. 49 1: 4 Ex quo mirabilis incar- 


VITA BEATI ANTONII! ABBATIS. NOTATIO. 


Α 


418 


nalio Christi (acta est in terris, nos sinc viribus pror- 
SUS existere coepimus, » Cassianus, collat. vil, Cap. 

ὥ : « Virtute. crucis etiam deseria penetrante, et 
ubique ejus gratia coruscante, retusa est nequitia 
d:emonum: » Vide dicta ad numerum pracedentem. 

(45) Quia clauso ostio interiore.| ἸῺ ea opinione 
fuit aliquando Alexander ab Alexandro, ut ipse 66 re- 
fert, Genial. dier. 1. v, c. 2, nullum videlicet a lemu- 
ribus periculum esse ostiis obseratis. Sed quam eum 
sua fefellerit opinio, narrat ip-e eodem loco. Vide- 
sis Thyreum nostrum, de Locis infestis, parte ri, 
cap. 60. 

. (44) Dum theatrali mutatione formarum.]. Obvia 
similitudine diversas demonum species et apparitio- 
nes ilustiat, Notus theatri scenzeque mos, eum quis 
diversam formam induit personamque sustinet, 

(418) Magna adversus demonem arma. sunt vila sin- 
cera. et intemerata in Deum fides.] Delrio noster, tom. 
lll Disquis. Magic., libro. vi, cap. 2, sect. 9, 4. 9, 
agens de remediis supernaturalibus divinis seu eccle- 
siastici8 contra maleficia, duo liec remedia ponit. 

Primum, inquit, remedium in hoc genere vera et 
viva fides, hoc est, claritate Dei et proximi vallata. 
loc scutum nobis pr:efert et praebet divus-Paulus 
ad Ephesios scribens (Ephes. v1); hanc loricam ut 
Thessalonicenses induant, urget (IThess. v); hauc 
suis discipulis commendat magnus ille Antonius. Sic 
Cypriano mago damon respondit, « se Christi fide 
muuitis nocere non posse (Nazianz., orat. in Cypr.). » 
Sie apud Cassianum duo philosophi, eum dzemonum 
prastigiis Antonium perturbare non possent, coin- 
probaruut « magnam professioni Christianorum inesse 
virtutem (Cassian., cellat. viu, cap. 18). » Sic apud 
Cornelium Kempensem, libro τι de origine et situ 
Frisiz, cap. 94: « Albarum  nymilarum pristigis 
post agnitum sincerum Dei Evangelium evanuerunt » 
in Frisia per chartam saucti Odulphi de Trinitate 
scriplara, et per parcecias nissan et lectam. 

Secundum est vita sincera. De mandatorum Dei 
observautia et vita? innocentia, quam sit efficax re- 
medium, docere possunt divus Cyprianus ad Fortu- 
natim, de exhortatione martyrii ; Lactantius, lib. 11, 
capite 16; et Ambrosius An-bertus, libro v, in Apo- 
calyp. cap. xir. 

(46) lta et de Nili inundatione solemni-] Infra, cap. 
20 : « Quoties augme.ta Nili fluminis futura dixe- 
runt! » De prxdictione d.emonum vide Onomastic on. 

(41) Indicto. sibi silentie.] Luce Evapgelii coru- 
&cante, idolorum defecere oracula. Prudentius , 
Apoth. v. 503 : 


Ex quo mortalem przstrioxit Spiritus alvum, 
Spiritus ille Dei, Deus; et se corpore Matris 
Induit, atque ho..iuem de virginitate creavit, 
Delphica camnatis tacuerunt sortibus antra. 


Vide Eusebium de Prxparat. Evangel., lib. v, c. 8, 
qui Plutarchi librum citat de oraculorum Defectu. 
Vide et Suidam, in Augusto; Nicepb., lib. 1, cap. 17; 
Cedrenum, in Compend. hist. Quo illud Jab cap. xz, 
v. 20, ficere volunt interpretes : Án. extrahere pote- 
ris Leviathan hamo, et [une ligabis linquam ejus? 

(48) Integritate qua nata esi.] lta Ms, et Gracus 
textus, Editi, renata. 


(49) Bonorum spirituum malorumque discretio.] Del- 
rio noster, tomo 1l Disquis. Magic., lib. 1v, eap. 1, 
q. 5, sect. 6, de indiciis petitis ἃ revelationum cir- 
cumstantiis, ex hac Antonii doctrina, docet adver- 
tendum an quz initio mentem laitia demulserat, ea 
$it postea iu horrorem et mcororem versa. ltem num 

ui coepit a principio, sensim horror amotus non 
uerit, sed constaus permanserit. Dux eniiu suut hse 
revelationum falsarum notz. Sin autem initio qui- 
dein homo perturbetur, et horroris aliquid persen- 
tiscat, sed posumodum hac molestia et anxietate ani- 
mi detersa, dulcedine qgadam interna per(undatur, 
signum esse divina consolationis. Cujus rei naturalis 
causa esse videtur antipatbia quse est hornini cunt 


179 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. - 480 
d:wone homicida, et sympatlia qua homini cum A — (55) Lavit ependyten suum.] Addunt editiones , id 


angelis intereedit. 
Usterum doosmentem illud Antonii est octiplen- 


- dum de vera interea dulcedine, qua famem ac desis 


. deriumn virtutem affert et adauget, pra-cipne eharita- 
lis et homilitatis. Quara lirmit;tionem merito beata 
, Cadhaiina Senensis adjecit ; quod cenfirmat attesta- 
io beati Angele Fulginatis, sibi ex visione in amimo 
wan:isse vehementius desiderium cruciatus omnes 
el injurias pro Deo susiinendi. 

(50) Maledicta reciperent.] Verberum  contameliis 
el eonviciis incessere dsmones, senctis viris olim 
usiiatum. Sulpicius, epist. ad Bassulam, de sancto 
Mertino : « Quid hic, inquit, astas, cruenta bestia? 
Dibil in me, (aneste, reperies. » Etiam in exorcisato- 
. rum formulis convicia adbibite. Prudentius, Apo- 
llieosi, versu 474 : 


Intonat antistes Domini : Fuge, callide aerpens, 
Exue te membris, et spiras solve lateutes ; 
Mancipium Christi, fur corruptissime, vexas. 


Vide Flagellum demonum, exorcisme 4, ubi larga 
conviciorum seges. Etiam ethnici diris impreeationi- 
bus d::mones excipiebant, evita se pellere possecre- 
debant. lia Apollonius Tyaneus, apud Philostratem, 
libro i11, cap. 3, Caucasi juga. transiens, diabolicum 
pbasmes conviciis pepulit. De quo vide Thyrsum no. 
sirum, de Locis iniestis, parte nr, eap. 56. 

(31) Commoverumt aliquando tMonasterium  meun.] 
Crebra hujus diabolico maehiuationis in Actis san- 
ctorum memoria. Grezorius Nyssenus, in Vita Gre- 
ei Tuaumaturgi, de con.lavi terremotu concusso, 

ita S. P. Ν᾿ lguatii, libre 1, eap. 2, Ribadineira 
auetere. De toto geuere infestationis daemonum vide 
Thyrzum nostrum, de Locis infestis. 

52) Sputac[um.] Plerique Editi, epeciaculum , 
male. la. Greco est : Ἐγὼ δὲ τότε μᾶλλον ἐνεφύσησα 
xat αὐτοῦ : €Mi ego (um magis insuiavi Ub: quidam 
Greci Codiees habent, ἐνοψώνησα, inclamav; Noster 
' interpres videtur legisse ἐνέπτυσα, bispstavi. Dx3mo- 
868 et insufflari, et exsufflari, et ineputari soliti. Vide 
. Ünamasticon., 

(95) Monasteria taxquam tabernacula plena. divinie 
choris. psallentium.] Ante, cnp. 20 : « Solitudines 
quoque monachorum stipautur. choris. » Quam illu- 
s$irala eset A&gypti eremus sauetorum monachorum 
classibus, sauctus Jua.mes Chrysostomus  nafral 
homil, ὃ, ia Matth, eap. 14: Καὶ vov ἐλθὼν εἰς τὴν ἔρημον 
τοῦ À γύκτον, παρ. δείσον παντὸς βιλτίω τὴν ἔρηαον ταύ- 
, τὴν Get γεγενημένην, χαὶ χοροὺς ᾿Αγγίλων μυρίους bv 

ἀνθρωπίνῳ σχήματι. € δὶ quis nuuc Ui Agypu veniat 
solitudines, paradiso quovis omnem illam videbit 
eremum digniorem , et innomerabies angelorum 
ceetus in corporibus fulgere mortalibus. » Qui ibidem 
prosequitur οἱ leminaa hoe pbilosopliie génere ex- 
cclluisse. Epiphauius quoque, lib. 11, lir. 80, con- 
wa Massahanos Martgrianos : καθὼς x«i ἐν ἑκάστῳ 
μοναστηρί», ἔν ct τῇ τῶν Αἰγυπτίων x6pz, x«l ἐν 
πᾶσαις χώραις οὕτω κάμνουσιν εἰς δικαιοσύνην, ὡς ἡ 
rini ἐρσὶ μὲν ἔχουσα τὸν κηρὸν τῆς ἐργασίας, τὴν 
' ψεκάδ « τοῦ μέλιτος ἐν τῷ στόματι, μετὰ τῆς ἰδίας 
ὑμνυγόρον φωνῆς τὸν τῶν πανίων Δεσπότην κατὰ τὴν 
αἴσθησιν ὑμνοῦσα. «Quemadtnoduim etiam in singulis 
monasteriis, tum in /Egypuiorum regione, (um in 
. Miis omnibus sic laberani ad. jostitium, velnt apis, 
in manibus quidem labeus ceaar opilich, im ofe 
vero guttas mellis, esum propris ymnifera voce uni- 
 versorem δον, juxia propritim sensum laudat. 
(54) Cum. persecetio impiiesima Moximiani.] 
Barenieus, tome Hii, owmno Christi 010, Eusebii papos 9, 
Consiantini imperatoris b, aii multos. Agyptios Mar- 
Lyres passoo hae pérsecetione ; annum Lamien certum 
quo quisque passus sit, incertum haberi. Inter quas 
et Posauenip virgo, de qua Palladius, if Lausiac, 
: Mist, eap, 5, aarfante leidoro, qui ab Antonio, rei 
. lorsitan inepesteoso, com &ic ri versaretar, ac- 


69, seapulare, quod ma ptis deest. Proba tamen 
est interpretatio. Vide Onomasticon 

(86) Candente pratinttus vesté. | Baronius, totnoTI, ad 
annum Christi 256, Lucii papze 1, Galli et Volusiani 
imperatorum 5, εν de nfgta et alba veste, prio- 
rem quidem vut. Íuisse reliquorum  Christinnorum, 
posteriorem vero JEgyptiorum, Nam, inquit, eE- 
mens Alexandrinus, Christianus pzdagogus, qui A- 
gypti optimis moribus imbuere curàvit. Ecclesiam, 
teagnopere suadet. (Clemene, Alexand. Pidag. 1 ἡ), 
ut fideles eandidis vestimentis utantur. Cujus qui- 
dem institutione Christianos in Egypto candidis uos 
esse vestibus existiuamus, Hine illud 4ccldit, eum 
&auctos Antonius, martyrii subeundi immenso ardens 
desiderio, ut eognoscereiur esse. Christianus, alba 


: induit indumenta. Hactenns Baronius. Quanquatn ve- 


rius lortasse dixeris Antonium alba induisse vesti - 
!uenta, non ut cognosceretur esse Christianus, qui 
vel monachi habitu talis cognitus erat; sed ut ad 
judicem ZEgyptiis alba indutis. mistus securius pro- 


: cederet ; quod monachis, qui pulla veste dignosce- 
: bantur, civitate esset Interdictum, ut hoc ipso capite 


habes. iliud certum, pullam vestem monachorum 
fuisse. Apud Metaphrastem, 5 Novembris in" Vita 
Galactionis et Epistemes, c. 2, de Honofr.o mona - 
clio : « Alba veste legens monastícam,? erat. ànimo 
vere monachus. » Et eap. 9 : « Quorum unus chorus 
habehat viros visu honestos, δὶ veste nigra indutos. 
« Qui esse dicuntur qui se ἃ mundo separant, id est, 
monachi, Synesius, epist. $40, ad Joannem mona- 
clicum institutum. arripientet : Kai φαιὸν τειδώνιον 
ἀμπέχεσθαί a? φησιν. « Et pullam telacernam ihdue- 
re nairat. ». Atlmnasius, lib. de Virgin., sive Asce- 
tica, ὁ ἐπενδύτης σου μέλας. « Niger tibi ependstes. » 
Clemens Alexandrinus, Padagogi libro n, cap. 10, 
et libro in, cap. 14, Christianos ad albam vestem, 
relictis diversico. oribus, lortatur. 

(87) Episcopo Petro jam ob martyrii gloriam coro- 


( tato.) Petri Alexandrini episcopi οἰ Martyris anniver- 


saria metnoría ἰ Ecclesia. Latina celebratur 90 No- 
vem., in Greca δὲ ejusdem. Je corona, id est, mar- 
trio, vide U.0mastieon. 

(98) Aerierius se jejuniie vigiliisqua conficiens.] Ad 
verbum periodum hauc ex hac Vita Antonii Atbana- 
sio auctore citat beatus Eplirem, serm. Ascetico in 


']Mud : Atteade tibi ipsi, cap. 189. Ubi quod 1n Greeeo 


Alhlanasii est, el hie Lalino textui deest, ὁ καὲ Fog 
«τελευτῆς τετήρηχε, idque ad. molem usque servavit, 
getamen  videlitel vestis cilieing et pelliées, etiam 
bphrem expressit, ut patet ex Latiua Gerardi Vossii 
interpretis versiune, 

(89) Murlinianus militum preegositus.] Sic $pud Art- 
mianum, lib. xxvt. e Petreius ex. preepusito Mar- 
tensium militum. ? 

(60) Ad pastoralia.] Grsee Bovxéa. Heschelius 
verit, drmenia boum, non feete.. Nam Bueots, τοὶ 
B6eolia locus terius in AEgypio, vel. apud Ale£zan- 
driam juxia ΠΡΟ seb Fopibus, ot in. Vita sancti 
Mairei post Abdiam, dnonymo suetofe; vel alibi in 
Thebaide superiore, ut ex hat Vita videtur colligi. 
Vide Onomastieen. 

(81) Invenit montem. | Secundus hie mons, ad quein 
secessit Antonius : cujus descriptio amjliut exsta: 
eapite 36 Vite ffilarioitis. 

(02) Ut savcninm sibi, bis acutum cim fritiento de- 
[mre ha disunguendus bic loens, et impresst, Co- 
Uniensis editio et Surius : ut savculam stbi big acu- 
fim cum frumento deferret, Ms. : Sarceittm sib. eum 
bis acuto feivamento dejorret. Geacee. δίχελλαν xal πὶ- 
λεχυν x«i cttos óÀtyev, ligonerh; bipetmem, εἴ medi- 
cum (rumenti. Qaare p lectio €um distiwetiume, 


. quem espresej. Nom debiudim est, Disaentim hie abse- 


lute positum pro bipenmi. Nee enim »hud est éiy eea- 
Ium seu bipenuis, quam anceps securis, seu ferra- 
mentam ἀν δα icsent utr hwdens, lu 
Vita Ffonteiwii infe, eup. 9 ? ἐ Deforentesque ad δύο. 


18] 


pun secum p 
vosque »eseulos. » Vide ÜOnomastieon. 

(65) Befluas. Grace, ὑαίνας. ἀψάηαε.} Vide OÜnama- 
slicon. 


(08) Tricínam sive [uniculum. ] Grace σειρὰ ces 
ἔργον, [uniculum operis. Si quid de tricing invenero, 
dieam in Ünomasti€o, Án trichina τριχίνη, quasi epi- 
lis texius funiculus? Editi exhibent (ritiem, vel tri- 
ciam, forte a tricis dicta tricina. 

((5) Quasi zenia.] Grzce, Kal αὐτὸς δὲ ὥσπερ ἐφόδια 
φέρων ἀπὸ τοῦ ὕρους ἐξένιζεν αὐτοὺς τοῖς λόγοις. Ipae 
quasi viatica de monte [erers, ipos spiritalibus munera- 
tur sermonibus. Quilam Mss. lib. babent exenía, ut et 
veteres cditiones. Vide Onomastieon, Sie Ambrosie 
initio exhortationis ad Virgines , epopAareta san- 
ctitatis. 

(66) S: tintebimus peccati ceras comscias.] ltà recte 
Mss. Coloniensis editio cum antiquioribus exbibet, 
maculas conscientiz, eie. Eamdem Antonii monitio- 
nem babet Soaomenus, lib. 1, c. 43. 

(67) Busiris Tripolitane regionis.] Agypti civitas 
est in Busiritico Nomo regionis Tripolitanz. Quod 
postremum recte distinctionis causa additum; quia 
el alia civitas Busiris ia /Egypto, extra regionem 
Tripolitanam, quam volunt eamdem esse cum The- 
b:s seu Diospoli mmagua, in Thebarum seu Diospolite 

opo. 

(08) Paphnulium.| Hujus memoria celebris In Mar- 
tyrolozio ltomano, 4 Septemb. , de quo Rufünus 
lib. 1 sug Historie, eap. ὁ et 17; Socrates, lib. 1, 
eapite 8; Theodoretus, libro 1, cap. 7; Sozomenus, 
libro, cap. 22; Nicephorus, libro vus, cap. 14et 
$9, ubi superiorem Thebarum episcopum vocat. ldem 
de eo, cap. 49, eodem libro. Ejusdeu: quoque honori- 
fica mentio in Ac:is Metcopbanis et. Alexandri apud 
Photium , in Bibliotheca, cod. 256. De aliis va- 
riis Paphuutiis, vide hic notation. ad. Ruffin. , libro 
11, cap. 1 

Quz sequuntur: « Qui effossis pro Christo ocu'is 


sub Maximiano persecutore, tali dehonestamento ἃ baptizamur, dut per id 


corporis plurimum gloriabatur », desunt in Graeco 
exemplari. Ínserult ea interpres Évagrius, ut clarius 
ab alíi.s aliquot Paphnutiis distingueretur. 

(69) Dehonestamento.] Rarius verbum, szculo (ἃ- 
men eo et veteri quoque usitatum. Sic hie, c. 57, pro- 
bamentum, Vide Ünomasticon. Vera ea martyrum 
gloria, vulneribus decorati, qux »:xculo delonesia- 
menta sunt. fllustre exemplum apad Nazlanzenum, 
Invectiva 2 in Julianum. 

(70) Ammonis monachi. animam. ] Eti»m merainit 
Sozomenus, lib. 1, cap. 14; Socrates, lib. iv, 
cap, 18. Manuscripti fere sempet Amon, non decli- 
nando. Sie et Grazce 'Auobv. 

(11) Jtinere quoque dierum tredecim.] Credo locuin 
Antonii, qui a Nitria 1i dierum itinere distat, intel- 
ligi de monte secundo, In quo postremum bobitavit. 

quo supra cap. $4. 

(12) Flumen nomine Lycum.] Paltadius, capite $, 
2 Lycum fluvium esse fossa tnagni Nili, 

(76) In exteriori monte.] lofra, cap. 56 : « Qul in 
e1teriori aonle erant. » Opponit exteriorem iuon- 
tem interiori ét superfori. C. 51: « Ad Interio- 
rem monlem regressus est. » Cap. 44 : t Erat in su- 
periori monte. » 

(74) Polycratia.] Coloniensis editio et Surius ad- 
dunt, Publii filia, (uod unde hauserint, nescio. Deest 
M;s. et Graeco texiui. 

(15) Que in Laodicea erat.] Cum mult» sinl Lao- 
dicez, existimo lianc Coelesyrig esse, qug "Egypto, 
ju qua Ántonius versabatur, vicinior. 

ἀῶ Tarichorum.] lta. Mss, et Graecus textus. Non 
rccte Coloniensis ediiio carizarum. Veteres editiones 

m Surio caricarum. Noia velerum tur ichopolia. 

ide Ünomasticon. 

(77) Hora circiter nona.] Hora toua Jejuuluim resi- 

pari solitum nimis nuuc notun. Si quis plura de- 
sideral, cousulat Onomasticon. ᾿ 


VITÀ BEATI ΑΝΤΟΝῚ ABBATIS. NOTATIO. 


' yis ne tibi Salvator dieat : « Irasceris, 


Ὁ 


larminus, tomo IV, in Judicio de libro σηοογάϊε 
Lutheranorem, mendacio 92, collígit aliqnam inter 
baptismum: et monachorum religionem esse similitu- 
dinem ; quod sient in baptismo remitütur omnís 
poena peccatis debita, ita quoque in susceptione vitze 
monastica fleri credibile est. Quod sane et sanctorum 
Patrum testimoniis, et sanctorum virorum exemplis, 
et scholasticerum doctriua egre»ie firmatur. 

Εἰ quidem ad Patrum auctoritatem quod attinet, 
flieronymus, epist. 95, ita Paulum de obitu Blesillz 
fllii solatur : Revera, inquit, si &eculare deside- 
rium, et (quod Deus a suis avertat) delicias hujus 
vitze cogitantem mors immatura rapuisset, plangenda 
erat; nünc vero cum propitio Christo, ante quatuor 
fere menses, secundo quodammodo se propositi ba- 
ptismo laverit, et ita deinceps vixerit, ut calcato 
mundo semper monasterium cogitaverit, non vere- 

Paula, quia 
filia tua facta est fllia mea? » Eamdem vim habet 
etiam illa ejusdem Hieronymi cohortatio ad Deme- 
triadem, epist. 8 : « Nunc, inquit, quia szculum re- 
liqnisti, et secundo post baptismum gradu fnisti pa- 
ctum cum adversorio tuo, dicens ei: Renuntio tibi, 
diabole, et s&culo tuo, et pompa tuse , et operibus 
tuis, serva foedus quod pepigisti.» Sanctus Bernardus, 
lib. de Precepto et Dispensatione, non procul a fiue, 
non solum id docet, sed duplicem etiam a quibusdam 
de hoc ipso rogatas causam affert : « Audire. inquit, 
et hoc vultis a me, unde prater c:zetera poenitentiae 
Instituta, monasterialis disciplina meruerit hanc prz- 
rogativam, ut secundum baptisma nuncupetur. 159 
Arbüror ob perfectam mundi renuntationem, ac 
singularem excellentiam vitz spiritualis, qua prz- 
eminens universis humanz vita generibus hujusce- 
modi conversatio, professores et amatores suos an- 
gelis s:miles, dissimiles hominibus faclt; imo divi- 
nam ia homine reformat imaginem , confliguraus nos 
Christo, Instar baptismi; et quasi denique secundo 
quod mortiflcamus membra 
nostra, qu&& sunt super terram, rursum Christum in- 
duimus, complantati. denuo similitudini mortis ejus. 
2o Sed el quo modo in baptismo eruimur de pote- 
state tenebrarum, et in regnum transferimur charí- 
talis zeternz ; lta et in sancti bujus éecunda quadam 
regeneratione propositi, de tenebris eque non unius 
'eriginalis, sed multorum actualium delictorum , in 
lumen virtutuni evadimüs, redaptantes nobis illud 
Apostoli : Nox precessit, dies autem appropinquavit 
(Rom. xin). » 

Atque hgc ex sanctis Patribus nunc sufficiant. Non 
desunt quoque sanctorum visiones. Infra, apud Joan- 
nem Subdiaconum, libello 1, de Contempl., n. 9 : 
t Fuit quidam magnus inter prx»videntes. Hic affir- 
Imnabat dicens : Quia virtutein, quam vidi stare super 
baptisma, vidi etiam super vestimentum inouachi, 

uando accipit habitum spiritualem. » Leontius, 

eapoleos insule Cypri-episcopus, in Vita Simeonig 
Sali, apud Metaphrasiem, 1 Julii narrat quomodo Si- 
meon et Joannes sancto babitu velut regenerandi 
eraut ; et quantam 1,si primis septem diebus in sie 
regenerato foriam viderint. Sanctus Anselmus, lib. 
de Similitud., cap. 181, narrat de Oberno monacho, 
quomodo eum in eztremis angelus contra. d.abolum 
peccata ante ingressunt religionis commissa objicien- 
tem defenderit, quod ea fuerant professione monastica 
abolita. Vide et Annales Francisc., de Christophoro 
religioso et angeli responso. 

Inter scholasticos consulendus divus Thomas 2-2, q. 
189, artic. 5, ad 5, etiniv Sent,, distinct, 4, q. 5, art. 5, 
quzstiuncula$, ad. $, ubi quod ex Vitis Patrum uuobl- 
que exemplum non assignato loco citat, est illud ipsuu 
quod jam ex Joanne Subdiatono produzi, quod etiain 
producit Thomas Waldensis tomo IIl de Sacraueut., 
tit. 9, capite 8), quem vide egregie de hac re dis- 
$erentem. Vide οἱ Aptoulnun, Sununas parte 14, 
Wit. 16. capite 5, ἢ 5; et Paludanuu, iu 1v, dist. 38, 


(n 
τῷ elerum semina, et blaseutos, par- A — (78) Quo factus esset monachus.] Ex hoc loco. Bel- 


. 8 ran 


185 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


484 


q. 5; Silvest. verb. Religio., dub. 22; et Platum no- A Vocatum quouue esse ab eodem sancto. Athanas;o 


strum, Id. 1 de Dono status relig., c. 15. 

Quid pune babent baretici, quod tantorum Patrum 
auctoritati, quod tes'atissimis historiis, quod scho- 
las icorum receptissimae doctrinae oppooant? 

Quod autem Philippus Melanchthon in lib. Concor- 
di e Lutheranorum affirmat, docere Caiholicos mo- 
nasticam vitam esse meliorem baptismo, mendacium 
et quidem siissum est, ut ex jam dictis patet. 

(19) Vidit quemdam longum atque terribilem.] Visio- 
pis hujus meminit Palladius, Hist. Lausiac. cap. 27, 
narrante Cronio. Non valde absimilis visio in Vita 
Macarii Romani, c. 9 : « Apparuit nobis bomno longa 
slatura, quasi centum eubitorum. » 

| 80) Vidit etiam pennatos quosdam.]| Idem apud Pal- 
Jadiunm, Joco jam citato. 1n Vita 'Macarii Romani, 
cap. 11 : « In ramis autem ipsis volatilia multa, si- 
milia avibus coli. » Quod vero attiuet ad animas evo» 
Jore et evadere in ccelum cupientes, et a Srygiis por- 
tentis impeditas, non una similis apudauctores exsiat 


aliqnando Alexandriam abbatem Peemeoem, tate 
sanctitaus virum, babetur in Vitis Patrum (Vit. Patr., 
parte v). Hactenus Baronius. 

Quod ex Hieronymo hic citat Baronius , habetur 
bic libro i! Ruffini, n. 918. Quod vero de Peemene 
ait, vel enm tefellit memoria, vel Peeenem eum- 
dem putavit cum Pammone, De Pammone hoc habes 
hic apud Rufünun, lib. 11, 0. 164; quem eum em 
esse cum Pambone, non. cum Peamnene, colliges ex 
Pelagii libello mi, n. 14, et libello xvn, n. 2, ubi 
eadem apopbthegmata narrantur nomine Pambonis, 
qux Ruffinus habet nomine Pammoais. Alius ab his 
Piammon seu Pvaminon, de quo hie apud Ruffinum, 
lib. 1, cap. 31, qui Palladio, cap. 72, est. Amnonas. 

(86) Alexandriam descendit.] Cum plurimze sint 
Alexandrie, agitur hic de Agyptis, quae et Magna 
Alexandria ad distinctionem aliarum dicta. 

(37) Aliquando etenim philosophi duo.| Baronius, 
tomo ill, anno Christi 225. Silvestri papze 15, Con- 


visio. Eamdem hisioriam Atbanasi: nomine ex bac B stantini imp. 95. Non Christum, inquit, colentes tan- 


Vita citatam habes syntagmate destatu dormientium, 
* quod nuper po:t Viridarium suum sanctorum vulga- 
vit Raderus noster, ex Codice ms. Boico et Augu- 
$tano, qui Georzium Hamartolum, seu Georgium Lo- 
gotheiam przeferebat; ut hujus etam testimonio 
Vita hec Anionii Athanasio asseratur. ln. eodem 
syntagmate narrat Joannes Humologetes, epist. ad 
Joanuem cubiculariuim : « infelicem animam e cor- 
pore jam expulsam quisque .in aere ad se trahere 
raptareque conatur. » Vide in eodem syntagimate 
Cyrillum Magnum et Martyrium Antiochenum. 

G9 (81) Usque ad ultimum gradum.] Vel hinc per- 
spicias velerum graduum in orJine clericorum usum 
qui gradus dicti, quod gradatim ad summum fieret 
ascensus. Syricius I papa, epist, ad Himerium Tarra- 
conensen episc., cap. 9 et 10, et Gratianus, dist. 77, 
eap. Quicumque , allegat : « Postque ad diaconii gra- 
dum, si se ipse primitus contiuentia praeeunte dignum 
probarit, accedat. Concilium Draccarense 1, cap. 58: 
Laicus per gradus eruditus ad Sacerdotium veniat. Dio- 
nysius 1 pipa, epist. 1 ad Urbanum prafect. « Ad loc 
diving dispeusationis provisio gradus et diversos con- 
stituit ordines esse distinctos, etc. Et passim apud 
autores sacros. 

(82) Ad benedicendum se caput submittebat.] Ea fuit 
veierum pietas, ut magni sacerdotum benedictionem 
facerent, et eum subuisso capile exciperent. Vide 
Onouiasticon. 

(83) Manichais.] Augustinus, libro de Haresibus ad 
Qodvultdeum, hier, 46 : « In. Gracia discipuli ejus 
(Manetis) vitantes nomeu insani:», quasi dociiores, et 
eo ipso meudaciores, geminata n liitera, Manniclizunm, 
quasi manna. fundentein appellaveruut. » idem, lib. 
xix, cap. 22, coutra Faustum Manichaeum, in pro- 
nuntialone variatmn docet : « Neque enim addidis:is 
in parte priore nominis unam litteram, ut agnoscere- 
tur manna; sed adiidistis in posteriore duas syllabas, 
non appellantes Maunich;euui, sed. Manichzuin, » id 
est, ul idein ibidem vertit, insanifusorem. 

(84) Ariomanite.] Ita Mss, Latini et Grzecus textus 
impressus. Coloniensis et Surius, Arrionitg, vel Ar- 
rioniani(&, non recte. 

(85) Mentientibus autem Arianis.] Raronius, tomo 
Ill, auno Christi 543, Julii papze 7, Con:tanui et Con- 
8tautis 6 : Tanti, inquit, facere solebat populus i lu- 
siriuu mopacborum de fide catholica testimonium, ut 
Ariani boc sentientes, mentiri non sint veriti, uagnum 
Antonium eadem de flde secum uua sentire, adeo ut 
eai ob causam ipsi opus fuerit re'icta intima eremi 
solitudine, Alexandriam usque de:ceudere, et de ca- 
tholica flde, quam coleret, publice, ne populus labe- 
Tetur, speciei edere, quain signis quoque sequen- 
tibus confirmavit. Quando autem hiec. contigerint, 
Injuite liquet. Hieronymus quoque de eadem sancti 

nioni profectione Alexaudrisna ad confutaudos 
Arianos ad Castruuium scribit (Hieron., epist. xxxi). 


tum, sed et gentiles, et qui inter eos prae ez'terig in 
Christianam religionem obl.trare consueverant phi- 
losophi, Antonium invisere et cum eo seruiones con- 
ferre cupierunt. Etenim moleste ferébant illitteratum 
homine:n tam eximio ferri praeconio, quasi suminum 
philosophi.e verticem attigisset. Quod si victorias ex 
hostibus: armatis, crucis virtute partas, audire pergra- 
tum est, quanto j :cundius accipi debet, absque armis 
bostes Christi insuperabiles, poteutia crucis penitus 
demonstrare superatos? Vide Cassianum, collat. vii, 
cap. 18. 

(88) Per interpretem.] Ordinarius Antonii interpres 
videtur fuisse Isaac, de quo divus Hieronyinus in 
Vita sancti Hilarionis, cap. 25 : « Repertis ibi duo- 
bus [ratribus 15aac et Pelusiano, quorum Isaac in- 
terpres Autonii fuerat. » Quandoque, ut res ferebat, 
alii ejus fuere interpretes, ut Cronius apud Palladium, 
cap. 26, de Actis cuin sancto Elogio. 

(89) Alios quoque similiter mundi sapientes.] Quo- 
modo Antonius litteras ignorarit, vide supra, ad c. 1, 
n. 7. Hujus historiolz apponam Greca verba, ut cum 
scholio ad Synesium couferri possit. Ita apparebit 
Synesium memoria lapsum, et Αἰ μὲ ZEgyptio tri- 
buisse, quod /Egzvptio Antonio tribuendum erat; nisi 
'Auouy pro ᾿Αντώνιος ex compendio litterarum apud 
eum irrepserit. [ta igitur Grzca bic : "Αλλων δὲ πάλιν 
τοιούτων ἀπαντησάντων πρὸς αὐτὺν ἐν τῷ ὄρει τῷ ἔξω, 
xmi νομιζόντων χλευύζειν, ὅτι μὴ μεμάθηχε ἡράμματα, 
λέγει πρὸς αὐτοὺς ὁ ᾿Αντώνιος᾽ Ὑμεῖς δὲ τέ λέγετε: τὲ 
πρῶτόν ἐστι; νοῦς ἢ γράμματα; χα τί τινὺς αἴτιον; ὁ 
γοῦς τῶν γραμμάτων, ἢ τὰ γράμματα τοῦ νοῦ; Τῶν δὲ 
εἰπόντων, πρῶτον εἶναι τὸν νοῦν, χαὶ τῶν γραμμάτων $Ü o6 - 
τὴν, ἔφη 0 Αντώνεος᾽ "1i τοίνυν ὁ νοῦς ὑγιαίνει, οὐχ ἀναγχαῖα 
τὰ γράμματα. Qua ita vertit Evagrius : « Alios quoque 
siniliter mundi sapientes, qui euin irridere cupie- 
bant, quia liueras iguoraret, tali disputatione clliga - 
vit, dicens : Respondete mili, quid prius; seugus, an 
littere? et quid cujusque exordium? seususne ex lit- 


D teris, an litterae oriuntur ex sensu? lilis assereoutibus 


quod sensus esset auctor atque inventor litterarum, 
811: Igitur cui sensus incolumis est, hic litteras non 
requirit. » Synesius vero in Dione, seu de ipsius vitae 
instituto, ageus de ingenita quorumdam animis vi, ut 
sine subsidio litterarum et ecientiarum quaque tra- 
ciare possint, ait : Ὁποῖος ᾿Αμοῦς ὃ Αἰγύπτιος οὐχ 
ἔφευρεν, ἀλλ' ἔχρινε χρείαν γραμματων᾽ «οσοῦτον αὑτῷ 
τοῦ νοῦ περιῆν. € Qualis Auius. /gypüus, literarum 
usum Don reperit, sed judicavit. lanta ifi eo erat 
menlis vis. » lta. vertit. Petavius noster, quanquam 
illud, οὐκ ἐξεῦρεν, clarius , et magis ad seusum hic 
verias, non acquisivit. Sic εὑρίσχω usurpatur Demo- 
stlieui orat. contra Timocr., ut ibi exponit Ulpiauus. 
Sic Donatus apud Terentium , Eunucho act. 2, scen. 
1, invenire explicat acquirere. 

Seliulion in manuscripti Mediczei Codicis margine 
obscura lige Synesii ita illustrat : Ἐρομένον τενὸς αὐ- 


4325 


τὴν εἰ ἀναγκαῖα τὰ γράμματα, ἔφη, Εἰ ὁ νοῦς ἔῤῥωται, ἃ 
vig χρεία γραμμάτων; Τὸ δὲ, οὖκ ἐξεῦρεν ἀλλ᾽ ἔχρινε 
χρείαν γραμμότων, ὀντὶ τοῦ, οὐχ ἐχρήσατο αὐτὸς γράμ- 
μασιν, ἀλλ᾽ ἀπεφήνατο τούτονς δεῖσθαι γραμμάτων. οἷ- 
τινες οὐ μέγεθο; εὐτύχησαν νοῦ, ἵνα τὴν τοῦ νοῦ ἔνδειαν 
ἐντεῦθεν ἐπανορθῶνται. Cum quidam eum interrogaret 
$i litter»e. ne.e-sarie essent? inquit: Si mens sana 
est, quis litterarum usus? hoc vero, quod hie dicitur, 
literarum usum non acquisivit, sed judicavit, ideo 
dicitur, quod ipse uon usus sit litteris, sed manifesta 
verit eos litteris indigere, quibu parum ineniis obti- 
git, ut inde mentis defectum supplere et corrigere 
possiut. 

(90) Divine mentis haustum.] Mox ait : animam ez 
splendidissimo Dei fon'e manantem. Baronius , 7Q 
tomo Ill, anno Christi 398, Silvestri pape 15, Con- 
stantini imp. 14, ait : « Erant hi , ut apparet, Plato- 
nici philosophi, qui aiebant animam esse divin:e men- 
tis manationem atque substantiam. » Vide Conimbri- 
censes nostros, ad Aristotelis libros de Anima. 

(91) Quo cre Chrisijanorum credulitatem audetis ir- 
ridere.| Baronius, ibid. : « Argute quidein retorquet 
jllorum de Verbi incarnatione derisiouem; nam cum 
unam tantum Cbristiani credant [ei iucarnationem, 
eteamderm absque Verbi aliqua mutatione vel injuria ; 
illi vero, quot homines quotque bestiz unquam fue- 
rint, tot Dei factas esse fateri cogebantur iucarnatio- 
nes; cum dicerent animas divinam esse substantiam, 
easdemque turpes fleri et ignominiosas atque pecca- 
lis obnoxias. » 

(92) Pecudum soleatis sepelire corporibus.| Ridet 
Pythagoraeam metempsychosim, de. qua. vide Conim- 
briceuses, ad libros Aristotelis de Anima. 

(95) Isidis. | Isis notissima  /Egyptiorum dea. 
Nolo hic notissimas veterum fabulas veterum aitctori- 
tatibus finnare. Receutiorum omnium unus exse- 
quentissime de iis agit Lilius Gregorius Giraldus 
in deorum gentilium Historia, quem de lside videsis, 
syniagmate 12. 

(34) Osirim.] Osiris Agyp'iis fuit. Dionysius seu C 
Bacchus , frater et maritus ]sidis. Vide Giraldum, 
syntagiate δ. . 

(95) Typhonis.] Fuit Typlion Osiridis fruter, qui 
Osiridem discerpsit. Giraldus, ibid. 

(96) Suturni.| Notssimus hie pseudotheus, de quo 
Giraldus syntagm. 4. 

(31) Jovis.| De Jovis parricidio et incesto pass'm 
poetae, Giraldus, syntagm. 2. 

(u8) In Danaes.| Arnobius, lib v et vu. 

(99) Ledaos.] G:ratdus, syutagmate 5, ubi de Ca- 
storibus seu Dioscuris ag:t Leda genitis. 

(100) Tegentes eas. aliegoricis v.laminibus.] Baro- 
nius, tom. lll, anno Christ 523, Silvestri papae 15, 
Constantini imp. 45, ait: « Et illa coufutavit Anto- 
nios, quz philosophi dicere potuissent de allegoriis, 
quibus iidem contegere solerent püdenda deoruin, et 
cuncta re.erre ad caelesiia corpora, et natur;e. diver- 
$08 motus : ostendeus magna affici ignominia Creato- 
rem, 8i debitum sibi lionorem et gloriam, non ipsi, 
sed impendant homines creaturis. » ltactenus Baro- 
mius. Porro de allegoricis deorum velannibus agit 
Arvobius , lib. i11 et v; Clemens , Recognit. lib. x, 
cap. 8; Julius Firinicus, de Errore prof. relig.; Ful- 
geutius, Myihologiis ; Augustinus, de Civ. Dei, lib. 1v 
et vii; et ex recent.oribus copiose Natalis Comes, lib, 
Mythologiarun:. 

(101) Libere raptum terram.] Grace : Τόν ἁρπαγὴν 
Κόρης εἰς τὴν γῆν, ut recte Ánglicanus Codex Augu- 
stanun supplet. Varie Latins editiones. Quadam, 
Librum raptum terram Proserpine. Coloniensis , Li- 
berum raptum lerram Proserpina. Sed intelligitur hic 
de Prose; pina raptu, quz et Libera dicta. Uude Pro- 
serpius interpretamentum in textum irrepsit. Vide 
Cicerouem, v1 Verrina. Julius Firinicus, ἀρ Error. 
prof relig., Proserpinam vero liberam dicentes. Vide 
Augusti. um, lib. 1v de Civ. Dei, cap. 10, et lib. vui, 
Cap. 24; οἱ Giralduin, syntagin. 6 et 8; 


VITA BEATI ANTONII ABBATIS. NOTATIO. 


D 


186 


(102) Vulcanum et debilem ignem.] Veteres editio- 
nes : Vulcanum δὲ cibilem ignem, manifesto errore. 
Grzce : καὶ Ἡφαίστιυ χωλότητα εἰς τὸ πῦρ ἀλληγορεῖτε. 
Et Vulcani claudicationem allegorice ignem explicatis, 
cujus claudicationem duplici epitheto. exprimit no- 
ster : Semiclauwlum | Vulcanum el debilem ignem. Mi- 
nutius Felix Octavio : Vulcanus claudus deus et debilis. 
Vide Augustinum, lb. vir de Civ. D«i, cap. 46. 

(105) Junonem aerem.] Cicero , lib. 1 de Nat. deo- 
rum; Augustinus, lih. iv de Civ. Dei, cap. 10, et lib, 
vri, cap. 16. 

(104) Apollinem solem.] Augustinus, lib. vi deCiv. 
Dei, cap. 16. 

(105) Dianam lunam.] Augustinus, lib. vit de Civ. 
Dei, cap. 10. 

(106) Neptunum maria.] Augstinus, lib. vede Civ. 
Dei, cap. 10, et lib. vir, cap. 16. 

(107) Jovsm aherem,| Cicero, lib. n de Nat. deo- 
rum ; Augustinus, lib. 1v de Civ. Dei, cap. 10, et lib. 
ΝΥ, cap. 16. 

(103) Predurum , οἷς. Tota hec sententia deest 

ra: o, usque ad Elementa, 

(109) Qu.d aniiquius.] Baronius , tomo Hl , anno 
Christi 998 , Silvestii papae 15, Constaninl iuip. 43. 
« Ab opere, inquit, el experimento ipso, verze fidei 
atque religionis probationem adducil, consentienti- 
bus illis (philosophis) ipsa facta essé verbis poten- 
tora. » 

(0) Ubi /Egyptiorum. incantationee.] Exod. vir, 
v. 2 : Fecerunt etiam ipsi per incantationes /E gyptiacas. 
Vers. 22 : Feceruntque similiter malefici /Egyptiorum 
incantationibus suis. 


(131) Quo magorum profecere carmina.] Ovidio, 
Fasto;um lihro n, Magicum carmen. Juvenali, satyra 
vi, v. 608. Magici cantus. Columellze libro x, Cantus 
magici. Prudeutio, περὶ στεφάνων, hymno v, v. 23, 
AMagicum cautamen. 


(112) Continentía in mairimonio.] [Iujus rei exem- 
pla aliquot exstant in his libris de Viti» Patrum. Sed 
et alixe sauctoruin Vite alia suggerunt, quorum cata- 
loguim aliquem texam in Onomastieo. 


(115) Constantinus: Aügustus.] Baronius, tomo Ill, 
anno Christi 525, Silvestri pap:e 15, Constantini imp. 
25 : « His, inquit, temporibus Antonii percelebris 
fama adeo percrebuerat, ut esset ubique terrarum 
diffusa. Nam cum Alexandria existeret, ut ex Dione 
diximus (Tomo 1, ad annum Chrigii 64) , totius orbis 
emporium, qua natio potuit ignorasse quze ibidem 
fuissent ore oimmuium pervulgata? Sed et quod Con- 
stantinopolim ejusdem fama pervasit, et in ipsa regia 
Constantini summo bonore nomen Antonii habere 
tur, aliis quoque colendi ubique hoininem amplissi- 
mus patuit omuibus aditus, ut habes Lie in fine Vitze, 
cap. 61. Antonii igitur virtutum vehementi fama 
commotus, atque in omnibus persuasus Con: tantinus 
imperator religiosissimus, atque filij ejus Caesares, ad 
eum pietat s ergo officii et amoris plenas litteras de- 
dere, ut quem tam longe positum non liceret aspi- 
cere, atque prasentem. alloqui, internuntio. littera- 
rum inviserent, et cui eo pariter loquerentur. » 

Baronius quoque, onno Christi 536, Marci pape 1, 
Constantiui. imp. 51, notat ex Sozom. lib. u, c. 39, 
Antonium perszpe ad Constantinum imp. scripsisse 
pro causa Athanasii. 

(144) Ad iuteriorem montem.] Supra, cap. 47, In 
superiori monte, Inwrior seu superior inons opponitur 
exteriori &eu inferiori. Vide supra, cap. 33. 

(115) Episcopo Serapioni.] Thmueos hic fuit anti- 
stes, confessione celebris et scriptione. De quo divus 
Hieronymus, in. catal. illustr. ἔοι}. Script., c. 99 : 
« Serapion Θμούεως episcopus, qui oh elegantiam in- 
genii, cognomen Scebolastici. meruit, charus Autonii 
monaclr, edidit adversus Manichxum egreqg:um li- 
brum, et de Psalmorum titulis alium, ei ad. 571 di- 
versos utiles epistolas, et sub Constantio priocipe 
etiain iu confessione inclytue fuit. : 


487 


DE VITIS PATRUM ΚΕ PRIMUS. 


(116) Lamenlabilis sequitur visio.) Baronius, tomo À ilfatas describit Athanasius (8 epist. ad Orthbodoszos : 
ἂν *ü 


Hl, anno Christi 559), Julii papse 5, stantigi, 
Constan'ii et Constantis impétatorum 9: « lfic ipse, 
inqui, Annus est quo sanetus Antonius ille Magus, 
inonachborum Pater, divino elevatus spiritu, horribi- 
Jet visionem illam, de immensa Ec.lesiz clade ab 
Arianis inferenda, pr»vidit atque praedixit, biennio 
seilicet antequam fleret, κως 

Meminit quoque lujus magne visionis Ántanie 
demosstraie sanetus. Joannes Chrysostomus, «um 
primum hujuscemodi laudum. pr.econ ὁ virum exor- 
Wal : Ἐννοείτω τὴν μέχρι νῦν iv τοῖς ἁπάντων στόν 
μασιν ὄντα, ὧν μετὰ τοὺς ᾿Αποστύλους X4 Αἴγυπτος 
ἤνεγχε, τὸν μαχάριον χαὶ μέγαν ᾿Αντώνιον, xal λογι- 
ζέσέω ἄκι καὶ οὗτος ἐν ἐγείνῳ τῇ χώρα γέγονεν, ἐν ἡ 
καὶ φαραὼ. 'A)À ὅυως οὐδὲν παρεῤλάδη., ἀλλὰ καὶ 
θείας ὄψεως κατηξιώθη, καὶ τοιοῦτον ἐπεδείξατο βίον, 
οἷον οἱ τοῦ Χριστοῦ νόμοι ζήτονσι. καὶ τοῦτο εἴσε- 
ταί τις μετὰ ἀκριδείας ἐντυχὼν τῷ βιδλίῳ τῷ τὴν 


ἱστορίαν ἔγοντι τῆς ἐχείνον ζωῆς, iv e xal πολλὴν ἢ 


ὄψεται τὴν πριφητείαν. Καὶ γὰρ περὶ τῶν τὰ "Apsiov 
νοσούντων προανεγώνησέτε xad εἶπε τὶν ἐξ ἐκείνων μέλλου- 
σαν βλάξην γίνεσθαι, τοῦ Θεοῦ δείξαντος; αὐτῷ τότε, καὶ 
περὶ τῶν ὀγθα) μῶν τὰ μέλλοντα ὑπογράψαντος ἅπαντα. 
« Consideret virum, per cunctorum usque hodie ora 
voliiantem , quem. apostolis proximum — /Egyptus 
protulit : beatum dico et maguum illum de quo sape 
audistis, Antoniune, δὲ respiciat quod hic quoque 
jllius fuerlt regionis indigena, cujus etiam Pharao, 
sed nihil slt inde vitia:us. Nam et visione Dei dignus 
est liabi;us, et talem vitam prorsus ostendit, qual. m 
leges Christi requirunt. Iloc autem facile cognoverit, 
quisquis eum l«gerit fibtum qui vit» ejus texit 
historisim, in quo eiim prophetiam lucentem vide- 
bit. De 1,18 euim, quos Ariana pestis invasit, mari- 
festissime proplietavit ; quantaque Ecclesiis labes ab 
illis immineret, docuit, Deo utique revelante hzc, 
et euteta s6te oculos ejus figura pingente (CArysost., 
hot, 8, in Marc. c. 1t). , 


4 Sed türsuim (Bubdit Baronins) quod ad eam visio- C 


nem maguo sancto Afitonio. demensiratam. spect.it, 
Hilud eliam edmonendum, errare eos, qui ipsam illi 
v8lensam pularunt, antequam Arii hyresis exorire- 
tur, Non enun emergeutis haeresis, sed futurs cladie 
per Arianos inlligend:e, ea fuit illi visio prasmnon- 
&irata. Nam longe post exortam Arii baresim id fieri 
contigil, cun jam antea de cavendis atve vitandis 
Arianis sepe suos admouuisset, atque ánte h:ec 
«u' que scripsisset olim ad Constantinum ac filios, et 
seeessigset in montis interiorem solitudineni, qua 
qu.deim omnia longe bost ortaru lidresim Arianam 
Raceiderunt. » 

(M3) Auare. Domini mulorum circumdatum multi- 
(udine, | Sosomenus, lib. vi, capite ὃ : Λέγεται πρὶν 
vy ἀτῆσαι τῶν ἐκνλησιῶν τοὺς ἀπὸ τοῦ ᾿Δρείον αἱρέσεως, 
ἐπὶ c£ ποινσταντίον βασιλείας, ovap ἰδεῖν ᾿Αντώνιον, 
ἡμιόνους τὸ θυσιαστήριον δακτίζοντας, καὶ τὴν ἱερὰν 
τράπεζαν ἀνατρέποντας, xol αὐτίχα προειπεῖν, ὡς ἐπι- 


νόθων καὶ ἐπιμὶ τῶν δογμάτων χαταλήψεται τὴν ἐκχλησίαν b 


ταραχὴ, κοὶ ἑτεροδόηων ἐπανάστασις. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν 
ἀψενδῶς τεὐθεάσθαι vel εἰρῆσθαι ἀπέδειξε τὰ πρὸ τοῦ, 
καὶ μετὰ ταῦτα γεγενημένα. « Traditum est, Antonium, 
priusquam Ariaui essent ecclesiarum potiti guberna- 
culis, regnante Constantio, secundum quietein mulos 
astare insultautes calcibus, et sacram meusam ever- 
lentes vidisse ; illicoque pradixísse tumultum. ex 
adulierinis permixtisque doctrinis. orium, et rebel- 
lionem ex illis qui alienam ab Ecclesia catholica 
opinionem tenerent excitatam, Ecclesiam Dei postea 
occupaturaum. Atque hzc quidem vere ab eo et visa 
esse el priedieta, res, cum qux anie. hoc. tempus, 
tum quz post accidebant, manifesto declararuut. 
(118) Nam post duos annos.] Fuit hic annus Chri- 
sti 42, Julii papze 6, Constantii et Constantis impp. 
(ut hoc auno notat Baronius) quo Gregorius 
Áriauus Alexandrinam cathédram invasit manu wi- 
lii, epe Philagrii praefecti. Clades auteni tunc 


μίξιδος μὴ 


ἐχυλησία xal τὸ ἅγιον βαπτιστή κυρπολεῖται. 
Hanes εἰ κα ας Manes ἐκ δεία. Plutaque alía 
2ddit plane eum his qua in hac Vitu describuntur 
conformia. Quanquam quof Baronius hic eladem 
hane et persecutionem Arianorum ab Antorio pre- 
dictam anvo Christi 242 assignat, nescio an omnine 
certum sit, De hoc forte in Ünomastico fusius. 

(415) Cum assumpiione pilmarum (quod. idolola- 
lrie apud Alerandriam insigne est) ad  Éeclesiom 
pergere. compellebantur Christiani, ut Arianorum po- 
puli credereutur.] Nibil (Lorum in Greco tcxtu com- 
paret; nisi in. Graeeum  texium iirepsis«e errorem 
asseramus, ei pro ὅτε xai τὰ σχεύη μετὰ βίας &pxá- 
δαντας dc ἐθνικῶν ἐποίουν βαστάξεσθαι, cum et vasa vi 
prar4pta paganos poriare curarunt, levi mutatione et 
transpositione. legendum. existumemus : ὅτε καὶ τὰ 
σκεύη ἁρπάσαντες, μετὰ βαΐας δύ΄ ἐθνικῶν ἐποίουν 
βαστάξεσηαι, cum el rasa abripientes ea cum assume 
plione pa'marum ab ethnicis gestari curarunt. Forte 
quispiam malit μ:τὰ βίας suo loco refiuquere, et post 
ἁρπάσαντες addere, μετὰ βαΐας ; quod ab exseriptore 
omissum quis suspicari possit, ob affinitatem μετὰ 

iac, quod tam propinque przcedit. Potius dicas in 
Greco membrum hoc de Ch:istianis desiderari, 

Quod parenthesi includitur (quod idololatrit apud 

lexandriam insigne est) valde verisimile est esse 
glossema Evagrii interpretis. 

ibnicorum esse tliallos, seu palmas manu ge- 
stando templum ingredi, patet apud Athanasii 
epist. ad :*olitari.m vitam agentes : Ἕτερος δὲ μετὰ 
θάλλων εἰσελθὼν. καὶ ὡς Ἕλλην κινῶν αὐτὰ τῇ χειρὶ καὶ 
χλενάζων. εὐθὺς ἐσχοτώθη, xai οὐχ ἔδλεπεν. € Aliug 
cum [ron.iibus ingressus, et ut ethuicus càs manu 
per ludibrium agitaus, statim obortis venebris, oculis 
caligavit. » 

Sed quomodo babiti sunt Ariani, qui palmas por- 
larent, cum id sit signum idololatrie ? Quia videlicet 
Ariani elliuieorum moribus se accommodabant, ut 
eos adj8iores conira. Catholicos haberent. Apud 
Atlianasium, Supra : Τάτε γὰρ εἴδωλα ἑαυτῶν εὐφύμονν, 
καὶ ἔλεγον" 'E γέγονε ωνοτώντιος xal οἱ ᾿λρειανοὲ 
τὰ ἡμῶν ἐπέγνωσαν. € ldula igitur sua laudibus fere- 
bant, dicebantque : Cofistanuus ethuicus factus est, 
el Ariani noslra agnoscunt. » Mox. de Arianis cum 
ethuicis ad iinmolationem Lucculz propensis : Τοιαῦ- 
τα μὲν ovv δι ἀσεθείας οἱ 'Apiuxvol, νομίζοντες εἰς ἡμῶν 
ὕθριν ταῦτα φϑάνειν. μετὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπραττον. € Hec 
irreligiosi Ariani, quia existimabant in nostram iguo- 
miniam redundare, una cum ethnicos faciebant. » 

(120) Orationibus non preceptis. | Recte monet 
Christum non oratione, scd prascepto seu jussione 
$auasse ; sanctos oratione et prccibus. Oravit qui- 
dein aliquando Christus, at nou $92, sed populi causa, 
ut prxclare docet Basilius Seleuciensis, oratione de 
suscitatione Lazari, in illud Joannis x1: Jesus autem 
elevatis sursum. eculit, Jussioue aliquando usi apo- 
stoli, uL Petrus, Actorum xi: Et. conversus ad cor- 
p^ dizit : Tobitha surge. Sed preces pr.ecesserant : 

elirus ponens genua. oravit. Nel eiiam vocato Jesu 
nomine miracula patrabaot, ut ibidem habuit 
B.silius. Breviler Arnobius, libro 1, ait Christum 
omnia llla qua fecit nominis sui po sibilitate fecisse. 
Quod posl dicit: per[ecil vi sua ; alios vero eadefh 
acere sui nomini» cum affectione permisit. 

Quod vero idem Basilius, oraüone in Elfsteum et 
Sunamitidem habel, quod Élis:eus τὸν υἱὸν τῆς Zvve- 
διὰ προσευχῆς, ὡς ὁ Πέτρος ἀνέστησε τὴν 
Δορχάδα, ἀλλὰ τῷ νεχρῷ τοῦ παιδὸς ἑαντὸν ἐφήπλωσεν 
σὼματι: € Sunaimitidis filium nou ad vitath erexerit 
oratione, αἱ Dorcadem Pelrus, 8ed pueri cadaveri 
seipsum instratum applicaverit y « intellige Eliseum 
figuram gessisse Christi, qui oratione non indigebat, 
etsi eam Eliszeus ádbibueiit, ut patet IV Reg. 1v, 93. 
Vult tamen Basilius, non vi. oradonis illits pueruun 
éxsuscitauuiD, sed poiius accor portione ipsa, qua 
iucarnauonis Chrisü lgura erat. Vide divum Augu- 


189 VITÀ BRATI ANTONII ABBATÍM, NOTÀTIO. 180 
. Bijium, 10 Peehinem exx ; 61 Berhirdam, sermone 2 ἃ explicet, quis digno pricohlo prosequatur, . (itam 


ju Cantiea; quare nil necesse ad ellipsim tonfugere, 
et, quasi. semipiena esset, locutionem explere, μὴ 
μόνον διὰ προδενχῆς. Non ignoravit Baellius orationem 
ab Els:xo adhib.tam ; sed negat orationis vi puerum 
vite redditum (quo fere modo ssnéti miracula paira- 
bent), sed notius eorporis adzquatione, quod. Chri- 
stus incarnatione humanum yénus eéfat eisuscita- 
Surdt. 
(491) Ad etteribrémi tonteni.| Süpra, espite 33, fa 
exleribrà. monte ; opponitur rhlbriori 561 superiori. 
. Vide lbi dieta. 
(142) Interius atthistertioi.] Intelligitur interior δὶ 
riuceps Antoni] loeus, in quo ipse ver-ábattr. 
erhpe ul exterior et interiof niors erat, in quo sedein 
collocavet?t Antonius, ntf [41 vidimus ; ita quoqtie 
e terius et (ntetins archisterium habebat. Quid vétb 
Archisteriam sit, vide Onomásticon. 

(123) Propositi succedat oblivio.] Grece : μὴ ἐπα 
θώυέθα τῶν ἔνδον, he Eorttm. qui sunt inittá. oblivisca- 
sur. Frequehs propositi usurpatio pro animi oblir- 
m»tione in recto viti. Instituto et. voto. Supfta, cáp. 
-98 : Proposito fervehli guude! Antonius. Sed infra, 
eap. 66, desidiam institt!o non debere subrepere. Acta 
Clementis pape rhartyris, de sancta Theodorá : Deo 
€abtitatis propositum. profiteri persuasisset, MWierony- 
mus, cpist. 7; ad Lztam : vincere cupiens et virgiris 
propositum , et mátris. desiderium. Ubi propositum 
plane est votum, tit patet ex puni'ione. 


(123) Preterea cum Balacius.] Eximden historiam - 


dé Daíatio habes breviter expre s1m in epistola 
Athanasii, ad solitarii: vilam agentes : ᾿Αντωνίδυ δέ 
$tott γράψαυτο; πεποίηγε τὸν δοῦγλ Βαλάλιον χαταπτύ- 
σαι τῆς ἐπιττο)ῆῤ, γαὶ ταύτην ἀπο’ ῥίψαι. Ἀλλ᾽ οὐ 
παρεῖδεν ἡ θεία δίνη. Μετ᾿ οὐ πολὺ γὰρ τὸν λεγόσενὸόν 
δοῦχα ἐπὶναθήωενον ἵππῳ, xod ἀπερχόμενον εἷς τὴν π pó- 
eT μόνην, ἐπιστραφεὶς 0 ἵππος, xai δακὼν εἰς τὸν urp'y 
κατέδαλε, χαὶ τριῶν ἡμερῶν ἀπέθανεν. « Atltonit all- 
quando epistolam duci Dalacio couspu&.dam 4}}}- 


Ciebdamque tradidit (Oregorius Arianus. Alekanuri- C 


nz Ecclesig invasor). Sed πος divina vludicta inul- 
tum non prietermisit. Siquidem uon diu postea 
Baiaeii femur proficiscents ad primam mansionem 
equus, cui ingidebut, cervicibus retdrtis ita. i:omor- 
dit, stque 6 dorio ezxcussum humi afflizll, ut intra 
tridutto [iroximum periret, » Ubi vides diversitateth 
aliquam in narrstione. Nam in hac epistola dicitur 
Balatius [:$sus ab equo, cul insidebat ; in Vita kac 
Antonii ali equo, quo Nestorius tehebatut. Quod far- 
fassis (inquit Baronius, &nne Ghristi 542) acekllt 
vitio librariorum. Quapbquam ali: fortasse asserent 
eam epistolam non esse Athanasii, eu: ipse Athana- 
sius jn ea passim citetür οἱ interloqu tur, qued 
tomen non obstare, quiu Atbanasii ea sit epistula, 
opinatur Daronius. 

(12.) Ad primam mansionem Alexandria, qua αμ- 
pellatur Charreum.| De Chxreo Gregorius Naziauzé- 
nus, erat, 24, in laudem Athanasii : Ποιητοῦ δὲ ἦν ὅρα 
καὶ τὴν Νεῖλον εἰπεῖν, τὸν χρυσοῤῥόχν ὄντως x«l εὐστά- 
xv" duo éx τῆς πόλεως ἐπὶ τὴν y io péovza, 
ἡμερησίαν ὁδὸν, οἵμαι xci περαιτέρω. 6 NIlami etiain 
poetà quispi»m diceret, illut vere duriffuum et spi- 
cis uberem, sb urbe ad Chereum retracto ctrsu 
fluentem, diei unius itiueré álque amplius. Pro mart- 
sione, Gr: cé est μονή. 1ta δἰ apud Atlianasiünt, epist. 
ad solitariau: vitam agentes ; {Παροιμίαι divinabdt 
γεμὴν, pte[ecturam, Nil necesgte. 


* & . e $ 44 


ineomparabiliter gloridsas àtque früctuóss$ libeat 
et vestro sanguine. leminos vifgities Clirisiud, quam 
viros consules rhundus? Nara valumina. ieitipornin si 
fmaghui atiue prociarum est nominis. dignitate 
slgnaré, quanto est majus atque priclarius, coriis 
et corporis integritale transcendere? Maghs ilaqoe 
gauleat puella nobilis genere, ΠΟΘ ΠΡ ssnetiihte, 
quod sit per divinum eousórtium preipdám ifi culis 
consecutura sublimitatem, quam δὲ esaet per Hümns- 
nuin connabium prolem propagatura sublimem; Ge- 
nerosius quippe elegit Atiiclana posteritas tar fitu- 
sirem ἰδ δι benre nuptias neseiehdo, quam 
imultip'icare parlendó; et in earha jam ΗΠ αὶ vitat 
angelorum, quam es carti& tüinerum adhuc augere 
mortalium. Hie est uberiot. fecundierque felicitas, 
nót veutre. grávescere, sed menic grandéscere ; tin 
lactescere pectore, sed corde condesééere; non víség- 
ribus terrst, séd ecelum orationibus partutire. » 

(137) Quem annis. quihque supergretior.] Gtiece : 
Εἰμὶ γὰρ ἐγγὺς ἐτῶν mivis παὶ ἑχάτόνι ÁAnnorith fere 
&urh ξεπίππι el quinque. ht nlultos afinus Ulim eretiitae 
et monachi vitam prodücébant; ut frustéa tiiretiei 
€onira austeram victus rationeut, quasi ita. vivacitas 
imiintiatur, deblaterént, 

(125) Metfetiatorum,] Dicti Meleiiani à Meletlo in 
YEgypto episcopo. Yide Epiphautum, ler. 68; Theo- 
doretum, libro ΕΥ̓͂ IL:eret. ísb,, eap. £03 Historiam 
Triparttam, lib; t, eap. 18, mE 

(139) Gustodienda est pia. fides im. Ghristo, et Pa- 
trum. religiosu. (rüdifio,] Baronids, tatto Hl, atho 
Chifsti 58, Liberi apes 7, Constan itiperstoria 
$3: « Moriturus, &it; Ahtonius nihil antiquius babuit, 
quam fidétm chtholleand suis preelaré (etuataur re- 
linquére; do eujus fidel custodia eosdem sepius inte 
sdmolidisset. Hot enim elogio fidem suis disclptiis 
asiahntibus, quasi nübilé deyosituti commeridavit 

Bed € prater fidem Ih 6lirisiuin, religlossith 
Patram traditionem eustodiendam ntouet, 

99 (153) E! prizciput beatofum mariyrum Corpora 
linieumine quidem obvolvere.] Prwdenilad, hymno 10 
Gulieier,, qui est dé defuneiis : 


Candore nitentia claro 

Pretenderelintea mos est. — 
E! páss;m in Actis martyrum. Vide Onomasticen. 
, (481) Super lectuios domi posita resersare, Vetus 
A&gypuerum gentilium fuit consuetudo, ut cadavera 
medicata domi servarent, Cicero, 1 Tuac. « Gondiurit 
JE :yphii inortuos, ei eos domi servant. » Pomponius 
Mela, lib. 1, cap. 9: « Hortaos nec cremare uee federe 
[.$ putant; verum arte sedieatos inira penetralía 
£eoMocant, » Sexius philosophus, libro i Pyrrhon. 
hypotheg,, cap. 24 : « /Egvptii iuteslina eztralientas 
toudight defunctos, et secüm super terrain babent» 

Sed et inoriuos suos mensis velut convivas adhibe- 

bant, Luei«nus, de Luetu : Ταριχεύοι δὲ ὁ Δἰγύπτιος" 
οὗτος μέν tot, λέγω δὲ ἰδὼν, ξηράνῃς τὸν γεχρὸν, σύν- 
δειπύον xal συμπότην ἐπριήσατο. ε Muria condit ABgy- 


D pius; Atque hie quidem (rema me visam narro) de- 


&icealum cadaver convivam el eompolsreu adhibet. » 
Silius Halicus, libro zt ; 
$5. s PRgyptia tellus 
Claudit odorato post funus stantia sexe . 
Corpers, δὶ a mensis exsanguem haud separat umbram 
Ubi forté quis hserent, quid hie sit saxum odoratum ; 
et legat, sdórato succo, Corippus, libro m de Funeto 
Justiuiani imp. : 
... . Bt odord balssina SuttcU 
Ternpus In geernunt sacrum servantiá éorpos. 
Sed non temere Silii lectionem sollicitétti. Capio ígl- 
tur odoralum atum de ánguento ipso cnl corpus vé- 
lut ihchtdituf, quodqué unà euim. corporé ipso saxe- 
5cit el lapidasclt, et vetut neum redditur. Qu:ze Egy- 
δ Gubbaras *ocátit, üt habet inox citandus sanctus 
ugustinus, sermone 120 de Diversis, cap. 12. Uude 
recte Urientio, la Uommonitorio, pulvis solidams : 


Lo 


Non modo qute tumulis bene condita saxa reservant , 

AÀut Arabum solidans pulvis odorque tenet. 
lta recte quoque Arabum pro arvum legit Sirmondus 
noster, ad Sidonium, lib. ix, epist. 43. 

l'aniel Heyn*ius in Crepundiis Silianis pro odorato 
saxo suspicabatur legendum odorata taxo, id est re- 
conditorio e (axo fabrefacto, et θηχαίῳ ὀικύήματι, ut 
loquitur Herodotus. C'audius Dausque:us ad Silium 
existimat saxum odoratum dici, vel quia tale, vel quia 
cadaver oduiibus differtum. 

Dignum notatu, q«od est apud Cossianum collat. xv, 
cap. 5, ex relatione Nesterotis abbaiis, qui, cur. "Egy- 
pti cadavera condirent, et in editioribus cellulis con- 
derent, hanc originem et cau-am refert. « Hunc J&- 
gyptiis morem Nili fluminis invexit eluvies, ut quo- 
niam universa terrz illus latitudo, instar immensi 
pelagi, non parvo auni tempore solita aquarum eru- 
ptione contegitur, ita ut nulla tunc cuiquam viaudi 
copia risi lemborum trausvectione tribuatur, corpora 
mortuorum pigmepiis condita redolentibus, in eJi- 
lioribus cellulis recondantur. 

(152) Vitium circa defunctos &gypti. Sanctorum 
Antonii et Athanasii mentem, quantum ad locum buue 
huinet jam olii» explicuit Damascenus, orat, 1, de 

magin, : [ἴσμεν τὸν μακάριον Α'θανάσιον, ἀπηγορευχότα 
τὸ ἐν λάρναξι prre: τῶν ἁγίων λείψανα, Ai)» δὲ 
προστάττοντα ὑπὸ γῆν ταῦτα καλύπτειν, τὸ ἄτοπον ἔθος 
τῶν ᾿Αιγυπτίων καταργῆσαι βονλόμενον, οἱ τοὺς ἑαυτῶν 
γεχροὺς. οὐχ᾽ ὑπὸ γῆν ἔχρυπτον, ἀλλ᾽ ἐπὶ χλινῶν καὶ 
σχιμποδίων ἐτίθουν. « Scimus sanctum. Athanasium 
sauctorum reliquias, non in uruis collocandas, sed 
humi condeudas esse eo consilio censuisse, ut ab-ur- 
dum Agvpiiorum morem abrogaret, qui mortuos 
$808 non sub terra condebant, sed in lectulis et scimn- 
podiis eollocabant. » Sic Arsenius, apud Rulfinum , 
lib. i, n. 165, alloqueus discipulos sub intermina- 
tione divini judicii ait : « Si alicui de meo corpusculo 
aliquid velut reliquias dederitis. » Quod apud Pela- 
gium, libello xv, n. 9, eat : « Si permiseritis cuiquam 


de corpore meo aliquid facere. » Subjungam et recen- C 


tiorum explicationem. 

Barcnius, anno Chrísti 558, Liberii pap 15, Con- 
stantii imperatoris 22 : « Ob quam eiiam, inquit, caq- 
sam AnlLenius (ue scilicet zequals sanctis in terris 
honor sibi impertiretur) antiquum illum in /Fgypto 
inorem inolitum, et ad Christianos propagatum, de- 
testatus est; quo charorum corpora nequaquam 86- 

lturze traderentur, sed pollinctoruim arte delibuta, 
ita arida reddebantur, ut absque coriuptione integra 
servarentur; qua sic reddita quasi :xenea ab JEgyptiis 

ut auctor est Augustinus) gabbaras dicebantur; id, 

inquam, adeo displicuit Antonio, ul nec sanctorum 
cadaveribus id ollicii exhibendum esse diceret; cum 
exemplo corporis Christi, sanctorum quoque corpora 
essent recondenda -eyulero; quod pr:stare Ecclesia 
eatholiea consuevit, ut beatorum» cadavera sepulcris 
clauderet, sed honorificentissimis tamen, nempe 88- 
eris altaribus. » Hactenus Baronius. 

David Hoeschelius, notis ad banc Vitam : Mirum 
(inquit vir magni nominis, et judicio eruditissimus) 
si Antonius humationem prorsus esse necessariam 
abscise docuit. cum profecto Josephus, Genes. L, se 
non terra obrui, sed loculo recondi, οἱ ex /Egypto 
aliquando asportari preceperit. Verius ergo Antonium 
hoc tanium voluisse, mortuos longe rectius humo 
committi, quam, quod "Egypti faciebant, domi con- 
ditos asservari ; idque patriarcharum et Christi exein- 
plo confirmasse. 

In describenda "Egypuorum conditura multi sunt. 
Herodotus, lib. 11; et Diodorus, lib. 1; ex quibus ob- 
Serves, cadavera olim domi subrecia, in loculo ad 
parietem $Latuta, quud Antonii 2a!e multaverat, 
Atliava:ius quippe diserte scribit lectulo itnpopi coa- 
suevisse. Credo, quo commodius mens:e ac. umberent. 
' Huc enim ineptiarum ZEgypius descenderat. Lucia- 
nu$, de Luctu, se bellis hujus generis convivis et 
c.r potuojibus ibterfuise nbrral, staitibas an cuban- 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


193 


Α tibus, non explicat. Paulo antiquior Silius, libro xit, 


stantes habet : 
ern n S Kgyptia tellus 
Claudit odorato post funus stantia saxo 

Corpora..... 
Alia addi poterant, sed haec satis superque evincunt, 
Autonium tautam stultitiaia verius quam superstitio 
ἢ“) ferce non debuisse, 

Ex sancto August 10, serm. de Diversis 120, qui est 
prior tractatus de resurre-tione mortuorum, 6. 12, 
nomen, quo cadavera 810 curata appellarentur, didi- 
cimus : « Zgyyptii ergo soli credunt resurrectionem, 
quia diligen.er curant cadavera mortuorum ; morem 
enim habent siccare corpora, et quasi :enea reddere, 
gabbaras ea vocant.» Quae mox irridens scribit : « Soli 
Axyptii bene credunt resurrectionem mortaorum 
euoruu, aliorum vero Christianorum spes in angusto 
est, » ostendunt, apud Christianos morem, quantum- 
vis vetitum, eiiam pest Antenium perseverasse. [ia« 
clenus ὁ μεγαλώνυμος, x«i τὸν νοῦν ὀξυδερχέστατος. 
Atque liactenus quoque ex dre calamoque magni 78 
viri Hesschelius, quem virum maguum Marcum Vel 
serum i1 virum PP. Augustanum esse nullus dubito. 
Adeo vir ille ubique doctrinx sux radiis se prodit. 

Quare uon improbat Antonius reliquiarum obser» 
vatiouem et cultum, sed ZEgyptiain consuetudinem, 
de qua Jam supra ex Cicerone, Mela, Sexto Eupy- 
rico, et ali.s auctoribus dictum. Vide Gretzerum no- 
strum, de Fun. Christ, lib. 1, eap. 7, et apulog. 2 
contra Lithum Miseuun, lib. i, cap. 2 

(193) Duobus [ratribus. ] Intelligit, opinor, Ama- 
tham et Macarium, Autonii discipulos, quorum alter 
etiam Ant. nii corpus sepelivit; de quibus actum ad 

rologum Vitze sancti Pauli, primi eremit v. Nisi forte 
lutelligantur 15aae et Pelu-ianus, de quibus in Vita 
Hilarionis, cap. 25, quos statim a morte Antonii Ili- 
laiion in inonte inveuit : « Repertis ibi duobus fra- 
tribus Isaac et Pelusiano, quorum 1saac iuterpres 
Antonii fuerat. 

(134) Heprestatis affecium.] Editi libri, rependatis, 
quod subdititium est, Proba elt vera lectio, represia- 
fis, nec ubique obvium verbum. Habes in Paudectis 
Florentinis, lib. x1x tit. 1, de action., empt. et vend., 
]. 47, Lu. ius : Πα ut 5i non integras (materias) repre- 
staverit. Ubi vulgo : 11a ut si non integras presiiterit. 
Item, lib. xxxv, tit. 1, ad SC. Trebell., ]. 22, Mulier : 
Decrevisse divum Marcum r.fert. fideicommissum | eis 
represtandum, Uiroque loco Cujacius, lib. ni Obser- 
vat., cap. 15, eorrigebat, representaverit. Sed lib, xut 
Observ., cap. 95, retractat suam correctionem, et re- 
Linet, reprastat. 


(135) Vestimentorum autem meorum sit ista divisio.] 
Baronius, tomo l!I, aono Christi 358, Liberii papa 7, 
Constantii imp. 92, ait : « Sed eL qui fidem catholi- 
cam suis lantopere commendavit, ejus defensores 
gloriosissimos confessores voluit suis exuviis houo- 
rare, dum ad testamentum fidei ejusinodi apposuit 
codieillum. » 


(156) Quod novum ipse detulerat. Baronius, annoChri 
eti 528, Silvestri pape 15, Constantini imp. 55, exi-ti - 
mat Athanasium, cum terius ejus episcopatus annus 
agebatur, : isitasseecelesias Agypti, Alexandrinz sub - 
jectas Ecclesim. Asserit porro, quod tunc simul An- 
tonium visitavit, ad eumque benedictionis gratia duo 

allia attulit, «quorum alt. ro, ut auctor est sanctus 

ieronytus (Hieron., in Vita Pauli), Pauli primi ere- 
12.428 corpus, cum ex hac vita migrasset, ejus rogatu, 
festine allatum involvit; alterum. idem Anutoniug 
moriens, eidem qui dederat Athanasio ultimo legavit 
elogio, dicens : « Meloten et pallium tritum, cu! su- 
perjaceo, Athauasio episcopo date, quod novum ipse 
detulerat. » Cum vero illud ab eo ad se allatum, uon 
inissum, dicat, plane significat Athanasium saunctupi 
Antonium visitasse, nec ipsum modo, sed et moua- 
chos ejus discipulos, ecclesias atque monasteria in 
eremo posita, episcopali munere perlustrasse. 


193 


VITA SANCTI HILARIONIS MONACHI. NOTATIO. 


194 


(157) Serapion episcopus.] Thmueos videlicet in A Romanorum palmata potior. Nunc Athanasius Antonii 


AZEgvnto, ut jam dictum ad eap. 51. 

198) Mortem letus aspexit.| Baronius, t. Hl, anno 
Christi 558, Liberii papze 7, Constautii imp. 22. « Hoc 
eodem, inquit, »nuo, sanetus illetoto orbe conspicuus, 
Antonius Magnus, xvi Kal. Febr., ex hac viia in cce- 
l^ni migravit, cum jam quintum supra centesimum 
vixisset annum. Hc quidem eum Athanasius, tum 
Bieronyaus atifirmat in Chronico, » 

Sed inemendato Chronico usum Baronium, dixi in 
preeludiis ad hauc Vitam. Emendatum Chronicon obi- 
tum Antonii ponit anno 19 Constantii, cui pro vario 
eujusque calculo varius Christi annus assignatur, Vide 
in dictis praeludiis. 

(159) Servaverunt mandata. discipuli.] Baronius, 
supra : « Sepultus est autem, ait, Antonius incognito 
loco, ea nimirum ex causa, quod id ipsemet przce- 

isset, ut sanctus Hierouymus testatur in, Hilarione 
Hieron., in Vita Hilarion., c. 95) ; ne scilicet Per- 
gàmius quidam, ipsius studiosissimus, qui in illis lo- 
cis ditissimus erat, sublato ad villam suam sancti 
eerpore, martyrium fabricatet; non enim tanti se 
meriti esse rebatur, ut zequalein sanctis in terris ho- 
Dorem sibi impertiri vellet. 

Verum quantumlibet id inagnis contestationibus di- 
scipulos suos admonens fuerit consecutus, ut corpus 
suum mandaretur occulto loco sepulcro, haud tamen 
voluit probibere quin honoris sanctis et Deo dilectis 
impertiri soliti particeps fieret, ut nempe natalis ejus 
m'grationis dies, ex antiquo Ecclesi more, perviz.lio 
ei sacris czieris ritibus coleretur. Nam de sancto Hi- 
larione scribit Hieronymus, quod cognito, licet longe 
absens, Antonii obitu, illuc niagno labore se contulit, 
ea nimirum ex causa, ut anniversariam illius dormi- 
tionis dier, eodem in quo defunctus erat loeo, pro- 
viis nocturuis vigiliis celebraret : quud pium olficium 
tum cateri in Agyplo catholici, tum etiam universa 
Ecclesia catbolica praestare hactenus non pratermi- 
811. » Vide ad caput 26 Vita sancti Hilari«.nis. 


legatarius in exuviis Antonii Antonium amplectitur. 


(144) /"Equalitatem propositi tenens.] Sequentia om- 
nia de integritate corporis saucti Antonii habes ex 
hoc Athanasii scripto expressa apud beatum Ephrzm, 
supra in elogiis. Ubi Vossius ejus interpres videtur iu 
vitiosum Codicem incidisse, du: vertit : aut si forte 
pedes aqua lingerel, pro, nec redes lavit. Omittitue 
quoque apud Ephrem de dentium. numero ad extre. 
mum usque servato. 


(142) Quem nec librorum dissemtnat.rum oratio (u- 
culenia.] Petrus Damianus, libro vt, epist, 17, ad Ari- 
praudum monaehbum : « Antonius non rhetoricatur, 
sed toto conspicuus orbe, litteris, ut ita dicam, vita- 
libus legitur. » Quem vide egregie de stulte doctis, 
et sapieuter indoctis pertractantetm. 

Baronius, tom. Ill, anuo Christi 558, Liberii pa- 
pe 7, Constantii imp. 22, ait : « Licet de Antouio 
sanctus Athangsic:s tradat, nequaquam eum clarui«se 


B scriptorum librorum memoria, multas tamen ex mue 


nere constat scripsisse epistolas, patria lingua; ex 
quibus septem in Graecum trauslatas fuisse, auctor 
est sanctus Bieronymus (Hieron., de Scrivt. Eccles., 
c. $8). Vide preeludia ad hane Vitam. 


(145) Que urbium caput est Homa.] Viae aureolos 
Lipsii libros De magnitudine lhomana. 

Atque hac nunc ad Vitam sancti Autonii dicta suf- 
ficiant ; cujus mortem etiam elementa ipsa clauso 605- 
lo luxere, tes.e Hieronymo (H.er., Vite Hilar. c. 27): 
« Porro jam triennium erat, quod ei»usum coelum 
terras illas arefeeerai, ut vulgo dicerent Antonii mors 
tem etiam elementa lugere. » 

lui Coloniensi editione post Vitam Antonii addebatur 
exemplum de divi Antonii insuperabili eastitate, ex 
Germ ic olibro excerptum, quod quia in nullo manu- 
scripto libro reperi, et fabulam potius preefert, owit- 
tendum duxi. . 

Quein hic epilogum Evagrii, interpretis nomine 


(140) Latanter per vestimentum recordatur imaginem (5 habes, suggessit unus e Ms., quanquam vereor ut 
sanctitatis.| In Vita sancti Pauli primi eremitae habes — Evagrii numen agre tueri possit; maxime δὶ cum pro- 


Quam grata Antonio fuerit palinea Pauli vestis, owni 


E a 


— 


Jogo comparetur. 


OCTOBRIS XXI. 


VITA SANCTI HILARIONIS, 


MONACHI, 
AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO. 


( Hujus Vite textum legere est Patrol. tom. XXIII, col. 99. Illuc igitur lectorem revo- 
eantes, Rosweydi notationes hic tantum recudimus.) 


ROSWEYDI NOTATIO. 
$6 Hilarionis.] Martyrologium Romanum, 31 p scribit Alaphionem avum suum ab Hilarione Christi 


Octobr. « In Cypro natalis sarcu Hilarionis abbatis, 
cujus vitam vir.utibus atque miraculis plenatm s2nctus 
Hieronymus scripsit. » Menologium Grecorum eo- 
dem die : « Commemoratio sancti Patris nostri Hila- 
ronis. » De quo (usius in Mensis eodem die. Ubi 
Μεγάλος, Magnus nominatur, ad distinctionem puto 
a'iuium. Nam 4 Maii habetur Hilarion Tliaumatur- 
us. 28 Martii Hilarion Junior, abbas monasterii Pe- 
eceti. 6 Junii Hilarion Junior, abbas Dalmatarum. 
De hoc uostro Hieronymus, epist. 1o, ad Pauli- 
num. « Beotus Hilarion, cüm Paleestinus esset, et in 
Palastina viveret, uno tantum die vidit Jerosolynmam, 
ut nec contemnere loca 8ancia propter viciniam, nec 
rursus οι} loco dividere videretur. » Sozo- 
n,enus quoque, libro v Histor. Ecclesiast., cap. 14, 


nomine invocato a demonio liberatum. Quod utrum- 
que Ilerouymus hic in Vita non attiagit. 

De hoc eodem Hilarione Sozomenus, libro 11, 
cap. 45, et lib. v, cep. 9; Nice; horus, libro ix, 
cap. 15, et libro x, eap. 8, et iibro xr, cap. 27. 
De eodem breviter Petrus Damianus, lib. vi, epist. 17: 
« Hilarion Platones et Pythagoras projicit, unoque 
contentus Evangelio, in sepulcrali se cellulae autro 
concludit. Sed ecce dziemonibus imperat, quem phi- 
losophorun studia non exornant. 

Vitam hanc Hilarionis ex L^tino textu Hieronymi 
in Graecam linguaa. transtulit Sophronius , ut. testa- 
tur ipse Hieronymus catalogo illustrium Ecclesiae 
Scriptorum, cap. 154. Exstat. inter Vitas Metaphra- 
sia nomiee editas a Lipomano Hilarionis Vita e 


198 


ΒΒ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


Grzco per Geniianum [lervetum translata, Sed ca A — Thaba'ha,| Veleres editiones Thabacha. Ms. 8an- 


Sophronii no'ven,non prafert, Accepi eam Grgece 
Parisiis beneficio Sirmondi nostri, ubi nullus vel au- 
ctor vel! interpres assignatur. Existimo tamen eam 
esse quam Sophronius ex Hieronymi textu vertit. 
Eodem enim ordine procedit; εἰν ín quibusdam 
subinde variet, et qu:zedam etiam addat, 

Nonna *.] Hanc allocutionem seu salutationem 
ante Scripturus ργαι πὶ veteres editiones, et 
quidam manoscripti. De Nonna Vide ÜOnomast, 

Asella.| Ad Ase lam habet cpistolam divus Hiero 
nyius, temo II, epist. 99 De ejusdem laudibus ha- 
bes apud eumdem, tomo I, epist. 15, ad Marcetiam. 
Ejusdem quoque idem meminit tom. lii, epistola 
444, ad Principiom, 

Korum enim qui fecere virtutes, etc.] Mira bie diffe- 
rentia tum Editorum, tum Manuserlptorum. Quidam : 
« Hujus namque convers:tio et sbssiinentie, ac pro- 
elar» dona ih rabilium, qu:e operatus est (ut aij «.ri« 
spus) :anta ac tala habentur, quantum ea vel ex 
parvulis verbis potuere extol'ere eujuscunque pres 
elara ingenla. » Alii ut expressi. Cri-pus in Catilina- 
rio: « Eorum ^ui ea fecero virtus tanta. hahetr, 
quantum werbis ea potuere extollore preelara inge» 


nia. » Quem eiiam semulatur Flavius Vospiscus in. 


Probo : « Certum est quod Sallustius Crispus, quod- 
que M. Cato et Gellius higtoricae sententia modo in 
literas retularunt : omnes omnium viriules lantas 
esse, quantas videri eas voluerunt eorum ingenia, 
qui uninscajusque facta descripseriut, » 

Alesander Magnus.] Expressum ex Flavio Vopisca 
in Probo : qui superioribus eubnectit : « Inde est 
quod Alexander Magnus Maceio, eum ad Achillis 
sepulcrum veuissel, graviter ingemisceus ; Feliceu 
. te, iuquit, juvenis, qui talem praconem tuaruw vir- 
Uum reperisti; Hemerum  iutelligi voleps , qui 
Achillem iantum in viriutum studio (inxil, quaotuim 
jpse valebat ingenio. 

. Quem vel arieterh vel pardum, eic.] Rosweydus edi- 
oit (δ loco arietem, sicque hunc locum annotavit, 
EpiT. — (uem cel &5, vel pardum, vel hircum capra- 
rum.] Ne umirere, lector, de lectionis novitate. Vetus 
est lectio, qu.m exhibeo, ex mauuscriptis deprom- 
pla, qui cs, et non arietem, exhibent, Et vero ea le« 
clio et sacris Litteris, et Hieronymianz menti re- 
Bpor:det. 

Nam quod habetur Danielis cap. 11, v. 52, de sta- 
tua : Venter et femora ex are. Et v. 52: Regnum ter- 
tium aliud ereum; Hieronymus in. commeptariQ in- 
terpretatur de Algxaudro ei regna Macedosum. 

(uod verno habetur Danielis cap. vit, v. 6. Et ecce 
alia (bestia) quasi pardus, idem Hieronymus de reguo 
Macedonum interpretatur; de quo, inquit, in siawa 
legi .us : Venter et femora ejus ez ere. » 

Quod autem Daniel babet cap. vun, v. 5: Ecce 
autem hircus caprarum veniebat ab Occidente, angelus 
Gabriel interpretatur, v. 21: Hircus caprarum rez 
Graecorum est, Et ibidem Hieronyuus : « Hircus ca- 
prarum Alexander est rex Grecorum. » 

Editores, quia sequebatur de pardo et hirco, exi- 
stmaruut et tertium. animal hic jungendum ; quare 
«s in arietem verterunt. Sed. Daniel et Hieronymus 
per arietem oou. Alexandrum Maguum, sed Darium 
regem Persarum et Medorum intelligunt. 

Epiphanius.] Hujus epistola de laude dilarionis 
liodie, quod $ciam, pon exstat. De buc Sozomenus 
libro vi, cap. 42 : Ἐπιφάνεος δὲ ἀμφὶ Βησανδούκον μὴν 
χώμην, ὅθεν ἦν, Népue Ἑλνθεροπόλεωφ igdosógnos. 
« Epiphanius autem circiter Besanducesm viouimn , in 
Nomo kleutheropolitano situm, vitaem monasticam 
exercuit. » Exdem apud Nicephorum lib. xi, eapite 
59. De Epiphanio et Hilarione se invisentibus habes 
Miripisp apud Pelagiuim, libell. 1*, n. 15. 

, Qui olim detrahentes Paulo meo.] Vide dicta ad 
Vitain Pauli in Praludiis n. 4. 


, * Yide Patroi. tom. XXIII, col. 29, not. b. Enir. 


Β 


C 


cti Floriani Thauthac. Sogomeno, lib. ij, capite £41 
Gx6a0«, alias Θανατά. Nicepboro, libre 1x, cap. 15, 
Thabasa. 

Gaza. | Palasting urhe notissima. 

Rosa ut dicitur de spinis foruit.] Graece eat 'Ῥόδον 
ἐξ ἀκανθῶν, τὸ τοῦ λόγφω. Proverbialis forma. Amuwia- 
nus, lib, xvi, de Eutherio eunucho : « Bed. inter vo- 


pres rosze nascuntur, et inter. feras nonnullas sites ' 


Scu. 

Majuma.| Emporiusa Gasx hie dicitue Hierenymo, 
quod Piotouzo e&t Sozomeno, libro v, eapite i, 
ἐπίνψιον Γαζαίων, Gaaeorum navale, in Palestina, vi- 
ginti stadiis a Gaza distans. 

Ki pellceum habens ependyten,| ἴω Vita Antoni, 
cap. 35 ; « Lavit cpenditen sugm. » Vide ibi, ad 
n. 50. Joannes Andreae, epistelarum Hierongmi ve- 
lue editor, post ependgten in Vita llilarionis addit, e 
eraciesiem ; cujus loco apud Adeneu , íi Martyrolo- 
gio, 31 Octobris habes, et tenatem. Do quibus inqui 
remus in Onomastico. 

"μον mare et paludem vasus. solitudine.| Sie e in- 
Íra, cap, 8 de latronibus inder mare ei patudem discum 
reutibus. Plura de eremis et solitudinibus in Ono- 
mastico. 

Caricus.| Sunt carie Plinio, libro xi, eap. ὅδ, ex 
fieorum genere, quas Syris. es«e peculiares ait. Cas- 
sianus, oollat. «in, cap. 1, caricas inter eremitarum 
edulia refert. Supr», in Vita sanati Pauli eremits, 
Gap. 5, quiuque caricis per diea susteniabatur. 

Fiscellas.|] Mauuscripti quidam et veteros editionog 
addunt, hoc est. eportellas, Bit. interprotationis vice. 
Est enim fiscella viminea sports ad varium usum. 

Agitator.] Editi plerique, glediator. Male. Quod ir- 
repsit, quia. praecessit de gladiatorum pugna. Cieero, 
Academica ιν; « Ego enim ut agitator callidus, pri- 
usquam ad (inem veniam, equos sustiuebo. » 

Carice. | Editi. quidum adéunt, id esi, herba agresti 
el spinosa, quod aut. dubia ez marginali iuterpreta-- 
mento in textum irrepsit. Est onim junel genue acuti 
ei durisvimi, simile sparto. 

Impetigine. | Impetigo infectio est et asperiteg 
summa cutis cum non levi pruritu. Quz LuciHio li- 
bro xxx Satyr. depeiigo dicitur. De remedii» contra 
eam vile Piinium, lib. xx, cap. 19, et libro xxu, 
cap. 25, et lib. xxi, in prooem., et cap. 7. 

Eleutheropolitana. | £leutheropolis, Palzestinze urbs, 
inter Jerosolymam et Ascalonein , utrinque fere unius 
diei itiueme dissila. 

Agisueweta  Elpidil, qui pastea. prie(ettus. praetorio 
fuit , uxor.] Infra, cap. 35 : « Arist:enete illa, cujus 
supra fecinius mentionem, preefecii. uxor. » De Εἰ- 
piJia Aminianus, libro xxi: « Inter tot urgentia Her- 
mogene defuucto, a4 praefecturam promovetur Elpi- 
dius, ortus in. Paphlagonia, aspectu vilis et lingua, 
sed simplicioris ingenii, incruentus et mitis. » 

Hemitritgo.] Coloniensis editio addit (morb vide- 
licet imperfecta febris tertiane) quod prioris glossema 


Ὦ est. Frequens hoc. Gr:ecum. vocabulum etiam apud 


Latinos scriptores. Vide Onoinasticon. 

Et idol&m Marnas corruat.| Hieronymus, epist. 7, 
ad L:tam: « Jam et Agyptius Serapis Christianus 
faotus est. Marnas Gaza luget. inclusus, et eversia- 
nem templi jogiter contremiscit. » Idem, in caput zvn 
Isaue : ε Berapiuso. Alexandris, et. Marnse tomplum 
Gaz» in eoelesias Domini surrexerunt. » 

Sancii manes deoscultii eunt.) Kt tanas et. pedes 
sanclorum νι ΣΟ ΒΓ, martyrum, episcoporum, &a- 
cerdoium osculabantur elim Christiani venerationis 
ergo. Vile Ünomaesticon. 

Hhinecorare.| Hieronymes, de loeis Hebraicis : 
« Rhinocorura civitas Egypti , eujus meuini fsains. 
Sciendum autem quod hoe vocabulum in libris He- 
hreicis non habetur, ced & LXX. In bas pro- 
pier netitiam loci additam est, Quod in libro He- 


197. 


VITA SANCTI HILARIONIS MONACHI. NOTATIO. 


198 


braicorum nominum dirimus. » ldem, in caput ΣΧΥΠ A aulem aqua accepta, quos jn poculo vid:t equos im- 


Isai:e : « Pro torrent. Zgypti, LXX Rhinocoruram 
transtulerunt, quod. est oppidum in JZzypti Pale- 
sti: ze confinio, non tam yerba Scripturarum quam 
sensum ye: borum exprimentes, » 

Αἰ. Vetus. editio Achile. Hieronymus, de locis 
l'ehraieis : « Ajilat in. extremis flnibus Palestina 
juncia Meridiana: solitudini, ej mari Rubro : unde 
ex /Egypto Indiam, et inde od /Egyptum | navigatur. 
SeJet autem ibi legio Romana coguomento Decima ; 
et olim quidem Ailat ἃ veteribus dieebatur, nunc vero 
appellatur Aila. 

Adversus Gazensem duumvirum.] Erant. Duumviri 
in municipiis instar consulum, Ad hos editio Circen- 
sium spectabat, qua refertur inter personalia mu- 
nera, libro L, D, tit. 4, de muner, et honor., leg. 4, 
ubi habes, equorum Circensium spectacula. Gaza autein 
municipium erat, unde Hieronymus ltaljeum munici- 
pem vocat. 

Conso quasi consiliorum Deo.] Cyprianus, lib. de 
Idolor. vauitate, cap. 2 : « Consus, quem Deum frau- 
dis, velut consiliorum Deum, coli Romulus. voluit, 
postquam in raptum Sabiuarum perfidia provenit. » 
Idem ,.libro de Spectaculis, eap. ἃ : « Romulus Conso 
quasi consilii Deo, ob rapiendas Sabinas, Circepsea 
primus consecravit. » Qux expressa sunt ex Tertul- 
l.aui libro de Spectaculis, cap. 5. « Quanquam et 
Consualia. Roamío defendunt, quod ea Conso dica- 
verit , Deo (nt volunt) consilii. » Augustinus, libro 1v 
de Civ. Del, cap. 11 : « lpse sit et Deus Consus, pra- 
bendo copsilia. » Varro, de L. L. libro v: « Con-ua- 
lia dicta a Conso, quod tum feri: publicae el Deo 
et in Circo ad arom ejus a sacerdotibus flant ludi illl 
quibus virgines Sabinie raptze.» 

Scyphum ficiilem.| Isaacus Casaubonus δή Spar- 
tiani jutianum, post dicta quaedam de εἰσοπτρομαν- 
Todi; Speciebus ὑδρομαντείᾳ, κυλιχομαντείᾳ, Θ᾽ aliis : 
Miratus sum, inquit, persiepe anuquissimum mona- 
chum fHilarionem, conclamatissimee virtutis virum, 
cum in Christi nomine miraculum esset editurus, 
euriosorum howinum artes hoc genus esse amula- 
tum. Historiuimn narrat Hieronymus. Eadem in Gra- 
corum Mari!yrologiis luse descripta. Unde h:vc pauca 
hic descripsimus : Ὁ δὲ Ἱλαρίων τοὺς παρόντας δυσ- 
ὠπηθεὶς, ἐδέοντο γὰρ xai αὐτοὶ μὴ περιϊδεῖν οὕτως ἔχοντα 
τὸν ᾿Ιταλιχὸν (Cbrisiianus hic erat, qui in ludiero Cir- 
censi victus a contraria factione, non equorum vir- 
tute, sed magicis artibus, opem ab llilarione flens 
petierat), πλησθῆναι χελεύεε τὸ ποτήριον ὕδατος, iv ᾧ 
πίνειν αὐτῷ σύνηθες (ὀστράκου δὲ ἦν), xal εἰς χεῖρας 
τῷ Ἰιταλιχῷ ἐντεθῆναι. Τοῦτο λαδὼν ἐκεῖνος, ὁμοῦ τούς 
τε ἵππους καὶ τὶν ἱππῶνα, xal δὴ xal αὐτοὺς μετὰ τῶν 
ἀρμάτων τοὺς ἡνιόχους ἐνοπτρίζξεταιχαθαρῶς ἐν τῷ ὕδατι" 
δεδεμένοι δὲ πάντες ἦσαν γοητείᾳ τῶν ἐναντίων. Τοῦτο ἰδὼν 
χαϊ Θεῷ κάρω polices x«l Ἰλαρίωνι, αὐτίχα μὲν εἰς τὸν 
οἶχον ἐπανήχει᾽ λαβὼν δὲ ἐχείνην τοῦ Ldavog, οὐ ἐν τῷ 

ἵππους πεπεδημένους εἶδε, διαῤῥαίνει πάντας" 
εἶτα xai. τῷ σεθασμίῳ τοῦ σταυροῦ τύπῳ ἐπισφραγίζει" 
χαὶ ἀπ᾽ ἐχείνου μετυθαίνει μὲν ἐπὶ τὸν ᾿Ἰταλιχὸν ἡ vizu, 
αἰσχύνη δὲ λαμθάνει τοὺς ἀντιπάλους ἐσχάτη Quis 
Degei κατοπτρομοωυτείας his verbis descri! i illam spe- 
ciem qua cum aqua et cyatlio perficiebatur? Hacte- 
nus Casaubonus. 

lino vero quis non neget, híc ullam κατοπτρομαν- 
τείας 6846 speciem , cum ea uon. pisi. alo daeinone 
maloque carmine et diabolica pacuone perficiatur 
Sed quein Grace dedil locum Casaubonus, ante La- 
tine ex llerveti versione dabo ; « Hilarioa reveritus 
eos qui sderant. (nam ipsi quoque rogabant, ne de- 


ποτηρίῳ 


spiceret sic 8:8. affectum Italicum), jubet aqua ἔῃ σ᾿ 


pleri poculuuy , in quo ipse solitus erat bibere (eral 
autem testaceum) et poni in manus lualici. Id cum 
ille accepisset, simul et equos et stabulum, quin 
eliam ipsos quoque aurigas cum curribus in aqua pure 
aspicit : erant autem emnes ligali prastigij$ adver- 


Sariorum. loc cum vidisset, et Deo egisset gratiag- 


οἱ Hilarioni, statim quidem Jomun revertitur ; ilia 


peditos, omnes aspere, deinde etiam veneranda 
signat erucis figura. Et ab illo quidem tem;ore vi- 

' eloría transit ad lialieum, summo autem dedecora 
aíficiantur adversarii. » Quis hie daemon iuvocatur? 
quod malum earmen oceeojatur ? quai diabolico 
fraudes adhibentur, ut. Hilarion dici possit eurio:o- 
ruin. homiuuu artes zemulatus ?* Fors erit ut ma- 
levolus Casaubonus prophetiam per Urim et Than- 
mim , quze ex spleudore lajidum Rationis colligeba- 
tur, ex multorum sententia, ad χατοπτρομαντείαν. 
referat. 

Quid? Hilarion maleficio solvat daemonum male- 
ficia, qui bic apud divum Hieronymum, cap. 4, 
« contra demonum ludibria Christi crucem signavit 
in fronte? » Sed et ipse Italicus protestatur, apud 
Hilarionemy, nou esse Christiani hominis, « uti ma- 
gicis artibus, » atque ideo ad eum se confugis-e; et 
ils tamen ut»tur Hilarion? Addo, « quod nolnit San- 


p 2s antequam purgaret (a d:emone) virginem vel 


adolescentem , signa jubere perquiri, ne aut solitis 
incantationibus recessisse di:&mon, videretur, aut ipse 
sermoni ejus aecommodasse fidem. » Et hic diabolo 
diabolum pellat. 

Non ita vere Christiani, qui inimica potius sclentia 
quam 80cia eonscientia dipmones peliere, maleficia 
solvere gueti. Tertullianus, libro de Anima, capite 
51 : « Ratie fallacia (magico) solos non fugit Ghri« 
Sliangs, qui spiritalia nequitia nou quidem socia 
conscientia, sed inimios sojeutia novimus: nec in 
vitatoria operatione, sed expugna':oria dominatione 
tractamus multiformem luem meutis humana, totius 
erroris arüficem , salutis p riter animaque vastato- 
rem. » Augustinus, lib. x de Civ. Dei, c. 49 : « Vera 
pietate homines Dei aeream potestatem, initoicam 
contrariamque pietati, exorcizando ejiciunt, von 
placando : omnes tentationes adversitategque ejus 
vincant orando non ipsam , sed suum Deum adversus 
ipsam. » Et cap. 21 ait: » Heroas mar.yres non sup. 


C plicibus donis, sed virtutibus divinis Herain et aereas 


potestates superasse. » | 

Sed maluit. videlicet hxreticus Hilarionem videre 
maleficum quam beneficum , apostaticum quam apo- 
stolieum, malum ethnícum quam bonum Christia- 
nom. Mirum, ni et Christum magum faciurus sit, qui 
sputo curandis oculis usus, quia crebra veteris su- 
perstitionis in magicis desputatio. 

Fueiit igitur aqua scyphi fictilis ab Hilarione vel 
cruce signata el benedicta, quo inodo benedictum ab 
eodem panem et oleum non unus iu medelam acce- 
pit, teste divo llieronymo; vel certe ab liilarionis 
poculo, quo ipse uti solitus, omuis aqua vis, qualia 
exempla non pauca exstant apud Haglologos. — — 

Joannes Savaro, ad carmen χα Sidonii, locum 
hunc Hieronymi de Hilarione adducens, notat aqua 
aspeisos equos, ut scilicel equi Neptuio sacri aqua 
Neptuno sacra perfusi, in Circo velocius currerent. 
Quod nollem viro maguo excidisse, Quid enim? Vel 
aqua bxc magica vi equos incitavit, aut naturali. Non 


D m3giea, ut clare contra Casaubonum monsuravi; non 


naturali ; nec enim irrisisset adversarius, et qui dias 
bolum in Circensi studio consulebat, non opinor 
idem naturale beneficium repudiassei, Imo quid ne- 
cesse erat stabulum, rhedam, carceruuique repagula, 
et aurigas eadem aqua aspergere, qu: uibil ad equo- 
rum cursum conferebaut? Fuit, futt div.na vis aquas 
δὶ) Hilarione ejusque poculo consecr«ta, quae omnaq 
maleficium a stabulo, rheda, carceribus, aurigis, 
equis arcult. In hunc enim finem subsidium ρει δὶ 
]talicus. Nec communi aquas ea vis. Vide Ouomasticon 
in Aqua. 
Portenia quedam verborum, εἰ portentosas. figuras 
sculptas in dris Cyprii lamina,] Aliquando sre, ali- 
quando plumbo, ad verba ei liguras insculpendas ugi 
veneflci et magi. Tacitus, Anual. n: « Rejeriebantur 
8010 ac parietibus erute humanorum corporum reli- 
quie, carmina, et develiones, et noiuen. Gerinaniei 


109 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


200 


plumbeis tabulis insculptum, semiusti cineres, ac A quia illi mansionibus prs&eerant, l. xii G. Theod., de 


tabe cbliti , aliaque maleficia. » 
Qui licio et laminu strictus. teneris, | Ovid.. lib. 1 
Amor., eleg. ὃ : 


Scit bene quid gramen, quid torto concita rhombo 
Licia , quid valeat virus amantis equa. 


Simili arte apud Synesium, npist. 121, ad Ana:ta- 
siuima hydrocomeam, Ulysses Polyphemo persuadere 
conatus est se Galateam ei conciliaturum : ᾿Αλλ᾽ ἐγώ 
το! xal ἐπωδὰς οἶδα, xal ἐρωτικὰς κατανάγκας, αἷς οὐχ 
εἰκὸς ἀντισχεῖν οὐδὲ πρὸς βραχὺ τὴν Γαλάτειαν. «. Et- 
enim ego cantiones quasdain scio, et nexus et ama- 
torias illecebras, quibus vel tantillum Galatea resi- 
&tere non potest. » Atque has vocat artes praves 
Ammianus, libro xxvi, quibus usum Marinum cau- 
sar.m defensorem narrat : « Quem ut au-um Hispa- 
εἶπ cujusdam artibus pravis affectasse conjugium, 
transeunter judiciorum flde di«ci$82, supplicio lethali 
damnavit. » 


Ut servarem eam.] Vide Serarium nostrum in cap. 
vi Tobiz, qua-tiuncula 1, ad v. 14, ubi agit de As- 
modzo, quomodo in Graco textu dicatur. Saram 
amasse. 


Qui te mittebat.| Vide Delrium nostrum, tom. {{ 
Disquis. Magic., lib. n, parte 1, 4. 4, sect. 7, ubi 
disputat, an. malefici possint et soleant alios devo- 
vere, et d:emoni quasi tnancipare. Vide et Thyrzeum 
postrum, parie 1 disput. de daemoniac., capite 16, 


Amoris demonem.] Certi. d:emones. certis vitiis 
dominantur. Iufía : « Habebat enim senex hanc gra- 
tiam, ut sciret cui demoni , vel cui vitio subjaceret. » 
Vita Antonii, capite ὁ : « llinc et spiritus fornicationis 
vocor.» lbidein notata vide. 

Noluit autem. sanctus, etc.| Hoc loco persuasus 
Joannes Hes-els ἃ Lovauio, praect. in. librum 1v 
Sent., censuit nou licere maleficii signum destruere, 
ut diabolus nocere desinat, Sed receptior est contra- 
ria sententia, quam fuse probat Delrio τὶ ster, Dis- 
quisit, Magic. tomo 1Il, libro vi, eapite 2, sect. 1, 
4 $, qui ad exemplum illud sancti Hilarionis respon- 

et, duntaxat probare, quod qui llilarioni sanctitate 
et dono miraculorum sunt siwiles, aut. quau:o ali- 
quod scandali vel superstitionis augendze subest pe- 
riculum, debeant id facere, quod ad majorem Dei 
gloriam teudit, ut est, damonem oratione ejicere; 
non vero probat quod, eo periculo cessante, aut 
quaud? quis non est certus de dono niiraculorum (ut 
hodie certi nuili sunt in his parlibus ubi fides pro- 
pagata), $39 non liceat illi uti remedio, quo ad ma- 
num est, et experienda. frequenti comprobatum 1.05 
vit. Metuebat autem divus Itilarion, non, ne dademon 
hoc pacto solitis incantationibus recederet, sed ne 
populo videretui iis recessisse; imo neque hoc sim- 
pliciter verebatur, sed alternative; vel hoc, vel ne 
videretur ipse diclis diaboli fidem habuisse, qui ne- 
gabat aliter se expelli posse, nisi Signo prius ablato. 
Quod f»1-um erat, ut divus Hil:rion ostendit. Et quia 
Sponte ibgressus, sponte remanebat, nec eum cogendi 
Vim ullam inagica .14 signo obtinebant. 

Gandi-latus Constantii imperatoris] Varia. candidati 
significatio ; sed hoc, opinor, loco unus e schola- 
rium numero, qui ob corporis proceritatem ad. tute- 
Jam prineipis eligebastur. Vide Onomasticon. 

Evectonem.| *Signiticat evectio cursus publici exhi- 
bitionen. Augus:ivus epist. 3o : « Zencbius inagister 
meino:ie factus «st, et misit nobis evectionem cum 
annonis » Vide Onomasticon. 

Consularem. | Proprie loquitur. Nam Palestine pro- 
vincia habebat consularem. Dc quo consule Notitiam 
Orientis. 

Decurionibus.] In municipiis et coloniis decuriones 
cousilio publico praeraut, et sux curie quasi Sena- 
tores erani, lib. x C, de decurion., 1. 52, quibus gra- 
via incumbebant munia. Existimo Constantii. candi- 
datum in profectione sua decuriunibus conmendatum, 


decur. 

Manuque eis benedicens.] Infra, Elusates Barech, id 
est, Benedic Hilarioni inclamabant. Non. hominibus 
tantum, sed et rebus inauimis sancti benedicebant. 
Ἰυΐγα, hic : « ἴῃ sub!imi stans benedixit vines. » Ft 
alibi : « Ut benedictum ab eo panem vel o.eum acci- 
pereunt, » Et alio loco : « Benedicto itaque oleo uui- 
versi agricole atque pastores tangentes vulnera, cer- 
tam salurem resumehant. » 

Deserium Cades.] Psalmo xxvi 2 Concutiet Domi- 
nus desertum Codes. Vide divum Hieronvmum, in cap. 
XLvit et x,viuur Ezech. 

Elusam.] Graece, Λούσαν. Est Elu:a oppidum Llu- 
ma Ptolomazo. Alii ponunt in. lPalaestina Il, alii in 
l'alzestina 1. Alia est Eiuss Galli: Narbonensis. 

Coluut autem illam ob Lucijerum.] Hierovmus, in 
cap. v Ámos : « Luciferum hucusque Saraceni vene- 
rantur. » 

Quam future Ecclesie lineam mitteret.] Mittere li- 
neam adagiali specie dictum. Volunt expressum ex 
Piauii Mostel'aria. Sed ibi longe alia significatinne, 
Ne quid dissimilem , manuscripti et veteres editio- 
nes habent [im'tem mittere, quae fors verior lectin 8 
Finitoribus desumpta. De utraque lectione fusius in 
Ünomastico., . 

Ut erat coronatus.] Ex. veteri sacrificantium rita, 
quo sacerdotes erant coronati. Tcrtul:ianus, de Co- 
rona militis, cap. 10 : « l;se denique fures, ipse 
hosti: et arz, ipsi ministri et sacerdotes eorum 6005 
ronantur. » Plin.us, lib. xvi, eap. 4 : « Deorum lio- 
nori »acrilicantes (coronam) su:npsere, victimis simul 
curonatis. » Et libro xxt, cap. 2 : « luter sacra tan- 
tunm et bellicos honores coronis suum nomen vindi- 
cautibus. » 

Et digereret in schedula.] Siste, lector, et videsis 
versionem llerveti ex Grzco Metauhiasitis vel Sopliio: 
nii : « Cum vero ad monasterium quoddam primum 
accessisset, quod dictum est Scindula. « Non erravit 


C llervetus, sed. 4:04 in Greco invenit, expre-sit : 


Μονῇ δέ τινι τὰ πρῶτα παραλαδὼν ἢ τοῦ Σχινδουλᾶ 
λέλεχτο. Vel hinc co:ligas Sophrouium bc ey Latino 
Hiercnymi textu Grace. interpreta um. Ex. sc/tedula 
fecit Sciudulam monasteriua. Sunilem errorem errat 
infra. loc ipso capite, ubi Hieronymus habet. imona- 
chi uomen Sabas, Soplironius vertit τὴν coo δὰ μονῆν, 
monasterium Iba. 

Prajecti tuc uxor.] In plerisque Mss. deest (unc, 
quo.! editi addunt. Tamen vel subintelligendum | id 
esse, videtur colligi ex eo. quod sequitur, sed nihil 
de praefecti ambitu habens; quare tuuc. videtur. prae- 
fecti uxor fuisse. Quanquam si. Ammianum, lo:um 
temporum s$criptorein, audimus, tunc. nondum erat 
prefectus Elpidius. Potuit ergo Hieronymus eam 
praefecti uxorem vocare per anticipalionem, quia 
posiea przfecti uxor fuit Aristzenetee. 

Et justitiu.] Coloniensis editio Stc cum interpre- 
tatione, id est omnium rerum intermissio, et quasi pu« 


C licus luctus. Male lectum justitiwn pro exitium. l- de 


glossema quoque substituu verbi in. texium irrep-it. 

Fallacem Dominum meum non facio.] Visio baec 
exp'icatur hic, inira, de eibuicis wonasterium  Hita- 
rionis invadentibus. De lliiarione a Gazensibus quze- 
sito refert etiam Sozomenus libro v, cap. 9. Memiuit 
effrenis audacie Gazeurum, tempore Juliani imp., 
Nazianzenus, invectiva priore in Julianum, qux est 
oratiu ordine tertia; et Sozomenus , libro v, cap. 8; 
el Theodoretus, lib. ui, cap. 6. Ambrosius, epist. 25 : 
' Incensae sunt basilicae Gazis tempore imperii Ju- 
iani. » 

Betilium,] Varia hiclectio, qua ascriptis, qua ab editis 


libris. Lectionem Betheliam adstruit Sozomenus, lib. v, 


cap. 4,46 jarentibussu sloquens,qui πρῶτοι Χριστιαγοὲ 
ἐγένοντο ἐν βηθελίᾳ κώμη Γαξαίᾳ. « primi Chrisuani effecti . 
iu Detlie ia , pago ditioni Gazensium subjecto. » Iden! 
libri v1 cap. 55, ageus de discipulis Hilarionis : Ἐφε- 
Aocogouv δὲ ἀμφὶ Βεθελέαν χώμην τοῦ Νομοῦ Γάζης. 


VITA SANCTI BILARIONIS MONACHI. NOTATIO. 


« Circa Betheleam vieum in Nomo Gazensi vitam tra- A σχορον τοὺς πρεσθυτερους εἰς Σοΐνην ἐξώρισαν. « Àumo- 


duxere monasticam. » Idem Sozomenus, priori loco 
ait, quod Syris Bethelia, id Grecis Πάνθεον esse. 

Dracontium. ] Meminit hujus Athanasius apologia 
dc fuga sua, quem ait ab Arianis in exsilium pulsum 
una eum multis:aliis collegis episcopis. Quem Baro- 
nius, anno Christi 856,-Liberii pape 5, Constantii 
imperatoris 29, illum esse putat ejus nominis virum, 
quem ex monacho diu renuentem, ipse Athanasius 
adegit tàmen ut episcopatus onus susciperet. Fuit 
Dracontius Ἑρμουπόλεως μιχρᾶς, parve Hermopolis 
episcopus, ut liabet Athanasius in epist. ad Antio- 
^90 B byl E Ι Babyl d 

abylonem. pti liic civitas Babylon, apu 
ABO ματι ἐννιὰ tu Letupolite nomo. Alia in 
Assyria Babylon. 

Philonem.] Et hujus apud Athanasium ἰδ citata 
Apologia mentio. Baronius ad annum proxime cita- 
tum ait, ex flieronymi testificatione prodi, flilarionem 
jnvisisse Christi confessores (Dracontium et Philo- 
nei») anno qui sequitur Antonii obitum, qui contigit 
post sequentem annum, videlieet anno Christi 358, 
quo Baronius Antonii obitum ponit. Quare Hilarion 
putotione Baroniana invisisset hos confessores auno 
Christi 359. 

Sed omnino aliter temporum sabducenda est ratio. 
Nam cum ex przludiis ad Vitam Antonii pateat eum 
obiisse anno Constantii imp. 19 et ex Vita Hilarionis, 
cap. 27, constet, non nisi triennio pene elapso Hila- 
rionem ad montem Antonii perrexisse, ut ejus ibi 
diem natalem celebraret ; nam eo capite dicitur quod 
« triennium erat quo clausum ccelum terras arefece- 
rat, ut vulgo diceretur Antonii mortem eliam ele- 
menta lugere. » Atqui immediate Hilarion a monte 
Antonii redibat. Constat quoque ex Vita Hilarionis, 
capite 25, quod cum ad montem Antonii pergeret, 
confessores Philonem et Dracontium inviserit; et 
dierum ibidem ratio, quos in itinere insumpsit, subdu- 
citur. Quare si initio anni 19 Constantii, Ghristi 355, 


nium in superiorem Oasim ; Muim, Psenosirim, Ni- 
lammona, Plenem, Marcum, Atlienodorum in Ammoe 
niacam ; Dracontiuin episcopum in solitudinetn eam, 
qua circa Clysma est; Philona vero Babylonem ; 
Adelphium in Psinabià Thebaidis ; Hieracem autein 
et Dioscorum presbyteros ia Soinem, exsilio relega- 
runt. . -* 

Aphroditon.] Aphrodites et Aphroditopolis quadru- 
plex in Egypto urbs in veteri Egypti tabula. apud 
Ortelium. Una juxta Athribin, in Delta ; altera juxta 
Nilum in Heptanomia ; tertia juxta Nilum in Thebaide; 
quarta apud Latopolim ad Nilum in Thebaide. Qus 
hic intelligatur, dicam in Onomastico, ubi de eremo 


,et monasterio Antonii. 


Baisane. Hujus memoria nondum mihi alibi oc- 
currit. 

Dromadibus camelis.] Vetus editio , dromedibus ca- 
melis. Vide Onomasticon 

Isaac et Pelusiano.] De his nihildum reperi. 

Ne Pergamius.] Oceultari voluit Antonius corpus 
suum ex Christiana modestia et subinissione, non ex 
contemptu reliquiarum, ut cavillantur h:retici. No- 
tum quanta religione tunicam sancti Pauli primi ere- 
mitse sibi vindicarit. 

Martyrium | [abricaretur.] Et sanctis confessoribus 
et martyribus zdes sacra et mortyria exstructa. Ha- 
bes hic de confessore. De martyribus, Ammianus, 
lib. xxn : « Cineres projecit in mare; id metuens, 
ut clamabat, ne collectis supremis aedes iis exstrue- 
rentur ut reliquis, qui deviare a religione compulsi, 
periulere cruciabiles poenas, adusque gloriosam 
mortem intemerata flde progressi, et nunc niartyreg 
appellautur. » 

Ad ulteriorem Oasim eremum.] Habes apud Ptolo- 
maum, in /Egypto, Oasim magnam et parvam. Sed 
variant hoc Hieronymi loco et manuscripti et editi 
libri. Ms. Sancti Floriani : Ad interius monasterium 
irausiturus. Vetus editio : Ad interius monagterium 


Liberii papze 4, obiit Antonius, Hilarion dicendus est (? Oasan transiturus. 


confessores illos invisisse anno Constantii 22, Christi 
958, sub finem videlicet ejus anni, cum jam 15 Ja- 
noorii iostaret natalis, ad quem celebrandum prope- 
rabDat. 

Incertus auctor vit:e Athanasii varios cum Philone 
et Dracontio in exsilium ejectos, post mortem Con- 
stantis imp., cum Georgius pseudoepiscopus secundo 
Ecclesiam Alexandrinam invaderet, comineinorat. 
Koi γὰρ εὐθὺς ἀπὸ τῆς Αἰγύπτου x«l τῶν Λιδύων, ἐξώρει» 
σαν μὲν ἐπισχόπους, ᾿Αυμώνιον, Μώϊον, Γάϊον, Φέλωνα, 
Ἑρμῆν, Πλήνιον, Ὑηνόσιριν, Δινάμωνα, ᾿Αγάθωνα, “Δγαμ- 
gov, Μάρχον, ἕτερον ᾽λωμώνιον, καὶ Μάρχον, Δραχὸν- 
τιον, ᾿Αδέλφιον, ᾿Αγσθηνόδωρον, καὶ ἐρεσδντέρους Ἱέρακα 
καὶ Διόσχορον᾽ x«i οὕτω πιχρῶς ἤλασαν, ὥς τινας μὲν 
αὐτῶν ἐν τοῖς ὁδοῖς, τινὰς δὲ καὶ ἐν αὐτῇ ὑπερορίᾳ ἀπο- 
θανεῖν. « Etenim statim ex "Egypto et Libya expule- 
runtepiscopos, Ammonium, Moe, Caium, Philonem, 
Hermem, Plenium, Psenosirin, Linamonem, Ágatho- 
nem, Agamphum, Marcum, alterum Ammonium, et 
Marcui, Dracontium, Adelphium , Agathenodorum, 
et presbyteros Hieracem et Dioscorum ; et tam acerbe 
eos expulerunt, ut quidam eorum in itinere, quidam 
vero in ipsa expulsione sint mortui. » Qux: desum- 
pta sunt ex ipsius Athanasii apologia de fuga sua; 
quae etiam habes apud Metaphrastem, de Vita Atha- 
nasii; et apud Socratem, libro n, cap. 22, etsi nomina 
quzdam apud diversos diversimode legautur. Nam 
Athanasius babet Μούϊον pro Móioy, el Πηλάμμωνα 

ΤΟ Λινάμωνα, Vel Λινάδωνα, et ᾿Αγαθὸν, ᾿Ανάγαμφον prO 
Δγάθωνα, "Ayaugoy ; ᾿Αθηνόδωρον pro A γαθηνόδωρον. 

Loca, in qua singuli relegati sunt, habes apud 
Athanasium, in epistula ad solitariam vitam agentes : 
᾿Αμμώνιον εἰς τὴν ἄνω "Q«ctv Μοῦιν δὲ xal Ὑενόσιριν, 
καὶ Νειλάμμονα, xai Πλήνην, καὶ Μάρχον, «i ᾿Αθηνόδωρον, 
εἰς τὴν ᾿Αμμωνιακὴν, elc. Δρακόντιον μὲν ἐπίσχοπον εἰς 
τὰ ἴρημα περὶ τὸ Κλύσμα, Φίλωνα δὲ εἰς Βαδυλῶνα, 
"Aqu εἰς Υἱναῦλα τῆς Θηόαίδος, Ἱέρᾳκά τε καὶ Διό- 

ParRoL. LXXIII. 


Gazenses cum lictoribus pre[ecti.] Male quidam editi, 
profecti. Intelligit prfectum Palestinz, in qua Gaza, 
et lictores ejus praefecti. Qus autem hic breviter 
narrat Hieronymus, paulo expressius habes apud 
Sophronium interpretem, vel Melaphrastem, qui au- 
etores hujus inquisitionis Arianos et ethnicos facit : 
Ἐπεὲ δὲ κονστάντιος piv σὺν τῇ ἀρχῇ κατέτρεψε xal τὸν 
βίον, Ἰουλιανὸς δὲ εἰς τὸν θρόνον τὸν βασιλικὸν εἰσεφθάρη " 
ἀνοσιώτατα, ὦ δίχη xal ἀνοχὴ Θεοῦ x«i θεσμὰ εὐσεθείας, 
ἅπερ ἐχεῖνος χαχῶς ἐτυράννησε" τῶν Γαζαίων ὁσοι ᾿Αρειανέ- 
ζοντες ἔτι καὶ τὰ Ἑλληνιχὰ τιμῶντες ἐπῆρχον κινοῦνται 
μεγάλῳ θυμῷ x«l φυσήματι κατὰ τοῦ ὁσίου, xol πέμπου- 
ci τινας τῶν ὁμοφρόνων παρὰ τὸ Βρούχιον᾽ ὥστε, κακοῖς 
αὐτὸν ἐσχάτοις περιδαλεῖν. Οἱ δὲ ἀφικνούμενοι λύχος 
ἦσαν, τὸ τοῦ λόγον, μάτην χανών, πάλαι τοῦ ὁσίου τὴν 
ἐπιθουλὴν προειδότος, xal πρὸς τὴν Αὔασιν, ὥσπερ ἤδη 
καὶ ἰγνωρίσαμεν ἀφιχομένον. Ἐκεῖνοι δὲ τὴν αἰσχύνην οὐχ 
ἐνεγχόντες, εἰς μείζονά τε διαχαίονται τὴν μανίαν, xod 
ἀναστρέψαντες παροξύνουσι τὸν ἀνοσιώτατον βασιλέα 
καταστραφῆναι μὲν ἑὼς αὐτῶν χρηπίδων τὴν ἐκείνου μο- 
γήν, καὶ τοὺς μονάζοντας πολλὰ πρότερον τιμωρηθέντας 
ἀπελαθῆναι, Ἰλαρίωνα δὲ καὶ Ἡσύχιον, ὅπον περ ἂν tü- 

εἐθῶσι, τὰ βαρύτατα χολασθέντας, εἶτα xal αὐτῷ παρα» 
δοθῆναι θανάτῳ. ᾿Ελάνθανον δέ, τὸ τοῦ λόγον, ἀετὸν διώ- 
χοντες εἰς νεφέλας, 7), τὸ τοῦ θείον Παύλου ἀέρα δέροντες 
ἡ τοξεύοντες. € Postquam autem Constantius quidem 
simul cum imperio vitam finiit, Julianus vero cum 
summa 91 pernicie invasit sedem imperatoriam, 
impiissima sunt (o Dei justitia, et patientia, et | 
verz pietatis!) qua ille tyrannice exercuit. Quicun- 
que ex Gazzis erant Ariani, vel in honore habebant 
falsain gentium religionem, magna ira et magno spi- 
ritu moventur adversus Sanctum. Et mittunt. Bru- 
chiuarquosdam ex iis qui eadem qu? ipsi sentiebant, 
ut in extrema eum mala impellerent. llli autem eua 
venissent, eraut, ut dicitur, lupus hians temere, cum 
(auctus jam diu ante eorum pravidissel insidias, et 


7 


903 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


204 


jam Oasim venisset, ut prius diximus. Cum vero non A precepisset. Sed popslodeest waunusoriptis Laripis at 


ferrent dedecus, ad majorem accenduntur insaniain, 
yeversi in eum, incitant impium imperatorem, ut ad 
fundamenta quidem usque everteretor illius monaste- 
rium, et monachi prius multis affecti suppliciis, ex- 
pellerentur ; Hilarion autem et Hesychius, ubicunque 
essent reperti, gravissime puniti, extremo deinde 
alficerenwr supplicio. Nesciebant vero se, ut dicitur, 
aquilam persequi in. nubibus ; aut, ut. divinus dieit 
Paulus (1 Cor. 11), aerem verberare aut in eum 
ejaculari. » 

Baronius tomo IV, auno Christi 362, Liberit papse 
41, Juliani imp. 2. Quod, ait, tanto studio iidem (Ga- 
zenses) ejus necem expetiissent, ea potissimum cau- 
83 intercessit, nimirum quod idem sanctus Hilarion 
apud eos agens instgnía cum miracula edidisset, uno 
ex illis in theatro facto perspicuo, ab omnibus fuerat 
acclamatum, Marnam Gazensium deum esse supe- 
ratum a Christo. 

Ca'terum adeo furens fuit Gazensium in Christia- 
nos persecutio, ut non tantum Hilarion cogeretur 
captare fugam, sed et alit omnes qui degebant in 
eorumdem Gazensium ditione fuga pariter atquo la- 
tebris sibi consulere sint coacti. Nam de iajoribus 
suis haec Sozomenus posteris commendavit : « Dujus 
fugi cum alii rires meorum mojorum, tum avus 
meus particeps fuii (Sosom., Hb. v, c. A4), » etc. 

Ad Baritinam urbem Libye Paretonium. | Agypii 
urbs. Florus, libro 1v, capite 411, Parztonium et P. 
Jusium duo cornua Agvpti vocat. 

Scularius quidam.] Grace, nomine Scutarius. Sed 
existimo potius scutarium bic ab officio dici. Sueto- 
nius Augusto, cap. 56 : « Adfuit et clientibus , sicut 
scutario cuidam , evocato quondain suo. » 

Hesychius.] Sozomenus, libro ui, Ὁ. 13. BHesycam 
vocat. Sic et libro vi, eap. δὲ : Ἡσυχᾶς ὁ Ἰλαρίωνος 
ἑταῖρος ἐφιλοσόφησε di, οὗ xai ὁ διδάσκαλος. « Hesychas 
eo ipso jn loco, in quo magister ejus vitam egit 
monssticam.» Eadem apud Nicephorum, libro xi,c.84. 


Methong.| Methone est Messeniz urbs maritima (€) lanwusis editio; (myaparon. genus navigii es 


in Peloponeso. 
ilia populis scruta vendente-) Ex Horatio expres. 
sum, epistolarum libro 1, epist. 7 : 
Vilia vendentem tunícato scruta popello. 

Ad Epidaurum Dalmatie oppidum. Recte Dalmatiae 
additum, quia et alic ἀν Epidauri in Pelaponeso. 

"Boas vocant.) lsidorus, libro xi Orig., cap. 4: 
« Boas anguis Italize immensa mole, j.ersequitur gre- 
ges armentorum et bubulos, ei plurimo lacte icriguis 
überibus se imnectit, el sugens interimit, atque inde a 
boum populatione Boas nomen accepit. » Qua ad- 
unmbrata sunt partim ex Solino, parili ex Pliujo. 
Solinus, c. 8: « Calabria Chelydris (frequentissima 
est, et Boam giguit, quem anguem ad immensam 
mofem ferunt convalescere. Captat primo greges 
bubulos, ei si qux plurimo lacte rigua bos est, ejus 
se uberibus innectit, suciuque continuo saginata, 
longo &:«culo ita fellebri s2tietate ulumo extuberatur, 
ut obsistere magnitudini ejus nulla vis queat. Postre- 
mo depopulatis animantibus, regioues quas absedet:it, 
ad vastitatem cogit. Divo Claudio principe in loco, 
ubi Vaiicanus ager est, in alvo occisze Box spectatus 
est solidus infans. Solinus Plinium, libro viu, cap. 14, 
paraphrastice expressit : « Faciunt his fidem in [talia 
appellate Boz, in tantam amplitudinem exeuntes, 
ut divo Claudio principe occisa, in Vaucano solidus 
in alvo speeiatus sit infans. Aluntyr primo bubuli 
laetis succo, unde nomen traxere. » Videndum an 
insula Boas in Dalmata dicta sit ἃ bois serpentibus, 
Certe hie apud Hieronymum serpentem boam Dalina- 
ti» familiarem habes. De insula Ammianus, libro 
xxi : « Florentius conteusus est in insulam Dalmatia 
Boas. » Idem libro xxviu «eumque (fHymettium) 
ad Boas Dalmatie locum exterminasset. » Huc quo- 
que miseus Jovianus bzretieus | Liu (. Theod., 
de hzret. 

Kvocato precepisset.] Editi legunt : evocato populo 


Gracis. Vult serpeutem ipsum «vocatum. 

Ea tempestate terra motu totius orbis.] Hieronymus, 
in Chronico, anno Valentniani 2: « Terraunotu 
per totum orbem facto, mar^ lits egreditur, et Si- 
ciliz: multarumque iusularum urbes et innumerabiles 
populos oppressit. ldem, in lsaize cap. xv : « Audivi 
quemdem Areopolitem , sed et omnis civitas testis 
est, motu terras magno in mea in(antia, quando totius 
orbis littus (ransgressa sup& moria, eadem mocie 
matos illius corruisse. κα Ammianus, libro xxvi: « Hoc 
novatore (Procopio tyranno) adhuc superstite, cujus 
actus multiplices docuimus οἱ interitum, diem duo- 
decimum Kalend. Augustas, Cos. Valentigiapo 
primum cum (ratzre, horrendi tremores per omnem 
orbis ambitum grassati sunt subito, quales pec fabulz, 
nec veridica wobis antiquitates exponunt. 1 Cujus 
tremoris effectus graphice ibi describit Àminianus. 

In sabulo. j Plinius, libro xvii, capite 4 : « Invicem, 
sabulum album iu Ticinensi, multisque in locis ui- 
grum, iteiqug rubrum etiag pingui terr: permistum, 
infecundum est. » Bjcitur. etam &abulo. Columella, 
lübro iv, cap. 45 de cagtaneg : « Sabulonem humiduu, 
vel refractum tophum eon regpuit. Ὁ " 

Salonis.] Salo Dalmatarum navale est Straboni. 
Est et Salone Plinio urbs et flumen Dalniatiz. 

In &revi (anbo.| Quis non haseat, legens apud 
Metaplrastem ex versione. Merveti, Appellit Berbili- 
0unoy enporiun al. Hsi, lateor, et vel ob 
eum locum Parigiis Grzcum lexuum e manuscriptis 
regiis Qvocavi, ia Quibus : Εἰς Βερθήλιμθον ἐμπόριον 
τὸς δαλματίας καταίβει. | n evariat à versiong 
Hlerveii, pisi qupd habeat Berbelimbon pro Berbilimno, 
Vereor uti lrusua quis portum bunc id Dalmatia 

urat. Suspicio mili est, Sophronium, qui hanc 
aam ex latino Hieronymi Graece, expressit, ex 
brevi lembo Hieronymi fecis-e Berbelimbon Βερθήλιμ-: 
6ov. Nec vayam conjecturam puto. ' 

92. Duobus haud, parvis myoparonilve,| ἃ dit Co- 

| esL ad cursum 
et celeritatem paratum) quod baud dubie insertum 
glossematis loco. Mira big. lectig. qua in Mss. qua 


ς 


Editis. Quidam Ms. : gyopargnibus desedromonem oc- 
currissent, denuo. hinc imde flucíus vehementes, remi- 
964. Vetus editio : mgoparonibus de, se dromone oc- 
Gurrissént, denuo hinc inde fluctus verrente remige. 
bors dromon interpretatio est myoparonis. Est euim 
dromon, navis ad cursum expedita, quales fere pica- 
tic». De myoparone plura in Onomastico. 

Paphum.| Daplex Paphus in Cypro insula, Pale - 
paphos, οἱ Neapaphos. Locus autein , in quo apu 
Paptum commoratus est Hilarion, Sozomeno, fibro 
v, cap 9 dicitur Χάρδυρις, Charbyris, Triparitas libro 
vi, cap. 12 Charybdis, Nicephoro, libro x, cap. $8, 
Charybri;. m 7 

Hoc Salamina, hoc Curium, hoc Lapetha.] Tres 
lig in Cypro urbes. Alia Salamina et. insula et urbs 
prope Peloponnesum. Aliud quoque Curium in ZEtolís 
el Sabinis. Per l'aphum autem quod precessit, ct 
wes lag civitates totam Cypri insulam designat. Est 
Salamina ad Oríentem, Curium ad. Meridiein, La- 
petlha ad Septentrionem, f'aphus ad Occidentem. 

Que vocautur Bucolia.]| Veteres editiones Bocholia. 
Alii citant Bacholia. Sed raece liic est Βουχόλια, uti 
et supra, Vitae sancli Altgnii cap. 94, ubi Evagrius 
verut Pastoraig. Vidé jjj dicla ad. ἀ. 60. Plua'in 


Ünomastico, 
Tunicam sacculag, encullam, et. galliolum.] Boc 
Hilariopis legatum, et toiüs iBesauFus, ipse mex 


co. Ne fallare, ul existiines, Hilar;oni, quia qügJam 


legat, quadam in sepulturam reservat, duplicfa fuisse. : 
vestimenta, vel festorum, vel munditit causa. Nun 


(uere. Constat supra, nunquám véster mutasée, nisi 
cum prior penitus sciséa essel, Quare quae uüie 


legat, recens ipsi cesserabt ex inifistt| morie, qui 


apip paucos dies obierat, ut hic habes. 


sepeliri vult in tugica cilicina , cuculla, δὲ Y rii;.i- 


VITA SANCTI MALCRI, CAPTIYI MONACHI. NOTATIO. 


Ες ἰφίο cetpüre, guasi. adhuc viveret, integra-] De A statuendus erit anno Christi 292. Huic epit) puniero 


jncorrupiis sanctorum) corporibus copiose in Ono- 
mastico, ᾿ 
' Ád gdjwvandgas orationes suas.] Disce, hyretice, 
ganctofumg oratíonibus fidelium orationes adjuvari. 
ugustinus, libro xx, cap. 21, contra Faustum Mani- 
Chaum triplex commodum in marivrum cultu agno- 
$cit : « Populus Christianus memorias martyrum 
religiosa solemnitate concelebrat, et ad excitandam 
imitationem, et ut meritis eorum consocielur, atque 
orationibus adjuvelur. » Chrysostomus, libro de 
bylg martyre adversus gentiles, ex sepulcris mar- 
yrum pon unam quoque ulilitatem hauriri docet: 
Ἑ γᾷρ οψις τῆς λάρνακος εἷς τὴν γνχὴν ἐμπίπτουσα, 
ξαταπλήττες τε αὐτὴν χαὶ διανίστησι, χαὶ ὡς αὐτοῦ χει- 
μένον συγευχομένον, καὶ παρεστῶτος καὶ ὁρωμένου, 
φὕτως αὐτὴν διακεῖσθαι ποιεῖ" εἴτα προθυμίας πολλῆς ᾧ 
τοῦτο παθὼν, πληρωθεὶς, ἕτερος ἀνθ᾽ ἑτέρου γενόμενος, 
οὕτως ἐχεῖθεν ἀπέρχεται. ε Capsule enim aspectus in 


$i oclóginta annos addas, quot eum "annis vixisse 
asserit Hieronymus, efficientur ad mortualem ejus 
diem anni cccLxxit. Sed aliter annos Antoni pynie- 
randos esse, ad preludia in Antonium monu. — ^ 

Quod si. breveni annorum , Vite Hilarionis syno- 
psim desideras, eecistam ex lac ipsa Vita exceptan. 
» Auno 16 ztaiis incboaute, intrat eremum, maneí- 
que ibi ad annum 20 inclusive. 

A 21 inchoante ad 26 «atis annum inclusive , te- 
nuiter victitat, mi annis in diem lentis sextario, nj 
aliis pane arido cum sale. — 

A 27 inchoante ad 30 statis annum inclusive 
herbis victitat. 

A δῖ inchoante ad S5 inclusive sex uncjas panig 
hordeacei in dienj sumit. “ 
.. À 36 inchoante ad. 65 inclusive victui olegm δή- 
jicit. 

Δ 64 inchoante ad 80 inclusive pane abstinujt, sic- 


animam invadens ipsam pereellit et exsuscitat , a€ B que complevit vite ordinem. 
ll 


perinde efücit, qüagi qui illic mortuus jacet. preces 
$imu| fundat, prxsensque adesse cernatur ; deinde 
fit ut qui se sie affectum sentit, ivira alacritate ge- 
siens, aliusque prorsus quodammodo effectus, ita ex 
eo loco decedat. » Sanetorum igitor frequenta se- 
pulera, sanctorum venerare reliquias, sanctorum 
órationegs implora. m 

Baronius, tomo IV Anpal., anno Christi 572, Da- 
masi papx 6, Valentiniani et Valentis impp. 9. « Hoe 
ipso, inquit, anno flilarion prestantissimus$ mona- 
chorum , post inyumera miracula edita, clarissimus 
$anctitate ex hac vita migravit auno ztalis suc (ut 
tesiatur sanctus Hieronymus) octogesimb. 'Ex cujus 
etiam testifieatione colligitor eumdém hoc ipso anno 
ex hac vita' discessisse ; Siquideu ipsum lempore 
obitus "Antonii Magni, qui cohtigit anro 21 Constan- 
(i imp. (hie est annus Domini 558) pisse ánnum 
2latis 65 tradit : quibüs si addas anno& xv, ut per- 
Venías ad Lxxx, quo obiit, utique deduces annos 
elatis ejus usque ad presentem 3,2. » Hactenus 
Baronius. Ex cujus putatione natalis dies Hilarionis 


Quibus omnibus subducti$ justum  efficies nume- 
rpm octogenarium. 

Sed et alia annorum ratio ex esdem vita colligi 
potest. | 
. Anno 16 statis inchoante, seg 15 jam expleto 
intrat eremum. : 

Post 22 annos solitudinis sterili Eleytbergpolitana, 


parom impetrat. à f E 
«tatis anno, de fuga cogi | 
e Palestina discedit." wa CPU 74 pott n aneqg 
Fost ni annos ἃ morte Antogii. ipvisit locum Ap- 
onif. 

Anno 1, manet ΘΟ με]. 
, Fugitip Siciliam, ibi post im annos exp, Heeycbiug 
invenit. E 

Mauei i! annis Paphi in Cypro. 

anet v aripis in monte. 

Quibus si annum 1 addag, quem variis profectio- 
nibus impendit, conficies annos Lxxx, quot eum 
vixisse testatur Hiexony gus. 


* 


OCTOBRIS XXI. 


VITA SANCTI MALCHI, 


CAPTIVI MONACHI, 


AUCTORE DiVO HIERONYMO PRESBYTERO. 
(Mujus Vitg textum α Vallarsio et aliis annotatum labes Patrol. (om. XXIII, eal. 83. 


Accipe nunc Rosweydi notationes.) 


ROSWEYDI NOTATIO. 


Malchi. ! 
« Marouig in Syria prope Antiochiam sancti Malchi 
monachí. » De Malcho quodam Men:ea 2: Novembris : 


Ὁ ἅγιος Μάλχος bv εἰρήνῃ τελὲιοῦται. 

Οἱ ψυχοπομποὲ σνγνατέπτησαν vote 

Ψυχὴν ἀπαξαι, Μάλχε, τὴν σὴν Κυρίῳ. 

« Sanctus Malchus in pace consummat. 

Angel! animarum ductores simut e &xelo devolsrunt, 

Ut animan cuam, Malche, ad Deum deduesnt 
An hic cum hoc nostro idem sit, dubito. Meminit 
Maichi cujasdam Theodoretus, lib. iv Hist., cap. 26, 
quem MHaronius, annali 270 putat esse eum de quo 
agit Hieronymus. Non opinor, quia Malchus Theodo- 
reti vix:t in monte, qui imminet Antiochiz ; Malchug 
Mieronymi in víco Maroniz triginta millibus ab An- 
tiochia. '' ) el n 

Maichum Syris regem sonare habes hic. Vide.Quo- 

8uaslicon. , 
᾿ Hieronymo.] Vere Hieronymus bujus Vita diftter. 


Martyro.ogium Romanum, 21 Octobr. : D Ipse in catalogo illustr. Ecclesi 


Serip., capite 195, 
eam inter opera sua recenset. Quare qux» apud Me- 
taphrastem habetur tomo VII, Aloysii Lipomani ex 
Graco per Gentianum Hervetum translata , existimo 
ante ex ltieronymi Latino textu in Graecum versam. 

Magdeburgenses Centuriatores, centur. à, c. 10, 
Erasmum seeuti, volunt Hieronymum Vitam Malchi 
prolixior narratione conscripsisse, exercendi ingenii 
magis causa, quam rem, ut esset, simpliciter expli- 
tandi proposito. Sed recte eos suistmet verlis captat, 
Alanus Copus, dialogo 2, cap. 14 : « Mirantur, inquit, 

uod tot hominis scelera prius commemoranda , 

uam damnanda censuerit. » Hieronymus. 1n qua 
isti querela se produnt, suamque càusam ; et satis se 
intelligere, serio ét non rhetorica exercitatione Hie- 
ronymum ista agitasse. Alioqui quorsum illa contra 
jJhetorem in flcto argümento ludentem vociferatio? » 
Hactenus Alanus : qui porro quinque scelera, quae 
Magdeburgenses Malcho objiciunt, egregie dialogo 
illo 1 variis eapitibus refutat. ' " " 


907 


Qui navali prelio.] Ambrosius, 
10 ; « Qui navem in mari regere gulernaculis stu- 
det, vel remis ducere, prius in fluvio przludit. » 
Labitur Erasmus, qui ex hac similitudine existimavit 
Hieronymum subsignificare, argumentum hoc non 
esse serium, sed exercitandi styli eausa snmptum. 
Quasi vero repugnet serium quid esse, et idem tamen 
assumi ad exercitandum stylum. Serio cogitabat 
Hieronymus de historiz Ecclesiastic:e compositione ; 
quam ut pro dignitate tractare posset, maluit ante in 
parvo, ut inquit, opere exerceri, quam ad latiorem 
historiam perveniret; serio utique utrobique rem 
acturus. 

Ms. Audomarensis, inilio hujus capitis, prxmitte- 
bat hac verba : Qui legis, imitare quod legis. - 

Perseculionibus creverit.] Hieronymus , epist. 62, 
ad Theophilum adversus errores Joannis Jerosol. : 
« Fundendo sanguinem, et patiendo magis quam fa- 
ciendo contumelias, Christi fundata est Ecclesia ; 
persecutionibus crevit, marlyriis coronata est. » 

Et postquam ad Christianos principes venerit (Eccle- 
sia) potentia quidem et divitiis major, sed virtutibus 
tNinor facta sit.] Hiaeretici moderni avide hac et simi- 
lia Hieronymi aliorumque Patrum loca arripiunt. 

Primo, ut Ecclesix€ ornatum et vasa sacra pretio- 
siora improbent. Quos egregie repercutit Bellarminus 
noster, tomo 1l, controv. general. iv, libro 11, qui 
est De cultu sanetorum, cap. 6, ubi agit de ornatu 
97 templorum. Et tomo Ili controv. generali iu, 
quz est de Eucharistia , libro n, de Missa, cap. 14, 
ubi agit de vasis sacris. Quo eiiam facit in tempore 
dictum apophthegma sancti Bonifacii , de que habes 
de consecr. dist. 1, cap. 44 : « Bonifacius martyr et 
episcopus interrogatus , si liceret in vasculis ligneis 
Sacramenta conficere, respondit : Quondam sacer- 
dotes aurei ligneis calicibus utebantur ; nunc e con- 
trario, lignei sacerdotes aureis utuntur calicibus, » 
Quod desumptum est ex concilio Triburiensi, cap. 18. 
Monere videlicet voluit vir sanctus at aureas simul 
I»entes ad altare sacerdotes afferant. lmitatione 

uadam expressit hoc apophthegma Trithemius in 
ronico suo Hirsaugiensi : « Veteres olim monachi 
cellas quidem, ecclesias et alias mansiones babebant 
tenebrosas ; sed eorum corda erant lucida valde in 
amore Dei omnipotentis, et in scientia divinarum 
Scripturarum. Nostri autem ecclesias, cellas, do- 
mosque, et omnes mansiones jam lucidissimas fabri- 
cant; sed corda eorum vitiis et desidia plena, tene- 
brosa sunt: quoniam nec Deum, sicut debuerant , 
diligunt, nec lectionibus Scripturarum: aniium in- 
tendunt. Ita quoque cum calices essent cuprei, sacer- 
dotes aurei fuerunt. Hodie autem calices sunt aurei, 
ei cuprei sacerdotes. » 

Secundo, ut clericorum divitias insectentur et im- 
probent. Qua in re sequuntur veteres hzreticos , ut 
Arnaldum de Brixia, qui vixit an. Christi 1159, tem- 
pore Conradi regis Romanorum , qui dicebat (teste 
Ottone Frisingensi, libro 1, cap. 20, de Gestis Fride» 
rici imp.) : « Nec clericos proprietatein, nec episco- 
pos regalia, nec monachos possessioues habentes , 
aliqua ratione posse salvari. » Sequuntur et Joannem 
Wiclefum, cujus in concilio Constantiensi, sessione 
8, damuati bi sunt articuli xxxii. Ditare clerum est 
contra regulam Christi. xxxiu. Silvester et Coustan- 
tnus errarunt Ecclesiam ditando. xxxix. Imperator 
et seculares sunt seducti a diabolo, ut Ecclesiam 
ditarent bonis temporalibus. » Sed recte Ambrosius, 
libro vin in capite x11 Luca, non in divitiis crimen, 
sed in male utentibus ponit: « Discant divites non 
in facultatibus crimen harere, sed in iis qui uti ne- 
sciant facultatibus. Nam divitite ut impedimenta sunt 
improbis, ita bonis sunt adjumenta virtutis. » 

uod si quis Isai: vaticinium , ad Ecclesiam oliin 
sub ethnicis imperatoribus quasi derelictam, post 


! Sic legit Rosweydus pro Beroam, qux esi lectio 
Vallarsii. EpiT. Yutv i 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 
libro 1 Offic., cap. A Christianorum imperatorum tempore exaltatam retu- 


C 


208 


lerit, non omnino aberrabit : Pro eo quod fwisti dere- 
licla, et odio habita, et non erat qui per te transtrel , 
pon im te in superbiam seculorum, gaudium in genera- 
lionem el generationem, et suges [ac gentium, et mamilla 
regum lactaberis, et scies quia ego Dominus salvans te, 
et redemptor (uus [ortis Jacob (Isa. Lx). Et illud cjus- 
dem : Et eruat. reges nutriti. tui , et regtna nutrices 
tut : vultu in terram demisso adorabunt te, et pulve- 
rem pedum tuorum liugent (15a. xLix). Vide epistolam 
Anexs Silvii tum cardinalis, postea Pi Il pontificis, 
qua inscribitur De moribus Germanie , qua refutat 
varias Martini Meir, qui archiepiscopo Moguntino 
cancellarius fuit, calumnias contra curiam Romanam, 
probatque variis rationibus Romanos przsules divites 
el potentes esse oportere, ac potissimum ad tria di- 
vitias requirit : « 1" ad statum honestum et dignitati 
convenientem tenendum ; 2" ad alendos pauperes, et 
ecclesias manu tenendas ; 9^ ad coercendos malefa- 
ctores, qui fidei sinceritati officiunt. » 

Maronias.] lta manuscripti et vetus editio. Vulgo 
Maronia. Ptolemaeo nota Syri: civitas Μαρωνείας. Hic 
viculus dicitur. Vide Onomasticon. 

Ad pape Evagrii.] Antiochia episcopus fuit Eva. 
grius, Hieronymo perfamiliaris, de quo ipse catalogo 
illust. Ecclesi: Scriptorum, cap. 125. Vide dicta ad 
Preludia in Vitam sancti Antonii, n. 4. De pape 
nomine in Onomastico. 

Ut revera ejusdem loci indigena.] Rosweydus habet : 
el, ut rebar, pro : ut revera, lectionemque suam se- 
quentibus annotat. E»ir. — Et, ut rebar, ejusdem 
loci indigena.) lta Ms. et vetus editio. Coloniensis cum. 
Erasmo, et revera αὐτόχθων, quod nescio an Erasmus 
ex ingenio , an ex Ms. substituerit. H. Gravius dicit 
etiam in quibusdam libris legi, Thebastonis indigena. 
Quidam Ms. pro rebar habet erat. Sed vera lectio est 
quam dedi. Putabat quidem Hieronymus, Malchum , 
qui Maronis versabatur, ejusdem [fuisse loci indige- 
nam, sed mox a Malcho docetur Nisibenum se esse. 
Labuntur cum Erasmo Ceniuriatores Magdeburgeu- 
868, eent. 4, cap. 10, qui aiunt Malchum oriundum 
ex vico Maronia. 

Mi nate, Nisibeni agelli colonus.] Ms. sancti Floria- 
ni :Mi nate, Nisivellt agelli colonus. Ms. Audomaren - 
sis : Matheni sibeni agello colonus, quod coaluit ex 
mi nate Misibeni. Erit forte quispiam, qui hinc Mathe 


. Nisibeni exsculpat, et locum ita dictum in agro Nisi- 


beno arioletur. Vulgo loco Nisibeni habetur Maro- 
niaci. Apud Metaphrasten habetur Sevennia. 

Ad eremum Chalcidos.] Est Chalcis urbs Syriae, in 
regione Chalcidica. Apud Ammianum Marcellinum , 
libro xxiv, habes Chalcida Syriacam civitatem. Vide 
Onommssticon. 

Que inter Immas εἰ Beream *.] lta legendum ex 
Manuscriptis. Quidam Manuscripti habebant V eream, 
solemni quorumdam veterum more, ponentium V 
loco B. lu editionibus veteribus erat, que inter Im- 


' mas et Beroas. In Colonieusi editione, que inter Immam 


Det Essam. Abutar otio, si monstrosas quorumdam 


manuscriptorum et editorum librorum lectiones re- 
presentem. Et Ime et Berea in Syria, quie huic loco 
quadrant. Vide Onomasticon. 

Ut dum adviveret * mater.] lta manuscriptus saucti 
Floriani editi, Et dum adhuc viveret mater. 'Tertul- 
lianus, de Corona milit., cap. 7 : « Porro ai quie alize 
idolis faciant , ad daemones pertinent , quanto inagis 
quod ipsa sibi idola feceruni, cum advivereut. » Ubi 
non recte Latinius, cum adhuc viverent, reponit. 

De Berga Edessam pergentibus.] lta recte Mss. Maio 
Colonieusis editio : De Beria ad Essam pergentibus. 
Est Berca hic Syriz civitas, in Cyrrhestica regione. 
Edessa quoque hic Syria est civitas. 

Vicina publico itineri solitudo, per quam Sarraceni.| 
Tenditur hac latissima eremus ab India ad Maurita- 


8 Loco adhue viveret, quod habet Vallarsius. Ebir. 


909 


ronymus in caput xxr Isaiae, 

smaelitee irruunt crinitis vittatisque capitibus.] Ve- 
teres editiones , nudatisque capitibus. Sed bene Ms. 
eum editione Coloniensi, vittatis. Varius gentium 
babitus. Tertullianus, libro de velandis Virginibus, 


VITA SANCTI MALCHI, CAPTIVI MONACHI. NOTATIO. 
niam usque et Áthlanticum Oceanum, vt scribit Hie- A Daria in lupanar detrusa a leone propugnata est. Et 


eapite 10 : « Debebunt et ipsi aliqua sibi insignia de- . 


fendere, aut pennas Garamantum, aut crobylos Bar- 
barorum, aut cicadas Atheniensium , aut cirros Ger- 
manorum, aut stigmata Britonum. » Isidorus, libro 
x1x Orig., 96 cap. 25: « Nonnulli: gentes non solum 
in vestibus, sed iu corpore aliqua sibi propria quasi 
insignia vindicant, ut videmus cirros Germanorum, 

ranos ei cinnabar Gothorum, stigmata Britonum. 

ireumeidunt quoque Jad:»i preputia; pertundunt 
Arabes anres ; flavent capitibus intextis Getz ; nitent 
Albani albentibus crinibus ; Mauros habet tetra nox 
corporum, Gallos candida cutis; sine equis inertes 
exstant. Alani ; nec abest genti Pictorum nomen a 
corpore, quod minutis opifex acus punctis expressos 
nativi graminis succos includit, ut has ad 8ui speci- 
men cicatrices ferat pictis artubus maculosa nobi- 
itas. ᾿ 

Pallia et latas calliculas * trahentes. | Tta Ms. sancti 
Floriani. Veteres editiones , calligulas. Coloniensis 
editio, caligas. Isidorus, libro xix Orig., c. 34 : « Cali- 
culz liga: vel a callo pedum diete, vel quia ligantur. 
Nam socei non ligantur, sed tantum intromittuntur. » 
Notum, quam frequenter olim g et c inter se coumu- 
tarint. Vide Onomast. 

Lonao posiliminio.] Festus : « Postlimiuium rece- 
ptum Gallus Alius, in libro r Significationum qux ad 
jus pertinent, ait esse eum qui liber ex qua civitate 
in aliam abierat, in eamdem civitatem redit eo jure, 
quod constitutum est de Postliminiis. Item qui servus 
a nobis in hosijum potestatem pervenit, postea ad 
Dos redit in ejus potestatem, cujus antea fuit, jure 
postliminii. » Proprie hic usurpatur postliminium ab 

lieronymo. Sape alias idem metaphorice usurpat. 
Vide Ünomas!icon. 
NS pronubante nobis mostitia.| Vetus editio, pronu- 
te. 

Corpora defuncta portabant.] Plinius, lib. x1, eap. 30, 
egregie formicarum sedulitatem describit. Inter cx- 
tera : « Sepeliuntur inter se vivenüum solz, praeter 
hominem. » 

Et jugi susurro.] Alias susurrio. Apud Jobum, 
Cap. 1v, veteres Patres legunt, ct quasi furiive susce- 
pit auris mea venas susurrii ejus. 

Duos camelos sedentes *.] Vetus editio : duos came- 
lis sedentes. Coloniensis, duos camelis insidenies. Sed 
lectio quam dedi est ex Ms. sancii Floriani , et est 
locutio frequens medizx stati. Hieronymus ipse , su- 

a, in Vita sancti Hilarionis, cap. 9, asinum sedens. 
ta ibi Mss. /Elius Spartianus, in Hadriano : « Se- 
deri equos in civitatibus non sivit. » Sie Marci, 
cap. ΧΙ, de pullo asina : quem nemo adhuc sedit. ho- 
minum. lta citat Ambrosius, lib. 1x, in cap. xx Luca, 


inilio, Vulgatus nune, super quem, etc. ldem, lib. ix Ὁ 


in Lucam initio : Et ideo pullus sedetur asina. 
Pudicitie tantum conscientia pro muro sepii.] Vere 
pudiciti:? reverentes sunt bestie. Non tantum pudicis 
sspe nou obsunt, sed et eos tuentur. Illusire exem- 
plum in Vita Chrysantbi et Darie 25 Uctobris ubi 


! Vallarsius legit Caligas. EpiT 
* Vallarsius, duos camelis insidentes, Epi. 


e 


210 


Thecle Martyrum fortissime maximeque pudica 
nunc leo, nunc lex:na non tantum non obfuit, sed et 
subsidio fuit. Vide Acta ejus 25 Septembris. Fre- 
quens Hieronymo phrasis, pro muro esse, proverbii 
specie. Vide Onomasticon. 


| ὕεῳ 


Apprehensum mordicus catulum. | Ita vetus editio , | 


et manuseripti. Coloniensis editio, apprehensos mor- 
dicus catulos. Videri alieni possit non temere numero 
singulari catulum positum. Sunt enim, qui semel 
tantum a lezna partum edi velint , etiau ratione al- 
lata. Plinius, libro vir, cap. 16 : « Semel autem edi 
parium, lacerato unguium acie utero in enixu , vul- 
gum credidisse video. » Sed subdit ibidem Plinius di- 
versam aliorum sententiam : « Aristoteles diversa 
tradit, etc. Is ergo tradít le:enam primo fetu parere 
quinque catulos, ac per annos singulos uno minus, 
ab uno sterilescere. » Undesi lexua hic catulum non 
catulos extulit, fuerit hie ultimus lezxnz partus. 

Camelos, quos ob nimiam velocitatem dromedarios 
vocant.] Vopiscus Aureliano : « Vieta igitur Zenobia 
cum fugeret camelis quos dromadas vocitant. » 

Et nova sitarcia re[ocillati *.] Hxc vera scriptio et 
lectio. Quidam libri editi addita interpretaüoine ba- 
bent : Et nova sitarcia, id est, annona refocillati. Oc- 
currit hxc vox in Bibliis, sed varie a variis scripta. 
] Reg. ix : Panes defecerunt de. sitarciis nostris , ubi 
LXX habent ἀγγεῖα, vasa. Regia editio, sistartiis ; 
Lovaniensis, cistarciis ; Parisiensis, sitarchiis. Sed 
bene Romana, silarciis , ἃ σῖτος et &pxio annonam 
sufficere. Vox hzc Latine usurpata Apuleio, Milesia 
2; Augustino, tom. IX, in tractatu de Cantico novo; 
Isidoro, libro xx, capite 9, Orig. Sitarcig nautarum 
sunt, ab eo quod sute sunt , sed verum etymon ex 
Greco dedimus. 

Sabinianum Mesopotamie ducem.] Ita Mss. et ve- 
teres editiones, Coloniensis, Sabinum ; Lugdunensis, 
Sabaudianum. Sed rectum. Sabinianus. Quem tamen 
Ammianus , libro xvin, non Mesopotamiz ducem , 
sed Magistrum militi: in Oriente et Mesopotamia 
ponit. « Rebus per Mesopotamiam in hunc statum 
deductis, etc. , stetit sententia ut Sabinianus victus 
quidem senex et bene uummalus , sed imbellis et 
ignavus, et ab impetranda magisterii dignitate per 
obscuritatem longe discretus, praficiendus Eois par- 
tibus mitteretur. » 

Non tamen me ei credens ut sorori. 1 Hieronymus , 
epistola 2, ad Nepotianum : « Hospitiulum tuum aut 
roro aut nunquam mulierum pedes terant. Omnes 
puellas et virgines Christi aut aequaliter ignora, aut 
zualiter dilige, ne sub eodem tecto mansites, nec 
in praeterita castitate confidas. Nec Sampsone fortior, 
nec Davide sanctior , nec Salomone potes esse sa- 
pientior. Memento semper quod paradisi colonum de 
possessione sua mulier ejecerit. » Apod eumdem , 
tom. IX, in rugula monacharum quz inseribitur 
Eustochio et reliquis virginibus, ficto Hieronymi no- 
mine, cap. 48 : « Nibil periculosius viro quam inu- 
lier; nec mulieri quam vir; uterque palea, uterque 


ignis. » Bernardus, serm. 65 in Cantica : « Cum fe- 


mina semper esse , et non cognoscere feminam , 


nonne plus est quam mortuum suscitare ? Quod 
minus est, non potes; et quod majus est, vis Cré- 
dam libi? » 


* Vide Patrol, tom. XXIII, col. 59, not. f. Eoi. 


— RECTE EREED QD Gua dr 


JUNII XH. 


VITÀ SANCTI ON UPHRII 4). 


EREMITE 
AUCTORE PAPHNUTIO (2) ABBATE, INTERPRETE ANONYMO 


3Mirologus ütterpretis axongmi, 


$9 Beati Onuphrii Vitatn inter Gracorum commenta scriptam nuper reperi, ut quondam à venerabili ae 
prudentissimo viro, scilicet Gregorio (2), jpsius gesta narrante, cognovi. Hanc Paplnutius, vir quoque san- 
elissimus, Graco sermone retexit ab exordio. Quem ego secutus; e Graco transtuli ἰὴ Latinam, largiente 
Donrinó, ut ejus probabilis vita secundum vires meas manifestatá, àdmiratlonem legentibus praebeat et imi- 
tationem. Non perpendite, quzeso, mel sermonis rusticitatem, sed tanti laboris animo revolvite longauunita- 
lem : .quam vir Deo plenus patienter sustinuüit, dum mendane fanitatis gloriam sprevit, et cesleste regnuim 


districte vivendo sibimet hzereditavit. 


VITA. 


Beate memiri Paphnutius quxdam cogitatio- A geretur (5). Pro vestimento quoque foliis lerbisque 


sum et actuuim suorum secreta taliter reseravit, di- 
tens : 

Cap. 1. — Quodam die, dum ego Paphnutius solus 
tacitusque Bederem, cogitavi in corde meo quod de- 
Sertà peterem, ei univérsa locà sanctorum monà- 
ehorum, pisque conversationis habitum lustrarem, 
ἂς qualiter Deo ministrárent, considerárem. Unde 
factum est àt tacitus iter arriperem, etin eremui 
cursu desiderabili properarem. Panes itaque eum 
aqua exigua mecum portavi, ne deficerem ἃ labore 
itineris coepti. Quarto autem die peracto, alimenta 
que mecum sumpsi defecerunt , meaque membra 
nullo victu refocillata vires perdiderunt. Moxque di- 
vina tlustrante gratià, mors imminens ablata est; 


utebatur, quibus subteriora renum (6) timtummodo 
cingebat. Tali viso homine, nimio perterritüs sum 
Vérrore, anxiatus ultra quam credi potest timore et 
admiratione, quoniam tam mira forma meis oculis 
*iunquam foit ostensa ih. humana specie. Quid face- 
rem ignoravi; sed quantum valui, fugani petii, 
montemque propinquum concito cursu ascendi ; ibi- 
que tremefactus eorrui, atque me sub frondiam den- 
sitatea facie illias abscondi, mülta dans suspirià. 100 
Defeci pené state et labore abstinentim. Hic vero 
dum me cernebat in monte jacentem, voce nimía 
clamavit, et dixit: Vir Dei, descende de monte. Noli 
timere; ego enim sum homo passibilis, tibi similis. 
His itaque consolatus verbis, mentem recipi, mox- 


assumptisque viribus iter arripui, atque dies alios B 466 descendi, et δά virum sanctum perveni, atque 


quatuor nihi! gustando peregi. His itaque completis, 
nimium fessus, humo prostratus jacui velut mortuus. 
Extemplo quoque coelesti 8olatus adjutorio, assistere 
mihi vidi virum, gloria mirabilem, splendore terri- 
bilem, pulebritudine laudabilem, magnitudine proce- 
rum, aspecto przclarum. Quem ut aspexi, vehemen- 
ter obstupui; sed tamen ille vultu placido accodens, 
nunc manus, nunc labia mea tetigit, mihique vires 
potenter restauravit (Joannes, libello (m, n. 12). Con- 
tinuo lzetus surrexi, Deoque favente, per sofítidinem 
exinde decem et septem dierum cursum direxi, quo- 
usque ad locum quem Dominus mihi famulo suo in- 
digno providebat ostendere, verveni ; illic ab itineris 
labore cessavi. . 

CAP. ll. — Igitur dum fessus requiescerem, οἱ 
quam :cgre (4) profectus essem cogitarem, virum 
procul aspectu terribilem vidi, in modum bestie pilis 
undique circumseptum ; cui tanta scilicet capillorum 
prolixitas erat, ut corpus illius ipsoruim diffusione te- 


pedibus ejus me timidus prostravi. Ille quoque me 
prohibens ante se jacere, Surge, inquit, surge; tu 
enim es Dei servus, et vocaris Paphnuties, sancto- 
rum amicus. Statím surrexi; et quamvis fessus, 1a- 
men letus ante eum sedi, jam ferventi desiderio , 
quis ipse, et qualis ejus esset vita, cupiens digmo- 
scere, dicens : Ecce votum adimplevit, qui me per 
hanc eremum direxit. En artus mei fatiscentes ali- 
quod sentiunt solatium, sed mens sitibunda non 
odhue invenit refrigerium. fdcircó te, seniór, eórde 
devoto deprecor, atque per illum, ob cujas amorem 
hujus solitudinis deserta habitas, te cónVebfor, ut 
unde sis aut quomodo voceris, seu quando huc ad. 
veneris, apertis mihi verbis denunties. Et vir Dei 


QC recognoscens quam libenti animo sententiam sui la- 


boris audirem, dixit mihi : 

Car. [1]. — Quoniam te, frater dilecte, avida 
mente vite mex longas zrumnas, velle scire videu, 
repetere me tibi non dubites has ab exordio. Eyo, 


915 


virÀ siNcTI ΟΝΌΡΗΒΙΙ, EREMITAE. 


214 


Meet frfáeritus, Vocür Onuphriüs. Et écce non mi- A tium, constat eos habere divinum (9). Et si esuriunt, 


nus sunt quam sepluaginta anni (7), quod in 
τὸς Vte&btrto ἀπ όδδα viti. Cum ferfs conversatus 
«οὐδ érébrius, pró phue comedi fugitet Ferbarüm 
früetüs, Ὁ Montibus οἱ Ya spélohcis ét fà. vallibus 
meum reclinavi miserabile 'corpus. Tot ahhis rfe- 
finem n$si te solum adspeti, aliihentam ἃ nullo 
hóminum sutbpsi i frónasterto Hermópofifm dicto 
nJtritus, in provineia TThebaida (8) moóminat, 
ubi simul pene 'centam mondehi degebant. Porro 
vità Morum talis exstitit, ut more et áctioné :zequa- 
vimiter ómhes viverent, et urio corde et ano spiritu, 
jégo ac disciplinié sanctze régul:e colla submitterent, 
atque δαίζὰξ hojus saeenii omnino non formidarent. 
Quidqoid ti piacebat, cunctis placebát, Mente 


quis eis panem dabit? Si sitiunt, quis eis aquam tri- 
buit, ubi páhis et aqua hon est? Maxünus làbor in 
desertis locis esse üon dubitatur, ubi nihil necessa- 
riuth reperitüt. Primutá ergo, quando in solitudine 
definfdnt habitare, in Dei timore certànt firmiter 
stare. tà Tàme et siti, ἰὼ labore et pàssione corpora 
sua cruciánt; contrá diabolicas insidias virlliter di- 
micant; et ut. vincant, contra tela nequissimi ignea 
gladiis spirilualibus pugnant. Antiquus etenim ille 
hostis, totius inventor iniquitatis, studet eos subver- 
tere, et Ἰὼ consortium malit sue implicare, atque 
de bona voluntate, quam inchoabant, retrahere; et 
mentes eorum mundanis voluptatibus iterum irretire, 
ut in opere 101 coepto [atiscant persistere. Omni- 


καλεῖ, fide ῥαγὰ, charitate perfecta ante. Deurl B potens ergo Deus, qui non derelinquit sperantes iu 


Pcedebant, ewi die noetoque omni mansuetüdine 
el pauentia wünistrare non cessabánt. Tánta his 
erat taciturnitss cum abstinentia, ut nullus auderet 
τήξὶ cum justa ihterrogatione, Vel recto responso, 
reddere verbum. lbi quoque pabulum sancte doctrina 
sb adolescentià suscepi ; ibi regulàrió viti hormam 
ἃ fratribus didici, a quibus amabiliter diligebar ; ^b 
his, qualiter institutà rhandatorum Dei servare debe- 
rem, difigenter instruebar. 

€i». 41V. — Profecto vitam beati 'PAtris hostri 
Elit venerhbiles fratres iheos dudivi frequenter fau- 


dare, qni se in eremo th 1àditá Δ πεδία 'et'orálfone ' 


studu affhgere, ut fikinámh Virtotérà ἃ Doinfno 
meruitbet àccipeiés et igheo curta trarikVéctüs ; $bi- 


se, circumdat eo$ arinis sus potentize, ut hos incure 
sio Satah:x non Vaáleat prosternére, quos protegit 
celsitudo divine íuisericordize. Quapropter ad eos 
ángeli Dei jugiler niittunlur, ac. per manus illorum 
quacunque necessaria crebrius éis adminisiwantur. 
Aquàm de petrà hiaüriunt, quod interpretatur Chri- 
stüs. Scriptum est euim : Sancti qui sperant in Do- 
mínó, habebunt fortitudinem, assument penuas ut 
2quilz ; olabunt, et non deficient; current, οἱ gres- 
sü& eórum non labentur (isa. xL). Et alibi : 
Qui sitiunt, de supernó lonte condiuntur (10), et 
herbarum folia ín óré eorum tanquam favus mellis 
duleescunt, Si auiem aliquàndo diabolus adversus 
éos colluctatur, protinus $urguut: manus suas ad 


rites tàncti dónà quie babaerat, discipulo finparttri, C bóminun expandunt, preces aute divinam majesta- 


ἃς adhuc fongzvas senio, noris peliám hon Videre. 
insaper ad éxemiplunr, béztam Baptistam Joàünem 
protulerét, qui 3h. novi Téstamenti série clarissi- 
vwes effaisit, perdue δὰ shnórüm spàiíh divino 
tnancfipatas officio, corpus süuin traccravit, donec in 
Jordanis uudà Réderptorem rhondi baptizare dignus 
existeret, atqtie psum Dei Agnum esse digito uo 
detniónstráret. 

Car. V. — E£ifó Vero 'cum talía eos recítantes au- 
6irem, dicebam ills : Ouare, senióres mei, vitam et 
τα Δ οὐδ obstupescitis? dut eur fllórum facta 
tam aseidue cotitnémoratis 1 Àn sunt Vobis fortióres, 
qui debertum habitant, án. leviores? At Tli respon- 
dentes, dixerunt : Fifi, (fortiores wolis Suut, quia 


tem fideliter funduni; mox auxilio cclesti sublevan- 
tur, et dolosa jacula inimici penitus destruuntur. Non 
intelligis, fifi, qualiter in Psalmo legitur : Quoniam 
non in finem oblivio erit pauperis, patientia paupe« 
vum non peribit in :eternum (Psal. 1x)? Et iterum : 
Exaudivit eos Dominus in die ibuiationis, et da 
omni angustia liberavit eos (Psal. cvi). Enimvera 
unusquisque propríam mercedem accipiet, secun. 
dum suum laborem (1 Cor. i). Beatus est enim 
vir qui semper est pavidus, et voluntatem Dei 
in hac presenti vita et (fragili siudiosus oit 
(Prov. xxvui). Certissime scias, o fili, quoniam an- 
geli Dei Banclis ἃς justis viris quotidie famulantur, 
Atque virtu'e superna corpora et animze illorum jugi- 


sine adjetorío htmano vivunt. Nos itaque alter àb Ὁ ter illuminantur. 


altero cohspicim&r , yaPiterque divinum officium a 
nobis celebratur. Si quando cibum cupimus, pdra- 
tum reperiitts: $i quando inffrmitàs ant aliqüa cor- 
poris anbeettlitis Irrépserit, statiin cura fratrum cum 
omi Bofüicitediae nc$ adjüvat. Th :difleis lucide 
constructs hábithinus, in quoíbàs et ab estu solis 
coeperti sumus, et δὸ lnundatíone pluviz, eta tur- 
ΜΉΘ venti ac termpestaté ínanemus defensi. Monachi 
vero, «ài fa dserto sunt, nibil consolationis nisi ἃ 
Deo recipiunt. Si quàndo àngustias aut tribulationes 
perpesei feeriht; vel 'cum diabolo. antiquo humani 
generis $nimteo pugnare coeperint, quis eis astat? a 
que sdfevantur? Sed quibus humanum deest sola- 


Car. Vl. — Tali denique ratione ego pauper Onu- 
phrius a sauctissimis Patribus in meo monasterio 
subtiliter instructus, Οὐρὶ tacita mente tractare 
quam gloriosa felicitate períruwntur in coelis qui 
certamina laboriosa propter amorem Domini tolera- 
runt iü terris : cor meum ardebat, mens mea desi- 
derabiliter fervebat. mundi gaudia penitus speruere, 
patrie celesti iolis viribus appropinquare, sicut 
P.almista edocet, dicens : Mihi autem δ δ ΓΟ ΓΘ 
Deo bonum est, ponere in Domino Deo spem ineam 
( Psal. Lxxi). 

Car. VII. — Dumque hzc sollicitus excogitarem, 
Bocte silenti concitus surrexi, parvum panem 


$15 | DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. | 219 
mecum detuli cum exiguis leguminibus, ut vix À deberem vivere, divinis alloquiis non cessabat ad- 


usque in quartam diem sufficeret ; sicque secundum 
Dei dispensationem et ejus pietatem profectus sum, 
ut mihi ostenderet mez habitationis loeum. Egre- 
diente autem me de monasterio in montana, veni in 
desertum ; cogitansque ut manerem ibi, continuo 
lumen splendidum ante me, quasi obvians mihi, 
vidi. Quo viso, valde timui. Ideirco quoque putavi 
me debere ad monasterium regredi, unde exivi. 
Extemplo autem de radio przclari luminis vir aspe- 
elu pulcherrimus accessit ad me, et dixit mihi: 
Noli pavescere, ego enim sum Dei angelus, tibi ad 
eustodiendum ab ortu tuo (11) providentia divina 


destinatus , ut jubente Deo tecum manerem, et te in | 
hanc eremum ducerem. Perfectus esto, humilis in-, 


monere. 

Car. IX. — Quodam autem tempore, juxta consue- 
tudinem ad me veniens, inter verba salutationis 
prostratus in terram corruit : Dominoque remittens 
animam, obdormivit. Quod cum viderem, nimis sum 


, contristatus; et devolutus humi, lacrymis obortis 


uberrime flevi. Corpus ejus mox accepi, et secus 
Calidiomeam terre commendavi 

Cap. X. — Dum autem ego Paphnutius a viro 
sauetissimo Onuphrio, rationis hujus loquelam audi- 
rem, inquam ad eum : Pater sanete, laborem esse 
non modicum jam sentio, quem pro nomine Ghristi 
tolerasti in hac eremo. Vir sanctus respondit : Mihi, 


. frater, erede dilectissime : in deserto sustinui, ut 


cede coram Domino, cum gaudio labora, cor tuum in B szpius putarem me morte superari. Abspes etiam 


omni custodia conserva , vive sine querela, in bono 
opere persevera. Ego vero te non derelinquam, do- 
hec anitnam tuam in presentiam summe inajestatis 
offeram. Hac locutus est mihi angelus, iter inceptum 
mecum comitatus. 

Ca». VIII. — Pergebamus ita sitoul sex milliaria 
vel septem, et ad quamdam venimus speluncam ni- 
mis decoram. Appropiavi, volens sciscitari, si forte 
quispiam intus maneret. Secundum consuetudinem 
monachorum clamare copi, benedictionem humil- 
lime petii (19). Inde virum sanctissimum exire vidi, 
quem prostratus humo tenus adoravi. llle vero ma- 
nus suas mihi porrexit, de terra me elevavit, oscu- 
lum mihi pacis tribuit (45), atque dixit : Tu es enim 


(16) multoties vitae, ut vix halitum in eorpore senti- 
rem remanere. Per diem zstu et igne solis ardentis 
urebar, per noctem rore et pruina infectus, tame et 
siti defectus. O quanta et qualia passus sum! Non 
sufficit, neque quempiam decet plagas ac labores 
enarrare, quos homo moritorus pro Dei viventis 
amore debet tolerare. Reddet Dominus mercedem 


. laborum sanctorum suorum (Sap. x). Cujus divitiza 


sicut non augentur, ità nequaquam minuentur. Per 
quem enim famem, sitim, frigus ct xstum, atque 
multigenarum cruciamenta molestiarum sustinui, po- 
tens est cum divitiis ceelestibus intet angelorum ca- 
tervas me consolari : alimenta vero sprevi corpora- 
lia, ut dignus acciperem spiritalia. Sanctus enim 


frater meus, eremiticze cooperator vite, o fili, in- C angelus quotidie panem mibi offerebat, et aquam 


gredere. Deus tibi concedat, ut timor ejus in te per- - 


maneat, opus tuum in illius conspectu complaceat. 
Statim cum eo specum iutroivi, diesque plures apud 
illum pausavi, opera ejus cupiens discere, et solita- 
riam habitationem curiosius investigare; ipse quoque 
ut meum desiderium »gnovit, consilium honorabile 
mihi praebuit ; ac qualiter insidias diaboli superare de- 
berem, verbis charitativis gratanter patefecit. Trans- 
actis. itaque quibusdam diebus, talibus admonuit 
me verbis, dicens : Fili, surge, mecum perge: inte- 
riora deserti debes intrare, et in alia spelunca solus 
habitare : ibi si viriliter dimicas, omnia daemonio- 


rum teniameuta superas. Idcirco vero Deus in hoc 


deserto vult te probare, si mandatis ejus fideliter 


pro mensura ministrabat, ut corpus meum conforta - 
retur, ne deficeret, et jugiter in laude Dei perseve- 
raret. Arbores palmarum ibidem coustitu(» erant, 
quz duodecies in anno dactylorum (ructus germina- 
bant (17). Quos per singulos dies colligens, pro pane 
edebam, mixtos herbarum foliis, et erant in ore 
meo tanquam favus mellis. Nam in Evangelio legi- 
tur : Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo 
quod procedit de ore Dei (Math. 1v). Frater Pa- 
phnuti, si impiere studes voluntatem Dei, omnia tibi 
necessaria prseparantur ab eo. Unde ipsa Veritas 
admonet, dicens : Ne solliciti sitis animx vestrae 
quid manducetis, aut quid bibatis, neque corpori 
vestro quid induamini, scit enim Pater vester quia 


velis obedire. Fidelia omnia mandata ejus, confir- D his omnibus indigetis. Queerite primum regnum Dei, 


mata in seculum sxculi, facta in veritate et zqui- 
tate (Psal. cx). Vir autem sanctus hac dicens, sur- 
rexit, et mecum in interiora deserti iter quatuor 
dierum pertexit. Quinta vero die devenimus in lo- 
cum qui (14) Calidiomea dicitur, ibi palms propin- 
que erant. Tunc vir Dei inquit : Ecce, fili, vide lo- 
cum quem tibi Dominus praeparavit ad manendum. 
Fuit autem ille mecum spatio triginta dierum, edo- 
cens me servare cauta diligentia (15) doctrinam Dei 
mandatorum, Quibus ita peractis, oratione sua sancta 


Domino 109 me commendavit; et separatus a me, 


ad propria remeavit. Per singulos vero annos solítus 
erat me visitare, ac quali industria. et simplicitate 


et justitiam ejus, et h:ec omnia adjieientur vobis 
(Matth. vi). 

Car. ΧΙ. — Cumque hoc a beato viro Onuphrio 
intentius auscultarem, mirans ja sermonibus et acti- 
bus ac laboribus illius, dixi : Pater benigne, die 
Dominico vel Sabbato communionem percipiebas 
(18) ab aliquo? At ille respondens, ait : Omni die 
Dominico vel Sabbato angelum Domini paratum iu- 
venio, sacrosanctum corpus et sanguinem Domini 
noswi Jesu Christi secum deferentem : de cujus 
manu roihi pretiosissima donantur munera, viteque 
inez. 5408 perpetua, Verum etiam omnes qui vitam 
spiritalem ducunt in eremo monachi tali, oarticipan- 


— m - —— —AMm ὦ 


217 


VITÀ SANCTI ONUPHRII, EREMITJE. 


218 


tur gaudio. fli vero sancti eremitze, qui hane solitu- A regno colorum :zterns hszreditatis capax flet. Si 


dinem habitant, si fortasse aliquando videre homi- 
nem desiderant, illico in celum ab angelo depor- 
tantur : visionem illic animz justorum, fulgentium 
sicui sol in regno Patris eorum, ibi multitudinem 
eontemplantur angelorum, suasque animas coetibus 
mixias beatorum. Quare omnes qui in agone con- 
teudunt, tota mente, toto corde, (otis viribus in 
bono opere fervent, quatenus gloriam colestis pa- 
wie cum Christo et cum sanctis mereantur possi- 
dere. Ista denique omnia, venerando Onuphrio nar- 


faute, cognovi juxta summitatem ipsius monticelli: 


(49), ubi obviavit mihi. 118 videlicet gaudium meum 
impletum est, ut omnem adversitatem, quam in iti- 
nere tuleram, traderem oblivioni. 


quis vero oblationem non valet offerre, vel pr; ino- 
pia redimere, is in. nomine Domini et ad honorem 
illius eleemosynam (29) pauperi tribuat, et ego orabo 
pro eo in conspectu Dei, ut dignus in ecelestibus vita 
superna perfrui valeat. Si quis neque oblationem , 
nec eleemosynam potest offerre, pro charitate mea 
incensum Domino Deo nostro in odorem suavilatis 
accendat, elego rogo pro eo, ut gaudium perenne 
possideat. Cui inquam : Pater mi, ne irascaris si lo- 
quar : Si incensum nec quis habet, nec facultatis 
aliquid, unde Deum placare potest (25), ut tamen 
tua benedictione non careat, in quacunque tribula- 
tione te invocat? Tunc ille respondit : Si quis pauper 
in deserto , vel in aliquo alio loco oblationem aut 


Car. ΧΙ]. — Credo, inquam, Pater, inter felices B eleemosynam, seu incensum non habeat ad immo- 


me deputari, quia videre te et opera (ua egregia 
promerui. Verba tua nimis pulchra, omni dulcedine 


mellita, ita mei penetrant cordis intima, ut possim . 


dicere eum Psalmista : Quam dulcia faucibus meis 
eloquia tua, super mel et favum ori meo (Psal. 
civi)! Qui ait : Fili, mecum vade; locum mes 
habitationis conspice, pareamus paululum verbis. 
Continuo surrexit, preivit, secutus sum. Duxit me 
secum quasi trium milliariorum iter : venimus Cali- 
diomeam in spiritalem locum, arboribus palmarum 
gratanter ornatum. lbi preces Domino fudimus; 
eisque completis in terram sedimus, in divinis alter- 
cantes eloquils. Sole jamjamque in occasum verso, 
vidi panem positum cum aqua exigua. Vir etenim 


landum, surgat, et manus suas ad Dominum exten- 
dat, ter Dominicam orationem, id est, Pater noster, 
pro me cum intenta mente, etin nomine sancta 
Trinitatis psallat, Ego vero pro ipso ad Dominum 
jntereedo, ut. vit: co»estis mereatur particeps fieri 
cum omnibus sanctis Dei. 

Car. XIV. — Iterum dixi ad eum : Domine, si di- 
gnus essem, aut si donis gratie tute mihi liceret, 
post obitum tuum locum istum libentissime obtine- 
rem. At ille ait : Nequaquam tibi, fili, conceditur , 
nec idcirco misit te Deus in peregrinationem istius 
solitudinis, ut hic obtineres locum habitationis ; sed 
ut cum justis qui in deserto suut gratuleris ; et inti- 
mare ea studeas mundo, qux? cognovisti in eremo. 


Dei sentiens me fatigari, dixit mihi : Profecto, fili, C In Agyptum perge: ibi esto usque ad finem vitze 


cerno te periclitari, nisi cibum capias. Surge ergo 
δὲ comede. Cui inquam : Viyit Dominus (111 Reg. 
xvm), et benedictus Dominus Deus meus, in cujus 
conspeetu erimus ; non manduco, neque bibo, donec 
cbaritate pura pariter cibum sumimus. lgitur vix 
eum coegi ut faceret quod volui. Verumtamen ut 
meum agnovit desiderium , panem fregit, tribuit 
mihi; manducavimus, et saturati sumus 103 nobis- 
que fragmenta superfuerunt edentibus. Noctem illam 
. insomnem pene duximus, divinisque laudibus immo- 
rati sumus. 

Car. ΧΕΙ, — Mane facto, post horam orationis , 
videbam vultum ejus pallore ita mutatum, et quid 
acciderit. qu:esivi ab eo. Qui ait : Non expavescas, 
frater Paphnuti, quoniam omnipotens Deus recto 
itinere in hanc solitudinem direxit te, ut honorifice 
sepelias me, atque corpus meum commendes terra. 
Hae etenim hora anima carnis vinculis absolvitur; 
atque ad creatorem suum in ΘΟ 6516 regnum depor- 
tatur. Frater amantissime, ($cio namque desiderium 
tuum) quando redieris in Egyptum, memorare mei 
in presentia fratrum tnorum, οἱ in conspectu omnium 
Christam colentium. Hsec est postulatio mea (20), 
quam impetravi a Domino Deo. Si quis oblationem 
ob amorem nominis mei ante conspectum Domini 
nostri Jesu Christi, et ad laudem ejus (24) immolat, 
ab omni tentatione diaboli , et ἃ vinculo pravitatis 
human: liber existit, atque cum sanctis angelis in 


tu; opus bonum perfice, et accipies coronam pere 
petu gloriz. 

Cap. XV. — Hac cum homo Dei loqueretur, ad . 
volutus sum pedibus ejus, dicens : Pater chare, scio 
enim quia quidquid petieris a Deo, dabit tibi Domt- 
nus propter immensum laborem certaminis longis- 
simi, quo corpus tuum afflixisti septuaginta annis 
pro nomine Domini; prsebe ergo mihi munera tua 
sanctse benedictionis, quatenus tibi in virtute efficiar 
similis, et tua. interventione spiritus meus dirigatur, 
et in futuro tecum participari merear. Qui mox 
econtra respondens, protulit ista : Paphnuti, ne con- 
tristeris : petitio tua, tribuente Domino, erit stabilis. 
Sia in fide, viriliter age, oculos cum mente ad Deum 


D erige, in mandatis corroborare, bonum facere impiger 


contende, et vitam :eternam apprehende (1 Cor. xvi). - 
Protegant te angeli Dei, et conservent te ab omni 
consilio pravitatis, ut purus ante Deum et immacu- 
latus in die sui examinis inveniaris. Post hac sur- 

: rexit, et ad Dominum lacrymans oravit, genua flexit, 
atque subito dixit : In manus tuas, Deus, commendo 
spiritum meum. Cumque liec dixisset, lumen splen- 
didum corpus ejos obumbravit, et in ipsius claritate 
luminis anima sancta carne soluta est. 

Cap. XVI. —Repente vero vocem angelorum mul- 
torum audivi, laudantium Deum, et in discessu gan- 
ctiseimz animae sancti Onuphrii, swthera scilicet 
angelicis canticis resonantia (24), gaudium ineffabile 


219 
sstris intulerunt, per quem celestes exercitus ani- Á 
mam militis inclyti colis invexerunt. Mox oculi mel 
fletu profluunt, interiora gemitus producunt, lacry- 
marum rivi manarunt, planctus mei miseri Paplinutii 
exuberant : illud flebilis planxi, quia quem vix inveni, 
diutius habere nón potui. Deinde tunicam (25) meam 
per dimidium scidi, una parte indutus süm, in alte- 
ram collocavi corpus beatum, et sepelivi illud in se- 
pulero Quod excisum érat de petra. Tuue videns me 
sulum remanere, iterum cepi lugere. lia. merens 
surrexi, specusque illius habitaculum iutrare volui. 


Dk VITIS PÀATRUM LIBER PRIMUS. 


«209 
Denique me astante, ipsa spelunca cecidit euin ma- 
gna ruina, et palmze radicitus erutze simu! procubue- 
runt. Cognovi itaque ego Paphnutius, quia non esset 
voluntas Domini, me in loco illo habitare; secessi 
inde, in /Egyptum redii : ibique Ecclesiz retuli qu:xe 
vidi et audivi. | 
Sanctus igitar Onuphrius obiit mense Junio, die 
undecimo (26), id est, i1 idus ejusdem mensis. Ibi 
beneficia ejus prestantur usque in przesentem diei : 
ad laüdem et gloriam Domini nostri Jesu Christi, cui 
est honor et potestas in $xcula saculorum. Amen. 


RÜSWEYDI NOTATIO. 


. loj (1) Onuphrii.] Apud Metaphrastem 11 Iunii di- 
eitür Honophrius. M irtyrologium Romanum, 11 Junii : 

v 1n gyptó &ricti Ünupbrii anachoret», qui in vásta 
eremo sexagintà annos vitam religiose peregit, et 
maguis virtutilpis ac meritis clarus migravit in ca- 
um, cujüs insignia gesta Paphnutius abbas conscr;- 
psit. » Menólfogium Grecorum, eode! die : « Sancii B 
Patris nostri Onuphrii AEgyptii, qui cum esset iri" 
Curnobio in urbe Hermopoli Thebarum, et audiret de 

li: prophete et Joannis prxcursoris Vita, egressus 
ex ecnobio habitavit eremuti. ànnos sexaglnta, ho- 
minem ommno non videns. Übi post adhiirabilem 
viti. monosticze, couversationem in coelum migravit, 

uem imagnus Paplhnutius sepelivit. Cujus dies na- 
tális celebratur 12 Junii, in sanctissimo cjus oratorio, 
in monasterio *hneti Alipii: » E»sdem in Memeis, sed 
quibusdam additis, quse non exseribo; ne note exere- 
Cant. . 

. Alius est Onuphrius, cujus mentio exstat apud Me- 
taphrástem in Actis SS. Galationí$ et Epistemis mar- 
&yrum, 5 Novembris, qu» recitat Lipomanus tom. V, 
εἰ Surius. toy, Vl. Qui vixit eo teinpore quo genti- 
lium in Cliristianos persecutio szeviebat. Menologium 
5üb Deció eorum mrtyrium poait. Vixit autem apud 
Emesam Phonicie, quae ad montem Libanum est. 
Nou fuit 116 segregatus ab.hominam consortio, ut C 
noster hie. Ejus precibus Leucippe, ante sterilis, 
prolem impetravit Galationem. 

12) Paplimitio.] Vati. faere. Paphnoui, de quibm 
vide hic ad librum nu Ruffini, cap. 15. De Papbnutio 
confessore dixi ad Vitam sancti. Antonii, capite 50, 
n. 68. Acta hiec Paphuutio auctore (quo tamen Paph- 
Vu:jo, nondam raihi constat) hábes etiatn apud Me- 
faphrastem , sed Timothei anachorete Vita, et qui- 
busdam aliis intermisig, qus recitat Lipomanus 
tom. V], et Surius tom. Ill, Junii 11, Gentiano Her- 
velo interprete. Sed εἰ aliam interpretationem Áctó- 
rUm OÜnophrü, quibus eti&m intexta est Timothei 
anachoretz» vit&, accepi ex monasterio sancti Jacobi 
Leodii, sed vulgatam hactenus in Vitis Patrum malüi 
nunc retinere; cujus quidem nullüm Ms. Latinüm 
exemplar bábui, sed Grzcuyà tamen te£tum e Boíca 
Bih'/iotheca accepi: 

(9), Gregorio.| Quis hic Gregorius sit, nondum 
mihi lique. . . 

(δ) JEgre.) Vetus editio, peregre. tntetlfgit per hoc, 
ut ΟΡ ΠΣ, frocol; tisi. forte fbi legendum peregre. 
Sarre persgre ge profectupi viribus deflcientibus, te- 
slatur ipse capite precedente, “ΕΣ | 

(9) Ut. corpus fllius. ipsorum diffusione legeretur. 

Heronymus, prologo in Vitsm &ateti Pauli primi 
erenuitie : « Sabterraneo specs crisitum eaícaneo te- 
nus hominem. » In Vita Maearii Romani infra, ca- 
pite 15 : Capilli capitis totum viri corpus óperue- 
ruat. » 

(6) Sbteriéra. remm] toteliigit. pudeuda tantam 
foliis herbisque velata. . " 

(1) Septuaginta απ] lta vett. editiones cuin. Co- 
loniensi. Martyrológ. Hom., Menologiuh Gracain , 
Mena et Metaphrastes habent sexaginta anni. 


(8) In monasterio Hermopolim dicte. mutritus, in 
provincia Thebaida.] Grice est : ὥχουν γὰῤ πρώην ἐν 
ἀδαγῇ μοναστηρίῳ Θηδαίων χώρας ἐπιλεγομένου cov 
ἐρημοπολίτου. « Habitabam prius jn abage monaste- 
Ko regionis Thebaidis, quz dicitur eremopolites. » 

on dubium corruptum e*sé spnporoXirov DrÓ *Epue- 
κολίτον. Quomodo et fn Menzeis restitaendum ἐν Ἐῤ- 
μον nóÀst Θηδῶν, prb ἐρήμον πόλει. Apod Metaphra- 
sten esi : « Habitayi autem ps in sancto iguasteriu, 
quo nomine appellàtur Eriti Hemepolitani Thebáno- 
rum reglonis; » sine duBló corrupte. Ex Herveti ver- 
siohe in.saftcio monasterio, apparet eum reperisse it 
Grisco ἐν ἁγίῳ μοναατηρίῳ, quomodo forte ante le- 
gendum pro ἐν ἀδαγῇ μοναστηρίῳ. 

(9) Quibus humanum deckt soffninim, cohitat δοὶ fr&- 
bere divíinum.] tióc expertos est sancuis naster Xave- 
rius, qui cum Rom» esset, humanum lyabebat sola - 
tium a sociis; at dum inter barbaros et feras solus 
vershtur, ad Deam cónfügtt, qui miriftcis ein gaddiis 
perfudit. 

(410) Qui siti 


, de superno. fonte condiuntur,] 
Nondum inihi 


ndum. locps hie in sacris Litteris occnrrit. 
Pauto àáliter citàt Metaphrástés, ét ex Isaia ail. dé- 
suniptirm. 


(11) Angelus tibi ad clistodiendum ab ortu two.] An- 
el custodis. meminere, varii Patres. Hierony;uus , 
ibro nr, Comnent. in Matth. capite xvii, « Magna 
dignitas áninarom: üt unaquéequó habéat ἃ" ortu 
nativitatis i costodiam xui angelum delegatum. » 
Idem, in c. vxv) Isaiee : « Quod autem. unusquisque 
nostruin habeat angelos , mult: Seriptura: docent, E 
quibüs illud est : Nolité contemnere wuhwm de ninimte 
istis, qiia tngelt corem Vident quotidie faciem Patris, 
qui es. in celis (Matth, xvii). Et. puella Rhode Pe- 
trum apostolum, nuniiaute, alii angelum ipsius csse 
credebant (Act. xii). Sin autem hoc dé thinimis dici- 
tur, et de uno homine, quanto magis de omnibás 
Sànclig, et precipue. de epostolis, seutiendum est? 
uorum angeli quotidie vident faciem Patris, juxta 
illud quod scriptum est : Circumitat angelus. Domini 
in circuità timentium euh (Pal; χα ἡ). Et Sátob de 
se loquitur: Awgelis. qui fiberavit we (Get. xvin). 
Isti sunt , qui ascendunt et descendunt super Filium 
hominis. » Apud Àugustinum, libro Soliloquíorum, 
cap. 59 : « Facis, Domine, Angelós tàos 5pirttus pro- 


D pier me (Psét. cxxxy, 'qutbas thandnsti ex. custodiat 


$e in omnibus viis meis, ne forte offendam a4 la- 
idem pedem meum (Psal. xc). lli enim sunt cüsto- 

es super muros civitatis tua novze Jerüsalenit. ὃ 

(12) Benedictionem humlliime petii.] WeWe wddit, 
secundum consmetudinem monachorum. Nihil frequen- 
tius in his Vitis quam ut adventans hospes benedi- 
ctionen) ab hospite excipiente petat. 

(15) Osculum mihi pacis. tribuit] SUTélit oRtifi 4... 
vetitàntes excipere osculo €, upad quos divertant. 
Vide Unomasticon. . DD 

(14), Calidiomea.] Non dubito quin interpres in Co- 
dicem Grzicum depravatum ineiderit, δἰ Calidiamea 
'ortum ex Ἑαλύθη νέα, vel atmiti, Certe Griece Νῆς est, 
χκαλυδῷ μιχρῷ. Sic et cap. 9: « Et secus CaliJiomeamn 


934 


ΙΝ VITAM SANCTI PACHOMII PRAELUDIA. 


932 


terra commendavi, ubi Graece, καὶ χατεθέμην τὸ À dimittantor illi universa peccata. Et eum anima exie- 


λείψανον αὐτοῦ πλησίον τῆς ἐμῆς καλύδης. « Et posui 
105 reliquias ejus juxta meam caybem sive lug- 
rium. » £t ep. 12: « Venimus Catidiomeam, in spi- 
ritalem locum, arbori!.us palmarum gratanter prua- 
tum. » Greece : Κατελάδομεν καλύδην σεμνοτάτην ἔχον" 
σὰν καὶ φοίνιχα πλησίον ἰδτῶσαν. « Venimus ad caly- 
bern seu tagurium maxime religiosum; quód palmam 
juxia consistentem babebat. » . 

(15) Cauta diligentia.! Vetus editio : cautem digni- 

tem. 

16) Abspes. eram. | ita recto manuscripti, et vetds 
editio ; Coloniensis, ab spe eram. Dietum abspes; ut 
exspes. 

(1) Qwe duodecies íi anno dactylorum [ructus ger- 
minabant.] Infra, apud Joannem, libello ii; n. 2, no- 
mine anonymi, eadem res paólo clarius proponitur. 
« Inveni istam. palmam afferentem mihi botryqnes 
duodecim dactylorum. Per singulos menses affert 
mihi unum botryonem, qui mihi suflicit triginta die- 
bns, et post hnnc maturatur after. » 

(48) le Dominico vel Sabbato communionem per- 
cipiebas.] Aliqui libri, et Sabbato. Grxce est : Πόθεν 
χοινωνεῖς ; Σαδβάτῳ ἢ Κυριαχῇ; Quando communicas ? 
Sabbato, im Dominlco? 

. (49) Juzta tummitatem ipsius monticelli.] Grace : 
“Ὑπὸ χάτωθεν τοῦ πτερυγίου τοῦ ὄρους. Hoc tantum lo- 
0 inihi lectus monticellus ἃ mionte, pro. monticulo. 

(20) dTec est. postulatio mea. 1 Siugulare omnino 
Ouophrti privilegium et apud Deum graiia. In Flora- 
rio sanctorum 1s. breve hujus privilegii compeu- 
dium : « Migravit ἃ s;iveulo. anno salutis 570, Mic 
evim petiit et dbtinuit a Domino ut s) quis memoriam 
ejus fecerit sea oblationes, aut pauperes p^verit in 
bomine ejus, aut memorie su: libram scripserit , 


07 8 


rit de corpore, erit munda a peecalis, quasi modo 
genitus infank. » Pfívilegia dutem héec, quia in 
quiliusdam libris verba variant, sane semper intelli- 
genda. 

(21) Et ad laudem ejus. ] tà est ín. editióne Coto- 
niensi. Veteribus deest, 
. (22) Is in &omiue Domini et ad henorem illi 
eleemosynam, ec. ] lta editio Coloniensis. Vetus : t/fe 
fro amore meo ih nomine Dómini eleemosynam. 

(25) Unde Denm placare potesi.] ita Coloniensis 
editjo. Vetus : Unde ie placare potest. IM 

(24) /Ethera scilicet angelicis canticis. resonaniia.] 
Kefertur quidem che inter ànomála imásculini gene- 
rís plurali carenmfá, hic tàmen ejus neutram plurate 
habes quod et alibi ez dthere et aere iuvenies. Vide 
Onomasticon. . 

(25) Tunicam.] Grace λευϊτονάριον. Haud dubie 
intelligitur [ebitónartum , üt apud. Metaphraitem est. 


B Quod et alibí hic oecurrit. Vide Ononiasticon. 


(26) Die undecimo.) Ita omnes editiones; et Flo- 
rari sanctorum ins. Grece tàmen est. δυδεκάτῃ, 
duodecimo. Atque ita Màrtyrologium Womanuin, Me- 
nologinm Graecum et Menza. Apud Metaphr»stem 
6st : « Erat autem dies sextus quidem decimus Pau- 
ni, nonus autem Junii mensis apud Romanos. » 
Quod quomodo inielligenduln &it , vide in Onomastico 
in mensium tabula. ' 

Quod Flurarium sanctorum ms. annum obitus 
Onapurii ponit 570; nescio unde hauserit. . 

anuscriptus Leodiensis Sancti Jacobi, ultimo ca- 
bite, habet de leónibus sepulcrum unguibus &uís 
Onuphrio effodientibus , cujus mentionetà feci ad 
Vitam saucti Pauli primi eremi cap. 15, n. 50. 
Deest hoc huic Vite, et apud Metaphrastem. 


MA 


IN VITAM SANCTI PACHOMII "PR/ELUDIA, 


ILLUSTRIUM VIRORUM: DE SANCTO PACHOMIO ELOGIA. 


Sosomenus, Hist. Eccl., lib n , cap. 13. 

108 τπἀχωμιὸς ἀρχηγὸς ἐγενέτο τῶν καλουμένων 
Υαθινισιωτῶν. σχῆμα δὲ τούτοις ἦν x«l πολιτεία ἕν τισι 
παρηλλαγμένη τῆς ἄλλης μοναχικχῆς, πρὸς ἀρετὴν μέντοι 
ὁρῶσα, καὶ τὸν ψυχὴν προσερεθίξουσα, τῶν ἐπὶ γῆς χα- 
ταφρονεῖν. ἄνω δὲ δρᾶν, ty! εὐβὰρῶς inl τὰ οὐράνια 
a opóm, ἡνῖχα τοῦ σώματος ἀπάλλαγείη, elc. 

« Pachoinius prleses (Δ ἢ 'eórudà qui γοσδητὰν Τὰ- 
binisiotz.. Quibüs Quidéin habitus érat et vite insti- 
tutio a l'eliquoFum monachorum disciplina ih quibus. 
dam rebus discrepans, in virtutis contemplatione 
siciem ments defiyeni : amimum sic tum 3d rerum 
terrenarum despicientiam , tum ad coelestium. inda- 
gauonem excitans, ut eum e cerporis custodia mi- 
graret, aditum ad coelum haberet perfacilem. » etc. 

Gennadius, de illustr. Eccles. Script., cap. 7. 

Paeliumius monachus, vir tam in. docendo quam 
in -signa faciendo apostolice gratie, et fundator 
JEgy pti coenobiorum, Scripsit. 

liegulam (b) utrique generi monaehorum aplam, 
quai angelo dictante perceperat. Scripsit et 

Ad collegas prepositure suc epistolus (c), in quibus 
aiphabetum mysticis tectum sacramentis, velut hu- 
inane cogsuetudinis excedens intelligentiam, clausit, 


solis, credo, eorum gratie vel meritis manifestatum. 


. -- 


Q Unam ad Abbatem Syrum, Unam ad abbatem Cor. 


nelium. 

Ad omnium monasteriorum praepositos, ut in. unum 
sntiquius monasterium, quod lingua ZEgyptiaea Baum 
vocatur, congregati, Paschze diem velut zeterna lega 
celebrent, epistolam unarm. 

Similiter et ad diem remissionis, quee mense Augusta 
agitur, ut in unum Praepositi congregarentur, episto 

-lam unam. E 

Ad fralres qui foras monasterium missi [ueram ope- 
rari, epistolam unam. 

.. Trithemius, libro de Script. Eccles. 

107 Bachomius abbas, et monachorum sui tem- 
poris institutor permagnificus, fundator multoruiu 
ccenobiorum, ac vir sanctissimz conversationis, 


D multis in vita et post mortem coruscans miraculis, 


cum esset vir doctus, et in divinis Scripturis eruditus, 
scripsit ad zedificationem fratrum multas epistolas, 
de quibus subject referuntur: — 

Ad Cornelium abbatem, epist. 1; Ad Syrum abbatem, 
epist. 1; Ad praepositos canobiorum, epist. 1; Ad fra- 
tres operantes, epist. 1; Regulam quoque monachorum, 
lib. 1. 

Claruit sub Valentiniano et Theodosio priucipibus, 
anno $90. 


237 
DE DIONYSIO EXIGUO HUJUS VITJ.E INTER- A 
PRETE. 


Cassiodorus, Instit. divin. cap. 25. 


Dionysius monachus, Scytha natione sed moribus 
omnino Romanus, in utraque lingua valde doctissi- 
mus, reddens aciionibus suis, quam in libris Domini 
legerat zguitatem; qui Scripturas divinas tanta eu- 
riositate discusserat atque intellexerat, ut undecun- 
que interrogatus fuisset, paratum haberet competens 
sine aliqua dilatione responsum ; qui mecum dialecti- 
cam legit, et in exemplo gloriosi magisterii plurimos 
annos vitam suam, prestante Domino, gloriose trans- 
egit. Pudet me de consorte dicere quod in me ne- 
queo reperire. 

Fuit enim in illo cum sapientia magna simplicitas, 
eum doctrina humilitas, cum facundia loquendi par- 
eitas ; ut in nullo se vel extremis famulis anteferret, 
cum dignus esset regum sine dubitatione colloquiis. 
Interveniat pro nobis, qui nobiscum orare consueve-- 
rat; ut cujus hic sumus oratione suffulti, ejus possi- 
mus nunc meritis adjuvari. 

Qui petitus a Stephano episcopo Salonitano, ex 
Grzeis exemplaribus Canones Ecclesiasticos (d) mori- 
bus suis, ut erat planus atque disertus, magna elo- 
quentix luce composuit, quos hodie usu celeberrimo 
Ecclesia Romana complectitur. Hos etiam oportet 
vos assidue legere, ne videamini tam salutares Ec- 
elesiasticas regulas culpabiliter ignorare. 

Alia quoque multa ex Greco transtulit in Lati- 
num (e), qua utilitati possunt Ecclesix convenire. Qui 
tanta Latinitatis et Graecitatis peritia fungebatur, ut 
quoscunque libros Grzcos in manibus accipere!, La- 
tine sine offensione transcurreret, iterumque Latinos 
Attico sermone relegeret, ut crederes hoc esse con- 
scriptum, quod 03 ejus inoffensa velocitate fundebat. 

Longum est de illo viro cuncta retexere, qui inter 
reliquas virtutes hoc habuisse probatur eximium, ut 
cum se totum Deo tradidisset, non aspernaretur 8:e- 
colarium conversationibus interesse. Castus nimium, 
eum alienas: quotidie videret uxores ; mitis, cum fere 
gentium vesano turbine pulsaretur. Fundebat lacrymas 
motus compunctione, cum audiret garrula verba 189» 
titi. Jejunabat sine exprobratione prandentium , et 
ideo conviviis gratanter intererat, ut inter corpora- 
les epulas inquisitus, spiritales copias semper exliibe- 
ret. Quod si tamen aliquando comederet, parvo qui- 
dem cibo, sed tamen escis communibus utebatur. 188 
Unde summum genus zstimo patientiz, inter huma- 
nas esse delicias, et abstinentiz custodire mensuram. 
Sed, ut bona mentis ejus infucata laude referamus, 
erat totus Catholicus, totus paternis regulis perseve- 
ranter addictus, et quidquid possunt legentes per 
diversos quarere, in illius scientia cognoscebatur 
posse fulgere. Cujus nomíni aliqua pravi homines 
calumniose nituntur ingerere, unde sua videantur 
errata aliquatenus excusare. Sed ille jam szxeuli per- 
versitate derelicta, prestante Domino, in Ecclesise 
pace sepultus, inter Dei famulos credendus est habere 
consortium. 


B 


C 


D 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


224 


V. Beda, de ratione Temp., cap. 45. 

Primi decemnovennalis circuli versu temporum 
ordo przfigitar, quem Graci caleulatores a Diocle- 
tiani principis annis observavere ; sed Dionysius, ve- 
nerabilis abbas Roman: urbis, et utriusque lingus, 
Grece videlicet et Latine, non ignobili przditus 
scientia, Paschales scribens circulos, noluit eis (sicut 
ipse testatur) memoriam impii persecutoris innecte- 
re, sed magis eligit ab incarnatione Domini nostri 
Jesu Christi tempora pranotare, quatenus exordium 
spei nostrae notius nobis existeret, et causa repara- 


Jionis humanz, id est, passio Redemptoris nostri 


evidentius eluceret. 
Sigebertus , catalogo illustr. Eccles. Script. , cap. 91. 

Dionysius abbas Romanus, cognomento Éxiguus, 
gemina seientia Grzece et Latine clarus, transtulit de 
Gr:co in Latinum  Proterii (f) Alexandrini episcopi 
scripta ad Leonem papam de celebrando Pascha in 
anno Domini 455. Transtulit etiam de Grx»co in La- 
tinum librum. Gregorii Nysseni de conditione *tomi- 
nis (g), et Vitam Pachomii abbatis (h). Scripsit et ipse, 
post Cyrillum, Cyclum quinque cyclorum, incipiens 
ab anno nati Jesu Christi 552. qui est ultimus annus 
magni cycli, qui est annorum pxxxn semel exacti 
ἃ nativitate Christi, etc. 

Trithemius, libro de Script. Eccles. 

Dionysius, abbas Romanus, cognomento (ut fertur) 
Exiguus, vir certe ingenio et scientia magnus atque 
clarissimus, in Scripturis sanctis eruditus, et in disci- 
plina sxcularium litterarum nobiliter doctus, Grz&co 
et Latino eloquio clarus, computista et calculator 
temporum egregius. Scripsit Latino sermone non- 
nulla opuscula, de quibus ego tantum reperi subjecta : 

Cyclum Paschalem maguum aunorum vxxxn, lib. 1; 


. De ratione festi Paschatis, lib. 1; Paschatis festi ra- 
tionem. 


De exteris (i) nihil repperi. Transtulit autem de 
Grzco in Latinum : Vitam sancti: Pachomii abbatis ; 
librum quoque Gregorii Emisseni , de conditione homi- 
nis ; et scripta Proterii, Alexandrini episcopi, αὐ Leo- 
nem papam (j). Et quedam alia (k). 

Inchoavit autem Cyclum suum anno Domini 532, 
qui fuit ultimus annus magboi cycli paschalis, qui se- 
mel exactus in eumdem semper revertitur. 

Claruit ergo sub Justiniano imp. magno, anno Do- 
mini 540 . 

Idem de Viris illust. ord. sancti Benedicti, lib. n, cap. 4. 


Dionysius, abbas Romanus, cognomento Exigui, 
vir in divinis Scripturis valde eruditus, et in svcula- 
ribus litteris peritissimus , calculator ei geometer 
insignis, Greco et Latino instructus" eloquio : qui 
doctring sus magnam apud veleres aucioritatem 
consecutus, edidit non spernenda opuscula, de qQui- 
bus pauca ad meam notitiam pervenerunt : 

De ratione Pasche librum. 109 Cyclum quoque 
magnum quingentorum. (riginta dworum | annorum. 
Epistolas etiam | nonnullas composuit. 

De Greco in, Latinum transtulit : Seripta Proterii 


Alexandrini ad Leonem papam de Pascha celebrando; 


225 


iN VITAM SANCTI PACHOMII PRAELUDIA. NOTATiO. 


226 


Et librum Gregorii. Emisseni de hominis conditione ; A Exstat ejus praefatio ante Vitam sancti Pachomii : 


Vitam quoque sancti Pachomii Latinum fecit, 

Claruit anno Domini.570, 

Baronius, Notat. ad Martyrol. Rom. , 44 Maii. 

Pachomii preeclaros res gestas Grece conscriptas 
Dionysius, abbas Romanus, Exiguus cognomento, 
Latine convertit ante annos pius mille ac centum. 


habes eam in prima parle Vit» sanctorum Patrum, 
capp. 94. Miramur eam a Lipomano et Surio preter. 
missam; qua, ut tanti. viri ingenii laudatissimi mo- 
numentum, pretereunda non fuit; qualis enim quan- 
tusve sanctitate et eruditione fuerit, consule Cassio- 
dorum illi equalem, lib. Instit. ad lect. divin. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(a) Pachomii.] Martyrologium Rom. 14 Maii: 
εἴη Agypto, saneti Pachomii abbauis, qui plurima 
jn ea regione monasteria erexit, εἰ regulam mona- 
chorum scripsit, quam angelo dictante didicerat. » 
Menologium Gracum, 15 Maii : « S. P, N. Pacliomii 
Tabennesiote. Fuit Pachomíus sanctus ex Thebaide 
inferioris AEgypti, Constantini Magni temporibus. 
Habuit autem parentes idolorum cultores : conversus 
3utem ad Christi fidem baptisinum suscepit, el mo- 
pnasticam vitam amplexus ad eremum aceurrit, ubi 
perfectam vitam assecutus, virtutibus et miraculis 
clarus, multos sibi sectatores effecit, ut antequam ex 
hac vita decederet, monachorum, qui per illum ef- 
fecti sunt, mille et quadringentorum nuierus effe- 
clus sit. » Menxa etiam, 15 Maii, accuratiore com- 
pendio Vitam ejus comprehendunt. De hoc etiam 
Beda, Usuardus, Rhabanus, Ade, Notkerus, qui sua 
ex Gennadio, qua habes in elogiis, expresserunt. 

De lioc eodem Pachomio Palladius c. 98; Sozom, 
libro i1, cap. 15; Niceph., lib. ix, capite 14; Vin- 
centius, Spec. histor. lib. xvi, capite 82, et lib. 
xvin, cap. 47; Antonin., part. uj, tit. 15, cap. 11, 
. $ 4; Peirus Equilinus episcopus in Catal. sanctorum, 
lib. 1v, c. 171 

Nomen Pachomii, monachorumque ab eo institu- 
. torum disciplinam, Athanasius primus in Urbem ad- 
vexit, ut auctor est sanctus Hieronymus, ep. 10, ad 
Principiam. ' 


De tempore ejus obitus Sigebertus Mirzi , 1n Chro-- 


nico, anno 8 Arcadii et Honorii, quem Christi statuit 
405, aliis editionibus sequenti anno ponentibus : 
« Pachomius abbas annum 110 agens, in virtutibus 
consummatur, » 

Alius est Pachomius confessor apud Heraclidem, 
in Paradiso, cap. 11, qui in Scete vixit ; qui Palla- 
dio, Lausiacz Historia cap. 29, dicitur Pachon. de 
quo Pacliomio Petrus, supra, libro 1v, cap. 172. 

Alius quoque Pachomius episcopus et martyr apud 
Eusebium, libro virr eccles. Hlist., cap. 14, de quo 
Petrus, supra, lib. xi, c. 32. . 

(δ) Hegulam.| Regulo hujus aliquod breviarium 
liabes bic in Vita Pachomii, cap. 22. integram eam 
primus, quod sciam, edidit Achilles Statius Lusita- 
nus, Romanis hzeredum Antonii Bladii typis, anno 
Dowini 1575; deinde anno 1588. Petrus: Ciaccon 
eam correctiorem typis quoque Romanis dedit, et 
Cassiano a se recensito adjunxit. 

]psam Pachemii regulam J/Egyptiace ^ scriptam, 
translatam in Grzaicum, Laune reddidit sanctus Hie- 
ronymus, regante Silvano monacho, eo tempore quo 
sancia Paula ex hac luce migravit, Honorio vt et Ari- 


. (c) Epistolas.] Nulla harum epistolarum, quarum 
quidem mihi notitia sit, preter przliminares ante 
alia opuscula, hodierno die exstat. 

(d) Canones ecclesiasticos.] Prodiere hi olim cano- 
nes Moguntiz in-folio, anno 1525; deinde Lutetizm 
Parisiorum in-8", anno 1609, in qua posteriori edi- 
liune ex bibliotheca Nicolai Fabri nabes ipsius Dio- 
nysii epistolam ad Stephanum episcopum Salunita- 
Dum, qua breviter exprimit, quidquid canonum ipse 
converierit ac ediderit. « Ac in. primis quidem ca- 
nones 1106 Apostclorum e Greco; deinde regulas 
Nicenw synodi, et deiuceps omnium conciliorum, 
Sive qua antea, sive qua posunodum facta sunt, 


B 


usque ad synodum cr pontificum, qui apud Consian- 
tinopolin convenerunt, sub ordine numerorum, id 
est a primo capitulo usque ad 162, sicut habentur in 
Groca auctoritate, digessimus. Tum sancii Chalce- 
vouens 8 concilii decreta subdentes, in his Gracu- 
rum canonum finem esse declaramus. Ne quid prz- 
terea notiliz: vestr.e credaimur velle subtrahere, sta- 
tutà quoque Sardicensis concilii atque Afrieani, quae 
Latiue sunt edita, suis a nobis numeris cernuntur 
esse dislincta. » 

Ce), Multa. ex Greco transtulit ἐπ Latinum.] Quas 
illa sint, quia Cassiodorus non exprimit, babes ea 
hic parim apud Sigebertum, Partim apud Trithe- 
mium. 

(f) Proterii.] Scripta hiec, seu epistola ad Leonem 
papam nuuc non exstant. Quot fuerint, et quid con- 
tinuerint, clarius explicant sequentes auctores. Sige- 
bertus, in Catalogo illustr. Eccle-ig Scriptorum, cap. 
26. « Proterius, Alexandrinus episcopus, scripsit et 
ipse ad Leonem Papam, dubitantem de celebrando 
Pascha illius anui ; qui cum esset embolismalis, pu- 
tabatur ab aliquibus esse commuuis. » Anuus ille 
erat 455, ut hic habet Sigebertus in Dionysio Exi- 
guo. De eodem Proterio etiam Isidorus, Catalogo 
illustrium Ecclesiz Scriptorum, cap. 10 : « Proterius, 
Alexandrina antistes Ecclesie, scripsit epistolas ad 
Leonem Romane sedis episcopum, de festivitate 
Paschali. Hunc autem Leonis Augusti temporibug 
Dioscori h3xretici successores, aucto!e Timotheo, 
seditione facta crudelissime peremeruut, ipsumque 
Timotheum sibi pro Alexandrino episcopo posue- 
runt. » Trithemius, catalogo illustrium Eccl. Scripto. 
rum : « Proterius episcopus Alexandriuus, vir tam 
in divinis Scripturis, quam in secularibus litteris 
eruditissimus , theologus et compuiista insiguis , 
quem Leonis Augusti teinporibus, successores Dio- 
scori hzretici, seditione facia auctore Timotheo cru- 
deli:er peremerunt, ipsumque Timotheum in lo-um 
ejus pro Alexandrino episcopo idolum erexerunt. 
Scripsit inter czetera : Ad. sanctum. Leonem papam, 
de celebratione Pasche, epist. a1; Ad Hilarium, de 
eudem re, epist. 1: Quoniam sanctitas vestra orta, 
epistolas plures ad diversos; et quedam alia. 

Claruit sub Leone imp., an. Domini 460. 

(9) Librum Gregorii Ngysseni de Conditione ho- 
mints.| Prodiit hic liber Dionysio Exiguo interprete 
inter Nysseni opera éx Episcopii officina, anro 1562, 
cui hon est praefixa Joannis Cononis epistola, qua se 
interpretationem eam nonnihil emendasse quibusdam 
in locis profitetur, idque de fragmento Grzco, . ut 


᾿ existimavit Lewenclavius. Alieri enim. Nysseni libro 
steneto coss., anno Domini, juxta Fastos Onuphrii, D ibidem ea epistula ρει χα est. Deinde idem Lewen- 


mostra multo est auctior. De 


clavius typis Joannis Oporini Basilee, auno 15267, 
in-8", lune eumdem Nysseni librum Gracolatine e 
sua versione dedit. Non rectc apud Trithemium eet 
Emisseni pro Nysseni. 

(^) Vitam. Pachomii abbatis.] Hxc est illa quae 
hactenus iuter Vitas Pavrum [uit circunilata. Eandem 
ex Greco traustulit Gentianus Herveius, quam habes 
apud Aloysium Lipomanum, tom. VI de Vitis San- 
ctorum, et Laurentium Surium, tomo lil, qux baec 
qua vide hic, infra, 
post numeruin 2. | 

(ἢ De cateris.] Exstat in Bibliotheca nostra Lo- 
vaniensi Dionysii Exigui Ms. epistola ad Eugypiuu 
monachum. 


297 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


2 


Citatar et ejusdem epistola ad Petronium episco- A riensem ez Dionysii Exigui interpretatione, cum ejus- 


pum, apud Petavium, in Epocba annorum. 

(4), Legnem popam.] Ex hoc Trifhemii loco Gepe- 
brardus, Chronologig süz lib. mj, existimavit Dio- 
hysiüm hunc víxisse tempore Leonis t pap; quod 
non rite intelligens Trithemium, crederet Pionysiuni 
librum suum, quem ex Prolerio verterat, Leoni papz 
dedicasse. Non hoc vult Trithemius, sed potius Dio- 
nysium vertisse Proterji librum, quem ipse Proie- 
rius Leoni papx miserat. Ita enim ille et hic, el cla- 
rius in catalogo illust. Eceles. Scriptorum, in Pro- 
terio : « Scripsit (Proterius) inter cietera Ad sanctum 
Leonem papatn, de celebratione Pascha epistolas ui. » 

Gravius labltur Lewenclavius, qui Dionysium 
Nysseni de opificio hominis interpretem existiuavit 
vixisse annis abhinc cccc. 

(k) Et quedam alia.] Invenio, przter jam citata, 
Proócium Constantinopolitanum Griecolatinum, Dio- 
nysio Exiguo interprete, cum praliminari ejusdem 
epistola ad Felicianüm e( Pastorem, quem edidit 
Joannes Sichardus in Antidoto coutra hzreses, in- 
fol., Basilee, apud Henricum Petrum, anno 4598, 
queni post Latine tautum Bibliothecze Patrum, tomo 
Jl, inseruit Margarinus de'[a Digne. 


dem pre»fatione ad foannem ét Leontiui : quarum 
epistolarum non meminere auctores. bie citati, qui 
catalogum illustr. Ecclesias Script. texuere. 

Lovàuii, iu Collegio nastró, ést ejusdeni Diong;ii 
versio ms. operis Nyséeni de Natura hominis. ' 

1 Aue hoctenus tum de Pachomie ipso, 
tum ye Vite ejus interprete. Sed guis Yiye ejus 
auctor? "NN 

loysius Lipomanus, tomo VI de Vitis Sanctorum, 
et Laurentius Suriu:, tomo ill, Vitaro Pachomii Me- 
taphrastz inscribunt'autori. Sed longe νιον liu- 
jus Vit: auctor índagandus est. Siquidem Mélaphra- 
Sles vixit circa annum 950, Dionysids vero Vita hü- 
us inlefpres cirea annum 530. ^ ^ " — " ^ 
Auélor Grecus, quiquí est, fuit. ipsi Pachomig 
synclironus; Nam, cap: 10 Vit hujüs, οἷν 5δό acce- 
isse quz scribit ab iis qui Pacliomio eonvixere. 
* Metaphrastes, etsi ad verbuni, ut a primo auctore 
Vita composita est, eam exprimat, multa tamen ca- 
pita inserta habet quz apud Dionysium vetustum in- 
(ferpreteth non conrparent: qualia sunt apud Meta- 
lirastein capita omnia a 40 usque ad 57 Inclusive ; 
tem a 75 ad 78 inclusive; rursus caput 85 αἱ 86: 


flabes in eodem Autidoto duas Cyrilli Alexandrini 


postremo 90. Unde videtur Metaphrastes in perfe- 
epistolas ad Successum episcopum Isaurie Diocmsa- MN 


liora exemplariá iucidisse, ' 


MATE ΧΙ 


VITA SANCTI PACHOMH 


ABBATIS TABENNENSIS, 
AUCTORE GRECO INGERTO, INTERPRETE DIONYSIO EXIGUO ABBATE ROMANO. 


PROLOGUS DIONYSH EXIGUI HYTERPRETIS. 


Dominz (1) venerang:e mibi, et in Cbristo quoque magnilicentissima Dionysius Exiguus. 

Pio venerationis vestree proposito, qua valui facultate, respondi, sancti Pachomii Vitam, sicnt in Gra:co 
reperta est, lide translatoris exsolvens : in qua re cum diu me morantem vestra compulisset auctoritas, in« 
tegrum non erat ut qui reus jam sponsionis exstiteram, promissa differrem, praesertim vobis, qua yotu 
potius quam vires attendere coneuevistis, Plura namque per Christi gratiam legenda simul atque imitanda 
peragentes, avida voluntate beatorum Patrum cupitis instituta cognoscere, quatenus eorum studiis facta 
propria eomponentes, futuris saeculis documentum divini muneris singulare przstetis; fatemini quippe 
maximam vos operam dare yirtulibus, quas diligitis in couversatione sanctorum, quibus etiam illustrium 
operum qualijate cobzeretis ; quia virtutem nullus amat, nisi qui sequitur, et similitudo morum magnum 
profert conjunetionis indicium : sicut e contrario vita dispar grandis est et in ipsa sanguinis affünilate 119 
discordia. Sic frequenter inter propinquos prava succedunt odia, sic jurgia vescuntur infensa, sic usque ad 
sanguinem &zyit iuexplebilis et esxeea malitia, dum bonis invident pravi, liberalibus cupidi, quietissimis 
turbulenti, studiosis inertes, placidis implacabiles, tranquillis immites, modestis temerarii, Sapientibus 
atulti, simplicibus callidi, mitíssimis quoque furiosi. Sed melius borum mores apostolica tuba redarguit ; 
nam cum novissimorum perieula temporum gentium Doctor exprimeret, intulit, dicens : Erunt enim hommes 
setüctipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, 
sine pace, criminatores, incontinentes, immiles, sine benignitate, proditores, protervi, tumidi, volupaem auia 
(gres magis quam Dei (11 Tim. ii). Hie beatissimus Paulus qus superius diffuse protulit, mira brevitate 
collegit; ostendegs eos ideo tales fore, quia voluptatum amatores existerent, et quia vitigsissimis se cupi- 
ditatibus subjugarent. Hinc enim mala cuncta proveniunt, dum Deus contemnitur, voluptates Verg aman- 
tur. Per lige diabolus illicit ut decipiat, delectat ut fallat, blanditur ut perimat ; ei ne futura ptasseu bas, 
£alestia terrenis, sterna brevibus anteponantur, insistit : Voluptatum, inquit, emalores magis quam Dei, 
habentes speciem quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes (Ibid.), hoc est, tantum nomipé yidentur 
esse Christiani, non opere, qui etiam velut interiores hostes pejus quam exteriores savviup!, e4 in. Écclesia 
constituti pia Ecclesie membra discerpunt. (juos Apogiolus nos protinus vitare precepit, nt ab eorujn 80- 


999 VITA SANCTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 450 


eietalo, nen tam loeorum quam morum diesimilitudine dividamur. Nec videatur cniplam mirum, quod hu- 
jusmodi pestes (2) justis hominibus adversentur, quando pleni dolis, pleni fallaciis sibi quoque non par- 
eant, et secum ipsi pleromque dissentiant. Taleg expertos vir beatus atque gloriosus genitor vester (2) Do- 
minus meus, non solum patienter ac fortiter insectationes eorum semper pro justitia pertulit, sed etiam 
felice fine pro veritate (qua Christus egt) constanter atque sublimiter tetius inundi adversa superavit. Gu- 
jus perfeetam vite regulam sanctorum meritis propemodum consonantem nimis exopto perfectorum viro- 
Tum docta atque fecunda oratione perseribi, ut tanta claritudo vestri generis, tantumque decus ex aliqua 
noscatur parte, et virtus admiranda viri vix antiquis effebilis, qux favente Ghristo a vobis hxreditario jure 
perficitur, lectionis officio posteris intimetur. 

JMirologus auctoria. 

Dominus noster Jesus Christus, sapientiz fons, et gcientize verum lumen, verumque Dei patris Verbut, 
per quod facta sunt omnia, sclens infirmitatem nostram ad peccata pronam atque przeipitem, plura circa nos 
remedia su2 pietatis ostendit. Abraham namque pater noster, cum divinis jussis obtemperauis, filium suum 
offerret in sacrificio, plaeuit Deo, et merito fidei mox et heredem recepit et premium (Gen. xxn). Cui etiam 
per semetipsum Deus juravit, dicens : Nisi benedicens benedixero.te, et multiplicans multiplicabo te sicut 
stellas cceli in multitndinem, et sicut arenam que est ad oram maris innumerabilis. Et iterum : [n semine 
tuo benedicentur omnes gentes terrae (1bid. ). De quo semine manifeste nos edocet Apostolus, dieens : Non 
dicit et seminibus, quasi in multis, sed quasi in uno, et semini tuo, quod est Christus (Gal. m). Omnes 
e'iam saneti prophelse, tantz salutis. arcanum revelante Spiritu sancto, prsvidentes , scientesque Deum 
nullo modo posse mentiri, ad sanandos languores nostros coelestem medicum nuntiabant esse venturum, 
atque ut celeri praesentia sua prospiceret humano generi, continua supplicatione poscebant. At misericors 
Deus, qui pia vota semper antevenit, nec unquam deserit eos qui se toto corde quzsierint, promissiones suas 
novissimis diebus implevit, mittens Filium suum natum ex muliere , facium sub lege, 119 qui pro gimili- 
tudine mortalitatis nostrze corne pateretur, eumque qui labebat mortis imperium sua morte 'destrueret 
(Hebr. n). Denique divinitate sua manens impassibilis, à corruptione atque interitu nos redemit, eta vincu-- 
lis absolvit insolubilibus inferorum ; perfectaque dispensatione nostre redemptionis, omnihus gentibus per 
iavacrum regenerationis peccatorum indulgentiam contulit, cunetosque ad veram fidém per doctrinam apo- 
st«licam confluentes, juxta illad quod in Evangelio ait, Euntes docete oinnes gentes, baptizantes eos in no- 
mine Patris, et Filii, et Spiritus sancti (Matth. xxvm), greiniis infinita» pietatis sud amplexus est. 

Jgitur cum per universam terram Evangelii przeconia coruscarent, et plures ín adoptionem filiorum 
per gratiam Christi copeurrerent, inimicus humani generis vehementer exarsit ; multoque severiora ten- 
tauonum przlia, quam prius servis Dei excitaverat, nisus est. commovere; suspicatus infelix quod posse 
nobis iter indulgentia ccelestis obstruere. Sed hac i ipsa iptentione & $ua deceptus est et elisus. Adjutorio 
pamque divini muneris, a fidelibus et vigilantibus virium ejus proteruntur insidic, ut ipsi quidem con- 
fusio, famulis autem. Christi perennis gloria comparetur. Nam juxta Domini permissionem, cum ad 
examen patientize ac fidei eorum qui spiritualia bella prudenter exercent, pagani imperatores existe- 
rent, et ubique contra Christianos persecutionis procella desviret ; malti ápud Agyptum martyres 
sancti per varia supplicia usque ad mortem in Christi nomine perstiterunt, et 'simul eum Petro Alexan- 
drine civitatis episcopo, perpetuas coronas et immortalia premia sunt adepti. 

Crescebat autem in dies fidelium multitudo, et per omnia loca mirabiliter' augehatur ; nec non ecclesiz 
quam plurime et martyrum memorie construebantur impensius ; monasteria quoque frequentissima 
eorum qui continentie studentes, renuntiaverunt szculo, solitudinis ipsius secreta decorabant. Hi 
namque qui de gentibus in Christo crediderant, considerantes martyrum' passiones, eorumque sinceram 
circa. Christum confessionis affectum, ecperunt et ipsi per gratiam Domini sanctorum vitam conversa- 
tionemque seciari, el hujus institutionis esse, ut etiam his fllud aptaretur Apostoli : Circuierunt in me- 
lotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati, afflicti, quibus non erat dignus mundos, in solitudinibus 
errantes et montibus, in speluncis et cavernis terre (Hebr. xi). Quietem. denique solitudinis appetentes, 
gaudia propria salutis ac fidei divino munere sunt "consecuti, cx:terisque mox exempla sublimioris vita: 
Saeratiorisque préebuerunt. Omnibus enim terrenis exuti negotiis, adhuc morantes in corpore, angelorum 
z:mulati sunt sanctitatem : per quam fastigia scandentes celsa virtutum, ultra admirationem enituere mor- 
talium, ita ut jn. nullo prorsus antiquissimis Patribus inferiores existerent : tequiparantes etiam iorum 
merita qui pro nomine Christi Jesu Domini nostri certaverunt usque ad sanguinem, invisibilium hostium 
molimina destruens, de quibus ait Apostolus : Non est nobis colluetatio adversus carnem et sanguinem, sed 
adversus principatus et potestates, contra mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritalia nequitie in 
caelestibus (Ephes. vi). Quorum multiformes przcaventes incursus, et caput serpentis antiqui forliter con- 
tereites, sempiternis przmiis sunt potiti, de quibus scriptum est : Quod oculus non vidit, nec auris audi- 
vit, nec in cor hominis ascendit quz preparavit Deus diligentibus se (/sa. Lx ; 1 Cor. n). 


VITA, 


Cap. PRIMUM. — Erat per id tempus beati Antonii À responsa non redderent: tandeniue immundo splt- 


Vita cunctis δὰ imitandum praeclare proposita, qui 
magni Elie atque Elisei, necnon et saneti Joannis 
Bapiisiz emulator existens, secreta interioris eremi 
studio sectatus est singulari, vitamque coelestium 
iu terris gessit amore virtutis. Cui sanctus Athana- 
gius, Alexaudrin:x civitatis antistes, proprio stylo te- 
stjmonium prebuit : dignus sane relator conversatio- 
nis Autonii, qui juxta supplicationem fratrum, vitau 
ejus pro multorum commoditate perscriberet, et 
semulandum eum viris spiritalibus exhiberet. In quo 
opere sancti quoque Patris Ammon (4) meminit, a 
quo per Dei gratiam primum jacta sunt fundamenta 
conversationis eorum fratrum qui nunc in monte 
ΝΙ είς commorantur, necnon et Theodorum, san- 


ritu revelante, cognovit pueri Pachomii causa inso- 
lita provenisse silentia, atque in hxc verba prorupit 
attonitus : Quid inimicus deorum huc venit? procul 
hine eum procul pellite, et quantocius amovete. 
Quod cum parentes ejus audissen!, eumque $uo con- 
spexissent separari consortio, nuerore magno repleti 
sunt : eo przcipue, quod inimicus deorum tali fuis- 
set eontestatione declaratus. Ambigebant ergo pa- 
rentes ejus, quid de eo fleret, quia et antea cum pau- 
lulum degustasset de vino Lbationis demonum, prc- 
tinus evomuerat illud. Hzc itaque cum se videreut 
non posse discernere, quieverunt. Instabant autem 
ut /Egyptiacis imbueretur litteris, et antiquorum 
studiis informaretur 


etum admodum virum, qui cum sene prefato fuerat, Β Car. 1V. — Eodem tempore Constantino posi 


idem nobis pontifex indicavit; quem singulari ac 
perfecto proposito et fide non ficta Deo subditum mul- 
liplicia retulit diaboli machinamenta superasse. lgi- 
tur ubique divina gratia copiose diffusa, illud quod 
in Psalmis scriptum canitur, declaravit expletum : 
Vieitasti terram, et inebriasti eam, multiplicasti lo- 
eupletare eam (Psal. Lxiv). Nain. pro tristitia et ge- 
mitu, gaudium provenit et leüiia; et pro solli- 
citudine atque miseria, felicitaà securitasque suc- 
cessit. 

Hinc itaque Patres monachorum, viri mirabiles, 
ju universis propemodum regionibus 1144 exstite- 
rünt, quorum nomina in libro viventium probantur 
ascripta. Paucissimi sane tunc. adhuc per Egyptum 


persecutionem in imperio perdurante (5), et contra 
tyraonum Maxentium (6) gerente przlium, prece- . 
pta regalia cucurrerunt (7), ut lectissimi quiquo 
juvenum ad tirocinii militiam ubique tenerentur (8) : / 
inter quos et Pachomius annos natus viginti deteutus 
est, ut ipse postea retulit. Cumque navi fuisset inter 
alios ad peregrina transvectus, ad civitaten! quam- 
dam (9) vespera urgente delati sunt. Cives ergo loci 
illius, videntes tirones arctius custodiri (10), et quid 
illis accidisset edocti, pietate moti sunt, et, juxta 
maudatum Christi, solatia in maximo murore posi- 
tis, el necessaria corporis attulerunt. Tunc Pacho- 
mius animadvertens quod ab eis factum est, et nimis 
admirans, ab his qui simul aderant inquirit qui sint 


et Thebaidau monachi esse ferebantur. Post perse- (ὦ viri isti, sic erga misericordiam atque humilitatem 


cutionem uamque Diocletiani et Maximiani crudelium 
principum, multitudo gentium intravit (Rom. xi), 
sicut divinitus pro:ordinatum est, et fecunditas Éc- 
clesi; fructus amplissimos coepit exhibere, sanctis 
episcopis juxta doctrinam tunc apostolicam, iter fi- 
dei sincera quoque conversatione monstrantibus. 
Car. Il. — Per idem tempus Pachomius quidam, 
secundum ritum ac traditionem parentum gentilis, 
apud Thebaidam commanens, divina gratia guber- 
nante, Christianus effectus est. Hic ab adolescentia 
sua przcipuam frugalitatis dicitur arripuisse virtu- 
tem. ldeirco autem pro gloria Christi, qui nos de 
tenebris vocavit ad lucem, et pro utilitate eorum 
qui ista lecturi sunt, strictim conversationem ejus 


prompti ac faciles ; audivitque Christianos esse, qui 
cirea omnes, et maxime peregrinantes, impenderent 
prona liberalitatis officia. Sciscitabatur autem quid 
ipsa sibi velit appellatio nominis Christiani; dictum- 
que est ei et homines esse pios, et vera cultores 
religionis, credentes in nomine Jesu Christi fllii Dei 
unigeniti, cunctisque pro viribus benefacientes, et 
sperantes a Deo retributionem bonorum operum in . 
futura vita percipere. Hzc audiens Pachomius, corde 
compunctus est ; et illustratus divino lumine, Chri- 
slianorum miratus est fidem; atque diviui timoris 
ighe succensus, paululum prasentium conspectibus 
sese subtraxit; et ad coelum manus elevans, ait: 
Omnipotens Deus, qui fecisti ccelum et terram, si 


qu$ fuerit a parvulo, refero, quia a tanta perfe- D respiciens respexeris ad precem meam, et sancti tui 


ctione ejus initia quoque ipsa non discrepant. 

Car. lll. — Hic etenim cum adhuc puer esset, 
cum parentibus suis ad simulacrum quoddam dz:mo- 
nis super ripam Nili fluminis collocatum, tanquam 
victiiuas oblaturus advenit. Cumque sacerdos impu- 
rissimus sacra sacrilega solito celebrare voluisset, 
przsentia Pachomii daemonis prorsus evanuere pre. 


Migia. Tum diu multumque idem sacerdos hasitans, 


p modum simulacri, quod colebat, mansit immobi- 


s; vehementer admiraus cur solemnia demones 


Dominis mibi veram contuleris perfectamque regu- 
lam, atque ab hac me conpede moeroris exemeris, 
servitio tuo me tradam cunctis diebus vita mez, et 


'&preto szeculo jugiter tibi adhaerebo. Qua cum oras- 


Sel, ad suos reversus est comites; et die sequenti 
de civitate illa pro'ecti sunt. Cumque diversa loca 
navigio circuirent, si quando Pachomium voluptas 
corporis et mundana titillasset illecebra, nimis aver- 
sabatur, sponsionis suz memor, qua se Dortuo ser 
viturum esse devoverat. Nam divina gratia suífra- 


L 


255 


castitatis. 


Car. V. — Igitur. Constantinus imperator pietate 
86 fide, qua Christo eredidit, victoriam de hostibus 


consecutus, tWrones jussit absolvi. Sic Pachomius 


optata sibi libertate concessa, protinus ad Thebaidis. 


ulteriora regreditur , οἱ ingressus ecclesiam, quae est 
jn vieo, cui cognomen est Chinoboscium (11), fit 


illico catechumenus, et post paululum gratiam lava-- 


cri vitalis adipiseitur. Et ipsa nocte, qua mysteriis 


sacris imbutus est, vidit in somnis veluti rorem co^ 


litus allapsum suam 1eplesse dexteram, et in mel- 


lis (12) crevisse pinguedinem ; audivit quoque vocem. 


dicentem sibi : Considera, Pachomi, quod geritur. 
Est enim 115 hoc signum gratie, quz tibi a Chri- 


VITA SANCTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 
* gante, jam ab annis puerilibus amator exstiterst A cravit (44). Morabantur ergo simul, abstinenti: at- ὸ 


234 


que precibus operam dantes. Texebant quoque cili- 
cia, et laborabant manibus suis, juxta beatum Apo- 
&tolum, non tantum prosua refectione vel requie, sed 
ut haberent unde tribuerent necessitatem patienti- 


ἣ 


bus (Ephes. 1v). [η vigiliis etiam cum nocturnas 0Γ8- . 
tiones celebrarent, si quando senior vidisset somno . 
Pachomium premi, educens eum foras, arenam por- - 


tare pracipiebat de loco ad alterum locum;et tali 
exercitio mentem ejus gravatam somni pondere su- 
blevabat, instituens ac formans eum, ut sollicitus 
esset in precibus, dicens ei : Labora, Pachomi, et 
vigila, ne quando (quod absit) ab hoc nunc incepto 
proposito teamoveat is qui tentat, et inanis fiat labor 
noster. Quze cuncta Pachomius obedienter ac solli- 


sto collata est. Hinc itaque divino inflammatus affe- pg cite suscipiens, ac de die in diem sanctze continentiae 


eiu, et ex dilectionis jaculo salubri vulnere saucia- 
tus, totum se disciplinis atque institutionibus divinis 
subjugavit. 

Ca». Vl. — Audivit autem quemdam anachoreiam, 


oni nomen erat Palemon (12), intra eremi secreta 


Domino servientem ; ad quem confestim, cum eo 
eupiens babitare, perrexit, οἱ pulsans ostium cel- 
lul2 ejus, precabatur ingressum. Cui senex aliquan- 


. tulum patefaciens aditum, dixit : Quid vis? aut quem 


quaeris? Erat enim severo aspectu, propter quod 
multo tempore solitarius vitam rigidas conversationis 
exegerat. Respondens autem Pachomius, ait : Deus 
me misit ad te, ut monachus flam. Cui senior : Non 
potes hic, inquit, monachus fleri; non enim parva 


res agitur, si veri monachi conversatio casta pense- ( 


tur ; nam plores huc dudum venientes, affecti tedio, 
perseverantie non tenuere virtutem. Et Pachomius : 
Non sont, inquit, 2quales omnium mores. Idcirco 
precor ut me digneris excipere, οἱ processu tempo- 
ris tam voluntatem meam quom possibilitatem ple- 
nius approbabis. Et senior ait: Jam tibi prefetus 
sum quod bic fleri monschus nullo modo possis. 
Perge magis ad aliud monasterium, et cum tantisper 
ibidem continentiz operam dederis tunc ad me re- 
gredere, teque sine mora suscipiam. Verumtamen 
adverte quod dico. Ego hic, fili, satis frugaliter vivo. 
Nam nimis ardua et durissima conversatione me cas- 
tigo, nullius rel ciborum utens, nisi tantum panis et 
salis. 0160 autem et vino in totum prorsus abstineo. 


profectibus crescens , venerabilem senem nimis ala- 
crem lsetumque reddebat, ita ut Christo semper pro 


. conversatione ejus gratias ageret. 


Cap. VIII. — Per idem tempus sacratissimus dies 
Paschalis advenerat, et ait ad Pachomium senior : 
Quoniam cunctorum Christianorum ouiversalis est 
ista festivitas, nobis quoque para qua usui nostro 
sunt cougrua. Tunc ille promptus ad obtemperan- 
dum, id quod sibi preceptum est implevit; prater 
solitum namque parumper accipiens olei, cum sali- 
bus tritis admiscuit. Lapsanas enim, id est, agrestia 
olera (15), et herbas alias prseter oleum consueve- 
rant edere. Cum ergo prseparasset, ait ad senem: 
Feci quod (ua paternitas imperavit. Cumque post 
orationes beatus Palemon accessisset ad mensam, 
vidissetque olei apparatum cum salibus, frieans ma- 
nibus frontem, et ubertim fundens lacrymas, ait : 
Dominus meus crucifixus est, et ego nunc oleum co- 
medam ? Cumque rogaret eura Pachomius ut modicum 
quid ex eo sumeret, nullatenus acquievit. Tunc pro 
shore sale et pane allato ad manducandum pariter 
consederunt. Qui senex erucis Christi signo, sicut 
consueverat, benedicens, cibum uterque surmpse- 


runt, Domino gratias (ut par fuerat) humiliter exbhi- 


bentes. 

Ca». IX. — Una vero dierum, cum vigilantes si- 
mul Palzmon et Pachomius accenderent iguem, qui- 
dam frater superveniens, apud eos manere volait. 
Qui cum susceptus esset, inter verba (ut fleri solet) 


Vigilo dimidium noctis, quod spatium vel in oratio- p erupit, et dizit : Si quis fidelis est ex vobis, stet su- 


ne solemni, vel in meditatione divina lectionis in- 
sumo ; interdum quoque totam noctem duco pervi- 
gilem. Hxc autem audiens Pachomius, expavit, ut 
solent pueri msgistrorum vereri presentiam ; sed 
gratia Domini roboratus, omnem hunc laborem to- 
ljerare proposuit, senique respondit : Credo in Do- 
mino Jesu Christo, qui mihi fortitudinem patientiam- 
que prsestabit, ut dignus effciar tuis adjutus preci- 
bus, is sancta conversatione per omnia vite mes 
curricula permanere. 

Cap. Vll. — Tunc sanctus Palemon spiritualibus 
oculis intuens Pachomii &dem , tandem patefecit 
aditoto ; eumaque suscipiens, habitu mouacli conse- 

Ῥλτδοι, LXXIII. 


LI «A - 


per hos carbones ignis, et orationem Dominicam 
sensim lenteque pronuntiet. Quem beatus Palsemon 
intelligens superbiae tumore deceptum, commonuit 
dicens : Desine, frater, ab bac inssnia, nec tale 
quid ulterius loquaris. Qui correptione senis non so- 
lum non profecit in melius, sed plus elatione mentis 
inflatus, super ignem slare ccpit audacter, nullo 
sibi penitus imperante ; eratque conspicere, quomo - 
do cooperante inimico humani generis, et Domino 
permittente, nequaquam perustus fuerit ignis attactu, 
Hoc ipsuma 116 vero quod gessit impune, ad aug- 
mentum profecit ejus insanis, secundui quod scri- 
ptum est: Ad pravos pravas vias mittit. Dominus 
8 


225 


DK VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


256 


(Prov. xxvm ; Eecli. n). Hoc itaque cum fuisset fa- A tientize munere, et erga Deum proximumque puris- 


ctum, postera die idem frater mature proficiscens, ac 
velut exprobrans eis, aiebat : Ubi est fides vestra? 
Post non multum vero temporis cernens diabolus, 
eum sibi per omnia mapcipatum, et facile ad qu:e 
vellet lacinora eum posse compellere, transüguravit 
se in mulierem pulchram, splendidis vestibus ador- 
natam, et coepit ostium celle ejus vehementer ex- 
tundere. Qui cum aperuisset, ait οἱ diabolus in babi- 
tum mulieris immutatus : Obsecro te, quia nimis a 
creditoribus urgeor, et metuo ne me aliqua pericula 
comprebendant,, recipias me in tuam celluJam, quo 
biam debitum solvere nequeo, quatenus per te salva 
facta, gratias referam ; Deus enim te direxit ad te. 
Qui a ezcitate mentis penitus obscuratus, nec valens 


sima dilectione prae multis nitebatur excellere, Hacc 
autem aliaque ejus plurima didicimus ἃ sanetis ho- 
minibus Dei, qui simul cum eo multo tempore sunt 
morati ; quibus etiam vite spiritualis exempla con- 
tulerat, post lectionem divinz legis ea quse ad adi- 
ficationem animarum pertinent diligenter exponens. 
Qu:e quia multa sunt, et vires nostrz parvitatis exce- 
dunt, non omnia presenti stylo perscripsimus. Nou 
enim sumus idonei, tanti viri merita eloquio pari 
depromere. " 

Ca». XI. — igitur erga locum montis, ubi sancti 
tnorabantur, plena spinis eremus adjacebat; ad 
quam sepe Pachomius veniens ligua legere, super 
spinas nudis pedibus incedebat; et eug infigeren- 


discernere quis esset, qui sibi talia loqueretur, dia- Ry tur. ei plurimze, letabatur, patienter ac fortiter fe- 


bolum miser in suum recepit exitium. Tunc hostis 
nostrz substantiz, videns eum ad omne scelus esse 
preeipitem, immisit ei turpem concupiseentiam. Qui 
mox cessit inimici suggestionibus, et ejus quasi mu- 
liehres petivit amplexus. Quem spiritus immundus 
invadens, elisit. atrociter; et revoluius super pavi- 
mentum, veluti mortuus dià multumque permansit. 
Post aliquantos autem dies tandem ip se reversus, 
et dementis proprie sero poenitens, sd sanctum 
Palaemonem venit; et cum magno fletu quid sibi ac- 
cidisset exposuit, vociferans et dicens : Agnosco, 
Pater, agnosco, quod ego causa perditionis mea 
existam. Bene enim me commonere digbatus 68, sed 
ego infelix, qui te audire contempsi. Quapropter ob- 


gecro ut me sanctis orationibus (uis adjuvare digne- C 


rie, ne sub ingenti periculo constitutum discerpat 
inimicus et perimat. Cumque ista cum lamentis 
prosequeretur οἱ fletibus, et sanctus Palzmon bea- 
tusque Pachomius lacrymas pro eo funderent com- 
patientis affectu, subito correptus ab immundo spi- 
ritu, de conspectu eorum prosiliit, et per deserta 
discurens, agebatur Infrenis. Pervenit autem ad ci- 
vitatem Panos (16) nomine, ac deinceps in fornace 
balnei per amentiam sese przcipitans, incendig pro- 
tinus mnteriit. 


Cap. X..— Hzc audiens vidensque Pachomius, 
magis ac magis incubuit abstinepti: tenere mensue 
Tam ; el cum in omnibus, tum maxime in oratioui- 
bus animum servare pervigilem, juxta illud quod 
scriptum est : Omni custodia serva cor tuuin (Prov. iv). 
Intantum, ut eum senex miraretur aitonitus, quia 
non solum consuetam abstinentie regulam alacer 
extrinsecus exsequebatur, sed etjam intrinsecus 
conscientiam suam juxta coelestium formam stude- 
bat exigere purissimam, sicut beatus Apostolus di- 
cit 2 Gloria nostra haec est, testimonium conscien- 
tie nostre (11 Cor. 1), certus ex hoc. mognam sibi 
, in coslestibus parare mercedem. Nam el cum divi- 
nas Scripturas legeret, memorigque mandaret, non 
jd passim negligenterque faciebat, sed unumquodque 
preceptum solerter examlnians, ac pis mente per- 
tractans, studebat in dies opere perflcere, quz mie- 
moria retentabat. Praecipue vero humilitatis ac pa- 


& ^ 


72,9 


rens, recolens quod Dominus noster in cruce clavis 
fuerit dignanter affixus. Diligebat autera anachoresim 
plurimum, frequenter expetens solitudinem. Et illic 
diu in oratione persistens, Domino supplicabat, ut 
a tantis se fraudibus cletnengter eriperet. 

Cir. Xll. — Quodam vero tempore contigit ut 
Pachomius procul a cella sua progressus, veniret ad 
quemdam vicum, cui nomen est Tabennense (17), 
in quo tunc nullus penitus habitator existebat. Ubi 
cum pro more diutius in orationibus perduraret, vox 
ad eum coelitus delata est, diceps : Mane hic, o Pa- 
cliomii, et monasterium conswue, Venturi sunt nam- 
que ad te quamplurimi, tua cupientes institutione pro- 
ficere; quibus ducatum prestabis, juxta regulam 
quam monstravero tibi. Et protiuus apparuit angelus 
Domini, deferens ei tabulam, in qua erat omnis 
forma institutionis ascripta, qua doceadi forent, 
quicunque ad ejus magisterii studia pervenissent. 
Quam regulam Tabennenses hodieque custodiunt, 
eodem cibo semper utentes et habitu, ipsam quoque 
disciplinam sollicita circuraspectione servantes. Nam 
monachi qui ibidem commanent, non solum more, 
sed et robore corporis ei locorum 117 siu pra 
cz:eris longe diversi sunt, et. necessa eat eos divor- 
sam quoque regulam custodire. 

Hanc ergo vocem Paechomius mentis sinceritate 
discernens, quam illi divina gratia ei merita vita 
contulerant, sgnovit ad 86 ccelitos delatam, regu- 
lasque valde mirabiles approbavit. Tunc reversus 
ad venerabilem senem Palwmonem, retulit. quem- 
admodum voce sit divina commopnitus, obsecrans ul 
secum pariter veniret ad locum quo possept Domini 
mandata explere. Qui nolens eum ip aliquo conui« 
stare, utpote charissimum filium, precibus ejus illioq 
paruit, atque ad praefatam villam cun €o pervenit, 
modicamque ibi cellulam canstrugntes, letabaptut 
in Domino, promiasionum ejus beneficia presstolantas, 
Post aliquantum yero 1emporis ait. Palamon. ad Pa» 
chomium : Quoniam cerno gratam ἃ Deo übi ΓΤ ΓΝ 
tam, et deinceps istic permanere dispenis, veni, φι8- 
tuamus iuter nos pacum, ut pop dividamur eb invi- 
cem, sed quandiu in bac luoe versamur, visitaUune 
nos consolemur assidua. Utrisque placuiá hapc pactio, 


253 


VITA SANCTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 


988 


quam omni temporo vite sus tam beatus senex Α ptum. Sed beatus Pechomins ad bumiliandum con. 


quam beatus Pacehomies sellieitius sunt exseeuti 


Ca». XIlI.—lInter hzc. venerabilis idem Pal&mon 
dolore splenis, qui ex nimia continentia illi prove- 
nerat, toto corpore grav! ecpit sgritudinis incom- 
modo laborare. Nam sumebat escam, potu saepius 
abstinens; item solummodo bibebat, nihil cibl per- 
clyiens. Rogatus igitur ab aliquibus frauibus, qui ad 
eum gratía visltatlonis advenerant, ne penitus cor- 
pus debile frangeret, sed εἴ aliquantulum solatii pa- 
teretur impendi, tandem cessit orantibus, ut vietu 
congruo attenusta inembra refoveret. Sed non hoe 
diutius pertulit. Nam graviores solito dolores splenis 
expertus, relicta ciborum insolentia, ad antiquum 
victum sine dilatione revertitur, dicens : SI martyres 


pus proprium iaduehbat se pleromque cilicie. 

Et por annos quindecim, post iljos jmgentes sude- 
ree atque labores eximios vigiliarum et abstineptim, 
nen jacens semnum espiebat nootibus, sed in medie 
oellulse eus »esidens, adee m nee dorsum saltemipa- 
nieti pro sustealatione reelinaret. Cumque nimis ex 
hoc afflgeretur, ferebat tamen smqeanimiter huae 
laborem, spe quodammede preslibans iliam requiem, 
que sibi parabatur io celis. Plurbnorum namque 
Patrum eoneiderans instituta, dabat sempor operam, 
eum proprio fretre ad mejora virusis augmenia oon- 
surgere. Operabeniur» etiam sedilia, et unusquisque 
Sitat poterat, ità vivebat, cun sutama sciliest hamis 
litate ei patientia, et fide non fieta. 


Christi ali per frusta lacerati, alii capite czsi, non- αὶ Car XV.—lnter hac Pachomius iterem divinitus 


nuffi etiam ignibus sunt eremati, et tamen usque ad 
finem fortiter pro fide toleraverunt, cur ego patien- 
tse prsmia, parvis cedens doloribus, impatieuter 
sbjiciam, et desiderio vitie presentis afflictiones mo- 
mentaneas inaniter expavescam? Denique suadenti- 
bus acquievi cibos insolitos sumere, qui mihi dolores 
auxerunt potius quam ullam requiem prsestiterunt. 
Reeorram igitur. ad prisca remedia, et continentize 
subsidia non relinquam, in quibus est (ut ego certus 
sum) omnis post Deum requies 'et vera latitía. Non 
enim propter homines hzec arma suscepi, sed ob amo- 
rem Christi his eertare diposui. Sic itaque viriliter 
agens, intra mensem dierum valido languore con. 
sumptus est. Ad quem Pachomius veniens, fovebat 


admenelur pro regulis quibus deberent institei qui 
crant per eum Domine credituri ; ocepitque cum gere 
mano 800 babitaculum ig quo manebent capacius 
reddere, et sdificiis ampliare quamplurimis, eorum 
(ut diximus) gratia qui excule renuntiantos, 1 18 ad 
serviendum Christo erant sine dobitatione venturi ; 
quotenus essent spatia digna. membrorum (19), in 
quibus eorem possit recipi multitude, Cum erge 
sanctus Pachomius ia mejus, ut dietum eet, looerum 
ambitus extenderet, et monaejeril membra dilataret, 
idem frater ejus solitudinem atque anachoresim eo- 
gitans, habitaculi dilipebat angustias ; et nimium in- 
digne ferens, erat enim nota major, ait beato Pa- 
chomio : Desine ab hac intentione tua ; quid agis rem 


eum ut patrem, deosculans pedes ejus, atque com- & Superfluam, inanitertemetipsum dilatare contendens? 


plectens; et veluti valefaciens, sic eum videbatur 
affari. Nenerabills autem senex, omni virtutnm gratia 
eamulatus, et plenus dierum, sicut scriptum est, 
quievit in pace (Job. xu). Tunc sanctus Pachomius 
corpus ejus sepefivit : cujus anima suscepta choris 
angelicis, ad coelos evecta est. Quo peracto, Pacho- 
mius ad proprium diversorium revertitur 


Cap. XIV.— Et non post multum temporis, germa- 
nus ejus, Joannes nomine, cuncta de illo compe- 
riens, venit ad eum. (Quem cum vidissel, gavisus est 
plurimum. Nam ex quo baptizatus iu Christum cre- 
diderat, et solitariam vitam elegerat, nullum suorum 
viderat propinquorum. lgitur Joannes, ut vere Pa- 
€homii frater, imitator ejus effeclus, cum eo per- 
mansit, unum habentes idemque propositum, eum- 
demque cirea Deum dilectionis affectum. Ft quia in 
lege Dei diebus meditabantur ac nocübus, nullis 
tertenerum negotiorum curis eorum auimi deprime- 
bantur. Nam etsi quidquam supererat illis ex his, 
quae suis manibus operabantur, id continuo distri- 
buebant egentibus, ut juxta preceptum Domini Jesu 
Christi de crastipo minime cogitarent (Matth. vi). In 
tantugi vero vestimentorum penuria sese constrinxe- 
raut, ut nunquam lebitone alio uterentur, nisi cum 
indumenti &ordes necessitas coegisset eluere. Lebi- 
tou (18) suiem linea vestis erat, instar colobii, qua 
monachi μοι hodieque per Theboidam et gy- 


Qui eum hee audisset, graviter quidem tulit qued 
jasolitam audisset injuriem; verumtamen nihH om- 
hino ei respondit, sed mansuoete sustinens, sese con- 
ünuit. Consequenti vero nocte ad inferiora dores 
descendens, cujus aliquam pértem ipse construxe- 
rat, prostravit se ín orationem ; ccpitque flere vehe. 
menter, ac dieero : γὼ mibi, quia predentia carnis 
adhac in me sibi vendieat locom, Adhuc enim 88. 
eundum earoem ambulo, ejowt nuper. ezpertus sem. 
Tante nsmque conversationis inetiteta. suscipiens, 
s'quum non est ut me modo impatientia przeipitet, 
modo mesror vexet, modo feror exogitet, quamvis 
jure 86 merito videar iresei. Miserere mel, Bomtne, 
be peream, ne diaboli deceptus fraude suecumbam. 


D Si enim me tua gratia desermerit, et aliquam in me 


pertes suorum aciuum repererit. inimicus, durissi 
me ejus servituti subjielar, quie scriptum est: ἃ 
quo quis saperetur, buic et servas addieitur (H Pet. 
B). EA iterum scriptum ost : 81 totam legem quis im- 
pleverit, offendat autem in. uno, (laetus est omnium 
peus (Jac. ἢ). Credo, Domine, quod miserationes 
fue mule supt; que me nullis meritis subnizum 
adjurabant, viamquesanctorum (sorum pere Hinmt- 
maius ingredier; et in anteriora me semper exten- 
dens, obliviscor en que retro sunt (Piifip. wu). 8e 
eniin famulorem tuosem chorae, qui tibi a smegte 
placuit, tuo proteotus auvilio, dieboli vitavit incur- 
sus, longe lateque peo meltorum elote roirshtli de- 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


240 


core resplenduit. Ego 20tem, Domine, quomodo alios Α nasterio suo causa orationis ad loca remotiora de- 


docere tentabo, quos per me ad monachorum pro-- 
positum vocare dignaberis ; cum nee passiones car- 
nis, qu: adversus animam militant, ante devicerim, 
nec legem tuam immaculata mente servaverim? Sed 
confido, Christe, quod tua mihi virtus in omnibus 
semper assistat, eaque geram qui: tuis canspectibus 
placeant. Remitte, clementissime Deus, remitte, pre- 
cor, omnia peccata mea, et cor meum iua jugiter in- 
spectione purifica. H:ec igitur cum lacrymis Domino 
confitebantur et fletibus, tota nocte pervigil in ora- 
tione consistens ; et prx: nimietate sudoris atque la- 
crymárum (nam tempus erat zstatis) ita pavimentum 
ubi oraverat humectum reddidit, ut fusa illic aqua 
crederetur. Consueverat autem stans in oratione 


scendere. Qui cum exinde reverteretur, immundi 
spiritus illudentes, frequenter eum facto velut ordine 
pracedebant, exhortantes alter alterum, quasi ante 
judicem directis agminibus, ac dicentes : Date locum 
homini Dei. Pachomius autem spe Christi Redempto- 
ris armatus, spernebat eorum ridiculosa figmenta, et 
ac si canum latratus ineptissimos deputabat. Qui 
magnam viri considerantes instantiam, quod in nullo 
prorsos tantis luctaminibus frangeretur, irruunt su- 
per eum magno cuneo conglobati ; et cireumdanies 
ejus habitsculum, visi sunt. illud a fundamento con- 
vellere, ita ut putaret sanctus locum penitus fuisse 
collapsum. Qui manens intrepidus, consuetam citha- 
ram spiritalis plectri modulatione pulsabat, ingenti 


manus expandere, quas per aliquot horarum spatia B voce decantans : Deus noster refugium et virtus, ad- 


minime colligebat; sed extensione diuturna, veluti 
oruci eonfizum corpus retinebat immobile, ei sic 
animum suum ad vigilandum in precibus excitabat. 
Et quamvis esset in omni virtutum geuere praepotens, 
incredibili tamen bumilitate et mira mansuetudine 
cum suo germano coliabitans, eum per omnia susti- 
tinebat. Qui non post multum temporis, vit» pre» 
sentis cursum implevit. Cojus funus debito curavit 
bonore Pachomius. Nam totam noctem super ejus 
cadaver psalmis egit hymnisque pervigilem ; et ani- 
mem quidem ejus Domino commendavit, cui et ipse 
crediderat, corpus vero sollicite reddidit sepulturae. 

. Cap. XVf.— Tunc infatigabilis Pachomius arcta et 
singulari conversatione semetipsum affligeos, stude-. 


jutor in tribulationibus, 4088 invenerunt nos nimis; 
propterea nou timebimus dum turbabitur terra (Psal. 
XLv). Quo psallente, protinus est facta tranquillitas, 
et impetus inimicorum velut fumus evanuit; paulu- 
lum quidem recedentes, ut canes, qui cum fatigati 
fuerint, ad praesens videntur abscedere, sed impu- 
dentiores postea revertuntur ; nam cum idem sanctus 
post orationes ad opus solitum consedisset, instar 
geili gallinacei nimi: magnitudinis coram eo visus 
est inimicus, crebras iterans voces, et clamores in- 
conditos excitans ; deinde insiliens in eum, suis ve- 
lut unguibus foede laceravit. Qui signo crucis fron- 
tem suam muniens, exsufflavit in eum (21), moxque 
(ugatus est. Intelligebat enim cunctas inimici versu- 


bat integrum se atque immaculatum in omnibus ex- C tias; et timore divino przeditus, illusiones ejus pro 


bibere. Si quando namque eum cogitatio puisasset 
illicita, mox eam divino munere repellebat, atque in 
timore Domini perseverabat affixus, eternarum me- 
mor poenarum, et dolorum sine fine manentium, 
jguis scilicet illius inexstinguibilis, et vermis nun- 
quam omnino morientis. Cum his itaque Pachomius 
modis et ab illicitis abstineret, et ad meliora profi- 
ceret, dilatandi monasteria curam gerebat iminodi- 
cam pro susceptione multorum : cui diabolus velie- 
menter ccpit obsistere, stridensque super eum den- 
tibus, veluti singularis ferus (20), tentationes ei va- 
εἶδ excitabat, si forsan adversus eum fraudis sux 
reperisset ingressum. Sed hic scato fidei communi- 
tus, vigilanter inimici declinabat insidias, sanctas 
Scripturas memoria retinens atque decantans. 

Car. XVil.—Quadam vero die, cum Pachomius 
supplicaret Domino, et genua vellet in oratione cur- 
vare, ante conspectum ejus demonum przstigiis la- 
cus apparuit, Hujuscemodi namque figuras inanes 
atque superfluas, hostis humani generis semper ex- 
bibere festinabat, ut aliqua subreptione vel fiaude. 
Inens orantis a propria intentione distracta, preces 
Domino purissimas offerre non posset. Pachomius 
ergo danopnum maehinas, Christo revelante cogao- 
8CeD5, pariterque despiciens, moaxirsa fldei capiebat 
augmenta; hos quidem constanter arguens, Deum 
vero solita gratiarum actione benedicens. 

Consueverat quoque sanctus vir procul 1192 mo- 


nihilo computabat. Unde frequenter ab eo lacessitus, 
in nullo lacessere poterat ; sed'tanquam turris inexpu- 
gnabilis, patientissimus ad omnia certamina perdu- 
rabat. 

Rursus alio tempore cohortes da&smonum, tali ge- 
nere phantasmatis sanctum Dei famulum tentare mo- 
liuntur. Plures enim convenientes in unum, arboris 
folium coram eo magnis funibus colligare videbantur, 
et summo conamine trahere , dextra lzvaque ductis 
ordinibus; ac sese mutuo cohortantes , sic insistere 
nitebantur, ac si magni lapidis moverent pondus im- 
mensum, Hoc autem nequissimi spiritus idcirco fa- 
ciebant, ut mentem ejus, si possent, in risum forte 
resolverent, et invenirent unde illi exprobrarent. 


D Quorum Pachonmius itinpudentiam cernens, ingemuit ; 


atque ad Doniíinum solitis precibus convolavit, sta- 
timque virtute Christi totus eorum cuneus est ad 
nihilum redactus. 

Frequenter enim cum resideret ad mensam , Deo- 
que gratias ageret, apparebant illi in habitu pulcher- 
rimaruo mulierum, specie differentium , οἱ procaci 
ac [oda nudilate conspicus, eidem astare videbantur, 
et ex appositis velle contingere. Sed atbleta fortissi- 
mus, quamvis sentiret ex hoc ipso molestiam, tamen 
exteriores oculos claudens, et interiores ad Dominum 
reserans, eorum molimina proterebat. Aderat enim 
misericors Dominus, qui etiam punc contritis ac rectis 
corde cunctis adesse dignatur, et dicit : Nolite timere, 


241 


VITA SANCTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 


243 


ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consum- A nimis alacer pro vitte sanctitate certabàt, postulans 


mationem saeculi (Matth. xxvii) , suumque fidelem 
famulum servabat in omnibus. 

Ca». XVIIl.—Alia quoque vice, cum idem sanetus 
gravibus diaboli molestiis urgeretur, sic ab eo est 
crudeliter caesus, ut a vespera usque mane, totum 
eorpus multis esset verberibus exaratum. Et quan- 
quam doloribus cruciaretar immanibos, nulla tamen 
desperatione penitus [rangebatur; sed memor erat 
Domivi, qui serves non deserit in tentatione. Tune 
quidam monachus, (22) Apollo nomine, gratia vi- 
sendi venit ad eum. Cui Paehomius loquens ea qux 
pertinent ad salutem , insidias diaboli multiformes 
esse pronuntians, cepit etiam illa quz circa se gere- 
bantur exponere , quantaque sibi per eorum acerbi- 


:& Domino ut si fleri posset, quod modum humans 


fragilitatis excederet, necessitatem somni superaret 
(Huf., 1. m, n. 55) , quatenus diebus ac noctibus vi« 


gilans, adversariorum machinamenta destrueret, sicut ᾿ 
scriptum est : Persequar inimicos meos, et cómpre- 


hendam illos; et non convertar, donec deficiant. Af- 
fligam illos, nec poterunt stare; cadent sub pedibus 
meis, et prziecinxisti me virtute ad bellum (Ps. xvii). 


' Postquam vero hsec petitio ejus, quantum conditio 


permisit humana, completa est, invisibilem hostem 


. tanquam videns sustinuit , in eloquiis coelestibus se 


perseveranter exercens. Preces autem ejus incessa- 
biles erant, ut Domini voluntas In omnibus implere- 
tur. ' 


lates illata essent. verbera, recensere. Ad quem mo- B Ca». XXI. — Quodam autem tempore, cum Pacho- 


nachus ait: Viriliter age, et confortetur cor tuum, 
venerabilis Pater. Sciens enim diabolus quia si te 
suis cedentem conflictibus vicerit, consequenter etiam 
uos, qui pro virium possibilitate certaminum tuorum 
sectatores existimus, quique maxima per te capimus 
exesnpla virtatum, perfacile superabit ; idcirco te ve- 
hementer impugnare non desinit. Sed tu, Domini 
protectione munitus , impetum ejus fortiter excipe ; 
ne, quod absit, et pro nobis cogaris reddere ratio- 
nem. Nam si tu, qui nobis gratia divina przelatus es, 
aliqua desidia cesseris, multis occasionein ruins cau- 
samque przsiabis, Hxc audiens Pachomius, grandes 
accepit vires adversus demonum insidias ; et glorifi- 
cans Deum de fratris presentia , precabatur eum ne 


mius vigilaret in oratione, apparuit illi angelus Do- 


mini, dieens : Voluntas Domini est, o Pachomi, ut ei 


pura mente deserviens, multitadinem congreges mo- 
nachorum, et juxta formam qus (tibi ostensa est, 
cunctos inatituas, ac Deo exhibere contendas. Ácce- 
perat enim dudum tabulam (25), in qua erant haec 
adnotata : 

Car, XXII. — Singulis juxta vires suas edere con- 
cedas et bibere, et pro modo vescentium, laborare 
compellas ; et neque comedere modeste, neque jeju- 
nare probibess. Validiorihus quidem, et comedenti- 
bus, validiora opera; levlora vero in(irmioribus et 
abstinentibus imponas. 

Facies autem diversas cellulas, et ternos per unam 


se desereret. Exinde memoratus Apollo szpe venie- (? cellulam manere constituas. Omnium vero cibus in 


bat ad senem. Qui post aliquantum temporis, dum 
solito Pachomium visitans, paucis cum eo diebus 
remoratus esset, valida infirmitate correptus , huma- 
nis rebus excessit, juxta votum senis dies suos per- 
fecta conversatione consummaus. Sepelitur itaque 
sanetis manibus, psalmis ab eo et hymnis et canticis 
spiritalibus ex more celebratis. 

Car. XIX. — 190 Tantam vero post hzc fidu- 
ciam beatus Paehomius apud Dominum acquisierat, 
et ita spe divina magnificus babebatur, ut szepenumero 
calcaret serpentes et scorpiones, et per omnia mane- 
ret illesus; necnon crocodili, siquando necessitas 
fluvium transire compelleret, eum eum summa sub- 
jectione portabant , exponentes eum ad locum quo- 


uno loco paretor atque consumatur. 

lnduantur autem noctibus lebitones lineos (34), 
pracineti Jumbos, habeantque singuli melotem (25), 
id est, caprinam pellem confectam albam, sine qua 
Beque comedant, neque dormiant. 


Accedentes tamen ad communionem sacramento« 


rum Christi, et cingulos solvant , et melotem depo- 


.nant, cuculiis utentes tantummodo. 


Hoc etiam praeceptum erat, ut juxta numerum 
elementorem et Grecorum litterarum, xxiv mona- 
chorum turmas constituerentur, ita ut singulis turmis 
imponerentur singularum nomina litterarum, id est, 
ab «, et deinceps usque ad o , ut eum interrogaret 
archimandritam de aliquo in multitudine tanta, facili 


cunque pr:ecepisset. Super his ergo Deo gratias re- D responsione cognosceret, Verbi gratia, cum diceret 


ferens, quod ab universis inimici fraudibus servaretur 
illzesus, orabat, dicens : Benedictus es, Domine Deus 
patrum nostrorum, qui non despexisti humilitatem 
meam, neque sivisti me nimis infirmum decipi vel 
illudi fraude diaboli; sed misericorditer ignorantis 
mete discutiens tenebras , docuisti me facere volun- 
tatem tuam. Nam cum pusillus essem et abjectus, ac 
vite me: penitus nescius, timoris tui sensum mihi 
largitus es, ut tenebras exteriores et supplicia eterna 
devitaps, te veram lucem gaudiumque perenne cog- 
noscerem. 

Car. XX. — Cum ergo se videret assidua demonis 
impognatione pulsarl , tanquam fortissimus athieta 


qualiter esset «, vel 5, et rursus 2, vel p, vel σ (26), 
proprio quodam signo nominis litterte, uniuscujusque 
turmse mores exprimeret, simplicioribus et innocen- 
tioribus ;, nomen imponens , difficilioribus autem et 
tortuosis, £, competenter accommodans; ita ut pro 
modo conversationis et propositi, singulis turmis lit- 
terarum elementa concinerent, solis spiritalibus hsec 
ipsa quz significarent scire valentibus. 

Sed et hoc iu illa tabula ferebatur aseriptum, ut 
peregrinus alterius monasterii, si veniret habens ha- 
bitum diversum, nullus cum eo comederet, excepto 
eo qui iter agens id observare non posset. 

Qui vero semel ad hoc intraret. nionasterium, et 


N 


945 


8E VITIS PATRUM LIBER. PRIMDSB, 


244 


ibi jugiter permanere! , per tres annos ἃ &tgdüs sa- A bug: Pachomius Írequenier jipsinuans, multura £08 


. cralioribus arceretur, operaretur tantum opera 8ua . 


simpliciter, e£ ita post Iyiepnium afadium certeminis 
introire. 

Cum aygtem comederené, capita sua. eucu)lis operi- 
T£, (27), ne frater. fratrem videret manducaptem ; 


, & ut nullus comedens Joqueretur, noc praterqusnsam 


5Μ08 alibi cireumferrel aspectus, 
Necnon ab angelo, qui cum Pachomio loquebsqr, 
hoc quoque constitutum est, ut diurna oraliones sm 


. (28) Bierent, 9t. yesperüug χὰ, et Bocturno Xi. 


Cumque Paehomius diceret, paucas oraliouos 9490, 
respondit angelus ; Has eonsutui, quas peesent ipfir- 
Tojores absque labore perficere ; eeterum qui perfecti 
sunt, hac lege non indigent. Apud se namque in pro- 
, priis constitgij cellulis , orare non desipunt, qui pu- 
ritate mentis el divina contemplalioge pascuntur. 

Cumgue hec dixisset, nanjius egslestig abscessit ; 
.et Pachomius eolite Des graues 391 referens, de 
visione corius est reddilug , quam trina reveletieno 
 £OgRnOVerat, Gopitque suscipere cuncios , qui per 
poenitentiam se Dej miserationibus eferobant ; ques 
eliam post longam conversationig experientiam mo- 


, Dzchorum caetibus aggregabai, instrues& eos mundi 
.Mlecebras fugere, sanctisque sergper ipstitutiopibus 
Jnberere, primilus admopens uj generaliter mona- 
. Ebus universo mundo renantigt, deinde, juxta Evan- 


gelicum preceptum (Lucae xxiv), parentibus suis, et 
ad postremum sibimetipsi, us i possit tollere cru- 
€em suam, eL Christi vestigia yenepanda sectari. 


juverat, et ad zmulationem spiritualis operis incita- 
verat. Qui etiam contemplantes, vitam senis spoeci- 
Jen esso viriujis , δἰ} admirabanter , dicentes : 
Errant valde qui putant bomines exinde jam a naii- 
vitale parentum, quodam privilegio beatos existere, 
gt arbitrii libertas adissatr, et peccatores per pae- 
Dileptiam non possint operam dare virtutibus. Ecce 
enim manifestissimam in hoc venerabili patre Pacho- 
3nio Domini conspicimus largitatem, qui egy de paren- 
sibus ortus sit gentilibus et profanis, ad lantam bea- 
litudinem divjni eulius se extendit, u. omnia Cbristi 


mandata perfecerit. Undo cerlun est, et ex. mobis 
quicunque voluerint, adjuvaule Dei gratia, normam 


pancii viri posse subsequi, sicut et ipse períectissi- 


B morum patrum amulatus est s9ncjitatero, Denique, 


quid est aliud quod jn Evangelio seripuum 6st, di- 


cente Christo : Venite ad me omnes, qui [sboralis et 
.onerali estis, et ego reliciam vos (Matth, x1) ; nisi ut 
jniqua proJicientes enera, quz deprimunt genus μυ- 


Inanmm, bono incommutabili sine detrectauene jua- 


gamur? Et ideo persoveremus usque ia Gaem eum 


hoc sene, ui conglorificari eum ipso in. illa pereesi 
beatitudine mereatur ; nam recte noe iastruit ad om- 
nia, non sojum verbo, $ed etiam, quod est efüeacius, 
proprio mirabüiter informat exemplo. Tunc ecce- 
dentes ad sanetum Paelomium, dieunt ei : Pater 


Venerabilis, cur eolus monasterii sollieitudinem sa- 
Mines? Quibus ille respendit : Nemo jugam subito 


jumentis imponens, laborare compellit, et tento pre- 


Tali utique beati senis admonitione formati, fruetas ΩΣ 9)! onero, quo sub fases deficiant; aed paulatim 


penitentie dignissimos afferebant, megime conside- 
antes eum jam aute defessum, infatigabili studio 


ppiritalig viti gervare prepositam, Non solum nam- 
que se distrietiori regula: subdiderat , sed ct totius 
monasterii sollicitudinem curamque poriabat, viua 


.Vires ompibys servire contendens, Ad boram nam- 


que convivii ipse parebat mensam fratribue, et solita 
exhibebat officia. Nec non in. bortulis serebat olore, 
quie suis manibus irrigabat, δὲ quis etjam monaste- 
ri pulgagset oglium, vigilanter oceurrens, prompte 


responsa reddebat, lufirmis autem digbus obseque- 


batur οἱ nociibus; etin his omnibus exemplum se 
maximus suis discipuljs offergbas, Quapropter bi 
qui nuper ad Domini serviüium veniebgnt, alacriores 


bros aliog, et precipue sanctum Evangelium, meraoria 
Tatinete. Sic enim servientes Domjno, at juxta map- 
data ejus invicem diligentes, vos quidem eritis per- 
fecti; meum verq épirijum per omia refoyebits, 
presertim ai coelestia precepta fueritis gollicitius 


eXsecuy, 


Car. XXIII. — Erant autem tres hj viri qui primi- 
tus ad Pachomium convenerapt, gugrum ista sunt 
pomina, Psenthesaus, Suris et Qbsia, Quibus Dei ver- 


. 8seuescit oa, levioribus exercang eate penderibus, e«s- 


que dum valesni, δὲ opporums possint ad epera gra- 
viora consurgere. k.odem medo nos quoque eonvenit 


mensuram ipsam, qua nos mensus est Christus, sic 
agere vobiscum, ut de vostea per omnia gaudesmus 


firmitate, Glemebtissimus autem Deus, qui nuaquam 
preces humilitatis meg despicil, corda vestra ín «ua 


 flisciplina corroboret, u& omne opus bonitm perüeere 


cum patientja e£. Jonganimitale possitis, sencterum 
Patrum vestigia snbsequeptes, uf sinceram 86 Deo 
placitam conversationem vastram videntes, alii ad 
Chrisli servitium vepiant, curamque monaearii pe- 


Wis equo labore sustentept, 


Cap. XXI Y.— Regulas igitur oj$ ques acceperat, 


Ad omnis pietatis offcia reddebantur : quos tamen D Uadidit, scilicet ut. haberent moderatum  eibum, 
 heatue senes, qnia talium gollicitudinum xounus ad- 
.hue obviare non poterant, seourag esso ab universis 
 distentionibus admonebat, dicens : In quo vocati es- 
. Aia fretres, viriliter ineo persistita, psalmos dicite, li- 


vilissipum vestitum , somnum etiam eompelontem. 
Unde factum eet, uf juxta voluntatem Domini , qui 
omnes bomines convocat ad salutem, eunelaque be- 
norum incremenia lorgitur, ed sepom plurimi eenve- 
larent, volentes pariter comgnoreri: intep quon erst 
Pocusiye, et Cornelius, Paulus quoque, οἱ Paebomius 
alter, et Josnnes, qui emnes immnarulatem &dem 
beati Patris e doolripam seluiiferam libenter am- 
plexi sunt. Statuitque us hi quj peterant monasterii 
susciperent curam, et ii& im brevi multiplicates est 
immonachorum numerus. 399 Proinde cum solemni- 
1M^ ok mee dgposeatat uà mystarigrum ceplasium 
parüeipas Gere»t, ex prosumie vienlis presbyteros 


» 


/ 


c 


VITA SANGTI FAOHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 


246 


eonvoeabánt, qui. 68 fuptieitem  Neutbh spiritalis A positos (39), qui. sibi ad lueraades animae, que. ad 


implerent. Mew eism patfebetaP Nem senes, inter 
éos esse quempiam, qui eleriestus. offieie fongeretan: 
Dicebat enitw, seutto melius use atquo compodius 
montebis, nón solom nullis proryas honaris ΠΌΡΟΥ 
primatus & glori», verum etian cocasiones hujusce- 
fedi de οὐδ Ν᾽ smputare, quoniam frequenter hine 
ἔπιον fvatrob conténtiones et shmulationes Imttiles 
nascerentur. Sicut. enim scintilla ignis eum ih. mes: 
sem ceciderit, non cito restinguitur, et interdufa to- 
tius anni (ruetus exorit; ΗΔ cogitatio feralis ambitus, 
si in mentes. Irrepserit monachorum , ut vel primi 
eupiant esse, vel eleriei , nisi eito suggestionis hujus 
ardorem de sao corde pepulerini, illicó perdent con- 
tinentiam 1nultis laboribus acquisitam. Oportet ergo 


eum quotidie eenfiusbepnt, edjuteres existerent, Pju- 
simis enim (sient dietum est) ad eum venientibus, et 
multipliciter in opere &pimiali ereseontibus, magna 
quodam conversationis corem videhetur esse diver- 
sitas. Quibus senex juxta datam aibi divinitus regu- 
Jam, gratia Christi se. por omnia woderante, pre vi- 
ribus et imgenils singulerum maensuras et formas 
eperum custodire consebat : aliia quidem, ut labore 
manuum victum quererent; aliia, ut fratrum oetu- 
parentur óbsequiis, nee iisdem cuactia temporibus 
veseerentur, sed unusquisque pro labore auo vel sti» 
dio, continentise moderamina retineret. Sollicitudinem 
vero totius dispensationia erga (ratres atque peregri« 
mos eisdem eommisit, quise im ordine sequebantur, 


euni omni mansuetudine οἱ puritate cemmunieantes B Universes autem monachos premptoa esae ad ehe» 


Christ eccleslis clericos venerari, quia hoe expedit 


—7 monachis, nullas autem religiosas appetere dignitatéa. 


Bi vero repérerimus aliquos ex monachis jam pridemi 
clericos ab episeopis ordinatos, ampleetamur eorutn 
tninisterium ; quia et in veteri Testamento non omne 
vulgus sacrum presumebat officia, sed hi tantum 
qui erant de tribu Levi ad hzc obsequia nescebantur. 
Bi quando autem extraneus frater advenerit, de quo 
eertum est, quod sacerdotii fungatur officio, non ex- 
probremus el, tamquam qui sacra jura persuaserit, 


et his se ministeriis insolenter ingesserit. Quomodo . 


namque hoc de eo suspicabimur, quem nos ad cele- 
branda eclestia sacramenta enixius obsecremus? 
hno magis ut patrem, et nobis in hac re obedientem, 


dientiam commonebat , ut hee compendio facile pem 
fectionis apprebenderent celsa fastigia, cordaque sua 
in timore Chriati diligente» excolerent. Sie enim Doo 
potius quam ibi viverent, dum (Fructus obedientia 
supplices exhiberegt. Hie autem pater vonerdibilis, 
quamvis esset spiritalibus aetibus occupatus, si quando 
tamen aceiderat ut abesset is eui. monasterii curam 
commiserat, sic adimplebat ompia solus, velut om- 
pium famulus. Et hoc agebat sine aliqua ostentatione 
vel jactantia, qum magnas spiritalium virorum solet 
evacuare virtutes. Nam. summa mentis humilitate 
eunctos sedifieabat in. Domino, utiliter universa di- 
spensans. Omnia queque monasteria soliioite cireui- 
bat, usque dum rursus ad eosdem fllio8 suos paterno 


plus honorare nos convenit, utpote qui sanctorum Q repedaret affectu: Quos inveniens ín opere Dei solli- 


vestigia sectetur, etillibatum Deo munus offerre non 
desinat, maxime sl conversatio ejus exspectata eun« 
ctis est ot probata. Si vere, quod absit, in aliquo 
Oelicto putatur esse eollapsus, de eo nos judicare non 
possumus. Deus enim judex justus, consiituit epieco- 
pos super eos judices, qui beatorum apostolorum 
suecessores et imitatores existunt, qul possunt spiri- 
tali examini díscere negotla singulorum , et equum 
de eis ferre judicium. Nos autem compstlamur ex 
[πὸ pettoro talibus : quia et miserleordes nos Domi- 
hus esse eommonet (Matth. vi), evi supplicare jugiter 
oportet, ne nos in aliquam tentationem patiatur in- 
duel. lite ἃ memorato Patre non solum dieebantur 
viriliter, sed et eum omni sollieitudine servabantur. 


cito vigilate, gaudebat , multumque profectaum | eo- 
rum listabatur augmentis 

- Cap. XXVI. — Quodam vero tempore, videns ali- 
quos mediocres homines in vicinis locis, dum pa» 
cerent pecora, a conimunione sseramentorum Chri- 
sti abstinere, nec divinorum fimi 1499 lectione 


. voluminum , qui per omne Sabbatum atque Domini- 


eum solemniter ubique recitantur, iniit. consilium 
cum S. Aprione Tentyrorum episcopo (50), ut in vico 
eorum jam pene deserto construeretur eeclesia, ad 
quam convenirent, et mysteria divina perciperent. 
Quod ubi factum est, éum neo dum essent. ordinati 
clerici, qui solemnia plebi peragerent, ipse ad horam 
conventus ecclesie cum  monaehis occurrebat 


8i quande denique venisset ad eum clerieos, qui sub D salutiferas plebl paginas relegens; quia, ut dixi, noR- 


ejus regula vellet vivere, dignitati ejus honorem red- 
debat eeelesis debitum ; ille vero monachorum ser- 
viens institulis, tanquam patri s6 muita humilitate 
subdebat. 

Cas. XXV. — Omnes aatem Christi famulos bea- 
tus Paehomius adeo diligebat, ot eis semper compa. 
teretur paterno affeetu. Senibus etiam et regrotanti- 
bus, nóbtion δὲ parvulis, misericordie opera propriis 
manibos ingerebat, pro omteris eorum mentes muni. 
mino spiritall corroborans. Camque in fide et in 
opere multi. proficerent, δὲ magnus fratrum Bume- 
. vus aogeretur, omnes propemodani eatagebant emu- 
fetores esse virtutis, Constitult igitur ΟΣ eis prie- 


dum ibidem lectores fuerant constituti, nec alii cle- 
rici, qui ministeria sacra celebrarent. Quamdiu ergo 
presbyter et reliquus ordo clericorum aberat , Pa- 
chomius veniebat, et sie alacritér ac inverecunde 
lectoris implebat officium, et ita. tentis ae corporis 
oculos habebat intentos, ut videntes eum populi, non 
hotninem, sed Del angelum erederent. Unde plures 
institutione ejus ab errore conversi, facti sunt. Chri- 
stiani, Erat enim circa proximi charitatem valde 
perfectus, et. intantum misericors, ut ai quando vi- 
disset aliquos diaboli fraude deceptos, eosque non 
verum Deum eolere, sed vanis inserviro sumulacria, 


947 


ΒΕ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


Super eorum perditione ingemisceret fortiter, et A suo occulte, hunc persequaber (Posi. e). Nallus 


ubertim laerymas pro eorum salute fanderet. 

Cap. XXVH. — Per idem tempes Alexssdrine 
ecclesiz sanctus episcopus Athanasius praeerat, vir 
omni virtate mirsbilis. Qui cum solemniter superie- 
ris Thebaidz cireuiret Ecclesias, et salutari doctrina 
in fide Christi plebem institueret, accidit ut ad loca 
Tabennensium navigio perveniret, Quod ubi Pacho- 
1znius sgnovit, statim cum universis moaachis io ejus 
properavit occursum ; omnesque gaudentes et exsul- 
fantes, cum psalmis et hymnis summum Christi sa- 
Scepere pontificem ; et erat ingens multitndo fratrum 
qui de ejus adventa itabantur in. Domino. Pacho- 
mius vero non se ostendebat antistiti memorato, sed 
ex industria subtrahens se, ín. monachorum turmis 


(aiebat) bonus de ore suo profert quidquam mali, nec 
sanciis patribus veneaate ore prorsus oblequitar. De 
qua re multis quidem Scripturis Dei monstrabat indi- 
guantis offensam, praecipuo tamea Maris preferebat 
exemplum, quie mox ut sdverses Moysen querelas 
obtrectaüionis effadit, perfusa lepra, divinum judicium 
vitare non potuit. Hxc docens, utilitatem maximam 
aud.enübns conferebat (Num. 12) 

. Car. XXVIII. — Comperit autewm germana soror 
ejus institutionem seois prsclaraum atque sublimem 
(Ruf. |. πι, n. 54); eupiensque videre eum, ad mo- 
nasterium ejus advenit. Quod ubi agnovit Pachomius, 
hojuscemodi responsum ei per ostisrium direxit : 
Ecce, soror, audisti de me quod vivam et iacolumis 


occuluit, ex bae videlicet causa, quod antefatus Ten- B existam ; perge igitur in pace, nec contristeris quod 


tyrorom episcopus de eo sanctum Athanasium s2pius 
exorabat, virum dicens esse mirabilem, et vere fa- 
mulum Dei, quem ad honorem sacerdotii dignissine 
promoveret. [ἃ ergo sciens Pachomius, nom ei se 
manffeste monstravit, inter monachorum agmina de- 
litescens, usque dum idem prateriret episcopus , 
quem intantum venerabetor, ut nullum prasestantio- 
rem ipsis temporibus bominem diceret. Compererat 
enim sanctam vitam ejas et persecutiones inpume- 
ras, quas ab Arianis pro Christi. pertulerat confes- 
sione ; charitatem quoque, quam erga universos, et 
maxime monachos, erzhibebst, intento mirabatur 
animo, eumque toto cordis affecta venerabatur. Nec 
solum hunc diligeb«t ardentius ; sed et omnes recta 
fidei viros summo studio preferebat. Hsreticos au- 
tem detestabatur plurimum, et maxime Origenem, 
velut hlasphemum ac perfidum, vehementer horrebai : 
qui previus Arii Meletiique declaratus, sub Heracla 
(92) venerabili Alexandrinz civitatis episcopo, de 
ecclesia pulsus est, quique sacra Scripture dogma- 
tibus exosa atque detestands, qus nonnullorum 
corda subverterent, expositionibus suis admiscuit. 
Εἰ sicuti solent qui venena temperant, amaritudinem 
melle contegere ; sic iste proprii virus erroris, ccele- 
Sliun verborum dulcedine liniens, exitiosa rudibus 
dogmata propinavit. Quapropter universos fratres 
sollicitus admonebat, ut non solum ipsi Origenis 
commenta (35) non legerent, sed neque legentibus 
quidem aurem penitus admoverent. Unde fertur ali- 
quando reperisse volumen ejus, et in aquas misisse 
continuo, testatus his verbis : Nisi scirem nomen 
Dei in eo esse conscriptum , omnes garrulitates 
bilasphemiarum ejus ignibus concremassem. Adeo 
recte fldei erat amator, semulatorque veritatis. Sicut 
&utem inimicis Ecclesi: odio adversabatur hostili, 
Ita Catholicorum probabatur adgaudere profectibus, 
et ipsum Christum redemptorem omnium, se in sa- 
cerdotibus ejus in Ecclesi: throno testabatur cernere. 
Si quando vero fratrem detrahentem cuiquam pro 
quolibet negotio cognovisset, non solum non crede- 
bat ei, sed etiam avertens 8e mox ab eo, veluti a 
facie serpentis concitus abscedebat, illud Psalmo- 
grophi frequentat itsintons 1 Detrehenem. proximo 


le non videam corporalibus oculis. Quod si volueris 
hauc conversationem sequi, quam teneo, ut possis 
apud Dominum misericordiam reperire, 194 cogita 
tecum diligenter et tracia ; et si cognovero, hoc san- 
ctum cordi tuo sedisse propositum, precipiam fra- 
tribus neis ut tibi procul zdificent mansionem, in 
qua cum disciplina verecundiaque persistas. Nee 
dubito quod alias exemplo tuo Dominus advocabit, 
qua tecum maneant, et per te inereantar salutis 
seternae invenire subsidium. Nullam namque requiem 
in hoc corpore mortis habere poterit homo, nisi qui 
piis operibus Deo placuerit. Hiec audiens soror ejus, 
flevit amare : et compuncta divinitus, ad exhortatio- 
new saluberrimam moz appulit animum seque Christe 


C servire professa est. Hanc ergo mentem germanse 


5.885 Pachomius agnoscens, Deo gratias egit, qui ei 
promptam largitus est. voluntatem, οἱ protinus re- 
ligiosioribus imperat fratribus at ei procul a $e mo- 
nasterium construant, Quod ubi factum est, et. illa 
secundum timorem Del vitam duceret, convenerunt 
ad eam aliz plurima, et brevi tempore magn: mul- 
titudinis mater effecta est. Quas instruens et docens, 
ut cor a cupiditatibus carnalibus abstrahentes, ad 
celestia et mansura semper attollerent, ipsa et viven- 
do pariter et loquendo salutis eis itinera demonstra- 
bat. Sanctus autem Pachomius cuidam Petro, ztate 
jam grandaevo, οἱ veneranda senectute conspicuo, 
precepit ut interdum famulas Dei visitaret, et sancta 
exhortatione sustolleret. Habebat enim cum mertifl- 


D catione passionum omnium, etiam sermonem ( sicut 


scriptam est) sale conditum, eratque oculis mentis 
et corporis valde castissimus, qui siepenumero virgi- 
nibus Christi de sanctis Scripturis loquebatur (Coloss. 
Iv), et insinuabat ea qua pertinent ad salutem. Pa- 
chomius vero descripsit eis regulas, quibus utentes, — 
jugiter conversationis 8028 momenta dirigerent. Ex- : 
ceptis enim melotis, quas femina non habent, omnis 
jnstitutionis earum forma monachis probabetur esse 
consimilis. Si quis autem de fratribus babebat in mo- 
nasterio feminarum propinquam aliquam vel sororem, 
eamque visitare voluisset, mittebatur cum eo unus ex 
senioribus probas vius; et primum quidem videbat eam 
qua sororibus preerat ; οἱ deinde sub ejus praesentia οἱ 


249 


VITA SANCTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 


250 


aliarum quse erant proveetioris aetatis, sororem suam A ret, jejunabat usque ad vesperam. Frequenter autem 


vel proximam frater cum omni pudore el gratia 
sanctitatis cernebat, nihil ei deferens, nec prorsus ab 
ea quidquam aeciplens. Non enim proprium quid 
habebant quod sibi mutuo largirentur; eratque satis 
utrisque, solum visitationis officium, memoriaque 
futurorum eum spe felicitatis eterna. Si quando vero 
vel ad structuram, vel ad aliam rem feminse monachis 
indigerent, eligebantur magna conversationis viri, 
qui fratribus ad quaesita prieessent. officia; et cam 
timore Domini laborantes, refectionis hora reverte- 
bantur ad monasterium, caventes apud eas quidquam 
cibi potusque percipere. 

Una vero regula tam virorum quam feminarum 
hodieque perdurat, nisi quod femine melotis (ut 


diximus ) minime utuntur ( Paílad. c. 39). Quod si B 


defaneta esset virgo, curantes funus ejus reliquae, 
eunctaque qua ad sepulturam pertinent adimplentes, 
deferebant usque ad ripam fluminis, quod utraque 
monasteria dividit, psalmos ex more canentes. Tunc 
transeuntes monachi eum ramis palmarum et oliva- 
rum frondibus, psallentes transvehebant eam, et in 
sepulcris suis cum hilaritate condebant. 

Cap. XXIX. — Hactalis sc tanta conversatio longe 
lateque crebrescens , sanctique Pachomii nomen 
ubique perveniens, universos ad agendas Deo gra- 
tias excitabat. Non pauci quoque contemnentes hujus 
mundi negotia, singularem monachorum conversatio- 
nem et spiritalia studia diligebant : inter quos et Theo- 
dorus (54), adolescens annorum ferme x;v, Christianis 
orius parentibus, et seeundum sseculum valde claris, 
hoc modo conversus est. Undecimo die mensis Tibi, 
jd est , octavo ld. Jan. (55) qusedam apud AEgyptum 
celebratur ex more festivitas. Cernens itaque domum 
suam nimis amplain ac splendidam; ac bonis omni- 
bas abundantem, per Dei gratiam corde compunctus, 
talia secum coepit volvere : Quid tibi proderit, in- 
felix Theodore, si tum mundum lucratus fueris 
(Math. xvi), et temporalibus utens usquequaque 
deliciis, ab illis eteruis bonis et immortalibus exclu- 
daris? Nullus enim potest et presentibus deliciis 
perfrui, et perennis gloriz preemia promereri. Super 
his ergo fortiter ingemiscens , penetralia sux domus 
ingressus est ; et procidens in faciem suam, cum la- 
erymis ait : Omnipotens Deus, qui occultoraum es 


et biduana jejunia transigebat, per duos annos omni- 
bus pretiosis et delicatioribus cibis abstinens, seque 
ad perfectam continentiam, quantum setas illa patie- 
batur extendens, Coepit itaque secum tractare , qua- 
teuus monasterium expeleret, sanctzeque se regule 
manciparet. Et deserens omnia 4018 habebat, quos- 
dam religiosos viros reperit, optima institutione 
viventes ; habitavitque cum eis, in Domini timore 
proficiens. 

Car. XXX. .— Quodam vero tempore , contigit ut 
post orationem vespertinsam, cum mopacbi resedis- 
sent, et divina consuete meditarentur eloquia , unus 
ex eis disputans, audiente quoque Theodoro, taber- 
naculum veteris Testamenti et sancta sanctorum ad 
novos referret populos, ad cireumcisionem scilicet 
atque praputium, dicens quod exterius tabernaculum 
figuram gereret prioris populi Judaorum, interius 
autem, quod est sancla sanctorum, vocationem pra- 
signaret omnium gentium, quee et sacratioris aditug 
meruisset accessum, et majorum mysteriorum parti- 
ceps exstitisset. Pro hostiis enim animalium, et pro 
area in qua erat manna, et virga Asron que frondue- 
rat, et tabulae testamenti, pro thuribulo quoque et 
mensa et candelabro ac propitiatorio , Deus Verbo 
nobis in sua incarnatione clementer apparuit, et il« 
luminavit nos lumine sus przsentiee; nostrorumque 
factus est propitiatio peccatorum, et pro manna cor- 
pus proprium largitus est ad edendum. Hac cum mo- 
nachis qui presentes aderant, idem frater religiose 


C dissereret, addidit dicens : Hanc interpretationem ἃ 


sancto patre nostro Pachomio didici, qui in Taben- 
mensi monasterio monachos primitus congregavit , 
com quibus in dies Domiuo auxiliante, proleci. Et 
credo , quia tanti viri recordatus sum (36), peccata 
mea remittentur universa. Audiens ista Theodorus, 
accensus est animo, et intra semetipsum precatus 
est, dicens : Domine Deus, si talis eet vir justus in 
terris, dignum ine fae, ut eum videam, et sequens 
vestigia ejus, universa mandata perficiam ; salvus 
quoque factus, bona tua, qua» diligentibus te pro- 
misisti, promerear. Haec dicens eum laerytis , vin- 
cebatur amore divino fortiter saueiatus. Post aliquot 
autem dies venit ad eos quidam venerabilis vir, 
Pecusius nomine,.longzsva senectute decoratus , ut 


eoguitor, tu scis quia nibil borum qus sunt in boc D visitaret fratres, simulque quoliter agerent scire desi- 


szculo, amori tuo praspono. Propter quod obsecro 
te misericors, ut in voluntate tua me dirigas, illumi- 
mans animam mean) miseram, ne in aterng mortis 
eontenebrata peccatis obdormiat , sed redempta tuo 
munere, per omnia te eollaudet atque glori&cet. Hzc 
eo orsate , venit mater illiug, et invenit oculos ejus 
plenos lacrymis, et ait : Quis te contristavit , charis- 
sime fili, ut sequestreris ἃ nobis? Nam solliciti ae 
dolentes ubique te quserebamus, ut nobiseum pariter 
epulareris. Qui respondit : Perge , quaeso, mater, et 
cibum sume, quia ego nunc manducare non possum. 
Nec acquievit precibus ejus, ut eum ea comederet. 
1808 Κι curs ad scbolun ambularet ot litteras disee- 


derans. Quem valde Theodorus precabatur, ut se 
comitem susciperet, et ad sanetui Pacbomium per- 
ducere dignaretur. Qui nihil diferens, eum secuni 
gratanter assumpsit. Cumque pervenissent ad loeum, 
Theodorus adoravit Dominum, dicens : Benedictus 
ea, Domine, qui sie celeriter orationem peeeatoris 
audisti ; et sicut abs te peposeeram, desiderium meum 
complere dignatus es. Accedens ergo ad ostium μι0- 
nasterii, mox ut vidit Pachomium, coepit flere pre 
gaudio. Ad quem venerabilis pater ait : Noli, &ili mi, 
plangere, quia et ego homo peccator sum, licet Dei 
opus aggressus sim : et heec dicens, introduxit eum in 
asonasterium, (ui cum fratrum multitudinem vídis- 


951 DE VITIS PATRUM LIBER PAIMUS. —— 9 
set, illuminatos mente, cirea divinum cultum pio zelo Α rem pro nomine Christi, non pro vana laude custo- 


vehementer Íncaluit, a€ processu temporis magna in 
virtutibus incrementa percepit. Erat enim largitate 
divini muneris przeditus, et in operibus bonis ac ver- 
bis multum prudens ; et humilitate atque contritione 
cordis valde mirabilis, in jejuniis sedulus, in vigiliis 
intentus , in oratione sollicitus, nunquam penitus 
omittens, quo minus spiritalis gratize majora mune- 
ra sectaretur. Consolabatur autem plurimos moerore 
depressos; et eos qui aliquo peccato deviaverant, 
ad monitione]homili atque benevola corrigebat. 

σιν. XXXI. — Deuique tam przclarom ac fulgen- 
tem conversationem ejus Pachomius cernens , satis 
eum dilexit, et in corde 800 conseruit. Audiens au- 
tem mater ejus quod apud beatum Pachomium mo- 


diunt, plurimas utilitatis causa virtutes czteris adbi- 
bere, licet videantur ad breve tempus nonnullos 
offendere. 

Car. XXXI. —lgitur sicut hujus studium ad smu- 
lationem eorum qui meliora cupiuni imitari protuli- 
jus, ita negugentias aliquorum justum credimus 
intimari, ad cautelam eorum qui ista lecturi sunt. 
Quidam monachi secundum carnem viventes (Coloss. 
1), nec veterem hominem eurantes exuere, sanctum 
Pachomium fortiter affligebant; frequenter itaque 
salutaribus eos monitis alloquens , nullum penitus 
profectum eorum sentiebat. Unde tristis et anxius, 
Domino pro eis supplieabat impensius, dicens : Do- 


. minator Domine, tu przcepisti nobis diligere proxi- 


varetur, ad eum protinus advolat, secum deferens B mos at nos ipsos (Levit. xix; Matth. xix). Quia. ergo 


episcoporum scripta, 408 przcipiebant ut ei suus fi- 
"fius redderetur. Hanc ergo susceperunt virgines in 
monasterio, quod a virorum, ut supra dictum est, 
haud proeul aberat ; 40 mox mittit epistolas sancto 
Pachottio, similiter obsecrans, ot ἢ! πὶ proprium 
, Videre permitteret. (Ruffin., 1. ut, n. 548). Tunc ad- 
vocans Theodorum Pachomius, ait ad eom : Com- 
peri, fili, quod huc mater tua venerit, et te videre 
7 desideret * ecee nobis et episcoporum litteras attulit. 
Pergens itaque satisfacito matri, maxime propter 
sanetos pontifices, qui nobis per eam dignati sunt 
Scripta dirigere. Respondit Theodorus : Prius me, 
venerabilis pater, certum facito , quod post tantam 
spiritalium rerum ecoguitionem, si videro 6sm, non 


secreta cordis mei agnoscis, obseero, ne me claman- 
tem ad te pro eorum sainte despicias; sed misertus 
eorum, da illis timurem tuum , αἱ divinam tuam po- 
tentlam cognoscentes, in veritate tibi deserviant, spe 
promissionum tuarum per omnia roborati ; quia ni- 
mis affligitur anima mea pro ei$, ét omnes sensus 
mei turbantur usquequaque. fizc dicens, siluit. Post 
aliquot vero dies videns quod nec per orationem me- 
llores effeeti sunt, iterum stans ad orationem, pro eis 
Domino supplicavit; et quasdam privatas ae proprias 
regulas eis orandi atque vivendi tradidit, ut saltem 
quasi servi statuts complentes, paulatim consuesce- 
rent ad filiorum munus affectionis industria perve- 
nire. Qui cernentes 86 post coneupiscentias suas ire 


dabo inde rationem Domino in die judicii, et quod c BOR posse, prssentismque sancti Pachomii formi- 


precipis faciam, Hane enim juxta mandatum Christi 
eum toto mundo deserui. Et quemodo eam 1n offen- 
slonem fratrum nune audebo conspicere? Nam si 
prius, ante manifestationem tante gratis, filii Levi 
parentes proprios ignofarunt, ut justificationes legis 
jmplerent (Exodi xxxi; Deut, xxxm; Levit. xxi), 
quanto magis ego, qui tanti muneris particeps factus 
Sum, parentes non debeo divinas prseponere charitati, 
dicente Domino in Evangelio : Qui diligit patrem aut 
146 matrem super me, uon est me dignus(Matth. x)? 
Dieit ei Pachomius : Si probas id tibi nen eszpedire, 
fili mi, non te cogo. Hoc autem eorum est qui per- 
. fecte renantiaat huie mando, et seipsos sibi penitus 
sbnegant. Oportet enim monachos, inutiles et s:xcu- 


dantes, spiritu timoris, non illius casti, decepti sunt; 
et abierunt retro post Satanam, eonversationem ejus 
&dmirabilem non ferentes. His itaque recedentibus, 
grex universus in sui siatus integritate permansit, 
magis ac magis ad incrementa virtatum assurgens, 
Sicuti selent in sgtis optima frumenta lstius efilo- 
roscere, cam fuerint ab eis zizania radicitas amputata; 
Hec autem rotuli,  voleus ostendere quia sicut nihil 
€best l'ominibus ssecalo deditis, si se tradiderint mo» 
n&chorum institotis, ita nibil utilitatis affert mona- 
this professio venerabilis, si negligentes existunt ; 
sed nec oratio paterna, nec condescensio ees poterit 
adjuvare torpentes. 

Cap. XXXIII. — Confessor interea Dionysius pres» 


lares salutationes et colloquia vana diffugere, et his p) byter et cconomus, id est, dispensator Kcclegism 


qui membra Chrísti sunt pía mente sociari. Si quis 
autem passione quadam szculi captus, dicit : Paren- 
tes earo mea sunt, eos diligere debeo, audiat bestum 
Petrum apostolum presdicantem : ἃ quo quis swpe- 

ratur, huic et servus efücitor (11 Pet. τ). Qui ergo 
vincitur amore carnis, servus sine dubio est earnis. 
Cumque non aequievisset Theodorus matri se pre- 
sentare, decrevit et illa in ipso monasterio eam Chri- 
si permanere virginibus, hic apud se pertractans : 
Si voluntatis Domini fuerit, inter alios saltem mo- 
nachos videbo eum : et propter hanc occasionem, 
meam quoque jucrabor animam, dum in hac sancta 
eonverestione persisto, Ὁποία igitur eos qui rigo- 


Tentyrorum, amiciesímus saneti Pachomii, comperit 
ab aliquibus quod er aliis monasteriis ad eum ve- 
nientibus, non eoncedat cum suis fratribus vesci, 
sed eos sequestrato loco juxta monaaterii fores es- 
eipiat. Contríistatus itaque plurimum soper hac re, 
vénit ad eum; eL increpsntis potius assumens ani- 
mum quam monentis, aiebat : Non recto faeis, abba, 
eharitatem fratribus deditam non squaliter omnibus 
exhibens. Qui correctionem ejus cum mulia longanimi- 
tate patientiaque suscipiens, ita respondit : Novit Do- 
minus propositum meum, et paterna tua cogmoscit 
affettio, quod nanquam eujuslibet animam cupiam 


 eoniristari, nec dio&ui spetnere. Qeemodo igi Ipo 


ρ 


dpu-aufner τὰ 


VITA SANGTI PACHOMII ABBATIS TABENNENSIS. 


354 


anderem agere, ui meum contra me Dominum pre- À &ciens ipdigoum tali munere, diverso inodo ne hoe 


vocans irritarem, qui manifesie lestater in Evangelio 
diesns ; Quamdia forislia uni ex minimis fratribus 
inei, mihi focjeue (Matth, xav)? Accipe ilaque salis- 
factionem mesa, venerabilis pater, quia non velut 
yiisns aique &parnons eoe qui huc veniunt, boc quod 
Assegie facio ; sed quia in emuobio congregationem 
βαβορρὶ, plurimos qui nuper couversi suni, et diver- 
508 ΦΟΡΆΝ mones 6650 COgbosCO, Nonnullos 2uiem 
Rovi inignlum ipsins conyeraaliopis ignaros, uf nec 
iponacborum babitum noverint. lpier quos sunt par- 
ruli, iànJa sumplicilate viventes, ut nec dexteram va- 
leani scire, meque sinistram, ldcirco credidi esse 
toimodius ul supervenientes fratres seorsum sus- 
ciperentur, io benore maximo constituti, Hinc ergo 


ipsum fieret differebat. EC cum amplius importunita- 
tem ejus ferre non posset, venit ad sanctum Pacho- 
λυ, cuncta qua negotii erant eidem pandens, cer- . 
tus quod ipse solus contentiones hujusmodi posset 
3bsolvers. Qui cum causam penitus cognovisset, ait 
presbytero ; Nonne ad hoc venisti, ut per me cogno- 
sceres Domini voluntatem? Audi ergo me, et da ei 
quod postulat, nihil in hac parte desperans. Fortas- 
5is enim per boc officium liberabitur anima ejus de 
captivitate diaboli. Szepe namque contingit ut homo 
malus affectus beneficiis, ad bonos se conferat mores, 
Desiderium namque meliorum pium novit ingenerare 
propositum, his duntaxat animabus, qux non usque 
adeo negligenti: torpore prolapsz sunt, ut possint 


pon $esiimo patribus vel fratribus qui ad nos diver- À studerevirtutibus. Nos ergo, frater, fioc agere decet, 


Uni, ullam contumeliam fleri, sed magis debitam 
reverenüam commodari: przsertim cum statutis 
horis ad reddendum nobiscum Deo vota sua conve- 
Biani, ej pos& hoe singuli ad loca destinata concur- 
ront, quieti operam dantes, me seeundum Deum sol- 
licitius usibus 197 eorum necessaria providente. 


Hac audiens prafíatus presbyter, omni eum laude 


dignissimum comprebavit, certo cognoscens quod 


.setundum Deum euncta ageret ; multumque relevatus 


sancti Pachomii saüsíacione, latus remeavis ad 


pria, 
Cap, XXXIV. -- Mulier autem quedam in eadem 
Tentyrerem civitate patiebatur fluxum sanguinis, et 
bac infürmitete jam prolixo tempore laborabat. ας 


quod Deo placeat. Sic enim dilectio ejus in nobis esse 
probabitur, si compatiamur alterutrum. [loc accepto 
responso, senior fecit quod sibi fuerat imperatum. 
Sed frater ille voti compos effectus, ad beatum Pa- 
chomium reversus es!, jam mente sobrius atque com» 
punctus, et eadens in faciem, confitebatur dicens t 
O homo Dei, multum sublimatus es a Deo, qui dis« 
cernens ea quee pertinent ad salutem, malum in bono 
vicisti. Si érgo non fuisses erga me mitis atque lon- 


gnanimis, sed aliquid id'me rigidum protulisses, ab 


hoc discedens habitu, a Deo prorsus alienus efficerer. 
Nunc autem benedictus tu Domino, per quem aaima 
mea salva facta est. Tunc allevans eum de terra ve« 
nerabilis senex, liortabatur sedulo, ut vitam sumeret 


audiens Pachomium Dei esse cultorem, sanctaque C congruam dignitati, ne quando negligens, perpetua 


. topverselione mirabilem, insuper et Dionysium pres- 


byterum amicum ejus$ esse charissimum, regat eum 


, UL suj misereatur, ot quasi per occasionem necessa- 


riam ad se Pachomium convocet. Qui precibus mu- 
lieris flexus, boc agere non moratur, Cum ergo ve- 


 nieset Pachomius ad ecclesiam, et post oratiouem 
. Dionysium salutasset, juxia eum protinus assedil. 


Dumque loquereniur ad invicem, mulier fiducia fidei 
roborata, credensquo dicenti Christo ; Confide, filia, 
fides tua salvam te fecit (Math. 3x), post tergum ejus 
latenter accessit, et cucullum, quod operiebat caput 
€j05, tremens altigit; statimque eanata est. Et. pro- 
cidens in faciom suam, sdoravit Dominum, glorificans 
ejus olemeniism, quod tanta per servos suos beneficia 


jn futuro tormenta sentiret. Et osculatus eum, dimi- 
sit iu pace, quem eliam usque ad fores monasterii 
proseculus est. — 

Car. XXXVI. — Adhuc autem sancto Pachomio 
ibidem stante, ecce vir a longe festinus veniens, ad 
ejus vestigia provolvitur, obsecrans ut filiam suam a 
demonio vexatam, per Christi gratiam curare digna- 


retur. Quo relicto. pra foribus ingressus, ipse tale 


ei responsum per ostiarium dirigit : Non est nobit 
consuetudo cum mulieribus loqui ; sed si quid habes 
ex vestimentis ejus, mitte nobis, quod in nomine Do- 
mini benedicentes, tibi protinus remittam ; et credi- 
mus in Christo quod filia tua isto modo ab inimici 
liberetur incursu. Cuinque tunica puella sancto fuis- 


credentibus contulisset. Tunc sancius vir Dionysias D set allata, severe nimis intuitus ait : Non est ejus iste 


facium sentiens, benedixit mulieri, et protinus ad 
sus repedavit. 

Car, XXXV, — Aliquando vero necessitas exegit 
ut δορὶ munimine monasterium vallaretur, in quo 


opere laborantibus fratribus, ipse lzetus ferebat maxi- 


mum auxilium, 

Post aliquantos autem dies monachus quidam pres- 
byter, multorum fratrum pater existens, qui solitus 
erat sanctum Pachomium crebro visitare, venit ad 
eum cum uno fraire, propter contentionem qua in 
monasterio orta fuerat, ex hac videlicet causa : is 
ipse (rater, qui cum eo pervenerat, molestus erat ei 
Dimium, elericatus desiderans dignitalem ; quem 


vestitus. Affirmante vero patre atque dicente ejus 
esse, reapondit ei : Et ego novi quod ejus sit ; sed vir- 
ginitatem suam Deo dedicans, non servavit sancti- 
monis puritatem : propter hoc ejus inspiciens tuni- 
cam, et intelligens castitatem suam minime custodisse, 
non ejus esse testatus sum. Spondeat itaque tlbi iu 
conspectu Domini deinceps vivere continenter, et 
propitiabitur ei Christus, sanamque restituet. Pater 
igitur indignans et moerens, filiam suam perscrutatus 
est, et sic esse ut sanctus Pachomius dixerat puella 
confessione cognovit. Quze cum juramento pollicita 
fuisset nunquam se talia gerere velle, pro ea vir bea- 
tus Domino supplicavit, benedicensque oleum misit. 


255 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


255 


Quo peruncta, sine mora eurata est, et glorificabat A Cumque memoratus juvenis in propria persisteret 


Dominum jugiter, quod non solum demone, sed 3268 
eliam detestabili conversatione caruisset, et in reli - 
quum continentize se studiis per Christi mancipasset 
auxilium. 

Ca». XXXVII. — Tali igitur opinione de sancto 
viro ubique currente, alius nihilominus qui filium 
suum a dzmonio possessum, sine intermissione de- 
flebat, nec eum perducere poterat ad monasterium, 
genu nixus supplicabat Pachomio, ut pro eo preca- 
retur omnipotentiam Christi. Qui cum orasset, dedit 
ei benedictum panem, sollicite precipiens ut ante 


cibum ex eo paululum semper energumenus sumeret. | 


Cunique esurisset filius ejus, ex ipso pane particulari 
ei tradidit, sed non permisit immundus spiritus ut 


pravitate, et aliis exemplum perditionis ostenderet, 
ad postremum visum est omnibus ut ἃ sancta con- 
gregatione velut indignissimus arceretur. Sed beatus 
Pachomius hoc idem credidit differendum. Quem 
etiam mitissima atque sapientissima eorreptione con- 
veniens, et eclestibus erudiens institutis, ita divino 
timore succendit, et sic anima ejus futurorum fide 
compuncta est, utse deinceps abstinere non posset a 
lacrymis. Emendatus itaque per omnia, inagnum cse- 
teris documentura conversionis exhibuit. In omni 
namque loco et in omni operatione flebat jugiter; et 
nec tunc quidem, cum cibum inter fratres caperet, a 
lamentatione cessabat. Qua res etiam perniovit mul- 
tos ex monachis, qui et dixerunt : Tandem a planctu 


exinde omnino gustaret ; ex aliis autem panibus qui Bw cobibe, nec tanta, quaxsumus, afflictione dejieias. 


erant appositi manus suas implevit, coepitque come- 
dere. Pater ergo benedictum panem per frusta com- 
minuens, in interioribus palmarum, sublatis exinde 
ossibus, immisit; et has ei tantum modo palmas ap- 
posuit, ut nesciens id quod factum est, benedictionem 
percipere mereretur. Quas adaperiens, ille frusta quse 
injecta fuerant projiciebat; et ipsas exsecratus pal- 
mas, nibil penitus esc: volebat accipere. Cumque 
pater eum sine cibo manere diebus plurimis com- 
pulisaet, fame coactus, ex benedicto pane percepit ; 
ac protinus somno delentus, a maligno spiritu libe- 
ratus est. Quem secum pater ad sancti Pachomii ve- 
stigia perduxit, laudans et glorificans Deum, qui per 
servos suos operatur magnalia et gloriosa, quorum 


non est numerus. Alias quoque sanitates plurimas in C 


virtute sancti Spiritus vir beatissimus faciens, non 
extollebatur, nec unquam cor ejus elatum est. Habe- 
bet autem hanc a Domino gratiam, ut idem semper 
et :equalis esset in omnibus, animumque in disciplina 
Domini sollicitum retineret. Et si quando poscens ali- 
quid a Domino, petitionis sux non consequeretur ef- 
fectum, non contristabatur omnino, sed patientissi me 
sustinebat, sciens hoc expedire vel sibi vel omnibus, 
quidquid divina misericordia censuisset ; quia fre- 
quenter intentione sincera videmur postulare con- 
traria, qua Domini bonitas, cum non concedit, pre- 
stare dignatur ; et tnnc potius clementer exaudit, cum 
vota nostras ignorantize nocte velata non perficit. 
Car. XXX VIII. — Quidam denique juvenis, Silva- 
nus nomine, de scena conversus, ad sanctum Pacho- 
miuin venit, volens in ejus monasterio commorari. 
Qui cum susceptus esset, infectus perversa consue- 
tudine saeculi, nullis discipline regulis poterat eoer- 
ceri; salutemque propriam negligens, dies suos va- 
nitatibus pristinis atque ridiculis occupabat : adeo 
ut nonnullos ex fratribus everteret, et ad studium 
simile ceommoveret. Quod plurimi non ferentes, san- 
cio Pachomio suggerunt ut eum de monasterio pelli 
preciperet. Ad quam rem non eis annuit ; sed zequa- 
nimiter ferens, admonuit prefatum fratrem ut se cor- 


rigeret, et antique conversutioni renuntiaret, Pro, 


quo etiam jugiter Domino supplicabat, ut ei compun- 
ctionetn cordi$ solita pietatis abundantia largiretut, 


Qui respondit : Conor quidem, sicut jubetis, a lacry- 
mis temperare, nec possum. Pectus enim meum ve- 
luti quzedam flamma comburens, quietum me esse 
non sinit. Rursum ipsi dixerunt : Apud te in secreto 
tuo, vel certe in orationibus plangito; cum vero con- 
venimus ad mensam, cibum sumere debes, et a fleti- 
bus abstinere. Nam possibile est animam et sine istig 
exterioribus lacrymis semper in compuuetione per- 
sistere : quia plures e fratribus videntes te flentem, 
manducare non possunt. Et cogebant eum fateri, cur 
ita se suis dilueret fletibus. Tunc ait ad eos : Non 
vultis ut plangam, cum videam me foveri multis ob- 
sequiis sanctorum fratrum : quorum et pulvis pedum 
mihi venerandus est, nec eis me conferre dignum 
prorsus existimo. Non ergo plangam, quod hoino de 
scena rhultis peccatis obnoxius, officia tanta perci- 
piain? Timeo valde ne, sicut Dathan et Abiron, me 
quoque profanum hiatu suo terra deglutiat (Num. xv1). 
llli namque impiis ausibus manibusque pollutis san- 
cia sibimet usurpare tentaverunt ; ego vero post tan- 
tam cognitionem divini muneris, anim: mez salutem 
desidiosa conversatione neglexi. Ideo quippe ista re- 
colens, non erubesco flere coram omnibus, qoia 
multa facinora mea esse cognosco, qu: jugibius laery- 
marum fontibus debeam ezpiare. 13 99 Quod si ipsam 
miseram animam meam per lamenta diffunderem, 
nihil facerem magnum, quia nullum pro factis meis 
iu praesenti dignum possum reperire supplicium. 
Cumque per dies singulos idem frater ad meliora 
proficeret , omnesque propemodum in humilitate su- 
peraret, ita de eo sanctus Pachomius coepit coram 
omnibus dicere: Testor vos, fratres ac fllii, coram 
Deo et sanctis ejus angelis, quia ex quo ccenobium 
hoc fundatum est, nullum de fratribus qui mecum 
sunt vel fuerunt, humilitatem meam secutum esse 
cognósco, nisi unum tantummodo. (uo, fratres, au- 
dito, nonnulli putabant hunc unum esse Theodorum, 
alii Petronium, alii vero Orsesium. Cumque rogaret 
Theodorus eum, ut quis ille esset depromeret, et 
sanctus vir Indicare differret, rursus eum Theodorus 
vehementer urgebat. Alii quoque tnajores ex fratribus 
plurimurn precabantur ut diceret quis esset cui testi- 
monium tale perhiberet. Tanc respoudit Paelomius : 


257 


VITA SANCTI PACHOMH ABBATIS TABENNENSIS. 


258 


Si screm eum de quo dicturus sum vanz gloriz À cceperunt parentes defuncti, eulpantes eum, dieere : 


stimulis incitari, nunquam eum ostenderem ; sed 
quia proeuldubio credo quod per Christi gratiam 
quantum laudis ei accesserit, tantum ipse munus 
humilitatis acquiret , idcirco, ut eum possitis imitari, 
sine meta palam beatificare non desino. Tu quidem, 
Theodore, et quicunque tui sunt similes, fortiter in 
monasterio certantes, diabolum vinxisis ut passe- 
rem (57), et sub vestris pedibus allisistis eum, per 
Dei gratiam conculeantes ut pulverem; sed si (quod 
absit) neglexeritis in aliquo, consurgens is qui sub 
vestigiis vestris est, adversus vos gravi furore bac- 
ehabitur. Juvenis autem Silvanus, quem dudum pro- 
pter negligenüam de monasterio pellere volebatis, 
ita prostravit inimicum , et a suis sensibus effugavil, 


Quid est hoc spectaculum novum? Quis mortui non 
misereatur, licet sit inimicus? Suffieiens per se est 
ipsa calamitas. Noli, quaesumus, inferre mortuo, 
quod nec bellus facerent, nec tuam condecet pe- 
nitus sanctitatem. Nam et nos hinc notamur maximo 
opprobrio, aliaque quampiurima suspicionum probra 
nascuntur, Utinam nunquam ad hunc locum venis- 
semus! utiuam nec iste monacbus fuisset effectus ! 
non hunc sternum dolorem nobis infligeret. Roga- 
mus ergo ut solitam psalmodiam defuncto restituas. 
Qui respondens ait : Vere, fratres ac filii, plus vobis 
presentis mortui misereor, intantum ut vobis de 
visibili re ae temporali eurantibus, ego de invisibili 
ejus subetaniia sollicitudinem geram, et ideireo bxg 


ui nusquam coram eo compareat, altaque humilitate B erga eum fieri decernam. Et vos quidem majores 


eum per omnia superavit. Et vos quidem fratres La- 
bentes opera justitim, in his qua gessistis, gloriosi 
confiditis; hie autem quanto furtius pugnat, tanto se 
deteriorem omnibus judicat, ex tola mente totaque 
virtute inutilem se reprobumque pronuntians. Ideo 
denique et lacrymas habet in promptu, quia semet- 
ipsum nimis humiliat et inclinat, nec alieujus mo- 
menti quod gesserit existimat. Diabolum autem nil 
ita reddit invalidum, sicut humilitas de eorde puro, 
€ui tamen correctionis opera probentar adjuncta. Sie 
itaque viriliter antefatus juvenis Silvanus per octo 
annorum curricula Deo militans, cursum vitae suae 
finivit in pace. De cujus exitu testatus est beatus 
Pacbomius, quod multitudo sanctorum angelorum 


illi dolores per bunc honorem, quem putatis, acqui- 
ritis ; ego autem quantulameunque ei requiem vel sa- 
tisfactionem (39) per bane injuriam przeparo. Propter 
quod non euro pro boc exanimi 190 corpusculo, 
sed pro immortali ejus anima satago, qux et bauc 
carnem rursus in resurrectione receptura est incor- 
Tuptam et integram. Alias autem si hoc. quod vultis 
annuero, veluti placens hominibus judicabor ; atque 
ut ad presens vobis satisfecisse videar, id'dispicio, 
quod ei prodesse poterit in futuro. Fons enim boni- 
taüis Deus noster existens, occasiones quarit, per 
quas opulenta super nos data pieiatis θυ effundat , 
remittatque nobis peccata, non solum in hoc szculo, 
sed etiam in futuro. Nam cum dieat in Evangelio, 


cum magna leiitia sumeotes animam ejus, velut C qui blasphemaverit in Spiritum sanctum, non re- 


eleetam bostiam Christi conspectibus obtulerunt. 
Car. XXXIV. — Eodem tempore Panos civitatis 
episcopus, Varus nomine (98), per omnia venerabilis 
ac Deo deditus, recteque fidei ferventissimus ama- 
tor existens, audivit dispositionem conversationis 
Pachomii. Quem missis epistolis evocavit, plurimis 
verbis exorans, ut etiam circa civitatem ejus mona- 
sieria optata eonstrueret, Cumque multis ex causis 
precibus acquievisset episcopi, dum properat ad 
eum , justum eredidit ut per iter omnia monasteria 
qua ab eo curabantur, inviseret. Et cum uni ex ipsis 
monasteriis propinquassel , cujusdam fratris occurrit 
exsequiis, qui vitam suam negligenter consumpserat. 
Fratres autem ipsius monasterii funus prosequeban- 


mittetur ei, neque in hoc szculo, neque in futuro, 
dat indubitanter intelligi quod sunt quadam delicia, 
qua&,possunt et post hanc vitam, si pro eis supplice- 
tur, ignosci (Matth. xii). Nos ergo quos. dignos judi- 
dicavit Christi potentia divine sue dispeasationis 
exeroere medicinam, si non upicuique congruens 
adjutorium proferamus, profecto veluti contemptores 
esümabimur, et audiemus illud quod scriptum est 
jn prophetia (Acf. xiu; Habac. 1) : Videte contem- 
ptores et àdmiramini, οἱ disperdimini. Et ideo, 
40.280, sinite defunctum a propriis malis aliquatenus 
exui, et quantulamcunque requiem in illo futuro 
examine promereri. Sepelite ergo eum sine psalmis, 
ut dixi. Potens est etenim Deus benignus et clemens, 


tur honorifice, psalmos solitos coneinentes, prxesen- D multumque misericors, pro supplicatione mostra 


übus quoque defuncti parentibus ac propinquis. Qui 
eum vidissent Pachomium, feretrum continuo depo- 
suerunt, ut tam pro mortuo quam pro se Domino 
supplicaret. Qui mox ut orationem debitam Deo per- 
solvit, conversus ad fraires ait : Desinite psallere. 

recepitque defuncti vestimenta splendida, quibus 
indutus erat, auferri: que coram omnibus fccit exuri, 
et ita cadaver efferri jussit, ac preter aliquam psal- 
umodiam sepeliri. lgitur fratres cum parentibus ejus 
el universis qui tunc aderant, novum genus specta- 
culi contuentes, et obstupefaeti nimium, precabantur 
senem, ut consuetam super eum psalmodiam cele- 
brari permitteret. Quibus cum non acquievisset , 


parvitatis eum in :eternam suam requiem collocare. 
Hzc cum dixisset, abierunt, et secundum quod ve- 
nerabilie Pater przceperat, eum in monte, ubi erant 
parata monumenta, sepelire curaverunt. 

Ca». XL. — Moratus est autem sauctus ibidem 
cuni monachis duobus diebus, docebatque in prim's 
singulos timorem Domini, deinde qualiter adversus 
diabolum dimicare deberent, et insidias ejus per 
Christi possent declinare gratiaun. 

Tunc nuntiatur ei quod frater quidam de Chino- 
boscioru monasterio gravi infirmitate detentus, 
beuedictionem preeis ejus ultimam postularet. Haee 
audiens domo Dei, confestim secutus est eos qui 


459 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS 


960 


ἡ heet sibi retulerant. Cumque concitus profieiseeretur, A delatus est, quod sapienti: geratis studium, et 13} 


et duobes vel tribus millibus abesset ἃ monasterio 
quod petebat, audivit susvissimam vocem in aere per- 
sonantem ; suspiciensque vidit ipsius (ratris aejmarm 
veloei cursu ab angelis Domini landantibus ad bea- 
tam vitam perennemque sustolli. Comites antem Ps- 
ehomii cum neque vocem audirent, nee qeidquam 
sentirent penitus, sed tantummodo eernereat eum ad 
Orientem diu suspicero, dicunt ei : Cur stetisu, Pater? 
Preperemus, ui possimus ecesrrere. Qui respendit : 
Frustra jam currimus; hoc enim est quod dia con- 
sidero, quomadasxodum frater ipse ad gaudia perpetua 
dedacatur, Quem eum rogarent ut eis exponeret 
quomodo vidisset animam , quantam poterant audire, 
narravit eis ex his qus» ipse conspoxerat, Quidam 


juxta religionem vestram, quietem diligatis impensi,s, 
Insuper etiam prudenter his qui propenuat aliquid 
satisfacere videsmini, et ideo de his quee legistis vos 
interrogare dispeswi. Cui Theodorus : Profer, ait, 
quod vis. Et philosophus : Habes, inquit, te meeum 
disceptationem , ut qua. fuerint questa dissolvas ? 
Cui Theodorus respeadit : Exprime jam quod Inten- 
die. Tune philosephus ak t Quis, 500 netus, mortees 
est? Quis rursum nastes, ἃ morto sobirectus est? 
Quis autem, cum sK mortuus, Bon. est fetote cor 
reptus? Et ait Theodorue : Wen graudis, inquit, hae 
proposito tua, o philosophe; nam faeile qued in- 
quiris solvam, Quis non natus, morteus est, babetur 
Adam protoplastus. Qui vere natus est, nes tamen 


' gitur ex bis euntes ad memoratum monasterium , et p uxeriues est, existit. Enoch, qui Deo placeit, atque 


€ 
*- de^ 


diligenter inquirentes qua horas frater ille dermisset, 
ea quie a sancto didicerant viro, vera omnia cogno- 
verunt. Hee sutem retulimus duabus ex causis : 
primum, volentes ostendere beatum senem nimium 
fuisse perspieacissimum , gratiamque possedisse pro- 
pheticam , sc longe posita intellectualibus oculís 
previdisse; deinde, ut tales semper imitantes, ma- 
lorum consortia eollicite vitaremus. Et de his quidem 
nobis baetenus dieta sufficiant. 

Cap». XLI. — Sanctus ergo Pachomitus ad antefstum 
episcopum eum suis monachis veniens, ab eo In 
$ufoma veneratione susceptus est. Nam festivitatem 
maximam in ejus celebravit adventu, deditque ei 


:joca wbi sperata monasteria conderet, sicut dudum 
pet seripta rogaverat, quz etiam venerabilis vir cum ( 


alaeritate construxit. Et eum macerí» munimen in 
circuitu duceret, ne quis facile posset irrumpere, 
quidam pestilentes homines, quos diaboli cscavit 
invidia, noete venientes, qu: constructa fueraut 
destruebant. Sed non in longum malignitatis eorum 
pena dilata est. Nam cum senex discipulos suos ad 
tolerantiam eemmoneret , et illi nequissim] juxta 
consuetudinem eonvenissent, ut facinorum suorum 
ecpta perfieerent, ab angelo Domini protinus exusti 
sunt, et velnt cera a facie ignis ad nihilum sunt re- 
dacti. Fratres ergo velociter universum consumma- 
verum sedéficium ; in quo beatus Psehornius constituit 
monachos, religiosos viros, quibus Samuelem pr:»- 
posuit, hilarem virum, et dono frugalitatis eximium. 


institute, idem sanctus ibi voluit manere diutius, 
ueque dum hi quos ordinaverat, Christi munere fir- 


marentur. 


Ca». XLI. — Interea phflosophus quidam ereitatis 
ipsius, audita servorum Dei opinione, venit ad eos, 
scire volens quid essent, quidve profiterentur; et 
videns aliquos ex monachis, ait ad eos : Voeate inihi 
Patrem vestem, quia de rebus necessartis enm eo 
disputaturus sum. Cum cognovisset auteni sanetes 
vir quia philosophus esset, misit ad eum Cornelium 
et Theoderem, precipiens eis ut ad ea qus selsci- 
teverit prudenti responsione satisfscerent. Egressus 
igier ad eum nhilesophus ait : Moltus ad nes sermo 


trauslatus 681. Qui mortuus ost autem , aet fetore 
ullo eorruptus, uxer est Loth, qwe conversa ie sta- 
tuam salis (Cen. xix), qua usque nunc in eo habita 
pro incredulorug perdurat exemplo. Bt ideo eonsi- 
lium do tibi, o philosophe, ut has ineptas propoci- 
tiones tuas et inanes deserens questiones, ad veruua 
Deum quem eelimes, t€ sine dilatipne eonvertas, 
remissionemque peccatorum tuorum pro eterna 58» 
lute. percipias. Ad hao philosophus obstapefsctas, 
nibil inquisivit ulterius ; sed discedene, ecumen viri, 
responsienemque tam celerem parstamque mira- 
(ug est. 

Ca». XLill. — Proinde Pachomiue in ἤθη mo- 
wasteriis nuper exetruotis, diebus plurimis immorea- 
tus ost. Exinde profeetus. est, atque ad alind moas- 
sterium, quod eub ejus eret ditione, pervenit. Quem 
cum fratres omnes, in eccorsum cjus properantes, 
summs veneratione susciperent, infantulus quidam 
de ipsa congregatiene, qui imter alios oceurrerat ; 
clamare ccepit ae dicore : Vere, Pater, ez que hine 
ambulasu, nullus nobis olera nec legumen aliquod 
coxit. Ad quem sanctus grata mente respondit : Nen 
contristeris, fill mi, ego jam coquam. Iagressusque 
monasterium, post orationem *enit ad cequimam ; et 
inveniens fratrem qui coquinz praerat, psiathos (id. ^ 
est, tegetes) operantem, quas metas valgus eppellot, ^ 
sit ad eum : Die mihi, frater, quantom temporis ha- 
bes, ex quo nón eesied fratribus olera vel jegumiaa? 
Qui respondit : Sunt fore duo momses. Et sanctus 


Quia vero przdicta monasteria in suburbano fuerant n Pachomios ait : Quare oontra preecoptam facese vo- 


luisti, ut tanta fratrem negligereter utilitas? Qul sab 
humili satisfaetione respendit : Optaverasm quidem, 
venerabilis Pater , quetidie implere ministerimm 
meum ; sed quia quidquid coquebarm, nón contume- 
batur ἃ fratribus, quia omnes abstinent (s0fl. quippe 
pueri aliquid eocturss. percipiunt), ne tanto. labore 
parate projicerentur expensas, propterea peimentung 
non toxi. At ne otiosus essem, psisthos (40) elegt, 
cum fratribus texere, sciens eum de. bis qoi mihl 
deputati stmt ad opus trujusmodi posse sefücere, ut , 
parvas esess, id est, olivas et herbalas ad refeetio- 
nem fratribus pararet. fe audiens Paehomios : Et , 
quot sunt, Inquit, psiathi, quos tefectsse dixisti * Qui 


SN 


VITA SANCTI PACHOMM ABBATIS TABENNENSIS. 


208 


respondit : Qeingenti. Ei ille. Defer, inquit, hnc om- ἃ Ex hoc innoeens ero; vos videritis, ai ea qum aunt 


nes, ut videam. Qui cum fuissent allati, protinus 608 
igne supposito jussit exuri. Tuoo ait illis : Sieut vos 
traditam vobis erga dispensationem fratrum regulam 
deapexistis, sic ego passim labores vestros incendio 
concremavi, quatenus cognosestis quam perniciosum 
sib Patrum instituta convellere, que pro animarum 
solpie previsa sunt, An ignoratis quod gloriosum ait 
semper abstinere presentibus? Nam si quis ab ea re 
qus in ejus est polestale divina eonsideralione $e 
opnüinel, magnum consequitur a Domino premium, 
Ab ea vero re, eujus utendi licentiam nom habet, 
quadam noscitur neceseitate cohiberi ; ei ideo prepter 
abstinentiam coactam atque ioutilem frustra videtur 
exspectare mercedem. Denique cun plures esca ap- 


recta respueritis. Quod si mihi vultis acquiescere, 
Deoque placere per omnia, cunctos Origeuis libros 
ip Qüumen mergite, ne ab illis vos ipsi mergamini. 
Hac dicens, disceasit ab eis. Et rediens ad exerci» 
Uum solits» virtutis, reperit fratrea in oratione eon- 
sistere , cum quibus alacriter hymnos eantileas $pie 
ritalis explicuit. . | 

Car. XLV, — Monachis igitur ad vescendum con» 
venientibus, venerabilis sanez in oellulem, ubi eon- 
sueverss supplicare Domino, se recepit. Rt obserang 
oslium, oraboet intente, memor visionis quam aliquan 
do conspexerat; et obseerabat Dominum, quatenus 
ei deolararet statom monachorum qui futerus esset , 
vel quid post ejus obitum im tanta eongregatione 


posita fuerint, si fratres pareius his utuntur proptec Bi coniingeret ; et ab bora mona usque ad illud tempus 


Deum, tunc apud Deum sibi maximam spem repo- 
punt. De cibis autem quos non vident, nec eis ad 
percipiendum facultas ulla tribuitur, quomodo pro 
parcimonia premium conceditur ? Ideoque propter 
exiguos guumptus tanta fratrum non debuit intermitti 
commoditas. 

Gap. XLIV. — Hac cum loqueretur ad eos, et auf- 
ficienter eorum delicta eorriperet, ostiarius ad eum 
festinus ingressus est, magnos viros et anachoretas 
egregios indicang advenisse, qui eum videre deside- 
rarent. Quos illico jussit iptrare, debitaque reveren- 
tia salutans eos, post orationem per fratrum ducebat 
eellulas, et omnia eis monasterii loca momnstrabat. 
Qui rogaverunt senem ut cum eo de quibus cuperent 
rebus secreto loquerentur. Tunc vero duxit eos seor- 
sum, seditque cum eis. Illis autem de rebus abdita 
aique arcanis altius disputantibus, coepit sanctus Pa- 
ehomius odorem senlire telerrimum. Videbat enim 
605 exculio salis uli sermone, et in Scripturis sanctis 
paratos existere, nec polerat de intolerantia fetorig 
aliquid vel cogitare, vel dicere. Ubi ergo de divinis 
eloquiis diutius disputarent, et hora nona jam refe- 
eüionis tempus indiceret, surgentes ipsi, mox abire 
voluerunt. Quos sanctus vir euixjus orabat ut eibum 
periter sumerent. Qui noluergnt penitus acquiescere, 
dicentes festinare se ante occasum δος 1399 ad 
propria remeare. Et vale dicentes ei, sine mora 
profecti sunt. Tunc sanctus Pachomius volens certius 
causam fetoris agnoscere, in orationem prosternitur, 
exerans Dominum quatenus sibi quales essent pan- 
dere dignaretur. Moxque cognovit quod impietalia 
eorum dogmata, quibus probabantur imbuti, tantam 
perniciem de eorum cordibus exhalarent. Nec nora, 
viros ipsos insequitur, et apprehensis ait : Unum volo 
vos interrogare sermone. Qui dixerunt : Interroga. 
Numquid, ait, Origenis commenta legistis? Qui ne- 
ganten, dixerum4 : Nequaquam. Quibus ai : Ecce 
eentestor v9s eoram Domino, quod omnis homo qui 
legit Origenem, et consentit his quib prave disseruit, 
fn profuuda perveniet inferorum, hereditasque ejus 
erunt vertes et exteriores tenebre, quibus iniquo- 
rum snüms sine fine punientur. Eo ego, quod mibi 


saanifestetum cst a Domino, vobis sollicite nuntiavi. 


quo frater qui nocturnis orationibes przeerat vocem 
miterpt, et ad preces solitas excitaret, instantiam 
sus supplicationis extendit. Cumque preearetur at- 
tentius, subito eiroa mediam nooetein visionem cernit, 
que epm juxta petitionem propriam de statu poste« 
rorum suorum plenius edoceret, Nam monasteria sua 
vehementius dilatando , nonnullosque pie vieturos et 
continenter agnovit, neglecturos etiam plurimos di- 
dicit, auamque salutem penitue esse perdituros. Vidit 
ergo, sicut ipse narravit, multitudinem monseborum. 
in valle quadam profunda saiis atque caligipesa COR« 
sistere , ei alios exinde velle conecendere, 866 valere, 
quia oeturrebant ex advergo sibi, nec invicem die 
gnoscere poterant, nee de profundo illo et tenebrosa 
loco proraus emergere ; alios autem frustra conalog 
pre lassiludine ruere, atque ad inferos pervenire; 
alios, jacentes, misershili ac lacrymosa voce daflere ; 
nonnullos vere cum maximo labore conscendere, 
quibus in asconsu ipso lux protinus occurrebat, ia 
qua constituti referebant Deo gratias quod evadere 
potuissent. [14 Pachomius intellexit qua Rovissimia 
essent eventura temporibus ; cecitatemque mentis 
eorum qui post futuri &unt, et errorem cordis, bono« 
rumque defectum valde doluit; maxime vero, quod 
prepositi tunc negligentes ac desides forent, nec in 
Deo confiderent, $ed concordia discordiose utereniur, 
placentes stultz:à multitudini, ei ostentantes habitum 
monachorum, nullaque bona opera praferentes. Se- 
mel autem pessimis primatum tenentibus, ipsumque 
nomen gaucim conversationia ignorantibus, neoqseQ 
est &mulagones ac jurgia generari, et quis pres aq 
major sit, ambitiosa lite coptendere; et reprobari 
quidem boues, ac malos eligi ; neo probitate morum, 
sod antiquitate vel ordine unumquemquo velle czte- 
ris anteferri, Unde peque aliqua bonis viris loquendi 
fiducia enherit pro utilia comununi, sed erunt ig 
silentio οἱ quiela, aut certe sub colere bhone»tatis 
magnis persecutionibus affligentur, Ki quid est opua 
Singula recensere, cum oninia pene quat sunt regulis 
subnixa divinis, humanis commutabuntur iecebris ? 
Tunc Pachomius exclamavit ad Dominum, eum ἰὰν 
crymis dicens : Oinnipotens Deus, si sic erit, ut quid 
permisiét conoebig ista constitui? Si enisa in tetupo- 


265 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. , 


46ὲ 


re novissimo, quicunque fratribus praerunt perversi A monachi juxta οοηδιοίσὐΐηθηι coram sone ad au- 


futuri sunt, quales erunt illi qui sub eorum regimine 
versabuniur? Csecus enim si cz:?eo ducatum praebet, 
uterque in foveam cadit (Maith. xv), Heu me! quia 
frustra et supervacue laboravi. Memento, Domine, 


studiorum meorum, qu: tuo munere perfecisti ; me-' 


mento famulorum tuorum, qui tibi tota mente deser- 


viunt ; meinento testamenti tui , quod usque ad con- 


summationem &zculi a tuis promisisti custodiri eulto- 
ribus. Tu nosti, Domine, quia ex quo suscepi hunc 
habitum monachi, nimis humiliatus sum in conspectu 
tuo, nunquam satiatus sum pane, et aqua, vel quali- 
bet creatura alia quam fecisti. 

, Hxc eo dicente, vox ad eum facta est, dicens : Ne 
glorieris, Pachomi, cum sis homo, et indigeas mise- 


diendum verbum Dei constiterunt. Qui aperiens os 


suum , docebat eos, dicens : Filioli mei, quantacun-- 


que vobis est virtus atque possibilitas, pro salute 
vestra eertiate fortiter, et adversus armatum hostem 
viriliter dimicate : prius quam veniat tempus, quo 
nosmetipsos, si tamen inertes fuerimus ac desides, 
miserabili lomentatione plangamus. Non negligamus 
dies nostros, quos largitus est nobis Dominus ; sed 
eperemur in eis cum omni alacritate virtutem. Dico 
enim vobis, quoniam si sciretis quanta sanctis in 
celest/bus bona parata sunt, et quxe torinenta ma- 
neant eos, qui à virtutis itinere deviaverunt, cogni- 
taque veritate, non in ea digue versati sunt, summis 
utique viribus ztterna supplicia vitantes, haredita- 


ricordia, quia cuneta quie condidi, mea miseratione D tem illam beatam, qus Dei famulis promissa est, 


subsistunt. Qui confestim prostratus in terra, miéeri- 
cordiam Domini postulabat, dicens : Omnipotens 
Deus, veniant mihi miserationes iu», et vivam 
(Psal. cxvii); et ne auferas misericordias tuas a me, 
quia misericordia et veritas tua semper susceperunt 
me (Psal. xxxii). Scio enim ego, Domine, quia 133 
nutant et claudicant universa sine protectionis tus» 
auxilio. Hzc cum dixisset, astiterunt super eum an- 
geli lucis; et juvenis in medio eorum , ineffabili pul- 
chritudine atque claritate resplendens, qui instar 80- 
lis ex se fulgoris radios emittebat, babens super 
caput coronam spineam. Et levantes a terra Pacho- 
mium angeli, dicunt ei : Quoniam petisti ἃ Domino 
misericordiam, ecce venit tibi misericordia tua, Deua 
glorie Jesus Christas Filius Dei Patris unigenitus, 
qui missus est in hune mundum, et pro salute generis 
humani crucifixus est, spineam ferens in capite coro- 
nam. Et Pachomius ait : Oro, Domine, nunquid ego 
te crucifixi ? Et Dominus placidior ait ad eum : Non 
tu quidem cruciíixisti me, sed parentes tui. Verum- 
tamen anim:zquior esto, et confortetur cor tuum, 
quia posteritas tua manebit in szculum, nec usque 
iu finem mundi deficiet; ipsique qui post te futuri 
sunt, de profunda illa caligine liberabuntur, quot- 
quot vixerint abstinenter, et. curam salutis propriz 
gesserint. Modo namque qui praesentia tua se conti- 
nent, tuarum sequentes exempla virtutum , maxima 
grati: luce resplendent; post te vero, qui in hujus 
szculi caligiae fuerint immorati, quia prudenter in- 


festinaretis adipisci : quam nemo, nisi malus ac 
perditus, fugit ac negligit; quia quid amittat, peni- 
tus nescit; quem jam jamque resipiscere oportet, 
et terrenis absolvi cupiditatibus, ut mala preterita 
deflendo jugiter, indulgentiam Domini consequatur, 
et sic ad meliora conversus, iter suum dirigat, qua- 
tenus in exitu vita l:wtus existens, ad colestem Re- 
gem cum magna laude pervenist; quando terrestre 
hoc habitaculum deserens anima, ad cognitionem 
Sux substantie properat; quando coelestibus &ociata 
virtutibus, ad Patrem luminum pervenire festinat 
Quid extollitur homo per vanam gloriam ? Quid eri- 
gMur pulvis? Quid superbit terra et cinis (Eccli. x)? 
Plamgamus nos ipsos potios dum tempus habemus, 


C ne cum fuerit expleta singulis terminata dilatio, 


tunc inveniamur lempus poenitentke exposcere , 
quando jam accipere non meremur. In hac enim 
vita nobis peccata deflere permissum est ; in inferno 
autem, sicut a sancto David propheta didicimus, 
quis confitebitur Deo (Psal. vi)! Nimis anima illa 
probatur infelix, et omni lacrymarum fonte plau- 
genda, qux» seculo renuptians, ilerum szeeuli acti- 
bus implicator, et inutilibus dudum curis exuta, 
rursum redit ad dure servitutis obsequia. Et ideo, 
charissimi frawres, »b hoc instabili mundo, et poet 
paululum transituro, perpetuam beatamque vitam 
nobis non patiamur auferri. Vereor autem, et totus 
penitus intremisco, ne carnis nostre parentes usi 
Seculi rebus, et vilae presentis occupati negotiis, 


telligent quz petenda sunt, quzve fugienda, et spon- D qui putabant nos deseruisse mundi mala, et ab hinc 


tanea voluntate nullo humanitus utentes exemplo, de 
(antis exsilierint tenebris, omnemque justitiam ser- 
vantes, seternam vitam toto corde dilexerint ; amen 
dico tibi quia cum istis erunt qui nunc tecum ín sum- 
ma continentia et sanctitate preclari sunt, eamdem- 
«ue salutem ac requiem sortientur. Hxc dicens Do- 
minus, ascendit in eclum. Sic autem illustratus aer 
est, ut splendor lucis illius non possit humanis ser- 
inonibus explicari. 

Car. XLVI — Tunc sanctus Pachomius super bis 
quie sibi ostensa sunt, vehementer admirans, ad 
nocturuam synaxim cum universa fraternitate eon- 
venit. Et officio sancto solemniter adimpleto, cuncti 


jam vita frui perpetua, suo nos judicio cendemnent, 
dicentes nobis : Quomodo lassati estis in semitis 
vestris (Sap. v), tantis obsessi miseriis? Ex vestra 
namque tam magna tristitia, nobis etism moror 
accessit, et poenis nostris vester ignis adjectus est. 
Rami quippe nostri facti sunt. inuijles, mec fructus 
quos in flore monstraverunt ediderunt. Sed gl iilud 
propheticum ue nobis ingerant, expavesco : Ideo in 
deprzedationem venerunt dilecti, facti sunt abomi- 
nabiles, et corona capitis eoru sublata est. Civila- 
tes ad Ausirum sitz, clausz sunt, nec est qui ape- 
riat eas (Jerem. xii). Tollatur enim impius, ne vi- 
deat gloriam Dei ([ea. xx v1, secundum. Sepinag.). 


^ 


: VITA SANCTI PACHOMH ABBATIS TABENNÉNSIS. 


$96 


Hzc cogitantes, fraires mei, totis certemas viribus, A cogamus, hunc terminum sermonibus nostris impo- 


ne ab hoste superemur. llle semper insistit ut peri- 
mat, nos sollieito vigilemus, ne (quod absit) ejus 


fraude perimamur. 
Aate omnia pre oeulis Mabeamus ultimum 


134 diem, et momentis singulis eternorum dolo-- 


roo supplicia formidemus. His enim causis anima se 


consuevit agnoseere, corpusque preprium jejuniis: 


ac vigiliis deprimens, ipsa in moerore luctuque con- 


tinuo perseverat, donec Spiritus saneti calore suc-. 


censa, superbe coniemplationis merestur auxilium, 
et a eontagiis exsoluta terrenis, divinis jugiter exsa- 
tietur alloquiis, Alias etiam qui semper baec cogitat, 
puritatem mentis obtinet, bumilitatom cordis acqui- 
rit; vanam gloriam respuit; onmi seeulari prudentia 


nimus, Deus pacis et grati confirmet vos atque 
corroboret in timore suo, fratres. Amen. Hac di- 
cens, sine mora surrexit, et eommendans eos Do- 
rino, profectus est. | 
Car. XL VII. — Cumque pergeret ad monasterium, 
cui cognomen erat Tabennense, cum Theodoro et 
Cornelio, c2terisque quam plurimis fratribus, sub- 
stitit parumper in itinere, velut interrogans aliquem 
de quodam secreto negotio; et cognovit in spiritu 
unum de mandatis qux» prefixerat in monasterio, 
fuisse neglectum. Praceperat enim fratribus qui in 
pistoría arte laborabant, ut si quando facerent obla- 
Uones, nihil loquerentur supervacuum, sed apud 
semetipsos salutaria meditarentur eloquia. Vocavit 


carere conteadit. Philosophetur ergo, charissimi fra- B ergo Theodorum, qui ipsius monasterii curam gere- 


tres, anima spiritalis quotidie adversus crassam 
carnis sua materiam ; omnique circumespectiune cum 
ea taliter sgat, quatenus ad meliora sibi consentiat. 
Et cum vespere pervenitur ad stratum , singulis 
mewbris corporis sui dicat : Donec simul sumus, 
obedite mihi suadenti quz recta unt, mecumque 
Domino cum alacritate servite. Manibus quoque suis 
dieat : Veniet tempus quaudo jactantia vestra cegssa- 
bit, quando pugillus administrator iracundiae non 
erit, quando palmz, quse ad rapinas extenssm sunt, 
eonquiescent, Pedibos dicat : Erit quando ad ini- 
quitatem non valebitis' prorsus excurrere, quando 
pravitatis itinera non poteritis intrare. Concta quo- 
que membra sua similiter alloquatur, et dicat eis: 


bat, et dieit ei: Vade seereto, et sollicitius inquire, 
quid fraires sero, cum oblationes facerent, sunt lo- 
cuti ; et quidquid deprehenderis, ad me referre cu- 
rabis. Qui pergens, diligenter investigavit omnia, et 
ea quz didicit sancto Pachomio nuntiavit. Qui dixit: 
Num existimant fratres quod traditiones quas eis de-- 
dimus servandas humanz sint, et nesciunt quod pro 
contemptu etiam minimi piandsti magna pericula 
negligentes maneant ? Noune vr diebus Israel silen-. 
tium cirea Jerichuntipam civitatem concorditer te- 
Duit, deinde tempore constituto totus populus excla- 
mans civitatem protinus cepit; et ita praeceptum 
Dei, quanquam datum per hominem, nulla dissimu- 
latione contempsit? Nunc ergo vel deinceps mona- 


Antequam mors nos ab invicem dirimot, et separa- C chi prsecepta nostra custodiant, ut boc eis peccatum 


tio quz per peccatum primi hominis accidit, implea- 
tur, certemus fortiter, stemus perseveranter, viriliter 
dimicemus, sine torpore atque pigritia Domino ser- 
víamus, usque dum rursus adveniat, οἱ temporales 
abstergeps sudores nostros, ad immortalia nos regna 
perducat. Fundite lacrymas, oculi, demonstra caro, 
team nobilem servitutem, collabora mecum in pre- 
cibus, quibus Deo confiteor, ne, cum requiescere vis 


atque dormire, perpetua nobis eruciamenta conqui-- 


ras. Et ideo vigila semper in operibus tuis, quia si 
te sobrie gesseris, bonorum tibi retributio copiosa 
provéniet. Quod si neglexeris, tormentorum genera 
miseranda te succident; et tunc audietur ululatus 
anima: deflenüs ad corpus : Heu me! quia colligata 


egligentie remitiatur, siquidem δὶ nos ipsi que 
aliis indicimus omni sollicitudine custodimus. 

Tunc ingressus monasterium, post orationem ve- 
Dit ad fratres, qui psiathos operabantur, sedensque 
cum eis, coepit et ipse terere. Transiens autem 
puerulus qui constitutus erat. ad obsequium ejus, qui 
septimanam faciebat (&1), intendit texentem beatum 
Pachomium, et dicit ei : Non bene, Pater, operaris, 
alio modo abbas Theodorus intexit. Et mox surgens 
&ji ad puerum : Ostende mihi, fili, quomodo texere 
debesm. Et cum didicisset ab eo, sedit rursus ad 
opus suum, menie tranquillus, et in hoc 1985 facto 
superbis spiritum comprimens. Nam si secunduin 
carnem quantulumeunque saperet, nequaquam pueri 


sum tibi, et propter t6 poenam perpetuas condemna- D monitis acquiesceret; sed potius increpassel eum, 


Uonis excipio. Si hec intra nos assidue retractemus, 
effüciemur vere templum Domini, et Spiritus sanetus 
habitabit in:nobis, nec alia nos Satana poterit ulte- 
rius cjreumvenire versutia (1 Cor. 1v). Super decem 
millia quoque pzedagogorum magistrorumque doctri- 
nam, timor Domini per cogitationes bujuscemodi nos 
erudiet, prudentesque custodiet : et quxeumque for- 
sitan humano sensu non valemus attingere, haec no- 
bis Spiritus sanetus inspirabit. Nam quid oremus, 
ut beatus ait Apostolus, sicut oportet, nescimus; 
sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus in- 
eusrrabilibus (Rom. vin). Erant quidem et alia plu- 
ria qua diceremus; sed ne vos multum laborare 


PATROL. LX XIII. 


quod ultra xtatem suam loqui praesumeret. 

, Car. XLVIIL — Alio vero tempore, cum se re 
movisset ab omni conspectu, et in secrelo suo 
moraretur, introivit ad eum diabolus habitu simulato, 
et ex adverso consistens : Ave, inquit, Pachomi. 
Ego sum Christus (42), et venio ad te fidelem amj. 
cum meum. Tuuc ipse, revelante sibi Spiritu sancto, 
visionem renuens inimici, cogitabat intra se, atque 


"dicebat : Adventus Christi tranquillus est, et visio 


ejus oaini timore libera, et gaudio plena 68; prot:- 
nus enim et humane cogitationes abeunt, et desidc- 
ria zierna succedunt; ego anteta nunc turbatus, 
variis cogitaliopibus zxstuo. Et continuo surgens, οἱ 


261 


BE ViTIS PATRUM LIBER PIUMUS. 


9608 


Christo &no se muflfens, extendil insanus suas αἱ Ὁ non powset id gere; robpündit: Sí. vobiseum pu- 


ipsum comprehetidérét. Et éxsufflárs in eum dixit : 
Discedé à mé, tfibbole, quia itialedietus e$ td, et visio 
tua, et artes fülfdfárudi tdardfh, nee habes locum 
apud famulos Dei ; et factus veluti pulvis; cellutsti 
ejuá niófésttéBilho Tétbio cómplévir, ita àt ifsum 


cótrüihperel adPélh, $oco fifágna próclaáns : Modo: 


te lücrstuá eiisem; et Wib «eat potéstitérh redegis- 
sem, sed priecelsa est viltus Cliristi? Rf6ó Veludor ἃ 
vobis ἴῃ omnibüs. Vérümtámeh qü&atüm posium, 
vos impuimáre non définam ; oportet eniffl mé opus 
meum sihe intekmisffóné €omplerb. Páehünits erro 
eonfórt&tàs Spiritu watetó, cónfifebatuf. Domino, 
gratias ΟἹ agens δὲ ffürls érg& δὲ Deneficfis álque 
ibureribus. 


gnaveró, hón párva vobis dwülltatam eomthodà mi- 
nistrabó, msatime ubi, & Paebom?, qei ad tfotám 
celsitudinem pervenisti, ut corporeis eeutta glórieni 
Domini digues sis fabitus futuetl. Sed wiftnqefd in 
perpetuum eum (015. trorachis iabitabis, qtoy wotid 
et ofatiotibus protegf», ei esitortatione corroborss f 
Erit teibpas post. οἰ σι! tudm, wosmdo ínter. Pes; 
prout libuerit, dutseeibor, st egtm de hi$ qux- 
cinque plseuerint miti: Tu mitique faeta ut nunc ἃ 
tantá nionathorum congregatione toncticer. Et san- 
etus tir : Notne scis, inquit; iafeix, quod forsitan 
post hos mefiores erunt, qui. Christo sinceru volon- 
tate setvientés, &os qui ad discíptinam ΘΟΊΜΙΔΙ con- 
fugerint, δὲ doctrinis spiritsiibts imbasnt, σὲ plis 


Car. XLIX — In πόδ etiath monásteério quadam B exémplis sedificent. Novt, ait ΗΔ, quod eontra caput 


nocte tum Theodoro deambulans, subito procul 
intuiius est grandem phantasiam, mütftà $edactione 
compositam. Erat enim in habitu málieris, excedens 
omnem humanam pulchritudinem, itá ut forma ejus 
expositio et visus exponi hon posset. Hanc viden$ 
etiam Theodorus, turbatas est valde, et vultus ejus 
Óumutatus est. Quem veneralifi$ senex videns ni- 
mium forinidare : Confide in Domino, ait, o Theo. 
dore, nec aliquatenus expavescàs. fHisec dieens, stetit 
in oratione, supplicans Domino, tut 5tupenda filà 
phantásià divinz inafestàtis presentia solveretur. 
Cumqué 4imul orarent, cóepit ílla proxima fleri, 
quam przcedebat plurinia demonum mulftitudo. Com 
ergo preces suas Pachouius explicasset, illa veniens, 


tuum προ mentitus sis. Tune Pachomins sit : Tu 
mendacii preineipatum geris, nam rescire nihit 
omtuino prsevales. Hóe enim solius Dei wst, et maje- 
statís ejus 46 potentife propritm, cuneta prsenoscere. 
Qu: respondit : &eeundum priseientiam quidem, ot 
dicis, penitus nihil novi, conJiciende tamen 898 
plurima cognosco. Et sancto Pachomio sciscitante, 
quomodo conjiciat, ait lla : Ex prsecedentibus quae 
sunt ventura, considero. Et vir sanctus ait ad eam : 
Quomodo conjicere possis, exprime. Et illa : Omnis, 
inquit, rei principium processu temporis ad eonsti« 
tutuin. tendit augmentum; deinde ad detrimentum 
divergit. Sic ergo et in hae divina vocatione conji« 
cio; que inter initia sua coelesti roborata praesidio, 


ait 3d eos : Quid superflue laboratis, dum contra me (Σ signis et prodigiis, variisque virtutibus erevit. Cua 


nihil agere potestis? Ego namque potestateh accept 
a Domino tentare quos volo. Et intérrogavit eam 
Pachomius, dicens : Quid vis e5se, vel ünde venis, 
aut quem tentare (tu queris? Qus Ait: Fgo suth 
diaboli virtus, et mihi est caterva dierhonurfh tota 
subjecta. Ego sum que sanctá lufhina ἴῃ terrará 
pracipito, et caligine trigrtifere voluptatis involvo. 
Ego Judam quoque decepi, et ab apostotatus dejeci 
fastigio. Et te igitur, o Pachomi, éxpetivi a Domino, 
et impugnare non €ess0; nec possum amplius op- 
probria d:emónum sustinere, quod universis impa- 
gnatlonibus ac prelils theís superiorem te esse de- 
monstraveris. Nollus éüim mo, bicut tu, einé viribus 
reddidit. Nom juvenibus et senibus, necnofi et puerfà 


igitur senescere coeperit, a propriis minuetur incre- 
mentis, aut temporis diuturnitate lássescens, aut 
negligentiz lorpore deficiens, tune adversus hujusce- 
modi potero przvaleré. Sed et nunc opus meum est, 
supplantare quos possum, megnosqueé viros tentare 
non desino. Cui Pathomius ait : Si, ut diis, magnos 
viros tentare non desinis, propriemque opus tum 
animarum perditionem esse professa 6s, utpote qus 
cunctos excellis in malitia dsemones, dic qnomodo 
nunc adversus Dei famulos pon potes preevalere ? Et 
illa : Jam tibl, inquit, ante pramdixi, ex quo mirabilis 
Incarmatio Christi faeta est if terris, nos sine viribus 
prorsus existere caspitus ; ità ΟἹ ab his qui eredunt 
in nomine ejus illadarhur ut passeres (45) Verum- 


doctrinà tua me sdbdidit ; et ut ab eis penitus con- D 4amen etn infirmi sumus redditi, nom nsque adeo 


eulcer, effecit : tantüm vtorigréegans cóntra. ine exer- 
citum monachorum , et muro inexpugnabili Dei 
timore cirenuidans its, ut ministri mei non valearit 
ex vobis quemquam sua multipliei fraude seducere. 
Hee aotem nobis omnia contingunt propter Verbum 
Dei, factu hominem, qui vobis potestatem tribuit 
mostram proculeare virtutem. Et Pachomius ait : 
Quid igitur? Me solum, sicut dixisti, tentare venisti, 
&1 non alios? Et te, aít, et qui tui sunt similes. Ite- 
f.m sanctus vir interrogavit éam, dicens : Ergo & 
Theodorum? 7 11 respondít : Bt Theodorum expetivi, 
et potestatem accepi Yentare vós, sed appropinquare 
vobis penitus nequeo. Kt interrogantibus eam cur 


gerimus otia, ut non quos possumts deeipere molia- 


mur. Nanqosm quippe qniescimus adversari gerreri 


vestro, serentes ποίαν cogitationes im snimabwt 
eorum quei éontra noà decertare tomtendun. Et si 
nobis titlilantibas annuere eos Sx :psrie aliquid sea- 
serius , tene ΠΡῸΣ nequissimas  cogitauones 
imitiimos, et diversarum voluptatum incendia τῆι. 
WistPárnus ; et fta. prsettumtes s0errime, autitriramus 
605, hostritque plenius poresia ti subitelmus. Si vero 
viderimus oa quii supgeruntur à Dobis, eos e eontra- 
Yo tün solum non sUcipere, votum nee Hbeater 
attendere, fideque χα in. Christo. ext, vigitanter et 
sobrie se mutrire, sicut fumus disstpatur in aere, sit 


πὸ 


VITA SANCTI ΡΑΘΝΟΜΙ ABBATIS TABÉNNENGSIS. 


270 


ab eorum eéerdibus ΡΘΗ εἰ fogamur. Non omni- A thios 6pérábátur ; tántamque coftritionem pfople? 


bus etiam viribus noétris permittimuf eum omni 
homit& congredi : quis nón. omhtes possunt nostros 
impetus sustinere. Num si eoncédéretur nobis passim 
contr& omnes aost2. fortitudine depugnare, multos 
possemus, qui nene two lorehtur Iabore, decipere. 
Sed quid agimus? qut jutántur pfecibus tuis, δὲ 
virtetà. atqué potebtia Crucifixi. muhiuntur.: Tune 
sanctus Pachomius vot agna tum gemitu dixit ad 
eam : Ο ΘΔ} nequitia veélira, quo oun- 
quam sdver$üs gens Busnjnum ssvire ἀσπίδι}, 
donee iter&m diviha vifies, id evt, De] Filius de 
ceptis adveniens, ἐσ iBtegro vos consumat οἱ perdat. 
Hec dicóMà , inérepuavit caterva  deeimonum sub 
fomine Christi, Quse móx dissipata est, et ad nihi- 
lum disseiuis. 

Mahe sut festo, toRvbtans Pachomids ómnes 
fratris, qoi vel sanctitate vit&e, vel antiquitate tem- 
poris praecedebant, exposuit eis cunictà qui» viderat 
atque 1udfUrst à malignis vpiritibus. Iusinvávit etiam 
per episiolàós »u35 absentibus, iunient éus indisci- 
pifna atque titore Domini, et instruens providenter, 
ut in nullo prorsus phantasfis demonum eedant, nec 
insidiarum multiformiumn pristigla extimescant. Qui 
videntes et audientes qui per divinam gratiam ab eo 
miracula gerebantur, corroborati atque solidati-fide, 
cum ommi sfáeritate I1aborem continenti suffere- 
bent. . 

Car. L. — Tntefea. alleujus fratris, qui pàtientis$ 
genis semulus et imitator erat, cum staret ad oratio: 


Dominum sustinebat, ut saepenumero funteulos 1 9f 
intorquess, eontpungeréntuf manus εὐ δ, et sangui- 
nis gut» effluerent, intantum, ut δὲ ipso opefe 
magna vi4 tolerantià monstraretur. In tanta igitur 
infirmitate torporils tonstitutus, huuduàm fratrum 
colleetam désefttilt, ἐδ ad expletidas omnes diürnas 
orationes, &ollleite convolavít, ádeo ut nunquad 
doriniret interdiu. Consuévefat aütem per singulas 
noctes, priusquam caperet somnum, quaedam dé 
Seripturis sanctis íneditati ; totaque membra sua 
Ghristi signàeulo wuniens, glotificabat Jugiter Do- 
minum, et lta paulülum quiescebat. Deinde circa 
nüctis medium surgens, usque ad matutinas oratio- 
nes alacer permanebat. Hujus aliquando manus qui- 


Β dam frater inspiciens, operis nimietate atque violen- 


ti fortiter sauciatas, et respersas sanguine, dicil ei : 
Quid ita pater durissitno labore te discrucías, maxime 
tàli infirmitate depressus? An forte meluis rte apud 
Deum contrahas offensam, vel otii crimen incurras, 
si non sedulo füeris operalus ?* Scit Dominus quid 
pateris, et quiá nemo tantis tribulationibus alülictus, 
ullum valet opuà attingere, pracipue tu. qui nulla 
necessitate constringeris. Nam si peregrinis post 
Deuui sufficientiam pauperibusque largimur, quanto 
magis iibi tanto Patri cum devotione maxima ser- 
viemus? Ad quem ille respondit : Impossibile est 
mihi non operari. Et frater ait : Si hoc, inquit, tibi 
placet, saltem manus tuas oleo perunge, ne tantum 
sanguinem profluenles in labore deficiant. Qui consi- 


nét, percussit. scorptu pedem ; οἱ adeo viros infu C lio ejus acquiescens, fecit quod hortatus eet eum ; et 


dit, ut usque ad cor ejus dolor ekentretet, et spiri- 
tum pauto mritms exhalaret. Qui licet sit. affectus 
extremo cruciatu, non tanren se commovit a loco 500, 
donee finiretur oratio : pro quo statim Pachomius 
preces Christo fudit, et pristine sanitati restituit. 


Ca». LI. — Theodoro quoque gravis passio capitis 
inllicta, dolores acerrimos exeitabat. Qui cum rogaret 
Pachorpium, ut eum suis relevaret orationibus, ait àd 
eum : Putasne, fili, quod alicui contingat dolor, aul 
passio, aut aliquid bujusmodi sine permiesione Dei? 
Miteo ἰδ dolore sustine, et in humilitate tua pá- 
Gentiam habe; et quando voluerit Dominus, conferet 
übi sospitatem. Quod si te diutius probare diguatur, 
esto grátus, ut fuit perfectissimus et patientissimus 


intantum vulnerate manus ejus gravat sunt, ut 
nequaquam posset ferre cruciatus. Ad quem visen- 
dum beatus Pachomius veniens, causamque cogno- 
Scens, ait el : Putaba&, frater, quod te oleum posset 
juvare ? Quis enim te coegit ita sedulo laborare, ut 
gub pretextu operis, in hoc visibili oleo magis quam 
in Deo spem tuam poneres ? Aut nunquid impossibile 
est Deo sanare te? Aut ignorat zgritudines singulo- 
tum, 4otrisque commonitionibus indiget? vel despi- 
cit nos qui est natera. misericors? Sed wülitatem 
considerans animarum nostrarum, sinit ad mornen- 
tum nos pati tristitiam', ut tolerant perpetua 
premia largiatur. Super ipsum éyitur ommem curent 
hosttám sollicitadinenee jactemos ; et quando vo- 


Job, qui multas tribulationum et cruciatuum tenta- D iuerit, vel quomodo judicaverit, ipse terminuni 


uones exeipieas, Dominum benedicebat, Et sicut ille, 
fu quoque pro. doloribus tuis majorem requiem 8 
Christo percipies. Bona quidem est abstinentia, et ig 
oraüone perseverania ; iamen infirmus uagis pre- 
mium edipiseitur, cum longanimis et patiens inveni 
tur. Et qua nobis de magnanimis viris sermo 
processit, necessarium reor, unius adhuc viri tole- 
rentiam que cuhctam laudem transcendit humane, 
proferre in medium pto utilitate multorum. 

Ca». Lil. — Zachgus quidam monachus, post louga 
continentia tempora, regio morbo correptus, seque- 
stratam ἃ "ritribus habuit ceftulam, totà. víta sua 
pane tantum et sale contentus. Semper autem psia- 


doloribus nostris benignes impenet. Qui respondens, 
ait : ignosce mibi, vener&bilis pater, él or& pro me 
Dominum, ut et hoc mibi delicium remiitere pro sua 
pietate dignetur 

" Àsseverabant etlam plurimi de hoc sene, quod pet 
annum integrum se deflevit, post bidusaem jejemium 
parum cibi percipiens. Hunc sanctus Pachomitis mó- 
naehis proponebat, velut exemplum bomorem apee 
rum, firmamentumque virtatum. Ad quefh ortam ὅσα 
qui erant in merore positi , dirigebat, quia babebat 
et Comsolatotium verbum, sicut huius affts. Qui 
usque ad (inem fortiter decertans in senectute saucta, 


271 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


419 


pro doloribus tanüs :eterna solatia recepturus , ad À mius fudit, quia et ipsum in monasterio, cognomento 


ecelestia regna transivit. 
Cav. LliI. — Certus itaque Pachomius, quod ta- 


lentum sibi creditum nunquam prorsus absconderat,. 


sed omnibus prarogaus, et hunc et alios quamplures 


perfectae conversationis ad Christum ante prxumise-. 


rat, diem festum ]zta mente celebrabat super tantis 
ac talibus fruetibus a Domino sibi concessis, de qui- 
bus noster hic sermo diu productus est, Deo gratias 
referens. Post beatissimum vero Paschalis festi diem, 
multis fratribus ad Dominum praemissis , ad postre- 
mum ipse quoque sanctus Pachomius iufirimatus est ; 
οἱ ministrabat ei Theodorus, cujus sepe meminimus. 
Et quamvis esset toto corpore nimis attenuatus ae 


debilis, faciem tamen habebat hilarem atque fulgen-- 


tem, ita ut ex hoc quoque videntibus pix& mentis ac 
sincerissimv conscienti:e su:& monstraret indicia. 
Ante duos ergo dies sancta dormitionis sue, convo- 


eans universos fratres, ait ad eos : Ego quidem, cha-. 


rissimi, viam patrum securus ingredior, nam video 


me a Domino protinus evocari. Vos ergo mementote- 


verborum qux a me frequenter audistis, et vigilantes 
in precibus, sobrii estote in operibus vestris. Nulla 
sit vobis eonjunctio cum sectatoribus Meletii, vel 


Arii, vel Origenis, seu cxteris Christi prizceptis ad-- 


versantibus, Cum illis autem conversamipi, qui Do- 
minum meluunt, et possunt prodesse vobis conversa- 
tione sancta, et animabus vestris spiritualia praestare 
solatia. Ego namque jam dclibor, et tempus mex 
resolutionis instat (14 Tim. iv). Eligite igitur ex vo- 


Chinobosciorum zgrotare compererat. Cui, licet ab- 
senti, 138 cunctam fraternitatem commendavit in 
Domino, mittens ad eum protinus ut veniret, Εἰ si- 
gnaculo Christi &e muniens, atque angelum lucis qui 
fuerat ad se directus, aspectu iutuens hilari, sanctam 
reddidit auimam, quarto decimo die mensis Pochon, 
seeundum AEgyptios, quod est juxta Romanos, ad 
septimum diem Jduum Maiarum (44). 

Cujus venerabile corpusculum discipuli ejus, sicut 
decebat pro inore curantes, totam noctem super 
illud duxere pervigilem, psalmos hymnosque canen- 
les, sequenti vero die sepelierunt eum in monte, ubi 
fuerat constitutum. llli autem qui missi erant ad san- 
ctum Petronium, eum deduxerunt, adhuc in(ürmitate 


B ipsa laborantem. Qui paucis diebus totam /rateroita- 


tem gubernaus, et hic iu pace defunctus est, relin- 
quens post se virum justum et acceptum Deo, Orse- 
«ium nomine (45). 0L 

Car. LIV. — Hec igitur nos ex multis eocum me- 
ritis descripsimus pauca, et ex magnis parva digessi- 
mus, non ut illis bonor sliquis przestaretur ; neo 
enim fas est eos indigere przconiis, quibus su(ficiens 
est :eterna laus et indeficiens gloria, quam coram 
Christo et sanctis angelis ejus adepti sunt, et plenius 
cum suis corporibus iu resurrectione omuium conse- 
quentur. Fulgebunt enia aicut sol in regno Dei (Mauth. 
xii), qui glorificantes se glorificare testatus cst 
(1 fieg. 11) : sed. et nos semulatores eorum pro nostris 
efficiamur viribus , cum vitas eorum praclarissimas 


bis fratrem, me prasente, qui post Deum praesit (C agnoscentes, eas imitari Christo donante contendi- 


omnibus, curamque vestrarum gerat animarum. 
Quantum vero mea discretione perpendo, Petronium 


ego ad hoc opus idoneum judico, vestrum autem est. 


quod expedit vobis eligere. Receperunt ergo et in hoc 
obedientissimi filii consilium patris. Erat enim Pe- 


tronius potens in fide, humilia in conversatione, in-- 


tellectu prudentissimus, bonis moribus, discretione 
perfestus. Pro quo precem Domino sanctus Pacho- 


iius, precibus semper adjuü beatorum patrum, pa- 
triarchiarum, prophetarum , apostolorum, martyrum, 
omniumque sanctorum , per quos omnipotens et cle» 
mens Deus noster, beata et costerna et consubstan- 
tialis et inseparabilis Triuitas, Pater, et Filius, et 
Spiritus sanctus, glorificatur jugiter et collaudatur, 
quia ipsi debetur omnis laus et gloria in szecula 888: 
culorum. Amen. 


RÜSWEYDI NOTATIO. 


(1) Domine.] Totus bic prologus interpretis deest 


editioni Coloniensi. Habetur in Mss. et veteribus 


editionibus. Sed in editionibus non recte est Domine, 
tanquam si viro alicui primario hzc Vita insceribatur. 
liso vero vel ipsa dedicatio et constructio Domine 
Jlegendum suadent, ut habent manuscripti sancti 
Laurentii Leodii et Gemblacensis. —— 

Sed que hsc Domina ἢ Difíicile est divinare. Su- 
spicor tamen Gallam indicari, Symmachi consulis et 
Patricii filiam, claris ortam natalibus, et religione 
praestantem , qua Dionysii hujus Exigui tempore 
vixit Rom: in monasterio ad sancti Peiri ecclesiam. 
Ducor duobus sequentium numerorüm argumentis, 
quibus Symmachi delatores, et ejusdem gloriosum 
pro Christo martyrium designantur. 

Galla hujus celebris memoria iu Martyrologio 
Romano, 5$ Octobris : « Roin ssnct:»é Galle. vidua, 
filis Symmachi cons:lis, qux viro suo defuncto, apud 
ecclesiam beati Petri mulis annis, orationi, eleemo- 
syuis, jejuniis, aliisque sanctis operibus intenta per- 
mansit : cujus felicissimum Lrausitum sanetus Grego- 
yius papa descripsit. » Quanquam de die obitus sancize 
Galla disceptat Arnoldus Wion Ligni vitz parte i1, 
libro 11, ad diem 6 Aprilis, quo ejus obitum conti- 


gisse ex sancto Gregorio probat. Et 5 Octohris potiua 
diem Translationis vel Commemorationis ejus esse 
pertendit. 

De ea sanctus Gregorius , libro iv Dial., cap. 15 : 
« Gothorum namque temporibus Galla, hujus urbis 
nobilissima puella, Symmachi consulis atque Patricii 


Ὁ filia, i»tra adoelescontiie tempora marito tradita , in 


unius auni spatio cjus est morie viduata , et ad F'etri 
apostoli ecclesiam monasterio se tradidit, » ete. Ex 
hoc czteri receutiores sua. des:umpsere, Petrus. in 
cextalogo sanctorum , lib. ux, e. 25 ; Tiithemias , de 
Viris illust, ord. s»ncti Benedicti, lib. 11, c. 13. 
Seripsit quoque Fulgentius egregiam ad Gallam de 
consolatione auper morte marili, et statu viduaPum 
epistolau , in. qua inter caxiera : ε Disce igitir tu 
quoque nihil de nobilitate generis assiguare. Et licct 
$Y0. patre, secero, marito consulibus pridem fueris 
iuter S.eculares illustris, nunc in eo te illustrem fieri 
cognosce, iu. quo tibi virtus humilitatis accrescit. » 
Ubi etiam se ad Prob..m sor»rem ejus (quia videli:et 
in eodem monasterio uti sorores vivebant) seriptu- 
rum asserit : « Disposuimus etiam (si Dominus vo- 
luerit, et si vixerimus) ad sororem Uam, san. tam 
Chris virgiaem Probam, quam Dominus lioc teu- 


218 


VITA SANCTI PACHOMI! ABBATIS TABENNENSIS. NOTATIO. 


214 


pore precipuum in urbe Roma dare dignatos est Α deest post persecutionem ; et male ibi properante pro 


virginitatis οἱ humilitatis exemplar, de jejunio et : 


oratione aliquid scribere, » Quo tempore etiam Eu- 
gypius ad Probam virginem scripsit librum Thesau- 
rorum ex Augustino , ut testatur Cassiodorus Divin. 
lect., cap. 22. 

Alia est, opinor, Galla senior, Q. Aurelii Symma- 
chi senioris cons. ordinarii et. praefecti urbis neptis, 
€ujus ipse meminit libro vt, epist. 22, quamque ne- 
poticulam suam vocat. 

Alia quoque Galla, Eucherii, post Lugaunensis 
episcopi, uxor, cujus dnm de Eucherio agit, meminit 
Ado in Martyrologio , 16 Novembr., ct Petrus ín ca- 
talogo sanctorum, lib. x, cap. 67. 3 

Alia est. de cujns sepulcro agit Gregorius Turo- 
nensis de Gloria confess. , cap. 56, quae sepulta. fuit 
in ecclesia sancti Venerandi in Arvernia; quam Ba- 
ronius, in Martyrologio, eamdem cum priore putavit. 
Sed ea inclusa fuit Lugduni, hzc in Arvernia se- 


pu ta. 
* Alia item Galla vidua cum filia Simpliciola, quam 
sanctus Augustinus laudat epistola 105, quse in Africa 
vixerunt. 

(2) Quod hujusmodi pestes.] Statim infert: « Tales 
' expertus vir beatus, atque gloriosus genitor vester , 
Dominus meus. » Intelligit , opinor, 139 delatores 
Symmachi et Boetii, de quibus ita Procopius, lib. 1 (6 
Bello Gothico : Σύμμαχος καὶ Βοέτιος ὃ τούτον γαμβρὸς, 
εὐπατρίδαι μὲν τὸ ἀνέκαθεν ἤστην " πράτω δὲ βουλῆς τῆς 
Ρωμαίων καὶ ὑπάτω ἐγενέσθην" ἄμγω τε φιλοσοφίαν ἀσκή- 
σαντε, xal δικαιοσύνης ἐπιμελησαμένω οὐδενὸς ὅσσον" 
πολλοῖς τε αὐτῶν καὶ ξένων χρήματι τὴν ἀπορίαν ἰασα- 
μένω" καὶ δόξης ἐπὲ μέγα χωρήσαντε, ἄνδρας ἐς φθόνον 
τοὺς πικροτάτους ἐπηγατήτην, οἷς δὴ συχοφαντοῦσι 
Gto3ípuy oc ἀναπεισθεὶς ἅτε νεωτέροις πράγμασιν ἐγχει- 
βοῦντας τὼ ἄνδρε τούτω ἔχτεινε xal τὰ χρήματα εἰς τὸ 
δημόσιον ἀνάγραπτα ἐποιήσατο. € Symmachus, et hu- 
jus gener Boetius, a suis majoribus gentis nobilitatem 
adepti, inter Romanos et senatorios viros principes 


' tio. 


erdurante. Intellige de persecutione Diocletiani et 


, Maximiani, quz duravit decem annis, ut est apud 
Eusebium libro vim, capite 57, Hist. Ecclesiast., et 


in Chronico. Incepit ea persecutio anno 19 Diocle- 


 tíani, et duravit ad annum 6 Constantini (justus 


enim ita annorum denarius exsurgit) quo Maxentius 
occisus, ut habet incorruptum Eusebii Chronicon 
"Amiandinum manuscriptam, et Pontaci et Scaligeri 
editum. Hecte igilur post persecutionem, scilicet Dio- 


.' eletiani et Maximiani. Nam licet illi secundo perse- 


cutionis anuo purpuram deposuerint, ut habet Euse- 


, bii Chronicon; eorum tamen nomine smviebat per- 
, Sccutio per sequentes imperatores et ezsares, qui 


lamen omnes exstincti intra illud decennium. Nam 
Severus cesar primo anno Constantini interfectus 
est, Galerius Maximianus 3 Constantini, Maximinus 4 
ejusdem anno moriuntur, Maxentius Coustantini anno 
6 superatus occubuit. Ipse Herculius Maximianus 


B Constantini anno 2 occisus. lta annos hos digerit 


Eusebii ms. Chronicon Amandinum, cui Hierouy- 


' mus multo, ut fatetur in pr:efatione, inseruit. Ut mi- 


rum non sit si de morte Maximini Chronicon dissen-« 
tíat ab Eusebii Historia ecclesiastica, qui libro 1x, 


. €. 8, Maximini mortem refert post mortem Maxentii. 
' Ὁ δ' ἀνατολῆς οὐ πολὺν ἐπιζήσας ἐκείν» χρόνον. « Orien- 


tis (tyrannus Maximinus) non longo tempore post 
illius (Maxentii) occasum in vita manens. » Et Baro- 
nius Maximini mortem affert ad anuum Constantini. 
Quidquid sit, post Maxentii necem cessavit persecu- 
am etsi Maximinum post Maxentium vixisse 
ponamus cum Eusebio in Historia sua ecclesiastica, 
idein tamen eodem loco testatur, quod edictum pro 
Christianis dederit. Et lícet usque ad Constantini au- 
num 10 vixerit Diocletianus, quia tamen imperio pri- 
vatus vivebat, cessavit, ut dixi, persecutio anno 6 
Constantini. Vide Baronium, tomo lll, ad annum 7 
Constantini. 

(6) Tyrannum Mazentium.) Nulli hactenus editi li- 


erant, et consulatus utrique dignitate perfoncti, phi- C; bri tyranni nomen expressere. Expressil manuscri- 


losophize super cete:0s, et vquitati studuerunt, 
multisque tam civium quam externorum inopizs suc- 
currendo saluti fuere. Hi postquam ad ingentem glo- 
riam evasere, deterrimos quosque in sui invidiam 
concitarunt. Nam his calumuiatoribus Theodoricus 
rex persuasus, Symmachum Boetiumque, perinde ac 
rebus novis studentes, occidit, eorumque bona omnia 
nblicavit. » Meminit et delatorum suorum Boetius, 
ib. 1 Consol. Philos., pros. 1v. Symmachi et Boetii 
jussu Theodorici occisorum mentionem facit Anasta- 
sius Bibliothecarius, in Vitis pontificum in Joanne lI, 
et Paulus diaconus, Historiz: miscellz lib. xv. 

(5) Genitor vester.) Fuerit hic Q. Aurelius Mem- 
mius Symmachus, exconsul ordinarius et patricius, 
ad quem exstat epistola Ennodii, libro vit, epist. 25, 
cujus etiam lib. viu, epist, 28, idem meminit. Theo- 
doricus quoque rex eidem scribit apud Cassiodorum, 
libro n, epist. 14, et lib. 1v, epist. 6 et 51. Ejus- 
dem apud eumdem mentio inter Senatores, quibus 
examen Pretextati et. Basilii, qui. magix arcesse- 
bantur, demandaium lib. iv, epist. 22. Meininit et 
Symmachi Horinisda papa, epist. 57 et 66 quas ha- 
bes inter decretales pontificum epistolas. 

Intelligi autem hic a Dionysio Symmachum, Gall:e 
genitorem, qui martyrium pro Christo sustinuit, vi- 
detur colligi ex verbis sequentibus : « Non solum 

tienter et fortiter inseetationes eorum semper pro 
justitia pertulit, sed etiam felici ne pro veritate 
(qua Christus est) constanter atque sublimiter totius 
mundi adversa superavit. » 

(4) Ammon.| Habes de eo et Theodoro apud Atha- 
pasium in Vita Antonii, cap. 52. In veteribus editio- 
nibus deest hic integra linea post fundamenta, vide- 
licet , conversationis eorum [ratrum, qui nunc in monie 
Nirie ἤχῳ morantur. 

) Comstantino post. persecutionem in imperio. per- 
Md. lta Mss, δὲ veteres Editiohes. In Coloniensi 


, bius sancti Laurentii. Etiam tyranni nomine absolute 


posito Prudentius, libro 1 contra Symmachum , 
v. 485, intellexit Maxentium : 


Molvius exceptum Tiberina in stagua tyrannum 
Pracipitans..,. 


Baron us, anno Christi 516 Silvestri pape ὅ Con- 
stantini imp. 14, quia in vulgatis hactenus tyranni 
nomen defuit, referebat ad Licinium, Sed Maxen- 
tium intelligendum , ut. manuscriptus jam citatus 


. praefert, probatur, quia hic post dicitur quod Con- 


Stantinus jussit tirones absolvi, Non uno integro igi- 
tur anno duraverit bellum quo tirones militaverint, 
si, dum adhuc tirones existerent, militia soluti sint, 


:. €um tirocinium uno tantum anno duret, ut mox di- 


eturus sum. Jam vero bellum contra Maxentium 


. non duravit uno anno; contra Licinium vero auuis 


aliquot. 


D Pachomium bello Maxentiano non Liciniano mili- 


tasse, manifeste deducitur ex ipsius Vita Pachomii 
et Eusebii ac Sigeberti Chronico. Nam cum cap. i 
Vit:e Pachomii dicatur ipse Pachomius fuisse xx an- 
norum cum in lirocinium ascriptus est, et in Sige- 
berti Chronico dicatur Pachomius annum ageus 110, 
jn virtutibus consumaqiatus, seu obiisse, el anno obi- 
tus ejus ibidem annus 405 Christi assignetur ; bel- 


lum vero Maxentianum in Eusebii Chronico notetur 


anno Christi 315, juste colliges anno xc inter annum 
Christi 515 (quo bello Maxentiano Pachomius tiro 
existens annorum xx miltavit) et annuui Christi 
205 (quo ipse obiit). Jam si addas xx aunus, quot 
natus erat, cum relatus est in numeruin. tironuin, 


' recte siauues eum annorum cx obiisse. Et per conse- 


quens natalis ejus statui poterit anno Cbristi 295, 
qui est 8 annus imperii Diocletiani. 
1) Praecepta regalia. cucurrerunt.] Baronius, anuo 


Christi. $16, Silvestri papa 3, Constántini imp. 11; 


25 


D& VITIS PATREM LIBER PRIMUS. 


410 


« Hic ille, inquit, plane annus es:e videtur, qui, dum A, cogitaveril, eamque existipusyerit civijatam ad quam 


ad sequens praelium Licinius ubique delectum haberi 
jüberet, et tirones describi, in. Zigypto inter alios 
maguus ille Pacbomius, tunc adhuc ethnicys, mili- 
tix ascriptus est. » 

Posset ex Baronii mente, qui Pachomium me- 
vuisse 140 vult era sub Licinio, huc referri quod 
habet Zo:imus libro n lligtoriz sux, ubi agit de bel- 
lico Liciuii apparatu : Διέπεμπεν ἀγγέλους κατὰ τὰ ἔθνη: 
« Dimisit ad nationes hinc inde nuntios. » 

Sed non recte Baronium colligere, ipse tex- 
tus evincit, qui clare insinuat Constantini pre- 
cepta regalia cucurrisse, eumque jussissq tironum 
delectum agi. lta enim habet : « ltaque Coystantino 
» post persecutionem in imperio perdurante, et conira 
lyrannum gerente przelium, precepta regalia cucur- 
rerunt, ut lectissimi quique Juvenum ad tirocinii mi- 
litiam ubique tenerentur. » Nec enim hic Licinius 
tyranui titulo aíficeretur, et ibidem vocarentur ejus - 

em regalia precepla. 

Vix dubito, Baronjo occasionem fuisse referendi 
bunc tironum delectum ad Licinium, quad Licinio 
Jgyptus parebat, ut jusinuat Sozomenus libro 1, 
cap. 11, οἱ Zosimus libro i. Quomodo enm Con- 
$tantinus delectum jussisset agi in provincia adver- 
sarii sui? Recte quidem ita Baronius subduxisset, 
modo hic ageretur de bello Liciniano conjra Con- 
etantinum. Sed cum jam probaverimus agi hic de 
bello contra Maxentium, et verba de tironum delectu 
modo data ἃ Constantino eum indictum clarg :igni- 
ficent; etsi Aigypus Licinio cessisset et pareret, 

uia tamen bello conira Maxentium Licinius cum 


onstaptipo conspirabat, potuit delectus ptriusque 


nomine jn ZEgypto profuisse indjictus. 

(8) Ad tirocinii. militiam ubique tenereniur. " ita 
quandoque opus luit, ut milites et tirones in subita- 
rio delectu, ne reíugerent, teneri et prebendi debue- 
rint, Livius, libro 11 : « Quemcunqua lictor jussu 


consulis prebeudisset, Iribunus miti jubebat. » Vide C Cap. 40 zo Frater quidam de Cl: nobosciorum Inona- 


Lipsium, de Militia Bomana, libro i, dialog. 4. 
(9) Ad civitatem quamdam.] Metaphrastes habet, 
oppidum quoddam Thebarum. 


Baronius, anno Christi 516, Silvestri papze 5, Con- 
stantini imp. 41. « Haud euiosum, inquit, erit locum 
perscrutari, in quo Pachomius, Chrisuanorum ibi 
agentium admiratus collatam jn gentiles etiam ho- 
mines charitatem pariter ac pietatem, Chrisuans re- 
ligionis concepit affectum, qui velut semen diligen- 
t£r excultum, in ingentem arborem excrevit, 

« Thebarum civitaten unam illam fuisse cum scri- 
bat auctor (Metaphrastes) In mentem revoco, eam- 
que civitatem exlsumo, quse Oxyrynchus dicta, di- 
' versis eanctorum virorum ac mulierum, pro $iatus 
' cujusque diversitate, classibus abundabat (Evagrius, 
in Vitis SS, Patrum, cap. 5); quaque erat sancuissi- 
morum yirorum asylum, et collectio civium beato- 
rum; quorum praclarissime virtutes, cum in omni- 
bus actionibug elucerent, in suspiciendis tamen hospi- 
tibus, solis instar radiorum adeo effulgebant, ut etiam 
: gentiles homines ín maximam sui adu irationem ad- 
ducerent, et ad capesseudum Christianam fidem eo- 
run) animos provocarent. » 

]ta quidem Baronius, qui Thebarum civitatem idem 
: existimat atque Thebaidis civitatem; quod nescio an 
omnino hic admittendum | sit. Quidquid sit, Oxyryn- 
chum non esse eam civitatem ad quam venerit quam- 
que transierit Pachomius, vel inde probari potest : 

Primo, quod dicatur napi, vespera urgeni£, ad civi- 
tatem delatus : atqui Oxyrynchus procul ἃ mari οἱ ἃ 
Nilo distat ; diciturque Piolomzo Oxyrynchitís nomi 
μέσον μητρόπολις mediterranea metropolis. 

Secundo, uod dicqtur ad peregrina transvectus 
pervenisse ad civitatem Thebarum : atqui Oxyryn- 
' chus in Thebaide est, ex qua provincia Pachomius 
oriundus, et militi: ascriptus est. 

Baronio dug cause fuere, ob quas de Oxyryncho 


. Cognomebto 


Pachomiug appulerit. 

Primo, quod Metapbragtes dicat [visse ern 
quoddau Thebarum. Sed inde non pessa oglligi Üxy- 
rynchnm, jam dixi. 

Secundo, qued Evagrius, imo Ruftlpus (Ryf., hic, 
lib. u, c. 8, de Vit. PP.), ut in prolegomepis docui, 
jn Vitis sanctorum Patrum, cap. B, paria quedam 
haheat de Christianorum benignitate et hgspirglitate, 
quz dicit se suo tempore Oxyryuchi expertum cum 
jis que olim Pachomius ait se ivuvenisse in Jheba- 
rum quadam civitate. Sed non inferiora beneficentia 
of(icia a Christianis etiaw aliis locis przstitg, et qui- 
dem Pachomii xtate, narrat Eusebius libra mx, 
cap. 7, ut non potior ratio δἰ, de Qxyryncho quam 
alia aliqua civitate cogitandi. 

Quore existimo, eum mulis Thebo E unam 
Thebarum eivitatem fuisse, ad guam ex Thbheide 
el JEgypto solvens cum reliquis tironibus, et ad 
Constantinum properans pervenerit Pachomiua, et 
eam Chri-tianorum expertug fuerit chariigtep. 

(10) Videntes tirones arctius custodiri. , Metopbras- 
les : « Cum cives vidissent eos in satis tuta esse Cus- 
todia, » ex veteri Romano ritu, quo tironilius custo- 
des dati. Servius ad ljb. yu /Eneid, « Ante urbem 
pueri Romani anno 17 mililabant, quo etiam solo 
sub custodibus agebant. » Cicero, in Czlliana: « Nobis 
quidem olim anuus erat unus ad cohibendum hra- 
chium toga gonsütulus, mi exercitatione Judoque 
campestri tunigati. pteremur ; eademque erat, $i sta- 
lim mererj stipendia creperainus, castreusis ratio ac 
militaris. » Plautus, Mostellaria, acl. 1, scen. 2; 

Ad legionem cum itant, adminiculum eis dapunt 
[um ajiquem coguatum suuu, 

'alenus abeuut a fauris. 

Unum ubi emeritum est süpéndium, igitur tpm 
Specimen cernitur, quo eveniat zdificatio. 

(11) Chinol oscium.] N09, recte jj. yejerij editione 
Cynobostium, Et cap. 59, Thyuobostium. Mic, infra, 


sterig, a Et cap. 09 : t Quia et ipsum ip mopasterio, 
hipobpscigrum , agrot»re compere- 
ral. » Xuvobogxig GChenobogcía urhs. e$f Thebaidog , 


ila forge dicta, quod ihi anseres. pascere, yide Ono- 


maglicon. 

(12) ΕἸ iy melt. ls jp prittiva Ecglosia bapti- 
231i melli el lacus duleedinem jusabani, Tertllia- 
nus, de Corona militis, t3p- 0, ageps ἀρ baptismi 
ceremoniis, postquam ]am de baptismo jpgo 
egil. « Ipde syscepti facia &l mellis coneondiam 
prrgustamus. ) dde Dhrq ? coptra Marciongu) , 
cap. 14, agens de deo Marcionis, quj alias creatu- 
ram Dei respuens, in. 8018 sacramentjs [qmen eain 
pon respuehat, sed Ecclggip rius amylebatur : 
« Sed ille quidem usque nupe nec aquam reprobavit 
Creatoris, qua suos abluit; pec oleum, qua &ups un- 
gi ; nec mellig et laetis. societatem, qug. « ps intau- 
lat. » Beata Agnes, testa Ambrosio, s.Tin, jT dice- 
Dat : « [ae ΟἹ me] eg org ejug suspepi. » 

Hieronymus, adyergus Lucjferiauos, c. 4, ex Tra- 
diione in Ecclesiis hog observari docet, sunnlque 
mysterium explicat, uj scilicel recens. bapiigati me- 
minerint se instar infanium gssp. « Nam gli mulia, 
inquit, alia, que per (raditiopem in Ecclesiis pleer- 
vaniur, 1 4| quetqriiaeu gjhi scripky legis wpur- 
paverunt, vefut in lgyacro ter caput pergitare, deinde 
egresses lactis eq mellis priegystare. gopcordjàm ad 
infante significationem. » Infantum quen r.pria 
est innocentia. Unde Clemens Álexandiings, libro 1 
I'sedag. , cap. 6, viros innocentes ei justos ab Uogiero 
did γαλακτοφάγονς, lacte vescentes, adver[ij. 

riginem hujus rei cxjgrimo m»nasse ey ijlo Exo- 
gi 1 ; Educam de terra tllq. ín. (erram bonaw οἱ apg- 
tiosam, in terram qug (yt lace ep melle. ud (ἧς. 
mens Alexand., sup., ad catechesip perfeciam re- 


fert. , | 
Aliam.qge valde alpine congueludiem not 


811 


VITA SANCTI PACROMH ABBATIS TABENNENSIS. NOTATIO. 


- 
^ 


- 4 
2,8 


Hieroayasus fefese in Gedidentis Reclesils, et videli- À sine manicis, quali monaehi AEgyptii utantur. » Vide 


cet recens Christo renatj vinum et fac d Kt, 
rationale lee et sapiéntiam desiderare discerent. 
vod ongiaem ex ifto Isais «v traxit : Venite, emite 
absque argento, ot absque ulla ccinmutatione vinum δὲ 
lac. in quem feeura ila seribit Hieronymus : « (Quod 
vinum enisewit οἱ Sepientia ip cratere suo, omnes stul- 
(tos sazeeuli, nuodique sapientiam non babentes provo- 
eans ad bibendum. Et non so!um vinum emámus, sed 
et lae : quod significat innocentism parvulorum. Quj 
Bà0s ac typus in Gecidentis Eccloslis hodie usque ser- 
vatur, ut renetig ig. Christo vinum lacque (ribuator. 
De quo lacte dicebat et Paalus : Lac vobis potum dedi, 
mon solidum cibum (1 Cor. m). Et Petrus : Quasi 
φιοάο maii μη retionale lac desiderare (1 Ῥεῖ. n). 
Unde et Moyses vinum et lae in Christi intelligens 
passione, mystieo sermone testatur : Gratiosi. oculi 
eju a vino, et eandidi dentes ejus a lacte (Gep. xiix).» 

: Sane eum jam per baptismum renati instar infan- 
tuin sint, recte supra dixit Tertullianus Ecclesiam la. 
&tis et mellis societale suos infantare. Et Paulinus, 
epist. 1, sacre tinctos fonte, infantes vocat : 


ide parens sacro ducit de fonte saeerdos 

fantes niveo corpore, corde, babity. 

Unde hodieque in Ecclesia eatholica, Dominiea ín 
Albis, dum baptizati olim albam vestem deponebant, 
canitor : Quail modo geniti infantes. rationabile sine 
dole lao concuplscite. 

(15) Palemon.] fivjus memoria exstat in Marty- 
sOlegio Romano {1 Jenusrii : «n Thebaide sancti 
Paleemonis abbatis, magistri saneti Pachomil. 

(414) Habitu monachi consecravit.] Adverie, hzre- 
4ice, quánta fuerit olim sacre monaehorum vestis re- 
verentia, ut oa laici religioni consecrarentur. Vide de 
initietione et eonsecratione monachi apud Dionysium 
Α (tam Ecelesiast, hierarchi c. 6, ubi inter 
€xiera habes vestis mutationem, dum quis in. mona- 
ehuni censeoratur. Tertallianus, libro de velandis 


Virginibus, eap. δ: « O sacrilegs manus, qua dica- € 


tum Beo fabitum de(rahere potuerunt. » Hieron., 
epist. 1b, ad Marcellam : « Tunicam fusciorem induta 
ae repente Domino consecravit. « 

(45) anas oum id es agrestia olera.] *ta Editi 
omnes et Mss. Solent quandoque auctores etiam in 
textu verborum difficiliorum explicationem adjunger ; 
quod videtur hic factum. Cassianus, libro 1v Instit., 
cap. 114 : « lllud quoque arduum atque sublime genus 
centinentie similiter pretermittens, in dua summe 
reputentur deliciz, si herba sale condita, quam lap- 
sanium vocant, aqua dilute, ad refectionem fratribus 
apponatur. » [dem, libro eodem, cap. 22 : « Apud 
quos seeta singulis meusibus porrorum folia, lapsa- 
nia, sal fretum, olivie, piscieuli minuti saliti, quos 
illi memidie vocant, summa voluptas est.» Vide pro- 
verbium, Lepsana vivere, de tenui et paupere victu. 
Dioscorides, libro ni, capite 143, λαμψάνον vocat. 

(10) Ad civitatem Panos.] Panos. /gyptl urbs est 
in Thebside, qus Πανόπολις Ptolomao; quam et 
Chemnim dictam volunt. m 

(A7) Tabennenso.] Cassianus, tibro iv inst, cap. 1: 
« Quiedam seilicet de ZEgyptiorum, quzdam de Ta- 
bennensiotarum regulis admiscentes; quorum est ip 
Thebaide cenobium, quanto numero populosius cun- 
etis, tante conversationis rigore districtius. Si quidem 
in eo plusquam quinque millia fratrum sub uno ab- 

y 


reguntur. 
18) Lebitone.] Quid lehiton sit, ipse htc explicat : 
4 iton, iBquit, linea vestis etat, instar colobil, 
qua menachi tuntur hodieque per Thebaidam et E£- 
gyptum. » Hie, infra, cap. 23, in régula Pachomil : 
t 'Induanum autem noctibus lebitones lineos. » ΠΠ6- 
ronymus, prsefatione in regulam sancti Pachomii, le- 
bÁonariut; voéat : « Nihil habent in cellulls pricter 
pelathiuin, et duo lebitonaria (quod Agyytiis moua- 
ehis genus vestimenti est sine manicis). ἡ fsidorus, 
lib. xix Oríg., cap. 23 : « Lébitonariuum est colobium 


Ononisasticon. 

De colobio Cassianus, tibro 1 Instit, cap. 5: « Co- 
lobíis quoque linei$ induti, qux vix ad cubitorum ima 
pertingunt. » Quid autem diversus bic monachorum, 
qui sub regula Pachomii vivebant, habitus designe 
vide apud Sozomenum, lib. ni, c. 14, et infra in Ono- . 
mastico. ἡ ' ᾿ ' 

(19) Quatenus. essent. spatia. diqna πιο τον. Ἶ 
Mox : « Et monasterij membra dilataret. » Notum 
verbum, sed non omnis ejus significatio aeque nota. 
Veteres membrum pro parte zediüm vel eubiculo usur- 
pabant. Plinius, libro n, epist. 47 : « Cubiculo adhz- 
ret dormitorium memhrum, transítu interjacente. » 
Idem, libro v, epist. 6 : « Multa in hac membra. 
Columella, libro y, cap. 6, « membra ville » in tre 
partes, « urbanam, rusticam, et fructuariam » dividit. 
Sidonius, libro n, epist. 2; « Effecit membrum bene 
frigidum. » Cassiodorus, in Psalmum cxtvim.. « Di- 


g cimus unum esse palatium, quod multis membris 


multis spatiis ambliatur. » Occurrit etiam aliquotiej 
apud jurisconsültos veteres. 

. (20) Veluti singularis ferus.] Habetur psalmo Lxxrt 
singularis ferus, ubi in (3rzeco est, μονιὸς ἄγριος. In- 
telligitur de certo aprini generis animante. Vide Ono - 
inasticon. 

(21) Ezsufflavit in eum.) Infra, cap. 48 : « Kt ex- 
suffians in eum dlxit. » D&mones ab usque primitiva 
Ecclesia ad hanc ztatem exsufflari soliti. Vide Oao- 
mosticon. 

(43) Apollo.] Varii fuere Apollines, vel Apollones, 
vel Apollonii fnonachi. Quis híc fuerit, diffleile est 
distincte dicere. 

(35) Acceperat enim dudum tabulam.) De regula illa, 
quam in tabula scriptam ab angelo accepit, babes hic, 
$upra, cap. 12, in textu. De regula eadem vide in 
przludiis ad hanc Vitam, n. 8. Accepit videlicet Pa- 
chomius veluti alter Moyses, in deserto divin:s leges, 
quibus suos ad vitam tetris perfectam be:tamque du- 
cendam imbueret. ' 

Q4) Lebitones lineos.] Vide hic, supra, ad caput 14, 


n. 18, 

(25) Et melotem,) Et hic rursus explicatio obscu- 
rioris vocis in textu appouitur, id est, caprinam | pel- 
lem. Hieronymus praeíatione in regulam sancti Pa- 
chomil : τή ( Εἰ caprinam pelliculam quam me- 
loten vocati. » Cassianus, libro 1 Instit, 6. 5 : 
« Ultimus ést habitus eorum pellis caprina, quas me- 
lotes vel pera appellatur. 

(20) Εἰ rursus Δ vel p vel σὴ [12 constanter ms. 
Coloniensis editio : Et rursus : Salulate p, vel c. Sie 
in Palladip, cap. 58, Saluia p, Quidam manuscripti 
&d longum omnia nomiua exprímunt : Et rursus labda, 
ro, vel simma. lta Ms, Gemblacensis. ln Manu- 
scripto sancti Laurentii est : Ef rursus lauta, ro, 
vel simma. Sozomenus, lib. m Mccles. Hist., c. 13, 
ait in Tabula Pacbomii, quam ab angelo accepit, 
scriptum fuisse: Πᾶσαν δὲ τὴν συνοιχίαν εἰς εἰχοσιτέσσαρα 
τάγματα διελεῖν, xai ἐπονομάσαι ταῦτα tol; Ἑλλήνων 
στοιχείοις, καὲ ὅπως ἔχει βίου καἰ ἤθους χάστῳ τάγματι 
τὴν προσηγορίαν igwpuocou, οἷον ἁπλουστέρους ἃ ἣ t 
ἀποχαλοῦντας, σχολίους δὲ & 3» B, καὶ ἄλλους ἄλλως, 
καθὼς ἐκλαμδάνειν εὔστοχόν ἐστι πρὸς τὸ σχῆμα τοῦ 
Ἱράμματος τὴν προαίρεσιν τοῦ τάγματος. « Postremo ks 
'tótus conventus in quatuor et viginti classes distri- 
bueretur, et singulz Singulis litteris Grzecig vocaren- 
tur, verbi gratia, ut simpliciores vocarentur « vel 1, 
ut vafri t vel E ut alii aliaram litterarum nominibus 
 appellarentur, quemadmodum forma litter rationem 
vite classis cujusque apte videretur exprimere. » 

(21) Cum autem comederent, capita sua cucultis ope- 


. rirent.] Cassianus, libro 1v Instit., cap. 17, de JEgy- 


: ptiis nionaclis et maxime Tabennensiotis : « Taa- 
aque vescentibus eis silentii hujus disciplina ser- 
vau, ut cueullis ulua oculorum palpebras deuiissis, 
ne scilicel liber aspeglus habeat curiosius co- 

piam evagandi, nihil amplius intüeantur, quan amen 


819 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. . 


286 


Sam, et apposttos m ea vei quos 1n ea capiunt cibos.» Α cunctos Origenis libros in flumen mergite, ne ab illis 


(28) Necnon ab angelo, eic., ut diwrme oratio- 
nes xn, etc.] Cassianus, libro 1 [nstit., capite 4, me- 
- minit duodenarii. psalmorum numeri, tam iu vesper- 
tinis, quam in nocturnis solemnitatibus custoditi : 
« Qui, inquit, intemeratus nunc usque perdurat, quia 
non humana adinventione statutus a senioribus aflir- 
matur, sed ccelitus angeli magisterio patribus fuisse 
delatus. » Vide, infra, Palladium capite 38. 

(29) Prapositos.] Hieronymus, przfatione in regu- 
Jam sancti Pachoroii : « Qui (Tabennenses monachi) 
habent per singula monasteria patres et dispensato- 
re$, et hebdomadarios, ac ministros, et singularum 
domorum praepositos. » , 

(90) Aprione Tentyrorum episcopo.) Coloniensis edi- 
fio pro Aprionehabet Pycerio. Nomen Aprionis occurrit 
jn inscriptionibus antiquis apud Gruterum, pag. 695. 

ΟΠ P. LIYVIO ARTICVLO 
APRIO PATER L. P. AB 
HEREDIBUS. 
Occurrit etiam in iis Aprius. Apud Athanssium, Apo- 
Jog. 2 de fuga sua, pag. 618, est Saprion episcopus. 
Et ibidem, pag. 596, est Aprionus inter episcopos, 
qui subseripscre Sardicensi concilio. 

($1) Per idem tempus.] Baronius, tomo 11], anno 
Christi 528, Silvestri pap:e 15, Constantini imp. 23. 
« Hoc, inquit, anno Athanasius, qui ante superiorem 
annum creatus episcopus Alexandrinus, mox laces- 
situs Meletianorum calumniis, convenientibus Euse- 
bianis, anno proximo elapso (ut vidimus) laboranti- 
bus iis pro restitutione Arii Alexandriam, in preesen- 
lem usque annum dire exagitatus est; repulsis his, 
persuasoque Constantino, tandem quievit, nactusque 
nunc primum hosce tranquillitatis dies Alcyonios diu- 
lius exspeciatos, ut susceptum episcopale munus, uti 
par erat, obiret ; quod magis sibi neces:arium visum 
est, opus aggreditur, perdifficile quidem, nempe ut 
universam eamdemque amplissimam Alexandrinae Ec- 
clesiz subjectam perlustraudo dioecesim, quod hzre- 


vos ipsi mergamini.» . , 

" Baronius, anno Christi 402, Anastasii pape 5, Ar- 
cadii et Honorii impp. 8. De eodem quoque, ait, Ori- 
genis περὶ ἀρχῶν, errorum fonte, puto intelligendt:m, 
quod reperitur in.gestis beati Pachomii, ipsum exse- 
eratum esse monachos legentes libros Origenis. Cir- 
cumferebantur enim libri illi περὲ ἀρχῶν per ZEgypti 
monasteria, qui auctoritate Didymi eos notationibus 
illustrantis apud nonnullos magno erant in pretio. 
Unde et factum est, ut idem Pachomius, ex hae vita 
migraturus, quasi testamento Origenis errores dam- 
patos reliquerit. Quod posterius in hac Vita habes, 
capite 53. 

. (94) T heodorus.] De eo Gennadius in catalogo illa- 
strium Ecclesi: Scriptorum, capile 8 : « Theodorus 
presbyter, successor grati» et prepositure supradi- 
tli abbatis Pachumii, scripsit ad alia mo.'asteria san- 
ctarum Scripturarum sermone digestas, in quibus 
tamen frequenter meminit magistri et institutoris sui 
Pachumii, ac doctrinz ejus acvit:e proponit exempla, 
qua ille ut doceret angelo administrante didicerat : 
simul et bortatur permanendum in proposito cordis 
et studii, et redire 1/449 in concordiam et uniiatem 
eos qui post abbatis obitum discessioue facta, a ecetu 
semetipsos absciderant unitatis : sunt autem hujus 
exhortationis epistolz tres. » 

Theodori hujus meinoria agitur in Graeca. Ecclesia 
45 Maii, ut habet Meuologium Griecum : « Eodem 
die Theodori sanct,ficati. Hie beatus Theodorus cum 
Dei legen meditatus esset , castissimo animo totus 
purus effectus, et vas utile ac sanctificatum ostensum 
est, Supergrediens visibilinm rerum sensum, cum 
sancto Pachomio, et contubernio et moribus .con- 
junctus ; et vere dignus qui sanctificatus appellaretur, 
quippe qui iniraculorum operajione dives factus est. 

um igitur tàm bcne vitam egisset, in summa seue- 
ctute migravit ad Dominum. » Quz etiam babes, qui- 
busdam additis, in Grecorum. Mensis, ubi 46 Maii 


Sis et schisiis, pravique mores in Ecclesia corrupis- C dies ejus festus notatur. Ut error in Menologium ir- 


sent, vigilantissimo studio restauraret, restitueretque 
$n eis fidem et pacem exsulem, moresque corruptos 
Ecclesiastica disciplina componeret, etc. Hujus qui- 
dem peregrinaiionis ex episcopali susceptze munere 
)pse meminit, etc. 

« Cuin igitur sanctus Athanasius (Athanas., apol. 2) 
cunctas ex officio visitaret Ecclesias, non in civitati- 
bus tantum, oppidis atque vicis positas, sed et quie 
in solitodinibus desertisque locis penes sanctos mo- 
naclios erant, invisit; el visitatione eadem ad mona- 
serium sancti Pachomii pervenit. 

Qui igitur anno primo belli Liciniani Pachomius 
natus erat annos xx, eo anno scilicet qui Domini nu- 
 ieratur (sicut dictum est superius) 516, erat hoc 
anno ztatis annorum xxxii, habens monasticae insti- 
tutionis annos xir. Quamobrem quod ipse in Actis illis 
senex sit dictus, veneratione potius quam «late sic 
nominatus apparet, ut pote quod Pater multorum mo- 
nachorum effectus erat, qui et ipsi egregia floruerunt 
sanctitate.» Hactenus Baronius. 

. Sed Pachomii anni reformandi sunt ad jam dicta 
superius, cap, 4, n. 6, ubi probavimus Pachomium 
bello Maxentiano militasse, quod gestum est anrio Chri- 
. 81 212. Unde hoc anno 228 (quo eum existimat Baro- 
nius ab Atbanasio visitatum) fuerit annorum xxxvi. 

(32) Heracla.] Fuit hic Alexandrinz civitatis epi- 
scopus, de quo Eusebius in Chronico, anno 8 Alexau- 
dri imp. : « Alezandrinz Ecclesise duodecimus epi- 
scopus ordinatur Heraclas annis xvr. Ejusdem me- 
minit Eusebius, libro vi, capite 12 , 44, 24 et 28 
ecclesiast. Histor. Exstat hujus memoria in Marty- 
rolugio Romano 44 Julii : « Alexandris sancti Hera- 
ele antistitis , ob cujus celeberrimam opinionem 
Africanus historiograpbus memorat se Alexandriam 
' ed eun visendum properasse.» ᾿ 

(83) Origenis commenta.] lufra, cap. 4$ : « Quod 
9 mibi vultis acquiescere, Deoque placere per omnia, 


. 


repsisse videatur, ubi dies 16 Maii omittitur; qui 
eignandus erat, et Theodoro adscribeudus. Ejusdem 
mentio est in Mensis, in Vita sancti Pachomii 15 
Maii, ubl dicitur etiam ὁ ἡγιασμένος, sanctificatus 

($9) Undecimo die mensis Tybi, id est, ociavo Id. 
Januar,] Ne mirere undecimum diem Tybi mensis 
AEgyptiorum respondere diei sexto Januarii Roms- 
Dorum iuensis, seu vr) lduum Januariarum. Nam 
JEgyptii mensem suum Tybi auspicabantur sexto 
Kalendarum Januariarum, seu 27 Decembris. Jam 
vero a 97 Decembris ad. sextum Januarii habes 14 
dies. Vide in Onomastico Mensium tabulam. 

(35) Et credo quia lanii viri recordatus. eum.] Ita 
Athanasius memori:ze sancti Autonii inultum tribuit. 
Supra in prefatjone ad ejus Vitam : « Eienim mihi 


ingens lucrum est atque utiiitas hoc ipsum, quod re- 


cordur Antonii. » Ex sanctorum, memoria triplex in 
se desiderium agnoscit Dernardus, serm. 5 io fe-to 
omnium sanctorum : « Plane quod eorum memoriam 
veneramur, nostra interest, non ipsorum. Vultis 
scire quanturo interest nostra? Ego in me, fateor, ex 
hac recordaiione sentio desiderium vebemens inflam- 
mari et desiderium triplex. » Reliqua apud eum 
Vi e. , . 4 . 

$1) Diabolum vinzistis ut passerem. | Ipse diabolus, 


iu ra, cap. 49, suam, infirmitatem et. captivitatem 


fatetur : « Ex quo mirabilis incarnajio Chris facta 
est in terris, nos sine viribus prorsus existere .coepi- 
mus; ita ut ab his qui credunt in nomine ejus iliu- 
damur ut passeres. » Simile habet supra Athanasius, 
in Vita sancti Antonii cap. 10. Aliam et conuariam 


de illusione passeris, qua diabolug peccatores prava 


,eonsuetudine vinctos tenet iisque illudit, his 


οἶδ 
et similitudineni habet Edinerus in Vita saneti Aa- 
selmi, libro 1, cujus dies festus occurrit 21 Aprilis : 
« Alia vice couspexit puerum cum avicula in via lu- 


dentem, qua avis pedem (ilo annexam babens, sxpe, 


281 


VITA SANCTI ABRAHAE EREMITAE.- 


989 


cum laxius ire permittebatur, fuga sibi consulere A vide oa questione egregie dispatantem utrum cultug 


eupiens, avolare nitebatur. Αἱ puer fllum manu 
tenens, retractam usque ad se dejiciebat, et hoc in- 
gens gaudium illi erat. Factum est. id. frequentius. 
Quod pater aspiciens, misere condoluit avi, ac ut 
rupto flle libertati redderetur, opfavit. Et ecce 
filum rumpitur, avis avolat, puer plorat, pater ex- 
Sultat. Et vocatis nobis : Considerastis, inquit, 
jocum pueri? et confessis considerasse, ait : Similt 
consideratione jocatur diabolus cum multis homiui- 
bus, quos suis laqueis irretilos pro sua voluntate in 
diversa vitia pertralit. Sunt enim quidam, ut verbi 
gratia dicam, aut avaritie, aut luxurizx, et similium 
flammis succeusi, el ex magna consuetudine illis 
addicti. His conüngit aliquando ut sva facta consi- 
derent, defleant, seque amodo ἃ talibus cessaturos 
sibi pronittant, Eu. more avis se volare liberos au- 
lumant, Sed quia pravo usu irretiti ab hoste tenen- 
tur volantes, in eadein vitia dejieiuntur. Fitque hoc 
Saepius, nec omnimodis liberantur, nisi magno cona- 
tirper respeetum grati Dei, filum pravze consuetudinis 
dirumpatur. » Quod etiam habes apud Ansclmum, 
lib. de Similitadinibus, cap. 189, et Antoninum, tom II 
Chriuic., tit, xvt, cap. 11, $ 2, paulo explicatins. 

(38) Panos civitatis episcopus, Varus nomine.] 

Apud Metaphrasiem est, cap. 62, Civitalis episcopus 
nomine Panuarius, quod haud dubie ex Panos et 
Varus depravatum. 
- (39) Ego autem quantulamcumque ei requiem vel 
satisfactionem.) Apud divum Gregorium, libro iv Dia- 
logg., cap. 50, inquirit Petrus an prosit animabus 
mortuorum , si cerpora in ecclesia sint sepulta? Re- 
spondet divus Gregorius : « Quos gravia peccata non 
deprimunt, hoc prodest mortuis, si in ecclesia sepe- 
liantur, quod eorum proxiwi, qucties ad eadein loca 
Sacra conveniunt, suorum quorum sepulcra conspi- 
ciunt, recordantur, et pro eis preces Domino fun- 
dunt, Nam quos peccata gravia deprimunt, non ad 
3bsoluioueu: potius quam ad majorem damnationis 
cumulum, eorum corpora in ecclesiis ponuntur. » 
Quod posterius membrum tribus sequentibus espi- 
ibus per exempla probat. Totum eum iocum expres- 
sum habes in responsione Nieolai |. ponüficis. ad 
consulta Bulgarorum , cap. 99. 

Quo modo »utem obsit malis sacra sepultura, ex- 
plicat idém Gregorius, cap. 53, dicen. : c Ex. qua 
re, Petre, collige, quia his, quos peccata gravia de- 
primunt, si iu sacro loco sepeliri se faciant, restat 
ut etiam de sua przsuuiptione judicentur, quatenus 
'eos saera loca non liberent, sed etiam culpa tereri- 
fatis accuset. » 

Quo modo ctiam divus Thomas, in Supplemento, 
4. 71, art. 14, ad 5, respondens priori loco Gregorii 
ait : « quod sepultura iu sacro loco, impio defuncto 
non nocet, nisi quatenus bane sepulturam sibi indi- 
gnam propter humanam gloriam procuravit. Quem 


exsequiarum defunctis prosint. 

'Atque ad horum sanctorum doctorum mentem, 
mens quoque Pachomii revocanda est. Huc etiaur 
referri potest, quod habet Joannes, infra, libello t, 
qui est de Previdentia, n. 15, uhi Nilopoli dives da- 
mnatus honoriflce sepelitur, ut qui parum boni vi- 


' vens in hoc s:xculo fecerat, parum quoque boni in 


hoe seculo reciperet. Contra vero ereinita sanctus 
a belluis comeditur, quia parum culpa in hac vita 
contraxerat, qua ita expiabatur. 

(40) Psiathos.] Infra, cap. 47 : « Venit ad fratres, 
qui psiathios operabantur. » Et cap. 52 : « Semper 
autem psiathios operabatur, » Suut autem  psiathi, 
psiuthii, et psiathia mattulee. Ridicule quxdam edi- 
tiones cinthos habent. Occurrit sepe hzec vox in his 
Patrum Vitis. Vide Onomasticon. 

(41) Qui septimanam [aciebat.] Dicebatur hic heb- 
domadarius, cui minister, uti et hic, adjungebatur. 
Hieronymus, praefatione in Regulam sancti. Paeho- 
mii : « Habent per singula monasteria 14/4 paues, 
et dispensatores, et hebdomadarios , ac ministros. ὃ 

(42) Ego sum Chrisius.] Simili fraude apparuit 
sancto Martino, ut est apud Severmnn Sulpicium, de 
Yita sancti Martini, cap. 25. 

(49) Jlludamur ut. passeres.] Vide dicta supra ad 
Vitam sancti Auconii, cap. 16, n. 41. 

(44) Quarto decimo die mensis Pachon, secun- 
dum /Egyptios , qui est juxta. Romanos αὐ septi 
mum diem ἀπ  Maiarum.| In veteri editioue pro 
Pachon esi Chon. Sed rectum est Pachon, ut. babent 
manuscripti, qui notus est meusis apud /gyptios. 
Recte auietn dies /Egyplii mensis assignatus respon: 
det diei mensis Romani ibidem positi. Siquidem pri- 
inus Jies Pachon incipit juxta Ronianos die 26 men- 
sis Aprilis; quare dies 44 mensis Pachon respondet 
septimo Iduum Maiarum, seu Maii 9; nau a die 29 
Aprilis usque ad 9 Maii suut dies xiv. Vide in Ono- 
mastico tabula: mensium. 

(43) Orsesium nomine.| De eo Gennadius iu. cati- 
logo illustrium Ecclesi» Scriptorum, cap. 9 quem 
ipse OÜriesiesim vocat: « Orie-iesis monachus, au 
borum, id est Pachumii et Theodori collega, vir 1u 
sanctis Scripturis ad perfectum insuructus, compo- 
suit librum divino conditum sale, totiusque mona- 
ses disciplinze instrumentis construetum ; ec ut 
simpliciter dicam, in. quo totum peue Vetus et No- 
vum Testmentum compondiosis dissertationibus , 
juxta monachorum duntaxat necessitatem , invenitur 
expositum , quem tamen vice testamenti prope diem 
obitus svi lratribus obtulit. » ín. Regula Pachomii 
per Achillem Statium edita vocatur Orsiesius; οὐ» 
curiit apud Pelagium, infra, libello x1, n. 37, et li- 
bello xv, n. 51, Orsisius. Oriesis regulas de institutis 
monasticis habes toinu V Bibl. Patruin. 


MARTII XVI. 


VITA SANCTI ABRAHE o, 


EREMITE , 
AUCTORE SANCTO EPHR/EM (3) DIACONO, INTERPRETE ANONYMO (8). 


— 3irologus auctoris. 


Kratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam perfecti atque admirabilis viri Abrahes , quam 
sic inchoavit , ut in consummatione ejus gloriam perpituam mereretur. Sed paveo admirandem et ivouieu- 


283 


DE ViTIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


281 


tàm de eo. historiam texere, cum imaginem víriutum ejus. considero. Ecce enim conversatio quidem viri 
perfecta est optima , ega yern infirmus et rusticus. Equidem imago virtutis ejus admiranda ac splendida, 
eoloree autem werborum quibus depingenda es!, admodum tristes ac tetri sunt. Altamen lige igperitus, vel 
ex parie tentabo, quanquam compreheadere, perfecte non valeam, enarrabo tamen, iuquantum suffcio de 
eodem viro disserere ; quonam qui gecundus Abrabam meruit nuncupari, non facte bumano ore potest 
referri. Exetitit, euim nostris temporibus, angalieany vitam in terris agens. Ácquisivit auteg patientiam , 
quasi adamas fortissimus, per quam celestem gloriam adipisci meruit. Ei quia ἃ juventute castitatis pu- 
dicitiam conservavit, templum sancti Spiritus factus est, tanquam sanctificatum yas; et ita semetipsum ex- 
libuit Beo, ut eum babit2torem in mentis sux hospitio haberet. 


"VITA. 


Ολοῦτ ρεινῦμ. — Hic itaque beatus Abraham ha- Δ — Itaque mentem ejus remotam a turbulentis Inter- 


huis pareutes yalde locupletes, qui eum tenere ac 
— Wapea sodun diligentes, ita ut etiam affectum huma- 
tunm eorum dilectio transcenderet, de-ponsaverunt 
εἰ pugllay adhuc io pueritia constituto (4), exspe- 
Ctantes ac desiderantes in aliqua eum dignitate say- 
tulari profleere. Sed hic longe aliter sentiens, in ipso 
primo adolescenti: gradu ecclesiarum conyenticula 
jugiter frequeniabat; et quacunque ibi eg. divinis 
Beiripturis recitabantur, aurem libenter accommodans 
audiebat, et in cordis sui memoriam ita recondebat, 
144 vtetam cum absens esset eg qua d:dicerat 
meditatione intentissima ruminaret. Cumque maemo- 
pati parentes ejus tempus nuptiarum propinquabile 
(5) judicargnt, compellebant eum matrimonii vincu- 


pellationibus, divina gratia illustrabat ; proficiensque 
qvotidie in optima conversalione, prhoum quasi 
fundamentum vite sux eontiunentiam. possidebat ; 
necnon vigiliis et orationibus, cum fletu et humilitate 
atque charitate, studebat. Cumque per emueg locum 
de eo sancta opinio divulgaretur, cuncti audientes , 
δὰ videndum eum , et ut zdiflcarentur ab eo, undi- 
que confuebant. Seripo quoque ei sapientie ac 
scientie et conselationis a Deo affluenter datus est , 
qui in mentibus audientium quasi luminare lucidis- 
simum radiabat. 

Ca». III. — Contigit autem anno duodecimo re- 
nuntiationis ejus , ut parentes ejus ex hac vita rece- 
dentes, aurum ei copiosum prediaque magna relin- 


lis obligari. Sed eu hao ille primo renueret, post- B querent. Qui rogans amicum quemdam admodum 


modum molestiam eorum jugem sedulamque non 
ferens, pudorig verecnndia $upergtus, acquiescere 
perurgetur. Cum itaqug, celebratig nuptiis, spensa 
die septimo (6) in. thalame resideret, repente quasi 
lyy quzdam jn c»rde ejus diyina gratia refulsit, quam 
veluti ducem quemdam &uj voli iuyenieng, illico 
exsijuit, et seentus est , et ab urbe egreditur. 

ΠΡ, ]Il. — Duobus autem fere millibus procul a 
démo qua cellulam vacautem reperit : ubi sg cousti- 
tuens, el glorificany Deum cum ingenti letitia per- 
Tpanebat; stuporem vero maximum, tam parentibus 
Nis Quam vicipis, de boc facto incuseerat. Qui 
exeuntes, in diversa dispersi , ubiqua Dei hominem 
requirebant. Post dies autem decem et septem in 
memoraa cellula eum orantem reperiunt, Beatus 
autem vir, cum eo stupore perculsos aspiceret : Quid 
me, inquit, vos admirantes aspicitis? Glorificate 
potius misericordissimum Deum, qui me ez cono 
iniquitatum mearure eri, yit; et orata pra me, ut 
jugum hoc suavissimum, sub quo me indignum su- 
scipere dignatus est Dominus, usque in finem va- 
leam bajulare, conversationemque meam beneplaei- 
tam secgndum voluntafem ejus possim in omnibus 


“4 *3* 


coaptare. Qui cum omnes eum audientes, respon- 


dissent Amen, deprecatus cst eos ne ei vellent cre- 


bro molestiam obtentu visitationis inferre. Quibus 
recedentibus, aditum cellulze sys obgieuxit ; gj cop- 
cludens semetipsum intrinsecus , parvissimum fe- 
nesirzg foramen reliquit, per quod alimenta dije cone 
sueta resipeset, 


sibi charum, ad distribuenda universa indigentibua 
ac pupillis officium religiosum illi injwngit, ne ipsius 
orationibus impedimentum bujus rei gratia gignere- 
tur. Et cum hoe fecisset, securus animo et mente 
quieta permansit, Hoc enim bono viro maximum 
éiydiygm erai, μὲ cor ejus nullig terrenis negotiis 
vineiretur ; et idoirco super terram nihil aliud pog- 
sidebat, excepto uno sago , unaque nihilominus tu- 
nica ejlicina qua utebajur Gancum (7) quoque per 
modicum , in quo edere seu bibere solilus erat , 
habebat; necnon et unum psiathium (8), in quo 
cubitare consueyergt. Cum his autem omnibus hu- 
militatem supra modum et abaritatem ad vues 
vqualiter possidebat ; nec preponebat in honore le- 
cupletuim pauperi, nec principem subjecto, vel nobi- 
lem iguobili praeferebat; sed omnes similiter dili- 
gens, honorabat universos, sinecujusquam acceptione 
personz. Nec aliquando quemquam procaciter in- 
grepabat, sed eraj sermg ejug cliaritgte et suavitate 
conditus. Quis audiens ejes eloquium, satiari potuit 
aliquando de bis quae aliquando ex sermonis ejus 
dulcedine proferebantur? vel quis vultum illius , 
sanctitatis imaginem pr:eferentem , respiciens, non 
magis videndi eum sspius desiderium sumpsit ? Jn 
omni tempore, abstineutiz sus regulam quam semel 
arripuit, non mutavit (9) : quinquaginta annos insti- 
Up proprium , emni alacritate complevit , et ob 
nünlum amorem ac desiderium quod babebat in 
Cheisto, ompe sum tenpocis ilius quasi dies pau- 


VITA SANGTI ABRARE ERRMITAR. 


330 


cimes sepaiabol; ei ΘΜ HgOF Séerrim conversa À Daganorum aipa rgora dirigitur. Quo dum sanctus 


tienia ejut opud enm pra nihija videbatur. 

Ga». IV. τῆ Erat eutem baud. procul ah urbe illa 
vieus admodum epalosue ac magnus, ip quo ugiversj 
pariter a mipioq esque ad. maximum pagani crpde- 
liesimi existebant, quos αὖ idolorum culta nullus 
4M Rip valebat evarvere. Noopulli quidem preshyteri 


9ὶ diesapi , in boc ipsum illie ordinati ei directi ab : 


epiacapo, sine ullo salutig eorum fructu recedebani , 
Reqnaquam afflicüenis ferantes laborem : quia non 
eelum nan auaderi et ad. consensum animus eorum 
feroz aan poterat (legii, verum etiam persecutiones 
in eqs qui se monebant ac aeditiones yehementissi- 
Na Cenciahant. Sed turba nihilominus monacho- 
yum gomal atque iterum adire nitentes, nihil penitus 


Abraham pergeret, precabotur Dominum, dicens : 
Clemenjissime $c benignissime Deus, respice infir- 
mitajem meap, gratiamque tam eclestem ad meum 
presidium dirige, ut glorificetur nomen tuum sanctum. 
Perveniens autem ad virum, videnaque omnes iu 
insania idolatris vehementer esse getgntos, ex. imo 
peetorye ingemiscens, graviter flevit ;et eleyans ορα- 
los suo& ad ccelum , dixit : Ty solns qui sine peccato 
es, Deus, ne despicias opera manuum tuarum. Festi- 
mantarque direxit nuptium in ciyitalgm ad amicum 
illum charissimun, sibi, ut pecuniam ex reliquiis 
patrimonii gui afferret, Quam cum accepisset , inter 
paueas dies coustruxit ecclesiam, Et velut sponsam 
Optimam , multa eam pirifjcaque decoravit ornatu. 


pre conversione eorum agere polperunt. Porro nna f Attamen. dum. gdificaretur, quojidie homo Dei per 


die residens eum elaericis suis episcopus, beatissimi 
bujus viri babuit mentionem, digitque ad eos : Ego 
talem virun tamporihus 146 mois videre non potui, 
ita in emni opere bonilatis perfectum, et sic cunctus 
virtutibus adorgatum ; in. quo elegit Deus. habitare, 
ut hahetus nune sanetissimue Abraham, Respendenies 
aulem aleriei verum 6686 eum Doi famaluu mona- 
ehumque períestum affirmabant. Et episcopus : Volo, 
inquit, eum in vico ilio gentilium ordinare presby- 
tesum ; potett enim eos patientia aa njwia charitate 
ad Deum convertere. Et consurgens protinus, ad 
seliulam gancji viri eum sanis preficbaitur clericis. 
Cumque esiutasset eum, statimque de gentilibus υἱοὶ 
illius insinuat, ut ad eos eb ealutfam eorum pergeret 


media simulacra gentiljum transiens, nihi] penitus 
loquebatur, nisi in cgrde suo orabat solummodo, 
gemitysqua eum fleig mittebat ad. Dominum. Post- 
quai vero ecclesia e&t copsummata, quasi munus 
quoddqm rug) mulus lacrymis obtgli& Deo ; ibi ge- 
pubus positis , has preces suppliciter in sya oratione 
profudit : Tu, inquiens, omnipotens Fili Dei vivi, qui 
totum mundum erroris depressum caligiua, ad cognie 
lionem lumiyis tui per juam prasentiam deduxigu , 
hune quoqne populum tuum dispersum congrega in 
sinum Ecclesie tz, et illumina oculos mentis δα: 
rum, ut respuentes simulaccorum culturam, te solum 
amajosem bominum ae benignum Deum cognoscant. 

Cumque hanc orationem fnisset, contiugo egres- 


p»9gaus. Qui cum audisset, tristis vehementer effentus, C sue sb ecclesia , perrexit ad (euplum gentilium , 


ait ad episcopum : Quaeso, inquii, Pater eagetissime, 
permitte mihi ut mess iniquitates. defleam, neque 
hejosmodi negotium infiruo et asiguo esisieni in- 
junges. Ad quem ruriws episcopus dizit : Pes Dei 
gratam, inquit, potens 06; ne velis ergo ia hag bona 
obedientis feri euneiabundus. Cui vir hestus Herpm 
yespondaos dizit : Obsecro saneiitatem tuam ut me 
mala mea plangere permittas. Εἰ ait ad eum episce- 
pus : Eeee totum mundum δὲ qui in eo subi reli- 
quisti, et vitam erueiliuam amplexatus es ; attoman 
cum hec universa compleveris, agnosee (6 obedion- 
tiam , que eunctis virtutibus eminet, non habere. 
Bic ille cum audisset, ccepit flere amare, dicens ad 
eum : Quid sum ego, eanís mortuus (J Reg. xxiw)? 
et quas est vita mea, quoniam talia de me, o senetis- 
sime Pater, judicasti ? Gui aft episcepus : Eece hic 
residens , tuam solummodo salutem aequirís ; ibi 
autem plurimi per te, divina gratia operante, sal- 
vandi sunt, quoscamque ad Pominem Deun comver- 
teris. Considera itaque unde amplterem mercedem 
habeas, utrum si teipsum salvaveris solum, an αἱ 
plurimos tecom ad salutem adduxeris. Tune beatus 
vir Dei flens, ait : Fiat voluntas Domini; verum- 
tamen propter obedientiam , quocunque jusseris , 


pergam. . 


arasqua eorym et simulacra manibus quis eyertit 41. 
gue degirugit. Quod fgctum cuu cernerej tgrba gen- 
tiling), quasi agrestes (ers insiliunt , eumque lacera- 
tum mullis verberibna fggaveront, Ipse autem clam 
nocte ig eclesia reaidens, plagarum suarum lacera- 
lionem nan cnrapa, sed Japiumqmodo cur fletibus ae 
gemilibus, ut salvi Rergpt, Dominnm precabatur. 
Farto autas mace advenientes pagani, jnepiunt hor 
mieem Dei oraniem; ρὲ nimio &igpora perculsi , 
«usi epej (13) quidam effecti sunp. Unde ej ad ec- 
clesim quelidie veniebant, pog famen orationis 
gratia, sed ut oculis suis ecclesie contemplantes or- 
Ber ae pulebridinep , deleetarentug, Qospit ita- 
que quadam die vir beatus. Abrsbám deprecari eos , 


D utagnogcerent Daum. illi vero eeviores effecti, fusti- 


hus eum quapi lapidem quemdam atquo exanimem 
ceciderunt ; et deiude, pedibus ejus fune ligatis, extra 


. vieqm traxerunt, lapidibus obruentes; mortuumque 


eum arbilranjeg, seminecem reliquerngt. 
Media autem neeia in semelipuym rexergne, (epit 
fiere vehementissime, ae dieere : t quid, Domine, 


: despexisti humilitatem meam, ei quare faciem Ham 


avertis a me? et cur repellis enimam ὥρα, et ἠβ- 
spezisti , Domine, opera manuum tuarum? ἢ auug, 
Domine, respice supes saersum tium , θὲ axamli de- 


AP, Vl. — Fducens ergo eum de eefiula in. αἶνι- - precationem ieam, ei eerrobors ma ; 147 nt ab- 


tatem illieo introduxit; ibique per impositionem 
manus presbyter ordinatus (10), statim ad vicum 


.s8ive cervos tues a vineplis diabeli , et presta eig nt 
-€ogaestant to quoniam (ἢ 99 30100, 0b pnteler je. non 


281 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


est alius Deus. Deinde consurgens ab oratione, intra- À admodum  denuntias nobis et doces, ita credimus 


vit in vicum ; ingressusque ecclesiam, Domino psal- 
mos canebat. Rursus autem facto diluculo, venientes 
viderunt eum. Et stupefacti atque in insaniam versi , 
nulla babentes viscera misericordiz, acerrimis illum 
tormentis crudeliterque conficiunt; et solito funibus 
alligatum, extra vicum traxerunt. 

Car. VI. — Hac autem cum per triennium pate- 
retur, quasi verus adamas tolerabiliter perdurabat ; 
nec tot tantisque insectationum tribulationibus cessit; 
sed cum czderetur, cum traheretur, cum persecu- 
tiones pateretur, cum lapidaretur, cum fame et siti 
laboraret, in omnibus his qux» ei acciderant , nun- 
quam ad iracundiam provocatus , nunquam ad in- 
dignationem commotus est ; nunquam pusillanimitate 
distabuit, nunquam uedio fatigatus est; sed cum 
aspera omnia pateretur, magis ac magis amor ejus 
jn eos et charitas augebatur. Modo admonebat, modo 
blandiebatur , modo blaudimentis suavissimi eloquii 
liniebat. Et quidem seniores, veluti patres. rogabat ; 
Juvenes ut fratres, adolescentes ut filios; eum econ- 
ltrario ab eis subsannaretur, irrideretur , atque mille 
opprobria pateretur. 

Car. VII. — Quadam igitur die habitatores vici 
fllius congregati, nimioque stupore mirantes ac pere 
territi, ad invicem colloquentes : Cernitis, inquiunt, 
tam magnam patientiam viri, et inelfabilem circa nos 
claritatem, quomodo in tantis tribulationibus quas 
ei intulimus nequaquam ex hoc loco discesserit, n^- 
que alicui nostrum malum verbum locutus sit, neque 
aversus est a nobis, sed cam gaudio magno sustinue- 
rit universa. Unde nisi esset (ut asserit) Deus verus 
quem przedicat, et regnum et paradiaus, ultio quo- 
que malorum, non hanc tribulationem pateretur ina- 
niter. Illud etiam considerandum , quoniam deos 
nostros, cum esset solus, evertit, et in nullo eum 
ledere valuerunt. Vere servus Dei est homo hic, et 
cuncta vera eunt que de eo fama dispersit. Venite 
ltaque, credamus in Deum quem prsdicat. Et hzc 
inter se colloquentes, pariter omnes in ecclesiam 
pergunt, clamantes atque dicentes : Gloria Deo cao- 
lesti, aui misit famulum suum , ut nos ab errore sal- 
varet. 

Car. VIli. — Tunc beatus bomo Dei hsec videns, 
letitia ingenti repletus est, οἱ facies ejus quasi ros 
matutinus mutata est. Aperiensque os suum, ait ad 
608 : Patres mei, fratres ac. filii, venite, demus glo. 
riam Deo, qui illuminare dignatus est oculos mentis 
vestra, ut eum possitis agnoscere ; et percipite signa- 
culum vite ut pariflcemini ab immunditia idolorum : 
et credite ex toto corde: οἱ animo, quod unus sit 
Deus coeli et terra et omnium qus in eis sunt, sine 
initio, inenarrabilis et incomprehensibilis, datur 1u- 
miuis, et amator ac redemptor hominum, terribilis 
ac suavis; οἱ in Fliium ejus unigenitum, qui eiat sa- 
pientia ejus; et in Spiritum sanctum, 4υἱ vivilicat 
omnia, ut. coelestes ex terrenis effeeti, vitam caole« 
᾿ stem possitis adipisci. Respondentes autem universi, 
' Üikefunt : Tia pater noster, ita dux vitoe nostris, quone 


et faciemus. Et confestim sanetus Abraham assumens 
sacrum baptisma, baptizavit eos in nomine Patris, 
et Filii, et Spiritus sancti, a mibimo usque ad moxi- 
mum. Erant autem usque ad mille animas. Deinde 
per singulos dies divinas Scripturas eis legebat, do- 
cebat eos tle regno Dei, de paradisi deliciis, de ge- 
henne suppliciis, de justitia, de fide et charitate. 
llli vero, sicut bona terra percipit semen bonum, et 
affert fructum, aliud centesimum, aliud sexagesi- 
mum, aliud trigesimum (Matth. xin); ita verba ejus 
libentissime audientes, atque in. timore Domini pro- 
ficientes, fructus largissimos afferebant. [n conspecta 
autem eorum quasi angelus Dei videbatur, et quasi 
quzdam zdificii ligatura. Sic enim charitas eorum 


B circa ipsum erat per doctrinam sermonis dulcissimi, 


ut ex hoc Deum credere viderentur. 

Cap. IX. — Completo igitur anuo, postquaut 
crediderunt, vir beatus Ábraham non cessabat diebus 
singulis verbum eis Domini predicare. At ubi eorum 
studium circa Deum fidemque firmissimam vidit, et 
quod erga eum nimia essent charitate connezxi, et 
honorem sibi maximum exhiberent, verens ne obten- 
tu eorum abstinenti:? suz regulam destruere cogere- 
tur, et quocunque modo mens ejus terrenis curis 
astringeretor, consurgens in medio noctis, hanc ora- 
tionem (fudisse fertur ad Dominum : Tu solus sine 
peccato, Deus, qui, cum sis sanctus, requiescis in 
sanctis, qui solus amator es liominum ac misericors 
Dominus, qui mentis oculos hujus multitudinis illu- 
minasti, qui eos ab adversarii vinculis absolvisti, qui 
implicetos eos ab simulacrorum erroribus converti- 
$ti, et tuse cognitionis οἱ scientiam tribuisti ; quaeso, 
Domine, ut usque in finem regere eos et conservare 
digneris, οἱ auxilium tuum gregi huic optimo, qnem 
possidere voluisti, perpetuum copiosumque clementer 
impertias ; et quasi muro validissimo eos gratia bo- 
nitatis tuse cireumdes, et cor eorum semper illumi- 
nes, ut ea quse sunt tibi 146 piacita perfleientes, 
seternam vitam percipere mereantur ; mihi quoque 
infirmissimo adminiculum tribuas, neque reputes in 
peccatum quod^ ab eis festino diseodere. Tu enim 
nosti, universorum coguitor, quod te solum desi- 
dero, et te mihi Dominum esse cognosco. Consum- 
mataque oratione discedens, tertio consignavit vicum 


- Christi sigoaculo; abiitque latenter in alium locum, 
:et quibus potuit latebris occultavit. 


Cap. X. — Mane autem solito more ad ecclesiam 
turbse conveniunt, Cumque eum minime reperissent, 
maximo stgpore percussi, οἱ quasi errantes oves, 
diversis locis pastorem proprium perquirebant, no- 
menque ulalantes cum laerymis inclamant. Cum au- 
tem diutissime perquirendo eum invenire non pos- 
$6ut, nimio merore dejecti, confestim, quod eis ac- 


, ciderat, pergentes episcopo nuntiaverunt. Qui cum 


lioe agnovisset, ipsequoque admodum tristis effectus, 


. stai plurimos ad requirendum Dei hominem desti- 
. navit, maxime ob cousolationem gregis ejus, eo quod 


cerneret eos flobiliter contristari. Cumque ab om 


VITA SANCTI ABRABJE EREMIT E. 


nibus tanquam apis pretiosissimus quaereretur, et A mei, featinate celeriter, atque introeuntes, vitam 


prersue inveniri non.posset, habito consilio cum cle- 
ricis suis, episcopus memoratum vicum ingreduur. 
Copitque ad eos consolatorium proferre sermenem, 
et dolorem maximum, quem de discessu hominis Dei 
couceperant,' blanda predieatione lenire. Cernens 
autem in fide Christi eos firmissimos, elegit ex eis 
viros probabiles, 'quos presbyteros ac diaconos le- 
etoresque constituit. Audiens vero hoc sanctissimus 
Abraham, vehementer gavisus est; et glorificans 
Deum, dixit: Quid retribuam tibi, Domine Deus 
meus, benignissime Pater, atque amator hominum 
suavissime, pro omnibus quz retribuisti mihi ? Ho- 
norifico et glorifico dispeusationem tuam. Tunc con- 
ünuo sd pristinam cellulam reverütur. Fecit i;itur 


ejus violeuter eripite. Ait autem cont;a eum beatus 
Abraham : Omnes gentes circumdederunt me, et in 
nomine Domini vindicabor in eis (Psal. cxvii). At ille 
protinus cum hanc vocem audisset, evanuit, cella 
autem beati viri integra atque illsiesa permansit. 
Ca». XiV. — Item post paucos dies cum media 
nocte psallere, psiatbium sutm, super quod con- 
Sistebat, ccepit vebemeus flamma coinburere, Tune 
ille intrepidus iguem conculcans, dicebat : Super 
aspidem et regulum ainbulabo, leonem et draconem 
eonculcabo (Psal, xc); et omnem virtutem inimici, 
in nomine Domini mei Jesu Christi, qui mihi praebet 
auxilium, superabo. Diffugiens itaque Satanas, voce 
magna prociamabat : Ego te, iuquiens, mala morte. 


alteraui extrinsecus cellulam, et semetipsum magna B devincam, inveniamque artes, quibus te conteram, 


eum laztitia in interiore conclusit. O miracuium, cha- 
rissimi, laudibus plenum et glori; sempiterna ! In 


tautis namque afflictionibus, quas io szpe dicto vico. 


perpessus esi, nunquam abstinentie sus regulam 
fregit, neque in dexteram vel sinistram ab ea di- 
vertit. Gloria et magnificentia Deo, qui ei talem to- 
lerantiam tribuit, qua et alios possit convertere, et 
sui propositi gratiam custodire. 

Cap. Xl. — Cernens autem diabolus, bonorum 
hominum zmulus, quod taut.s in eum tribulationum 
molestias exciians, non in desidiam Dei bominem 
trahere, non in aliquo mentem viri Dei valuisset a 


Domino separare; et, quod majus est, sicut aurum in. 


fornace pressuris fulgentior redderetur atque in ma- 
jorein patientiam et alacritatem charitatis proüceret ; 
vehementer irritatus et acriter efferatus, adversus 
eum cum magna pbantasia (12) advenit, ut saltem 


sic ei pavorem incutiens, decipere eum posset ac 


fallere. 

Car. XH. — Igitur cum staret in medio noctis ac 
pealieret, repente lux copiosa, veluti solis, in cella 
ejus refulsit, et vox quasi cujusdam multitudinis au- 
dita est, dicens : Beatus es, Abraham, vere beatus 
es et fidelis, nullusque sicut tu in omni conversatione 
inventus est, qui omnes voluntates meas explesti. 
Protinus autem vir sanetus dolum maligui cogno- 
&cens, exaltavit vocem suam, ac. dixit : Ob:curitas 
tua tecum sit in perditionem, o plene dolo atque 
fallacia. Ego enim homo peccator sum, habens ta- 
men spei presidia, per gratiam Dei in nullo tuas 
insidias pertiuescam. Neque enim plurime phantasia 
pavorem mihi incutiunt. Nomen siquidem Domini 


mei et Salvatoris Jesu Christi, quem dilexi et diligo, 


mibi validissimus murus est, in quo te inerepo, iu- 
monde canis, ac ter miserande. Et dicente eo liec, 
"confestim ut fumus ab oculis ejus evanuit. Sanctus 
autem Dei famulus cum multa alacritate tranquillo- 
que auimo benedicebat Dominum, quasi qui nullam 
pliautasiam vidisset. 

Cap. XIII. — Rursus vero post dies paucos orante 
eo noctu, tenens securim diabolus, cellulam ejus co- 
nabatur evertere. Et. eum jam putaretur perforasse 
€21n, YOCe magna clamav'* et dixit: Festinate, amici 


qui me nuuc quasi contemptihilem reputas, 

Cap. XV. — Quadam die igitur cibum eo sumente, 
trausíiguratus dzemon in babitu adolescentis, cellulam 
ejus ingreditur, et appropinquans, 149 caucum. 
ejus nitebatur evertere. Vir autem Dei manu illud 
retinens, manducabat intrepidus. Tunc exsiliens dia« 
bol.s, aliam phantasiam repente coufingiL; et. ecce 


quasi candelabrum statuens ance eum, et lucernam 


desuper ardentem, ore polluto ac fetido psalmos 
cantabat voce imagna : Beati, inquiens, in via imma- 
culati, qui ambulant iu lege Domini (Psal. cxvi). 
Cumque ex eodem psalino verba plurima cecinisset, 
nulluni ei sermonem sanctus ille respondit, donec ci« 
hum solitum percepisset. Postquam vero de mensa 


C surrezit, cum omni constantia ait ad eum : Canis 


immunde et ter miserande, a.que infirmissime et 
mendacissime, si nosti quod beati sunt, cur eis mo-- 
lestus es ? Nam beati sunt revera omnes, qui ex totg 
corde diligunt Deum. Respondens autem diabolus, 
ait : ldeirco illis iufegtus sum, ut superem eos, ut ob 
omgi opere bono prapediti, meis facinoribus so- 
cientur. Cui vir beatus ita respondit : Non tibi bene 
sit. maledicte, ut quempiam timentium Deui supe-, 
rare vel impedire pravaleaa, nisi forte eos qui tibi 
similes existentes a Deo propria voluntate discedunt. 
1los vincis ac fallis, quoniam Deus non 6.1 in eis. Ab 
his autem qui diligunt Deum, tauquam. fumus a 
venio, exhalescis ac delicis. Una siquidein eorum 
oratio sic te persequitur ac deturbat, quemadmodum 
pulvis a vento inseclatus dispergitur. Vivit 3utem 
Deus meus, qui est benedictus in. szecula, qui est 
gloriatio mea, quia non te pertimescam, etiam si 
omni tempore hic coustiteris. Sic autem pro nibilo 
te spernain, veluti si unus catulus contritus ab aliquo 
contemnatur. Hsc eo dicente, confestim ille (ut so«- 
lebat) evanuit. 


- Cap. XVI. — Rursus post dies quinque, eum psal- 
modiam suam noclis tempore consummasset , aliud 
phantasim argumentum ab inimico coufingitur. Ecce 
enim quasi turba. plurima cervuitur advenisse ; et ve- 
lut trahentes invicem, cum clamoribus se mutuo 
cohortantur, ut homo Dei in foveam yrvjiceretur. 
Quos circumspiciens vir beatus : Circumdederunt me, 


1 


DE VITI$ PATRUM LIBER PRIMUS. 


inquit, sieut apes favum, et exarserunt sicut ignis in A bet! Quem aliquando meaecham audiens bene euis 


spinis, et in nomine Domini vindicabor ia. eis (Psal; 
exviy). Tunc Satanas exclamans, ait: Heu! heu mel 
quid tibi de extero faciam nescio. ἔσο enim me in 
emnibus vietum ac superatem intelligo, et universsa 
Vires meas esse despectas , et me undique eoncules- 
tum. Verumtamen nec sie quidem a té éMiquando 
discedam, denec superans, hamilem te mihique sub- 
fecum faciam. Vir auteni Dei ait ad óum : Anathe- 
ma tibi et omni virtatl! tus, pollutissime demon ; 
gloria autein et honor Domino soli sáneto ae sapienti 
Deo, qui nobis dileetoribus sois te trádidit ooneul« 
candum. Etideirco versutias tuas subsanndmus estque 
eontemuimue; Ágnosce itaque, infirmissime atque 
infelieissime dsemon , quia 895 neque $e, neque tuas 
pertimeseimus phantasias. 

Cap. XVII. — Per multum autem tempus diversis 
argumentis ac macbhinis contra virum fortissimum 
dimicans, non quivit cogitationibus ejus solidissimis, 
saltem pavorem certans incutere. Magis autem prz- 
liando, alacritatem in eo et charitatem apud Deum 
maximam suscitabst. Diligens namque Deum ex toto 
animno , et conversatiouem suam secundum volunta- 
tem ejus instituens , affluenter gratiem divinam pro- 


"meruit : et propterea. non valebat diabolus ledere 


eum. Perseveranter namque pulsaverat, nt ei the- 


sauri divin gratis panderentur. Cumque patefaetus 


fuisset ingressus, tres sibi inde pretiosissimos lapides 
sumpsit, fidem, spem et charitatem, quibus in eo 
perfecte ac (ürmiter virtutes relique ornabantur. 
Texens quoque pretiosissimam eoronam bonis operi- 
bus, Regi regum Domino, a quo munus acceperat, 
offerebat. Quis enim sic ex Loto corde Deum et pro- 
Ximum tanquam seipsum dilexit (Luce x)? Aut quis 
ita laborantibus compatiebatur et misericors existe- 


. prieterivit eum ne leerymis dies. Labia δὰ een sols ᾿ 


versari, non pro eo deprecatus est Pominum, et Iber 
ab omnibus diaboli laqueis servaretur, et cursum 
vite sum incwlpabiliter esmfummeret? Aut queri 
peocatorum vel impium audéens , gro uo, ut seletre: 
(ur, cum laerymis diebué ee notibus Dóminum nott 
postulabat ? Et in omni tempore institutionis 86b Non 


vebat faeile in risum. Noh epprepiaquavR oleute 
ooerpuscule ojus ; facies , vel ctiam pedes, ἃ die eut 
verstonis sum nunquam diluti sunt. Bie neinque và 
ezhibebet, tanquam quetidie eiorfvrum: 

' Cir. ΧΥΗ͂Ι. — Οὶ verà, frattet, ploHosdii ΒΓΔ - 
eulumi, in tatita ΒΡ ΙΗ, fuyibusque vitiis, fte- 
tibus mixtis, chameunlis (13) quoque εἴ eontridona 
cotpofis nuhquam ommniWó Tassatds fi, nunquaM 
infifmátis Segattià obtorpult, ndtiquátn tiedto fady^- 
tüs éxi; sed veldti ésurién& quisqua àt sitféné, 
Sic {ΠΔ aviditate quidam wostinéhts omhià , nüli- 
quam $ui proposi potdit Mens ejus ἀπ! δι 
satiari. Erat autMiü aspeélüs vejü$ Quasi flos qui- 
dám immarcestibilfa, atque in fstié &jué pufitad 
animi noscebátur. Sed ét totum torfüseulum ejus, 
quasi nihil egisset , validum 4t. robustum appármft, 
utpote qui divinà gratíà i omnibus frueretur, àt Ju- 
eunditate 1350 spiritalis lette póuirétu*. ἸῺ horà 
námqué dormitiónis Βυ 8 Tta Spleadidissimus VO! 
apparebát, quam qui nequaquádi vil aude tempus In 
abstinentia peregtssét. Séd et etiud in eo pet dispen- 
sátióném mifaculucà gestuth tst; Th Orhhibus siqui- 


C dem quinquaginta annis àbsrnedüs wb, Vestem 


eilicinam, qua indatus fuetat, nón mutàvit. 
Reliqua de Vita Abrahae et ejus nepte vide infra, 
inter Vitas feminarum 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(4) Abrahae. Memoria hujus habetur in ecclesia- 
sticis tabulis. Ita enim Martyrologium Romanum 16 
Martii : « In Sgria sancti Abrahz eremitze; cujus res 

estas beatus Ephraim diaconus conscrip-it. » Meno- 
ij: ium Graecorum 29 Octobris : « Natalis sancti Pa- 
tris nostá Abrahami. » Fusius eodem diein Meneis, 
ubi et Maria neptis ejus jungitur. 

(2) Ephraim.| Auctor bic Actorum sancti Abrahz, 
αἱ Mss. praeferunt, et editio Coloniensis ; quz etiam 
hoc auctore habes apad Lipomanum, tomo li, qui ea 
ex Vitis Pawrum editiouis Coloniensis desumpsit. Nam 
quz in aliis editionibus habentur, in fine decurtata 
sunt. Desant enim tria ultima capita post Vitam Ma- 
pie neptis Abrahz, qua? ibidem huic juncta est. 
Meminit ejusdem idem Ephraim in libello, qui Teste- 
mentum Ephraim inscribitur. 

Metaphrastes quoque ejusdem res gestas lusius 
enarravit, quas trabes apud tLipomanum, tomo V1, et 
Surium, tomo H. 

Meminit de Abrabam saneti Ephraim discipulo So- 
zomenus, libro 11, cap. 15, et Nicephorus, lib. ix, 
capite 16. ΄ 

(5) Interprete anonymo.] Eadem hxc Acta ex nova 
Gerardi Vos-fi interjreiatione prodiere hic proxime 
e'apsis annis, filter ópera beati Ephraith, Yomo ΠῚ, 

(4) Desponenverunt ei puellam adhuc ih queritia con- 
stituio.] Saltem eeptennes 
herent sponsalia, ut notat. Barnabas Brissonius de 
ritu nuptárum. ModestTnus jurisconsult., Tib. 1« Dif- 
[erentierum, 1, In sponsel., €. Dó tfta nupt. « In spon- 


oportebat, ut contra-. 


b 


salibus contrahendis ztas eotirabentiem de ióft of 
est, ut in matrimoniis. Qusprepter ἃ primordio esta 
tis sponsalia «fíici possunt ; si modo id fieri ab utraque 
persona intelligatur, id est, si non sint minorés quam 
septem annorum. » (ju verbà cerium Toihfnatiam 
sponsalibus cenweabeadis preeseripiaw ἰδία nod 
fuisse significant. — . . 

Quanquam quod ad legis Papize przemia attinet, ea 
demum sponsalia probari admiitique Augustus con- 
stituit, quibus biennio post jestue ac tegitime neptie 
accedere possent. Ut proinde minores natae decem 
annorum virgines frustra spons:e haberentur. Cujus 
rei constituendze causa füit, quód &ponsátiorum Ob- 
tentu, qu» δά exitum et effectum. brevi perduei por 
sponsarum immaturam setateu neu poterant, legi 
fraudem fleri animadvertisset. Dio, libro Liv, in Actis 
anni 756 : Ὡς δὲ οὖν βρέφη τινὲς ἐγγυώμενοι τὰς uis 
tige τῶν γεγαμηκότων ἐκαρποῦντο, τὸ δέ ἔργον κὐτὰν 
οὐ παρείχοντο, προσέταξε μηδεμίαν ἐγγύαν ἐσ γύειν μεθ" 
ἣν οὐδὲ ὠνοῖν ἐτοῖν δεελθόντοιν γαμήσει τις" τουτέστι 

ἐχέτιν πάντως ἐγγυᾶσθκι, τοῦ (sic) γὲ τι ἀπ᾿ αὐτῆς ἀπο- 
χάυσοντα" δώδεκα γὰρ ταῖς χόραις εἰς τὴν τοῦ γάμον ὦραν 
ἔτη πλήρη, χαθάκερ elwo», νομέξζοτας. ( verba ita 
Brissonius reddidit, quod ea ab interprete Xylandro 
minus fideliter et plamfe versa essent : « ()uoniam au- 
tem quidam infantes putlTis Jespondénies pramiis 
quidem conjagum frwebentur, esterum effectum rei 
et conjugum opus non praestabant, ea alia vires 
nullas habere constituit, post quae duobus transactis 
annis sponsa duci minime posset; hoc est ut Uiniug 


e 


295 


quid sponsus cápere vellet. Duodecimo namque 
atiho virgo miaturà tiro, et tiubitié, ut Jám árite dix, 
ezistimatar. » Quie adducit etiam fisdem pene verbis 
Zonaras, tom. 11 Annalium, et mentem Dionis clare 
proponit Hoc ipsurm strictim tangit Suetonius Au- 
gu t ep. 54: t Cumqué. éliàni. idiiinturitate &pon- 
sarum, et matrimoniorum erebra mntatione vim fegis 
eludi sentiret, tempus sponsas habendi coarctavit. » 
Quo pertinet Caii locus, I. peen., d 
et tjus tib. 1, ad 1. Jullàni et Papiam Pàndeciarüm 
comcinnoteres delibarunt : « Sspe justie se necessa- 
rig; causa non solum annum vel biennium, sed etiam 
triennium aut quadriennium , et ulterius trahunt 
spoléatid. veluti valetudo sponsi sponsasve , vel mor- 
tes parentum, aut. capitalia crimina, aut longiores 
i ; quae ἘΣ rmecessitate flunt. » Vide 
etiam Cuiacium, libro xvi Observat., cap. 53. 2 

(5) Propmquabile.| Alias, propmüjki ΜΙΟΝ, Tune 
delendum, memorari parentes. 

(6) Die septimo.] Ita M». Audomsrensis , ei Meta- 
phrastes. Deest impressis. Exprimitur hic ritus qua- 
yamdam ΚΝ ἘΠ seprem diebus nuptiás celebrantium, 
Gen. xxix, 27, de naptiis Jacob et Lia : Imple ked- 


domadam dierum hujus copul&. Judicum xiv, 12. 


Quod si Solveritis mihi intra. septem dies. convivii. Et 
vers. 17 : Septeth. igitur disbus convivii. flebat. ante 
eum. Του vim; 25: Adperayit Raguel Tobiam, αἰ 
duas hebdomadas moraretur apud se. Nempe, ai: Sera- 
rius noster, epulum nuptiale in decimum quartum 
diem porrigitur, propter duplicatam scilicet lgtiLiam 
ob nopiiss ei dstmónium illud expulsum. Au ;uttinus, 
q. $9 in Genesim : « Quod ait, Consumma  sepiima- 
nam istius, ad nuptiarum celebralionem pertinet, 
qui septem diebus celebrari solent. » Hieronymus, 
tradit. in Genes. : « Dicitur ei a socero Laban ut se- 
ptem dies pro nuptiis prioris sororis expleat. ε Obiia 
nuit is mos apud Orientales , et apud Judxos etiamn- 
yum servatur. p^ hac Vita colligitur etiam viguisse 
apad /"Egyptios. 

(1) Caucum.| Ita Ms. Audemarensis, ati et hic infra, 
eap. 15, Editiones, catinum. Usurpatur hx»e vox tum 
& Graecis, tum a Latinis. Glossae Grxcojaune, Kaüxe, 
patera. Suidas : καυχίον παρ᾽ ἡμῖν, κάλιξ δὲ παρὰ co- 


VITA SANCTI BASILH GIESARRAS CAPPADOCLE ARGHIEPISCOPI. 
decennie virgo desponderetur, siquidem ex ea com- A 
modi 


. De sponsal., quem 


oig. (juod. bulgo caucium  doctioribus dicitur caliz. 
Marce us Empiricus, cap. 25: « Veriis terrenus 
exfoditur, et in ligneo eauco ponitur, $i Reri potest, 
fisso, et ferro illigato. » Hieronymus, libro i contra 
Jovinianum, cap. 1x : « Quodam vero temj ore babens 
ad potandum caucum ligneum, vidit puerum ujanu 
contavá bibere. » ]ta [δὲ] legendu u i | essé, ex 
Ms. monol, supra, ad Vitam sancti Paoli primi ere- 
mite, cap. 14, n. 55. Vide Ünomosticon.  , 

, (8) Pstathium.] Frequens hsec dictio apud Asceticos 
scriptores de lecio et màttula Ásce:aruin, Haác ead.m 
Vita, cap: 14, pró paiatfiio 418 editio habet ΝΗ Μὲ 
Vide dieta ad Vitam Pacliomii, cap. ἐδ, n. ὁθ. — 

(9) Abstinentie sum regulam , etc. , non. muant.] 
Ephraim sermone ascetico :ive de vita moria-tica : 
« Saneti probatissimique olim Patres, jaefSs δε 
unius regule fundamentis, canonem, quem semel 
arripuerant, ad finem usque vite retinuerunt. Nam 
ἈΠΕ quinquaginta ánnis, alii pluribus, » etc. ldem 
sernióne parzuetico de Adventu Domini : « Canonem 
unum retine, sicut eliam sancti fecerunt Patres, qui 
ad quinquaginta et ultra annos non mutarunt cauonem 
ac regulam. » 

(9) Per impositionem. mamre presbyter erdinotus.] 
lta ipsis apestolorum temporibus ordinatio presbyte- . 
rorum manuum iinpositione Seu χειροθεσίᾳ est facta : 
(1 Timoth. 1v, 14 ; v. 22.) Vide Ünomásticott 


(11) £nei.] "14 scribendum et legéndum. Hfáctedus 
edituin enei. Quod etsi. intelligi possit, duod instar 
seris prse stupore diriguerint, oon tamen a seribit 
auctor. Grace est ἐνεοί. Est. 2utein. Graecis ἐνεὸς per- 
culsus. Hesychius, ἔνεοι, ἐχπληχτοι. Vide Ünomast. 


(12) Cum magna phantasia.] ld est, apparatu. Ni- 
cephorus, libro xr, cap. 18, ue Valenté Woperstore : 
« Cum aniem Epiphantorum festus dies àdesevi, cun 
Universa, quam secum habebat phiantesia, inanique et 
$plendida pompa in Ecclesiam venit. » Grzce est, 
σὺν τῇ περὶ αὑτὸν φάὐτασία. 

(43) Ch inen] la legendüni. Quie vo &liàm 1^ 
manuscripto sepe depravata e&t. Vetus editio ha 
Cammeniis. Coloniensis, Caumeniis. Qued gestremumti 
ortum ex transpositione litterarum, quas in quibusdam 
vocibus valde solemnis fuit. 


JANCAMII I. 


VITA SANCTI BASILII «, 


CAESAREA CAPPADOUCÍX ARCHIEPISCOPI. 


AUCTORE AMPHILOCHIO (3), ICONII EPISCOPI, 
INTERPRETE UR&O (5) 5. R. E. SUBDIACONO. 


PRAEFATIO INTERPRAETIS. ᾿ 


Beati Basilii, Cresarez Cappadocie presulis, Vitam me in Latinam vertisse dictionem, secundum  peatu- 
Jationem tuam, cognosce. Neque enim inobediens esse 10] debeo, qui omnibas fratribes meis et prozirnis 
debitor sum. Sed utinam tam bene quam prompte, tam utiliter, quam feliciter, quod postulasii, faerim exse- 
eutus; praesertim cum necessario super boc fueris exhortatus, et ut tantus vir apud Latinos, quenadmodem 
apud Grecos, celebris habeatur, jure sategeris. Denique licet ejus quzdam salutifera scripta sermo Latinwa 
habeat, vita tamen illius quam sit admirabilis hactenus lgnoratur. Et. cerie satis incongruóm est quod 
doeuerit sciri , et quid foerit eperatus neeciri: cum eancíus vir, utpote. imitator ilius de quo Lucas 
seribit , quia. capit Jesus faeere et dooere (Aci. 1), non solum verba Dei d.cebat homines , sed , τῷ 
magnos vocdreter in regno celorum, anioa (faciebat. Fruere igitor salubrius doctrinis ejus ; et ne 
forte dieas illum doewisse et non. fecinse , jam nunc scies quia fecit quod docu, οἱ do  csttere hebebis 
quod imiteris. 

1:58 Licet ante hoc opus ego non presumpserim aggredi, putans, ut ipse nosti, ab alio jam troswelatass, 


lad 


25 " DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. — "^ — 99 


in quo merito ipse me reprehendi. Nonquidnam ; quia Scripturam sacrau quidam interpretati sunt, ideirco 
posteriores interpretes hanc minus interpretati sunt? Si hoc esset, eamdem sàcram Scripturam Latinitas ex 
(pso Hebraico fonte per. beatum Hieronymum Ecclesiam Romans presbyterum (ὁ), et diving Bibliothecse 
cultorem, hactenus non hausisset. 

Verum diligenter inquirens, nihil scriptum de Vita bujus sancti apud Latinos inveni, nisi duo miraculorum 
ejus (5), id est, de puero Christi negatore liberato, et muliere a peccatis erepa; qua tamen adeo depravata 
reperi, ut rursus ea interpretari quam emendare maluissem. ] 

Saue notandum est, quia cum quidam lerunt in his Aclibus quae Sanctus Amphilochius scripsit, 
diserepasse autumant ab bis que sanctus Gregorius Nazianzenus in epitaphio (6) hujus magui viri 
commemorat, cum alter forte tacucrit quod alter non tacuit, idipsum nobis inter Evangelistas re- 
perientibus. Presertim cum et idem Amphilochius, qui super tanti viri vita scripserint, hasc erpositurus 
apte designet ' 


3urologus auctoris. 


Charissimi, non inconveniens erat, sed justum, devotos flliog super obitu patrio contristari, et ei dona laery- 
marum offerre, quod hactenus compalienter egimus. AV vero postquam luctus turbinem, secundum quoG 
scriptum est, deposuimus, ad gratificam supplicationem omnium Domino Christo Deo nostro rependendam 
commoti sumus ; operze pretium duxi, tam memorabilem Vitam, quam vera miracula pastoris et magistri no» 
stri Basilii , ne diutino transcursu temporis oblivioni profuuda tradantur, scripture fore mandanda. 

Tribus enim sacratissimis et egregiis viris, Gregorio videlicet, qui in theologia claruit (7), et Gregorio 1ne- 
morabili Nysseorum (8) civitatis episcopo, sed et beato Ephram (9), aliis atque aliter sermonibus epita- 
phicis tantum virum fulgidum exhibentibus, visum est et mihi tanquam abortivo, ut cum Apostolo dicam, cum 
pre manibus accepissem narrationes qu:& ab utrisque admirandis viris edite sunt, ea qua his deesse 
videbantur supplevi, mure scilicet devoti fllii debitum patri reprasentantis, de sursum quadai, ut cestimari 
potest, assequeniis, et certam scientiam percipients. Novit enim, novit nubes abscondere 80lem, et morosus 
bonsrum narrationum transcursus facile inuroducit oblivionem. 

Magnus igitur exstitit. pastor noster, et famosus mundo Basilius ccelestium virtutum consermocinator, 
angelorum ordinum comminister, przdicabilis Ecclesiae doctor, incorrupta dogmatum orthodoxorum columna ; 
qui naturam existentium enucleastius explanavit, qui pessimum "Trinitatis apostatam Julianum (10) deposuit, 
qui Valentis os (11) blasphemum obstruxit, qui Árianorum expresse nequissimum errorem  devasiavit, qui 
Christianorum liquido stabilivit rectam opinionem. Pastor acceptabilis Ecelesiz& populi, regalis sacordotii 
consors, circumamictus veritate Christi, ovium aries, divine fidei magister inclytus; qui et vivens et post 
obitum magnis coruscavit miraculis, qui Deo odibilis Juliaui, ut dictum est, extollentis in altum cornu, et 
loquentis adversus Deum iniquitatem, corruptionem oratione sua paravit. Interea Valens accipiens indigne 
Imperialem purpuram, et Arianorum nequam sensui patrocinium prestans, venit ad illustre, quz apud 
nos est, Cesaris urbem. Verum qualiter, vel qua causa, non est presentis temporis enarratio. Sed ad 
propositum redeamus ; virtutes illius, quas a vulva usque ad finem habuit, narraturi. ἡ 


- .NITA. . .. 


CaeUT PRIMUM. — Basilius solus super terram zequa- A deratus est annos, Julianus, qui ad breve tempus 
litatem ostendit, vitam videlicet operibus decoratam, - Christianus fuit, atque Libanius (16). Hic autem prae 


et sermonibus divine sapientie illustratam , omnia 
Christo dans, animam et corpus , verborum palmas 
(12), propter quod et gentilem errorem ut araneorum 
tela» dirupit. Hic septem annorum factus, ad litteras 
traditur a parentibus : vacans autem in mathematicis 


quinquennio, früctificabat plurimum ἴῃ 'philoso- ' 


phica ' disciplina , nature ' mansuetadine. Rursus 
relicta 153 patria, Cappadox enin erat ge- 


bere, pervenit ad metrem sermonum, id 'est, 


Athenas (15), et. eastitate seu multa continentia et 


temperentia decenter ornatus, adbzret preceptori - 


Grecorum sapientie, Eubulo (14) nomine, et ita sese 
disciplinis: tradidit, ut. eum tam przceptores quam 
ceudiscipuli imitarentur. Erant enim hujus coopera- 
tores, maguus Gregorius Nazianzenus episcopus, qui 


Wbroni Apostolici gubernacula per duodecim (15) πιο. 


omnibus admirabilis vir posuit in corde suo non 
participari pani vel vino, donec ex superna provisiune 
sapientia penetraret arcana. Moratus autem in. eru- 
ditionibus quindecim anno$, et omnem gentilem 
philosophiam trauscarrens , in fine astronomiam 
quoque ac geometriam, et optima quique legens, 
cum nullo modo valuisset per. ea invenire omnium 
conditorem, quadam nocte vigilante illo, divinus 
quidam splendor infit ut transeurreret nostrae religio- 


᾿ nis scripturam. . 


Surgens ergo properavit Agyptum "UN et. acce- 
dens ad quemdam Arcehimandtitarum, nomine Por- 


. phyrium (18), petivit dari sibi sacros libres ad per- 
ceptionem divinorum dogmatum. Et hoc percepto: 


mansit illic, dans operam meditationi divinorum 
eloquiorum , aqua et oleribus educatus. Angso vero 


291 


VITA SANCTI BASILII , CJESAREJE CAPPADOCLE ARCHIEPISCOPÍ, 


298 


integro ibidem moratus, et veriatis rationem flde À enim omnes, hi in vitam eternam, hi in opprobrium 


eonsiderans, perseveravit scrutatus verbum veritatis, 
et petivit se dimitü Jerosolymam causa orationis (19) 
fturum, et illic miracula inspecturum, qui exoratus 
dimisit eum. 

Ci». Hl. — Rediens autem illo, ubi Grecorum in- 
slitutus est philosophia, cepit persuadere multis 
pbilosophis et multitudini gentilium ostendere Ghri- 
$Síum, demosstrans ilis viam salutis. Requirebat 
vero et preceptorem suum Eubulum (qui erat dux 
verbi) in vicissitudinem stadiorum, quibus ab ipso 
fuerat institutus, ad trahendum eum et inclinandum 
immaculatz fidei, utpote ipse bene currens ad eam. 
Omnesque docebat, qui philosophia imbuti erant, 
illum sequi quasi magistrum. Requirens autem eum 


et confusionem perpetuam : et astabimus ante tri- 
bunal Christi (11 Cor. v), quemadmodum docent nos 
magniloqui prophet, Isaias, Jeremias , Ezechiel, 
Daniel, et David rex, et egregius Paulus. Et post hos 
ipse Dominus poepitentie dator, et hujus recompen- 
sator, qui ovem perditam requisivit (Matth. xvin) , 
qui recedentem a paternis sinibus eum multis divi- 
Uis puerum , et his luxuriose consumptis postea re» 
deuntem, fame tabefactum, germane amplexus est, 
et adornans fulgida stola et annulo ac vestibus pre- 
tiosis, suadet nihil puero peccanti, non szvire, sed 
veluti fratri veniam dare (Luce xiv); sic absque in- 
vidia Dominus excellens bonitatem :equalem his, quí 
circa 15/4 undecimam horam venerunt, mercedem 


ia omnibus scholis, invenlt in proastio (20) eum phi- B dat (Matih. xx). Ipse et nobis poenitentibus, et resi- 


losophis. Nihil erat enim apud eos studii quam dicendi 
quid ac audiendi novum. Disputante autem illo, re- 
prehendit eum astans Basilius. Et quidam eorum 
qui cnm ipeis erant dixit: Reprehendit te quis, o 
philosophe? Qui ait: Aut Deus, aut Basilius. Reco- 
guoscens ergo eum, et hos qui secum erant dimit- 
tens, aderat cum Basilio, et tribus diebus jejuni per- 
severantes, qusstiones invicem proponebant. Inter- 
rogavit itaque Eubulus Basilium : Quz est definitio 
philosophi: , Basili? Qui ait: Prima definitio philo- 
sophis , meditatio mortis. llle vero admirans, oit : 
Quis est mundus? Ait : Qui est super mundum. Et 
dulces quidem sunt mundi sermones, ipse vero mun- 
dus vehementer amarus, si quis hunc vitiose reti- 


piscentibus, ex aqua et Spiritu sancto regenerationem 
donabit, quia nec oculus vidit, nec auris audivit, nec 
in cor hominis ascendit qux pr:iparavit Dominus 
diligentibus se (1 Cor. n). Horum ergo sensu intel- 
lecto, Eubulus ait : O Basili, ccelestis Tripitatis asser- 
tor, per te credo in unum Deum Patrem onmnipoten- 
tem, el c:etera; exspectans resurrectionem mortuo- 
rum, et vitam venturi szculi , amen. Opere autem 
ostendam tibi fidem qux in me est : quoniam , om- 
nibus quà mihi adsunt in manibus tuis datis, residuo 
vita mex tempore, si placitum iu conspectu Dei 
fuerit, tecum ero, suscepta ex sancta aqua seu Spi- 
ritu regeneratione. Ait autem Basilius : Benedictus 
Dominus Deus noster, ex hoc nunc et usque in 885- 


neat. Et alia est voluptas corporis, et alia incorpo- C culum, o Eubule, qui illustravitlumen verumin mente 


ralis natura. Et pariter bz:c cuiquam inesse impos- 
&bile constat. Nemo enim potest duobus dominis 
servire (Matth, v1). Verum, quantum virtus suppedi- 
tat, frangimus esurientibus panem scientiz, et eos 
qui per malitiam quorumdam sine tecto sunt, per 
virtutem ducimus sub tectum. Si vero eum nudum 
videmus, amictu circumdamus, et domesticos seminis 
non despicimus. Cumque dixisset hec, imaginans ei 


parabolice Salvatoris nostri misericordiam, quam 


circa nos per poenitentiam operatur, tres tabulas (21) 
sensim proponit in proforibus mentis, unan quidem 
in superioribus portarum virtutes ferentem, pruden- 
tiam videlicet, fortitudinem, temperantiam, et justi- 
tàam. In sinistra vero parte seductionem. Porro hinc 


tuà, et transtulit te a multorum errore deorum ian 
agnitionem misericordix sus. Porro si, ut fassus es, 
mecum pariter esse vis, ostendam tibi quo saluti no- 
str:& modo provideamus, & vinculis istius sseculi Ji- 
berandi. Venundemus omnia qua nobis insunt, et 
tribuamus egenis, sicque demum ad sanctam civita- 
tem pergamus, inspectores per nos efficiendi patra- 
torum ibidem miraculorum , et acquiramus fiduciam 
apud Deum. Taliter itaque ambo rebus suis pie di- 
stributis, sola ex his indumenta, qu: sancto baptis- 
mati preparari solent. ementes, Jerosolymam ten- 
dunt, convertentes ad Dominum gentilium multitu- 
dinem copiosam. 


Ca». Ill. — Pervenientes vero ad Ántiochi urbem, 


et inde intemperantiam, profanationem, linguosita- D diverterunt ad receptaculum quoddam. Filius autem 


tem, suasionem, et hujuseemodi examen malorum. 
Poenitentiam autem,decenter astantem intrepidam, 
hilarem, lenem, et coptrariis quidem adversantem, 
populo vero bona omnio imprecantem. Preterea 
juxta hanc, abstinentiam, sagacitatem, clementiam, 
pudicitiam, pudorem, humanitatem, et multorum 
bonorum plebem. Sensus vero hujus historie viden- 
übus quidem est monitio, audientibus autem zeli 
potioris occasio. Haec et ipse ego videns delectatus 
sum, et in hoc ductus sum, o Eubule. Sunt quippe 
in nobis non imagines neque znigmata, sed ipsa li- 
quide veritas ad salutem adducens. Resurgemus 


* Hoc caput deest in Vitis l'atrum. 
PaTROL. LXXHL 


hospitis, nomine Pbhiloxenus, sedebat prs foribus in 
meditatione multa : erat autem hic discipulus Liba- 
nii sophista, a quo susceperat versus Homericos ad 
transferendum eos in rhetoricos. Et cum in multa 
tribulatione consisteret, laborando deficiebat; quem 
aspiclens Basilius dixit ad eum : Quare ita tristis es, 
adolescens? Ait : Quz» mihi utilitas erit, si dixero 
tibi? Perseverante autem Basilio, et ei prodesse pol- 
licente, dixit ei tam sophistam, quam eliam versus, 
et quia propter hoe laboro. Qui susceptis versibus 
ccpit dicere horum translationem. At vero adele- 
scens stupefactus pariter et gavisus, in scriptis ex- 


10 


293 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


$00 


poni eam rogavit. Qui seripsit horum solutionem in Α eo venieus descendit in aquam, et turbata aqua con- 


uibus editionibus : puer autem suscepit eos gaudens, 
et diluculo pergit ad Libanium, et dat ei versuum 
enucleatiopnem, Accijpiens autem Libanius, et con- 
Sternatus super translatione, dixit: Per divinam Pro- 
videntiam nullus presentium sapientum tale quid 
potest interpretari, Unde ergo est horum innovator? 
ait puer : Peregrinus quidam veniens ad hospitium 
meum, paratissime disserui mihi horum dissolutio- 
nem. Nihil ergo negligens Libanius, cursim ad hospi- 
tium venit, et videns Basilium una cum Ewubulo, et 
recognoscens 608, obstupefacius est pro insperato 
utriu-que adventu. Rogavit autem eos divertere in 
domum suam; et hoc consecutus, rogavit etiam ut 
suavem seu conditam sumerent escam. (jui pane et 


volavit in celum; hi vero qui astabant tremefacti 
glorificaverunt Deum ; baptizatus autem Basilius exivit 
ab aqua. Ádmirans autem Maximinus Basilii dilectio- 
nem quam in Deum habebat, et oratione fusa super 
eum induit vestibus resurrectionis Christi. Baptizavit 
autem et Eubulum, et ungens etiam sancto ehris- 
mate (25) , tradidit vivificam communieuem, et ro- 
gavit Basilium Dei sacerdos po-t orationem sumere 
cibum, quod et fecit dicens : Domine Jesu Christe 
Deus noster, ita credo evavgelicz voci tux, et spero 
in beuiguitate tua, ait, manducans et bibens, vincam 
resistentem nobis diabolum cooperatione "Spiritus 
sancti tui. Stupefactus autem sacerdos Dél in tide 
lilius, reversus est eum eis in sanctam civitatem. Àn- 


aqua, secundum consequentiam qui ab ipeis tene- B niversario vero tempore filic demorantes, eommuni 


batur, mensurate perceptis, gratias egerunt Deo, et 
omnium datorj bonorum. Paratissime itaque Libanius 
capit cum iis quzrere, ac protendere verbositates 


rhetoricas. Illi autem proposuerunt ei de fide ser-. 


monem. At vero Libanius sentjens qu:e dicebantur ; 
Nondum est, inguil, tempus hujus operationis ; cum 
autem jusserit superna Providentia, non est qui re- 
sistat, Sed quia in maximis mihi profuisti , o Basili, 
disputare quoque ad novitios meos ne dedigneris. 
Qui celeriter congregatis juvenibus, docebat eos 
munditiam anim:e et impassibilitatem corporis, gres- 
sum mitem, vocem temperatam, sermonem ordina- 
tum, cibum et potum imperturbabilem, coram senio- 
ribus silentium, ante sapientiores auditionem , circa 


pralatos subjectionem , circa quales seu minores C 


charitatem non fictam , pauca effari, plura vero in- 
telligere ; non exasperari sermone, non superabun- 
dare loquelis, non esse promptos ad risum, pudore 
ornari, cum mulieribus impudicis non colloqui, deor- 
sum visum babere, sursum animam ; fugere contra- 
dictiones, non didascalicam sequi diguitatem, nihil 
slimare a quibuscunque collatos honores. Quod si 
quisquam vestrum aliis etiam prodesse potest, a Deo 
mercedem exspectet, et z:lernorum bonorum vicis- 
situdinem a Christo Jesu Domino nostro. His dictis, 
Basilius ad discipulos Libanii, et miris ab omnibus 
laudibus cumulatus, una cum Eubulo carpebat iter, 

Ca». IV, — Cumque Jerosolymam pervenissent, et 
omuem locum sacrosanctum fide et amore perlustras- 


seut, et in eis Deum, qui supet omnia est, adoras- D 


sent, manifesti facti sunt episcopo civitatis , nomine 
Maximino (22). Et huic procidentes, postataverunt 
adipisci divínam regenerationem jn Jordane (95) 
flumine. Quos intuens sanctus hic vir Dei, gratia 
plenus, adimplevit petitionem ipsorum, et una cum 
fidelibus viris venit ad Jordanem. Cum autem Basi- 
Tus accessisset ad ripam, projecit se super humum, 
et cum laerymis et clamore valido petebat signum 
sus fidel revelari. £t mox cum tremore consurgens 
155 deponit vestimenta sua, et cum eis procul du- 
lio veterem hominem, sic demum descendens in 
aquam orabat, et accedens sacerdos baptizavit eum. 
Et ecce fulgur iguis prafulsit eis, et columba (24) ex 


consilio vemerunt Antiochiam, et Basifius a Mele- 
tio (20) ejusdem urbis episcopo ad diaconii ordinem 
promotus, et Proverbierum (27) sermonem interpre- 
tatus, multa est adiníratíone provectus. 

Cap. V. — Post non multo tempore transacto, . 
properavit una cum Eubulo ad Cappadocensium re- 
gionem ; et cum jam jamque ingressuri essent C:e- 
sariensium civitatem , in visione noctis revelatus est 
tune episcopo ipsius urbis, Eusebio (28) nomine, 
horum adventus, et quod Basilius ejus esset faturus 
successor. Qui expergefactus «ocavit principem ec- 
clesiasticze administrationis, et quosdam venerabi- 
lium clericorum, et misit eos ad orientalem portam 
urbis, dicens eis, visionem ; cumque irent ad por. 
tam, obvii fuerunt eis, cum ingredercntur. Quos 
videutes et agnoscentes, rogaverunt ut ascende- 
rent ad episcopum. Cumque intrarent, intuitas eos 
Banetissimus episcopus, et stupefactus in similitu- 
dine visionis, Deo gratias egit, Tnterrogavit autem 
unde venirent, et quo abirent, et quz eoram essent 
vocabula, et discens, dixit diaconibus przibere quse 
ad requiem eorum congruerent : qui adducentes eos 
ad iusigne habitaculum (29), omnia obtuleruut ad 
suavitatem eorum. Eadem autem fiora advocans 
sanctissimus vir lectissimos cleri et civitatís, enar- 
Tavit eis ea qux a Deo fuerant sibi revelata. Qui 
una voce dixerunt : Veraciter et'hoc digna est munda 
vita tua , ut divinitus de ccelo revelaretur is qui post 
te futurus est pontificalem thronum ornare, Unde 
nihil hzesitans fac quod tibi videtur. Episcopus au- 
tem advocato Basilío una cum Eubulo, coepit &cru- 
lari eum eis sacras Scripturas ; et admirans pelagus 
sapientiz quz inerat illis , et fabitis eis idoneis as- 
sistoribus , non post multum temporis obiit. Conve- 
nientes ergo episcopi ad synodum (20), cum opera- 
ratione Spiritus sancti eligunt Bas'lium ad thronurn 
episcopalem. Qui videlicet consecratus gubernalat 
Ecclesiam Dei previdentia. 


Car. Vl. — Post aliquod vero 4eropus postulavit a 
Deo quo concedereg sibi gratiam sapienü:e et iptel- 
lectus, ut offerret per proyria verba sua incrueatum 
Deo sacriücium , et veniret in przesentiau) φριρεὶ 
Spiritus ; et post sex dies, velut in excessu mentis 


801 


VITA SANCTI BASILII, CAESAREA CAPPADOCLE ARCHIEPISCOPI. 


308 


adventu Spiritus sancti factus, septimo die caepit A Christianorum mysterium, in crasjinum adit Basi- 


ministrare Deo per singulos dles, et post aliquod 
tempus flde ac oratione multa, inchoavit propria 
manu scribere misse mysteria. Et quadam nocte 
astans ei Dominus in visu cum apostolis propositio- 
nem panis faciens in sancto altari, erexit Basilium, 
dicens ei : Secundum petitionem tuam repleatur os 
tuum laude, ut per propria verba tua incruentum 
offeras sacrificium. Qui non ferens oculis visionem ; 
Surrexit tremefactus , et accedens ad sanctum altare 
ccpit dicere ac scribere in charta, ita : « Reple os 
meum laude (51), ut laudem gloriam tuam, Do- 
mine Deus , qul creasti nos, et adduxisti ad vitam 
hanc;» et reliquas sancte misse orationes. ÉL pogt 
finem orationum exallavit panem (39) , prolixe orans 


liam supplicans ei quo síne dilatione acciperet in 
Christo signaculum. Qui nibil negligens, solitas gra- 
tes ei, qui omnes vult salvari, refereug , baptizavit 


eum cum omni domo sua credentem in Dominum 


Car. VIII. — Helladins (57) autem sanctae recor- 
dationis , qui inspector et minister fuit miraculorum 
qu: ab eo patrata sunt , quique post obitum ejusdem 
apostolice memorie Basilii sedem illius suscipere 
meroüit, vir et miraculis clarus, atque omni virtute 
ornatus , retulit mihi quia cum senator quidam fide- 
lis, nomine Proterius (38), pergeret ad sancta et 
percolenda loca , et ibidem filiam suam tondere (39), 
et in unum venerabilium monasteriorum mittere , et 
sacrificium Deo offerre voluisset, diabólus, qui ab 


et dicens : Attende, Domine Jesu Christe, Deus no- B inltio homicida est, invidens ejus religioso propo- 


ster, de sancto habitaculo tuo, et veni ad sanctiflcan- 
dum nos, qui sursum cum Patre sedes, et hic nobís- 
cum invisibiliter ades, et dignare potenti manu tua 
tribuere nobis et per nos omni populo sancta san- 


ciis. » Populus respondit : « Unus sanctus, unus Doml- — 


nus Jesus Christus cum sancto Spiritu in gloria Dei 
Patris. Amen. » Et dividens panern in tres portiones, 
ünam quide.» suscepit cum timore multo, aliam vero 
Ber vavit ad consepelienduni sibi (55), tertiam autem 
positam (54) super columbam auream, suspendit 
Super altare. Eubulus autem et cleri princeps simul 
pre foribus templi stantes, videbant lumen intelli- 
gibile in templo, et homines clarissime candidatos, 
et vocem populi glorificantis Dominum , et Basilium 


siio, commovit unum ex servis ejus, et hunc ad 
puelli succendit amorem. Hic ltaque cum tarto 
volo esset indignus, et non auderet propositum 
saltem contingere, alloquitur unum ex detestandis 
malefieis , repromittens illl ut si forte arte sua pos- 
set illam commovere, multam el auri tribueret 
quantitatem. At vere veneficus dixit ad eum : 0 
homo, ego ad hoc Impos existo; sed si vis, mitto 


te ad provisorem meum diabolum , et ille faciet vo- 


luntatem tuam , si tu. duntaxat. feceris voluntatem 
ejus. Qui dixit ad eum: Quscunque dixerit mihl , 
faciam. Ait ille: Abrenuntias, inquit, Christo in 
seriptis ? Dieit ei : Etíam. Porro iniquitatis opera- 
rfus dicit ei : 8l ad hoc paratus es, cooperator tibi 


altari astantem ; et consternati super visione, cecide- £ efficiar. Ille autem ad ipsum : Paratus sum ; tantum 


runt in faciem, eum lacrymis glorificantes Dominum. 
Cum autem. exisset. Basilius, ceciderunt ad pedes. 
Qui interrogavit causam adorationis et adventum 
eorum. ]lli vero dixerunt gloriosissimum miraculum 
quod viderunt ín templo. Tunc Basilius extense 
gratias 1356 »gens Donino, enarravit gloriosissima. 
Et advocato aurifice, fecit columbam de auro mun- 
dissimo, et in ea posuit portionem, suspendens super 
sanctam inensam ,, instar sanctz illius columbs qux» 
apparuit in Jordane Domino baptizate. Hoc autem 
facto , repromisit sermonem exbortationis se dicere 
ad populum ; et collocata est infinita multitudo in 
ecclesia, inter quos erat vir magnus, Dei cultot 
Epbrem (55), de quo postmodum enarrabimus, 


«t eonsequar desiderium. Et facta epistola , pessimze 
eperationis minister ad diabolum destinavit eam, 
habentem. dieiatum. hojusmodi : « Quoniam domino 
et provisori meo oportet me dare operam, quo a 
Christianorum religione discedant, et ad tuam so- 
eietatem accedant, ut compleatur portio tua, misi 
tibi presentem, meas deferentem litterulas, cupi- 
dine puell:e sauciatum. Et obsecro ut hujus voti 
€ompos existat , ut et in hoc glorier, et cum affluen- 
tiori alacritate colligam amatores tuos. » Et data ei 
epistola , dixit : Vade tali heta noctís, et sta supra 
tonumentam alicujus pagsni, et erige chartam in 
tera , et astabunt tibi qui te debent ducere ad dia- 
bolum. Qui hoc alacriter gesto, emisi! miserrimam 


qualiter ex apparitione divina inspector factus fuerit D illam vocem, invocans diaboli adjutorium ; et con- 


sSnemorandi Dasilii. 

Cir. Vil. — ftaque cum divinum celebrareter 
ulficium, Hebrzus (56) quidam, ut Christianus , se 
populo miscuit, ordinem officii et donum comma- 
nionis explorare volens, et videt infauitulum mem- 
bratim incidi in manibus Basilii; et communican- 
tibus oinnibus venít et ipse, et data est ei in veritate 
earo ; deinde adest et ealici , qui erat sanguíne ple. 
nu$, et ipsius partieeps est effectas. Atque ex utro- 
que conservatas reliquias, pergeus in domum soam, 
oetendit uxori sux, ad confirmationem eorum que 
dicelantur, enarrans qua propriis viderat oculis. Cre- 
dens ergo quod revera horrendum sit et gloriosum 


tinuo astíterunt ei principes potestatis tenebrarum, 
spiritus nequitise ( Ephes. vij, et suscepto qui fuerat 
deceptus , cam gaudio magno duxerunt eum ubi 
erat diabolus, quem et monstraverunt ei super excel- 
Bum solium eedentem , et in gyro ejus nequitix spi- 
ritus circumstantes ; et susceptis venefici litterís, 
(ixit ad infelicem íllum : Credis in me? Qui dixit : 
Credo. Dixit ei diabolus : Tergiversatores estís vos 
Christiani , et quidem quando me opus habetis , ve- 
nitis ad me ; eum autem consecuti fueritis effectum, 
ebnegatis me et acceditis ad Christum vestrum, qui, 
cum sit bonus atque misericors, suscipit vos. Sed 
fac αὐ] iu seríptis tam Chrfst& tui. et sancti baptt 


505 


DE ΠῚ PATRUM LIBER PRIMUS. 


4 


$05 


smatis voluntariam abrenuntiationem , quam in me A suasoriis ejus verbis deveniens, dixit ad eum : Si vis 


per secula spontaneam repromissionem , et quia 
mecum eris in die judicii simul perfruiturus zeter- 
bis suppliciis, qux: mihi sunt preparata. At ille 
exposuit proprie manus scriptum , quemadmodum 
fuerat expetitus. Rursusque ille corruptor anima- 
rum draco destinat dzemones fornicationi preposi- 
tos (40), et exardescere faciunt puellam ad amorem 
pueri, qua projecit 8e in pavimentum, et coepit 
clamare ad patrem : Miserere mei, miserere , quia 
alrociler torqueor propter talem puerum nostrum. 
Compatere visceribus tuis, ostende in me uui- 
genitam tuam paternum aífectum , οἱ junge me 
puero, quem elegi. Quod si hzc agere nolueris, 
videbis me amara morte post paululum mortuam , 


mihi satisfacere, et infelicem animam meam  certifi- 
care, cras ego et tu pergemus unanimiter ad eccle- 
iam, et coram me sume intemerata mysteria, et 
taliter mihi poteris satisfacere. Tunc coactus dixit 
ei sententiam capituli. Protinus ergo puella feminea 
infirmitate deposita, et consilio bono accepto , currit 
ad pastorem et discipulum Christi Basilium, adversus 
tantam clamans impielstem : Misericordiam mihi 
miser: presta, sancte Dei, miserere mei, discipule 
Domini, qua contractum cum dzmonibus feci. Mise- 
rere mei, qux proprio patri facta sum inobediens. 
Et cognita illi fecit rei gest:e negotia. Porro sanctus 
Dei, convocato puero, sciscitabatur ab eo &i bec hu- 
jusmodi essent. Qui ad sanctum cum lacrymis ait : 


et rationem dabis Deo pro me in die judicii, B Etiam, sancte Dei. Nam etsi ego tacuero, opera mea 


157 Pater autem cum lacrymis dicebat : Heu mibi 
peccatori! quid est quod contigit misers filie mea? 
quis thesaurum meum furatus est? quis filie meg 
injuriam intulit? quis dulee oculorum meorum lumen 
exstinxit? ego te semper supercoelesti sponso consi- 
liatus sum desponsare Christo, et Angelorum contu- 
bernio sociam constituere, et in psalmis et hymnis 
et canticis spiritualibus canere Deo accelerabam, tu 
autem in lasciviam petulantis insanisti. Dimitte me, 
sicut volo, cum Deo contractum facere, ne deducas 


senectutem meam eum moerore in infernum , neque. 


confusione nobilitatem parentum tuorum operias. 
Quz in nihilum reputans qus a patre sibi dicebantur, 
perseverabat clamans : Pater mi, aut fac desiderium 
meum, aut prius pauxillum mortuam me videbis. 
Pater itaque ejus in magna dementatione constitutus, 
tam immensitate moestitize absorptus, quam amicorum 
' consiliis acquiescens se adimonentium ac dicentium ex- 
pedire potius voluntatem puellz fieri, quam sese mani- 
bus interficere, consensit, et precepit fieri desiderium 
puelle? potius, quam eam exitiabili tradere morti. Et 
mox protulit puerum qui quarebatur , simul et pro- 
priam genitam, et dans eis omnia bona sua, dixit : 
Salve nata vere misera; multum lamentaberis re- 
poenitens lu. novissimis, quando nibil tibi proderit, 
Porro nefandi matrimonii conjugio facto, et díabolicze 
operationis completo facinore, et pauco tempore 
pretereunte, notatus est puer a quibusdam, quod 
non ingrederetur ecclesiam, neque attrectaret im- 
mortalia et vivifica sacrameata, et dicunt miserandz 
uXori ejus : Noveris quia maritus tuus, quem elegisti, 
non est Christianus, sed extraneus est a fide, et pe- 
nitus est alienus. Quze tenebris et dira plaga referta, 
projecit se in pavimentum, et coepit ungulis semet- 
ipsam discerpere, et percutere pectus atque clamare : 
Nemo umquam qui parentibus inobediens fuit, salvus 
factus est. Quis annunüiabit patri meo confusionem 
J)neam? Heu mihi infelici! in quod perditionis pro- 
,. fundum descendi! quare nata sum? vel nata quare 
non statim indirepübilis [Gr. ἀνάρπαστος, abrepta ] 
faeta sum ? Hujusmodi ergo eam complorantem se- 
ductus vir ejus agnoscens, venit ad eam, asseverang 
non $86 ita rei veritatem habere: que in refrigerium 


clamabunt. Et enarravit ei et ipse malignam diaboli 
operationem, qualiter ab exordio usque ad fineu 
fuerit subsecutus. Tune dicit ei : Vis converti ad 
Dominum Deum nostrum ? Qui dixit : Etiam volo, 
sed non possum. Dicit ei : Cur? Respondit : In 
scriptis abrenuntiavi Christo, et fedus pepigi cum 
diabolo. Dicit ei sanctus : Non tibi sit cura : benignus 
est Deus noster, et suscipiet to poenitentiam agentem. 
Benignus enim est super malitiis nostris. Et proji- 
ciens se puella ad .pedes ejus, evangelice rogabat 
eum, dicens : Discipule Christi Dei nostri, si quid 
potes, adjuva nos. Dicit sanctus ad puerum : Credis 
posse salvari ? At ille dixit : Crede, Domine ; adjuva 
incredulitatem meam (Marci ix). Et confestim ἃ» 
prehensa manu ejus, et facto super eum Christi signo 
simul et oratione, retrusit illum in uno loco, intra 
quem sacri babebantur amictus (41). Et data οἱ re- 
gula oravit et ipse pro illo per tres dies. Post quos 
visitavit eum , et dixit : Quomodo te habes, fili? 
Dicit ei puer : In. magna sum, domine, defectione. 
Sancte Dei, non suffero clamores, pavores, jacula, et 
lapidationes ipsorum. Tenentes enim proprie manus 
mes scripturam, objurgantur in me, dicentes : Tu 
venisti ad nos, non nos ad te. Et dicit ei sanctus : 
Noli timere, fili mi, tantummodo crede. Et data ei 
modica esca, et facto super eum Christi denuo signo 
et oratione , inclusit eum ; et post paucos dies visi- 
tavit illum, et dixit : Quomodo te habes, fili? Ait : 
Pater sancte, a longe clamores eorum audio simul et 
minas ; nam non video illos. Et rursus dato ei cibo, 
et effusa oratione clausit ostium, et discessit. Prseterea 
quadragesimo die abiit ad eum, et dicit illi : Quomo- 
do te babes, frater? Respondit et dicit el : Bene, san- 
cte Dei. Vidi enim te hodie in somnis pugnantem 
pro me, et vincentem diabolum. Mox ergo secundum 
consuetudinem facta oratione eduxit illum, οἱ duxit 
illum ad cubiculum suum. 13568 Maue autem facto, 
convocato tam venerabili clero quam monastertis et 
omni Christo amabili populo, dixit eis : Filii mei di- 
Jecti, universi gratias agamus Domino ; ecce enim 
futurum est ut ovem perditam pastor bonus supet 
humeros suos imponat (Luce xv) , et reducat Eccle- 
8i»; et nos oportet pervigilem ducere ποία, et 


905 


VITA SANCTI BASILI, CAESAREJ£ CAPPADOCLE ARCHIEPISCOPI. 


906 


deprecari voluntatem ipsius, ut non vincat corruptor A mi soror, sed surge et orna domum tuam, et circa 


animarum. Quo protinus acto, et promptlissime po- 
pulo congregato , per totam noctem una cum bono 
pastore deprecati sunt Deum, cum lacrymis pro ipso 
clamantes, Kyrie eleison. Et diluculo una cum omni 
multitudine populi assumit sanctus puerum, et te- 
nens dexileram manum ejus, duxit eum in sanctam 
Dei ecclesiam cum psalmis et hymnis. Et ecce dia- 
bolus, qui vite nostre semper invidet, si hanc 
sine tristitia viderit, cum tota perniciosa virtute 
$ua venit, et puero invisibiliter comprehenso, vo- 
luit rapere illum de manu sancti; et ccpit puer 
clamans dicere : Sancte Dei, auxiliare milii, et adeo 
contra illum impudenti instantia venit, ut ipsum 
egregium Basilium simul cum illo impelleret et sub- 


horam nonam tolle thuribulum οἱ cereos (44), 
obviam vade sancto Basilio archiepiscopo ; venit 
enim applicare in domo nostra, llla autem treinefa- 
eta super tam gloriosum dictum, fecit ut edocta est; 
erat auteni illa virgo pudice vivens quadraginta trans- 
iens anno cum conjuge suo conservans secretum, 
Steril-m se simulans hominibus. Obvians autem no- 
bis cum debita modestia, congruentem salutationem 
tribuens primum quidem benedicitur a sancto Patre 
nostro ; deinde dicit illi : Quomodo habes, domina 
Theognia (45)? llla vero, stopefacta de vocatione 
nominis, dicit ei : Bene, sancte Dei. Dicit illi sanctus 
Pater noster : Ubi est dominus Anastasius presbyter, 
frater tuus ? Dicit ei : Maritus meus est, domine, et 


verteret. Conversus ergo sanctus ad diabolum ait : B ivit ad colendam terram. Qui dixit : In domo tua 


Impudentissime, et animarum violator, pater tene- 
brarum et perditionis, non tibi sufficit tua perditio, 
quam tibimet ipsi et his qui sub te sunt acquisisti, 
sed adhuc non quiescis, et Dei mei plasma tentando? 
Diabolus vero dixit ad eum : Przjudicas mihi, Basili, 
ita ut multi ex nobis audirent voces ejus. At vero 
Sancius Dei ad illum : Increpat, inquit, tjbi Dominus 
(Judm eypist.), diabole. At ille : Basili, przejudicium 
mihi facis. Non ivi ego ad eum, sed ille venit ad me, 
abrenuntiando Christum , mecumque est sponsione 
pactuatus, et ecce scriptum habeo et in die judicii 
coram communi judice deferam illud. Sanctus autem 
Domini dixit : Benedictus Dominus Deus meus, non 
deponet populus iste inanus ab excelso coeli, nisi 


est, et ne fatigeris. Verecunda ergo mulier noa 80- 
lum de verbo hoc, atque vocabulo nominis sui, verum 
etiam quod dixerat ei deifer Pater noster, quoniam 
quidem mulier existeret nomine, soror vero usu, et 
stupefacta , tremoreque concussa, cecidit ia. terram, 
clamans et dicens : Sancte Dei, ora pro me pecca- 
trice, quia magna et miranda intueor opera. Et facta 
super illam benedictione, coram omnibus dixit ei : 
Extende pannum inter brachia tua. Et cum exten- 
disset, jussit effundi carbones de thuribulo in pan- 
num, superponens incensum ; et ante omnes ibat, 
et venientibus nobis in domum presbyteri, obviavit : 
et ipse deosculans honorabiles ejus pedes, dedit 
illi in Domino salutationem, et dicit ei presbyter : 


reddideris scriptum. Et conversus dixit plebi : Tol- ( Unde mihi hoc ut veniat sanctus Dei ad me ? Et dicit 


lite manus vestras in ccelum, universi clamantes cum 
laerymis, Kyrie eleison. Cumque staret populus hora 
multa: extensas habentes manus in coelum, ecce scri- 
ptum pueri in aerem deportatum, et ab omnibus vi- 
sum venit, et positum est in manus egregii patris 
nostri pastoris Basilii. Suscepto autem illo, gratias 
egit Deo, gavisusque vehementer una cum universa 
plebe, dixit ad puerum : Recognoscis litterulas has, 
frater? At ille dixit ad eum : Etlam, sancte Dei, 
proprie manus mea scriptura est. Et dirupta scri- 
ptura introduxit eum in eeclesiam, et dignus habitus 
est sacris interesse missarum officiis, el participatio- 
ne sacrorum mysteriorum , et muneribus Christi. Et 
facta susceptione magna recreavit universum popu- 


ei Pater noster : Bene te inveni, discipule Christi ; 
eamus οἱ faciamus sanctam Dei missam. Erat enim 
ipse presbyter Dei jejunans per 159 singulos dies, 
absque Sabbato et Dominica, non contingens aliquid 
nisi panem et aquam. Et pergentibus nobis ad ec- 
clesiam, precepit presbytero, ut missas caneret. Ille 
autem ait ad eum : Sancte Dei, sicut doces, qui ma- 
lus est a meliore benedicitur. Dicit ei sanctus pater 
noster : Cum omnibus studiis tuis habeto obedientiam. 
Consentiens autem presbyter astitit ad sanctam mis- 
sam , et tempore exaltationis vivificza corporis Do- 
mini nostri Jesu Christi vidit sanctus Dei, et quidam 
de dignis, sanctum Spiritum descendentem in specie 
ignis, circumdantem presbyterum, et sanctum altare. 


lum, et ducto puero et instructo, atque data ei de- D Communicantes autem, et gratias agentes Domino, 


centi regula, tradidit eum uxori ejus, indesinenter 
glorilicantem et laudantem Deum. Amen. 


CaP. 1x. — Enarravit autem et hoc praedictus 
pobilis vir Helladius, quoniam una dierum resplen- 
dente, sanctus pater et magnus Basilius profectus est 
de civitate nostra, nemini dicens quo esset iturus. 
Et ingressus coram nobis dixit : Filii mel, sequimini 
me, ut videatis meeum gloriam Dei, et admiremur 
discipuli magistrum. Mox ergo ut proficisci coepit de 
civitate nostra communis pater noster , agnovit eum 
per virtutem Spiritus sancti Anastasius (42) presby- 
ter, et dicit nominatim quidem uxori sux, usu autem 
sorori (45) : Ego vadam ad culturam agri, domina 


ivimus in domum presbyteri, et sumentes escam, dixit 
illi sanctus Dei : Refer mihi unde tibi thesaurus iste, 
et qu» est vita (ua ? Dixit ei presbyter : Ego, sancie 
Dei, peccator sum, subjacens publicis tributis. Ha- 
beo juga boum duo, unum quidem ego duco (46), 
alterum autem mercenarius meus, et unum quidem 
est in administratione peregrinorum, unum autem in 
administratione vectigalium , et est confamula rea 
hzc, ministrans hospitibus et mibi. Dicit illi : Voca 
illam sororem, juxta quod et est, et dic mihi actus 
tuos, Dicit ei presbyter : Non possideo bonum super 
terram, extraneus sum omnium virtutum, Dicit οἷ 
communis Pater noster : Surge et eamus simul ; οἵ 


$07 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS 508 
dacit fllum 1n unam. cÉllulam domus ejus, οἱ dicit À ejus; et prosternens se ante faciem ejus, dicebat : 


6i : Aperi januam. Et dicit ei : Sancte Dei, ne jubeas 
Ingredi , quoniam necessaria est domus (47). Dicit 
el sanetus : ΕἸ ego δά ἴσο opus veni. Nolente etgo 
presbytero spetrire elave, sermone aperuit Pater tio- 
&t&r egregios, εἰ itgressus invenit illie viram ulce- 
rosum, cui defluxerant plurima corporis sui mermbra, 
ét nulfas eutn sciebat illic esse, nisi presbyter et 
hujas soror. Dicit ei sanctus Pater : Quare voluisti 
hbscondere thesaurum Istum ? Dicit ei presbyter : 
Feriosus est, domine, et injuriosus, et timui ne forte 
taderet in verbo. Dicit ei pater : Bene certosti in 
Fiutn, sed dimitte me nocte ista ministrare illi, ut et 
*go per te mercedem consequar. Et dimittentes san- 
ttum cum ulceroso in cellulam, nec vocem habente 
loquendi prz imbecillitate passionis, claudentes ostium 
Biscessimus. Medicus autem vulnerum, faciens super 
*'üm orationeth, pet totam nectem deprecans Deum, 
votinem languotem et oninem infirmitatem sanans, 
turavit &um. Vicit ergo nobiseum presbyter : Gloria 
tibi, Deus, qui facis mirabilia timeutibus te, et ora- 
tones eorum éxdudis. Ecce. medicus sgrotum fecit 
sanur, Et statim clamavit sanctus Del ut aperiremus 
januam. Edaxit iraque ulcerosum totum sanum, non 
Babentem cicatricem In corpore $uo, loquentem cla- 
Ye, et glorifleaitem Deui. Hoc autem magno mira- 
€ulo facto, reversi sumus in civitatem nostram, cum 
gaudio Taudautes et benedicentes Deum, cui est 
honor et gloria In szecula s:eculorum. Amen. 

Car. X. — Mulier quzdam (48) nobilis genere, 
et divitibus sscularibus orta, et vanitatibus hujus 
mundi composita, et in omnibus superexaliata, et 
vidua effecta, indecenter devoravit pecuniam, luxu- 
fPiose vivens, stupro semelipsam subjiciens, nulla 
que» Deo sunt placita agelat, sed porcorum simili- 
iudine in sterquilinio pervoluta. Nutu quidem Dei 


Sliquando in s'metipsam reversa, immensurabilium - 


ejus facinorum illuminata mente, taciturno silentio 
fecordabatur muliitudinem peccatorum suorum, el 
üolenter plorabat dicens : Vie mihi peccatrici, quo- 
jodo reddam rationem de multitudine peccatorum 
3jeorum : spirituale templum corrupi, habitantem 
jn corpore animam coinquinavi. Vx mihi, να mihi, 
Quid operabar? quid mihi contigit? dicam sicut me- 
fetricem illam , aut sicut publicanum illum peccasse? 
[Alius interp. addit : Sed nemo sicut ego peccavi, 
maxime post sanctum baptisma. Quomodo ergo certa 
éro quia peenitentem me suscipiet Deus?| f1:»c omnia 
intra se considerante, ille qui omnes vult salvos 
facere, et in censuram veritatis reducere, et nemi- 
fem vult perire, in ejus memoriam reducere digna- 
tus est, qux » juventute sua perpetrarat peccata. Et 
sedens ea qux ab adolescentia sua usque ad sene- 
cutem fecerat delicta, seripsit in charta. Novissime 
vero scripsit magnum quod fecerat pessimumque pec- 
catuin , et plumbo ballavit (59) chartam illam. Prz- 
videns vero tempus aptum , quando sanctus Basilius 
solitus erat orationis causa ad ecclesiam accedere, 
precurrens subito, jactavit chartam illam ante pedes 


Miserere, miserere mihi peccatrici, sancte Dei , Super 
omnibus peccatis, Stans vero beatissimus ille, solli- 
cite inquirebat ab ea quidnam esset ejus mugitus et 
ululatus. [lla díxit : Ecce, sancte Dei, oinnia peccata 
δὲ deliéta mea scripsi in hac. charta, et bullavi; tu 
autem , sancle Dei, bullam istam minime moveas, 
$ed tantüràmodo de tuis sanc!is orationibus omnia 
hiec dele. Magnus quidem sanctus Basilius elevans 
Cbartam illam, et aitendens in celum dixit : Tibi, 


Dinine, soli sunt opera istius manifesta, tu quidem 


mundi híjus abstulisti peccata, et de sola ista anima 


facilius delete potes. Omnia quidem nostrorum faci- 


nord dinumeraía sunt apud te; tu euim misericordia 
immensa es, et Ínvestigabilis, 165) Et hae dicens 


B iniroivit in sanctam ecclesiam, tenens prefatam 


chartam in manibus ; et prosternens se coram altari , 
et per totam noctem, et in crastioum per tota mis- 
$arumn solemnia deprecans Deum. Ét accersita femina 
illa, porrigit ei thartam, et dixit ad eam : Audisti, 
mulier, quia nullus potest dimittere peccata nisi 
solus Deus? Illa dixit : Audivi, Pater, et ideo te 
promoví , Pater, ad intercedendum apud Deum wise- 
ficordissimam pro me. Et hzc dicens, sofvit char- 
tàin, et reperit eam totam deletam. Remanserat enum 
magnum illud peccatum, quod fecerat, solum scri- 
plui, Videns autem illa boc peccatum minime de- 
letüm, percutiens se in pectore, angustiari cepit , 
ceciditque ante pedes ejus, cum lacrymis clamans, 
et dicens : Miserere mihi, serve Dei excelsi, et sicut 


C de omnibus peccatis meis certamen habuisti, et 


exauditus es, et pro hoc solo intercedere vales, οἱ 
ipsum peccatum deleatur. Sanctus vero fiasilius la- 
Crymatus est pre misericordia, et dixit : Surge, 
mulier, et ego homo sum peccator, necesse habens 
indulgeutiam. (ui delevit, remisit tibi peccata quz 
voluit; potens est enim Deus et hoc unum peccatum 
auferre à te, ifle qui abstulit peccata mundi : si amodo 
observaveris, et in viis Domini ambulaveris, non 
fantum indulgentiam habebis, sed et gloria digna 
eris. Vade autem in eremum, et illic invenies san- 
étum bominem nominatum inter omnes sanctos Pa- 
ires, nomine Ephram. Illi porrige hanc chartam, et 
ipse intercedet, el obtinebit apud Dominum pro te. 
Tunc mulier commendavit se sancto Dei episcopo, 


D et cucurrit in eremum, et pertransivit longitudinis 


jter. Pervenit ad magnum et mirabilem eremitam, 
nomine Ephrzm, ei pulsans januam clamabat dicens : 
Miserere mihi, miserere, sarcte Dei. Ille vero prz- 
videns in spiritu, pro qua petitione advenerat , dicit 
ei : Vade, mulier, quoniam ego peccator homo sum, 
necesse habeo et ego adjutotium. Ila autem jactavit 
chartam dicens : Sanctus Basflius | archiepiscopus 
Thisit me ad 1c, ut depreceris Deum, ut peccatum 
quod in hac charia scriptum est, deleatur. Reliqua 
Vero plura pecca!a sanctius Basilius orani delevit, 
et tu, sancte Dei, de uno delicto ne pigriteris iu- 
tercedere ad Deom, quia ad te missa sum. Tunc 
Confessor iflb dixit: Non, filia. Nenquid qui de 


308 


VITA SANCTI ΒΆΘΗ", CARSSARKEAR CAPPADOGLAS ARCIHEPISCOPI. 


410 


snulitudine xibram facinorum petuit. elfinere apud À pex t ordiuem , diceme in semetipso : Nos qui porta- 


Beum, et de hoe une nen potest intercedere et ob- 
tivere? Vado eteniin, ne tardaveris, et eum jungere 
debeas, priusquam anima ejus de corpore praficisea- 
tur. Tunc mulier illa commendavit se sancto confes, 
sori Ephrzm, reversa est in Casaream. Cum autem 
jagreses esset urbem , obviaryit eorpas deducentibus 
ieneti Basil, et videns prostravit se in terram, 
edpit clamare adversus sanetumi Def, d:cens : Vie 
mihi petcatrici, *x: mihi.consumpia, vz mihi, 850. 
cte Dei, pro hoe dírexi*ti me in. eremum, ut de mé 
sine fatigatione proficisceres; el ecce sine operibus 
reversa sum , ip vanum. devorans tant multitudinis 
pelecf viam iteranti, Videat Dominus Deus, ei judicet 
Inter mé et te, quontam potuisti. intercedere et obii- 


vimus pondus diei et sestus, nibil proücimus; et hic 
in tali obsequio et honore humano, eolumna ignis 
exstitit! miror. lxe ee dicente, miuitsanctus archi- 
diaconum. suum, dicens : Vade contra portam occi- 
dentalem, et in angulo ecclesie invenies abb'tem 
eum alio quodam , babenten cucullaim , raribarblum , 
pusillam, et csetera vultus ejus, et dices ei : Ingre- 
Üere sactarium (59), ínvltht te pater tuus sretilepi- 
scopus. Et discens per interpretem dictum, respondit 
dicens : Errasti, frater, noe hospites sumus. Et per- 
genus abchidlàeonus renuntiavit hzed magno Basilio 
sacros libros recitánti. Videl sanctus Ephrem lin- 
guam igneam loquentem per os ejus, el dicil diacono: 
Vade, et dices domino Ephtem, jube intrare in 


nere apud Deum, nisi ad alium me dirigeres. Et ρα B sanctum tribunal (53); vocat te archiepiscopus at 


dicen», jaeisvit. profütam chartam supra stratum, 
i quó dutebátut colpus sancti Basilii, Et minatius 
referebat rei eventus coram omni popolo. Unus qui- 
dem ex clero volens eognoscere quodnam esset pee- 
eitóm illud, elevems chartam liam et solvens, re- 
perit eam lotam deletam, et mundam, clamans voce 
mágna illi femina : O mulier, eharta i-ta seripta non 
est; quid enim in'tali labore et angustia consumeris, 
hesciens rnagnalia Dei [ἢ ie facta, et investigabilem 
ejus misericordiàm. Multitudo quidem popull viden- 
tes tole glériosum miraculum et magnum , glorifica- 
bánt Deum, qui potestatem tálém: liabet, ut in terris 
Femitlat omniumi peccata; él dàáret graliam servis 
tuis, ut post discessum eorum sanent omnem lan- 


puérem , et ómnein infirmitatem , remittendique om- Ó 


nium delictorum fácinofa potestatem concessit liis 
qui reetam.fidem Domino conservent, cortantes in 
bonis operibus, et glori&csantes Dewn et Dominam 
hostrum Jesum Christum. | 

Car. ΧΙ. — Fratres (50), narrationem volo facere 
de l/asilio, vobili scilicet, e£ Epbrzem Syre. Et quz- 
dam quidem ex Patris nestri, quedam saniem ex non 
mentientis ore sancti et mirabilis Ephr:em aadivi. 
Ἐπὶ vero ita : 

Bphrem nobilis existens. in. eremo, qusedam qui- 
dem Wlostratiofte suncti. Spiritus videns, quedam 
vero ex desiderio et interrogatione ediscens miranda 
mebis nostri Potris Basilii, sine intermissione roga- 
bit tévelari sibi (51), qualig es«t Magnus. Basilius. 


ipgrediaris in sanctum Lribunal. Stupefactus ergó 
super hi5 sanctus; glorifieeus Deum, et faciens me- 
lanceam (53), respondens ei dizit : Veraciter thagnus 
Basilius, veraciter eolumna ignis Basilius, veracitet 
Spiritus senectus lequitur pet os ejiis. Rogavil autem 
archidiaconum ut renurntiaret δὶ, qvoniam magis post 
missas (55) in secreiario salutabo eum. lagrediens 
ergo post absolutionem. mise in seeretarium , voca- 
vil sanctum Ephtzein, et in. Bormiho osculam (50) 
tradidit ei, Dicit illi : Bene venisti, quia multipli. 
casti discipulos &hristi in Ecelesia, et damobpes exe 
pulistí per Christum, in quo est labor. tuus. Pater, 
venisti videre peceatorem hominem. Det tíbl Deus 
mercedem secundum laborem tuum. Et respondens 
€i honorabilis Bphrsem, et dicens omnia qus: in corda 
suo versabantur, tna cot ablíate qui cum illo erat 
eommunicavit jn sanctas manus ejus, et faciente eo 
eharitatem dixit sanctus Ephrasm : Pater honorande, 
unam peto gratiam abs te, et Ine concede dari 
mihi. Qui dixit ad eum : Jube, dic qua videntur tibi, 
mulia enin tibi debeo; eL maxime propter laborein 
(uum , ei tui adventus. Dicit οἱ Ephireem : Scio, Pa- 
ler sanete, quia. quecunque petis a Deo, concedet 
übi ; volo ut depreceris Deum , ut loquae Grace (51). 
Qui dixit οἱ : Super patentiaen mese petis; sad 
quia fideliter petiisti , veni Pater, ét ereni przteptor, 
deprecemur Dominum, polens est euim facere vo- 
lentetem. tuam. Scriptum est enim : Voluntates d- 
mentiitm se faciet, et otationes eor&m exaudiet, et 


Ja exstasi ergo factae, vidil columnam ignis, cojus Ὦ salvos faciet eos. (Psal. xuiv). ΕἸ facientibus oratio- 


caput pert.ngebat ad cocimun, et vox desursum dicens: 
BEphtem, Ephrum, quemaduodum vidis eolum- 
tma bawo ignis; talis cst et enagmus Basilius. Et ate- 
iim tollehs interpretem, 60 quod' nesciret loqui lin- 
guxm Graecam, venit in magnam ecclesiam magnui 
vüOuminis Cxserexs, ei pervenit in sanctam festiviia- 
tein X681 Theophanis, et ingretiens occulte vidit 
procedentem in ecclesia magnum Da:llium, et dixit 
sequentibus se : Q.oniam in vanum laboravimus; 
puse enim, [rater isie, iu tali ordine egisteng, uen 
e-t justa quod viui. Erdi euim circumdatus stola can- 
didà, et cirea eum venerandus clerus candidatus el 
ob4equens ei. Εἰ etaus in loco absconso ecclesis as- 


nes per plurimas bores, surgene. djait magaus 
Basillus : Quare, demine Bbhreiin., nen accipis oon- 
secralionem presbyteri, quoniam congruit tibi? 
Dicit οἱ per interpretem : Quoniam peccaior gum. 
Respondit illi : ἐμέο peocsta sua oge haberem! £t 
dicit ei : Mittamus genuffexicnem, οἱ jacentibus 
puper pavimentum, posui manum supec sanclum 
Éphrzm magnus sacerdos, et dixit eraonem  dia- 
coni, et dicit illi : Jube, subleva nos. Repleta crgo 
liugua ejus, dicit sanetus Eplirem Grzca lingua, 
Salva, miserere, suscipe, et conserva nos Déus in 
tua gratia; et consummatum est qued scriptum ew : 
Tunc saliet sicut cervus claudus, et aperta erii lingua 


t0 M 


Sli 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


212 


babbatientium (4sa. xxxv). Et loquente eo Grz»ce, A terpretem diaconum, et ipsum presbyterum (58), 
jpsa hora glorificaverunt Dominum, qui omnia po-  dimisjt iNos in pace, glorificantes Deum pro omnibus 


test, et exaudit crationes timentium se. Et spirita- 
liter lzetantes per tres dies, et consecrans illum in- 


ROSWEYDI 


1) Baailii.] Martyrologium Romanum 4 Januarii : 
« Cxsaresw in Cappadocia depositio sancti Basilii 
episcopi, cujus celebritas xvni Kalendas Julii, qua 
die ordinatus fuit episcopus, potissimum recolitur. » 
De qua ejus ordinatione in episcopum ibidem 14 Ju- 
nii : « Cesarex in Cappadocia ordinatio sancti Ba- 
silii episcopi, qui tempore Valentis imperatoris do- 
ctrina et sapientia insignis, omnibusque virtutibus 
ornatus, mirabiliter effulsit, et Ecclesiam adversus 
Arianos et Macedonianos mira constantia defendit. » 
Menologium Grecum, 4 Januarii : « Eodem die, com- 
memoratio S. P. N. Basilii. » Jn Mensis, eodem die, 
fusius de eo agitur. Cujus etiam memoria cum Gre- 
gorio Nazianzeno theologo, et Joanne Chrysostomo 
Jbidem celebratur 30 Januarii, et utroque loco magni 
γάλου) epitheto honestatur. Evagrius, in Gnostico, 
asilium vocat veritatis columnam. lta refert Nicepho- 
rus, lib. x1, 1696 cap. 45. Gregorius Nys-enus, in Enco- 
mio Ephraim, ait Basilium esse os Ecclesi, auream do- 
ctrine lusciniam. Ipsi Ephrzem dicitur in encomio ejus, 
4 βάσις τῶν ἀρετῶν, Biol oc τῶν ἐπαίνων, gressusvirtu- 
tum, liber laudum. Quietaliis preclaris elogiis eum ibi 
exornat. Theodoreto, libro1v, cap. 19, Ὁ τῆς οἰκουμένης 
gescip : prefulgidum lumen orbis universi. Varia ejus 
elogia vide initio Operum ejus. Res ejus przeclare gestas 
Jaudatissimis suis Annalibus intexuit cardinalis Baro- 
nius, Qui ex veteribus Basilii encomium scripserint, 
declarat hic ipse Amphilochius in Prologo. 

(2) Amphilochio.] Martyrologium Romanum, 23 
Novembris : « lconii in Lycaonia sancti Amphilochii 
episcopi, qui sanctorum Basilii et Gregorii Nazian- 
zeni in eremo socius, et in episcopatu collega, post 
qoulta certamina pro catholica fide suscepta, sancti- 
tate et doctrina clarus quievit in pace. » Menologium 
Grxcum eodem die : « Natalis S. P. N. Amphilochii, 
episcopi lconii, sub Theodosio imp. Magno, vir divi- 
narum litterarum peritia, et sanctitate vit», rectz et 
catholiee fidei sinceritate insignis, Basili Magni 
amicitia et testimonio commendatus. Hic libros or- 
tiodoxam fidem continentes conseripsit, et ad sum- 
mam seneciutem provectus in pace quievit. » Fusius 
de eodem in Mensis die eodem. 

Amphbilochium Vitze hujus auctorem esse, jain olim 
ante aunos pccc existimavit Ursus S. ἢ. E. subdiaco- 
nus cardinalis, qui eam tunc Latinitate donavit, de 
qu plura numero $, et Sigebertus, catalogo illustrium 

lesize Scriptorum, cap. 7 : « Amphilochius, Ico- 
nii episcopus, scripsit vitam Basilii Caesariensis epi- 
$copi. » Eam etiam Sixtus Senensis, lib. 1v Bibl. 
Sanct» Amphilochio tribuit. Et eo auetore recitat 
eam Vincentius, in Spec. bist. lib. xiv, capitibus 


78, 19, 80; Antonius, part. n, tit. ix, cap. ὁ, 8 1 et p 


2 ; Petrus , episcopus Equilinus, in catalogo sancto- 
rum, lib. 11, cap. 28. Ejus exemplar Graecum nomine 
Amphilochii insignitum accepi Parisiis ex bibliotheca 


regia. 

Piaronius tamen in Martyrologio Romano, ad diem 
Δ Janvarii ait : « Exstat Amphilochii nomine scripta 
Vita Basilii, 4128 tamen prudentiorum omnium sen- 
tentia, alterius cujuspiam potius quam Ampbhilochii 
sequalis Basilio esse putatur, cum aliqua illic habean- 


' tur, qu» illi minus convenire videntur. » Idem in 


;. Annalibus, tomo IV, varios in Vita hac naevos notat, 


S£ 


$Ó.95- 


quos singulos hic suis locis indicabo, ut maguo hoc 
censore sincera ab interpolatis discernas. 
Jam olim Glycas, cum videret hanc Vitam Amphi- 


' Jocbii nomine circumferri, eam Ámphilochio abjudi- 


cavit, hoc potissimuin argumento : « Quanquam, 
inquit (Glyc., 1v pari. Annal.), perscriptum reperia- 
ys in libro de sancti Basilii miraculis, 4088 magnus 


B 


C 


quz audierunt (Luc. 1), secundum quod dietum fae- 
rat ad illos. 


NOTATIO. 


ille vir Amphilochius litteris commendasse perhibe- 
tur, mandato perpetux Virginis Deiparz per sanctum 
Mercurium, Magni Basilii precibus, desertorem hune 
trajectum fuisse : non tamen hsc narratio meretur, 
ut ei continuo fidem adhibeas. Quam ob rem istud? 
uoniam ipn eodem scripto legimus Magnum Basilium 
e sarex pontificem id temporis fuisse, cam eas re- 
£iones imperator improbissimus coutra Persas expe- 
ilione suscepta peragraret, Αἱ vero aliter eximius 
ille Gregorius cognomento Theologus memori: pro- 
didit. Nam si Basilius, hoc ita narrante, in Ponto 
degebat sub iuitium imperii Valentis, qui aliquanto 
ost tempore regnavit, cum Csarez pontifex esset 
usebius ; multo minus Juliano imperante Basilius 
antistitis munere fungebatur. De quo satis evidenter 
apparet Julianum iter per Cappadociam facientem, 
neque Basilium istic pontificem reperisse, neque ip- 
5108 ecclesi: minatum esse. Consimili modo nec pre- 
catus est hoc nomine Deum Basilius pontifex, nec 
ad tollendum e medio desertorem Mercurius ille Chri- 
sti testis fuit ablegatus. Quippe si hoc pacto res gesta 
fuisset, obscurum non esset in hodiernum usque 
diem, a quo Julianus telo confixus fuerit. Nam jaculo 
trajeclum constaL, auctore facti prorsus incognito. » 
Cujus senteniis etsi Baronius, tomo IV, anno Chri - 
8t 365, accedat : « Αἱ ipse tamen, inquit, Glycas 
baud in eo nobis probari potest, cum eam ob causam, 
quod ea commentitia Amphilochii nomine seripta 
haberentur, derogat penitus fidem historie, qux au- 
ctoritate Helladii citati ἃ Damasceno ( Damasc., de 
Inmagin., orat. 1), quem ipse non vidit, aliter tamen 
rem gestam recitantis, egregie testata redditur. » 
Quidquid sit de dissensione narrationis ab Helladio 
et Amphilochio institute (si tamen diversorum au- 
ctorum ea sit narratio, et non potius Amphiloehius 
Helladium integre expresserit, quem Damascenus 
compendiose citat), certe in hae Ursi interpretatione 
ea historia non comparet, ut ejus rationem reddere 
minime cogamur. 


Etsi certior οἱ solidior Vita Basilii ex ipsius et 
Gregorii Nazianzeni scriptis et aliis synchronis au- 
ctoribus colligi possit, quod fere in Annalibus suis 
prestat Baronius, et jam prz: manibus habet docto- 
rum Ecclesie, aliorumque aliquot Vitas noster Pe- 
trus Halloix; quia tamen nobis nune propositum fuit, 
non quid de quoque sancto undecunque indagari 
possit, hic exprimere, sed potius Vitas Patrum, quae 
olies typis exeuss sunt, et in multorum manibus 
versantur, atque a doctis viris citantur, recensere, 
dubia in iis explieare, notare apocrypha; permisi 
hanc quoque Vitam inter ezteras suum tenere locum, 

r»inittens tamen hanc Baronii mooitionem, quam 
iabet tomo 1V, anno Ks 918, Damasi pape 12, 
Valentis 15, Gratiani 12, Valentiniani imp. ὅ : 


« Qus Amphilochii falso nomine fertur Vita Basi- 
lii, haud digna satis habetur, qu:e eruditorum auri- 
bus ingeratur, nisi adeo sint perspicaces, qui in eis 
qua sint vera a falsis disquirere ac seeernere valeant. 
Complura enim ibi vera esse, inficias nemo iverit, 
ut ea pr:sertim quse ab ambobus Gregoriis, Nazian- 
zeno atque Nysseno, necnon ex Eplhraem esse no- 
scuntur accepta, vel ab Helladio mutuatus estauctor. » 
Hactenus Baronius. 


(5) Urso.] Baronius, ad Martyrologium Romanum, 1 
Januarii : « Dedit, inquit (Vitam Basilii ab Amphilo- 
Cbio, ut creditur, scriptam) Latinitati Ursus S. R. E. 
subdiaconus, cujus przfationem, quas desideratur in 
C:xeleris, legimus in veteri manuscripto Codice nostre 
bibliothecz, quam possidemus liberalitate pie me- 


-o-———  ——— 


δι5 


VITÀ SANCTI BASILII ; CESAREJE CAPPADOCLE ARCHIEPISCOPI. NOTATIO. 


914 


morie optimi ac ersditissimi viri Achillis Statii Α chio narratur. Sed deest δὰ ín hac Ursi cardinalis 


Lusitani. 

« In isdem prseterea quzdam miracula ejusdem 
Basilii, Helladio auctore scripta habentur, in Latinum 
versa ab Anastasio Bibliothecario, temporibus Nico- 
lai 1, Romani pontificis, cujus ibidem habetur przfa- 
tio ad prsedictum Ursum conscripta. » Hactenus  Ba- 
ronius. : 

Ex his colligimus Ursi Vitz hujus interpretis zta- 
tem, cum 163 Anastasius florueruit circa ann. Do- 
imini 890. 

Cseterum doctus hoc Baronii indicio, exstare Rom: 
Ursi przfationem in Vitam Basilii, qux: nondum lu- 
cem vidisset, Romam scripsi ad R. P. Andream Zaz- 
zaram, congregationis Oratorii przelustre decus, qui 
slatim eam ex manuscriptis Codicibus exscribendam 
curavit, mihique transmisit. Qua accepta, deprehendi 
stylum aliquanto meliorem esse quam textus Vit 
Basilii in vulgatis hactenus Patrum Vitis exhibeat. 
Quare et textum Vite Basilii eodem interprete indi- 
cem evocavi, quem hic repritesento. 

Ne fallare tamen, octo tantum priora capita cum 
praefatione, Ursi nomine insignita, ad me Roma misga 
sunt. Reliqua tria indidem accepi ex Manuscriptis 
congregationis Oratorii, sed Ursi nomen non przfere- 
bant, ut dubitem an ex ejus officina sint. Sane Ursum 
etiam illa trastulisse, saltem 10, ipse indicium facit 
praefatione hac, n. 5. An vero h»c ex ejus transla- 
tione sint, affirmare non habeo. 

vi Hieronymum | Ecclesie Romana presbyterum.) 
Vides jain olim, etiam Ursi interpretis hujus zetate, 
Invaluisse opinionem eam de presbyteratu Romano 
Hieronymi. Quam etiam refert Vita Hieronymi ma- 
nuscripta, qu:e penes me est. Sed ipse Hieronymus 
contrait, qui Antiochiv se ordinatum asserit; ita ta- 
men, ut nulli certz ecclesiz adstringi cogeretur. Ita 
enim ipse epist. 61, ad Pammachium adversus erro- 
res Joannis Jerosolym., loquens de Paulino Antio- 
cbeno episcopo : « Num rogavi te ut ordinaret? Si sic 


versione. De morte Juliani vide accurate inquirentem 
Baronium, tom. IV, an. Christi 565, Liberii ραρα 8, 
Juliani imp. 2. 

(13) Qui Valentis os.] Quara constans Basilius 
contra Valentem perstiterit, describit Gregorius 
Nezianzenus , oratione funebri in laudem Basilii, 
Ephrsem oratione de ejusdem laudibus ; Sozomenus, 
lib. vi, cap. 18; Socrates, libro 1v, cap. 21; Theodo- 
retus, lib. 1v, cap. 17; Gildas, Sapiens, orat. in Eccles. 
Ordin.; Nicephorus, lib. x1, cap. 18. Vide Baronium, 
tom. IV, ad an. Christi 570. 

(12) Verborum palmas. ] Vulgata editiones, sermo- 
mum manus. Grece est, λόγον, παλάμας, sermonem, 
palmas. Uterque interpres legit λόγων παλάμας. Chry- 
sostomus, homil. 2, de Machab., qua est ordine 49, 
too 1 editionis Frontonianze : ᾿Αλλὰ καθάπερ χερσὶ τῇ 
παραχλήσει τῶν λόγων : Sed quasi manibus cohortatione 
verborum. ldem, homil, 1, de Machab., qu: est in 
eadem editione ordine 44 : 'Ενῆκεν ἀντὲ χειρῶν τῇ τῶν 
λόγων πρὸς αὐτὸν χρησαμένη παρακλήσει καὶ συμβουλῇ: 
Pro manibus eum verbis exhortationis usa impulit. 

(15) Athenas.| Gregorius Nazianzenus, oratione 
funebri in Basilium, ex qua Nicephorus, lib. xi, 
capite 17. Ante tamen Cxsarex et Constantinopoli 
operam litteris dederat, αἱ idem Gregorius testatur. 

Ut hic Athene dicuntur verborum mater, sic Gre- 
gorius loco proxime eitato vocat eas τῶν λόγων 

Q&goc, litterarum sedem seu domicilium. Libanius, 
declamat. 29, Τῶν λόγων ἐργαστήριον, sermonum offi- 
cinam. 

(14) Eubulo.] Sozomenus, lib. vi, cap. 17, alios 
Basilio et Gregorio Nazianzeno pra«ceptores assignat : 
"Ape νέοι ᾿ὄντες, Ἱμερίῳ καὶ Προσιρεσίῳ τοῖς τότε 
δοκιμωτάτοις σοφισταῖς ἐν ᾿Αθήναις ἐφοίτησαν, μετὰ 
ταῦτα ἐν ᾿Αντιοχείᾳ Λιδανίῳ τῷ Σύρῳ. « Ambo cum 
adhuc adolescentes essent, Himerio et Pro:resio, 
sophistis id temporis facile praestantissimis, se in 
disciplinam Athenis tradebant; postea autem Antio- 


presbyterium tribuis, ut monachum nobis non aufe- (1 cbix Libanio Syro. » Baronius, tomo lll, anno Chri- 


Fas, tu videris de judicio tuo. Sin autem sub nomine 
[rerbyteri, tollis mihi, propter quod szeculum dere- 
iqui ; ego habeo quod semper habui, nallum dispen- 
dium in ordinatione passus es. » 

Quod si quis forte Hieronymum vocari velit Roma- 
hum presbyterum, quia Damaso pontifici ab epistolis 
fuit, non valde abnuero. 

(9) Nisi duo miraculorum ejus.) Ergo setate Ursi, 
nihil Latine ad ejus manus, de Vita et miraculis Ba- 
Bilii auctore Amphilochio pervenerat, preter duo illa 
miracula quz hic habes, cap. 8 et 10; quz quia styli 
ruditate offendebant, paolo ipse cultius ea conatus 
est exprimere. 

(6) In epitaphio.] Basilii epitaphium seu oratio 
funebris ἃ Gregorio Nazianzeno conscripta, habetur 
tomo | Operum Nazianzeni, oratione 20. Idem quoque 
epitaphium seu carmen funebre de eodem compo- 
suit, quod exstat tomo I] Operum Nazianzeni, carmine 
XiY. 


Nicephorus, libro xi, cap. 19 : « Gregorius, qui 
a veteribus Nazispzenus, a nobis autem, quod tali 
cognomine dignus sit, Theologus est vocatus. » 

(8) Gregorio memorabili Nysseorum.] Gregorii Nys- 
seni orationem , qua fratris sui laudes et memoriam 
concelebrat, habes inter ejusdem Opera, Laurentio 
Sifano interprete. In ea Basilium Moysi , Samueli, 
Elie, Joanni Baptista , et Paulo, ob singulares cu- 
jusque virtutes et actiones comparat. 

o Beato Ephrem.| Habes Basilii encomium ab 
Ephremo scriptum inter Opera Ephrem, tom. li, 
Latinitati donatum a Gerardo Vossio, cujus encomii 
meminit ipse Ephrem in oratione in ΣΙ, Martyres. 

(10) Apostatam Julianum,] Respicit, opinor, ad 
historiam de Juliani morte, qux Basilii precibus im- 

trata dicitur eb Helladio apud Damascenum, oret. 
|, de Imagin. Qui paulo aliter in vulgato Amphilo- 


sti 54, levi memoriz vel calami lapsu, Libanium 
Athenis cum Himerio docéntem ex Sozomeno sta- 
tuit. 

(15) Qui throni Apostolici gubernacula duodecim.] 
Non unius tantum Amphilochii opinio, Gregorium 
Nazanzenum duodecim annis ecelesim Constantino- 
politanz przefuisse. lta enim et Menema, 30 Januarii, 
in memoria sanetorun (rium Ecclesiz* Doctorum: 
Προέστη δὲ καὶ Κωνσταντινουπόλεως ἐχκλησίας χρόνους 
δώδεχα : ε Preeluit ecclesi Constantinopolitang an- 
nos duodecim. » Intelligit annos quibus ibi vixit, et 
ecclesiam eam contra Arisnos propugnavit. 

(16) Libanius.! Sozomenus, supra, ad n. 44, Liba- 
nium Basilii magistrum fuisse asserit. 

(17) Surgens ergo properavit /gyptum.] Constat 
ex Nazianzeni oratione funebri jam ante citata, Ba- 
silium peregrinationes aliquas suscepisse. : Ἔπειτα 
ἐχδημίαι code, ἐπειδήγε ἡμᾶς οὐκ εἶχε, τῶν ἀναγναίων 
ὑπολαμθδάνουσι x«l οὐκ ἀπὸ σχοποῦ τῆς προκειμένης 


(7) Gregorio videlicet , qui in theologia claruit.] D φιλοσοφίας. « Ac deinde, quoniam me carebat, ne- 


cessarias quasdam peregrinationes , minimeque a 
roposite sibi philosophie scopo alienas inivit. » 
icetas, Gregorii commentstor, existimat Basilium 

profectum Seleuciam ad Thecle templum, — vel 

orandi causa, vel etiam quiets ac tranquillsm vitze 
studio. 

Sed profectionis sus in ZEgyptum ipse Basilius 
duabus epistolis. meminit. Ac in primis epist. $65, 
105 ad Eustachium pbilosophum , nondum bene 

ocius Basilius pene in fortuna offensacula refere- 

bat, quod longa peregrinatioue Eustachium minime 
reperisset, nec in patria, nec in Syria, nec in 

AEgypto. Clarius animi sui aestum et peregriuationes 

ad veritatem inquirendam susceptas expriwit ipse 

epist. 79, ad Eustatbium episcopum üs: 


€ Ἐγὼ πολὺν χρόνον κροσαναλώσας τῇ ματαιότητι, καὶ 


πᾶσαν σχεδὸν τὴν ἐμαυτοῦ νεότητα ἐναφανίσας τῇ μα" 


$15 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


- 


916 


ταιυπονία, ὃν εἶχον προσδεμτρίθων τῇ ἀναλήψει τῶν pa- Á Christi annum assignant 549 : « Quadragesimos Ma- 


θημάτων τὰς παρὰ ἐσὺ Θεοῦ μαρανθείσης σοφίας, ἐπειδή 
ποτε ὥσπερ ἐξ ὕπνον βαθέος διαναστὰς, ἀπέδλεψαι μὲν πρὸς 
τὸ θανμαστὸν φῶς τῆς ἀλνθείας τοῦ εὐαγγελίου, κατεῖδον 
δὲ τὸ ἄχρηστον τῆρ σοφίας τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος 
κούτου τῶν ταταργοὺ usn, φκολλὰ τὴν ἐλεινήν μου ζωὴν 
ἀποχλαύσας οὐχόμων δαθξναί μοι χειραγωγὸν πρὸς τὴν 
εἰσαγωγὲν τῶν ὀργμάτων τῆς εὐσεδείας, καὶ πρόγε πάντων 
ἐπιμελὲς ἦν μοι, διόρθωσέντινοι τοῦ ὄθους ποιήέσκσθαι, πολὺν 
χρόνον ἐκ τῆς πρ᾽ς τοὺς φαύλους ὁμιλίας διαστραγέντος. 
Καὶ τοίνυν ἀναγνοὺς τὸ εὐαγγᾶλιον, xai θεασάμενος ἐχεῖ 
μεγίστην ἀφορμὸν εἰς τελείωσιν τὰν διάπρασιν τῶν ὑπαρ- 
χόντων, xni τὴν πρὰς τοὺς ἐνδεεῖς τῶν ἀδελφῶν κοινωνίαν, 
xai ὅλως τὸ ἀφροντίατως ἔχειν τοῦ βίου τούτον, xai ὑπὸ 
μηδεμίας συμπαθείας πρὸς τὰ ὧδε τὸν ψυχὴν ἐπιστρέ- 
σθαι, ηὐχόμην εὑρεῖν vou τῶν ἀδελφῶν, ταύτην 

ὁμᾶνον τὴν ὁδὸν τοῦ βίου, ὥς τε αὐτῷ συνδιχπεραιω- 
θῆναι τὸν βαθὺν τοῦτον τοῦ βίου πλύδονα᾽ xai δὲ πολλοὺς 

ἐν εὗρου χατὰ τὴν ᾿Δλεξάνδρειαν, πολλοὺς δὲ χατὰ τὴν 

ἐπὴν Αἴγυπτον, καὶ dni τῆς Πολαιστίνης ἑτέρους, x«i 
τῆς κοίλης Συρίας χαὶ Μεσοποταμίας, ὧν ἐθαύμαζον μὲν 
τὸ περὲ σὴν δίαεταν ἐγερατές, ἐθαύμαξον δὲ τὸ χαρτερι- 
xm» ἐν ξόγοις. € Ego same posteaquam multum tem- 
póris vanitati impendissem, e$ omnem prope juven- 
tutem imam) stwdio sttrivissem «uo. lenebar, eum 
appteheadeuwdis infataatx ἃ Deo sapientic discipliais 
lennorabor, tandem aliquando, ubi velut ex gravi 
&omno expergefactas ad evaugelicee veritatis admicg- 
bile lumen respezi, ique iuatilitatem sapientia 
principum hujus &eculi, qui abolentur, deplorate 
piwrimum — miseralili mea vita, ductorem mihi 
dari optabam, quad pietsis me dogmata. introdu- 
ceret. Et cum primis hoe mibi eur, ut morum ce:- 
Feeiionem aliuam iestituetem, quoe per diutinam 

em eur improbis contractaDi perverta- 
yam. Levto itaque Evatgelio, animadversoque illie, 
quod plssimum oeecasionis et momenti afferat ad 
perfectionis stadiom ai quis bora sua vendat, deque 
Miis egenis fratribus eonmmunicet, e$ prorsus nulla 
temestur vitas ietius eura, niec patiatue menten: suam 
aliqua rerum prxsentium sieetione Lrrbari, optabam 
dari al:quem ex fratribus, cui istud vitz genus arri- 
deret, quo ung enm profundum vitse Hojas pelagus 
SUreraro liceret. Inveni sane multea apud Alexags 
driam, nec paceos apud reliquam /Egyptum, deinde 
et a jos in Palcstiná, et €os'esyria; αἱ Mesopotamia, 
qnorum adiiratus süm. eum in servanda disla tein- 
perantiam, tum in obeundis Jaboribus toleranuam. 

(15) Porphyrium;| n. Memeis Greecerom jnvenira 
est varios santtos Porphyrios; sed nescio an ullus 
eorum huic historüe quadret. 

(19) Jerosolymam causa. orationis.) dom ὁ πὶ pe- 
regrinalio ha:c 6.6 πὲ 8 vel. sh ipso Christl in caelum 
secensu. Hiefon., epist. 17, ad Mareellam : « Lon- 
gui est πιὸ ab saceusu Domini usque ad priesen- 
tem diei per singulas aetates currere; qui episcopo- 
FUmB, qui martyrum, qui éloqueniian in docirius 
eeclesiaeica virorum veneribt jerosolymam, putautes 


minus$ se religionis, minus habere seicnuUe ,. nec B 


&Suibmmm, ut dieitur, manwm accepisse virtutum, 
nisi in.illis Christum adorassent locis, de quibus pri- 
mun KEvahgellaim de pstibulo coruseaverat, ». Varia 
exempia jerosolymixwm orationis. osusa iendentium 
vidé S8pud Gretzeram nostrum, libro 1 de Peregrinat, 
cap. 4, et aliquot seqq. 

(20) In proastib,] &lia tersio, in suburbano. Spe 
siBtis medise ipterpresés retinent Graecum  vocabu- 
Jum, fníra, apud Hefünum, ]. i, n, 10, Vide Qne- 
ynasticon. . 

(21) Tres inbulas.] Alla versie tres catinos. Grace 
6l, τρεῖς πίνακας. πίναξ et tábulam, et discum seu ca- 
tinum Griecis sonst, Sed recte hic noster tabulam 
vertit. Adumbiatum ez tabula Gebeiis, uhi tes sunt 
περὲξολθε seu sept», uti hie tres tabula. llabes ibi- 
dein etiam virtutes et vitia, uli hic, . 

(32) Musimino.] Hieronymus, in Chronico, Maxi- 
3«um vocat, anno 11 Constantii, et Constantis, cui 


à 


3iious post Macarium Jerosolymorum episcopus mo- 
ritur. » Baron., tomo lll, Ὧη..0 Christi 924, Silvestri 
papae 18, Constantini jmp. 26, Maximi subPogatio- 
nem in sedem Jerosolymitanam ponit. De eo etiam 
Sozomenus, libro ii, cap. 19. , 

(25) In Jordane.| Fuere olim qui ob aquas Jorda- 
Dis baptismo Christi eonseerajas, in Jordaue quoque 
baptizari ezpeüeriut. Tali desiderio Rlagrasse Con- 
stantinum Magnum, narrat Eusebius fn efus Vita E- 
bro iv; cap. 62. 

(24) Ei columba.| Ita jam ante Spiritus sanctus, 
dum Chbris:us a Joanne baptizaretur, apparuit. Cujus. 
rei rationem aliquam assignat Nicephorus, 1l. 1, 
Cap. 18: « Facium id eum propter volucris ipsius 
puritatem, tum quod ea olim diluvii finem leto prz- 
dixil nuntio, A 

Uti hic Basilio, ita mon raro aliis sanctis columba 
in baptismo apparuit, Et vetus olim in quibusdam 
Ecclesiis 1&o8 fuit, columbam super baptisteria ap- 
pendere, ut habetur in synodo Consiantinopolitaua 
$ub Menua Conwantinopelitano episcope c«lebrata 
actione $, quem locum vide hic, infra, citatum, ad 
n. ὅ4, 

(33) Ét ungens etiam sancto chrismate.] Sacti lujus 
chrismatis in baptismo et post baptismum usus, etiam 
uunc ab ipsis Ecclesi; primordiis in ecclesia catho- 
lica durat. De quo consule Bellarminuu, tou. Ill, 
contr. Geu. iu, lib, n. 

(28) A Meletio.] Nicephorus, libro x1, c. 17: « Ba- 
silius a Meletio Antiochiz episcopo diaconus ecrea- 
Qus, postea patrix: sus Ciesarez Cappadocum anti- 
sies facius, cum cura et fide Ecclesiis praefuit. » 

(27) Proverbiorum.| luter. opera Basilli exstat ifi 
Proverbiorum principium tractatus. 

(23) Eusebio. | Nicephorus, libro Δ], cap. 18: 
« Eusebio, qui ante DBa-ilium Ecclesi: Caesariensis 
gubernator fuit, dissidium quoddani cum Basillo 
euamnum diacono intercessit, ». Übi narrat. poste4 


C Basilium Eusebio reconciuatum, ei eidem in eathe- 


dra episcopali successisse. 

(29) Ád insigne habitaculum.] Alia editio : ad insi- 

nem 2tlam. Graece est, ἐν ἐπισήμῳ διαίτῃ, 410.} ater 
interpres dellexit jn zeiam, ul subinde óux i1 Cu 
cominigrare solet, Vide Onomasticon. 

(£0 Synodum.| Qus hac synodus fuerit, nondum 
mihi liquet. Forte intetligit tantum synodum de coi- 
gregalione bac episeoporuin, qua ad creationau Da- 
silii jn episcopum convehiunt. , 

($1) Reple os meum laude.] Hc prima hic et 
Liturgia Basilii citata verba, non invenio In ejusdem 
Liturg:a Parisiis Grece edita typis regiis anuo 1 ὅθ0. 

M85 Sed non mirum, tanw temporis spatio. ali- 
quid 1n Liturgiis immutatum esse, aliquid additum, 
aliqu:d deimptum. Quin et &xpe diversa ejusdem Li- 
turgi:& Graeca deprehenduntur exeuiplaria. Sane edi- 
uo τας Morelliana. Liturgie Cli ysostomi , valde 
dissidel ἃ versione Latina Erasuwl. 

Quz hie js uentja ex Liturgia Greca Basilii citan- 
tur verba, abes iu editiune Morellíanà pene eadein. 
Verba in Vita. Dac citata liabent ifa Gr:ece . 
Ἰρόσχες Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὃ Θεός ἡμῶν ἐξ ἀξίου xac- 
οἰκητηρίου σον, xai ἐλθὲ εἰς τὸ ἁγιάσαι ἡμᾶς ὁ ἄνω τῷ 
Πατρὶ συγχαθήμενος, xxl cds ἡμῖν &óp«tog συνὼν, καὶ 
καταφίωσον τῇ χραταιᾷ σὸν χειρὶ μεταδοῦναι ἡμῖν γαὶ 
δι᾿ ἡμῶν παντὶ τῷ λαῷ, τὰ Già τοῖς ἁγίοις. Ὁ λαὲς, 
Eig ἅγιος, εἴς κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ 
Πατρὸς, ἀμήν. ὅμα ila. Latife. reddidit U.sus : At- 
tende , Domine Jesu. Chri.e Deus n ster, de sancto 
habitaculo (uo, et veni ad saucti[icauidum ncs; qui 
sursum cum Patre sedes, ei hic nobacum inti δι τη 
ades ; et dignare potenti manu (ua tribuere nobis et per 
nos omni populo sancta. sanctis. l'OPULUS RESPONDIT : 
Unussanctus, unus Dominus Jesus Christus cum sancto 
Spiritu ingloria Dei Putris. Amen, Jam vero Greca Da- 
si.ii editionis Murellianze vix dissident asuperioribus. 
Πρόσχες Kptt Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐξ ἁγίον κατ- 


$17 


VITA SANCTI BASILII, CJjSARE/E CAPPADOCLE ARCHIEPISCOPI. NOTATIO. 


518 


ρεπητηρίου σου, xai ἀπὸ θρόνον δόξης τῆς βασιλείάς À ex ea sequentem historiolam citat : "Orc δὲ οὐ xacÀn 


qov, xai θὲ slg τὸ ἁγιάσαι ἡμᾶς 0 ἄνω τῷ Πατρὶ συγχα- 
θήμενος, καὶ ὧδε ἡμῖν ἀοράτως συνὼν" χαὲ χαταξίωσον 
τῇ χραταιᾷ Geo χειρὶ μεταδοῦναι ἡμῖν ToU ἀχράντον ge» 
ματὺς σου x«l τοῦ τιμίου eiparog, καὶ δι᾽ ἡνῶν παντί 


τῷ λαῷ. 

(δὲ Ἐκαϊιανῖι panem.] De elevatione panis seu Eu: 
charistise in missa, vide Claudium Sainetesium, de 
Eucharistia, repetilione 1x, quie est de Adoratione 
Eucharisijz, eap. 7. 

(55) Ad consepeliendumsibi.] Fuit olim quorumdam 
consuetudo, ui Eucharistiam etiam mortuis ipgere- 
rent ei consepelirent, quam abrogavit « oncilium Car- 
Ihaginense 15, can. 6 : « Placuit ut corporibus de- 
fuuctorum Eucharistia non detur; dictum est enim 
ἃ Domino : Accipite et edite (Matth. xxvi). Cadavera 
àutem nee accipere possunt, nec edere. Cavendum 
est etiam ne mortuos baptizari posse irairum. infir- 
mitas credat, cum Euclaristiam mortuis nog dari 
animadverterit. » Subscriprit huic concilio sanctius 
Augustinus; et idem canon repetitur in concilio Iip- 
Donensi, cap. 5, et jn concilio Antisslodorensi, anho 

40, cau. 12, et in concilio generali xa (quod est 
fonsiantina Um m), quod celebratuu) est in 

ruilo auno Christi 6:0, Agathonis pape anno 5, 
Constantini l'ogonati (cum »olus regnavit), anno 15, 
ubi canon 835 ita babet : Μηδεὲς τοὺς σώμασι τῶν ct- 
λευτώντων τῆς εὐχαριστίας μεταδιδότω" γίγραπται yep* 
fien, φάγετε' τὰ δὲ τῶν νεχρῶν σώματα οὐδὲ λαθεῖν 

ὕνανται, οὐδὲ φαγεῖν. € Neiuo mortuorum corporibus 
Eucharistiam eommunieet. Scripium «8: enin : Ac- 
eipite, et comedite (Math. xxvi). Mortuorum autem 
torpora non possunt accipere nec comedere. » Fra- 
$&tra est Petrus Ürespetius in Summa catho'iea, qiii 
existimavit de hac re agere Cyprianum, lib. 1, ep. 2, 
et lib. iv, epist. 6. Nam ewm ait Cyprianus : « Non 
morientibus, sed viveniibus eommunicatio ἃ nobis 
danda est », agit ibi de Íapsis, quibus n. tam mo- 
rientibus tultcommunrioneu dandam, quam viventi- 


ἐφεύρημα τὸ τῶν εἰχόνων, ἀλλὰ ἀρχαῖον, x«l τοῖς &yloug 
xai ἐχκρίτοις πατράσιν ἐγνωσμένον τε xal εἰθισμένον ; 
ἄχονε᾽ γέγραπταε ἐν τῷ βίῳ Βασιλείου τοῦ μάκαρος, τῷ 
δι Ἑλλαδίου τοῦ αὐτοῦ μαθητοῦ χαὲ διαδόχον τῆς αὖ- 
ToU ἑεραρχίας, ὡς παρειστήχει ὁ ὅσιος τῇ τὸς Δεσποίνηρ 
εἰχάνι, ἐν καὶ ὁ χαραχτὴρ ἐγέγρασετο Μερχουρίον τοῦ 
ἀοιδίμου μάρτυρος" παρειστήγει δὲ ἐξαιτῶν ἰουλιανοῦ 
τοῦ ἀϑεωτάτον, xxl ἀποστάτου τυράννου ἀναίρεσιν" ἐξ 

εἰχόνος ἐμυήθη ταύτην τὴν ἀποχάλυψιν᾽ ἑώρα γὰρ 
πρὸς μὲν βραχὺ ἀφανῆ τὸν μάρτυρα, μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ τὸ 
δορυ ἡμαγμένον χατέχοντα : Quod autem ἰμιδρίοιπι 
institutio non nova, sed prisca sit, eL apud sanctos 
et eximios Patres nota et usitata, disce ex iis qua in 
Vita beati Basilii ab Helladio ejus discipulo, in ponti- 
ficatuque successore conscripta sunt. Prus enim vir; 
ut ipse narrat, Domin:x nosir:e astabat imagini, in 
qua Mercurii etiam celebris martyris figura descripta 
erat. Astabat autem supplicans, ut impius Julianus 
apostata tolleretur. Ex qus quidem imagine didicit 
quid esset eventurum. Vidit autem Martyrem exi- 
guum ad tempus ab oculis suiS evanescentem , 
non autem multo post hastam cruentam tenentem. 

(38) Proterius.] Haec narratio apud solum invenitur 
Amphilochium. 

(5?) Tondere.| Alia editio, consecrare. Grzece est, 
ἀποθρίξαι, tondere. Nempe quia per tonsuram Deo 
cousecranda virgo era!; ideo aller interpres vertit, 
consecrare, 

(40) Daemones fornicationi prapositos. Yide dicia 
supra ad Vitam sancti flilarionis, cap. 16, num. ὅδ, 

(4) Intra quem sacri. habebantur amicius.] Alia 
versio : uno loco interioris sacri periboli. Graece egt : 
Ἐν ἑνὶ τόπῳ ἔσω τῶν ἱερῶν περιθδόλων. Alter inter 
pierum reunuit Grecum vocabulum, alter rem ex- 

icuit. 

P 169. (42) Anastasius.] Hacc narratio apud unum 
est Amphilochium. 

(43) Usu autem sorori.]Insigne exemplum castitatis 


s, &Cilicet cum jam resipiscerent et pararent se ad (Σ conjugalis, qu»d miraculo probatum, dum igriem sinu 


Quotidie imminentia martyria. 

(58) Super columbam.) Columbx olim et super alta- 
fia et super baptistera;n memoriam Spiritus saneti 
appensz. Hinc clerici Antiocheni epistola ad Joan- 
nein Constantinopolitanum episcopum, contra Seve- 
rum episcopum suum hzreiicuu : Τὰς γὰρ εἰς τύπον 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος χρνσᾶς τε xxi ἀργυρᾶς περιστε- 

ἃς, χρεμαμένας ὑπεράνω τῶν θείων κολυμδηθρῶν, καὶ 
σιαστηρίων. μετὰ τῶν ἄλλων ἐσφετερίσατο, λέγων, οὐ 
χρῆναι ἐν εἴδει περιστερᾶς ὑνομάξεσθαι τὸ ἅγιον πνεῦ- 
μα. « Columbas aureas et argenteas, in. forinam Spi- 
ritus sancti super divina lavacra et aliaria appensas, 
una cum aliis sibi appropriavit, dicens non oportere 
In specie columb:z Spiritum sanctum nominare. » 
Lecta est hzc ep:stola in synodo Constantiuopoli- 
tana, act. 5; quae synodus babita est Constantinopoli 
st obitum Agapeti, tempore interregni pontificii sub 
emna Cons(antinopolitano episcopo, anno Christ 
536. Éadein hac citantur iu synodo generali vj1 (qua 
est ἡΗ Njrana), act. 9. 

(25) Ephrizm. ] Narfatio, quae hic de sancto Éphraem 
promittitur babetur infra, cap. 11. 

(26) Hebraeus. ] Exemplum hoc, quo Christus forma 
pueri in Eucharistia monstratur, ex hae Vita citat 
divus Thomas, opusculo εὐ}, cap. 11. Similem ha- 
bei visionem Paschasius libro de corpore et sanguine 
Domini, cap. 14, quz oblata fuit Plego presbytero , 
cum Christum forma pueriin altari vidit et amplexus 
est : « Quatenus, inquit Paschasius, et veritas pate- 
Sceret in ostenso, ei sacerdetis desiderium i 
tur ex miraculo , nostrague (ides firmaretur ex 
relata. » Quod exemplum ex Paschasio citat divus 
Thomas, supra, ubi non recte Agidius legitur loco 

legus. 

(31) Helladius.] Vitam sancti Basilii fuisse seriptain 
3b lelladio ejus discipulo el successore, lestatur 
Joannes Damascenus, oratione 1 de lmagin., ubi 


D 


jllz:so gestat Theognia. Uti hic ex thuribulo prues 
in siuuim Theognie ad castitatis testimonium ioje- 
cix, ita in Vita Joannis Eleemosynarii, cap. 46, 
habes simile contigentie exemplum et miracu. 
lum de abbate, qui Porphyriam imeretricem convertit. 

Quie ante uxores, post sorores et erant et dice- 

ntur, Cum inariti ad sacros ordines Lransibant. 
Jdacius, in Chronico ms., apad Sirmundum nostram, 
de Paulini episcopi Nolani uxore ; « Terasia de 
conjuge facta sorer. » Fortunatus, libro 1, earm. 15, 
de Jacidina Leontii Burd;galensis episcopi éonjuge : 

yix tibi nunc conjux, est modo chara soror. 

(54) Tolle thuribulum et cereos.] Ut in deorum cultu 
olim thus, luceruze, et faces, cadein in imperatorum 
téneratíone adhibita, Hlerodianus, in Commodo, de 
Lucilla sorore eju&, Καὶ τὸ πῦρ προεπόμπενεν αὐτῆς, 
εἰ ignis eam precedebat.. Quei. honorem. negatuni 
Marciz Commodi concubinz idem refert; Pertiuacem 
guoque hoc principatus iusigne non permisisse sibi 
przlerri. M. quoque Antoninus librís vitam sus, 
λαμπάδας nter unperii, iusignia ponit. Persarum regi 
pr.vlatuin ignem docet Xenophion., libéo,vin. De Asia- 
ticis qiogne ingiuuat. Ammianus, J. χα, Vide Li- 
psium ad lib. 1 Anualium Taciu. 

Sic lampades imperatori Consiantinopolitano et 
imperatrici prelate, ut habet Codinus, de Offic. 
aule Palatine , et Theodorus Balsamo mox ci- 
tandus. 

Hinc res hzc 
patrierchs et primsrios episcopos. Theodorus Bal- 
$amo, de Privileg. patriarch., lib. vu Juris Graeco- 
Romani : Ἐπεὶ δέ τινες λέγονσιν ὡς οὐχ ἐγεῖται τῷ 
᾿Αλεξανδρείας ἡ ᾿Αντιοχείας τυχὸν, μετά λαμπάδος πα- 
τριαρχιχῆς τὰς ὁδοιπορείας ποιεῖν εἰς τὸν τῶν πόλεων 

σιλεύουσαν ἢ εἰς ἑτέραν διοίχητω, παρὰ τὰς ἀπονε- 

ηθείσας ἀπὸ τῶν κανόνων αὐτοῖς" ἡ γὰρ λαμπὰ; τοῦ δι- 
ασκαλιλοῦ (φασὶν) ἐστιν ἀξιώματος, παρ᾽ ἐνορίαν δὲ 


ad viros primarios abiit, maxime 


519 


διδάσκειν οὐχ 
ἐν τῷ Τρούλλῳ ἁγίας x«i οἰκουμενικῆς ἕκτης συνόδον. 
« Quia vero nonnulli dicunt non esse permissum Ale- 
xandrino vel Antiocheno, verbi gratia, utl cum lam- 
pade vel face patriarchali faciat iter ad urbem impe- 
ratoriam, vel aliam dicecesim, exceptis illis. provin- 
ciis, quz» per canones eis attributz sunt. Quippe fax, 
inquiuot, ad officium doctoris spectat. Extra provin- 
ciam vero docere, non permissum est ponti(ici, se- 
cundum canonem 20 habit in Trullo sancte atque 
universalis sext:;e synodi. » Apud quem plura vide 
de harum lampadum prelatione , et qui es uti 
possint. » 

(45) Theognia.] Alia versio, Theogenia, Sed Grzece 
est Θεογνία. . 

(46) Ego duco.] Alia versio, ego mino. Grsece est : 
Τὸ μὲν ἕν ἐγὼ ἐλαύνω. 

(47) Quoniam necessaria est domus.] Alia versio, 
Quia necessaria sunt domus. Grece est: Ὅτι χρεία 
ἐστι τοῦ οἴχουο , 

(48) Mulier quedam.] Non absimilis his'oria oc- 
currit in Vita saneti Joannis Eleemosynarii, infra, 
cap. 91. 

(43) Bullavit.] Alia versio, sigillavit, Grece est : 
ἐδούλλωσεν Bullare, pro sigillare frequens vox medize 
zetati, In Vita Joannis Eleemosynarii, infra. c. 51. 
Non potes scribere , et bullare, et afferre mihi? » 
Et post : « Dat ei proprium pictacium bu!latum. » 

A0) Fratres.] Hoc caput Amphilochio asserit ms. 
codex Gr:cus, quo usus est Gerardus Vossius, et 
voeat « Comparationem ac similitudinem sanctorum 
Patrum Basilii et Ephrzem Syri. » Premiuit eam 
Vossius ante opera Ephrzem. Quedam hoc capite 
Conteuta etiam ipse Ephreem describit in encomiosaq- 
eti Basilii. 

(91) Rogabat revelari sibi.] Vide Delrio nostrum, 
tom. II Disquis. Magic., lib. tv, cap. 1, qusstione 5, 
Sect. 1, ubi agit, An revelatio & Deo peti possit. 

(52) Sacrarium.] Alia versio, presbyterium. Grace 
est, ἱερατεῖον. 

(55) In sanctum tribunal.]Grzce : εἰς τὸ ἅγιον βῆμα. 
Erat βῆμᾳ certus locus in templis antiquorum juxta 
altare. Vide Onomasticon. 

(54) Et faciens metanoeam.| Graece, xai ποιήσας 
μετάνοιαν. Alia versio: et gentiffectens. Recte expres- 
8it pbrasim Grzcam istius $zculi, quo βαλεῖν μετάνοιαν 
erat « genuflectere, honoris causa ad alicujus pedes 
8e abjicere, el venerabundo animo V rosternere, be- 
nedictionem petere. » Occurrit in Vita sancti Chry- 
Sostomi, quam citat Joannes Damascenus orat. 1, de 
Imagin. βαλὼν μετάνοιαν τῷ Ἰωάννη. Joanni venerabun- 
dus ad pedes accidens. Ubi non recte Franciscus Zi- 
nus verterat : Joanni desiderium íinjiciens. Vide Ja- 
cobum Billium, ad locum citatum Damasceni. 

(53) Post míssas.] Alia versio : post ministrationem. 
Grzce μετὰ τὴν λειτονργίαν. 

(56) Osculum.] Alia versio, salutationem. Utrum- 
que verum fuit. Nam osculo se salutabant. Ipse 
Ephram in Panegyrico in laudem Basilii in hac ipsa 
ἴθ: « Cumque me apprehendisset, sancto suo osculo 
consalutavit., 

(57) Grace.] Baronius, 
Damasi papze 4, Valentinianiet Valentis impp. 7. « Ad- 
dunt, inquit, nonnulli tunc temporis sanctum Basi- 


DE VITIS PATRUM 1.IBER PRIMUS. 
ἐφεῖται ἀρχιερεῖ, χατὰ τὸν x κανόνα τῆς Α lium eam Eplrzm fuisse gratiam impertitum, ut 


Greece dicta intelligeret, atque Gr»ce pariter loque- 
retur. Sed quoniam nihil de his ipse Epbrezm, qui 
testatur sibi Basilium per interpretem esse locutum, 
libentius dicere preetermittimus, pauciora potius re- 
ferre contenti, quz omni sunt fide munita, atque ac- 
ceptatione dignissima, quam plura veritate nutantia 
inculcare. » Hactenus Baronius. 

Historia tamen hec, que lic Amphilochii aucto- 
ris nomine cireumfertur, habetur etiam in Menologio 
Greco ms. quod est apud cardinalem Cremonensem, 
inter Vitas a Basilio imp. (quem vir laudat synodus) 
eum suis iconibus collectas, ubi ita habes : « Atque 
ut magis etiam mortalibus prodesse posset (Ephrzein) 
cum Cesaream venisset, a Basilio Magno creatus 
presbyter, repente linguam Grzxcam (eujus erat, αἱ 

omo media Syria natus, prorsus rudis et expers) 
callere coepit. » Qua ex manuscripto citata habes 
spud Gerardum Vosium initio tomi 1 Operum sancti 
plirzem. 

(58) Presbuterum.] ldem testatur jam proxime εἶ» 
tatum Menologium. Sozomenus tamen, libro mi, 
cap. 2, narrat. Ephrzem in ordine clericali ad diaco- 
natum solum elatum. 

Atque hactenus Vita sancti Basilii, uti eam Roma 
ex congregatione Oratorii accepi, interprete Urso, 
S. R. E. subdiacono. Quis plane convenit cum ea 
qua hactenus barbaro et rudi stylo, incerto inter- 
prete, in Vitis Patrum est divulgata. Nisi quod iu ea 
in line addatur seu interseratur historia, de Joseph 
Hebreo medico, et morie Basilii, que hic deest. ín 
liac contra habes caput ὅ, Quomodo Basilius An:io- 
chiam pervenerit , οἱ Libanii discipulos instruzerit, 
167 quod caput deest ín Vitis Patrum, ut appareat 
Vitam hanc olim per varia fragmenta descriptam et 
translatam. : 

Integram Vitam Basilii Gr»ce scriptam, et Amphi- 
lochii nomine insignitam , accepi Parisiis ex Biblio- 
theca regia, quam Jam olim vertit nescio quis, cujus 


C interpretationem babeo ex Codice Marchianensi ve- 


D 


tustissimo, qux» stylo convenit cum ea quz in Vitis 
Patrum est, rudem plane et impolitam. In Greco ta- 
men exemplari caput unum est, De miraculo Basilii 
in Petrum fratrem suum et ejus uxorem, quod etiam in 
illa versione deest. 
Greca hzc Vita, et Latina vetus innominati inter- 
retis versio, continet hsec preterea capita, quae et 
in hac Vita Basilii, interprete Urso, et in illa quae in 
Vitis Patrum hactenus fuit, desunt : De mystica reve- 
latione et morte Apostate Juliani. ltem, De scriptura, 
quam mulierculae fecit, Ad hac, Quomodo Spiritus 
sancti adventum vidit, εἰ de quodam diacono, et Liba- 
nio Sophista. Przterea, De quibusdam gentilibus, e 
interpretatione Bexaemeri. Deinde, Quomodo ductus 
est Antiochiam, et de filio Valentis. Denique, Dc Va- 
lente Deo odibili, seu aperlione ecclesie in Nicea. 
Surius offensus impolitia veteris versionis, quam 
manuscriptam integram habuit, excepto capite 81} 
dicto, De Petro fratre Basilii, eam stylo Latiniore 
reformavit, et tomo suo primo de Vitis sanctorum 
1 Januarii inseruit. Sed quia ipsi exemplar Graecum 


tomo tv, anno Chris 370 — defuit, dum insistit confragosis veteris versionis vesti- 


iis, non potuit non subinde cespitare. Sed alias hae 
e re accuratius. 


FEBAUABII I. 


VITA SANCTI EPHRUEM «c SYRI, 


DIACONI EDESSA (2), 
AUCTORE GRJECO INCERTO (3), INTERPRETE GERARDO VOSSIO (5). 


CAPUT PRIMUM.— Sanctus hic Pater noster Ephrzem, A dienti jam ei in locum, et pertranseunti portam οἰ να 


ex Oriente oriundus, Syrus genere, piis parentibus 
natus in Edessa (δ). Vixit temporibus Constantini 
Magni regis, et aliorum qui post ipsum regnarunt. 
Abstineps a puero ab omni re mala. Cujus parentes 
eo adhuc puero, per somnium videlicet visionem con- 
spexerunt, quod ex ore ipsius Ephrzm vitis adscen- 
deret (0) valde ftugifera, qux excrescebat, et reple- 
bat omnem sub ccelo regionem : veniebantque cuncta 
volatilia coeli, et comedebant de fructu vitis, et pre- 
ter qux& comedebant, adhuc superabat fructus. Hic 
ab ztate jurenili eremum incoluit, compunctionis sibi 
abyssum vindicans, per quam et divinam Spiritus 
sancti gratiam suscepit., 

Ca». 1I. — De quo, quidam divino afflatus spiritu, 
per somnium vidit virum terribilem, tenentem charte 
volumen, et interrogabat : Quis, putas , accipere et 
eustodiro illud poterit? factaque est vox ad eum: 
Nullus alius, nisi Ephrzm servus meus. Quo quidem 
astante, et os aperiente, illudque devorante, illico 
fons sermonum a Deo proficiscentium seaturiit, com- 
punctione et poenitentia plenus, tiusorem commemo- 
rans judicii, et secundi cum majestate adventus uni- 
versorum Regis et Domini Jesu Christi, veri Dei 
nostri, ut reddat unicuique secundum opera sua 
(Matth. xvi; Rom. 1). Preterea etiam divinorum 
dogmatum rectitudinem ae veritatem libris mandavit. 

Car. lll. — Alius autem quidam sanctorum senum, 
rursus in visione vidit angelorum agmina (7) ex ccelis 
divino jussu descendentia, et in manibus caput, id 


est volumen intus et extra conscriptum tenentia, Et C 


dicebant inter &e : Cui debet liber iste commituü? Et 
alius quidem hunc, et alii alios nomipnababt. Alii au- 
tem responderunt dicentes : Vere sancti et justi sunt 
isti : verumtamen nemini hoc volumen credi poterit, 
nisi Ephrem miti et humili corde. Viditque senex 
quod sancto Ephrem tradidissent 1688 caput. Et 
surgens mane, audivit ex ore ipsius aptissimos pro 
aliorum instructione sermones, omnis compunetionis 
et timoris divini, velut ex fonte aliquo scaturiente, 
profluentes. Et agnovit senex, a Spiritu sancto iila 
. Suggeri, qua ex illius ore manabant. 

Cap. 1V. — Captus est autem desiderio sanctus bic 
Pater noster Ephrem visends Édessenorum urbis 
(8), oravitque Deum dicens : Domine Jesu Christe, 


dignare me videre civitatem illam, et cum ingrediar, D 


obviam mihi habere merear hominem ejusmodi, qui 
ipeeum a Scriptura sermonem ezordiatur. Et ingre- 


tatis, occurrit mulier (9), qua in civitate erat mere- 
trix : quam aspiciens servus Dei Ephraem , indolvit, 
sic secum loquens : Domine Jesu Christe, de- 
spexisti preces servi tui Ephrem; quo pacto enim 
hec de Scriptura mecum disserat? Substitit autem 
meretrix intuens illum. Ad quam sanetus : Dic 
mihi, puella, quid subsistis!, et ita intentis jn me in- 
tueris oculis? Cui respondens meretrix, ait ad eum: 
Intueor te, quia ego mulier ex te viro sumpta sum. 
Tu autem ne me intuearis, sed terram ex qua tu vir 
sumptus es. Qux: cum audiret servus Dei Ephrzem, 
suspexit, et glorificavit Deum, qui talem ei sapien- 
tiam dederat, ut ejusmodi ab ipsa responsum accipe- 
ret. Et cognovit suam a Deo nequaquam fuisse epre- 
tam orationem. Veniensque in urbem, diversatus est ibi. 

Cap. V. — Casu autem juxta ejus hospitium alia 
meretrix (10) habitabat : qus, cum ille per complu- 
res dies in urbe commoraretur, dixit ad eum : Bene- ' 
die, domine abbas. Et fixis oculis fenestram intuens, 
vidit illam prospicientem , sitque ad eam ; Deus 
benedicat tibi. Ad quem illa : Quid tuo deest septo 
atque domicilio? Cui sanctus : Tres lapides et argilla 
modica, ut fenestra obsiruatur, per quam prospicis. 
Cui ipsa respondit, dicens : Cum primum te alloquor, 
rejicis me, ego dormire tecum cupio, et tu vel a col- 
locutione me excludis? Respondens autem illi servus 
Dei Ephraem, ait : Si mecum dormire velis, veni quo- 
dixero tibi, ut ibi simul dormiamus. Ad quem mere- 
trix : Die mihi, inquit, locum, et veniam. Et sanctus 
ad illam : Si condormire mihi cupias, non poteris alio 
in loco, nisi in urbe media. Respondens autem illa, 
dixit ad illum : Et non erubescimus conspectum bho- 
minum? Et respondens magnus Ephrzm, dixit οἱ : 
Si homines erubescimus, multo magis Deum erube- 


'scere simul et timere oportebit, qui novit etiam oc- 


eulta hominum, quoniam ipse est, qui veniet jndica- 
turus mundum, et redditurus unicuique secundum 
opera sua (Rom. τ). H»c audiens meretrix, compun- 
cta est ex verbis illius ; et accedens procidit ante 
pedes ejus, plorans, dicensque : Serve Dei, deduc 
ie in viam salutis, ut a multis meis malis operibus- 
que improbis liberer. Sanctus autem senex multis 
eam adumonens ex sacra Scriptura , conürmansque 
illius peenitentiam, misit ipsam in monasterium, et 
salvavit ejus animate ex coeno flagitiorum. 

Car. VI. — Et discedens a civitate illa, venit Cie- 
sarean Cappadociz, ubi ingressus templum, reperit 


925 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. $21 
sanctum Basilium arehiepiscopum concionantem ad A mus istud hie agero, [Β tanta hominum pesesentia ἢ 


populum, et ccepit magna voce beatissimus Ephrzem 
predicare eum. Dicebant autem quidam de turba : 
Quis est iste peregrinus , qui sic laudat episcopum ; 
quippe adplatur ipsi potius , ut. aliquid ef largiatus. 
Petacta eutem jam concione, ait Basilius : Accersite 
ad me hominem, qui Ínsistebat laudando me. Et 
accersito eo, dicit ipsi : Quid ita igstanter vocifera- 
baris laudando me, domine Ephrem? Respondens 
autem sanctus senex, dixit : Ideo perseverabam cla- 
mando, et laudando te, quia aspiciebam immacula- 
tam columbam (11) stantem in humero tuo dextero, 
et iu aures tibi suggerentem qux populo concionaba- 
Tis. Magnus autem Basilies Spiritu sancto plenus, 
ipsum agnovit, et dixit ad eum: Tu ne Ephrzm es 


nonne nos pudet? Et ait ad illam : Si homines eru- , 
bescis, qusnto magis erubescere oportet Deum, ab- 
scondita tenebrarum redarguentem (/ Cor. 1v). At 
Hla confusa, re infecta abijl, nihil perfigere eym illo 
valens, et ne ad iram quidem eum concitare. 

CaP, VIil.— 3 69 Atqueista sunt certamina. Magni 
Ephrem. Vit enim erat clemens ac patiens, man- 
suetus, purus ac simplex, ju. cggpigipne divina velut 
omui luco carens, secundum quod scriptum est 
(Job. 1), demissus atque modestus, humilis el com- 
punciiope plenus, supra tidem ; ut etjam ipso Jaeen- 
te, vel ex solo aspectu (15) intuentes jpsum decere 
videretur. Totus precibus ad Deum fyudendis jnten- 
tus erat. Hic igitur sanctus pater nosler, post vitam 


Byrus? Vere quemadmodum intellexi, sic et in te B bene beateque peractam, et cum se exemplum divinae 


eomperi, quietis amator. Scriptum habetur in pro. 
pheta Pa vid : Ephrzm fortítudo capitis mei (Ps. rix, 
cvi). Nam. mansuetudo tua atque clementia, et sim- 
plicitas clara est, velut lumen apparens omnibus. 
Ca». ViI.—Alibi rursus transeunte sancto Ephrzem, 
fraudalenter accessit ad ipsum meretrix (12), quz 
«ssentatorre eum ad turpem pertrahere nitebatur 
commiístionem ; sin minus, saltem ut ad iudignationem 
ipsum commoveret, quod nemo unquam illum vidis- 
861 iratum. Qui dixit ad illam: Sequere me. Cum 
autem jam appropinquaret ad locum a magna civi- 
tatis turba frequentatum, dixit ad eam : Isto in. loco 
veni, faciamus uti cupis (Pelag., libello x, n. 21). At 
fila videns turbam, dicit ad eum: Quomodo poteri- 


virtutis exlibuisset, plurimosque sagcte doelrius 
sermones exposuissel, praesciug sui obitus, compQ- 
suit testamentum ad discipulos, e$ quogcunque mo- 
nachos, de futuris eos commonefaciens , et sic mo- 
dicum segrotans, quieviLin Domino, a mosacbis ereui 
sepuliure traditus. Precibus igitur et intercessione 
sancti Eplirzm, dignetur et nog peccatores Chiistus 
Deus noster facere imitatores diving viig ipsius, 
per quam consequi possimus misericordiam, et re- 
missionem peccatorum nostrorum, in qug collap i 
sumus. Quoniam ipsi Christo et Deo noslro cogveujt 
omnis honor et adoratio, cum Patre, δὲ δορί ac 
vivifico Spiritu, in sa«cula seculorum. Amen. 


ROSWEVDI NOTATIO. 


ri: «Sancti Ephrem Edessenze Ecclesie diaconi, 
qui post multos labores pro fide Christi susceptos, 
sub Valente imperatore sanetitate el doctrina conspi- 
jus quievit in. Domino. » Menologium Gr.cenm, 18 
anuari! : « Natalis sancti Patris reverendissimi 
Ephrzem Syti, ex patria. Edessa, in cujus laudem 
&xstat sermo saneti Gregorii Nysseni. » Ejusdeii 
4odem die breve in Meusis habes elogium. 

(2) Diaconi Edessa.) lia Hierenymus Catalogo ik- 
Justrium Ecclesie. Scriptorum, c. 115 : « Ephrem 
Kdessens Ecclesie diaconus, multa Syro sermone 
£Quposuit; ei ad sapelam yenit claritudinem, ut 

0sl lectionem SceripIurarum publice in quibusdam 

cclesiis ejus scripta recitentur. Legi ejus de Spiritu 
sancto Grzcum volumen, quod quidam de Syriaca 
lingua verterast, et acumen sublimis ingenii euam in 
trauslatione cognovi. Dccessi) sub Valente Principe.» 
Palladius quoque, cap. 104 Lausiace histori:x dia- 
egonum Ecclesie Edessene vocat. 


(9) Graco incerto.] Inventa est hec. Vita Romo in D 


velustissumis Mss. Grxcis Vaticanis et aliis angnyma; 
nisi quod in vetustissimo manuscripto Greco Cod. 
Bibliothec. Crypte fer., sub liti. x1, ejusmodi inseri- 
ptio reperitur : περὶ τοῦ Κυρεῦ "Egpoup. ἴσ. τοῦ 
δλμφὰοχίον ἐπισχόκον. De Domno Ephrem, forte, Àm- 
plilochii episcopi. 
" Mabes egregium Éplhirem encomium a Gregorio 
iNysseno Grace eonscrípium, Gerardo Vossio ínter- 
prete, inter Opera Ephraim, ei jn posuema Nysseal 
editione : qui teslatur, ex variis scriptis Epbram 
Itam ejus se conciunasse, et sedula instar apis, ex 
plurimis Reribus favum spiritualem confecisse. Meta- 
hrastes quoque vitam Kplrsem conscripsii, quam 
babet Lipomanus Lomo V de V.tis sanciorup, et $u- 
rius toiuo I. De Ephrzm quoque Vincentius, in Spec, 


4) bpnrem.] Martyrologium Romanum, 1 Februa- (7 bistorial. lib. xiv, eap. 86; Antoninus, part. ti, tit. 
p 


ix, cap. ᾧ, 84 e£ 2. Petrus episcopus Equilinus in 
£atalogo sanctorum, lib. i, cap. 70, qui sua. de- 
sumpserunt ex Vita sancti Basilii per Ampbilochium, 
qua in ejus Vita pr::cedente habes cap. 11. 

(4) Gerardo Vossio.| ' Fuit hic doctor Theologus, 
prepositus Tungrensis, paria Borchloniss, e comi- 

tu Lossensi, dicecesis Leodiensis, Qui multis annis 
Roma vixit, et varia Patrum Opera e Gracia iu La- 
tinum deduxit. Quorum, qui volet, Catalogum répe- 
riet in fiue tomi ll] Operum B. P. N. Ephrsem. 

Natus in Edessa.] lta etiam Metapbrastes, Sa» 
zomenus, libro in, eap. 15, Nisibi n«tum ait : Ὃς ἐχ 
Νισιδῆς ὧν, τῶν τῇδε ἐπιχωρίων τὸ γένος εἶχεν : ἃ Qui 
Nisibi natus, genus ex illus urbis indigenis ἀπχὶϊ. » 

(6) Vitis ascenderet.] Eamdem visionem habes as- 
sertore Gregorio Nysseno in eucomio sancti Ephrem, 
et Metaphraste in ejus γῆ, et Menologio rco 
Manuscripio cardinalis Crenioneasis, capite ultimo 
w»cedentis Vitz citato. 

(7) Angelorum agmina.] Et hujus visionis asserto- 
yem habes Nyssenum jam citatum, et Metaphr. 

(8) Visendos: Edesseuorum urbte.| Non ex novitate 
quadam, Sed desiderio invisendi ige& asncia, et hau. 
riendi aliquam utilitatem ex cogsortio sapieptum, ej 
ssm qeeque aliis impártiendi. Nyssenus supra : 
4 Hisce vero de causis 60 €oncessit, ut loca ibl sanctá 
inviseret, tum ut &apigniem aluuem conveoirei vi- 
rum ac cognitionis ipse fructum vel capere, rel 
aliis ptzberet. » £oanimo Eplirzem properasse Edes- 
“ "βίοι euam Meta δ Win s e 

ccurrit. qulier.] Badem habes spud Grego- 

rium Nyssenum jn encogit | ἱ 
Meran enun 953urlj Ephrem, iiem apud 
. (10) Alia moretriz.] Hane historiam, opinor, respi- 
£it Gregerius Nyseonus ia oneouio sque Epbrem, 


225 
duy) $it : « Ex impudica pudicam, ex lasciva 
éx Ingemata puram castamque feddídit. » Tota est 
apud Metaphrastem, υδὲ quod hie est 4e acpto, ibi 
«8i (uA cibo. 

(11) Immaculatam columbgm.] Idem narrat Grego- 
rius Nysseuus in. encomio Ephrzm, et habes etiam 
apud Metsphrastem. . . 

Sienile babes jin Vita sancti Gregori! 3pud Joan- 
nem D aconumn, libroiv, cap. 69, ubi Petrus Diago- 
nus, qui sancti Gregorii lamifiarissimus fuit, varrat, 
quod « super eaput (Gregorii) ipee Spiritum sancteas 


αν um am 


Darcos “.-. 


YJTA SANTI SIMEONIS STYLITAE. 
, A in similitudi lumbze traetántis fregueutissime 
ravem, A in similitudine columbze  troetántis ῇ eut: » 


fic 


rspexisset. » Et sequenti. éeajíte Mt 

iaconus : « Hinc cst quod evosueludinsliter Spiritus 
$gauctus in speeie columlke super scribentis Gregorii 
caput depingitur, » ] 

(12) Merctriz.] Idem babes infra, fibro v De Vitis 
Patrum; apud Pelsgiumn, libello x, ἃ. 24. 

(42) Vel ez solo aspectu] Nyssenps, supra : s Aspe- 
eiusque ejus angelicus sufficiens erat, qui per se 
absque ulla orstioue intuentes ad cominiserat. onem 
pereoveret, ὃ 


J8AWNUABII V. 


. VITA SANCTI SIMEONIS », 


STYHTJEG, 
AUCTORE ANTONIO (3) EJUS DIECIPULO. 


CaPuT 4)u.0u. 8.7 () Sancius Simeon ex utero ma- B £t die quinta egrediens abbas Timotheus, interro- 


tris suz glecius est 4 Domino, et meditabatur parere 
et placere illi : erat autem isti pater Susocior (4) no- 
mine, et nuJrjebatur 3 parentibus suis. Qui cum factus 
fuisset annorum tredecim, pascebat oves patris sui; 
et videns ecclesiam (5), relictis pecoribus, ingressus 
eBb, audivilque Apostolum ibi legi. Interrogansque 
unum seniorem, aij : Domine, quid est istud quod 
legitur ? senex respopdet ei : Pro substantia anime ut 
gisest homo timere Deum ,ex foto corde, et ex tota 
qpeote sua (Lyce x). Dixit beatus Simeon : Quid est 
timere Deum ? Dixjt ei senior : Quare me flagitas, 
fili? Et ille : Quasi Deum, jnquit, interrogo te. lsta 
enim quz a ie sudio, discere volo, quia ignarus sum 
eX siulius. Respondit ej senior : Si quis jejunaverit 


gavit eum, dicens : unde es, filif aut quos parentes 
habes qui sic afflictus es? aut quod est nomen tuum), 
ne forte aliquid mali gesseris, aut forsitan servus sis, 
et dominum tuum fugias? Tunc beatus Simeon cuin, 
lacrymis dixit : Nequaquam, domine, sed opto ul . 
sim servus Dei, si ipse voluerit, quia volo servare 
animam meam perditam. Jube ergo me introire in 
monasterium, et omnibus deservire; noli me foris 
diutius dimittere. Tunc appreheusa manu ejus, in- 
troduxit eum abbas in monasterium, diceps fratri- 
bus : Filioli mei, ecce trado vobis istum fratrem, 
docete eum capones monasterii. Fecit autem in mg- 
wasiério quasi menses quatuor, servienà omnibus 
sine querela, in quibus Psalterium ex integro memo- 


jugiter, et obsecrajiones fecerit per momenta, et hu- C rie commendavit, quotidie percipiens cibum divj- 


ailiaverit sejpspm ompi homipi, et nom dilexerit au- 
rum, negue parentes, peque vestimenta, neque pos- 
sessiones, et honorat patrem et matrem, et sacerdo- 
tes Dei prosequitur, bic hxreditabit regnum zternum; 
et qui econtrario ista non custodit, bic aredilabit 
fenebras exteriores, guas paravit Deus diabolo et 4η- 
gelis ejus (Mauh. xxi, xxv). 151a omnia, fili, in mpg- 
nasterio exaggerantur. Audiens ἔφα beatug Simeon, 
cecidit ad pedes ejus, dicens ; Tu es pater meys et 
Jualer mea, et doctor operum bouoruim, et dux ad 
regna coelorum. Tu enim acquisistli animam meam, 
qua jam mergebatur in perditiopem. Domigus reddat 
libi vjcissitudipem pro anima mea. lgia suut enim 
gus zoiücant. ΕΖ aute jam) nunc vadam, sicyt 


num. Cibum vero quem simul cum fratribus accipie- 
bat, tacite pauperibus erogabat, non sollicjtus de 
erastino. Kratres ergo ad vesperam, ille vero septimo 
die cibum sumebat. 

Ca». IIl.—Una autem dierum ingressus ad püteum 
auam haurire, sumpsit funem de situla, unde fra- 
tres aquam hauriebant, et involvit eum toti. corpori 
$u0 nudo a renibus usque ad collum; et ingressug, 
dicit fratribus : Exivi haurire aquam, et nou inveni 
funem in situla. Et illi dixerunt : Tace, frater, ne 
forie agnoscat abbas, quousque tempus pretereaj. 
Putrefactum est autem corpus ejus de obligajone qt 
asperitate funis, quia 17 ] secabat eum usque ad 
0$-a ; ingressus est enim in carnem ita, ut vix appa- 


docojsU, in monasterium, ubi Deus voluerit : et fiat D reret. Quadam) autem die exeuntes aliqui de fratrj- 


yeluntas ejus jp me, Dixi illi senior; Fili, priusquam 
ingrediaris monasieruum, andi que dico. Tribnjatio- 
Bem habiturys φῇ; nocesse em epim te servire et 
vigilare io pudilqjo, ej indesipegter spstinerg mala : 
et iterum conMortondus es, vas pretiosum Deo. 

Cap. 1j, — statim exjens beatus Simon de ecc]e- 
813, ibat ip meuasterjum sancli Tigotbei (6) magui- 
Bic) viri (7) ; οὶ procidens ante ores monasterii, jace- 
bet per dies quinque aom mandpcans negue bibeos. 


bus, invenergat eum cibum suum doptem pauperj- 
bus; et regressi, dixerynt abbati : unde nobis ad- 
duxisti bominem js&tum? Nop possumus ab;iipere 
sicut ille; de Dominica euim in Domjpieam jejunal, 
cibos quos accipit pauperibus erugat: sed ej fetor 
gravissimus egreditur de corpore ejus, ita. gg nullus 
juxta eum stare possil ; et cum ambulat, vermes ge 
corpore ejus cadunt, lectusque ejus plenus esf ver- 
mibus. Tuoc exiens abbas invenit siéut illi dixgrpap; 


521 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


$28 


cui eit : Fili, quid est quod dicunt fratres de te? Non A Ομ». V. — Post hsc egressus occulte, pergit non 


tibi sufflcit jejunare sicut nos? An non audivisti 
Evangelium, de doctoribus dicens (Math. x), quia 
non est discipulus super magistrum : erit autem om- 
nis perfectus , si sit sicut doctor ejus? dic mihi, 
fiti, fetor iste unde procedit?, Stans beatus Simeon, 
niliil respondit. Et iratus abbas, jussit eum spoliari, 
et invenerunt funem circa corpus ejus, ita ut nihil 
pareret de eo nisi summitas tantum. Exclamans au- 
tem abbas voce magna, dixit : unde nobis advenit iste 
homo, destruere volens regulam monasterii ἢ Rogo 
ergo le, discede hinc, et perge quo vis : cum multo 
tamen dolore et labore tulerunt a corpore ejus funem, 
de quo erat involutus, una cum carne ejus putrida. 
Facientes autem illi studium per multos dies, sana- 
verunt eum. 


Car. IV.—SNanatus autem post hac, exivit de mo- 
nasterio , nullo sciente; et ingressus, est. puteum 
desertum, ubi non erat aqua, non longe a inonasterio, 
ubi immundi spiritus inhabitabant. Et ipsa nocte re- 
velatum est abbati quod multitudo populorum circum- 
darent monasterium suum cum fustibus et gladiis, 
dicentes : Da nobis servum Dei Simeonem, Timothee. 
Sin autem, incendemus te cum monasterio tuo, quo- 
niam exasperasti hominem justum. Qui evigilans, 
&it fratribus: Filioli mei , visionem vidi, et multum 
turbatus sum in ea. Et in alia nocte vidit multitudi- 
nem virorum fortium astantium οἱ dicentium ei : Da 
Dobis servum Dei Simeonem ; dilectus est enim Deo 
et angelis; quare illum vexasti? major te est apud 
Deum; omnes enim abgeli contristantur propter 
Mum. [psun autem przponere habet Deus in mundo, 
its ut per illum multa signa fiant, qualia nemo fe- 
cit. Tunc exsurgens abbas, cum magno timore dixit 
fratribus : Requirite mibi hominem illum, et adducite 
in hunc locum, ne forte omnes moriamur propter il- 
lum. Vere enim sanctus Dei est; mirabilia enim 
magna vidi et audivi de illo. Tunc omnes monachi 
exierunt eum quasrere,et omnia perlustrantes et 
non invenientes , renuntiaverunt abbati dicentes : 
Nullum locum reliquimus, ubi eum non quasissemus, 
nisi tantam in deserto puteo. Hespondit abbas: 
Rogo vos, fratres, ite ad perquirendum eum , sed et 
ego vadam vobiscum. Vere sanctus et servus Dei 
est. ELsumens secum quinque ex illis, venit ad pu- 


longe a monasterio, ibique multo tempore fuit, saedi- 
flcavítque sibi clausuram ex lapide sicco (8), ibique 


- fuit annos tres, et veniebant ad eum multi ad oratio- 


nem. Deinde fecit columnellam cubitorum quatuor, 
stetitque in ea annos quatuor. Crescebat autem de 
eo fama sancta per orbem terre, et faciunt ei colum- 
nam habentem cubitos duodecim, et stetit in ea 
annos duodecim. Rursumque fecerunt columnam cu- 
bitorum viginti, stetitque in ea annos duodecim. Tanc 
congregati sunt omues habitatores loci illius, et edifi- 
caverunt juxta ipsam columnam basilicas duas, et 
columnam cubitorum triginta, et super ipsam stetit 
anuos quatuor, et coepit virtutes facere. Multi lan- 
guidi veniebant ad eum, et daemonia habentes, et cu- 


B rabat eos: czci visum recipiebant, debilium manus 


restituebantur, surdi auditum recipiebant, leprosi 
mundabantur. Multas hic gentes inclinavit ad fidem 
Christianam , id est, Sarracenos, Persas, Ármacenos 
(9) et Laotos (10), similiter et Allophylos. Audien- 
tesque de eo et de virtutibus ejus , conveniebant et 
adorabant eum. 

Car. Vl.—Tunc invidus diabolus transformavit se 
in speciem angeli, fulgens in splendore cum equis 
igneis. Et currus igneus apparuit juxta columnam, 
ubi stabat beatus Simeon, 1779 illuxitque cum ful- 
gore ct splendore quasi specie Angeli fulgens. 
Et dixit diabolus blandis sermonibus : Simeon, 
audi verba mea, quse tibi Dominus mandavit. Misit 
me angelum suum cum curru igneo et equis igneis, ut 


C rapiam te, quomodo rapui Kliam [!V Reg. n). Tem- 


pus tuum jam est. Et tu similiter ascende jam me- 
cum in currum, quia Dominus coli et terrz trans- 
misit hunc. Ascendamus pariter in coelos, ut videant 
te angeli et archangeli cum Maria matre Domini, 
cum apostolis et Martyribus, confessoribus et 
prophetis , quia gaudent videre te, ut ores Do- 
minum qui te fecit adimaginem suam. Etiam locutus 
gum tibi, ne tardes ascendere. Simeon completa ora- 
tione, dixit : Domine, vis rapere me peccatorem in 
colum? Et elevans dexterum pedem ut ascenderet 
in currum, levavit dexteram manum , et fecit. signa- 
culum Christi. Cum signum crucis fecisset, continuo 
diabolus nusquam comparuit, cum argumento suo 
evanuit sicut pulvis ante faciem venti. Tunc intellexit 


teum. Et faciens orationem, descendit cum fratribus D Simeon artem esse diaboli. 


in puteum. Vidensque illum beatus Simeon , coepit 
rogare, dicens : Rogo vos, servi Dei, dimittite me 
una hora, ut. reddam spiritum meum; adhuc enim 
inodicum, deficiens est. Valde autem fatigatur anima 
1168, quoniam exasperavi Dominum. Dixitque δὰ il- 
lum abbas : Veni, serve Dei, ut deducamus te in 
monasterium; cognovi enim de te quia servus Dei es. 
Ilio vero nolente, adducant eum viad monasterium, et 
omnes prosternunt se ad pedes ejus, flentes et dicentes : 
Peccavimus in te, famule Dei, indulge nobis. Beatus 
autem Simeon gemebat, dicens : Quare gravatis in- 
felicem et peccatorem ? Vos autem estis servi Dei et 
Patres. Stetit autem ibi quasi annum unum. 


Cap. VI [.— Reversus ergo in se, dixit pedi suo : Non 
reverteris retrorsum hinc, sed stabis hic usque ad 
obitum meum, donec accersiat Dominus me peecato- 
rem. Interea diabolus in frigore apposuit vulnus 
super femur ejus, et putrefactum est ita ut multi- 
tudo vermium scatescens de eo, descenderet de cor- 
pore ejus, decurrebatque de pedibus ejus in colum- 
nam, et de columna in terram. Anno autem integro 
stetit, in columna super unum pedem. Quidam autem 
juvenis astitit ei, Antonius nomine, qui vidit et scri- 
psit haec. Juxta preceptum illias colligebat vermes, 
qui cadebant ad terram, porrigebatque illi sursum. 
At ille ponebat eos sibi in ipso vulnere, ad similitu- 


92) 


VITA SANCTI SIMEONIS STYLIT &. 


$50 


diuem justi Job, dicens : Menducate quod vobis Do- A impiorum mergis in perditionem, qui duos leones 


minus dedit, 

Cxp. VItI. — Audiens autem  Basilicus rex Sara- 
cenorum (11) famam ejua, venit ad eum. Videns au- 
tem illum stantem sursum el orantem, subito cecidit 
vermis de corpore ejus. At ille currens apprehendit 
tum in fide, et posuit super oculos suos(12). Et vi- 
dens Simeon, ait : Quarc hoc fecisti, vir illusiis, et 
me gravasti; vermis est enim de ccrpore meo pu- 
trido. Et cum hac audisset rex Basilicus, aperiens 
manum susm, invenit margaritam pretiosissimam. 
Et dixit ad beatum Simeouem: Non est vermis 
putridus, sed margarita pretiosissima ; cui ille 
respondit : Homo, secundum fidem tuam dita 
est. tibi, et benedicitur in manibus tuis omnibus die- 


humiliasti, et fortia Chaldzorum incendia mitigasti 
servis tuis (Dan. vi), qui Eliam corvis deferentibus 
escam pavisti (111 Reg. xvi), suseipe animam ejus 
in pace, et colloca eam in locum patrum sanctoruin, 
quia tibi est potestas in szecula szeculorum. 

Ca». X. — Post hos vero dies rursum fecerunt ei 
columnam habentem cubitos quadraginta, et 173 
Stetit super ipsam annos sedecim usque ad obitumn 
suum. In quo tempore draco grandis nimis babitabat 
juxta eum in partibus Aquilonis, unde nec herba 
ibidem nascebatur , cui etiam intravit lignum in 
oculo dextero. Et ecce quadam die veniebat cx cus 
ille draco, et trahens se applicuit ad habitaculum in 
quo vir Dei morabatur, tolus in gyrum se compli- 


bus vitz tu. Et ita ingressus est homo ille plenus p eans, quasi veniam posceus, humiliatoque capite ja- 


fide. 

Cap. ΙΧ. — Post. multum vero temporis, audiens 
mater (15) ejus. famam de eo, venit videre eum; 
sed prohibita est videre eum,quia loeum -illum 
mulier non ingrediebatur (14). Cum autem audisset 
beatus Simeon vocem matris sux, dixit ei : Sustine, 
mater, modicum tempus, et simul nos videbi- 
mus, si Deus voluerit. At illa hzc audlens, flere 
exepit, δὲ rogare ut eum videret, et solutis crinibus, 
inerepabat eum, dicens : Fili, quare hoc fecisti ? 
pro utero quo te portavi, satiasti me luetu; pro la- 
eiatione qua te lactavi, dedisti mihi lacrymas ; pro 
osculo quo te osculata sum, dedisti mihi amaras cor- 
dis angustias; pro dolore et labore quem passa sum, 


cebat. Quem beato Simeone intuente, statim exivit 
de oculo ejus lignum habens cubitum unum. Videntes 
autem omnes, glorificaverunt Deum, tamen ab eo fu- 
gerunt propter metum. Sed bestia ipsa involvit se, et 
mansit in uno loco immobilis, quandiu omnis populus 
pertransiret. Deinde surgens, adoravit ostium mona- 
Blerii fere per duas horas, et sic reversa est in cubile 
suum, et neminem lzsit. 

Car. XI. — Mulier quadam sitiens nocte, venit ad 
hydriam aquam bibere, in qua erat parvulus serpens ; 
et bibens, deglutivit illum, et crevit in utero ejus. 
Sed mulii medici, et incantatores, et magi, adhiben- 
tes studium, nihil profecerunt. Post aliquod vero 
tempus adducitur ad sanctum Simeonem; at ille jussit 


imposuisti mihi &xvissimas plagas. Et tantum locuta (; eam poni in terram, et de aqua monasterii in os ejus 


est, ut nos omnes faceret flere. Audiens beatus Si- 
meon vocem genitricis suz, posuit faciem suam in 
mauus suas, et ploravit amare, mandavitque illi, 
dicens : Domina mater, quiesce modicum tempus, 
et videbimus nos in slterna requie. At illa coepit 
dicere : Per Christum qui te plasmavit, si est possi- 
bilitas videndi te, in tanto tempore alienum a me, 
permitte me videre te, aut si non, vel vocem tuam 
audiam, et statim moriar, quia pater tuus in tristitia 
propter te mortuus est. Et nunc ne in meipsa amaritu- 
dine perdas, fili. Hzec dicens, prs tristitia et planctu 
ín somnum conversa est: habebat autem tres dies 
ei tres noctes, non cessans deprecari eum. Tunc 
beatus Simeon oravit ad Dominum pro illa , et 
staüim reddidit spiritum. Colligentes vero corpu- 
seulum ejus, adduxerunt in conspectu ejus. Et ille 
flens, ait : Dominus suscipiat te ia gaudio, quia tribu- 
lata es propter me, et portasti me in utero mensibus 
novem, atque lactasti simul etiam et nutristi cum 1la- 
bore. Hec eo dicente, matris vultus sudabat, et 
corpus ejus commotum est, nobis omnibus inspicien- 
tibus. llle autem elevans oculos ad celum, dixit : Do- 
mine Deus virtutum,qui sedes super Cherubim, et scru- 
taris fundamenta abyssi, qui cognovisti Adam antequam 
esset,qui promisisti regni coslorum divitias diligentibus 
te, qui locutus es Moysi in rubo ignis (Exod. μι), qui 
benedixisti Abraham patrem nostrum (Gen. xxi), qui 
introducis in paradisum animas justorum, et animas 


PATROL. LX XJII 


mitti. Tunc exclamavit fortiter, et statim exivit de ore 
ejus serpens, cujus longitudo erat cubitorum trium. 
Eadem hora crepuit serpens, qui etiam ad multorum 
testimonium suspensus est ibi septem diebus. Et sana 
facta est mulier ex illa hora. 

Cap. XII. — Virtutes ejus quamvis alicujus facun- 
dia enumerare vix valeat, tamen prout sunt vires, 
omnino silentio eas tegi minime patiar. Factum est 
autem ut aqua in loco non inveniretur, et totus po- 
pulus periclitabatur, et omnia animalia prz: aqua 
penuria. Videns vero sanctus Simeon contritionem 
eorum, stetitad orationem. Circa decimam autem diei 
horam subito dirupta est terra, et factum est chaos 
magnum ab Orientali parte ipsius monasterii ; et in- 


D venta est quasi spelunca, inzstimabiliter multam ha- 


bens aquam. Tunc jussit fodi septem cubitis, et ex eo 
tempore superabundavit aqua, in illo loco usque in 
prsesentem diem. 

Quo in tempore expetentes quidam de longe ora- 
tionem ipsius et opera, meridiana hora diverterunt 
paululum ad umbraculum arboris propter zestum ad 
repausandum. Cumque sederent, ecce subito prze- 
gnans cerva preteribat secus illos, et dixerunt ad ii- 
lam : Per orationem sancti Simeonis te conjuramus : 
modicura sta, ut te comprehendamus. Qus stetit 
eadein hora. Apprehendentesque eam, oceiderunt, et 
comederunt partem aliquam ex ea. Statimque obmu- 


tuerunt, ei sic veniebant, sicut et cerva illa. Curren- 


11 


951 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 554 


tes autem, venerunt ad sanctum Simeonem, portantes Α tantibus in ea, qui etiam hunc feconeiliavit sibi : et 


corium ejus, et fecerunt ibi duos annos, el vix ali- 
quatido sanitstem recipere potuerunt. lniquum est 
enim peccatum eorum recitare. Corium autem cervase 
suspenderunt ibi ad testimonium multorum. 

Car. XIII. — Sed et pardus immanis erat in locis 
jllis, qui ét hominés et animalia interficiebat, et in 
gyro omhia vastabat. Venientes autem homines loci 
illius ad sanctum Simeonem, nuntiaverunt ei quod 
tanta ac talia mala pardus operaretur. Tunc sanctus 
Simeon jussit de terra vel de aqua monasterii aspergi 
]n illa loca. Et factum est. Exquirentes vero posimo- 
doni, invenerunt ipsum pardum jaceotem mortuum, 
et omnes gloríficaverunt Deum Simeonis. 

Cap. XIV. — Quemcunque tamen sanabat, przci- 


ego tinui ne subito occideret me; he ergo amplius 
fatigetis me humilem et pauperem. Et ita cum timore 
regressi sunt, nuntiantes omnia qu: viderant et au- 
dierant 

Cap. XVI. — Post paucos vero annos, factum est 
una die, hoc est, sexta Sabbati, et inclinavit se ad 
orationem, sustinens tres dies, id est, sexta, Sabbato, 
ei Dominico. Tunc ego pavefactus ascendi ad ipsum, 
et steti in conspectu ejus, dixique ad eum : Surge, 
domine, benedic nos, quoniam populus tres dies et 
tres noctes habet, exspectans benedictionem a te ; et 
non respondit mihi. Et rursus aio ad eum : Quare 
me contristas, domine, aut quid offendi? Supplico, 
miue mibi manum, aut forsitag jam a nobis migra- 


plebat illi, dicens : Vade in domum tuam, et honori- B sti? Et sentiens quod non loquebator mihi, cogita: i 


fica Deum qui te sanavit, et ne audeas dicere quod te 
Simeou curaverit, ne tibi subito deterius contingat : 
et ne przsutnas jurare per nomen Domini, quia grave 
peccatum esi ; sed in me humili et peccatore jora sive 
juste sive injuste (15). Quam ob causam omnes 
Orientales et barbarg gentes, quas sunt in illis regio- 
nibus, per eum jurant. 

Car. XV. — Latro quidam de Antiochia, qui no- 
1ninabatur Jonathas (16), multa mala faciens, cum ἃ 
multis persequeretur, nec posset se jam ab illis ab- 
&condere, quasi leo a facie multorum persequentium 
luglens, subito ingressus est monasterium ; et am- 
plexus eoluthnam sancti Simeonis, capit amarissime 
flere. Αἱ ille dixit ei : Quis es? aut unde venisti ho- 


ut nulli dicerem, quia timebam illum tangere. Et 
8tan$ quasi bora media, inclinavi me, et posui aurem 
meam ad auscultandum, et non erat flatus, nisi tan- 
tuin quasi odor multorum aromatum asceudebat de 
corpore ejus, et sic intellexi quia requievit in Domino. 
Et hebefactus, planxi awnarissime; et inclinang me, 
osculatus sum oculos ejus (18), et barbam complexus 
crinesque capitis ejus. Et inerepans dizi : Cui. me, 
domine, derelinquis? vel uhi requiram tuam aageli- 
eam doctrinam 1? Quale responsum reddam pre tef? 
aut cujus anima respiciat columnam sine te, et uon 
lugeat? Quale responsum reddam in(irmis, quaudo 
veniuat οἱ requirunt te hic, et non. inveniunt? Quid 
dicam, aut quid loquar ego humilis? Hodie video te, 


mo, aut cur bic introisti? At ille : Ego sum Jonathas C. crastina vero oopsidero ad dexteram sive ad sinl- 
latro, qui omnía raala fecj, veni bic ponitere. Ait stram, et non invenio té. Aut qua amictu operiom 
itaque sanctus Simeon : Talium est regnum colorum — columnam tuam? Heu me, quondo veniunt aliqui de 
(Matth; xix). Sed ne velis me tentare, ne iterum in- — longe quserenteg 6, et non inveniunt] Et prae multa 
veniaris in sceleribus ipsis quee reliquisti. δε illo — tristitia obdormivi. Statimque apparuit mihi, dicens : 
Juquente, ecce officiales (17) veniebant ab Antiochia, — Non derelinquam columnam hanc, nec locnm et mon- 
dicentes : Trade nobis inimicum et maleficum Jona- — tem bunc benedieium, in quo illuminatus sum; »ed 
than, ne subito commoveatur civitas in seditionem. — descendens, satiefse populo, et apnuntia de me Aa- 


flesti* enim parate sunt ad devorandum eum. Re- 
Bpondit eis beatus Simeon : Filioli mei, ego non ad- 
duxi eum huc: quoniam qui adduxit eum, major 
nobis est, et istis talibus subvenit, etenim talium est 
regnum coelorum. Et si potestis intrare, rapite eum 
hine. Ego aulem non possum, quia timeo eum qui 
illum misit ad me. Audientes autem bec viri illi, 


liochise eeorete, me tumultus fiat in populo. Ego enim 
requievi, sicut Dominus voluit; tu autem ne cesses 
ministrare in hoc loeo, et reddet tibi Dominus mer- 
cedem in colis. Exsurgens autem ὃ somno, pavefa- 
eius dixi : Domine, memento mei in requie saneta 
iua. Et sublevans vestimenta ejus, procidi ad pedcs 
ejus, et osculatus sum vestigia illius; et tenens majus 


regressi sunt cum liinore 1745 magno, et renuntia- p ejus, posui supet oeulos meos, dicens : Benedie, ob- 
verunt omnia Antiocba; sed Jonathas latro per sepe — secro, mi domine. Et iterum ΠΟΥ et dixi : Quales 
tem dies amplezans et tenens columnam, dicit ad — reliquias tollam s t6 in memoriam? Et hoe dicens, 
beatum Sineonem : Domine, si jubes, ambulare vele. — motum est corpus illius. Ego autem ttu tangere 
Bespondit illi jussus : Iterum jo ipee mala festinas? — eam. 

Disit illi Jonatbas : Nen, domine, sod tempus moum Cab. XVII. — Et ut nemo seiret, desceftidi oelerf- 
impletum est, Et sic loquons cum eo, reddidit spiri- — ter, e& fideleth. fratrem spiel. Antioehinin ad episco- 
ium, Et voleujibus eure sepelire juzia moassterium, — pum (19). Qui statith veniens eum tribus episcopis, 
ecce alii ofüciales veniebant sb Anüechia propter δι cum Hlié Ardabotius magister militi ($0) eum 
illum, et caeperunt elamare et dieere : Da mebis ini- — suis, tendentes cortinas cirea eolamtam ejus, defi1e- 
micum nostrum, eunie enim civitas turhateest propter — rant vestimenta sus. Frant sotem conhieta ab auro. 
illum. Respondit ei beatus Simeon : Qui illum adduxit, —Et deponentibus eutr jetia síere ante. columnam, 
vens eum multitudine odclestie militis, qui petens — eelligentibusque se, ves volabant super columnan, 
est in tariarum mittere civitajem vestram eum habi» — clamantes ot quasi lugentes, ftá ot emnes viderent. 


»- 


225 | VITA: BANCTI BIMEONIS STYLITAE. NOTITIA. 954 
Planctus etiam populi et jumenterum resonabat per A serve Dei, tuus enim adventus me salvabit; et si me- 
ruero vivere, ego tibl serviam omnibus diebus vita " 


milliaria septem. Sed et montes, et campi et arbores 
contristati sunt tirea. loca illa; übique enim nebula 
tenebrosa facia est per circuitum. Ego autem consi- 
derabam Angelum (94) venientem ad visitandum 
eum, Circa horam septimam seniores septem loque- 
bantur eum angelo, vultus cujus erat sicut. fulgur, 
et vestimenta sicut nix. Et vocem ejus in timore et 
tremore tandiu consideravi, quandiu audire potui : 
quid (amen fuisset, ignoro. 

Ca». XVIII. -— Cum autem jaceret sanctus Simeon 
ἐπ feretro, volens papa Antiochiz de barba illius pro 
benedictioue aliquid conüingere, extendit manum, 
slatimque arefacta est : mhultzque obsecrationes et 


orationes flebant ad Deum pro eo, et sic restituta est 
Tuanus ejus. 


Cap. XIX. —— Supponentes autem corpus feretro, 
com psalmis ét hymnis (29) duxerunt Antiochiam. 
Ümnis autem populus, qui erat per circuitum regionis 
illius, plangebat, quod patrocinium tantarum reliquia- 
rem tolleretur aj eis, et quód episcopus Antiocbise 
jurasset, ut nemo tangeret corpus illius. 


Ca». XX. — Venientes vero in quintum milltariuin 
ab Ántiochia, fn vicum qui vocatur Meroe (25), nullus 
potuit movere eum. Tunc quidam 1785 homo, annis 
quadraginta surdus et mutus, subito cecidit ante fe. 
retrum, et ecpit clamare et dicere : Bene venisti, 


me:e. Et elevans se, apprehendit unum de burdonibus 
qui portabant feretrum (24), statimque movit se de 
loco isto, ΕἸ ita sanus factus est homo ex illa hora. 
Peccatum autem hominis illiüs tale erat : Hic amabat 
uxorem alienam, et volens eam adulierare, non po- 
tuit; el mortua est, ei posila in monumento. At ille 
]vit, et violavit sepulerum ejus; statimque obmutuit, 
9t surdus factus est, et obligatus est in illo loco annis 
quadraginta, 

Car. XXI. — Tune exethtes omnes de civitate 
Antiochiz, suscipiunt Super argentum et aurum cor- 
pus sancii Simeonis, cum psalmis et hymnis, et cum 
multis lampadibus (25) portaverunt in eeclesiam ma- 


B Jorem, et inde in aliam ecelesiam, qui vocatur Poni- 


tentia. Multi» eiiam virtutes fiunt ad sepulcrum ejus, 
magis quam in vita sua; et homo qui sanus factug 
est, ibi servivit usque in diem mortis sus. Multi au- 
lem obtulerunt thesauros episcopo Ántiocbiz pro fide, 
poscentes rejiquias de corpore ejus ; sed propter jus- 
jurandum minime prrestitit. 

Ego humilis et peccator. Antonius, iüquantum po- 
tuj, lectionem bano breviter exposui. Beatas autem 
qui habet illam sctiptam in libro, et legit in ecclesia 
et in domo Dei; et cum memoriam ejus fecerit, mer- 
cedem ab Altissimo recipiet ; cui est honor, potestag, 
et virtus in ssecula s:eulorum. Amen. 


ROSWEYDI NOTATIO. . 
(1) Simeonis Stylite.] Martyrologium Romsnum, b C — Hic primus absolute dicitur Stylites (licet Suldas 


Januarii : « Antiochiz sancti Süneonis monachi, qui 
jn columna stans multos annos vixit : unde el Styliue 
nomen accepil. Cujus vita eL conversatio exstitit ad- 
mirabilis, » Menologium Griecorum , 4 Septembr. ; 
Commemoratio sancli Patris nost Stimeonis Stylite, 
qui fuit sub imperatore Leone Magno, et Martyrio 
Antiochene urbis poutifice, a provincia Cilicis, ex 
castello Sesan , qui monasticam: vitam ingressus im 
columnam ascendit, in qua quadraginta septem annog 
stetit, οἱ multis per eum editis miraculis in pace 
uievil. » Quz verbotenus suut iu Mensis , ubi pro 
€5an. est Σισᾶν. 

Tres fuere Simeones Stylit:e, qui non recte quan- 
doque a viris doctis confunduntur. Trium insimul 
meminit Triodium pag. 32 : Οὐρανὸς τοτραφώστηρος 
ἐφάνη ἐν γῆ, ἡ δὶς δύο αὕτη Συμεώγιος ὁμωνυμίᾳ, οἱ ἐν 
τοὶς στύλοις τρεῖς εἰσι, val εἷς ὁ Σάλος. « Colum qua- 
fuor instructum luminibus in terra apparuit ; bis bina 
Ípsa Simeonia coguominatio, quorum in columnis 


Lres sunt, et unus Salus. » Trium quoque Stylitarum D 


meminere Menza. 

Noster hic, de quo agimus, senior est cujus me- 
minít TheoJdore(us ín Philotheo, cap. 2b , qui eum 
Cilicem dicit ex Sesa vico, et pastorem ovium. De eo 

uoque Evagrius, libro 1 Histor. Eccles., cap. 43 ei 
15; Theodorus Lecto£, lib. 1 Coflect. ; Nicephorus, 
lib. xiv, cap. 51, quia Theodoreto in Philotheo, et a 
Simeone Metaphiraete Vitam ejus scriptam refert. 
Prioris exstat inter opera "Theodoreti, non item po- 
sterioris, nisi he quz Antonium auctorem babet, 
etiam titulum Melaphraste olim przetulerit. Ejusdem 
eiiam meminit Eulogius archiepiscopus Alexandria, 
oratione 9, apud Photium, Cod 250 ; Metaphrastes in 
Vita Theodosii Cenobiarche, 11 Januarii, et in Vita 
Danielis Stylite, 11 Decemb. ; Gregorius Turonensis, 
De gloria Confess., cap. 26 ; Suidas, ip Συμεὼν; Cedre- 
Dus, in Coinpeudio Historiz, anno 25 Theodosii Ju- 
nioris; Glycas, 1v parte Annal. 


eum etiam Θαυμαστὸν admirabilem vocet), alii. eum 
additione aliqua. 

Ut secundus, in Menzis, 94 Maii ; Ὁ ἔν θαυμαστῷ 
ὄρει : ἐπ admirabili momte. Qui junior fnit sub ustino 
seniore, ut ibi notater; qui in Menologio, 94 Maii 
dicitur Stylites. admirabilis ; in synodo v, qus» est rm 
Nicana, aciione v : Συμεὼν Στυλίτης, ὁ εἰς τὸ θαυμασ- 
τὸν ὄρος : Símeon Siyliia, qui in mirabili monte fuit. 
Ubi etiam sub Justino juniore dicitnr vixisse a Joanne 
Damascena, orat. 3, de Imaginibus, Zuutor τοῦ θαυ- 

ov ὄρονς : Simeon admirandi montis quod, tit scri- 
bit Evagrius, lib. v1 Hist. Eocles., cap. 99 (qui eum 
novit) Ἐν κίονε ἑστὼς ἀνωτάτω τοῦ ὄρους ἀχρωρείας, 
Steiit in columna, in summo meniis tertite. posita, De 
quo etiam Nieephorus, lib. XVII, cap. 24. 

Tertius in Menzis, 96 Julii, notatione πρεσδυτέρου 
x«l ἀρχιμανδρίτου, presbyteri vel senioris el archiman- 
driig allicitur. An hic idem sit cum aliquo dumum 
pracedentium, vel cum eo de quo Mosebhus in Prato 
Spirituali, cap. 57 , qui quadraginta milliaribus ab 
gis eivitate Ciliciz vixit, et fülmine ictus interiit, 
mihi incertum est. 

Si diversus, quartus Simeon Stylita apud Moschum 
fuerit, eujus nulla nec in Menzis, nec in Menologio 
exstat memoria, 


Error in primis est in Menologio, ?4 Mail, ubi cum 


. agatur de Simeone Stylita juniore, tempore Justini, 


male assignatur de eo agere Theodoretum, oum itle 

e seniore agat. Quod forte Buronium quoque in er- 
rorem induxit, eum, notat. in Martyrol. Rom., ad 
diem v Januarii, aitde seniore Stylíta agi in Menologio, 
24 Maii, et de juniore 4 Septembris. Nam eontra af- 
lirmari oportuit. 

Hujus egregia sanctitas toti orbi inhotuit. Imago 
ejus lom: iu vestibulis ofüeinarum ad tutelatn fige- 
batur, ut. est apud T retium, supra Genoveva 
quoque in Galliis divinitus eum velut pr:esentem no- 
vit, ut babent ejus Acta, 5 Janusni. Exstat ad. eum 


c" 


$55 DE Vif!S PATRUM LIBER PRIMUS. $336 
"Theodosii junioris epistola in Actis concilii Ephesini, A sunt appellata; is enim primus ultra columnas exten- 


tumo V, cap. 15, edit. Pelt. Scripsit quoque ad eum 
- Leo Magnus imy., teste Evagrio, lib. n Hist., cap. 9. 

176 De tempore, quo vixit, ex Theodoreto, in- 
quit Baronius, ejus primordia colligi possunt, dum 
ait columnam jam incoluisse temporibus Meletii epi- 
scopi Antiocheni, qui sub Valente Imp. vixit, desiit- 
que ab liumanis eo anno quo celebrata est magna sy- 
nodus Constantinopolitana, Siagrio et Euchario coss., 
qui numeratur annus a Christo, juxta veriores chro- 
nographos, 981. Supervixit autem Simeon, ut ait 
Cedrenus, usque ad annum 4 Leonis Magni imp., 


quod etiam colligitur ex Actis Danielis Stylit:e. Est 


annus is a Christo 460, qua ratione jam centenario 
major obdormisse dignoscitur. Apud Nicephorum in 
margine babetur vixisse Simeonem 105 annos, sed 
nihil tale in textu. . 
Evagrius summam Vitz ejus severe act: ita colli- 
git lib. 1, eap. 15. Διέτριψε τοίνυν ἐν σαρκὲ τόνδε τὸν 
βίον διαδλέπων ἔτη &E x«l πεντήκοντα. Ἔν μὲν τῷ πρώτῳ 
φροντιστηρίῳ, ἔνθα τὰ θεῖα κατηχήξη, ἔτη ἐννέα " ἐν δὲ 
αὐτῇ καλουμένη Μάνδρα, ἑπτὰ καὶ τεσσαράκοντα" ἔν τινι 
μὲν στενωπῷ ἔτεσι δέκα τὸν ἀγῶνα διανύσας" ἐν δὲ χίοσι 
βραχντέροις ἑπτά" καὶ ἐν τεσσαραχονταπήχει, ἔτη τριά- 
χοντα. € Iste Simeones lioc severum viveudl genus in 
€arne traducens, vitam ad Lvi annos propagavit. Nam 
in monasterio, in quo primum divinas vivendi przce- 
ptiones didicit, aunos vixit 1x. In Maudra autem, sic 
enim vocatur, xLvu, atque horum annorum x in loco 
admodum angusto confecit; in columnis arctioribus 
vii ; denique in columna quadraginta cubitorum, xxx. » 
Eadem habet Nicephorus, libro xiv, cap. 51, in quo 
error in numerum irrepsit. Nam pro wundetriginta 
scribendum triginta. Qux: putatio 81 vera est, non 


potuit pervenisse ad centesimum annum. Alioqui ne- , 


cesse esset asserere eum , cum xciv erat annorum, 
primum ingressum esse monasterium. Quod non 
quadrat cum Vita hic ab Antonio scripta, qui eum 
satim ab adolescentia ingressum esse monasterium 
scribit. 

Ex quo hac Vite summa colligitur : Cum erat tre- 
decim annorum, pascebat oves. Inde videtur ingres- 
»us monasterium, ubi vixit anno 1; inde 11 annis in 
€l.usura; post 1v anuis in columoa cubitorum 1v; ite- 
rum xi annis in columna cubitorum xir; rursus xii 
annis in columna cubitorum xx ; post 1v annos in co- 
jumna cubitorum xxx ; demum xvi annos in columna 
cubitorum xr. Atque ita. exercitationis anni exsur- 
gunt Lu, baud multum differentes a numero Evagrii. 

Apud Theodoretum habetur, quod i1 annos mansit 
jn primo monasterio ; x annis in monasterio Heliodori ; 
11 annos in vico Telanesso ; xxvui anuis in columna, 
jn id tempus quo Theodoretus ejus Vitam scripsit. 
Hic tantum babentur anni xLun exercitationis, sed eo 
tempore adhuc vivebat. 

Cedreuus, in Compendio historiz, ait, an. 25 Theo- 
dosii Junioris eum columnam ascendisse, et an. 4 
Leonis vita functum. Ex quo intervallo juxta com- 
putum Annalium Baronii con(iciuntur tantum anui 
XXVIII. | 

Contra calumniatores Magdeburgenses Stylitam 
hunc egregie defendit illustrissimus cardinalis Bellar- 
niinus, tom. ll Controv. geueral. n, lib. j, De mo- 
nachis, c. 59; et Alanus Copus, dial. 11, c. 18. 

(2) Stylite.] Ducitur a graminaticiset στῦλος et στήλη 
ab eadein origiue ἴστημι, sto. Suidas : Στυλέτης, ὁ ἐπὶ 
χίονος ἱστάμενος, Styliia qui columnam insistit. Quis 
primus apud Homanos super columnam cellulam 
siruxerit, docet nos Asconius in Ciceronis orationem 
in Q. Cuecilium, qux: Divinatio in Verrem dicitur : 
« Mienius cuia domum suam venderet Catoni et Flacco 
censoribus αἱ ibi basilica zedificaretur, exceperat jus 
sibi unius column:e, super quam tectum projiceret ex 
provolauübus tabulis, unde et ipse et posteri ejus 
Speclare munus gladiatorium possent, quod etiam 
tuii in foro dabatur. » Unde ab eodem Manuio dicia 
sunt Meniaua. Festus : « Mzeniana cedi(icia a Meenio 


dit tigna, quo ampliarentur superiora. » Glossa : 
Manianum, ἕξξώστρα Menianus, ἐχθέτης. 

(5) Antonio.] Auetor Vitae hujus est. non incertys , 
ut putavit Baronius, sed Antonius, qui ip:e nomen 
suum declarat cap. 7. « Quidam autem juvenis astitit 
ei, Antonius nomine, qui vidit et scripsit hac. » Et 
capite ultimo : « Ego humilis etl. peccator Autonius, 
inquantum potui, lectionem hanc b:eviter exposui. » 
De hoc puto intelligere Evagrium, libro 1 Hist. Eccl., 
cap. 15. Τούτου τὰς θεοσημείας γέγραφε μὲν xai τις τῶν 
αὐτόπτων γενομένων, γέγραφε δὲ, καὶ λογίως ἀπέθετο x«l 
Θεοδώριτος ὁ τὴν Κυρεστῶν ἐπισχοπήσας : € Hujus res 
gestas litteris prodidit eum alius quidam, qui eum 
oculis aspexisset ; tum Theodoretus ecclesi;  Cyre- 
nensis episcopus eadem diserte exposuit. 

Erat autem. isti pater Susocion.] Vetus editio : 
Erat autem iste filius Susocion.| A nullo alio scriptore 
patris hoc nomen exprimitur. Tantum dicitur fuisse 
ex vico Sesan vel Sisan, quem vicinum sux regioni 
et Cilicum ait Theodoretus. Sisan vicum habet etiam 
Theodorus Lector, libro primo Collecian. 
. Ms. Leodiensis sancti Laurentii et in patris nomi- 
ne variat, οἱ matris quoque nomen exprimit : « [8 
erat filius cujusdam lsiei nomiue, mater autem ejus 
Mathana dicta est. ».— 

(5) Ecclesiam.] Theodoretus ait fuisse ecclesiam 
sanctorum Martyrum. 

(6) In monasterium sancti Timothei.] In Theodoreto 
nomen hujus viri non exprimitur. Exprimuntwr alio- 
Tum virorum monasteria, ut Ammiani et Eusebii; 
Eusebonz et Abitonis, item Heliodori. Cui posteriori 
quzdam conveniunt, qu: hice habentur de Timothei 
monasterio. 

(7) Maguifici viri.| Magnificus hic est, qui magna 
signa et miracula facit, Vide Onoinasticon. 
᾿ (8) Clausuram ez lapide sicco.] In. Mensis, 22. Fe- 
bruarii, in Vita Thalassii et Limnzi est ξηρόλιθος. 
Quod Longus et Hervetus simpliciter lapidem vertuut, 


C in Theodoreti Philotheo, cap. 22, si tamen ξηρόλιϑος 


in ejus textu Greco fuit. Suidas : Ξυρὸς λίθος, ὁ ἄνευ 
πηλοῦ χτιξόμενος" ἣν γὰρ λίθῳ ξηρῷ διεσχενασμένον τὸ 
φρούριον, ἐκ μεγάλων λίθων συνηρμοσμένον. « Siccum 
saxum, quod sine luto zedificiis adhibetur. Erat Ja- 
pide sicco castellum interpolatum, ex magnis saxis 
coagmentatum. » Apud Theodoretum, in Philotheo, 
cap. 18, in Eusebio : Lapidibus ne luto quidem con- 
junctis. Contra est in eodem Theodoreto, cap. 29, 
luto et lapidibus, quod in Menieis, πηλῷ x«l λίθοις. 

(9) Armacenos.] Armaea Antonino Cappadocix urbs. 
Sed magis hic puto intelligi Armenios, ut habet Theo- 
doretus. 

(10) Laotos.| Gentem hanc nullibi invenio. Auri- 
Ium populum vox Grece sonat. An iidem qui Pano- 
tii? Isidorus, lib. x1 Orig., cap. 5 : « Panotios apud 
Seythiam esse ferunt tam diffusa aurium magnitudine, 
ui omne corpus ex eis contegant. πᾶν 177 enim 
Graco sermone omne τα aures dicuntur. » Quas 
hec Vita gentes habet, Sarracenos, Perscs, Armace- 
nos, Laotos, et Allophylos, eorum loco apud Theodo- 
reium habes lsmaeliias, Persas, Armenios, Iberes, 
Homeritas. lidem apud Cedrenum exceptis BH omeritis; 
nisi quis suspicari velit apud eum ὁσημέρας, quotidia- 
nos, ex Homeritis depravatum; vel contra apud Theo- 
doretum. Vel potius Cedrenus sua exyressil ex po- 
steriore loco Theodoreti, ubi AH omeritas oinittit, licet 
priore loco eos aliis adjungat. 

(11) Basilicus rez Saracenorum.] Quzrendum in 
historiis. Habet Theodoretus, quod pra:fectus quidam 
unius tribus seu phylarchus Saracenorum Simeonem 
accesserit ; sed sine nomine, et in alia re. 

(12) Et posuit. super oculos suos.] Ritus veneratio- 
nis hic est, quo reu sibi oculos contra charam iudi- 
cabaut. Sic cap. 17 : « Manus ejus posui super oculoa 
meos dicens : Benedic, obsecro, mi, domine. » 

(13) Mater.] Gregorius Turonensis, de Gloria cou- 
fessorum, cap. 26 ; « Legitur in ejus (Simeonis Sty- 


55] - 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 9 


hts) Vitze libro, Nullam unquam mulierem post con- A conseripta 11 Decemb. Eadem de Simeonis triumpho 


versionem oculis attentis inspexit; postquam vero 
columna editiori se sanctitate fervens invexit, non 
modo extranes mulieri, verumetiam nec propria ma- 
δὶ se videndum permisit. » 

(14) Quia locum illum mulier non ingrediebatur.] 
idem babet Theodoretus. Item Evagrius, libro 1, cap. 
14; et Nicephorus, lib. xiv, cap. 51; et Gregorius 
Turonensis, supra, qui mirum quid de mulieris cu- 
juspiam temeritate refert : « Ferunt, inquit, quamdam 
mulierem indutam fuisse veste virili, et in basilicam 
ingredi voluisse column:se. Tractavit secüm misera 
agere posse per indumentum quod latere posset Al- 
tissimum, ignorans illud Apostoli : Quia Deus non 
frridetur (Gal. v), et licet ibi veniens ad templum 
erexit pedem, ut sanetum ingrederetur limen, tamen 
protinus retrorsum ruens cecidit, et mortua est; sa- 
tisque fuit populis ne hac ultra mulier ulla presu- 
meret, cum in istam cerneret ultionem pessime irro- 

tam. ) 

(45) In me hwmili et peccatore jura, sive juste, sive 
injuste.] Sane hoc eapiendum; nec enim injuste ju- 
randum. Vult tantum pravam jurandi per Deum abro- 

re temeritatem, suum potius nomeu ei exponens. 

uc epectat poena cujusdam apud "l'heodoretum, qui 
votum teste Simeone factum violaverat, in cujus ore 
et pectore caro avis lapiduit. 

(16) Jonathas.] De hoc non memini legere, fors 
nec alius quispiam. In Graco est ᾿Αγόνατος, sine geni- 
bus, quod illi latroni cognomen fortasse au ex even- 


tu adhzesit. Unde depravate primo scripsere Gona- - 


thas, inde Jonathas, 

(17) Officiales.] Ita vocabant ministros publicos. 
Sic riw Írequenter apud Auctores accipitur. 

(18) Osculatus sum oculos ejus.] Ritus veneratio- 
Dis, qua prastantissima quaque membra et partes 
corporis osculo delibabant. Sanctus Hieronymus, in 
Vita sancti Pauli primi eremite, cap. 14 : « Oscu- 
latis ejus oculis manibusque. » Sic mox ex humili- 
tate : « et osculatus sum vestigia illius. » 

(19) Ad episcopum.] Is tunc erat Martyrias, ut 
constat ex Evagrio et Nicephoro, supra. 

(20) Ardaborius magister militum. ] Apud Eva- 
grium, lib. 1, cap. 15 : ᾿Αρδαδουρίου δὲ αὐτῶν ἑῴων 
στρατηγοῦντος ταγμάτων : « Ardaburio preterea pre- 
fecto przsidiorum in Oriente. » ldem apud Nicepho- 
rum, supra. 

(21) Augelum.] Solemnem pompam exbibitam a 
eelitibus ipsa die, qua triumphaus ccelum conscendit 
Simeon, Dauiel Stylita longe lateque absens agnovit, 
ut habetur in Vita ejus per Simeonem Metaphrastem 


visio oblata fuit sancto Auxentio cum esset in Bithy- 
nia, ut habent ejus Acta apnd Metaphr. 4 Febr. 

Cum psalmis εἰ hymnis. | Mox, capite 22: 
« Cum psalmis et hymnis, et cum multis lampadibus 
portaverunt in ecclesiam majorem. » Sanctus Hiero- 
nymus, in Vita sancii Pauli primi eremitee, c. 15: 
« Hyinnos quoque et psalnios ex Christiana traditione 
decantans. » Frequens in primorum Christianorum 
ritus in his Vitis occurrit. 

(25) Meroe.] Vicus quinque millibus ab Antio- 
chia, uti hic dicitur, distans. De hac Stephanus : Ἔστι 
δὲ Μερόη κατὰ ἀνατολὰς τῆς περὲ Δάφνην ᾿Αντιοχείας" 
τὸ ἐθνικὸν Μεροαῖος, ἢ Μερούσιος, κατὰ τὸ τῆς ἑορτῆς 
ὄνομα’ καὶ τὸ χτητιχὸν, Μερουσιακός : « Locus ad Orien- 
tem non longe a Daphue Antiochi, cujus gentile, 
Mero:us vel Merusius, secundum festi nomen; pos- 
sessivum, Merusiacus. 


(24) De burdonibus, qui portabant feretrum.] Etsi 


B burdo ambiguum sit vocabulum, clarum hic intel- 


ligi de animali, quia in Graco μοῦλαι. Isidorus, lib. 
xi Orig., cap. 4: « Burdo, ex equo et asina. » Glos- 
sariuin : » i*urdo, ἡμίονος ἐξ ἵππου xal ὄνον θηλείας. » 
sic « Mulus ἡμίονος ἐξ ἵππου θηλείας καὶ ὄνον, » quod 
apud Varronem est 11 de RH., cap. 8 : « Ex equa et 
asino (it mulus; contra ex equo et asina hinanus. 9 
Bordonum mentio fit inl. 49 d. De legat., libro rir. 


(25) Cum multis lampadibus.| Et lampadibus, et 
cereis, et facibus, et scolacibus funera religiose olim 
celebrata. Acta sancti Cypriani: « Cum cereis et 
scolacibus, » Male haetenus ibi obtinnit, scholaribus, 
ut ex vetustis libris docui in notationibus ad Marty- 
rologium Adonis, 14 Septembris, in martyrio sanct 
Cypriani. 

Omisit Auctor hic, uti et Theodoretus, de obedion- 
tia ejus erga monachos /Egypü, de qua ita Suidas : 
Συμεὼν, ὁ θαυμαστὸς, περὲ οὐ οἱ ἐν Αἰγύπτῳ μοναχοὲ 
μαθόντες ὅτι ἐπὶ χίονος ἴσταται, μελψάμενοι τῷ ξίνῳ, 


QC πρῶτος γὰρ αὐτὸς τοῦτο ἐποίησεν, ἀκοινωνησίαν αὐτῷ 
» 


ἔπεμψαν, εἶτα ἐγνωχότες τὸν βίον τοῦ ἀνδρὸς χαὶ τὸ 
ἄτυφον, πάλιν αὐτῷ ἐχοινώνησαν᾽ ὁ δὲ Μαρκιανὸς ὁ βα- 
σϑεὺς ἐν σχήματι ἰδιώτου πρὸς αὐτὸν ἀ, ανῶς παρεγέ- 
vro. € Simeon mirabilis ille, de quo cum Egyptii 
monachi intellexissent eum in columna stare, iusoli- 
tam rem aversati, quod primus id attentasset, eum 
suo coetu excluserunt. Post autem, cognita viri vita, 
et animo fastus experle, rursus eum susceperunt, 
Marcianus vero imperator hominis privati habitu 
clam eum adiit. » Qux fusius deducta vide apud 
Evagrium, lib. 1, c. 15; et Nicepb., lib., xiv, cap. 54, 


JANUARII XXXIII. 


VITA. SANCTI JOANNIS o, 


ELEEMOSYNABRII , 


AUCTORE LEONTIO (2) NEAPOLEOS CYPRORUM EPISCOPO, 
INTERPRETE ANASTASIO (3) S. R. E. BIBLIOTHECARIO. 


PRJEFATIO ANASTASII INTERPRETIS . 
AD DOMINUM () NICOLAUM PAPAM. 


176 Cogitante me, ac diu tacite solliciteque mecum considerante, quid in domo Dei commodius ac dignius 
operari possem, ne ea videlicet preesumerem qu:e wmihi ex ministerio credita non sunt, nec rursus illa arri- 
perem que ingeuioli nei vires excedant, secundum illud Salomonis : Mel invenisti, comede quod sufficit tibi, 


$5 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMES. 50 


ne forte satiatus evomas illud (Prov. xxv). Et alibi 8 Altiora te. ne quasieris, εἰ fortiora t& na serutaius fueris 
(Eccli. 1) ; ecce subito quidam strenui ae stodiosi viri me cehortari voluerunt, ut in Latinum sermonem 
verterem Leontium de Vite residuis (5) Joannis Alexandrini antistitis, quem Grzecl propter multiplicem 
compassionem, quam erga omnes possidebat, merito et absolute Eleemona, id est, miserieordem appellant, 
quatenus tantus vir non tantum sermone Graco, verum etiam Latino eloquio pollentibus utilitati easet. ei 
commodo. 

Quapropter quia me dignum ad tantum opus atque idoneum: minime perspexi, /evapi oculos meos in montes, 
unde veniret auxilium mihi (Psal. cxx); sicque solatia patrum et orationes adhibens, tam profonum virum 
non passus sum celare Latinis, Sed licet membranes inciderim , seedulas presparaverim, non tamen lmnc in 
Codicem conficere ausus sum, antequam a dominatione vestra, o millies beate, licentiam adipisci promerut. 
Neque enim fas estut absque vicario Dei(6), absque clavigero coli, absque curru et euriga spiritualis 
Israelis, absque universitatis pontifice, absque unico papa, absque singulari pastore, absque speciali Patre, 
absque te omnium arbitro aliquid consummetur aut divulgetur. Tu enim tenes claves David (Luce xi), tu ac 
cepisti claves scientiz, In arca quippe pectoris tui tabulae testamenti et mana coelestig saporis requiescunt. 
Tu enim quod ligas, nemo solvit; quod solvis, nemo ligat; qui aperis, et nemo ; claudit claudis, et nemo 
aperit (Matth. xv1). Vicem namque in terris possides Dei. 

179 Cum autem hunc beatum in Latinum verterem eloquium, nec Gracorum idiomata, nec eorum ordi- 
nem verborum sequi potui vel debui. Non enim verbum e verbo, sed sensum e sensu excerpsi. Sed nec 
Latinas regulas usquequaque servare euravi, dum tantum intentio niea illo tenderet , ex quo utilitas nasce- 
retur legentibus. Qua de re, coangelice domne, non personam tantillitatis mez intuens, non astutiam inve- 
stigans, non verborum phaleras requirens, sed potius pio eordis oculo profectum legentium praenoscens, ut 
tantus vir lanquam exemplar et speculum eit omnibus, vestra apostolica auetoritate translationem hauc, si 
vestro arbitrio placet, (irmate; si displicet, emendate; dummodo Latinitas se tanto non doleat esse sale pri- 
vatam, quo Grecia 8e gaudet optime conditam. 

Suscipe ergo sanctum a peccatore interpretatum ; οἱ noli attendere per quem translatus sit, sed quis 
translatus sit. Neque enin. propter flstulám pluuibeam (7) aquam limpidissimam despicis, neque propter 
spinas quz producunt, rosam qua? producitur spernis. Custos denique et amator luus, quando voluit, Pba- 
raoni (Gen. xL:) et Nabuchodonosor (Dan. 1v) iniquis regibus somnia, quibus futura pranoscerentur, osten. 
dit ; et Caipham impium quod expediebat protulit (Joan. 11); quinimo et quando voluit, asia: loqui articulata 
voce permisit (Num. xxu). 


Salve, Prsssul amate Deo, per emeula salve, 
'Totius atque orbis papa beate vale. 


AMirocmium auctoris. 


lntentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt siudiosorum, et sanctorum virormn, 
super presenti memorabilis viri Viue narratione; id est, ut ex hoc omnibus quidem imitatio pia et utilitas 
fiat, gloria autem et magniflcentia sanct et adorandsz Trinitati referatur; et in hoe, sicut et Ín omnibus, 
qua semper in generationem et generationem propria luminaria ostendit, ad illuminandos qui in tenebris et 
ín umbra mortis sedent (Luc. 1) et peceati. Quoniam vero amici Christi non valde miramur, qui ante gene- 
rationem nostram fuerunt viri, qui Deo placita conversatione vixerunt; sed de diabolica operaüone illos 
sermones semper dicimus ad alterutrum, quia sub viris qui ante nos fuerunt, non erat ita iniquitas hominum 
multiplicata sicut modo, ut predixit divina Scriptura, eo quod abundavit iniquitas, refrigescit charitas mul- 
torum (Matth. xxiv) ; ideo non valemus ad eorum copsurgere maritum : bujus rei gratin ad presentem san- 
ct hujus Vitf narrationem ex parte venimus ad ostendendani etiam diebus nostris volentes, et propositum 
suum cogentes, excellentiores nobis demonstrari, et angustam et aretam viam posse incedere (Matth. vu) 
et obstruere os loquentium iniqua (Psal. txt), et anims nocuos intellectus. 

Jam quidem et alii ante nos optima atque excellentissima de hoc admirabili viro et summo sacerdote 
Joanue philosophati sunt, potentes existentes in opere et ín sermone. Dico enim Joannem et Sophronium 
(8) Dei cultores, et amatores virtutum, et pietatis propngnatores ; atjamen quemvis tales essent, de dignitate 
et merito studii viri istius et ipsi omiserunt , et idipsum perpessi sunt, quod nonnulli studiosi agricola, vi- 
neam uberem et fructuosam vindemiantes ; nam relinquunt utique ex fructu benedictionem, etiam noleutes, 
reiro 86 sequentibus egenis eligentibus vineam, ex quibus sumus et nos minimi. Nam et omnes sancli isti, 
quamvis omni fortitudine sua fructiferam hanc olivam, qux in domo Dei, ut ait Psalmista (Psal. 1), plantata 


. est, propter multiplices revera olivas, qua ín ea sunt, zelo Dei vindemiare studaerint, attamen latuit eos 
 imulius olivas fructus, Domino dispensante. Nostram ergo vile et frigidam alacritatem suscipite, ut duo vidus 


ininuta (Luce xx1); non enim illis detrabentes , neque qui possimus eorum 3 Deo don»tam sapientiam imi- 
tari, justi gesta scriptura tradere fesünavimus ; sed primo quidem ut quod intelligimus non justum esse, ea 


qua possunt utilitatem audientibus facere, silentio occultare ; ne et nos incidamous in judicium servi illius 


ΟΣ VITÀ ΒΑΝΌΤΙ JOANNIS ELEEMOSYNARII, 141 


(Matth. xav), qui talentum in terra 1090 ebscondit. Rocundo autem, ut in hac narratione maetra eoreestio- 
res et delectabiles historiw eonscribantue, que δορί, non sunt ab optimi viris, iu leudibus senetissimi 
revera atque beatissimi 4oennis. Deinde vere, quia sapientes et patentes [n sermone, amatores bistorig ersnt, 
sapienter et sublimiter materiam depinzerunt : quod moxima ot perampllue erezit noà ad prpsesentem solliei- 
tudinem, ut eo qui inet nobis, yedestri, deformi, huinilique cheraetere enarreteunus, ut posset δὶ idiota οἱ 
sine litteria de his que dieanimr proficere. 


VITA. 


CapuT PAIUM. — Cum pervenissem Alexandriam A Evangelium agdientem se, dieit mihi cum compun- 


ego indignus ad ampleetandos sanctos et victores 
martyres Cyrum et Joannem (9), et eorum jucundis 
epulis et refectione frueremur, convenientibus et col- 
loquentibus ibidem quibusdam viris venerabilibus 
atque philochristis (10), et disputaremus de Seriptu- 
ris et de animz institutione, venit ad nos quidam 
peregrinus petens eleemosynam. Dicebat enim se 
nuper de captivitste Persarum ereptum. Accidit igi- 
tur ut nullus de considentibus inveniretur habens 
pretium aut nummum. Unus ergo de consideniibus 
habebat illic astantem mercenarium, calfide datorem, 
acciplentem tres tantum summos per singulos annos, 
et habentem uxorem et duos filios. Cumque reces- 
sisset qui petebat, prosecutus est eum ingeniose, et 


et dat ei, dicens se non habere aliud aliquid usque 
ad siliquam unam (12) fn vità sua. Ego igitar de 
hoc quod acciderat, ims quod gesturà videtam , per 
gratiam Dei considerans quod fecerat, et compunetus, 
enarravi statim prope sedenti, Menna nomine, viro 
industrio et timenti Deum , qui et erat ordinans di- 
&pensationem sanetissimse ecclesi: sub nobili et 
beatissimo Jonnne patrlarchá. Qui eum me intuitus 
esset admirantem et laudántem eum quí eleemosy- 
nam fecerat, dixit mihi : No mireris, eo quod ex tra- 
ditione et doctrina hujwmsmoadi actionis operator exsti- 
tit. Et dicente me ad eum, Quomodo? propter cha- 
ritatem prodesto mihi. Ipse responders ait : Sanctis- 
simo ter beato patriarehze nestre mirdistrans pernransit 


ctione : In. hoc miraris, Domine? Jam si invenisses 
sanctum patriarcham, quid? Aio el :Quid amplius 
viderem? Tunc dixit mihi : Crede per indulgentiam 
Dei. Ipse me fecit presbyterum, et vicedominum (15) 
sanctissimee ecclesiz, et vidi in eo opera, universam 
pene naturam excedenfia. Et si dignatus fueris in 
servilia tpa hodie veniendo, sanctificare nos, enarrabo 
tibi gesta, qux ipse inspector eorum factus asperi, 
Cumque hoc dixisset, tenui manum et erexi eum ; 
apprehendensque, duxit me in a Deo servatam domum 
suam. ltaque cum voluisset nobis mensam dignatus 
apponere, dixi ad eum : Non justum est, o Domine, 
auimze cibum relinquentes, eorpus ante auimam re- 


. ficere, sed magis cibum qui non perit, sumamus, et 
abstulit a se quam ferebat crueieutam argenteam (11), B 


posumodum corpor| necessitatem przestemus. Cum 
ergo coepisset vitam sancti sine mendacio recitare , 
Prinum, inquit, et precipuum bonum ejus fuit, quo- 
niam omnimodis non juravit. Petii igitur chártam et 
atramentarium, et qux» dícehantur, per ordinem an- 
notabam. 

Cap. V. — Promotus ergo, et in throno residens 
in amica Christi magna civitate Alexandria, decreto 
divíno veraciter, et non ex hominibus, neque per 
homines, hoc primum forte faetum el premium om- 
hibus demonstravit. Mittens enim mox dispensatores, 
et eurh. qui dicebatur super pacem (16), dicit coram 
omnibus ad eos in honorabili secreto (1T) : Non ju- 
stum est, fratres, nos ante alterius cujusquam curam 
habere quam Christi. Omnl vero meltitudine qux 


Joanhi, et tanquam fllius proprius patris Industriam (* convenerat, audito verbo compuncta ac sustinente, 


eascepit, dicente sáncie ad eudi : Humilis Zacharia,- 
esto miserteors ; et verbum babes ex Deo per infeli- 
eitatem meam, quia aeque iu vita mea neque post 
mortem deerit a (6 Deus; qued servat usque hodie. 
Multas enim benedietiones mittit οἱ Beus, sed non 
dimittit quidquam, qued non statim det pauperibus, 
propemodum eoustringens et in nihilum redigens 
domum sui, Multoties autem in exsultatione inve- 
nerunt enm quidam, dieentem Beo : Bie sie, aut Qu 
mittende, aat ego dispergendo ; videbimus vero quis 
vincat. Liquet enim quemem tu dives , Domine, et 
vitte nostr:e mimfstrator es. Porro est quando justa 
eventum non habet ad horom aliquid quod det a 
se petenti ; ot tristatus dicit ad tabernarium aut ad 


dicit iterum ille beatus : Euntes ergo per totam civi- 
tatem, conscribite 31 mihi usque ad unum omnes 
dominos meos, Hlis autem non intelligentibus, qui 
hi essent, sed rogantibus dicere, et mirantibus qui- 
pam pstriarchas domini existerent, respondit rursus 
angelieum illud os, et ait : Quod vos egenos et men- 
dicos vocatis, illos ego dominós et auxiliatores prz- 


 dieo. Ipsi enim nobis vere et susilisrf, et coelorum 


regnum donare poterunt. Et eum boc multa veloci- 
tate vidiesot factum Christi. imitator, praecepit eis 
per singulos díes stipendia tribui, et per proprium 
dispensatorem prsobens eie sufüclentem necessitatem: 
ples autem erant quam septem milliá quingent. 
Tunc quasi pastor verus et non. mercenarius , eom 


negotiatorem t Da mihi unum tremissem (15), et ser- Ὁ saero suo. ovili et eum eonvenientibus sanctis viris 


viam iibi uno mense vel duobus, ut vis et ubi vis, 
quoniam esoriunt valde «qui in domo mea sunt. Et 
sumens dat egens, rogans on nemini dicat. Cum ergo 
sensisset mo idem Dei culto Mennas (14) , tanquam 


episeopis ad ecelesium sanetani pergens, consecratus 
est divino judicio (18). 

Car. 1H. — Justum vero est et lioc gestorum ejus 
nen postponere bonum. In crastinum enim iterum 


ν᾿. 


543 


ὉΕ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


244 


mittens per totam civitatem eosdem Dei amicos, A eum, ne tardet, sed illud Prophet: dietam protinos 


economos et cancellarios (19), et reliquos quibus 
erat dispositio civitatis credita, non permisit mensu- 
ram qualemcunque, vel pondus parvum vel magnum 
in tota civitate; sed omnia jn una Campana state- 
ra (20), modio et arlabe (21), vendere et emere con- 
testabatur, scribens in subscriptione sua conditionem 
per omnem regionem, habentem formam hanc: 
« Joannes humilis et exiguus servus servorum Do- 
mini nostri Jesu Christi, omnibus sub paupertate 
nostra degentibus, quique ab eodem Domino et Deo 
nostro regimini, hzec : Egregio beato Paulo, per euin 
qui in eo loquebatur, Christum jubente , et omuibus 
legem ponente, Obedite przepositis vestris et subja- 
cete eis; ipsi enim pervigilant, quasi rationem pro 


exclamamus : Cito anticipet nos misericordia tua, 
Domine (Psal. txxvin); quomodo, putas, nos con- 
Servorum nostrorum petitiones eum omni festiuatione 
debemus peragere, memores Domini dicentis : Iu qua 
mensura mensi fueritis, remetietur vobis (Matth. vn). 
Et Prophete iterum perhibentis : Quemadmodum 
perfecisti, erit tibi? Una ergo dierum simili modo hie 
mirabilis procedens, et in solito loco prsesidens usque 
ad horam quintam , et nemine aecedente , mostus 
et collacrymans recessit; nullo autem audente eum 
interrogare causam moeroris, sanetus Sophronius ait 
ad eum secreto (illic euim erat tunc) : Quae causa est, 
Dei curator, retinentis animum tuum sanctum tristi- 
tie? omnes quippe nos repente conturbavit. Qui dixit 


animabus vestris reddituri (Hebr. xru) : credit tan- B ei mansueta voce : Hodie (25) humilis Joannes qua- 


tillitas mea, verbo divino obedientes vos, suscipere 
petitiones nostras ut ex Deo, et non ex homine ; unde 
hoc sciens , moneo charitatem vestram, ut nequa- 
quam in quopiam vestrum appareat hujuscemodi 


privaricatio. Denique, ut ait divina Scriptura , Sta- 


teram magnam et parvam odio habet Deus (Prov. x1). 
Si vero quis apparuerit post praesentem subscriptio- 
nis nostr: conditionem, istiusmodi crimen incidens, 
universas facultates suas indigentibus , non volens , 
sine mercede, apponet. » Ergo, ut dignum memorla, 
et hoc ipsum publicum przceptum hic ponere festi- 
navimus. 

Car. IV. — Relatum est autem aliquando huic di- 
vinitus sapientiam consecuto, quod per xeuia eccle- 


lemcunque mercedem a quopiam non habuit, neque 
Christo pro innumeris peccatis ejus aliquid obtulit , 
Sicut nec aliquando. Cui sanctus Sophronius divini- 
tus inspiratus , respondit (mox enim intellexit cau- 
sam ob quam idem tristabatur patriarcha) : Hodie 
quidem gaudere et lztari 13889 oportet, beatissime; 
verociter enim beatissimus es , ita pacillcans a Chri- 
sto creditum tibi gregem, ut nullam habeat contra 
proximum suum litem aut dubietatem, sed velut 
angelos sine litigio et sine judicio homines esse fe- 
cisti. Ille autem vere mitis pastor, credens quod 
dictum erat verum esse, oculos in ccelum extendens, 
dicebat : Gratias ago tibi, Deus, quia et immeritam 
pusillanimitatem meam sacerdotio fungi , ct me exi- 


δἰ: rectores empti personas aceiperent circa disposi- C guum et peccatorum , sacerdotem tuum vocari, et 


tiones captivorum. Quos nihil negligens, convocavit ; 
et neminem penitus exasperans, superauxit mercedes 
que eis prius dabantur, ponens verbum, quatenus 
munera a quolibet omnimodis non acciperent : Quo- 
niam, inquit, ignis consumet domos munera acci- 
pientium. Ex tunc igitur per gratiam Dei abundave- 
runt domus eorum, ita ut quidam ex eis addita sibi 
mercedis quantitatem dimitterent. 

Car. V. — Discens vero aliquando iterum ille ter 
dives, quod quidam injuriam paterentur ab adversa- 
riis suis, et volentes adire eum, timore cancellario- 
rum et ecclesiz defensorum (22) atque ei astantium 
prohiberentur, consideravit tale quid Deo acceptum 
negotium ; et quarta et sexta feria publice ponens 


pascere rationabilem gregem tuum dignatus es. Mox 
ergo pusillanimitate omni deposita, gaudium in hu- 
militate multum illi adfuit. Hune vero (ut quidam 
aiunt) in hoe imitatus eet Constantinus, qui post 
Heraclium imperatorem exstitit, cujus et filius erat. 

Car. VI. — Hujus sancti patriarche temporibus 
ascendentes Perss (24) captivaverunt οἱ deprzdati 
sunt Syriam. Itaque pene omnes qui efífugiebant 
manus Persarum, ad nomen bujus ter beati, tanquam 
ad portum sine fluctu aceurrebant, ab eo et ipsi 
suffragio et susceptione perfrui postulantes. Quos 
beatus iste hospitio recipiebat, et consolabatur non 
tanquam captivos, sed quasi natura veraciter fratres. 
Continuo ergo plagatos quidem et infirmos in xeno- 


sellam et duo scamna, sedebat ante ecclesiam, col- D dochils et nosocomiis fecit recumbere , praecipiens 


loquens quibusdam strenuis viris, aut sancta Evange- 
lia prz& manibus tenens, nullum tanti obsequii appro- 
pinquare sibi permittens, excepto uno defensore 
ecclesie, licentiam et confidentiam dare festinans se 
adire volentibus; quibus et confestim quod dignum 
erat, per ecclesie defensores faciebat ; et pracipie- 
bat ut nemo eorum gustaret, quoadusque ordinarent 
capitulum. Et audientibus dicebat : Si nos bomines 
existentes, perinissionem semper pro petitionibus 
nostris habemus ingrediendi domum Dei, et petitio- 
nes nostras notas facere οἱ, videlicet intractabili ac 
omni creature supereminenti, atque operam damus 
quo preces nostre implesntur, nec non et rogamus 


curam eis et medicinam gratis impendi; et tunc 
recedere, quando unusquisque eorum propria volun- 
tate vellet. Eorum vero, qui cum sani essent et ege- 
ni, veniebant ad rogam (25), masculis quidem singu- 
las siliquas dabat; mulieribus autem et puellis, 
tanquam infirmioribus membris , binas. Venientibus 
autem quibusdam indutis ornamentis aureis et dex- 
ralibus, et queerentibus eleemosynam, referebant de 
eis patriarche hi quibus erat roga credita. Ad ques 
beatus ille torvo oculo 86 severa voce usus, goan- 
quam mitis esset et visus hilaris, dixit: δὶ quidem 
bwunilis Joannis, imo Christi dispensatores vultis 
esse, divino precepto " sine calliditate obedite, di- 


. "- 


$45 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


t€ 


940 


centi : Omni petenti te da (Luce vi). Si autem ve- A dines habente ex Deo humili 1893 suia mes , hi 


nientes curiose investigaveritis, Deus curiosorum . 


ministrorum non indiget, neque humilis Joannes. Si 
enim que dantur mea existerent, et mecum nata 
essent, fortasse bene ip meis tenax existerem. Si 
vero qua dantur Dei sunt, utique in suis preceptum 
suum custodiri vult. Si autem ex increduliiate aut 
modica fide illud timetis, ne forte multitudo eorum 
quibus dantur, superet introitum pecuniarum, ego 
vestrie pusille fidei communicari non patior. Eteniin 
si beneplacito Dei actum est ut essem ego indignus 


dispensator ejus munerum, si totus mundus congre-. 


g»retur Alexandrie eleemosyn:e indigens, immensos 
thesauros Dei non angustabunt, neque sanctam eccle- 
Bjam. 


increduli fortasse hodie venerunt , et me in difflden- : 
tiam secum cadere hortabantur. 

Car. VIT. — Adhuc (28) existente eadem populi 
multitadine in civitate, quidam peregrinorum videns 
tantam ejus compassionem , voluit tentare eum ; et 
indutus vestimenta vetera, adiit eum, euntem ad vi- 
sitandos qui in nosocomio jacebant. Bis euim per 
hebdomadam vel ter ibat illuc. Et dicit ad eum : Mi- 
serere mei, quoniam captivus sum. Dicit datori : Da 
ei sex numismata. Deinde cum b:ec accepisset , vadit 
et mutat habitum, et obviat ei aliunde, et procidit 
ei, dicens : Miserere mei, quia coaretor. Dicit denuo 
patriarcha datori : Da ei sex nummos aureos. Cum * 
ergo isset, dicit ille distributor ad aurem illius pa- 


Ca». Vil. — Cumque istos dimisisset , universam B triarch:e : Per orationes tuas, domine, idem ipse 


qui cireumdederat illos defectionem et modicam 
fidem scindens , loquebatur his qui ei consedebant , 
ei admirabantur de a Deo data ei compassione : Cum 
essem, inquiens, in Cypro adhuc juvenis quasi anno- 
rum quindecim, video una noctium in somnis puel- 
lam quamdam, cujus species supra solem splendebat, 
ernatam supra omnem humanum sensum, quas venit 
et stetit ante lectum meum, et pulsavit me in latere. 
Expergefactus vero, video eam in veritate stantem , 
et z:stimavi eam esse mulierem ; figura igitur crucis 
signatus, dixi ei : Ουδδ es (υ et quomodo ausa es 
intrare super me dum dormirem? Habebat et coro- 
nam de olivarum ramis super caput suum. Tunc illa 
hilari vultu et subridendo labiis dieit mihi : Ego sum 


accepit secundo. Fecit vero seipsum patriarcha !an- 
quam nesciret. Venit itaque tertio iterum accipere, 
et tetigit dator patriarcham qui aurum ferebat, signi- 
ficans quod ipse esset. Tunc respondit ei Dei amicus, 
ille veraciter misericors : Da ei duodecim numismata, 
ne forte Christus meus sit, et tentet me. 

Car. IX. — Nauclerus quidam peregrinus damna 
pertulit; et accedens hunc beatum virum, rogabat 
eum multis laerymis, ut compateretur ei, sicul et 
omnibus aliis. Precepitque eum accipere quinque 
libras auri. Cumque accepisset has, abiens emit en« 
Whecam (29), et misit in navim. Mox accidit ut extra 
pharum (50) naufragium perlulisset; navim vero 
non perdidit. Accessit iterum ad eum, de bona ejus 


prima filiarum regis. Cumque hzc audissem , statim C voluntate presumens, et dixit : Miserere mei, ut 


sadoravi eam. Tunc dicit mihi: Si me possederis 
amicam , ego te ducam in conspectu imperato» 
ris. Etenim nemo habet potestatem apud eum, 
sicut ego. Ego quippe feci eum in terris hominem 
fleri et salrare homines. Et hac dicens, disparuit. 
Ego vero in memetipsum reversus, intellexi visio- 
pem, et dixi : Credo, Compassio ac Eleemosyna est, 
et ideo habet in capite ex olive foliis coronam. Et- 
enim veraciter compassio et benignitas erga homines 
Deum carne vestiri fecit. Statim ergo vestivi me, et 
nullum domus mex excitans, in ecclesiam abii. Erat 
enim jam aurora. Et cum irem obviam fratri frigore 
vexanti (26), ezpollavi me indumento caprino , et 
dedi ei, dixique intra me * Ecce in hoc sciam si uti- 


Deus mundi misertus est. Cui ille patriarcha dixit : 
Crede, frater, nisi miscuisses pecuaix ecclesiz illag 
pecunias qu: tibi remanserant, nullatenus naufra- 
gium pertulisses. De malis enim habuisti" eas, et 
perdite sunt cum eis et quzxe fuerunt ex bonis. Ve- 
rum precepit denuo dari ei decem libras auri, de- 
nuntians ei ne commisceret eis alias pecunias. Emeng 
preterea enthecam, οἱ navigans uno die, vento va- 
lido flante, projectus est in terram ; et omnia per- 
didit, et ipsam navem, el non sunt salvate nisi 
snime tantum. Voluit ergo prx confusione οἱ an- 
gustia idem nauclerus necare seipsum ; sed Deus qui 
semper saluti hominum providet , reveiavit hoc beato 
pauriarclie, Et cum audisset quod acciderat ei , nun- 


que vera est visio quam vidi , an daemoniaca. Et ve- D tiat ei venire ad se nihil omnino dubitans. Tunc 


ritate testante, nec dum ecclesiam comprehenderarm, : 
et subito obvians mihi quidam , albis indutus vesti- 
bos, dat mihi ligaturam (27) centum numismatum, 
dicens : Accipe hzc, frater, οἱ dispensa ut vis. Ego 
autem pre gaudio statim hxc suscipiens , reversus 
sum, volens reddere ei ligaturam illam, quasi nihil 
indigens, et amplius non vidi aliquem. Tunc dixi 
mihi: Veraciter non erat pbaniasia. Ex illa ergo 
bora sepe dabsm aliquid fratribus, et dicebam: 
Videbo si mittat. Deus mihi, ut dixit, centupla,. Et 
curn tentassem Dominum, malefaciens, et satisfactus 
essem diversis modis per eas res, dixi : Cessa, mi- 
sera anima, tentando intentabilem. Tot igitur certitu- 


aspersit se pulvere, et tunicam £cindens, indecenter 
accedit ad eum. Cumque vidisset euim in tali habitu 
ille sanctus, redarguit eum, et dixit : Misereatur tui 
Dominus benedictus Deus. Credo ei quod ab hodierna 
die nequaquam naufragium incidas, usquequo mo- 
rlaris. Hoc vero tibi contingit , eo quod et ipsa navis 
tua ex injustitia esset possessa. Mox ergo jussit tradi 
ei unam magnam navim, plenam frumento viginti 
millium modiorum , de illis navibus qua sanctissimae 
ecclesie subjects: ministrabant. Quam recipiens, 
exiit Alexandria ; et affirmabat ipse nauclerus, asse- 
veraps : Viginti diebus ac noetibus vehementi vento 
navigavimus, non valentes omnino scire quo issomus, 


$47 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


348 


neque per stellas, nedie per loca, excepto quod gu- À et dixit eis : Quot libras dedistis illi qui ad me ac- 


bernator videbat illum patriarcham eecum lenentem 
temoneum, et dicentem sibi ; Ne timeas, bene navi- 
685. lgitor post vigesimaur diem apparuimus in in- 
sülis Britanni; et descendentibus nobis in terram, 
invenimus illic famem magnam. Cum ergo dizissemus 
primo civitatis, quod frumentum in navi portaremus, 
dixit: Bene Deus adduxit vos, Quidquid vultis, eli- 
gie; aut per singulos modios numisma unum, aut 
ejusdem ponderis accipite stannum. Elegimus itaque 
dimidium sic, et dimidium sic. Rem autem vadit di- 
cere sermo, ipegperlis munerum Dei incredibilem 
quidem et sine fide, his vero qui experientiam mira- 
culi ejus habent, credibilem atque acceptam. Navi 
preterea Alexandriam cum gaudio reversa quievi- 
mus in Pentapoli (51); et asportavit nauelerus de 
illo stanno, ut venumdaret illud. Habebat enim illie 
antiquum socium in negotiis petentem ex eodem 
.stanno. Dat ei in saceo quasi quinquaginta libras. At 
ille volens probare speciem sí bona esset, solvit 1] 

lud in igne, et invenit argentum purum. Putavitue 
se esae tentatum , et retulit ei saccum dicens : Deus 
indulgeat tibi. Nunquid invenisti me impostorem 
erga te, quia tentando argentum pro stanno dedisti 
mibi? Expavegceus vero de sermone illo nauclerus, 
dicit : Crede, ego pro stanno illud habeo. Si vero 
ille qui fecit de aqua vinum, (Joan. 1), ipse per ora- 
tiones patriarchz fecit et stannum argentum, nihil 
mirum. Et ut satisfias, yeni ad navim, et videbis 
cotera iss metalli socia, quod accepisti. Áscen- 
dentes itaque, invenerunt stannum orgentum opti- 
mum factum. Et non est. peregrinum miraeulum , o 
philoehristi, Qui enim quinque panes wultiplicavit 
(Joan. v1), e& rursus aquam Egypti transmutavit in 
sangpinem (Exodi vj), εἰ virgam in serpentem trans- 
inntavil, et transtulit. f)ammam in rorem (Dan. ui), 
facilius e$ hoc tam gloriosum miraculum operatus 
est , quatenus et (Δαν μη) suum 1684 ditaret, et nau- 
clero misericordiam suam przestaret. 

Cap. X. — Descendente sanctissimo isto viro ali- 
quando in ecslesiam Dominico die, accessit ad eum 
boino, qui multas possederat facultates : et fures in- 
gressi domum ejus, despoliaverunt eum usque ad 
$lramentum ; et eum niulta quaestio esset facta, et 
no invenisset qui hxc perpetraverant , compulsus 


est inulta nimis pauperlale, deprecari cum magna Ὁ 


reverentia sapclissimum illum patriareham, dicens 
ei et calamitatem $uam. Misertus ergo illius muluum 
(fuerat enim ex clarissimis et magnis principibus) 
dicit 3d aprem illius cui aurum ereditum erat, ut 
daret ei quindecim libras auri. Cum autem has da- 
turus abiret, apprehendit consilium logothetze (52) 
et qconomi ; et ex diabolica operatione invidentes, 
non dederunt ei nisi quinque libras. Cum ergo re- 
verlerelur de collecta (55) idem honorabilissimus 
arctiepiscopus, dat ei in scriptis mulier vidua habens 
unicun fllium, notitiam xenii (54) quinque cente- 
nariorum auri. Cum autem suscepisset, et honora- 
bile secretum dimislsset, convocavit dispensatores, 


cessit ? Qui dixerunt : Domine, ut jussit sacratissima 
sanctitas vestra, quindecim libras. Cum autem co- 
gnovisset per inliabitantem in se gratiam , illos esse 
mentitos, adducit eum qui aeceperat, οἱ interrogavit 
eum quid accepisset? Illo vero dicente quinque li- 
bras, proferens de honoranda manu sua ille sanctus 
pittacium (51), quod sibi traditum fuerat , dizit eis : 
À vobis exquirat Deus et illa alia decem centenaria, 
quoniam sl dedissetis quindecim libras, ut dixit ha- 
militas mea, qui attulit quinque centenaria, quinde- 
cim daret. Et ut certos vos faclam, mittens addaeam 
qua bas attulit, Et mittens duos venerabiles viros, 
ut accersirent reverendani feminam, qus in bapii- 
sterio piltacium ei porrexerat, cui et indicat, di- 


f$ cens : Benedictionem, quam Deus sibi offerendam 


misit iu cor tuum, ferens tecum, venl ad humilita- 
tem ineam, Qua cursim surgens, apprehendit vesti- 
già sancti viri una cum quantitate auri. Cum ergo 
suscepisset ille patriarcha oblationem, et orasset 


super eam, et super filium ejus sufficieuter, dixit : 


Obsecro te, nonna (36), hxc tantum voluisti dare 
Christo, an aliud aliquid? Cum autem sensisset dei- 
ferum, illud quod fecerat cognovisse, tremore com- 
pressa, dixit : Pet sanctas domini mei orationes, et 
sanctum meum Mennam (37), quindecim centenaria 
scripseram 1n pittaclo; et ante unau! horam cum 
starem in synaxi, ut darem hoe tibl Domino meo, 
dissolvens illud, importune legi. Ego enim indigna 
ancilla tua serípsi hoe propria manu, et inveni de- 


( cem deleta ἃ seipso. Tunc stupefacta intra memet» 


ipsam, dixi : Utique non est. voluntas Del αἱ dem 
nis! quinque. Dimittente autem patriareha reseren- 
dam illam feminam, eeciderant ad pedes ejus di- 
spensatores, qui tfangressi sunt voluntatem ejus, 
petentes indulgentiam , et affirmantes nihil tale se 
ulterius aeturos foro. 

Car. XI. — Intueos Niceta patrielus (58) hejus 
viri virtutibus pleni magnanimitatem , et sine parei- 
tate manum expahsám, et tanquam ex fonte jugiter 
omribus pr:estantei, instinctu quorumdar diabolum 
jmitantiuni , subit ad sanctum, et dicit οἱ : Regnum 
aretatur, οἱ pecunia eget. Jam, quis sine parcitate 
erogántur, qux deferuntur tibi pecanís, da eas im- 
perio, da eas in publicum saccellum. llle vere de hoc 
quod dictum fuerat, imperturbatus manens, dicit ad 
eum : Non Justum est ut arbitror, domine patriel , ea 
que super coelesti Regi oblata sunt, terrestri dare. 
Si vero et omnino tale aliquid judieasti , erede, hu- 
milis Joannes ex eis nummum non dabit tibi ; sed 
ecce $0b humili leetulo meo est apotheea Christi, 
ut volueris fac. Surgens itaque statim patricius, vo- 
cat de suis hominibus qui portare deberent , et im- 
ponit super eos pecunias totas, non relinquens ex 
els nisi unum centenarium. Et cum descenderent qui 
portabant hujusmodi pecuniam , ascendebant quidam 
alil portantes pusillas lsguneulas, habentes pecunias 
missas patriarche de Africa, superscriptas alias qui- 
dem wEL oPTIMUM, &lias autem MEL SINE PUNG. Cur 


à 


-- 


949 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


᾿ὧδ0 


ergo descendens patricius legeret superscriptiones À sitate compresso eorum qui ab eo alebantur, et in 


lagenarom, insinuat patriarcbs ut sibi mitteret de 
tali melle, quo ad opus snum uteretur. Noverat enim 
eum mali esse immemorem. Ascendente igitur qui 
lagunculas hibebat creditas, et responsa reddente, 
et indicante pecunias esse pro melle in vasis, statim 
vere mitis pastor misit ei unam laguneulam, su- 
perscriptam xEL ΟΡΤΙΜΌΜ, faciens ei et pittacium, 
continens ita : « Dominus qui dixit : Non te deseram 
neque derelinquam (Hebr. xu; Jes. 1), sipe men- 
dacio est ; οἱ Deus verus; idcirco Deum, qui omni- 
bus escam et vitam praebet, homo corruptibilis con- 
stringere non potest. Vale, » Przcepit autem abeun- 
tibus et portantibus lagunculam, ut dicerent ei ut 
ante se faceret eam aperiri, et dicerent ei quod om- 


multa cura et oratione beato perseverante, sensit 
quidam civitatis habitator eam quse cireumdederat 
sanctissimum illum ariditatero et omnimodam ege- 
sSlatem : bigamus existens, desiderat diaconus san. 
cia eeclesi fleri. Et per necessitatem qua sanctuum 
undique cireumdederat , volebat suadere ei ut eur. 
consecraret ; fecitque el deprecationem, continentem; 
ifa (in facie quippe ei non audebat tale aliquid di. 
cere) : « Sanctissimo et ter beato Patri patrum Joanni 
vicario Chrisu, deprecatio et postulatio a Cosma (40) 
indigno servo servorum sanctitatis vestra. Ediscens, 
sanctissime domine, qux obtinet honorandum caput 
fuuimm secundum permissionem Dei, imo pro peccatis 


 Mostris, escarum penuriam, non justum existimavi 


nes quas viderat deferri lagunculas pecuniis essent B servus tuus, iu refectione conversari, domino meo 


pro melle repletze. Contigit 18$ ergo sedente eo ad 
mensam, ut nunliaretur adesse eos qui lagunculam 
portabant, et pittaeium patriarchze. Ascendentibus 
itaque eis, cum vidisset unam tantum lagunculam, 
dixit eis patricius : Dicite ei : Credo, domine, tna- 
gnam iracundiam adversum me retines, natn unam 
$olam non mitteres mihi. Traditio autem pittacio 
eodem, et bullam (59) dissolventibus, et evacuanti- 
bus coram omnibus pecuniam, agnovit et reliquas 
bgunculas, quas vidit, similiter plenas egse. Cum 
ergo legi8set quod homo corruptibilis Deum constrin- 
gere non posset , compunctus de sermone, diiit : Et 
vivit Dominus, neque Niceta constringet eum , homo 
etenim el ipse peccator et corruptibilis esp. Et relin- 


jn subülitate (41) manenti. Sunt igitur indigno servo 
tuo frumenti ducenta millia modiorum, et auri librae 
centum octoginta, quas rogo dari Christo per te 
dominum meum : tantum ego indignus in ministerio 
vestri diaconatu frui merear, ut per talem» cum te 
domino sancti altaris ministrationet, emundet a 
peccatorum meorum luxuria. Dicit enin. vere Dei 
predicator sanctus Apostolus, quoniam ex uecessi- 
tate et legis translatio fit (Hebr. vi). » Hxc susci- 
piens divinitus sapiens, et virum a'vocoans, ait ad 
eum : Tu es qui preces nobis per notorium tuum el 
fllium misisti? Quo dicente : Etiam, domine, mi-it 
omnes foras beatus et misericordissimus, nolens 
eoram omnibus hunc confundere, et coepit dicere ad 


quens nok prandium, et sumeng secum guorquot C eum : Oblatio quidem ua valde justa et tempori 


pecunias ab bonorando Patre abstulerat, et Jagun- 
culam qux ab eo transmissa fuerat, et de suo cen- 
tenaria tria, apprehendit honoranda ejus vestigia, 
nullo ia obsequium proprium sumpto; sed in humi- 
litate multa ascendens, rogabat eum, quasi aliis ac« 
cusautibus motum, indulgentiam a Deo exposceret, 
satisfaciens ei quod etsi paenitentiam ei daret, 
prompte banc susciperet et custodiret. Admirans au- 
tem archiepiscopus veloceim viri conversionem, uibil 
de commisso conquestus est, sed el magis consola- 
batur eum verbis consolatoriis. Talis autem ambo- 
rum confirmata est ex tunc a Deo charitas, ut com- 
pater supradicti lieret patricii. 

Car. XII. — Qui Abraham in hoc quod expediebat 


necessaria, sed maculosa esi; et nosti quod in Lege 
ovissive parva, sive magus, nisi immaculata esset, 
non in sacrificium offerebatur (Levii. xxn) ; et ideo 
ad sacriücium Cain non respexit Deus (Gen. 1v). 
Quoniam vero dixistj, frater, quod ex necessitate et 
legis translatio fiat, de lege veteri hoc dicit Aposto- 
lus ; nam quomodo 3it frater Domini Jacobus, quod 
quicunque observaveri totam legem, offendat autem 
in uno, factus est omnium reus (Jac, u) ἢ Defrairibus 
vero meis egenis et de sancta Ecclesia, Deus qui eos 
,Dutrivit apte quam ego et tu pasceremur, ipse et 
nunc nutrie eos ; aptum, δὶ sermones ejus illesos 
custodierimus. llle enim qui tunc quinque panes 
myltiplicavit (oan. vi), potest et deceip horrei mei 


tentavit, ut ejus fldem soli Deo cognitam universus D modiis benedicere, Quapropter jllud dico ad te, lili, 


mundus discens imitaretur (Gen. xxu), tentavit et 
memorabilem istum Joannem. Modus autem illius 
tentationjs forma uiilitatis sanctis ejus ecclesiis 
exstitit. Est autem forma hzc : luzstimabili multj- 
tudine fugientium a Persis, sicut jam dictum (Su- 
pra c. 6), et adveniente Alexandriam, et sterililate 
multa ciborum facta, eo quod nom subiret fluvius 
Nilus secundum consuetudinem, ej auro cunejo ero- 
gato quod possederat patriarcha, misit, et mutuo 
accepit a muliis philochristis cirea decem centena- 
ria. Et his iterum cousumptis, et adhuc fame ma- 
nente, et de eztero mutuum dare ei nullo volente, 
sed onnibus pertinaciam famis timentibus, et necesv 


quod in Actibus apostolorup dictum est : Non est 
tibi portio neque hereditas jn bac parte (Act. vii). 
Cumque hync tristem et sine effectu dimisisset, nun- 
Uatur ei duas Ecclesi; nyagnarum navium ad terram 
esse submigsas, quas mijserap in Siciliam propier 
frumentum. Hoc autem audiens ille beatus, cadena 
in terram, grotias egit omnipotenti Deo, dicens: 
Gratias refero tibi, Domine, quoniam non permisisti 
servo tgo pecuniis vendere gratiam tuam. Vere in- 
quirentes te, Domine, et sancte Ecclesie iu» re- - 
gulas custodientes, 186 non deficiet omni bono 
(Psal. xxxii). 

Cap. XIII. — Quibusdam duobus clericis ín cul« 


051 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


, 


pam cadentibus, hoe est, manum in alterutrum ii-A Cae. XIV. — Deiferi quidam sanctorum Patrum 


cientibus, hos excommunicavit canonice per aliquot 
dies. Illorum quidem unus libenter suscepit increpa- 
tionem, et cognovit culpam suam ; alter vero mali- 
tiosus existens, gaudens przceptum suscepit. Occa- 
eionem enim quxrebat miser, ne ingrederetur eccle- 
siam, sed licentiam haberet perseverandi in nefandis 
actibus suis. lrascebatur autem contra sanctum pa- 
triarcham, et quantum in se erat, minabatur ei 
nocere. Quidam vero dicebant, et ipsum esse qui 
prodiderat pecunias Ecclesie ad patricium Nicetam 
(Sup., c. 11), quas et rapuit manu, ut przescriptum 
est. Nuntiatum est igitur quod ille mali memor mali- 
tiam reservaret, et non rectam erga beatum bunc 
voluntatem haberet. Ilie autem vere pastor, memor 


(47) dixerunt : Angelorum quidem est nullatenus li- 
tigare, sed in omnimoda et perpetua pace consistere ; 
hominum vero est altercari quidem, sed statim re- 
conciliari; daemonum autem est litigare, et totum 
dieu transire inreconciliatos. Hoc propterea prefati 
sumus, amatores Christi, propter praesentem narra- 
tionem. Ῥίδου haic aliquando nobili, ura cum 
commemorato Niceta patricio, de quadam publica re 
altercari. Modus autem litigii erat talis; necessa- 
rium est enim dicere, cum sit animz utilis : Patri- 
cius quidem disponere volebat forum propter lucra 
publica ; patriarcha autem id non patiebatur, paupe- 
rum in hoc procurans ,salutem. Multum ergo contra 
se secreto contendentes (48), et inflexibiles manen- 


dicti illius : Quis infirmatur, et ego non infirmor B tes, recesserunt ambo ab invicem irati et irreconci- 


(11 Cor. xi)? et iterum : Vos qui potentes estis, 
debeus infirmitates impotentium portare (Gal. v1; 
Rom. xv), voluit hunc accersire, et decenter admo- 
nere, et solvere eum ab excommunicatione ; videbat 
enim lupum conantem rapere ovem. Dispensatione 
vero Dei actum est ut innotesceret omnibus patriar- 
clie immemor mali animus, Oblitus est accersire 
eun, et solvere ab excommunicatione. Cum ergo ad 
sanctum Dominicum diem pervenisset, et sancto al- 
tari astitisset (42), ut incruentum sacrificium offerret, 
jam diancono generalem orationem pene consum- 
mante, saictum velum exaltaturo (43), in mentem 
malitis immemoris venit ; et statim divini przcepti 


recordans, asserentis : Si offers munus tuum ad al- 
tare, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet C 


aliquid adversum te, relinque ibi munus tuum 
(Matih. v), etc., intimat diacono facienti orationem, 
quam diaconus solitus facere erat, ut reinciperet a 
eapite (44); et si impleretur, iterum recapitularet, 
usque dum perveniat ejus sanctificatio. Finxit enim 
se, tanquam si eum ventris necessitas compulisset. 
Et veniens in honorabile cimiliarchium (45), misit 
statím fere viginti hebdomadarios, quaerentes jam 
dictum mali modi clericum (46). Intentio enim pa- 
storis hzc erat, ut educeret de ore leonis ovem. Deus 
vero, qui voluntatem timentium se facit, fecit prz 
manibus inveniri mox clericum. Et veniente eo, ct 
veritali testimonium perhibente,, prior patriarcha 
genu flexit, dicens : Indulge mihi, frater. Veritus 


liati. Er»t autem hora quinta, ei quidem patriarchze 
erat refragatio et amaritudo pro mandato Dei, pa- 
tricii autem propter pecuniaria lucra erat. Tamen 
ait ille justus : neque pro rationabili, neque pro ir- 
rationabili occasione debet homo irasci. Adveniente 
ergo hora undecima, mandat per archipresbyterum 
una cum clero patriarcha patricio lioc dignum me- 
minoría verbum : Domine, sol ad occasum est. Cum 
autem hoc verbum ille audisset, non tolerans cordis 


 8ui ardorem, sed tanquam divino igne inflammatus, 


sancti sermone compunctus est, infectusque lacry- 
mis statim totus factus est ; et surgens, venit ad bea- 
tum hunc. Quem cum vidisset, ait : Bene venisti, fili 
Ecclesi», obediens voci ejus (Ephes. 1v). Mittentibus 
igitur ambobus metancam (49), et amplexantibus 
alterutrum, sederunt. Et aperiens os suum patriar- 
cha, dixit: Crede mihi, domine, nisi quia vidi te 
valde tribulatum de hoc, jam non pigritarer ego 
venire ad claritatem tuam. Etenim Dominus et Deus 
noster ipse circuibat civitates et castella et domos, 
visitando homines. Omnibus autem humilitate summi 
sacerdotis rediflcatis, et admiratione plenis, respon- 
dit 187 ad eum patricius : Crede, Pater, quia ulterius 
non capient aures mes eorum verba, qui litigiosag 
mihi soggerunt res. Tunc sapiens doctor dixit ei : 
Crede, fili et frater, si omnibus bis voluerimus cre- 
dere, multorum peccatorum erimus domini, maxime 
in tempore hoc, quando faeti sunt multi hominum 
invicem odientes. Multoties enim et mihi suadere 


ergo illius honorabile pontificium, et eorum qui ade- D tentaverunt hi qui suggerebant mibi-dispositiones 


rant presentiam, magis vero timens judicium Dei, et 
horrens ne forte descenderet ignis de ccelo eadein 
hora et consumeret eum, videntem honorandam 
illam canitiem humi jacentem, genu flexit οἱ ipse, 
petens veniam et misericordiam. Et dicente patriar- 
cha : Deus nobis omnibus indulgeat, surrexerunt et 
ingressi sunt ambo ecclesiam; et tunc cum multo 
gaudio et letitia astitit sancto altari, cum munda 
conscientia valens dicere Deo: Dimitte nobis debita 
nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris 
(Matth. vi). lta autem sana ex tune. et compuncta 
mente lactus est lector ille, ut presbyterii consecra- 
tione potiri mereretur. 


rerum; et cum facerem s2pe finem, ut seductus 
fueram, postmodum alii quidam suggerebant mibi, 
quod fuerim deceptus in capitulo; cum ergo secundo 
et tertio hoc fuissem perpessus, dedi terminum mi- 
himetipsi absque utrorumque parte, ne darem defi- 
nitionem alio in capitulo. Quod si qui suggerebant 
mihl, mentirentur, ipsi ponam solverent, quam 


"accusatus ferret, si contra eum calumnia veraciter 


fuisset injecta. Et ex eadem die improvide suggerere 
mihi contra aliquem omnino aliquid nullas jam au- 
sum nabet, quod deposco et moneo magnum deco- 
rem tuum, fili, similiter facere. Szpe enim et cxdes 
jnjustsas facinnt, qui sublimitatem creditam babent, 


$55 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII, 


954 


si fuerint verbis suasoriis conimoti, et si sine cru- À tummodo controversiam astabat tunc pontifex sancto 


ciatu reciderint qux ad eos veniunt capitula. Et 
patricius tanquam a Deo jussus, pactus est ejus 
mandatum 86 custodire omni tempore illzsum. 

Ca». XV. — Iste memorabilis habebat quemdam 
nepotem, nomine Georgium (50). Una itaque dierum 
faciens iste cum quodam civitatis tabernariorum 
rixam, conviciis ab eo severe affectus est : qui amare 
dolens, non solum quia publice, verum etiam quia 
a viliori inhonoratus esset, maxime vero, quia erat 
mepos patriarchze, subiit ad eum in conclavi, eo in 
secreto morante, flens veliementer. Cum autem hunc 
Ma sstuantem οἱ lacrymantem vidisset mitissimus 
patriarcha, interrogat causam detinentis eum anxieta- 
tis, scire hauc volens. Cumque ille non posset pra 


altari; quid vero vellet facere, nulli eredidit. Cum 
ergo venisset diaconus Damianus, ut susciperet ab 
eo sanctam communionem secundum proprium gra- 
dum, teuuit manum illius ille sanctus, et dixit : Vade 
prius reconeiliari fratri tuo; et. tunc veniens, digne 
suscipe immaculata, immemor malitiz, Christi my- 
steria. Reveritus ergo eoram tanta multitudine cle- 
ricorum contradicere illi, maxime in tali loco et in 
tali horrenda hora, spopondit hoc facere, et tunc de 
sanctis mysteriis dedit ei. Igitur ex tunc omnes cle- 
rici et laici custodiebant se, ne inter se malitiam re- 
tinerent, timentes ne et ipsos confunderet, triumpha- 
retque quemadmodum et illum diaconum. 

Car. XVII. — Habebat quidem sanctissimus hic 


amaritudine, quae circumdederat eum, exprimere B vir scientiam divinarum Scripturarum; nou autem 


sermonem, hi qui praesto fuerunt quando eum exho- 
norari a negotiatore contigerat, coeperunt recitare 
archiepiscopo causam : Et quia non debuerat, in- 
quiunt, ita sanctitas vestra contemni, ut proprios 
$uos ac propinquos a despectis exhonorari pateretur 
hominibus. llle autem verus medicus, volens primo 
veluti emplastro quodam curare nepols sui furiam, 
et tamen tanquam ferro incisionem et liberationem 
passionis, per sapientissimum os suum huic alferre, 
talibus verbis coepit exstinguere morbum, et dicere : 
Etomnino ausus est aliquis os aperire, et contradicere 
tibi? Crede, fili mi, patri tuvo, quoniam faciam in eo 
hodie rem, ut tota Alexandria miretur. Cumque vi- 
disset eum remedium recepisse, et tristitian! cunctam 


188 in sapientia sermonis, has tanquam ex inani 
gloria memoriter dicens, sed per eamdem ipsam ope- 
rum actionem, et mandatorum observationem ; et in 
secreto quotidiani eonsilii sui nullus sermo otiosus 
audiebatur, nisi forte ordinatio rei civilis exigeret, 
sed aut relationes sanctorum Patrum, aut seripturales 
quzstiones, aut dogmatica problemata, propter raul- 
titudinem nec nominandorum hareticorum qui re- 
gionem circumdederant. Si vero alicui aliquis de- 
trahere inciperet, bunc patriarcha per alteram ser- 
mocinationem , ut sapiens, ingeniose removebat ; et 
si iterum permaneret, nihi! quidem ei dicebat; sed 
hunc annotans, przcipiebat hebdomadario ne sineret 
ulterius eum intrare cum his qui nuntiabantur, qua- 


projecisse, putantem videlicet quod ageret contra C tenus per eum czteros temperaret atque erudiret. 


eum qui se contumeliis affecerat, et faceret eum ἤδ- 
gellari per eum qui super forum erat constitutus, et 
variis pompis dehonestari, dicit ei, deosculans pectus 
ipsius ; Fili mi, si ex veritate humilitatis me: nepos 
existis, prepora teipsum et flagellari, et convicia pati 
ab omni homine. Vera enim cognatio non ex san- 
guine el carne, sed ex virtute mentis agnoscitur. 
Confestim Igitur accersivit eum qui super caupones 
erat constitutus , et praecepit ei ne ab illo caupone 
acciperet neque consueta $ua, neque publica, neque 
pensionem ergasierii ejus. Et ipse enim sanclissima 
Ecclesie erat. Et omnes expavescentes immobilem 
louganimitatem ejus, intellexerunt esse hoc quod 
dixit : Quoniam faciam in eum rem, ut miretur tota 
Alexandria, videlicet quia non solum vicissitudinem 
non reddidit, verum etiam pro ultione adjutorium 
impendit. 

Cap. XVI. — Nuntiatum est aliquando huie beato, 
quod quidam clericorum malitiam in corde adversus 
quemdam reservaret, et irreconciliatus ei permane- 
ret. llle vero quarebat bujus nomen et gradum 
nosse. Ia crastinum ergo die Dominico didicit hunc, 
Damianum quidem nomine, diaconem vero esse of- 
ficio. Preecepit itaque archidiacono ut sibi, quando 
idem Dainianus ad ecclesiam veniret, demonstraret. 
Igitur cum in crastinum statio Dominico die feret , 
venit et diaconus ad stationem ; οἱ videns archidia- 
conus, ostendit eum patriarcha. Ob eain enim tan- 


Cap. XVIII. — Definitionem autem et aliam, quam 
affectavit hic sanctus, non est justum postponere. 
Audiens quod postquam coronatus est imperator (51), 
nullus universi senatus et astantium exercituum 88- 
üquum memoriale aliquod nuntiet, sed mox hii. qui 
dieuntur monumentorum adificatores sumant qua- 
tuor vel quinque minutias marmorum pusilias de di- 
versis coloribus, et ingrediantur ad eum, et dieant : 
Domine, quali metallo imperiom tuum jubet fleri 
monumentum tuum ; insinuantes videlicet ei quia 
tanquam homo corruptibilis et transitorius curam 
habeto tuz ipsius animz, et pie regnum dispone; 
imitabatur et iste beatus veraciter hane dignam laude 
traditionem, et precepit sibi monumentum -:ediflcari, 


D ubi et reliqui predecessores ejus patriarchs jace- 


bant; imperfectum vero manere usque ad obitum 
suum, ut imperfecto existente, per celebrem festivi- 
tatem, assistente clero, ingredientes qui dicebantur 
studiosi (52), dicerent ad eum : Domine, monumen- 
tum tuum imperfectum est, prsecipe ergo ut consuimme- 
tur, eo quod nescias qua hora fur veniat (Matth. xxiv). 
Hoc autem faciebat ille sanctus ut ita fleret, volens 
imitationera bonam et post se futuris relinquere ya- 
triarchis. 

Cap, XIX. — Domino ob multitudinem peccato- 
rum nostrorum permittente, propria templa quae 
erant Jerosolymis, a percutiendis a Deo Persis. €re- 
mari, discens hic sanctissimus patriarcha in multa 


ans DK VITI$ PATRUM LIRER PRIMUS, 558 
egestate esee sanotura Modestam patriarcham Jero- A rachanelle (58) numismate uno. Mox ergo transmisit 


volymorum (55), ad borum relevationem et rewdifi- 
Jationem mittit ei numismata mille, et mille saccos 
pleuos frumento, et mille legumina, mille libras ferri, 
mille restes siccatorum piscium, qui menomenz (54) 
dicuntur, mille vascula vini, et mille /Egyptios ope- 
rarios , mittens ei per litteras : « Da mihi veniam, 
vere Christi operator, nihil dignum templis Christi 
miltenti. Vellem enim, crede mihi, si esset conve- 
Biens, et ipse eo venire, et ipse operari in domo san- 
et» Christi resurrectionis. Verumtamen illud rogo 
honorandum caput tuum, ut nullatenus hoc imputes 
minimo nomini exiguitatis mex, sed hoc potius petas 
ἃ Christo, ut ibi me conseribat ubi veraciter conscri- 
ptio beata eousistit. s 


illud in crastinum, ut venundaretur. £t vídens is qui 
obtulerat, emit ilud triginta sex numismatibus, et 
rursus obtulit patriarche. Cum vero in crastinum 
vidisset illud, emit hoc similiter, et rursus obtulit 
patriarchze, deposcens ut tegeretur ab eo. Cum autem 
tertio hoc fecisset, dicit ei gratulabuwlus ille san- 
ctus : Videbimnus quis deficiet, ego an tu. Erat enim 
opulentus valde, et suaviter quasi vindemiabat euin 
ille sauctus, paulatim ab eo multa auferéns; et dicé- 
bat semper quod posset aliquis intentione dahdi pau- 
peribus exspoliare divites, et ipsum etiam hypoca- 
misui (59) ab eis benevole auferre, et non peccare, 
et maxime si sunt aliqui immisericórdes et svari. 
Duo enim lucratur talis : unum quidein, quía ánimas 


Cip. XX. — Arripit ille sanctus et hoc, bonum B illorum servat; alterum autem, quoniarh et ipsé et 


dico, videlicet quod infimo stratu reeumberet, et 
vilibus operimentis in cellula $ua uteretur. (uod cum 
audisset quidam possessorum civitatis, ascendens ad 
eum, ei videns quod opertorio scisso et laneo tegere- 
fur, transmisit ei cooperterium numismatum triginta 
863, rogans mullum eum ut eo cooperiretur ad me- 
moriam, inquit, mittentis. Ille vero hoc suscipiens, 
propter multam viri postulationem coopertus est hoc 
una Reete, per totaim pene noctem dicebat ad seme- 
ipsum, ut recitabant eubicularii ejus : Quis. dicet, 
quod humilis Joaunes (habebat enim semper verbum 
letud in ore) pallio triginta sex numismalum tegatur, 
et fratres Christi frigore necentur? Quauti sunt modo 
qui dentibus stidept pra glacie? quanti sunt. modo 
qui psiathum (53) habentes subtus dimidium, et supra 
dimidium, et nen possunt extendere pedes suos, sed 
dormiunt ut glomus trementes (56)? Quanti in monte 
dermierent inconali, et sine lucerna, habentes du- 
plicem eruciatum tam ex frigore quam cx jejunio? 
Quanti desiderant saturari de foliis olerum, qux pro- 
jicuniur de eoquina mea? Quanii vellent tingere 
panem suum in zemate (27) quod projiciunt coqui 
mei? Quanti cupiunt vel odorare vinum, quod fun- 
ditur in cellario meg? Quanti sunt in civitate ista jin 
hac hora peregrini, non habentes ubi hospitentur, et 
in fero jacent, fortasse et pluvia madefacti? Quanti, 
putas, habent totum mensem, vel etiam duos, non 
gustautes oleum. Quanti suut qui non babent alte- 
rum vestimentum in zstate, et alterum in hieme, et 
Ma miseriis affliguntur? Tu vero exspectans etiam 
glernam jucunditatem assequi, et. vinum bibis , et 
pisces immanes devoras, et in cubiculis demoraris, 
modo autem eum omnibus malis etin coopertorio 
triginta sex pumismatum te calefacis? Veraciter ita 
vivens et ip (211 laxatione conversans, non exepecta- 
bis illie. prasjaratis gaudiis frui, sed audies utique 
quod et dives ille audivit (Lucem xvi) : Recepisti 
A89 bona invita tua, pauperes vero mala; nuuc 
ergo consolantur, tu vero cruciaris. Benedictus Deus, 
bumilis Josanes alia nocte non cooperietur illo. Ju- 
. 8ium est enim, et bene acceptum Deo, ut tegantur 
centum potius quadraginta quatuor fratres et domini 
δὶ, quam |y. infelix. Venundabaptur enim quatuor 


hoc mercedem uon modicam habet. Auullt autem ad 
credulitatem verbi et testimopiuut verax, quod Circa 
sanctum Epiplianium et Joannem (60) episcopum Je- 
rosolymorum factum est, quomodo &anttus Epipha- 
nius pér artem tulit argentum patriarche, videlicet 
Joannis ejusdem, et dedit egentibus. 

Cap XXI. — Dignum et congruum przdicto eapi- 
tulo referebat semel coram omnibus íste sanctus , di- 
ceng : Habebam, inquit, quemdam mirtistrum in apo- 
theca mea in Cypro, fidelem valde, et virginem usque 
ad obitum suum. Hic ergo narrabat mihi quia in 
Africa existente me facta est res hujusmodi ; Per- 
manebat enitn, ait, cum quodam teloneario, divite 
veheinenter et immisericordi. Semel ergo pauperi- 


C bus in hieme sedentibus ad solem, seque calefacien- 


tibus, ceperunt singuli doinos eleemosynatorum col- 
laudare, et pro eis orare per singulos eorum, simili- 
tet et domos eleemosynam non facientium vitüperare&. 
Inter qu: venit in medium eorum et nomen seuioris 
mei telonearii, οἱ coeperunt singuli interrogare 
proximum : Vere tu, frater, accepisti aliquando de 
domo illa benedictionem? Et omnibus interroganti- 
bus invicem, nullus inventus est accepisse aliquando 
de domo ejus aliquid. Dicit ergo unus ex eis : Quid 
dabitis mihi, et ego accipiam hodie ex eo benedi- 
ctionem? Et facientibus cum eo pactum, venit et 
stat foris portam domus, exspectans quando δὰ do- 
mum suam reverteretur, Ex dispensatione Dei per- 
venerunt simul, ipse ingrediens portam, et animal 
portans siligines a mancipio (61), causa. prandii ip- 
sius. Videns igitur egenum, non inveniens lapidem, 
per fuforem arripit siliginem de clitella, et jactavit 
in faciem ejus. Ille vero suscepit eam, et abiit ut sa- 
tisfaceret confratribus suis, quod ex eisdem manibus 
accepisset eam. ltaque post duos dies :grotavit in- 
firmitate ad mortem idem telonearius, et.vidit in som- 
nis aeipsum ralionem ponentem, et omnes actus 
$uos super staleram appendere : in una quidein 
acie (63) congregabantur Mauri quidam deformes. 
altera antem. acies aliorum quorumdam erat. candi- 
datorum et terribilium specie. Qui nihil invenientes 
boni , ut et ipsi appenderent econtra adversum mala 
opera qua collecta erant a Mauris ia acie ipsorum, 


957 


VITA SANCTI JOANNIS ΕΓΕΕΒΜΟΒΥΝΛΔΗ͂ΙΙ. 


$58 


nimis tribulabantur et tristabantur, οἱ mente con- Α genlarium, qui dana inciderat. Ad locutionem vero 


sternebabtur ad niterutrum, et dicebant : Ergo ne 
nibil habemus hic? Tune dicit unus eorum ; Vere 
nihil habemus, nisi unam siliginem, quam dedit 
ante duos dies Christo, et ipsam non voluntarie. Et 
mittentihus eig siliginem, sequalitas facta est. Tunc 
dicunt teloneario bi qui apyaruerant ei candidati : 
Vade, et auge ad silig.:nem hanc, nam vere Mauri 
isti te apprehendent. Ejulans ergo, agnovit qua visa 
suni ab eo pon esse mendaeia, sed veracia. Omnia 
vero 408 a juventute sua commiserat, eti. quorum 
ipse erat oblitus, videbat /Ethiopes illos eongregere, 
et deportare ad libram, et dicebat : Vave (63), si 
uns siligo guam jactavi per furorem ita profuil, a 
quantis malis se liberat qui dat in simplicitate sua 


venientibus ambobus, dicit ei no'arius t Audi me, 
Ceile, οἱ eme servum tjnum, quia habeo tam lionum; 
ut dicat homo quod patricius sit. Et audiens argen- 
tarius quod servum baberet, admiratus est, οἱ dicit 
ei : Crede mibi, quia hon possideo unde emere pos- 
sim. Dieit ei rureum notarius : Accipe mutuum, et 
eme eum, mulium enim est bonus, et benedicet tibi 
Deus per eum. Acquievit ergo ei, er emit eum sordi- 
dis vestibus indutum, numismatibus triginta. Relifi- 
quens autem eum notarius, ablit Constantinopolim, 
satisfaciens quod nulli hoe marilfestaret, et quod de 
pretio nequaquam sibi retinendo aliquid defraudaret, 
sed hoc totum pauperibus daret. Ergo aliquando 
idem Petrus eoquinam faciebat domino suo, ali- 


bona imüigentibus? Et de ewtero iia modesiu: οἱ B QUéndo autem Javabat pannos ejus, nunquam ali- 


prudens atque summus ejeemosynater factus est, nt 
etiam corpori proprio nen parceret. 

Contigit eniin aliquando secundum eonsuetudinem 
procedere eum dilueulo ad teloneum, et obvial el 
naula3, qui a nsufragio nudus ut natus est evaseral ; 
et cecidit ante eum, rogans ut proteetionem apud 
eum impetraret. ilie ergo putans quod egenus esset, 
ezspoliavi( $e esophorium (64) suut , quod illius 
melius erat, et dat οἱ, togavitque eam ut hec ipse 
vestiretur. Pergens vero ilié et etubésoens vestiri 
hoe, dedit iod venditeri ut venumdsretur. Et cum 
recederet telonesarius, vidit hoe ousponsum, et trista- 
ttis est vehementer ; ot ascendens domum suam, nihil 
peaseus es( gustare ; sed claudens ostium conelavis 


quando in quolibet horum assuetus. Afflixit autem 
seipsum et jejunio mulio. Cum vero vidisset se bg- 
nedici dominus ejus super omnem benedietionem, 
dieit el, vereeundatus enormem ejus virtutem et hu- 
militatem : Volo, humilis Petre, liberare te, et ut sis 
de reliquo frater meus. lile vero noluit. Viderat au- 
wet eum frequenter convicia perferre, et percuti a 
conservis suis. Habebant autem eum tanquam amen- 
tem, ita ut et nomen οἱ imponerent Amettis. Quo- 
Hiescunque ergo tribulabant,eunt eonservi sul, et 
dormiebat in tribulatione, sppatebat ei qui it. Aírica 
illi apparuerat, vestitus esophorio ejus, tenetis et 
illa triginta numismata Ih thanu, dicens ei: Noli 
mosstus esse, frater Petre, ego sustepi et pretium 


sui, 190 sedebat plorans δὲ cogitans : Quia nor fui G tui, sed sustenta usque dum cognoscaris. 


dignus, inquit, tt mel memorlam haberet egenus. 
Cum ergo anziaretar, obdormivit; et eece vidit 
. quemdam speelosut ta&mquam solem, ferentem 
tfuücem super captt suum et esophorium, quod dede- 
Fal nant?, sssisténtem stbi et dicentem : Quid 
ploras, domine Petre ?* Hoc enim erat οἱ homen. life 
veto dixit, ot ad Deum disputans : Quis, Domine, 
ex quibus largiris nobis, damus alicui, et in turpe 
lucrum vertat accipientes. Tunc dicit ei : Cognostis 
hoe? Et ostendit ei quia deintus vestitus esset. ejus 
esopborio. Dicit ei: Ecce ego illo vestier, ex quo 
dedisti mihi hoc; et gratias ago voluntati tu$ bons, 
(quoniam frigare affligebar, et tn eooperuisti ine. Ad 
BÓ ergo fetersus, &dmiratus est, et σαί! beatificare 


Post aliquod véto tempus, venérunt a patría ejus 
quidam argetriti venditores, ut orarent ad loca san- 
tta; et invitavit eos ad prándium dominus domíni Pe- 
tri; et cüm ministraret, statim ille cognovit eos. Ipsi 
sutem dum pranderent, coeperunt alfigurare eum, 
et invicem ad aures dicere : Quam similat puer iste 
domino Petro teloneario. !lle vero occultabat, quan- 
tur poterst, να Ὧι suum. Iterum ergo comedenti- 
bus eis, cteperant dicere ad enm qui eos invitaverat: 
Yerte putamus, res tibi magna evenit, domine Zoile; 
etenim, nisi eframus, publícam personam in mini- 
sterio tuo habes. Neque eniin sciebant certius, quia 
erat de coquina δὶ jejunio commutatus vultus ejus. 
Diu igitur considerantibus eum, dicit unus ez eis ; 


egenos et dicere : Vivit Dominus, si inopes Cliristus D Were dominus Petrus est, surgam et (enebo eum. 


meus sunt, tion iioriar, et Π4Π| tanquam unus ex 
els. 

Actersità vero frotario stío, quem et emerat, dí- 
cit el : Setretum told credere tibl ; et crede, si pto- 
qjataveris me, bárbarfs vendam (e, aut sí non audierls 
me. Dat vero αἱ decem libras auri, et dielt ei : Vade, et 
ene tibi negotium; et sume me, et duc iti sanctam 
civitatem, et féhde tne cullibet Christiano, οἱ pré- 
tit da padperibas. Notario autem reedsante, diclt 
el iterum : (Quoniam si tne hon vendideris, ego ven- 
dam te barbaris, ut pradixi tibi. Obedivit ergo ei 
notarius; et pérvenientibus eis ad sancta loca, invé- 
nit idem notarius amicum suum charum, fabrum ar- 


Valde enim imperator audiens, tristatur de eo, quia 
dudum nom comparuit. Foris itaque sians audivit 
h:ec; et pónens catinum a se, non est ingressus, sed 
recto cursu cucurrit ad portam. Erat itaque ei qui 
eum tunc habebat ostiarius mutus et surdus a nati- 
vitate, qui per nututn (amen aperiebat et claudebat. 
f'estinans ergo servus Deí exire, dicit surdo et muto : 
Tibi dico in nomite Christi. Ille vero audivit statim, 
et díxit : Etiam, domiue. Iterum vero ille ad eum. 
Aperi. Respondit mutus οἱ surdus secundo : Ego, 
domine. Statim ergosurresi!, et aperuit ei. Et exeunte 
eo, subilt ostiarius, el clamavit coram omnibus gau- 
dens et exsultans; quia audivit et locutus est, Do- 


-— 


359 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. - 


960 


mine, Domine. Porro omnibus qui in eadem domo A quia usque hodie putabam quod vel aliquid facerem, 


erant perterritis, quoniam audiebant eum loquentem, 
iterum dicit ille quondam mutus : llle qui coquinam 
faciebat, exiit currens, sed videte ne forte fuga lap- 
sus sit, magnus enim servus Dei est. Quando disce- 
debat, dixit mihi : Tibi dico in nomine Domini; et 
mox vidi de ore ejus exeuntem flammam, et tangen- 
tem aures meas ; et statim audivi, et locutus sum. Et 
191 exsilientes et sequentes eum cuncti, ulterius 
non viderunt eum. Tunc poenitentiam omnes age- 
bant, qui in domo illa erant, et ipse dominus ejus 
qui Petrum emerat, quia in tali. exhonorantia humi- 
lisssent euro, et maxime hi qui vocabant eum Amen- 
tem. 

Hw sunt beatissimi a Deo honorati Joannis pa- 


datis quas habere possum pecuniis; nesciebam au 
tem quod et seipsos venderent, quadam compassione 
superati. 


Car. XXIII. — Semper quidem honorabat mona. 
chicum schema sanctus hie, et colebat et compatie- 
batur, ubi maxime aspiciebat inonachum corporali- 
bus utilitatibus angustatum. Habebat autem et hoe 
super multos praecipuum, quia accusationem qua- 
Jlemcumque, sive mendacem, sive veracem, non su- 
scipiebat contra aliquem circumamictum monacbico 
habitu. Semel enitn evenit ex immissione quorum- 
dam criminatorum, pertulisse eum aliquid tale : 
Quodam monacho gyrante in civitate cum puella una 
juvencula, et petente eleemosynam per dies aliquot , 


tiarchze narrationes. Non solum enim de vita sua B quidam qui hoc viderant, seandalizati, et existi- 


contentus erat volentem proficere sdificare, verum 
etiam de Deo acceptis et veracibus relationibus suis, 
et dicebat semper hzc audientibus : Si proprio san- 
guini non pepercerunt quidam hominum, sed hunc 
dederunt in manus fratrum, imo Christi, quomodo 
putas nos cum alacritate et humilitate debemus de 


facultatibus nostris dare Cliristo et egenis atque pau- 


peribus, ut recompensationem recipiamus a justo et 
Inercedum redditore Deo, in illa timenda et liorreuda 
retributionis die? Qui nunc seminat parce, parce 
et metet; et qui seminat in benedictionibus, id est, 
Jarge et magnanimiter, multipliciter et metet (I4 Cor. 
JX) ; lioc est, bona illa bzereditabit quse omnem men- 
tem transcendunt. 


mantes quod mulier ejus esset, attulerunt patriarehze 
contra eum querelas, dicentes : Propter quid, a Deo 
honorate, derogat talis angelic:; monacbice vitz 
£chemati, puellam quamdam habens mulierem ? Mox 
ergo Dei famulus, putans probibere contra Deum 
commissa peccata, tanquam qui ad hoe ab eo esset 
provectus, prsscepit mulierem quidem flagellis czedi, 
et separari ab eo; ipsum autem verberarí, οἱ in car- 
cere secreto reeludi. Dum ergo eum omni celeritate 
jussio sancti in opus procederet, apparuit ei nocte 
per visum monachus, ostendens ei dorsum suum pu- 
trefactum (non parcentes enim ceciderant eum Ec- 
clesix defensores) dicens ei : ]ta placet tibi, domine 
patriarcha; bac una vice erras ut homo; crede 


Car. XXII. — Omnibus ergo rectis moribus iste C mihi, quis de proximo est vita et mors. Et baec di- 


sanctus adornatus, nec hoc carebat ; valde enitn di- 
ligebat eloqui de actibus sanctorum Patrum, et eo- 
Tum qui eleemosyne cultores fuerunt. Unde cum 
una dierum recitaret de vita sancli Serapionis, qui 
vocabatur Sindonius, et inveniret eum (ut fertur) 
amictum suum: dedisse egeno (Pallad., cap. 83), et 
iterum paululum processisse illinc, et frigus patienti 
obviasse, et illi tunicam prabuisse, et quia nudus 
sedebat, tenens sanctum Evangelium ; et interroga- 
tus à quodam : Quis te exspoliavit, abba? demon- 
strans sanctum Evangelium, ait: Iste; et alio tem- 
pore hoc ipsum Evangelium vendidisse, et dedisse 
eleemosynam, et discipulo suo dicente : Aba, Evan- 
gelium ubi est? et illo dicente ad eum : Crede, fili, 


cens, discessit ab eo. Mane autem facto, recordatus 
est ille beatus visionis nocturne, et sedebat super 
lectum suum moestus ; mittitque &tatim, et convocat 
per cancellarium suum monachum de loco in quo 


' erat reclusus, cogitans intra se beatus ille patriarcha 


si similis esset illi qui nocte sibi apparuerat. Cum 
ergo venisset cum labore multo (neque enim pro- . 
pter plagas moveri poterat), cumque vultum vjus vi- 
disset patriarcha, remansit sine vqce immotus, non 
valens loqui : sola autem manu 8ua innuit ut sederet 
prope se in lectulo suo. In. semetipsum vero rever- 
8us et signatus, rogavit monachum, precinctum lin- 
teo, ut sine verecundia despoliaret se, quatenus vi- 
deret dorsum ejus, si ita esset sicut et in somnis 


qui dixit mibi : Vende qux habes, et da pauperibus D viderat. Vix ergo suasus ut id ageret, despoliavit se. 


(Matth. xi), ipsum vendidi et. dedi eis, ut in die ju- 
dicii habeamus flduciam abundantiorem apud Deum ; 
et quia alias iterum vidua mulier petisset ab eodem 
sancto Serapione eleemosynam, quoniam esuriebaut 
filii ejus, et non habente eo aliquid omnino, tradidit 
8e ci, ut venderet eum ad mimos Grzecos, quos et 
Christianos fecit in paucis diebus. 

flc legens sanctus de sancto Serapione, stupefa- 
ctus et miratus sancti industriam, tetus lacrymis iu- 
fectus vocavit omnes dispensatores proprios, legit et 
eis omnia de sancto Serapione, et dicit ad eos: 
Vava, o philechristi, quid prodest homini collo- 
quenti de actibus sanctorum Patrum? Credite mihi, 


Cum vero despoliaretur ut monstraret dorsum suum 
viro sancto, per admirandum Dei 194 consilium 
solutus est quo erat indutus amictus, et cecidit in 
terram, et viderunt eum omnes esse eunuchum. 
Sed quia recens erat, nulli hoc existebat manife- 
stum. Videntibus ergo eum omnibus et sancto pon- 
iflce, οἱ maxime dorsi ejus perniciosa verbera, 
mittens mox, segreégavit illos qui bunc inconsiderate 
tractaverunt. Venerabilissimo autem monacho com- 
plura rationabatur, in ignorantia dicens se in eum 
peccasse, et in Deum verum. Et in hoc admonebat 
eum ille sanctus : Non, inquit, o fili, ita sine custo- 
dia in civitatibus conversari ooortet 605 qui sancio 


$61 


VITA SANCTI JOANNIS ELKEMOSYNARII. 


962 


angelico vestro indumento circumamicti sunt, ma- A quod mortuus esses, ej memoríam tui faciebamos ter 


xime et feminam cireumducere ad scandalum alio- 


rum videntium. Tunc monachus cum omni humili- 


tate rationem reddebat sancto, dicens : Crede, do- 
mine, non mentiar. Gaz» eram ante paucos dies ; 
et exeunte me de civitate, ut venirem et salutarem 
sanetum abbatem Cyrum (65), obviavit mibi hec 
bene visa puella foris portam, vespere incumbente ; 
et accurrens ad pedes meos, rogabat ut mecum am- 
bularet. Dieebat enim se Ilebream esse, et velle 
fleri Christianam; et cepit eadem narrare verbis 
horribilibus, ut non permitterem perire eam. Ti- 
mens itaque ego judicium Dei, sumpsi eam, ssti- 
mans quod non immitteret tentationem Satanas 
spadonibus. Nesciebam vero quod nemini parcat. 


in anno. Cum ergo audisset quod in anno ter face- 
Tent pro eo memoriam, interrogat eos in quo die, et 
in quo mense hzc celebrarent. Et illis dicentibus, 
sanctis Theophaniis, et Dominica sancta atque sancia 
Pentecoste (67), dixit ille : Quia tribus istis temporibus 
anni veniebat quidam candidatus ut sol, et dissolve- 
bat me a vinculis ferreis et ἃ custodia; et movebar 
deambulando tota die, et nemo recognoscebat nie, 
et in crastinum inveniebar vincula ferrea portans. 
Dicebat igitur sanctas episcopus quia ex hoe discimus 
habere dormientes quietem, quando pro eis colle- 
ctas facimus. . 
Cap. XXV. — Quod in Actibus apostolorum audi- 
vimus factum (Act. 1v), hoc frequenter et huic com- 


Igitur venientibus nobis, sanctissime Pater, et ora- B patientissimo accidebat. Videntes enim multi indesi- 


tionem perficientibus, baptizavi eam ad sanetum ab- 


bam Cyrum, et gyrabam eum ea in simplici corde, 


exposcens modicum sumptum, quatenus introduce- 
rem eam in monasterium. Cum haec audisset pa- 
triarcha, dixit : Pape! quot absconsos servos habet 
Deus, et nescimns nos humiles ? Et enarrabat his qui 
praesto erant visionem quam viderat nocte de eo. Et 
protulit patriarcha centum numismata de manu, da- 
turus ei : Dei autem amicus ille vere monachus, non 
passus aliquid accipere ex eis, dignum memoria 
verbum ad patriareham locutus est, dicens: Ego 


boc non postulo, domine; monachus enim si fidem. 


habet, horum non indiget. Si autem horum eget, fi- 
dem non habet. Quod maxime amplius satisfecit 


nentem ejus et inscrutabilem circa gentes compas- 
sionem, movebantur multoties ad vendenda multa 
de substantiis suis ; et ferentes, priebebant Dei de- 
voto ministro. Unde et quidam veniens una dierum, 
offerebat ei septem libras auri et dimidiam, satisfa- 
cjens sancto, quod non possideret aliud aliquid in 
auro. Petebat autetn ab eo cum multis genuflexioni- 
bus ut oraret quatenus Dominus Deus filium ejus 


salvaret. Habebatenim unum solummodo filium quasi 


annorum quindecim, ut reduceret navim ejus cum 
bono ab Africa, illuc enim abierat. Accipiens igitur 
summus sacerdos quantitatem auri de manu ejus, 
193 miratus est eum tam esse magnanimum ad of- 
ferendam totam quantitatem 'auri quam possidebat. 


omnibus qui audierant quod servus Dei iste mona- C Oravit quidem ei (68) et in facie multum, et sic eum 


chus esset. Genuflexit igitur patriarche, et exiit in 
pace. Extune igitur plus honorabat et hospitio reci- 
piebat monachos, et bonos sstimatos et malos : et 


sedificabat mox xenodochium seorsum, et appellavit 


hoc Receptaculum omnium monachorum. 


Car. XXIV. — Mortalitate aliquando civitatem 


eomprelendente, ibat et ipse sanctus, ut videret 
funerum obsequia. Valde enim dicebat hoc esse pro- 
flceuum, et sepulcrorum considerationem. Multoties 
vero assidebat et his qui, morituri, vexationem in 


exitu anima patiebantur; et ipse eorum oculos pro-. 


priis manibus claudebat, memoriam habere ex hoc 
sempiternam volens, et curam proprii exitus. Praci- 
piebat autem et collectiones pro defunctis impigre 


' dimisit. Tamen propter ejus multam fidem, posuit 


subtus sanctam mensam ligaturam quantitalis auri 
patriarcha in oratorio cubiculi sui, et synaxim fecit 
statim perfectam super eam pro illo qui hanc obtule- 
rat, satis abundeque Deum rogans quatenus et filium 
ejus salvaret, et navem cum salute reduceret, secun- 
dum quod fuerat postulatus ab illo. Necdum ergo 
triginta transactis diebus, defunctus est filius bomi- 
nis illius qui obtulerat septem libras et dimidiam 
patriarche; et in tertia die mortis pueri, recepit et 
navim suam ab Africa, in qua erat et frater germanus, 
ejusdem viri creditor. Et veniens juxta Pharum, re- 
tulit quomodo navis naufragium pertulit, et perdiderit 
totum quo erat plena, et quod non essent salvatz nisi 


(66) et sine dubio perficere. Etenim dicebat quia-D animz, et una scapha vacua. Cum ergo et hunc casum 


apte paucum tempus captivus ductus est ad Persas 
quidam, οἱ descendens in Persidam, retrusus est in 
carcereni qui appellabatur Letbe, hoc est, oblivio. 
Quidam ergo fogientes illine, venientesque in Cy- 
prum, et interrogati a parentibus illius, si forte vi- 
dissent eum, respondentes dixerunt eis, quia nos 
propriis manibus sepelivimus eum. Non autem erat 
iste de quo interrogabant eos, sed dffius Indissimiliter 
eum similans. Dixerunt vero eis et mensem, et diem 
ebitus ipsius. llli vero tanquam pro mortuo faciebant 
ei tres collectas per singulos annos. Post quatuor 
haque aonos venit in Cyprum, fuga lapsus a Persis. 
Dixerunt ergo οἱ sui: Vere, frater, nos audivimus 


PazROL. LX XIII 


4 


' didicisset evenisse sibi dominus navis et pater pueri, 


secundum verbum Prophetis, paulo minus in inferno 
habitavit anima ejus (Psal. xcin); nondum enim 
tribulatione fllii sui exstincta, comprehendit eum et 
navis; relata sunt itaque omnia qua accideraut ei 
patriarchz, et pene plus quam is qui baec perpessus 
fuerat in tristitia morabatur, maxime propter filium 
ejus unicum. Nesciena ergo quid faceret, rogat mise- 
ricordissimum Deum, ut consolaretur virum immensa 
pieiate sua. Convocare enim eum, et consolari in fa» 
cje sanctus erubescebat : verumtamen mandavit ei 
ut nullatenus desperaret ; neque enim sine justo judi- 
cio Deum facere aliquid, sed omnia in hoc quod ex- 


12 


- 


$62 


DE ViTIS PATRUM LIBER PRIMUS. 5.8 


pedit, quod nos ignoramus. Ergo ut non perdat À sam, quia propter exitum viginti librarum, infirmatug 


mercedem, quam lecitin sepiem et dimidia libra auri, . 


ei lidem quam possidebai circa sanctum patriarcham ; 
jam vero ut et nos in tentationibus, qua nobis eve- 
niunt, quando aliquid boni fecerimus, imperturbati 
et gratids referentes ad Deum permaneamus; vidit in 
somnis jam dictus vir philochristus postera nocte 
quemdam, quasi im habitu sanclissimi patriarchz, 
dicentem sibi : Ut quid tribularis, frater, et moerore 
dissolveris? Nonne tu me rogasti αἱ peterem a Deo, 
ul salvus fiérét filius tius f Ecce salvus factus est. 
Crede mihi, δὲ viveret, pravus et immundus homo 
fieret. Et de navi tua, vere, nisi Deus placaretur pro 
bouó quod lecisii parvitati mez, sententia erat data, 
quátehs iota, üt jacét, cum animabus in profundum 


est ille invitus eleemosynator. Erat enim (ut prsedi- 
ctum est) valde immisericors, et amator pecunis, 
Non sufferens ergo beatus se quidem super mensam 
réficere, illum autem super lectam cruciari graviter; 
pervenit celeriter ad eum ,195 ille vere sine saper- 
bia, et dixit ad eum hilari vultu : δε charitatero, fidi 
Troile. &istimas quod in veritate dixerim tibi (rauri- 
bus hujuscemodi dare? erede mihi, per joeum dixi 
tibi dare. Égo enim volui prestare eis singula nu- 
mismata propter sanctam festivitatem ; sed quia non 
habebat distributor meus secum sufcientem quauti- 
tatem, liujus rei gratia mutuam dedisti ezm mihi, et 
ecce attuli tibi illas triginta libras. Ut vero vidit 
quaniitatem episcopus in honorabili manu sapientis 


pergeret, el perderes fratrem tuum. Sed surge, et B existentis medici et pastoris, febris quidem subit 


glorifica Deum, qui dedit tibi eum, et salvavit filium 
tuum inundum de hoc $zculo vano. Evigilans itaque 
vit, invenil cor suum consolatum, et universam tri- 
stitiam ejus ejectam ; et indutus vestimenta sua, ve- 
hil cufsini ad honorabilissimum patriarcham, et ja- 
clat sé ad pedes cjus, gratias agens Deo eL ei, et 
narrans visiohem quam viderat. Quam audiens ju- 
slissimus, dixit : Gloria übi, benigné et misericors 
Deus, qui et deprecationem peccatorum exaudis. 
Jerumqu& ad hominem dixit : Nequaquam, o fili, 
gratidm háné orationi mez ascribas, séd Deo et fidei 
tü?, hzc enim omnia ista impetrare valuii. Erat enim 
valde fiumiliter séhtiens sanctus, verbis scilicet atqué 
prudentia. 


disparebat, frigus etiam recedebat, fortitudo quoque 
οἱ corporis éjus calor ad eum revertebantur ; ut ex 
hoc non posset latere hahc esse causam repente 
coniprehendentis eum commutalionis. Suscipiens 
ergo aurum ab honorandis manibus parriarche, et 
niliil omnino contradicens, exspectabat ab eo pa- 
triarcha conscriptionem abrénuntiationis mercedis 
earum qux data sunt . wiginta auri librarsm. Fecit 
auteni hoc. cum gaudio Troilus episcopus, scribens 
propriis manibuà ita : Deus, domino meo Jeanni bea- 
tissimo patriarche hujus Alesandrinorum magnae 
civitatis, da mercedem triginta librarum que data 
sunt übi, quoniam ego recepi mea. Hoc scriptum 
itáque sanctus àccipiens, sumpsit secum et eumdem 


Cir. xivl. — Dergebat aliquando hic beatus ad C episcopum ad prandium, ut enim jam dictum est, 


visitatldós pauperes, in loeum qui dicitur Caesarium ; 
illi enim éis fécerai quasi tliolos (69) quosdam pro- 
Jixós, ligneis tabulis pavimento strato ad requiescen- 
dos éos, οἱ siful cum storeis éi rachanis (70) per 
tólain hiemem, cum qüodam episcoporum eorum qui 
cum éo erani, anmiaiore pecunim, passibili modb 
présso. Dixiique beatus patriarcha ad eum : Áina ac 
hoiüorà, ftate£ Téoile, fráttes Christi; hoc enim ei 
éfàt nomen. Nuntiaverunt enim quidarh pairiarcháe 
quod triginla libras auri portaret in ipsa liora dome- 
διΐευβ ejusdem episcopi Troili, ut emeret speciem ar- 
genti anaglyphi, gratia mensz suz. Episcopus autem 
tànquam feritus sermionem pairiarchz, imo ad horam 
calefacius, singula dari omnibus fratribus ptzcepit 
ei qui triginta libras illas portabat. Celeritet ergo 
hujusmodi auri quantitas erogata esi. Recedentibus 
itaque utrisque, patriarcha scilicet, ei .qui invitam 
(ut i(a dicam) eleemosynam fecerat, épiscopo "froiío 
in propriis episcópiis velui quadàmi amens οἷ animae 
periculosa in euni cogitatio irruit, propier pecunia- 
rum dationem; horroris οἷ amoris pécunia, et crü- 
delitatis el negligentia genimen eum sequebatur ͵ 
febre extra naturam mista, propter quod zgrotus in- 
vitus in lectum cecidit. Hebdomadario ergo ἃ san- 
ctissimo patriarcha ad eum veniente, et ad mensani 
ejusdem patriarchz eum invitante, recusavit, frigore 
enini et fébre se vexari pro quadam causa dicebat. 
Igitur cum hoc áudisse( patriárclia, mox agnovit cau- 


slatim sanus factus esi. Voléns ergo mercedis reddi- 
tor Deus córriperé eum, simul autem et ad misera- 
tioném éontribulaiorum et compas&ionem erigere, 
ostendii ei eadem die dormienti post prandium pa- 
triarchae in àomnis, qua mercede privatus essei. Vidit 
enim (ut ait) domum, cujus pulchritudinem atque 

niagditudineri hon potest ars hominum imitari, et 
jàfuaii hujus tólaià áuream, ét super jánuam tulum 
conseriplurm : : MaNsio ETERNA, ET REQUIES Toi 
Ébiscófl. Cuni efgó hoé, laduií, legissem, gavisus 
sui, $ciebami énir) donandár mihi ab imperaiore 
talis  domüs epulationem. Nondum autem hujusmodi 
tituli superscripiioheni perlegeram, et ecee. quidam 
reglus cubicularius, hábens secum et alios obsequii 


D diviti; ; ei cum pervenisset ad talem pitentis dorhus 


januani, dixit ad proprios officiale$ : Deponite mibi 
uiufum. Et cum deposuisseni, iterum dixit: Mutate 
eum, ét poniie quem misit orbis téfrarum rex. Εἰ 
attülerüni ét affixerunt aliud aspiciénte ine, super- 
scripium ia : awsio TERNA AC REQUIES JoaNxis 
ARCHIEPIÉCOP! ALEIANDRLE, EMPTA LIBRI& TRIGINTA. 
Εἰ cum fioc vidisgel, surrexii 4 somno, et magr.o 
summoque pástóri qu;e Visa sunt ei in somnis énaria- 
vit. Profleiens ea da causa "'roilus epficopus, facius 
ex lunc eleemosynátdr magnificus. 

Car. XXVII. — Dominus qui divitias in lempore 
quodam beato Job abstülit, lecit simile et fiuic oini 


bonitate pleno, áancto patriarchae Joaihi. Navibus 


τῆς 


ΥΓᾺ SANCTI JOANNIS ELEÉMOSYNARII. 


966 


eNtrit Sélbtfdsilitio δοοίδε! ἃ Comptehendentibus Vió- À fnandatit mihi Dominus meus et omnium Christos 


Fett fréáment, t totó quí dicebatar ἀμ (11 ), 
Ρ δ ΘΜ ΠΗ omnid sua, qux fiave& poríaliant: érálit 
Véfo omnés naves simul. Eraí autem sumta tulía 
valde entfieestuin süafüh; hábeban( &üim lantum 
vésliftiehtá et argéntutp, et àliás res altiores, ut 
éomfa(átetur potidus düod ivit in perditionem quar- 
fitatf? cetitendtiorüm uigiiità quatüor. Plifs enim erant 
Qtidtli ff&declin ἡγοῦ, cápief(es pér Singülas decem 
illi thodicrum. Veniénubus vero Alexandriam et 
pérgéfitilus, slatim telíqui éréditorés ét primi nauta 
1^ éctlesidhi confugerunt. Sanctus tero lioe audiens, 
εἰ táüsltin [roptér quam fügérant, mitlit éis Verbum 
füdHibls suis cotisériptumh, habeü ftà : « Dominus 
Ubdit, frátíes) Donnas, üt votuit, sbstülit; sicut 


DotitiU [flacuit, Ma fctuti &t : sii. hometi Domiti δ 


δεήοαϊεί (796. ty. Exi, fifi, hibit ex hoe verit ! 
Doóihinüs enini sollicitus érl( de ebásiiuo. ? Ascendit 
Máqu& fiefié diroidiuiti eivitaus in &écreluni * dié aü- 
lem diiero vólehte$ (72) vonsolaf hobíleni istum ; 
Mpsé v6to pickoeet(ans, eüpft omititbus ditere : Ne- 
(ja1quám, ὁ hif dt featted, δὰ ὑδα fiatiam diltféottatis 
lrisiethini; irm frorilis Jó&nries, éredite, Invehtus 
6st. culpabilis; Quippe aisi éxtolleritlàm haberem, 
liullo modo Boc ferrein. Sed qüia extollebar in hig 
(uz Dei eráhi, et &stimabam quód mágna ópera fa- 
éeréni, dans quás hóminum erant, fioc milii évenit ; 
folens ergo Deus ut hoc futelligertedi, ista permisit. 
Éleemosyna enim non vigilantem plerumque in extol- 
lentíam efevat : invitus vero casus humiliat sustinen- 


feni. Ait enim diviria Seriptura : Paüpertas virum e 


hutüllist. Et flefum David hot sciens, ditebat : Bo- 
futt dili quod td huimiliasti ihé, üt dicam justilici- 
fioues iuág (Psal. &3vin). Düm enim malis factus sum 
ebnotiüs, Quid dàtionem per vanam gloríam perde- 
bim, ét quoniam pér viium meum perdit» sunt 
[Δα ῥόδα, habeo riunc judicium animarum quae 
b árétd sunt. Veram, ditectiéeitni, qui tarte tempore 
justi Wlits Z0b fuit Beus, et nute Mem ipse ést, quf 
non propteP égestátém meatn, sed ob indigenüum 
Becessitatéti, non derelinquet nos. Ipse enim dixit : 
Men té desérhm, tiequederelinquam (Hebr. xm). 195 
Et rursus : Quierite prifnur regium Dei, et justitiam 
ejus, et hiec ortinis ádfieientur vobis (Matih. vi). Vo: 
Jehtes 8tjó Consolari eum élvitaus liabitatores, ut 
dicumi ést, ps magis inventi sunt econtra consola- 
tionem &b &jex be&titudine tetepisse. Nimisergo breve 
tempus préteriit, &t in duplurti restitult Deus novo 
nostro Job fáeuftates; et iterum Bràt ipse magnanimus 
citea fhiserléordiam, (foftzsse utem et religiósior 
quam sahiex fderát. 

Cab. XX YII. — kd eitremám paupertatein perve- 
nienti εὐ τὴν dé domesticis riinistris, propria manu 
iste ssiretds ; 8 nullus sciret, duas libras aurí dedit ; 
et audiens sb àccipienté : (Yiotliam lixc accipiens, 
dotnine, dilerits noh habéo vultum intendehdi in ho- 
norsbHem οἵ &ngélitam faciem luatii, Yeré dignum 
Jaude, 6t capiet, locutus est verbum : Nondum, in- 
quiodo, SE gulfum nieum pro te, fratet, effudi, sicuí 


Deus (Joan. j. 

Cab. XXIX. —Districtus quidam αὖ hisqui pensio- 
hefn &xigébaitl, cum. noi liaberet quod daret (erat 
énifri regio i iriàgna dif ficultate, eo quod fluvius Nilus 
Secunduni cofisuetudiném non irrigaret aquis terram), 
ipse áfiefis déprecátus est ducem quemdam magna- 
forüm, αἱ ftidtüas sibi daret quiuquaginta libras au- 
H3 et ditebat ἐδ daré pignora, si vellet, dupla. Re- 
frrottilsit étgo Qux dare el, ad presens vero distulit. ' 
Exáctoribud erjo. constriugentibus eum, vadit ipse, 
ul omnis ad portuin a quo cuncti recipiumur, vide- 
licét ád tnitissiinum et dignum admiratione patriar« 
chám. Εἰ nondum pene propriam ríecessitatem ei 
harfavérat, dixil sanctus ad euin : Do, ili, si volueris, 
el quo. veslior, vestimentum. Éteüim cum admira- 
bilibus stis boni& et hoc possidebat , quod non posset 
Vidéte afiquem de iüecessiiatibus lerymantem, et 
ΠΟΗ͂ stitim $& propriis rigaret lacrymis : unde et mox 
petitlorlém volentis &b eo mutuum accipere adim- 
plévit. Εἰ séqaentí nocte vídet dux quod staret super 
Alfare Quidani, cui Ufferébant multi oblatione£ ; ét 
per ὑπάτη qdám porebant, accipiebarit centum pro 
Íphi de altari, ftat &utem οἱ patriarcfia post tergum 
jus. Jacebat ergo ura óblatio ante eos in uno sca- 
amo, ἀξ dieit quídátd diti : Vade, domine dux, ac- 
Cipe eblstiohem illam, ét offer ad altare, et tolle 
Pro éx céntani oblaiohes, fllo vero pigritante, eu- 
edrrit pattlarcha, licet post éum staret, et tulit hane 
tile éum, et obtulit, &t accepit, sicut Omnes, cen- 
(um dé altari. Evigilàns itaque, non poterat discer- 
nete somníunt, Misit duiém et adduxit eum qui vole- 
bát. mutum Áccipere, ut praestaret ei. Et eum. ve« 
nisset, dicit el du : Accipe quod petisti mutuum. 
Bespondetig ilfe, dizit ei : Ante tulit inercedem tuam 
dominus patridrcha. Etenim te domino differente me, 
compulsus $unt ad illum tanquam ad portum contu- 
gre, multa enirii erat vis inquietudinis exactorum. 
Ctm ergo audissél hoc, statim recordatüs esi somuii, 
ét dixit : Vere bene dixisti : Quía ante tulit mercedem 
(ἀλπ). Anté tufit ením, et vs illi qui vuít facere bo- 
nutti, et differt, Kt énarravit ei δέ omnibus somnium 
duod viderat. - 


Cir. XXX. — Pergente aliquando sancto ad tom- 
plum sanctorum victoriosorum martyrum Cyri et 
Joannis , ín gloriosa eorum memoria orationis grotia, 
exeunte portam civitatis, suscepit eum mulier pro- 
cidens, et dicens : Vindica me, quoniam injuriam pa- 
tior a genéro meo. Quibusdam ergo de obsequio ejus, 
qui habebant confidentiam spud eum, dicentibus : 
Quia cum reversus fueris, causam ejus facies. Respon - 
dí( sapientissimus : Et quomodo Deus orationem 
Dostram suscipiet, siego istam postposuero ? Qnis 
mibi spopondit ut vivam ego in erasiinum ? et ibo ad 
Christum, pro ea rationem redditurus ? Et noa recessit 
de loco illo, usque dum quod satis ei erat fieri faceret. 

Car. XXXI. — Ad voluntatem igitur memorabilis 
hujus, que tota in Deo erat, misit ei Deus viros sa- 
pientes et sempet memorandos, Joannem et Sopbro- 


303 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


piam. Consiliarii enim erant veraciter boni, quibus ἃ versari hunc; dicebant enim hi qui in testamento 


et tanquam patribus indiscrete obediebat, et gratias 
sgebat, tanquam constantibus maxime et viriliter 
agentibus militibus pro pietate religionis. Etenim 
sancti Spiritus virtute freti, et cum Severianitis (75) 
ac eateris circa regionem existentibus immundis hse- 
reticis sapientia 'sua ac disputationibus pugaam ha- 
bentes et. conflictum, multa quidem castella, plures 
que ecclesias, similiter et monasteria ab ore talium 
bestiarum, tanquam boni pastores , evellere studue- 
runt, propter quod et maxime plurimum honorabat 
sanctos hos ille vere sanctissimus. 

ΟΡ, XXXIL —Sivero alicubi aliquem durum et in- 
humanum et percussorem circa proprios servos sen- 
tlebat ille beatus, hunc primo convocabat, et cum mul- 


patris ejus inventi sunt testes, quia non dimisit ei, 
domine, pater ejus moriens usque ad unum numi- 
$ma; sed habens decem libras auri, adducit eum 
ipsa hora quando testamentum scribebat, et dicit ei : 
Has decem libras babe, fili mi. Quid, vis dimittam 


tibi istas, an vis Dominam meam Dei genitricem cu- 


ratorem et proviaorem? Puero vero eligente sanctam 
Dei genitricem, precepit dare cuncta pauperibus. 
Et ecce, inquiunt, sancüssime, in inulta inopia con- . 
sistit, nocte ac die domum Domine nostra non de- 
serens. Cum ergo hac audisset a scientibus sanctus 
hic, nemini aliquid dicens, adducit quemdam tabel- 
lionem ; et narrabat ei rem, dans ei terminum ut 
nulli crederet quam precepit ei facere rem, dicens 


ta lenitate rogabat, dicens : Fili, venit quidem ad aures Β €i : Vade, eL in veteribus chartulis scribetestamentum 


peceatrices meas quod ex operationeinimici modicum 
durius circa proprios pueros tuos feraris; sed, rogo, 
des locum γα. Non enim ut percutiamus eos, dedit 
nobis hos Deus, sed ut serviant. Fortasse vero nec 
propter hoc, sed ut sustententur ἃ nobis, ex quibus 
196 Deus praestitit nobis. Quid enim (edie mihi) 
et dedit homo; et emit eum qui ad imaginem et si- 
militadinem Dei creatus et lionoratus est? Nunquid 
enim tu, dominus ejus, aliquid plus possides in 
proprio eorpore, mapum aut pedem, vel auditum, 
aut animam ? Nunquid non similis est tibi per omuja? 
Àudi lumen gloriosum, Paulum dicentem : Quotquot 
in Christo baptizati estis, Christum induistis (Gal.m). 
Non est Judzeus neque Graecus, non est servus neque 


cujusdam nomine Theopenti; et fac in eadem charta 
me et patrem pueri consobrinos íratres , et vade, 
et dic juveni : Scis, frater, quod genus exístens pa- 
triarchse, non debueras ita in paupertate versari ? et 
ostende ei chartam , et dic : Quoniam si erubescis, 
ego ordino causam tuam apud patriarcham, et vide 
quid tibi dicet. Cum ergo omnia qu: jussa sunt ei ἃ 
patriarcha tabellio fecisset, venit ad eum dicens: Quia 
pactus est puer mihi, ut ego loquar causam suam 
domino, et magnas gratiarum actiones referebat mihi. 
Dixit itaque sanctus : Vade et dic ei : Quia locutus. 
sum patriarche. Et dixi : Quoniam et ego scio quia 
habuit consobrinus meus filium, sed ex vultu huoc 
non recognosco. Bene ergo faeis, adducens hunc ad 


liber, omnes enim vos unum estis in Christo. Si ergo (? me. Adducens ergo eum, porta et chartam tecum. 


apud Christum :equales sumus, et ad invicem zequa- 
les efficiamur. Etenim Christus formam servi 
assumpsit, docens nos non superbire contra ser- 
vos nostros. Unus enim est Dominus omnium, in 
colis habitans, et humilia respiciens : non dixit 
sublimia, sed humilia (Psal. cxi). Quantum enim 
aurum dedimus, ut honorificatum et emptum nobis- 
cum eum sanguine divino et Dominico , nobis servi- 
tuti subJiciamns? Propter eum coelum, propter eum 
terra, propter eum stell», propter eum $01 , propter 
eum mare et quie in eosunt. Kstautem verum, quia 
et angeli ei ministrant, propter eum Christus pedes 
servorum lavit, propter eum crucifixus est, et 
c:Ptera omnia propter eum passus est. Tu autem eum 


Cum vero pervenissent, tulit eum secreto ille justus, 
et ccepit deosculari eum, et dicere : Bene venit filius 
consobrini mei. Ditavit igitur eum, et uxori tradidit 
in Alexandria , et domum et omnia quibus opus ha- 
buit donavit ei, demonstrare festinans quoniam nom 
derelinquet Dominus sperantes in se / Judith. vi). 


Car. XXXIV. — Imprsetermisse auteu, et bujus 
mandati curam habuit hic admirabilis, legem ponen- 
tis : Volenti mutuare a te ne avertas aliquando (Deu£. 
1v; Luc. vi), non. prohibuit aliquem hujusmodi ab 
eo suffragium postulantem. Unde hoc sciens quidam 
malignus et impostor, petiit ab eo ut sibi mutuas da- 
ret viginti libras auri. Erat autem de bis qui dicun- 
tur Gallodromi (74). Conteranens ergo sanctum quem- 


qui a Deo honoratur inhonoras; et quasi non sis ejus- D adimodum et alios multos, dicebat : Quia nihil mihi 


dem natara, non parcens feris? Dic , obsecro, velles, 
quoties culpam admittis, ut mox redderet tibi Deus? 
Nequaquam. Die, quomodo oras quotidie, dicens : 
Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimitiimus 
debitoribus nostris (Matth. vi)? His et his similibus 
verbis de habitante in se thesauro mouens hunc 
absolvit; et nisi didicisset istum" emendatum, prz- 
parabat et instruebat servum afflictum , ut fugam ur- 
riperet, et venditionem peteret; et hunc comparans 
justus, statim liberum statuebat. 

Car. XXXIII. — Audiens aliquando cujusdam ele- 
emosynatoris puerum orphanum derelictum ; paren- 


tibus suis morientibus, et in multa paupertate con- 


dedit. Quasierunt itaque Ecclesie pastores et ordi- 
natores ut in carcerem hunc mitterent, et publica- 
rent ejus substantiam. Αἱ imitator diceotis, Estote 
misericordes, sicut et Pater vester inisericors cst 
(Luce vi), qui solem suum oriri facit super bonos et 
malos, et pluit super justos et injustos, nequaquam 
illis consensit, ut eum affligerent. His autem turban- 
tibus contra eum, utpote qui patriarche illuserat, et 
dicentibus ad eumdem sanctum : Non justum est, do- 
mine, ut quod pauperes acciperent, hic luxuriosus 
accipiat, respondit econtra ille ter beatus, dicens : 
Credite, fratres, quia si extra voluntatem aecipere- 
tis aliquid ab eo, duo mandata transgrederemini, et 


509 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


370 


nnum  adimplebitis quando et ad pauperes data À rum, dicebatque se demonstrans quasi iratum : Vero 


197 fuerit hujuscemodi quantitas. Unum quidem, 
quia apparebitis impatientes circa damnum, et ef(i- 
Ciemini aliis forma mala ; alterum autem, quoniam 
non obedientes eritis Domino Deo, dicenti : Ab eo 
qui abstulerit tua ne repelas (Luc. v). Expedit ergo, 
o filii, ut efficiamur omnibus exemplum patientizx. 
Etenim Apostolus dicit : Quare non magis injuriam 
sustinetis? quare non magis fraudem patimini (I Cor. 
vi)? Et bonum est quidem veraciter, fratres, omni 
petenti dare, excelsius autem et honorabilius et non 
petenti ; ei autem qui aufert vestimentum sine volun- 
tate a nobis dare et tunicam, angelice:e vere nature 
, imitatio, imo divinz est. Ex his enim quz» habemus 
Dominus praecepit benefacere proximo : Bonum, in- 
quit, facies fratri tuo, juxta quod possidet manus tua, 
non ex bis quz» ex lite et contentione et ab injuriam 
passo auferuntur. y 
. Car. XXXV. — Senex quidam magnus, quasi 
annorum sexaginta, audiens tales res beati, voluit 
tentare eum, si posset verbis suaderi, et ad scanda- 
jum facile inclinari, et ut contigit, si condemnáret 
aliquem. Et habitans prius in monasterio abbatis 
Seridonis (75), exiit et venit Alexandriam ; et sumit 
conversationem hominibus quidem reprebensibilem, 
sed Deo gratam, qui dat (ut ait David) singulis se- 
tundum cor eorum (Psal, xix). Ingrediens itaque 
civitatem, scribít omnes quz not: erant meretrices, 
et coppit laborare opuscula, et accipere per singulos 
dies siliquam unam. Cum érgo occumberet sol, mar- 


non obaudiam vobis, ite a me. Modo nihil aliud fa- 
ciam, ut vos non scandalisemini, nisi accipiam mu- 
lierem, quatenus curam babeam domus, et faciam 


malos dies. Qui vult secandalizari, scandalizetur, et 


det frontem in parietem. (Quid vultis ex me ? Nun- 
quid judices constituti estis super me a Deo? Ite, de 


vobis curam habetote, vos pro me Deo non reddetis 
Tationem. Unus est judex, et sancta dies judicii, qui 
Singulis reddet secundum opera eorum. Dicebat au- 
tem hzc clamans. Quidam ergo ecclesi: defenso- 


rum, hzc multoties audientes ab eo, referebant pa- 
triarchae quod flebat. Deus vero sciens quod nollet 
ille sanctus offendere abbatem "Vitalium, induravit 
cor ejus, ne crederet eis. Recordabatur enim ante 


B memorati eunuchi ; sed increpavit vehementer eos 


qui contra Vitalium abbatem accusationem ei affere- 
bant, dicens ad eos : Quiescite accusare monachos. 
Àn nescitis quod cirea sanetz memoriae Constanti- 
num (77) imperatorum actum fuisse, conscriptiones 
qua» de eo leguntur contineant? Quoniam, ait, qui- 
dam non timentes Deum, cum celebraretur secunda 
Synodus in Nicxea (78), ceperunt contra se dare in 
scriptis famas turpes beato illi imperatori, quidam 
clerici quidem existentes, quidam monachi, et ad fa- 
ciem adducens sanctus Dei Constantinus accusatorem 
et accusatum, utrumque audivit. Et cum invenisset 
multas talium eriminationum verae esse, afferens 
ardentem cereum , incendit omnes quz datze sunt. in 


^ scriptis malas opiniones, dicens: Vere si propriis 


dueabat unius :xerei lupinos (76), et intrabat ad unam C oculis vidissem sacerdotem Dei, vel aliquem eorum 


meretricum, et dabat ei z»reos nummos, et dicebat: 
Dona mibi noctem istam, et noli fornicari. Et mane- 
bat juxta eam nocte illa, observans eam ne fornica- 
retur. Stabat ergo a vespere in uno angulo cellule 
ubi dormiebat molier, psallens et orans pro ea, et 
mittens genuflexiones osque ad auroram ; et exiens, 
accipiebat verbum ab illa quod nulli diceret actionem 
ejus. Ita agebat semper, quousque una earum mani- 
festavit vitam. ejus, quod non, ut fornicaretur, in- 
traret ad eas, sed ut salvaret. Oravit senex, et ecpit 
mulier a di&monio vexari, ut per illam czeterze time- 
rent, et non manifestarent eum omni tempore vitz 
ejus. Dicebant ergo quidam ei qux» ἃ demonio vexa- 


qui monachico habitu cireumamicti sunt, peccantem, 
chlamydem meam explicarem, et cooperirem eum, ne 
ab aliquo videretar. Nam et ia servum Dei illum, vi- 
delicet eunuchum, ita pulastis, et misistis me extra 
viam, et feci anima mes peccatum magnum. Con- 
fundens ergo eos multum, absolvit. Servus autem 
Dei Vitalius a propria operatione non cessabat. De- 
precabatur ergo ut quibusdam post mortem ejus 


.1968 in somnis manifestaret Deus, ut non imputa- 


retur in peccatum his qui scandalizabantur in eum, 
eo quod rem quam agebat dicerent scandalo esse 
plenam, et non haberet homo peccati judicium 
ex ea, quidquid locutus fuisset. Multas igitur de tali- 


betat : Quid est? Reddidit tibi Deus quoniam men- ' bus mulieribus in compunctionem induxit hsec ope- 


fila es. Ut fornicetur enim ingreditur pessimus iste, 
et non est aliud aliquid. Jam enim et sanctus Vita- 
lius (hoc quippe nomen erat ei) voleos hominum 
gloriam fugere, et animas a tenebris revocare, dice- 
bat audientibus cunctis, cum laboraret in opere, et 
solveret vesperi : Eamus modo, domina talis exspe- 
etat nos, Ubi ergo erat ordo ipsius ἢ Multis ergo cri- 
mioantibus et illudentibus ei, dicelat : nunquid ego 
non vestio corpus ut omnes? Aut monachis solis 
iratus est Deus? Vere et ipsi bomines sunt ut omnes. 
Dicebat itaque ei quidam : Accipe tibi anam mulie- 
rem, abbe, et muta vestimentum tuum, ut non blas- 
-phemetur Deus per te, et habebis judicium quse 
scandalizapntur animarem. At ille respondebat eis ite- 


D rao ejus, et maxime quando videbant eum aocte 


extendentem manus ei orantem pro unaquaque ea- 
rum : propter quod quaedam earum a fornicatione 
cessabant ; qusedam vero accipiebant viros, et pudice 
conversabantur; qusdam vero et modis omnibus 
mundum relinquentes, singularem vitam ducebant. 
Nullus tamen scivit usque ad ejus dormitionem quod 
ipsius admonitione et oratione icopudicse mulierculae 
ἃ fornicatione cessarent. 

Unde quodam die exeunte eo a prima talium mu- 
Jierum diluculo, obviat ei quidam homo immundus, 
intrans ad fornicandum cum ea; et cum vidisset 
sanctum Vitalium ex ea egredientem, dedit ei ala- 
pam in faciem, dicens ad eum ; Usquequo, pessima 


974 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


$12 


illusor Christi, non emendas te ab his nequitiis tuis? À Gaza, et suscepit cellulam abbatis Vitalii seeundum 


Θυὶ dizit ad eum : Crede mihi, accipies alapam 
a me humifi, ut tota Alexandria colligatur ad clamo- 
ves tuos. Nondum brevi tempore transacto, dormivit 
eum pece in cellula sua sanctus Vitalius, nemine 
selente omnino. Habebat euim valde pusillam cellu- 
lam, super locum qui dicitur Porta solis (79). Unde 
et plerumque, cum collecta celebraretur juxta cellu- 
lam ejus in ecclesia Meirz (80), convenientes quz- 
dam muliercularum harum, ad alterutras dicebant : 
Eamus, eamus, iterum abbas Vitalius collectam ha- 
bet. Et venientibus eis, curabat eas. Igitur dormiente 
eo, ut preedicium est, in propria cellula, et nullo 
sciente, mox qu'dam dzmon tauquam Athiops de- 
formis, astat ei qui dederat alapam abbati Vitalio, 
et dat ei alapam, dicens : 
Sit tibi abbas Vitalius. Et cadens, statiin coepit spu- 
mare. Congregata est igitur, secundum prophetiam 
Witalii, pene tota Alexandria in vielentiam quam 
"patiebatur a dzemone ; et maxime quia sonitum date 
el alapz audierunt quidam , quasi ad unius jaetum 
sagi. Po:t aliquautas vero Dorss in mentem re- 
diens is qui patiebatur, scidit vestimenta pectoris 
&ui, et cueurrit ad cellulam , elamans et dicens : 
'Culpsm feci tibi, serve Dei Vitali, miserere mei. 
"Cueurrerunt vero eam 60 omnes audientes, Cum 
pervenisset ad cellulam saneti, exiit iterum dz»mo- 
nium, jactans eum omnibus ospicientibus. Et cum 
ingrederentur intro hi qui cum eo cucurrerunt, in- 
venerunt senctum stantem in geniculis suis, et oran- 
tem, et anim»m Domino tradentem, et in pavimento 
eeripturam hujusmodi : Viri Alezandrini, nolite ante 
Jompus aliguid judicare, quoadusque veniat Dominus 
(1 Cor. 19). Conflitebatur vero et homo, qui a dz:emo- 
elo vexabatur, quod saneto fecerat, et quod dixerat 
sanctus ei. Recitata sunt ergo beatissimo Joanni 
patriarehsee omnia qu» eirca sanctum Vitalium aeta 
sunt; et descendens eum elero, venit ad corpus 
senci Vitali; οἱ cum vidisset superscriptionem , 
dixit : Vere hanc humilis oannes per Deun evasit, 
nam alapam quam accepit qui patitur ego acfipa- 
rem. 

Tune iteque omnes forniearim, et quae abrenun- 
&iaverunt ex eis, et viros susceperant, eum cereis et 
lampadibus przíbant eum flentes, et dicentes : Per- 


C 


fidem, et in ea permansit usque ad mortem suam. 
Et sanctissimus patriarcha multas gratias egit Deo, 
quia non permisit eum peccare in servum suum Vi- 
talium. Multi autem multum ex tune in Alexandria 
profuerunt sibi, et hospitio recipiebant monachos : 
et monebantur ut non condemnaretur aliquis ab eis 
sicut evenerat. Fecit autem et sanitates post mortein 
bonorabile nomen sancti Vitalii per divinam gra- 
tiam : eujus orationibus det nobis Dominus bonam 
conversationem , et misericordiam in die, quando 
manifestabit asbseondita hominum, et nuda faciet 
consilia cordium (I Cor. 1v). 

Car. XXXVI. — Praecipiens aliquando dari cui- 
dam petenti eleemosynam, deeem nummos sreos 


Suscipe alapam quam mi- B tantum, convicia ab eo patiebatur in facie atrociter 


ille beatus, quia non dederat ei quotquot voluit. His 
autem qui de obsequio erant, quarentibus cedere 
eum qui conviciabatur, increpavit eos vehementer 
patriarcha , dicens : Sinite eum fratres : habeo 
199 ego sexaginta annos, blasphemans per opera 
mea Christum, et unum convicium nog portabo ab 
isto? Et precepit datori solvere sacculum, ut sine- 
ret pauperem tollere quantum vellet pretiura. 

Cap. XXXNI. Θὲ vero aliquando audiebat sapien- 
tissimus, quoniam eleemosynator est. talis, adduee- 
bat eura in hilaritate seorsum, et dieebat ei : Qno- 
modo factas es eleemosynator ? naturaliter, an teipsum 
violenter eogens? Unde quidam qui ab eo interro- 
gabantur , vereeundati, oceultabeut quidem , quidain 
auteni dicebant ei. Propter quod unus interrogatus 
ἃ sancto, respondit ita: Grede mihi, domine, quia 
nib;l do aut faeio boni ; verumtsmea ipsum quod fa- 
cio et praebeo, ez quibus Deus et orationes tua 
largiuntur, ita facere assuevi. Eram priusvalde immi- 
sericers et crudelis, οὐ sgmel dajpna pertuli, et in 
Bubülitatem  deveni : capit cogiMatio mea dicere 
mihi : Yere si esses eleemoeynator, non relinqueret 
te Deus. Statii. ergo per singulos dies dare quinque 
eereos nummos pauperibus ; et ewn eepissem dare, 
sLatum Batanas prohibebat me, diceqs : Vere quiaque 
nuguni isti sufáciuot domui ad olera, aut οὐ bal- 
beum percipiendum; e&t statim, tanquam δὲ de 
faucibus natorum meorum privarem eos, ἰδ ἢ 
dabam. Cum ergo vidiesem quod eupererer a vitip, 


didimus selatem nostram ei doctrinam. Enarrabant D dica puero meo : Per singulos dies fursre, mee- 
enim jam conversationem ejus omnibus, et, Quoniam ' 


Men propter turpem rem ad nos intrabat; et 
quia nenquam aliquande vidimus eum super latus 
dormientem, aut unam ex nobis tenentem manu 
sua. Et reprebendentibus eas quibusdam et dicenti- 
bus : Quare hisec non omnibus dicebatis, sed scanda- 
lizabatur iu eo tota. eivitas? enarrobant jam eapitu- 
ἀν, quod circa eam gestum est, quae a d:emonjo 
vexationem sustinuit, et quia hoe timentes taceba- 
gus. Sepulio ergo eo in multo bonore, permansit is 
qui ab eo correctus ei sanus factus est, [aciens me- 
euorism ejus. Posunodum anlem et renuptiavit sa- 
euo, isgrassus monasierium abheis Beridonis in 


sciente, quinque pumps, et da eleemosynam. Sum 
ego emim irapemita, domine. Hie vero benefaciens, 
cepit furari denos (81). Erat autem. quando et sili- 
quam. Cum ergo vidisset quia benediegbamur , et 
divitiis abaundebanus, cepi) et Lremissaes [arari, ot 
dare. Semel itaque adqirans benedirtioneg Dei, dixi i : 
Yere multum profuerunt, fli, quipque numuni illi, 
wplo ergo ut des decem. Tape ditit mihi δὲ paar. su- 
bridendo : Vade, ora furtis meis. Nam vere hodie 
Bon haberemus quem manducassemus panom. Sed si 
egi ἴων justus, ego sui. Tune ergo dixit, quoaiem 
tremissja dabet et siliquas atiam, ex fide ilius, ae- 
Suevi, domine, de auime dare. Aidificatus ergo sao- 


$15 


ctus valde, dix 
versationes Patrum legi, tale aliquid non audivi, 
Cap. XXXVII. —Maliiiam reservantem. quemdam 
illustrium, contra alium principem, audiens hic ma- 
gnus Joannes, monuit eum s:epe, et suasit ad con- 
€ordiam, et non potuit enm convertere ad pacem. 
Bemel ergo mittit et adducit eum sanctus, quasi pro 
ve publica : et facit missas in oratomo suo, nulfum 
babens nisi ministrum suum (82). Cum ergo saneta 
benedixisset patriarcha, et orationem Dominicam in- 
choasset, eaperunt dicere tres tantum illi, Pater no- 
ster. Et cum pervenisset ad sermonem, quo dicitur, 
Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus 
debitoribus nostris, innuit domestico patriarcha, ut 
taceret. Siluit ergo et patriarcha, et remansit. prin- 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 
it ad eum ; Crede mihi, multas con- A nos flctor, et. peecato et. inobedientia deceptos ite- 


914 


rum vivificavit, et 900 proprio sauguine ledemit a 
morte, et omnem terram et ipsum collum in obse- 
quium hominum subdidit, sed et nunc qualiter pec- 
cantes non dissipat, sed longanimiter magis exspectat 
immobilis illa natura, et patiens ille oculus, et nobis 
plerumque blasphemantibusi ipse consolatur et blan- 
ditur per miserationem suam, desursum pluvias pro- 
pter vitam nostram tribuens, quantos malos opera- 
rios, pergentes ut oceidant aut furentur, tegit et non 
tradit, ne capiantur et puniantur? quantos existentes 
Ín navibus in pelago, ut prxdentur obviantes sibi na- 
ves, el occidant qui in eis suut, non permittit in 
profundum demergi, sed imperat mari né absorbest 
€08, exspectans conversionem | malitize- ipsorum? 


eeps solus, dicens versum : Dimiue nobis, sieut el P quanti pejerant corpus (85) et sanguinem ejus 


nos dimittimus. Et statim conversus sanctus, dicit ei 
mansueta voce : Videin quali terribili hora quid di- 
cas Deo: Quoniam sicui ego dimitto, ita et tu di- 
mitte mihi. Tanquam ab igne statim cruciatum fe- 
rens preedictus princeps, cecidit in faciem ad pedes 
sancti, dicens : Quecunque jusseris, domine, faciet 
servus taus. Et reconciliatus est inimico suo ex tunc 
cum omni veritate. 


Car. XXXIX.—Syperbum autem sj videbat aliquem 
beatus, bunc quidem non arguebat in facie : quando 
autem eum in secreto 880 sedentem videbat, affere- 
bat de humilitate germonej, ut per Jole magisterium 
sensim percuteret superbum, et modestum faceret. 
dicens ita : Miror, domini, mej, quomodo | non recor- 
datur misera anima mea humilitatis que demonstra- 
vil nobig super jerram apparere Filiym Dei, sed in- 
lumesco et extollor super | fratrem meum, si fuero 
modicum aut pulchrior eo, aut ditior ayt gloriosior, 
aut principatum officii cujuscungue ! habuery, non in- 
telligeng divinam vocem, qux dicit : Discite a me 
quia mitis sum et humilis core, et invenietis regyiem 
animabus vestris (Matth. y1); peque sangtorum voces 
cogitans, quoniap quidam | Ierram (Gen. xviii), qui- 
dam cigerem , uidam vermem et non hominem 
(Psal. xu), "didam ἢ aut Jmpeditioris el tardioris 
lin, uz (Exod. ιν se nominabant : ep quia Isaias, 
guando T 'peum videre meruit, ut capit homo, | func im- 
mupda labia se liabere pronuntiavit (15a. y1). Quid 
eniin et SUID fumilis? Nonne d de luto fictus sum, unde 


£j rem suum przvaricatum est. Flores 


sacrosanctum , et patitur et longanirmiter agit , 
non reddens eis hic aliquid diffücile? quantos in 
itinere latrocinantes, non tradit in cibum obvian- 
tibus sibi bestiis? quantos euntes in concava 
terrarum, et itinerum seditiones operantes, protegit, 
ut non consumantur a custodientibus canibus, vel 
etiam hominibus? Et meinterdum aut cum meretrice 
recumbente, aut cum his qui se inebriant, sut cum 
turpia loquentibus conversante , aut. ezetero quolibet 
szecali hujus implicato peccato, apis quidem circeum- 
fertur, et valles et alveos circuit, quirens colligere 
fructum, ut dulce faciat mihi guitur, quod [αὰλ et 
jniqua prouuntiat; uva autem festinat per calorem 
maiuran, ut. repleat os et latificet cor, μοι factg- 
nvicem se 
przoccupant, ut delectent oculos, qui forpicationi- 
bus et alienis mulieribus ad luxuriam innunt. Ficus 
turbatur (84), quatenus perveniat, ut repleat mapum 
per magnitudinem, ei 08 per dulcedinem, guod 1 lenet 
et basiat alienam mulierem. Talia ergo, inguit, 
opera fratres agentes, et tales retributiones recipien- 
tes 8 benigno Deo , qualem debyeramus habere pro- 
dentiam, considerantes novissimam nostram et b hor- 
rendam horam? Multum enim de memoria mortis "e 
exitu anim djspytabat gemper | ille beatus, jta ut 
frequenter quidam ad eum superbo achemate i ἊΣ 
rent et ridenti vultu, et inconsideralo c oculo; ef exi- 
rent humili more, el compuncta facie, el lacrygapii- 
bus ocylis. Propter quod « el dicebaj : * Quia ( (ut. φρο 


sunt et lateres? Nonne omnem guam puto 1 habere p ego "humilis) s suffieit ad salutem assidue et goleuter 


gloriam, ut flos | faspi marcescit (1a. xU? His ergo et 
ΩΣ j el aliis pluribus 1 verbis 8a ienlissimus, 
guasi de se dicens, eum qui languorem nflationis et 
superbiae habebat cguterio comburens, proderet ejus 
anima. Inteljigebat euim is qui yleus habebat quod 
de eo patriarcha ἢ hzec intimaret. 

Car, XL. — Et hoc fre venter jlle a Deo honora- 
t0s, afferehat i in medium, ad! humilitatis argumentum, 
dicens : Quod si "gonsiderassemus 6 et cogitassemus 
Dei ergo nos misericordiam et bonitatem, nec in ce- 
los sublevareynus oculos pggtros, sed semper in hu- 
mili habitu ae prudentia degeremus, Ut enim prater 
$am, qualiter gon eristentes ut essemus produzit 


cogitare, et sollicitudinem babere de morte ; βρη δι 
nemo nobis in illa hora compgtigtnr, an 'comitabi- 
tyr e ex yita ista  hisi opera bona nostra. Et Quomodo 
an elis venientibus et properantibus turbajur iunc 
anima, si inyenta Qon fuerit praparato? quomodo 
rogat ut addatur sibi modicum tempus vite, et audiet z 
Quid enim ἢ Tempus quod vixisti , bene £n m- 
sisti ] Εἰ iterum dicebat tanquam de semelipsg : 
uomodo, humilis Joanneg, transire poterig bestias 
arundineti (Psal. LXVI), quando obyjabunt jjbi exa- 


ciores? Ve qualis timor et tremor obtinej animam 


Umc rationem ponentem, tantis exquisitoribus tam 
amaris et immisericordibus ? Etenim panctus iste ja 


915 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


516 


memorizsemper retinebat quod saneto Simoni, qui A scoplo. Semel ergo et bis fecit hoc ipsum schema 


jn columnis stetit (85), per revelationem factum est 
notum : Quia (ut ait) exeunte anima e corpore, ob- 
viant ei cum ascenderit a terra in ccelum, chori d- 
monum, singuli in proprio ordine. Obviat ei chorus das 
moniorum superbie, investigat eam, si babeat opera 
' eorum. Obviatchorusspirituum detractionis : aspiciunt 
si quando oblocuta sit, et poenitentiam non egerit. 
Obviant iterum superius demones fornicationis : 
scrutantur si recogRoscant in ea voluptates suas. Et 
quando a terra usque ad celum misera anima posi- 
tura rationem pervenerit, seorsum ab ea sancti an- 
geli stabunt, et non adjuvabunt eam nisi bonitates 
δυ:5. Hzc considerans hic nobilis, perterritus pro 
tali hora et sollicitus factus est, ferens io memoriam 
et sancti Hilarionis eloquium (Vita Hilarionis, c. 58) ; 
quia cum e vita egressurus esset, formidavit et dixit 
anima suz : Octoginta annos, o humilis anima, ba- 
bes serviens Christo, et times exire? Exi, quia mise- 
ricors est. Et dicebat sibi patriarcha : Si js qui oeto- 
ginta annos servivit Christo, et mortuos suscitavit, 
et signa fecit, timuit amaram illam horam, quid ba- 
" bes tu, humilis Joannes, dicere aut facere, quando 
obviaverint in faciem tuam crudeles illi et. immise- 
ricordes exactores et inquisitores? Ad quantos poteris 
rationem reddere, ad eos qui exquirunt de mendacio, 
ad eos qui de detractione, ad cos qui de crudelitate,iad 
eos qui de avaritia, ad eos qui de memoria mali, ad 


eos qui de odio, ad eos qui exquirunt de perjurio? ' 


Et dementstus dicebat : Deus , tu eos increpa, 
nam omnis fortitude hominum eis resistere non 
valet. Tu, Domine, da nobis ductores sanetos 
angelos, qui custodiant et gubernent nos; multa 
enim est contra nos eorum insania, multus tre- 
mor, multus timor, multum periculum pelagi aeris 
hujus. Si enim de civitate in civitatem super terram 
ambulantes, deprecamur eos qui nobis ductoreg sunt, 
ne in procipitia cadamus , aut in agrestium bestia- 
rum loca, aut in flumina infinita, aut in inaccessibi- 
les et invios montes, aut in latronum manus, aut in 
eremum  incomprehensibilem 901 aut inaquosam, 
et pereamus. Quot ductoribus fortibus et divinis cu- 
 $todibus opus habemus, pergentes longa via hac et 
seterna, videlicet, quae ex corpore estegressio, et ad 
ccelum ascensio? Hz sunt sapientia plenz beati ad 
se et ad omnes doctrine; hs sunt ejus quotidianc 
curg atque meditationes, 

Car. XLI. — Multam autem et de saneta statione 
curam habebat , et sollicitudinem demonstrabat. Una 
enim dierum volens multos resecare , ut non egrede- 
rentur post solutionem sancti Evangelii de ecclesia, 
et otiosis sermonibus pro oratione vacarent, quid 
: fecit? Reliquit mox, postquam fectum est sanctum 
: Evangelium, ecclesiam ; et ipse exiit, et sedit cum 

turba. Omnibus vero obstupentibus, dixit ad eos jus- 
tus : Filioli, ubi oves, illic et pastor. Aut intrate 
intro, et ingrediemur ; aut manete lic, et hic ma- 
nebo. Ego propter vos descendo in sanctam eccle- 
siam, nam poteram facere mihimet missas in epi- 


ille beatus. Erudivit et in hoc plebem magnifice , et 
emendavit ; timebant enim, ne iterum idipsum sche- 
ma faceret eis ille semper memorandus. 

. Car. XLII. — Loqui autem in sacrario omnino 
non permittebat, sed ia conspectu omnium foras 
mittebat eum , dicens : Si quidem ut orares venisii 
huc , in hoc mentem tuam et os tuum vacare exopta ; 
Bi vero propter locutionem , seriptum est : Domus 
Dei domus orationis vocabitur ( Matth. xxi ) ; noli 
ergo facere eam speluncam latronum. 

, ,CaP. XLIII. — Hoc autem erat admirabilius san- 
ctissimi hujus patriarche , quoniam nec monachicam 
vitam ducens, neque in clero moratus in ecclesia , 
sed et femius legitime dudum conjunctus (86) , ita 


B tenuit vigorem ecclesiz ab ipso initio quo patriarcha 


consecratus est, et in talem sublimitatem exaltatus 
est, ut multos eremitarum et in arcta vita degentium 
Buperaret. 

Ca». XLIV. — Volens autem nec hujus boni esse 
inexpers, videlicet monachicz vite connumeratio- 
nis, studet rem talem : Congzegans duos ordines 
sanctorum monachorum , statuit in eis omnem utili- 
tatem tribui de villis suis in civitate sua : et faciens 
eis cellulas in duobus oratoriis Domine nostre san- 
cte Dei genitricis, et sancti Joannis, qus» ipse a 
fundamentis sdificaverat, dicens amantissimis Deo 
monachis ita : Ego post Deum utilitatem corporalem 
vestram procurabo, vos autem spiritualis habetote 
mex curam salutis. Vespertina et nocturna vigilia 


C mihiapud Deum imputetur : quidquid vero in cellulis 


vestris officii feceritis, pro vestris sit animabus. Hoc 
autem fecit, volens sollicitiores effieere Dei amicos 
monachos. Unde et permansit Deo talis grata consti- 
tutio ordinum ; et ad similitudinem monasterii ex his 
civitas pene vivit, in diversis locis pervigiles hym- 
 nodias Deo referens. 
᾿ς Car. XLV. — Et hoc beatus iste ita omnes doce- 
bat, et contestabatur dicens : Nullatenus aliquando 
 hareticorum communionis , imo coinquinationis par- 
 ticipemini, etiam si omni vita vestra ex aliqua im- 
pulsione vel necessitate communionem catholice 
Ecclesim non invenientes, sine communione per- 


 manseritis. Si enim , ait, uxorem corporalen legi- 


time possidentes, in regione aliqua longinqua absque 
ista tempore multo morantes , relinquere hanc et alii 
copulari, a Deo et legibus prohibemur, si vero boc 
egerimus, punimur ; quomodo putas, Deo per re- 
ctam fidem et catholicam Ecclesiam conjuncti , ut 
ait Apostolus : Aptavl vos uni viro virginem castam 
exhibere Christo (II Cor. x1) , si orthodoxam et san- 
tam fidem adulteraveritis per communionem hsere- 
ticorum, non in futuro szculo tormenti, quod exspe- 
ctat hzreticos, erimus facti participes? Communio 


- enim , ait, ideo dicitur, eo quod communem faciat, 
et firmet communicantem quibus communicst. Ne 
igitur, quaeso, ait, o filii, hujusmodi oratoriis ap- 


plicetis. 
Car. XLVI. — Cum ompibus bonis suis et hoc 


871 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


$78 


beatus hic possidebat, quod ( ut dietum est ) non À sunt eam, abrenuntiantes mundo , eum es pérgontes 


condemnaret proximum , nec condemnaates reeipe- 
ret. Dicam vero et ejus doctrinam de hoe omnibus 
proficuam : Juvenis. quidam rapiens monacham , 
fugit Constantinopolim. Hoc dicens justus, tristis 
factus est usque ad mortem. Tempore vero aliquo 
transacto, consedente eo una dierum in honorabili 
cimiliarchio cum quibusdam clericis, et sermonem 
anim: utilem movepte, venit in medium et memo- 
ria juvenis qui ancillam Dei rapuerat, et coeperunt 
qui sancto considebant anathematizare talem juve- 
nem, tanquam qui duas osnimas perdiderat , suam 
videlicet et sanctimonialis. Compescuit ergo et rese- 
cavit eos beatus, dicens : Ne sic , filii, ne sic ; nam 
ostendam vobis quia et vos duo peccata facitis: . 


in monasterium ejus. Servus enim Dei monachus, 
qui totonderat eam, postquam satisfecit omnibus, 
tradidit Deo spiritum in pace. ideo , inquit, dico γος 
bis, filii, ne przcipites ad condemnanda et judi- 
canda sitis aliena. Multoties enim peccatum fornica- 
onis vidimus, poenitentiam vero ejus, quam fecit 
occulte, non aspeximus. Et est quia furtum facien- 
tem quemdam vidimus, suspiria vero et lacrymas 
quas produxit Deo nescimus. Et nos quidem habe- 
mus eum qualem vidimus illum , furem , aut forni- 
calorem , aut perjurum ; apud Deum vero recepta est 
occulta ejus confessio et poenitentia , et est ab ipso 
pretiosus. Omnes igitur admirabantur super doctrina 
industrii pastoris hujus atque magistri. 


wpum, quia traunsgredimini mandatum dicentis: B — Car. XLVH. — Duobus clericis calceamenta fa- 


Nolite judicare, ut non judicemini (Matth. vn) ; dein- 
de , quia nescitis certius si usque hodie peccent , et 
non poepiteant. 

Legi enim vitam Patris aliquid tale habentem : 
quia in dvitate quadam duo monachi abierunt in 
ministerium. Et cum transiret unus per locum, cla- 
mabat ei una fornicaria, dicens : Salva me, Pater, ut 
Christus meretricem. llle vero hominum confusio- 
nem 9092 omnino non curans, dixit ei : Sequere 
me. Et tenens eam per manum ejus , exiit publice 
de civitate, omnibus aspicientibus. Facta est ergo 
fama quia abbas accepit mulierem domnam Por- 
phyriam (ita enim vocabatur mulier ). Pergentibus 
ergo eis, ut mitteret eam in monasterium, invenit 
molier in una ecelesia puerum in terram projectum, 
et sastulit eum ut nutriret illum. Itaque post annum 
quidam venernnt in patriam , ubi erat abbas et Por- 
phyria, quie fuerat de meretricibus ; et videntes 
eam habere puerulum, dicunt ei : Veraeiter bonum 
abbati pullum genuisü. Nondum enim sanctum sche- 
ma acceperat. Euntes ergo Tyrum qui viderant eam 
(inde enim abbas tulerat illam ), diffamaverunt, 
quia genuit de abbate Porphyria, et nos vidimus 
puerulum oculis nostris similantem ei. Quando ergo 
cognovit ex Deo abbas obitum suum ; dicit nonna 
Pelagiz , sic enim mutavit nomen ejus, quando tra- 
didit ei sanctum schema : Eamus Tyram, quia ha- 
beo illic responsum , et volo ut venias mecum. llla 
vero non valens contradicere ei , secuta est eum : et 


cientibus, et juxta se laborantibus, unus quidem 
habebat filios multos, et uxorem, et patrem, et ma- 
trem : vacabat vero ecclesie sine intermissione, et 
omnes post Deum alebat de arte sua. Alter vero ᾿ 
quamvis doctior esset illo, eo quod non permaneret 
in ecclesia, sed etiam Dominicis diebu; laboraret, 
nec seipsum tantum nutrire valebat. Invidebat ergo 
iste vicino suo, Et una vice non sufferens invidiam , 
dicit ei cum ira : Unde tu sic dives factus es? Ego 
vero vacans plus arti mex quam tu, in paupertatem 
deveni. Dicit vero ei, volens facere eum vacare ec- 
clesiz : Invenio pretium in terra, ei inde paulatim 
dives factus 8um ; sed si vis, semper voco te, et veni 
mecum ; et quidquid invenerimus, aecipies dimidium. 


C Cum ergo acquiesceret ille, et sequeretur eum eun- 


tem ad ecclesiam, sine intermissione benedixit ei 


Deus, et divitem fecit eum. Tunc dixit ei ille bonus 


consiliarius : Vidisti, frater, unum mendacium pro- 
pter Deum (88) , quantum profuit anima tu: et sub- 


Blantis tue? Crede, nihil inveniebam aliquando in 


terra, ut gstimasti gratia pretii ; sed quoniam dixit 
Don:inus : Qusrite primum regnum Dei etl justitiam 
ejus, et bac omnia adjicientur vobis ( Matth. v1) ; 
ideirco occasionem feci, tantum ut seducerem te ; 
et ecce non sine causa laboravi, sed invenisti , et 
Superinvenisti. Hoc igitur discens sanctus patriar- 
cha, fecit illum bonum consiliarium presbyterum, 
tamquam dignum ; erat enim lector. 

CAP. XLVIII. — Et quidem hactenus ante memo- 


venerunt ambo , babentes et puerulum septem an- D ratus Dei culor Mennas, qui foerat vicedominus 


norum existentem. Cum ergo segrotasset abbas in 
inürmitate ad mortem , ascenderunt ad visitationem 
ejus de civitate usque ad centum animas. Et dicit: 
Afferte prunas. taque cum venisset thuribulum (87) 
plenum prunis, tulit et evacuavit eas in veslimen- 
tum suum, et dixit : Credite, fratres, quia sicut Deus 
rubum custodivit incombustum ab igne, sicut nec 
tunicam hanc meam incenderunt pruus iste, ita 
mec ego 3gnovi peccatum mulieris, ex quo natut 
sum. Et omnes mirati sunt, quomodo non ardebat 
vestimentum ab igne ; et gloriflcaverunt Deum [18- 
bentem occultos servos. Ex occasione autem nonnz 
Pelagiie quondam meretricis, ali» fornicarie secutz 


Sanctissimze eeclesie Alexandrinorum magnz civi- 
tatis, enarravit nobis. Sequentia autem vilitas mea 
depinxit ; quzedam vero a quibusdam , quibus digne 
credendum est, audivi. Dicentibus ergo nobis in prse- 
dictis in quodam capitulo ( Sup., c. 11), quod mulia. 
Spirituali dilectione patriareha et Niceta patricius 
ad invicem colligati essent, dignum indicium talis 
exbibitionis przesens existit capitulum. , 
Quando, permittente Deo (89), pro peccatis nostris, 
futurum erat ut traderetur Alexandria sine Deo Per- 
8ἷ5, reminiscens pastor dicentis : Cum persecuti vos 
fuerint in civitate ista, fugite in aliam ( Matth. x ), 
fugam arripuit in propriam patriam , videlicet in 


py DK VITIS PATBUM LIBER PRIMUS, 5p 
Cyprum , in civitatem guam. Unde occasione ac- ἃ glorificapo (4 Reg. n) Yere enim mpagnifige glorig- 


ceptae, prarfatys Nice!a patricius dixit ad sanctum : 
Obsecro, si inveni gratiam ante te, ne dedigneris 
fatigarj usque ad reginam civitatem, et bene ac- 
ceptas preces tuas dongre piissimis imperatoribus. 
Ille vero multe fidei 203 virj consentiens, obe- 
diens ad hoc factus est Deo el voluntati ejus, et ἃ 
se da[um bonorem quantum erat circa beatum qsten« 
dere volente. Fatigala igitur navi multipliciter a vi 
ventorum , in qua sanctus cum patrjcio erat, et in 
profnndum mittenda , yidet sape memoratus patri- 
cius, et optimates gyi cum eo erant , una nocte, in 
qua tempestas facta est, patriarcham. modo quidem 
cum pauperibus fper navim ubique cireumcurren- 
tem, modo autem iterum cum eig manus in eclum 
egtendentem, et ab alto adjutorium absirahentem. 
Cumque in Rhodum (90) pervenissent ascendentes, 
videt expergefactus a Deo vocatus hic quemdam eu- 
nuchum coruscantem forma, et aureum sceptrum in 
dextra tenentem, assistentem sibi et dicentem : Veni, 
jube (91), Rex regnantium quarit te. Nihil ergo sta- 
tim negligens, advocat patricium Nicetam, et dicit 
ei cum multis lacrymis : Tu quidem, o domine , ad 
terrenum imperatorem me vocasii ; sed przeveniens 
coelestis, ante vocavit exiguitatem meam. Et retulit 
ei eunuchi, imo angeli visionem, qua apparuerat 
sibi. Gavisus ergo et tristis factus idem gloriosissj- 
mus vir, impedire sanctum non potuit. Abunde i igi- 
tur sanctis ejus repletus orationibus , et imperato- 
ribus hag deferens ; cum multo honore redire ei in 
Cyprum jussit. 

Cap. XLIX. — Adveniente ergo eo in propriam 


civitatem, quz Ámathunta (92) vocabatur, testamen-. 


tum proprium scribere cito ministris suis pracepit. 
Velociter vero et sine dilatione chartam et calamum 
prasentantibus, praecepit sacrum illud os scribere 
pic : « Joannes servus, propter eam vero qua sup- 
posita est mihi sacerdotii dignitatem, Dei gratia liber. 
Gratias ago, Deus, tibi, quoniam exaudisti miseriam 
meam, Togantem bonitatem tuam, ne inveniretur 
morienii mihi nisi unus tremissis. Inveniente eniin 
me in honorabili episcopio sanctissimx Ecclesi 
Alesandrinorum magnze civitatis, quam per indui- 
gentiam Dei suscepi, quando in ea consecratus sum 
episcopus, circiter octoginta centenaria auri, et qux 


cavit sapetom bupe, gui jn snis semper bonis glori- 
ficatus est Dominus. Non emipm ferens nobilj bic, 

temporali vita sys cgngyiescere sancta et digna Jaude 
hona, quid egit? Xenodoghia, *gerontocgmia, atque 
mongsterja a fundamentis gediftcans, et choros san- 
£1orum popachorum 8tatuens , jncessabilem vera 
justitize memoriam ossidet, per ea que celebrantur 
in eis bona opera. Q yod enim de his qui mala agunt, 

et successores propriorum | malorum post mortem in 
vita bac relinquunt, aít Domino plenus Apostolus : 
Quoniam quorumdam peccata manifesta sunt, pre- 
cedentia ad Judicium ; quosdam autem et subsequun- 
tur. Hoc econtra (95) de hoc beato dicendum est : Quo- 
niam quorumdam justitize manifest: sunt precedentes 


Bin regnum celorum (I Tím,, v), quosdam autem; et 


subsequuntur, de quibus unus et igle exstitit. Et: 
niam non fabula, neque ad gratiam est, quod dictum 
constat, testimonium nobis perhibeat plane quod 
mox in pretiosa ejus dormitigne gestum est prodi- 
gium. Tradente enim eo et commendante propriam 
animam in manu Domini, ut ait alicubi sacra Littera : 
Justorum animg in many Dei sunt (Sap. 1n), et 
hanc ei ut sacrificium immolatum offerente, cum re- 
condendum esset honórabile ejus corpus honorifice, 
et cum congruo sacerdotibus ritu in quodam orato- 
rio sancti. mjraculgrum factoris Tychonis (94). fit 
quoddam tale signum gloriosum. 

Car. L. — Jacebant in quodam tumulo, ubi et ju- 
stus hic reponendus erat, duorum quondam episco- 


£ porum, qui ante dormierant, sancta veraciter cor- 


pora sanctorum : qu: e£ in natura exanimi interim 
degentia, tanquam $i viva Fevera essent, equalem 
sancto honorem jribuerunt. Cum enim beati corp'is 
inter duos illos componendum esset, honorantes sum 
mum pastorem pastores, el multam ejus fiducjam 


apud Deum reverentes, simul et mirantes, Dei jus- 
sione tanquam vivi corpora sug separgntes (55). in me- 


dio sacrum hunc gusceperunt, honorem et ipsi ei 
praceptione Dei sicut à Deo honorat offerentes, et 
omnibus sfatim ostendentes que a Deo ei donata 
est gloriam atque $ sublimitatem. Quod maximum et 
gloriosissimum miracnlym, non unus, neque decem, 
neque centum viderunt, ged omnis tarba qug cog- 
.venit ad pretiosam ejus sepylturam. 


intraverunt mibi ab amicis Christi, pene numerum p Ca». Lf. — 205 ^ Aliud autem ejus. gloriosius, quod 


hominis transcendunt ; in seipsam mentem colligens, ' 
et cognoscens hzc omnia dominatoris omnium esse, 
festinavi ea quie Dei erant Deo dare. Unde et quod 
remansit mihi hoc tremísse, Dei et lioc existens, ju- 
beo darí his qui sunt Dei. » O gloriosa res! o devo- 
tionem sancti ! Non attendit, sicut debuisset, suis; 
quod faciunt multi qui in divitiis sunt, qui Dei dona 
aut ex injustitia collecta, tanquam propria, et tan- 
quam si ea secum ferre possunt, thesaurizant, et noi 
large egenis preebent ; sed illa quaerebat qu: semper 
manent, et aliquando non minuuntur. Unde sine men- 
dacio repromissionibus non est fraudatus, qus asse- 
derant, ex persona Dei, quoniam qui glerificant me, 


quidem adhuc vivens in carne coepit miraculum , sed 
postquam migravit ad Deum, complevit, Sermo com- 
mernjorsre tentabit. Mulier uzdam de ea qug san- 
cium protulit civitate existens, cum audisset eum 
venisse ἃ Rhodo (96), el angelum éi ibidem appa- 
ruisse, et yocationem ad communem Dominum ei 
denuntiasse, peccamen gravissimum in se recogno- 
Scens, quod nec auditus ' "hominum posse jntrare at- 
firmabat, fidem inambiguam sumens, ad sanctum 
cursim pervenit ; et pedes ejus comprehendens, cum 
lacrymis multis clamabat, et dicens gecreto sancto ; 
Peccatum, o ter beate, babeo misera, quod ad aures 
hominum venire non potest, et scio quod, si vis, 


581 


YITÀ SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


582 


potes id mihi indulgere; dixit enim vobis Dominus : À aut potum omnino non gustans, tertia. pocte, dum 


Quoniam quaecunque solveritis super terram, erunt 
soluta, οἱ ἴῃ coelis; et quzcunque ligaveritis super 
terram, erunt ligata et in colís (Matth. xvm); et 
quorum remiseritis peccata, remittuntur eis ; et quo- 
rum retinueritis, retenta sunt (Joan. xx). H»c verba 
audiens a muliere sanctus, et timens, si petitionem 
ejus refutaret, noxius ejus tormenti fleret, dum posset 
liberari a proprie peccáto per fidem quam habebat 
in eum, dieit ad eam humiliter : Si utique credis, o 
mulier, Deo, quod per infelicitatem meam jgnoscatur 
tibi crimen quod dicis, confitere mihi hoc. Quz dixit: 
Non possum, domine, dicere id, neque enim potest 
auditus hominum portare illud. Dicit ad eam iterum 
sanctus : Et si erubescis, vade et scribe illud, si 


rursus cum lacrymis eosdem duros ac fideles ser- 
pones beatissimo diceret, ecce egreditur Dei famulus 
de tumulo sun, orulatim apparens cum duobus epj- 
Bcopis, qui cum ep jacebant, uno hinc, et altero bine 
gspitantibus (99), et dicit ad eam : usquequo mylier 
hos qui fic sunt commoves, et non dimiltis ρ98 guiesce- 
Je ? Infuderunt epi 8.085 nostras laerymg Jug, Et 
hic dicens, dat ei proprium pillacigm hnllatu, di- 
cens : Suscipe, recognoscis boc ? solye, gspice. Et in 
peipsam ex visione veniens, yidit ijerpm sanctos jn- 
gredientes in. proprium loenm; et solyens, invenit 
ljteras suas deletgs, et subscriptionem sub eis Bha- 
hentem Sie : Propter Joannem servum meum, de[etum 
est peceatyms fuum. Quis loguetur. potentias Domini, 


nosti litteras, et fer mihi. llla iterum respondit : B 9 amici et frgjres?. Qui ita misericors eL qingtor ho- 


Were, domine, non possum. Exspectans ergo mudi- 
eum quid tacens, dixit ei : Non potes scribere et bul- 
lare, et afferre mibi ? Tunc dixit οἱ : Possum, domi- 
ne, hoc facio, rogans bonorabilem et coangelicam 
animam (tuam ne solvatur, neque ullo modo jnve- 
niatur a quolibet pittacium (97) hoc aliquando. Ver- 
bum igitar sccoipiens a Beo bonorgbilis quod nullug 
homo solveret aut legeret ejus pittacium, abieng 
scripsit propria manu peccatum, e£ byllans portavit 
beato. Suscipiens ergo sanctus pittacium, post quin- 
que dies 3d Dominum profeetus est, nemini aliquid 
de bujusmodi pittacjo aut disponens, aut. indicans. 
Mulier itaque fortuitu, imo dispeasalione Dei, nop 
existeas in civitate die in qua translaius estin paee 
de seculo jsto ad aliud patriarcha, volente et in hoc 
demonstrarg Deo quanam 3pud eum, utpote pro- 
prius (amulus, üduciom possidebat. $ed post unam 
diem reconditionis pretiosi ejus lipsani (98) adye- 
niens, ΟΠ} audisset dormiuopejy ejus, amepg ef de- 


eipiens propemedum facia est, exisimans pilacium - 


qued dederat, in episcopio relictum, omnibus faceret 
eulpam ejus manifestam. Cito ergo resiliens, et prio- 
pem fidem suam jndubjitabilem super apimam resu- 
mens, ercam ἃ Deo honoreti apprehendit; et, sicut 
viventi ei veraciter, ita turbata perhibebat : Homo 
Dei, tihi hoc peccatum non pptui eparrare, eo quod 
supra imodum existeret grave, et ecce nnne oranibus 
faetum esi forsitan manifestum et cognitum ; utinam 
pon übj rem gyeam manifestossem, Heg ! beu mihi ] 
putans can£usienis absolulionem invenire, con(usie D 
omnibus facta sum ; pro medela brasphemiam recepi. 
Qujd mibi ad te opus erat secretum anim mee pa- 
tefacere ? Teioen nop deficiagm neque diffdam, neque 
removebe ἃ temulo lacrymas, usque dum satisfactio" 
nem de petitione mea accepero. Neque enim mor- 
Suus eg, sancte Dei, sed yivis. Scriptum est enig 
quia justi ia perpetuum vivent (Sap. v). Merumque 
eadem verba assumens, dicebat: Nihil, homo Bei, 
peto a te, njsj y). certum facias cor meum quidnam 
de dato tibi piltacio (aclum sii? Deus ergo qui dixit 
atiquando δὰ Chanansam : Fides tua te salvam fecit 
(Matth. &v), ipse e$. banc certam fecit. Tribus enim 
diebus persewersns ad sepulcrum sancti, οἱ cibum 


minum, faeieps voluntatem Jjmentiym se, et glorifi- 
cans glorificantes se, ef per miraculorum pperatipneg 
magnificans eos? Non autem jn hoc lqcosolpm, inquo 
pretiosa dormitjo ejus facta est , gratia quam habuit 
apud Deum, manifestata est, sed ubique longius claruit. 

- Car. LII. — Eadem enim die in qua ad Deum ex 
lac vita beatus iste profectus qst, quidam eorum qui 
angelicam vitam et schema monachieum 205 la- 
bent, vjr admirabilis et industrius, Sabinus pomipe, 
Alexandrig habitans, vidit quasi ig excessu mentis 
fectus, divinitus honoratum Joannem de proprio epi - 
$copio egredientem cum clero omni cerea portantem, 
&Lad imperatorem eunte, Janquam gunuclo quo- 
dem (ut ipse dicebat &ahinus) eubicularjo hunc vo- 


C cante, postquam januam episcopii exiit, quod signi- 


ficat. proprii corperis peparatipgem, ei unam puellam 
uL solem, suscipienter) eum, δὲ manu tenentem, et 
super eaput eoronam ex eleg ramis cireumamictam. 
Moz greo agnovit sanctus Sabinus migralionem pe- 
triarch:e ad Dominum ipsa hora fuisse factam. ()88- 
propter adnotantes quidem mensem et diem, erat 
enim celebris, videlicet sanct martyrjs Menge (100), 
qnibusdam venientibus de fypra percunclanias qui- 
dimi qui liobitabant Alexandrim de migratiene sancti 
patriarche, agnoverunt yeram fuisse visioneip, eo 
quod eadgm bora fleret in qua pbijj begjgs, et maxi- 
me de exemplo puellz: quze manu tenebat eum. Ae- 
ceperat enim repromissiones ab ea sanctus, sicut in 
y Przeedentibus verbis Vite diximus [Syp., c. 7): 
Quia si me possides asmicam, ego te 4216 iropereto- 
rem introducam, quod et revera fecit. 

Car. LIII. — Non suteg ex boc fantum omnes sa- 
Jisfecljonem aeceperun, quod ejeemosyna et miscri- 
cerdia quam babuit circa egentes, eum in. coelorum 
yegnum deduxerunt; sed quia alius eorum quj habita- 
bai giyitatem Alexandriam, timens Deum, vidit ipsa 
wuocte in qua et sanetus Sabinus, omnes pauperes et 
orphanos atque viduas, ole; ramos bajulantes, ei in 
patriarchae obsequio euntes, et ad eec]egsiam pergeu- 
$es. Non solum duo, aut decem, aut cenpum satisfa- 
etiones sunt, per quas scimus clare quoniam sancto- 
run) numerum meruit memorabilis hic; sed ecce et 
alie, quas subsequens (orm ostendit. 


283 D£ VITIS PETRUM LIBER PRIMUS. 504 
Car. LIV.— Hymnodia emm anniversaria post mul- À bonum qui post futuri sunt hominum : quatenus se- 


tum temporis dormitionis sancti celebrata, in templo 
superius memorati sancti Tychonis (Sup., c. 49), ubi 
pretiosum lipsanum beatissimi patriarcha» Joannis re- 
positum est : erat autem quz colebatur sacra vigilise 
hymnodia annue recordationis sancti miraculorum 
factoris Tychonis. ls qui est miraculorum Dominus, 
volens ostendere omnibus quali honore servum suum 
sanctum Joannem dignum fecerit, placuit de honora- 
bili ejus lipsano unguenti saniferam suavitatem ema- 
nare, qua universi in lztitia freti gloriam retulerunt 
Patri et Filio et Spiritui sancto; vero scilicet Deo 
nostro, qui proprios sanctos gloria glorificat infinita. 

Cap. LY. — Et nullus, o amici Christi, tanti mi- 
raculi incredulus sit. Etenim usque nunc videtur in 


cundum imitationem eorum conversantes, eisdem et 
nos honoribus digni efficiamur a justo mercedum re- 
tributore Deo. Elfficiamur igitur, dilectissimi, et nos 
consummatores proscriptarum rectitudinum sanetis- 
simi bujus Pestris nostri Joannis; et quasi incole 
existentes et peregrini in vita ista, in zeternum the- 
saurizemus futurum, per largam qui indigentibus 
tribuitur donationem (1 Cor. ix). Etenim, secundum 
divinitus inspiratum Apostolum, qui seminat in bene- 
dictionibus, de benedictionibus et metet (1 Cor. n); 
et pro corruptibilibus incorruptibilia, pro tempora- 
libus zterus, qus oculus non vidit, nec auris audivit, 
et in cor hominis non ascenderunt qux praeparavit 
Deus diligentibus se : qux omnes nos impetremus per 


amica Christi Cyprorum insula, in diversis sanctis B gratiam et misericordiam Jesu Christi Domini nostri, 


talem Dei gratiam operantem, et tanquam ex fontibus 
unguentorum suavitatem de pretiosis eorum lipsanis 
profluentem, ad gloriam ejusdem bonitatis, et ad ho- 
norem sanctorum ejus, atque alacritatem et zelum 


cum quo est Patri una cum sancto Spiritu gloria et 
honor et imperium, nunc et semper in ssecula sazecu- 
lorum. Amen. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(1) Joannes.] Martyrologium Romanum, 25 Janus- 
pii : «Alexandrie sancti Joannis Eleemosynarii, 
ejusdem urbis episcopi, misericordia in pauperes ce- 
leberrimi. » Menologium Grzcum, 12 Novembris : 
« Commemoratio S. P. N. Joannis archiepiscopi 
Alexandrini, eognomento Eleemonis. Hic fuit Cyprius 
genere, Epiphanii illius regionis ducis filius : qui cum 
omnem diligentiam atque operam ad virtutis studium 
et Dei graüsm conciliandam contulisset, propter vitz 
splendorem, Heraclio imp. petente, factus est archie- 

iscopus Alexandrinus. ltaque ut lucerna in candela- 
ro posita eluxit, multisque annis in sacerdotio trans- 


ρίζεται. Ἔχμαξε δὲ κατὰ τοὺς χρόνους Μαυρικίου τοῦ 
ἤχοίλέως. « Hic qui lectus est Pater, in una urbium 
Cypri, decore sacratissimo claruit. Et multa przeco- 
nia, et festivos sermones ejus habemus, cum quibus 
est etiam sermo ejus in Transfigurstionem Salvatoris 
nostri. Conscripsit autem el Vitam sancti Joannis 
archiepiscopi Alexandri, coguomento Eleemonis, id 
est, Misericordis ; quin et sancti Simeonis Simplicis, 
et alia quedam. Atque in omnibus sermonibus suis 
orthodoxus cernitur. Floruit autem temporibus Mau- 
ritii imperatoris. « Anastasius Bibliothecarius, in sua 
versione vii synodi, post Simeonem addit eum scri- 


actis, multa efficiens miracula, abunde pauperibus C psisse, «turbationesque propter Christum circa ea 


el egenis vitae necessaria suppeditans. Unde Eleemo- 
nis cognomentum accepit, omnibus, et ipsis eiiam 
infidelibus venerabilis migravit ad Dominum. » 
Eadem eodem die reperiuntur in Men:eis, paueulis 
additis. 

Quod Baronius ad dictum 25 Januarii diem ait, 
Grxcos etiam eodem die de eo agere, licet natalis 
dies sit Februarii, nescio unde hauserit. Jam vidi- 
mus ex Menzis et Menologio, 12 Novembris memo- 
riam ejus apud Grecos celebrari. Et infra iu 908 
Vita, cap. 52, dicitur Joanpes obiisse die sancti Men- 
nz, Mennam autem Megalomartyrem liabes in Me- 
naeis οἱ Menologio, 14 Novembris, eodem cum Joanne 
mense, die vix differente. 

Addit ibidem Baronius : Puto hane, inquit, ipsam 
(25 Jan.) esse diem ordinationis ejus, quam et nata- 
lem dici consuevisse et solemniter etiam celebrari, 
supra diximus, dum egimus de cathedra sancti Petri. 
In Annalibus tamen, tomo vii, anno Christi 020, Bo- 
nifacii V pape 5, Heraclii imp. 11, ait diem anni- 
versariam qua obiit, esse 25 Januarii. 

(3) Leontio.| Sigebertus, catalogo illust. Ecclesise 
Script., cap. 57 : « Leontius Neapolis Cypriorum in- 
sulx episcopus, scripsit Vitam Joannis Alexandrini 
episcopi, qui ob eximiam in pauperes misericordiam 
agnomipatur Eleemosynarius. » Trithemius, catalogo 
illust. Ecclesi: Scriptorum, de eo etiam agit, ct nihil 
prater hanc vitam ex ejus scriptis citat. 

Plüra Leontii opera enumerat septima generalis 
8ynodus, act. Iv. Οὗτος ὁ ἀναγνωσθεὲς πατὴρ, ἐν μιᾷ τῶν 
πόλεων κύπρον ἱεροπρεπῶς διέτρεψε᾽ καὶ πολλὰ ἐγκώμια 
καὶ πανηγυρικοὺς λόγους αὐτοῦ ἔχομεν μεθ᾽ ὧν xal εἰς 
τὴν μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν" συνεγράψατο δὲ xal 
τὸν βίον τοῦ ἁγίου Ιωάννου ἀρχιεπισχόπον ᾿Δλεξανδρείας, 
τοῦ Ἐλεήμονος, ἔτι μὴν καὶ τοῦ ὁσίου Συμεῶν τοῦ Σαλοῦ, 


καὶ ἕτερά τινα" καὶ ἐν πᾶσι τοῖς λόγοις αὐτοῦ ὀρθόδοξος 


tempora in ecclesia factas, » quod hic deest ia Graeco. 
Quare vel ipse perfectius Graecum exemplar nactus 
fuit, vel cerle τοῦ Σαλοῦ, quod epitlieton est Simeonis, 
quo simplex et stultus Syris designatur, ipse meta- 
phrastice explicat. Ex Graco τοῦ σάλος. Nam σάλος 

rzecis jactatio, turbatio. Quare forte nihil deest tex- 
tui Greco, sed Anastasius lapsus fuerit ambiguo 
vocabuli σαλοῦ et σάλον. 

Qus res Baronio, tom. VIII, anno Christi 594, et 
anno 620 labendi occasionem prebuerit, ut existima- 
rit Leontium hune historiam sui temporis scripsisse 
incipientem a Mauritio narrare. eas quze fuerunt in 
Ecclesia perturbationes. Eadem babet Possevinus 
Bnoster in Apparatu Sacro. Quare liber ille forte non 
excidit, nec alicubi delitescit, quia nunquam. forte 
scriptus fuit. Nec recte priore loco apud Baronium, 
et apud Possevinum dicitur Leontius Constanti epi- 
scopus, imo Neapolis fuit. Vide Onomasticon in 


D Neapolis. 


Habes in eadem synodo, aclione eadem, citatos 
aliquot libros Leontii contra Judzos pro Christiano- 
rum apologia, ex quibus etiam qusdam adducit 
Joannes Damascenus orat. 4 et 5, de Imagin. 

Baronius , notatione ad Martyrologium Roma- 
num 23 Januarii, existimat duplicem Leontii editio- 
nem et translationem esse inter se diversam ; in 
quarum altera aliqua habentur quz in altera deside- 
rantur. Est quidem duplex editio, et translatio Vitze 
Joannis Eleemosynarii, sed diverso auctore: una au- 
ctorem habet Leoniium, quz hactenus existit in Vitis 
Patrum, et habetur tomo {1 Lipomani. Altera aucto- 
rem habet Metaphrastem, quam habes apud Lipoma- 
num, tomo V et Surium, tomo I. 

(5) Anastasio. Sigebertus, supra, cap. 104: « Ana- 
stasius, jubento Nicolao papa, transtulit in [Δεν αι 
Vitam. Joannis Eleemosynarij, scriptam .Grece a 


885 VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. NOTATIO. 580 
- Leontio episcopo. » Idem de eo habet Trithemius, A libris et unciis, et vago pondere mensurata. Unicul- 


supra, 
recenset. . 

(4) Demnunm.] lta. manuscrip. Geniblacensis et 
Aquic., deest hsc inseriptio Editis, Domnus olim 
usurpatum, cum de hominibus ageretur loco Dominus 
quod soli Christo venerationis crgo reservabant. 


(9) Leontiwm de Vite residuis.] Leontius agit de 

Vitz residuis Joannis Eleemosynarii, quz videlicet a 
Joapne ei Sophronio ejus Vite prioribus scriptori- 
'bus fuerant prstermissa, ut ipse Leontius asserit se- 
quenti proomio. 
. (6) Absque vicario Dei.] Egregia hic habes poniifi- 
cis elogia, quod sit « vicarius Dei, claviger coli, au- 
riga spiritualis Israelis, universitatis pontifex, unicus 
papa, sipgularis pastor, specialis Pater, omnium 
arbiter. » 

(7) Propter fistulam plumbeam.] Non absimilis apud 
divum Augustinum, libro 1v de Doct. Christ. simili- 
tudo : « Bonorum ingeniorum insignis est indoles, 
in verbis verum amare, non verba. (uid enim prodest 
clavis aurea, si aperire quod volumus non potest? aut 
quid obest lignea, si hoc potest? quaudo nihil qusri- 
mus, nisi patere quod clausum est. » 

(8) Joannem et Sophroniun.| Horum de Joanne 
Eleemosynario scripta nondum mihi videre conugit. 
Horum et mentio infra, cap. 51. 


(9) Cyrum et Joannem.] Infra, cap. 30 : « Ad tem- 
lum sanctorum victoriosorum martyrum Cyri et 
nnis. » Martyrologium Romanum, 31 Januarii : 

« Romz, via Portuensi sanctorum martyrum Cyri et 
Joannis, qui post mulla tormenta pro confessione 
Christi capite truncati sunt. » 
(10) Philochristis.| Editi hactenus philosophis. Sic 
et inT., cap. 12, et mutuo accepit a multis philochristis. 
Cap. 22, Vave, o philochristi. Et cap. 25 : Vidit in 
somnis jam dictus. vir philochristus. Nempe philochri- 


plura alia ab Anastasio e Graeco translata: 


que autem ponderi certus est modus, nominibus 
propris designatis. » LL . 

(21) Modio, et artabe,] Editi : modo, et. artaba, id 
est mensura modios tres continente, et tertiam parlem 
modii, qux est explicatio artabe. Quai explicatio- 
nem in margine lisbebat manuscrip. Aquicinct. lsl- 
'dorus, lib. xvr Orig., cap. 25 : « Artaba mensura est 
apud /Egyptios, sextariorum LXxu, Composita ex 
numero, propter Lxxi gentes vel linguas quse orbem 
impleverunt. » 2 

(22) Ecclesie defensorum.] Infra, cap. 25, cecide- 
rant eun ecclesie defensores. Et hoc officium est 
ecclesiasticum. Vide Onomasticon. E 

(25) Hodie.| Tale olim Titi imperatoris dictum 
apud Suetonium in Tito, 6. 8, quod in Metapbraste 
est, Τὸ μὴ βασιλεῦσαι σήμερον ἐπεὶ μηδένα εὐεργε- 


τησάαμέενς 
. 22 Persa.] Contigit hzc Persarum incursio et 
deprzdatio in Syriam anno Christi 614, Bonifacii 
ap:e 4, Heraclii imp. 5, ut habet Paulus Diaconus 
üistoria Miscella ex Theophane, lib. xvii : « Ànnov 
imperii Heraclii ceperunt Persx Jordanem bello, et 
Polzstinam, et sanctam civitatem, εἰ multos in ea 
per Juds&orum manus iuterfecerunt, id est (ut qui- 
dam ,aiunt) millia nonagintal; isti enim ementes 
Christianos, prout unusquisque babere poterat, oc- 
cidebant eos; Zachariam vero Jerosolymitanum 
praesulem comprehensum et pretiosa et vivifica ligna 
Sanct» crucis cum multa preda abduxerunt in 
Persidem. » Hujus calamitatis miseriam deflet An- 
Dochus. monachus Palastn: variis homiliis. Vide 
Baronium, dicto aono t hristi, et Adonem in Marty- 
rol., 14 Septemb. : LL 

(25) Rogam.| lta recte Ms. Aquic. et editiones 
vett. cum Coloniensi. in Ms. Gemblacensi est, rogan- 
dum, male. Mox : quibus erat roga credita. — 

(26) Vezanti.j lta manusc. Aquicinct. Editi, vexato. 
Sed solemne hujus xvi scriptoribus ita similia verba 


stus est amator Christi, ut bic explicatur cap. 44: Hoc C, usurpare. lta szpe in sequentibus libris tribulantes 


praterea prefati sumus amatores Christi. 

(14) Cruciculam argenteam.] Ecce morem  Chri- 
tianorum e collo gestandi cruciculas. Vide Onomast. 

(12) Usquead siliquam unam. | Isidorus, 1. xviOrig., 
cap. 24 : « Siliqua, vigesima quarta pars solidi est, 
ab arboris semine vocabulum tenens. » 

(13) Tremissem. | Βα libri addunt, id esl, tertiam 
partem solidi aurei. Quod interpretamenii vice in 
textum irrepsit. Isidorus, ubi supra : « Tertiam par. 
tem (solidi) ideo dixerunt tremissem, eoquod solidum 
faciat ter missus.» Inf., cap. 37, tremissia. 

(14) Mennas:] Narravit hic Leontio .Acta omnia 
Joannis Eleemosynarii, quae babeutur a eap. 2 usque 
ad 48, ut ibi in textu dicitur. 

(15) Vicedominum.] Id est, eeconomam seu dispea- 
saiorem ecclesi: ; paulo ante de eodem : Cui el erat 
ordinams dispensalionem | sanctissime ecclesie. Vide 
Onomast. 

(16) Super pacem.] Intelligit diaconum, qui ante 
sacrum pronuntiabat, εἰρηνικὰ, pacifica, qux erant 
certz formulz, quas habes in Euchologio. Vide Ono- 
masticon, 

(17) 1n honoraews secreto.) Metaphrastes, 
τῶν ἀπὸ τοῦ σεχρέτου, qui erant a secreto. 

(δ) Consecratus. esi. divino judicio. | Baronius, 
tomo Vlll, snno Christi 610, Bonifacii IV pape 4, 
Heraclii imp. 1, Joannis in patriarcham Alexandri- 
nom consecrationem ponit. 

(19) Cancellarios.] Infra, cap. 5, cancellariorum, 
el ecclesie defensorum. Et eap. 25. Convocal per can- 
cellarium suum monachum, Apparet hic officium esse 
ecclesiasticum. Vide Onomastjcon. 

(20) In una Campana statera.) Editi : in. una cam- 
pana, id est, justa et aequali statera. Isidorus, lib. xvi 
Orig., cap. 24: « Statera campana a regione Italie 
nomen accepit, ubi primum ejus usus repertus est. 
Hec duas lances non habei; sed virga est signata 


pro tribulati. 

21) Ligaturám.] Gr:ece Metaphrastes : ἀπόδεσμον. 
Inira, cap. 25, ligaturam auri. . . 

(23) Adhuc.) Editi, Adrione. Quod unde irrepserit, 
nescio. 

(29) Enthecam.] Vet. editio et Colonien., anthe- 
cam, íd est archam. Nota juriscensultis entheca, et 
posterioris evi scriptoribus. Cassianus, libro iv In- 
stit., cap. 14: « Cumque totam enthecam coenobii 
suam credat esse substantiam. » Hic, infra, cap. 27: 
« Erat autem summa multa euthecarum suarum. » 

(30), Pharum.] lta uterque manuscr., et Metaphra- 
stes Graece φάρον. Male in Editis, forum. Intelligit 
locum prope Alexandriam notissimum. ldem habes 
infra, cap. 25. 

(31) Pentapoli.] In Metaphraste est Decapeoli. 

(32) Logothete.| Edii vett., Logothete, id est 
ralionatoris. Coloniens.y ratiocinatoris. Manuscrip. 
Aquicinct. superscribebat, id est causarum et sermo- 


Dum positoris, Erat logothetarum certum inter eccle- 


siasticos officium, de quo plura in Onomastico. : 
(55) Collecta. Ms. Aquic. superscribebat : id. est, 


distributiones qup TN ΝΕ 

(54) Notitiam Xenii.] Notitia, hic est pittacium, ul 
mox sequitur. Apud Metaplrastem Graece est χάρτην, 
chartam. . 

(55) Pittacium.] Szpius bxc vox hic occurrit. Si- 
gnificat Dorvam scbedulam. Vide Onomastcou. 

36) Obsecro te, nonna.] Ita recte uterque Manusc. 
et vet, editio. Non recte in Coloniensi, nonne. .Hoe 
loco nonna notat dominam. Eadem vox αἱ alibi in 
his libris occurrit. Infra, cap. 46, nonna Pelagia. 

(51) Ei sanctum meum Mennan-] Intelligit, opinor, 
Mennam «econouum ecelesie terhpore Joannis no- 
Suri, υἱ babetur supra, cap. 4. Nótus alias Mennas 
sanctus martyr. Ν 

(58) Niceta patricius,] Videlicet, Alius Gregore 


Ld 


* 


281 


istoria Miscella ex Theoplaue, anmo ὃ Heraotit, libro 
Ἄν, “ρυᾶ Pstlum Disconur. 

Quod Nicetas regnum arctari dicit, eo facere exi- 
stimat Baronitis, torho vut, anno Christi 610, Beri- 
fseii V pape 5, Heraetii tmp. 11, quod habet Paules 
Diaconus in historia Miscella, libro xvi : «€ Anno 1€ 
imperii Herselii, meuse Aprili, die ὁ, indictione 10, 
imperstor Heraclius, celebrata solemnitate Paschali, 
mox secunda feria vesperi motus est contra Persi- 
dem. Sumptis atem mutuo venerabiliam domorum 
fecuniis aporie cozrctates, accepit etiam eeclesie 
magnae multa candelas ferentia, simul et alia vasa 
mrnistratoris. Qu.bus conflatis, exarori fééit ia his 
nummos zurees et argenteos plurimos. » 

Porro; s&bdit Baronius, colleetie ejusmodi: pecunie. 
rum non facta est Constantinopoli tantum, sed et in 
aliis totius imperii eivitatbus, in quibus pretiosum 
aliquid inventum esset. Legati sunt in. Orientalem 
plagam ab imperatore questores viri quidem insi 
gnes, Alexandriam auteni et jn universam Agypturá 
inissue est Nieetas patricius; Hie igitur cum Alexan- 
drin: ecclesi: pecunias in figcum iuferre consreiur, 
nactus est adversantem Joannem Alexandrinum epi- 
scopum, qui eancia solebat in pauperes erogare, cur 
negaret se daturum quod suem non esset, sed pau: 

funt. 

Pod pace Baronii dixerim, non quadrart b:»e cum 
sitate et historia Joannis. Siquidem Paulus Diacones 
eam pecunie exaelionem ponit anuo 12 Heraclii; 
Beronius vero, anno 41 ejusdefà imp. At, vet ipso 
Baronio ibidem teste, Joannes anno 11 Heraclii obiit, 
Accedit quod tam Leontius quam. Metaphrastes in 
Joannis Vita asserunt, post hane Joannis et Nicet:ze 
de pecunia contentienem, 6os ami€os inter se vixisse, 
adeo ui Joannes post factas δὶ, ejus coupater, ari 
liberos ejas & sacro fonte suscipiens ? Et ipsa Leornitii 
δι Meinpbrasue narratio satis indicat hanc contentio- 
Bem ion uluuo Josnnis znno, sed longe ante eonti- 

isse. 
s (39) Bwilum.) Manuset. Aquic. saperseribit, id est 
sigillum. Infra, c. 91, Bullare ; item pittacium butla- 
iam. Ssyfus haoc vor in variis auctoribus eo 
significatu occurrit, uti οἱ in Vita sancti Basilii, 
sopra, cap. 40 : Vide Onotasticón. 

(40) Gosma.| Jam ante Joantis tempors invalte- 
pet in eeclesia. Alefaudrina labes Simoniaca, ad 

m exstirpeudum Gregorius papa, libro ΣΙ, epist. 
4, indic; 6, Eelegiu Alexatdrinmim episcopum 
hortatur. 

(41) Subiiliiate,.) Editi subtilitale, id. est tenuitàte 
él fanperiate. Inf., cap. 58, rursas eodem sighilicatu 
eecurrit, 

(42) E! sancto altari astitisset.] Graece apud Meta- 
phrastem : Αὐτὺς δὲ τῷ βήματι παραστάφ. QUod Her- 
Yelus vertit : cem ipae aatem astaret in tribunali, imo 
aliari ; ità eniin Ürecis in re sacra βῆμα accipitur. 

(43) Sanctwm velum exaltaturo. ]| Metaphrastes 
elarius : Kav' αὐτὴν τὴν ὥραν, ἐν ἡ τὸ ἱερὸν κατἀπέξὰ- 
epo, τῶν θειῶν ἀφαιρεῖται. δώρων : « Ea ipsa. Hora, ín 
qua saecrum veluu aufertur a sanc(is donis. ἡ Sie in 
Guilielmo Bibliothecario, de Vitis peptiff., ctp. 412, ii 
Stephane Vi, selothera circd aliare habes : « Contulit 
in eadem basilicá apostolorum (JaoqMi δὲ Philippi) 
cortinam lineam unajn, velothera serica tfi* in 
circuitu. altaris; » Atque ibidem ssepius habes vdla 
circa altaria, 

(δέ) Jntimat diacono (avienti orationem, qkum dia. 
cemus solitus (acere eral, μὲ reincipéret 8 capite.] 
Metaphrastes 1 Δηλοῖ τῷ διαμόνῳ τὴν συναπτὴν αἴτησιν 
ἐπαναλαθεῖν ᾿ Bignificat diacono μέ cennezam resunat 
petiionen, Ariastasius intehpres videtur legi&fe, συν- 
Xóm pro συναπεήνι Nisi potius Paraphrasten: egerit. 
Nam συναπτὴ ἃ dicono dici selita oratio, qua et 
διακονικὰ dicebatur, quod forte hic in Grveoo fuit. De 
mraque vide Bucbelogiem. 

(40) Cimiliarchium.] Occurrit et infra capite 406. 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 
te per Atesandriam εἰ Pentapolim, ut. habet A; Editi : cimilisécium, id δι6 secretaritini preis 
oprie 


298 
ὃ, et 


ita in manusc. Aquic. superscriptum erat. 
κειμηλιαρχεῖον cimeliarchium est vestiatimm scu. ar- 
chivum cimeliorum, ubi ornamenta et deraria eecie- 
81:5 reponebantur. Anastasius Dibliutheearius ,. in 
Vitis poniifieum, cap. 72, ia Severino : « Sigitlave- 
runt omne vestiarium ecclesie, seu cimilia episcopi, 
Qus diversi Christianissiini imperatores seu patrii 
et consules pro redemptione animarum suarum beato 
Petro àápóstolo reliquerant. » Cimelia hac, vestia- 
riorum gaze dicuntür Guiliehno Bibliotüecario in 
Vitis ponuff., cap. 112, in Stephano [: « Quid 
sáirum sí vestariotam gazas abfatas ἐδ ἃ, qui 
sacraris perqmitens, de plaribus dotifiis οὐ 8EClésia- 
rum ernamentis pene iitiil invenit. ἡ 

(46) Mali modi elericum;] (tód. &xptitiif fnadusc. 
Aquic. superscribendo : id est, malos mores habentis. 
Grace lorte fuerit χακότροπονς 

(47) Deiferi quidem SS. P P.| Cujus hao sbntemia 
8it, nondum mihi compertur. . 

. (48) Mulium ergo conira se secreto contendentes.] 
Editi : Goram secretatio centendentes. Ms. Gemblac., 
conira se acriter contendentes; Manusctip. Aquio., 
corani secreto conendenies, 

(49) Mittentibus igitur ambobus metanoeam.] Editi 
addunt : id est penitudinem sivé recognilionem. Quid 
slt βάλλειν μετάνοιαν, iam exyficui ad Vitam sancii 
Bssitii, cap. 11, num. 54: Infrà, capite 35, Et mittens 
genu[lefionés. 

(8U) Georgi&th:] ΠΗ uterqüé. Manusc. ? ita et Me- 
tapirrastde. Colonietisis editio, Gregoriurh. Bzfonius, 
totio Vill, ἀν Ghristi 620, Bonifacii V pape 5, 
Beraciil imp. t1, quid apud Nicephiorutii ia Chro: 
nico, Joannem Georgius imt episcopatu Álexandrifio 
δον, eXistmat hufc illum esse con-óbriuum 
ejusdein Joxnnis, de qao hie titur. Ratiórem corje- 
eiuri sus addit; quod sntiquitu$ ift imbre esset 
positum kcclesiss Alexamirins, at defunétis illi$ épi- 
scopis, qui przestantiores fuissent, et eam illustrsssent 


C Eccdesiam, aliquis ex éorttn. propinquis sSuecessof 


eligetetur, ut. vidimus de egre nepote THeophiii 
in loeum ejus subrogato (Barón., c; δ, an. 412). 
Hactenus Baronius, 

Valde ego dubito st. es. t&nc slate. &s9e potuerit 
Georgius JoanniS mepos, wt episcopi Alexandrini 
menetre fungi posset, quem hoc &apite fiétiteln instar 
pueri vel udolescentis habemus. 

(51) Postquam. cotonaius est impératof;] Quod de 
more hoo, dum coronatus est imperator, hie dieitur, 
non memini alibi legere. Conselto Iro& imitatns est 
Joannes Eléemosynatius, et pest eum sii aliud non 
absimile ezoogitarunt, lllustre exemplum edidit 
Maximilianus 1 unperator, cui eurtt displicuisset pala- 
tium, quod apad Okwiportem fabficsbihur, a.iant se 
domum, qus magis plachura erat, sdificiturum 
86 ésse allirmabst, Esqae die ΒΑΓΟΟΡ ΟΝ cuin 
omni supellectile libitinaria clam parari jussit, eam- 
qae omidbus expeditionibus sdetiih vexit, ét. quain 
diligenissime singulis noctibus 6olisétvati jussit. 
Acbitrabanusr. plerique. áulici; thesaurum aliquem 
illic conservari; alii nonnihil librorum quibus tisto- 
rig vétere& eontnerentur. Cs-Ne vero subridendo, 
ju rei cujusdam sibi omnium  eharissimP (sum, 
deferri iui dicelrati 1t refert Reitihardus borichius 
Hedamariuf, 

fled olih. Philorumms presbytéf Gaia. anaóS sex 
in sepulcris mortuorum habitutsse αἰεί, ut. mortis 
formidinem superaret, Palladius, tap: 145 Heraclides, 


cap. 52. 

(62) ϑιωδίφεὶ.} Quid bic in Greco fuefit; divinare 
non possuin. Σπουδαῖσε respondet Látino vetbo. Sed 
qui hi studiosi? Metuphrastes. liabet : Qai. priefecti 
erant operi. 

(83) Banctum. Modestum putritfchdr Jerosolymo- 
run] {{8 legenduu ex inanuseriptó Aujtnitinttitio. 
Vetus et Coloniensis editio; σαν δι δέ mtitesiui. 
Modesti hujus saepius meminit Antiochus monachus 


590 
Lauras Sabze abbatis, qui hoc tempore vixit, in ep.- A 
$to'à ad Éustaihium pripositim ínonastefio ffátale- 


nr Ancyra eivitatis Galatiz, quam habes in ejusdertt 
An:ióchi Pandecte. In. qua hzc hoc facientia : « Mo- 
de tus sanctitalis eximie vit (de quo noh semel 
dicum) non eorum modo providám géri( curam 
sollieitus, que per fianc vasíam eremum sparsim 
disjeeta .sunt, monasterioruid; sed ei ínoderaridg 
huic eivitati, dc universe circum finitima regioni 
solerter prospicit, Deo eidem cooférante in omuii- 
bus. Hic enim ad vivum nobis expri] imá ineín 
novi cujuspiand Beseleelis, δυΐ certe Zorobabelis. 
Gratia eteniye plenus Spiritus sancti, templa Salvàio- 
ris nostri Jesu Christi, quz quidem barbarico igané 
conflsgrárunt, in sublime erigit omni prorsus digna 
veneratione, puta zdes sanete Calvarie, ac sancie 
Resarrectionis, domum insuper dignam omni honore 


venerand: Crucis, quz mater ecclesiarum ,est, sed - 


et sanc Assumplionia edem a fundamentis exzedi- 
ficavit; adeo ut per hzc [seta initía de luturis quoqu 
spes amplissimas, concipiamus, iJque vel jo 
eos maxime qui huc sperautur veuturt ab externis 
regionibus, eancta hzc Joca ut adorent, ui omnes in 
commune glorijcemus Deum.» ] 
Patriarcham Jerosolymorum , ei alii auciores Mo- 
desium ponunt prafuisse Jerosolymorum ecclesia. 
Acia Anastasii Persz, 22 Januarii : « De eo refert ad 
Modestum , qui sedi praeerat apostoliex. » Suidas in 
Heraclió ; Eig τὰ Ἱέρφσόλυμα͵ ἀφίκετο, χα Μοδέστῳ 
ἀρχιερεῖ καὶ τῷ αὐτοῦ χλήρῳ ταῦτα ὑπέδειξεν. « deroso- 
J)yma profectus Modesto pontifici ey ejus clero mon- 
stravit.» Menea Grecorum diem illi assigjant 0 No- 
veinbris, ei Ἱεροσολύμων ἀρχιπίσχοπον, Jerosolgymó- 
rum archiepisco un vocautl. . 
Baronp., t. VÍll, anuo Curisti δἰ 6, beusdedit pspee 
2, Meraclii imp. 7. Quod, ait, Zacharjas viveret, 
non alius admissus est Jerosolymorum episcopus, cum 
no liceret iy eodem ioco episcopos duos esse; licet 
ob episcoyalem pralfecturam idem, vivente adhue 


Zaeharis, fuérjt nominatus Jerosolymorum prafe- ( 


ctus, ut in Actis sancii Anastasii martyris, dum agi- 
tur ἀδ ejus baptisino post Zachariw rediumn, per 
Modestum Jerosolymid exbibito. Sed revera si non 
episcopus, loco tamen episcopi, usquedum idem 
postliminio rediit Zacharias, Modestus illam admini- 
stravi) eeclesiani , cuncta restituens. 

Hujus aulem cladis Jerosolymitanz, quo Zachariag 
pontilex quoque abductus est, meminit. Paulus dia- 
conus, ). viu. Hisjoricorym. « Anno quinto imyerii 
Heraelii ceperunt Pers.e Jordanem bello, et Paleesti- 
nam ei sanctam civitatem, et multos in ea. per Ju- 
deorum manus interfecerunt, id est, ut. quidam 
aiupt, millia nonaginta. Isti enim emestes Christia- 
nos, prout unusquisque habere potérat, occidebant 
eos. Zacharium vero Jerosolymitanyin  prsesuleun 
comprehensum , ei pretiosa οἱ vivilica ligua ceu 
mülia przeda adduxerunt in Persidem. » 


(55) Mille reMes. Giecutorüm piscium , jut thenome- 


ne.| Ab hoc ipe 4 gkccati pisces et alli colligan- D 


tur, existimó eges vulgo dici, eer rist vel rest 
backighe; eth fis diupft. 

Menomenatt exis:iiho esse, 4685 Plinius; tib. xxn; 
cap; 1f, Misrmi vue; 

(55] Ῥηλιλμπὶ} Ms. ἀλυῖέ. duperécribit, 4 δὲ 
maliàní. Jath &liq 
BUcon. «ἂ . ^or ᾿ 

)) Ut Glemus trementes.) Ita Editi οἱ Μδωηυροζὶ. 

pus Gembluc.; sed it mauuser, Áquie. est, «t glo- 
sus trenantes. 

(57) Zemate.| st& Ms. Aqaic., et superscribit , id 
eal jeotura aquarum ubi carnes coquuntur, vel [ermentó 
au (ece. Ms. Gemblae, Zimate, Editi, schemate, male, 
Vide Unemasticon. 

(58) Hachanelle.| Ha uterque Ma., et Aquicinet. 
Superscribit, id est panniculi. Edili : recunelit, male. 
Formantur rachanella ἃ rachane, ut infra vocantur, 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII, NOTATIO. 


B tum. Vide Onomasiticon. 


otie$ de eó di&ütn, Yide Üngnia-- 


3qU 


B» 26. Quanquam utrumque puto esse ῥάχῃ. Vide 
nomásticon. 

(89) Exspollatà diviteb, el ipimii eiii. δὲ ρϑεάηει- 
siwm, etc.] Sane. intellige : ipsé se eipliedt, cuti 
dictt fénevole auférehdum. Nec enim furandüm αἱ 
quis eleemosynas largialuf. Augustin., sertri. 55, de 
verbis Domirii : t tloé (Facite vobis amiitos dé mam. 
πιο! tniguilatlà [Luce xvi]) qdidam tnatd inteftigendo 
rapiunt Pes éMienas, et dliquid ihdé piuperfibts Iar- 
giühtur, e putaut se faceré quod prieceptutn est, ete. 
De justi$ laboribus ficit& eleemosyuss. EX &o quod 
retté líabetis, daté, &lé. Nolite telle eleethosynas f4- 
cere de féiiote et dsuris. f'idelitius dio. 7 

lIypocathistunt. MánuscHp. Geriblacetis., gpétamit- 
sum. Ms. Áquitinet., yppocamusium , €ütm superscti- 
ptione, id ésl vestimentuni, quod subitus camisiam est; 
quod post ih omnes (éxtu$ editos irre,sit. 

(60) Quod circa sanctum Epiphüthium et Joanném., 
Dé ἔς liistóría vide Vitaih sancti Epiphagri 10 Jan. 

(61y A mürtcipio.[ Id esl pistéihó. Hoc patti$ ho- 


(62) In ünà quidem acie.] Kn fatetltgtt 14nceni tra- 
tiui f Ah in. Graec ὀγαί φάλαγξ, ambiguum vocabt- 
lum, quod et trutinam et acieri exercHus significat? 
Vide Onomasticon. Ἵ | 

(05) Vasc.] Editi veterés ve $e. Coloti. Pape! 

(04) Esophorium.] Manusc. Aquic. explicat, id est 
vestimentum interius, quod. interulà, il fíbulà collo 
appensa vocàtur. Vide Onomàst. 

(62) Et saluarem sanctum. abbateri. Cyfiuii.] Et- 
plicatiu$ Metaplifastes : ad adorandum &anclos yrum 
et Joann. tà. Eràt horutu celebris Aléxaidrisi meuio- 
ria, é( templum quoque iis ditatüm. Vidé süp. cap. 


, n. 9. 

(66) Inipigre.] fia recte iii mánuseriytis. Vetus édi- 
tio, impingere. Coloniensis, injungere. 

(61) Sanctis Theophaniis, et Dominica sdiütta, dtque 
sancia Pentecoste.] Triplici hoc tempore pro eo quí 
défunetüs putabatur coliéctá facts. Siinile &xentpl:im 
de vinculis captivi soluti$, düm sácrüm pro eo fan- 
quam defuncto fieret, habet Grégorius hor. 37, in 

vang. 

(08) Urayit quideni ei.] Puto intelligi , óravit fro eo. 
Infra, c, 37, Vade, ora [urtis meis. ᾿ 

9 Tholos.] De fiot aidificii gener& vide Onomast. 

Cun storeis ἐϊ rachdnis.] Manuscr. Aquicinct. 

cum loris 4 rachanis : Ms. Géwblacen., cum áloris et 

racliànts, Ve(us editio, &um storis e£ raconis. Colo- 

nieusia, cum sloreis et racis. Dieuntiur bic ráchaue, 
uide supra, cap. 20, diclis sumi rachanella. 

(71) Ádria., Cóloniensis editio, Ádhira. Sed u:er- 
$. ut iupressi. P 

(72). Voleutes.] iia uterque Mánusc. Ediu, vole- 
bant. Sed mutarunt veri. barbarismum. Sic. infra, 
capite 25, initio, audiens pro audivi. 

(73) Severianitis.] Inteliigit, opinor, Acephalos 
bzretico8, qui paulo aufe tempofa Joannis Eleeuo- 
synarii οὶ circa, annum 213 a Severo. Ántiocheso 
episcopo de quo E vagrius, liist. eccl., lib. i, capite 

La 


P4) Gallodromi.] Ms. Aquic..superscribebat ; mau- 
gones discurrentes e. (raude décipientes. Ma. el textus 
editionis veteris et Coloniensis. Sic apud Palladium, 
cap. 15 et 16, esi σπανοδρόμος, quod vértuut iuerca- 
tore: negotiautein ig Hispania. 

(75) Scridonis.| Iníra hog capite ; Ingressus ino- 
nasterium abbatis Seridonis in Gaza. Occurrit sanctus 
Seridon vel Siridon episcopus in Martyrologio lo- 
mago 2 Januarii. 

(70) Unius ατεὶ lupinos.] fta supplet, inauusc. 
Àquic. quod deest Editis. Ms. Geinblac. babet, unius 
nup erei prelium. ——— . . . 

(11) Constantinum.] labetür historia apud Sozo- 
menu, lib. 1, cap. 16; Tueodoretum, libro 1, ca- 

ite 11. 
P (18) Secunda .synodus in. Nicea.| kno prima ge- 
neralis iu Nice, ui-i forte aute eain aliqua particu 


-- - -- —— ———— --- - - 


501 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 9: 
laris synodus ibi habita sit. Vel intellige secundam A dum babet, ut nulla mihi dubitatio sit quin εἰ Meta- 


synodum in Nicza respectu synodi apostolorum, quz 
omnium prima generalis fuit. 

(79) Porta Solis.] Locus Alexandri, cui proxima 
est ecclesia sancti Metrz, ut hic sequitur. 

(80) In ecclesia Metre.| Editio Coloniensis, in ec- 
clesia metre. Vetus, in ecclesia metre. Manusc. Aqui- 
cinctinus, in ecclesia metre. Manuscrip. 9310 Gem- 
blacensis, in ecclesia meretricule. Metros, seu Metra- 
nus martyr Alexandriz, 51 Januarii. Martyrologium 
Romanum, 24 Januarii : « Alexandri: natalis sancti 
Metrani martyris, qui sub Decio imp. cum ad jussio- 
nem pagsnorum nollet impia verba proferre, illi to- 
tum ejus corpus fustibus eolliserunt, vultumque et 
oculos preaculis calamis terebrsnies, ipsum extra 
urbem cum cruciatibus expulerunt, ibique lapidibus 
oppressum interemerunt. " 

(81) Denos.] [τὰ uterque Ms. Editi, denarios. Ju- 
bebat dominus ut quinque nummos furaretur, ille de- 
nos furabatur. 


(82) Facit missas in oratorio suo, nullum habens B 


nisi ministrum suum.] Ecce usum io Ecclesia cele- 
brandi missas privatim. 

(85) Pejerant. corpus.] lta uterque manuscr. Vetus 
editio, pelterani corpus. Coloniensis, indigne percipiunt 


corpus. 

(84) Ficus turbatur.] lta vetus et Coloniensis edi- 
tío, et manusc. Aquicinct. At in manusc. Gemblac. 
est, ficus tunditur. — 


(85) Simeoni, qui in columnis sietit.] Visio hzc: 


deest in Vita Simeonis Stylitze, sup. Ait autem eum 
Btetisse in columnis, quia varias columnas institit idem 
Simeon. Vide supra, in Vila ejus, cap. 5. 

(86) Femine legitime dudum conjunctus.] Non ait 
femine conjunctum cum patriarcha essel, sed du- 
dum, et jam olim. Clare Metaphrastes initio Vitae 


ejus. 
(81) Thuribulum.| Simite castitatis exemplum sup., 
in Vita sancti Basilii, cap. 9. 


phrastes eam ex Leontio hauserit.- 

- Etsi vero anno 6 Heraclii (cui Baron. Christi an- 
num 615 assignat) habeat Paulus Diaconus in Historia 
miscella, l. zvir, Persas AJKgyptum depopulatos, ta- 
men statim ad propria redierunt. Post vero immine- 
bat gravis tempestas, qua non tantum opes, sed et 
vita Christianorum periclitabatur ; de qua idem Pau- 
lus : « Anno 11 imperii Heraclii durus Chosroes ju- 
gum suum super omnes homines fecit in effusione 
sanguinis et ratione tributorum. » Atque eam tem- 
pestateim fugit Joannes noster, qua oecasione arrepta 
(ut narrat Leontius et Metaphrastes) Niceta patricius 
eum ad imperatorem deducere voluit, qui se jam ad 
bellum contra Persas aceingebat, ut illi videlicet be- 
nedictionem suam impe: tirctur. 

(90) [n Rhodum.] Ita uterque manuser. Editi , in- 
terdum. Notissima insula Rhodus. 

(94) Veni jube.] lta Manusc. Aquicinet. Gembla- 
censis, veni, Editi, venire juberis. Vox hsec jubeo, a 
posterioris evi Scriptoribus varie vsurpata. Aurelius 

ictor : « Maximianum imperatorem jubet. » Idem : 
«Caesarem jubet. » Quod Casaubonus, notis ad JElium, 
Verum Spartiani, capit pro creat. Sic nom jubere 
dictum notat pro prohibere, in. Alexandro Severo 
Spartiani. 

(92) Amathunta.] Ita formabantur hoc ssteculo no- 
mina. Ámathus Ptolomaeo est oppidum Cypri, ut a 
Persis .Persidos formabant Persida nominaudi casu, 
ita ab Amathus Amathuntis formarunt. Amathunta, 
etiam nominandi casu. . 

(95) Hoc econtra.] Totum hoc membrum contra- 
rium, et tamen sensüi necessarium , deest omoibus 
editiouibus. Supplevi ex utroque Manuscripto. 

(94) Tychonis.] Manusc. Aquicinct., Thiconis. Ma- 
nuscr. Gemblacen., Tichonis. Edid, Tyronis. Om- 
nino Tychonis legeudum, cujus memoria exstat in 
tabulis ecclesiasticis. Martyrologium Romanum, 16 
Junii : « Amathuntze in Cypro sancti Tychonis epi- 


(88) Unsm mendacium propter Deum.] Cave intel- (; 8copi tempore Theodosii junioris.» Menologium Gre- 


ligas ulla unquam ratione mentiendum. lpse se ex- 
plicat quomodo piam hanc fraudem intellexerit, etsi 
alter verum in terra pretium inventum existimabat. 
(59) Quando permittente Deo.| Baron., t. VIII, anno 
Christi 620, Bonifacii V pape 5, Heraclii imp. 11. 
«Porro, inquit, qui exscripsit ex prototypo Meta- 


phrastem paraphrasüce aliquid addidisse ad Acta 


eontii, non negamus, ut qux postea addidit haud 
veritate constantia verbis istis: « Hic revera bonus 
pastor, divinus inquam patriarcha, credens Prin. 
cipi pastorum Christo, qui jubet : St persecuti fuerint 
vos in una civitate, fugite 1n aliam (Matth. x) : cum 
esset Alexandria tradenda Persarum manibus, divina 
providentia illinc quidem recedit, migrat autem in 
suam patriam Cyprum, suum ei corpus largiturus, ut 
qui eui aluerat; prescivergt enim jam appropin- 
ouare decessum. » 

t lIec, inquam, ab ipso addita, nulla estapud me 
dubitatio. Eienim Persarum incursionem factam ia 
A&gyptum diu ante contigisse cerium est ex iis qua 
superius dicta sunt, quo tempore ipse nequaquam 
suam reliquit ecclesiam, et si latebras, ne captivus 
duceretur, captasse potuit. Caeterum hujus Alexan- 
dria profectionis alia causa longeque diversa fuit. 
Cum enim virtutem tanti viri Nicetas patricius co- 
gnovisset, optavit eum ducere ad imperatorem Con- 
stantinopolim, quo ab ipso percepta benedictione, 
securior ille ad Persicum bellum proficisceretur. ld 
quod demonstrant ipsius verba Leontii, quse sequun- 
tur. » Hactenus Baronius. 

Optassem equidem, Baronio in memoria hisesisse, 
uod scripserat ia Martyrologio Romano ad diem 23 
anuarii, ubi ait dupiicem esse editionem et transla- 

tíonem Actorum Joannis ; nou de periodo illa, quasi 
ἃ Metaphraste inserta sit, illi in mentem venisset. 
Nam et Leontius, quem hic ediwus, eamdem perio- 


eum 3 densa, 16 Junil. ΙΕ prim 
(85) Corpora sua separantes.] Etiam in enia 
Ecclesia simile quid facturg. Τογίαί. 1. de Anima, c. 
δ : « Est et alia relauo apud nostros, in egmeterio 
corpus corpori juxta colloeando, spatium recessu 
communicasse. $i et. apud ethnicos tale quid tradi- 
tur, utique Deus potestatis sux signa proponit , suis 
in solatium, extraneis in testimonium.» Similia exem- 
pla in aliis sanctorum vitis legisse videor. vide Gre- 

or. Turonensem de Gloria coufess., e. 52, de duo- 
bus amantibus, ubi sepulcra a se invicem exarata se 
junxere. 

i (96) A Rhodo.] Ita uterque Ms. Editi, Arbodo, pes- 
sime. 

(Qu) Pittacium.| ta uterque Ms. Editi , peccatum. 
Sed pittacium rectuni esse, suadent sequentia. Scri- 
bitur plerumque pyctacium vel pictacium. πύχτις est 
libellus, epistola, tabella. Vide Onomast. Simile exem- 
plum in Vita Basilii, supra, cap. x. 

(98) Lipsani.] lta recte uterque Ms. Et Aqnic. su- 
perscribebat : id est, corporis vel reliquiarum. Vetus 
editio, lipsam. Unde Coloniensis fecit, ipsa. 

(99) Uno hinc et altero hinc aspitantibus.] lta. Ma- 
nuscriptus Aquicinctinus. Editi : uno hinc et altero 
inde ei assistentibus. Ex lectione Aquicinctini Codicis 
fors quis divinabit legendum , astantibus vel aspectan- 
tibus. l'epreesentavi veterem lectionem, si forte proba 
Sit, et alibi etiam reperiatur. invenio in Glossis [si- 
dori : Aspita , ruina. Ita et in. Glossario Ms. Cambe- 
ronensi 
. (400) Sancti martyris Med Festum ejus occur- 
rit in Menologio et Mzeneis 11 Novembris. Et tamen 
in iisdem Joannis festum ponitur 12 Novembris. Aa 
hoc factui ex translatione festi, quod Mennas cele- 
berriaus erat martyr toto Oriente notus? Ut Joanni 
diei 8equentein dederint ? 


L4 


JULI VN. 


VITA SANCTORUM 


EPICTETI 
ASTIONIS 


PRESBYTERI 


ET 


MONACHI o ; | 


AUCTORE INCERTO. 


CaevrT ΡΆΙΜΌΝ. — Temporibus Diocletiani profanis- A cum pignus per tuam gratiam recuperare in priorem 


simi imperatoris (2), erat quidam presbyter in parti- 
bus Orienüs, uomine Epictetus, religiosam vitam 
agens, el castus in omni sua conversatione existens. 
llic namque a parva ztate in servitio Doinini enutri- 
tus, exercebatur in omnibus justificationibus Jesu 
Christi ( Psal. cxvir). Cum autem. ad. maturam 
pervenisset :wtatem, ut. Samuel quondam ephod 
sacerdotale promeruit portare (1 Reg. 11), eo quod 
multa signa ac prodigia per eum divina gratia 
in omnibus  operabatur.. Denique cecorum sape 
oculos: orationibus illuminabat, sed et leprosos ad 
se venientes emundabat, paralyticos sanabat, ac de 
ebsessis corporibus daemonia effugabat. 

Cap. ll. — Igitur una e diebus, dum solus sua in 
eella resideret, ac solitas orationes Christo exhiberet, 
quxdam puella comitis cujusdam filia, omnibus mem- 
bris preter linguam tota mortua ad eum perducitur. 
Cumque pro foribus ejus pater filiam posuisset, in- 
gressus ipse ac sanctum, genibus ejus subito advolu- 
tus, taliter clamans et dicens : Miserere mei, o homo 
Dei excelsi, eo quod Deus tuus, totus misericors et 
miserator a servis suis pronuntiatur. Ne velis me, 
qu:eso, projicere a facie tua, cum ille gratanter susci- 
piat omnes ad se eonfugientes. Ego enim wnicam 
babeo filiam annos fere xv :zatis agentem, ged haec 
per triennium temporis a nimia paralysi diesoluta est. 
Itaque non dubito quod ille qui xit annorum fluxum 
sanguinis restrinxit (Matth. 1x), poterit, si voluerit, 
et filia mez per te integram incolumitatem prestare, 


habitum dignare, ut agnoscat hzc generatio incredula 
el perversa, sanctum et terribile nomen tuum colere, 
et enarrare mirabilia tua in omni tempore. Et finita 
oratione, de sanctificato oleo puellze membra universa 
perunxit. Quz hanc sanitatem ac medelam consecuta, 
una eum parentibus suis Dominum benedicebat. lunc 
sanclus Epictetus proxcepit patri puell:& dicens : Si 
cupis, o charissime mi, ut nulla de reliquo infirmitas 
seu vexatio aliqua in domo tua prevaleat, per singu» 
las septimanas cum omni tua familia dominiea saera- 
menta cum devotione intima et mundo corde perci- 
pere festina. Hzc cum dixisset, letum eum et bono 
animo cum omnibus ad propria abire imperat. 

Ca». 11]. — Item alio tempore, dz:moniacus qui- 


B dam ad eum deductus. Quem cum secum degere Dei 


homo fecisset, coepit triduum taliter diabolus ad eum 
vociferari et dicere : Ὁ cruz, o tormenta, que sine 
causa patior. Quam bene mihi semper in lhrygis 
partibus erat, quomodo quotidie hominibus 919 
meum sacrificium ritumque suadebam? in quantis 
itaque honoribus ego miser illic degebara, sed nunc 
usque non intellexi, eo quod levitate quadam inde 
recessi et huc perveni. Ego (3) namque sum ille, qui 
per Montanum plurima verba, et blasphemia plena 
protuli. Ego per Maximillam diversa perpetravi sce- 
lera, Ego totam illam regionem ad meam culturam 
sordesque detraxi. Ego per Arium Alexandrinaimn ur- 
bem invasi, atque ut Filium Dei vivi ereaturam di- 
ceret, persuasi. Ego per Manem Manichsorum hzre- 


60 quod (idei ipsius nos vovimus, et filii sancte Ec- C sim instituj, atque ut mihi jejuuia consecrarent , 


clesism existimus, atque in nomine Patris et Filii et 
Spiritus sancti sumus baptizati. Hoc audiens sacer- 
dos Domini, jussit puellam intro ad se perduci. Quam 
cum ante ipsius pedes paler posuisset, taliter pro ea 
bono Dei preces profudit ad Dominum Deum dicens : 
Deus sterne, agitator cherubim, qui de ccelo descen- 
disti, ut. paradiso exulatum in antiquam reduceres 
possessionem, qui per humanitatis tux dispensatio- 
nena nostram infirmitatem suscepisti, ut te nos in 
nostris vasis fictilibus possidere promereamur, qu:eso, 
Doinine, quaso, dignare respicere in fidem fsiuli 
tui; et sicut filiam archisynagogi de mortis januis 
zevocasti ad vitam (Marc. v), ita et nunc liujus uni- 
ParRor, LXXIII. 


ostendi. Ego per Donatum totam Africam devastavi. 
Et ecce, nunc ab uno famulo tuo ut mancipium fugi- 
tivum ligatus teneor, 0 Christe. Hac et plura borum 
dzmone vociferante, a beato viro increpatus, tertio 
die a suo domicilio recessit, purgataque persona 
Christo Domino gratias referebat. 

Car. 1V. — Alio rursus tempore czxca mulier ad 
eum perducta est, et stans coram ipso, taliter defle- 
bat-dicens : Qui sis, agnosco ; sed et quantum apud 
Deum valeas, credo. Ne ergo velis despicere fletuin 
meum, nec iu vanum ducere obsecrationem meam. 
'Totius namque provinci2 hujus medici suam in me 
prudentiam industtiamque exercentes, in nullo pro 

13 


$505 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


i2 
e 
- 


desse potuerunt; sed et quantum in ine suam artem A partitur dicens : Suadeo tibi emere a me aurum igni- 


demonstraverunt, in tantum ego imisera doloribus 
dissolvebar. Unde obsecro sanciiteteimm tuam ut di- 
| gneris tantummodo dexteram tuam super eeulos meos 
in nomine Christi tui imponere, et credo quod mox 
meorum luminurh visio per te mihi tribuatur. Ture 
sanctus Epiclets admiraüs hujus femine fidern, 
dexteram suam super oculos ejus posuit, glorificans 
Domini bonitatem, et dicens ad eam : Secundum 
quod eredidisti, o filia, fiat tibi. Adhuc verba in ore 
Christi sacerdotis.yol vebabtur, et repente patefaotig 
oculis mulier lumen aspexit, clamans et dicens : 
Gloria tibi, Deus Christianorum, qui non despicis 
peccatores in errore positos, sed propter inaguaun 
misericordiam tuam suscipis et salvas ad te conver- 


tum probatum, ut locuples fias et vestimentis albis 
induaris, ut nou appareat confusio nuditatis tue 
(Apoc. τι). Aurum ergó loc ignitum probatum Chri- 
stus Dominus noster est. Et, Gili, qui voluerit eum in 
sede sui pectoris hábere, statim divitiaá caelestes pro- 
merebitur, et vestinrentág albis indueter, id est, fide, 
spe et charitate, per quas de reliquo non bunc visi- 
bilem mundum tantum, sed et diabólum, quem vos ut 
dominum colitis, cum universis angelis: ejus poteris 
superare, Nam et pater tuus iple qui videtur, fili, 
non est verus paler, sed omnipotens dicitur Deus 
Pater luus, et ideo alius dicitur ille, et alius iste pro- 
nuntiatur. llle 9193 namque invisibilis et inenarrabi- 
lis existit, hic vero visibilis et corruptibilis est. llle 


tentes se. Et cum hzc dixisset, statim cum universa B ihcomprehensibilis permanet et immortalis, hic cor- 


domo sua credidit in Deum Salvatorem. E! quia satis 
longum est, si velimusuniversa rmnirabilia qu:v per eum 
Dominus operatus est studioso lectori exponere , l.cc 
interim pauca dc ;nultis in. transcursu persuiuxisse 
sufficiat. Nunc vero ad propositum opus revertamur. 

Cap. V. .— Una itaque e diebus, dum quidam ado- 
lesceus nimium decorus vultu, et puleher aspectu, 
Asticn Bomine, visitationis gratia ad eum devenisset 
álque juxta se eum sedere beatus presbyter rogasset, 
ponens manum super capüt ejus, ccpit eum blandis 
$ermonibus taliter ad fidém Domini cohortari dicens : 
Quis, inqüit, es tu, o dulcissime flli, et unde venis, 
eut quo vadis? aut cujus filius seu generis sis indica 
inihi. At llle respondens dixit ad eum : Orlginem vel 


ruptibills et mortalis in omnibus degit. Per iHlius igi- 
tur dispensationem constaut universa, per istius vero 
ordinationem nibil permanet stabilitum. Ille jussit, 
et factus es ; mandavit, et in utero matris formatus 
es ; precepit, et egressus es; imperavit, et ad lane 
juvenilem ztatem perductus es. Et quidem iste visi- 
bilis pater honorandus est, fili, non tamen sicut ille ; 
eo quod ille ad imaginem et similitudinem suam nos 
condidit et creavit, intellectum quoque ac prudentiam 
donavit, sensum pervigilem, et memoriam bonorum 
habere €oncessil, atque super omnia opera sua nos 
constituit domipatores, ex servis in filios et fratres 


. atque amicos nos sibi per suam gratiam adoptavit ; et 


ideo hune verum patrem, qui nobis tanta prsesiitit 


genus meum, qualiter beátitüdini tux exponam, o Ὦ bona, semper convenit, flli, agnoscere et adorare. 


beatisslue pater, ignoro. Hoc ergo quod scio, tan- 
tummodo breviter et in transcursu tibi indicabo. Pa- 
ter meus primarius urbis hujus et nimium ditissimus 
habetur; mater vero de illustrium genere et Juliani 
senatoris exstitit filia, qui me quotidie quasi unfcum 
pignus ac pretiosiesimam Inspiciunt margaritam. Et 
sánetus ad hiec : Bene dixisti, mi nate, quia velot 
Bhargaritam inspiciunt; non enim jam habent; sed 
inspieiunt tantummodo, eo quod benedicta anima 
tua pretiosior omni margarita omnique metallo habe- 
tur Christo, quam sibi ipse Salvator noster jam in 
suum ministerium et ad serviendum elegit, ut video. 
Veni ergo, wi nale, et respue ea 4185 In mundo hoc 
habentur, ut cum sanctis omnibus illa in futuro per- 


Nam et i&to visibili patri ad hoo tantum bonor est 
deferendus , quod servi miniBterium erga nos sspe 
exercuit in parva state constitutos, frequenter. no& 
dum pavit, szepius dum sollieltus fuit ad ea. quae in- 
fantie nostr: erant necessaria, dum oscofata est 
care quae carnis sunt, dum sollicitudinem haboit pre 
visceribus propriis. Ecce itaque pro talibus causig 
honor ei deferendus est. 

Sed et mater nostra alia habetur, fili. Non hasc 
visibilis, sed immortalis permanet; et quis digne 
Salvatori nostro est. desponsata, atque per angelos 
est adornata, per prophetas exornata, per apostolog 
glorifcata, per martyres et confessores exaltata, at- 
que in Christo, et per Christum in celesti thalamo 


cipias qux? iic non videntur. lsta enlm. omnla. qux D est elevaia, qux et ab bominibus hasc sancta. mater 


hic intuentur, transítoria sunt et peritura; illa autem 
quz Deus sibi servientibus praeparavit, manent in 
dilérnum, quomodo et ipse mánet ín eternum. Nai 
aurum hoe, fli, quod videtur, non eit verum, sed 
quéedam vauita$ est phantase, per quam in Loc 
mundo illuduntur auia justorum. Similiter et ar- 
gentum quod isUs oculis cernitur, falsurm possidet 
nomen, quod ab omnibus fabricatur et limatur, tan- 
tumimnodo ut decipiat rapaces et suadeat insipientes. 
Veni ergo, et audi me, fili dulcissime, et ego tibi 
ostendo quale aurum tibi est eligendum, vel quale 
argentum sit concupiscendum , illud scilicet quod 
Doininus noster atque Salvator in se credentibus lh- 


Ecclesia pronuntiatur. Cujus vor, at turturis habe- 
tur, ad cujus labia distillant aromata, scilicet aposte- 
lorum doctrina. Cujus oculi, duosuut ecelí luminaria ! 
eujus dentes sunt candidi, et quas lavaero ascenden- 
tis. Quem urysticum seusum vigihti qualuor libri (4) 
sacratissima habent in figurá. Be cujus manib: - 
stillat myrrha, quod est jüstitià οἱ fides vera. Cuj s 
decem digiu, decalogi virtutem continent et sacra- 
mentum. Cujus ubera duo sunt Testamenta , Moy- 
saica seilicet lex , et Evangelii gratia, Cujus pedes 
similes sunt aurichalco; cujus venter el interiora 
sacratissimi fontem Baptismi et omnium gentium de- 
clarant regenerationem. Weil ergo, dulcissime ini 


"ua 
4 


891 


VITA SANCTORUM £Í ICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI. 


$98 


nate, et bujus verissimes matris tuze ubera suge; et A devenerunt, ubi nullus erat qui eos Vel eorusi pa. 


acquiescens mobpitionibus, respue quae in hoe s:eculo 
videntur, ut illis frui merearis, que in futura vita 
suis filiis se Deus repromisit donare. Sed οἱ verum 
- Patrem nostrum audi dicenteu : Exi de terra tua, et 
de cognatione tua , el veni in illam terram , quam 
demonstravero tibi (Gen. xu) ; in terram scilicet vi- 
ventium, et regionem sanclorum : in terram fluentem 
lacte et melle, id est, ip doctrina apostolorum et 
prophetarum. Et cum universa qua tibi preceper&t 
expleveris, tunc tradet possessiones paradisi , pan- 
dej tihi sacramenta ceslestia , donabit regni coslorum 
gloriam, demonstrabit apoetolorum immensam lsti- 
liam, mariyrum choros, angelorum atque archange- 
Jorum frequentiam ssepius declarabit. Sed super hwe 


(riam posset agnoscere. 

Cap. VII. — Igitur cum banc &anetem fügam Dbeà- 
tissimi viri perpetrassent , eveperunt párentes bàl- 
cti Astienis per diversa loca eum requirere, et no- 
men ejus, huc illucque discurrentes, com nimió 
moerore inelamare. Siquidem pater ejas vociferaba- 
tur, dieens : Fili duleissime, et unleum ieum yi- 
gnus, Astion charissime, qaid tibi factum est , vel 
«qualis fera te subito devoravit, ut nec párum aliquid 
reliquiarum tuarum potuerim reperire? Ὁ fiaculus 
&eneciulis mex, ei viscerum moeoram lumen, ubi te 
jsm ulterius requiram nescio , et iu quam regionem 
propter te meos mittam famulos ignoro. Tu enim 
eras urbis hujus pretiosissima margarita, tu inter 


omnia, ut lium el fratrem te sibi per gratiam'ado- ἢ tuos cives ut columba pulcherrima incedebas ; tà ut 


ptabit. IIgc audiens juvenis sapientissimus, procidit 
ad senis genua, el rogare eum coepit, ui illi se potius 
offerret, cui ipse ab ineunte atate deserviret, qui et 
tante potentie et magnitudinis &olus haberetur. Et 
Quia propler aervos eeu ministros, quia ad ejus erant 
obsequium, ne quispiam eorum haec patri indicaret, 
aunplius nibil Astion in die illa ad hominem Dei lo- 
€ulus est. 

Cap. Vl. — Alia vero die surgens primo diloculo, 
pt apie prudentissima, ad eumdem locum unde he- 
pterna die coelestes (lores fuerat depastus , propera- 
vit. Et ingressus in. mansiogem sacerdotis Domini , 
laliter eum salutavit, dicens : Ave, o apostole Chri- 


$li , et novi Testamenti aminister. Et sanetus ad hsec: 


radius solis fhter omnes felgobas; tu ut splendidis- 
sima luna iuter populare vulyus coruscatras ; ta intér 
sapientes sapientior existebas. £t quid tnulta? Per 
ts» mellifloa verba universos δὰ tui amoris deside- 
rium provoeabes. Hec quidem pater. Sed et mater 
scindeas vestimenta sut, ac fekiens manibus pectus , 
tali modo defleb:t, dieetrs : Quis te à (ne separavit, 
vel quis seduxit? seu qualis avis demeus de grermiis 
rapoit, o duleissime fili Astion, tgnore. Sed, ut sus- 
picor, forte itle. Christianormn Deus , ttn misit de 
uis, et pervertit cor tuom, et abalfenavit te a nobis. 
Εἰ nunc νὰ mihi miserz soli; eo quod infinita tristi- 
tia, et intolerabilis dolor me apprehendit , et tanto- 
rum annorum labor inanis inventus est. Cecidit co- 


Ave et Lu, juvenis , qui martyrii stolam et eoronam C roua capitis mei. Aruit siquidem fructus veutris mei, 


variis gemmis contextam in capite gestas. Cumque 
jurta se eum sedere fecisset, taliter aul eum locutus 
est : Quid est, fili ? Sem. n Dominicum, quod hesterna 
die in terram cordis tui per divinam gratiam semi- 
pavimus, ascendit ad frueuumn , an adhuc infidelitatis 
yiio delinetur? Et Astion ait : D4 novit beatitudo 
193, ὃ sanclissime poter, unicus mei genitoris , Di- 
smiumpque eharus exisio ; ei salis timeo , si Christia- 
pus effectus (uero, ille prse nimia desperatione , aut 
spiritu violenter careat, aul in profundum maris &e- 
meupsum prgecipitel ; et au£ vere, quod absit , pro- 
piter me amens efficiatur ; atque unde mibi salutem 
spero devenire, illi mortem perpetua et gehennse 
preparem ignes. Ergo si dignaris consilium meuin 


et sedeo ut civitas desolata. Máter fuí usque nodie 
per te, fili mi, ac regina, et nunc te amittens, nec 
reginde gloriam , nec matrís gaudium habeo. Sed et 
(o, nate dulcissime, arbor fuisti, et excisa e8; mar- 
garita, et a Galileis (6) furatus es; gemma pretiosa, 
et in obscuro collocatus es ; ut lampas, et exstincia 
68 ; columná eras, et dejeclus es ; regalis statua , et 
eversus es. Et quid multa? Homo fuisti, et in mo- 
menti hora, ut suspicor, sübito mortuus es. Et nunc 
propter te, filli mi, amens effecta sum, ut nec vel - 
vitam, vel nomen meum intelligam. Hzc et hujusce- 
modi verba pater ejus et mater dicentes, nullo modo 
se poterant a moerore maximo relevare. 

Car. Vlil. — Igitur cum in memorata urbe, sancti 


accipere , facito interim quz dieo. jube Jae hodie D Dei homines mansiones sibi aptas invenisseut, in ea 


feri ealechumenum , et impose mihi jejunium in 
«uanios volueris dies, et post dies definitos mihi sa- 
cramentum baptismatis tribue. Cumq&e oinnia que 
Cbristiamm pertinegt relgjoni explerere, tunc pre- 
tor ut pariter ab bac urbe ambo egrediamur, et in 
regionem longinquam, 914 ubi nos Spiritus san- 
tius perduxerit, preperemus, se inmaculatam coa- 
scientiam meam per suas laerynws polluat pater. 
Cumque la. prudentissime juvene, qui disposuerat 
ipee, consunlupata fuissent, post dios paucos, ora- 
leue ad Chrism premissa. ambo ab urbe egre-. 
diumur : δὶ detcendeutes navim, in Scytbarum fines 
ingratei peni, eque ia. Almiridensium civitatem (5) 


gratiarum actiones soli Deo exhibebant. Et quia scri- 
ptum est : Non potest civitas abscondi super montem 
posita (Matth. v) , neque divina gratia latere sub 
modio, ccpit iterum coelestis virtus per sanctum 
Epitectum plura signa et prodigia in regione Scytha- 
rum, quam ea qua in Orientis partibus fecerat ope- 
rari. Nam una dierum qusdam mulier ad eum ve- 
nieus, obtulit αἱ filium suum, annorum fere xv, mu- 
tam et surdum, et aridum existentem ; projiciensque 
eum ad pedes sancti Epitecti , tiliter dd illum loque- 
batur, dicens: Utrde adveneris nescio, veí'de qua 
pegione existss igtoro. Hoc autem tantummodo 
credo, quia si wis , potes languenibus sauitatis me- 


&o0 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


400 


delam prestare, eo quod liabitus tuus atque religio A — Cap. X. — ltem alio tempore vidit hominem qui 


Nazareni illius te esse discipulum declaret. Audivi- 
mus siquidem quanta signa et prodigia alii de numero 
tuo in illius sunt nomine operati. Ergo quia unus ex 
ilius discipulis haberis, subveni infirmitatibus 
nostris. Pradica nobis de mirabilibus illius, ex- 
pose de natione ipsius, seu divinitatis sacramen- 
tum, ut et nos servi ejus per te effici mereamur. Hac 
audiens sacerdos Domiui , taliter mulieri locutus est, 
dicens : Si credere vis mulier in eum quem ego prae- 
dico Deum, et nullum deinceps infidelitatis vitium in 
animo tuo resederit, sed credideris ex toto corde tuo 
quod ipse sit conditer celi et terrae, maris quoque et 
. fontium aquarum, et omnium qua in eis sunt , erit 
quod petisti. Nec enim longe est ab unoquoque no- 


de nimia altitudine lapsus, semimortuus a parentibus 
in domum propriam ducebatur. Cumque intueretur 
illos de repentino facto nimium lamentari, pia tnise- 
ratione commotus, secessit in quemdam locum occut- 
tum ; et stans, taliter Dominum nostrum pro eo pre- 
catus est, diceus ; Christe Deus, qui per beatum 
Paulum apostolum, Eutychum de fenestra ruentem a 
mortis januis revocasti ad vitam (Act. xx), et qui 
JEnex ab annis Lxxx in grabato jacenti, per sanetum 
Petrum stabilitatem tribuisti membrorum, et claudo 
ex utero matris existenti integram sanitatem przsti- 
tisti (Act. 11), et nunc, quzso, Domine, respice super 
istum hominem, qui per diaboli operationem a tanta 
cecidit altitudine; dona ei integram sanitatem, lact- 


strum, eo quod in ipso sumus, vivimus, et movemur B toque eum esse de numero gregum tuorum , quia ta 


(Act. v1). Hiec dicens, puerum dissolutum jubet ele- 
vari; et sublevatis oculis ad coelum, taliter pro eo 
Dominum deprecabatur, dicens : Omnipotens Deus, 
qui es immensus et invisibilis, inenarrabilis quoque 
et incomprehensibilis , salus Christianorum, infir- 
mantium medicus, gubernator navigantium, pericli- 
tantium portus, lumen czcorum, pes claudorum, via 
errantium, respice, quxeso, Domine, super hunc fa. 
mulum tuum, et solve vinculum linguz illius ad 
laudem nominis tui. Aperi quoque aures ipsius, ad 
audiendum tua celestia sacramenta. Sana universa 
menbra ejus contrita, tam animam quam etiam cor- 
pus, sicut illius paralytici quei post triginta et octo 
annos tuus venerabilis adventus integra donavit 88 - 
nitate (Joan. v), ut agnoscant nomen tuuin qui te 
non noverunt, $915 et credant quia tu es solus et 
verus Deus, qui regnas et permanes una cum Patre 
et Spiritu sancto in secula szeculorum. Explela ora- 
tione, exspuit ter in os infantis , atque interrogans 
eum, dixit : Fili, in quem Deum nos convenit cre- 
dere, in idola qux& ab hominibus fiunt, aut in Jesum 
Christum crucifixum , qui te hodie sanare dignatus 
est? At ille eum magna voce exclamavit dicens : In 
Jesum Christum nos convenit credere, o beatissime, 
qui tanta beneficia semper et usque in przsentem 
diem in hominibus operatur. Cumque hoc miraculum 
cerneret Almiridensium multitudo , dedit gloriam 
Deo, et plusquam mille anima in illa die crediderunt 
in Dominum Salvatorem. 

Car. IX. — Non solum igitur sanctus Epictetus, sed 
el beatissimus Astion plurima miracula in nomine Do- 
mini operabatur. Denique collata est eis plurima gratia 
adversus omnes infirmitates, sed et contra dzemones 
maxima illis potestas tributa est. Una igitur e diebus, 
dum ad liauriendum aquam pergeret ad Danubium, 
o.currit ei homo qui a demonio vexabatur. Et up- 
propians juxta illum, et orans pro eo suflicienter, 
salutare signum in fronte cjus fecit, et per universa 
membra ejus depinxit. Qui edem hora egressus est 
ab eo. Fugiens autem diabolus, dicebat : Fides tua, 
0 Astion, ac puritas mentis, maguam adversus genus 
nostrum a Salvatore accepit potestatem. Et hac dl- 
cens, nusquam coimparuit. 


es pastor noster, vérus Dominus, qui in tuo sancto 
Evangelio locutus es, dicens (Joan. x) : Ego sum pa- 
8tor bonus, et cognosco meas oves, et cognoscunt 
me mes, Sicut novit me Pater, et ego agnosco Pa- 
trem, et animam meam pono pro ovibus meis. Ora- 
tione finita, accedens juxta hominem, taliter ad eum 
locutus est, dicens : In nomine Jesu Christi surge et 
ambula.Et apprehensa ejus manu dexteraelevaviteum; 
et protinus consolidatz» sunt bases ejus et plante, et 
exsilivit et ambulavit. Et veniens una cum parenti- 
bus suis usque ad habitaculum sanctorum, exclamavit 
magna voce, dicens : Unus Deus Epicteti et Astionis, 
vere unus Deus Christianorum ; ideoque non recedo 
hinc, nisi hodie Christianus cum meis parentibus 
fuero effectus. Tunc sacerdos Domini assumens ho- 
minem,cum universis qui aderant, eadem hora cate- 
chumenos effecit, et post paucos dies sacrarhentum 
eis baptismi tradidit. 

Car. XI. — Alio quoque tempore, dum ad haurien- 
dam aquam ex flumine ipse beatissimus Astion, sine 
jussione vel commendatione senis perrexisset, tarpis 
quadam cogitatio in, via eunte illo, mentem ejus su- 
bito invasit. Et eum per triduum hic talis ac tantus 
vir non potuisset de suo pectore eam extrudere, ni- 
mium tristis effectus est, et vultus ejus valde pro hoe 
permanebat confusus. Quem intuens venerabilis se- 
nior, ait ad eum : Quid est hoc, fili, quod sic tristem 
te intueor, et insolito moerore aspicio confectum ? 
Hac siquidem tristitia, qux te nunc detinere videtur, 
non est jlla quam saacti solent habere in vultu, vel 
poenitentes pro sua communi salute; sed puto hane 
esse illam mortiferam tristitiam , 4088 aut apostatam 
Judam ( Matth. xxvii), vel Achitophel consiliatorem 
Absalonis necavit (111 Reg. xvn). Tunc ille : Ante 
hoc triduum , quando tua venerabilitas cum bomini- 
bus illis de coelesti mysterio loquebatur, pudore ve- 
tante, ego, te nesciente, ad hauriendam aquam ad 
fluvium perrexi. Eunte me vero in via, turpis qusedam 
et satis sordida cogitatio, et, ut pulo, per diabolum 
in mentem inihi ascendit. Et nunc itaque, ecce jam 
per triduum, quantum valeo cum lacrymis et ora- 
tione Scripturarum laboro ad expellendam eam, et 
nullo modo valeo superare. Tunc sanctus Epictotas 


401 


VITA SANCTORUM EPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI. 


402 


terribilem ei suum vultum ostendens, et indignans A nus, hoe patria ; et nihil aliud sumus, quam veri Dei 


quodammodo adversus dzemonem, taliter ad eum lo- 
euius est, dicens : Et quare absque mea sententia 
ostium cellule egressus es, vel sine oratione Christi 
sacerdotis perrexisti ad fluvium? An ignoras quia 
commendatio praepositi semper junioribus murus in- 
expugnabilis, et lorica fldei, ad superandum diabolum 
existit? Et hzc dicens , jubet eum pariter secum in 
oratione ante Dominum prosternere. Cumque diu 
multumque Salvatoris 916 misericordiam precati 
fuissent, et finita oratione ex solo surrexissent, vidit 
beatus Ástion puerum quemdam nigrum cum ignea 
facula de suo sinu egredientem, ac talia sibi dicen- 
tem : Confessio tua, AÁstion, magnas meas contrivit 
hodie vires, et una oratio vestra me inermem in om- 
nibus reddidit ac desolatum. Ideoque egressus hinc, 
intrabo in cor Latroniani ducis (7), et excitabo eum 
&dversum vos celeriter, et per varia suppliciorum 
geuera vos expendet, eo quod ingressi estis, ut qui- 
dam latrones sive malefici, in provinciam ipsius, et 
multos homines a cultura deorum ipsius per veneficia 
vestra avertentes, Deo vestro sociatis. Et hzec dicens 
dzmon, ultra non comparuit. 

Car. Xll. — Igitur cum hujuscemodi spiritalibus 
exercitiis sancti Dei famuli conversarentur, et Salva- 
tori nostro Jesu Christo in psalmis et orationibus 
unanimiter deservirent ; ac multa mirabilia non so- 
jum in hominibus, verum etiam et in pecoribus di- 
vina gratia per eosdem operaretur, subito advenit 
Latronianus dux in Almiridensium civitatem, Et cum 


£ultores. Et iterum : Si nobis post hanc confessionem 
supplicia jusserit adhiberi, nihil aliud in tormentis 
positi dicamus, nisi : Domine Jesu, tua voluntas sem- 
per fiat in nobis. 

Car. XIII. — Igitur alia die, primo diluculo jubet 
Latronianus dux tribunal preparari in media civi- 
tate, et preconibus imperat ut cum nimio clamore 
ad tam nefandum et horridum spectaculum mulutu- 
dinem populi invitarent. Et facta jam hora diei ter- 
tia, quasi furibunda bestia Latronianus procedit, Et 
populo undique exspectante, sedens pro tribunali ju- 
bet adduci sanctos in conspectu suo. Cumque exhi- 
biti coram eo astarent, mox ut vidil eos, a pavore . 
Dimio totus obriguit ; non enim poterat intendere in 


B sanctos, eo quod instar solis, prx nimia gratia quam 


gerebant , fulgebant facies eorum. Erat siquidem 
sanetus Epictetus annorum fere sexaginta, statura 
procerus, barba prolixa, et splendore caniciei deco- 
ratus. Similiter et beatissimus Astion monachus, 
Statura et ipse procerus existebat; sed et nimium 
pulcher ac delicatus, et quasi triginta quinque annos 
setatis agens. Cumque unius hor: spatium transisset, 
interrogavit eos Latronianus dux, dicens : Quse sunt 
vocabula vestra, quod genus, seu de quali provincia 
vos estis oriundi, nobis in conspectu hujus multitudi- 


. nis explanate. Respondentes sancti, dixerunt : Nos 


Christiani sumus, et de parentibus nati Cbristienif, 
alque de Christianorum patria nos sumus oriundi. 
Latronianus dux dixit : Ego nomina vestra interim 


per triduum opera publica et imperialia ministeria C volui audire. Nam eo quod de illa maledicta perfidia 


gue ibidem erant pervidisset, quarta die nuntiave- 
runt ei quidam de officio de beatissimis viris, dicen- 
tes ei, et quod malefici sunt et magi, multos per sua 
veneficia averterent jam a sacrificiis deorum. Hzc 
cum ille audisset , continuo imperat aliquos ex quze- 
stionariis, ut post solis occasum pergerent ad habi- 
taculum sanctorum , et comprehensos eos ferro vin- 
etos perducerent in custodiam carceris. Cum ergo 
comprehensi beatissimi viri, in vinculatorium (8) duce- 
rentur, psallebant dicentes : Deus noster refugium et 
virtus, adjutor in tribulationibus 40:8 invenerunt nos 
nimis (Psal. x,v). Et iterum : Dominus virtutum no- 
biscum, susceptor noster Deus Jacob (lbid.). Rur- 
suumque : Mult:e. tribulationes justorum , et non im- 
piorum; sed tamen ex omnibus his liberabit eos 
Dominus. Custodit Dominus omnia ossa eorum, unuin 
ex his non conteretur (Psal. xxxii). Cumque ingressi 
foissent in carcerem , totam noctem more sibi solito 
in psalinis et orationibus transegerunt. Post expletam 
autem vigiliarum solemnitatem, hoc modo sanctus 
Epictetus ad beatum Astionem locutus est, dicens : 
Si nos, o dulcissime fili, crastino die interrogaverit 
judex, dicens : Quod genus, vel qux? nomina vestra, 
vel ex qua provincia estis, et unde hue venistis ἢ nos 
nibil illi penitus respondeamus; neque genus ei, vel 
nomina nostra indicemus ; sed nec patriam, unde su- 
mus oriundi, illi fateamur; nisi hoc tantum dicamus, 
quia Christiani sumus, et hoc nomen nobis, hoc ge- 


estis, et ego novi, et universi circumstantes. Ad haee 
Sancti martyres dixerunt : Nos Christiani sumus, et 
Jesum Christum Dominum nostrum, in cujus po- 
testate cuncta babentur, agnoscimus et adoramus, 
universa idola tua abominamur, dicente Scriptura : 
Similes illis fiant qui faciunt ea, sed et omnes qui 
confidunt in eis ( Psal. cxi). Hsec audiens dux, ni- 
mium iratus est, et imperat ut exspoliatos fortiter 
verberarent. Cumque a ministris Christi martyres 
cxderentur, oculorum suorum obtutum elevantes ad 
ccelum, taliter dicebant : Domine Jesu, magister no- 
ster, tua. voluntas flat in nobis. Sed cum diu mul- 
tumque exderentur, et nihil ejus immanitas adversus 
Dei cultores prevaluisset , taliter iratus contra eos 


D Latronianus !ocutus est, dicens : Ubi est inirabilis 


ille vester defensor, quem sine cessatione 917 vo- 
bis in auxilium invocastis? Veniat itaque nunc, et si 
potest, de meis vos eripiat manibus. Sancti martyres 
dixerunt : Christiani sumus, o tyraune, fiat voluntag 
Dei nostri in nobis. Hxc cum audisset Latronianus, 
jussit eos in eculeum levari, et fortiter ungulis fer- 
reis radi. Cumque raderentur, iterum dicebant : Chri- 
Stiani sumus , o tyranune Latroniane , flat voluntas 
Dei nostri in nobis. Tune deinde jussit tyrannus ut 
lampades ardentes, cum adhuc in eculeo penderent, 
ad latéra eorum appliearent. Cumque et hoc tor- 
menü genus maguanimiler tolerarent, dicebaut : 
Chrisüani sumus, o tyranue, (iat voluntas Dei in 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


404 


nobis: Et cum jam bora septima facta faisset, jussit À dine verbi divini, et deillo pane qui de e&lo descen» 


eos Latronianus de eeunleo deponi, et in. custodiam 
carceris perduci. 

Cap. XIV.— Unus autem ex quisestionariis, nomine 
Vigilantius, audiens hunc versiculum sanctos martye 
yes in tormeniis positos, frequenter et ssppius itera- 
. ye, id ἀεὶ, Christiagi sumus, o tyranne Latroniane, 
fiat voluntas Bol nostri in nobis, existimans quod ali- 
quam msgnificse preecantationis in 86 haberet virtu- 
tem, quia dicebant nullo modo posse imeditantibus 
euni dolorem sentire, echpit hunc ipsum versieulum 
incessabili meditatione rumittare, Infrs domum et iu 
plateis, dormiens atque exsurgéns, et in omni tem- 
pere decantsre. Cumque per triduum jugiter non 
quiesceret deemtsndo, quarta demum die cepit voce 


dit, quotidie reficiebantat, atqué indesinenter psal- 
lebant, dicentes : Deus misereatur nostri, et benedi- 
tat nobis; illuminet vtrltum suum super nos, et mi- 
Bereatur nostri; ut cognoscamus in terra viam tuam, 
j^ omüibus gentibus salutare tuum. 

Cap. XYI.— fgitur cum in utbe Almindensium san- 
eii martyres hac tormenta. pro Christi nomine tole- 
rarent, quidam peregrinus quodam die videns bea- 
tissimum Asiionem ante tribunal judicis consisten- 
tem, et cognoscens quis eujusque generis haberetur, 
festinanter navigans in partibus Orientis descendit, 
et veniens in civiatem unde erat oriundus, nuntiavit 
patri ejus et matri h:ec universa quz illi acciderant, 
dicens eum eum sene quodam Christiano, Épicteto 


yweblica proclamare, dicens : Ego Christianus sum, 0 B nomine, in martyrio consistere. Siniliter nomen ci- 


tyreeue Latroniane, fiat voluntas Dei nostri in nobis. 
Bt perveniens ad beati:sinres martyres in custodia 
«urceris, signacniemm vit» ab eis promeruit percipere; 
et cam omni domo 808 eredens in Deum Salvatorem, 
ieátorem someta corpora ipse postmodum cum ho- 
Rore maximo sepelivit. 

Cap. AV.—igitur post quintam demum diem, se- 
dens itérum Latronianus dux pro tribunali, jussit 
semetum | Epictetum presbyterum, et Astionein mo- 
πε im eenspecta suo perduei. Cumque a ministris 
dumomam doceremtur, pssllebant, dicentes : In te 
Jnimioos nostros ventilabimus, Domine, et in nomine 
' $ee spermemus insurgentes inh mobís. Non enim in 
amem nostfo speramus, et gladius humanus neqoa- 


vitatis in qua essent, diligentissime eos edocuit. At 
illi hzc audientes, mox ad genua sibi ista referentis 
advolvuntur ; et fortiter eum rogare coeperunt, ut ea 
qua vera essent eis diceret. At ille jurejurando vera 
hzc esse affirmabat. Tunc ccpit dicere pater ejus : 
Si ego infelix meritus fuero ut videam faciem lilii 
mei, quidquid illud est quod mihi mandaverit et do- 
cuerit, hoc sine aliqua. mora facturus sum. Situiliter 
vero et mater dicebat : Ego miserabilis et huwiliata 
per omnia, siillum adhuc in hoc corpore merita fuero 
intueri, $918 et domum universamque meam sub- 
etantiam derelinquam, et illi soli adhzrebo, eo quod 
supér hsec omnia ipse solus mihi charior et dulclor 
habeatur. Quod et si me imperaverit fieri Christia- 


qoam salvare nos poterit; sed dextera tua, et bra- C nam, nec hoc recusabo facere, et cum ipso posimo- 


*hiunt tuum, et illuminatio vultos tui, quoniam tu 
veomplaeuisti in nobis (Psal. xtm). Comque ante 58} 
aellium profanissimi ducis Ghristi martyres astitis- 
8661, ait ad eos Latronianus dux : Ácquiescitis mihi, 
δὲ sacrifieatis diis, an adhue ih vestra insania perdu- 
ratis? Sanctus Epictetus respondit : Bepius nos in- 
Cerrogasti, frequenter nobis bianditus es, multo- 
tíesque dona plurima et lionores nobis máximos pro- 
misisti, et temen penitus nihil aliad a hobis audire 
potuisti, nisi quia Christiani sumus, et ecce nunc hoc 
ipsum iterare noa quiescimus. Cum autem audisset 
Latronienus hse omnia verba, dedit mugitum ut leo; 
et exelamane voce magna, taliter ad suos milites lo- 
σαῖυς est, dicens : Veloeiter, o ministri hujus splen- 
didissimi culminis, sal et acetem huc afferte, et prio- 
ribus eorum lacerationibus confricate, simulque pice:n 
et adipem in cacabum seneum mittite, et cum coeperit 
fortiter ebullire, eos in. eamdem mittite. Et s.nci 
hec audientes dicebant : Christiani sumus, o tvranne, 
fiat volunias Dei in nobis. Cumque hoc tormenti ge- 
pus pro Christi nomine magnanimiter tolerassen!, et 
jn nullo penitus ]:xsi fuissent, imperat sevissimus 
tyrannos ut inde eos ejicerent, et in custodiam car- 
eevis denuo perducerent : Ne forte, inquit, et con- 
stantia eorum nobis ignominiam et Christianis au- 
d9ciam generare videatur. Et sic jussit ut per xxx 
dies nullus ad eos introiret, neque ab aliquo cibus 
potusque deferretur, Sed athlete Christi de plenitu- 


dum, si voluerit, parata sum tormenta sustinere, et 
mortem gratanter accipere. Et h:ec dicentes, univer- 
Bam substantiam suam ac divitias sub actoribus et 
procuratoribus reliquerunt. Et egressi cum tribus 
pueris de domo sua, navim protinus conscenderunt, 
et navigare cceperunt, utin Scytharum terram atque 
in Almíridensium civitatem devenirent. Cujus pro- 
vinci& tunc pontifex et prepositus sanctarum Dei 
ecclesiarum, beatissimus evangelicus (9) habebatur. 

Car. XVll.—1gitur expleto numero triginta die- 
rum, jussit tyrannus ut sancti martyres coram se 
exhiberentur. Qui cum hilari animo et vultu spleu- 
dido coram illo constitissent, sic ad eos Latronianus 
dux locutus est, dicens : Szepius vos de nominum 
vestrorum vocabulo interrogavi, vel genere, seu unde 
estis oriundi, et nunquam mibi veritatem dixigtis. 
Nunc itaque, cum nec patriam novi, nec genus agno- 
BCO, sed nec nomina vestra potui addiscere, hoc co- 
gitavi apud memetipsum, dicens : Eo quod nihil aliud 
vos esse videmini, nisi €orporei daemones, qui sine 
nomine vel genere esse noscuntur ; et ideo secundum 
quod digni estis, hoc vos vocabulo nuncupabo. Et 
adjecit dicere ad eos : Dicite mihi vos, o corporei 
dainones, δὶ non sacrificatis immortalibus diis, facio 
hodie ut capita vestra abscindantur.Christi martyres 
dixerunt : Nos Christiani sumus, et in nomine Christi 
dzinones, quos vos ut deos adoratis et colitis, nos 
de obsessis corporibus effugamus. Utinam in te 


4 


406 


VITA SANCTORUM EPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACIHI. 


406 


dsemon pesaimus non habitaret, floc audiens vesanus ἃ jn bono. Et nune, qusesumus, Domine, suscipe nos 


ille, et horrendus, nimium efferatus est; et jussit mi- 
nistris suis, ut cum lapidibus ora sanctórum contug- 
derent. Deinde imperavi& ut virgas afferrent fraxi- 
neas, et sic ex eis tam diu eos verberarent, quandiu 
spiritum exhalerent. Beatissimi vero athlete Christi 
taliter patientes, nihil aliud dicebant, nisi : Domine 
Deus noster, toa voluntas iat in nobis. Sed cum diu 
.multumque czxderentur, et semper hilares magnani- 
mesque in confessione Domini perdurarent, videns 
minister ille diaboli eo quod nullo modo przvaluisset 
e,us jasania conira ipsorum constantiam, jussit mi- 
nistris scelerum duci eos foris civitatem, et capita 
eorum gladio amputari. Cumque ducerentur psalle- 
bant, dicentes : Laudate nomen Domini, laudate, 


in manibus tuis sempiternis, et introduc nos ju Je- 
rusalem colestem, quz est mater omnium sancto- 
rum, cujus ipse es lumen, et sponsus, copditor quo | 
(ue ac fabricator, ut una cum angelis et archange-  . 
lis, patribus, patriarchis, prophetis, 916 apostolis, 
mariyribus, conofessoribus, jugiter collaudemus et 
glorificemus Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum 
in βου δ seculorum. 

Cap. XIX. — Et cum respondissent circumstan- 
tes, Amen, rogarecopit carnifices sanctus Epictetus, 
ut ante se prius beatum percuterent Astionem, Sed 
cum ille diceret : Quia te primum decet, o beatissime 
Pater, hanc salutiferam propriamque propitiatiopem 
mereri, sanctus Epictetus respondit : Veterana, in- 


servi, Dominum (Psal. cxxxiv), quia facta est volun- B quit, calliditas serpentis, satis sublilis e& circum- 


tas Dei nostri in nobis per omnia. 

Car. XVIIl.—Cum autem pervenissent ad locum 
ubi feriendi essent, stantes contra ' partem Orientis, 
expansis manibus, et sublevatis oculis in celum, 
taliter Dominum oraverunt, dicentes : Benedictus es, 
Domine Deus patrum nostrorum, et laudabilis, et 
superexaitatus in szcula, eo quod, non humana, sed 
tua voluntas per omnia facia est in nobis. Tu es enim 
qui docesin te credentes, ut faciant voluntatem tuam; 
el ut anpuntient mirabilia tua in omni, tempore, eo 
quod Spiritus tuus sanctus gubernat unumquemque 
jn bono secundum propositum cordis sui, e£ secun- 
dum propriam voluntatem. Tu es eoim qui Abrabaan 
secundum iuam voluntatem semper gubernasti, Isaac 


ventosa est, fili; et ideo quod nunc jubeo &eri, pro 
tua salute ac mea requie habetur. Hodie namque de- 
cem et septem annos per divinam gratiam munus ca- 
stum immaculatumque te servavi, et modo vis ut in 
puncto unius hore tantorum annorum laborem per- 
dam? Non ita. Quod enim cupio facere, mi fli, per 
inspirationem Spiritus saneti facio. Sic enim Abra- 
ham in holocaustum ]1saac filium obtulit; Jepbte fi- 
liam Domino in sacrificium exhibuit ; Petrus quoque 
Stephanum ante se in coelestibus premisit, Et quam- 
vis ego non possim esse incredulus de bonitate Dei, 
eo quod potest te eL sine mea prasentia in omnibus 
conservare, sicut et usque in hodiernam dien cu- 
Slodivit immaculatum; tamen agnoscere debes, eo 


sanetificasti, et cum Jacob colluetatus es, imponens (2 quod bonus pastor semper pro ovibus suis animam 


illi nomen novum Israel; qui Jdosepb ἃ persuesioni- 
bus /Egyptiz οἱ blandimentis castum  cugtodisti, et 
Susannam similiter a pollutione insidiatorum imma- 
culatam conservasti; qui sanetorum prophetarum 
taorum cerda purificasti, et beatissimorum apostolo- 
rum mentes per donum sancü Spirius illustrasti, 
dicens ad eos : AccipiteSpiritum sanctum (Joan. xx); 
qui atbiletas tuos per gratiam tuam coronasti, et pro 
nomine tuo dimicantibus semper vietoriam condo- 
nasi ; qui nos bumillimog et peccatores famulos tuos 
2d hanc patriam perduxisti, ui anpuntiemus in es, 
ac przedicemus Evangelii tui doetrinam, bia qui in ea 
habitant; qui noster gubernator ac magister, ae bo- 
nus provisor in ombibus exetitisti ; qui usque ad hanc 
horam secupdum tuam voluniatem nos semper gu- 
bernasti. Quzsumus, Domine, ut digneris nobis san- 
ctos tuos aagelos transmittere, qui nos liberent et de- 
lendant ab adversariorum potestate, et. victores nos 
ac triumpbatores per tuam gratiam usque ad thro- 
pum tus majestatis perducant. Sed et viros hujus 
regionis seu civitatis conserva in timore tuo, protege 
in misericordia tua, custodi in bonitate tua, guberna 
secundam voluntatem (uam : benedic pusillig eorum 
cum inagnis, atque pro honore quem nobis propier 
nomen sanctum tuum ezbibuerunt, representa eis 
merceden) in beatitudine sempiterna. Tribue quoque 
Dobis fiduciam, ut quotiescunque divinam tuam ma- 
jestatem exoraverimus, adimpleas pelitiones nostras 


ponit (oan. x). Ergo quod facio, pro me et te facio, 
fili. Noli igitur amodo de mea societate dubifare. 
Credo enim quod jam sanctius Michael qum angelis, 
et Abel cum prophetis. Petrus quoque cum apostolis, 
Stephanus cum martyribus, Daniel eum coufesaori- 
bus, in occursum tibi venerit, fili, qui te nunc in 
suis gremiis suscipiant, et usque ad tbropum Christi 
Salvatoris nostri cum hymnis et canticis spirituali- 
bus perducant. Hzc et borum ampliora audiens bes- 
tissimus Astjon, respondit, diceus : Fiat voluntas 
Dei et tua, o sacerdos Dei, ἃς veneragde pater. Et 
faciens sigaaculum crucis in fropte &ua, taliter ore- 
vit ad Dominum, dicegs : Quoniam (μ es protector 
meus, Domine, in manus tuas commendo spiritum 


D meum (Psal. xxx). Et hac dicens, statim a epieulatore 


caput ejus amputatur. Hoc.cum faetum [uisset, cer- 
nens sanctus Epictetus, dedit gloriam Deo. Et proji- 
ciens sé super corpusculum ejus, rogare coepit a 
carniücibus ut quomodo jaceret super cadaver sau- 
cti martyris, sic et ipsum percuterent, Quod cum ex- 
pletum fuisset, intuentes universi qui aderant Chri- 
&liani pariter ac gentiles, de bono magistro Epicteto , 
ac de perfecta discipuli obedientia, cum lacrymis Deo 
gratias retulerunt. 

Cap. XX. — Et dum illi darent Deo gloriam et hono- 
rem, ecce subito corpora sanctorum martyrum in 
modum nivis visa sunt candida ; atque prz nimietata 
&plendoris, quasi solis radii esse videbantur. Omnes 


401 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


qui a quacunque infirmitate detenti esse videbantur, À ejus dicebat : Ego si illum per te, o juvenis, merear 


statim ut cadavera ipsorum ex fide contingebant, seu 
cum veneratione deosculabantur, continuo universa 
anxietas seu dolor ab eis fugabatur. Circa solis vero 
occasum veniens Vigilantius cum omni domo sua et 
eum aliis Christianis, occulte tulit corpora saneto- 
rum martyrum: et perfundens ea myrrha et aromati- 
bus pretiosissimis, in loco congruo et aptissimo cum 
hymnis et psalmis, et cum magna devotione sepeli- 
vit.,In quo loco multa signa et prodigia ad laudem 
nominis Christi usque in. presentem diem celtebran- 
tur. Latronianus vero superveniente nocte invaditur 
a pessimo dzemone, et surgens primo diluculo venit 
jn prettorium, atque ibi positus coepit plurima amen- 
ti:e inaniaque verba proferre ; deinde arrepto gladio, 


hodie videre, indumenta auro texta te adoperiam, 
atque dimidium bonorum meorum tibi condonabo. 
Ad hzc Vigilantius respondit : Ille ante triduum hinc 
egressus, in regionem ambulavit longinquam, atque 
dimidium substantie sux» una cum domo mibi cum 
quadam chartula. commendavit, dicens : Si aliquis 
venerit, missus a patre meo ad querendum me, in- 
troduc eum in hanc domunculam meam, et dicito ei : ' 
Hac dicit Astion monachus ; Sustine me hie quoad- 
usque redeam ad te cum salute. Quod ct si volueris 
hzres me: substantize esse, festina universa illa quae 
in hoc libro scripta sunt adimplere, ct. esto feliciter 
nihi! dubitans. Et mater : Qua dicitur, inquit, regio 
illa, quo porrexit dulcissimus meus et unicus Astion? 


priores quosque de officio suo insequi et vulnerare,; B Vigilantius respondit : Regio robustorum, seu for- 


super alios vero ut canis rabidus insilire , atque alio- 
rum indumenta Qilanians, huc illucque discurrere. 
Hoc iHi in'uentes et. videntes, quia amens ct insa- 


'nus$ exstiterit, despoliantes illum, pugnis ac verberi- 


bus mactare fortiter coeperunt, ac deinde ligatis cjus 
manibus ac pedibus in parvissimo domicilio projece- 
runt. Qui post biduum suffocatus a daemone, violen- 
ter spiritum exbalavit. 

Car. XXI. — gitur cum dies tertia passionis 
sanctorum martyrum illuszisset, et Vigilantius ad se- 
pulerum eorum orationis gratia devenisset, subito 
apparuit ei beatus Astion, et dicit ad eum : Genito- 
res mei ad quxrendum me de patria nostra hodie 
huc sunt venturi. Rogo igitur te, frater charissime, 
festina descendere ad portum, ct suscipe eos'in do- 
mui tuam, atque per omnia consolare eos, eo quod 
propter me valida sunt tristitia niacerati ; sed et. in 
postremo de Salvatoris nostri fide atque diversis ma- 
gualibus facias eos monere. Hzc et plura horum au- 
diens Vigilantius, dedit gloriam Deo, et statim cum 
festinatione ad fluvium deseendit. Et ecce, circa ho- 
ram jtertíam cernit naviculam parvam subito appli- 
cuisse ad portum. Cumque egressi de navi epibatz 
(10) foissent, cceperunt a cireumstantibus ibidem ví- 
ris sollicite inquirere, si aliquis eorum aliquando 
audisset ibidem, aut vidisset juvenem, Astion nomen 
habentem. Cumque multi multa de eo dicerent, Vi- 
gilantius supervenit, et dixit : Ego vere vidi et novi 
eum. Sed interim venite in domum meam, et quie- 
scite QQQ pusillum, eo quod valde fatigati estis in 
navi, et postmodum, si vultis, ego vos ad eum, cum 
opportunum fuerit, sine aliqua mora perducam. At 
illi procidentesad genua ejus coeperunt fortiter plantas 
ejus constringere, osculantes atque Obsecrantes, ut si 
possibile sibi esset, antequam cibum caperent, perduce- 
rent eos ad illum. Et Vigilantius ad hzc : Facite prius 
interim qua rogo, ut et ego vestram petitionem alque 
voluntatem impleam. Cumque demum ipsius ingressi 
fuissent, et ad mensam consedissent, ccepit mater 
sancti Astiofíis ad Vigilantium taliter dicere : Si mihi 
loeum deionstraveris, o dulcissime frater, ubi nunc 
meus üujeus demoratur Astion, hodíe coronam au- 
ream capiti tuo imponam. Similiter quoque et pater 


tium virorum, Et mater : Sunt, aliqui bomines ibi- 
dcm commanentes? Vigilantius respondit : Plures et 
valde nobiles liabentur, quorum possessio paradisus 
dicitur; quorum tabernacula ex lumine sunt con- 
$tructa; quorum vita Deus est, ct conversatio im- 
mortalis existit; quorum vestes sanguine sunt re- 
spersz , et in capite coron: ex auro purissimo cum 
gemmis variis fabricatze habentur. Sed et Rex nimium 
potentissimus ac. metuendus est in eadem regione , 
cujus nomen Deus deorum et Dominus dominantium ap- 
pellatur ; eujus nuntii angeli dicuntur justitizz, quorum 
vestis una est omnibus, et tactus eorum igni assimilatur 
urenti. Sed et senatus hujus imperatoris valde cla- 
rus habetur; et media pars prophet: nuncupatur, 


C alii vero apostoli pronuntiantur. Sed et civitas istius 


Regis valde est. przeclara, nomenque ejus Christico- 
lis pronuntiatur cujus murus ex auro purissimo est 
constructus, habens portas duodecim et in ipsis sin- 
gule dependent margaritae, atque singuli ex senato- 
ribus per singulas sedent indesinenter (Apoc. xxi). 
Et prima quidem porta dicitur Petri, secunda Pauli, 
tertia Andres, quarta Joannis, quinta Jacobi, sexta 
Philippi, septima Bartholomzi, oetava Thome, nota 
' Matthai, decima Thadzi, undecima Simonis, duo- 
decima Matthiz. Sed et templum mirificum est inea, 
habens Sancta sanctorum et altareaureum ; ante cujus 
conspectum vir quidam astat mirifleus, tenens decem 
cbordarum psalterium, ac jugiter ibidem degentes ad 
laudem Regis illius cohortatur, dicens : Laudate Domi- 


D uum de colis, laudateeum omnes angeli ejus , laudate 


eum omnes virtutes ejus (Psal. cxtvim). Hujus itaque 
nomen, David filiusJesse pronuntiatur.Sed et plate:e ha- 
jus civitatisex auro purissimo sunt stratze,cujus fluvias 
vitam zeternam emanat, cujus pomifera per singulos 
menses reddunt fructus suos, et folia eorum ad me- 
dicamentum procedunt animarutn ; cujus lumen in- 
enarrabile est, et portze nunquam clauduntur, eo quod 
nunquam ibi nox erit, nec ulle tenebre babentur, 
sed semper gaudium et perpetua Iz:titia ibidem jugi- 
ter commoratur. Et mulier ad hec respondit: Et 
non intellexisti, charissime frater, a quo vocatus illie 
meus Ástion perrexit, ne in aliqua culpa deprehen- 
sus sit, vel ne quispiam ex comitibus aut e senatosi- 


VITA SANCTORUM EPICTET! PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI. 


40 


bus qui illic demorantur eum convocavit, et sibi for- À nientes, presdicaverunt eum esse ventgrum, et non 


sitan pre nimia pulchritudine ejus in filium eum 
adoptavit? Et Vigilantius : Ab ipso, inquit, principe 
regionis illius cum multo honore et comitatu ibjdem 
vocatus perrexit. Ego siquidem tunc ministros ipsos 
videre non potui ; attamen si^ut ipse mihi referebat, 
valde pulehérrimo ac splendido vultu habebantur, 
gerentes aurea arma et hyaeintlhina indumenta. Et 
quia in hac nostra regione fideliter ex toto animo 
quz sibi ab illo ipjuncta fuerant adimplevit, hac de 
eausa eum illuc per suos ministros dicebat vocita- 
tum fuisse, ut principatum ei videlicet, super decem 
civitates, condonaret. Et mater : Putasigitur in tanta 
gloria nunc ibidem positus habet memoriam nostri? 
Et Vigilantius : llle quidem memoriam vestri nimium 


sunt recepti; vel quomodo Dominus Deus noster Je- 
sus Christus, qu est unicus Patris, Verbum ac Sa- 
pientiag, virtus scilicet ac splendor glorie, dignatus 
sit in novissimis diebus, de Spiritu sancto et Maria 
semper virgioe in mundo nasci; et quomodo illos 
qui seculi sunt. eum, discipulos suos fecit esse, et 
mittens eos ad praedicandum verbum salutis genti- 
bus, apostolis imposuerit nomen ; sed et quod regni 
50} participes eos effecerit, qui hujus sxculi con- 
tempserint vanitatem, et ipsum solum super amorem 
propinquorum diligerent. Cumque hzc et horum an- 
pliora sapienter eis Vigilantius disseruissel, iterum 
venerunt in locum illum ubi scriptum est : Et dixit 
Jesus discipulis suis: Amen amen dico vobis, quia 


habet in mente, et valde cupit vos juxta se habere B omnis qui me confessus fuerit coram hominibus , 


semper, si tamen ea qux» scripta sunt in libro illo 
quem mibi reliquit adimplere volueritis. Et mater ad 
bzc : Age, ergo, et depositum nobis celeriter reprz- 
senta. Et h:ec dicentes, e mensa pariter consurgunt. 

Car. XXII. — Tunc Vigilantius assumens eos, iu 
cellam sanctorum martyrum introduxit; οἱ osten- 
dens eis dominicam crucem et. sacrosanctum 991 
Evangelium Christi, aitad eos : Hxc sunt qux Astion 
fllius vester mihi dereliquit. Si ergo mysterium hujus 
divine virtutis et ea qux in hoc codice scripta sunt, 
feceritis, profecto videbitis eum, et cum ipso in 
perpetuum eritis ip illa regione. Hac audiens pater 
ejus, accepit Evangelium Christi pre manibus, εἰ 
aperiens pervenit ad eum locum ubi Domious Jesus 
locutus est ad discipulos suos, dicens : Amen, amen 
dieo vobis, quod vos qui secuti estis me, in regene- 
ratione cum sederit Filius hominis in sede majestatis 
$us, sedebitis et vos super sedes duodecim, judi- 
eantes duodecim tribus Isracl. Et omnis qui relique- 
rit domum, vel fratres, aut sorores, aut patrem, aut 
matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros, propter 
nomen meum, centuplum accipiet, et vitam «oler- 
nam possidebit. Multi autem sant primi novissimi, et 
novissimi primi (Matth. xix). Et pater : Quis est, in- 
quit, iste Dominus Jesus, et qui sunt qui secuti sunt 
eum ? sed et qui sunt illi qui jubentur relinquere pa- 
trem aut matrem, uxorem et filios, propter nomen 
ejus, quos dicit percepturos esse in futura beatitu- 
dine vitam seternam? Quzsumus te, frater charissime, 


confitebor eL cgo eum coram Patre meo, qui est in 
celis; qui autem negaverit me coram hominibus, 
denegabo et ego eum coram Patre meo, qui est in 
colis. Nolite igitur arbitrari, quia veni pacem mit- 
tere in terràm ; non veni pacem mittere, sed gladium. 
Veni enim separare hominem adversus patrem suuin, 
et filiam adversus matrem suam, et purum advereus 
socrum suam, et inimici hominis domestici ejus. Qui 
amat patrem aut. matrem plus quam ine, nou est me 
dignus. Et qui non accipit crucem suam, et sequitur 
me, non est me dignus. Et qui invenit animam suam, 
perdet cam. Et qui perdiderit animam suam propter 
me et Evangelium meum , inveniet eam (Matth. x). 
Et iterum : Cum autem tradiderint vos apud reges 
et prasides, nolite cogitare, quomodo aut quid lo- 
quamini. Non enim vos cstis, qui loquimini, sed Spi- 
yitus Patris vestti, qui loquitur in vobis. Tradet au- 
tem frater fratrem in. mortem, et pater filium ; et 
surgent filii in parentes, et morte eos alficient ; et 
eritis odio omnibus, propter uomen meum. Qui au- 
tem perseveraverit usque io finem, hic salvus erit. 
Rursumque perveniens in ultimam partem sancti 
Evangelii, ccepit secundum Joannem iterum legere, 
dicens: Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi ego 
sum, et illie sint mecum, ut videant claritate meam, 
quam dedisti mihi, quia dilexisti me ante constitu- 
tionem mundi (Joan. xvi). Et denuo : Ut. omnes 
unum sint, sicut tu, Pater, in me, et ego in te, ut et 
ipsi in nobis unum sint, ul credat mundus quia tu 


ut si aliquid in his quz vera sunt nosti, nobis expla- D me misisti. Et ego claritatem quam dedisti mibi 


nare non pigriteris. Aperiens autem Vigilentius os 
suum, et incipiens a Scriptura ists , evangelizavit il- 
lis Dominum Jesum Christum, qualiter ab origine 


mundi omnía per ipsum facta sunt, et qualiter homi- 


nem ad imaginem et similitudinem suam fecerit, et 
in paradisum deliciarum posuerit; et quomodo unam 


costam tulerit de latere ipsius, et finxit esi in. mu-- 


lierein : sed et quomodo propter serpentem Adam de 
paradiso deliciaram in hanc terram mortalium expu- 
lit; et qualiter Eva, quia ipsi serpenti magis obedire 
voluit quam Domino Deo suo, anxietatibus et dolori- 
bus in partaritione est condeumnsta; sed et qualiter 
«ancti propbeus ante primum adveutum Filii Dei ve- 


dedi eis, ut sint unum, sicut et nos unum sumus. 
Ego in eis, et tu in me, ut sint consummat in 
unum, et cognoscat mundus, quia tu me misisti, di- 
lexisti eos, sicut et me dilexisti. 

Car. XXlll.— Hzc et ampliora borum dum legis- 
set pater, ad Vigilantium ait: Precor, frater charis. 
sime, iterum explana nobis diligentius ea quae modo 
legimus, eo quod nos penitus in big verbis nibi! in- 
telligimus. Vigi'antius respondit : Illos quos dicit 
Domious Jesus noster : Quia qui me cénfessi fuerint 
coram hominibus, confitebor et ego eos coram Patre 
meo, qui est in collis ; qui auteuy denegaverint me 
coram hominibus, denegabo eos et ego coram Patre 


4: 


BE VITI& PATRUM LIBER PRIMUS. 


418. 


. meo, qoi est in colis ; nos sumus qui in eum credi- À ipsius iste est. Vigilantius respondit : Verom Patcr 


mos, et in nomine sancto ejus speramus. 994 Si 
ergo evenerit tempus persecutionis, et dixerint nobis 
priocipes bujus seculi : Abnegate Deum vestrum, 
ct ador ate nobiscum idola, qui sunt magni dii nostri, 
qui et universa fecerunt ; si eis non consenserimus, 
vel qna jusserint non fecerimus, sed pro nomine ejus 
tyrannorum minas tormentaque toleraverimus, con- 
tinuo et ipse i^ ilia sua felici regione, coram Patre 
et coram sanciis euis angelis confitebitur nos, id est, 
amicos, et nimium charos sibi constituet nos. De 
quorum numero exstiát nunc ille vester unicus et 
nimium sanotus Astion. Nam ante hos paucissimos 
dies, dux previncism istius Latronianus, dum com- 
pelleret eum αἱ abnegaret Jesum Christum, verum 


ejus ile est, qui et Dominus, cum quo nune deiwo- 
ratur, qui et tanta bona ei in futura beatitudine con- 
donavit. Et ἰδία vero mortalis est, et mortales filiog 
babet ; et dum petatur stare, subito cadit ; dum dicit 
80 vivere , repente moritur, eo qued nec iste illum 
Patrem verum agnoseit, quem ille agnovit, de quo 
scriptum est : Pater noster, qui es in colis, saactifi- 
cetur nomen tuum. 

Cap. XXV. — lgitur cum per unam septimanam 
inter se disputarent et Cbristi mirabilia dicerent 94 
invicem et libenter audirent, Dominica die advenien- 
te, ambo pariter crediderunt in Christam. Quos. as» 
sumens Vigilaniius, perduxit ad quemdam presbyte- 
rum eancium , nomine Bonosum, qui persecutionis 


iUam quem nos dicimus imperatorem colestem, ut Jj atrocitatem devitans , in quodam secreto loco oocul- 


cobsentiret ejus. volontati et damonibus famulatum 
exhiberet, ille nullo modo acquiescens jussibus ejus 
parere, fortis in flde sua, et nimium. magnanimus 
adversus ea quo sibi ingerebantur mala, €um alio 
quodam venerabili seno Christiano, Epictete nomine, 
perstitit usque in finem immobilis in sua sancta con- 
fessione. Hoc intuens eius imperetor ille celestis, 
& valde admirans de benevoientia et sincera ipsius 
erga se dilectione, mittens suos ministros, boc est, 
salutiferos apgelos, cum ingenti eum honore in illam 
Gvitatem ubi ipse demoratur assumpsit, ut illi pra- 
mia sempiterna, pro eo quod viriliter contra ipsius 
adversarios decertatus sit condonaret. Kt ideo (am 
Astioni vestro quam ejus similibus, aptantur oa quse 
legisti tacramenta : Ut omnes, inquit, unam sint, 
sicut tu Pater in me, et ego in te; et ipsi in nobis 
unum sint, ut credat mundus quia tu me misisti ; οἱ 
ego claritatem quam dedisti mihi dedi illis, ut sint 
wnui, sicut et nos unum sumus. 1460 quicunqua 
meruerint esse de numero Astionis vestri, ὁ hono« 
. rabitis pater, Salvatoris nostri martyres vocitaptur. 

Car. XXIV. — Et mater ad hac : Ne, inquit, mor- 
tuus est, et non vis nobis facere manifestum? Vigi- 
lantius respondit : Mortui nos sumus, qoi in hao 
mortali carne degimus, et in. hoc seculo vano, abs- 
que notitia nostri factoris existere videmur. Nan) vera 
vita ibi est, et verus cibus potusque ibidem habetur, 
2€ dignitas sine flne, his qui meraerunt eam accipe 
ye ; ibl est ubi semper immortalítas regnat, οἱ per- 
petua gaudia commorantur. ΤΌΠΟ mater : Volebam, 
inquit, modo eum videre in illa gloria consistentem. 
Putasne agnoscere me habeat, eo quod genitri 
ejus fuerim aliquando? Aut forte in tauto hoore 
ibidem positus, ut dieis, modo inspicere contemnet, 
eo quod pulchritudinem mei vultus, ipeum lugendo 
amisi? Et Vigilantius : 8I feceris itaque qus scripta 
sunt in hoc libro, quem mibi dereliquit sanctus Epi- 
ctetus et Astion, et credideris ex toto corde in Je- 
sum Christum regem ipsims, in quem et iste credidit, 
poteris eum 'videre. Sim vero nolueris credere, im- 
possibile est ut tu. illum videas, vel matrem suam 
nominet aliquande, eo quod incredula exstitisti iu 


imaudatis Patris ipsius. Et mater : Ecce, mquit, peter. 


te degebat. Qui orans pro eis sufücienter, el cate- 
chizana eos eadem hora catechumenos fecit. Igitur 
cum inde egressi fuissent , ceperunt dicere ad Vigi- 
lantium : Ecce adimplevimus ea qua in libro illo 
quem nobis dedisti coptinentur : veni modo, et the- 
saurum illum ostende nobis, quem Astion noster, ut 
jpse afürmasii, tibi commendavit. Et Vigilantius : 
Sequimini me , ego eum vobis sine mora aliqua de- 
monstrabo. Sed interim eum habeo absconditum, et 
nescio, si módo possum eum inde ejicere. Ergo, si 
vobis placet, de noctibus eamus ad locum, et usque 
ad lucem ibidem permaneamus operantes, forsitan 
poterimus eum invenire, eo quod aatis illum in pro- 
fundo abscondi. Et cum sol declinasset, assumens 
eos Vigilantius, foras civitatem οὐαὶ illis egreditur. 
Et pervenientes ad sepulcrum sapctorum, admonet 
eos secum totam noctem in orationibus vigilare. 
Cumque jam aurora ascenderet, et. lucere inciperet 
dies, ecce vident subito cirea se lumen refulsisse 
immensum, ac nimium suavitatis odorem Íragrare, 
sanctaaqua martyres, qui jam dormierant, in corpo- 
re juxia se coneistere, ac. Dominum secum collau- 
dare. Tunc sanctus Asüon irruens in amplexibus 
matris 999 sua, coepit osculari eam, dicens : Bene 
advenisti ex Orientis partibus, o discipula Christi, et 
meo mater Mareeillina, Similiter et beatissimus Epi- 
etetus apprehenso capite viri ejus, exosculabatur 
eum, dicens ; Laetare in Domino, o9 dulcissime frater 
Alexander, eo quod dignus babitus es ip numero ἢ- 


D delium deputari, et perennem beatitudinem prome- 


reri. Sed et ad Vigilantium dixerunt : Gaude et tu 
ia Domino, ὁ dulcissime frater Vigilsnti, eo quod 
dignus effootus es ut impleatur ig te, quod scriptum 
est : Quia qui converti fecerit peccatorem ab errore 
vie sum, salvabit animam ejus a morte, et operit 
mublitudinem peccatorum. 

Ca». XXVI. — Tunc sanctus Astion hoc modo coe- 
pit dicere ad matrem: O dulcissima ac benedicta 
domina mea mater, illa omnia qus in sacrosancto 
Evangelio Christi Domini nestri scripta sunt, vera 
sunt et firma. Fesina ergo ea sine imora aliqua ad- 
implere, ut ea quse illic scripta sunt consequi pro- 
mereeris. Igitur pordonem mihi de tua substantia 


43 


. XITÀ SANCTORUM EPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI. NOTATIO. 


414 


obtingentom, pro mea requie (11) ac tua salute pau- À Bonoso, ad eum perduxerunt, exponentesque illi per 


peribus divide ac déstribue, ut síc merearis cum 
justitie corona et bonis operibus decorata ad nos 
pervenire. Et mater : Bene, inquit, haberis a Rege 
tuo, seu a familiaribus ejus, dulcissime fili? Respon- 


dit Astion ; ln tantum dego bene, ut qualiter übi 


exponam geseiam; filii riamque suug Dominus ac 
Deus noster, ex servo per suam gratiam me adopta- 
vit, in civitate sua mansionem mihi tribuit, in pala- 
tio suo militare me fecit, inter senatores maximam 
dignitatem mjlj cobdonsvit, paradisi ameenitatem 
mihi ad delicias tradidit. Sed et ministri ejus tan- 
quam de suis me habere dignat! sunt, ac diligunt. 
Pergo namque cum eis per singulos dies ad visitan- 
dum infirmos, ad elevandum elisos, ad illuminandum 


ordinem cuneta qux acta fuissent , rogabant ut in 
numero fidelium eos Christo consecraret. At ille ni- 
mium gavisbs in Domino, assumens eos , et orans 
pro eis sufficienter, sacramentum baptismi tradidit. 
Et exultans cum eís per dies octo, in aliam civitatem, 
qui in proximo habetur, remeavit Cumque sacer» 
dos Domini inde reémeasset, talitet ad Vigilantium 
Alexander et Marcelliua dicere cceperunt : Multa 
beneficia tua erga nos habentur, o dilecüssime et 
nimium nobis amabilis frater, eo quod per tuam sa- 
lutiferam doctrinam jugum diaboli meruimus eva- 
dere, et ad Christi Salvatoris Bostri notitiam perve- 
nire. Siquidem nimis existis in sapientia gloriosus in 
sancta ecclesia , przeclarus ἴῃ doctrips gratia; per- 


€ecos, ad solvandum periclitantes in mari, ad B feciam habens dilectionem erga sancti Evangelii 


expugnandum gentes barbaras preliantes in terra, 
2d consolandum moestos, ad defendendum impoten- 
tes, atque effugsndos daemones de obsessis corpori- 
bus, in nomine Domini nostri Jesu Christi. Sed et 
quotidie de vobis mibi prazcipiunt, dicentes: Admone 
patrem tuum ei matrem, ut ad hzec perveniant loca. Et 
Eyater : Agnoseunt itaque nos, fili mi? Respondit san- 
ctus Asliop, et dixit : Nimium vos diligunt et agnoscunt, 
domina mater : tantum si vestra voluptas est agnosce- 
Fe eos, ut adillam beatitudinem sine aliqua dubitatione 
possitis pervenire. Et mater, prz nimio gaudio fe- 
yien$ pectus suum, dicebat : Putas quandoque infelix 
et misera illuc perveniam? Et beatissimus Astion re- 
spondit : Si credideris perfecte in Jesum Christum 
Domipun ac Deum nostrum , quemadmodum eredi- 
dit Vigilaptius, atque omnia bona tua distribueris 
indigentibus, sine dubio et vivere et exultare habes 
mecum in illa, in qua et ego dego, beatitudine sem- 
piterna, Cumque his et hujuscemodi verbia athlete 
Christi instructi essent, recesserunt ab eis. 

Cap. XX Vil. — Igitur cum quadragesima dormi- 
tionis eorum dies illuxisset , et Christi pontifex 
evangelicus in urbem Almiridensium devenisset, as- 
sumens eos Vigilantius una cum sancto presbytero 


religionem, et nimium amorem in peregrinorum su- 
sceptione, inenarrabilem benevolentiam circa impo- 
tentium defensionem, seu infirmorum visitationem ; 
fervens fidei calore erga idolorum destructionem, vel 
sanctorum martyrum amorem; ac secundum tui no- 
minis sacramentum , vigilaps existis in cunctis bonis 
operibus propter Dei amorem. lgitur nibil aliud est 
de te pronuntiandum , nisi eo quod unus ex intimis 
Dei amicis haberis. Et haec dicentes, tam eum quam 
Sanctum ac venerabilem presbyterum Bonosum du- 
centes secum ad propriam civitatem, hilares animo, 
et perfecti in Domino remearunt; atque universa 
bona eua egentibus distribuentes, glorificabant Deum 
Patrem omnipotenten, qui eos de tenebris ad cogni- 


C tionis su: lumen perducere dignatus est. 


Pertulerunt autem martyrium sancti atque atblet:e 
Christi, Epietetus presbyter et Astiou monachus in 
Almiridensium civitate, octava de mensis Julii, tem- 
poribus Diocletiani tyrauni, sub dace Latroniano. 
Secundum nos vero , regnante in coelis Jesu Christo 
Salvatore nostro, quem decet gloria et imperium 
una cum Patre et Spiritu sancto , in szcula szculo- 
rum. Amen. ' 


ROSWEYDI NOTATIO. - 


995 (1) Epicteh pressyteri οἱ Astionis monachi.] 
Horum sanetorum nullibi in tabulis Ecclesiasticis 
mentionem invenio, priterquam in Florario sancto- 


quadam tamen videntur Djocletiano posteriores. Un- 
de colligeretur assumentum hic aliquod accessisse. 
(4) Viginti quatuor libri.] Varie olim numerus ini- 


rum manuscripto, nbi ita habetur 8 Julii: « Ia Ὁ) tus sacrorum librorum ; pro quà varietate locus hic 


Oriente sanctorum martyrum Epietici et Astionis pro 
Christo interfectorum sub Diocletiano imp., quorum 
miri actus et passiones leguntur. Passi sunt apio sa- 
lutis 290 : « idem dies assignatur in Martyrologio 
Usuardi auctó ἃ Carthusianis Coloniensibus auno 
4521. Ex bac autem Vita citat exemplum Speculum 
exemplorum, distinct. 8, qui est ex Vitis Saüctoruin, 
exeinp. 21, quod hic habetur cap. 11. 

Hujus Vitae nullum exemplar manuscriptum habui, 
preter unum ex écclesia Saneti Salvatoris Ultrajecti, 
ἃ recenti manu. Nullum quoque impressum , prater 
unum Coloniense in Vitis Patrum. Naw reliqu edi- 
tiones hac Vita carent. 

(2) Diocletiani profanissimi imperatoris.| Editus 
addebat : qui regnavit circa annos Domini 190 , quod 
deest manuscripto , et plane erroneus est numerus. 
᾿ (5) Ego.] Quz» sequuntur usque ad Ecce Acerant in 
edito, Quedam ex narratis bistoriis conveniunt qui- 
dem temporibus Diocletiani , et eo superioribus ; 


intelligendus est. ΝΞ 

(B) Almiridensium civitatem.] Seythie civitatem 
esse, Vila hzc indicat. Vide Onomast. 

(6) Galileis. ka olim vocati Christiani. Lucianus, 
in Philopatr. Vide Onomast.eon. 

(7) Latroniani ducis.| Scythize hoc tempore dux vel 
praeses fuit iste Latronianus. De quo porro inquirea- 


m. 

(8) Vinculatorium.] Carcerem intelligit. Sic ἀνα οὶ 
vocant δεσμωτήριον, quod ibi δεσμῶν vinculorum 
Copia. 

(9) Evangelicus.] Diversissima Seytharum natio. 
Quidam ante tempora Diocletiani, quidam post con- 
yersi, Jam Scythis aliqui ad Christum conversi erant 
tempore Tertulliani, ut constat ex libro ejus adver- 
sus Jud:os, cap. 7 et 8. Imo sanctus Philippus di- 
citur Scythiae fidem intulisse, ut babet breviarium 
Rome , | Maii, ut noa mirum sit imperante Dio- 
letiano Evangelicum faisse Scythise episcopum. 


45 


(10) Epióate.| lta Hirtio dicuntur, qui navalibus A 


operis »s merent. Hic naut intelliguntur. 
(11) Pro mea requie.] Sane hiec intellige, pro ma- 


[ M d 
[ o cmaenunrsnsscd 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 
jori videlicet gloria accidentali. Nam scitum illud ex. 


416 


Augustini serin. 22 de verbis Apost. « Injuriam facit 
martyri, qui orat pro martyre. » 


OCTOBRIS XXI. 


VITA SANCTI MACARII ROMANI o, 


SERVI DEI, 


QUI INVENTUS EST JUXTA PARADISUM, 
AUCTORIBUS THEOPHILO, SERGIO, ET HYGINO (3). 


CaPUT PRIMUM. — Gloria et magnificentia Deo soli B Deinde exeuntes in. Bethlehem, vidimus et salutavi- 


benignissimo, qui per innumerabilia miraculorum 
exeinpla nos tepidos et indignos quotidie invitat ad 
beate vit: coelestis gaudia. Nos itaque miseri et 
humiles monachi Theophilus, Sergius et Hyginus, 
deprecamur vos omnes sanctissimos patres et fra- 
tres, ut accommodetis aures his, quz vobis narraturi 
sumus de vita et conversatione sanctissimi Macarii 
Romani , qui apparuit nobis prope paradisum ad vi- 
ginti milliaria. Et hoc rogamus, ut fldem dictis ad- 
bhibeatis, qui quidem multo melius nobis fuisse cre- 
dimus sub silentii portu innoxios remanere , quam 
falsitatis reos puniri. 

Car. Il. — Igitur nos przetitulati fratres, Theophi- 
lus, Sergius et Hyginus, propitia Divinate abrenun- 


mus sanctum praesepe, ubi Christus nasci dignatus 
est, et ubi stella magos adduxit, Christo munera de- 
ferentes; et viditnus locum mirabilem ubi angelus 
cum multitudine exercitus caelestis, gloriam ia altis- 
simis Deo canebat, qui locus ad duo 1illiaria longe 
a Bethlehem situs est. In. montem quoque Oliveti 
ascendimus, et in ipso loco sancto adoravimus, ubi 
Christus pedibus stetit, quando elevatus est, et a 
nube susceptus ascendit ad celos. Exinde Jerusalem 
reversi adoravimus Deum, et consignantes nos et 
commendantes Christo et sanctis ejus (7), exivi- 


mus non habentes jam animum et mentem ia boc 


szculo. 
Car. IV. — « Igitur nos Christi comitante gratia, 


tiantes szeculo, venimus ad monasterium , quod est C viaur continuo aggredientes, ac quinquagesimo die 


in Mesopotamia Syrix: in medio duorum fluminum 
Tygris et Euphratis, 99$ in quo vir clarissimus 
Asclepion hegumenus.(5), multorum exstitit Pater 
monachorum. 10] denique conjungentes, a przeno- 
minato Patre et omni ceetu fratrum gratanter susce- 
pti, ac jugo regulze colla submittentes, communi vita 
conversati sumus, 


Ca». III. —* Factum est autem tempore longo post 
hzc, bora nona quadam die synaxi expleta (4) acce- 
dentes ad Euphratis fluminis littus, consedimus ibi, 
aliquaudiu inter nos de sustinentia et conversatione 

siinul et labore servorum Dei disputatum est. Tunc 
mihi misero Theophilo venit, in mentem cogitatio ; 
et respondens, dixi fratribus meis Sergio et Hygino : 


fluminis Tygris alveum pertrauseuntes, terram Per- 
sarum ingressi sumus, et venimus in campum ma- 
gnum et planitiosum vocabulo Assia, in quo martyr 
Christi Mercurius (8) apostatam Juliopum peremisse 
legitur. Deinde civitatem Persidis, nomine Kltisse- 
fodo (9), intrantes, in qua tres pueri, Ananias, Az 
rias, Missel, requiescunt, non longe a Babylone, ado- 
ravimus ibi; et in eodem loeo manducantes, et Do- 
mino laudis hymnum offerentes, mansimus dies ali- 
quot. lode profecti post menses quatuor, pertransi- 
vimus Persidis regionem, et Indie terram sumus 
ingressi. Ingredientes vero domum quamdam, et 
neminem ibi habitatorem reperientes, duos ibidem 
fecimus dies. Et ecce tertia post hxc die, apparuerunt 


Velle mihi adest , o fratres dilectissimi, cunctis vite D advenientes duo armati, vir et femina; nos vero ni- 


mez diebus ambulare, illoque ire, ubi coelum terrae 
se conjungit (Ὁ). At illi : Te, inquiunt, frater Theo- 
phile, ut fratrem spiritalem semper habuimus, et 
priorem, et amodo nullatenus a te separabimur ; no- 
bis enim verba tua placent : idcirco, ubi corde con- 
cepisti, perge ; ei nos in vita et morte tecum erimus. 
Itaque surgentes de loco, intravimus monasterium : 
factaque vespera, omnique diurni officii oratione 
completa, czteris quiescentibus clam | monasterio 
egressi sumus. Post hac vero decem et septem dies 
ambulantes, conjunximus Jerusalem (6), et sanctam 
resurrectionem Jesu Christi et crucem adoraviinus. 


Inio terrore perterriti, surreximus, illisque obviara 
ire dellberavimus. Ipsi autem nos videntes, simul et 
exploratores esse credentes , concito gradu per 
viam qua venerant redierunt; et post aliquantulum 
congregati, de suis quasi tria millia JEthiopes advene- 
runt. Qui festinanter domum, inqua eramus orantes, 
vallo circumdantes, nosque cancti aspicientes, per 
quatuor ejusdem domus angulos ignem copiosum 
applicuerunt, vivos nos cremare nitentes, Quod nos 
ut aspeximus, timore valido exterriti , Christum 
omnium Salvatorem invocavimus, et in medium 
illorum prosilivimus. Tunc ipsi lingua sua multum. 


* Sequentia desunt in Menzis, eta viris quibusdam doctis censentur apocrypha. 


411 VITA SANCTI MACARH ROMANI. 448 
inviceau murmurantes, diuque contra nos frendentes, À In quo elephantorum magna multitudo stabat, ei per 


cum neque noe illos, nec ipsi nos ullatenus intelli- 
gere possemus, comprehendentes nos, in obscuro 
clauserunt carcere, Sedentibus ergo nobis in tene- 
bris, non erat qut panem vel aquam tribueret. Nos 
denique cum lacrymis omnipotentis 'Dei creatoris 
ownium misericordiam invocare haud omisimus. 
Facientibus autem nobis ibi dies aliquot, iterum 
congregati, cum nos fame etl siti exanimes credidis- 
sent, circumdederunt carcerem. Sed cum orantes 
nos aspexissent, aperientes januam eduxerunt nos ; 
et cum multam inter se murmurantes loquerentur, 
novissime cum lignis agrestibus (10) czdentes nos 
acriter, de finibus suis ejecerunt, et octoginta 
dies sine cibo. explevimus, sicut testis est nobis 
Deus. 


Cap. V. — « Ejecti itaque a finibus illis, iter feci- 
mus dies multos in Orientem, et devenimus in locum 
admirabilem, et campom gloriosum, qui arboribus 
altissimis plenus, et mellifluis fructibus abundabat. 
Denique nos glorificantes et laudantes Deum, man- 
ducavimus dulcifluos fructus , et saturavimus nos 
valde. Htaque exeuntes inde, terram Chananzorum 
(11) iugressi sumus, qui ab aliis Cynoceplali dicun- 
tur ; et videntes illos, in aspectu eorum valde mirati 
Sumus. Ipsi vero cum mulieribns suis et parvulis, 
subtus in petris habitantes, nos omnino non tetigo- 
runt, Christi nos protegente gratia, 


Cap. Vl. — « Inde igitur profecti contra Orientem, 
eum centum et decem dies eos pertranseuntes iter 
nostrum fecissemus, intravimus terram gentis qux 
nominatur Pichiti (12); ipsa vero gens in statura 
etaltitudine sua non 4496 plus quam mensuram 
unius cubiti habebat. Et videntes nos, timore per- 
culsi fugerunt. Nos autem Deum collaudantes, qui de 
illorum manibus nos liberavit, cursum nostrum quo- 
tidie acceleravimus. 


Car. VII. — « Post hzcautem devenimus in mon- 
tes altissimos terribilesque, ubi sol non intrat, nec 
arbor nec herba crescunt; ibi ergo serpentes innu- 
merabiles, et dracones et aspides, sed et basiliscos, 
et viperas, et unicornes, et bubalos vidimus moltos ; 
alias quoque bestias morliferas multos, et venenosa 
animalia, quorum nomina vel naturam penitus igno- 


medium illorum illzsi transivimus. Post hxc itaque 
minime nobis apparuit via, Tunc nos cum lacrymis 
clementiam Domini invocantes, et per uovein dies 
sine cibo per devia ambulantes, conjunximus tandein 
in locum planitie largum, qui (ructibus pluritnis 
abundabat. Jam ergo tenebre densissimae cuneta illa 
repleverant loca; nec aliquid lucebat, sed nebula 
obscurissims erant. Tunc nos nimium turbati et afili- 
cti, cadentes in terram eum planctu valido orantes 
clamavimus ad Deum, et in eodem loco dies septem 
complevimus, non manducantes nec bibentes, nec 
lumen coli videntes. Nobis autem valde afflictis, et 
in oratione persistentibus, post dies septem adfuit 
columba, quz nobis appropinquans, ac diu circa nos 


B volitans, et pennulas fortiter percutiens, quasi ad 


ambulandum nos confortabat. Tunc nos Deo agentes 
gratias, surreximus, illaque precedente, per deviaiter 
fecimus; etecce ante nos maximam invenimus absi- 
dam (15), in circuitu scriptam. Videntes vero scriptu- 
ram illam, gavisi sumus, et collaudavimus Dominum. 
Hxc autem erat senptura : Absidam istam fecit Alexan- 
der Philippi Macedo imperator, quando persecutus 
est Darium regem Persarum, Qui terram hanc ingredi 
voluerit, ad manum sinistram vadat ; ad dexteram enim 
terra invia, ei rupibus εἰ angustiis est plena. 

Car. IX. — « Nos igitur ad lzvam intrantes, am- 
bulavimus dies multos. Et factum est post quadra- 
ginta dies, euntibus nobis venit pessimus et intole- 
rabilis fetor, ex quo velut exanimes effecti, et caden- 


C tes in terram, oravimus Dominum, ut jam clementer 


recipi juberet apimas nostras. Post modicum vero 
surgentes a terra, aspeximus lacum inagnum, et 
multitudinem serpentium in-eo ignitorum ; et ex ipso 
lacu exierunt voces, et audivimus ululatum οἱ plan- 
etum magnum, quasi populi innumerabilis, et de coelo 
vox sonuit, dicens : Locus iste judicii et poenarum 
est, in quo cruciantur qui Christum negaverunt, Nos 
autem vocem hanc audientes, et pectora pereutientes 
cum lacrymis et timore nimio ipsum transivimus la- 
cum, et venimus inter montes duos altissimos, et in me- 
dio ipsorum apparuit nobis homo longa statura (14), 
quasi centum cubitorum, et ipse catenis constrictus 
sereis, toto ligatus erat corpore. Duxautem catenze 
de una corporis parte, in monte uno etant fize, et 


ramus. Dextera igitor Dei nos protegente, illesi D) dus; in monte altero, et ignis maximus in circuita 


pertransivimus illa; sed et sibilos draconum et ser- 
pentium per viginti continuos dies in auribus ha- 
buimos, et non nisi aures obturantes illes ferre 
quivimus. 

Car. VIII. — « Interea in locum incidimus terri- 
bilem, rupes habentem asperrimas, in altum erectas, 
etin ima descendentes. Nos ergo septem dies ibi feci- 
mus, ultra progredi non valentes, Septima autem 
post hz:c die apparuit cervus ante nos ambulans rua- 
giendo, quem surgentes secuti sumus. lter autem fa- 
cientes, multo majores invenlmus anle nos rupes. 
Nos vero maximo cum labore et angustia exinde 
evasimus, et venimus in campum planum et magnum, 


ejus ex omni parte. Vox autem clamoris illius audie- 
batur, quasi per quadraginta milliaria. Qui ut nos 
vidit, plorans et ejulaus fortissime exclamavit * cru- 


. deliter enim ab igne cremabatur. 


CAP. X. — « Cumque nos talia cerneremus, valde 
pertimuimus ; et cooperientes facies, a longe ipsos 
transivimus montes; et ecce in alium continuo de- 
venimus locum, ubi rupes multa et profunditas ma- 
gna erat. lbi etiam quamdam vidimus feminam cri- 
nibus solutis stantem , 1010 corpore a maximo et 
terribili dracone involutam. Quandocunque ergo ad 
loquendum os suum aperire voluisset, caput suuul 


arie confestim iu os ejus mittens, linguam ipsius 


149 


ΒΕ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


.420 


mordebat. Capilli autem hojus mulieris ad terram A et cantabant canticum cxeleste, id est, voceb eheru- 


usque descendebant. Cumque in illam mirimtes ét 
pavidi asplceremus, subito de ipsà profonditate val- 
Wis miserabiles audivimus voces, dicentes : Miserere 
nobis, miserere, Christe, Fiti Dei altissimi. Nos ita- 
que vehementer exterriti, potentes genua fn terrain 
oravimus, dicentes cum laerymis: Domine, qui nos 
creasti, tolle anitoas nostràs, quoniam judicia tua 
oculi nostri viderunt in terra. 


Cae. Xl. — « Surgentes autem, ingenii luctu et 
incrore simul et timore venimus in locum alium, in 
quo arbores mullas et maximag vidimus, babentes 
sinilitudinem ficurum : $977 in ramis autem ipsis 
volatilia multa, similia avibus cceli (15), voce lu- 
mana forüter clamabant, dicentia : Parce nobis, 
Domine, qui plasmasli nos ; parce nobis, misericors, 
quia peccavimus ante faciem (uam, super omnem 
terram. Nos autem oravimus, dicentes : Domine mi- 
sericordissime, ostende nobis ista, quae vidimus, mi- 
racula tua, quoniam ignoramus quid sint. Venit ergo 
vox dicens : Non est vesuum nosse mysleria quee 
vidistis, viam pergite vestram. 


Car. Xil. — « inde igitur cum ingenti pavore 
egressi, deverimus ad loeum honorabiliorem ac spe- 
eiosissimum , jin quo quatuor viri stabant, habentes 
figures verierabiles , tanquam mira pulchritudine de- 
coras, ut credi aut fari omnino facile vix possit : isti 
tiquidem coronas aureas, gemmis et lapidibus hono- 
Tifice compositas, in capitibus habebant, et in marii- 


bim. Nos sutein hzc intuentes, timáirtits valle. Ipsa 
vero ecclesia a parte Meridiana slmilffadtnem habe- 
bat lapidis prasiui pretiosi, a parte Austrifi colorem 
Sanguinis mundissimi praetendebat, 8 parte antem 
Occidentali tota erat alba, instar lactis et nivis can- 
didissime : stell» super ipsam ecclesiam plus quam 
hujus mundi sidera lucebant, sol ibi septempliciter 
lucebat et calebat, quam in hujus terra regione ; al- 
pes et arbores omnes plus altz, et fofia ac fructus 
plures et duleiores, quam lstius niundi arbores ha- 
bebant; sed et aves coli aliter velónabant, quam 
aves terrze istius : omnis autem terra ipsa duplices 
habebat colores , id est, una facies alba erat ut nix, 
et alia rubicundissimis coloribus erat, Nos igitur stu- 


P pentes, et in eodem loco adorantes, ac ipsos virós 


salutantes, cum timore egressi, eceptam iter arripere 
festinavimus. 

CAP. XIV. — « Denique post bxc coatam impleti 
sunt dies, ut Dominus testis est nobis, quod nutio 
refecti sumus cibo, aqua nos frequentius refocitian- 
16$ : cum ecee subite euntibus nobis, venit populi 
innumerabilis multitudo virorum &c mulierum ob- 
viam, in umum conglobsti; noh autem (ínter illos 
tongiorem preterquam unius cubitl stataram vidi- 
unus. igitur visis illis, valde pertimutmus. Tunc mi- 
serabilis ego peceator Theophilus dixi fratribus meis 
Sergio et Hygino : Solventes capillos nostros, venia- 
Bus adversus eos; forsi(an fogient ἃ nobis, et libera- 
hit nos Dominus de manibos illorem. Qood cum ipsis 


*us palmas aureas gestabant ; ignis vero maximus (Σ visum fuisset benum, solutis fasciolis et capillis no- 


'ac terribilis ante illos, et spathas acutissimas ante se 
Yenebsnt, Nos vero ista cernentes, ac valido pereulsi 
timore, exelamavimus ad illos, dicentes : Dómini et 
servi Dei excelsi, miseremini nostri, ut spathz et iste 
iguis nobis non prevaleant nocere. At illi responden- 
tes nobis, dixerunt :Nolite timere, viam quam vobis 
Deus demonstravit, ite securi : nos enim Dominus in 
isto posuit loco, ut viam lianc servaremus ei custo- 
diremus, usque in diem judicii, quando orbem terre 
*udicaturus adveniet 


"Cap, XIII. — « fixe. nos audientes a sanctis viris 
iilis, ac de longe eos salutantes , pertransivimus lo- 
'cum ipsum, et per quadragiuta contimuos dies ambu- 
Jlavimus, nollum omnino cibum sumentes, aquam 


stris, irruimus super eos repente, ipsi autem hoc 
cernentes, confestim lis suos arripientes, striden- 
tesque dentibus, citius aufugerunt omnes. Nos autem 
Dominum coltaudavimus, qui eripuit nos ; et trans- 
euntes flumen, invenimus herbas candidus et albas, 
Sicut lac, dulces velut mel, altas vero asqae ad unum 
cubitum, Mandueantes itaque de herbis mellifluis, a« 
nos saluraniles ex eis, gratiarum actiones Creatori 
omnium obtulimus, qui nos per tanda. servavi peri- 
cula, ac gratuita nos sua gratia nutriebat. Nas iute- 
rea iter agentes per devia, subito semitam invenimus 
speciosam ; et eadeules in terram, adoravimus εἰ 
collaudavimus Dominum misericordem, qui eam no- 
bis demonstravit. » 


tantum bibentes. Ambulantibus eryo aobis, subito vo- D — Car. XV. — Igitur per dies plurimos ipeam viam 


ces populi innumerabilis (16) audiviinus psallentium, 
et odor suavissimus, quasi balsami optimi et pretio- 
sissimi, venit nobis, et sicut de mellis favo dulcis- 
simo, 0s nostrum itidulcoravit. De suavissimo igitur 
odoris 'nectare, ac ccelestis melodia cantilenz. sopor 
nos arripuit. Post niodicum autem surgentes e som- 
fo, vidimus 'ante hos écclesiam, mirabili ornatu 
decoratam , dc pretiosissimam, qux tota quasi cry- 
stallina videbatur, in medio autem ipsius ecclesi» 
altare honorificum, et de altari aqua egrediebatur, 
que lactis eandidissimi colorem habebat. Nos autem 
aquam ipsam in veritate lac speravimus. 1n circuitu 
vero fonus illius stabant viri sancti et bonorabiles, 


sequentes, tandem ad speluncam pervenimus hono« 
rahilem. Tunc signaculo sanete crueis membris un- 
dique munitis, in eamdem ingressi sumus eryptam, 
sed nullum ibi invenientes habitatorem, diximus in- 
ler nos : Munditia haec non est, uisi de manu homi- 
nis. Maneamus ergo hic, usque ad 99 vesperam, 
et videre habebimus Iocj hyjus habitatorem. His ergo 
dictis, una bora, utpote lassi, resedunus, et subito 
odore suavissimo perfusi, obdormiviguus. Rursum 
igitur parvo intervallo excitati ἃ somno, foras &pe- 
juncam exivimus, et contra Orienjem respeximus ; 
et ecce subito figuram hominis a longe properans 


. vidimus, cujus eapilli capitis, iustar lactis. candidis- 


VITA SANCTI MACARII ROMANI, 


422 


sini Amt nivis, quapi in aera volanteg, totum viri A exspectate paululum ; habeo qnimi leopas dues, qui 


forpus operuerüunt. ipse autem mox, ut nos a longe 
respexit, semetipsum in lerram projecit protinus, ac 
rursum elevans se, ad nos ita clamare coepit : Si vos 
ex Deo estis, sanciz crueis signaculo munite vos, ad 
ime usque properantes ; sin autem ex diabolo, [ugite 
.a me Dei servo. H»c 60 dicente, tali voce affati su- 
mus ; Benedic nobis, Pater sancte, et noli turbari, 
quoniam et 808 servi sumus Jesu Christi, Domini et 
Salvatoris nostri, Renuntiavimus siquidem sseculo 
hyic vano, (actique sumus monachi. Talia ut audivit, 
illico ad nos venit; et manus suas ad ccelum ele- 


vang, dimus oravii; et surgens ab oratione, ca- - 


pillos ab pra et facie sua tollens, benedixit nos, ac 
locutus est nobis. lpsius vero capilli capitis ac barbe 


per diem foras ambulantes (19), sero ad me rever- 
tuntur, ne ipsis $nbito venientibus, mali aliquid pa- . 
tiamini ab eis. Nobis ergo cum pavore panluluta 
exeuntibus, leones rugiende extemplo advenerunt, 
et ipsum sanctum Dei adoraveruni. lpeo vero manus 
super eos ponens, ac colla demuleens, ait illis : Fi- 
lioli mei, boni fratres $res de $xculo venerunt ad 
nos, n6 faciatis illis malym. Continuo nos advocans, 
dixit : Fratres, venite, et jam timere nolite. Nos 
vero cum pavore nimio intrantes, salutavimus illum, 
et Yesperling synaxi eelàbratla, resedjmus, glandes 
ac herbarum radices pro cibo sumentes, et aquam 
bibentes cum silentio. Mane autem facto, loculi su- 
mus viro sauneto, dicentes : Pater sancte et domine, 


(17) erant candidi ut lac, faciesque ejus sicut vultus Bg obsecramus tuam beatitudinem, vt conversationem 


angeli. Erat enim sicul lignum secus aquarum de- 
cursus plantatum (Psal. 1), ei prz senectute nimia, 
oculi ejus pon aperiebantur, eo quod supercilia eos 
cooperiebant; ungul:e quoque manuum ejus ae pe- 
dum longa nimis, barba vero et capilli, corpus ejus 
omne circumdederunt : loquela illius exilis, et quasi 
de profundiiate emissa; cutis faciei ejus quasi pellis 
testudinis, 

Car. XVI. — Tunc ipse cum Jacrymis ad nos 
exorsus esl ita : Fratres mei benedicti, unde estis? 
vel unde huc advenistis * dicile nobis qualiter 80 ha- 
beat genus humanum, vel quomodo fides Christiano- 
rum, et si Sarraceni vel ethnici hactemus Christi 
populo persecutionem ingerunt. Nos itaque ut juter- 
rogal sumus, ei per. ordinem respobsum dedimus, 
&1mu] dicentes apgustias et pericula, que per omnem 
passi sumus viam, et quia voluntas ae desiderium 
essel ire ubi celum ierro se jungit, aperuimus. 
Ipse autem ad hzc respoadens, ait : Filioli mei cba- 
yiseimi, audite me. Ab isto loco ultra ad paradisi 
loca non potest ire homo carne vestitus, Ego enim 
peccator exiguus, valde in hac etiam voluntate laho- 
ravi, cupiens nltra procedere, ut finem terr: ac poli 
cernere quivissem, sed nocte quadam aslitit mibi in 
' vi:u Domini angelus, dixitque ad me : Ne ultra pro- 
cedas, neque Dominum tentare prasunas. Cui ego: 
Quan ob causam, inquam, mi Domine, in antea per- 
gere non licet? At ille : De isto, iuquit, loco viginti 
sunt iilliaria usque ad paradisum, ubi Adam et Eva 


tuam nobis enarres, et quomodo buo, aut unde veni- 
8G, et quo nomine vocerie, edicito nobis. 

Car. XVIII. — At sanctus nobis tale dedit respon- 
Sum : Ego, inquit, mi amantLissimi fratres et fllii, 
Macarius vocor, in regali civitate natus et nutritus, 
flius viri Romani, qui iaelytus fuit, et in impe- 
riali pollebat civitate. Cum auten) pueriles excessis- 
86m annos, me renuente ac nolente, pater ineus de- 
pponsavit mihi uxorem, diemque statuit noptiarum. 
Interea thalamo adornato, cum jam frequentia populi 
fuisset invitat, et sponsa sedente, pater meus hila- 
rior effectus, cunctos iuvitatos hortatur ad volupta- 
iem convivii. Omnibus autem, qni aderant, jocis ac 
saltationibus intentis, furtim exivi, et domum vidus 


C cujusdain familiaris intravi, ac eeptem dies cum illa 


LS 


latans permansi, $99 ipsa autem diebus singulis 
degunm) patris mei ingressa, audivit quie de mea ín- 
quisitioue loquebantur; et venions, ouncta mihi re- 
plicans dixit, Pater autem meus cum me undique re- 
quirendo non invepiret, flevit amarissime, sed ct 
ΠΌΔΑΣ, ac tota familia. Qelova exinde die, id est, no- 
cte Dominica, mulierem illam aalutavi, et egressus 
in publieam viam, inveni virum quemdein canitie 
venerabilem, quasi ad ambulandum paratum stan- 
tem. Quem adorans, dixi : (uo pergere habes, senior 
sancte? Αἱ ille hilari vultu ad me conversus, dixit: 
Quo tu ire desideras, ego tecum ire dispono, eo quod 
Migera ipsa mibi oppido sunt cognita. Tune ego 
conforiaius, cebpi hominem sequi. Per domus vero 


in deliciia erant, Posuit denique Dominus ante eum- Ὁ exinde intrantes vicinas, per viam panem rogavimus 


dem paradisum, chberubii cum iynea rboinpliea (18) 
atque volubili, ad custodiendum vitz lignum (&en. 
441); et labe! a pedibus usque ad umbilicum similitudi- 
nem hominis, pectus sicut pectus leouis, manum ji- 
cut erystallum, babens gladium ut servet paradisum, 
ne aliquis illuc prosimare valeat. Ego itaque hzc 
audiens ab sngelo, amplius non respondi, nec ultra 
procedere ten(avi. Jgitur ego Theophilus, e£ iti- 
neris me] socii ac fratres, ista ἃ sancto audientes, 
prostrato omni corpore, collaudavimus Dominum, et 
ipsum servum Christi salutavimus. 

Car. XVIL — Vesperé autem facto, dixit nobis: 
Froues inei dilectissimi , exite foras cellulam, et 


accipere, αἱ aecepimus. Per plurimos autem dies 
ambulantes, tandem pervenimus ad locum tormen- 
torum , et intravimus angustias viarum omniuth , 
unde vos yenire dizisus.|Cum ergo ad triginta milila- 
ria prope locum istum venissemus, quadam die se- 
dentibus nobis, inter ipsa mutua colloquia, repeute 
socius meus disparuit. Tuae ego nimium turbatus, 
et quo me verterem, ignarus, cadeus im Lerram, 
plangebam voalidissime. Et ecce confestim gine mora 
le qui ante disparuit cum magna claritate apparuit, 
et ita affatus est me : Noli turbari, dilectissime, ego 
enim sum engelus Rapliael (20), in adjutorium tibi 
&pieeus, qui te buc parduxi pracepto Alussimi. Do- 


i25 DE ViTIS PATRUM LIBER PRIMUS. 491 
miaus autem víam twarh prosperam fecit. Loca siqui- A deleciabile juxta me in terra: positum aspexi. Ego 


(lem tenebrarum , loca tormentorum, loca poenarum 
pertransisti, in lucem venisti, fontem aqua viva et 
loca justorum vidisti ; idcirco noli timere, sed sut- 
gens, viam tuam proflciscere. Quo dicio, rursus qui 
apparuit, disparuit. 

Cap. XIX. — Ego vero interea viribus receptis , 
surgens ambulare coepi, et a longe onagrum intuitus, 
clamavi, dixique illi: Ave, per Christum, qui te crea- 
vit, ostende mihi viam, per quam ambulem; ipse 
autem concite occurrens, ingressus est ante me per 
semitam quamdam parvulam et angustam. Quem 
ego subsecutus sum, sicque duos compleviimus dies, 
simul ambulantes. Die autem tertia, aspeximus cer- 
vum mire magnitudinis a longe. Quem onager videns 


vero in memetipso cogitans dixi : Unde in hae soli- 
tudine fasciolum ? AEstimans tamen quia in veritate 
esset fasciolum, oblitusque ego miserrimus me signo 
crueis munire, quoniam quidem saerosancts crucis 
signaculum omuem inimici enervat phantasiam, misi 
manum, et levaus fasciolum reportavi in speluncaiun. 
Altera nihilominus die egressus, calceos (22) femi- 
neos reperi "jacentes in terra : sed nec tunc miser 
ego insidias diaboli advertens, nee crucis vexillo me 
muniens, calceos levavi, et in speluncam portaus, 
fasciolo junxi. $90 Tertia autem jam die iterum 
exiens, diabolum in decore vel specie mulieris, vesti- 
bus pretiosis indutse, stantem inveni : ego vero mise- 
rabilis nec sie quidem laqueos inimici recordans, 


et pertimescens, declinavit a me; iterum ego solus B nec aliquo modo me signans, sed credens in veritate 


relictus, angustiatus sum, viam omnino non habens. 
Tunc contra cervum clamans, dixi : Quis adjutorium 
mihi tulisti, per Deum te eonjuro, semitam mibi 
ostende. Ad banc vocem veluti animal domesticum 
ad me declinans, angustum ingressus ad callem, 
post tergum me semper aspiciens. Sic ergo tres insi- 
mul ambulavimus dies. Tum ecce quarta die iue 
mensum ae terribilem offendimus draconem, mediam 
dietentum per viam. Quem ut cervus. vidit, repente 
fuga elapsus evasit. Ego interim timore valido per- 
culsus, iu terram cecidi ; deinde confortatus in Do- 
mino, surrexi, ac me signo sancte crucis muniens, 
ad draconem dixi: Deum omnipotentem time, et 
noli mihi nocere. Tunc ipse terribiliter de terra se 
erigens, humana me affatus est voce, dicens : Veni, 
benedicte domine, tu enim es servus Dei altissimi 
Macarius. Angelus autem sanctius Raphael, figuram 
et yultum tuum mihi demonstrans, przecepit concite 
ut tibi occüurrerem, atque perducerem in locum a 
Deo tibi praeparatum. Ego itaque quarto hodie die 
te hic exspectavi, nihil omnino comedens. Hac vero 
nocte in nube lucidissima te sedentem aspexi, simul 
et vocem desuper audivi, dicentem mihi : Accelera, 
ut eripias Macarium servum Dei, qui adest, ut tibi 
przedixi. Quapropter surgens , sequere me, ne dubi- 
tes; sed veni, et locum monstrabo tibi, ubi Domi- 
num debeas collaudare. His ergo diclie, quasi vir 
juvenis apparuit, et mecum ad speluncam hanc us- 
que pervenit. Cumque ingressi fuissemus, repente 
evanuit. 

Car. XX. — Tunc ego peccator in parte allera 
prospexi duos leonis catulos jacentes, mater autem 
iorum juxta illos mortua jacebat. Quam ego foras 
ejiciens, sepelivi, et Dominum collaudans, glori(i- 
cavi, qui tanta in me mirabilia fecit, et de tam gra- 
vibus angustiis liberavit, ipsos autem leunculos, 
rondes arborum decerpens ac illis porrigens, ut 
proprios enutrivi fllios ; sicque duos annos insimul 
quiete habitantes complevimus. Cum ecce post bsec 
laqueus diaboli , cujus nunquam a servis Dei cessat 
Wvidia, adíuit. Nam die quadam, hora quasi sep- 
ima, e spelunca foras egressus, sole [ervescenie 
resodi ; tunc subito subtile (21) fasciolum et oculis 


quia mulier esset, aio ad illam : Unde huc advenisti? 
aut quis te in hanc adduxit solitudinem? lila continuo 
ülere amarissime ccpit. Tunc ego misellus, simul 
cum illa veluti compatiendo valde ploravi. Post hiec 
respondens dixit : Ego miserrima, o pater sanctis. 
sime, filia sum viri Romani; qua cum me invitam ac 
nolentem desponsasset juveni cuidam nobilissimo 
Romano, ac dies nuptiarum venirent, et thalamum 
ac convivium ordinarent, inter nuptias ipsas spon- 
$us meus disparuit. Cumque turbati omnes, huc 
illueque eum inquirendo, turbarentur, ego gavisa 
effecta, clam exii ; et nocte eadem iter arripiens, nec 
itineris ducem aliquo modo babens, per angusta 
montium ac vallium errando hucusque perveni. Haec 


C ego cum sudissem, et omnia ita esse credidissem, 


simul et sponsam meam fore sperans, per manus 
apprehendi illam , et in banc íntroduxi speluncam ; 
lacrymz: vero ab ejus oculis nullatenus cessabant. 
Tunc ego miserlis et lacrymis ejus compatiens, et 
valde super eam dolens, sedere eam juxta me feci : 
similiter et glandes illi ad manducandum probui ; 
non enim insidias diaboli intellexi, neque ullatenus 
crucis me signo munivi ; sed similiter sedentes, diu- 
tius colloquia habuimus. Tunc ccpi quasi de labore 
nimio somno gravari ; at illa manibus suis mea om- 
nia membra mulcendo palpavit, et eo amplius somno 
gravatus sum. Quid morer? miser ego, qui antea nun- 
quam cum femina peccare consensi, in somnis me 
peccatum perpetrasse cognovi; nam subito experge- 


D factus e somno, quasi cum femina discoopertum me 


in terra jacentem inveni, ipsa jam vero non appa- 
ruit. 


Car. XXI. — Tunc infelix ego insidias diaboli 
sero advertens, foras speluncam citius exivi, et pectus 
feriens, ingentes lacrympgs fudi. Ipsi interea leones, 
qui mecum aderant, meum intelligentes delictum, 
quantocius fugerunt a me. Hzc autem cum cerne- 
rem, fugisse scilicet leones, cum lucta nimio ac do- 
lore, e&pi Chrisü misericordiam devote invocare, 
quatenus et mihi poenitentiae normam ostenderet, ae 
leones redire juberet. Nec mora, clementissimus 
Pater, qui me ad poenitentiam servare voluit, 1llog 
confestim fecit redire jeones, mecumque ingressi in 


VITA SANCTI MACARII ROMANI. 


428 


bane spelancam, hamum pedibus suis ad unius sta- À vitam meam in veritate enarravi. 993 Vos ergo, si 


turam hominis aggerebant; ego autem hzc intelli- 
gens, collotenus ipsam intravi fossam, ipsis impe- 
Fans leonibus ut in eodem me sepelirent loco. . Quod 
eum factum fuisset, annos tres sepultus in eadem 
fossa peregi. Interea ingenti pluvia descendente, 
rupta est spelunca desuper caput meum ubi stabam, 
et lucem vidi, et foras manus emittens, herbas 4088 
Ín circuitu super eaput erant, decerpsi et comedi. 
Tribus itaque annis evolutis, adfuerunt leones, et 
jumen circa me videntes, effodiebant humum in qua 
me spelierunt, ego quidem toto corpore sanus egres- 
88 »süm, virtutem pristinam in me sentiens. Tunc 
glorificans Dominum meum Jesum Christum, exivi 
de spelunca, ponensque genua mea in terra, qua- 


pugnas vel insidias maligni hostis sufferre potestis, 
considerate, et hic nobiscum manete, sin alias, ad 
monasterium, de quo egressi estis, revertimini, et 
Dominus sit ia itinere vestro. 

Cap. XXIII. -— Nos autem eum ista ἃ sancto Dei 
audissemus, cadentes in terram, glorificavimus Do- 


" minum, qui facit mirabilia solus, et ad sanctum ser- 


vumque Christi locuti sumus Macarium, dicentes ; 
Pater beatissime Macari, ora pro nobis ad Dominum, 
ut ad nostrum remeare possimus monasterium, .81- 
que conversationem tuam sanctam per omnes Christi 
Ecclesias enarrare, credimus enim quia Dominus id- 
circo nos perduxit ad te. Tunc senior diutius super 
nos orationem fudit, et fusa oratione, benedixit atque 


draginta dies et quadraginta noctes in eodem immo- B osculatus est nos omnes, et commendavit Christo, ut 


bilis permausi loco, collaudans et obsecrans Deum, 
et gratiarum actiones offerens, qui tanta misericor- 
diarum munera nobis peccatoribus jugiter praestat. 
ÜCAr. XXII. — His ergo completis diebus, res- 
pexi in speluncam, et ecce quatuor anguli ejusdem 
spelunez lumine coelesti resplenduerunt valde ; el 
vidi Salvatorem Christum in schemate viri, quasi 
auream habentem in manibus virgam, ac dulcisona 
voce mirabilem cantum personantem; vox autem 
illius vehemens et fortis, quasi mille hominum au- 
diebatur. Cum vero jam melodiz: coelestis cantici ex- 
plerentur, repente vox tribus vicibus insonuit, di- 
cens ; Amen, et in sempiternum amen. [n ipsa igitur 
hora egressus a spelunca Salvator, scandebat ad 
$lhera, et ecce continuo maxima ignis columna, 
quasi nubes valida, intravit speluncam, et facta sunt 
tonitrua, et immens: coruscationes, et omnia coli 
volatilia secunJum proprias audivi voces canere, 
dicentia : Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus. 


Ego itaque dum hec cernerem, simulque audirem, ἢ 


propter visionis magnitudinem territus valde sum, 
et in exstasi raptus, cecidi in terram, et octo dies 
inde permansi, tunc. namque intellexi quia Salvator 
mundi Cbristus Dominus hanc ingressus speluncam 
benedixerit, illamque sanctificaverit. Tunc ego intro- 
gressus in eam, pro ignorantia propria ac negligen- 
tia, cepi satisfacere, coilaudans et gloriflcans Chri- 
slum Salvatorem ac Redemptorem nostrum, et crea- 
torem omnium, qui tanta me sustinuit patientia, et 


in pace dirigeret viam nostram, deinde tradidit nos 
leonibus illis, przecipiens eis ut transducerent nos, 
quousque loca tenebrarum pertransiremus, ubi pri- 
dem septem dies et totidem noctes in tenebris jacui- 
mus. Dimissi ergo a servo Christi sancto Macario, 
prospere ad absidam Alexandri pervenimus, ubi leo- 
nes salutantes nos, concito gradu reversi suni ad 
servum Dei. 

Cap. XXIV. — Igitur favente Christo Deo, sine 
angustia aliqua nostram ambulavimus viam, et in- 
troecuntes terram Persarum, venimus in campum 
mirabilem, qui dicitur Assia, ubi sanctus Mercurius 
interfecit apostatam Julianum, et ingressi denuo su- 
mus civitatem Kitissefodo, in qua pueri tres requie- 


C scunt, non longe a Babylone. Post hzc Tigrim flu- 


men pertranseuntes, quintodecimo die intravimus 
Jerusalem, et ad sepulcrum Domini nostri Jesu Chri- 
sti, per cuneta loca saneta sanctorum orantes, gra- 
tiarum actiones Christo Salvatori omnium libavimus 
qui nos sua gratia incolumes servavit euntes et re 
deuntes. Inde igitur egressi, veloci cursu ad nostrum 
pervenimus monasterium ; et. nostrum hegumenum, 
et fratres nostros omnes in pace et sospitate repe 
rientes, per ordinem qu:e vidimus et audivimus mi- 
rabilia, et misericordias Domini, sed et vitam et 
conversationem beatissimi Macarii iflis enarravimus. 
Quotquot autem hsc audiebant, laudabant et glori- 
ficabant, et hbyanum dicebant Deo Patri omnipo- 
tenti, et Filio ejus unigenito, Domino ac Salvatori 


perduxit ad penitentiam, et rursus tslem mihi de- D) nostro, nec non οἱ Spiritui vivificatori et illuminatori 


monstravit clementiam. Quando autem hzc acta 
Sunt, septem ip bac spelunca, alatis vero quadra- 
ginta annorum habebam. 

Ecce nunc vobis, velut filiis charissimis, omnem 


animarum nostrarum, qui trinus in personis, una- 
que Deitate nominatur, vivit et regnat ubique Deus 
benedictus et laudabilis, nunc et semper, oer im- 
mortalia szxeula saeculorum, Amen. 


" ROSWEYDI NOTATIO. 


(4) Macarii Romani.) Nulla hujus mentio in Mar- 
tyrologio Romano. Menologium Grecorum, 25 Octo- 
bris : « Eodem die commemoratio S. P. N. Macorii 
Romani. » Menza fuse eodem die Acta ejus expri- 
munt, que cum his nostris plane conveniunt. In 
Mensis tamen peregrinatio et itiuerum dil(icultates, 
quas tres peregrinantes Vitze hujus auctores subiere, 
omittuntur. Unicum Vite hujus Ms. exemplar habui 
ex abbatia Einhamensi, charactere plane recenti. 


PaTRoL. LXXIII. 


Baronius in Martyrologio Romano, ad diem 11 Ja- 
nuarii, existimat de hoc Macario Romano agere Pal- 
ladium, dum cap. 125 enumerat eos qui ad Pinia- 
num maritum parve Melanie, quc nune in Siciliz, 
nunc in Campaniz agris exercebatur, accesserunt : 
t Similiter, inquit, etiam quidam nomine Macarius 
ex vicaria. » Baronius hic intelligit vicariam prafe- 
eluram, recie, quod ex ea monasticam vitam au- 
plexus sit. 


1^ 


147 


DB VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


198 


Mon existinro t&men Macariam hunc nostrum Ro- Á ingressum itineris signare se signo crucis, et Dey 


δ eumdem esse cut Macario Palladii; ime 
iu& Macarium Palladii esse eum cujus meminit 
ufünus in apologia sua. Vide dicenda ad Palladium. 
Baronius ait Acta hac, auctore Theophilo, minus 
probari ; quz autem in Actis offendant non exprimit. 
Ego ea passus sum in bae editione comparere, quia 
haetenus in omnibus editionibus prodierunt. Et vero 
Mena Grecorum ea quoque suo inserunt officio, et 
Gratianus xxvit, 4. 2, cap. 26, ex. eis testimonium 
citat. Acta. igitur haze cum Meruseis comparavi, ut ap- 
reat i» quibss Greci cum Latinis conveniant. 
runt fortasse qui ea sallem amplectenda censeant, 
jn quibds utrique éonsentiunt. Vertit ea ex Mensis 
Radérus noster, et Viridario suo Sanetorum, parte 1, 
ibseruit. 

Quod si divus Hieronymus in Vita Pauli primi ere- 
mit: ad hanc historiam (in qua, cap. 45, dicitur 
« quod barba et eapilli corpus ejus omne circumde- 
derunt ») respicit, abi ait in prologo, inquirens de 
primo eremi cultore : « Nonnulli et hzc et alia, prout 
voluntas tulit, jactitànt, subterraneo specu crinitum 
ealcaneo tenus hominem, et multa, qua persequi 
etiosum est, ineredibilia fingentes. Quorum quia im- 
'" pudeus mendacium fuit, ne refellenda quidem sen- 
tentia videlur; » si, inquam, Hieronymus ad hanc 
historiam respicit : omnino vetns est fabuha, et ejus 
judicio explosa2. 

(2) Theophilo, Sergio et Hggino.| Δ auctores hos 
exprimunt Menza. Editi Latini pro Hygino exhibent 
Thimum, Ms. Gunnum. 

(9) Asclepíon H egumenus.] Men:ea : Ἐκ τῆς μονῆς 
τοῦ ἁγίου Ασχλυπιοῦ, ex sancü Asclepii conobio. 
Theodoretus in Philotheo, cap. 25, meminit Ascle- 
pil admirabilis monachi, decem stadiis a Cittica vico, 
ubi Zebinas sepultus, et Pelychronius ejus discipu- 
lus videtur vixissa. Sed cum ili ziate Theodoreti 
9342 vixerint, antiquiorem aliquem  Asclepium 
fuisse existimo, qui buic monasterio in Mesopotamia 
Bito przefuerat, a quo et nomem accepit. 

(4) Hora nona quadam die symaxi eapleta.] De 
hora nona, qua synaxis solvi solet, etjejunium resi- 
gnari, vide Ünomasticon. 

Onnia hzc sequentia capita, quibus lunulas curavi 
prefügi, que stupendas continent peregrinationes, 
desunt Meneis, Existimo tamen fuisse in exemplari 
prototypo, ex quo Menza suam de Macario bisto- 
riam hauserunt. Sed omissa in Menois esse, quod 
Vitatn Maesrii non spectarent. Certe Mensa horum 
trium sequentes peregrinationes satis his verbis in- 
Sinuant : Kai τῆς πορείας ἀρξάμενοι ἀλλεπάλληλα, 
ηὕρισχον δεινά, πὴ μὲν ἐξ ἀνθρώπων, πὴ δὲ ἐκ θηρίων 
θλιδόμενοι χαχοχούμενοι (Sic), xai αὐτοὶ ἐστὲν ὅτε τῆς ix 
τῶν ἀγρίων βοτάνων τροφῆς στερούμενοι. : € lter au- 
spicati aJia ex aliis mala experli sunt, modo ab ho- 
minibus, modo a feris illata, nonnunquam ab herba- 
rum agrestium pastu retardati. » Quibus apparet 
Menzea paucis hzsee peregrinantium incommoda, quse 
aliquot sequentibus capitibus narrantur, expri- 
mere. 

(5) Ubi celum terre jungitur.] Fuit veterum mel. 
torum senteniia, planam esse terram, nec antipedes 
uliog esse ; aique ita coelum alibi terra jungeretur. 
Quin multi paradisum certa terr» regione statuerunt, 
sublimiore, ubi coelum terree jungitur. Alcimus Avi- 
tus, lib. 1 de Genesi : 


Ergo ubi transmissis mundi caput incipit Indis, 
Quo perhibent terram eonfinta junyere ecto , 
Lucus inaocessa cunctis mortalibus arce 


(6) Gonjunzimta Jerusalem.] Phrasis istius seculi. 
Sie ante, cap. 2, ibi denique conjungentes. Sic post : 
conjunzimus tandem, id est, pervenimus. Quan (re- 
quens olim faerit Jerosolymitana peregrinatio, patet 
variis horum librorum locis. Vide Onomasticon. 

(1) Consignantes nos, et commendantes Christo, et 
sanctis eju. | Religiosus antiquorum patrum mos ad 


sanctisque iter summ commendare. 

(8) Asia, in quo martyr. Christi Mercarius.] Ces- 
tum, in Perside Julianum oceisum. Vide Baronium , 
tomo IV, anno Christi 565, Liberil papae 12, Juliani 
imp. 2, varie inquirentem de pereussore Juliani. 

(9) Kitissefodo,|] Existimo hio intelligi Ctesiphon - 
tem Persidis civitatem. Quod autem it Ananian, 
Azariam , et Misaelem hic quiescere, nescio unde 
hauserit. Martyrologium Romanum, 16 Decembris : 
« Trium puerorum Ananiz$, Azariz, εἰ Misaelis, 
quoruin corpora apud Babylopiam sub quodam spectu 
sunt posita. » Certe Ctesiphon non procul a Baby'o- 
nia, uti etiam hoc loco in Vita Macarii dicitur. 

(10) Lignis agrestibus.] Wntelligit, opimor , rudia et 
impolita ligna. An Phalanges Plinii, lib. vii, cap. 56, 
quibus olim praelia corgmittebant Afri? 

(11) Chananeorum.] Mirum hoc, nec alibi mihi 
Jectum, Chanmanzsos eosdem esse cam Cynocephalis. 


B (12) Pichiii.] Manuseriptus Pytici Unde quis forte 
fo yl 


rmet Pythecos, unde Cercopytheci. Sed Pichiti hia- 
bent veteres editiones et Manuscr. addit : et Ai alio 
nomine vocantar Pigmei. 

(45) Absidam.] Manuseriptus addit , id est arcum. 
Olim et absis, et absida sque erant in wsu. Vide 
Onomasticon. 

(14) Homo longa statura.] Non novum, poenarum 
locis vel a diabolo infestatis monsirosa. quedam ap- 
parere. Io Vita Antonii, cap. 58 : « Vidit quemdara 
longum atque terribilem eaput usque ad nubes at- 
tollentem. » 

(45) Velatilia multa. similia avibus coli.] m Vita 
sancü Antonii, cap. 38 : « Vidit eüam  pennatos 
Quosdam se elevare cupientes ad celum.» Quod apad 

aschasium, cap. 19 n. 4, « tanquam aves inquietas 
animas velantes vidit Antonius.» 

(16) Subito veces papuli innumerabilis.| Moltorum 
opinio fuit, animas quasdam versari in campo amae- 
nissimo. lta Beda, lib. v Hist. Anglic. , cap. 15; 


€ Dionysius Carthusianus, in dial. de Judicio particu- 


lari, att. 01; et Ludovicus Bloeius, Monili spirituali, 
cap. 15. Vide Bellarminum , tom. ll, conu. gen. ns, 
quz de Purgatorio , lib. 11, cap. 7; Suarezium , in 
15 part., disp. 46. 

(17) Ipsius vero capilli capitis ac oarbeo.] μα baee 
Macarii delineatio ad verbum est in Mencis Graecis : 
"Ho«v δὲ αἱ τρίχες αὑτοῦ Muxal dati yuow τὸ δὲ σῶμα 
αὐτοῦ, ὡς δέρμα x rhone" ix δὲ τοῦ πολλοῦ γήρως, κεχα- 
λασμέναι ἧσαν αἱ ὀφρύες αὐτοῦ ἐπάνω τῶν ὀφθαλμῶν 
αὐτοῦ, zai oi ἄνυχες τῶν χειρῶν xxi τῶν ποδῶν αὐτοῦ 
πλεῖον εἶχον τῆς σπιθαμῆς" αἱ δὲ τρίχες τοῦ πώγανος 
αὐτοῦ, μέχρι τῶν ποδῶν αὐτοῦ, 

(18) Lherabim cum ignea rhomphea.| Varia de 
eherubim paradisi custodibus opinio. « Non est ere- 
dendum, inquit Theodoretus , cherubim dicere virtu- 
tes quasdam invisibiles, ut quidam existimant, quo- 
niam invisibilis natura nihil isthic contulisset , cum 
visie sensibilis esse deberet, qui ipsum Adam exter- 
reret. Non igitur gladius ille flammeus naturaliter 
igneus erat, sed visu talis; neque cherubim erant 
animali , sed talia videbantur.» Addit porro : « £t 
statuit Cherubim, » Genesis n1 dicium, « ut indicet 
potentem quamdam et terribilem visionem, et fot- 
mam, perinde ac si quedam animalia in ingressu 

aradisi collocasset, quibus inde arceretur Adam. » 
n eadem opinatione fuit Theodorus Heraclez episco- 
pus, itemque Procopius Gazeus. Vide Pererium no- 
strum, ad cap. Genesis ni. | 

(19) Qui per diem foras ambulantes. ] Contra. alio- 
rum morem : 4 Leo, » ait Hieronymus in cap. u 
Nabum, « semper noctibus círcuit. » Et Psalmo ciu : 
In ipsa (nocte) pertransibunt omnes bestie saltus. 

(20) Ktaphael.] Dux hic fuit Macario, ut olim Tobiae. 

s Fasciolum.] Menza, σουδάριον. 

22) Calceos. | Manuscript., caligas. Nempe caliga 
erant olim calceorum loco. Sic Actor. eap. xui, Cal- 
ced le caligas (uas. ' 


VITA BEATI. POSTHUMII o, 


PATRIS QUINQUE MILLIUM MONACHORUM, 
INCERTO AUCTORB. 


AMvologus. 


Quoniam desiderio desiderasti semper audite quie sancta sunt ; et nos, me silentio iempora peragantur, 
. curare debemus ; ideirco de operibus Dotnini tacere noti possumus, qu: iri servis suis indesinenter ostendit, 
At primum, de sancto Posthumio Dei servo scietidum, quo ordine eum Dominus 5d suam vocare dignatus 
est graliam, sicut referentiam jactávit oratio, qui conversionis ejus ordinem noverunt. Ilzxc vestrze dilectio- 
ni scriptis iplimare curavi, quotugdo per rusticos Dominus credentibus inse manifestavit regni sui my« 
sterium. . 


VITA. 


233 Carvr rani. — Erat Postbumius Mempheus Α &eavit Dominum valde, Vere 4metm eredidimas In eo 


genere, gentilis natus, ab infantia innocens, ignarus 
litterarum, et ab omni peritia alienus Zgyptiorum, ab 
eorum gentilium delubris semper extraneus. Fuerat 
restium spatarius (2), nunquam se adolescentium gre- 
gibus commiscuit, nec publici usus fabulas aliquando 
cognovit, pes ejus ad saltandum non est commotus. 
in vita sua nunquam de ore ejus turpis sermo pro- 
cessit, neque avaritia in cor ejus aliquando ascendit. 
Ad feminam oculos suos, cum adhuc esset in s:eculo, 
non levavit ; mendacium omni virtute vitavit; discor- 
diam vel odium adversüa proximum suum, neque 
contra extraneum, noverat; custodiebat pacem in 
3nimo 500 per omne tempus. 

Car. ll. — Cum ergo hzc abeo gererentur, et anno- 
rum esset triginta septem, placuit Deo eripere eum de 
eorruptione peceatorum, et ad incorruptionem vite 
zternz evocare. Unde fertur introisse ad eum an- 
gelum Domini, quando ipse plectam (5) de spato ple- 
ctebat. Aitque ad eum angelus : Posthumi, AL ille 
ait: Quid est? Et dixit ad eum angelus Domi;i: 
Quid est in mauu tua? llle ait : Funis plectacius. Et 
dixit ad eum angelus Domini : Deum excelsum, qui 
habitat in coelo, nosti? Posthumius dixit : Domine, 
nescio 8i est Deus in colo; sum enim rusticus, et 
nulla est mibi sapientia. Arti mez inservie ab infan- 
tia mea, et nihil ab urbanis hominibus audivi quod 
discerem, sed el publicum semper fugi accessum. 
Dixit ad eum angelus : Ora Deum, et dabitur tibi sa- 
pientia et intellectus. Posthumius dixit : Deurn non 


Inpletum illul ptophetm Ezechielis (Ezech. m), vel 
Joannis apostoli (Apoc. X), qui librum de manibts 
angelorum accipientes, comederunt et aditnpleti 


'sunt sápientià ad prophetandum. 


Ca», lil. — Mem angelus Dorrini tetigit Jabia Post- 
hdmii. Et depulss amaritudine, lingua ejus de Deo 
loquebatur imgentia. Dixitque ad eum angelus: 
Posthuimni, fige genua tua in. terra, et faciem tuam 
ad Orienterb, et tunc dabitrr tib! a Deo quemadmo- 
dum possis orare. Et posuit Posthamius genaa sua fn 
terram, faciem quoque etiam ad Orlehtem, et infusa 
est ei oratio, οἱ ait: Benedicati te, Domine Deus 
omnipotens, rez celestis, qui ignorantibus te nomen 
tuum innotescere 494 facis, pet Dominum nostrum 


B Jesum Christum Fillum taum, nortien tuum efficiens 


manifestum, ut popalum tibi congregatet ex omnibus 
gentibus adoptivum. Nau volens mündo succurrere 
labore laboranti, propter generis hotani salutem, 
unico Filio non pepercisti. Per eum érgo te obsecro, 
et tusm misericordiam, ut mihi cx*co verum lumen 
in tenebris constitato osténdas. Tu enim, Domine, 
nosti quia nullum sciebam omnino setmonem, et di- 
gnatus es donare quod loquerer ad te, οἱ docuisti mo 
quibus 1e f'ogarem. Ex tme ipso cognosco, Domine 
Deus meus , quia vere ceci vident, surdi! audiunt, 
mulorum lingus solvuntur, claudi ambulant, lepro- 
si mundantur, peuperes evangelizantur, peccato- 
res vocantur (Mallh. xi). Quis eram ego, quia re- 
tordalus es mei? In quo praevalet aped te pusillani- 


Bovi orare, nescio enim quid dicam. Et accepit an«- C nitas mea, quia requisisti mo? Quare nanc peto ut 


gelus folium lauri , et scripsit in eo verba orationis , 
et dedit illud Posthumio, dicens : Manduca illud, et 
erit amarum in ore tuo sicut fel , ventremque tuum 
implebit obsecrationibus sapientis, et dabit tibi for- 
mar orationis et sang doctriuz. Et accipiens Post- 
Lumius, manducavit : et factum est os ejus amarum. 
Porro venter ejus dulcedine impletus est, et magni- 


a sordibus me abluas peecatorum nataralis miseria 
mee, que me longo tempore pressit; vivebàm enim 
erudilus a parentibus infideilter more gentilium tan- 
quam socius jumentorum. Misisti tu. mihi angelum 
tuuni, et percussisti femur meum, aperuistique mihi 
saxeuim pectus. Va lacenti de te, quia ignis ustione 
trucidatur in sempiternum. Ecce in brevi cognovi 


494 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


458 


quoniam non est ρλυάϊαπι impiis apud te, nec. pec- Α legis tu:e, qui mihi in carne dominabator, subvertens ; 


eatoribus lzetitia post obitum veniet ; nisi ad te con- 
vertentur, salvi esse, non possunt. Et quoniam «on 
est visum tibi perdere me, Domine redemptor homi- 
Jitatis mese, ostende mihi in melius , ut in pleno co- 
gnoscam Dominum et Salvatorem Jesum, et quod 
non est alius absque te, qui es benedictus in ssecula. 
Hec oratio sancti Posthumii prima, per quam eum 
introduxit angelus Domini ad viam fidei requiren- 
dam. 

Cap. IV. — Erat intentus ex hoc beatus Posthu- 
mius, quando ad eum angelus Domini remeare pos- 
get: fretus ex hoc sperabat, quod esset eum Domi- 
nus semper visitaturus. Cum autem pauci dies trans- 


issent, ecce Posthumius juxta consuetudinem suam. 


8 sordibus equa, Spiritus sancti regeneratione; mun- 
dasti. Loquitur in me anima renovata, qux» longo 
tempcre inter oves perditas jacebat abjecta. Accepto 
signo lxtatus sum quasi nominis magni : census im- 
perator;s (5) militi infixo reparatur in gratiam. Quasi 
metus accepi vocem. Loqui cupio filiis tuis, et hy- 
mnuim narrare in confessione, quoniam absolvisti 
captivum migrantem. Quasisti stultum-per sapien- 
tiam, vitam donasti, egentem ditasti, mortuum re- 
suscilasti, longe positum appropinquare tu» maje- 
stai fecisti, alienum a conversatione Israel , socium 
sanctorum tuoram per Christi gratiam esse voluisti. 
ldeo confiteor tibi, et psalmum dicam nomini tuo, 
eum me docueris ordiaen ; psallam tibi, et benedi- 


restim torquebat ex junco. Et ingressus angelus Do- D cam nomini tao in team, etin κοῦ] seculorum, 


mini ad eum, ait : Ave, Posthumi. Statimque pave- 
factus surrexit Posthumius. Et ait illi angelus : Vis 
ducam te ad virum sacerdotem Dei, qui te baptizet 
1n nomine Patris et Filii et Spiritus sancti? Et re- 
spondit Postbumius : Domine mi sancte Del, hoc est 
mihi optabile jucundumque valde, ut plene me viam 
doceas Dei, et qux sit perfecta salus operum super- 
norum. Et apprehendit eum angelus Domini a verti- 
66 capilli capitis ejus, et duxit eum ad quemdam 
nomine Priscum (4), sanctum virum et timentem 
Deum. Aitque illi : Hunc doce quz sit via Domini, 
Bapieutiz et intellectus, οἱ baptiza eum in nomine 
J'atris et Filii et Spiritus sancti, Porro sacerdos Do- 
mini audiens, gratulatus est valde; sed sacerdos non 


intellexit angelum Dei esse, qui introduxit eum ad C 


80. Statimque angelus in splendida mutatus ef(igie 
refulsit in faciem sacerdotis in albis vestious, vultu- 
que decoro. Tunc Christi sacerdos timore-perterritus 
cecidit consternatus in terra. Rursumque angelus 
erexit eum, et ait : Ne timeas ; eonservus enim tuus 
et omnium fratrum tuorum ego sum (Apoc. xvi). 
Oportuit enim tibi manifestare gloriam Dei nostri, ut 
scias quo modo hunc doceas verbum Domini, erudiens 
eum secundum salvationem ejus, ut vivat iu ternum 
coram Domino. Hsc dicens, discessit ab eis. 

Cap. V. — Priacus autem episcopus accepto secum 
Posthumio, docuit eum jejunare. Cui manum impo- 
nens, catechumenum fecit ; atque ita velociter bapti- 
zavit, docens eum symbolum Sacramenti. Qui mox, 
ut baptizatus est, iipletus est Spiritu sancto, et di- 
xit hane. orationem : Gratias tibi δύο, Domine Jesu 
Christe, qui per Spiritum sanctum reconciliare me 
dignatus es Deo Patri, et redemisti me a morte et a 
poa seterna : quam non credentes in te consequun- 
tur, peccatorum suorum ponderibus aggravati. Sunt 
autem peccáta plumbo graviora, quibus ego ctor ex- 
tractus, et de omnibus iniquitatibus et necessitatibus 
liberatus, exulto. Vereenim personarum acceptio apud 
Deunnon est (Acf.x), sed misericordia multiplex. 
Quomodo igitur indignus ego ad sedes accerdlerem crea- 
turz tus , nisi tu me celesti digito tangeres , faenum 
male aridum, quod in corporis materia habitare prae- 
ceperas? velociter mihi voluisti subvenire, inimicum 


Cae. VI.—9 35 [συν vosthemius baptismum eon- 
secutus, litteras uesciebat ; sed*tamen oomen Domini 
fidei augmepto et robore de die in diem crescebat. 
Accendebatur (rsteroa :«ndio charitatis, numilitatis 
vinculo ad universos 60} 59.185 fuerat fratres. Chari- 
tatis jugum vebementer a.p: bat : cunctosque fratres, 
qui aderant, ecciecie prc»ima loca inliabituotes, sol- 
licite requirebat. Sucdiosc pealmos dicebat ; corpus 
vero suum jejuniis aifligeha!, io oratione Dei quotie 
die pernoctabat. Agresies ede)al herbas, et aquam 
frigidam bibebat. Cilieio corpus opertum fatigabat, 
per eremum currens, ut jo:serum frangeret corpus, 
asserens esse peccatum, aliquando ab cpere si vacas- 
set. Verbositatem sermonis cavcbat, divinis libris 
accommodasbat aurem, jurare omnino detestabatur : 
muodum sein omni oratione «sua exihibebat, plan- 
gere non desinebat : nam cum frequentia pateretur in 
corpore d:monum teptament!a, sd nota orationum 
presid:a convolabat. Et ne omplins sommo iudulgere 
videretur, ut mortalia membra feveret, paululum su- 
per saxa requiescebat, ut cum ἀυτ 8 lectuli dolori- 
bus ageret corpus, stetim ad Dei *;nsurgeret opus. 
Panem ctiam suum ad mensuram accipiebat , et 
aquam ad mensuram bibebat. Nunquam pleno ventre 
amensa recessit, nec sitim suam unquam satiavit, 
dicens, Non esse dignum si carnis voluntas esset 
impleta. Obedientjam vero et fecit, et docuit, 
paüentia vero superbos et iracusdos homines 
humiliter mitigavit. Sed quando Sataoss sugge- 
sionibus suis cupiebat propositum ipsus impedire, 
oculos in celum levabat, et statim sanctum adesse 
sibi sentiebat auxilium. Talis ejus vira usque ad se- 
nectam fuit, qualis ab initio fuit, cum lise gererentur 
in eo, ut omnino usque ad extremum, suum despi- 
ceret corpus. 

Et si quando | infirmitas febrium aut stomachi do- 
lores gravi tormento eum afficerent, non dedit in- 
dulgentiam morbo infirmitatis, nec calidis usus est 
rebus, nec jejunia minoravit, sestimans quod si cor- 
pori calido cibo consuleretur, a Domino redemptio 
snimz non daretur. Nain ei aliquando valetudo gra- 
vis debilia genua fatigaret, ita ut ad vigilias Posthe- 
mius exsurgere non valeret, orando et osaliendo ἰδ 


433 


VITA BEATI POSTHUMII, PATRIS QUINQUE MILLIUM MONACHORUM. 


484 


&tratu suo non desinebat. Si lingua pre sitisiecaretur, A Nihil ex hoe Posthumius locutus est Maeario ; sed 


cordis intima rugiebant, ne silentio ejus hostis ani- 
m: diabolus letaretur, aut in opere Dei vir sanctus 
negligens inveniretur. Sed eun. in tam districtiori 
vita Posthumius permaneret, ad baptizatorem suum 
perrexit, ei ab eo commendatoriam orationem popo- 
scit, et sine aliquo victu eremi petivit arcana ; ibique 
multo tempore demoratus, innumeras dz:emonum in- 
sidiss pertulit, Sed Dominus, qui de mundo venera- 
bilem converterat virum, quotidie cor ejus armabat 
ad sustinendas versutias demonum. 


Ca». Vil. — Nota igitur facta est sancto Macario, 
scilicet beati Antonii discipulo, conversatio Posthu- 
mii, et celebre ejus faetum est nomen, visumque est 
illi ad hunc abire in eremum. Nam idem Macarius 


dum ejus verba secum in animo volveret, Macarius 
emisit spiritum ; statimque populorum ingens turba 
intente ad funus currunt. Ibi psallentium multitudo, 
diversis hymnorum vocibus, quasi uno ore laudes 
Deo canebant, dopec corpus ad sepulcrum deduce- 
retur humandum : nemo tamen veheunenter dolebat, 
eo quod sanctus Macarius tam velociter monasterium 
relinqueret, quoniam Dominus similem ei Postbu- 
mium gregi suo magistrum providerat. 

Ca». VIII. — Tribus ergo diebus post sancti Macarii 
decessum orabat Posthumius, ut acciperet de ccelo 
fontem doctrinz per Jesum in Spiritu sancto, ut pos- 
set tantam populorum militiam docere prudentiam. 
Tertio igitur die venit ad eam secundum consuetudi- 


ab illustri viro Antonio monachorum fere quinqua- B 8€m, qui eum converterat angelus, et locutus est. ad 


ginta millia susceperat gabernanda. Ejusdem iyitur 
Macarii exitus de s:eculo appropinquabat, et Domi- 
nico gregi, quis post ejus excessum magisterii nomine 
subrogaretur, inquirebatur. Sanctus itaque Macarius 
cum ad sanctum venisset Posthumium, excepit eum 
libenter, przcipue cujus jam ab angelo famam au- 
dierat. Non ergo ille ut hospes, sed ejus subtiliter 
explorare propositum venerat. Porro Macarii aspee- 
tibus, Posthumii complacuit conversatio, et eum $ua- 
dere coepit, ut sancti Antonii anachoretarum princi- 
pis non gravaretur visitare reliquias. Sed cum omni 
virtute reniteretur, et abire penitus noluisset, in som- 
nis Posthumius sine aliquo cunctamine ire jussus, 
divins contradicere non poterat majestati. Itaque 


eum; et constituit eum monasteriorum doctorem et 
principem, in eum locum a quo Macarius recesserat; 
deditque ei formam spiritualium praeceptorum , et 
abit. Porro Posthumius congregatis fratribus cun- 
ctis, aperiens os suum, locutus est eis, dicens : 

Audite, fillioli, verbum quod Dominus locutus est 
vobis, przeclaram preceptorum justitiam et charita- 
tis regulam sensibus nostris volens infandere. Pa- 
terna enip) voce loquor ad vos in nomine Domini 
nostri Jesu Christi, et Spiritus Dei nostri. Accepi 
enim formam de manu angeli, ut dicam universa quce 
acciderint sensui meo, ad vestram sedificationem. 
Intente igitur prabete aures : Deus ipse mandavit 
quod de ore meo procedit. 


cum Macsrio aggreditur iter, multitudinem congre- C — Prima est enim mandati confcederatio, in omnibus 


gationis monachorum, quz a solo gubernabatur Ma- 
eario, ingressus, de quo spe (6) diximus corpus se- 
pelisse magistri, cum spiritus ejus vocatus estez se- 
culo 

Qui cum se in extremo vitze istius temporalis as- 
piceret, advocato ad se saneto Posthumio, ita exor- 
sus est ei ; En frater, tempus resolutionis mex in- 
siat; quapropter audiens bonum testimonium de te, 
finem senectutis mese debilitatis supposui gressibus 
δά pertingendum usque ad te. Nunc igitur bene fe. 
cis venire mecum. Suscipe ergo paterno amore 
gregem Dei ad regendum. Noli qusrere-quod tibi 
utile est, sed quod multis, ut salvi fiapt (1 Cor. x) ; 
ne ergo neges suscipiendi honoris gratiam, mercedem 
a Domino recepturus tempore opportuno. 

Tunc sanctus Posthumius pedibus ejus provolutus, 
ait : Charissime Pater, quomodo mihi tam magnae 
multitudinis curam imponis, rustico homini, litteras 
nescienti? Provide igitur ex eis meritum hominem, 
qui possit cum sollicitudine tantas animas regere po- 
pulorm. Tunc Macarius ait Posthumio : Excusatio- 
nes non audio, neque causas recipio ; hi enim oinnes 
sub tua ditione manebunt, nec alius est tantze absti- 
nentix vir, qui possit istius populi gubernare 496 
animas, ac sollicite pertractare, Et ut certius dicau, 
dilectissime frater, te eleclione sua Dominus desi- 
guavit ad suscipiendum hunc ministerii locum ; ne- 


quaquam ergo coelesti poteris contradicere jussioni.- 


vos obedire majoribus. 

Secunda mandati est subjectio, ut in timore casto 
serviatis Domino. 

Tertia positio est, ut temperanter et pie et juste 
vivatis in hoc szculo (Tit. n). 

Quarta mandati rato, ut. corpora vestra affligatis 
per omnia, quo possitis acquirere animarum salutem, 
domando jejuniis, ac mortificando carnem, quia hzc 
est delectatio bonorum operum. 

Quinta constitutio , orationi frequentér instare, δὶς 
cut et Apostolus indesinenter orare nos jubet (1. T hess. 
v). Orantes quippe semper ac jejunantes, et fidei 
dona in memoria mentium tenebimus infixa, ut pos- 
simus scaturientium demonum superare naturam. 


D Sequitur aliud genus erroris, in quo majus est 


anime damnum, superbie malum per oinnia esse 
cavendum : hzc angelum in primordio muodi de 
celo dejecit, et novimus superbiam originale esse 
peccatum. Ad quam — excludendam de cogitationibus 
nostris Deum semper deprecemur, ut donetur nobis 
forma humilitatis, 


Accedit et alia infestatio mortis io corpore, si de 
smculari vitiorum causa monachorum  sollicitet 
quemquam. 

Funiculum vero charitatis ante omnia inter vos 
habete, fide continua in spe manentes , quoniam ad 
regnum Dei festinatis seternitatis. Cura ergo disci 
plinzo monachorum perfecta est dileetio. Heec viucula 


455 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


TNT 


charitatis et pacis exornant sine avaritia. Igitur in A plicitas confirmat Scriptursrum Del. Multi autem de 


. dilectione sincera modus sufüeiens est presentibus ; 
et qui invieem diligunt, filii regni vocabuntur. Perfe- 
etius invieem diligentes , !psi sunt qui manducant 
panem in regno Dei sine macula (Luce xiv). Perfe- 
eti ergo eritis, si mundum sacri&cium charitas in 
odorem suavitatis zelo succendet. (audebit enim 
Dominus Jesus in vobis, quia fecistis (ideliter quod 
ipse mandavit. Nam prima legis in monte Sina ordi- 
natio hae ad Moysen data est : Diliges, inquit, De- 
ininum Deum tuum ex toto cerde tuo, et ex toia 
anima tua (Deut. vi; Luc. x ; Levit. xix). Secunda : 
Diliges proximuxn tuum, sieut teipsum. Vacat enita 
dilectio Dei, nisi jungatur et prozimi. Plenum ergo 
preceptum veritatis, ut maneat in semsn individua 


Deo aliter sentientes, exciderunt a dilectiene ipsius 
et proximorum suorum. Qui &eutem hujusmodi sunt, 
audiant Baruch prophetam dicentem : Pax justitis, et 
bonor pietatis (Baruch v). Sic. enim videns populi 
sui dilectionem fraternitatis esse incorruptam, inter 
cunctos facit eos amicitie Dei fleri socios, (Quoniam 
qui diligunt Deum, secundum boni operis gloriam, 
invicem in operibus bonis irrítam faciunt vitam istius 
wundi, profanantes quidquid ex diabolo eat eqgitatio- 
aum malarum in cordibus Dei servorum; quoniam 
cupiunt anachoretarum perfeui vita, si corpussbdicant 
adbuc in terra positi, jam celestibus delectentur, 
nibil terrenum prorsus exquirant, ut jam szecularium 
tenebrarum causas conculcantes ac prostergentes. 


regula charitatis. Tunc ergo dilectio beata erit in p Verum quia coelestibus regionibus apti, vos satis 


pleno, si colla obedientiz posueritis proposito. 

Obedientia quoque in congregatione laudatur, 
Nihil vobis proderit, filioli, si diligitia invicem, et 
hon vultis invicem obedire. Dilectio sine obedientia 
faciet eriminosum , et eonseientia :egrum . (Quomode 
enim gramen seminales impedit fractus, sicinobediens 
homo frustra jejunat, et orationis nullum accipit fru- 
etum. Igitur qui in uio esse concupiscunt, el vivere 
mente communi disposuerunt , hi consiliis majoribus 
serviant. Quidquid ex consiliis processerit Patrum, hoc 
faciat qui a perfeetione adhuc proeul est. Quicunque 
frater oneris quidplam collosuo portaverit, nec quidem 
sustinet, de humero suo onus exstare, si abbas pre- 
sens fuerit, reperiens aquam scativain sive germinan- 
tem (7), preter abbatis consilium diverterit ad bi- 
bendum, aut alterius fratris secum comitantis, etiam 
junioris, peccatum fecisu, qui preter benedictionem 
equam potasti. Quod si calor solis exarserit, et volue- 

. ris bibere, et abbas ad te 937 domandum prohibue- 
git; si vel mente murmuraveris, deliquiati. Deinde 
8i in via calcaveris spinam, non est edueenda, donec 
abbas praeceperit. 

Procul ab invicem contextas vites sternite. 

Cum ad dormiendum seceditis, interstitium cubitus 
habeatur unius; ne, dum ad invicem proxümant core 
pora, nutriantur libidinis incentiva. 

Porro negotium noctis, propter lucifugas demones 
et noctipetas, in spiritali opere peragatur. Experre- 
etis autem nulla de sscularibus causa ingerenda, do- 


placere convenit Creatori, virgines mente el corpore 
permanentes, fructus fidei et limam sermonis quam 
maxime conservantes ; neísg est enim ut monachum 
quis reprehendat in modioo vel in maximo. Jrrepre- 
lensibiles enim nos esse oportere, Apostolus docet 
(Coloss. 1v), et ut sermo noster ia gratia sale semper 
811 conditus, scilicet condimento quo nos Evaagelista 
condivit, dicens ; Vos estis sal terr» (Matth. v). Quod 
peto ut non ia vola evanescat, ne foro, cum eva- 
nyerij, exta congregationem multitudinis íoras 
projiciatur, linguis inimicorum quotidie conculcan- 
dum. 

Hoc autem obsecro, filioli, secundum formam quae 
mihi data est de manu angeli, fugere linguam detra- 


C hentiwm iniquorum, qui mordaci dente, etjam sine 


causa, Ecclesie Christi insultare festinant, 

Dissensiones, quas babetis inter vos, projicite ab 
jnvicem,, scientes Dominum nostrum non esse dis- 
sepsionis, sed pacis (J Cor. xiv), Si qua igitur scan- 
dala, inimico suggerente, (írater habet adversus 
frawem, propter obedientiam, flde exstante, dimittat ; 
quoniam ego non ex me loquor, sed ex Deo, qui in 
menu nuntii sui docuit me. 

Et si obedientiam prelato prabueritis, hospitalita- 
tem peregrinanti, ex precepto Domini facitis. 

Si Geri potest, nullo pacto miles Dei debet irasci, 
nen solum ad socjos, verum etiam ad extraneos. 

In quocunque negotio, nullus szecularium servum 


. Dei audeat judicare, quia inter se et illum distat, Non 


nec ad galli cantum, fraternarum orationum communis D patiaris conjugatum judicio tecum contendere; melius 


hora succedat. Alterius vocis cantus alterum non 
escitet ad orandum ; sed cum suum peotus tuudere 
ecperit, qui primum experrectus est, provocetur 
etian/ ille qui dormit, exsurgere. S«pe ening Satanas 
somno animam captam nocturnis involvit tenebris, ut 
ab orationis patrocinio separata sit, operante diabolo 
socio tenebrarum. Ideo dico vobis, filioli, vigilate, 
quia nescitis qua hora fur veniet animarum 
(Matth, xxi). 
.  Studete igitur complacere Deo, conversationem 
habentes spiritalem. Divina mandata in dilectione Dei 
cum sapientia, legis przcepta in tabulis cordium ve- 
strorum sint; nec quidem amplius sapiatis quam sim- 


est enim monacho fraudem et injurias sustinere, 
quam ut audiatur vox militis Christi in clamore. 


Non decet monachum eausa pecunig esse negotia 
torem, sed coelestium bonorum lucra mercaniem. 
Pradicet verbum salutis, animas invitet ad coelum, 
ad nmibilum dedueat seculi desiderium. Cor enim 
Christianum essulta, maxime servi Dei, tyrannum 
fraudatorem animarum divino virtutis oratione ez- 
pugnat. 

Quod s: terrores aliquos intulermt, currat ad auxi- 
lium erucis, statim ille recedet : versutia ejus crebris 
orationibus et jejoniis devincitur. Filioli, quid ad ve- 
stram perüaet curam, sí adversus vos conveniant 


51 VITA SANCTI FRONTONII ABBATIS. 


453 


demonum castra, potestis et vos multis adjwtari ἃ — Onadam die i5 monte sedenti mihi, ingens velnt 


2goinibus angelorum. Sed cum demonum caterva 
crescere coperins, oculos vestros ad cglum evetis, 
dicentes : Domine Jesu Christe, adjuva infirmitatem 
meam. (une sermo uobis prophote Εἰ δαὶ conveniat 
adversus eos qui de Samsria comprehendere eum 
yenerant, qni tocf6ati se puero suo respondit : Aperi, 
Poiine, oculos servi tui, οἱ videat quod plures suot 
nobiscum quam cua illig. Statim ergo ad adjuvandum 
voe, angelorum Dei legioges adveniont, qui fidei ve- 
δι auxilium prz beant. 

Car. IX. — Hae sunt, flioli, maadala, qua ut 
pesillapimitas 9969 cordis invenit, vobis de diaboli 
e0rlaminibus explenavi. Nolo autem ea qua nobis 
épeo immittente acciderunt cilendio prsxorire, υἱ οἱ 
vos possitis malitiis ejus resistere. 


militum turba occurrit. Quos dum oculis cernerem 
venientes a Jonge, Satanz angelos statim esse cogno- 
vi. Ego autem deposito omni terrore, genibus pro- 
volntus bumo, ut secederent orabam, Dominum in- 
vocans Redemptorem. Tunc turba qux venerat, velut 
stipula, 402 a vento rapitur, nusquam comparuit, 
Gratias ergo egi Domino per Jesum Christum Domi- 
pum nostrum, quod meo certamini finem imposuit 
£jto, et orationem mean illico exaudivit. Multas ita- 
que insidias passus sum, et ex omnibus me eripuit 
Pominus. Unde et vos, filioli, constantes estote, quia 
miüs est Dominus ad liberandum mos. Amate ergo 
Dominum, odite malignum, et Deus misericordic 
erit vobiscum, ut possitis ejus insidias evadere. 


B Amen. 


ROSWEYDI NOTATtO. 


(1) Posthumii.] Alix editiones habent Pasthumfi. 
Pe hoc nihil mihi occurrit vel àà tabulis ecclesiasti- 
«is, vel apnd historices. Mula hic al/inia cum Pacho- 
piie, ejusque regula. Et cum Pachomius dicatur qui- 
"busdam Pachumius, vereor ne Pasthumius ex Pachu- 
nio irrrepserit. 

(2) Spatarius.] Ita omnes editiones. Mex, plectam 
fe apatho apnd at, Notz, spathulg palmarum. Le- 
vit. xxi. Ét ex palmis fererestes suos et plectas ple- 
etebant eremitz, Alias existimabam legendum spar- 
terius, quasi qui e spario restem pleetat, qui Poliaci, 
lib. vi, cap. δῦ, dicitur σκαρτοκλόχος. 

(3) Plectam.] Mox, funis plectacius, a Graeco πλεχτὸν 
id est, plexum seu fléxum. Qu» vox non rato in his 


oceurrit. 
(4) Priscum.] Hic dicilar eacerdos ; sequenti capite, 
episcopus. 
(5) Census imperutoris.] Videtur hzc periodus me- 
Yioris styli fragmentum esse. Fors ex elogenti aliquo 
bratem. Alludit sd mililiam, cum nomen 
 knperetoris milii iuscribebatur. Ut hic de ove et 


milite, sic apad Aegustiaum, epist. ὅθ : « Sic error 
corrigendus est ovis, ut nog in ea corrumpatur signa- 
eulum Redemptoris. Neque enim si quisquam regio 
charactere à signato desertore signetur, et accipíat 
éndoigentitwn, atque lle redest ad militiam, ille au- 
tem esse in militia in qua nondum erat incipist, in 
aliquo eorum character ille regcinditur, an non po- 
tius in ambobus agnoscitur, et honore debito, quo- 
niam regius est, approbatur Y » 

(6) De quo γε. Binc apparet auctorem hujus 
Vite et sias sanctorum Vái$s Cenmsarcioasse. De 
Macario, qui Antonium dicitur sepelisse, vide supra 
prologum in Vitam sancti Pauli primi eremita, n. 0. 


«αἰ Aquam scativam sive germinantem.) Ipse explicat 
d scativa sit aqua, nempe quz scaturit ét germinat. 
Àn ex sua origine? Nisi forte corruptam aquam iatel- 
ligat, et scatentem vermibus. Vel stativam quis legat, 
ut in Martyrol. Adonis, 50 Julii ex Ms. reposui, qua 


(fere latulenta. Sie alios lutulentam aquam bibit in 


Vita Paulí primi eremiwe, cap. 5. 


APRILIS XIV. 


VITA SANCTI FRONTONII », 


ABBATIS 
AUCTORE INCEATO. 


᾿ 


Αἀϑτοίοαιιβ. 


Quoniam &zpe desiderasts audire qum sancta sunt, et ego placide dispotui operari, jem non in pellibus ca- 
pratum, sed aure et argento germmieque pretiosissimis decrevi construere templum Dei, ut ot nos tenquam 
lepides vivi medificemur in domum spiritualem, ex operibus meliorem proficioates in Christo Jesu Demino no- 
stro (1 Pet. 1) ; quid nune apud Nitriam gestum sit, referam ; et non preteribe veritatem eKo modo, quoniam 
satis tedificat monaches priesons opusculum. 


- ——————————————— M — e —— MÀ——À 


VITA. 


CapuT PRIMUM, — Igitur Frontonius, verus Dei ser- 
vus, studio Dei timoris de die in diem proficiens, pu- 
blicam communemque vitam perhorrescens, 939 


aviam desiderans solitudinem, convocatis ad se fra- 
tribus, dixit (erant enim cum eo viri circiter septua- 
ginta) : En quid nobis et mundo damnabili, cujus 


439 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


ub 


operibus renuntiare omni modo condecet, ut ccle- À quere poterit, ipsum jugiter in mente habentes, eum- 


stem consequamur vitam ? Quapropter pergamus ad 
eremum, nihil nobiscum ferentes, ad acquirendam 
coelestem gloriam, et superiorem investigemus ex vir- 
tutibus disciplinam. His dictis universi consensere ; 
defereniesque ad eremum secum parva olerum semi- 
D3, et bis acutos, parvosque sarculos (2), unde hu- 
mum defoderent, profecti sunt, et venerunt ita in 
eremum : rursusque Frontonius ait : Dominus in 
Evangelio ait : Nolite cogitare quid manducetis, aut 
quid bibatis, aut quo operiamini; hxc enim omnia 
gentes mundi quxerunt. Quarite primum regnum Dei, 
et justitiam ejus, et hxc omnia adjicientur vobis 
(Matth. vr). Teneamus promissum, et inveniemus in 
nobis opus Domini conservatum. Omnes ergo habita- 


. que assidue orantes? Certe si. fame defecerimms in 


eremo, nos Dominum aceusemus, δὲ improperemus 
ei, cum ad ipsum venerimus dicentes : Credidimus 
Evangelio tuo, ubi dixisti quod universos in te cre- 
dentes cceli pabulo pasces : fecimus cuneta qus 
precepisti, speravimus in te, et tu nos despexisti. 
Sed quia ibi nos probasti, hie magís, ut probes veri- 
tatem, redde quod promisisti. Nolite ergo murmu- 
rare adversus Deum, ne murmurantes, sicut patres 
nostri in hoc deserto, a serpentibus pereatis. Quod 
si expectaveritis Dominum, quando voluerit, dabit 
bona timentibus se. Quo dicto, siluerunt omnes pau- 
lulum a murmuratione sua : erant tamen in nwerore 


positi. ᾿ 


bant in eremo, in opere Domini jugiter laborantes, et Β — Car. IV. — Ego vero proposui universa breviter 


in agone spirituali proficientes; adjuvabat enim Do- 
1ninus servos suos. Ipse vero Frontonius non pro se 
tantum, sed pro cunctis orabat, sciens scriptum esse: 
Non quaerens quod mihi utile sit, sed quod multis, 
ut salvi fiant (1 Cor. x ). 

Car. ll. — Cumque in eadem eremo longo tem- 
pore morarentur, tentare eos adversarius Christia- 
norum coepit, ut cogitarent in corde suo quod de- 
buissent in. saeculo. demorari, quia Auachoretarum 
vita durissima est, et nemo eam potest sufferre. 
Murmuravere ergo in cordibus suis , dicentes ; Quid 
est, quod voluit Pater noster Frontonius, ut habite- 
mus in eremo? Nunquid illi qui in urbibus et in ca- 
8tellis habitant, Deum videre non possunt ; et qui in 
eremo habitant, soli vident? nonne eos boni actus 
commendant? quisnam poterit cibo vivere angelo- 
rum? Ecce morimur fame ; defectus vigiliarum non 
capit labor, sed acriora nos frangunt jejunia, fiunt- 
que debilia genua, ut unusquisque nostrum non pos- 
sit stare. 

Car. Hl]. — Audiens Frontonius eorum murmur, 
antequam ad eum convenirent dicentes aliquid , ipse 
preveniens eos ait : Quousque irritatis Deum mur- 
murantes in cordibus vestris, et dicentes : Nunquid 
qui eremum inhabitant, hi tantum sunt Dei servi? 
et quis ex cibo poterit vivere sngelorum ? Convenia- 
mus ad abbatem, et loquamur ad eum, ut habitemus 
in civitate ; quia si qui nos illic viderint, opportune 
nobis juxta Dei votum dirigunt escas, prout cuique 
Dominus dederit facere. lllud autem scitote, quia 
non necabit Dominus fame animam justi. Ecce oculi 
Domini super timentes eum, ut alat eos fame (Psal. 
xxxi). Et illud non memoramini scriptum, quod ait 
Apostolus : In fame et siti (11 Cor. xi)? Sed vobis 
quoque in eremo nunquam defuerunt radices her- 
baruin, nec mansistis aliquando jejuni. Recordamini 
autem quia antea locutus sum vobis : Nolite cogitare 
quid manducetis, aut quid bibatis, aut quo operia- 
mini, hzc enim omnia gentes mundi quzrunt (Matth. 
vi). Novit Dominus cibum dare timentibus se. Qux- 
rite primum regnum Dei, et justitiam ejus, et hzc 
omoia adjicientur vobis. Si enim Dominus volatilia 
pascit, et corvos non deserit, quomodo nos derelin- 


exsequi, et cuncta sermone rustico comprehendere 
qua cum suo prosequi titulo fas est; et per hujus- 
modi libelli sententias ac syllogismos dulci eloquie 
currere, prout potest unusquisque lecior audire. 
Redeamus ad ordinem coepti opusculi, ut. non no» 
Blra videamur asserere. 

Car. V. — Pergit itaque angelus, missus a Domi- 
no ad quemdam divitem nocte, et dicit illi : Tu 
epularis in divitiis splendide , et Servi mei in eremo 
indigent pane ; surge ergo diluculo, et mitte servis 
meis escas ex omnibus qui tibi dedi, quia procura- 
torem te posui gregis mei, qui te ccelo lactante jugi- 
ter pavi, nec unquam dimisi. lta ergo placuit mihi 
ex eleemosyna tua reficere pauperes meos, qui in 


C deserto spiritualiter vivunt, et se mihi suo Domino 


crediderunt; idcirco facias sermonem , quem modo, 
missus a Domino, loquor ad te. Quod nisi feoeris, 
dissipasti foedus pacificum Domini Dei tui. 

Car. VI. — At ille tanto terrore conventus, ex 
illo somno expergiscitur ; consurgensque mane, con- 
vocatis necessariis amicis, servisque 94) suis lide- 
libus, locutus est ad eos, dicens : Jacenti mihi nocte 
in lecto, quidpiam sororis ceperam ; et ecce subito 
nuntius astitit, dicens : En tu epularis in divitiis tuis 
splendide ,servi vero mei in deserto indigent panibus. 
Surge ergo diluculo, et mitte servis meis escas ex 
omnibus quz dedi tibi, quia procuratorem 1e posui 
gregis mei. Ecce mittere quero ; sed ubi morentur 
servi Dei, ignoro. Cupio preceptum implere adumo- 


D nitus : sed quis mihi, ad quem dirigam locum, osten- 


det? Convenit me angelus, praecepit et Deus. Sed vos, 
qui seniores estis, ostendite locum. Et nemo valuit 
illi indicare locum, quia in abdito montis manebant, 
et nemo ubi morarentur áàgnoverat. 

Car. VII. — Igitur altera nocte duriori commina- 
tione conventus, plagisque confossus dives ille, cor- 
ripitur et urgetur, ut servis Dei dirigeret escas. lie- 
rum diluculo consurgens, a prioribus amicis quare- 
bat consilium, ut sibi dicerent, aut certe ab aliis in- 
quirerent, ubi servi Dei morarentur. Aiebat quoque 
ista cum maximo fletu, plagas ostendens, quibus de 
manu angeli fuerat nocte correptus. Sed cum nemo 
posset locum habitationis servorum Dei ei optendere, 


441 


VITA SANCTI FRONTONII ABBATIS. NOTATIO. 


i 


413 


unus qui prae exteris majoris erat consilij, respondit A rere herbas, ut laborantia animalia escis pluribus re- 


et ait: Si volueris accipere consilium meum, cha- 
rissime, forsitan erit hoc tibi salubre. Sunt &übi ca- 
meli septusginta , onera eos ex omnibus bonis, qui- 
bus intelligis Dei famulos posse vesci ; et dinge ca- 
melos per viam, nemine ducente. Et si ex Deo hoc 
factum est imperium, animalia tua salva regredien- 
tur ad te; ei vero tibi ex diabolo jactura imminet, 
libenter tolera flagella temporis, quam acriori forte 
cxde corripiaris. Quod si hoc tibi consilium displicet, 
quere alium qui poterit dare melius responsum. Hae 
dicens, conticuit, sed ipsi diviti et qui cum eo erant 
hujuscemodi consilium bene placuit. Oneravit ergo 
sexaginta quinque camelos (5) ex his que servi Dei 
coraedere possent ; quinque vero camelorum cibaria 


ficerentur. 

Cap. IX. — Mane autem facto, abbas consilium 
utile eligens, et avaritiam omnino spernens, medie- 
tatem sumpsit escarum, aliam yero partem dividens, 
super camelos omnes, ne alii viderentur portare, et 
fleret aliis injuria, omnibus medium imposuit onus, 
velut eulogias (8) revocans Domino rerum, ut avari- 
tie legem scinderet, et medietatem oblationis pro- 
prio domino camelorum reddidisset. Erant igitur 
supradicti amici cum domino camelorum, consolantes 
eum de animalium tantorum periculo, simulque 
Dominum deprecantes, ne accideret innocenü viro 
tanta jactura. Octava autem die, cum essent omnes 
in unum collecti, jejuni ; unus qui leves ac tinnulag 


facta imposuit, escam cunctorum animaliun, in B aures habebat, per flamina ventorum campanula 


maximo dolore dicens : Si quis invenerit eos, et 
eorum exposuerit onera, visis cibariis miserebitur 
eis, et dabit eis manducare. Et cum ingenti fletu 
uno ordine innectens chordas, direxit eos per viam, 
commendans Domino, ut si ex Deo esset imperium , 
remearent celeriler cum salute. Nullus vero dueator 
(4) cum animalibus abiit. 

Car. VIII. — Et quando egressi sunt januam, di- 
misit servulus primum camelum, cujus ducalem (5) 
tenebat, quem c:zeteri sequebantur, et abierunt per 
viam juxta pracinctum montis (6), euntes soli. Sed 
nescio an soli cameli pergere poterant, sed Domini 
nuntio przeunte, viam directam ( ut intellectum est 
postea ) abierunt et quarto die confecto itinere, hora 


rapiens sonitum , paululum reticuit; et cum be- 
ne tandem sonantem comprehenderet, ait : Puto 
quod ex altitudine montium campane senantis 
motus auditur. Tunc omnes egressi senserunt ca- 
melorum adventus; gratulando mirabilis aocidit 
letiia, fecunda vero de consofatione viri. Nau 
qui defuncta animalia aut perdita jam lugebat, gau- - 
dens de receptis animalibus QA laetabatur. Vene- 
runt omnes illesi, non tristes vultu, nec maciem 
necessitatis habentes. Suscepit ergo camelos suos 
homo ille, cum magna gratiarum actione ; et visis 
oneribus, multo amplius recreatus, exsu:tat, Tune 
et illos amicos, et pauperes plures, ad prandiurn no- 
bile vocat, easdemque eulogias indigentibus distri 


nona sgenlibus opus Dei fratribus, sicut quidam po- C buit quas acceperat. Sed et amicis qui aderant ex 


8tea retulit nobis, ecce primus ante fores aceubavit 
camelus : sed campanas sonitum (7) audire non po- 
Quit perstrepens sonus hymnorum. Abbas tamen, 
quoujam prope ostium erat, ipse prior vidit, et ga- 
visus est valde. Angustus enim erat introitus mona- 
sterii, et solus abbas fores suo statu claudebat, cze- 
terisque interpositis fratribus tacuit, nihil respondens 
donec bymni complerentur. Tunc completo bymno- 
rum ordine advocatis fratribus, pene improperans, 


ait : Ubi sunt murmurationes vestra? Ecce Doininus 


improperio forti nobis escas ab alio misit, cui voluit 
viro prudenti imperans adduxit nobis camelos onu- 
$tos. Venite, deponamus onera, ut possint refici 
animalia lassa. Tunc omnes mira gratulatione loti, 
communiter graliarum actionem Deo reddiderunt, 
et gaudentes deponebant onera camelorum. Supra 
quinque vero camelos, reseratis sarcinis, cibaria re- 
pereruut. Abluentes igitar animalium pedes, de stratu 
corum fecerunt przsepia ; et apposuerunt eis escas, 
quas ipei sibi apportaverant, necnon et ipsi etiam di- 
sScurrebant per omnes montis anfractus, notas inqui- 


ROSWEYDI 


(4) Frontonii.] Aliis Fronto dicitur. Martyrologium 
Romanem, 14 Aprilis : « Alexandriz sancti Fronto- 
nis abbatis, eujus vita sanctitate et miraculis claruit.» 
Eadem apud Usuardum et Adonem. Addit Beda : 
« Qui septuaginta ferme Pater exstitit monaehorutm. » 
libabanus οἱ Notkerus fusius aliquanto rem narrant, 

-—7 


*» 
-—-———— pr" 
- 


— a0—À 7 "κα 


eis largitus est; et ipse quoque benedictionem san- 
cie jucunditatis acipiens, gaudebat in Domino. 
Car. X.—Ex illo igitur anno, usque in moriem 


: Frouitonii, sic dives ille notato tempore, quaudo pri- 


mum miserat, escas necessarias ipsis d'rigebat ; et 
aliis sic divitibus Dominus imperabat, ut ex omnibus 
dapibus irrig»ti, nihil Dei servi cum sancto Frontonio 
minus haberent. Vigilabant in operibus Dei tilii cura 
Patre, spiritualibusque eos admonens dapibus, it- 
plebat quotidie sermone celesti; exsultansque lzta- 
batur in Domino, qui sibi talem dederat intellectum, 
ut avia solitudinis loca digna quasisset. 

Car. Xl.—Legendum hoc tradite, multorum ad 
sedificationem monachorum. llle enim magis erit me- 


p lior in conspectu Dei, non quicunque legerit, sed qui 


credendo Dei servis sic fecerit. Mercedem autem a 
Christo Jesu Domino nostro recipiet, qui eleemosy- 
nam pauperum non despexerit, et servos Dei directo 
corde intoitus fuerit, in gloria Domini jnostri Jesu 
Christi, cui est honor et gloría in ssecula szeculorum. 
Amen. Hzc sub Antonino (9) imperatore gesta sunt, 
tertiodecimo anuo imperii ejus. 


NOTATIO. 

ex hoc loco, ut apparet, depromptam. Miror unde in 
Florario Sanetorum manuscripto : « Obiit anno sa- 
lutis 174. » De hoc Petrus in catalogo sanctorum 
libro x1, cap. ultio, num. 120. Cavendus lapeus Pe- 
tri, lib. ix, ep 109, et Antonini, in Cheon., parte t, 
tit. vi, cap. 20, δ 4, qui cobfurdunt Acta bujus Fron- 


/4M3 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. AH 
tonii cum Actis Frontonis diselpuli saneti Petri, epi- A — (5) Sexaginta quinque camelos.| Ita manuscr. Áu- 


scopi Peggoriei, sunt, et unius Vita — domarensis, et vetus editie. Rhabano et Notkero 

ab alterius &eparanda. quingue deest. Requiritur hoc ad numerum septua- 
Recte advertit Petrus Maturus noster, Antonini — ginta, Nam mox alia quinque sequuntur. 

eommentator, qua de camelis hic narrantur non con- (4) Ducator.] lta. usurpabant pro ductor. Tertul- 


venire Gallite regionibus, nisi dicatur, inquit, hujus — lanus, libeo advergue Judseos, cap. ἐδ: « Cum de- 
Vite auctorem, quicungue ille, camelos pro jumen- — cator ejus in ea patj baberet. » . 
tis sarcinariis quibuscunque usurpasse. (5) Ducalem.| Éadem form», qua ante ducator. Sic 

Sed, ut dixi, F'rontones lii duo distinguendi, quo- — dttcaifo, apud Tertullianum, de Corena milit., cap. 
rum unus in Galliis floruit, altee in. Agypto, nbi ca- — 14 τ « Vel ipse hoc prsestruxerim, et caeteras ofüc 
melorum usus. Frontomis Galli memoria celebris lium coronarum causas, quibus familjarissima isla 
exstat 25 Octob. in Martyrologio Romano. ducaiio necessitatis. » | 

Alius quoque Fronto martyr unus ex xvin mariy- (6) Juxta precinctum montis.] {ἃ Ms. Netos editio : 
ribu$ Cesaraugustanis, de quo in Mertyrologio Ro- — jazia precinciorixtn montée, Goloniong., junta pre- 
mano, 16 Aprilis, et Prudentius, χηλῇ. 4 περὶ στε-ς dictam viam anoniis. 

ἄν. Petrus, in catalogo sanctoruim, lib. 1v, cap. ὅθ. (7) Campane sonitum.] Hinc apparet jam olim gre- 

(2) Bis acutos, parvosque sarculos.] Bisacuia seu — gibus tintinnabula apposita. Vide Ünomast. . 
bisacutus hia peculiare instrumentum est, ut et in (8) Enlogias.|] Frequens vox h:»e Grxca apud Lau- 
Vita sancti Aptonii, cap. 25, n. 63. Glossarium Cam- 08 scriptores pro bsnellictionibus seu. munere. bene 
beronense manuscriptum : « Bisacuta, ferramentum B dictionis. Vide Onomast. 
quoddam utrinque incidens. » Plane qua forma bipen- (9) Hec sub Antonino] Ita Manuscript. et Colo- 
nis dieilur, quasi bis peanatum seu acutum. . hiensis? Male in veteri editione, Antonio. 


NOVEMBRIS XXvi. * 


VITA.SANCTORUM 


BARLAAM e EREMIT/E 


ET 


JOSAPHAT INDLE REGIS, 


AUCTORE SANCTO JOANNE DAMASCENO (3), 
^e INTERPRETE JACOBO BILLIO (4) PRUNAEO. 


Airoloqus auctoris. 


949 Quicunque spiritu Dei aguntur, bi sunt filii Dei, ut ait Apostolus (Rom. vin). Illud porro Spiritu 
sancto donari, et filios Dei fleri, expetendorum omnium extremum est (Nazianz., orat. de Athanas.); et 
quo cum ventum fuerit, conquiescit omnis contemplatio, quemadmodum divinis Litteris proditum est. Hane 
igitur excellentem, et expetendarum omnium rerum supremam beatitudinem, sancti omnes, qui ab zvo 
condito exstiterunt, per virtutum cultum ac studium divino beneficio consecuti sunt; ut qui partim marty- 
rium subierint, atque ad sanguinem usque adversus peccatum in acie steterint, partim religiose ac Deo de- 
vot: vita certamen exantlarint, actamque yiam tenuerint, animique destinatione martyres exstiterint. 

Quorum luculentas virtutes ac przeclara facinora (hoc est et eorum qui martyrio perfuncti sunt, et eorum 
qui per religiosam exercitationem angelicum vitz genus imitando expresserun!) litterarum monumentis 
commendare, atque ob virtutis exemplum ad posteras ztates transmittere, a divinis apostolis, et beatis pa- 
tribus Christi Ecclesia accepit, boc videlicet ad nostri generis salutem velut lata lege promulgantibus. Et- 
enim via δὰ quz ad virtatem ducit, aspera est aique ardua et permolesta, iis przsertim qui nondum sese 
totes ad Deum transtulerant, verum adhuc vitiorum animique perturbationum tyrannide conflictantur, Quo 

fit ut multis ad eam illecebris indigeamyus, nimirum et consiliis ac cohortationibus, et exemplis eorum qui 
hanc viam priores iniereat. 

ld quod etiam minore eure molestia ad eam attrabit, efficitque ne ob vitz» difficultatem animis frangamur 
ac desperatione afüciamur. Siquideni ei qugque cui ardua et difficilis via ineunda est, non perinde quispiam 
monendo ac cohortando, ut eam íngredia.."': persuaserit. At cum multos ostendit qui eam confecerint, ac 
tandem percemmodum. diversoriura maeti sint, tw. vero magis eum adducet, ni eamdem quoque viam ca- 
pessat. 


Huie igitut ipse quoque regula insistens, ac praterea Impendeu, ignavo ΠΣ servo periculum metnens, qui 
PCI n 


an. 


£45 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDIAE REGIS. 


446 


- talentum a Domino acceptum in terram abdidit, quodque ei questus faciendi causa datum erat ita occulta- 
-vit, ut nihil ex eo lucri faceret (Matth. xxv), historiam animabus utllem, ad me usque allatam silentio mi- 
nime presteribo, quan inihi pii quidam viri interioris Zthiopise (quos Indos voeant) ex veris commentariis 
translatam narraveruat, Hiec porro ad hune modom se habet. 


VITA. 


CAPUT Panrou.—indie, quie ingens ac frequentis- À coelum plerique convolarent, exsurgit quidam rex in 


eima est regio, proeul ab /Egypte distat, atque undi- 
wue $49 ab Egypti parte mari alluitur, a eontinente 
autem ad Persidis flnes accedit. Ea porro atra ido- 
lolatrix caligine olim obducebatur, atque extrema 
barbarie scatebat, nefariisque flagitiis addieta erat. 
Posteaquam autem unigenitus Dei Filius (Joan. 1), 
qui est in sinu Patris, figmentum suum peccati ser- 
vitote oppressum indigno animo cernens, misericor- 
dia erga ipsum commotus, Instar nostri excepto pec- 
cato apparuit, ae Patris throno relicto, nostrz salutis 
causa (hee est ut nos in ecelis habitaremnus, atque a 
veteri lapsu excitaremur, ac peccato liberati priorem 
adoptionem reeiperemus), in Virginis corpore habi- 
(avit, atque expletis omnibus carnis propter nos as- 
&umpte meneribus, erucem ac mortem suscipiens, 
ec terrenis mirandum in modum cum coelestibus 
eonjunctis, a morte ad vitam !rediens, et cum gloria 
in ceelos ascendens, et in Patris dextra magnifice se- 
dens, Splritam paraeclitum discipulis, a quibus eon- 
&peetus fuerat, pro eo ac promiserat, in ignearum 
lingusrum ferma mislt, ipsosque ad omnes gentes 
legavit, ut eos qui in lgnoranti:e tenebris sedebant 
(Luc. 1), llluminarent, atque in Patris et ΕἾ} et Spi- 
ritus sanct! nomine baptizarent, adeo ut deinceps 
illi, partim Orientales sedes, partim Occidentales re- 
giones, que ipsis obtigerant, circumirent, ac Septen- 
trionalia et Meridionalia climata peragrarent, ut Im- 
peratum munus exsequerentur, tum sanetissimus 
quoque Thomas (5), utus ex duodeclm Christi apo- 
Btolis, in Indiam, saluttferz doctrinz illic przedican- 
df causa missus est. Domino autetn cooperante, ac 
sermonem per sequentia signa confirmante (Marci 
ult.), gentilitie superstitionis tenebra depulsz sunt, 
atque ili simulacrorum sacrificlis et cultu liberati, 
ad rectam fidem se adjunxerunt. Sicque apostolicis 
manibus velut reficti, Christo per baptismum conci- 
lati sunt ; ac tacitis incrementis augescentes in fide, 
ab omni labealiena preficiebant, ecclesiasque per to- 
tam regionem exstruebant. 

Cum autem etiam in "Egypto monasteria exzedifi- 
eari, ac monachorum ingentia agmina cumulari cc. 
pissent, atque eorum virtutis et vitx» rationis, ad an- 
gelorum imitationem accedentis, fama orbis terra- 
rum fines pervasisset, atque ad Indos usque perve- 


eadem regione, ábenner (7) nomine, vir opibus qui» 
dem ac potentia, victoriisque et bellica fortitudine, 
eorporisque proceritate insignis, ae preterea vultus 
elegantia clarus, atque ob mundanos ociesimeque 
marcescentes rerum successus insolenter se efferens : 
osmterum, quantum ad animam attinebat, extrema 
paupertate laborans, ae muliis malis constrictus et 
enettus, quippe qui gentilium partes teneret, ac su- 
perstitioso idolorum errori magnopere addictus esset. 
Porro eum rex in magnis deliciis ac vite oblectamen- 
tis et voluptatibus versaretur, nec res ulla esset quis 
mon ex ipsius voluntaje ac cupiditate succederet, 
unum id demum erat, quod ipsi leetijam interrum- 
peret, amimumque ipsios curis pulsaret, nimiruni 


B sterilitatis malum. Nam cum filiis careret, hee eut 


cura sollicitum habebat, quonam pacto his vinculis 
solveretur, ac susceptis liberis pauis nomen obtine- 
pet, quo videlicet apud plerosque nihil est optatius. 
Atque hojusmodi rex hie erat, eaque mente ae sen- 
tentia, 

At illustrissima Christianorum natio , et monacho- 


. Tum eatervie, regis cultum ac venerationem pro Ri- 


bllo ducentes, nec ipsius minas metuentes ; per Del 
gratiam amplissimos progressus faciebant, ul qui in 
multitudinem omni sermone majorem etcrescerent, 
$t parvam omnino regis rationem haberent, iis au- 
tem rebus quz ad Deí cultum pertinebant singula- 
rem in modum dediti essent. Ac propterea permulti 
ex lis qui ad monasticum ordinem sese contulerant, 
omnia quidem ea quz iti vit& jucunda sunt. perzque 
contemnebant, soliusque pietatis amore tenebantur, 
4c mortis pro Christo subeundz siti, futurzque bea- 


, titudinis cupiditate flagrabant. Eoque nomine, non 


timido ace dubitante animo, verum perquam fidenti 
ac libero salutiferum Christi nomen predicabant, 
Christumque unum in ore habebant, atque fíuxam et 
caducam przsentlum rerum naturam, futureque 
vite firmitatem et immortalitatem omnibus palam 
spteque demonstrabant, ac velut subsidia quxdam, 
et semina ipsis porrigebant, quorum ope ad Deum 
sese conferrent, vitamque in Christo absconditam 
consequerentur (Coloss. 11). Ex quo effectum est ut 
multi, suavissima illa doctrina percepta, ab acerbis 
erroris tenebris abscederent, atque ad dulcem veri- 


nisset, ipsos quoque 3d ejusdem vite studium D tatis lucem. sese adjungerent, usque adeo. ut non- 


excitavit, adeo ut complures ipsorum, relictis om- 
nibus rebus, in solitudines concederent, atque ín 
mortali corpore eorom qul eorporis expertes sunt 
vit»e rationem susciperent. Com igitur res preclaro 
$1alu essent, atque aureis pennis (6) ut dici solet, in 


nulli etiam illustres viri ac senatores, abjectis hujus 
vitze sarcinis, in monachorum album sese ascri- 
berent. 

Rex autem ubi hxc intellexit, ingenii 9444 ira- 
eundia commotus, atque indignatione fervens, sta- 


4.1 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


48 


tim edicto sanzit ut Christiani omnes pietatem eju- À fecisti, ac non modo mex amicitie memoriam ex ani- 


yare cogerentur. Ac deinceps nova suppliciorum ge- 
nera comminiscebatur, atque inusitata mortis genera 
minabatur; litterasque ad omnes regionis ditioni suz 
Subjecta partes mittebat, quibus et praefectis et du- 
cibus imperabat ut tormentis atque iniquis czedibus 
in homines pietate preeditos grassarentur. Presertim 
autem in prestantissimos quosque monastici ordinis 
excandescebat, atque implacabile adversum eos bel- 
jum excitabat. Ob eamque causam priorum plerique 
animo vacillabant : alii autem, quia cruciatibus fe- 
rendis impares erant, nefario ipsius imperio pare- 
bant. At vero monasticze classis duces atque antisti- 
tes, partim ipsius iniquitatem coarguentes ac refu- 
tantes, mariyrio vitam finiebant, atque ad sempiter- 


mo procul ejecisti, verum etiam adversus ipsam na- 
turam impetum fecisti, ac ne tuorum quidem filiorum 
miseratione affectus, tum opes, tum omnem vitae 
splendorem pro nihilo putasti, tantamque ignomi- 
niam tam luculenta gloria potiorem et prastabilio- 
rem habuisti * Quidnam te ad hoc impulit, cujusnam 
lucri spes, ut eum qui Jesus nominatur omnibus diis 
atque hoininibus anteponeres , ac duram banc et su- 
perstitiosam vitse rationem suavissima hujusce vitae 
oblectamentis anteferres ? 

Hac oratione audita, vir ille Dei, lepida simu! a€ 
placida, et 2quabili voce ad hunc modum respondit : 
Si sermones mecum conserere in animum inducis, o 
rex, fac hostes tuos e medio tribunali submoveas, ac 


nam beatitudinem perveniebant; partim ia solitu- B tum de his rebus quas intelligere cupis tibi respon- 


diuibus et montibus sese oecultabant, non tormen- 
torum qua ipsis denuntiabantur metu, verum divi- 
hiore quodam consilio ac providentia. 

Car. 1]. — Cum itaque hujusinodi caligo Indorum 
regionem invasisset, ac pii et sancti viri undique 
vexareniur, impietatis autem propugnatores opibus 


80 potentia florerent, atque cruoribus et victimarum ἢ 


nidore ipie quoque aer inficeretur, unus e regiorum 
satraparum principibus, animi fortitudine, corporis- 
que magnitudine ac pulchritudine, caeterisque aliis 
rebus, quibus corporis elegantia et animi generositas, 
tanquam certis quibusdam notis exprimi solent, alios 
omnes antecellebat. Quamobrem cum impium illud 
edictum audisset, inani bac atque humi serpente 


debo. Illis autem presentibus nullus mihl ad te sermo 
erit. Citra sermonem autem excrucia, obtrunea, fac 
denique quidquid lubet. Mihi enim mundus cruci(i- 
Xus est, et ego mundo, ut ait meus magister (Gal. 
v1). Cumque rex dixisset : Quinam tandem sunt hi 
hostes mei, quos me hinc ablegare jubes ? Iracundia, 
Inquit ille, et cupiditas. Nam exe primum quidem ab 
omnium rerum parente atque architecto ita produ» 
cta sunt, ut nature opitularentur, ac nunc etiam 
eamdem iis operam przbeut, qui non ut carni, sed 
ut spiritui consentaneum e$t, vivunt. In vobis au- 
tem, qui prorsus carnales estis, nec ullam spiritug 
partem habetis, adversari exstiterunt, eaque 41:8 
inimicis et hostibus conveniunt, exsequuntur. Cupi- 


gloria et deliciis valere jussis, ad monachorum c«- € ditas etenim, cum ei a vobis opera datur, voluptatem 


tum sese aggregavit, atque in locis solitariis exsu- 
lans, jejuniis et vigiliis, ac diligenti oraculorum di- 
vinorum medil»stione sensus suos apprime repurga- 
bat, animumque ab omni vitiosa affectione solutum 
et abductum, ea luce quam tranquillitas a vitiosis 
affectionibus parit illustrabat. Rex autem, cum eum 
majorem in modum diligeret, atque in honore ac 
pretio haberet, ut hoc audivit, de amici jactura do- 
lorem animo cepit, vehementiusque adversus mona- 
chos exarsit. Atque cum homines ad eum conqui- 


rendum quaquaversum misisset, et, quemadmodum : 


vulgo dicitur, nullum;non lapidem movisset (8) quo 


eum inveniret, aliquando post illi qui ad eum investi-, 


gandum missi fuerant, ut eum in solitudine commo- 
rari senserunt, ita perscrutati sunt, ut tandem: eum 
arriperent, atque ad regis tribunal sisterent. Rex au- 
tem, cum eum qui quondam splendidis vestibus ute- 
batur, atque in magbis deliciis vitam exigebat, tam 
viliter et abjecte amictum, ac religiose exercitatio- 
nis asperitate afflictum, vit:eque solitarixe signa baud 
obscure geatantem conspexisset, morore simul atque 
iracundia implebatur, atque ex utroque affectu tem- 
perato sermone, ita eum allocutus est : 

O vecors et demens, quid te adduxit ut honorem 
cum ignominia, et illustrem gloriam cum turpi ac de- 
decoris pleno habitu commutares ? Sicciue tu, qui 
regno meo preeras, atque in copias meas imperium 
militare obtinebas, teipsum puerorum ludibrium ef- 


excitat : cum autem aboletur, iracundiam. Proinde 
facessant ipse hodierno die abs te; presint autem 
ad eorum quz a me dicentur auditionem ac judicium, 
prudentia et justitia. Nam si iracundiam et cupidita- 
tem 2445 de medio sustuleris, atque earum loco 
prudentiam et justitiam induxeris, vere omnia tibi di- 
cam. Atque rex his verbis est usus : En petitioni tuae 
cessi, atque cupiditatem et iracundiam e concilio eji- 
ciam ; daboque operam ut prudentia et justitia inter- 
ponantur. 

Jam igitur absque ullo metu mihi expone unde tibi 
hic error oborius sit, ut ea qu in vana spe posita 
sunt, iis rebus qux» manibus tenentur, atque oculis 
cernuntur, anteponas, Respondens autem eremita 


D dixit : 


Si intelligere cupis, Ο rex, unde hoc primum mibi 
auimo injectum fuerit, ut caducas res contemnerem, 
ac me totum sempiternarum rerum spei traderem, 
audi. Olim, cum adhuc juvenili xtate essem, bouum 
ac salutare verbum audivi, cujus vis majorem in mo- 
dum ime rapuit, ipsiusque memoria, divini cujusdain 
seminis iustar, pectori meo insita ita permansit, ut 
nunquam a me divelli potuerit; adeo ut οἱ radices 
egerit, et germen ediderit, ae maturo terapore fru- 
ctum in me tulerit. Hujus autem verbi hac vis erat : 
Excordes, inquiebat ille, ἃς stolidi homines, animo 
ita comparati sunt, ut ea quas sunt, perinde ac si nou 
sint, aspernentur ; 6? autem qua non sunt, perinde 


49 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITA& ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


£50 


ae si sint, amplectantur, 86 mordicus retineant. Qui A cas, qui fieri potest ut non optimo jure te veri boni 


autem eorum qus sunt dulcedinem minime degusta- 
vit, is eorum qu: non sunt naturam perfeetam ba- 
bere non poterit. Hanc porro nisi exploratam habue- 
rit, quonam modo ea contemnet ac pro nihilo putabit? 
Porro per ea qua sunt, hec oratio sempiternas res, 
atque a jactatione alienas intelligebat : per ea autem 
quz non sunt, hanc vitam et delicias, ac mendacem 
prosperitatem : quibus, o rex, heu! cor tuum male 
affixum est; egoque item quondam ea complecte- 
bar. Verum hujus sermonis vis, animum meum sine 
ulla intermissione vellieans, mentem, qua mei prin- 
cipatum tenet, ad id quod melius erat, eligendum 
excitabat. Ceterum lex peccati, eum mentis mec 
lege pugnans, ac velut quibusdam compedibus me 


inscitia laborare dicom, ut qui omnino hzc inter 86 
componas, pietatem scilicet erga Deum cum humana 
amicitia et gloria instar aque defluente? Quonam 
Átem modo in hac re socii tibi futuri sumus, ac non 
contra tum amicitiam, tum bonorem, tam liberorum 
amorem, et si quid aliud majus esset, asperuabimur, 
cum te, o rex, in Deum scelerate gerere conspicia- 
mus, qui tibi ipsum esse et spiritum ducere praebuit, 
qui est. Christus Jesus omnium Dominus : qui cum 
principio careat, ejusdemque cum Patre aeternitatis 
5it, coelosque ac terram sermone procrearit, homi- 
nem iamen 946 suismet manibus effipxit , eumque 
immortalitate coornavit, regemque omnium rerum 
qu2 in terra funt constituit, eique quod omnium re- 


vinciens, per sífectum erga res presentes captivum B rum praestantissimum erat, hoc est paradisum, tan- 


tenebat. 

Cum &utem Salvatoris nostri benignitali ac bonitati 
me ex hac acerba captivitate vindieare placuit, atque 
ipse menti mex ad superandam peccati legem robur 
addidit, oculosque meos aperuit, ut mali ac boni de- 
lectum haberem ; tum scilicet, tum, inquam, ani- 
madvertli ac vidi, preesentia omnia vanitatem et affli- 
ctionem spiritus esse (Eccli. 1), quemadmodum etiam 
sapientissimus Salomon quodam oco dixit. Tum 
pecceti velamen e corde meo sublatum est, atque 
obscuritas ea quz ex corporis crassitie animo meo 
incumbebat discussa et dissipata, aique cujusnam 
Fei causa procreatus sum sgnovi; mihique facien- 
dum esse ut per mandatorum observationem ad sum- 


quam regiam quamdam aulam attribuit, At ille in- 
vidia deceptus, et in fraudem inductus, et voluptatis 
illecebris delinitus (Gen. 1r; Sap. ni), his omnibus 
misere dejectus est; et qui prius beatus censebatur, 
miserum spectaculum pr:ebebat, lacrymisque ob ac- 
ceptam calamitatem dignus erat. Verum enimvero j& 
qui nos efünxerat ac procreaverat, benignis rursoam 
oculis manuum suarum opus conspicatus, nullam di- 
vinitatis suse mutationem suscipiens, nostra salutis 
causa, id quod nos sumus citra peccatum, factus est, 
atque crucem et mortem sponte subiens, hostem eum 
qui jam inde ab initio generi nostro invidebat pro- 
stravit, nosque acerba illa captivitate liberatos in 
priorem libertatem, pro sua erga nos bonitate, resti- 


mum illum rerum omnium effeciorem sscendam. C tuit, eoque rursum unde nos inobedientia exturba- 


Quapropter relictis omnibus rebus, eum secutus sum. 
Gratiasque Deo per Jesum Christum Dominum no- 
Sirum ago, quod me ex luto et lateritio labore, ac 
crudeli et pestifero «enebrarum hujus saeculi prin- 
cipe liberari, viamque mihi compendiariam et pro- 
clivem ostenderit, per quam in hoc fictili corpore 
angelicam vitse rationem amplexari possim. Cujus 
adipiscend studio, arctam hanc et angustam viam 
ingrediendam mihi duxi (Matth. vir), sic videlicet 
animo constitutus, ut presentium rerum vanitatem 
auque instabilem earum jactationem et conversionem 
vebementer improbem, neque adduci possim ut cre- 
dam aliud quidquam preter id quod vere bonum est 
bonum appellandum esse. À quo tu, 0 rex, misere 
te abrupisti ac sejunxisti. Eaque de causa nos etiam 
a te disjuncti ac distracti sumus, quoniam tu in per- 
spicuum et indubitatum exitium ruis, ac nos in idem 
periculum przcipites ferri cogis. Nam quandiu in sola 
muodi militia censebamur, nullam offici? partem 
pretermittebamus. Ac ta quoque optimus testis eris, 
bos nec negligenti; , nec socordie nomine unquam 
esse notatos ac reprehensos. 

Posteaquam autem id quoque, quod omnium Lo- 
norum caput est, hoc est pietatem, nobis extorquere, 
Deique detrimento (quod detrimentorum omnium 
extremum ac gravissimum est) nos afficere studuisti, 
nobisque interim honores ob eam causam in nos col- 
latos atque amplissima beneficia in memoriam revo- 


verat, ob suam erga nos humanitatem, reduxit, ma- 
joreque quam antea honore prosecutus est, 

Hunc igitur qui nostra causa tot cruciatus pertulit, 
tantisque rursum nos beneficiis affecit, hunc, in- 
quam, ipse rejicis, atque ejus crucem dicteriis inse- 
ctaris, totusque corporis deliciis, ac perniciosis affe» 
ciibus afüxus, ignominiosa ac turpitudinis plena si- 
mulacra deos appellas. Nec teipsum duntaxat a cae- 
lestium bonorum conjunctione abstroxisti; verum 
etiam omnes, qui tuis imperiis obtemperant, ab ea 
removes, atque in. anima periculum conjicis. Quo- 
circa velim noscas me minime commissurum ut tibi 
paream, in eademque tecum erga Deum ingrati- 
tudine verser; atque eum qui przeclare de me me- 


D ritus est, mihique salutem attulit, abjurem, etiamsi 


feris me lacerandum et absumendum objicias, aut 
gladio, aut igni me addicas, qus quidem in tua po- 
testate sita sunt. Neque enim mortem exstimesco , 
nec preegentia expeto, quippe 40 perquam imbecilla 
et vana esse compertum habeam. Quid enim in ipeis 
utilitatis est? quid quod stabile sit ac diuturnum ? 
Neque id solum, verum etiam, tum quoque cum ad- 
Sunt, ingens ipsis serumna conjuncta est, ingens mo- 
ror, ingens et perpetua sollicitudo, siquidem eorum 
voluptati ac perceptioni nibil non moestitize ac dolo- 
ris adnexum est : ipsorum divitis, paupertas sunt; 
ipsorum sublimitas, extrema dejectio. Quisnam au- 
tem eorum mala enumerando consequi possit? Quas 


Abi 


Tnotistravit, his verbis utens : σία rundus in me- 
Wgno positus est (/ Joan. v et 1). Ae rürsum : No- 
lite diligete muadam, neque ea qus in "mando unt. 
()eoniam omne qued in mundo est, aut est. coneupi- 
.seentía carnis, aut conicupiscentia oeuloram, aet su- 
perbia vite. Et mundus transit, et. concupiscentia 
ejus. Qui autem facit voluntatem Dei, manet in zter- 
mmm. Hase igitur ogo bonam Dei voluntatem qua- 
Tens, omnia pro derelicte habui, cum ique nre con- 
junxi qui eadem copiditate tenentur , atque eumdem 
: Beum expetunt. iter ques non. Simultas est, non li- 
ver, non muaerores et cure; sed omnes idem curricu- 
hun ebeunt, ot ad sempiternas eas mansiones per- 
veniant, qdds& lwminum Pater lis & quibus amatur 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. | 
Quidem paucis verbis theologus mews (9) πῆ δὶ de- À stiens se contulit, αἱ dementioribas sacrificia offerret, 


452 


leudesque sd edendmm grati animi significationon 
persolveret : ignorans nimirem quisnem bonorum 
omnium vere aactor esset, ad quem spirituale sacri- 
ficium adhiberi deberet. Hle igitur rebus inanimis et 
gardis filii ortum acceptum ferens, quaqua versura 
missis mmutiis plebem sad ejus nátalitit cefebranda 
cogetidam curabat. Ac eerrere erht omnes regis metu 
conflüehtes, secimque ea (ux ad saerificiunr aetcom- 
modata erant afferentes, pro chjusque Δ οὶ faeul- 
tàionm modulo, atque erga eum benerolehtid. Pree- 
Bertitn autem ipse stimulos eis sd munificentiam ad- 
imovebat, ut qui quampluritios et matimos boves 
mactandos offerret. Atque ad hunc tmedam luculen- 
tissimo festo peracto, omnes, tam qui senatorii ordi- 


proparavit (Jae. 1; } Cor. 1. Hos ego. pro psrenti- B nis erant magistratuque fungebantur, quam militum 


bus, hos pro fratribus, hos pto amicis et familiaribes 
habeo. Ab iis δι σι qui quondam aftici mei ac frs- 
tres erant. elongavi fugiens, et mansi in solitudine 
(Psal.*13n), Deum exspectans, qui salvum me fecit 
Δ pusillanimitate spiritus, et tempestate. 

Hee cum ita commode ae jucunde ἃ Dei homine 
dicta essent, tex iracundia quidem impellebatot , sc 
ssnetum virum acerbis supplieiis exeruciare capiebat ; 
fursum autem se reprimebat, atqae id sggredi can- 
ctabatur, venerandam ipsius dignitutem se splendo- 
Few veritus. Sermonem vero excipiens, hi$ eum 
Verbis est allocutus : 

Undique, ὁ miser, exitio tuo stoduisti, ut qui δὰ 
fpsutm, fortura, ét videtur, te impellente, teni meri- 
tem (tem linguam aeueris, ac proinde obseutáni quai- 
dam atque inanem. verborum momiam. effuderis. Ae 
Bisi sermenis principio me tibi factururn recepissem, 
wé e medio concilie iracundiae depellerem , nene 
carnes (uas in ighem conjerissem. (juoniam autem 
ipe anteverins, tibique cávens, hujusmodi verbis 
ihe ebvinxisti , audaciam ttam ob pristinam meam 
erga (6. amicitiam fero. Quantobreri essurge, atque 
eb oculis meis profuge; non jam ta videbo, sed male 
yaaetabo, 

Ha egressus Dei homo in solitaditem seceosit, ma- 
rore quidem 6o nomine affectus; quod martyrium 
münime obiisdet , ceteftem nullo noh die, quantum 
sid conscientlar attinet, martyrie fengens, 20que ad- 
versus prineipstus et potestates, advergas mühdi re- 


manuum atque etiam plebeios et ignobite$ amplissi- 
mis donis prosequebatur. 

In ipso autem natalitiorum fii solemi die, delecti 
viri eirciter quinquaginta , qui im ea Chaldxorum 
sapientia, qux in conspiciendis notandisque sideribus 
versatur, stodiut atque operam collocarent , ad re- 
gem convenerunt. Quos eim rex propius 48 se ae- 
tedere jussisset, de singulis percuticiabatur qtidnam 
peer in lucettt. editas foturus esset. Illi autem longa 
considerstione habita, futgtum dieebam wt opibus 
ac potentia floreret, atque 6tmtes qui regnutm ante 
ipsum obtinuissent soperatet. Unus vetó astrologus , 
qui socios omnes suos etuditione dhtelbat, his verbis 
wus est : Quantum ex siderum cursu addiscere pos- 


C sum, eres , filii qui ftue ex te ortus est amplitudo 


a*que profectus non Ih tuo regno erit, sed in altero 
prosiantiore , stque ineomparabHitet. excelleatiore. 
Atque ipsum Cliristianorun: queque religionem quat 
ta iuseelaris arreptarum existimo, nec ett 8b. hoc 
scopo ac spe eberraturem puto. δε seilicet dixit 
astrologus, nt oiim Balsam (Aur. xxur), tton quod 
astrologia veritate nitatur, sed quod Deus ut omnis 
impiis excusatio ampemtaretür, veritatem per ipsos 
adversarios ostenderet. 

Mex aetem, ut. hoe. intellezit, ejusmodi nuntiam 
graviter ac molesio δηλοῖ excepit, voluptatemque 
Βα ΔῈ mosstitia intertumpi sertsit, Nihilominus tamen, 
in privata quadam εἰ! 416, pulcherrimo palatio exz- 
Suocio, splendidaque deme ehborats, illic filiut 


tieres tenebrarum Nuus. stetnbi, adversus spiritaalia D collocavit, jussitque ut ezaeti$ primis satis snnis, 


pequitlae, ut 314 bestes Pauhs, diinicans (Ephes. vi). 
€um gitur ille abilsset, rex gratiore iracundia con- 
eitatus, acriorem peisécutiohet adveréus mhondsti- 
€tm agmém étfetcere, majóreque bonore 947 si- 
mifactorum cultores ac sacetdotes afftcere cópit. 
Ca». Itf. — Cum aufer rex ín. tam. gravi. errore 
atque ifepostdra versaretur, nascitur οἱ elegantissitfiá 
forma fffius, atque ex ea pulchrituditie quoe Ipsi affo- 
8t erat id quod futurum erat przsignans. 8fe enirh 
sermeue ferebatur in ifla terra puerum pari pulelrri- 
tudine $c vemostate nosqoam exstitisse. Ret autem 
vb pueri nativitatem maximo gaudio perfasus, eut 
Josaphat nominavit ; atque δὰ idolorum templa de- 


mullis ad eum accessus pateret. Atque. peedagopos 
ipsi et ministros iate florentes. eximiaque fotmá 
praeditos eonsiituegs, hoc ipsis mandavit, ut nihi 
eoram qua in hac vita molesta sunt perspectum isi 
facerent, noti mortem, ton seneetotem, nen motbam, 
hon paupertatem, non quidquam aliad molestie ; 
quodque ipsi ebleciationeth intérpellare pesset; ve- 
rum omnia jueunda et cum suavi. fraetu. eonjunctá: 
ptoponerént, &t in his ipsius atimus eum voluptate 
δὲ delieiis versens, tihil omnino ferum fatararum 
cogitatione complecti posset, ac ne verbo quidem 
teius. de Christi religione ipsiusque decretis quid- 
quam audiret. Nam hoc pra omnibus rebus ipsi oc- 


485 


YITÀ SANCTORUM BARLAAM EREMITJE ET JOSAPBAT INDLE ἘΕΌΙΘ. 


454 


cultare in animo babebat, astrologi nimirum vatici- A tiam sibi concilians. Quod si pro certo scire cupts, 


nium vetitus. Quod si ministrorum aliquem in mor- 
bum incidere contigisset, eum statim illinc ejici 
jubebat, alterumque nitidum optimeque valentem ipsi 
substituebat, ut ne quid omnino salebrosi atque acer- 
bi in filii oculos incurreret. Ad hunc modum se rex 
gerebat, atque hzc cogitabat et agebat. Videns enim 
non videbat, et audiens non intelligebat. 

Cum autem certior factus fuisset monachos nonnut- 
los (quorum ne vestigium quidem ullum reliquum 
esse putabat) adhuc supcresse, iracundia zstuabat, 
atque acerrimo impetu in eos ferebatur, ac proecones 
passim tota urbe et regione procursare imperabat, 
qui edieerent ne monastici ordinis quísquam usquam 
omnino post triduum inveniretur ; quod si invenire- 
tur, flammis addiceretur. Hi enim sunt, inquiebat, 
quorum auctoritate populus adducitur ut eum qui 
cruci suffixus est pro Deo colat. Interea autem hu- 
jusmodi quiddam accidit, quod majorem ipsi indi- 
gnationem excitavit, eumque monachis infensiorem 
reddidit. 

Car. IV. — Inter homines dignitate praeditos qui- 
aam erat qui primas in aula obtinebat, vir eleganti 
vita, ac fidei pielate, quique saluti suz operam summo 
studio dabat : occulte tamen, ob regis metum. Quam- 
obrem nonnulli, ob eam qua apud Fegem pollebataucto- 
ritatem ipsi invidentes, eum criminari 9/48 studebant, 
ac summopere laborabant. Et quidem cum rex ali- 
quando satellitum manu pro suo more septus, ad ve- 
nationem profectus fuisset, in fenatorum numero 


inquiunt, nibil nos fingere atque comminisci, priva- 
tim ei, tentandi ipsius causa, dic te relicta patria 
religione ac regni gloria, Christianam fidem amplecti, 
habitumque monasticum, quem olim tanquam paruin 
honestum persecutus es, induere velle. Nam qui hzec 
adversus virum illum scelerate confingebant, ipsius 
animi institutum ad compunctionem propensissimum 
exploratum habebant; nec. dubitabant quin si hoe 
verba a rege audiret, $tatim ipsi quod praxstantíus : 
esset suadens, auctor futurus esset ut iis qu:xe recte 
consulta essent, nulfam moram afferret, atque hine 
vera esse qu: dicebant invenirentur. 

Rex autern, qua vir ille erga se benevolentia essot 
minime ignorans, ea qu: dicebantur probabilitate 


B omni earere ac falsa esse censebat. Meque sibi fa- 


ciendum esse ducebat, ut ea temere susciperet, vee 
rum rem ipsam atque objectum crimen exploraret. 
Quaproptef cum eum remotis arbitrís accivisset , 
tentandi ipsius causa ita eum est allocutus : Nosti, ὁ 
amice, quoniam modó adversum eos qui montaachi dl- 
cuntur atque adeo adversus omnes Christianos me 
gesserim, nunc autem eo nomine penitentia actas, 
atque przesentium rerum pert:esus, ad spes illas quaà 
eos commemorantes auditi, nempe fmmortalis cuja$- 
dam regni, quod im alía víta futarum est, me cort- 
ferre cupio (nam presens regnum morte omníno 
interrumpitur); istad autem me nulfo alioqui modo 
consequi, ac voti meí compoten esse posse existimo, 
nisi Christianus flam, regnique mei gloria: ac reliquis 


probus ille vir erat. Cum autem ipse solus ambularet C hujusce vitz jucundtitatibus et voluptatibus dicta et- 


(divino, ut opinor, consilio ita ferente), hominem in- 
ter densas arbores huini prostratum, ac pede a fera 
quadam graviter contritum , offendit. Qui quidem 
ipsum pretereuntem intuens, precibus ab eo conten- 
debat ne se preeteritet, verum calamitatis suz mise- 
ratione afflceretur, atque in. domum suam abducen- 
dum curaret. Simul etiam iffud adjunxit, suam 
operam ipsi notr prorsus inutilem atque inanem fore. 
Przeclarus autem ille vir ei dixit : Equidem ipse vir- 
tutís studio atque amore te assumam, tuique quam 
maximam potero curam geram. Vetum qux tandem 
est hxc utilitas quam abs te ad me redituram esse 
ais? Pauper autem ille et imbecillis : Ego, inquit, 
sermonibus Ixsis medeor. Nam sl quando in verbis 


trema salute, fllos refígiosze vitz cultores, et mona- 
chos, quos iniqué et scelerate expuli, quocunque 
tandem in loeo sint, Imquirens, ipsfs me adrnrisceaxwi, 
Ad hzc, quid ipse ais? et quid mihi faciendunr ceit- 
ses ? dic qqzso, pet veritatenr ipsum te obtestor. Non 
enim me fugft íe Supra omnes mértetes verti studífe- 
sum, atque animi prebMete preditutr esse. Bóias 
autem ille vir, vt hse sudtvM, sbstrueumy fraddem 
nallo modo agnoseens, &nimi eompunetione affeetás 
est, laerymisque profüsews, simplici animo respondit : 
Rex, cternum vive, bonüm et sájutre congiliem 
iniisti. (Juonlàm etiamsi eelermti regnum agre inve- 
niri potest, tanen ipsutt ómrilbus viribus querendem 
est: Qui enim querit, Mquit iie, ipswm inveniet 


aut colloquiis vulnus aliquod aut afflictio inveniatur, D' (Luce 11). Prieséntieti auteni reram froetus leot in 


consentaneis raedicamentis ea curo, ac ne mafum υ]- 
terius serpat prohibeo. Pius ítaque ille vir, quànqudm 
id quod dixerat nullius momenti duceret, tamem di- 
vini mandati causa eum ín demum suam deferri, 
eique quam par erat curam adhiberi jassit. At invidi 
illi et livore perciti homines, de quibus ante locuti 
sumus, improbitatem quam jam pridem parteriebant 
in lucem proferentes, ipsam apud regem hoc nomiae 
accusant, quod ncn solum amicitiw ipsius oblitus, 
deorum cultum neglexisset, atque ad Christianam 
religionem animum inflexisset, verum etiam adver- 
sus ipsius majestatem gravía moliretur, popultarem 
scilicet turbam pervertens, omniumque bencvvlen- 


speclenr olMectet 4c voluptatem siflerat, palvhrom 
tamem est eum propettere ac propetesre. Esesim ne- 
ster tunt denique ext, (um 688; et quem oblegiat, 
multo sapis rorsewi exeracist, Nam ot ipsius suavi- 
tatis et nrolestier usmbra iewbeoilliores δια, ac velut 
navis tà mevi Pnrsuny Nhentis, sut avis aerem pera 

gratis vestig quae ociosime evamesetin (Sap. v). 
Contra, faturórim spes , quem Christime: prsdicant, 
firme :e vatiesiem ést, Cimetsi im mundo pressura 
habeat. (9) αν, xvrj. Ae juneunditates quidons exe qui- 
bus nunc fruimar breves sunt, illie sutem nihil om- 
mno preter suppliciam ac nunquam finiendos erucia- 
tus accersunt. Harum enim rerum suavitas fluxa et 


-— ———— ——— -— -. 


455 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 456 
temporaria est, acerbitas autem sempiterna : Chri- A duos monachos per desertum iter facientes cernit. 


stianorum contra labor quidem temporarius est, vo- 
Juptas aotem et utilitas immortalis. Quamobrem feli- 
citer velim cedat bonum tuum consilium. 9 49 Pvl- 
chram est enim, ac valde pulelirum, ea quz interitu 
obnoxia sunt cum sempiternis commutare. 

His verbis auditis, rex vehementer quidem indi- 
gnatus est; exterum iracundiam compressit, neque 
jpsi tum quidquam locutus est. At ille, ut qui pru- 
dens ac sagax esset, regem sua verba graviter et mo- 
Jeste aecepisse ànimadvertit, versutoque animo id 
duntaxat egisse , ut ipsius animum exploraret; do- 
mumque reversus, in moerore atque languore versa- 
batur, addubitans videlicet quonam modo regis ani- 
mum miüigaret, alque impendens sibi periculum 


Quos statim comprehendi, et ad currum suum addoci 
jussit. Atque iracundis oculis eos intuens, ignemque, 
ut dici solet, spirans (10) : An non audiistis, inquit, 
o impostores et circumscriptores, prscones meos 
aperte proclamantes ne quis vestri diabolici instituti 
post triduum in urbe aut ulla regni mei regione in- 
veniretur, aut alioqui prorsus igni cremaretor? Mo- 
nachi autem : En, inquiunt, pro eo ac jussisti, ex 
urbibus tuis ac regionibus excedimus. Verum cum 
longum nobis iter propositum sit, ut ad fratres no. 
stros proficiscamur, ac cibo careamus, hac via ince- 
dimus, ut nobis viatica suppetant, nec fame absuma- 
mur. Rex autem inquit : Qui mortis minas metuit, 
huic &ibos comparare minime vacat. Monachi autem : 


effugeret. Cum autem insomnis noctem tolam exige- p Recte dixisti, o rex, inquiunt : qui mortem metuunt, 


ret, ejus qui pedis infractione laborabat in mentem 
ipsi venit, eumque ad se accitum ita est allocutus : 
Memoria teneo, te mihi hoe dixisse, quod noxiis 
verbis medearis. llle autem : Est ita, inquit, et sí 
opus est, scientie mex specimen edam. Senator au- 
tem sermonem excipiens , ipsi velerem suam erga 
regem benevolentiam et auctoritatem quam apud eum 
obtineret exposuit, recentemque item sibi versuto 
animo adhibitum sermonem, et quemadmodum ipse 
quidem probe respondisset, ille autem ipsius sermo- 
hem molesto animo accipiens, per vultus mutatio- 
nem, iram in iotimo pectore latitantem ostendisset. 

Pauper autem ille et infirmus, re cum animo suo 
considerata, dixit : Noscas oportet, vir illustrissime, 
regem malam ac sinistram adversum te opinionem 
concepisse, nempe quod ipsius regnum occupare 
studeas, atque tentandi toi studio ea dixisse quo 
dixit; quamobrem fac exsurgas, ac tonso capite, 
splendidisque his vestibus abjectis, atque induto cili- 
eio, cum primum luxerit, ad regem adeas. Hoc autem 
sciscitante quidnam sibi sic habitus velit, responde: 
De iis rebus de quibus mecum hesterno die collocu- 
tus.es, o rex, en adsum, paratus te in hac via 
quam ingredi constituisti sequi : Nam etsi delicis ac 
voluptates jucunda? sunt, absit tamen ut eas post.te 
retineam. At vero virtutis iter , quod ingredi paras, 
licet arduum et asperum sit, tamen, modo tecum 
sim, facile et proelive ac jucundum erit. Ut enim me 
oblectamentorum hujus vite socium babuisti , ita 


jd curant , quonam pacto eam effugiant. Quinam aue 
tem hi sunt, nisi qui fluxis rebus intabescunt, easque 
ad stuporem usque mirantur? Qui quidem cum in 
altera vita quidquam boni sese consecuturos esse 
desperent, a preesentibus divelli nequeunt, ob eamque 
causam mortem timent. Αἱ nos, qui jam pridem 
mundum et ea que in mundo sunt odio prosequimur, 
arctamque et angustam viam Christi causa ingredi- 
mur, nec mortis metu, nec przsentium rerum cupi- 
ditate afficimur; verum futurarum duntaxat rerum 


desiderio tenemur. Quoniam igitur mors ea quam 


nobis infertis ad sempiternam et presiantiorem vitam 
transitus efficitur, idcirco cupiditati potius nobis est 
quam terrori. 


C Hic rex per solertiam, videlicet monachos arripere 


cupiens, dixit : Quid? Àn non paulo ante vos sece- 
dere dixistis, ut meo imperio pareatis? Quod si mor- 
tem minime timetis, quid est quamobrem fugam 
ineatis? En hzc quoque frustra et inaniter jactantes, 
mentiti estis. Responderunt monachi : Non idcirco 
fugimus quod denuntiatam nobis abs te mortem per- 
timescamus ; verum tui miseratione commoti, ne 
graviorem condemnationem lib: aecersamus, sece- 
dere in animum induxmus, 950 Nam alioqui , 
quantum ad nos sttiluet. nu!lo modo minas tuas ex- 
pavescimus. Ad hxc rex ua commotus , ipsos exuri 
jussit. Sieque Dei fa;ouv axteemo vitze die fancti, 
martyrii coronam per igneo zdeoli sunt. Staümque 


. 


ed.ctum promu!g»!um est, ut «' quis monachus inve- 


etiam molestiarum habiturus es, quo etiam in futu- Ὁ) nii posset, sine ata .nquieitieae trueidareiar. Atque 


rorum bonorum societatem tecum veniam. Praclarus 
igitur ille vir infirmi hominis verba comprobaus, fe- 
cit quemadmodum ipse monverat. Eum itaqve rex 
videns atque audiens, hac quidem ce causa deiecta- 
tus est, ipsius nimirum erga se benevolentiam admi- 
rans; atque [218 esse quae adversus eum ad se de- 
lata fuerant inteiligens, majore eum honore atque 
spud so auctoritete ac familiaritate donavit. Caeterum 
adversus monachos rursnm ira exarsit, eorum scili- 
eet hsec praceptz esse dicens, ut homines ab hujusce 
vit voluptatibus abstineant, atque incerta spe, tan- 
quam per soma:un, sese illudi sinant. 

Cum autem rusus ad venationem egrederetur, 


ο, ῃ- 


8 nullus hujazmoo; o1d,nis in Ula ;egione reliquus 
faclus est, nist qui τὼ montibus , et speluncis, et ca- 
vernis terrx sese occultaraut. Veruto lc bacte- 
nus. 

Cap. V. — At regis filius, de quo initio nobis oratio 
instituta est , in palatio quod ipsi exstructum fuerat 
ita manens, ut a nemine adiri posset, juvenilem zela- 
tem tandem attigit(cum interes omnem tam JEthio- 
pum quam Persarum doctrinam percopisset) prudens 
et cordatus, atque omnibus virtutum dotibus illustris. 
Quin naturales etiam quastiones przceptoribus suis 
proponebat; adeo ut ipsi quoque adolescent.s ingc- 
nium anunique acumen admirarentur, rexque etiam 


457 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAS ET JOSAPHAT INDLEE REGIS. 


458 


ipee ex vultus ipsius venustate, animique babitu, in A inter muros et januas abs te concludar, eoque statu 


stuporem traheretur. Maudabat autcm his qui cum 
eo versabantur ut darent operam ne quid prorsus 
eorum qua in bao vita molesta sunt intelligeret, nec 
emuino quod mors presentes voluptates exciperet. 
Gzterum inani spe nitebatur, atque (ut proverbio di- 
Citur) in ccelum safittas mittere (11) conabatur. Quo- 
nam enim modo mors humans natura incognita esse 
posset? Itaque ne pueri quidem cognitionem effugit: 
Nam cum animum sumina sagacitate ornatum et in- 
surucetum haberet, secum ipse considerabat quidnam 
patrem adduxisset ut ipsi omnium aditum interdice- 
ret, nec quemlibet ad se accedere pateretur. Per se 
enita intelligebat hoc eitra patris imperium non fleri. 
Ceterum ipse interrogare verebatur, tum quod mi- 


sim, ut a nemine adiri ac cerni queam. Quoniam, o 
fili, inquit rex, nolo quidquam videas quod pectori 
tuo molestiam afferat, tibique voluptatem interpellat. 
Siquidem hoc ago ac specto, ut in perpetuis deliciis, 
atque oinni gaudio animique voluptate, omne vitze 
tempus traducas. At velim scias, o here, inquit filius 
ad patrem, me hoc modo non in gaudio atque animi 
voluptate, sed potius in afflictione atque ingenti 


angustia vitam agere; adeo ut ipse quoque cibus ac 


potus fastidio mihi et acerbitati sit; etenim gestit 
animus ea quc extra has januas sunt perspicere. 
Quamobrem si me lzte ac jucunde vivere cupis, jube 
me arbitratu meo foras progredi, atque earum rerum 
quarum prospectus mihi negatur spectaculo animum 


nime vero consentaneum esse diceret, quin pater ea Bj oblectare. 


qua ipsi conducereut animadverteret ; tum quod illud 
secum reputaret, si id de patris voluntate fleret, quan- 
tumlibet ipse percontaretur, se tamen rei veritatem 
minime intellecturum esse. Quapropterex aliis, ac non 
a patre hzc scire constituit. Itaque cum unum e pa- 
dagogis reliquis chariorem ac familiariorem haberet, 
eumque majore adhuc benevolentia sibi devinxisset, 
alque amplissimis muneribus affecisset, ab eo scisci- 
tabatur quidnam regem impulisset ut eum in hoc 
pepto inclusum teneret. Illud etiam adjungebat : Si 
mihi aperte hoc exposueris, omnibus te anteponam, 
perpetueque amicitize feedus tecum feriam. Psedago- 


gus autem, ut qui etiam ipse prudens et cordatus 


esset, puerique sagacitatem 86 numeris omnibus ab- 


Hzc αἱ rex audivit, mestitia affectus 951 est, 
illudque cogitabat fore, ut si illi quod petebat dene- 
garet, majorem ei meerorem ac sollicitudinem affer- 
ret. Quocirca se qua grata ipsi essent facturum 
dixit. Ác statim eximios equos ac satellitum manum 
regi: dignitati congruentem parari jussit, eique foras, 
quoties vellet, progrediendi potestatem fecit. lis au- 
tem qui eum eo versabantur summopere mandavit ut 
curarent ne quid injucundi obviam baberet; verum 
quidquid pulchrum et amoenum ac jucundum esset, 
ipsi ostenderent ; choreasque in viis agitarent, suavis- 
simisque cant'onibus operam darent, ac varia specta- 
eula constituerent, ut ipse mentem his rebus occupa- 
ret atque oblectaret. 


solutam prudentiam exploratau haberet, neque sihi ὦ Cum igitur regis filius ad hunc modum foras cre- 


ab eo periculum ullum conflatum iri existimaret, 
omnia ei sigillatim exposuit, nempe et persecutionem 
adversus Chriatianos, ac potissimum adversus eos 
qui se pietati colendze totos devovissent promulga- 
tam, et quemadmodum ab omnibus finitimis locis 
expulsi et ejecti fuissent, atque item ea qux ipso in 
]jucem edito astrologi predixissent. Ne igitur, inquit, 
audita eorum doctrina , eam religioni nostr:e przfe- 
ras, idcirco ἃ rege data opera est, ne multi tecum 
consuetudinem haberent, sed pauci omnino. Ác nobis 
etiain atque eliam mandavit, ut studeremus ne quid 
hujusce vite molestiarum per nos intelligeres. 


H:ec ut adolescens audivit, nullum alterum verbum 
adjunxit. Ceterum salutaris sermo ipsius pectus teti- 


bro progrederetur, quadam die ministrorum obli- 
vione factum est ut duos viros perspiceret , quorum 
alter lepra, alter czcitate laborabat. Quos conspica- 
tus, atque animi moestitia affectus , ab iis qui secum 
erant quinam hi essent, et quodnam grave hoc 
spectaculum esset, percontatus est; illi autem , cum 
id quod in ipsius aspectum venerat occultare non 
possent, has humanas calamitates esse responderunt, 
qus er corrupta materia, et corpore vitiosis humo- 
ribus pleno, mortalibus contingere solent. Tum ille: 
Cunctisne hominibus hsec accidere consueverunt ? 
Non cunctis, inquiunt illi, verum iis duntaxat quo- 
rum valetudo propter improbos humores depravata 
sit. Rursum igitur scíscitari perrexit adolescens : Si 


git, ac Paracliti gratia spirituales ipsius oculos ape- D non omnes homines in has calamitates incidere con- 


rire aggressa est, eum ad verum Deum, tanquam 
porrecta manu ducens, quemadmodum orationis pro- 
gressu demonstrabimus. Cum autem rex ipsius pater 
erebro eum viseret ( singularis etenim ipsius erga 
eum amor erat), quadam die his verbis ad eum filius 
usug est: O liere ac rex , aliquid ex te scire cupio, 
cujus eausa perpetuus moror, atque omnis interinis- 
sionis expers sollicitudo animum meum exest ac con- 
ficit. Pater autem ex hoc ipso sermone intimis visce- 
ribus discruciatus , ait : Dic mihi , charissime fili, 
quisnam sit hic moror qui te ebsidet, ae statim eum 
in gaudium commutare studebo. Tuin puer : Expoue, 
inquit, quidnam causzx sit cur hic deUnear , atque 


PAtrROL. LX XIII. 


sueverunt, sed quidam duntaxat, exploratumne est 
quinam sint quos malorum acerbitates arrepturie 
sint; an centra citra ullam distinctionem atque ex 
improviso conflantur? Et quis tandem hominum, re- 
Sponderunt illi, futura perspicere ac perfecte intel- 
ligere queat? Hoc enim bumanzs nature captum 
excedit, ac solis immortalibus diis attributum est. 
Ric percontandi quidem (nem fecit regis fllius ; ve- 
rum ex hujusmodi spectaculo dolorem animo cepit , 
reique novitate iia affectus est, uL oris ipsius (forma 
immutaretur. 

Rursum autem foras progrediens, in capularem 
quemdam senem incidit, rugata facie, fractis ac dis- 


15 


a59- 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


solutis tibiis, eurvo corpore, capite prorsus cano, A ullum ejusmodi in tota hac undique regione cognosco. 


qui praeterea dentibus carebat, atque concisum quid- 
dam et interruptum loquebatur. Stupore itaque cor- 
reptus, cum hominem eum propius ad se adduci 


jussisset, eos qui tum aderant interrogabat ecquid- - 
llli autern - 
dixerunt : Hic atate valde provectus, ac paulatim - 


nau tam (|nsolens spectaculum esset. 


decedentibus ipsi viribus, membrisque imbecillita- 
tem contrahentibus, ad hanc quam cernis erumnam 
pervenit, Et quisnam, inquit ille, 
Nihil aliud, inquiunt illi, quam mors ipsum excipiet. 
Omnibusne hominibus, Inquit ille, hoc propositum 
est, an quibusdam duntaxat contingit? Responderunt 
Illi : Nisi mors antevertens aliquem hine abducat , 
fleri non potest quin temporis progressu status liu- 


ipsius [inis est? - 


Quo quidem nomine magna illé molestia impletus , 
gravique animi vulnere affectus , ei similis erat qui - 
ingentem thesaurum amisit, atque in ejus investiga- 
tione mentem totam occupatam ae defixam habet. Àc 
proinde in perpetuo languore et sollicitudine versa- - 
batur, omnesque mundi jucunditates et voluptates 
in ipsius oculis piaculi cujusdam et exsecrationis 
instar erant. Cum autem hoc aninii statu esset , ac 
magno curn gemitu bonum invenire cuperet, insom- . 
nis ille oculus, qui omnia cerpit, atque omnes salvos 
fleri, e ad veritatis agnitionem venire vuJt (] Tim. u), . 
ipsum aspexit, suamque ipsi consuetam benignita- 
tem ostendens , quodnam iter tenendum esset, boc - 
modo demonstravit. 


jusce periculum non faciat. Tum adolescens : Quoto αὶ Cap. VI. — Erat enum eo tempore monachus . 


snuo hoe cuiplam contingit? atque prorsusne mori . 


necesse est , neque ars ulla est qua mortem effugia- 
mus, atque in banc calamitatem minime incidamus? 
Dicunt ei : Octogesimo, aut centesimo anno ad hanc 
senectutem homines perveniunt, ac deinde moríun- 


tur, nec aliter fieri potest. Debitum enim naturale 


mors est, hominibus ab luitio impositum, neque ulla 
ratione ipsius adventus vitari potest. 


dixit : Acerba hzc vita est, atque omni dolore ac 
mestitia plena, si res ita se habet. Et quonam modo 
quispiam in incerte mortis exspeclatione, cujus 
adventus non modo vitari non potest , sed etiam, ut 
dixistis , incertus est, securo animo erit? Abiitque 


hzc secum volvens atque assidue considerans, mor- 


tisque memoriam identidem animo repetens, ac 
deinceps in doloribus animique consternatione vi- 
vens, atque in perpetuo merore degens. Atque apud 


86 dicebat : Ergone mors me aliquando corripiet ? Et 


quisnam erit qui mei post mortem meminerit , cum 
tempus omnia oblivione contriverit? Num preterea 
morte functus in nihilum dissolvar ; an contra, altera 
quadam vita est , et aller mundus? fixe et his simi- 
lia perpetuo cogitans, pallore conficlebatur. Prassente 
tamen patre, si quando ad eum veniret, hilarem ac 


moerore vacuum animumi prz; se ferebat, quod scili-- 


eet ea qux&. cogitabat ad ipsius cognitionem venire 
nollet. incredibilem autem in modum aliquem nan- 
cisci eupiebat, qui ipsius pectori certam fidem face- 
, Fei, ac bonum setmonem ipsius auribus instillare 
| posset. 
: Quocirca de pdagogo eo cujus ante mentionem 
: fécinrus rursum quzrit num quem norit qui ad eam 
. rem cujus cupiditate flagrabat adjumento ipsi esse, 
, ipsiusque mentem gravibus cogitationibus estuan- 
᾿ tem, atque hujusmodi curam abjicere nequeuntem, 
: eoufirmare possit. Ille 954 autem ea quze prius dicta 
fuerant, in memoriam rursus ipsi revocans, dicebat : 
ες Jam quoque prius tibl exposui quemadmoduin pater 
tuus sapientes illos viros ac pietati colendze devotos, 
. qui de hujusmodi rebus disputant, partim obtrunca- 
j pt partim Iteto atque infengo animo expulerit, nec 


ge^ 


quidam divinarum rerum peritus, vitaque ac sermone 
ornatus, atque in omni mohastica vivendi rauüone , 
summopere versatus: unde oriundus, aut ex quo 
genere, dicere nequeo, verum in solitudine quadam 

Sennaaritidis terras domicilium habens, ac sacerdo- - 
til dignitate praditus. Huie porro seni Barlaam no- , 
men erat. Hie igitur enm divino quodam admonitu, . 


. quonam statu regis filius esset. comperisset , e soli« . 
Hzc omnia, ut sagax ille ae prudens adolesceus 


audivit atque intelléxit, intimo corde iugemiscens, - 


tudine egressus, ad cultam et habitabilem terram 
profectus est; mutatoque habitu suo, atque induta 
mundanis vestibus, et conscensa navi, ad Indorum . 
regoum se contulit, ac mercatorem se esse fingens, . 
in eam urbem in qua regis filius palatium habebat . 


ingreditur. Permultosque dies illic commoratus, qui 


rerum ipsius status esset diligenter exquisivit, es 
quinam essent qui propius ad eum aoeedere sole- 
rent : cum igitur pedagogum eum de quo superius a , 
nobis mentio facta est ipsi omnium femiliacissimuim 
esse intellexisset, seorsim euin conveniens, his ver- 
bis usus est : 
Scias velim, demine mi, me mercatorem esee, 
atque ex longinqua regione venisse, eximiique pretii 
lapidem babere, cui nullus unquam simiüis inventus 
est, quemque nemini adhuc ostendi. Tibi autem hoc , 
declaro, quod te prudentem ac cordatum virum esse 
videam, ut me ad regis filium introducas , ipsique 
eum dono dem. Siquidem bona omnia incomparabi- 
liter antecellit, Nam et iis qui cordis oculis capti 
sunt, sapientiz lucem affert, et surdis aures aperit, 
et rhutis vocem impertit, et :egrotantes in sanitatem 
asserit, et stultos sapientia donat, et daemones pel - 
lit, ac denique quidquid pulchrum et expetendum 
est, domino $uo uberrime suppeditat. Ait ad eum 
psedagogus : Te quidem hominem gravis atque con- 
stantis animi esse video ; ceterum vezba tua immo- 
dicam quamdam jactantiam prz se ferunt. Quod enim 
excellentes atque ingentis pretii lapides el uniones 
viderim , quonam modo enumerando recensere 
queam? uec tamen unquam aut vidi aut audivi qui 
eas quas commemoraásti vires haberent. Verumta- 
men eur mibi ostende, ac sí talis est qualem ais, 
sine ulla cunctatione ad regis filium te introducam, 
qui te maximis honoribus ac beneficiis ornabit. Prius- 


461 VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITA ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 402 
quam autem per ipsum oculorum obtutum , qui falli A (Matth. xui). Quocirca si in corde tuo frugiferam ae 


nequit, dicta tua confirmaris, fieri non potest ut do- 
mino meo ac regi de re incerla et incoguita hzec tam 
immodica ac pratumida renuntiem. Dixit autem Bar- 
aam : Recte dixisti, te hujusmodi vires ac facultates 


Bec ühquam perspexisse, nec audisse. Étenim ora- - 


tio ad te mea non de re vulgari, sed iugenti quadam 
et admirandà est. Quod autem eum cernere quzsi- 
visti, audl quid dicam. 

Lapis hic summi pretii, pr:eter eas quas dixi vires 
et facultates, hanc etiam habet. Eum. enim prompte 
ἃς facile prospicere nou potest, qui sanum ac fir- 
fiut oculum, cofpusque purum atque ab omní 


bonam terram invenero, divinum semen in te conji- 
cere, atque ingens mysterium tibi aperire -ininimo 
dubitabo. Si autem petrosa ea et spinea fuerit , via- 
que a quolibet calcata, omnino salutare hoc semen 
haudquaquam serere, ipsumque avibus et feris, ante 
quas margaritas projicere mihi prorsus interdictum 
est, in predam objicere prestiterit. Verum de te 
meliora ac saluti viciniora confido : nempe quod et 
lapidem qui pretium omne superat videbis, ac per 
luminis ipsius splendorem hoc consequerie, ut ipse 
quoque lumen efficiaris, fructumque centuplum feras. 
Etenim tua causa longam viam conficere studui, ut 


spuretie sfienum non habet, Nam si quis, his dua- qus» nunquam vidisti, tibi ostenderem, atque ea do- 


bus rebus non recté comparatis, in hunc pretiosum 


cerem qux» nunquam audisti. 


lapidem oeulos temere ac petulanter injiciat , ipsa B — Dixit autem ad eum Josaphat : Equidem ipse, ve- 


queque scilicet qua préditus est cernendi vi ac 
mente insuper mulctabitur. Égo porro , utpote me- 
dicinz minime rudis et ignarus , oculos tuos parum 
sanos esse cónspiclo: ac proinde vereor ne hanc 
quoque quam hàbes cernendi facultatem amiuas. 
Verum de regis filio audivi , eum tam vitz castitate 
proditum esse, tum pulchros ac perspicaces oculos 
habere. Quocirca thesaurum hunc ipsi ostendere mi- 
nime dubitabo. Quamobrem ne commiseris ut hoc 
iiegligas, ac re tanti momenti dominum tuum pri- 
ves. Ille autem ad eum dixit : Si hzec ita se habent , 
ne mihi lapidem ostendas , siquidem plurimis pec- 
catis vita mea inquinata est, ac prsterea ne oculos 
quidem satis sanos babeo. De hac autem re domi- 


nerande senex, incredibili quodam, atque ejusmodi, 
quod nullo modo coerceri queat, desiderio teneor, 
novum quemdam ac bonum sermonem audiendi. At- 
que ignis in pectore meo inceusus est, qui ine ad 
necessarias quasdam quisestiones intelligendas vehe- 
me&ter inflammat. Caterum adbuc hominem nan- 
cisci mihi non licuit, qui de hac re certam mihi 
fidem facere posset. Quod si sapientem quemdam, 
et doctrina praeditum virum nactus fuero, ac salue 
tarem sermonem audiero, nec avibus, ut opinor, nec 
feris eum tradam ; nec rursum petrosus et spineus, 
ut tuis verbis utar, ero. Quin potius et candido ae 
Sincero animo eum excipiam, et erudite ac diligenter 
conservabo. Tu vero si quid ejusmodi nosti, ne 


num meum regem certiorem facere minime cuncta- (Σ queso id reticeas, verum mibi narres. Quamprimum 


bor. Hoc sermone liabito, ad regis 55 filium in- 
gressus, omnía ei sigillatim exposuit. llle autem ut 
praeceptoris verba audivit, spirituali quadam lziitia 
et voluptate pectus suum afflari sensit; ac velut 
numine correptus, hominem celeriter introduci 
jussit. 

Ut igitur ingressus est Barlaam , eique quam con« 
veniebat pacem dedit, sedere jussus est. Cumque 
praeceptor secessisset, Josaphat ad senem dixit : Ve- 
lim inihi pretiosum illum lapidem oetendas, de quo 
magna et admiranda abs te commemorari praeceptor 
meus mihi narravit. Barlaaim autem suam ad eum 
disputationem ad hunc modum auspicatus est : Haud- 
quaquam aequum est, o rex, ad illustrem tuam ex- 


enim e longinqua regione te venisse audivi, animi 
voluptate affectus sum, aique in bonam &pem veni 
fore ut opera tua id quod cupiebam consequerer, Eo« 
que noinine statim te ad me introduxi , comiterque 
tanquam familiarium meorum et zqualium aliquem 
excepi. Atque utinam spe mea minime fallar! Dixit 
autem Barlaam : Przcelare, atque ut regia magnill- 
centia dignum erat, loc fecisti, ut non ad externes 
vilitalis speciem auimum adjiceres, verum abstruss 
spei teipsum Lraderes. 

Erat enim aliquando magnus quidam et illustris 
rex, cui, eum in aureo curru , satellitum manu ΓΘ. 
gi» majestati digna cinctus iter faceret, eondgit ut 
duos viros, laceris ac sordidis vestibus, atque ore 


cellentiam quidquam falso et inconsiderate a we dici, macie confecto, ac. majorem in medum pellido, οὐ» 


Omnia enim quz de me ad te allata sunt vera atque 
ab omni dubitatione aliena sunt. Verum nisi pru- 
dentle tu» prius periculum fecero, nefas est hoc 
mysterium tibi declarare. Ait enim Dominus meus : 
Exiít qui seminat seminare. Et dum seminat, alia 
quidem cecideroni secus viam, et volucres coeli co- 
mederunt illa. Alia ceciderunt super petrosa, ubi 
non erat lerra multa, et confestim exorta sunt, eo 
quod non haberent terram multam. Sole vero exorto 
sstuaverunt, et quia ron habebant radicem, arue- 
ruut. Alia autem ceciderunt inter spinas, et surgen- 
tes spinise guffocaverunt ea. Alia postremo ceciderunt 
in terram bonam, et dederunt fructum. centuplum 


vios haberet, Regi porro exploretume erat 608. cor- 
poris aíflictatione ac vitae Dep eonsecrats laboribus 
carnes suas ita confecisse. Ut igitur eos vidit, e 
curru staiim desiliens, atque humi prostratus, eos 
adoravit; ac deinde surgens, amicissime cemplexus - 
est, et salutavit. Proceres autom ipsius δὰ prafocti 
hoc moleste tulerunt, euin facinus regia gierta üm 
dignum admisisse existimantes, Verum eum. coram 
ipsum reprelendere minime auderent, cum germane 
ipsius fratre agebant, ut regem admoneret, 80 dia- 
dematis amplitudinem et sublunmitetem ad huac mo» 
dum dedecore ac contumelia afficere. Cum itaque 
ipse hec frawi dixisset, alque intempestivam es 


D 


405 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


46b 


peeeposteram ipsius humilitatem accusasset , respon- A splendore atque odoris suavitate quee iu ipsis re- 


sum ipsi rex dedit, quod a fratre minime intelle- 
ctum est. 

. Mos enim regi erat ut. cum aliquem morte multa- 
ret, praeconem cum Luba, qu: quidem mortis idcirco 
' dicebatur, ad ipsius fores mitteret, atque ex tube 
. illius clangore omnes ei moriendum esse intellige- 
baut. taque cum advesperasset, lethalem tubam ad 
fratris sui fores clangorem edituram rex misit. Ut 
igitur ille hane tubam audivit, desperata salute per 
totam 95A noctem doresticis rebus consuluit. Mane 
àutem atra ac lugubri veste indutus, cum uxore ac 
liberis ad palatii fores flens ac lamentans profectus 
est. Cum autem rex ipsum ad se admisisset , atque 
iia ejulantem vidisset, his verbis usus est : O stulte 


condita erat oblectavit. Dixitque eis : Scitis cuinam 
rei he arcz similes sint? humilibus nimirum atque 
abjectis illis viris, vilibusque vestibus indutis, quo» 
rum vos externum babitum intuentes, contumeliz 
ac probro mibi duxistis, quod ante eos in terram me 
abjecissaem. Ego autem eorum dignitatein, atque 
animorum pulchritudinem spiritualibus ocutis consi- 
derans, ex ipsorum contaetu gloriam contrazi, eos- 
que quavis corona et quavis regia purpura przstan- 
tiores existimavi. Ad hunc igitur modum pudorem 
ipsis incussit, eosque in liis rebus qua in aspectum 
cadunt minime oberrare doeuit, verum iis animum 
adjungere qua intellectu. percipiuntur. Itaque ad pii 
et sapientis regis similitudinem ipse quoque aeces- 


ac demens, si fratris tui, cuin quo idem tibi genus B sisti; ut qui bona spe nixus me susceperis, quae 


et par honer est, in quem nullius omnino sceleris 
tibi conscius es, preconem ita extimuisti ; quonam 
modo mihi reprehensionis notam idcirco inussisti, 
quod Dei mei praecones, qui mortem, ac Domini in 
queni ine multa et gravia scelera perpetrasse scio 
pertimescendum adventum mihi quavis tuba vocalius 
altiusque denuntiant, humiliter ac demisse salutarim ? 
En igitur ut tuam dementiam coarguerem, hac ra- 
ljone usus sum , quemadmodum etiam eos qui tibi 
ut me reprehenderes, in animum induxerunt , statim 
stolidos et amentes esse demonstrabo. Atque ita cu- 
ratum et utiliter instructum fratrem suum, domum 
remisit. 

Jussit autem e ligno quatuor arcas effici : quarum 


eum duas undique auro contexisset, fetidaque cada- C 


verum 0588 in eas injecisset , aureis seris eas obfir- 
mavit; reliquis autem duabus pice ac bitumine obli- 
tis, pretiosisque lapidibus et exquisitis unionibus, 
omnique unguentaria fragrantia impletis, asperisque 
fuuibus constrietis, proceres eos, a quibus ob virorum 
illorum occursum reprehensus fuerat , ad se accivit, 
ipsisque quatuor has arcas proposuit, ut quanti hz, 
quantique ille pretii essent astimarent. llli autem 
duas eas qua inauratm erant, maximi pretii esse 
asserebant ; neque enim aliter (leri posse inquiebant, 
quin iu ipsis regi: coron: ac cingula recondita es- 
sent. Eas contra qua pice ac bitumine oblita erant, 
viles omnino ac nullius pretii esse aiebant. Rex 
autem ipsis dixit: Ne me quidem fugiebat, vos lioc 
dicturos esse; nam sensibilibus oculis ea qua in sen- 
sum cadunt perspicitis. Atqui non ita faciendum est ; 
verum interioribus oculis sive pretium, sive utilitatem 
et loxditatem, quie intus condita sunt, spectare opor- 
tet. Ac protinus inauratas arcas aperiri jussit. 
Quibus patefactis, gravis quidam ac teter odor exha- 
lavit, atque injucundissimum spectaculum oculis ob- 
jectum est. | ' 
, Ait itaque rex : Hic eorum typus est qui cum 

splendidis οἱ illustribus vestibus utantur, atque ob 
ingentem gloriam et potentiam insolenter se efferant, 
intus tamen fetidis cadaveribus ac flagitiis pleni sunt. 
Post autem, cuin eas quz pice ac bitumine oblite 
erant, aperiri juseisset, omnes eos qui aderant, 


Ὡς 
* A 


quidem , ut opinor, minime te fallet. Dixit autem ad 
eum Josaphat : Hzc omnia. pulchre atque concinne 
dixisti. Verum illud scire aveo, quisnam sit tuus Do- 
minus, quem tu orationis initio de illo seminatore 
verba fecisse dicebas. : 

Car. VIl. — Rursus igitur sermonem assumens 
Barlaam, dixit: Si quisnam Dominus meus sit in- 
telligere cupis, Dominus Jesus Christus est, unigenii« 
tus, inquam , ille Dei Filius, ille beatus et solus po- 
tens, ille Rex regum et Dominus dominantium , qui 
solus habet immortalitatem, ac lucem habitat inac- 
cessibilem , qui cum Patre et Spirita sancto glorifi- 
catur (1 Tim. vi). Neque enim ex eorum numero sum 
qui multos hos et petulantes deos colunt, atque haec 
anima erzpertia et surda simulacra venerantur; ve- 
rum unum Deum agnosco οἱ confiteor, qui in tribus 
personis, hoc est Patre et Filio et Spiritu sancio, 
atque una natura et essentia, in una gloria et regno 
minime diviso glorificatur. Hic igitur in tribus per- 
sonis unus Deus, principii ac finis expers (Nazs., 
orat. 2, de Pasch.), sempiternus, increatus, immu- 
tabilis, corpore vacans, invisibilis , circumscriptione 
carens, animi comprehensionem fugiens, solus bonus 
ac justus est, qui omuia, tàm qux oculis cernuntur 
quam qua oculorum obtutum fugiunt , ex nihilo in 
ortum produxit. | 


Primum scilicet invisibilium ac cecelestium virtu 
tum innumerabilem quamdam multitudinem a ma- 
teria et corpore secretam, hoc est administros di- 


D vine majestatis spiritus; deinde autem mundum 


hunc in aspectum cadentem, hoc est ccelum , ac ter- 
ram, et mare; quem etiam l:tissima luce eoornavit, 
ccelum nempe sole ac luna et sideribus, terram au. 
tem omnis generis 9555 stirpi;us ac variis animan- 
tibus, mare denique numerosissimis piscium generi 

bus. Hzc omnia ipse dixit, et facta sunt; ipse man- 
davit, et cresta sunt (Psal. cx,.vii). Post auteus ho- 
minem suismet manibus elfingit , sumpto nimi. uum ἃ 
terra ad corporis compositionem luto, anima auem 
rationis et intelligentize participe per suam insulfla- 
tionem ipsi tributa, qux quidem a4 Dei imaginem et 
similitudinem effecta esse scripta est (Gem. 1) : ad 


imaginem videlicet, propter vii intelligendi atque 


— T" ς 


4 ox c 


465 VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITE €T JOSAPHAT INDLE REGIS. 446 
arbitrii libertatem; ad similitudinem autem, propter A ^ Alii enim casu ac fortuito omnia ferri, providen- 


virtutis ipsius, quoad ejus fleri potest, imitationem. 
Hune porro hominem, srbitrii libertate atque immor- 
taliiate donatum, eorum qua in terra sunt regem 
constituit; atque ex ipso feminam, quse ipsi auxilio 
esset, ipsi similem effecit. 

Consitoque in Eden ad Orientem paradiso, volu- 
ptatis oinpis atque oblectamenti pleno, hominem, 
quem effinxerat, in ipso collocavit ; sic quidem, ut 
divina bomtas omnia ligna quse illic erant sine ullo im- 
pedimento eum percipere juberet; unius autem dun- 
taxat degustatione ipsi interdiceret (quod quidem 
lignum scientie boni et mali appellatum est), bis 
verbis utens : Quacunque die comederitis ex eo, 
morie moriemini. Enimvero unus ex pradictis an- 


ti:que expertia esse censuerunt; tanquam scilicet 
nullus Dominus sit qui ea regat δὲ moderetur. Alii 


fatum invexerunt, natalitiisque sideribus omnia com-. ὁ 


miserunt. Alii multos deos malos, ac multis vitiosis 
affectionibus laborantes coluerunt, quo videlicet 
suarum affectionum et gravium flagitiorum defenso- 
Fes et patronos eos haberent. Quorum etiam formas 
pictura exprimentes, surdas statuas ae sensu caren- 
tia simulacra in altum erexerunt, eaque in templis 
inclusa eoluerunt et adorarunt, servientes nimirum 


. creaturze potius quam Creatori. Quidam enim solem 


et lunam ac sidera, quz Deus ad lucem terreno huie 


. mundo afferendam posuit, coluerunt: quz: quidem 


anima et sensu carent', ac Creatoris providentia 


gelicis copiis, qui uni agmini prseerat, cum naturalis B illuminantur et conservantur, non autem quidquam 


vitii ne minimum quidem vestigium a creatore acce- 
pisse, verum boni causa procreatus fuisset, libera 
mentis inductione a hono in malum deflexit, atque 
insolentia elatus, adversus Dominum ac Deum 
rebellare voluit. Ac propterea ex ordine suo ac 
dignitate expulsus est, atque pro beata illa gloria et 
angelico nomine, diaboli ac Satanz nomen consecu- 
tus est. Deus enim ipsum, et coelesti gloria indignum, 
precipitem e celo exturbavit. Cum eo porro simul 
avulsa et ejecia est ingens angelorum qui ipsi sub- 
erant multitudo : qui quidem menus inductione mali 
effecti, ac boni loco principis sui defectionem secuti, 
demonum nomen, ut impostores ac circumscripto- 
yes, acceperunt. 


Diabolus igitur, abjurato prorsus bono, malaque ( 


natura assumpta, invidiam adversus hominem con- 
cepit (Sep. 11), propterea quod seipsum e tan!a glo- 
ria ejectom, illum autem ad tantum honorem sub- 
vectum perspiceret : eumque e beata illa vivendi 
ratione dejicere moliebatur. Quare serpentem impo- 
sturze sus officinam nactus, per eum feminam cone 
venit, Cumque eam spe divinitatis adduxisset, ut 
interdictum lignum degustaret, per eam postea etiam 
Adamum (nam hoe primo homini nomen fujt) in 
fraudem impulit, Porro autem, ut primus homo 
contra divinum imperium interdicta plantam degu- 
stavit, a summo parente atque architecto e delicia- 
rum paradiso exterminatur, atque beate illius et ab 
exitio immunis vite loco in banc (heu!) miseram 


per se virium habent. Alii autem ignem et aquam 
ac reliqua terre elementa, quibus nec anima nec 
sensus inest. Neque eos qui anima et ratione przditi 
sunt ejusmodi rebus cultum adhibere puduit. Alii 
feris, et reptilibus, et pecudibus, et quadrupedibus 
snimantibus venerationem tribuerunt : hinc. scilicet 
sese rationis magis expertes ostendentes quam ea 
ipsa quee colebant. Alii turpium quorumdam et. ab- 
jectorum hominum formas depinxerunt, eosque deos 
appellarunt, partim masculos, partim feminas : quos 
etiam ipsimet adulteros, et homicidas, et iracundos, 
et invidos, et furiosos, et parricidas, et fratricidas, 
et fures, 956 et raptores, et claudos, et debiles, et 
veneficos, et insanos esse tradiderunt, atque horum 


nonnullos mortem obiisse, nonnullos fulmine per- 


cussos fuisse, nonnullos hominibus serviisse, atque 
exsules exstitisse, nonnullos vulnera accepisse, ac 
lamenta edidisse, atque ob improba et feeda flagitia 
in animalia sese immutagse. Quo fiebat ut homines 
ab ipsis diis occasionem sumentes, omni impuritatis 
genere sese contaminarent. Ác tuin horrenda qui- 
dem caligo genus nostrum tenebat; neque erat qui 
intelligeret, nec qui Deum requireret (Psal. xin). 
Ea autem state Abraham solus inventus est qui 
animas sensum (ürmum ae valentem haberet, aique 
ex rerum condítarum prospeetu conditorem agno- 
sceret. Nam cum celum, ae terram, et mare, solem 
item et lunam ac reliqua considerasset , hujusmodi 
ornatum concinnitatis plenum admiratus est. Cum- 


vitam: incidit, ac postremo morte multatur. Atque p) que mundum, et ea quae in ipso sunt, conspezisset, 


hine vires nactus diabolus, et victoria elatus, aucto 
hominum genere, omne improbilatis genus ipsis in 
animum injecit. Ex quo factum est ut Deus ingentem 
peccati itrpetum coercere ac reprimere volens, terra 
diluvium induxerit, atque omnem animam viventem 
exstinxerit (Gen. vii). Cum autem unum duntaxat in 
illa aetate justum virum invenisset, hunc cum uxore 
ac liberis in arca quadam servatum, solum in terra 
constituit. Posteaquain autem rursum homines nu- 
mero augeri coeperunt, Dei oblivione capti sunt, 
alque ad graviorem impietatem proruperunt, ut qui 
diversis pecealis in servitutem se addixerint, atque 
in varia errorum genera distraxerint. 


non casu ac fortuito ca. exstitisse atque conservari 
existimavit. Nec rursum terre elementis, aut ipaui- 
mis simulacris ornatus hujuscemodi causam ascri- 
psit ; sed Deum verum per hac agnovit, atque uni- 
versi effectorem et conservatorém esse intellexit. 


Deus autem ejus probitatem animi atque candorem, 


rectumque judicium comprobans, seipsum ei patefe- 
cit (non quidem ut natura est, neque enim fieri 
potest ut creata natura Deum cernat, verum per 
dispensatorias quasdam Dei visiones, quemadmodum 
ipse novit), plenioremque sui cognitionem in ipsius 
animo inserens, gloria eum affecit, sibique famulum 
ascivit. Qui quidem per suecessionem his qui sb 


wi 
rudi? 
χω 


w^ 


405 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


40,4 


praposteram ipsius humilitatem accusasset , respon- A splendore atque odoris suavitate qud in ipsis re- 


sum ipsi rex dedit, quod a fratre minime intelle- 
ctum est. 
Mos enim regi erat ut cum aliquem morte multa- 


: yet, praeconem cum tuba, qu: quidem mortis idcirco 


dicebatur, ad ipsius fores mitteret, atque ex tube 
illius clangore omnes ei moriendum esse intellige- 
bant. Itaque cum advesperasset, lethalem tubam ad 
fratris sui fores clangorem edituram rex misit. Ut 
igitar ille haue tubam audivit, desperata salute per 
totam 954 noctem dormesticis rebus consuluit. Mane 
autem atra ac lugubri veste indutus, cum uxore ac 
liberis ad palatii fores flens ac lamentans profectus 
est. Cum autem rex ipsum ad se admisisset , atque 
ita ejulantem vidisset, his verbis usus est : O stulte 


condita erat oblectavit. Dixitque eis : Scitis cuinam 
rei hx arcze similes sint? humilibus nimirum atque 
abjectis illis viris, vilibusque vestibus indutis, quo- 
rum vos externum babitum intuentes, contumelias 
ac probro mihi duxistis, quod ante eos in terram moe 
abjecissem. Ego autem eorum dignitatem, atque 
animoruu! pulchritudinem spiritualibus oculis consi- 
derans, ex ipsorum contactu gloriam contrazi, eos- 
que quavis corona et quavis regia purpura przstan- 
tiores existimavi. Ad hunc igitur modum pudorem 
ipsis incussit, eosque ia his rebus qua in aspectum 
cadunt minime oberrare dóeuit, verum iis animum 
sdjungere qua intellectu percipiuntur. Itaque ad pii 
et sapientis regis similitudinem ipse quoque acces- 


ac demens, si fratris tui, cum quo idem tibi genus Β Sísti; ut qui bona spe nixus me susceperis, quae 


et par honor est, in quem nullius omnino sceleris 
tibi conscius es, przeconem ita extimuisti ; quonam 
modo mihi reprehensionis notam idcirco inussisli, 
quod Dei mei praecones, qui mortem, ac Domini in 
quem ine multa et gravia scelera perpetrasse scio 
pertimescendum adventum mihi quavis tuba vocalius 
altiusque denuntiant, humiliter ac demisse salutarim ? 
En igitur ut tuain. dementiam coarguerem, hac ra- 
tione usus sum , quemadmodum etiam eos qui tibi 
ut me reprehenderes, in animum induxerunt , statim 
stolidos et amentes esse demonstrabo. Atque ita cu- 
ratum et utiliter instructum fratrem suum, domum 
remisit. 

Jussit autem e ligno quatuor arcas effici : quarum 
eum duas undique auro contexisset, fetidaque cada- 
verum 0588 in eas injecisset , aureis seris eas obfir- 
mavit ; reliquis autem duabus pice ac bitumine obli- 
tis, pretiosisque lapidibus et exquisitis unionibus, 
omnique unguentaria fragrantia impletis, asperisque 
funibus constrietis, proceres eos, a quibus ob virorum 
illorum occursum reprehensus faerat , ad se accivit, 
ipsisque quatuor has arcas proposuit, ut quanti hz, 
quantique ille pretii essent sstimarent. llli autem 
duas eas qux inaurate erant, maximi pretii esse 
asserebant ; neque enim aliter (ieri posse inquiebant, 
quin iu ipsis regi: corona ac cingula recondita es- 
sent. Eas contra quz» pice ac bitumine oblite erant, 
viles omnino ac nullius pretii esse aiebant. Rex 
autem ipsis dixit: Ne me quidem fugiebat, vos lioc 
dicturos esse; nam sensibilibus oculis ea quae in Ben- 
sum cadunt perspicitis. Atqui non ita faciendum est ; 
verum interioribus oculis sive pretium, sive utilitatem 
et [oxditatem, qua intus condita sunt, spectare opor- 
tet. Ac protinus inauratas arcas aperiri jussit, 
Quibus patefactis, gravis quidam ac teter odor exha- 
lavit, atque injucundissimum spectaculum oculis ob- 
jectum est. 


Ait itaque rex : Hic eorum typus est qui cum 


splendidis et illustribus vestibus utantur, atque ob 


Ingentem gloriam et potentiam insolenter se efferant, 
intus tamen fetidis cadaveribus ac flagitiis pleni sunt. 
Post autem , cuin eas qua pice ac bitumine oblitze 
erant, aperiri jussisset, omnes eos qui aderant, 


— 
* o 


quidem , ut opinor, minime te fallet. Dixit autem ad 
eum Josaphat : Hzc omnia pulchre atque concinne 
dixisti. Verum illud scire aveo, quisnam sit tuus Do- 
minus, quem tu orationis initio de illo seminatore 
verba fecisse dicebas. 

Car. VII. — Rursus igitur sermonem assumens 
Barlaam, dixit: Si quisnam Dominus meus sit iu- 
telligere cupis, Dominus Jesus Christus est, unigeni« 
(08, inquam , ille Dei Filius, ille beatus et solus po- 
tens, ille Rex regum et Dominus doninabtium , qui 
solus habet immortalitatem, ac lucem habitat inac- 
cessibilem , qui cum Patre et Spiritu sancto glorifi- 
catur (/ Tim. vi). Neque enim ex eorum numero sum 
qui multos hos et petulantes deos colunt, atque haec 


C anima erpertia et surda simulacra venersotur; ve- 


rum unum Deum agnosco et con(iteor, qui in tribus 
personis, boc est Patre et Filio et Spiritu sancto, 
atque una natura et essentia, in una gloria et regno 
minime diviso glorificatur. Hic igitur in tribus per- 
sonis unus Deus, principii ac finis expers (Nas., 
orat, 2, de Pasch.), sempiternus, increatus, immu- 
tabilis, corpore vacans, invisibilis , circeumscriptione 
carens, animi comprebensionem fugiens, solus bonus 
80 justus est, qui omnia, tam qux oculis cernuntur 
quam qua oculorum obtutum fugiunt , ex nihilo in 
ortum produxit. 


Primum scilicet invisibilium ac celestium virtu- 
tum innumerabilem quamdam multitudinem a ma- 
teria et corpore secreta, hoc esi administros di- 


D vine majestatis spiritus; deinde autem mundum 


hunc in aspecium cadentem, hoc est ccelum, ac ter- 
ram, et inare; quem eliam lxetissima luce coornaiit, 
coelum nempe sole ac luna et sideribus, terrai au. 

tem omnis generis 955 stirpibus ac variis animan- 

tibus, mare denique numerosissimis piscium generi 

bus. Hac omnia ipse dixit, et facta sunt; ipse man- 
davit, et creata sunt (Psal. cxivin). Post autein ho- 
minem suismet manibus effipgit, sumpto nimi. uim a 
terra ad corporis compositionem luto, anima a2uteut 
rationis et intelligentiae participe per suam insulfla- 
tionem ipsi tributa, qu:e quidem aJ Dei imaginem et 
similitudinem effecta esse scripta est (Gen. 1) : ad 


 hmaginem videlicet, propter vin. íntelligendi atque 


-— " --- 


"^ 


-« CR C 


465 VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITJE £T JOSAPHAT INDLE REGIS. 466 
arbitrii libertatem ; ad similitadinem autem, propter A ^ Alii enim casu ac fortuito omnia ferri, providen- 


virtutis ipsius, quoad ejus fleri potest, imitationem. 
Hunc porro hominem, arbitrii libertate atque immor- 
faliiate donatum, eorum qua in terra sunt regem 
constituit; atque ex ipso feminam, quz ipsi auxilio 
esset, ipsi similem effecit. 

Consitoque in Eden ad Orientem paradiso, volu- 
ptatis omnis atque oblectamenti pleno, hominem, 
quem effinxerat, in ipso collocavit ; sic quidem, ut 
divina bonitas omnia ligna quse illic erant sine ullo im- 
pedimento eum percipere juberet; unius autem dun- 
taxat degustatione ipsi interdiceret (quod quidem 
lignum scienti: boni et mali appellatum est), his 
verbis uteus : Quacunque die comederitis ex eo, 
morte moriemini. Enimvero unus ex predictis 9n- 


ti:Sque expertia esse censuerunt; tanquam scilicet 
nullus Dominus sit qui ea regat ac moderetur. Alii 


fatum invexerunt, natalitiisque sideribus omuia com- ὁ 


miserunt. Alii multos deos malos, ac multis vitioeis 
affectionibus laborantes coluerunt, quo videlicet 
suarum affectionum et gravium flagitiorum defenso- 
res et patronos eos haberent. Quorum etiam formas 
pictura exprimentes, surdas statuas ac sensu caren- 
tia simulacra in altum erexerunt, eaque in templis 
inclusa coluerunt et adorarunt, servientes nimirum 


. creaturz potius quam Creatori. Quidam enim solem 


ei lunam ac sidera, qu: Deus ad lucem terreno buic 


mundo afferendam posuit, coluerunt : qu:& quidem 


anima et sensu carent ac Creatoris providentia 


gelicis copiis, qui uni agmini przerat, cum naturalis B illuminantur et conservantur, non autem quidquam 


vitii ne minimum quidem vestigium a creatore acce- 
pisset, verum boni causa procreatus fuisset, libera 
mentis inductione a hono in malum deflexit, atque 
insolentia elatus, adversus Dominum ac Deum 
rebellare voluit. Ac propterea ex ordine suo ac 
dignitate expulsus est, atque pro beata illa gloria et 
angelico nomine, diaboli ac Satana: nomen consecu- 
tus est. Deus enim ipsum, et celesti gloria indignum, 
precipitem e celo exturbavit. Cum eo porro simul 
avulsa et. ejecta est ingens angelorum qui ipsi sub- 
erant multitudo : qui quidem mentis inductione mali 
effecti, ac boni loco principis sui defectionem secuti, 
damonum nomen, ut inpostores ac circumscripto- 
pes, acceperunt. 


Diabolus igitur, abjurato prorsus bono, malaque αὶ 


natura assumpta, invidiam adversus hominem con- 
cepit (Sap. 11), propterea quod seipsum e tanta glo- 
ria ejectum, illum autem ad tantum honorem sub. 
vectum perspiceret : eumque e beata illa vivendi 
ratione dejicere moliebatur. Quare serpentem impo- 
sturz suse officinam nactus, per eum feminam cone 
venit. Cumque eam spe divinitatis adduxisset, ut 
interdictum lignum degustaret, per eam postea etiam 
Adamum (nam hoc primo homini nomen fuit) in 
Iraudem impulit. Porro autem, ut primus homo 
contra divinum imperium interdictam plantam degu- 
stavit, a summo parente atque architecto e delicia- 
rum paradiso exterminatur, atque beat illius et ab 
exitio immunis vite loco in hanc (heu!) miseram 


per se virium habent. Alii autem ignem et aquam 
ac reliqua terr: elementa, quibus nec anBima nee 
sensus inest. Neque eos qui anima et ratione przditi 
sunt ejusmodi rebus cultum adhibere puduit. Alii 
feris, et reptilibus, et pecudibus, et quadrupedibus 
snimantibus venerationem tribuerunt : hinc scilicet 
sese rationis magis expertes ostendentes quam ea 
ipsa que colebant. Alii turpium quorumdam et ab- 
jectorum hominum formas depinxerunt, eosque deos 
appellarunt, partim masculos, partim feminas : quos 
etiam ipsimet adulteros, et homicidas, et iracundose, 
et invidos, et furiosos, et parricidas, et fratricidas, 
et fures, 956 et raptores, et claudos, et debiles, et 
veneficos, et insanos esse tradiderunt, atque horum 


nonnullos mortem obiisse, nonnullos fulmine per- — 


cussos fuisse, nonnullos hominibus serviisse, atque 
exsules exstilisse, nonnullos vulnera accepisse, ac 
lamenta edidisse, atque ob improba et fada flagitia 
in animalia sese immutasse. Quo fiebat ut homines 
ab ipsis diis occasionem sumentes, omni impuritatis 
genere sese contaminarent. Ac tuin horrenda qui- 
denm caligo genus nostrum tenebat; neque erat qui 
intelligeret, nec qui Deum requireret (Psal. xin). 
Ea autem state Abraham solus inventus est qui 
anim: sensum firmum ae valentem baberet, auque 
ex rerum conditarum prospeeta conditorem sgno- 
sceret. Nam cum colum, 86 terram, et mare, solem 
item et lunam ac reliqua considerasset , hujusmodi 
ornatum concinnitatis plenum admiratus est. Cum- 


vitam. incidit, ac postremo morte multatur. Atque Ὁ) que mundum, et ea quse in ipso sunt, conspexisset, 


bine vires nactus diabolus, et victoria elatus, aucto 
hominum genere, omne improbitatis genus ipsis in 
animum injecit. Ex quo factum est ut Deus ingentem 
peccati impetum coercere ac reprimere volens, terra 
diluvium induxerit, atque omnem animam viventem 
exsünxerit (Gen. vii). Cum autem unum duntaxat in 
illa aetate justum virum invenisset, hunc cum uxore 
ac liberis in arca quadam servatum, solum in terra 
constituit. Posteaquam autem rursum homines nu- 
mero augeri ceperunt, Dei oblivione capti sunt, 
atque ad graviorem impietatem proruperunt, ut qui 
diversis peccatis in servitutem se addixerint, atque 
in varia errorum genera distraxerint. 


non casu ac forwito ea exstitisse atque conservari 
existimavit. Nec rursum terrz elementis, aut inani- 
mis simulacris ornatus hujuscemodi causam ascri- 
psit ; sed Deum verum per haec agnovit, atque uni- 
versi effectorem et conservatorfm esse intellexit. 


Deus autem ejus probitatem animi atque candorem, - 


rectumque judicium comprobans, seipsum ei patefe- 
cit (non quidem ut natura est, neque enim fleri 
potest ut creata natura Deum cernat, verum per 
dispensatorias quasdam Dei visiones, quemadmodum 
ipse novit), plenioremque sui eognitionem in ipsius 
animo inserens, gloria euim affecit, sibique famulum 
ascivit. Qui quidem per successionem his qui ab 


“τας 
*. τ 


t0 CHAR "ee es ense 


΄ A61 


ὙΠῚΞ PATRUM LIBER PRHEUES. EM 468 


ipso promasarunt transmisso pietate, eos veri Dei À ia una persona, et. duabns naturis, perfectus Den, 


cogaitiene insiruxi..Esmque ob eaucam Douinus 
semen ipsius in infinitam multitudinem  excre- 
scere voluit, populamque sibi peculiarem appellavit 
(Gen. x»; 1 Pet. 1); eosque JEÉgyptie gentis, ac 
tyranni Pharaonis servitute pressos, editis horrendis 
náque admirendis signis et predigtis per Moysen et 


. Àssonem, vires sanetos ac prophetis dono prezdi- 
- tos, eduxit (Exodi xv). Quorum etiam opera /Egy- 


plios, pro eo stque ipsorum improbitas merebatur, 


 excruciavit; et israelitas (sie euim populus ille, qui : 
. b Abrabamo ertum duxit, vocabatur) siccis pedi- 
: bus per Rubrum mare, scissis videlicet. aquis, atque 
: àum ἃ dextra tum ἃ sinistra muri instar effectis, tra- 
: jeeiá. Cum autem Pharao et Agyptii ἃ tergo eos se- 


et heme perfectus ; metris virginitatem etiam post 
partem ab omni 1abe conservans. Atque iisdem om- 
nino quibus nes, exeepto peecato, passionibus eb- 
noxius effectus (Heb. 1v), inürmitates nostras susce- 
pit, ac morbos nostros pertavit (Isa. tur). Quoniam 


enim per peccatum mors ín mendwm introlerat 


(Rom, v), necesse erai wt qui redemptionis 4337 
munere perfuncturus erat, ab emni peeesto purus 


esset, peccatique morti minime obnoxius. 


"Triginta porre annis cum hominibus versatus, in 
Jordanis undis a Joanne viro sancto, ae prophetarum 
omnium pr:estantissimo, baptizatus est. Eoque bapti- 
zato vox ejusmedi de ccelo ἃ Bee Patre delata est : 


: Bic est Filius meas dilectus, in quo mihi bene eom- 


auereniur, reversse aque eos prorsus deleverunt. Ae B placui [Luce im) : estque Spiritus sanetus colembre 


pogie3, cam per maxima miracula divinosque pro- 
Speetus, quadraginta annorum spatio populum in de- 
&evto deduceret, ae eclesti pane eum aleret, legem 
(qua futurorum typus atque adumbratio erat) lapi- 
deis tobwlig divinitus inscriptam dedit, eamque 
Moysi in monte tribuit (Exodi xxxr). Qus quidem 
ab omnibus simulacris et flagitiosis actionibus abdu- 
orbat, solumque verem Deum venerari docebat. Sic 
igitur per iugentia miracula ipses in bonam quam- 


dep terram induxit, quam olim patriarcb:e illi Abra- - 


. bam 66 ipsius semini daturum receperat. Ac lon- 
qum esset commemorare quot quamque magna et 


. Adiniranda εἰ iliuetria atque. eximia beneficia, qu: 


Rümerun emnem exeedunt, in. eos contulerit. Qui- 


specie in ipsum deseendit. Ae deinceps magna et ad- 
miranda signa efficere ceepit, mortues videlieet ad 
vitam revocans, cmeis lucem afferens, demones in 
fugam vertens, surdos et elaudos eurans, leprosos 
purgans, atque inveteratam naturam nostram undi- 
que renovaus, eperibusque erudiens, ae virtutis viam 


: edeeens, atque ἃ eorruptione abstrahens, et ad sem- 


piternam vitam iter monstrans. Unde etiam duode- 
cim discipulos elegit. (Matth, xix), quos apostolos 
nominavit, ipsisque negotium dedit ut celestem vita 
rationem przdicarent, quam ut in terra ostenderet, 
86 nes humiles et terrenos per incarnationem suam 
cesleetes efficeret, venerat. 

Αἱ vero admiranda ipsius ac Deltati consentanezx 


bus omnibus id agebatur, ut ab. omni nefario cultu ΕΣ vite atque infinitorum miraculorum invidia et furore 


€i flagitio genus hemenum abstraheret, atque in ve- 
ierem statum revocaret. Nihilo seeius tamen adhuc 
patura nostra erroris libertati eerviebat, ac per dia- 
boli &yrannidem mers in homines regnum obtinebat, 
omnesque divina sententia eondemnatos in infernum 
tranemittebat. 

Cum igitur ip. ejusmodi calamitatem ac miseriam 
venissemus, minime nos despexit is a quo efficti at- 
que in ortum prodacti fueramus; neque manuum 
suarum epus funditus perire eivit. Verum benigna 
Dei ae Patris volumiate unigenitus Filius, et Dei 
Verbum, qui est im sinu. Patris; ille, inquam, ejus- 
dei pvu Paire se Spiritu sancte substanti;s, ille 
€vo nwni antiquior, ille prineipli expers, qui in 


comiBoli Judeorum pontifices ac principes, apud 
quos scilicet commorabatur, et ad quorum utilita- 


tem admiranda hujusmodi signa et. prodigia perpe- 


trarat, beneficiorum omniam immemores, eum morte 
multarunt, uno nimirem ex ipsius discipulis ad ipsum 
prodendum arrepto, comprehensumque ipsum geu- 
tibus dediderunt, ipsum, inquam, qui omnigm vita 
erat, ac sponte haec suscipiebat. Hac enim de causa 
venit, ut nostra causa omnia perpetéretur, quo vide- 
licet nos a vitiosis affectionibus in libertatem vindi- 
earet. Cum autem mulia in eum suppliciorum genera 
exercuissent, eum ad extremum cruce condemna- 
runt. Atque omnia in carnis, quam ex nobis assum- 
pserat, natura pertulit : divina interim ipsius natura 


pringipio eraj, et apud Deum ae Patrem erat, et D ab omni perpessione libera maneute, Nam cum du- 


Deus erat, ad servos suos indulgenter se demittit ; 
et quidem ita, ut hec demissio nec verbis declarari, 
hee mente comprehendi possit. Nam cum Deus per- 
fectus esset, perfecius homo ex Spiritu sanelo et 
&2RClà Maria virgine Dei genitriee effleitur, non ex 
viri semine aut voluntate aut coneubisu (Joan. 1), in 
labis omnis experte Visginis utero eoneaptus, sed ex 
Spiriiu saneto, quemadmodum amte conceptionem 
Arclangelorim unus missus est, qui novam illam et 
püumira.dam conceptionem — Virgini nuntiaret. Et- 
enn Dei Filius ex Spiritu saucto sine semine conce- 
ptus. est : coimpaciaque sibi in Virginis utero crne 
anima auina rationis ac ments pertieipe, prodiit 


pliei nstura prxditus esset, hoc est divina, eL ea 
quam a nobis assumpserat, humana quidem natura 
perpessa est, divinitas autem perpessione Immunis 
et immortalis erat. Cruci igitur in carne affixus est 
innocens Dominus noster Jesus Christus. Peccatum 
enim non fecit, néc inventus est dolus In ore ejus 
(sa. ui; Rom. v); proindeque morti obnoxlus non 
e1at. Quandoquidem, ut jam dixi, mors per peccatuin 
ju mundum introivit. Verum nostra eausa carne mur- 
tem. oppetiit, ut nos ἃ mortis tyrannide redimeret. 
Descendit ad inferos, lisque contritis, eas quz ab 
o:be condito illic lncluse tenebantur, animas libers- 
vit. In sepulcro conditus, tertia. die resurrexit, cum 


480 VITA*'SANCTORUM BAREAAM RERAEMETAE, ET fOSAPHAT INDIAE HECIS. 470 
ileeà moy em eupesamet, vietarismque pobis ad- & seat sihe ulla dultatiens credo, eumque quam an« 


verse esm donasse, eique. immortelitatis largiter 
immortalitatem «wi eeneilinuet, discipulis visus 
£si, ipaioque popem impenivit (Jogn. xx; Ác&, à, δὲ 
per 406 univarea mertlium generi. 

Post quadrsgin ἃ autom dies ia. coles. asocudit, 
fique in Pawis dextra aedot, rursumque venturos 
ent jud.care vives o4 mortuos, ae reddere waicuique 
juxia epera aua. (Psaf. 1x), Post. gloriosam autem 
Suam in eeelos ascensionem, sanciissimum Spiritum 
“ὦ sancios quos diseipules in ignis «poeie misit; cu- 
jos instinotu peregrinis linguis loqui ceeperant, quem- 
adwodem ipse dabat eloqui illi. Hine igitur per 
jpsiua gratiam in omaes goutes dispers) aunt, atquo 
ertbodoxam fidem predieaverunt, bhespüizantes eos 


muntas Deus gloria affieio. Hoe unum pete, ut sine 
ulle errese eunota mihi declares, quidque mihi fa- 
fiondum αἱ! exacte doeess. Atque etiam quidnam 
bapüsmus ait quem ab iis qui fide priediti sunt accipl 
ais, deinceps fae intelligam. 

llle autem ad eum respondit : Sancte hujus et in- 
£ontaminaue Christianorum (dei velut radix ae eere 
tum fundamentum divini baptismi gratia est, ut que 
omnis a nativitate oentraeta peceata expiet, atque 
$8 inquinamenta quz ex vitie conflata suut prorsus 
experget. Be enim Salvator mandavit, ut per aquam 
ac Spiritum regeneremur, atque ad veterem dignita- 
tem redeamus : per orationem videlicet ac salutarem 
invocstionem, ad aquam accedente Spiritu saneto. 


in womina Patris et Filii et Gpiritue saneti, et do- B Baptizamur igitar juxta. Salvatoris sermonem in no- 


centes servare omnia Balvatoris precepta. (Math, 
xzyuj, Ad hunc igiur Sodam gentes a reeta via 
aberrntas illustrarunt, ae suporstitiesum idolorum 
Arrorem de medio sustulerunt. Queravie autem hostis, 
cladem susc indigaissine ferene, auae quoque bel« 
lum adversus pios exeitet, atulije videlicet ae stolidis 
persuadens ut idolorum cultum ad&ua retiaeant, im- 
becillaa i3men ipsius vis effecta est, δίᾳφιο ipeius 
Írames per Christi potentiam in. flnem defecerunt, 
En tibi Dominum meum ac Deum et salutis auctorem 
paucis verbis declaravi; plenius autem eum cogno- 
&ceS , δὶ jpsius gratiam in anime tua acceperis, 
divinoque benellcio fibi contigerit ut ipsius servus 
fias. 


mine Patris et Pilii ex Spiritus saocti (Matth. xxvm). 
Atque lia Spiritus gratia in ejus qui baptizatur ani- 
1a immorstur, eam Hlustrans, ac divinam reddens, 
atque imaginem iilam ac similitudinem Dei, ad quam 
condila est, ipsi instausans. Ac deineops, veteribus 
emnibus vitii operibus abjectis, novz vits eum Deo 
paetum inimus (Nas., orat. de sanct. Baptism.), ao 
puriorem vivendi ratienem auspieamee : quo nimi- 
rum etiam coheredes eorum efficiamar qui ad im- 
mortalitatem regenerati sunt, ac sempiternam 
salutem comeeeuti sunt. Cia baptismum su- 
tem (leri non potest ut quisquam benam spem eon» 
aequatur, quamlibet etiam pios omnes pietate ante: 
celluerit, Sio enim Deus Verbum, qui, ut generi 


Car. VH], ττ Hec verba sf regie filius audivit, G nosiro salutem »fferret, bursanitatem auacepit, dixit 


ipsius snimus lumine pergtrictgs est, ae prae lsetitia 
e solio sup exeurgena, Barlaamque complectens, 
dixit : Fortasse, nisi me canjeatura fallit, vir pite 
stantiwime, bie est ipestimabilis ille lapis quem nea 
bs re oesu|tum tones, neg cuilibet premisene eaten» 
dis, verum ijs demum qui sania ae firmis animi sen- 
sibus przeditj gut, Ecco enim ut hac verba anribus 
excepi, suavissima lp pectus meam subiif, et grave 
illud meroris velamen, quod jam pridem qnime meo 
undique ingumbebat, statim sublatum esk.. Si igitur 
pecte conjicio, fac, quao, seiam. Sia agam Miquid 
his qua abs ἐφ commemorata snnt prasiantiss προίλ, 
ne cuucleris id mihi rursus aperire. 

Rursum igitur respondit Barlaam : lia sane, qi 
domine ac rex, hoc est illud magnum mysierium, 
quod absconditum Q6 est a «xoulis et geaeratio- 
wibua, in extpamie eutem (temporibus hominum generi 
palefaetum (Colosa. 1). Cujus declarationem olim per 
Spiriius divini graliam multi prophete ao justi viri 
predizerunt, mulüfariem mulisque modis edocti 
(Hebz, xi, sigue alta. voop annontantes, Cumque 
salutem omnino futuram prospicerent, ejusque oer- 
nendg cupiditate tenerentur, non tamen eam per- 
Spexerupi; verum ultima hec generatio divino 
bene(cio salus auctorem suscepit. Quamobrem 
qui credidemit , et baptizatus fuerit, salvus erit 
(Marc. χει). 

Dixit antem Josaphat : Qmnia ea que abs te dicia 


Amen dico vobis, nisi quis regenerates (uerit ez aqua 


es Spirius sancto, uon iptrabá in regnum colorum 
(Jean, iu). Quamobrem ante emnia te rogo, ut anjmo 
lidem accipias, a6 statim ardentissimo quodam desi« 
derie 3d baptismum accedas, 666 ullam omaino πιο. 
rem adbibess. Perioulesa siquidem est. dilatio, pre 
pterea quod prestituins morti dies iaceriug est. Josa: 
phat autem ad ipeum dixit; Et quenam bona illg 
spes est, eujus fieri poste negssti ut quisquam οὗ" 8 
baptismum cemposa fiat? Quidnam etinm illud est, 
quod calorum regnum appellas? Dndegam item Dei 
bumanitate indosi verba audivisti? Quinam rursus 
est incertus morti presuitutus dies, de que ingeng 
aellicitudo pectus meura subiens, uroribus ac de» 
loribus earmes meas conficit, atque adeq ipsum 68. 
Sium robur exest? Denique uirum morientes in nihi- 
lum dilabisur, an centra post presentem peregri- 
nationem alia vita superest : hac ei bis censeptanea 
ex te scire avebam. 


Barlsam hujusmodi responsem his verbis dedit : 
Bona ea spes, de qua locutus sam, regni eclestis 
est. Ea autem est ejusmodi, ut nulla emuino humana 
lingus explieari possit. Ait enim Scriptura : Que 
oculus non vidit, et auris non aadivit, et [ἢ eor ho-, 
minis non ascenderunt, preparsvit Deus diligentibus 
86 (lss. txiv; 1 Cor. n). Cum autem abjecta hac 
erasaa c»sno , beatitudinem illam divino beneficie 
eonseeuti fueritnus, (um ille, cujus benefeio spes 


471 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. IEEE 


42 


nostra nos minime fefellerit, nos docebit, efficietque À ( Luce xx1). Etenim cum Deus bominem sb initio 


ut bonorum illorum gloriam, omnem mentis captum 
superaptem, luoem illam quz nulla oratione expri- 
mi potest, vitam illam 40.858 morte non interrumpitur, 
ac denique illam cum angelis vite consuetudinem 
cognoscamus. Nai si hoc divinitus consequamur, ut 
cum Deo, quantum humans nature fas est, consue- 
tudinem habeamus, omnia ea quo nunc nobis ignota 
sunt ab eo seiemus. Hoc enim, Scripturis divinitus 
jnspiratis edoctus, omnium maxime colorum re- 
gnum esse duco, nempe ad sanctm, et que vite 
initium dedit, Trinitatis contemplationem accedere, 
atque incomparabili ipsius lumine purius illustrari, 
ac revelata facie (11 Cor. n) ipsius gloriam omnem 
verborum facultatem superantem contueri. Nec vero 


effinxisset (quem admodum etiam jam tibi exposui ) 
insufflavit in eum spiraculum vita» ( Gen. n) , quse 
quidem anima rationis atque intelligentis particeps 
appellatur. Quoniam autem morte damnati sumus , 
omnibus nobis mori necesse est ; nec fleri potest ut 
hic calix hominem ullum prsetereat. Nihil autem est 
aliud mors quam animi a eorpore disjunctio. Ac 
quidem illud corpus, quod e terra effietum est, 
posteaquam ab animo sejonctum est, in terram, ex 
qua sumptum fuerat, revertitur, ac corruptum dis- 
solvitur ( Gen. i1; Eccli. νυ). Anima autem immor- 
talis eum sit, eo proficiscitur quo sunimas ille effe- 
ctor imperat , vel, ut rectius loquar, quemadmodum 
ipsa sibi , cum adhuc in carne versaretur, hospitium 


mirandum est, gloriam illam ac lucem et arcana B preparavit. Ut enim quisque vite munere hic fun- 


bona nullis verbis declarari posse; neque enim am- 
pla et eximia essent, si nos terreni et mortales, ac 
gravem hanc et affectionibus obnoxiam carnem ge- 
$lantes, ea tum cognitione percipere, tum verbis 
exprimere possemus. Qus cum explorata tibi sint, 
ea fide sola citra ullam dubitationem accipe, atque 
ab omni fictione abhorre; illudque stude, ut per 
bona opera immortalem illam gloriam  arripias. 
Qua cum tibi potiri eontiverit — perfectius hsc 
cognosces. : 

259 Quod autem ex me qussivisti, quonam 
modo nos incarnati Dei verba audierimus, hoc 
habeto, nos per sacrosancta Evangelia ea quie ad 
theandricam, hoc est Dei cum homine conjuncti , 


ctus fuerit , illic recepturus est. 

Denique confectis lengis temporum currieulis , 
Deus noster eum metuenda et sermonis facultatem 
superante gloria ad judicium de orbe ferendum ve- 
niet. Cojus metu colorum virtutes commovebun- 
tur, atque omnis angelorum exercitus tremore cor- 
reptus coram ipso astabit (Luc. xxi) : tum videlicet, 
cum in archangeli voce ac divina tuba mortui ad 
vitam redibunt, ac tremendo ipsius throno sisténtur 
(1 Thess. τιν). Est autem resurrectio, animz rursus 
cum eorpore conjunctio. Quocirca hoc ipsum corpus, 
quod interit ac dissolvitur, ita resurget , ut. deinceps 
interire nequeat (1 Cor. xv). Nec vero huic rei fidem 
ullo modo abrogare in mentem tibi veniat. Neque 


dispensationem pertinent , didicisse. Nam ita sanctus C enim ei qui ipsum primum e terra effinxit, postea- 


ille liber appellatur, ut qui immortalitatem et sta- 
tum a corruptione alienum , et sempiternam vitam, 
et peccatorum remissionem, et coelorum regnum , 
nobis qui mortales interituique obnozii ae terreni 
sumus , fauste snnuntiet. Quem quidem scripserunt 
qui spectatores ac ministri Verbi fuerunt. De quibus 
superius dixi, quod Salvator noster Christus disci- 
pulos et apostolos elegerit. Qui quidem nobia post 
gloriosam Dei ia coelos ascensionem , ipsius iu terra 
vitse rationem , et doctrinam ac miracula, quantum 
40 hominibus prsstari poterat, litterarum monuu- 
mentis mandarunt. Sic etenim in extrena libri sui 
parte eximius ille inter divinos evangelistag dixit : 
Bunt et alia multa, quas fecit Jesus, qux» si scriban- 


tur per singula, nec ipsum arbitror munduin eos qui D 


scribendi sunt capere posse libros (Joan. xxi). 

ἴω hoc igitur divino Evangelio , tum incarnationis, 
tum. declarationis, tum miraculorum , tum prace- 
ptorum ipsius historia, Dei spiritu exarata conti- 
netur. Ac deinde supplicii illius ab omni labe re- 
moti , quod Domious nostra causa subiit , sancteque 
triduo post resurrectionia, atque in coelos ascen- 
sionis, ac deuique illustris ac metuendi ipsius se- 
cundi adventus mentio habetur. Rursum enim Dei 
Filius cum gloria, omni sermone prsestantiori atque 
ingenti cuelestis militis multitudiue in terme ven- 
turus est, ut de mortalium genere sententiam fe- 
gat, atque unieuigue pro eo ac gessit, rependat 


quam in terram ex qua sumptum est rediit, juxta 
Creatoris sententiam rursus ad vitam excitare impos- 
Sibile est. Nam si quod Rex Deus ex nihilo in ortum 
produxerit, tecum reputes , istud satis magno argu- 
mento tibi futarum est. Etenim sumpta terra, 4015 
prius non erat , hominem procreavit (Gen. n ). Quo- 
nam igitur modo e terra homo factas est ? Quonam 
inodo ípsa ex nihilo producta est? Quonam item 
fundamento nititur ? Quonam denique modo ex ipsa 
infinita tum brutorum , tum seminum , tum stirpium 
genera producta [eunt ? Quinetiam in nostro quoque 
ortu velim hoc consideres. An non enim perxiguuim 
semen in terram, hoc est ín vulvam ipsum exei- 
pientem emittitur * Unde igitur hzc tanta animalis 
effectio ? 

Quamobrem ei qui omnia ex nihilo produxit , 
atque etiamnum producit, minime impossibile est 
corporea ea qus morte extincta atque corrupta sunt, 
ὁ terra ad vitam revocare, ut unusquisque consen- 
taneam operibus suis mercedem recipiat (11 Cor. v; 
Psalm. 1x1). Laboris enim est, inquit ille, presens 
tempus ; futurum autem , mercedis. Alioqui , ubinam 
Dei justitia erit , nisi sit resurrectio? Siquidem multi 
probi viri, cum in hae vita multas calamitates ac 
tiulta supplicia tulissent , per vim tapdeni de medio 
sublati sunt. Nonnulli eontra impii ac fsciuorosi ho- 
mines, in deliciis ac prosperis rerum suecceseibus 
priesehteuy vitem eonsumpserunt : at Deus, ut qui 


u 


- [Pd 


415 


VITÀ SANCTORUM BARLAAM EREMITA ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


416 


simul et bonitate et justitia preestet, resurrectionis A acerbius excogitari potest) ad sempiternam poenam 


ac referendarum rationum diem constituit, ut, eum 
queque anima corpus suum receperit, improbus 
quidem et sceleratus, qui hic omnia secunda ac 
]wta habuerit, illic scelerum penas luat ; probus 
ceoDtra eorum qus jnique gesserit, poenis in hac 
vita persolutis, illic bonorum hereditatem conse- 
quatur. Audient enim , inquit Dominus , qui in mo- 
numentis 960 sunt, vocem Filii Dei. Et exibunt, 
qui bona fecerunt in resurreetionem vitz ; qui autem 
mala egerunt, in resurrectionem judieii ( Joan. v ). 
Quo scilicet tempore sedes quoque collocabuntur, 
aique Ánüquus dierum (Dan. vu) , rerumque om- 
nium parens et architeetus prasidebit. Ac libri ape- 
riuntur, in quibus omnium nostrum actiones, ser- 


ablegabit. 

. CAp.IX.—Josaphatautem higad eum verbis usus est: 
Magnas quasdam et admirandas res, magnoque metu 
ac tremore dignas mihi, o hono, narras, si quidem 
hec ita se habent , atque postquam fatis concesse- 
rimus, et ia cinerem ac pulverem dissoluti fuerimus, 
resurrectio et regeneratio futura est, rerumque in vita 
gestarum examen 80 merces, Verum quo argumento 
hzc probas? et quonam ei rei quas nondum oculis 
perspecta est audita? atque intellects: usque adeo 
firmam et indubitatam fidem adhibuistis? Nam quae 
jam gesta ac re ipsa declarata sunt , etiamsi ipsi mi- 
nime videritis , at ab iis qui ea viderunt , ac memo- 
rie prodiderunt, audivistis. Quonam autem modo de 


mones, cogitaliones jnscriptsm continentur. Atque B rebus futuris tam magne et pretumida przedicantes, 


igneus fluvius rapido cursu volvetur, cuuctaque qua 
in abestruso delitescunt, patefient. Nou illic patro- 
nus , aot verborum lenocinium , aut falsa excusatio, 
aut.opum potentia , aut dignitatum fastus, aut am- 
plissims munerum largitiones reetum judicium sup- 
primere poterunt : verum incorruptus ille ac verus 
judex ad justitize laudem omnia perpendet, boc est, 
et actionem , et sermonem, et cogitationem. Ac pro- 
fieiscentur qui virtutibus operam dederunt ad sem- 
piteroam vitam, et lucem omnem orationis vim 
excedentem, ut cum angelis oblectentur , atque 
arcanis bonis fruantur, sancteque Trinitati pure 
astent ; qui aütem turpibus flagitiis sese devinxerint, 
31que omnes jmpii et peccatores ad sempiternum 
cruciatum , qui quidem gehenna dicitur, et exte- 
riores tenebre, et insomnis vermis, et stridor den- 
Uam , aliaque innumera tormenta, 


Quorum omnium nullum seque grave et acerbum 
est, atque a Deo abalienari, et a dulcissima ipsius 
facie abjici , gloriaque illa que nullis verbis exponi 
potest orbari, atque inspectante universo orbe tra- 
duci , et ignominia 4085 nunquam finem habitura sit 
notari. Posteaquam enim horrenda illa sententia 
edita fuerit, omnia deineeps immutabilia, et con- 
versionis omnis expertia manebunt: sic videlicet , 
ut nec vita lzia justis finem habitura, nec afflictio 
et poena peccatoribus terminum acceptura sit. Ne- 
que enim sublimior post eum alter judex est, nec 
per sequentia opera purgatio, nec prestitutus einen- 
dationis terminus, nec alia ulla iis qui in cruciatu 
versabuniur ars et ratio, quippe cum supplicium 
una cum ipsis in sempiternum duret. 


Qua cum ita sint, quales tandem nos in sanctis 
eonversationibus ac plis actionibus esse oportet , ut 
digni habeamur venturas minas effugere, atque a 
déxtris Filii Dei stare (11 Pet. 11)? Nam hac justo- 
vum statio est, quemadmodum contra miserrima ad 
sinistram pars peccatoribus assiguata est. Post au- 
tem Dominus juslos Patris sui benedictos vocans 
(Matth. xxv), in perpetuum regnum introducet ; pec- 
catores autem cum ira et exsecralione a suavi el 
vanquilla facie sua abjectos ( 400 nihil gravius et 


ceram de iia fidem nacti estis ? 

Respondit Barlaam : Ex iis qux jam contigerunt, 
de futuris etiam certam fidem nactus sum. Nam qui 
bzec preedicarunt, nec ulla in rea vero aberrarunt, 
verum per signa et prodigia, variasque virtutes ser- 
monibus suis robur conciliarunt , iidem etiam de fu- 
turis 08 admonuerunt, Quemadmodum igitur hiec 
nihil praeposterum ac fictum docuerunt , verum om- 
nia ea qux ab ipsis dicta et facta sunt, sole clarius 
effulserunt, eodem quoque modo illic vere omnia 
tradiderunt, Qux quidem etiam ipse Dominus noster 
ac herus Jesus Christus, tum sermone, tum opere 
confirmavit. Amen enim, inquit, dico vobis, quia 
venit hora, quando mortui audient vocem Flii Dei, 


C et qui audierint, vivent (Joan. xu). Ac rursum : Ve- 


nit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt au. 
dient vocem Filii Dei. Et procedent qui bona fecerunt 
in resurrectionem vitz ; qui vero mala egerunt , in 
resurrectionem judicii ( Luce xx ). Ac rursum ait : 
De mortuorum autem resurrectione non legistis 
quod diclum est vobis ἃ Deo, dicente : Ego suni 
Deus Abraham, Deug 1saac, et Deus Jacob Υ Deus 
porro mortuorum Deus non est, sed viventium. Ut 
enim colliguntur zizania, et comburuntur, sic erit 
in consummatione szculi hujus (Matth. xxiv). Mittet 
Filius Dei angelos suos , et colligent de regno ejus 
omnia scandala, et eos qui faciunt iniquitatem. Et 
mittent eos in caminum ignis : illic erit fletus et 
stridor dentium. Tunc justi fulgebunt sicut sol in 
regno Patris eorum 

Hac dicens addidit : Qui habet aures audiendi, 
audiat (Luc. n). His igitur pluribusque aliis 96] 
verbis Dominus corporum resurrectionem declaravit. 
Reipsa autem sermonibus suis fidem astruxit, cum 
mortuos ad vitam revocavit, ac sub terrestris vitse 
suze catastrophen Lazarum quemdam amicum suuui, 
qui jam quatriduo mortuus erat, ac feetebat, e mo- 
numento vocavit, eumque qui animam efllaverat, vi- 
vum exhibuit (Joan. x1). Quin ipse quoque Dominus 
perfectam, nec jan! morti subjectam resurrectionem 
auspicatus est : quippe qui morte in carne degustata, 
triduo post ad vitam rediit, ac mortuorum primoge- 
nitus effectus est ([ Cor. xvi). Quanquam enim alii 


418 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


476 


quoque a morte ad vitam excitati sunt, morte tamen A visitastis me; in esrepgre oram, et venistis ad me 


rursus fupneti sunt, nec future vere resurreetionis 
huosginem exhibere potuerunt. Solus autem ipse re- 
surrectionis illius auctor ac princeps exstitít, ut. qui 
Ifmmortalí resurrectione ad vitam rediemt. fHisc illi 
étiam qui ab initio spectatores ac ministri verbi fue- 
runt, przedicarunt. Ait enim beatus Paulus, qui non ab 
homfbibus, sed e elo vocatus est (Gal. 1) : Notum 
vobis facio, fratres, Evangelium quod annuntiavi vo- 
bis. Tradidi enim vobis in primls quod et accepi, quod 
Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum 
Scripturas, et quod sepultus est, et quod resurrexit, 
secundum Scripturas (Kom. 1v). SI autem Christus 
praedicatur quod resurrexit à mortuls, quomodo di- 
cunt quidam, quod resurrectio mortuorum non est ? 


(Meth. xxv). Cur his verbis utitur, nisi quia beneGe 
eia, qus a nobis in egentes conferuntur, aibi asciseit ? 
Et alio loco ait : Omnis quicunque eonfilebitur me 
eoram hominibus, confiteber et ege eus corem Pase 
meo, qui est in copiis (Luce xn). 

En per bic omnia, 86 plura. alia, Qaa ot corta 
esse bonorum operum premio deslaravit, Quemad- 
modum etiam eentra improbarum actomum ORAS 
illic reoonditas esse denuntiavit, per admirsnd$s sci- 
licet et eximias parsbolas quas ille sapientie fong 
prorsus sapienter exposuit. Etenim divitem quemdam 
inducit (Lece xvi), purpura et bysso induum, 86 
quotidie splendide epulantem; teuscera autem aique 
8 misericordia remotum, adeo ut. pauperem quem 


Nam si mortui non resurgunt, ne Christus quidem B dam, Lazarum nomime, ad fores suas jacentesa de« 


resurrexit. Si autem Christus non. resurrexit, inanis 
ést fides vestra, Adhuc estis in peccatis vestris. Si in 


hac tantum vita sperantes *umus in Christo, misera- 


biliores sumus omnibus hominibus. Nunc autem Chri- 
8tus resurrexit a mortuis, primitize dormlentium. Quo- 
niam quidem per hominem mors, per hominem autem 
resurrectio mortuorum. Ut enim in Adam omnes 
moriuntur , ita in Christo omnes vivificabuntue 
(1 Cor. xv). Et paucis interjectis : Oportet enim, in- 
quit, corruptibile hoc induere incorruptionem, et 
mortale hoc induere immortalitatem. Cum autem 
mortale boc induerit immortalitatem, tunc flet sermo 
qui scriptus est, Absorpta est mors in vicioria. 
Ubj est mors victoria tua? Ubi est mors stimulus 
tuus? Destruetur autem prorsus ac delebitur mortis 
potentia, αἱ 4085 jam vim suam non exerat, verum 
deinceps hominibus immortalitas atque incorruptibi- 
litas sempiterna concedatur. Erit igitur, erit, inquam, 
gine ulla dubitatione mortuorum resurrectio, idque 
certissime credimus. Quinetiam rerum in vita gesta- 
Jun, examen 30 premia et. poenas fore perspectum 
habemus, ju metuendo videlicet adventus Christi die 
(1 Pet. 1), in qua. «dli igne solventur et elementa 
ardore cantabescegt, yt theologi cujusdam verbis utar. 
Novog autem codos, ac novam terram secundum ip- 
&ius promissionem exspectamus, Nam quod illic ope- 
pum priemia et poenz sint, nihilque omniuo bonorum 
yel malorum negligatur, verum et actionum, et ver- 
borum, el cogitationum merces recondita sit, ex his 
Christ verbis constat : Quicunque potum dederit uni 
ex min mis istis calicem aquas frigide, tantum in no- 
mine discipuli, non perdet mercedem suam (Matth. x). 
Ac rursum ex bis : Cum venerit Filius hominis in 
gjnajestate sua, el omnes angeli cum eo, tunc sedebit 
Super sedem majestatis suz, et congre; abuntur aute 
eum opmmies gentes, et separabit eos ab invicem, sicut 
pastor segregat oves ab lizedis. Et statuet oves quidem 
a dextris suis, hzedos autem a sinistris. Tunc dicet 
Rex his qui a dextris erunt : Venite, benedicti Patris 
mei, possidete regnum vobis paratum a constitutione 
mundgi. Esurjvi eniro, et dedisiis mihi manducare ; 
gitivi, et dedistis mibi bibere; hospes eram, et colle- 
giss me; nudus, et cooperuistis me; infirmus, et 


C ἃς familiares erant, parabolag ducebat : 


&spiceret, ac ne ipsas quidom mensas suc: micas ei im- 
pertiret. Utroque igitur exiremo vita die functo, 
pauper quidem ille atque ulceresus in Abrehse sinum 
delatus est (que nempe voeabulo proborum virorum 
sedem deelaravit), divos contra acerbissimo flamme 
supplicio in inferne adilietus est. Ad quem etiam 
Abraham his verbia utebatur : Recepisti bona in vita 
lua, et Lazarus similiter mala. Nune autem ipse con- 
solatur, tu vero cruciasia. 
; 468 Rurum alioloco eclarum regnum homini ree 
gi simile esse ait qui filio suo nuptias feeit (Math. xxi). 
Per uuptias porro futura l:etfitia et claritas indicatur. 
Etenim δή humiles 86 terrenis affectibus imbutos ho- 
mines vorba faeiene, ab iis rebus qua ipsis usitatze 
hon quod 
nuptias et mensas ia ovo illo esse ostenderet, sed ad 
eorum crassitiem sese demitens, his vocabulis ute- 
batur, ut futura ipsis perspicua faceret. Omnes itaque, 
inquit, rex ille sublimi przconio ad nuptias invitavit, 
atque ut bonis íllis ad satietatem usque fruerentur. 
Multi autem eorum qui invitati fuerant, ire ne- 
glexerunt : verum se ipsos partim in agris, partim in 
negotiationibus, partim in uxoribus nuper acceptis 
occupantes, nuptlalis thalami splendore caruerunt. 
lllis autem sua sponte a suavissima illa letitia ex- 
clusis, alii vocati sunt, atque impletse sunt epulse di- 
scumbentibus. Ingressus autein: rex ut videret discom- 
bentes, vidit illic hominem non vestitum veste πᾶ- 
ptíali. Et dixit ei : Amice, quomodo huc íntrasti, non 


B habens vestem nuptialem? At ille obmututt. Tonc 


dixit rex ministris : Ligatis pedibus ac manibus ejus, 
tollite eum, ei mittite in tenebras extertores. fllic 
erit fletus et stridor dentium. Per hos porro qui nu- 
ptiis interesse reeussrunt, nec ei ἃ quo vocahentur 
ullo modo morem gesserunt, illi significantur qui ad 
Christi fidem minime aesurrerunt, verum aut in ide 
lorum cultu, aut in aliqua heresi perstiterent. Per 
eum autem qui veste nuptiis consentanea earobal, ie 
demum intelligitur, qui ide quidem predéus fnit, 
exterum spiritualem vestem impuris flagitiis eonspup- 
cavit, meritoque proinde ἃ nuptielis thalami lesitia 
gubmotus est. 

Quin aliam quoque hujusmodi parebolam eosdem 


ATI 


busdam virginibus, quarem quinque prudentes erant, 
et quinque fatue (Matth. xxv). Que quidem fatur, 
a2eceptis lampadibus suis, non sumpsoruat oleum 66» 
€um, prudentes eutem sumpserunt. Hoc autera loco 
per epum probarem aetionum possessionem signifi- 
eavit. 

Media autem neete, inquit, elamor faetus ost: Eeco 
sponsus venit, exite obviam ei. Petro per mediam 
4noetem dioi illius incertitudinem indicavit. Tune sur- 
wexerent emnes virgines ill: ; et quie parata erant, 
exierunt obviam sponso, et intraverunt. eum eo ad 
nuptias, et elausa. est janua. Quo autem imparatee 
erant (quas etiam ideirco non obe re stultas appelia- 
vit),'cum lampades suas exstingui perspicerent, ad 
oleum emendum sose eontulerumt. Posteaque, elau- 
$is jam foribus, sccedentes, elamabent, dieentes : Bo- 
ine, Domine, aperi nobis. Ipse autem respondens, 
dixit eis: Amon dico vobis,nescio vos. Ex his emni- 
bus perspieue eonstat, improbi« aetionibus, atque aduo 
sermenibus, ipsisque etiam cogitationibus, "nam esse 
mercedem constitutam. 

Dixit enim Salvator : Dico vobis, quod omne ver- 
bum otiosum quod loeuti fuerint homines, reddent de 
eo ratienem in die judlcii (Matth. xi). Ac rorsum: 
Vesiri vero et eapllli capitis omnes numerati sunt 
(Matth. x). Quo sciticet loco per eapillos minutissi- 
mas etiam eonsiderationes animique eogitationes 
significavit. Consentsnea autem his quoque beatus 
"Paulus tradit : Vivus est, inquit, sermo Dei, et effi- 
eax, ac penetrabilior omni glad:o ancipiti, et pertin- 
gens usque ad divisionem anim: et corporis, spiritus 
quoque et eompagum ae medullarum, et discretor 
cogitationum et intentionem cordis. £t non est. ulla 
'ereatura invisibilis im conspeeta ejus, omnia autem 
nuda et aperta sunt in oculis ejus, ad quem nobis est 
sermo (Hebr. iv) 

Hase etiam prephetze fongis ab hine temporibus, 
Bpiritus sancti gratia illastrati, apertissime nuntia- 
verunt. Ait enim Isaias : Ego opera illorum novi, et 
yeddam eis, Ecce venio ut congregem emnes gentes 
οἱ linguas ; et venient, et videbunt gloríam meam ; et 
erít ccelum novum, et terra nova, qu: ego faciam 
manere coram me. Et veniet omnis caro, et adorabit 
ine jn conspectu meo, dicit Dominus; εἰ exibuat, et 


VITA SANCTORUM BARLAAM BREMITA ET JOSAPBAT INDL REGIS. 
pertinentem attulit, prepositis nimirum deeem qui- Δ 


s 


peccatum. Vm qui dies malum bogem, ponenies 
smarum in dulee, ei dulet in amarum. Vg qui - pe- 
lentas estis ad bibendum vinum, et viri fortes ad mis 
scendam ebrietatem. Qui jnstifieatis unpium pro mue 


mepibus, et ju«titiam $69. ju»ti auferas ab eo. Qui 


declinatis judicium pauperum, el diripitig substantiam 
egenorum, ut sit vobie erphanus jn praedam, Ei quid 
facietis ia die visitationis? οἱ ad quem confugialis in 
auxilium ? et ubi derelinquetie gleriun vestram, ne in 
visitationem incidatis? Prepler hoc, situ, devorat 
gtipulam lingua ignis, et calor üamuiae exuit, sic 


padix eorum quasi favilla eri, δὲ germen eorum ut 


pulvis, Abjecerunt enim legem  Domibi exerciiuum, 
et eloquium saucti Israel blasphemaverunt (Isa. V). 
Eodem aceedit, quod ait alius propheta : Justa est 


dies Domipi magna et velox nimis. Vox diei Domiui 


amara, tribulabitur forie, Dies ira dies illa, dies tri- 
bulationis et anguslie, dies calamitalis et miseria, 


.dies tenebrarum et caliginis, dies nebula ei turbinis, 


dies tha et clangoris super qivitates muuitas, et $u- 
per angulos excelsos. Et vribulabo malignos, el atm- 


.bulabunt οαοὶ, quia Domino percaverunt ; el elfunde« 


tur sanguis eorum sicut humus, Οἱ cor, uà eorum sieut 


&tercora, $ed ei argentum eorum, eL aurum eorum 


non poterit liberare eos in die furoris Domini, lu igae 


.zeli ejug devorabitur omnis terra, quia consumma- 
Aionem cnm festinatione fagiet cunctis habitentibus 


terram (Soph. 1). Insuper etiam. David rex e& pre- 


.pheta ad hunc modum clama : Deus manifeste veniet, 


Deus noeter, et non silebit. ignis in conspectu ejus 


ὋΣ exardesoet, et in circuitu ejus tempestas valida. Ad- 


vocabit eglusa desureums, et teram diicerüere popu- 
lum suum (Psal, xix). Ac rumum : Exsurge, Deus, 


Auqui, e& judice tgrram, quoniam cogitaMo hominis 


confitebitur tibi (Psalm. txxvu). Ào rursum i Tu red- 
des unijeuigug juxta opera ua. Gomplure auiem 
euam alja hujusmodi, tum Psalinista, tum omnes 
prophete divino Spirity edocti, de (uturo judicio ac 
mercede pradiegrunt. Quorum sermones Salvator 
quoque certissime confirmans, nos mertuorum re- 
BurTeelionem, rerumque in viia gestarum merce- 
dem, atque immortalem futuri &xculi vitam credere 
docuit, 

Cap, X,v»Josaphat δυο! ingenti ob hac verba 
animi eompunctieue plenus, lacrymis perfundehatur, 


videbunt eadavera hominum, qui prsevaricati sue in D atque his ad senem verbia usus est : Omnia mihi per- 


ame. Nam vermis eorum non morietur, ei ignis eorum 
non exstinguetur. E: erunt usque ad satietatem visio- 
nis omni carni (196. Lavi). Ae rursum de die illo ait : 
Ει involvetus ecplum sieut liber, esenes stelle eadenL 
sicnt folium de v.nea. Ecee enim dies Domini venit 
pleuus furore ei ira, ad ponendam terram in solita- 
dinem, et peecatores ejus conterendos ex ea. Quoniam 
stellae cceli et splendor earum von expandent lumen 
suum. Et obtenebrabitur sol in ortu suo, et luna non 
aplendabit in lumine evo. Et quiescere faciam auper- 
biaw isidelium, et asrogantiam fortium huriliabe 
(los. xm). Ac rursus ait c Vas qui trahitis iniquitatem 
in funiculis vanitatis, et quasi vinculum  plaustrí, 


spioue declarasti, ac horrendam hane et admirandam 
parrationem iuculenta oratione complezus es. His 
itaque nobis propositis, quid tandem faciendum est, 
ut ea supplicia que sceleratis hominibus parata sunt 
effugiamus, ac justorum gaudium consequamur? 

. Respondit Barlaam : Litteris sacris. proditum esl 
(Act. 1), quod cum Petrus, qui apostelorum princeps 
voraus eat, plebem doctrina instyuerel, cerde coti» 
puncti sunt, quemadmodum scilieet tu quoque ho- 
dierno die. Cumque disissent : Quid faciemus? Pe- 
&rus ad eos dixit ; Poenitentiam sgite, et beptizetar 
unusquisque vestrum in remissionem peecatorum, ej 
accipietis donum Spiritus sancti, Vobis enim est pro 


4:9 " DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


480 


missio, et filiis vestris, et omnibus qui longe sunt, À excepisti, ac libenter .audiisti, nfhil ex eis emom- 


quoseunque advocaverit Dominus Deus noster. En 
igitur ipse misericordie sus divitias in te effudit, 
teque qui anime ac voluntate procul ab eo dissitus 
eras, et alienis, non dicam diis, sed pestiferis dademo- 
nibus, et surdis ac sensus expertibus statuis cultum 
adhibebas, accivit. Quocirca ante omnia ad eum qui 
te vocavit accede, a quo veram tam eorum qua ocu- 
lis cernuntur, quam quz ab oculorum sensu remota 
sunt, cognitionem consequeris. Quod si posteaquam 
vocalus es accedere recusas, aut moras neetis, justo 
Dei judicio exhaeres eris, ac repudiaberis, quia ipse 
repudiasti. Ad liune enim modum 'ipse quoque apo- 
stolus Petrus ad quemdam discipulum dixit : " Ego 
autem credo quod et obedivisti vocationi, et adhuc 


menti consecutus es. Admonui enim te, ne ob rem 
preteritam poenitentia ducereris; et ecce moerore 
conturbatus es, propterea quod e manibus tuis fuga 
me subduxerim, poenitentia videlicet ob rem pr:ete- 
ritam affectus. Precepi tibi ne ea qux assequi non 
posses aggredereris, et tamen arripere me conaris, 
cum iter meum assequi nequeas. Ad hzxec id quodque 
tibi edixi, ne incredibili sermoni fidem arrogares, et 
tamen in visceribus meis unionem stature mea moe 
dum excedentem inesse credidisti; neque tantulum 
tibi prudenti fuit, ut intelligeres. me totam ad ovi 
struthionis magnitudinem minime accedere. (juonam 
itaque pacto tantum unionem corpusculum istud ca- 
peret ? 


Ssincerius obediens, crucem tolles, Deumque ac Do- B — Ad hunc igitur modum illi quoque in summa stulti- 


minum te vocantem sequeris, qui te a morte ad vi- 
tam, et a tenebris ad lucem invitat. Nam profecto 
Dei ignoratio, anime caligo ac mors est; et simula- 
era colere ad naturse exitium, amentiam omnem 
excedit. 

Quos quidem homines cuinam rei similes esse di- 
cam? et quanam imagine eorum stoliditatem tibi ob 
oculos ponam? Sed tamen exemplum quoddam tibi 
proponam, quod mihi a viro quodam summa sapien- 
tia preedito commemoratum est. Aiebat enim, simu- 
lacrorum cultores aucupi similes esse, qui cum lusci- 
niam, perexiguam aviculam, cepisset, gladiumque 
arripuisset ut eam jugularet ac. comederet, ea, con- 
cessa sibi articulata voce, ad aucupem dixit : Quid- 
pau, o bomo, ex mea nece ad te utilitatis rediturum 
est? neque enim per me ventrem tuum explere po- 
teris. At si me vinculis liberaveris, tria precepta tibi 
tradam : quibus οἱ parueris, magnis per omnem vi- 
tam commodis afficieris, llle autem ex ipsius sermone 
admiratione commotus, sese facturum recepit, ut si 
novum aliquid ab ea audiret, statim eam libertate 
donaret, ac miesam faceret, Conversa itaque luscinia, 
bomini ait: Nanquam rem quam consequi nequeas 
nggredere. Nunquam rei preterita te peeniteat. Rei 
incredibili nunquam fldem adhibe. Ha:c tria mandata 
serva, 9 GA et preclare tecum »getur. Ille autem 
horum verborum sagacitatem ac prudentiam admira- 
tus, eam vinculis solutam in aerem emisit. Luscinia 
itaque periculum fecere cupiens an ille verborum 
eorum quie audierat vim intellexisset, atque aliquam 
ex ipsis utilitatem percepisset, per aerem volitans, 
ad eum dixit : Proh! quam nibil est in te conrilii, o 
homo ! qualem thesaurum hodie amisisti ! Est siqui- 
. dem in meis visceribus unio, struthionis ovum ma- 
gniludine excedens. Qus ut ille audivit, maorore 
conturbatus est, eumque poenituit quod luscinia ex 
ipsius manibus effugisset. Atque eam rursum arri- 
pere ientaus, dixit : Veni, queso, in szdes meas; 
atque ubi praeclare et humaniter a me accepta fue- 
ris, honerifiee te dimittam. Luscinia autem ipsi dixit : 
Nune plane te stolidum ac vecordem esse scio. Nam 
posteaquam ea quie ad te dicta sunt prompto animo 


* Hec ex libro quodam spoeryphe sumpta videntar. 


tia versantur, qui in simulacris confidunt. Nam ea 
manibus suis effecerunt, et opera digitorum suorum 
adorant, dieentes : Hi opifices nostri sunt. Qui fit 
igitur ut eos quos effecerunt et condiderunt, opifices 
808 esse censeant? Quin etiam eum ea magno stu- 
dio custodiant, nea furibus subripiantur, tamen sa- 
lutis suze custodes nuncupanta Atqui, qus hsc stul- 
titia est, illud non intelligeze fleri non posse, ut qui 
sibi ipsis opem ferre acse tueri nequeunt, alios tueri 
ac servare possint? Ac prseterea opes suas effuudunt, 
dum statuas et simulacra demonibus excitant, eosque 
bonorum datores esse nugantur, ab iis ea sibi dari 
quas nec ipsi unquam babuerunt, nec unquam babi- 
turi sunt. Eoque nomine scriptum est : Similes illis 


C fiant, qui faciunt ea, et omues qui confidunt in eis 


( Psal. cxi). Qui quidem aurifice mercede conducto 
simulaerum manu effecerunt, ac prono corpore ipsum 
3dorarunt. Humeris illud tollunt ac yroficiscuntur ; 
δὶ autem ipsum uspiam collocarint, illic manet, nec 
moveri potest. Et quantumlibet quis ipsi elawmaverit, 
non exaudiet, nec ex calamitatibus eum eripiet. 
Quamobrem confundantur qui in sculptilibus confi- 
dunt : et qui dicunt iis qua conflata suut : Vos dii 
nostri estis. lmmolaverunt enim daumoniis, et non 
Deo, diis quos ignorabant. Novi receutesque vene- 
runt, quos nón coluerunt patres eorum. Generatio 
enim perversa est, nec jam fides ipsis inest (Deut. 
XXXIl). 


Ex hac igitur perversa οἱ incredula generatione 
Dominus te vocat, his verbis utens ^: Exi de medio 
eorüm, ac separare, et immundum noli tangere, ve- 
rum a generatione bac perversa te eripe (Num. xe). 
Surge et ambula, quia non habes hic requiem (Mich. 
i1). Etenim multiplex deorum, qui ἃ vobis coluntur, 
principatus przeposterus est, et cum dissidio conjun- 
etus, atque ejusmodi, qui nullo modo consistere 
queat. Apud nos autem non sunt dii multi, nec Do- 
mini multi, verum unus Deus Pater, ex quo omnia, 
et nos in ipsum; et unus Dominus Jesus Christus, 
per quem omnia, et nos per ipsum (1 Cor. vui), qui 
est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis crex- 
turz, et omnium sseculorum, quoniam in ipso ereata 


49 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITJE ET JOSAPBAT INDLE REGIS. 


482 


&Uat omnia, tam qux in. colis quam qua in terra, À et gemitus. Tunc erumpet qua»i mane lumen tuun, 


tam visibilia quam invisibilia, sive tbroni, sive domi- 
nationes, sive principatus, sive potestates (Coloss. 1). 
Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est 
nihil quod factum est (Joan. 1); et unus Spiritus san- 
eius, jn quo omnia, qui Dominus est, et vivificat, qui 
Deus est, et divinitatem affert, Spiritus bonus, Spi- 
ritus rectus, Spiritus pareclitus, Spiritus adoptionis 
filiorum. Horum unusquisque Deus est, si separatim 
consideretur : ut Pater, sic Filius; ut Filius, sic Spi- 
ritus sanctus. Unus autem Deus in tribus personis, 
UDa natura, unum regnum, una potenua, una gloria, 
una substantia : qua» personarum ratione . dividitur, 
sed Deitatis respectu una est. Unus enim est Pater, 
cui proprium est genitum non esse. Unus item uni- 


et sanitas tua citius orietur. Et anteibit faciem tuant 
justitia tua, et gloria Domini eolliget te. Tunc invo- 
cabis, et Dominus exaudiet : elamabis, et dicet : Ecce 
adsum (Jsa. Lvui). Ego eniin sum, qui deleo iniqui- 
tates tuas, ei non memorabor. Tu vero memor esto, 
et judicemur. Dic iu iniquitates tuas, ut justificeris 
(lsa. xim). Si fuerint peccsta tua ut coccinum, 
quasi nix dealbabuntur. Et si fuerint rubra quasi - 
vermiculus , velut lana alba erunt. Os enim Domini 
locutum est (1sa. 1). 

Cap. XI. — Ait 3d eum Josaphat : Hsec tua verba 
praeclara et admiranda sunt ; eaque credidi, et credo, 
omnemque idolorum cultum ex animo odi ac dete- 
stor. Etenim prius etiam quam ad nie accederes, 


genitus Filius, cui proprium est genitum esse. Unus B oblique quodammodo ac dubitanter erga ea aflicieba- 


denique Spiritus sanctus, cui proprium est proces- 
sisse. Sic enim nos ex lumine, hoc est ex Patre, lu- 
men, id est Filium, in lumíne (Psal. xxxv), hoe est 
Spiritu saneto, cernentes, in tribus personis unam 
divinitatem laude ec gloria afficimus. Atque ipse ve- 
rus ac solus Deus est, qui in Trinitate agnoscitur; 
quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso omnia supt 
(Rom. x1). 

Hujus beneficio et gratia ipse quoque, cum de tuo 
gtatu certior factus esset, missus sum, 99J5 ut es te 
docerem quie didici, atque ab ineunte :elate usque 
ad hanc canitiem servavi. Quocirca si credideris, et 


baptizatus fueris, salvus eri8; si autem non credide- ὁ 


ris, condemnaberis (Marc. xvi). Nam ea qua hodier- 


tur animus meus. Nune autem posteaquam eorum 
vanitatem, hominumque qui ea colunt stultitiam ex 
te intellexi, perfecto odio 68 insector, ac Deo vero 
me jin servitutem addicere gestio, modo me ipse, 
hominem indignum, ob iniquitates mess minime sub- 
jnoveat, verum pro sua, ut doces, benignitate mihi 
omnia condonet, meque servum sibi ssciscere digne- 
tur. Jam itaque baptisma suscipere paratus sum, at« 
que omnia qua prazscripseris servare. Quidnam au- 
tem mihi post baptismum faciendum est? Satisne est 
ad salutem credere ac baptizari? an etiam alia qua- 
dam adjungere necesse est ? 

Dixit autem ad eum Barlaam : Audi quid tibi post 
baptismum faciendum sit : nempe ut ab omni pec- 


no die cernis, et quibus gloriaris, hoc est, gloria, et C cato, et ab omni vitiosa affectione abstineas, atque 


deliciz, et opes, et omnis hojusce vitse impostura, 
jam jamque prateribunt, teque invitum etiam ac re- 
pognantem hinc ejicient. 


Àc corpus quidem perexiguo sepulero includetur, - 


solum relictum, atque omni amicorum et cognatorum 
ecetu destitutum. Facessent autem mundi jucondita- 
tes, atque ingens qu:edam insuavitas ac fetida cor- 
ruptio presents pulcbritudinis et fragrantia» loco 
tibi undique affundetur. Anima vero tua inferno ad- 
dicta, in inferiores terrse partes usque ad postremam 
resurrectionem conjicietur. Quo scilicet tempore 
anima recepto corpore suo a Domini facie projicie- 
lur, ac gehennze, cujus flamma sempiterna est, 
mancipabitur. Hzc tibi, atque etiam longe his gra- 
viora contingent, si in infidelitate perstiteris. 

Si autem ei qui te ad salutem invitat, prompto 
animo parueris, atque ad eum cupido et 1::o animo 
accurrens, ipsiu& lumine signatus fueris (Psal. 1v), 
eumque ità sequarjs, ut a tergo minime resrectes, 
atque, omnibus rebus abjectis et contemptis, ipai 
soli adbzreas, quantam inde fiduciam ac letitiam 
consequeris, audi : Si sederis, securus eris; si dor- 
mieris, jucunde conquiesces : nec timebis terrorem 
Eupervenientem, nec impiorum damonum impetus 
(Prov. 11), verum confidenter ut leo incedes (Prov. 
xxvi), ae eum letitia et sempiterna exsultatione 
vives. Etenim super caput tuun) exultatio et laus et 
letitia te comprehendet. Effugiet dolor, et moror, 


orthodoxe fidei fundamento virtutum studium super- 
struas. Quoniam fides sine operibus morta est (Jac. 
1), quemadmodum etiam opera remota fide. Ait enim 
Apostolus (Gal. v) : Spiritu ambulate, et desideria 
carnis ne perílcjatis. Manifesta sunt'opera carnis, 
qua sunt adulteriüm, fornicatio, immunditia, luxu- 
ria, idolorum servitus, veneficia, inimicitiv, conten- 
tiones, zemulationes, irz, rixo, dissensiones, secls, 
invidie, homicidia, avaritia, maledictiones, amor vo- 
luptatum, ebrietates, comessationes, et his similia, 
qus pradico vobis, sicut preedixi, quoniam qui talia 
agunt regnum Dei non consequentur. Fructus autem 
Spiritus est, charitas, gaudium, pax, longanimitas, 
benignitas, bonitas, fides, mansuetudo, continentia, 


D sanctificatio anims et corporis, cordis afflictatio et 


contritio, eleemosyna, injuriarum oblivio, humanitas, 
vigilia, sincera de omnibus prscedentibus peccaiis 
poenitentia, compuuctionis lacrymse, luctus tum pro 
suis, tum pro aliorum peccatis, aliaque ejusdem ge- 
neris : que quidem tauquam gradus et scalse inter 
se cohsrentes, auque alia ab aliis suffultze, animum 
in coelum subvehunt. En hzec sunt qux post baptis 
mum amplecti jubemur, atque ab aliis quze cum bis 
pugnant abstinere. 

Quod si post acceptam veriutis cognitionem 
priora mortua opera rursum) arripiamus, ac canis 
instar ad nostrum vomitum revertamur (14 Pet. n), 
illud nobis usu veniet, quod a Domino dictum est 


485 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


484 


(Luce xi) : Cum enítm, iriquit, exiverit itemundus À cans). Ad hzc, ctm lex perjurium prohibeat, Cirel- 


spiritus ab homine (per baptistui scilicet gratiam) 
ambulst per loch imaqnosa, quarens réquiem, et mon 
invenit. Permolesta autem ferens Βα dietus teeti δα 
Jatis expertem. esse, 4O6G sit : Revertar in dotum 
meam umde ehivi, Et veniens invenit eath scopis 
munddiem ὅἱ orhatam, eiterum inanem δ vacan- 
$m, üt que gratie cultem atque operationem tni- 
ΜΉ susceperit, heé 56 ipsam virtutum opibas cu- 
meli Tunc vadit, et sesumit secum septem atíos 
spirivd nequiords se, δὶ ingréssus habitat Iflic. Et 
fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. Siquis 
dew boptismus priorum qaidem omnium peccatorum 
syngraphas ἀπ obruit, 86 protaüs delet et óblitté- 
Faé, Atquo in pébteruta (irmissimes nobis Bittrus est 


stus jurare emnino vetst, nee quidquam aliad pere 


niitti!, quam, Est, ent; Non, non, Ocoutuin pro ocule, 
et dentem pro dente, ilio; 6 sutim : Quicunqao 
porcusserít te jn destoram mastilum, prebe ei et al^ 
teram. Et qui tecam νὰ" judielo eóttondere, ct tanitami 
tam tollefe, dimitte el δὲ palltent, EX quicanmque (Ὁ 
smesriaverM fhillé passus, vade eum ἢ] stia doo. 
Qui petit a te, da ei. Et voleatetr ἃ te. rhetuári nó 
averths, 

Audistis quia dioturh est : Diliges proximutts teunt; 
et odio habebis inimicute tuum. Eyó attenti deo vobis? 
Diligite inimicos vestros, benefaete Ms qui. oderunt 
v5B, et orate pro persequetrtibus et éidlunietantibus vos, 
ut eitis filii Patris vestri qui. in ΘΙ est, qui solem 


86 turris, et forte telum ad pretium eum hotte con- B suom faeit oriri super bonos et ntálos, et pluit super 


serendum. Non tamen arbittli tfbertatem tolfit, neque 
pecceta ea quee post Buplísmom eontrabuntut femit- 
tit, nec secundam in pístinam immersionetn eonti« 
met. Unen enim baptisma eoniiemur; δέ proinde 
sunmma diligentia cdvere debemus ne in notas sore 
des incidamus, verutn Domini mandata tapessanus., 
Nam eum ipse apostolis dixisset : Ite et docete ómnes 
gentes, bsptizanteg eoa in nomine Patris, et F'ilii, et 
Spiritus saneti, non hie eonstitit, verum adjecit, Do- 
eentes eo servare omnia quecunque praecepi vobis 
(Marc. xvi). 

- Mandavit porro ut spiríta paeperes simus (Matth. 
v) (tales enim beatos, coelestique régno dighos esse 
prouuetiat). Deinde ut ia prdtsenl svo lugeamus 


jestos et injustos (Lue. v1). Noflte jadieare, ut non 
jadicemint, Dimittite, et dinrittétur fobis. NoRte the- 
ssurizáre vobis thesauros in terra, ubi srago et cines 
demelitur, e fures effodiant et ferantur. Thessurituté 
autom vobis thesauros in odilo, ubt nequé trugó, ne« 
que tinea. demolitur, et ubl furés non effodiunt net 
fuvantur. Ub enim est thesaurng tuus, δὲ t eof 
teur. Ne soWiciti sitis &nhino vestrse quid mindueb» 
tis, neque corpori vestro quid induamini ; et. enim 
Pater vester ecbtestis quoniam his ofhnibus indigetis. 
Quare quei animám ét corpus dedit, prorsus. etíani 
cibem et indumentutn dabit; ille, tnquam, qui coeli 
aves nutrit, et agri itia tata pelehritudine ornat. 
Quierite autém primum reghum Dei et jestitiam ejus, 


ponet, quo videlicet it. futaro consolatione afficia- C et hse omnia adjicientur vobis. Nolite solliciti esso 


Iur. Mox nt mites simus, ac jastitie fame et siti te- 
neamur. Tum nt misericordes et liberales, atque ad 
connniserationem propensi simus. Cordis item puri- 
(ate przediti, atque ab omni inquinamento carnis et 
Spiritus abstinentes. Pacifici etiam tum erga alios, 
tum ipsi cum animis nostris; nimirum id quod de- 
terius est prastantiori subjicientes, atque intestinum 
δὲ perpetoum bellum recto judicio comprimentes. 
Postremo, ut omnem persecutionem et afflietionem 
et prébtrum justitia causa pro ipsius nomine nobis 
WHRitum sustineamus, quo sempiternum paodium in 
preélará ifia donorum distributione consequamur. 
(Joift etittr Cum adhue in mundo versaretur, ad hunc 
mfodum suos hortabatur : Luceat lut vestra coram 


de crastino, nam crastinas dies sibl ipsi sollicitus 
erit (Matth. νἱ). 


Omnia quzcunque vultis ut faciant vobis homines, 
eadem et vos facite illis. (Luc. xvii). Intrate. pef 
angustam portam, quia lata est porta, el spatiosa via, 
qua ducit ad mortem, et multi sunt qui intrant per 
eam. Quoniain angusta est porla, et stricta via, quae 
ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniant eam 
(Math. vii; Luc. xut). Non. ownis qui dicil mihi 
Domine, Domine, intrabit in regnum coelorum, sed 
qui facit voluntatem Patris mei, qui in colis est 
(Matth. vii). Qui diligit patrem aut matrem plus quam 
me, non est me dignus. Et qui díligit fillum aut filiam 
plus quam me, non est me dignus. Et qui nou 


horinbus, ut videant opera vestrà bona, et glo- D 267 accipit crucem suam, et sequitur me, non est 


PHicent Patrem vestrum qui in coelts est (Matth. v). 
Etenim Moysis quidem lex antiquitus lsraelitis data 
dicebat ! Non occides, Non moachaberis, Non fürtuih 
facies, Non falsum testimonium dices. Christus au- 
tem ait : Omnis qui irascitur fratri suo sine causa, 
reus erit judicio, Qui autem dixerit, Fatue : reus erit 
gehentrá ignis. Ac rnrsum : Si offers munus tuum ad 
altare, et ill c recordatus fueris quod frater tuus ha- 
bet aliquid adversum te, relinque illic munus tuum 
ante altare, et vade prius reconcilisri frat:i tuo. Et 
quicunque viderit mulierem ad coreupiscendam eam, 
jam machatus est eam in corde suo (spurcitiem ni- 
mirum aum, ac libidinis assensum, adulterium vo 


— 


me dignus (Matt. x). En hxc omnia, et his similia, 
Salvatof apostolis mandavit, ut fide praditos doce- 
rent. Atque hzc omnia nobis observanda sunt, si 
quidem nobis cordi sit perfectionem adipisci, et ju- 
stiti:? coronas ab omni corruptione alienas consequi, 
quas reddet Dominus in die illa justus judex omnibus 
his qui ipsius adventum dilexeriut (1I Tim. iv). 
— Dixit autem ad eum Josaphat : Ergo cum tam per- 
fecta doctrina purissimam vitam desideret, dic, quaeso, 
si imihi ab uno vel duobus mandatis aberrare conti- 
gerit, an propterea tolo scopo aberrabo, spesque mea 
omnis inanis futura est? 

Respondit Barlaam : Non est quod ita existimes ; 


485 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITA; ET JOSAPHAT INDI/£ REGIS. 


486 


nsu Deus Verbum, qui sa!utis nostrx: eausa humani- A adeo gravem ignominiam agnoscens, vitamque suam 


tatem induit, ingentem nature nostra imbecillitatem 
et :erumnam exploraiam habens, ne in hac quidem 
parte nos incurabili morbo laborare permisit ; verum, 
Ut sapienlissimus medicus, lubric:e nostre ac pec- 
candi cupide voluntati peeuitentie medicamentum 
admiscuit, eam videlicet ad peccatorum remissionem 
praedicans. Posteaquam enim veritatis agnitionem 
&uscepimus, ac [per aquam et Spiritum sanctificati, 
$tque ab omni peccato et spurcitie sine ullo labore 
purgati sumus, si nobis in aliqua peccata labi conti- 
gerit, non quidem superest jam altera per baptismum 
regeneratio (Hebr. vi), que in piscius aqua per Spi- 
ritum comparatur, ac perfecte nos instaurat (hoc enim 
beneficium semel duntaxat conceditur), verum por 


lugens, dicebat : Quanti. mercenarii in domo patris 
mei abundant panibus, ego autem fame pereo. Sur- 
gam, et ibo ad patrem meum, et dicam ei : Pater, 
peccavi iu coelum et coram te, jam non sum dignus 


, vocari filius tuus , fac me sicut unum de mercevariis 


tuis. Et surgens venit ad patrem stum. Cum autém 
adhuc longe esset, vidit illum pater suus, et miseri- 
cordia motus est, ac accurens cecidit super eollurtt 
ejus, el oBculatus est eum, atque in pristini. honoríg 
locum restituit, et ob ipsius inventionem lzlisslmum 
festum celebravit, occiso vitulu saginato. Éu habe 
parabolam de iis quí a peceats resiliunt, atque ad 
poenitentiam aecurrunt, nobis commemoravit, (juiue- 
tiam bonum quemdam pastorem rursus inducit (Luc. 


asperam penitentiam, et calentes lacrymas, et labo- B xv), qui cum centum oves babere!, atque unam armíi- 


res ac sudores, propter viscera misericordiz Dei no- 
stri, purgationem ac peccatorum remissionem conse- 
quimur. Etenim per Domini gratiam lacrymarum 
fons baptismus appellatur, tametsi alioqui labore ac 
lempore opus habeat. Α΄ complures e multis peccatis 
eripuit, quoniam nullum peccatum est quod Dei be- 
nignitaten) vincat, si quidem prius resipuerimus, ac 
deliclorum maculas lacrymis eluamus, μ8 alioqui 
Inor$ antevertens, nos sce;erum iaculis inquinatos 
hinc ejiciat. Non enim esi in inferno penitentia nee 
cunfessio (Psal. vi). Quandiu autem vite usura frui- 
inur, dummodo ortliogoxa fidei [uudamentum firmum 
inancat, etiamsi trabium aliquid aut recti labelaectetur, 
Quod per peccata corruptum est, penitentiz adju- 


sisset, rélictis nonaginta nuvem, ad conquirendam 
eam qua aberrabat profeetus est, donec eam inve- 
nisset, atque humeris sublatám, cum iis quá minime 
aberraverupt conjunxisset. Qui etiam hoc nomine 
amicos ac vicinos ad convivium ob eam inventam ce- 
lebrandum invitavit. Ita, inquit Salvator, gaudium 
erit in ccelo super uno peccatore poenitentiaih agenle, 
quam super nonbginta novem justis, qui non indigent 
poenitentia 

268 Atque adeo discipulorum "princéps Petrus, 
illa inquam fidei petra, ipso salutiferz passionis tem- 
pore certo quodam consilio aliquantisper 4 Deo de- 
Serlus (nempe ut humanz imbecíllitaus vilitatem ac 
miseriam perspeciam haberet), eo peccati prolapsus 


mento sarcire ac renovare licet. Neque enim misera- C est, ut. Dominum abjuraret (Luc. xxn). Post autem 


tionum Dei multitudu numerari potest, nec miseri- 
eordiz ipsius magnitudo in mensuram cadit (Psal. 
cxLiv). Peccata contra, quecunque tandem illa fue- 
rint, mensurz ac numero subjiciuntur. Quo (it ut ea, 
cun in mensuram ac numerum cadant, immensam 
Dei misericordiam atque innumerabiles miserationes 
vincere nequeant 

Àc proinde ob peccatorum multitudinem animum 
despondere minime jubemur, sed Dei bonitatem 
agnoscere, aC peccala nostra condeinnare, quorum 
remissio propter Christi benignitatem proposita est, 
qui pro sceleribus nostris sanguinem suum effudit. 
Porro cum ex multis Scriptura locis poenitentie vim 
addiscainus , tum potissimum ex Domini nosui Jesu 
Christi actionibus ac parabolis. Ex tunc enim, ait, 
caepit Jesus docere, et dicere : Poenitentiam agite, 
appropinquavit enim regnum coelorum (Matth. 11). 
Quin etiam in parabola fiiium quemdam inducit, 
(Luc. xv), qui cum acceptis paternis opibus in lon- 
ginquam regionein profectus fuisset, easque in omni 
luxus aique intemperanti:.genere consumpsisset, 
postea, regione illa [ame laboraute abiit, et adlizesit 
uni civium regionis illius. Qui etiam illum in agrum, ut 
porcos, hoe esi asperrimum et exsecrandum pecca- 
luu, pascoeret, misit. Gum itaque multis calamitati- 
lips afeetus fuisset, atque in tantam wiseriam veuis- 
$et, ul ne percorum guidem siliquis ipsi veutrem 
auum implere licerei, laudem aliquando hanc usque 


confesiim, inquit, verborum Domini recordatus, foras 
exivit, et flevit amare, ac per calehtes ias lacrymas 
acceptum detrimentum sareivit, victoriamque in alte- 
ram partem inflexit. Nain cum rei miliiaris peritug. 
essel, etiamsi cecidit ; non tamen auimo fractus est, 
nec salutis su:e speui abjecit; verum resiliens, acer- 
bissimas ex oppresso pectore lacrymas profudit, ac 
Statim ut eas hostis conspexit, non secus alque vehe- 
mentissimz cujusdam flammz ardore ambustis oculis, 
pedem retulit, procul fugiens, atque horrendum 1n 
modum ejulaus. Contra autem ille principem rursum 
locum tenuit; quemadniodum totius orbis magister 
institutus fuerat , ita etiam poenitentize exemplar effe- 
ctus. Post resurrectionem autem , cum Christus ter- 


D tio ad eum dixisset, Petre, amas me? triplicem. ab- 


jurationem correxit, respondens scilicet , Eliam, 
Domine, tu scis quia amo te. 

Ex his igitur omnibus, aliisque quamplusziuis, at- 
que adeo numerum omnem superantibus exemplis, 
lacryurarum ac poenitens vim intelligimus. lantum 
opera detur, ut ipsa, quemadmodum ration consen - 
taneum est, fiat, hoc est ex atfeciu peccatum exse- 
crante, ipsumque odio insectante, atque coudemnau- 
te, ac lacrymas emiuente, quemadmodum ait. pro- 
pheta David : Laboravi in gemitu meo, lavabo pet 
singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum 
meuin rigabo (Psal, vi). Ac tum peccatorum purgatio 
per Christi cruorem in inisericordue ipsius magnitu- 


487 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. | 488 
dine ac miserationum multitudine continget. Ipsius A quod per multas tribulationes oportet nos intrare in 


enim bac verba sunt : Si fuerint peccata ve-lra sicut 
coccinum, quasi nix dealbabuntur ; si autem ut ver- 
miculus, quasi Jana alba erunt. 

Operz pretium est itaque ut posteaquam veritatis 
cognitionem accepimus, atque regenerationem et fi- 
liorum adoptionem consecuti sumus, divinaque my- 
steria percepimus, omni studio ac diligentia provi- 
deamus, ne corruamus. Neque enim cadere athletam 
. decet, quandoquidem multi, cum cecidissent, sese 
erigere minime potuerunt, Etenim alii, cum januas 
vitiosis affectionibus aperuissent, atque arctissimo 
nexu ipsis hzsissent, nou jam ad poenitentiam sese 
convertere potuerunt. Alii autem morte prius abrepti 
quam contractas vitiorum sordes per poenitentiam 


regnum celorum (Act. xiv), in id omni animi. con- 
tentione incubuerunt, ut post haptisimum, ímmacu- 
latum ac labis oinnis expers incorruptionis indumen- 


tum conservarept. Ac proinde quidam eorum alterum . 


etiam baptismum insuper assumpserunt, 'hoc est, eum 
qui in $69 sanguinis profusione', ac martyrio situs 
est. Baptismus enim hic quoque appellstus est, et 
quidem przstantissimus, ac summa veneratione di- 
gnus, neque enim posterioribus peccati sordibus in- 
quinatur. Quem etiam Dominus meus accipieus , 
baptismum merito nuncupavit. Deinde ipsius imita- 
tores effecti, primum quidem ipsius spectatores, et 
discipuli, atque apostoli, deinceps autem universus 
sanctorum martyrum chorus, idolorum cultoribus, 


abstersissent, condeuinati sunt. Propterea periculo- p regibus ac tyraunis seipsos pro Christi nomine obji« 


$um est in vitium, quodcunque taudeim illud sit, labi. 
Ceterum, si labi contigerit, statim enitenduni est 
ut resiliamus, rursumque ad przclarum certamen 
obeundum stemus. Et quoties cadere contigerit, to- 
ties eliam statim usque ad extremum vitae diem cu- 
randum est, ut resurgamus, atque in procinctu ste- 
imus. Convertimini enim ad me, et ego convertar ad 
vos, ait Dominus (Zachar. 1). 

CAP. XII. — Ad hzc autem Jesaphat dixit : Qua- 
nam igitur ratione seipsum quispiam post baptismum 
ab omni peceati labe purum servabit? Nam etsi pec- 
cantibus, ut ipse ais, pasnitentia patet, tamen labore 
et fatigatione, ac fletu et luctu opus est : qua qui- 
dem ejusmodi mibi esse videntur, ut non ea multi 
facile consequi possint. Quocirea viam potius nanci- 
$ci cuperem, qua sincere atque exacte Dei prxcepta 
servarem, nec ab iis deflecterem, nec post priorum 
peccatorum veniam impetratam, suavissimum illum 
Dominum ac Deum ad iracundiam provocarew. 

Respondit autem Barlaam : Recte hsec dixisti, do- 
mine mi ac rex, atque hoc mihi pergratum est ; ve- 
run arduum est, ne dicam impossibile, ut quispiam 
in igne versetur, nec tamen fumo offundatur. Eodem 
item modo arduum est ac perquam difficile ut qui 
hujusce vitz: negotiis tanquam vinculis quibusdam 
astrictus tenetur, ejusque curis ac tumultibus disti- 
netur, atque in opibus ac deliciis vivit, sine ulla in- 
flexione mandatorum Dei viam peragret, purumque 
Beipsum atque incolumem ab iis servet. Ait enim 


cientes, omnia suppliciorum genera sustinuerunt, 
feris videlicet objecti, atque igne cremaii, et gladiis 
obtruneati. Cumque praeclaram confessionein edidis- 
sent, et cursum cousunmimassent, ac fidem servassent, 
justitie palmam consecuti sunt, angelorum contu- 
Dernales, et Christi cuhaeredes effecti. Quorum virtus 
usque adeo emicuit, ut in omnem terram eorum $0- 
nus exierit, et in fines orbis terre fulgor eorum 
(Psal. xviii), quie recte cum virtute gesserun!, ruti- 
larit. Horum non ver» duntaxat et opera, sed ipse 
quoque eruor el ossa, omni sanctitate plena sunt. 
Daemones namque per vim in fugam vertunt; atque 
iis qui cum fide accedunt, incurab.les alioqui morb.s 
profligant. Quin vestes quoque ipsa etsi quid aliad 


C, ad pretiosa eorum corpora propius accessit, omnibus 


venerationi suut. 

De quibus longa oratione mihi opus esset, si prz - 
clara eorum facinora sigillatim exponere vellem. 
Posteaquam autem crueles illi ac belluini tyranni 
misere, ut eorum improbitas merebatur, perlerunt, 
persecutioque finem accepit, ac pii imperatores to- 
tius orbis iunperio potiti sunt, succedentes alii , ac ze- 
lum illum divinamque cupiditatem sibi imitandam 
proponentes, eodemque timore saucia animam ha«- 
bentes, illud optiine secum considerabant atque spe- 
ctabant, ut ab omni spurcitie puram auitan ac cor- 
pus Deo exhiberent: sic nimirum se comparantes, 
uL omnes vitiosarum affectionum actiones amputa- 
rent, seipsosque ab omni carnis et spiritus inquina« 


Dominus (Matth. vi) : Nemo potest duobus dominis [) mento repurgarent. Quoniam autem boc non alia ra- 


servire. Àut enim unum odio habebit, et alterum di- 
liget ; aut uni adhzrebit, et alterum contemnet. Non 
potestis Deo servire et mammonz. Quin etiam cha- 
rus ipsius discipulus Joannes evangelista et Theolo- 
gus in epistola sua ait: Nolite diligere mundum, 
neque ea quz in mundo sunt. Quoniam omne quod 
est in mundo, sut concupiscentia carnis est, aut con- 
cupiscentia oculorum, aut superbia vite, qua nen 
est ex Patre, sed ex mundo est. Et mundus transit 
Θὲ concupiscentia ejus. Qui autem facit voluntatem 
Dei. manet in seternum (1 Joan. n). 

Hzc igitur cum divini ae divinitus inspirati patres 
n5stri animadvertissent, atque illud apostoli audissent, 


tivune, quam per mandatorum Christi observationem, 
ἃ se praestari posse intelligebint, mandatorum porro 
observationem ac virtutum cultum in mediis mundi 
tumultibus agre consequi se posse perspiciebant, 
novum quoddam atque ab aliis diver.:um vite genus 
sibiipsis instituerunt, ac juxta divinam vocem, relietis 
omn:bus rebu-, hoc est parentibus, liberis, amicis, 
cognatis, opibus, deliciis, cunctisque mundi commo- 
dis eontemptis, io solitudines, tanquam exsules qui- 
dam, sese contulerunt, egentes, angustiali, aíílicti, 
quihus dignus non erat mundus (Hebr. x1) : in soli- 
tudinibus errantes, in montibus, et speluncis, et in 
cavernis terre, ac seipsos ab 'omnibus terreuis jucun- 


T 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT INDLE REGIS, 


490 : 


ditaiibus et voluptatibus procol removentes, atque A modo fecisse, qu: ipsis a Deo pracepía essent, ve- 


adeo panis etiam'et vestimentorum gravi penuria la- 
borantes. . 

Quod ut facerent, duplex eos eausa impellebat : 
altera, ut vitiosarum affectionum materias minime 
cernentes, earum cupiditates radicitus ex animis suis 
evellerent, esrumqne memorjam oblitterarent, ac di- 
vinearum et coelestium rerum amorem et desiderium 
ja seipsis insererent; altera, ut per affüüctionem 
corpus cenficerent, animoque ac voluntate martyres 
effecti, ea gloria, quam ii qui mariyrio perfuneti 
sunt, obünent, minime carerent; verum cum ipsi 
quoque, quantum in se esset, Christi passionem ex- 
pressissent, ipsius quoque regni participes essent. 
Ad hunc igitur modum optima consideratione adbi- 


rum multo plura esse quz sibi deessent, quam que 
jam prostitissent. Rursum is qui in religiosa exerci- 
tatione, ob corporis fortasse imbecillitatem inferior . 
erat, seipsum nihili pendebat, ac miserum dicebat, . 
animi scilicet ignavis, ae non nature iubecillitati 
defectum suum assignans. lta alii aliis, atque omnpes 
omnibus modestiores se prxiebebant. Inanis porro glo 
riv affectus, aut. bominibus plaeendi studium, quo- 
nam tandem pacto in illis inesset, quippe qui hac de 
causa orbem fuga reliquerant, atque in desertis mo- 
rabantur, ut virtutes suas non hominibus, sed Deo, 
ἃ quo virtutum quoque premia sperabant, demon- 
sirarent. lllud quippe probe norant, religiosa exer- 


. eitia, qua inanis glorie causa obeuntur, merce/le 


bita, monasticam ac solitariam vitam conseciati B carere, ut qux non Dei, sed humanz laudis causa 


Atque alii quidem sub dio durantes, solis &stu, at- - 


que asperrimis frigoribus ac pluviis, et ventorum 
turbinibus affietabantur. Alii consiructis. tuguriis, 
3ut in spelancis et antris sese oceultantes, vitam age- 
bant. Sieque virtutem colentes, omnem carnalem eon- 
solationem et quietem ad extremum usque répudia- 
runt, erudis oleribus et herbis, aut pomis, aut etiam 
Bicco ac durissimo pane vitam tolerantes; nec $ua- 
vium ciborum qualitati duntaxat. nuntium remitten- 
$es, sed pre exuberanti quadam continentia magbhi- 
tudinem animi sui ad ipsam quoque quantitatem ex- 
tendentes. Tantulum enim duntaxat, etiam ex ipsis 
vilibus maximeque necessariis cibis percipiebant , 


- fiant. Ac proinde bujusmodi homines duplici detri- 


mento afliciantur, dum nimirum corpus conficiunt, 
nec tamen mercedem ullam ferunt. Qui autem coele- 
stis glorizxe desiderio flagrant, atque 3d eam omni 
celeritate contendunt, terrenam omnem et humanam 
s85pernantur. 

Ex hujusmodi porro hominibus alii sie degunt, ut 
in secessu ac solitadine pietatis certamen obeant, et 
ab bominum contubernio per omne vitze tempus 8650 
reinoveant, atque ad Deum appropinquent, Alii pro- - 
cul inter 566 constructis xdiculis, Dominicis diebus 
ad unam et eamdem ecclesiam pergunt, ac divina 
mysteria, hoc est incruentum puri corporis ae pre- 
tiosi sanguinis Christi sacrificium percipiunt : quae 


quantum ad tolerandam femem satis esset. Quidam C quidem Dominus piis in peceatorum remissionem, ae 


enim eorum integram hebdomadam per inediam 


bant. Quidam bis tantum hebdomada quaque ipsios 
meminerant; alii alternis diebus sub vesperam ede- 
bant, sic ut eibum duntaxat degustarent ; precibus- 
que ac vigilüs prepemodum cum angelis quoque 
cetlantes, atque auri et argenti possessione, emptio- 
nibusque et venditionibus prorsus valere jussis, inter 
homines omnino se esse obliviscebantur. - 

Invidis: autem et animi elationi, qua potissimum 
bonorum operum comites esse solent, locus inter 
eos nullus erat. Neque enim js qui in vite monagti- 
cz exercitationibus inferioreie locum teuebat, adver- 
sus eum eujus illustrior virtus erat, livoris cogitatio- 


, tum animi tum corporis illuminationem et sanetifica- : 
transigentes, Dominico demum die cibum admitte- . 


tionem donavit. Atque divinorum oraculorum exerci. 
tatione, mirabilibusque consiliis et cohortationibus 
mutuo 8686 pascentes, et occulta hostium bella pate: 
facientes (ne quis videlicet luctandi adhuc ignarus ab 
iissuperetur), domum rursus sipguli redeunt, virtutis 
mel in peetorum suoruin favis studiose recondentes, 
suavissimumque fructum ac coelesti mensa digaum 
excolentes ; alii autem coenobiacam vitam copse- 
ciantur..— 


Qui quidem maximo numero in unum coacü, 
unius prafecti atque antistitis (qui omnibus virtute 
prestat) imperio se ipsos subdunt : δὲ voluntatem 
suam obedientito mucrone prorsus truncantes, seque 


nem ia animum admittebat : nec rursus eum qui vir- D «ou emplitia mancipia ultro reputantes, non jam 


tutibus pollebat arrogantia Q7Q) et fastus adversus 
imbecilliores efferebat, atque in hanc fraudem im- 
pellebat ut proximum nihili penderet, aut de reli- 
giosa exercitatione gloriaretur, ob eaque qua cum 
Jaude prsestitisset, magnifice atque arroganter de se 
sentirgt. Nam qui virtute alterum antecellebat, id 
£0tum non suis laboribus, sed Dei virtuti ascribens, 


humili mente hoc sibi persuadebat, se nibil omnino : 


efüicere, verum multo plura sibi prstanda esse, juxta 

illud quod ait Dominus: Cum feceritis omnia qus 

precepta sunt. vobis, dicite: Servi inutiles sumus, 

qua debuimus facere fecimus (Luc, xvi). Ac quidam 

etn hoc sibi persuadebant, se ne ea quidem ullo 
PaThoL. LXXIIL. 


4 


sibi ipsis vivunt, sed ei cui ob Christi amorem sese 
submiserunt, vel ut aptius loquar, vivunt Jam non 
sihi ipsis, vivit autem in his Christus (Gal. 1), quem 
rebus omnibus abjuratis secuti sunt. Nam in boc 
demum secessus a mundo eonsístit, ut propter ea- 
rum rerum qua nztura sublimiores sun* cupiditatem 
voluntarium sui ipsius odium quispiam concipiat, ac 
naturam abjuret, Hi igitur angelorum imstar in vita 
versantur, psalmos videlicet et hymnos concordibus 
animis Domino canentes, et confessorum nomen 
propier obedientiz certamina obtinentes. In quibus 
etiam Dominicum illud oraculum expletur : ubieun- 
que fuerint duo vel tres congregati in nomine meo, 
16 


* 


49! 


ΡῈ VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


19$ 


ilie sum .n medio illorum (Math. xvii). Quibus ver- Α tam edm quie nunquam occidit, mec morte interrum- 


bi$ non hot duntaxat numero eos qui in ipsius no- 
mine cengreganiar circumscripsit , vérüat per duos 
aut tres indefliritum numerum signifleavit. Nam sive 
pauei sive multi ob sanetum $psius noten in utum 
conveniant, eique ardenti amore cultum adhibeant, 
illie eum in medio servorum suorum adesse minime 
dubitamus. 

Per δὶ exempla, et per hujusmodi coitiones et 
acliones, terreni edilitum vitam imitati sunt, ut. qui 
in jejuniis, et precibus ac vigiliis, in calentibus 189 
erymis et iactu ab omni animi distractione libero in 
peregrindtione ac mertis memoria, in lenitate ani- 
mique affectu ἂν iraeundia remoto, in. labiorum si- 
Jentio, in paupert&te atque inopia, in castitate ac pa- 


pitur, arripuerunt. 

Hos igitur admirandos et sanctos viros nos quoque 
indigni ac despicabiles imitari studemus; veruin eo- 
ruin vite ceslestis fostigiam minime assequimur, sed 
pro infirmitatis nestr» se misetse faenitatis modalo 
eoruni vitam exprimimes. Atque jpeeram habitum 
gerimus, etiamsi opera nom assequamur, Etenim di- 
vinant hane professidnem peceatnm propulsare, atque 
incorraptionis per divinum baptisma nebis concessa 
sociam e&t opitalatrieem esse perspectam habemus. 
Ad beatorom illornus virorum sermonibus adédacii, 
cadueas s$que interitu! obnozias hujosee vhs res 
magnopere condemnamus, ia quibes nihil firmam et 
s quabile, quodque eumdem semper statum retineat, 


dicitia, in bumilitate et quiete, ac denique in perfe- B Inveniri petest: verum omnia vanitas sunt et affli- 


cta erya Deum et proximum ebaritate presentis vitse 
curriculum confecerint, angelosque moribus eszpres- 
serint. Ob eamque causan: Deus miraculis ac signis 
variisque virtutitbus eos etzornavit, effecitque ut ad- 
mirandz eerum vita rationis souo, ipsi quoque orbig 
terrarum fines personent. Ac si unius ipsorum, hoc 
es! Antonii, qui eiiam monastica vitte, awspex ae 
princeps exstitisse dieitar, vitam tibi sigillatim ex- 


ponerem, nimirum ex una arbore fruetem eorum qui . 


ejusdem gerneris ae speciei 8.7 Ὁ sint, dulcedinem 
prorsus intelligeres , quodaamque ille exercitationis 
religiesse fandamentum jecit, et quodnam fastigium 
struxit, οἱ quantas ἃ Belvstore gratias consecutué 
est. Plerique etiam alii post eum eedem certámiae 


ctio spiritus (Eccle. 1) ; multas temporis puncto mau- 
JAationes ferens : siquidem in somniis, et unibris, ac 
ventis aerem.perfiantibus imbeeilliora sunt. Quorum 
parva et brevis voluptas, imo neo voluptae, sed fraus 
quadam etimpostura perversitatia mundi , qeew nullo 
modo diligere,vrerum potius ex anime edisse atque inse 
ctatí docemur (1 ὁ omn. 1). hesdne odio ac detostatióne 
digaus ett: nam quidquid amicis sais dote dat, idem 
rursus animo irse eripit, atque omoi beno spoliatos, 
ignominiaque indetos, gravibesque seveinis onustes 
ad sempiternam estemitatem 1ransmittit. Et quos ia 
sublime attollit, extremas oriliteti atqne affiietioni 
obnotios quasrprimua reddM, hegitmque saorem 
ludibrie exponit. Hujustaout enim sunt ipsias bone- 


perfuneti, ad easdem ooronss et eadem praimia per- € flcia, hejusmedi ipsios shore. Amieorum enim 


Venerimt | 

Besti eerte. illi ac tef beati, at qui Dei amore fi4- 
grárunt, dique ob ipsius charitatem omnia pro nihilo 
duxerent. Siquidem laerymae profuderunt , diuque 
ac noeto in luctu versati sunt, ut perpetudm consé- 
lationem. adipiscerentur; se ipsos ultro depresse- 
Fus, at ilie in altam attollerentar ; earnes stas fente 
ac siti. et vigiliis confeeereunt , ut ilfic paradisi deli- 
οἷδε et exsultátio ipsos exciperent. Spiritus saneti ttt« 
bernaculum per cordis puritatem exstiterunt, quem» 
admodum scriptum est : Inbabitabo in ipeis et inam- 
bulabo (14 Cor. vi). Seipsos mundo erueitixerunt 
(Ephes, v1), ut ad Christi dexteram starent ; lumbos 
808 in veritate succinzerunt, aique ia promptu 


ΒΟΥ hostis est, omnibusque qui ipsius volantad« 
bus él«équustar, iasidias strait : horrendam videli. 
cet ii fuédum eos qui ipsi innitantür; éostarbeus, ex 
eorufa qui fiduciam suam ineo eolecamt nervos 
omties elidens, Cum steltis foedus sancit, falsasque 
pollieit&tiones init, hoc tantam smimo, et eos ad se 
pertrabát. illis autem sincero animo sesB ad ipsum 
adjatentibus, Improbus ipse δέ mendet eese cont- 
peritur, nihil eorum qué pepigerst prenitans. 

Nam cum jucundis cibis eorum fauces hodie deli- 
nivit, cras eosdem hostibus sets devórandos objieit. 
Hodie regem aliquem efeat,et ctas eumdemin miseram 
servitutem addicit; hodie inuumteris bonfs florentem 
reddit, cras mendicum ét manciplortriti manciplum; ho- 


semper lampades babuerunt, immortalis sponsi ad- D “16 insighem eorocim Ipsias capittimponit, eras ipsius 


ventum exspectantes (Matth, xxv). Nam cum mentis 
oculis przediti essent, horrendum illum diem semper 
prospiciebant : atque tum futurorum bonorum, tum 
futuri supplicii contemplatiopem ita in eorpore de- 
fixam gerebant, ut ab ipsa aunquam divellerentur, 
Atque hic laborare studueruat , ut. sempiternes clo- 
ri? compotes essent, Perturbationum expertes, non 
&ecus atque angeli, feerunt; ae nemc cur illis quo- 
rum vitam imitati sunt, cboreas agunt. Bea illi ae 
ter beati, quoniam &rniis mentis oculis presentium 
rerum vanitatem, atque humane presperitatis incer- 
titudinem et ineonstantiau perspexerumt, esque re- 
3ecta, sempiterna bona sibi ipsis «ondiderunt, ac vi« 


faciem terrz allidit; bodie ipáies collum splendidis di- 

gnitatum honoribus exornat, eraseumdem ferreiscate- 

nis vinetum dejieit. Ad breve tempus omuium amo- 
rem ac benevolentiam il eonctliidt; etiqnantó post au- 
tem eidem esmrrium edium et 6tsecretionem edoflat. 
Hodie ipsam voluptate efücit, et eras eamdem Im- 
ctibus ae Hamertis eenficit. Qaemtram stem. etl en 
ipsis inem Hhponat, sedi. lnéotás enim getemnme 
eos ἃ quibus adamatus est misterunduim M ntodenm 
efficit, Hec semper tpsits metté se senteiis est, hoe 
iustitutttm. Nec eos qui prieterierent [ἀν 8ὲ, not eo- 
rem qui feliétà suht commiseratione afficitor. Ig 


x enim gravi deirimeno muletans, reifiesque seloismeber 


t3 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE KT JOSAPHAT INDI£ REGIS. 


9t 


Sis, ad bos rersus artem διδῶ Utansferre. nititur , À mundi jucenditatem et. duléedinem figaffcit, guf 


nemisem videlicet, qui periculosos ipsius laqueos 
effugiat esse cupiens. 

Quamobrem eos qui tam pestifero ao. 9749. cru. 
deli domino serviunt, quique a bono a€ bemgao per 
summam dementiam scipsos removentes, rebus pra- 
sentibus inhiant et intabescunt, nec futura ullo modo 
cogitant, verum ad corporeas quidem voluptates aime 
ulla intermissione sese eonteruat, animas autom 
δυδε fame eonfici, et jionumeris malis cenl(lictari si- 
nunt, bomini a furentis unicornis facie fugienti simi- 
les esse censeo, qui cum clamoris ipsius sonum at- 
que horrendos mugitus ferre nequeat, magno impetu, 
ne ipsi in predam cedat, aufugit. Dum autem celeri- 
ter currit, in ingentem quamdam scrobeim ruit, 86 
ruendo manus extendens, arborem quemdam areipit, 
eamque arctissime retinet, atque grade quodam al- 
firmatis pedibus, pacata deinceps omnia, alque ab 
omni periculo aliena esse arbiuatur. Respiciene au- 
tem, duos mures cerbit, alterum candidum, Διο Ων 
aurum, arboris ilius quam arripuerat radicem per« 
petuo corrodeutes, jamque pene eam ampetantes. 
Atque insuper, co»jeclis in imam sorobem oculis, 
horrendum draconem) conspicit, aspeelu ipso ignens 
spirantem, ac torvis oculis ipsum iaiuentem, hor- 
rendeque ipsi devorando inhiantem. Ac rursum in 
gradu illo, cui pedes ipsius innitebentur, oculoremr 
acie defixa, quatuor aspidum capita vidot, e pariete, 
in quo consistebat, promineatia. Surswm autem δὰ" 
los convertens , nounibhil mellis ox arboris Mlius ra- 


quam ille amicos stes Hadificans, éos sSsNIt! δ 
proépicere miwime sitit. 

Cav. XHI. — Hanc parabofám majorém fu riió- 
dem eomprobstas Jossplrit, dixit : Óuam ve?üt hic 
sermo 6st, ac eonchvmitdtis omnis plenus ! Quim 
obrem ne te, quiso, hüjdémodt figaras mihi assiduo 
demonstrare pigest, quo certó intelfigám qualis no- 
stra vita sit, δ᾽ drrad ro&' δυο δ suis accersat. Disit 
autem senex : 9Hnifes rfunr:um sunt il qui volupta- 
tum hejus vitse artiore Csipff , eiiratique suavitaté de- 
liniti, res ftexe$ ér imberifles ΔΙ ΟΥΒ dtquo 4 jacta- 
tione aliénis antiquiores Bafwevant, homini, qui 
trés amicos iibait, ex quibus duos quideni ingedti 


. animé affecta eoleb3t, 4c vehemetité? ámabat, adeo 
B &t sd mortenr usdae pró ipsis dinicaré dé pericula 


quevis adire. minime recusaret, tertiumi autem δ - 
módut sspernsbatdr, Τὰ ut nec hónorem unquam, 
nec quam paf erdt benevolenttant ipsi prazstaret, sed 
exipusem quamdarir duntatat, eumque fiétam ac sí- 
muta “ΠΗ τὰ eYhiberéY, Venerunt autem quo- 
dam die immanes £108 horrendi inilifes, qui eum 
summe Can festinstióné ad regem traherent, ut de- 
ceih στ tilentoruim, qux debebat, rationem red- 
deret. llle igitur in summam angustiam redactus, 
aliqmem  querebat, quf in metuenda illa rationum 
aped regem redditione oper ipsi ferret. Currens ita- 
que ad primum, ómninuique aliorum charissimum 
amfeuti, ad. euif alt : Non te fugit, o amice, quem- 
admodum faa cauda vi(ani meam semper ín discri- 


mis süllans perspicit. Quecirce caiamimiumi earum € κϑεπ' adilurérim; nunc auterh hodierno die, urgente 


quibus undique obsidebetur et urgebetur, omisse 
consideraüone, nimirum quonam poste externe qui- 
dem unicornis vehement (uroro pereitus eum devo- 
rare quaereret, ab νοι sntem parte acerbus 
draco eum deglutire vehementer expeteret, ac rur- 
sus arbor ea quam arripuerat jou jamque -ampu- 
tanda eseet, pedes denique ipeius labrice et infido 
gradui inniterentur ; borum inquam tantorum perli- 
culorum oblitus, in exigui iliws mellis dulcedine 
percipienda seipsum occupavit. 

Hec eorum qui praeentis vie ludibriis intabe- 
scunt figura est : οὐδυο quidenme éxplonationem pro- 
linus tibi exponam. Uniecornis igitur morus typum 
gerit, quo semper mortalium genus persequitar, ἃς 


que arripere contendit, Scrobs sutem. mundus est, D 


qui omais generis malis se montferis laqueis sca- 
tet. Arbor ea quam eompressis menibus tenemus, et 
qu:x a duobus muribus indesinenter arroditur, cujus- 
que bominis vitas curmieulusm ost : quod quidem per 
diei ac noctis bores absumitur et conficitur, ac 
paulaüm ad exaisionom accedit. Quatuor autem aspi- 
des, hbumaaui corporis saper quatuor lubriea et in- 
siabilia elements eonetitotionem designant : qui cum 
lnmoderate se habent sc perturbantur, corporis 
compages diasolvitar. hd bec igneus ille ac truei- 
lentus draco, beerendem inferni ventrenr adinbrat, 
qui eos snacipere gestit qui praesentes voluptates fu- 
turis benie amtepobunt. Με δ vero gattola distillans, 


necessitafe, ope tua atque auxilio indigeo. Ecquid 
ergo te tilii auxilio forte polliceris? et quz&enam in 
te, vit charissime, spes mihi constituta est ? Respon- 
den$ autem ifle, ai( : Ámicus tuus non sum, o homo, 
nec qui sis novi. Sunt enim mihi alii amici, quibus. 
cum hodie oblec(ari me oportet, quosque in poste- 
rum pro amícis habitorus sum. Quare duo tantum 
cilicis tibi porrigo, utea in via qua pergis habeas, 
qu» ettam ipsa niliil tibi emolumenti allatura sunt; 
nec est quod a me quidquam 473 exspectes. Hxc 
ille audiens, ac de auxilio, quod ab eo exspectabat, 
spem omnem abjiciens, ad secundum aricum se con. 
fert, àd eumque ait: Kecordare, amice, quantum a 
me honoris et beneficiorum acceperis. Hodierno au- 
tem die in maximam calamitatem et afflictionem pro- 
lapsus, opitulatore aliquo opus habeo. QuiUnam 
igitur adjumenti nunc mihi afferre queas, fac sciam. 
]lle dutem ait : Hodie mihi per negotia tecum certamen 
subite minime licet. Curis enim et sollicitudinibus 
undique urgeor, atque in afflictione sum. Paulum 
tanien tecum pergam, quamvis nihil hinc commodi 
ad te rediturum sit; ac post statim domnum veversus, 
negotiis meis operam dabo. 

Insnibusg igitur manibus homo (nde reversus, at- 
que omni ex parte auxilio destitutus, de vana spo, 
quam in perlidis et ingratis amicis suis collocarat, et 
de inutilibus laboribus , quos. pro suo erga eos amu- 
re susceperat, seipsum deplorabat. Pergit auteu) 


408 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS: 


- . - 
db Me. . ct 


a6 


etiam ad tertium amicum, quem nec ullo unquam A aptisque serronibud animum meum exhilarsstt. Quo- 


loco habuerat, nec l:titize suze socium asciverat. At- 
que ad eum pudibundo et in terram dejecto vultu his 
verbis usus est : Vix mihi ad te loquendi facultatem 
. 08 concedit. Etenim illud perspectissimum habeo, me 
nunquam tibi benigne fecisse, nec amico erga te ani- 


mo fuisse. Cseterum, quoniam gravissima calamitate : 


oppressus in reliquis meis amicis nullam salutis spem 
inveni, ad te accedo, teque rogo atque obsecro, ut si 


exiguam aliquam opem mihi afferre queas, ne id, in- . 
gratitudinis me: memor, facere recuses. lile autem : 


hilari et amoeno vultu ait: Sane sincerissimum ami- 
cum meum te esse profiteor, atque exiguae illius tuse 
erga me beneficentiz? inemor, eam tibi hodierno die 


cum fenore rependam. Quocirca ne metuas ac perti- . 


cirea vanitaus hujus mondi rursum imaginem fhihi 


. exprime, et qua ratione hanc vitam in pace ac secu- 


ritate peragrare queam. 

Excipiens igitur sermonem Josaphat, aif : Hujusce 
quoque quzestionis similitudinem audi. Urbem quan» 
dam magnam exstitisse accepi, in qua cives hoc it 
more atque instituto positum habebant, ut peregri- 
num quemdam et ignotum virum, ac legum et cor- 
suetudinum civitatis omnino rudem et ignarum acci- 
perent, eumque sihi ipsis regem constitueren!, penes 
quem per unius anni curriculum rerum omniam po» 
testas esset, quique libere et sine ullo impedimento 
quidquid vellet, faceret. Post autem, dum ille omnt 
prorsus eura vacuus degeret, atque in luxu et del - 


mescas. Nam ego ante te proficiscar, regemque tuono- B ciis sine ullo metu versaretur , perpetuumque sibi 


mine obsecrabo, ne te hostium manibus dedat. Quare 
fac bono animo sis, vir amicissime, nec te moerore 
excrucies. Tum ille compunctione affectus, et laery- 
mis perfusus, dicebat : Heu me miserum, quidnam 
prius deflebo ac lamentabor ? Vanamne meam iu im- 
merores et ingratos falsos illos amicos benevolen- 
tiam condemnabo? an potius insanam eam ingratitu- 
dinem, qua in hunc verum et sincerum amicum usus 
sum, insectabor? 

Josaphat autem bunc sermonem non sine admira- 
tione suscipiens, ejus explicationem requirebat. Dixit 
itaque Barlaam : Primus amicus, opum copia est, et 
divitiarum amor, ob quem homo in sexcenta pericula 
incidit, ac multas serumnas perfert. Cum autem erx- 


regnum fore existimaret, repente adversus eum in- 


. surgentes, regiamque ipsi vestem detrahbentes, ac nu- 


dum per totam urbem tanquam in triumphum agen 
tes, in magnam quamdam ac longe. 97/4 remotanr 
insulam eum relegabant, in qua nec victu nec indu- 
mentis suppetentibus, fame ac nuditate miserriue 
premebatur, voluptate scilicet atque animi hilaritate, 
qus preter spem ipsi concessa fuerat, in meeroreur 


. rursus preter spem omnem et exspectationem com- 


mutata. 

Contigit ergo ut pro antiquo eivium illorum more 
atque instituto, vir quidam magno ingenii acumine 
prseditus ad regnum asciseeretur. Qui statim. subita 
ea felicitate, quse ipsi obtigerat, haud quaquam prse- 


treinus vitze dies clausus est, ex illis omnibus opibus, (1 ceps sbreptus, nec eorum qui ante se regiam digni- 


preter inutiles quosdam pannos, qui ad funus adhi- 
bentur, nihil omnino secum accipit. Secundus autem 
amicus, uxor ac liberi sunt, czterique cognati et fa- 
miliares , quorum affectione ac benevolentia constri- 
eti tenemur, ut ab his divelli vix queamus, ac pre 
eorum amore corpus etiam et animam nostram ne- 
gligamus. Ex ipsis porro nemo in mortis hora uiilita- 
üs aliquid percipit, nisi quod ad sepulerum usque 
duntaxat cadaver comitantur, ac protinus domum 
roversis, suis curis ac negotiis operam dant, memo- 
riam ejus, qui quondam ipsis charus erat, non minus 
oblivioni, quam corpus sepulcro relinquentes. At 
vero tertius amicus, qui contemptui ac fastidio erat, 
cujusque aditum horremus et aversamur, optimorum 


. tatem obtinuerant, misereque ejecti fuerant, incurianr 


imitatus, animo anzio ac sollicito id agitabat, quo- 
nam pacto rebus sois optime consuleret. Dum ergo 
crebra meditatione hsec secum versare!, per sapien- 
tissimum quemdam consiliarium, de civium consue- 
tudine ac perpetui exsilii loco certior factus est, quo- 
nam pacto sine ullo errore ipse sibi cavere deberet 
intellexit. Cum igitur hoe cognovisset, fatarumque 
prope diem ut ad illam insulam ablegaretur, atque 
adventitium illud ei alienam regnum aliis reliuque- 
ret, patefactis thesauris suis, quorum tunc promptum 
ac liberum usum habebat, aurique atque argenti, ac 
pretiosorum lapidum ingenti mole famulis quibus- 
dam, quos fidissimos habebat, tradita, ad esm insu- 


operum chorus est, hocest, fides, spes, charitas, miseri- D Jam ad quam abducendus erat praemisit. Vertente 


cordia, benignitas, reliquusque virtutum coetus : qui 
quidem ante nos, cum e corpore excedimus, profi- 
cisci, ac nostra causa Deum precibus inflectere, 
atque ab hostibus nostris et horrendis exactoribus, 
qui de referendis rationibus acerbam nobis in aere 
litem movent, ac crudeliter nos arripere contendunt, 
liberare potest. Hic nimirum est candidus ille ac 
probus et gratus amicus, qui quamlibet etiam exi- 
guum bonum nostrum opus memoria tenet, ac cüm 
fenore nobis illud rependit. 

Cap. XIV. — Rursum igitur Josaphat dixit : Uti- 
nam tibi a Domino Deo tuo omnia fausta et jucunda 
sint, hominum sapientissime. Siquidem optimis tuis 


autem auno cives, commota seditione, nudum eum, 
quemadmodum superiores reges, in exsilium tmise- 
runt. Ac cxteri quidem amentes, et brevis temporis 
reges, gravissima fame laborabant : ille contra qui 
opes suas premiserat, in perpetua rerum copia vi- 
tam ducens, atque infinita voluptate fruens, perfido- 
rum ac sceleratorum civium metu prorsus abjecto, 
sapientissimi consilii sui nomine beatum se przedica- 
bat. 

Hic porro per civitatem vanum hunc aique impo- 
storem mundum intellige. Per cives autem, principe- 
tus et potestates da&monuin, ac mandi rectores tene- 


brarum bujus seculi, qui nos per voluptatis molli- 


487 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITJAE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


198 


&iem inescant, atque in animum nobis inducunt ut À ri erant, ita evehens, ut ipsis ab omnibus honor tri- 


dle febus caducis et interituris, velut de immortalibus 
cogitemus , tanquam scilicet earum fructus nobis 
perpetuus ac sempiternus futurus sit. Cum igitur ad 
. bunc modum decepti atque in. fraudem impulsi su- 
$us, nec de certis illis ac sempiternis ullum unquam 
consilium iniimus, nec nobis in futurum :evum quid- 
quam recondidimus, repentinus nobis mortis interi- 
tus ingruit (Prov. 1). At tum demum nudos nos, at- 
que omnibus hujus vitze rebus spoliatos improbi illi 
Ac &xvi Leuebrarum cives accipientes, ut qui tempus 
illis omne impenderimus, in terram tenebrosam et 
obscurain abducunt , in terram sempiterna caliginis, 
ubi lux non est, nec mortalium vitam intueri lieet 
(Job. x). Per probum vero consiliarium, qui pru- 


- Duatur. 


Ac cernere est, hominum genus. ita comparatum 


. 6696, ut ante crudelem ipsius tyrannideig nihil ompi- 


no firmum ac stabile habeat. Quemadmodum enin 
columba aquilam aut accipitrem fugiens, locum sub- 


- inde commutat, ac nunc quidem in hac arbore, nunc 
: autem in illo frutice, ac deinde in rupium cavernis, 
- 86 variis spinis pedem affigens, nec tutum usqaam 


perfugium inveniens, in perpetua jactatione atque 


- gerunina versatur : eodem modo se habent, qui res 
- pr:esentes ad stuporem usque mirantur, quippe qui 


ineonsiderato quodam iimnpetu misere laborent, ' nec 


- quidquam omnino firinum aut stabile habeant, nec 


ad quem (nem perventuri sint, intelligant, nec 


lenti ac perquam sapienti illi regi omnia vere ape- B quo tandem vapa vita, cui, perquam infeliciter ac 


ruit, ac sublata consilía tradidit, me vilem et humi- 
Jem hbomuneulum intellige, qui huc idcirco venio, ut 
ibi viam bonam et ab oinni errore liberam coromon- 
sirem, leque ad sempiterna et nunquam flnienda 
dona traducam, illueque omnia tua recondere sua- 
deam, contraque te ab impostore hoc mundo abdu- 
cam. Quem quidem ipse quoque aliquando misere 
amabam, ejusque voluptates et oblectamenta com- 
plectebar. Ceterum cum rectis mentis oculis ani- 
madvertissem, quemadmodum in his rebus universa 
sDorialium vita conteritur, aliis nimirum accedent;bus, 
aliis decedentibus, nec ullo omnino firma et stabili 
sede conmatituto, hoc est, nec divitibus et copiosis 
in opibus, nec potentibus in poteutia, nec sapien- 


. misere mala bonis preferentes, ac probitatis loco 
: vitium consectantes , sese subjecerunt, eos ducat ; nec 
- quisnam frigidos multorom ac miserorum laborum 


suorum fructus exceptorus sit, hoe est, propinquus- 
ne an alienus, ac persxpe ne amicus quidem aut 
notus, verum ibimicus et hostis. 

Hzc, inquam, omnia, et qus his consentanea sunt, 
eum ipse in anima mes foro disceptassem, totius 
vite mez, quam in rebus vanis consumpsi, ac terre- 


.his laboribus addictus transegi, odium 1ne cepit. 


Cumque eorum amorem ex animo excussissem et 


,ejecissem, ea sese oculis meis obtulerunt, quse 


vere bona sunt, hoc est, Dei metu proditum esse, 
atque ipsius voluntati obsequi. Nam hoc bonorum 


fibus in sapientia, nec iis quibus prospere res sue- C omnium caput esse compertum habui. Hoc enim sa- 


cedunt, in prosperitate, nec luxui deditis in luxu et 
eupediis, nec iis qui secure sibi vivere videntur, in 
inani sua et imbecillis:ima securitate, nec in ulla alia 
re ex iis qux laudibus efferuntur, Verum haec res tor- 
renlium aquarum in profundum mare labentium 
transitui sitilis est ; eodem enim modo fluxa sunt et 
fragilia omnia przsentia. Hioc scilicet bxc omnia 
yana esse, neque quidquam utilitatis babere intel- 
lexi. Quin potius quemadmodum priora omnia obli- 
vione obruta sunt (sive gloriam dixeris, sive regnum, 
sive dignitatum splendorem, sive potenti» amplitu- 
dinem, sive tyrannorum audaciam, sive quid aliud 
ejusdem generis) eodem modo presentia quoque 
tandem vetustas obscurabit. Quorum in numero cum 


pientize initium esse dicitur, atque adeo perfecta sa- 
pientia. Etenim mcroris expers vita est, atque ab 
omni offensione libera iis qui eam amplectuntur, et 


.qui ei tanquam Domino innituntur, tuta et ab omni 


periculo immunis. Cum itaque animum meum ad 
erroris omnis experteuy mandatorum Domini viam 
adjecissem, nihilque ia ipsis obliquum et anfractuo- 
sum, aC voraginibus et scopulis et sentibus et tri- 


.bulis plenum esse certo comperissem, verum eam 


omnino planam et zquabilem e$se; eorum quidem 
qui hanc ingrediuntur per clarissimas contemplatiu- 
pes oculos oblectantem , pedibusque pulcehritudinein 


.conciliantem, atque eos ad preeparationem Evangelii 
pacis calceanteim, me ipsum prioris impostur:e ae 


ipse quoque sim, consuete immutationi prorsus sub- D stolide fraudis nomine miserum existimavi, ac per 


jicior. Ut enim iis qui ante me exstiterunt , przesen- 
lium) rerum voluptatibus perpetuo frui minime con- 
tessum est, sic ne mihi quidem concedetur. Ani- 
madverti enim, quemadmodum tyrannus hic ac. tur- 
bulentus mundus homines tractet, eos nimirum huc 
atque illuc invertens, hos scilicet ex. opibus ad ege- 
statem, illos rursus ex gravissima paupertate ad 
gloriam, hos e vita ducens, illos rursum eoruin loco 
ju vitam inducens : sapientes quosdam et iugeniosos 
viros itoprobans ac rejiciens, eosque qui ip honore 
2c splendore erant, coutemptos οἱ despicabiles red- 
decns ; alios contra insipientes ac stolidos in glorise 
throno eollecans, 47:5 eosque qui abjecti el obscu- 


rectam illain incedere aggressus sum : quam etiam 
optimo jure rebus omnibus antetuli, atque collapsam 
et dirutam animz mez domum instaurare copi. 
Cum ergo ad hunc modum rebus meis consulerem, 
at mentis lubricum corrigere studerem, sapienlis cu- 
jusdam magistri vocem audivi, haec mihi inclamaniis : 
Egredimini, inquit, omnes, quos e&alutis cupiditas 
tenet, atque a mundi vanitate vos removele , transit 
enim ipsius figura (4 Cor. vii). Jam jamque, et ecce 


non erit. Irretortis oculis excedite ; nec tamen ina- 


nes et vacui, verum sempiterna vits viatica ferentes. 
Etenim longum iter vobis ineunduia est, quodque 
multo hujusce vitae viatico opus habeat; atque. ad 


499 


DE VITIS PATAUM LIBER. PRIMUS. 


eempltermum locum, duas regiones , in quibut imsn- A in. Evangelico volumine inouleat (Matth. xxv) Ad 


siones mult» sint (1 Cor. 1), habentem, pervenietis. 
Quarum alteram quidem Deus iis qui ipsias amore 
fiagrant, ejesque mapdatis obtemperant, praeparavit, 
omnibus bonis florentem et eireunfluentem. 

Ad quam qui divino benelicie admittantur (Isa. 
xX1v), [ἢ sempiterna incorruptione degunt, ut qui im- 
mortalitate interitus omnis experte frusntur, unde 
effagit dolor, tristitia et gemitus. Altera antem qua te- 
nebris et calamjiate , sc dolore conferta est , disbolo 
et angelis ejus parata est. In quam etiam conjicien- 
tur, qui per flagitiosas actiones eam sibi conciliave- 
rint, atque ab interitu aliena et sempiterna bona cum 
presentibus commutarint, totosque sese ignis wter- 
εἰ pabulum effeceriat. 

Wae ego voce audite, atque ipsius veritate intellecta, 
in hoeuoum opus ineubui, ut ad illud hospitium perve- 
airent quod omni dolore et meestitia vacat, tantaque 
eontra securitate ac tantis bonis eoatet : quorum ca- 
quito nunc mihi duntaxat ex parte est, ut qui spi- 
vituslis a atis? ratione puer sim , ae velut per 
specula duniaxat et senigmata res futura vite 
perepieiam. Cum autem venerit quod perfectum est, 
8€ facie ad faciem cognoscam , tum demum evacut- 
bitar quod ex parte est (/ Cor. xii). Quo cirea gra- 
ties ago Deo per Jesum Christum Deminum nostrum. 
Etenim lex spiritus vitas in Christo Jesu, a peecati 
et mortis lege me liberavit, oculosque meos aperuit, 
ut carnis affectum mortem esse, spiritus autem af- 
fectum vitam et pacem, liquido cernerem (Hom. vin). 


hunc $ciicet modum quam 1utiesime  foftanas 
iuas Omnes per egentium manus illuc premiseris. 
Nam quidquid in eo beneficii eontuleris, Dominus 
Sibi aseiscens, magao eum fenore tibi rependet. Et- 
enim eos qui ipsius amore prediti sunt, beneficio- 
ram remunerstionibos semper superat, Ad hane, 
inquam, modum hujus aseculi, eui diu jum non sine 
ingenti afflictione serviati, surroptis thesauris, ex 
bis preclare viaticum tibi in futurum comparabis, 
atque aliene eos eripiens, tibi ipsi prius recondes, 
per fluxa nempe et caduca hac bona, ea que firma 
et stabilia sunt emens. Deinde autem, Deo tibi opem 
ferente, bujus muudi incertitudinem et fnconstan- 
tiam persplcies : omnibusque rebus valere jussis, ad 


B faturum te trensferes, atque ea quá prstereunt 


ipse praeteriens, iisque rebus qu: in spe posit:e ac 
firmse sunt, te addicens, tenebrasque cam mortis 
umbra relinquens, odioque tum mundum tum mundi 
principem insectans, carnemque interitui obnoxfam 
hostem tibi esse ducens, ad lucem inaccessibilem 
accurres (I Tim. vi), eruceque. humeris sublata, 
Christum irretortis oculis sequeris, ut etiam cum 
ipeo glorilieeris, vittSque, non jam caducs et fallacis 
haeres effteiaris. 

josapbsat itaque ad eum ait : Istud ipsum, nempe 
omaía pro nihilo putare, atque usque adeo asperum 
vite genus suscipere, quemadmodum superios di- 
xisti, vetosne institutum est, ab apostelorum doctri- 
nà manans, an recens mentis vestr:? solertia exceo- 


Quemadmodum igitur ego presentium rerum cogni- € gitatum ; tanquam seílieet hoc, ut melius ac praestan- 


: ta vanitate, perfecto odio eas habui, eodem mode, 
ut de ipsis existimes, te moneo, »tque erga eas, non 
secus ac allenas, et quam primum diffluxuras afficia- 
ris; atque hine ereptis omnibus facultatibus, in immor- 
tali vo, ad quod tibi síne ulla mora prof(leisci ne- 
cesse est, thesaurum quí furto compilari nequeat, et 
4G opes que exhauriri nullo modo possint, tibi 
recondas (Lue. 111 ; Matth. v1), ut eum eo accesseris, 
haudquaquam penuria labores, verum opibus eireum- 
fluas, quemadmodum tibl aptissimam imaginem s8u- 
perius proposui. 

Cap. XV. — Dixit autem Josaphat ad senem : Qua- 
nam igitur ratione peeuniarum thesauros illuc prse- 
mittere queam, ut eorum, cum hinc abcessero, fru- 


tius. vobis amplexandam duzeritis ? 

Senex autem ait: Non recens inductam legem tibi 
affero (absit istud), verum antiquitus nobis traditaw., 
Dixit enim Dominus ad divitem quemdam, qui ex ipso 
pereontabatur quidnam sibi facicndum esset ut vitam 
tcternam consequeretur, jactabatque sectmneta quae in 
lege scripta erant servasse, Unum tibi deest, vade, 
vende omnia qus habes, et da pauperibus, et babe- 
bis thesaurum in colo, et veni, ac, sublata. eruce, 
me sequere, Αἱ ille, his auditis, moestitia affectus 


est. Erat enim admodum dives. Cum igitnr Jesus 


eum moerore affectum vidisset, dixit : Quam difficile 
fi qui pecunias habent intrabunt ià regnum Dei ; fa- 
eilius enim est camelam per feraemen acus trausire, 


etum ab omni furto et interitu alienum nancisear; p) quam divitem intrare in regnum Dei (Merc. x ; Luc. 


quonamque item pacto meum [n res presentes 
odium demonstrare, resque sempíiternas consequi 
possim, aperte mihi velim explices. Ait igitur Bar- 
laam : Divitiz ad sempiternam regionem per paupe- 
rum manus przmittuntur. Ait enim quidam sapien- 
üssimus propheta, Daniel nomine, ad regem Baby- 
lonis : Propter hoc, rex, consilium meum tibi pla- 
ceat, et peccata tua. eleemosynis redime, atque in- 
justitias tuas in mieerationibus pauperum (Daniel. 1v). 
Quin etiam Salvator his verbis utitur : Facite vobis 
»micos de nammona iniquitatis, ut cum defeceritís, 
recipiant vobis in zsterna tabernacula (Luc. xwv). 
Multaque de eleemosyna et largitione erga pauperes 


xvi), Boc igitor mandato audito, sancti emnes id 
studuerunt, ut sb hujosmodi opum difficultate sese 
abstraherent, ae per largitionem erga pauperes, di- 
spersis omnibus facultatibus, sempiternisque divitiis 
sibi ipsis reconditis, erucem sustulerunt, Christum- 
que secuti sunt; sic. nimirum ut quidam, velut jam 
a me dictum est, martyrio perfangerentur, quidam 
autem religiosze vitze exercitatione concertarent, at- 
que, quantum ad ver: hojusce philosophfz rationem 
attinet, nilito illis inferiores essent. Cuocirca illod 
scias velim, Regis nostri ae Dei mandatum hoc esse, 
per quod homines sempiternerum bonorum partici- 
pes redduntur. 


VITA SANCTORUM BARLAAM ERKEMITAE ET JOBAPHAT INDLE REGIS. 


502 


Cun igiue, inquit Josapbst, tàm antiqua et ne- À lumen detecta facie conipnentur : ad eumdem (quoque 


cessgria hujusmodi philosophia sit, quid causa est 
quamobrem hodierna die panci sint qui. banc vilam 
imitentur? 

Respondit sgnex : Multi quidem eam imilati gunt, 
et etisunum imitantur. ΑἹ mpglto plorgg canciantur, 
ac moras necignt, Pauci enim sunt, ut ait Dominus, 
qui per arctam et angustam viam ingedant ; qui δι» 
tem per facilem et latam, quam plotimi (Mau. v; 
Lue. xiu). Nam qui cemel pecuniarum cenpiditate, et 
vitiorum que ex volupiatibus oriuniur, amore cor- 
repü, vansque et inani gloris addieti eunt, vix ab 
jpeis divelli possunt, vt qui. alieno domino, quique 
emais, conira ac Deus, imperat, sique ipsus tan- 
4uam catenis quibusdam vinclos tenet, ultra seipaas 


modum Christi lumen omnibus quidem illucet, splen 
doremque suum nobis affgtig imperti; at vero. pro 
89a quisque capidijate animique alacrifate ipsum 
porcipit. Nano nee ile jusüilive sol ullum 8x his qui 
οι ΤΏ aciem in ipsum intendere cupingt beneficio 
eo privat, nec rursum bis vim infert gm. suapte 
sponte tenebras eligunt; veru sys quisque libere 
yoluntati et electioni, quandiu in bac vita est, re- 
linqnitur. 

Cum autem Josaphat quideam arbitrii libertas at- 
que electio esset quaereret, nespondij senex : Arbitrii 
libertas est aniqum rajione ulentis voluntas, sine ullo 
impedimento ad id quod vylt, hoc est sive ad vir- 
ἀνθ), sive ad viuum, inci[ata, atque a enmmo illo 


masaciperini, Animus quippe, cum aemel ealutis sue» D parente et architecto ita effecta. Rursum, Arbitri 


spem abjecerit, habenas 5245 2vereis a retione cupi- 
ditaübas permiuene, quaquaversqum feruur, Ào pre- 
inde Propbeia offugam 8.77 huju:reodi apimis &men- 
ἐδ deplorans, caliginisque iptoc urgents erassiliem 
lugens, his verbis utebatur : Filii hossigum, negue- 
quo gravi corde? ut quid 4 igMis vanitatem, et quae- 
ritis mendacium? Quemadmodum etiam quidam sa- 
pientum magistrorum nBesuorum , yiy vorues divina- 
rum peritissimus, earedem cun Propheja esptilemam 
£3nens, 3c quedam ἃ septo adjupgeos, janquam ex 
81 quadam et editissàma specula ampibus inclenat : 
Filii hoginum, usqueque grevj qorde? ut αἱ dili- 
gitis vanitgiem, et quseruis nyendacium (Pel. xu); 
magnum nimirum »jiguid haoc vitam, et delicias, et 


liberas ess intellertualis animae pro suo arbitratu 
agitatio. Electio autem est eartum rerum qua in ar- 
bitrio nostro sitze sunt, cum consilio conjuncta ap- 
petitio. Siquidem rem eam quz inito consilio melior 
judicata est, eligentes appetimus. Consilium est in- 
vestigatrix appetitio de rebus gerendis, quarum 
penes nos potestas est. Deliberat enim quispiam ex- 
pediatne aliquid agere, necne. Deinde, quod prz- 
stantius est, judicat , ac judicium efficitur. Mox au- 
tem afücitur, atque id quod ex consilio judicatum 
esf, amat, 86 sententia dicitur. Nam sí ita judicet ut 
tamen erga id quod judicatum est, minime afficiatur, 
boc est, id miuime amet, sententia haudquaquam 
appellatur. Tum post affectionem fit electio. Nam 


exiguam gloriolam, et mendacem prosperiialem esse ( eleciio nihil aliud est quam e duabus rebus propo- 


existimantes (Ngs., pra. de suja ser, e& ad Julium 
Ezisoten, ) ἢ Quz: quidem non magis eorum sunt qui 
frupaigr quam qui ea ja spe. habuerant; pec rusous 
borum magis quam eprium qui ne ea quidem uuquam 
exspecíarupt. ej gue noo secus ac pulvis a turbine ad 
alius a1guealios subinde perflanter, 3c viciesia jacan- 
Uy. aut fumi iostar defiugpt, ac velut insomnia 
hoiines ludificanigur, et pt umbra retinori nequeuat, 
ac denique ita natura comparata sup, μὲ pee eug ab- 
supt, ea se habituros esse homynes deaperemi, pec 
cum adsunt, possideniibus certa et sishilia ejnt. 
Cum igitur ad hunc medum Salvator precipiM, 
prophete et apostoli preedicent , ac sancli omnes viri 
tum re ipsa, Jum sermope ad virujtie viam ab emoi 


sitis alteram prs altera amplecti et eligere. Atque 
illud vel ex ipsa etymologia perspicuum est, electio- 
nem esse consilium cum dijfudicatione conjunctum. 
Hpoupsróv enim est allerum prz altero electum. 
Nemo porro quidguam adhibito judicio alteri prz- 
fert, nisi prius consilium inierit; nec rursum eligit , 
nisi prius judicarit, Nam quoniam non ea omnia quaa 
nobis recta et przeelara esse videntur in opus perdu- 
cere studemus, tum denique electio et eligendum 
effücitur id quod ex consilio propositum est. cum 
appetitionem comitem asciverít. 

Ex quo concluditur, electionem esse appetitionem 
eum deliberatione copjenetass earum rerom que in 
muestra potestate sits sint. Etenim id quod ex consilio 


errofg maxime immunem nos lmpelisat, edel D prepositum est, eiigenies appetiaus. Omne quipps 


pauci hanc Jenean! , centra nntem mdi istam atquo 
io exiliym ducentem ibi deligant, eoo tamep pre- 
pierea divinae hujus philosophie inetitutum asimeris 
tstiroandum est. Ut enin 801, cuum illumiosadi «3062 
exoriens radios suos aífluenter exiual, omnesqno 
ad excipieudum lumen cobortetur, δὲ quidam clagsis 
oculis splendorem ipsius intueri noligt, non propter- 
«a reprehensionem meretur, ant ἃ reliquie negligi 
dehet, nec splendoris ipsius gloria ob illorum e4ulü- 
tiam in contemptu versatur; quip potius illi quidem 
seipsos !mmine orbantes, tanquam) ριεοῦ, parieles 
palpant, atque jn multas scrobes przcipites ruunt , 
multisque spinis eorum oculi punguntur ; οὶ contra 
splendorewn suum retinens, eos illustrat qui ipsius 


consilium actionis causa et propter artionem sustipi- 
iar. Ita epnsilium quidem eleetionem antecegjt, ele- 
elio autem omnem actionem. Quodmrcea non modo 
3ckioBe$, sed ea etiam que animo »gitantur (qua 
quidem electiones exhibepi), lum copenas, uum poenas 
aecersnpt. Etenim electio iu bis rebus quae in arbitrio 
nostro sitae sunt versans, uum peccati, tum justi ope- 
yis origo est. Nam quarum rerum faculiates penes 
A08 sunt, barum etiam actiones faculiaübus consen- 
1ases penes nos supt. Quamobrem cum facultates 
virtuti consentanex in nostra polesiate Sint, in no- 
$Ara quoque polestate Q6 virtutes eint necesse est. 
Proprie enim in arbiuio nostro consistupt ea omnia 
que animam atlüngunt, et de quibus deliberamus. 


"50s 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


Ad hune igitur modum libere consultantibus homi- À idolorum cultu constrictus teneretur. Erat autem ei 


nibus, ac libera item voluntate eligentibus, quatenus 
quispiam eligit, hactenus quoque divinam lucem 
percipit, atque in philosophis studiis progressus fa- 
eit. Varia enim eleetionum sunt genera. Et quemad- 
modum quidam aquarum fontes e terre. visceribus 
scaturientes, partim e superficie terre oriuntur, 
partim aliquanto profundius, partim profundissime ; 
atque harum aquarum alis e propinquo emanant 
gustuque dulces sunt, ali; ex imo exeunt ac salsz 
aut sulphurez sunt, atque item aliz» uberrime pro- 
fluunt, alis paulatim stiliant; eodem modo ἴῃ ele- 
etionibus quoque cogita, alias celeres ac perquam 
fervidas esse, alas ségnes et frigidas, ac rursum 
alias ad virtutem omnino propensos, alias ad vitiam 


probus quidam consiliarius, ac tum erga Deum pie. 
tate, tum cseteris virtutibus ornatissimus, qui cum 
regis errore angeretur, eumque permoleste ferret, 
atque ipsum hoc nomine eoarguere in animo hbabe- 
ret , tamen hac de causa sese reprimebat, quod ve- 
reretur, ne et sibi et sociis suis perniciem aecerseret, 
eamque utilitatem qui ex ipso ad alios promanabet 
amputaret. Occasionem autem pihilominus quzrebat, 
qua commode ipsum ad bonum pertraheret. Dixit 
igitur nocte quadam ad eum rex : Adesdum, egre- 
diamur, ac civitatem cireumeamus, num forte aliquid 
quod in rem futurum sit perspiciamus. Com autem 
illi per urbem obambularent, lucis splendorem per 
foramen quoddam radiantem cernunt : cui, cum 


omnibus viribus inclinatas. Igitur quales earum af- B oculos adjecissent, subterraneum quoddam et caver- 


fectiones sunt, tales quoque ad agendum impetus 
consequuntur. '- 


Car. XVI. — Dixit autem ad senem Josaplat : 
Suntne etiam alil nonnulli, qui eadem qux tu prz- 
dicent, an vero tu hodierno die solus es qui πῶς 
doces, ac przssentem vitam usque adeo aversandam 
atque odio inseetandam esse mones? 

Ille autem ad hunc modum respondit : In hac ve- 
stra infelicissima regione neminem novi. Nam patris 
tui tyrannis innumeris mortis generibus eos mulcta- 
vit, deditque operam ne prorsus inter vos divinam 
cognitionis preedicatio audiretur. Apud reliquas aw- 
tem nationes hzc cantantur ac celebrantur, ab aliis 
quidem rectissima ratione, ab aliis autem perverse, 
quippe cum,animarum nostrarum hostis eos a recta 
vía transversos egerit, atque in alienas opiniones 
diviserit, eosque loca quxdam divine Scripture ali- 
ter quam' germanus sensus ferat, interpretari do- 
cuerit. Czeterum una est veritas, qua ab illustribus 
apostolis et divinis patribus przdicata est, et in ca- 
tholica, atque ab extremis orbis finibus ad extremos 
usque fines diffusa Eeclesia sole splendidius lucet. 
Quam quidem ego ut tibi preedicarem ac traderem, ad 
te missus sum. 


Dixit autem ad eum Jossphat : Nihilne horum pa- 
ter meus unquam didicit? 

Respondit senex : Perspicue quidem , atque ut par 
erat, nihil didicit. Occlusis enim sensibus, bonum 


: nosum domicilium conspicantur, ín quo priesidebat 
'vit quidam extrema inopia laborans, ac vilibus qui- 


busdam et laceris pannis indutus. Astabat autem 


"ipsius uxor, vinum ipsi temperans. Cuinque ipse po- 


culum inanibus accepisset, illa suave quoddam car- 


- men canens, voluptatem ipsi afferebat, saltans nimi- 


rum, ac maritum laudibus deliniens. Rer igitar 


aliquantisper hec perspiciens, mirabatur quod cum 


tanta egestate premerentur, ut. nec domus nee vestis 


- ipsis suppeteret, tamen usque adeo Istam et hilarem 


vitam ducerent. Atque ad primarium suum consilia- 
rium his verbis utitur: O rem miram, o amice! 
quod scilicet , nec mihi , nec tibi, vita nostra, quam- 
vis alioqui tanta gloria et delieiis et voluptate undi- 


C que collucens, usque adeo unquam placuerit, ut 


vilis hsec et serumnosa vita vecordes istos oblectat 
et exhilarat, ut quz, tametsi alioqui aspera et aver- 
sanda, facilis ipsis ac blanda videatur. Opportunam 
autem boram nactus princeps ille consiliarius, in- 
quit : Tu vero, o rex, cujusmodi tandem horum vi- 
tam esse existimas? Omnium, ínquit ille, quas un- 
quam viderim, insuavissimam et miserrimam , ex- 


-Secrationeque dignam et aversandam. Tonc ait ad 


eum 979 primarius ille consiliarius : Ad eumdem 


: ta modum mibi crede, o rex, ac multo etiam acer- 


ΒΟΥ vita nostra iis esse videtur, qui sempiternam 


Mam gloriam, ac bona illa quz» omnem mentis ca- 


ptum superant, contemplantur atque cognoscunt. 


' Atque auro rutilantes sedes, ac preclara heec. indu- 


de industria repudiat, atque in malum libera animi f) menta, estersque vits deliciz, iis qui celestium 


inductione propendet. 


At vellem, inquit Josaphat, ille quoque hac do- 
etrina imbueretur. 

Respondit senex : τος apud homines sunt impos- 
sibilia; apud Deum autem nihil est quod fleri non 
possit (Matth. xix). Ecquid enim seis futurumne sit 
οἱ patrí tuo salutem afferas, atque admirando mudo 
patris tui pater tandem voceris? Narratum enim mihi 
est regem quemdam exstitisse, qui przclare admo- 
dum regiam suam dignitatem administrabat, leniter- 
que ac placide populum qui ipsius ditioni atque im- 
perio suberat tractabat, in hac autem una re labe- 
batur, quod divinz: cognitionis lumine careret , atque 


tabernaculorum non manu factorum, vestisque di- 
vinitus contextz, ac diadematum corruptionis omnis 


 expertium, qux» rerum omnium architectus ac Do- 


minus diligentibus se preeparavit, stercoribus et coeno 
fetidiores videntur. (1 Cor. 1). Quemadinodum enim 
isti judicio nostro ac sententia desipiunt, ita etiam, 
ac multo magis, nos qui in mundo oberramus, atque 


in mendaci hac gloria, stultisque deliciis nobis pla- 
᾿ cemus, in eorum oculis qui boncrum illorum dulce- 


dinem degustarunt luctu et lacrymis digni sumus. 
His auteni verbis perculsus rex, inquit : Quiuam 

igitur illi sunt qui prestantiorem nobis vitam aguut? 

Omnes, inquit ille, qui sempiterna caducis et fragili- 


505 VITA SANCTORUM-BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 906 
bus praetelerunt. Cumque rex rursum quznam aem- Α cuidam juveni, quem copiosis atque illustrissimis pa- 


piterna illa essent quzesivisset; respondit ille : Re- 
gnum ab omni successione alienum, ac vita morti 
minime obnoxia, οἱ opes egestatem non metuentes, 
]zetitia item et oblectatio ab omni moestitia et dolore 
sejuncta, paxque perpetua , ei ab omni inimicitia et 
contentione libera. His bonis, quibus divinitus frui 
contigerit, beati illi ac sepe beati; vitam enim omni 
labore et mostitia vacuam in omne avum ducent , 
omnibus regni Dei jucuuditatibus et oblectamentis 
sine ullo labore frueutes, ac cum Christo in perpe- 
luum .regnantes. Cumque rex dixisset : Quisnam 
taudem bzc consequi promerebitur ? respondit ille : 
Owunes qui vitam illuc ducentem arripuerint; aditu 
enim nemo prohibetur, qui modo voluerit. Tum rex : 


rentibus natum 'esse intellexi, similem te prabebis. 
. Cui cum pater nobilis cujusdam atque in primis co- 


piosi viri filiam insigni pulchritudine, proditam 


, despondisset, ac de hujusmodi matrimonio eum (ilio 


sermonem conseruisset , quidque in animo baberet 
exposuisset, hzc ut ille audivit, quast absonum quid- 
dam ac preposterum, hujusmodi rem excutiens, re- 
licto patre profugit. Cumque iter faceret, apud senem 
quemdam pauperem, ut a diei zestu sese recrearet, 
divertit. 

Filia porro seuis illius qu:xe unica illi virgo erat, 
pro foribus sedens, manibus operabatur, ore-autem 


Deum sine ulla intermissione laudabat, ex intimo 


pectore gratias ipsi agens. Ipsius autem laudem. ju- 


Et quinam, inquit, est via qua illuc itur? Respondit B Venis audiens, ait ; Quodnam, o puella, tuum institu- 


Hle preclri animi vir: Cognoscere solum verum 
Deum, et Jesum Christum unigenitum ipsius filium , 
et sanctum ac vivificum Spiritum (Joan. xvii). 

Rex igitur, regia sane prudentia praeditus, ad eum 
inquit : Et quidnam baclenus te prohibuit, quominus 
mihi bac exponeres ? Neque enim haec cunctatione ac 
dilatione mihi digna esse videntur, si quidem vera 
suut, Quod si dubia suat, sedulo et accurate invosti- 
gaudum esc, quoadusque ea citra ullam ambiguitatem 
sc dubitationem inveniamus. Non negligentia et 80- 
cordia factum est, ait ille, ut tibi hsc exponere 
tunclarer, cum vera sint atque ab omni dubitatione 
remota; verum quod excellentem gloriz tu: magoi- 
tudinem vererer, atque illud metuerem, ne tibi gra- 
vis ac molestus essem. Quocirca δὶ mihi famulo tuo 
hoc imperas, ut te de his rebus in posterum submo- 
Beam , imperio tuo obsequar. Sane, inquit rex , non 
interdiu solum, sed etiam qualibet hora mihi harum 
rerum memoriam renova. Neque enim negligenter ac 
perfunctorie, verum sumino studio ac fervore bis 
rebus aniinum intendere oporiet, Audivi igitur, ait 
Barlaam, hunc regem deinceps pie ac religiose vitam 
instituisse, presentisque vites curriculo placide ac tran 
quille confecto, sempiternam beatitudinem consecu- 
tum esse. Quamobrem si quis etiam patrem tuum 
de his rebus tempestive admoneat, fortassis intelliget 
atque exploratum habebit quantis malis implicitus 
leneatur, atque ab ijs sese avertens, quod bonum 
δῖ, amplectetur (11 Pet. 1). Nam in presentia qui- 


tum est ? Et quam ob causam , cum in tanta vilitate 
et inopia verseris, tanquam ob ingentia beneficia 
accepta, borum auctorem laude afficis? Ipsa autem 
ad eum respondit: An nescis quod quemadmodum 
ex guum pharmacum e magnis plerumque 98 uor- 
bis -;ominem eripit, eodem modo etiam ob parvas 
res Deo gratias agere , ingentia bona conciliat ? Ego 
igitar pauperis senis filia, ob exigua haec gratias ago 
ac Dominum laudibus afficio, illud nimirum explo- 
ratum habens , quod qui hec dedit , majora quoque 
dare potest. Atque bxc quidem de rebus externis ae 


minime nostris, ex quibus nec his qui multa possi- 
dent fructus ullus, imo etiam &xpe damnum oritur, 


nec his qui pauciora acceperunt, inoommodum ullum 


C 2c detrimentum existit, quippe cum utrique eamdem 


viam obeant, atque ad eumdem finem contendant. 
Αἱ in iis que magis necessaria majorisque momenti 
sunt, multis maximisque , atque adeo innumeris be- 
neficiis a Deo affecta sum ; etenim ad Dei imagipem 
condits, ipsiusque cognitione imbuta, et ratione prse- 
ter omnia animantia exornata, ei ex morte, per 
viscera misericordie Dei nosiri ad vitam revocata 
sum , ac percipiendorum ipsius sacramentorum po. 
testatem accepi. Denique paradisi porta patefacta 
est, liberum mihi, si quidem voluero , aditum pra- 
bens. De tot igitur ac tantis beneficiis, quorum pau- 
peres sque ac divites participes sunt, dignas Deo 
gratias agere prorsus nequeo. Quod si exiguam hanc 
quoque laudem ei qui me tot muneribus -cumulavit 


dem escus est, οἱ manu teotans , ut qui vero lumine D minime obtulero, quam tandem excusationem habi- 


sese orborit , atque ad impietatis tenebras transfu- 
gerit. - 
Dixit autem ad eum Josaphat : De patre meo, quod 
Dominus jusserit, fiat. Nam ipei, velut otiam abs te 
dictum est, ea omuia possibilia sunt, qus apud ho- 
mines impossibilia esse videntur. Ego vero per exi- 
mios ac singulares (uos sermones , vanitatis presen- 
tium rerum pertesus, ab his quidem omnino aninium 
abducere constitui, ac tecum, quidquid mibi vitze 
superest, tradueere, ne per fluxa et fragilia sempi- 
ternorum bonorum et omni interitu alienorum fructu 
excidam. 

Respondit senex : Si hoc feceris, prudentissimo 


tura sum? 

J Juvenis autem ingentem hanc prudentiam admi- 
rans, accito ipsius patre: Da mibi, inquit , filiam 
tuam (siquidem ipsius prudentiam ac pietatem amoro 
coroplector). Senex autem ait: Non licet tibi, qui 
divitibus et copiosis parentibus ortus es, banc pau- 
peris viri (iliam accipere. Rursum autem juvenis ail : 
Certe hanc accipiam, nisi tu prohibeas. Etenim filia 
quadam nobilis ac dives mihi desponsa fuerat; ve- 
rum ea repudiata atque abjecta , in fugam me dedi. 
Contra filie tuz, ob ipsius erga Deum pietatem ac 
prudentiam amore correptus, matrimonio cum ea 
jungi paratus sum, Seoex autem ad ipsun sit : Eam 


807 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


δυὺ 


tibi dere nequos, ut in paternam domum abducas , A liste et tieologus (Joan. 1), nemo $88] vidit unquam. 


atquo ἃ meis olpis abetfahas, uniea. enim mihi est. 
At ege, inquit juvenis , apad vos manebo , vestram- 
que vite ratienem suscipiam : ac postea , luculenta 
veste abjeeta, senis Illius vestes petiit, lisque se In- 
duit, Cumque iiie ipsum diu multumque tentasset, 
variisque modis ipsius animum explorasset, ut eum 
mentis gravitate preditum esse eognovit, nee stulto 
quodesm amore obsessum filiam suam in matrimo- 
Bium petere , verum pietatis studio pauperem vitam 
amplexari, eamque glorix sux ac nobilitati antefer- 
re, arrepta ipsius manu In conclave suum eum in. 
treduxit , et ingentes opes illic reconditas , atque 
innwmerabilem pecunlarum molem , quantamque 
juvenis ille nunquam viderat, ipsi commonstravit. 


Unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enar- 
ravit. Ejus porro qui oculoram obtuium fugit, atqae 
immensus est, gloriam et majestatem, quis tandem 
eerum qui e lerra conereti sunt , comprehensam 
habere queat, nísi ipse arbitratu suo eam patefece- 
pit, quemadmodum seilicet prophetis suis et apo- 
stolis patefecit? Nos autem tum ex eorum pre- 
diceatione, tum ex ipsa reram natura, quantam 
adsequi nobis dotur, eam discumus. Ait enim Seri- 
ptura : Coli enarrant. gloriam Dei, et opera ma- 
nuum ejus annuntiat firmamentum (Psaf. xvi). Ac 
rursus : InvisibHia ipsius a creatura mondi, per ea 
quis facta sunt , intellecta conspiciantor, sempiterna 
quoque ipsius potentia et diviaitas (PRem. 1) , 


Aitque ad eum : Fili, bxc omnia tibi dono do, pro- B — Quemedmodum enim quispiam domum prselare 


pterea. quod mearum opum heres esse in animum 
induxisti. Qua hereditate percepta , ille omnes terr 
divites et claros homines superavit. 

Ca». XVII. — Dixit autem Josaphat ad Barlaom : 
Apte sane hsc etiam narratio rerum mearum statum 
exprimit, ae proinde de me quoque hxc abs te dicta 
esse existimo. Verum quodnam tandem est illud 
experimentum per quod &ànimi mel constantiam et- 
ploratam habere cupis? 

Respondit senez * Equidem ipse etiani periculum 
feci, et intellexi quanta in te mentis prudentia a'que 
«onstantia , quamque rectus δὲ integer tibi animus 
sit; verum actionis tuse finis hxc confirmabit. Hujus 
rei gretia fleete genua inea ad Deum nosuum 
(Ephes. 10), qui in Trinitate celebratur, ad euin, 
inquam, qui omhi&, tam qui aspectu sentüiuntur 
quam qua oculerum sensum fugiunt procreavit ; qui 
were ac sempilerne est, noc gloriosi status sui aut 
priucipiem inquam habuit, aut finem habiturus est : 
ad illum, inquam, metuenduin atque omnium rerum 
pro petentem , bonumque et ad. miserationem pro- 
pensum, υἱ cordis tui oculos illuminet , detque tibi 
spiritum sapientis et revelationis ad ipsius aguitio- 
nem, ut cognobcas quee fit spes vocationis tux , et 
quie dívitite glorie haereditatis Ipsius In sanctis, et 
quit sepereminens illa megnitudo potentix ipsius in 
08 qul eredidimus, ut jam non sis hospes et adve» 
uà, sed eivis sanetorum et domesticus Del (Epfies. 1), 
supertedifiestus super fundamentum apostolorum et 
prophelarut , peo smmmo angalat| lapide Jesu 
Christo, in quo omnis zedificatio constructa eresci 
in templem sanctum in Domino (£pfes. n) 

Josaphat autem ingenti animi tompunctione affe- 
ctos, dizit: Hec scilicet omnia ipse quoque scire 
gestiens, abs te peto, ut et divipze glori divitias, et 
ipsius potenti» excellentiam mibi declares. 

Dixit autem ad ipsum Barlaam: Deum supplex 
TOgO ut hzc te (loceat, atque hujusmodi rerom co- 
pn onem animo tgo ínserat. Quandoquidem spnd 
horines ipsius gloria ac potentianullo modo comme- 
morari potest, quamvis etiam omnes omnium homi- 
num, tam qui nunc sunt quam qui aliquando fuerun*, 
Jinguse In unum coeant, Deum enim, inquit evange- 


86 summa arte construetam, aut vasculum eleganter 
coucinnatutn 9ersplelens, arehitectum aut fabrum 
siatim ob animum sibi proponit, sic ettam cgo ex 
nihile effictus, atque in ortum productus, etiatnsi 
áictorem ac productorem meum cermere nequeam, 
tamen ex aptissime maximeque admirauda mei stru- 
eturaed sapientis ipsius cognitionem veni, non quate- 
fius est, sed quatenus intelligere queo : nempe quia pon 
easu 8€ fortuito productus sum, nec ἃ me ipso exstiti, 
verum ipse arbitratu suo me effinxit : 516 nimirum ut 
méreram omnium conditaram priatipem constituerit, 
quibusdam autem inferiorem fecerit, ac contritum 
etíam divino sue imperio me ex bae vita educens, ad 
alteram vitam finis expertem 86 sempiternam trans- 


€ ferat. Quibus omnibus in rebus providentim ipsius 


viribus obluctori nequeo, nec mihi quidquam, vel 
quantum ad staturam, vel quantum αὐ fotma figuram 
attinet, adjicere aut. sthbtrahere , nee ea quie in me 
weiustate confecta sont, renovare, nec qu» lasbefa- 
etata et corrupta sunt, in integrum restitoere Neque 
enim mor[alium ullus unquam fuit, quf herum quid- 
quam efficere posset, non rex , non sapiens, non dives, 
^on potens, nou deníque afius quisplem humena stu- 
dia conseetans. Nullus enim, inquit ifle, regum, aut 
eorum qui in sublimitate sunt, Miud babuit nativitatis 
initium. Unus enim est ómtium introltus ad vitam, et 
idem exitus (Sap. vii). 

Quamobrem ez iis qua ad me pertiuwen!, ed "a- 
gnificentite summi flHus arehilecti cogmifionern, velut 
porretia mona ducor, Preterea autom aptissimam 
rerum omniem cónditarum stfuciunaem aique oonsere 
vaionem consideravi, nempe quod suapte quide 
netera cunctae mofetioni aMqoe csnversioni subjecta 
sunt, nimirem ea quis mento predia senf, ratione 
volumtais , progressusque in bone aut recessus a 
hono; ea eutem que in sensum eadant, ratione ortus 
οἱ intetítus, accretionisque, ot imminutignis, eL wu- 
tationis ejus qua in qualitate posita est, ac denique 
foeslis motus. Ac per oa tecits quibusdam vocibus 
preedicont se a Dee creatore ec mutationis omnis elt 
conversionis experte preoreata ose, atque contineri 
et conservari, semperque gubernari. Quonam enim 
sequi medo aatore inter se pagasnies ad unius 


509 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET IOSAPHAT INDIAE HEGIS. 


510 


mundi ornatum omnibus numeris absolvendum in À pter ponitentjam. Neminem eniro ex lis qui ad ipsum 


unum coiisseut, ac dissolutionis expertes permansis- 
gent, nisl vis quxdam oronipolens hzc et copulasset, 
᾿ et semper a dissolutione aliena conservaret, Quonam 
enim pacto, nisi voluntas jpsius ita tulisset, aliguid 
mansisset? aut quonam pacto, ut Scriptura verbia 
ular, quod ab eo minime vocatum 651, conservari 
potuisse1? . 

Nam cum navis remoto gubernajore consistere 
nequeat, verum statim pessum eat; nec ulla, quan- 
" tuinlibet exigua, domus stare possit, nisi sit aliquis 
qui ipsius curam gerat, quonam tandem pacto mun- 
dus, opus usque adeo ingens, atque ita preeclarum et 
admirandum, sine eximia aliqua et ingenti atque ad- 
miranda gubernatione sapientissimaque providentia, 


Aaccurrunt, exsectratur, nec aversstur solus jille bo- 
nus, atque animorum amans Dominus (Sap. xi). Be- 
nedicinm sit nomen gloric ipeius s90ctum, et lauda- 
bile, et superezaliatum in ssecula. Aroen (Dan. 1u). 

Cap. XVII], — Dixit autem ad eum Josaphat : Si 
aiuturpo tempore tecum reputasses , vir aapientis. 
sime, quonam pacto propositarum quegtionum solg- 
tionem mibi perspicuam redderes, meo quidem judicio 
jd inelius prxstare non potuisses, quam ea mibi, quee 
nunc exposuisti commemorans : quippe qui omnium 


quidem rerum effectorem ej conservatorem Deum 


esse docueris, majestatisque ipsius gloriam omnem 
mentis human: captum excedere, clarissimis ratio- 
nibus demonstraris; neque ulla alia ratione quem- 


tam diuturgo temporis spatio constitisset? Ecce enim Bj quam eam consequi posse, nisi cui ipse arbitratu 8uo 


quantum jam temporis fluxit, ex quo ccelum est, nee 
tamen obscuritatem contraxit, nee terr: vis tandiu 
parens elanguit, nec fontes, ex quo orti sunt, scatu- 
rire destiterunt, nec mare tot fluvios excipiens men- 
puram suam excessit, nec solis 86 [Ὁ 85 cursus immu- 
tationem ullam subierunt, nec diei ac noctis ordines 
inversi sunt. Ex his nimirum omnibus Dei potentia 
et magnificentia, qu:& omnem orationis, facultatem 
supera!, nobis declaratur, prophetarum atque apoe- 
&tolorum testimonio confirmata, Verum ipsiua gloriam 
nemo unquam pro dignitate cogitare aut collaudare 
poterit. Siquidem divinus Apostolus, ille, inquam, 
gui Christum in seipso loquentem habebat (17 Cor. 
X1), cum ea omnia, tam quz intellectu percipiuntur, 


eam patefaeciat. Quo quidem nomine eloquentigsimam 
tuam sapientiam majorem in modum admiror. 

Sed illud velim mihi dicas, vir beatissime, qua- 
pam ipse :etate sis, et quibus in locis commereris, 
quosque philosophie socios habeas, siquidem anima 
mea (ux arctissime heret, atque per omne vits 
tempus ne latum quidem unguem a te discedere cu- 
pio. 

Ait autem senex; Ánnos, ni fallor, quinque et 
quadraginta natus sum, atque in terrze Sennaar de- 
Serüs vitam dego. Commilitones porro eos habeo, 


qui ad superni itineris curspm mecum laborant ac 
. certant. 


Quid ais? inquit Josaphat. Mihi enim septuaginta 


quam qua sensibus subjecta sunt, cum animo suo € annos excedere videris. Quid igilur est, quamobrem 


cousiderasset , dixit: Ex parte cognoscimus, et ex 
parte prophetamus : eum autem venerit quod perfe- 
etum est, evacuabitur quod ex parte est (I Cor. xiii). 
Ac propterea ex immensis sapienti: ipsius opibus 
admiratione ac stupore perculsus aperte exclamavit : 
O altitudo divitiarum sapientizx et scientize Dei! quam 
Incomprebensibilía gunt judicía ejus, et investigabiles 
vix ejus (Rom. x1)! 

282 Quod sí ille qui ad tertium usque colum 
pervenerat, atque arcana verha audierat (I1 Cor. xu), 
hujusmodi voces emisit; ecquis mei similium in tan- 
torum mysteriorum abyssum oculos advertere, atque 
aliquid pro dignitate, non dicam dicere, sed ne qui- 
dem cogitare poterit, nisi ipse sapientize subministra- 
tor atque insipientium corrector dederit? Etenim ip 
Ipsius manu et nos et sermones nostri sunt, et omnis 
prudentia ac solertiz scientia. Atque ipsius beneficio 
veram earum rerum qua sunt cognitionem habemus, 
mundique concretionem intelligimus , elementorum 
vires, temporum initium et medietatem et finem, 
partium anni vicissitudines, ac tempestatum muta- 
tiones : quoniam omnia ἸῺ modo et. mensura consti- 
Juit. Siquidem multum posse, ipsi semper przsto 
est; οἱ brachii ipsius robori quis resistet? Etenim 
tauquam momentum sláterz , sic est ante eum orbis 
Terrarum, et tanquam gutta roris maltutini, qua 
descendit In terram. Sed miseretur omnium, quia 
omuia potest, et dissimulat peccata hominum pro- 


te quadraginta quinque tantum annes habere dicas ? 
neque enim hac in re mihi vera loqui videris. 

Dixit autem ad eum Barlaam : Si annos meos ab 
ipso vitae ortu nosse queris, recte sane eos plusquaui 
septnaginta esse conjecisti. At mihi quidem nullo 
omnino modo inter vitaàa annos censentur, qui jo hu- 
jus mundi vanitate consumpti sunt. Nam cum, pec 
catis in servitutem addictug, carni viverem, quantum 
ad interiorem hominem attinet, mortuus eram. 
Quamobrem mortis annos, vile annos nunquam ap- 
pellarim. Ex quo autem mundus mibi crucifixus est, 
et ego mundo (Gal. vj), atque exuto veteri homina, 
qui secundum erroris desideria corrumpitur, pon 
jam carni vivo, sed vivit in me Christus; quod autem 


D vivo, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et pro ine 


seipsum tradidit (Ephes. 1v) : hos vitze annos et galu- 
tis dies optimo jure vocaverim. Quos quidem qnin- 
que et quadraginta esse assereng , consentanea ra- 
tione, ac non absurde, borum numerum tibi dixi, 
Quin tu quoque ea semper mente ac sententia 58 
velim, nimirum ut eos qui quantum ad omne probum 
opus mortui sunt, peccatis aufem vivunt, alque eo- 
rum qui. humi provoluti sunt principi obsequuntur, 
et in voluptatibus ae pesüferis cupiditatibus vitam 
absumunt, nallo modo vivere existimes, verum eos 
exstinctos esse tibi persuadeas , viteque functioni 
mortuos, Nam peccatum immortalis anime mortem 
esse sapiens quidam non immerito pronuptiavit. Át- 


"6n 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


512 


que eliam n8 verbis Apostolus utitur : Cum servi A mis, et stirpibus, quas solitudo, ccelesti rore perfusa, 


- essetis peccati, liberi eratis justitis. Quem ergo fra- 
etim. lisbuistis in his in quibus nunc erubescitis? 
- Finis enim illorum mors est. Nunc autem liberati a 
: peccato, servi autem facti justitiz, habetis fructum 
vestrum in sanctificationem, finem autem vitam zeter- 
nam. Stipendia enim peccati, mors; gratia autem 
Dei, vita sterna, in Christo Jesu Domino nostro 
(Rom. v1). 

Dixit autem ad eum Josapbat : Quandoquidem vi- 
tam qua in carne ducitur, vitam esse minime censes, 
- par est igitur ut ne mortem quidem lianc quam om- 
'mes subeunt mortem esse censeas. 

Respondit senex : Sine ulla dubitatione de his quoque 

ita censeo, quippe qui temporariam hanc mortem mi- 
nime perimescam, imo nec omnino mortem eam ap- 
pellem, si quidem me per divinorum preceptorum 
viam incedentem arripuerit, quin potius transitum ἃ 
morle ad prestantiorem et perfectiorem vitam atque in 
283 Christo absconditam (Coloss. n). Cujus quidem 
eonsequendae cupiditate flagrantes optimi viri , prze- 
gentem hanc vitam permoleste ferebant. Unde etiam 
ait Apostolus : Scimus enim quoniam si terrestris 
domus nostra hojus habitationis dissolvitur, aedifica- 
tionem ex Deo habemus, domum non manufactam, 
iernam im colis. Nam et in hoc ingemiscimus, 
habitationem nostram, qux de colo est, superindui 
cupientes, sí. tamen vestiti et non nudi inveniamur 
(11 Cor. v). 

Nam etqui sumus in hoc tabernaculo, ingemisci- 
mus gravati, eo quod nolumus exspoliari, sed super- 
vestiri, ut absorbeatur quod mortale est a vita. Ac 
rursum : [nfelix, inquit, ego homo, quis me liberabit 
de corpore mortis hujus (Rom. vr)? Et alio loco: 
Cupio dissolvi, et esse cum Christo (Philip. 1). Et 
propheta David : (uando veniam, et apparebo ante 
faciem Dei (Psal. x11)? Quod autem ego quoque om- 
nium infirmus corpoream mortem nullo modo exti- 
mescam, hinc facile tibi intelligere licet, quod patris 
tui minis contemptis ac pro nihilo habitis, intrepide 
ad te accesserim, ut salutiferam doctrinam tibi expo- 
nerem; tametsi alioqui compertissimum haberem 
fore ut si haec rescisceret, sexcentis me, si fieri pos- 
set, mortibus afficeret. Verum .ego Dei sermonem 
omnibus rebus anteponens, ipsoque frui cupiens, nec 
temporariam hanc mortem perhorresco, nec eam 
hujusmodi nomine appellandam duco, Domini scilicet 
mandato obtemperans dicentis : Nolite timere eos 
qui occidunt corpus, auimum autem non possunt oc- 
cidere; sed potius timete eum qui potest animam et 
corpus perdere in gehennam (Matih. x). 

Hc, inquit Josaphat, verz vestra philosophis 
przclara facinora, terrenorum hominum qui a pra- 
seuti liac vila vix avelli possunt, naturam longe mul- 
tumque superant. Ác vos beati, qui liac strenuissima 
mente przediti estis. Quinam porro tibi ac sociis tuis 
in hujusmodi solitudine victus sit, atque item unde, et 
cujusmodi vobis vestes suppelant, vere mih] expone. 
' Barlaam autem dixit: Victas quidem nobis ex po- 


et creatoris imperio parens, alit, nobis suppetit. Ob 
qui nemo est qui adversuin nos pugnam ineat atque 
contendat, majoremque partem, ut avaritia lex prae- 
scribit, arripere qusrat; verum uberrime omnibus 
iliaboratus cibus, et extemporalis mensa proponitur. 
Quod si quando piorum fratrum, qui nobis vieini 
sunt, aliquis panis benedictionem afferat, hunc tan- 
quam ad eorum qui cum fide obtulerunt, benedictio- 


' pem a divina providentia missum suscipitnus. Vestes 


autem nobis ex asperis ciliciis et ovium pellibus sunt, 
vetustz:e omnes, atque ex variis pannis consutz, im- 
becillam nostram carnein atterentes. Eteniin eadem 
nobis est tum zstatis tum hiemis vestis. Quam etiain 
ut semel induimus, exuere postea nobis non licet, 
quousque vetustate confecta prorsus deleatur. Ad 
hunc enim modum et frigoris et 2estus molestiis cor- 
pus afflictantes, futurze immortalitatis vestem nobis 
comparamus. 

Cumque hic Josaphat quaesivisset undenam vestem 


illam qua indutus erat eibi comparasset, respondit 


senex : À quodam piorum fratrum eam, cum ad te 
profecturus essem, utendam accepi; neque euim par 
erat ut cum ea quam ferre soleo veste accederem. 
Quemadmodum enim quispiam cbarissimum quem- 
dam cognatuia in alienam regionem captivum abdr- 
ctum, illinc educere cupiens, abjecta veste sua, at- 
que hostium suscepta persona, ad eorum regionem 
sese confert, variisque artibus propinquum suum ex 
'acerba tyrannide in libertatem asserit; eodem modo 
ego quoque de tuis rebus certior factus, boc habitu 
suscepto veni, ut divina przdicatione pectus tuum 
consererem, atque a truculenti principis mundi servi- 


tute ie vindicarem. Ac nunc per virtutem divinam, 


quantum quidem jn me fuit, ministerio meo perfun- 
ctus sum, Etenim ipsius cognitionem tibi annuntiavi, 
ac prophetarum et apostolorum pr:dicationem ex. 
posui, vereque ac sine ullo errore presentium rerum 
vanitatem demonstravi, quantisque ialis hic mundus 
Scateat, eos qui ipsi obtemperant in fraudem indu- 
ens, variisque modis irretiens. Deinceps igitur, eo 
unde huc veni, revertendum est, ac tum alieno 
habitu deposito, meum induam. - 
Obseeravit autem senem Josaphat, ut se ipsi cum 
consueta veste ostenderet. Cuin itaque Barlaam ve- 
stem eam quam gerebat exuisset, horrendum Jasaphat 


spectaculum sese obtulit. Etenim tota carnis ipsius 


qualitas [πιότης fortasse legendum, id est, pinguedo] 
absumpta erat, ac pellis ex solis zestu atque ardore 
circum 0588 tensa erat, non secus ac si quis pellera 
subtilibus calamis tetendisset. Pannoso porro ac 
perquam aspero cilicio e lumbis usque ad genua cin- 
gebatur, idemque pallium humeris gerebat. 
Admiratus itaque Josaphat hujusmodi vitse duri- 
tiam et asperitatem, atque ex inyenti ea et singulari 
tolerantia stupore affectus ingemuit , profusisque la- 
crymis ad senem ait: Quoniam ea tibi huc veniendi 
causa fuit, ut uie ex acerba diaboli servitute extra» 
beres, beneficio tuo extremam 984 manum inpo- 


513 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITJE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


5i 


né, atque animam meam de custodia educ (Psal. A antecellat, jcum paulo ante tu eos in. magna inopia 


CxL1), ac me itineris tui socium adliibe, ut mundi im« 
postura prorsus liberatus, tum denique salutaris 
baptismi sigillum accipiam, sociumque me tibi ad- 
wmirande bujus philosophie atque eximie exercita- 
tionis prebeam. 

Dixit autem ad eum Barlaam :- | Capree hinnolum 
dives quispiam olim alebat : cum autem ipse crevis- 
δεῖ, naturali affectu pertractus solitudines expetebat. 
Egressus igitur quodam die, caprearum gregem pa- 
stui operam dantem invenit," atque ad eas sese ad- 
Jungens, per agros et campos oberrabat, ac sero 
quidem doónium 86 referebat ; mane autem famulo- 
rum negligentia foras egrediebatnr, atque cum sil- 
vestribus capris se aggregabat. Porro cum illze pabu- 


vivere atque extrema paupertate conflictari dixeris. 
Quidnam item sit, quamobrem nune me paupereus 
appelles, cum autem amplissimis opibus preeditus 
fuero, minime liberalem fore dicas, qui nunc ad lar- 
giendum promptus ac propensus sum, - 

Respondit Barlaam : Non eos paupertate coníli- 
ctari dixi, sed inexhaustis potius opibus florere. Nam 
opibus opes semper adjungere, nec cupiditatem tan- 
quam freno coercere, verum sineulla satietate plura 
appetere, extrema paupertatis argumentum est. 
Contra, qui sempiternarum rerum cupiditato przesen- 
tia omnia contemnunt, eaque pro stercoribus ducunt, 
ut Christum solum lucrentur (Philip. m), omnique 
eiborum et indumentorum excusa atque in Deum 


latum longius processissent, ipse quoque eas comi- B projecta cura, majorem ex inopi» voluptatem ca- 


tatus est. At vero divitisillius viri famuli, re cognita, 
conscensis equis eas a tergo insecuti sunt, ac suam 
quidem capream vivam captam, domumque reductam 
posthac ita tenuerunt, ut nulli ad eam aditus pateret ; 
reliquum autem gregem partim trucidarunt, partim 
male multarunt. Eodem modo ne nobis accidat me- 
tuo, si mihi te comitem adjungas. Hoc est, ne et tuo 


contubernio priver, et ingentes sociis meis calami-- 


tates, ac sempiternam patri tuo condemnationem ae- 
cersam. Vultitaque te Dominus nunc quidem divini 
baptismi sigillo consignari, alque hic manentem ormni 
pietatis generi studere, przceptisque suis operam 
dare. Posteaquam autem illius bonorum omnium 
datoris munere occasio sese obtulerit, tum demurr 


et ad nos venies, et per reliquum omne hujusce vitze € 


tempus nobiscum deges. Ae Domini benignitate fre- 
tus, baudquaquam dubito quin in futura vita ita con- 
jungamur , ut nunquam divelli possimus. 

Josapbat autem lacrymis rursum perfusus, ad eum 
ait : Si Domino ita placet, ipsius voluntas fiat. Quo- 
circa cum divino baptismate me initiaveris , pecu- 
niasque a me et vestes, tam ad tuum quam ad soda- 
lium tuorum victum ae vestitum acceperis, in reli- 
giosa exercitationis locum, divin; pacis praesidio 
septus, abscede; meaque causa sine ulla intermis- 
sione Deum roga, ut ne spe mea frustrer, verum pri- 
Ὧ)0 quoque tempore ad te pervenire, atque in alta 
quiete utilitatem ex te percipere possim. 

Barlaam autem ait : 


piunt quam quisquam eorum qui mundi amore [la- 
grant, ex opum et pecuniarum abundantia capiat ;. 
quique amplissimas virtutum divitias sibi aggesse- 
runt, atque immortalium bonorum spe sese alunt, 
hos ego optimo jure te atque adeo quovis terreno 
rege locupletiores dixerim. Quod si, Deo tibi favente, 
tu quoque spirituales hujusmodi divitias arripueris, 
eas sumnio studio ac diligentia servabis, ac semper, 
et quidem merito, augere cupies, nec ullam omnino 
earum partem effundere sustinebis, Nam in hoc de- 
mum verse djvitiz sitze sant. Earum autem opum quas 
insensum cadunt, moles detrimento potius quam 
commodo amicos suos affecerit. Quare non abs re 


eas extremam paupertatem appellavi, quasccoelestium 


bonorum amatores, rebus omnibus remisso nuntio, 
ita fugiunt, ut quispiam serpentem fugit. Si vero 
eum hostem, quem mel pix exurcitationis socii et 
commilitones jam obtruncarunt, ac pedibus procul- 
carunt, vivum rursus abs te acceptum ad ipsos de- 
tulero, beliorumque ac perturbationum causa ipsis 
fuero, prorsus ipsis exitiosus nuntias ero. Quod qui- 
dem absit ut faciam. 

2885 idem autem de ndumentis etiam intelligas 
velim. Nam eos qui vetustatis labem et corruptelam 
exuerunt, atque inobedienti:w vestem, quantum in 
ipsis fuit, deposuerunt, Christum autem tanquam 
vestimentum salutaris, et pallium lztitie induerunt ; 
quonam tandem modo rursus peilliceis tunicis indue- 


Quin Christi quidem sigillmw — rem, ipsisque igaominige amictum imponerem? Quin 


accipias, nihil est quod prohibeat. Quare teipsum jam D potius, cum sodales meos, ut qui pia et religiosa 


adorna, ac Deo juvante Christianz fidei sacris ἰηΐ- 
üaberis. De iis autem pecuniis, quas te tum mihi, 
tum sodalibus meis daturum dixisti, qui tandem (lerí 


posset ut tu qui pauper es, divitibus eleemosynam - 


impertias? Siquidem divitum est de pauperibus 
bene mereri, non autem contra pauperum de locu- 


pletibus et copiosis. Nam sodalium omniam meorum ^ 


postremus opibus omnino te superat. Verum divinis 
miserationibus fretus, hoc mihi persuadeo, te pre- 


* 


.. solitudinis exercitatione contenti sint, eamque pro 


verissimis deliciis ducant, nullis omnino ejusmodi 
rebus indigere compertum habeam, pecuniis et ve- 
stibus, quas (6 ipsis daturum dicebas, in pauperes 
distributis, fac tibi ejusmodi thesaurum in futurum ἢ 
recondas, qui nullo modo surripi possit, Deum sci- 
licet in ipso per illorum preces opitulatorem tibi ' 
adjungens. Sic enim hoc consequeris, ut opes ad op- 


." tiia queque tibi adjumento sint. Ac deinde, cum 
pediem locupletissimum fore. Quod cum contigerit, : 
minine ad largiendum promptus ac. proclivis eris. 
Dixit autem ad eum Jesaphat : Expone mihi, quiso, ' 
quouam pacto sodalium tuorum extremus opibus me ᾿ 


Spiritus armaturam acceperis, et lumbos in veritate 
succinxeris, ac justitie loricam indueris, et salatís 
galeam capiti tuo imposueris, et pedes in Evangelil 
pacis preparationeim calcearis, lideique scutum ac 


b15 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


516 


Spiritus gladitm, quod est verbum Dei , manibus Á síonis modum comprehendere minime studeas (uz- 


pampseris (Ephes. v1), atque undique te przstantis- 
simis arinis instruxeris ac muniveris, ita demum ἢ- 
denti stie δι bellua cum impietate couumittendum 
egtodefa, at e3 ih fogam versa, atquc ipsius duce dia- 
beto in. terram. alliso, a dextra Domini manu quz 
vite principium? affert, vietricem coronam conse- 
quaris. 

Car. XIX, — Cum Barlaam hujusmodi doctrinis ac 
saluuferis sermonibus regis fllium imbuisset, atque 
sid divinum baptismuui. przparasset, eique, ut con- 
suüeiudo fert, ad aliquot dies jejunare ἃς precibus 
incumbere przcepisset, ad eum crebro ventilare 
mon desinebat, atque omnia ortlhodox:z fidei do- 
gata ipsi! tradebat, divinumque Evangelium ex- 
ponebat, aC przterea apostolicas cohortationes et 
prophetarum loca ipsa explanabat. Nam cum vir ille 
divinitus tradita doctrina polleret, omnem tam vete- 
ris quam novi Testamenti scripturam memoriter re- 
citabat. Cumque divino Spiritu íncitatus ferretur, 
adolescentem vers Dei notilie luce cullustravit, Eo 
autem die quo baptizandus erat, docendi causa his 
ad enm verbis utebatur: En Christi sigillum acci- 
pere, atque dominici vultus lumiue consignari (Psal. 
iv), Delque fifius, ac vivifici Spiritus templum effici 
properas. 

Quocirca in Patrem οἱ Filium ei Spiritum senctum 
erede, sanctam, inquam, ex qua vita iaitium ἀπ πὶ, 
Trinitatem, qui in tribus personis et una ditiaitate 
celebratur, ὃς, quantum quidem ad personas et per- 
sonales proprietates attinet, distincta est, quantum 
autem ad essentiam , conjuncta et copulata : woum 
Deum ingenitnm agnoscens, atque unum Filiam uni» 
genitum, Dominuin nostrum Jesum Christum, lamen 
de lumine, Deum verum de Deo vero, genitum ante 
omnia szcula. (Etenim ex bono Patro. bonus Filins 
genitus est, et ex unigenito lumine sempiternum fu- 
men effulsit, et ex vera vita viviüeus fone prodiit, 
et ex ipsamet potentia, Filli potentia emieuit, qul est 
splendor gloriz [Hebr. 1], et Verbum vere subsistens, 
qui in principio erat, ei apud Deum erat, et Deus 
erat. (Joan. 1], principii expers. e semplterimis ; per 
quem omnia factasunt, [πὶ qua oculis. eermuntar 
quan! qua cerni nequeunt.) Et uaum Spiritum san- 
ctum, ex Patre procedentem, agnoscens, Deum per- 
fectum, et vitam afferentem, ac sanetitatein probeu- 
tem, eadem voluntate preditem , omnipotentem, 
eamdem zternitatem habentem, vere subeistentete. 
Ad hunc igitur modurg Patrem et Filium et Spiritum 
sauctum adora, ia tribus personis 868 proprieiatibus, 
atque in una divinitate, Communis ehim his tribns 
est divinitae, atque usa ipserum netuta est, una $ub- 
Slantia, una. gloria , unum roghum , vna potentia, 
una auctoritas. Commene autem est Filio et Spiritol 
Saucio, quod ex Patre sunt : at vero. Patri proprium 
est ingeuitmn esee, Filio gemitum esse , Spiritui 
denique processicse. 

Sie igitur bere. erede:at generationis aut proces- 


que enim comprehendi potest), verum integro curd 
aesine ulla supervacanea investigatione illud ten:, 
nimirum Patrem et Filium et Spiritum sanctum om 

nibus modis unum esse, excepta ingenii proprietate, 
et generatione, et processione ; illudque item, uni- 
genitum Filium ac Dei Verbum, et Deum, salutis 
fioslr? causa Patris deoreto, ac Spiritus saneti; ad- 
juncta opera, in terram descendisse; sine semine 
In sancte Virginis ac Dei genitricis Maris uloro per 
Spiritum sanetum conceptum, ac siue ulla labe ge- 
nitum, perfectumque hominem effectum; illadque 
preterea, ipsum perfectum Dewn , ac perfectome 
hominem esse, ex duabus uaturis, ho$ est divinitate 
et humanitate, ac in duabus naturig intelligentia et 


B voluntate et operatione et arbitrii libertate priedids, 


atque omni raüone perfeetis, juxta normam ac ra- 
tionem utrique nature, hoc est diving et hemande 
consentaneain, una autem 296 conposita persona. 
H:cc, inquam, simpliciter atque sine uila owriosa 
invesügatione accipe: nec illud intelligere stmde, 
quonam pacto Dei F'ilius seipsum exzineniverit, atque 
ex virgiueis sanguinibus homo sine semine atque 
corruptione facetus fuerit; aut quonam peeto dua 
nature in unam personam convenerint. Nam boe 
que divinitus nobis a Scriptura sancta dieta sunt, 
flJe tenere docemur: modum autem nescimus, neo 
exponere possumus. 

Crede Filium Dei, qui per viscera misericordie 
8125 homo factus est, omnes eas humanas affectiones, 
que naturales sunt, nec vitio daetur, saecepisse, 
Fame enim, quantum ad humanam: netaram sttünet, 
ac siti laboravit, δὲ dormivit, etin angore versatus 
est, et pro nostris iniquitalibus ad meriem duetes, 
crucique affixus, ac degustata morte sepultara affe- 
cius est, diviua interim natura ab omni perpéssione 
ac mutatione libera manente. Nullam eaim emnoiao 
perpessionem ipsius walurm ab emnt pespessione 
alien: altribuimus; verum in ea nausra qum 58. 
Bümpsit eum passum et sepultum esse ageescimus, 
ac divina gloria a morte ad vitam et immortalitstent 
excitatum 6686, atque in coelos ascendisse, tandem- 
que rursum cum glorja venturum eseo, ut de vivis ac 
mortuis sententiam ferat, aique umicuiqaó pro eo 
ac meritus ess rependat (Matth, xvi ; Apoc. xxu). 6. 
surgent enim mortui, et excitabuntur qui in^ moatr- 
mentis sunt. Atque illi quidam qui Christ mandate 
observaverint, et in recta fide ox hao vita exeesserint 
sempiternam vitam hzrodilario possidebunt ; qui au- 
tem in peccatis sese corruperint, atque a recte fide 
dellexerint, ad sempiteroum supplicium abitori eunt 
(Joan.v). Crede necullau mali essentiam, nec reguoat 
ullum esse; nec priucipii exgers illud 0886 sistue, 
aut in seipso exsLitisse, vel. eam ἃ Beo ortum 
traxisse (procul a te sit loe sbeurditag), vesum epus 
nostrum ac diaboli hoo esse, quod nouit ineurie et 
negligentia obrepit, propterea qued libero srbitrio 
priedili sumus, ac sponte nostra tam: bonum queni 
malum eligimus. Ad hec unum: bapisms ek ΔΨ 


511 . 


. VITA SANCTORUM BABLAAM EREMITA, ET JOSAPHAT INDIA REGIS. 


518 


et Spiritu &anelo in peccatorum remissionem confi- A Spiritus sancti, eum in piscina. que ip ipsius borto 


tere. 

Àtque insuper ab omni labe pura Christi mysteria 
accipe, certissime credens, Dei nostri corpus et 
sanguinem esse, qus hominibus fide prewditís, ad 
peccatorum veniam dono dedit. Christus enim ea 
nocte qua tradebatur, testamentum novum diseipu- 
lis suis et apostolis, ac per eos omnibus qui in ipsum 
eredituri erant (1 Cor. x1), in hzc verba sanxit : Ac- 
cipite 6& manducate, hoc est corpus meum quod pro 


vobis frangitàr in remissionem peecatorum. Éodem- . 


que modo sumptum calicem ipsis porrexit, dicens : 
Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis 
effunditur in remissionem peccatorum. Hoc facite 
in mean commemorationem. Ipse igitur Dei sermo 


erat baptizavit, ac super eum Spiritus sancti. gratia 
venit. Cumque ad ipsius cubiculum rediisset, atque 
ineruenti sacrificii sacrum peregisset , iminaculata 
Christi mysteria ipsi impertivit. Posteaque ille syi- 
ritu exsultabat, Christum Deum laude atque gloria. 
afficiens. 


Dixit autem ad eum Berisam : Bonedietus Deus, 
ct Pater Domini nostri Jesu Cbristi, qui pro ingeuti 
sua misericordia regeneravit in te spem vivam, ia 
leereditatem incorruptibilem, et incontaminatem, et 
immarcescibilem, conservatam ip eodis in Christo : 
Jesu Doinino nostwo per Spiritum sanetun (1 Peu 1). 
Hodierno enim die ἃ peccato liberatus, accepte eeu» 
piternze vitae pignore, Deo manoipatus es; ae relietie 


vivus et efficax (Hebr. 1v), atque sua virtute nihil non B tenebris lumen ipduisti adoptatas in libertatem glo- 


efficiens, per divinum ac sacrosanctum sermonem, 
ac Spiritus sancti adventum, ex oblationis pane et 
vino eorpns suum ác sanguinem efficit, atque immu- 
tat, et 115 a quibus cupido animo percipitur sanctita- 
t« m et lucem affert 

Venerandam charaeteris. Domini, hoc est , Dei 
Verbi, humanitate nostra causo induti, effigiem adora, 
eum fide exosculans, atque ita existimans te ipsum- 
met creatorem in imagine contueri. Siquidem ima- 
ginis honor, ut 3 sancto viro proditum est (Basil., 
lib. de Spiritu sancto cap. 18), ad exemplar refertur. 
Exemplar porro est id cujus imago effingitur, atque 
ab eo derivatur. Éteoim cum picturam in imagine 
cernimus, ad veram formam, cujus imago est, mentis 


na filiorum Dei : Quotquot enim, inquit ille, rete» - 
perupt eum, dedit eia potestatem filios Dei fleri, hia 
qui eredunt in nomine ejus (Joan. 1). liaque non jau 
servus es, sed filius et haeres Dei, per Christum ia 
Spiritu saneto (Gal.1v). Quocirca, charissime, id 
&tude ut mundus et immaculatus ipei inveniaris, su- 
pra fidei fundamentum proba opera exatrwens, Fideg 
enim sine operibus mortua est, quemadmodum et 
opera sine fide (II Petr. m; Jae. u); 

Atqee, ut jam prius me ad edicere memini, de- 
posita jam omai malitis, veterisqee hominis, qui se- 
cundum erroris desideria eorrumpltor (Ephes, 1v), ' 
operibus omnibus edio habitis, tanquam fodo geni- 
tus infahs, radonabile et sins dele virtutom lae su- 


oculís transimus, eum qui nostra causa carnem sibi ad- C gere cencupisce (1 Pet, n), ut in eo. ereseap, atque 


junxit pie adorantes; non ipsi quidem picture di- 
vinitatem attribuentes, verum ut incarnati Dei imo- 
ginem, pro nostro erga eum, qui noslra causa etiam 
usque ad servi formam sese exinapivit, amore ac be- 
nevolentia complectentes. Eodemque modo etiam 
pure ipsios Matris, atque omnium sanctorum eí- 
figies, eadem ratione complectens, atque jtem vivi- 
fice ac venerande crucis typum fide adorans, exo- 
sceulare, ob Christum videlicet ac Deum et imnundi 
Servatorem, qüi salutis nostr: causa carne in ipsa 
suspeusus est, nobisque ad victoriam adversus dia- 
bolum obtinendam boc signum dedit. Cohorrescit 
enim ille ac tremore afücitur, ipsius vim intueri 
minime sustinens. Ja his dogmatibus, atque hujus- 
modi fide baptizaberis, eam mutationis omnis exper- 


ad mandatorum Dei eognitionem pervenios ia virum 
perfectum, in. mebeuram tatis plenitadinié Christi 
(Ephes, 1v) ; ut non jars eis parvulus censibus, vitio- 
sarum alfeetionum flettibas ac tempodtute jociatus et 
cireumactus, verum malia quidem porvnlos gie, ad 
bopum autein fürmem ae solióam meniom babens, 
atque ut dignum est ea vocatione que vocatus cs, jw 
mandateram Demipi obéervatione verseri, oxentusa 
nimirum atquea to remota prioris vise vanitate, από» 
adaodum gentes ambulant in vaniiste sensus sui, 
obseuratum habentes intelleétum, alienati ἃ gloria 
Dei, cupiditatibusque suis δὲ metibus a ratione avor« 
sis subject. Tu vere quemadseedum ad Down vivum 


. ei verum acoessisii, sic etiem ut Θὲ 86 lucis embvis. 


Fructus enim Spiritas est in ommi bonitate, et justitia, 


tem, atque ab omni bzrcesi puram usque adextre-, et veritate (Gal. v). Atque iliud operam da, ne novum 


mum vite spiritum relipeus : omnem autem doctri- 
nam, atque omnia dogmata, 4025 liuic a reprehensione 
alienae fidei adversantur, exsecrare, atque  abaliena- 
tionem a Deo esse existima. Ait enim Apostolus : 
Etiamsi Angelus de cüclo evangelizet vobis preter- 
quam quód eyvangelizavimus vobis , anathema οἷ! 
(Gal. 1). Neque enim aliud est Evangelium, aut alia 
fides, preter eam qua ab apostolis przedicata , atque 
8 divinis Patribus in variis conciliis confirmata est. 

Hzc cum dixisset Barlaam, atque illud fidei sym- 
bolum, quod in Niesgno concilio editum est, regis 
ilio exposuisset, in nomine 98/7 Patris et Filii et 


eum homieem, quo hodie iadates es, priori posthae 
velestete lebefactes, verum quetidia in jusutía et 
saheliite e& veritate reteveris. Nam lioe nome noti 
poteat, si velit, quem3sdmodum audisti, quod potesta- 
teu dederit filios Dei fieri, his qui credent in nemine 
ejus (Joan. 1). Qusprepter non jam hoe dieote postu 
mus, nes virtates adipisci minime posse. Proclivts 
enim ae faeilis via est; atque etiamsi ob corporis 
affülicionem areta quodammodo et augusta dieta est 
(Mutth, x1), tamon ob foturorum suorum spem iis re- 
cta et elara est, qui non stulte ambulant, verom Bei 
voluntatem exacte intelligunt, atque ad dimsicsmdeta 


5f) 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


520 


adversus diaboli hostis versutias ipsids armaturam A atque omni vitiosa consuetudine te remove, ac potius 


induunt, et in oratione atque obsecratione, cum pa- 
tientia et spe in hoc ipsum invigilant (Ephes. vi). 

Ac proinde facito ut quemadmodum a me audisti 
et eruditos es, firinumque fundamentum jecisti, in 
ipso abundes, crescens videlicet et proficiens, ac boni 
militis offleio fungens, fidem habens, et bonam con- 
scientiam proborum operum testimonio confirmatam 
(1 Tim. vi); justitiam coleps, pietatem, fldem, chari- 
tatem, patientiam, lenitatem ; vitam sempiternam, ad 
quzm vocatus es, apprehendens ; omnem autem vo- 
luptatum ac vitiosarum affectionum cupiditatem , 
non modo quantum ad actionem, sed etiam quantum 
ad cogitationem, procul a te removens, ut animam 
tuam ab omni spurcitie puram Deo exhibeas. Non 


virtutibus assuesce, easque ita cole atque exerce, ut 
earum habitus tibi comparetur. Nam si paulum labo- 
ris jn ipsis susceperis, atque earum habitum con- 
traxeris, postea, Deo juvante, citra laborem ullum 
proficies. Siquidem virtutis habitus animse insitus, 
utpote naturalem cum ea cognationem babens, Deique 
ope adjutus, vix omnino inutationem ullam recipit, 
atque in primis firmus est, quemadmodum vides for- 
titudinem et prudentiam, temperantiamque item ae 
justitiam, vix omnino mutationem ullam admittere, 
propterea quod anime habitus et qualitates et ope- 
raliones sint, eam penitus penetrantes. Nam cum 
vitii affectiones, qu:e nobis non naturales, sed adven- 
titixe sunt, posteaquam ad habitum pervenerint, vix 


enim acHones dun!axat, verum etiam cogitationes B omnino dimoveri possint, quid afferri potest, quin 


nostr:s apud Deum in numerato sunt, coronasque aut 
- supplicia nobis conciliant. Siquidem Christum simul 
cum Patre ac Spiritu sancto in puris cordibus habi- 
tare perspectum habemus. Ac rursum illud non 
ignoramus, quod quemadmodem fumus apes , eodem 
modo pravae cogitationes divini Soiritus gratiam a 
nobis propellunt. 

Quamobrem summo studio in hoc enitere, ut omni 
vitiosa cogitatione ex animo tuo exstincta et deleta, 
optimas quasque cogitationes in ea inseras, templum- 


que Spiritus sancti teipsum efficias. Siquidem per : 


cogitationes ad actiones ipsas venimus; atque omne 
opus a cogitatione animique agitatione progrediens, 
parvum primo initium arripit, ac deinde tacitis incre- 


virtus, quse et naturaliter nobis a sununo illo pareute 
et eflectore insita est, ipsiusque ope et adjumenio 
nititur, si nobis nonnihil laborautibus per habitum 
in anima radices egerit, multo minus immulari 
queat? 

Ca». XX.— Unde etiam mihi quidam ipsius cultor 
rem hujusmodi narravit : Cum, inquit, firmissimum 
divin: contemplationis habitum mihi comparassem, 
ipsiusque meditatione anima mea tincta esset, hujus 
rei periculum aliquaudo facere cupiens, mentem 
meam ita continui, ut eam pro $0o more meditotioni 


᾿ sese adjungere minime sinerem. Quod quidem id eam 


peregre ac permoleste ferre intellexi, atque ad eam 


' effrenata quadam cupiditate properare, nec ad con- 


mentis augescens, ingens ad extremum efficitur. Ob C trariam ullam cogitationem ullo modo infleeti posse. 


eamque causam, nullo modo permitte ut improba 
consuetudo tibi dominetur ; verum donec recenà est, 
parvam radicem e pectore tuo evelle; ne slioqui cum 
pullularit, ac radices suas alte infixerit, postea non 
nisi longo tempore, ac magno cum labore exstirpari 
possit. Ob id,enim majora peccata quotidie ad nos 
aditum habent, atque in animas nostras imperium 
obtinent, quoniam iis quse minora esse 986 viden- 
tur, hoc est improbis cogitationibus, inhonestis ser- 
onibus, malisque colioquiis consentanea correctio 
minime adhibetur. Ut enim in corporibus qui parva 
vulnera negligunt saniem plerumque ac mortem sibi 
ipsis accersunt, ad eumdem modum etiam in animis 
Joc usu venit, ut qui minima vitia ac peccata nihili 


pendunt, graviora sibi invehant. Quatenus autem gra- D 


viora peccata ipsis oboriuntur, contracto tandem 


habitu anima in contemptum cadit. lupius enim, in- - 


quit ille, cum in profundum venerit, contemnit (Pro- 
verb. vin), Ác deinceps, ot sus in ccno volutari 
gaudet (11 Pet. 11), sic etiam anima illa prave con- 
suetudiDi immersa, ne peccatorum quidem fetorem 
sentit, verum potius ipsis gaudet et oblectatur, vi- 
tionque instar boni cujaspiam arctissime retinet. 
Atque ut etiam aliquando, recepta meliori mente, 
scelerum suorum sensu síficiatur, non tamen sine 
magno labore ac sudore a prsva consuetodine, cui 
u'iro ac sponte se in servitutem addixit, liberatur. 

Quocirca omnibus viribus ab omni mala cogitatione 


At cum habenas ipsi nonnihil permisissem, stalim 
ad studium suum et operam celerrimo cursu fereba- 
tur; exstabatque id quod ait Propheta : Quemadmo- 
dum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita deside- 
rat anima mea ad !e, Deus. Sitivit anima mea ad 
Deum fontem vivum(Psal. x11). Ex his igitur omnibus 
demonstratum est in nobis hoc situm esse, ut virtu- 
tem adipiscamur; idque nostri arbitrii ac potestatis 
esse, eamne amplecti, an contra peccatum pst ante- 
ferre velimus. Et quidem ii qui vitio in servitutem 
se addixerunt, :gre ab eo abstrahi possunt , quem- 
admodum a me superius dictum est. 

Tu vero, qui per viscera misericordie Dei nostri 
eo liberatus es, ac per Spiritus divini gratiam Chri- 
stum induisti, fac te totum ad Dominum transferas, 
nec vitiosis affectionibus januam ullo modo aperias, 
verum animam tuam suavi virtutum odore ac splen- 
dore coornatam, sancte Trinitatis templum reddat, 
atque in ipsius contemplatione omnes mentis (o2 
facultates occupes. Nam cum is qui cum terreno rege 
degit atque colloquitur beatus ab omnibus przedice- 
tur non est dubiam quin is cui divino beneficio con- 
tigit ut mente cum Deo colloquatur, consuetudinem - 
que cum eo habeat, omni beatitudine eumuletur. Qus 
cum ita sint, eum seinper ob oculos tibi propone, 
atque eum ipso colloquere. Quanam autem ratione 
cum Deo colloqueris? Nimirum per orationeni et ob- 
secrationemn ad Deum appropinquaas. Nam qui arden- 


581 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITA ET JOSAPHAT INDL REGIS. 


522 


tissimo desiderio ac purgato pectore orat, atque ab A sicque Dominum suum invocat, sceleraque sua in 


omuibus rebus ex materia concretis et terrenis ab- 
ducta mente, tanquam coram Deo astat, ac cum metu 
et tremore preces ad eum adhibet, bic nimirum eum 
eo consuetudinem habet, facieque ad faciem cum eo 
eolloquitur, 
. Siquidem bonus noster Deus ac Dominus ubique 
adest, eos qui sincero ac puro animo ipsum precaniur 
exaudiens, quemadmodum ait Propheta : Oculi Do- 
mini super justos, et aures ejus in preces eorum 
(Psal. xxxi). Quo fit ut Patres hominis cum Deo 
conjunctionem orationem esse deliniant, eamque an- 
gelorum opus ae futura latiti& preludium appellent. 
Siquidem in hoc potius quam in ullis aliis rebus situm 
esse colorum regnum censent, ut quis ad sanctam 
Trinitatem appropinquet , 
Quam quidem ad rem cum precandi assiduitas men- 
tei velut manu dueat, non abs re beatitudinis illius 
preludium ae velut effigies quxdam appellata est. 
989 Verum non omnis oratio ejusmodi est ; sed ea 
demum hoc nomine nuncupanda est, quse Deum, qui 
orationis materiam suppeditat, magistrum habet, 
queque supra terrena omnia assurgit , atque cum 
Domino Christo siue ulla intermedia re versatur. 
Hano velim tibi acquiras, atque in ea provehi con- 
tendas. Etenim ipsa hanc vim habet, ut te a terra ia 
ecelos subvehere possit. Ceterum non temere, ac 
sine ulla praeparatione in ipsa progressus facies ; ve- 
rum iia demuu, si auimam tuam ab omnibus vitiosis 
aectionibus prius repurgaris, eamque ab omni im- 


memoriam revocat, ac de eorum remissione cum 
Deo colloquitur, calentissimisque lacrymis eum ob- 
secrat, ut pro sua benignitate propitium ac facilem 
se ipsi pr:beat, ex hujusmodi sermonum et cogita» . 
tionum usu et consuetudine hoc consequitur, ut om- 
nem hujusce vitz: curam deponat, atque humanis af- 
fectionibus superior existat, dignusque habeatur qui 
Dei congerro appelletur. Quo quid beatius aut subli- 
mius contingere possit? Utinam itaque Dei benelicio 
beatitudinis hujusce compos fias! . 

Ecce enim mandatorum Domini viam tibi demon- 
stravi, nec quidquam subtraxi, quominus omne Dei 
consilium tibi annuntiarem. Ac jam quidem ego ui- 
nisterium meum absolvi (Act. xx). Superest, ut suc- 


eamque contempletur. B cinetis lumbis mentis tuze, instar sancti illius qui te 


vocavit, ipse quoque in omni vitae Luce ratione san- 
etum te przbeas. Sancti enim estote, quoniam ego 
sanctus sum, dicit Dominus (Levit. xix). Atque etiam 
apostolorum princeps ad hunc modum loquitur : Si 
Patrem invocaUs eum qui sine personarum accep- 
tione secundum cujusque opus judicat, in timore in- 
colatus vestri tempore conversamini, scientes quo- 
niam non corruptibilibus auro et argento liberati 
eslis de vana vestra conversatione paternarum tradi- 
tionum, sed pretioso sanguine quasi agui incontami- 
nati et immaculati Jesu Chrisii. (1 Pet. 1). 

Hzc igitur omnia in mente condita sine ulla inter- 
missione recordare, Dei metum et horrendum ipsius 
tribunal, et splendorem eum quem justi in futuro 


proba eogitatione detersam, puri cujusdam 26 recens C »vo accepturi sunt, ac contra peccatorum in teterri- 


abstersi speculi instar effeceris, et ab omni injuria- 
Fum recordatione atque ira (qua majori quam reli- 
qua omnia impedimento est quo minus preces no- 
strze ad Deum sublimes ferantur) teipsum procul re- 
moveris, cunctisque qui te laserint, offensionem ex 
animo remiseris, atque per eleemosynas et pauperum 
iniserationes, orationi velut pennas quasdam additos, 
eam Deo cum calentibus lacrymis obiuleris. Ad hunc 
.quippe modum orans, iisdem verbis uti poteris, qui- 
bus beatus ille David, qui rex erat, ac sexcentis cu- 
ris distrahebatur, nihiloque secius tamen animam 
suam a vitiosis affectionibus perpurgaverat, ad Deum 
utebatur, dicens : Iniquitatem odio habui, et abomi- 
natus sum, legem autem tuam dilexi. Septies in die 
laudem díxi tibi, super judicia justitia tus. Custodi- 
vit anima mea testimonia tua, et dilexit ea vehemen- 
ter. Appropinquet deprecatio mea in conspectu tuo, 
Domine; juxta eloquium tuum da mihi intellectum 
(Psal. cxvim). 

Sic videlicet clamante te, Deus exaudiet, et ad- 
buc loquente te dicet : Ecce adsum (Isa. Lxxxv). Quo- 
cirea, si hujusmodi orationem adeptus fueris, beatus 
eris. Neque eniin fleri potest, quin i$ qui cum bujus- 
modi «nimi alacritate Deum orat atque obsecrat, quo- 
tidie novos in virtute progressus faciat, atque orunes 
bostis laqueos superet. Nam qui inenteim suaui, ut 
tujusdam viri soncti verbis ular, excalefecit, ani- 
innsinque suám erexit, aique in «clum se traustulit, 


PATROL. LXXII. ^ 77 


mis tenebris merorem; pregentium item rerum im- 
becillitatem et vanitatem, ae futurorum :eternitatem 
semper ob oculos habens: illudque praterea, quod 
omnís caro feni instar est, et omnis gloria ejus tan- 
quam flos feui. Exsiccatum est fenum, ct flos ejus 
decidit, Verbum autem Domjni manet in xternum 
(Isa. x1). Hac semper meditare (1 Tim. 1v); et pax 
Dei tecum sit (Philip. 1v), qux te illuminet, et sa- 
pieptia instruat, et ad salutis viam ducat, improbam- 
que voluntatera proceui a tua mente depellat, atque 
animam tuam crucis signo imprimat, ne ullum per- 
versi spiritus scandalum ad te propius accedat, ve- 
rum divino benefieio in omni virtutum perfectione 
futurum illud ac finis et successionis expers regnum 
adipiscaris, ac beatze et vitz initium afferentis Trini- 
tatis, αὐ in Patre et Filio et Spiritu sancto glorifi- 
catur, lumine collustreris. — 

Cap. XXI. — Cum hujusmodi doctrinis, ad mores 
informandos accommodatis, prastantissimus s62e1 re- 
gis filium insiruxisset, ad suum hospitium se contu- 
lit. At adolescentis ministri et praeceptores frequen- 
teu Ipsius in palatium ingressum perspicientes, ad- 
miratione afficiebantur. Unus autem ex iis qui priorem 
iuter eos Jucum obünebat et quem rex velut fidelis- 
simum ac $ui studiosissimum (ilii sui palatio preefece- 
rat, Zardan nomine, regis filium his verbis allocutus 
est : Non te fugit, here, quanto patris tui metu afíi- 
ciar, quaque erga eum fide siin, eoque etiam nomine 


525 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


524 


me tanquam fidissimum famulum tibi administrum Α dixerit, me videlicet inani suo verborum lenocinio in 


esse jussit. $990 Nunc autem exterum hune virum 
'erebro tecum colloqui videns, illud vereor ne Chri- 


: stianze religionis, quam pater tuus ingenti odio inse- 


[mad 


ctatur, cultor sit; sicque ego capitali sententiz ob- 


. noxius reperiar. Proinde vel de eo patrem certiorem 


^ e" 


lac, vel posthac eum eo colloqui desine; vel certe, 
ne in reprehensionem incurram, a facie tua me ab- 
lega, atque alium qui mihi subrogetur a patre tuo 
postula. 

Regis autem fllius ad eum dixit : Hoc primum, o 
Zardan, faciamus. Velo quodam obductus sia, ipsius- 
que ad me sermones audi, atque ita quidnam tlbi fa- 
ciendum sit exponam. 

Cum igitur Barlaam ad ipsum accessurus esset, 
Zardane intra velum introducto, ad senem ait : Divi- 
Dam tuam doctrinam mihi summatim repete, quo flr- 
mius pectori meo inseratur. Excepto igitur sermone, 
Barlaam longam de Deo atque erga eum pietate ora- 
tionem habuit, quodque eum solum ex tolo corde, et 
ex lota anima, et ex tota mente amare, ipslusque 


mandata cum timore ac desiderio observare oporte-- 


ret (Matth. xxn) quodque ipse esset qui omnia, tam 
qua in cernendi sensum cadunt quam quz ab oculo- 
rum sensu remota sunt, condidisset. Ac deind: primi 
hominis effictionem, mandatumque ipsi datum, la- 
tamque in eum, ob violatum edictum a creatore sen- 
tentiam commemoravit. Deinceps bona ea recensuit, 
quibus nos, rejecto Ipsius mandato, nosmet exclusi- 
mus. Mox earum molesti.rum mentionem feci!, quae 


postquam ab illis bonis excidimus, misere nos invase- C 


ruat, Tum autem ea qua ad benignitatem et amorem 
erga hominum genus pertinebant subjunxit, nempe 
quonam modo summus ille opifex salutis nostrze cu- 
ram gerens, magistros ac prophetas Unigeniti incar- 
nationem predicantes miserit. Deinde etiam ipsins 
descensum, incarnationem, beneflcia, miracula, tole» 
raiaque pro nobis ingratitudinis vitio laborantibus 
supplicia, crucem, lanceam, voluntariam mortem, 88 
denique nosiram in integrum restitutionem et revo- 
cationem, atque ad primum bonuni reditum ; ac post. 
ea colorum regnum, quod homines eo dignos manet, 
reconditum improbis cruciatun ignem nunquam ex- 
stinguendum, perpetuas tenebras, immortalem ver- 
mem, ceterasque omnes poenas, quas ii qui peccati 
servitmte se constrinxerunt, sibi Ipsis aggesseruut. 
H:xc cum oratione prosecutus esset, ac sub flnem ín 
doctrinàm ad mores accommodatam delapsus fuisset, 
multaque de vitx: puritate verba fecisset, presen- 
tlumque rerum vanit:tem damnasset, eorumque qui 
his totos se addicunt miseriam coarguisset, orationem 
tandem preeatione conclusit, a Deo nimirum ipsi fir- 
mem et constantem orthodoxz fldei confessionem, 
vitamque ab omni reprelensionis nota immunem, ac 
purissimam muneris sui administrationem opians. 
Ae postea precadoni fine imposito, ad hospitium 
suem rursus se recepit. 

Regis autem filius, accito Zardane, quid animi ha- 
beret periclitaus, dixit: Aodiisti quse mihi tabula iste 


*—- 


fráudem inducere studens, ac jucunda hae oblecta- 
tione et amcnitate privare, atque ad peregrini Dei 
cultum traducere ἢ Zardan aatem, Quidnam, inquit, 
tibi visum est, o rex, famulum tuum tentare? Per-. 
spectum enim habeo viri sermones pectus tuum altis- 
sime penetrasse, Nam nísi ita esset, non tam luben- 
ter ac perpetuo eum 60 sermones misceres. Et qui- 
dem nos istiusiodl praedicstionem haadquaquam 
ignoramus. Verum ex quo tempore pater tuus 2tro- 
eissimam adversus Christianos persecutionem exci- 
tavit, illi hinc expulsi sunt, atque ipsorum prezdicatio 
conticuit. Quod si tibi degma hoc arridet, ipsiusque 
duritiem et laborem subire potes, faustuu) sane 86 
felix sit id quod animo tuo insedit. Ego autem quid 


B tandem faciam, qui hujusmodi duritiem ne adversis 


quidem ocul's intueri possum, ac regis metu animum 
doloribus atque acerbita ibus distractum habeo? Qua- 
nam apud eum eycusatione utar, qui ipsius imperia 
neglexi, atque huic viro ad te aditum permisi ? 

Dixit autem ad eum regis filius: Equidem nihil 
aliud quod ingenti tux erga me benevolentiz satig 
prz:mii afferret agnoscens, hoc unum beneficio tuo 
majus reperi, nimirum ut tibi bonum illud, quod na- 
turam superat, perspicuum reddere studerem, hoc 
est, ut quem ad finem procreatus sis intelligeres, ac 
creatorem agnosceres, relictisque tenebris, ad lucent 
accurreres. Atque in hac spe eram, fore ut simul at- 
que de ea aliquid audiisses, ardentissima quadam 
cupiditate illam sequereris. Verum spe mea, ut video, 
[υἴβυ8 sum, ut qui ad ea qus dieta sunt tepide affec- 
tum te conspiciam. Regi autem ac patr? meo si haec 
indicaveris, nihil aliud hinc consequeris, quam vt 
ipsius animum curis 86 meeroribus confietas. Verent 
si exndido ac sincero ja eum animo es, eave ne ipse 
antequam commoda occasio se obtulerit, quid uam 
hujusmodi er te resciscat. Hac oratione ad eum ha» 
bita, tanquam in aquam seminare (12) videbatur. 
Neque enim sapientie ad stolidum 991 animum 
sditus unquam patebit. 


Postridie autem Barlaam ad eum accedens, de di- 
&cessu suo sermonem Ingerebat. llle autem ab eo 
divelli minime sustinens, animo e$cruciabatur, la- 
erymisque totus perfundebatur. Senex vero cum lon- 
gum ad eum sermonem habuisset , eumque ut fir- 
missimus in bono perstaret obtestatus essel, verlis- 
que ad cohortandum accommodatis ipsius pectus 
confirmasset, precibus ab eo contendebat ut Isto 
atque hilari animo discedendí potestatem sibi faceret, 
Itlud etiam adjungebat , eam brevi ínter 86 coujun- 
ctionem tnutuam fore, qux dissidii ompis expers 
esset. At regis filius, cum nec diutius seni negotium 
facessere, nec eum expetito ilinere prohibere posset, 
ac preeterea metuens ne Zardan ille regein de eo cer- 
tiorem faceret, ac suppliciis eum affíiceret, his ad 
eum verbis usus est : Quandoquidem ita tibi hoc 
snimo insidet, spiritualis Pater ae praeceptorum op- 
time, mihique omnis boni auctor, ut me ín mundi 
vanitate versantem deseras, atque ad spiritualis quie» 


525 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITA ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


828 


tl& locum proficiscaris, non ultra te retinere atque À bonum, quod tanta animum yoluptate perfunda: , ut 


impedimento tibi esse audeo. Abi igitur Dei pace 
septus, ac me:e miseri in przcelaris tuis ad Domi- 
hum precibus memoriam ne intermittas, quo tandem 
sd te pervenire ac faciem tuam perspicere queam. 
Unam autem rem a te postulo, nimirum, ut, quo- 
niam pro tuis religiosz vítze sodalibus nihil accipere 
voluisti, saltem pro te exiguum aliquid pecuniz in 
victum ac vestem ín indumentum accipias. Ille antem 
ad eum respondit : Cum pro fratribus meis nihil a te 
acceperim (neque enim illi aliquid ex hujus mundi 
rebus, a quibus ultro sese removerunt, accipere opus 
habent), quonam tandem pacto mihí id acquiram, 
quod ipsis interdixi? Nam si pecuniaruin possessio 
bona esset, illis certe ante me eas imperliissem. 


Deus se ipsum iis a quibus diligitur donans : cujus 
el pulcbritado sermone omni prestantior est, et po- 
tentia invicta, et gloria sempiterna, et cujus bons ea 
que ipsius amicos manent, omnia qui oculís cer- 
nuntur imcomparabiliter antecellunt : qux» oculus 
non vidit, nec auris audivit, nec in cor bominis 
ascenderunt (7 Cor. n)? Quorum utinam tibi robu- 
stissima Dei manu septo ac munito hxredem esse 
contingat! | 

Regis autem filios lacrymis perfusus , angebatur, 
ac summa molestia afficiebatur , ut qui ab amantis- 
simo patre ac priestautissimo magistro relinqui mi« 
nime sustineret, Et quisnam , ingoieba£, o Pater, 
tuas partes explebit? aut quem tandem hojosmodi 


Quoniam autem exitiosam earum possessionem esse D pastorem ac ducem consequi potero? οἱ quonam so- 


scio, nec illos, nec me item hujasmodi laqueis im- 
plicato *. 

Cum fgitar ne hoc quoque ípsi persuadere potuis- 
set, ad alteram petitionem rursum 86 convertit, sup- 
plexque ab eo petlit ne preces suas omnino neglige- 
ret, nec se omní mosstiti: genere profligaret, verum 
ut detritam illud et asperum, ac vetastate confectum 
pallium (tum ad religíoste magistri sui vitze refricen- 
dam memoriam, tum ad presidium adversus omnes 
Satans afflatus) sibi relinqueret, atque ipse pro eo 
aliud acciperet : quo scilicet, inquit, id quod a me 
datum fuerit, perspiciens , humilitatis me:e memo- 
riam retineas. 

Ait autem senex : Vetus meum ac detritum pallium 


latio desiderium tui lenibo ?* Ecce enim me improbum 
ac rebellem servum ad Deum adduzisti, atque in filil 
et heredis classe collocasti, ac me perditum atque 
omnibus bestiis predam expositum exquisiisti, 293 
et eum iis Dei ovibus que minime aberraverant co- 
pulasti (Luc, xv), atque compendiariam veritatis viarg 
mihi demonstrasti (Psal. ,xxxv), meque de tenebris 
et umbra mortís eduxisti (Luce 1), ac pedes meos e 
lubrica et exitiosa ac perversa et curva via extraxisti. 
Magna et admiranda mihi a te bona orta sunt, atque 
ejusmodi, ut singularem eorum magnitudinem nulla 
oratio consequi possit, Magnorum igitur ipse quoque 
pro me exiguo homunculo ipsius beneficiorum utinam 
sis particeps ! atque id quod meze gratiarum actioni 


tibl dono dare, aliudque novum indumentum acci- C deest expleat Dominus, qui solus beneficiorum rela- 


pere, mihi non licet, ne ezigui mei laboris mercedem 
hie recepisse diviba sententia pronuntiet. Cxterum, 
86 tuat animi alacritatem retundam, vetusta, nec a 
meis quidquani diversa, ea indumenta sint, συ mibi 
abs te porrigentur. Regis itaque fllius, cum asperos 
quesdam ac vetustos pannos quosivisset, eosque 
seni dedisset, ipsias veste invicem accepta, magnam 
inde lxtitiam concepit, quavís purpura ac regio or- 
namento eitra omnem comparationem prostantiorem 
eam existimans. 

Divinissimus autem Barlasam jam jamque discedere 
cupiens, ea quz ad discessum pertinebant loqueba- 
tür, posiremamque hauc ipsi doctrinam adhibuit. 
Charissime frater, inquit, ac suavissime fili, quem 
ego per Evangelium genui (1 Cor. 1v), scis cui Regi 
nomen dedisti, et cum quo pacta inivisti. Quare 
fira ea serves necesse est, atque omnia militie mu- 
nia, qux in hujusmodi pactorum charta, prxsente ac 
lestante, atque etíam pacta ipsa litteris mandante 
universo colesti exercitu, promisisti, alacri animo 
exsequaris. Quse quidem si prestiteris, beatus eris. 
Quocirea tibi providendum est ne quid presentium 
rerum Deo, ipsiusque bonis anteponas. Quid enim 
rerum presentium !antum terroris afferre potest, 
quantum ignis seterni cruciatus, qui ita ardet, ut iu- 
terim lucis omnis expers sit, uec unquam ezirendi 
fivvem facist? Á€ rursum, quodnain es! hujus mundi 


* Hoc intellige de divitiis, quibus aliquis abutitur. 


tione eos qui ipsius amore praediti sunt superat. 
Barlaam autem, ipsius lamentationes amputans, 
surrexit, atque ad orandum 86 comporavit, wmani- 
busque in ccelum sublatis, hic verbis usus est . Deus 
et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui ea quz prius 
tenebris obducta erant, luce perfudisti, atque res 
omnes tonditas, tam quz aspectu sentiubtur quam 
quz ab oculorum sensu remots sunt, ex nihilo pro- 
duxisti, qui figmentum tuum eonvertisti, nec nos post 
insipientíam nostram abire permisisti, gratias tibi 
agimus, ac tus potent et sapientize, lioc est. Do- 
mino nostro Jesu Christo, per quem etlam szcula fe- 
cisti (Heb. 1), uosque prolapsos et Jacentes excitasti, 
et delinquent/bus peccata remisisti, errorc vagantes 


D reduxisti, captivos redemisti, morte exstíinctos per 


Fiti tu! ac Domini nostri pretiosum sanguinem ad 
vitam revocasti. 

Te igitur invoco, atque umgenti'um Filium tuum, 
et sanciissimum tuum Spiritum. Respice in oratione 
preditam hanc ovem, qua per me indignum homi- 
nem ad aliare tuum accedit, aique ipsius animam per 
virtutem ac gratiam tuam sanctiflca. Visita vineam 
liouc (Psal. Lx xix), quse per Spiritum sanctum tuum 
pientato est, atque hoc ei da, ut justitiz fructuin fe- 
rat; corrobora eum, pactum tuum iu ipso confir- 
mans; ae per boni tui Spiritus sapientiam eum & 
diaboli (raude atque impostura eripe. Doce eum fa- 


521 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


528 


cere voluntatem tuam (Psal. cxLu), et auxilium tuum À ptum esse perspiciebat, sedulo eum invisebat. Cum- 


ab eo ne auferas (Psal. 1). Atque et ipsi et mihi 
servo inutili, bonorum tuorum quie finem nesciunt, 
hzreditatem consequi beneficio tuo contingat. Quo- 
niam benedictus es et gloriosus in secula. Amen 
(Dan. nr). 

Absoluta autem oratione, conversus, ipsum Jam 
celestis Patris filium exosculatus est, pacemque ipsi 
ac sempiternam salutem precatus, ex aula excessit, 
letusque abiit, gratias Deo agens, cujus favore iter 
ipsi ex animi sententia successerat. 

— Car. XXI]. — Josapliat autem, posteaquam esiit 
Barlaam, precibus sese dedit, calentissimisque la- 
trymis profusis ad hune modum locutus est : Deus 
in adjutorium meum intende, Domine ad adjuvandum 


que ipsius statum accurate considerasset, regi confe- 
siim indicavit, 993 se nibil quod morbum ipsi 
accerseret in eo reperire potuisse; ac proinde ita exi- 
stimare eum aliquo animi moerore affectum in mor- 
bum incidisse. Rex autem his verbis auditis, hoc ar- 
bitratus est eum a filio asperius acceptum fuisse, 
atque hac de causa concepto m«rore recessisse. 
Quidnam autem id esset deinceps scire cupiens, 
Zardani se eum, ut oborti morbi causam intelligeret, 
crastino die invisurum significavit. 

Zardan autem hujus promissi certior faclus, sta- 
tim ut diluxit, indumentis acceptis, ad regem profl- 
ciscitur, eumque siinul atque ingressus est, humi 
prostratus adoravit. Rex autem : Quid, inquit, tibi 


ime festina (Psal. 1xix). Quoniam tibi derelictus est B vim attulisti, ut ad me accederes? Nam ipse ad te 


pauper : orphano tu eris adjutor (Psal. 1x). Respice 
In me, et miserere mei (Psal. .xxxv), qui omnes vis 
salvos fleri, et ad agnitionem veritatis venire (11 
Tim. 1). Serva me, quzso, indignum licet homuncu- 
lum, atque corrobora, ut in sanctorum mandatorum 
tuorum xia ambulem. Quoniam ego imbecillis ac mi- 
eer sum, nec iis viribus, ut boni quidquam facere pos- 
sim. Tu vero salutem mibi afferre potes, qui omnia, 
tam quz oculis cernuntur quam qu: cerni nequeunt, 
con'ines atque conservas. Ne me post improbas car- 
nis me:e voluntates abire sine; verum doce ime facere 
voluntatem tuam (Psal. cxun), atque in sempiternam 
Ac beatam vitam me conserva. Ὁ Pater, et Fili, et 
divine Spiritus, consubstantialis, ac divisionis ex pers 


proficisci, meumque erga te amorem omnibus decla- 
rare in animo habebam. Ille autem respondit : Mor- 
bus meus, 0 rex, non ex eorum numero est quibus 
howines laborare solent, verum ex animi inaestiiia 
el anxielate corde in dolorem prolapso corpus quo. 
que condoluit. Amentia porro mihi ducendum esset, 
si cutn ita me haberem, non ut servum decet, ad te 
accederem ; verum ut regia tua majestas ad me famu- 
lum veuiens sese (atigaret, exspectarem. Percontaute 
autein rege quidnam eum in hunc merorem Cconje- 
cisset, respondens Zardan : Magnum, inquit, pericu- 
lum mihi impendel, magnisque suppliciis ae multis 
mortis generibus dignum me agnosco, quoniau pr:e- 
ceptis tuis negligenter obsequendo ingentem tibi jam 


Divinitas, te invoco, te gloria afficio. Te enim laudat C jamque uicerorem accersivi. 


quidquid creatum est, ac te gloria afficiunt intelle- 
etuales ac corpure vacantes virlutes in  sxcula. 
ÀÁmen. 

Deinceps igitur quam oiligeutissime seipsum con- 
servabat, atque ita comparabat, ut et anims et cor- 
poris puritatem aequireret, atquo in continentia, et 
orationibus, obsecrationibusque, per totum noctis 
curriculum sese prorogautibus, vitam duceret. Nam 
cum plerumque diurno tempore, tum ob eorum qui 
cum ipso versabantur, contubernium, tum etiam in- 
terdum ob regis ad eum accessum, aut quod ipse ab 
eo accirelur, sese interrumpi videret, nox ipsi, quod 
diei deerat, supplebat, ut qui ju precibus et lacrymis 
ad diluculum usque staret, ac Dei opem iimnploraret. 


Rursum autem ex eo querente rege quaenam hu- 
jusmodi negligentia esset, in quam incidisset, quod. 
que periculum illud in quo versatur : In custodia 
domini mei filii tui, inquit, negligentem me przbui. 
Iamprobus enim quidam ac prxsugiator ingressus, de 
Christiana religionis doctrina ad eum verba fecit. 
Posteaque regi, quos ad ipsius filium senex sermones 
habuisset sigillatim exposuit, quantumque ille ex ipsis 
voluptatem cepisset, quodque prorsus Cliristo $e ad 
dixisset. Quiu etiam senis nomen iysi indieavit, 
Barleam ipsum nuncupari diceas. Nam etiam antea 
rex de Barlaam, ac summa reliziosa: ipsius vitae as- 
peritate, multa auditione acceperat, Ut autem hxc 
ad regis aures pervenerunt, tantus ei moror obortus 


Unde etiam prophetica illa vox in. ipso implebatur : D est, ut tutus coucuteretur, iracundia testuaret, atque 


In noctibus extollite nianus vestras in sancta, et be- 
nedicite Domiyum (Psal. cxi). 

Zardan autem ille, cum lvjusmodi ipsius vitz ra- 
tionem intellexisset, summaque inde moestitia allice - 
retur, gravibusque animi curis vexaretur, nec quid 
faceret baberet, ad extremum moerore oppressus, 
simulato morbo, in suas zedes concessit. Quod ut rex 
comperit, alium quemdam ex his, quos fidissimos 
habebat, misit, qui ipsius loco filio ministraret. lpse 
. autem valetudinis Zardanis curam gerens, ce'eberri- 
᾿ mum ad eum medicum mittit, eumque ut summam 


hoc nuntio. pene exanimeretur. Ác statim Arachen 
queudam , qui etiam secundum ab eo dignitatis grae 
d:.m obtinebat, primusque in omnibus arcanis consi- 
ji erat, ac praeterea astrologi scientiam tenebat, 
ad se accivit, eique inagno cum mosrore aique animi 
consternatione quod acciderat narravit. llle autem 
ipsius perturbatione animique confusione conspecta : 
Maesto, iuquit, o rex, ac perturbato animo esse de 
sine; neque enim moe ipsum de sententia deducturum 
diffido, quin potius illud certissimum babeo, brevi 
fore ut ille impostoris illius doctrinam abjuret, tux- 


ad ipsius curationem sollicitudinem adhibeat rogat.. «que voluntati inoreim gerat. 


Medicus igitur, quopiam eum regi gratum et acce- 


— 


Cum igitur his verb's Arac! es regem ad aniwi lii 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


550 


laritatem convertisset, ad hujusmodi negotii consi- A specie, tum habitu venerandos, solitarisque exerci- 


. derationem animum adjecit. Àc primum, o rex , in- 
quit, hoc agamus : demus operam ot pestiferum 
illum Barlaam arripiamus. (uod si consequamur, a 
scopo, mihi crede, non aberrabimus, nec spe nostra 
fallemur. Nam ille ipse, aut verbiá ad persuadendum 


aceommodaiis , aut variis tormentorum instrumentis . 


impulsus, invitus etiam ac repugnans, falsa et erroris 
plena verba sua esse con(ltebitur, atque dominum 
meum filium tuum de sententia dimovebit, adducet- 
que ut patris dogmatibus bareat; sin autem illum 
arripere nequeamus, alinm ego senem eremitam novi, 
Nachor nomine, qui Barlaamo iia prorsus similis est, 
ut vix ab illo internosci possit. Hie porro eamdem 
nobiscum doctrinam profitetur, eumque in mathema- 
tbieis magistrum habui. Ad hunc igitur ego noctu 
me conferam, eique omnia sigillatim exponam, ae 
deinde rumore hoc sparso, Barlaamum scilicet com- 
prehensum esse, ipsum exhibebimus. Qui etiam ipse 
Barlaami sibi nomen attribuens, se Christianorum 
sacra colere simulabit, eaque intueri ac defendere 
prse se feret. Ac postea, longa disputatione habita, 
tandeun fractus, manus dabit. Quod cum filius (uus 
perspexerit, hoc est, Barlaamum victum esse, ac do- 
ttrinam nostram palmam tulisse, non est dubium 
quin ad victorum partes sese adjuncturus sit. Quam 
etiam ad rem jstud magni momenti est, quod ille 
majestatem tuam veretur, tibique obsequi magnopere 
studet. Adde quod ille etiam qui Barlaami personam 
geret , resipiscet, seque in errore versatum esse af- 
firmabit. 

Hoc sermone rex delectatus est, hominisque con- 
silium optimum esse judieavit, inani videlicet spe 
nixus. Quocirca cum Barlaamum nuper recessisse 
comperisset, eum comprehendere festinabat. ltaque 
militibus ac centurionibus missis, varius itinerum 
exitus occupavit, ea autem via quam ex omnibus su- 
spectiorem habebat, ipse, conscensis equis, cum omni 
celeritate persequebatur, atque omni ratione assequi 
cogitabat. Ceterum, cum sex totos dies inani labore 
994 sese fatigasset, ipse quidem in regio quodam 
palatio, quod ruri situm erat, remanet. Arachen au- 
tem cum equitibus haud paucis ad ipsam usque Sen- 
naaritidem solitudinem conquirendi Barlaami causa 
misit. Qui cum ad eum locum pervenisset , omnium 
incolarum animos perturbavit ; atque cum illi virum 
eum ἃ se visum esse negassent, in solitudinem, ut 
pios viros venare!ur, sese contulit. Cumque solitudi- 
. nem illam magna ex parte peragrasset, aC montes 
cinxisset, vallesque quasdam minime tritas, et accessu 
difficiles, cum ea hominum manu quam secum habe- 
bat, pedibus pervasisset, ad tumulum queindam pro- 
fectus, in ejus fastigio eremitarum turma inambu- 
ljantem cernit; nullaque interposita mora, eos ad se 
adduci jubet. Milites itaque celerrimo cursu, atque 
alii alios antevertere contendentes , tumulum petunt. 
Eoque enm pervenissent, cireumdederunt eos tan- 
quam canes mulli (Psal. xx1), aut tanquam pestiferze 
quiedan) et. immanes bellus ; atque ipsos tum oris 


est, atque ad 


. lationis notas in vultu ferentes, comprehendunt , 


raptatosque Araehi exhibent, sic animo comparatos, 


, ut nec ullo inodo. perturbarentur, nec ignavum ali- 


quid ac triste vel pra se ferrent, vel loquerentur. 


. Qui auteni ipsos omnes tanquam antistes przeibat, ex 


cilicio eontextam peram, quorumdam saoctorum 
Patrum, qui ex hac vita discesserant, reliquiis con- 
fertam gestabat. 

Conspectis autera ipsis Araches, ut Barlaamum 
minime vidit (nam eum norat) meroré conturbatus 
dixit : Ubinam est impostor ille qui 
regis (lliam in errorem induxit ? ls autem qui peram 


gestabat respondit : Non est ille inter nos, absit (si- 


quidem, Chrisü gratia pulsus, a nobis fugit), verum 
apud vos domicilium babet. Eum ergo, inquit dux, 
nosti? Certe, inquit eremita, eum qui impostor dici- 
tur novi, hoc est diabolum, qui in medio vestri habi- 
tat, atque ἃ vobis adoratur et colitur. Hic dux : De 
Barlaam ego quxro, deque eo percontabar ubinam 
esset. Monachus autem : Cur igitur, inquit, prsepo- 


 stere locutus es de eo qui regis filio imposturam fecit 


me interrogans? Nam si Barlaamum querebas, otn- 
nino ita loqui oportebat : Übinam ille est qui regis 
filium ab errore in viam reduxit, ac salute donavit? 
Nam ille frater noster est, ac religios: exercitationis 
socius. Multi autem jam dies sunt cum eum non vi- 
dimus. Tum Araches : Domum illius, inquit, mihi 
demonstra. Respondit monachus : Si ipsi vos videre 
cordi esset, obviam vobis ipsemet prodiisset, nobis 


C autem ipsius domum indicare minime licet. 


Qua de causa indignatione percitus dur, atque 
irato ac furioso vullu eum intuens, ad eum dizit : 
Novis et inusitatis vos mortis generibus nunc macta- 


bo, nisi statim Barlaamum mihi exhibueritis. Et quid, 


inquit monachus , in nobis perspicis, cujus studio et 
amore ab hac vita zgre divellamur, mortemque a te 


'mobis invehendam pertimescamus ? Quin potius gra- 


tiam tibi habíturi sumus, quod virtutis studio hzeren- 
tes e vita eduxeris. Neque enim incerta exitus alea 
parvum nobis metum injJicit, quod scilicet, quo statu 
nos arreptura mors sit, minime compertum babe» - 
mus; ne forie aut voluntatis lubricum, aut quidam 
diaboli impetus instituti nostri constantiam ioflectat, 
sliterque nobis quam ut pactis cum Deo a nobis ini- 
tis consentaneum est, aut senlire aut facere persua- 
deat. Quocirca cum ea qux vobis ipsis pollicebamini 
consequi jam omnino desperetis, sine ulla cuncta- 
tione quod lubet facite. Neque enim pii fratris nostri 
domicilium, quamvis nobis cognitum, ostendemus, 
nee alia ulla vobis ignota monasteria prodemus , ut 
videlicet hac ratione mortem turpiter effugiamnus : 
quin potíus prieclare mortem oppetemus, ut prius 


virtutis sudores, si nunc fortitudinis animi cruorem 


Deo offerentes. . 

' Hanc eorum sermonis libertatem sceleratus ille 
minime ferens , verum ex hujusmodi animi ma- 
gnitudine gravissima iracundia commotus, multis 
δες verberibus ae iormentis a(feeit. Quo tamen | illi 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


$32 


src pertierest, wt eorom. animi robur ac fortitudo A — Rex sotem δὴ : Yos at pestiferos homines ae populi 


: pei quoque tyranno eadmiratienem moveret. Cum 
"| amem moltis illatis supplíelis eos tamen flectere non 
potuisset, nee quisquam ínter eus imventus esset qui 
- feieamam ipsi ostendere sustineret, arreptos 608 
ad regem duci, atque inter candum percuti contume- 
Wisque affici jubet, reliquiarum eGam peram interim 
gestantes. 

Ca», XXIII. — interjectis itaque haud paucis die- 
bus, ad regem ipsos adduxit, deque eorum statu eum 
certiprem fecit, Ac deinde ipsi acerbissima iracundia 
inflammato 608 sistit. Quibus perspectis, ipse iudi- 
gnatione zsluans, furentis hominis speciem prebe- 
bat. Cumque ipsos crudelissime ezxdi jussisset , 
posteaquam plagis atrocem in modum concisos v.dit, 
vig landem ex íngeu!l furore emergens, carnificibus 
verberandi fluem facere imperavit, atque ad eos ait : 
Quanam de causa 56 mortuorum ossa 995 gesta- 
tis? Si eorum, ad quos pertinent desiderio hzc fertis, 
hac ipsa hora vos etiam eum illis collocabo, ut, vo- 
forum vestrorum compotes effecti, gratiam mihi ha- 
beatis. Divinus autem illius cohortis dux atque an- 
fistes regias mjpas pro pihilo ducens perinde ac si 
nibi! ipsi adversi contigisset, libera voee ac splendido 
vultu, gratiatuque Ín ipsius anima insidentem signi- 
ficante, ad hunc modum respondit : Hzc pura et 
sancta 0583 idcirco eircumferimgs, ut admirabilium 
virorum, guorum ipsa sunt, desiderium utcunque 
leniamus, eorumque religiosam exercjtationem, Deo- 
que charam yitam nobis in memoriam revocemus, 
atqne ad. ejusdem vitze studium nos ipsos excitemus, 
3e requiem eam et delicias eas in. quibus punc ver- 
gantur ob oculgs nobis proponentes, jpsos quidem 
beatos predicamus, nos autem ad sequenda eorum 
vestigia nos ipsos mptuo acuimus. Quin etiam mortis 
memoriam, qux permagnam utilitatem affert, atque 
ad religiosze vit certamina promptos nos ac velut 
pennaios reddit, nobis hinc comparamus, ac prater- 
ea ex eorum contactu sanctitatem baurimus, 

Rursum igitur rex : Si, inquit, mortis recordatio 
vesira senteptia utilitatem parit, quidnam cause est 
cur non ja corporum potius vestrorum ossibus, qua 
vesira δύῃ}, ἃς propediem ipteribunt, quam in his 
alienis atque earruptis hanc memoriam usurpatis? 

Respondit monachus : Cum quingne causag attu- 
lerim quamobrem reliquiag circumferamus, ty ad 
unam duntaxat respondens, cavillis jn nog uteris. 
Verum expressius, mihi crede, eorum quj jam deces- 
serunt ossa mortis memoriam repraesentant, quam 
eorum qui bujus yit usura frguntur, Geterum 
quoniam ti de his ita sjatuis, atqua ossd ea qua ja 
carne (ua sunt. mortem tibi qculjs ahjiciunt, qui jj 
ut ipse jam jamque venture mortis memor, tuis re- 
bus recte non coneulas, verum animam (gam omni 
flagitiorum generi addictam habeas, Dei aut cultores 
ac pietatis stydiosos, quj te pihjl lgserunt, nibil 
preesentium rerum tecym commune hahent, aut. tibi 
eripere contendpnt, imrganem e£ crudelem in mo- 
dum de medio tollas? 


seduetores suppliciis afficio, quoniam omnes in ἔδυ. 


dem impelfitis, atque a vit:e jucunditatibos avocatis, ae 
pro dulei vita et suavissima cupiditate hue eos adigi- 
ἅς, ut duram et sordidam atque wrumnosam bant 
vi Taionem amplexentur, deorumque bonorem 
Jesu tribuendam esse pradicatis. Quocirca, ne poju- 
los, imposteram vestram sequens, desertam terram 
relinquat, alue a patriis diis deficiens, allenum ado- 


' vet, sopplielis vos ac morte multsre dignum esse 


fedicavi. Monachus autem iuquit « Si omnes bono. 
rum hujusce vite participes esse cupis, tut non 
omnibus ez :quo delicias et opes tuas impertis? 
Vermm alii. quidem quamplurimi paupertate. confli- 
ctantur, tu vero ipsorum facultates per vim ereptas 


B (ais. adjongis? Ex quo perspicuum est te extutis. po- 


puli eara minime tangi, verum earnem tuam ssgi- 
Ware, materiam videlicet eorrosaris vermibus pree- 
parantem. Ác propterea omnium Deo abjorató, eos 
qui non sunt, et qui omne fiagítiorum genus invene- 
runt, deos appellasti, πὶ dum ad eorum imitationem 
fibidinose se flagitiose vivis, id sssequaris, ut dee 

rum imitator esse prxdiceris. Nam qnid afferri po- 
test, quin. qux vestri dil fecerunt, eadem quoque 
homines, qui ipsis animum adjiciunt, faciant? Qua- 
propter in magno profecto errore versaris, o rex. 
Nereris autem ne quosdam populares tuos adduca- 
tus ut nostris decretis assentientes, a tuo imperio 
desciscant, atque ad ejus qui omnia eontinet ac tue- 
tur partes se adjungant. Cupis enim inultos te avari- 
tixe tue administros habere, ut ipsi quidem zerumnas 
subeant, tibi autem eorum opera questus augean- 
tur : quemadmodum videlicet si quispiam canes aut 
aves ad predam clcuratas alens, eos quidem ante 
predam demulceat, posteaquam autem aliquid arríi- 
puerint, ex ore przedam ipsis extorqueat. Ád eum- 
dem enim modum tu quoque multos babere cupiens, 
qui tibi partim e terra, partim e mari tributa et ve- 
ctigalia deferant, aie quidem tibl eorom salutem 
eura esse, ceterum sempilerpum ipsis, priusquam 
etiam tibi ipsi exitium aecersis, tibique illud satis 
est, ut opes quovis stercore ae cceno yiliores tibi af- 
fluant, nec animadvertis te luminis loco tenebras - 
complecti. Verum ex hoc gravi somno, quiPso, emer- 
ge, clausosque tuos oculos aperi, ac Dei nostri glo. 
riam, omnibus undique illucentem, cerne, tandemque 
aliquando ad teipsum redi. Intelligite euim, inquil, 
insipientes in populo, et stniti aliquando sapite ( Psal. 
xxxix). Bllud scias, alium deum non esse preter 
Deum nostrum (Psal. xvii), nec ullam, nisi in. ipso 
salutem, 

Rex aotem : Stultis, inquit, bis tuis nugis finem 
impone, ac mibi protinus Barlaamum  ogtende, aut 
alioqui ejusmodi posnsrum instrumenta experiaris, 
quorum nunquam abs te periculum factum egi. For- 
tissimus autem ille, sc pregtanti animi magnitudiae 
monachus, ecilestisque pbilesophis ajbator ob re- 
gia minas uully modu de weaienba dimovebaiur, 
sed inirepido pectore stans, 996 dicebat : Ea quae 


Ὃ 


VITA SANCTORUM HARLAAM EREMIT.R ET JUSAPHAT INDLE REGIS. 


554 


sie fabehtat, 6 tex, Meeré, minime vobis indi- À eomtes esm celeritatem ndhibuerunt ut hominem ar- 


ctum est, sed qote ἃ Domino nostro imperata saet; 
qui nes témperantie studere, atque omnes volaptá: 
186 οἱ eupiditates in potestate tenefé, fortitudinem 
quecetere, a6 labotetn omnem eLafflictionem justi 
veusa tsustinere docet. Quo igitur graviora nobis ple 
Δ Càush mala fnetulems, eo praseelariub de nobls 
eneritus fueris. Quocirea quidquid lubet fec; néque 
enim eommittimus ut aliquid quod à recto abhorreat 
faciamus, ae pecéato nos addicamus, Noc enim leve 
ltos eceius esse pui&s, sí coliuctatorém ac eotumilie 
t&mem nostrum tbi in reaoue tredamus. Vorum hoe 
nomine mioime not irrideble, quamvis eliam sez. 
eentas mortes nobis iaferas. Neque enim adeo ignavi 
sumus, ut tormentorum tuorum metu philosophiam 


víiperent eamque ad Ipsem addacerent. De quo cum 
quitn&t esset, quamque religionem eoleret, et quo- 
nam nofnine Votaretar, qussivisset, Christianum ille 
b vssb Pofessus est, Barlaamumque nancupari 
fquemhdrhodutti videlicet eb. ipsis instructus fuerat) 
«uo nottitie gatdito pérfusos Araches, ut quidem pres 
$e f« rebat, n6cépto eo, qismprimtim ad regem rever- 
titor, eique ipsom exhibet. Altque rex audientibus 
jis qui astábant : Tene es. 18 dsPonis administet 
Barlagm? Hie avtetti respondit ! Dei administet sum, 
86 nón daemonum, quamobrem nde me conviciis In« 
tessas. Plarimasenim mihi gratias agere debes, 600» 
niam hum tuum errere atque impostara liberatum 
ad Dei cultum erudivi, atque δὰ vero Deo in gre 


nostra prodamus, atque aliquid divina lege indi. D tiam reductus omni virtutis geuere. Institul,. Rur- 


gnum perpatremus. Adversus biec quxcunque tor- 
snentorum instrumenta nosti, ea expedias lieet. No- 
bis quippe vitere Christus est, ac mori prfestantissi- 
mum [uorum (Philip. 1). ) 

Ob bujosmodi vorbaá rex furore infismmMtus, theo- 
logas eorum lingoes amputari jubet, oculosque erui, 
sanusqee simul ac. pedes trontari, Qua ceutentia 
pronuntiata, lictores et satellites cireumstantes inhu- 
τῆλ ac crudeliter ipsos demutilabant. Ae linguas 
quidem oerum uncinia ex ore extractas belluina qua- 
damn feritate abscindebont, oculos autem ferreis. un- 
&uibus eruebant, ae denique invtrumentis quibusdam 
eorum manus 86 pedes lurantes, ampuiabant: at 
beati illi ac. venerandi et generosi viri, tanquam ad 


sum autem rex ired animi speciem prss(erens, dixit t 
Par sane eret ut, tibi sermonis e «nis 80 defensie« 
mis facultate precisa, sine ulla interrogatione te 
morte mullarems. Verum pro mea humanitate tauti- 
sper te fero, quousque ad certum. diem de te quz- 
stionem habuero. Ac siquidem mihl obtemperandum 
duxeris, veniam ebtinebis; ein minus, pessimam 
mortem oppetés. H»c loeutus, Arachi eum tradit, 
mandatque ut eum quam diligentissime custodlat. 

Postridie autem illinc ad palatium suum reversus 
est. Repente igitur captum esse. Barlaamum rumore 
fetebatur, adeo ut ipse quoque regis filius bac re au- 
dita gravissi.o animi dolore afficeretur, nec ulle 
modo lacrymis moderari posset, verum gemitibus ac 


epulas vocati, strenuo et forti animo ad cruciatus ac- (9 Juctibus Deum obsecraret, ipsumque ut seni opem 


ecedebant, mutuis eohortationibus sese acuentes, at« 
que ad morlem pro .Christo subeundam f[oríi atque 
iptrepido animo pergentes. 

In hujusmodi variie suppliciis sacrosancti monachi 
(15), numero decem et septom, fortes ac tolerantia 
praedita) animas suas Domino oommendorunt, Ex 
«uo perepices constat animum pietate pezditum vi 
1iosig Miectionibus imperare, quemadmodum qui- 
daw ἃ nostris decretis alienus prodidit (Josephus), se- 
nis sacerdotis ac septem filiorum certamina comme- 
NAOrBA6, qui una eum matre pari omnino sententia 
praedita pro petrise legis defensione dimltarunt. Qui- 
bus tolerantia et animi magnitudine nibilo inferiores 
hi ezimii Patres ac supernam Jetosalom cives ozsti- 
terunt, 

Car. XXIV. — His igitur pia. aorte per(unctis, 
rex ad primarium cousiliarium suum Arachen dixit : 
Quoniam prius consiliom miBime successit, ad po- 
sterius animum adjicee, ac Nachorem accersendum 
cura. Áraobes igitur, intempesta nocto ad ejus spe- 
lancam se contulit, siquidom in solitudine. habitabat, 
divinatieni eperam dans. Cumque ipsi eensilium id 
oinne qeed copissont declaresset, simul atque dilu. 
xit, ad regem se reeopít.- Αἱ tum quioesitis rursus 
equis, ed investigandun Barisamum s6se abire simu. 
lavit, Cum eutem exiisset, ac loca solitaria periu- 
Straret, virum unum ex voragine quadam egredien- 


tem osnspisit. Quem οὐ persequi jussisset, ipsius 


ferret. obtestaretur. Nec vero lugentem eum bonas 
iile Deus despexit; benignus eoim est iis qui ipsias 
opem in die tribulationis exspectant, atque eos qui 
épsius metu praditi suut agnoscit. Unde etiam ju- 
veni per nocturnum visum omnia declarat, roburque 
ipsi addit, atque ad pletatis eertamen etim eonlirmat, 
Experrectus itaque cor suum paulo ante moestitià ae 
dolore profigatum, letitia. et fiducia suavissimoque 
lumine $9/7 perfusum reperit, Rex autem his ita 
gestis, atque iaiia hujusmodi cogitatione, gaudebat, 
proclara consideratione se ati. existimans, amplissi- 
mamque Arachi gratiam haben:. Verum, ut. divini 
Davidis verbis notar, mentita est iniquitas sibi (Psal. 
xxix), aique justitia adversus iniquitatem palniam 


D iulit, prorsus videlicet eam sternens ac dejiciens, 


periitque memoria ejus cum sonita (Psal. 1x)! 
quemadmodum sermonis progressu a nobis osten- - 
detur). 

Biduo qeippe post rex ad diii palatium acoessit , 
euque ipsi obviam predeupte, pater eum suo more. 
minime osculatus est, vorem , indignanti atque irato 
sitailis , in regium eubiculum ingressus , mossto vultu 
consedit. Ac deinde aceite filio, his ad eum verbis 
utitur : Fili, quseham 800 fama est, qus ad aures 
meas permesvit , animumque meum mesrore cen&á- 
eit? neque enim ezistiio ullum unqeam hominem 
ob filii ortum tauto gaudie perfusum faisse , quantane 
ego (ua causa voluptatem percepi ; 66 rursum Ai- 


- 


* a 
555 a p 
Là 1" 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


"EL 


Jum unquam tantom mWeroris ex filio contraxisse À snficias iverim. Tenebris enim ἴσα relictis, ad iu 


eredo, quantum nunc ex te contraxi. Meam enim 
canitiem dedecore affecisti, ac lucem oculorum meo- 
rum asbstulisü, nervorumque meorum robur exei- 
disti. Timor enim, quem tua causa timebam, eve- 
nit mihi: et quod verebar, accidit mihi, Faetusque 
sum hostibus meis in ludibrium , et in risum adver- 
sariis meis (Job. m). Stulta mente ac puerili animo 
jmpostorum verbis fidem adhibuisti, atque impro- 
borum et malevolorum hominum consilium consilio 
meo antiquius habens, sc deorum nostrorum culum 
relinquens , ad alieni Dei eultum te contulisli. Qoid- 
nam tibi, fili, in mentem venit, ut hzc faceres ; ac 
iu, quem in omni securitate alere me sperabam , 
quemque senectutis mese baculum δὰ robur habi- 
turum optimumque regni mei successorem relietu- 
rum me existimabam, inimici atque hostilis in me 
animi argumentum exhibere minime dubitares? 

ΑΒ non consentaneum erat ut mihi polius pare. 
res, meaque secreta sequereris, quam versipellis 
ae putidi senis nugis staliisque sermonibus cederes, 
qui tibi hoe in animum immisit, ut pro dulci vita 
acerbam susciperes , ac pro suavissimis deliciis du- 
ram illam et asperam viom, quam Maris filius te- 
nere admonet, ingredereris? Án non autem etiam 
summorum deorum iram pertimescis , ne fulmine te 
feriant, aut tonitruo interimant, propterea quod 
repidistis ac pro nihilo babitis iis qui nos tot tantis- 
que beneficiis affecerunt, ac regio diademate orna- 
Tunt , gentesque namerosissimas ditioni nosira atque 


cem accurri, ac relicto errore ad veritatem me ad. 
junxi : nuntioque dzmonibus remisso, ad Christi 
ordines me contuli , qui Dei Patria Filius se Verbum 
est , evjusque verbo omnia ex nibilo ia-onMum pro 
dueta sunt, quique efücto e terra hemine vitalem 
ipsi spiritum insoffiavit, eumque in voluptatis pare- 
diso, ut illic degeret, collocavit, Cemque ipsius 
mandatum violasset, mortique proinde obnoxium se 
reddidisset, atque lhorreudi muadi principis pote. 
stati subjecisset , non tamen omnia facere destitit, 
quo eum ad pristinam dignitatem revocaret. Ac pro- 
pterea ille rerum omniewn conditarum effector, ge- 
nerisque nostri architectus, nostra causa homo οἷς 
fectus est, atque in terram veniens, et e saneta 


B Virgine nascens, cum bominibus conseetudinem 


habuit ( Baruch. 11). Ae pro nobis iugratis servis 
Dominus mortem subiit, et quidem mortem eracis 
( Philip. n ) , ut videlicet peecati tyraunis de iuedio 
tolleretur, priorque condemnatio deleretur, ac cceli 
porte nobis rursum paterent. Nam illue nawram 
996 nostram evexit, atque in gloris throno collo- 
cavit , regnumque finis expers, iis qui ipsius emore 
prodit sunt, donavit, bonaque omni sermone atque 
auditu przstantiora ( 1 Cor. 1). Ipse enim est fortis 
ille, ac solus potens, Rex regum et Dominus domi- 
nantium ( Apoc. xix), cujus robur invictum est , et 
poteutia ejusmodi qux» omnem ingenii conjecturam 
excedat ; qui solus sanctus est , et in sanctis requies- 
cens ; qui cum Paire et Spiritu saneto glorificatur ; 


imperio subjecerunt, ac denique ut precum mearum C in quorum nomine baptizatus sum, et.quos confi- 


et orationum opera gignereris , ac dulcissime hujus 
Jucis particeps fieres, prseter spem effecerunt , ei qui 
truci a(fixus est arctissime te conjunxisti, inanibus 
videlicet ipsius cultorum promissis deceptus, qui 
nova quadam ssecula confingunt, mortuorumque 
corporum resurrectionem nugantur, aliaque sexcenta, 
ut stolidis bominibus fucum faciant , introducunt ? 

Verum nunc saltem , charissime filli, si quid mibi 
patri tuo obtemperandum putas, prolixis hig nugis 
longum valere jussis, benignis diis, quzxso, sacrifiea, 
atque eos plurimis victimis et sacrificiis placare 5.0» 
deatnus, ut errati veniam ab ipsis impetres, siqui- 
dem bane vim illi babent, ut et beneficiis et guppli- 
ciis afficere possint. 


teor, celebra aique adoro, unum Deum in tribus 
personis, consubstantialem , ae confusionis exper- 
tem, increatum , immortalem , sempiternum , in&ni- 
tum, ab omni cireumscriptione remotum, eorpore 
vacantem , a perturbationibus et mutatione alque 
conversione alienum , omni termino carente", bo- 
uitatis et justitia ac sempiterne lucis fontem, rerum 
omnium conditarum, tam quse cerni possunt quam 
que oculorum sensum fugiont, effectorem, atque 
omnia continentem οἱ concervantem , omnibos pro- 
spicientem, atque in omnia regnum et imperium ob- 
tinentem. Neque enim sine ipso res ulla facta est , 
nec sine ipsius providentia quidquam conflari ac 
consistere potest. Ipse siquidem est omnium vita, 


ἂς nos eorum quz diximus exemplum tibi sumus, D omnium coagmentatio, omnium illuminatio, totus 


qui ipsorum beneficio ad hoc imperium pervenimus, 
atque hane ipsis beneficii vicem rependimus , ut et 
eorum cultoribus honorem tribuamus , et eos qui δύ" 
duci nequeunt ut ipsis sacrificent , suppliciis excru- 
ciemus. Multas igitur hujusmodi nugas commemo- 
rante rege, sc nostra quidem dogmata suggillante et 
traducente , idolorum autem cultum laudibus et en- 
eomiis prosequente, divinissiius juvenis rem eo loco 
esse videns, ut non δὴν angulum et latebras, verum 
candelabrum potius ac speculum desideraret (Matth. 
v) , quo omnibus in perspicuo esset , libertate ac fi- 
ducia plenus , sd benc modum locutus est : 

: Quod & me factum est, o. here, haudquadquam 


dulcedo, ac totus sine ulla saturitate desiderabilis 
( Cont. Y ), omniumque rerum expetendarum suis- 
mus vertex. Quocirca Drum hunc , quia tanta boni- 
tate ac potentia preditus est, relinquere, atque im 
puros dzemones vitiorumque omnium architeetos co- 
lere, surdisque ac mutis statnis, quie nec aliquid 
sunt nec.erunt, cultum ac. veugratienem tribuere , 
eujus tandem , o pater, staltitiic ac dementis fuerit? 
Ecquando enim vox ab ipsis audita est ἢ Etquando 
vel exiguum iis, qui pretes ad ipees adhibebaet , 
dederunt? Ecquando ambularunt, aut sensum ullum 
acceperupt ? Nam neque bi qui stabant sessionis ua- 
quam meminerunt, net qui- sedebant stantes unquam 


557 


YITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDIAE REGIS. 


B58 


visi sunt. Horum turpitadinem 86 feiorem et stuporem, À est? Aut quonam modo pater ille, ae non potius 


atque etiam demonum in ipsis operantium, ac per 
ipsos imposturam vobis facientium , infirmitatem at- 
que imbecillitatem , cum a viro sancto intellexissem, 
eorumque improbitatem rejecissem , ac perlecto odio 
iusectatus fuissem, ad Deum vivum ac verum me 
adjunxi, ipsique ad extremum usque vite spiritum 
serviam , quo etiam in ipsius manus spiritus meus 
veniat. 

Cum igitur tanta bona, quisque nulla oratione 
explicari possint, mihi occurrissent , gaudebam qui- 
dem me improborum dzmonum servitute liberatum, 
aique ab horrenda captivitate revocatum , ac Domi- 
nici vultus Jumine ( Psal. 1v ) collustratum esse : il- 
lud autem me angebat , animumque meum di-trahe- 
bat, quod tu, dominus ac pater meus, hujusmodi 
beneficiorum minime particeps esses. Verum animi 
tui in sententia tua pertinaciam metuens , moerorem 
meum pectore premebam, quod tibi stomaclium mo- 
vere minime vellem. Deum autem orare atque obse- 
erare non intermitteham , ut a longinquo exsilio, 
quod tibi ipsi accersivisti, cum pietatis fugiüvus , 
vitiique omnis et impietatis minister effectus es, te 
revocaret, Quoniam aatem tu ipse, o pater, res meas 
in apertum protulisti, qux: mea omnino sentensa 
Sit, audi : Pacta cum Deo meo inita non frangam ; 
non , inquam , per eum qui me pretioso eruore sue 
ἃ servitute vindicavit. Quamobrem, cum quid animi 
habeam tibi exploratum sit, negotium tibi ipsi faces- 
sere desine, a praeclara confessione me deducere 


hostís $99 vocandus sit? Quocirca nec ego posthac 
te patrem appellabo, verum a te abscedam, non se- 
eus atque is qui serpentem fugit : siquidem te saluti 
mes» invidere, meque in exitium per vim impellere 
perspeetum habuero. Nam si mihi vim afferre, ac 
iyrannice mecum agere velis , quemadmodum etiam 
dixisti , nihi] aliud, mihi erede, hiuc lucri facies, 
quam ut patris loco, tyrannus et carnifex appelleris. 
Quandoquidem facilius tibi fuerit aquila vestigia 
eonsequi, ac per ipsum aerem volare, quam ime de 
mea in Christum fide ac przelaro foedere cuin ipso 
inito deducere. Verum intellige, o pater, atque, ista 
oculorum mentis lippitudine et caligine discussa, 
suspice, ac Dei mei lumen, omnes undique eollu- 


B strans, intuere, atque ipse tandem aliquando suavis- 


simo illius splendore illuminare. Ut quid enim te 
ipsum earnis affectionibus ae voluntatibus totum te 
tradidisti, nec ullo modo ex ipsis emergis? Iilud in- 
tellige, quod omnis caro fenum est, et omnis gloria 
ejus tanquam flos feni. Exsiccatum est fenum, et 
flos ejus decidit ; verbum autem Domini mei, quod 
omnibus annuntiatum est, manet in :ternum (1 
Pet. 11). 

Quid igitur ita perdite atque inssne gloriam eam 
retines et amplecteris, qux instar recentium florum 
marcescit atque deletur, et exsecrandas ac fetidas de- 
licias, ventrisque et eorum qux infra ventrem sunt 
affectiones, qu: quidem ad aliquod tempus stulto- 
rum seusus oblectant, ceterum amarius felle postea 


moliens, Nam quemadmodum si celum manu arri- C digeruntur, tum nimirum cum umbra iste, atque 


pere, aut totam mare exsiccare in animum induxe- 
ris, irritus atque inutilis tibi hic conatus fuerit , eo- 
dem modo hoc quoque irritum tibi fore persuade. 
Ac propterea, aut ipse consilio meo obsequens, ad 
Christum te adjunge , ut bona ea qua cogitationem 
omnem $üperaut percipias, sociique inter nos, ut 
naturz, ita. etiam fldei simus, aut a tua filietate, 
mihi crede, abscedam, puraque eonscientia Deum 
meum colam. 

Hzc igitur omnia ut rex audivit, impotenti furore 
confestim percitus, iracunde ad eum loquebatur, 
dentibusque furentis instar frendens, hia verbis usus 
est: Quisnam alius mihi tantorum malorum auctor 
est , ut ego ipse, qui te tanto amore complexus sum, 


jnanis hujusce vite insomnia prsterierint, atque in 
perpetuo ignis nunquam exstinguendi ac tenebrosl 
eruciatu eorum amotores, et qui iniquitati operam 
dant, provolventur, ubi in somnis vermis absque ullo 
fine ipsos corrodet, ac perpetuus ignis in infinita sze- 
cula eos concremabit ? Inter quos, o reu gravein, tu 
quoque conclusus, ob scelerata consilia (ua gravi 
poenitentia afüicieris, atque hos dies multui requi- 
res, meorumque verborum recordaberis. Verum ni- 
hil ex ejusmodi penitentia utilitatis percipies, siqui- 
dem in inferno poenitentia atque confessioni locus 
non est (Psalm. vi) 

Nam presens tempus labori praestitntum est, fu- 
turum autem mercedi. Ac profecto etiamsi priesentes 


eaque tua causa feci , quie nullus unquam pater fe- p voluptates fluxioni et interitui minime subjectz es- 


cit ? Qua etiam de causa mentis tax perversitas ac 
pervicacia, ex licentia nea collectis viribus, ut in 
meum caput insanires, fecit. Non abs re igitur in 
ortu tuo astrologi malum et improbom virum atque 
arrogantem , et adversus parentes contumacem [ὁ 
fore dixerunt. At si nunc quoque commiseris ut con- 
situm meum frustra eadat, hostilem in te animum 
geram , atque ita te multabo , ut ne in hostes quidem 
5005 taptze ΒΟΥ 1:5 specimen quisquam exhibeat. 
Rursum autem 1lle : Quidnam est , o rex , cur ira- 
eundia iuflammeris, eoque nomine discrucieris , 
quod tanta bona divinitus sim consecutus? Et quis 
 unquem pater filii felicitate dolere atque angi visus 


sent, verum cum dominis sois in ceternumi durarent, 
non tamen propterea eas Christi beneficiis ac bonis 
omni cogitatione przstantioribus anteferre oporte- 
bat? Nam quanto 50} profunda nocte clarior est atque 
splendidior, tanto quoque atque etiam iulto magis 
bona ea que Dei amore prseditis prowissa sunt quovis 
terreno regno illustriora et magnificentiora sunt. 
l'roindeque omnino consentaneum erat ea qua rma- 
jora et prestantiora sunt inferioribus ac vilioribus 
antiquiora habere. Cum autem omnes hujusce vitse 
res οἱ corruptioni obnoxie sint (ob. xiv), et 1nso- 
mnii atque umbrie instar. przetereant ac. deleantur 
( Psal. cxi), adeo. ut. instabilibus potius auris, et 


359 


DE VITIS PATRUM LIBER. PRIMUS. 


510 


navis per mare currentis vestigiis, quam hominum A esset, atque iratus secessisset, fllius in cubiculum 


prosperitati fides habenda sit; que tandem simplici- 
tas, vel ut rectius loquar, stultitia et dementia hxc 
est, ea qua caduca et imbecilla corruptionique ob- 
noxía sunt, imo nibil prorsus sunt, iis qu: a corru- 
pione aliena ac sempiterna sunt, potiora ducere, ac 
propter caducarum rerum íructum, bonorum illo- 
rum íruetu ab omni successione remoto privari? An 
Hon hzc, o pater, intelliges? Aa non prztereuntia 
preteribis, atque ad ea quz fixa el certa sunt, ani- 
mum adjunges? An non patriam peregrinatieni an- 
tepones, lucem tenebris, spiritum carni, vitam a- 
ternam umbra mortis, ea quas non dilabustur fluxis 
et fragilibus? An non ex atroci hac hborrendi mundi 
principis, hoc est perversi diaboli servitute, fuga te 
subduces, teque ad bonum et ad misericordiam pro- 
pensissimum Dominum conleres? An non a inulto- 
rum commentitiorum deorum cultu teipsum abduces, 
atque uni vivo ac vero Deo cultam adhibebis ? Nam 
etsi in. Deum peccasti, cum multas in eum blasphe- 
mias effudisti, atque ipsius servos gravibus tormene 


tis excruciatos necasti, non tamen dubito quin te ad. 


meliorem mentem redeuntem suscepturus sit, om- 
niaque delicia tua e memoria ejecturus. Non enim 
mortem peccatoris, sed magis ut couvertatur et vivat, 
ille vult (Ezech. xvin), qui ut nos ἃ recta via. aber- 
rantes requireret, ex ea sublimitate quz nullis verbis 
exponi potest descendit, crucemque et mortem ἢ0- 
$ira causa pertulit, ac nos qui sub peccsto venditi 
eramus, pretioso suo sanguine redemit. lpsi laus et 
gloria in szcula sz:culorum. Amen (Rom. vu). 

Rex autem stupore simul atque ira correptus est : 
illud nempe, ob filii prudeniiam, atque ejusmodi ser- 
mones, qui nullo pacto refelli possent ; lioc autern, 
quia ipsius deos traducere ac criminari non desine- 
bat, totainque ipsius vitam suggillabat ac proscinde- 
bit. Atque hujusmodi quidem sermonis splendorem 
ob internam tenebrarum crassitiem haudquaquam 
admisit. Gum autem ob amoris a natura insiti affe- 
ctum in ipaum animadvertere, aut eum malo aliquo 
inultare non posset, rursumque ipsum de 300 sei- 
tentia dimovere se posse prorsus desperaret, veritus 
ne si pluribus eum sermonibus lacesseret, co libere 
ac fidenter loquente, deosque suggillante atque ca- 
viliis iuseetante, majore ipse iracundia inflammatus, 
losji:e aliquid in eum designaret, irato animo sur- 
gens secessit, bis duntaxat verbis utens : Utinam 
nunquam natus fuisses, nec in lucem prvdiisses, si 
quidem futurum erat ut in deos tam impius et con- 
tumeliosus esses, atque a paterna amicitia et admo- 
nitione abscederes. Verum adversarii deos quorum 
invictum robur est, non perpetuo subsannabunt, nec 
diu gaudebunt, nec eorum prasügix vim habitur 
sunt, Nam nisi mibi dicto audientem atque erga deos 
graium 16 przbueris, multis prius ac variis tormen- 
Us alfactum acerbissima morte te de medio tollam, 
aec tecum nt cum (lio, sed ut cum boste aliquo ac 
gebelli agam. 

Cap. XXY. — His minis cum in eum pater usus 


ingressus, sublatis ad sui certaminis arbitrum oculis, 
ex iutimo corde exclamavit : Domine Deus meus, 
dulcis spes, minimeque mendax promissio, ac firmun 
eorum qui se tibi totos devoverunt perfugium, pro- 
pitio ac benigno oculo pectoris mei contritionem 
cerne, nec me derelinquas, nec discedas a me ( Psal. 
xxxvii) ; verum, juxta pollicitationem tuam, ab oinni 
mendacio alienam, wecum, hoe est, cum indigno 
alque abjecto homunculo sis. Te enim rerum omnium 
conditarum eífectorem οἱ gubernatorem agnosco οἱ 
confiteor. Quocirca io hac przclara confessione ve- 
lim me confirines, ut ad extremum usque spiritum 
in ea permaneam. Respice in ime, et miserere jnei 
(Psal. xxww);. mihique asta, llasum atque incolu- 


B mem ab omni Satanz operatione me conservans. 


Respice, o Rex, siquidem anima mea vehementi tui 
desiderio flagrat, atque ita incensa est, tanquam in 
sitis ardore in terra inaquosa, te immortalitatis fon- 
tem concupiscens (Psal. r1). Ne tradas bestiis abi- 
niam confitentem tibi: et anii pauperis tui ne 
obliviscaris in flnem (Psal. xxn). Verum iibi be- 
nélicio tuo contingat ut per omnem vit:e cursum pro 
tuo nomiue tuaque confessione omnia perpetiar, me- 
que totum tibi immolem. Te enim robur afferente, 
imbecilles etíam viribus pollent, quoniam tu solus 
invictus es propugnator, ac Deus misericors, quem 
quidquid ereatum est, benedicit ae celebrat in szecula 
steculorum. Àmen. 


liac oratione functus, divinam consolationem in 
pectus suuin illabi sensit ; fiduciaque perfusus, totam 
noctem in precibus traduxit. Hex autem cum de filii 
&latu cum Arache sermones contolisset, ipsique ri- 
gidam ipsius libertatem animique in sententia pervi- 
caciam declarasset, hoc eonsilium capit, ut qusm 
lieri posset amicissime atque obsequiosissime cum eo 
collequeretur, blanditiis videlicet perfecturum se 
sperans ut euni ad se pertralieret. Crastipo itaque 
die ad filium se confert, ac propius sedeus, ipsum 
arcersil, atque eonmiplectitur et exosculatur, leniter- 
que ac placide irrcpens : O cbarissime et amantissime 
fili, ioquit, patris canitiem honore affice, precibus- 
que ineis auditis accede, ac diis sacrificium adhibe. 
Sic eniu δὲ illos benignos et faciles habiturus es, et 


D dierum diuturnitatem, gloriamque omnem, et inof- 


fensum regnum, omnisque generis bona ab ipsis . 
percipies, et mibi patri tuo per omnem vitam charus 
eris; ac denique lioc assequeris, ut omnes homines 
1e in honore habeant, laudibusque efferant. Siqui- 
dem ad laudem adipiscendam magni interest patri 
obedire, ac prasertim in iis rebus, que ad bonum 
ei ad deorum benevolentia spectant, Quidnam au- 
tem, (ili, censes, utrum ne me consulto ac de indu- 
stria a bona via deflexisse, atque contrariam ingredi 
mialulsse, an vero boni ignoratione et imperiiia 
1neifsum pestiferis. dogmatibus dedidisse? Certe si 
ine sponte ac de industria, contra quam utile sit, 
mala bonis pheferre, morteinque vita poliotem ha- 


- - 


$i 


VITA SANCTORUM BARLAAM KREMITE £T /0SAPuA1 ivDE REGIS. 


δι8 


bere existimas, vehementer, ὁ ΘΗ, ἃ reete judieie Δ bouue: est invenit, obtempera. E& ouida denionstra- 


tnihi aberrare videris. 
Au non "ides qaot srumtis οἱ efflietiónibus mo- 
Meum pertspe wadam, ium in erpodiionibus δ. 


wepsas hestes, tum in. publicorum negotiorum pre. 


cersiene meipsum oecupens, adeo ut famem etum 
en οἰκί, eum ità necesse ὁδὶ, perferam, ac pedibus 
enbelen, hamique somnum carpam? Ope edütem 
e&t porahiarum tanta in me contemptio ac despiciene 
ta est, οἱ interdum profüsa maem palatii mei the- 
eauros exhaurism, quo ampliesima diia delubra ex- 
Struam, omnique ornatu iliustrem, sut peeuntarum 
sggeres militibus leeralissime distribeam. Com ita 
que tantus ín veo. vóleptatum. contemptus, tanta. ín 
periculis tolerantia sit, si Galilasorum religionem, ea 
«uam manibes tenemos prastantiorem 8596 togue- 
Scerem, an non summo studio id agerem, ut contem: 
ptis emuibus rebus, ealutom mibi compararem? Sin 
autesa mihi bohi tgueratieneto atque imperitiam vitio 
verüs, illud tecum repüta, quot nectes insomnia 
exegerim, qusstdone sliqea proposita, et quidem 
juterdum laud edorodum necestaria, nullam omnino 
mihi fequiet eoncédens, priusquam perspicunm et 
accenuenodatissimam $0 ipsios solutionem inve- 
hissett, 

Quocireà éum eaduenrum Baram. rerom ne mini« 
enam quidem eontemnebdam dotem, verum omnino 
eenducibiliter stque ad omniam utillfatera e&m exeu- 
ttam et absolvam (sie enim inter omnes. oonstare ar- 
bitree, néminem omnium qui sub sole sunt, arca- 
pirum rerum cognitionem aceuraiiws unquam inve. 
etigasse quam ipse (ecerim), quomam pacto res divi- 
nas, 6 ea quie venerari ac deorum honere aíficere 
oportet, coniemnenda duxissem, ac nen potius omni 
studío, omnibus viribus, toto denique animo ac tota 
wnente í8 eorum investigatione sempus atque operam 
posmissom, ut qum vera ei maxime consentanea 
«uni, invenirein? Etenim megno cum labore sic ea 
quasivi, ut εἰ multas noetes ac multos. dies in bis 
consutpserim, οἱ multos Jtem sapientes et eruditos 
vito& ad consilium adhibuerim, atque etiam cum 
mnultis eorum «ui Christisni appellantur sermones 
contalerim. Ac per impagram conquisitienem οἱ ar- 
dentem investigationem, via veritatis a me inventa 
est, sapientum virorum atque tum doetriha, tum in- 


(uin est me nec sponte nee per ignorationem a bono 
Bbertasse, verum et ilind invenisse et aecepisse. Cu- 
pie autem te quoque in stulie errore minime versari, 
veruin meis vestigiis herere; quamobrem íac patrem 
iuum  verearis. Àn nescis quantum bonum sit patri 
ebiemperare, atque ipsi in emnibus rebus obsequi, 
quemadmodum contra quem exitiosum et exsocran- 
dem patris animum exaeerbare, ipsiusque juesa pre 
sihilo babere? Omnes euim qui boc leoerunt, malo 
saoriis genere interierunt. Quo in. numero, fiii, ui^ 
nam ae censearis!| verum ea quas parenti grata sunt, 
faciens, bonorem omnium oompos fias. reguique 
mei hseres fis. 


Maguanimus autem, ac vere nobilis adolescens, 
cum supervacaneam patris orationem ac stultum 
consilium audiissel, atque flexuosi serpentis artes 
animadvertisset, nempe quod a dextris laqueum pe- 
dibus ipsius parasset, id scilicet agens ac moliens, 
ut divinam ipsius animam  inflecteret, atque. ipsi ad 
propositam palmam impedimentum afferret, illud 
Domini przeeptum sibi ante oculos posuit : Non veni 
mittere pacem, sed gladium. Veni enim separare 
filium adversus patrem suum, et filiam adversus ma- 
trem suam, et que deinceps sequuntur (Matth. x). 


litudque item : Qui amat patrem aut matrem plus 
quam ine, non est ae dignus. Ac rursum illud : Qui- 
cungue me negaverit coram hominibus, negabo etiam 
eum coram Patre meo, qui in ccelis est, Hoc cum 


ἃ secum ipse reputasset, divinoque metu animam con- 


strinxisset, illud Salomonis diclum perquam tempe- 
stive usurpavit : Tempus amandi, et tempus odiendi ; 
tempus belli, et tempus pacis (Eccle. n1). Ac primum 
quidem mente ad hunc modum precatus est : Mise- 
rere mei, Deus, miserere mei, quoniam in te confidit 
anima mea; et in umbra alarum tuarum sperabo, 
donec transeat iniquitas, Claniabo ad Deum alti:si- 
mum, Deum qui bene fecit mihi (Psal. Lv) ; ac reli- 
qua quae deinceps in psalmo sequuntur. 


Post autem àd patrem hie verbis usus est : Pa- 
trem quidem oolere, atque ipsiws imperiis parere, 
ipsique emieo εἰ benevolo animo inservire, Coininu- 
nis magister noster docet (Esod. xx), « qui nature- 
lem hujusmodi obaritatem ia animis nostris inseverit, 


genio prediterum testimonio confirmata. Quorum D At eum psréntun]amor stque erga ees benevolentia 


hze sententia est, mollam aliam esee prseter eant quac 
hediermo di& tehemus, summos deos colentes, ac 
duleem ei eum voluptate conjunetam vitam omnibus 
ominibus ipsorum snunere concessam, ac jueundP 
tate animique oblectamento perífuaam afctissime eom- 
plectentes. Quam quidem Galilsorum duces et anti 
stités siulie repalerunt, adeo ut suave hoc Iumen, 
atque omnes voluptates, quas nobis fruendss dii 
coneessefunt, alterius cujusdam incerto vile spe 
prompto animo abjieiapt, mescientes videlicet, nee 
quid ditant, use de quibos afürment (I Τὴν. 1). 

Tu vero, ehariselme &li, patri tuo, qui per aceme 
ratam μ veriwimun investigationem i4 quod vere 


anims ipsi periouium oreat, eamque e eunimio. illo 
effectore proebl removet, hunc affectum prorsus ex- 
scindere jubemur, ac nulio modo ils qui nos » Deo 
absuahunt eedera ec manus dare, verum eos odisse 
δὲ aversari : quamvis etiam is qui exsecranda pra- 
cipit pater Bit, quamvis mater, quamvis fex, quam- 
vis denique penes cum vile postre potestas eut. Quae 
cum ita sint, paterne benevelentiss eausa Dei jactu- 
rau facere prorsus nequeo ; ac preinde tuin tibi ipsi, 
tun mibi megotium facessere desine; verum mihi 
worem gere, 80 vivum et verum Dewn ambo colae 
mus, Nam que nane vebneraris, siniwiaera sunt, ho» 


minem manibus effecta, spiritus exporsia φῇ surdis, 


545 


DK VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


διό 


nibilque omnino aliad quam exitium et sempiternura À sient liber involvetur, terra autem effracta oninium 


crueiatum cultoribus suis accersentia 

Sin autem id reeusas, quidquid lubet, mihi infer, 
servus enim Christi sum. Ac neque blanditiis neque 
tormentis ab ejus $09 amore desciscam : quem- 
admodum etiam pridie tibi dixi, Domini mei no- 
men interponens, ac sermonem interposito jureju- 
rando confirmans. Quod autem nec te sponte male 
8gere, nec rursum ignoratione a bono aberrare di- 
xisti, verum ingenti ac laboriosa investigatione hne 
cognovisse, nempe bonum esse simulacra colere, ae 
libidinum voluptatibus affixum esse, certe te sponte 
male agere dicere haud nequeo. Quod autem magna 
iuscitize caligine circumfusus sis, ac tanquam in tra- 
etabilibus tenebris ambulaus, ne minimum quidem 
]uminis splendorem perspicias, ob idque, recla via 
amissa, in przecipitia et barathra oberre;, id vero 
certissimum ac compertissimum habeo, teque etiam, 
0 pater, id. intelligere cupio. Ac propterea tenebras 
]ucis 1oco tenens; ac mortem vitz instar complectens, 
utilia consilia iniisse, fructuosasque cogitationes sus- 
cepisse tibi videris. At non ita est, non inquam est 
jta. Nam nec ea quz veneraris dii sunt, sed dzmo- 
num statue, omnem eorum exsecrandam operatio- 
nem intus continentes; nec rursum vita ea quam 
suavem et voluptariam appellas, jucunditatisque om- 
nis et hilaritatis plenam esse censes, ejusmodi natu- 
ram habet, sed si veritatis Judicio standum est, 
exsecranda ac modis omnibus aversanda est. Quain- 
vis enim ad aliquod tempus fauces deliniat, post ta- 
men, ut a magistro meo dictum est, 
digeritur, gladioque ancipiti acutior est. 

Et quonam tandem pacto ejus mala tibi recensere 
possem? Dinumerabo ea, et super arenam multipli- 
cabuntur (Psal. cxxxvir) ; diaboli enim hamus est, 
exsecranda voluptate, tanquam illecebra quadam ob- 
ductus, per quam eos qui in fraudem inducuntur, ad 
imum inferni gurgitem trahit. Bona autem a Domino 
meo promissa, quae quidem tu incerti» vitte spem 
nuncupasti, ab omni mendacio et mutatione aliena 
sunt, finem nesciunt, corruptioni subjecta non sunt : 
denique nulla est oratio, quz illius glorize et jucundi- 
tatis, illius inenarrabilis gaudii ac perpetuz lztitize 
magnitudinem exprimere queat. Omnes enim, quem. 
admodum ipse vides, morimur, nec est homo qui 


felle amarius C 


hominum, qui unquam a primi hominis Adami ortu 
usque ad diem illum fuerunt, corpora sursum emititet, 
80 tum omnes, qui aborbe condito morte functi sunt, 
in ictu oculi ad Domini tribunal sistentur, atque 
unosquisque rerum in vita gestarum rationem red- 
det (1 Cor. xv). Tunc justi, qui in Patrem et Filium 
sc Spiritum sanctum erediderunt, aique in. probis 
actionnibus presentis vits currieulum coufecerunt, 
solis instar. fulgebunt (Mati. xin). Quonam autem 
pacto gloriam eam quae ipsos exceptura est, tibi 
commemorabo? Nam eiiamsi ipsorum splendorem δὲ 
pulchritudinem soli$ luminl, aut etiam elarissimse 
fulgere comparem, nibll tamen, quod huic splen- 
d- ri par sit dixero. Oculus enim non vidit, nee auris 


B audivit, nec in cor hominis ascenderunt quze Deus ia 


coelorum regno, in incomparabili luce, in arcana et 
finis experte gloria, iis qui ipsius amore praediti sunt 
praeparavit (I Cur. i). Ac justi quidem ejusmodi bo- 
na atque ejusmodi beatitudinem consequentur. 

Qui autem verum Deum abjurarunt, ac fictorem et 
opificeu ignorarunt, impurosque daemones coluerunt, 
ac surdis simulacris venerationerh tribuerunt, volup- 
tatumqne hujus vanz vitze cupiditate flagrarunt, atque 
jn vitiosarum affectionum caeno porcorum instar sese 
volutarunt, suasque animas vitii omnis officinam effe- 
cerunt, nudi et aperti stabuut, ignominia suffusi, 
moesti, ac tum gestu, tum re ipsa miserabiles. Atque 
omnes ipsorum sermones, et aetiones, et cogitationes 
ante ipsorum ora venient; ac deiode post gravissi- 
mau! ignominiam atque intolerandum illud probrum, 
gehennz igni nunquam exstinguendo, ac !ucis omnis 
experti, exterioribus tenebris , dentium stridori, δὲ 
venenato vermi addicentur. {126 illorum portio erit, 
hzc hzxreditas : in liis per sempiterna sxcula versa- 
buntur, scelerum poenas dantes, propterea quod ho- 
nis iis que in pollicitatione recoudita erant, propter 
brevem voluptatem repudiatis et abjeciis, seternum 
sibi ipsis supplicium accersiverunt. Pro his igitur, 
hoc est, ut et gaudium illud omni sermone prestan- 
tius consequamur, et arcana illa gloria Iroamur, an- 
gelusque splendore adsequemus, ac bono et dulcissimo 
Domino fldenti animo astemus, atque atrocissimas et 
nunquam finiendas poenas, et seerbissimam illam in- 
famism effugiamus, quas non 3099 pecunias, que 


vivat, et mortem visurus non sit. (14 Reg. xiv; D non corpora, imo etiam ipsas animas profundere par 


Psal. Lxxxvim); futurum est sutem ut. rursum ad 
vitam redeamus, tum nimirum, cum Dominus Jesus 
Christus Dei Filius in gloria, qus noltis verbis decla- 
rari potest, ac tremenda potentia veniet ( Matth, xxv), 
ille, inquam, Rex regum ae Dominus dominantium 
(Apoc. xix), cui omne genu flectetur, ccelestium, ter- 
restrium, et infernorum (Philip. 1); quique tantum 
omnibus pavorem commovebit, ui etiam ips:e coe- 
lestes virtutes obstupescant ( Luc. xx1). Astabunt 
porro ei cum timore millia millium, et decies cente» 
na millia angelorum et archangelorum, cunctaque 
snetu ac tremore plena erunt (Dan. vit). Unus enim 
archangelorum beccina clangel; sc statim colum 


fuerit? Quistam ignavi animiest, quis tam excors, quin 
sexcentas temporarias mortes subire in animum in- 
ducat, ut a sempiterna et finis omnis experte morte 
liberetur, beatamque et 3b omni interitu remotam 
vitam bzreditario possideat, ac sancte et vitse ini- 
tium afferentis Trinitatis lumine collustretur ? 

Cap. XXVI. -— Hac verba cum rex audiisset, (i- 
lique firmitatem atque constantíam perspexisset, 
nec blanditiis, nec sermonum lenocinio, nee deuique 
suppliciorum minis ceden!is$, orationis quidem illius 
probabilitatem, ac responsa quze refell! non possent, 
admirabatur, atque etiam a propria conacileutia, qua 
ipsum vera ei justa. dicere deionstrabat, eoargueba- 


545 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


546 


tur; verum a prava consuetudine atque ἃ vitiosis a(- ἃ sit. Cum igitur rex in alto atque edito solio conse- 


fectionibus, quarum labitum contraxerat, et qua 
eum velut camo et lreno coercebat, nec veritatis 
lumen perspicere sinebat, in diversum trahebatur. 
Ac propterea nullum non lapidem, ut dici solet, mo- 
vens, in eo quod prius sibi proposuerat haerebat, 
tonsitium nimirum, quod cum Araclhe ceperat, in 
opus perducere cupiens. ltaque ad filium ait : Opor- 
tebat quidem, flli, te meis imperiis omnibus in rebus 
simpliciter obsequi. Quoniam autem pro tua duritia 
átque contgmacia mibi ita veliementer restitisti, 
lioc unum contendens, ut tua sententia. majoris apud 
te, quam omnia alia, ponderis atque auctoritatis esset, 
age, inani contentione valere jussa, rationibus ad 
persuadendum aptis agamus. Ac quia Barlaam, a 


disset, filium una sedere jussit. At ille pro suo erga 
patrem honore 86 revereritia id facere recusavit, at- 
que in terra non longe ab eo sedit. Astiterunt igitur 
viri infatuatze a Deo sapienti; periti, quorum, ut 
Apostoli verbis utar, insipiens cor erravit (1 Cor. 1). 
Putantes enim se esse sapientes, stulti facti sunt, et 
mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in simili- 
tudiuem corruptibilium hominum, et quadrupedum, 
et serpentium (Rom. 1). Hi, ut cum regis filio, atque 
iis qui ab ipsius partibus stabant, sermonem conse- 
rerent, in unum convenerunt. Atque jn eis illud ada- 
gium implebatur: Caprea eum leone puguam iniit 
(14). Etenim ipse Altissimum posuerat refugium 
suum, et in alarum ipsius umbra sperabat (Psal. xc). 


quo tibi fucua factus est, vinctus a me tenetur, am- B llli autem in hujus sxculi principibus qui destruuntur, 


plissimo coetu habito, atque omnibus tum nostris 
tum Galilzis in unum coactis proeconibusque disertis 
verbis edicere jussis, ne quisquam Christianorum 
ullius periculi metu afficiatur, verum omnes omni 
metu vacui per sodalitia et cognationes in unum 
coeant, communi consilio rem consideremus. Atque 
aut vos et vester Barlaam, nobis in sententiam ve- 
siram δ τοι δ, ea qua opiatis consequimini ; aut 
contra vos in sententiam nostram adducti, jussis 
Ieis eponte ac prompto animo parebitis. 

Prudens autem revera et cordatus juvenis per vi- 
sum quod divinitus ipsi contigerat, regis versutia co- 
gnita, ait: Domini voluntas fiat, sitque quemadino- 
dum jussisti. Ipse autem bonus Deus ac divinus hoc 
nobis concedat, ne a recta via aberremus; nam in 
ipso confidit anima mea, et ipse mei miserebitur. 
Tunc igilur rex, omnes tam idolorum cultores quam 
Christianos in unum conveniri jubet, litteris nimirum 
quaquaversum missis, ac preconibus qui per omnia op- 
pida proclamarent, ne quis Christianorum, tanquam 
jnopinati aliquid perpessurus, in melu versaretur; ve- 
rum omnes per sodalitia et cognationes iu unum 
coirent, quod veritatis studiosa, ac non coacta et 
violenta inquisitio una cum eorum duce atque ante- 
Signano Barlaamo futura esset. Eodemque inodo id.- 
lorum etiam cultores ac sacerdotes, Chaldeoromque 
et Indorum sapientes, qui in universo ipsius inipe- 
rio erant, quosdamque etiam augures, et praestigia- 
tores, ac vates convocavit , ut adversus Christianos 
victoriam obtinerent. 

Et quidem ingens ad regem exsecrand: ipsius re« 
ligionis multitudo confluxit : Christianorum autem 
unus tabtum, Barachias nomine, inventus est, qui 
Barlaamo (ut quidem existimabatur) suppetias ferret. 
Nam pii viri partim extremo vitz die functi fuerant, 
a fur.osis scilicet urbium praetoribus obiruncati ; 
partim impendentium periculorum metu in montibus 
ac speluncis delitescebant; partim denique regis mi- 
nas pertimescentes in lucem prodire minime aude- 
bant, verum nocturni pietatis cultores erant, in occulto 
duniaxat Christum colentes, non autem libere ipsius 
f.dcm profitentes. Ille autem solus, utpote generoso 
àninio praeditus ad propuguaudam veritiaten) acces« 


ac mundi principe tenebrarum, eui se ipsos misere 
subjecerunt, fiduciam suam collocabant (Psal. Lvi; 
Ephes. v1). 

Producitur itaque Nachor, qui Barlaamum se esse 
simulabat. Ac rex quidem hoc sibi propositum ha- 
bebat; verum sapiens Dei providentia coelitus aliud 
aduinistrabat. Astantibus enim his omnibus, rex ad 
oratores suos et philosophos, vel potius plebis sedu- 
ctores et stolido corde preditos, ait : 90/4 En vobis 
certamen, et quidein maximum propositum est. Duo- 
rum enim alterum vobis continget, nempe ot vel 
doctrina nostra confirinata, errorisque convicto Bar 
laamo ipsiusque sociis, maximam gloriam et hono- 
rem tum a nobis tum ἃ senaiu consequamini, ac vi« 


G ctricibuscóronisornemini ; vel fracti ac superati, cum 


omni ignominia gravissimam mortem oppelatis, atque 
omnes vestrz facultates populo addicantur, quo me- 
morja vestra prorsus ἃ terra deleatur. Nam et cor« 
pora vestra besuüis devoranda objiciam, et liberos 
vestros perpetua servitute inultabo. 

Hac oratione a rege habita, ipsius fllius his verbis 
usus est : /Kquam seatentiam hodierno die tulisti, 
0 rex, eamque velim Deus confirmet ; atque ego ea- 
dem magistro meo dico. Conversusque ad Nachorem, 
qui Barlaam esse putabatur; ad eum ait : Non te fu- 
git, o Barlaam, in qua gloria quibusque deliciis me 
inveneris. Tu tamen permultis sermonibus me ad- 
duxisti ut a patriis legibus et iustitutis abscederem, 
utque ignotum Deum colerem, arcanorum quorumt- 


D dam videlicet ac sempiternorum bonorum spe men- 


ten) meam ad sequenda tua dogmata, et exacerban- 
dum patris mei oc domini animum me pertrahens. 
Quocirca iia existima, te nunc velut in trutina stare. 
Nam si ex proposito certamine superior discesseris, 
eam seilicet quam mihi tradidisti doctrinam veram esse 
demonstrans, atque eos qui hodierna die nohis ad^ 
versantur, in errore versari ostendens, tu. quidem 
majorem quam ullus unquam habuerit, gloriam re- 
feres, ac veritatis pro vocaberis; atque ego in 
tua doctrina perstabo, Chr;stuuque, quemadmodum 


* przedicasti, ad extremum usque spiritum colam. Sin 


autem, sive dolo, sive serio ac vere superatus, ig- 
nominiom ili conílaveris, contumeliam 2081 


. εἷς. 


5H 


δα linguam eyellam, eaque cum reliquo iuo cor- 
pore canibus in prsedam dabo, ut. tio exemplo om- 
nes regum filiis imposturam minime facere condi- 
ecant. 

His verbis auditis, Nachor ingentem tristitiam ac 
mororem cenoepit, ut qui seipsum in foveam quam 
fecerat incidere, ac laqueo quem abecenderat impli- 
cari, suoque gladio se confodi perspiceret. Cum lgi- 
tur rem secum repulaseet, ad filii regis partes, ut 
impendens vitz discrimen effugere , sese petius ad- 
jungere, ipsiueque dogmata confirmare statuit, quod 
videlicet ille optimo jure supplicio eum afücere poe» 
set, si quidem ipeius animum offendisset. A& id 10- 
tum diviae previdentim erat, qu: religiohis nostra 


DE VITIG PATRUM LIBER PRIMUS. | 
statim ulciscar. Etenim meismet manibes cor tuum A quidquid movet eo qued movetur fortius est ; et quod 


δὲ 


continet atque conservat fortius est eo. quod conti- 
neiur el conservatur. Quocirca ipsun Deum esse 
dico qui omnia 30 procreavit aque conservat, 


quique principiis expers est, et sempiternus et im- f 


mortalia, et pulla re indigens, omnibusque pertur- 
bationibus ac defectibus sublinior, hoc est ira et 
oblivione atque ignorantia, reliquisque omnibus rebus 
generis ejusdem. Per ipsum autem emuia coagmeu- 
tata οἱ concreta sunt (Psal. xv). Nec vero. sacrificiis 
aul libaminibus, aut ulla alia re in aspectum cadente 
opus habet (Act. xvii), verum contra omnes eo opus 
habent, 

Car, XXVII. — flis ita de Deo commemoratis, 
quemadmodum ipsius beneficio mihi de ipso loqui 


decreta sapienter per adversarios ceaürmabat. Nam B concessum est, ad humanum genus veniamus, ut 


cum idolorum anitistiteg ei Nachor sermones conse 
rere inciperent, ut Barlaem ille, cum sub Bailaae 
]sraelem quondam exsecrari ac diris devovere con- 
Bliluiscet, malis iamen eum ac variis benedictionibus 
cumulavit ( Nwn 11u ),8d eumdem etam medum 
Naehor imeipientibus ae stolidis sapientibus vehe- 
menter oblaciabatar. Cum enim rex jn thronosederet, 
atque ipsius filius, uti, jam & nobis dierum est, ipei 
assideret, eique eliam stulti rheleros astareni, qui 
ut gladium linguas suas ad opprimendam et ever- 
tendam veritatem aeuerant (Psal. 1340), quique , υἱ 
cum jeaía loquar, laberem. pariuriunt, et iniquitatem 
pariunt (Jsaie Lx), plebis eliam ad certaminis spe- 
ctaculum ianumerabilis mulitude confluxisset , ut 


quinau ipsorum veritatis, quinam erroris participes 
sint censpiciamus. lllud enim, o rex, inter nos con- 
Stat, tria in. mundo liominum genera esse, nimirum 
eos qui apud vos deorum cultores dicuntur, et Ju- 
d:vos, et Christianos. Ac rursum eorum qui multog 
deos colunt triplex genus esse, nempe Chald:eos, 
Graecos et /Egyptios. Nam hi reliquis nationibus plu- 
rium deorum cultus et adorationis duces ac magistri 
fuerunt. Quocirca quinam ipsorum in veritate, qui- 
nam in errore verseutur, videamus. Àc Chaldaei qui- 
dem Deum ignorantes, post elementa aberraveruut, 
resque conditas Creatoris loco colere eceperunt : qua- 
rum etiam cum formas quasdam effecissent, eas coeli, 
et terras, et inaris, et solis, ac lunz , reliquorumqu& 


utra pars victoriam adipisceretur cognosceret, rheto- G elementorum et siderum figuram appellarunt, easque 


rum unos, qui omnibus doctrina praestabat, ad Na- 
cborem dixit : Tune es ille usque adeo audax, atque 
jn deos nestros contumeliosus Barlaam , qui charis- 
simum regis bilium in ejusmodi errorem conjecisti, 
eumque crucifixum colere docuisti? Respondit Na- 
Chor : Sane, ego sum Barlaam, qui dcos tuos, quem- 
admodum dixzisU , nibili pendo, quique regie filium 
non in errorem conjeci, sed errore liberavi, atque ad 
verum Deum adjunxi. Tum rheter ille ad bunc. mo- 
dum locutus est : Quoniam magni et eximii viri, 3 
quibus emnis sapientia et scientia inventa est, subli- 
mes deos atque immortales eos nuncupent, omnes- 
qua orbis terrse reges et illustres viri ipsos colant ac 
venereniur, quonam modo ipse linguam adversus eos 


res in templis conclusas adorant, ac deos appellaut. 
Quos etiam diligenter ac studiose servant. ne a furi - 
bus subripiantur. Nec illud ipsis in mentem venit, 
quidquid servat eo quod servatur majus esse, et iteut 
eum qui aliquid efficit eo quod efficitur przstantio- 
rem esse. Nam si ipsorum dii ea imbecillitate sunt, 
ut saluti suse consulere nequeant, quonam tandem 
pacto aliis salutem afferent? Itaque magno errore 
Chaldsi lapsi sunt, mortuas ei uülitatis expertes 
statuas venerantes. A!que etiam mihi mirari subit, 
0 rex, quonam niodo ii qui apud eos philosophorum 
nomet obtinent, illud haudquaquam animadverteriat, 
elementa quoque interitui obnoxia esse. Quod si ele- 
menta inleritui omnino obnoxia ac subjecta sunt, qui 


aeuis, aque omuino eo audaeiz prorumpis, ut hzc D tandem dii esse queant? Quod si elementa dii non 


proferas? Quonaun item argumento prebas eos deos 
non esse, sed eum qui cruci aflixus est? Excipiens 
autem sermonem Nachor, rhetorem quidem illum 
nullo responso dignatus est; verum cum plebi silen- 
tium manu indixisset, atque 0s suum , tanquam illa 
asina Balaam, aperuisset, ea qua dicere minime in- 
&tituerat prolocutus est, aitque ad regem : Ego, rex, 
Dei providentia in. mundum veni ; conspectoque cce- 
lo, terra, mari, s5ele, ac luna, reliquisque ejus- 
modi rebus, earum ornatum admiratus sum. Mun- 
dum autem, eaque omnia qua ipsius complexu con- 
tinentur, necessario moveri conspiciens, eum a quo 
jaovetur et conservatur Deum esse intellexi. Etenim 


sint, quonam modo status, que eorum nomine cou- 
siruuntur, dii erunt? 

Ad ipsa igitur elementa, 0 rex, accedamus, ut. ea 
deos non esse demonstremus, sed corruptioni ac mu- 
tationi subjecta, atque ex nihilo in ortum veri Dei 
jussu producta esse, qui quidem corrupiouis et im- 
mutationis expers est, et invisibilis, contraque ipse 
omnia cernit, et arbitratu suo immutat atque conver- 
tit. Qoid igitur de elementis dico? 

Qui coelum deum esse arbitrantur, errant, Nam 
ipsum converti, ac necessario moveri, atque ex mul- 
tis rebus constare videmus; propterea enim κόσμος 
id est mundus appellatur. Mundus porro artificis cu- 


, 


j 


549 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT INDL£ REGIS. 


550 


Jusdam constructio est. Quod autem constructam est, À — Cousimili etiam modo ii qui lunam deam esse opi- 


principium ae &aem bsbet. At coelum ene cum side- 
ribus sui$ necessario movetus ; siquidem astra certe 
 esdine ac spatio impulss, a puneto in pauetum, par- 
tim eccidunt, partim exoriuntur, certisque t9mpo- 
Pam SpaWi5 iter sues ebounl, ut »et2ies et biemes, 
quemadevedum ipsis ἃ Deo imperatum est, ef(ieiant. 
Mee leges sibi justa inevitabilem sstorz nococeitatem 
consttetas oum emlesti ornatu infringant, Ex quo 
perspiewum est, coelum nom deum, sed Dei epus 
esse, 

Qui autem teryam desm esse eengent, errant, Vi- 
dem. enim eam ab hominibas injurie afüei, et eo- 
rum imperio subjectam esse, effodi eliase et eeatemi- 
Dari, Ssique isetiiem Seri. Nam si igne torrester, 


nantar, errant. Nam ipsam necessario moveri et hn- 
mutari videmus, aique 3 peneto in punctum migrare, 
et»d bominem utilitatem nume exoriri, mne oceidere, 
ac sole minorem esse; augeri etiam atque imminet, 
ac deliquia interdum pati, Quare Geri men petest ut 
luaa dea sit, verum Dei opos 

Denique qei bominem deum esse arbitrantur. er- 
rant. Nam eum necessario moveri, et ali, ot iavitunt 
etiam semeseere. videmus, atque interdum delectari, 
imerdum morure afáei, cieque ac poum et veste 
indigere. lraeundum etiam atque invklwm egse, et 
libidiae ineiasi, οἱ penitentia duci, ac multis defeeti- 
bus laborare. Verum mulüs etis,» modis corrumpi- 
lur, niviress ab. elements, et animantibus, se po- 


omesitue , siquidem er wvesia nihil eriri potest. Ae D ΒΈΓΘΙΩΘ à morte. ipsi imminente. Ex quo effeitur ut 


preetoreo si imbribus nimium perfundatur, tum ipss, 
tem ipsiue (raetus corrumpuntur. Quin ab homisians 
peliquisque animentibus presulestur, intorfeet rem 
sanguine inquinatur, effoditur, completur, cadaverum 
thee efücitur. Quie cum it$ sisk, fieri non potet ut 
tersa dea sit, sed res a Deo ad hominum δῦ ef- 
fecta. 
Kedem modo, qui aquam deam esed patant, errans. 
Nam eo quoque ad hosinam uSwne procreats eat, 
torumque dominationi subest. GCoutemineuar eiiam 
ei labefactatur, οἱ cum igne eoaeta. est, immalelur ; 
ajiee aique alios subinde celeres sumit, utpote qus 
δὲ Írigera comcrescaL , δὲ ex eruora sgureiliem con- 
ι5δίιδὲ, αἱ ad impurarum empium rerum abiulienem 


homo dens esse nequeat, sed Dei opas, Oeocirea in» 
genti esrere Cbaldmi lapsi sunt, σαν opmionum 
suarum commenta sequumtur. Elementa enin, in quee 
interitus cadit, 26 moriwas statu» venerantur, nee s6 
in deorum numerum ea referre seatiwm., 

Aé Groeees jam vonismus, at si quid forte de Beo 
recte sentiant videamus. ΘΕ. igitur sapientko 1uvgg- 
dem sibi arrogantes , staltieres eiiam Cheldais qe 
prsebuerunt , complures videlicet dees indueentes , 
partim meeeulos, partins feminas, vitiosarem onmig 
generis affectionum, ac scelerum arcbitectes. Eyoniu 
ridicela, et staita, et impia, o vex, Grssei induwseremt, 
ees quà non δυβί juxta perversag seas cupiditates 
deos appellantes, ut nimirum eos vitii patroios δὲ 


sdbibeatur, Ex quo liquido eogstat equam deam essa C defensores habentes , adulteria perpeurent, papiant, 


Bou paese, sed Dei opus. 

Jara vero qui ignem deum esse arbitrentur, ipsi 
«quoqae errant, Etenim ignis ad hominam usum cre». 
ius est, ipsorumque dominationi subest, οἱ ab ipsis 
ad omnia generis Cwnes , partim elixandes, pantim 
858aBdaS, 34que cliam ad mortua corpora enacre- 
maoda, e laco in locum eiwveumfertr ; sique insoper 
mulis medie eorrumpitur, οἱ ab. hominibus extis» 
guiiur; ae proinde ignis dens esse nen potest, sed 
Dei epus. 

Ad eumdemetiam modum qui ventorum flatum deum 
ease Gxisimaat errant. Per:picuons enim oat νεῖν» 
tare alui iuservizo, 3068 sque heminum causa ad 
iransveheudas paves ac frumenta comportamda, re- 


liquosque ipsorum usus ἃ Deo conditum esae. lue D urem suum vianeulie cousurielum, im 


2ccedit, quod pro Dei jussu atque ieiperie tum δὼ» 
gessit um üinminuitur. Quare fleri aea potest ut 
venius deus sil, verum Dei opus. 

Porro qui solem deum esse pulant, ipei quoque 
errant. Siquidest eum peceseario inoyeri perapicimus, 
3tque ἃ puncto is punctum migrare ei cominulari, et 
eccileze et exoriri, ui ad hemipum utilitatem stir« 
pes et. plantas calore afficiat , aique insuper eum di- 
visiomenm. cuu. reliquis sideribus habere, ae multis 
partibus co»lo winoreta esse, lneeque iuerdum defici, 
mec ullum inperium el principalum obtinere. Ex que 
illud planum est fieri aeu penat ut sol deus ait, sed 
* Dei opus. 


trueidant, atque alrocissima quaeque seelese cominit, 
ant. Nam cum ipsorum dii lujassmodi flagitia desi- 
gnarini, quoaam pacie ipsi quéque aeD eadem per- 
peirabunt? ba. his igitue erroris studiia et institutia, 
bominibus hella θὲ odes, augue acerbis captivitaéas 
crebro experiri contigit. Quia etiam , δὶ de ipsorum 
diis sigillatim verba facere velimus, iagentem nbeur- 
ditatem perspecturus es. 

Siquidem Sauunum ipaj able omnes dem indu- 
cunt, eique filioa suos inaelant. Qui quidene es Rhea 
mulios lies babuit, quos etiam ipse farere pereitus 
devorebet. Aiunt autem Jevem ipsi geuitale mem 
bruem ehacidiese , atque in mare projecisse, ex quo 
Venerem ortam esse fabulantur. JupiMer autesn pa» 
Gwisrum preci- 
puem dedit. Vides errosem ae libidinem , quau ad- 
versus deum suum invehunt, Num enims. fesi putost 
ui deus caiemis vineletur, ipsique genitales partos 
a2upulentur? Ὁ singularem amentiam | Quis mente 
predius bac dixexi ? 

Secundus Jupiter inducites, quem in emnes deos 
8uo8 ἔραμαι seRere MuR, alque ἰδ varias amiuman- 
tiun figusae μοι υϊαεὶ, υἱ mertalibus mulieribus sue 
pruin interat. Eteniss eum ia taurum 6686 imanutasae 
Vadunt, u Europa poüretur ; i» suum, ut Benas - in 
cyguum, ui Leda; in Setyrusma, và Antispas ig fub 
men, ut Semela. Ac postea multos ex iis filios.eust 
tisse, Docchum seilicet, Zethum , Auqglsioneot, Ber- 


551 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


$52 


eulem, Apollinem , Dianam, Perveum , Castorem et A tras habentem, solamque cum capibus vagantem, 


Pollucem, Helenam, Minoem, Rhadamantum, Sarpe- 
donem, et novem item filias, quas Musas nuncu- 
pant. 

ἂς demum de «eanymede sermonem inducunt. 
Hinc itaque, o rex, hominibus contigit, ut ad dei sui 
imitationem hec omnia imitarentur , atque adulteri 
essent, et ingano masculorum amore tenerentur, et 
alia horrenda (lagitia perpetrarent. Quonam igitur 
modo fleri potest ut Deus adulter sit , aut pdico , 
aut parricida? 

Quin Vuleanum etiam quemdam deum esse tra- 
dunt, eumque claudum, malleumque ac forcipem ἰ6- 
nehtem, et ferrarix arti victus causa operam dantem. 
Ergo rerum penuria laborabat. Atqui a Deo abhorret, 
claudum esse, atque hominum ope indigere. 

Adhsc Mercurium etiam nobis deum iuducunt, qui 
cupidus sit, et fur, et avarus, et magus, et versi- 
pellis, ac sermonum interpres. Quod quidem item in 
Dei naturam minime cadit. 

JEsculapium insuper ia deorum numero habent, 
qui medicus erat, et pharmaca 307 confciebat, 
atque emplastra, vicus parandi causa (nam in ege- 


state versabatur) componebat, post autem eum pro-- 


pter Tyndarei Lacedaemonii filium a Jove fulmine 
percussum interiiase narrant, Quod si /Esculapius, 
eum deus esset, ac fulmine percuteretur, sibi ipsi 
opitulari nequivit, qui tandem aliis opem ferre po- 
terit? 

Mars etiam ab iis deus belli studiosus οἱ iracun- 


ut cervum aut aprum intercipiat. Quonam igitur 
modo dea erit venatrix mulier, et eum canibus 
oberrans ? 

Postremo Venerem etiam deam esse adulterem 
dicunt, Aliquando eoim cum Marte cogcubuit, ali- 
quando eum Aochise, aliquando cum Adonide, cojus 
eliam mortem doplorat, amasium suum requirens. 
Quin εἰἰδιῶ eam ad inferos descendisse aiuut, ut 
Adonidem a Proserpina redimeret. Vidistine uuquam, 
0 rex, dementiam hae majorem ? deam nimirum in- 
ducere, qux adulterii crimine se obetringat, οἱ ploret 
ac lamentetur. 

Adonidem autem etiam deum venatorem inducunt, 
eumque ab apro pereussum violenta morte interiisse 


B aiunt, nec. in hujusmodi calamitate opem sibi ipei 


afferre potuisse. Quonam itaque pacto hominum eu- 
ram geret adulter et venator, quique violenta morte 
interiit? 

Hizec omnia ac multa alia ejusmodi adhuc fcediora 
et sceleratiora, o rex, de diis suis Gravei inducunt, 
quae nec dicere, nec memoria ullo modo usurpare 
fas est. Unde bomines a diis suís occasionem arri- 
pientes, omne sceleris et libidinis atque impietatis 
genus perpetrarunt, horrendis flagitiis suis terram 
et aerem contaminantes. 

Agyptii autem eos stultitia οἱ stoliditate sgperan- 
tes, gravius quam ulla alise nationes aberrarunt. 
Neque enim Graecorum deos venerari satis habue. 
FunL; verum insuper bruta animantia, tau terrestria 


dus, ac pecudum alierumque rerum cupidus induci- C quam in aquis degentia, tam stirpes quam plantas 


tur. Quem item postea, cum Venerem constupraret , 
à puero Cupidine ac Vulcano vinculis astrictum fuisse 
dicuut. Qui igitur deus is esse queat, qui cupiditate 
flagrat, ac bellis delectatur, adulteriumque perpetrat, 
ac vinculis constringitur ? 

Rursum autem Bacchum inter deos numerant, 
nocturna festa celebrantem , temulentizee magistrum, 
aliorumque uxores abstrabentem, furore zestuantem, 
fugienteu!, ac postremo a Titanibus obtruacatum. 
Quod si Bacchus eum interimeretur, sibi ipsi opitulari 
non potuit, verum et furore praeceps agebatur, et 
ebrietati studebat, et profugiebat, quonam pacto 
deus esse queat ? 

Tum autem lerculem inducunt, quí se vino ob- 
ruat, atque in fororem ruat, suosque filios jugulel , 
ac deinde flammis absumptus intereat. Qui autem 
Deus esse is queat, qui se vino obruit, ac liberos 
8uos obtruucat , ignisque ardore conflagrat? Aut quo 
tandeu: modo aliis auxilio esse poterit, qui sibi auxi- 
lium afferre non potuit? 

Preterea Apollinem inducunt, invidia laborantem, 
atque arcum et pliaretram, ac nonnunquam etiom 
citharam et tibiam tenentem , hominibusque quaestus 
causa vaticinia edentem. Egebat igitar. Atqui fleri 
Don potest ut Deus egeat οἱ invideat, οἱ citharc- 
dus sit. 

Eodem etiam modo Dianam ipsius sororem indu- 
tunt, venationi studentem, atque arcum et pliare- 


- 


- 


in deorum numero habuerunt, atque omoi insania 
ac libidinis genere gravius quam ullz terre nationes 
8680 conspurcarunt. Anüiquitus enim 1Isidem cole- 
bant, virum simul ac frawem Osiridem habentem, 
qui a fratre suo Typhone obtruncatus est. Eaque de 
eausa Isis cum filio suo Oro in Byblum Syriz fugit, 
Osiridem quaerens, atque acerbe lamentans, quoad 
tandem Orus erevisset, ac Typhonem de medio susg- 
tuWsset. Ergo noc ]sis fratri suo ac viro suppetias 
ferre potuit, nec Osiris, cum a Typhone trucidaretur, 
sibi ipsi auxilio esse potuit, nec denique Typhon 
fratrícida, cum ei ab Oro et Iside exitium afferretur, 
seipsum a morte vindicare. Et tamen cuu bi ob ha- 
jvemodi calamitates ad homivum notitiam pervenis- 


D sent, a stultis Agyptiis dii habiti sunt. 


Quin neque his aut reliquis gentium numinibus 
contenti , bruta enim animantia invexerunt. Noanutli 
etenim ipsorum ovem, alii hircum, alii vitalum et 
suem, alii corvum et accipitrem, alii vulturem et 
aquilam , alii crocodilum; quidam felem, et canem, 
et lupum, et simiam, et draconem, et aspidew ; alii 
cepas, et allia, et spiuas, c:wterasque res conditas 
coluerunt. Nec homines miseri nihil omnino virium 
his omtibus rebus inesse sentiunt. Nam cum deos 
suos ab aliis hominibus et comedi , et igne cremari , 
et jugulari atque corrempi videant, non tamen pro- 
inde eos deos non esse intellexerunt. 

Quocirca magno errore tum Agypui, tum Glal« 


Co vt 


VITA SANCTORUM RARLAAM EREMITJE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


555 - 


dxi, tum Graeci lapsi sunt, deos hujusmodi indu- Α atque ingratos sese prsbentes, gentium deos sspe- 


centes, atque ipsorum statuas efficientes, surdaque 
et sensus ezpertia simulacra 30$ pro diis habentes. 
Àe demiror quo pacto, cum deos suos ab artificibus 


secari, et dolari, ac truncari, atque temporis longin- 


quiate inveterascere et immutari, atque igne con- 
flari cernerent, hinc eos minime deos esse non ani- 
madverterint. Nam qui in suz salutis negotio nullam 
vim babent, quonam tándem modo hominum saluti 
eonsulent? At vero poete ipsorum, et philosopbi 
tam Chaldeorum quam /Egyptiorum , cum versibus 
suis ac litterarum monumentis deos suos exornaye 
studuerunt, eorum ignominiam magis detexerunt,' 
nudamque omnium oculis proposuerunt. Nam cum 


hominis corpus, quamvis alioqui multis parübus . 


numero adorarunt, prophetasque ad se missos ac 
justos viros morte affecerunt. Ac deinde, posteaquam 
ita Dei voluntas tulit, ut Filius suus in terram ve- 
niret, eum contumelia affectum, Pontio Pilato Ro- 

manorum duci tradiderunt, crucisque supplicio con- 

demnaarunt,, nulla videlicet ipsius beneficiorum atque 
innumerabilium miraculorum, que inter ipsos de- 
signarat, habita ratione, suoque scelere perierunt. 
Nam nunc quoque solum quidem omnipotentem: 
Deum colunt, sed non secundum scientiam, siqui- 
dem Christum Filium Dei negant (Hom. x), gentili- 
busque similes sunt, etiamsi ad veritatem, a qua pro- 
cul se removerunt, propius aliquanto accedere vi- 

deantur. Ac de Judzis hactenus. 


constet, nullum tamen membrorum suorum abjicit, B — At Christiani a Domino nostro Jesu Christo do- 


verum firmissimam cum ipsis omnibus conjunctio- 
nem labens, secum ipsum concordat, qui tan- 
" dem in Dei natura tanta pugna et discordia futura 


ctrinzs sus originem ducunt. Hic autem Dei altissimi 
Filius in Spiritu sancto ereditur. Qui quidem humana 
salutis causa de coelo descendit, atque ex sancita 


est? Nam si una. deorum natura esset, deus deum — Virgine genitus est, ac sine semine et corruptione 
nsectari , aut obtruncare, aut malo aliquo muletare - carnem suscepit, hominibusque apparuit, ot eos ἃ 
minime debebat. Quod si dii a diis vexati, et inter- — falso multorum deorum cultu revocaret. Atque ad- 
empti, et spoliat, ac fulmine percussi sunt, non — miranda incarnationis sux dispensatione perfunctus 
jam una eoram natura est, sed distincte voluntate$ — mortem sponte, atque ingenti quodam consilio, per 


atque omnes exitiosz ac pestifera. 

Ex quo concludendum est neminem eorum deum 
esse. Perspicuum est igitur, o rex, omnem eorum de 
deorum natura disputationem erroris plenam ese. 
Quonam autem pacto ii qui apud Grzcos sapientis 
atque doctrine fama floruerunt, illud minime intel- 


crucem degustavit. Triduo autem post resurrexit, 
atque in celos ascendit. Cujus presentis gloriam ex 
Scriptura, quie apud eos Evangelica vocatur, si eam 
legere in animum induxeris, perspicere licet, o rex. 
Hic duodecim discipulos habuit, qui post ipsius in 
coelum ascensum in orbis terr provincias exierunt , 


lexerunt, eos qui leges tulerunt suismet legibus ju- C jpsiusque augustam amplitudinem promulgarunt : 


dieari? Nam si leges just» sunt, injusti omnino ip- 
sorum dii sunt, qui eoníra legum praescripta mutuo 
sese interfecerint, atque in veneficia, et adulteria, 
et furia, et preposteras libidines proruerint. Sin 
autem recte fecerunt, leges certe iniqui sunt, utpote 
adversus deos constitutze. Nunc autem leges praeclare 
ac justa sunt, ut qux et virtutes laudent, et vitia 
probibeant; deorum autem, quos ipsi colunt, ini- 
qua sunt opera : quare iniqui etiam ipsorum dii sunt, 
Omnesque impii ac morte multandi, qui ejusmodi 
deos inducunt. Nam δὶ ea qux» de ipsis litterarum 
monumentis prodita sunt, ficta et (abulosa sunt, 
nihil aliud sunt quam merí sermones ; si autem na- 
turalia, non jam dii sunt qui hzec fecerunt ac perpessi 


quemadmodum etiam unus ex ipsis regiones nostras 
peragravit, ut veritatis dogmata prxdiearet (Supra, 
c.1); unde etiamnum ii qui praedicationis eorum 
justitie administram operam navant, Christiani ap- 
pellantur. Atque hi sunt qui veritatem supra omnes 
terre nationes invenerunt, Siquidem Deum rerum 
omnium conditorem atque architectum in Filio uni- 
genito et Spiritu sancto agnoscunt, nec preter eum 
ullum alium Deum venerantur. Habent autem Do- 
mini Jesu Christi 309 mandata cordibus suis in- 
sculpta, eaque custodiunt, mortuorum resurrectio- 
nem ac futuri $zculi vitam exspectantes. Nun adul- 
terii, non fornicationis crimine sese devinciunt, non 
falsum testimonium dicunt, aliena non concupiscunt, 


sunt; quod si allegorico sensu ea dicuntur, fabulsg D patri et matri honorem tribuunt, proximos amant, 


Bunt, ac nihil preterea, Demonstratum est itaque, 0 
rex, hos omnes cultus, qui multis diis tribuuntur, er- 


Foris atque exitii opera esse (neque enim deos appel-. 


lare convenit qui videntur ac non vident; verum 
. eum qui cum ipse cerni nequeat, omnia cernit), 
Deumque qui omnia condidit , colendum esse. 
Veniamus igitur, o rex, etiam ad Judzos, ut quid- 
nam ipsi quoque de Deo sentiant videamus. Nam ipsi 
ab' Abrabam , Isaac, et Jacob oriundi, Egyptum in- 
coluerunt. llinc autem Deus eos in manu potenti et 
brachio excelso, per Moysen ipsorum legislatorem 
eduxit, ac per multa prodigia et signa suam ipsis 
peteutiam declaravit. Verum ipsi quoque períldos 


ParRoL LX XI1IH. 


justum judicium ferunt; qua sibi ipsis fieri nolunt, 
aliis non faciunt; eos a quibus lzeduntur obsecrant, 
ac sibi eorum amicitiam conciliant. Inimicos benefi- 
ciis afficere student, lenes et faciles se praebent, 
ab omni iniquo concubitu atque ab omni impuritate 
abstinent, viduam non contemnunt, pupillo moro- 
rem uon inferunt, qui habet non habenti prolixe 
subministrat. Peregrinum $i viderint, tecto admit- 
tunt, ejusque non secus ac veri et germani fratris 
adventu delectantur. Non enim carnis, sed animi ra- 
tione fratres se vocant. Vitam suam Christi causa 
profundere parati sunt : nam ipsius praecepta firme : 
observant , sancie videlicet ac Juste, quemadinodum 


: 18 


&. 


bk VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


556 


Dominus Beus ipsis imperavit, viventes ; gratias ipsi A metu, (ui autem ig le6tia et animi remissione, - 


omni bora ip omni cibo et pou, ac reliquis bonis 
agentes (Ephes. v). Vere enim bsec. xerilatis yia egt, 
qug quidem eqs qui eom iagrediuntyr, ad segnpiler- 
nue regnum, quod a Christo in fütura vita promjs- 
sud 084, tanquam porrecta mauu dacit. 

Atque 94 iaglligas, 9 rex, me hac ex cerebro 
meo minime fagese, si ad Christianorum Seripiu- 
ras oegies edjeperié , me nihil a veritate alienum 
loqui reperies. Quere praelare filios tgus intellegit, 
opümoeqne june Deg vivo enitum adhibere didicit, u 
in fekuro (v0 &alutem eblineat. Magaa etenim qtque 
admiranda capi que Δ Chridanis Ium diegniur (um 
gems. Aeque eaim bominum, sed Dei verha 
proloquuntur, reliqux amem nadiones errant; ac sibi 


equum gpihi judicium jstud esse non videtur, sed 
priocipuug licentia, et pactorum violatio. Rex itaque 


hpjus orationis lepore victus, assumptis sapientibus 


et sacerdotibus auis, Nachorem filio copcessit, hac 
nimirum spe fretus, fore ut ea qua pollicitus fyerat 
praestaret. 

Regis itaque filius in palatium suum proficiscitur, 
nap sceus atque Olympicus quidam victor, superatis 
adversariis, secum Nachorem habens. Quem cum, 
remolis arbitris, accivissef, his ad eum verbis usus 
est : Ne me, qui sis, iguorare existimes. Cerüssimum 
enim liabeo te divinissimum Barlaamum haud 4μ8- 
quam esse, verum Nachorem astrologum. Ac miror 
quid vobis in mentem venerit, ut hujusmodi fabulam 


ipsie imposipram faciunt, siquidem in tenebris am- B fingeretis, atque hoc vobis persuaderetis, vog eas 


byulauteg, ebriorum inatar in seipsos impingunt. Atque 
hjc gil, 9 rey, meg ad te orgtionis finis, quam qui- 
dem veritas in mente mea dictavit. Desinant itaque 
veeenrdeg tui sapientes adversus Dominum nugari. 
Nam vohis Deum creatorem venerari, atque ipsius 
verbis ab interitu alienis aurem accommodare ex pedit, 
ul condemnationem ac supplicium effugientes, vitam 
ialgritue expertem haregitario possideatis. 

Cap. XXVII, — Hac posteaquam a Nachore 
commeuorata sunt, rex iracundia zstuabat; rheto- 
re$ autem ipsius et sacerdotes muti stabant, ut qui 
nihj| conya, prater infirmos quosdam ac nullius 
momenti sermnneulos, afferre possent. At vero regia 
filius spiritu exsu]tabat, atque hilari vultu Dominum 
" celebrabet, qui iis quorum fiducia in ip:o posita est, 
in rebus perplexis et impeditis exitum dat, quique 
eliam per inimicum et hostem veritatem confirma- 
bat, efficiebatque ut et qui erroris antesignanus erat, 
recta doctrine patronum 86 praeberet. 

Rex porro, quamvis alioqui Nachori vehementer 
ragceretur, nullo tamen eum malo afficere potuit, 
propterea quod lege coram omnibus ante promul- 
gata, ei pro Chrisuanis libere verba facere permísis- 
sej, Ceterum ipse persepe sermonibys ipsius oblu- 
clans, eum per signa quedam admonebat, ut illam 
pugnandi gcerimoniam remitteret, atque rhetorum 
disputatigni manys daret. At 1lje vehementius inva- 
lescehat, omnes ipsorum propositiones atqne argu- 
menta refutans, errorisque, quo tenebantur, fraudem 


clarissima die orulis meis tenebras ohjecturgs esse, 
ut pro ove lupum acciperem. Verum non abj re pro- 
verbjo fertur, Cor stulti vana cogitare. Atque hzec 
quidem cogitatio et consilium vestrum rancidum 
&qne 86 prorsus stolidum erat, opus autem quod ipse 
egissi, ompi prudentia et sagacitate plenum est, 
31 80 properes pe aude, Nachor, et exsulta. 

lultas enim ubi h of nomine gratias babeo, quod 
veritatis patrocinium hodierno die suscepisti, nec 
Sceleyatis verbis ac versuta simulatione labia tua 
contaminasti; quin potius ea multis sordibus expur- 
gast, falsorum nimirum deorum errore confutato, 
atgue Christianorum. dogmatum veritate confirmata. 
Ego vero duplici de causa, ut te mecum adducerem, 


G operam dedi; altera, ne te rex privatim tenens, sup- 


plicio afflceret, propterea quod non ea es locutus quae 
ipsi grata essent ; altera ut hod'erno tuo beneficio 
gratiam tibi rependam. Quonain autem tandem pacto 
istud ? Nimirum te admoneus, ut à prava et pericu- 
losa hac via, quam ad bunc usque diem tenuisti, de- 
flecta, ac rectam et salutarem semitam ingredlaris: 
quam quidem non ignorans, sed sponte maluin am- 
plectens, effugisti, in iniquitatis barathra et przcl- 
pitia teipsum impellens. Intellige itaque, o Nochor, 
cum prudens et sagax sis, ac Curistum solum, et vi- 
tam apud ipsum abstrusam elucrari stude, ffaxis his 
et caducis contemptis ae pro nihilo habitis. Non enim 
in seternum vives ; sed, cum mortalis gis, jam jamque 
hinc abiturus es, quemadmodum et omues, qui ante 


ac fallaciam detegens. Cum autem pene ad vesperam JD te exstiterunt. Atque, o te miserum! si, ubi justum 


usque disputatio producta fuisset, rex concionem 
splyi jussit, tanquam acilicet postridie rursum de hac 
re agifari yellej. 

desapbataujem regem ita est allocutus : Ut primo ju- 
9e epppia geri jugsiBti, o rez, ita justitia quoque finem 
impone, duorum alterum faciens , nempe ut vel ma- 
gierum meum hac nocte mecuin manere permittas, 
ut de his rebus de quibus crastina die cum iis qui nos 
hello lacessept verba facienda sunt una dispiciamus, 
ac ty iem tuos assumens, arbitratu tuo cum illis ea 
qua iu rem futura videhuntur mediteris ; aut tuos 
mihi hac nocte concedens, meuin accipe. Quod si 
vtrique apud te sint, meus nimirum in afflictione et 


judicium, ac justa operum merces est, gravem pec- 
cati sarcinam tectm ferens abeas, nec eam prius ab- 
jeceris, cum abjicere procttve sit. 

— Nachor itaque eb hujasmodi sermones animo 
compuncius, his verbis usus est : Recte dizisti, o 
rex, recte inquam. Nam ipse quoque verum et ἢ 
omni mendacio alienum Deum, per quein om τι 
facta sunt, novi; atque item futuram judicium scio, 
ex multis videlicet Scripturz sacre verbis id edoctus , 
verum improba consuetudo, atque antigui supplan 
tatoris versutia cordis mei oculos c:xeavit, densasque 
animo meo tenebras offudit. Nune autem ad verbum 
tuum abjecto tenebroso velamine, ad vultus Dominici 


557 


poenitenti:eque januam mihi ipiprobo gc rebelli servo 
apcriet. Quanquam mihi Geri non posee videtur μὲ 
peccatorum meorum, quis arena graviora sunt, et 
eorum quie tum sciens tum ignorans perpetravi, ve- 
niam obtneam. 

Hac oratione agdila, regis fllius &tatim exsurgit, 
"atque animo ipcalescit, apipumque Nachoris ad de- 
speralionen propendentem recuperare aique er'gerg 
incipit. Nulia enim, o Nachor, inquit, nulla de hac 
re dubitatio animum Jgnm subeat. Scriptum esf 
epim (Jogn. viu) posse Deurp etiam ex bis lapidibus 
excitare filios Abrahz. Quod quidem, ut aiebat pater 
Barlaam, quid aliud esp, quam quod bomines deplo- 
rate improbitotis atque omni iniguitalis genere can- 


taminati salutem copsegui possint, Christiqwe fil B 


eflici, gui Bro sus summa ej incredibili humanitate 
onibus sese ad meliorem frugem recipienjibus Gp- 
lesteg portas patefecit? Neque epim cpiqnam omia 
&alutis aditum przclugjt, verum egg quos gacelerug 
poanitet misericordi animo ayscipit; ob eamgue cau- 
sam 116 gui hora prima, et tertia, et &ex4g, €t nona, 
et undecima ad vineam accessernp!, equa merces 
attribuitur, quemadmodum Evangelicis seripgis pro- 
ditym est (Matth, zx). Àc proinde etiamsi ad bune 
usque dies in percalis cousepueris, tamen gi fer- 
venü animo gaccedag, eadem gus ii gui ab adole- 
aceniia gertamen sphjerunt premia consegueris. 
Hzc et multa alia eum diyinissimug juyanis ad Ng- 
chorem in malie inveteralun de pesniteatia ρου 


fuisset, ipsique vepiam spepandisset , Curistumgue (αὶ 5 


facilem ac propitium ipsi fore prpmisiaset, illudque 
pro cerio affirmaseet, appa pro ἅμ bonitate semper 
peecatgris poenitenMam suscipere paraium esse, 
egram ipsius animam, tanquam medicamentis qui- 
busdam emolliess, ipsum prorsus in sanitatem asse- 
ruit. 

Sialim enim ad aam Nachor dixu : Tu quidem, o 
94nimo etiam guam corpore nobilior, qui admirabili- 
bue his mysteriis praeclare imhptys eg, ad exwemum 
Usque io praclara confessione velim magees , nec 
eam aut ullum 1iempus, aut ullus modus e (0 pe- 
ctore eyelat. Ego autem hac ipsa hora proficigear, 
ut salutem meam qugram, mihique Deum, quem ad 
iram provocavi, per penitentiam propiüum ag faci- 


lem reddam. Nop enim posthae, nisi thi aliter. vi- ἢ 


deatur, regis faciem conspiciam. Ingenti autem animi 
pua effectus regis fllius, atque hunc sermonem li- 
benter excipiens, ipsum complectitur et exoscplatur, 
attentisque ad Deym fusis precibus, eum e palatio 
ewiuit. 

Egressus autem Nachar, auipo cogpuncius in 
deusissimam solitudinem cervi instar prosiliit, atque 
in mopachi cujusdam, qui sacerdotii dignitate orna- 
jus erat, speluneam 8e confert ip gua ille propter 
imminentem metum delitescelat. Atque ante ipsum 
ferventissimo pectore humi sese provnlvit, ipsiusqne 
pedes, instar videlicet veteris illius imeretricis (Luca 
wi), lacrymis perfundit, ac divinum baptismum 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT INDL& REGIS. 
lucem accurrap ; fortasee enim mei miserebitur, A exposcit. 


558 
Sacerdos itaque, utpote divina gratia 
plenus, ingentem animo voluptatem cepit, euunque 
confestim , ut mog ferebat, per dies haud paucos 
Christian; fide rudimentis institutum , divino 
3]1 bapusmate perficit in nomine Patris et Fi- 
ΠῚ et Spiritus sancti (Marc. u/t.). Mansit autem cum 
illo Nachor, perpetua ob ea peccata quie perpetrarat 
peeuitidine ductps, Deumque benedicens, qui nemi- 
nem perire vult, verum omnium resipiscentiam ex- 
Speclat, atque eos qui penitentiam agunt humane ae 
benigne excipit (I1 Pet. ut; Ezech. xvii). 

Rex autem, eum de Nachoris rehus mane certior 

factus fuisset, ac spe sua excidisget , el preterea 
sapieptes suos ac slolidos oratores nullo negotio 
superatos fujsse conspexisset, in magna animi anxie 
tate versabatur; eosque, cum grayes prius contume- 
lias ac dedecora ipsis intulisset, ac nannullos etiam 
bubulig nervis atrocem in modum lacerasset, ipso- 
rumque oculos fuligine illevisset, a se ablegavit. Ipsa 
autem falsorum deorum imbecillitatem damuare in- 
coepit, etiamsi alioqui nondum ad Christi lucem plene 
ae perfeete oculos conjicere in animum induceret. 
Etenim densa caliginis nubes ipsi undique affusg 
egrdis ipsius ocylos adhge tenebat. Ceterum nog 
jam sacerdotes 5808 in hoporem habebat, nec festa 
et libaming simulacris suis peragebat, verum animo 
in utremque partem vacillabat : hinc nimirum deo- 
rut suorum imbecillitatem improbans, illinc autem 
Evangelice vitz sinceritatem reformidans, pravaque 
consuetudine ita constrictus, ut ab ea vix avelli pos- 
et. Siquidem corporearum voluptatum servituti ma- 
jorem ia. modum addictus erat, vitiosisque affectio- 
nibus prorsus operam dabat, captivi instar duetus, 
atque absque vinó , ut [saiz verbis utar (Isaie 11) , 
ebrius, et ab improba consuetudine tanquam freno 
quodam retractus. 
. Cum igitur rex cum duplici cogitatione ad hune 
modum luetaretur , nobilissimus ipsius fllius , ac 
vere regio animo proditus, in suo palatio.quietus 
degebat, naturse su: generositatem , modestiamque 
et constantiam per opera eunctis declarans. Nam 
theatra et equorum certamina, et venationum exer- 
ej'ationes, et inania omnia juvenilis ztatis studia, et 
imposturas quibus stulti animi deliniuntyr et ines- 
gantur, nibili omnino ducebat; verum ex Christi 
mangdatis omnino pendebat, ac divino amore saucia- 
tus, eum expetebat , qui vere expetendus est, totus 
suavis ac totus desiderabilis (Cani. v) , atque ejus. 
modi, ut sine ulla saturitate expectatur. 

ἴῃ memoriam autem rediens magistri sui Dar. 
laam, atque ipsius vitam sibi ante oculus proponens, 
ipsius amore animum suum demulceri sentiebat, ac 
quonam pacto ipsum videret, summo studio curabat; 
atque ipsius sermones sine ulla iptermissione iu 
corde suo cireumferens, erat tapquam arhor secus 
aquarum deeursus plantata, perpetuoque irrigata, ac 
tempestivos domino fructus allerens. Multas enim 
animas diaboli laqueis eripuit, Christoque servatas 
obtulit, siquidem multi ad eum sese conferentes , 


$59 


δὲ NITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


560. 


salutaribus sermonibus fruebantur. Ex quibus non A veni, ut, ad edendam grati animi signiflcationem , 


pauci, fuga relicto errore ad salutarem doctrinam 
accurrebant. Alii autem , rebus hujus vite longum 
valere jussis , monasticam palestram capessebant. 
Ípse autem orationibus et jejuniis operam dabat , 
identidemque hanc vocem ad Deum mittebat : O Do- 
mine mi, o Domine mi ac Rex , cui ego credidi , ad 
quem ego profugi , atque errore liberatus sum, di- 
gnam famulo tuo Barlaamo mercedem repende, pro 
eo quod mihi oberranti te, qui vía, vita et veritas 
es (Joan. xiv), demonstravit. Ac mihi hoc concede, 
ut rursum illum in corpore angelum , quo mundus 
dignus non est (Heb. xi), conspiciam, atque cum eo 
quod mihi vitze superest conficiam , ut vitae ipsius 
vestigiis insistens, tibi Deo ac Domino placeam. 


festum una celebremus, atque eleganti forma pras- 
ditos adolescentes ac formosas puellas diis iummorta- 
libus immolemus, taurosque centum, ac plurima alia 
animalia ipsis offeramus , quo eos quoque in poste- 
rum invictos adjutores habeamus , qui nobis univer- 
sum vite curriculum planum et zquabile reddant. 
Ad hzc rex : Minime vero, inquit, o senex, vici- 
mus, minime, inquam, vicimus; verum nullo potius 
negotio victi sumus. Nam qui a nobis stabant, re- 
pente adversum nos exstiterunt , ac velut furore et 
insania laborantem atque imbecillam nostram aciem 
nacti, prorsus eam fregerunt ac prostraverunt. Nunc 
autem , si qua tibi facultas et vis suppetit , qua tu 
bumi jacenti religioni nostre opitulari , eamque 


Cae. XXIX. —,Eo autem tempore publicum falso- B rursum excitare queas, velim exponas. Theudas au- 


rum deorum festum in urbe illa erat. Regem porro 
huic festo interesse ac copiosissimis victimis illud 
exornare oportebat. Verum cum sacerdotes ipsum 
in deorum cultu segnem ac tepidum esse conspice- 
rent, id verebantur , ne ad templum venire neglige- 
ret, sicque ipsi muneribus iis que a rege accipere 
consueverant, czterisque proventibus orbarentur. 
Surgenites itaque , ad speluncam quandam in vastis- 
sima solitudine sitam proficiscuntur, in qua vir qua- 
dam magicis artibus deditus, atque falsi idolorum 
eulius acerrimus propugnator habitabat, Theudas 
noinine , quem etiam rex singulari honore comple- 
ctebatur, eharumque magistrum existimabat, ipsius 
nimirum vaticiniis regnum suum omnium rerum 


tem regi ad hunc modum respondit : Galilzorum 
contentiones atque inanes sermones, Oo rer, 
minime pertimesce. Qus enim sunt ea quas ab ipsis 
afferuntur, quantum quidem ad viros ratione ac 
prudentia praditos attinet? Meo quidem judicio fa- 
eilius dejicientur, quam folium a vento excussum. 
Neque enim vel conspectum meum sustinebunt, tàn- 
tum abest ut sermones conserant , atque ad mecuni 
disputandum pedem conserant. Ceterun, ut et pro- 
positum istud certamen , et quidquid aliud in anime 
habuerimus, recto cursu feratur, resque nobis ex 
animi sententia succedant, fac publicum hoc festum 
exornes, deorumque benevolentiam , tanquam fir- 
missima qusedam arma induas, ac tum fausta omnia 


copia florere, atque in dies augeri dicens. Cum igitur C habiturus es. Hzc cum ille jactasset , qui, ut cum 


sacerdotum cultores ad ipsum venissent, ejus opem 
atque auxilium implorabant, eique deorum improba- 
tionem in quam rex inciderat exponebant, quzque 
regis filius fecisset , et quemadmodum Nachor ad 
ipsius voluntatem atque sententiam concionem ha- 
buisset. Ac nisi tu ipse venias, inquiebant, nobisque 
opem offeras, spes omnis exstinela est, omnisque 
deorum cultus ac veneratio periit. Nam tu unicum 
nobis calamitatis solatium relictus es, atque in te 
uno spes omnes nostras positas habemus. 

Theudas itaque cum satanico eo exercitu quem 
secum habebat in expeditionem pergit, atque advet- 
sus veritatem arma comporat : accitis nimirum mul- 


tis pravis spiritibus , quos ad res improbas prompte. 


Davide loquar, in malitia potens erat, atque iniquita- 
tem tota die meditabatur (Psal. L1), turbidamque, 
vt ]sais " verbis utar, subversionem amico suo pro- 
pinabat (Habac. n) , improborum spirituum , quos 
ipse comites habebat, ope atque adjumento perfecit, 
ut rex cogitationes eas 4088 ipsum salutis submo- 
nebant prorsus e memoria ejiceret, eisdemque , 
quibus solebat studiis sedulo h»reret. Ac proinde 
cum regis litterz? quaquaversum commeassent, qui- 
bus omnes ad exsecrandum deorum festum conve- 
nire jubebantur , cernere erat ingentem hominum 
multitudinem confluentem, atque oves et boves, va- 
riaque animalia secum adducentem. 

Cum igitur omnes coiissent, surgens rex, una cum 


ac 814 libenter auxiliarem manum afferre norat ͵ D impostore Theuda ad templum profectus est, ut tau- 


et quos ipse semper ministros adhibuerat , his comi- 
tatus ad regem accedit. 

Ut autem ipsius adventus regi nuntiatus est, atque 
ipse palmarum virgam manu tenens, ovinaque pelle 
indulus ingressus est, rex e throno suo exsiliit, ip- 
sique obviam prodiit, eumque osculatus est. Cumque 
cathedram afferri jussisset, ipsum prope se colloca- 
vit. Posteaque Theudas his ad regem verbis utitur : 
Rex, in seterpum vive, inaximorum deorum favore 
ac benevolentia septus. Ad me enim allatum est te 
ingeus certamen adversus Galilgos iniisse, ac lucu- 
lentissimam palmam retulisse. Eoque nomine hoc 


* Memoria lapsus est, 


ros ac permulta animantia immolarent. Sicque,nefa- 
rium et exsecratione dignum festum celebrabaute 
adeo ut et brutorum animantium mugitibus tota urbs 
personaret, et victimarum nidore ipse quoque aer 
inficeretur. His ad hunc modum confectis, cum im- 
probi spiritus de Theudo victoria majorem in mo- 
dum gloriarentur, sacerdotesque gratias ipsi babuis- 
Sent, rex rursum ad palatium se recepit, aitque ad 
Theudam : En quemadmodum jussisti, nihil omnino 
studii a me przetermissum est, quod quidetn ad festi 
splendorem , et sacrificiorum magnificentiam perti- 
neret. Jam itaque tempus est ut quae mihi promisisti 


561 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITJAE ET JOSAPHAT INDIE REGIS. 


562 


expleas, filiumque meum, qui areligionenostra desci- A dam obscurum er rupe quadam condidisse, fillum- 


vit, a Christianorum errore vindices, ac eum benignis 
diis in gratiam reducas. Nam ego cum artem omnem 
sdhibuerim, atque omnem lapidem moverim, nullam 
tamen morbi mediciuam reperi,sed ipsius mentem om- 
nibus rebus superiorem esse perspexi.'Nam si blande 
ac leniter cum eo agere institui, ne sic quidem eum 
mibi ullo modo animum adjicere comperi. Rursum si 
severeatque acerbe eum accepi,in pervicaciam potius 
inde ipsum attolli conspexi. Quamobrem ealamitatem 
eam quae mihi accidit, sapientize tuse committo. Ac 
siquidem ea, ope tua et auxilio liberatus, fllium meum 
mecum rursus deos meos colentem , atque voluptua- 
yim hujus vit: cupiditatibus ac regni voluptatibus 
fruentem video, auream tibi statuam erigam , effi- 


que illic una cum nutricibus inclueisse fertur, nec 
ante duodecim annos exactos ullum omnino ipsi lu- 
cis splendorem ostendisse. Confecto autem hujus- 


modi temporis curriculo, filium, qui nihil omnino re- 


Tum mundanarum ad hunc usque diem perspexerat, 
ex-hoc cubiculo educit; ac tum ipsi omnia, juxta 
suum quodque genus exhiberi 3c demonstreri jubet , 


viros nimirum in uno loco, in alio feminas, aliunda 


aurum, alia ex parte argentum, uniones et lapides 


exquisiti pretii, vestes luculentas et elegantes, cur- 


rug insigni pulchritudine simul cum regiis equis au- 
Teo freno instructis, cum aulzis purpureis, ac sesso- 
ribus armatis, bóum item armenta, et pecudum gre- 
ges ; atque, ut summatim dicam, omnia certo ordine 


eiamque ut postbac in sempiternum idem tibi diis B puero demonstrabat. Percontante antem 60 quonam 


honor a eunctis tribuatur. 

Theudas igitur attentam aurem diabolo subjiciens, 
atque ab illo improbum ac pestiferum consilium 
edoctus, ipsique lingux atque oris operam navans , 
ad regem ait : Si fllium tuum in potestatem tuam 
redigere, ipsiusque in pugnando pervicaciam inanem 
reddere cupis, ars a me excogitata est, cui obluctari 
nullo modo poterit, verum durus ipsius animus fa- 
cilius emollietur, quam cera ingenti rogo admota. 
Rex itaque vanum hominem inani tumore inflatum 
videns, ad voluptatem statim animique lztitiam sese 
3193 convertit, sperans videlicet, petulantem illam 
et audacem linguam animum divinitus edoctum ac 
philosophizx plenum superaturam esse. Cumque quz- 
ham illa ars esset ex eo sciscitaretur, tum Theudas, 
tanquam novacula acuta dolum contexit (Psal.L xxu), 
eallideque pharmaca éomparat. Atque improbam 
technam , diabolique consilium , quseso , perspice; 
Omnibus, inquit, o rex, qui filio astant atque inser- 
viunt , ab eo procul disjunctis , pulchra et perquam 
eleganti .forma praditas mulieres, atque ad pelli- 
cijendos animos adornatas, cum eo perpetuo versari, 
lpsique ministrare , vitsque consuetudinem et con- 
tabernium cum eo habere jube. Ego autem uno ex 
iis spiritibus, quos ad res hujusmodi comparavi, ad 
eum postea submisso, acriorem voluptatis ignem ex- 
eitabo. Ac simul atque vel cum una sola hujusmodi 
muliereula rem habuerit, nisi tibi omnia ex animi 
sententia fluant , erit jam cur me contemnas , atque 
ut nullius usus hominem, non honoribus, sed maxi- 
mis suppliciis afficiendum ducas. Nihil enim mascu- 
lorum animos perinde allicere ac demulcere solet, 
ut feminarum conspectus. Atque ut sermonibus meis 
fidem adhibeas, historiam hanc velim audias. 

Car. XXX. — Rex quidam cum maseu'a prole 
careret vehementer animo angebatur, eamque cala- 
mitstem haud parvam eristimabet. Hoc igitur cum 
δίδια esset, fllum in lucem edidit, eoque nomine 
summa voluptate perfusus est. Dixerunt fautem ad 
eum eruditi quidam medici, fore ut si puer intra 
duodecim annos solem aut ignem videret, lumine 
prorsus orbaretur, id enim ex oculorum ipsius situ 
designari. Qu» cum pater audisset, cubiculum quod- 


singulze res nomine appellarentur, regis satellites ac 
Stipatores uniuscujusque nomen exponebaut. Cum 
autem mulierum nomen scire cuperet, tum regis ar- 
miger lepide ac festive, demones eas appellari dixit, 
a quibus hominum mentes in errorem traherentur. 
Pueri autem pectus earum amore atque cupiditate 
vehementius quam ullius alius rei desiderio illectuu 
ac delinitum est. Cum igitur omnibus rebus peragra- 
tis ad regem eum adduxissent, ac rex ex ipso quid- 
nam ex omnibus rebus quas vidisset ipsi magis arri- 
deret, quxsivisset : Quid, inquit, aliud quam damo- 
nes illi rqui homines in fraudem inducunt? Neque 
enim ullius rei ex his omnibus quas hodierno die 
vidi perinde atque eorum amore animus meus incen- 


C sus est. Atque hunc pueri sermonem rex ille admi- 


ratus est, quamque violenta ac tyrannica res femi- 
parum amor esset, hinc judicavit. Quocirca tu quo- 
que non ulla alia ratione quam ista te filium tuum in 
potestatem redacturum putes. 

Rex hoc consilium excipit, atque confestim ad eum 
delectse puella przstanti atque egregia forma indu- 
euntur. Quas etiam cum ipse eleganti ornatu illu- 
strasset, atque omnino ad pellieiendum juvenis ani- 
mum instruxisset, omnes ipsius famulos et ministros 
e palatio ejicit, easque in eorum locum substituit. 
He itaque ipsi undique hzrebant, eumque comple- 
ctebantur, atque ad'nefarium concubitum exstimula- 
bant, per omnes videlicet gestus ac sermones ipsum 
ad voluptatem provocantes. Neminem alium habe- 


D bat quem conspiceret, cum quo colloqueretur, 


aut conaret, ipse enim omnia ipsi erant. Atque 
hzc quidem rex faciebat. Theudas autem rursum ad 
pestiferam suam speluneam profectus, libros qoi res 
hujusmundi efficere poterant, in manus sumit; evo- 
catumque unum ex improbis spiritibus ad Christi mi- 
litem bello lacessendum emittit, nesciens seilicet ml- 
ser ille quantum sui risum excitaturus, quantamque 
Simul cum universa sue diabolica cohorte infamiz 


.Dotam subiturus esset. Improbus autem spiritus, aliis 


insuper nequioribus spiritibus assumptis, ad gene- 
τοδὶ adolescentis cubiculum se confert, in eumque 
impetum facit, vebementissimam cernis fornacem 
süccendens. Ac diabolus quidem internas ipsi flam- 


965 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 564 
m5 admovebat, puelle àntem, ut eorporis pulcàri- A — Ad javenem enim oz puellis illis usa omnium for- 


tudine insigues, sie animo deformes imprebam ma- 
teriam ezterne suppeditabant, 

At vero pura iita anima pestiferi spiritus impetum 
agneseens, atprteposterum eogitatienum beliam,qued 
magno 3c vehementi G1/$ adversum se impetu ve- 
niebat, eonspiciens, periurbabatur, tantoque malo li- 
berari, parumque sese Christe exhibere eupiebat, 
nec atnetam illam stolam, qua eum baptism? gratia 
induerat, fibidinis eemo eontaminare. Con(ostim i- 
que &meri amorem, hoe est mpadico divieum op- 
ponit, sibique pulchrivdinom illas ae giérians onrni 

- Sermonb prestantierem, quam pero ànim ir Chriét 
sponsi nuptiis, e» quibus ili qui aepalem twmierm 
eonspurcarint ejicientur, vinetisywe manibos et pe- 


myosiesime ingreditur, quee eliam regis enjusdam fülia 
evat, eaptivaque a patria sua abduete, regi Abenwer, 
prasumnesimi eujusdam manerid. instar, oblata fue- 
rat : quam piter, ut eximia pelciwitudine preeditam, 
τὸ labefsetandam ac dejieiendum Gli animwm mise- 
ret. Hané imposter ille sabit, ipsique ejusmodi ser- 
mones seggerit qui animi ipsius prudentiam ac sa- 
piemtiam perspicue declarsrent, siquidem diebolus 
emnes ad. vitium aecemmodates artes facile ac prom- 
pte exercet. Postoaque regis filiua a dexwis adortus, 
puellae amorem ipsi iaserit, ob ipsius videlicet pru- 
dentiam et gravitatein, 3tque etiam ob eam causam, 
qnod oum es nobilitete esset, aLque e regia stirpe pre- 
diisset, pewia temeu simul ac gloria orbata esset. 


dibus hi exteriores tenebras proiredentur, Bubha- B Ad hzc hujusmodi quoque cogitationes ipsi subserit, 


ture sunt (Matih. xxi), in. uremorianmi revoeat, Hee 
eue animo suo eeasiderans, et lacrymas profundens, 
pectus verberabat, mmprobas ilizs dogitafienes, non 
secus ac facos qwoedani im fugame vertens, Demde 
Surgens, ac monas. attollens, ealontibus Inerymis ἀξ 
gemitibus Dei ροῦν atque autilium implerabet, iie- 
que verbis utebatur : Omnipotens Domine; qui solus 
Viribus polles, atque ad misericordiam proetivis es, 
Domine, inquam, $pes dosperaforum et eoram qui 
auzillo carent, mei, quiso, inutilie tek servi nume 
Wecorüdre, fetilique ἂς propitie éeuld me intuere, 
wümamque meam a diaboliea framea eripe, ae de 
manu eanis unicam meam, neo me in hostium mee- 
runt marius incidere permittas (Psal. xx1)). Non. se- 


μὲ eam ab insaae idolorum cultu liberaret, Christia- 
namque efficeret. 

Hec autem omnia versuti draconis technz erant. 
Nam cua» regie filius animo ita comparatus et con- 
stitetus esset, ut nullam obscenam cogitationem aut 
libidinosum amerom ad puellam vacillantem ia seipso 
pérspieeret , vorum ipsius duntaxat calamitate ani- 
meque exilio se ceommover| sentiret, rem lianc dia- 
boliesus eommentum esse minime animadvertebat. 
Siquidem rewera caligo ille est, ae lueem assimilat. 
Ut eaim regis lilius puellam alloqui divinz:eque cogai- 
Wonis eracula ipst exponere coepit : Agnosce, ifi. 
quiens, o mulier, Deum in omoe evum viventem, 
noe te idolorum errore detiueri sine, verum Domi- 


pergaudeant mihi qui ederunt ine inique (Psal. xxx1v); C, num reruuv omnium effectorem intellige, ac beata 


nee me in iüquilatibue eorrufmpi sinas, corpusque 
eeum; qued tibi eadtum exhibére promisi, probro et 
contumelia afficere. Te emim ceneupiseo, 6986 adoro, 
Pairem, et Filium, et Spiritum sanctum, ia. ssena. 
. Cumque Amen subjagzissel, divinam consolatio- 
aem eclitus ipse sibi advenire sensit, atque improbe 
€ogitatiened 9686 subduxerunt, lpse autem ad mate- 
nen usque feiupes in precibus perstitit ; intelle- 


- etisque versipellis hostis technis atque artibus, cor- 


pes suum tum cibij penuria, tum siti aliisque αἵ 


cüenum generibus premere compit, in orationibus 


eteeto eorpere pernoetans, sibique ipsi pacta ea quae 
eum Dee inierat in. memoriam reduces, atque tug 
eorum qui justitiam eeluerint faturum splendorem 


eris, immortali eponso adjuncta; multa, inguam, 
ejusmodi cum ipse dixisset, statim improbus spirilus 
raulieri io mentem immittit, ut fraudis laqueos ex- 
plicaret, ae Deo charam illam animam ad libidinis 
foveam praccipitem traheret, quemadmodum videli- 
cet olim generis humani auctorem Eva opera e pa- 
radise ae Deo misere exterminavit, esmque beate 
atque immortalis vit: loeo morti addixit. 
Posteaquam igitur puella verba illa omni sapientia 
referta audivit, pro sua stultitia ea non intellexit, 
verum hujusmodi responsum edidit, quale ab ea edi 
consentaneum 816 erat, que diaboli lingua atque 
os erat ; aitque : Si salutis mex, o domine, cura 
tangeris, ac me Deo tuo conciliare, abjectseque ani- 


animo et eegiatione informans, tum denualiatam D mz ime: salutem afferre etudes, fac tu quoque uni 


improbis gehennam aporte sibi ob oculos proponens. 
Quod scilicet ea de eausa faeiebat ne hostis inertem 
ae solutam ipsius animam naeitus, pravas eogitatio- 
Wes ipsi nullo negetie inseroret, animique ipsius pu- 
vitatem (arberet et inficeret. Cum igitur hostis orenine 
meme convideret, seque strenuum juvenem deje- 
εἰν prorsuc diffideret, ad aliam eallidiorem frau- 
denm sese confert (ut qui semper malus sit, nec un- 
quam aliquid moliri, atque ineommedum aliquod et 
detrimentam afferre intermitat), in id omni studio 


ineumnbéns, ut qua sibi ἃ Theuda mandata fuerant ' 


exsequatur. Haque rorsas huiusmodi pharmaca com- 
parat. 


mes petitioni annuas, ac stalim patriis omnibus diis 
mois repudiatis, Deo tuo me adjungam, ipsumque ad 
exwemum usque spiritum colam. Ita tu salutis mes, 
stique ad Deum conversionis, mercedere referes. 

Cum autem ille quenam bzc petitio essel quaesi- 
visset, tum illa et babitu, et aspectu, et sermone, ἃς 
deniqne omni ex parte sese ad allieendum ipsius 
animum comparams : Matrimonio, inquit, mecum 
conjungere, atque ego imperiis tuis lubens obse- 
quar. 

Αἱ ille : Incassum, inquit, o. mulier, dursm hujus- 
modi petitienem mibi proposuisti. Nam quanquam in- 
genti salutig tux cura teneor, teque ex mortis οἱ 


565 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT.E. ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


566 


eniti νερό oxtráhere cupio, mibi temen eorpod A matrimonii uexu tceum copulari eupierié, temen quo- 


meusb per fosdui concubitu inquiusre nimis geavb 
δὶ, imo prorsus impossibile. 

llle vero planam ipei viam ad sesius stémons ! 
Eequid, inquit, hbujuethodi sershone eterie, qui oma) 
sapientis genero polles? Ecquid, inquam, hane rem 
Spurcitiem ao fadum concubitum appoliasi ? Neque 
enim ipea queque Christenorum librorum ignara at- 
que expers senr, verum ob multos in patria mea libros 
perlegi, οἱ ssepe cum Cbristianis sermones contuli. 
Quid igitur ? Nonne io quodem librorum vostrorum 
scriptum est : Henorsbile connubiom et torus immae- 
culatos (Hebr, 3341)? Ac rursum 3 Melius eet nubere 
quam uri (/ Cor. vis)? Ae rursum 1. Quod Deus con- 
iuaxit, home nop seperet (Matih, xvi)? Nonhe omues 


piam id übi mipime gritum es, ποῦ jam tibi viam 
sietam, verum quidquid apimo (u6 insederit, pust- 
hee faeiage« Τὰ igitur ne me quoque prorsus abjicias 
9h exsecroris, verum im hac ua? re mihi obsequens 
βιοῦν mihi affer, atque » ewpersdlioso errere me 
libera , tu autem deineeps por. emuem vite cursum 
quo tibi visa fuerint facias Heebit. 

Hie verbis utens (nam et habebet qui ipsi suggere- 
rei, eui etiam aures clam admovebat, atque Scriptu- 
rarum peritus est ille viti artifex diabolus), his, ia- 


, «uam, verbis utens, eamque demulcens, ao retia et 


Jaqueos ipsi tum ἃ dextris, tum ἃ sinistris undique 
neetens, snimt ipsius turrint labefaetare, iustitutique 
ipsius nervos debilitore, ae voluntatem et $éntentiam 


veteres justi, tam pelriarehe quam propheta legitime B etollize imeipióbas. Vitit autem sator, ac próborem 


matrimonio copulatos fuisse Scripture vestrae docegst 
Nosne Petrus ille , quem apestolormm principem 
fuisse pro dieatie, wxorom habuisse seri bitur (Luo. 1v)? 
Quid igtur te adduxit, ut reu hujuamodi sporcitietm 
appellerea? Msgaopere sene mihl 4 dogaaetuse vestro- 
ram τοι δια aberrare videris. 

Cui ile respondi | ly. profecto, mulier, hao se 
babent, quemada:odum 25e te dietunt et, Làcet enim 
euibuslibet metrindnie copulapi, excépiis tasadh iis 
eui virginitesét Ghristo sémol promiscriht: Ego enim 
al 40 die Quo per drvinà báptissai lavtosdm a juveri- 
. mtis Οἱ ignoraatit? host peccatis pargatus sun; purmn 
fitipeum Cheibto exMiere pollieitus sum. Quonam 
igitur smeédé pete ea quie ewm. Deo seda? disso erc 
.aupeo infringere sudebo ; 

Rursetn aetem δὲ cum niulior Hló verbi oss est : 
Bit ssae de hao re ut ipse vis, Át wxigwais sitereih, 
86 nullius modiónti capiditatem meas explo, si qei- 
dom anime mem salem serro deb avidi est; Hác 
desmta15t necto mecum rem habé, stt effici ut ét 
ege ve^ pelehritadime írumr; 80 to rérsumi ferite 
mes elegantia explenpis. Quod st feverit, broé 8i 
poliieoor, mne simel atque dies Notorts, Oflriéffánám 
relbésonem sescoptupssm, q04u6 Utiihelti ΘΕΘΥ ἢ fne6- 
rum oultusà fapa relictirum δυδόι Διὸ ob HoptiMeedi 
eonsiljum, now ssedo veniet, 86 ἐἰ δ, Béufiela, 
seiutis mes. cauyy; ἃ Βύο (0 éMascqieris. Osuditin 
enim; impáé Scriptàra few, eet it odo βρέ Hio 


peccatore gumitentiarn sgevie (Laew 11x); Few dt ot 


vitoruni hostis, labanteha ipiius animom conspiciens, 
ae δυσ jmdo hesits perífüsus, sts pestiferos 
apirkus qui une cum iilo 4dorant sppellat : Cernite, 
iquieas, quonam pacto pirelis ista es perficere eon- 
tendát quet ἃ nobis pesrfic? nequiverunt. Agite igitor, 


. &criet hunc in eam imperat 3169 faciamus. Noque 


enim ad óxplendám cjus a quo misst sumus volunta-.— . 
tem aliud $queo opplirtumwty tempus paneiscentur. 
Hee eum versipellis ile ad s06i05 digisbet, iu Christi 
militem insiliunt, omnes animr ipsios vires perum 
bantes, atqué acerriemm puellis smorenr ipsius ΡΟ’ 
etori inserenteis, vehementiszimmmque Nisdinis jenem 
in ipso inflammsntes. 

llie autem tuor sbípkomi véhlthéntef url, οάριΐ- 


C γαήίηθε sid péccatmmi ttábi perspiéeret, atqué cogf- 


tatlones$ suas, pdeHd Sáfutem cohversionémque sd 
Deum ipsi proponentes, flagitiuny t3hquam hámum 
quemdam ésca occültáré, lhdstisque instinctu sibi ne- 
Kotiui facessére; pliitide videlicet ác scélug minime 
estel, βού σὴ δ aliimt causa cóm muliere semel Fein 
Baberà, it hujeiiimodi Δ ΠῚ anxiétste eónstliique pe- 
hüri& sH0 peetdté ingéniiscins, selpsumd sistim ad 
orstiouem confért, δια dbetes Hiéryniarum rivós 
δὰ oedlis prüfündené, κα àdht qui suiutern lis qui ih 
Ju cUtfidunt dfivero potest elutmabat : In te, Demine, 
spersti; non eonfunder in oterooam (Psol. xxx) ; re: 
que itridenht nwe inimiet mel, dextrse tum bareutens; 
verum bác hora pro tuis voluntate mihiasta, vias mees 
dirigens, ut sanctum iuum et gloriosutb ac formidan- 


seelertüti bonsinip regipiseentdam Ietifts in ése étoi- D dues nemen in me fanreld tuo illwtretut , quóbisan 


ἴθ), qued sfferii petést quif hélus TOlpibePtitko 
awétori meoghuto prentiàm dibeetet 

[ts certe ràs 26 habet, 66 δὲ quod dabfres. Quid ? 
Àn non apostoli queque »ehhons Ves dudes, 
ewmnpinra certe οὐ ν facivbins, difhitith pt$ce- 
poum níajoris ρυπεορε eugmu htoddum vidlattes? An 
son Peeles Timethown, prostantievis 6onmth cauta, 
etremmeidiiss ditor. (Aev. xvi); τυ! eiréumclsio 
δρυὰ Gleististos ir ctitie consétur; het tamen iHe 
hoc feste debitavit. Atque alia lmfasmodi pérmalta 
in Scripturis taie reperiós. Ouseiyes, sb serio ánims 
δ asintom fifferre eupis, exiposm hanc meam cu- 
piditatem exple; et ego, quanquam alioqui perfecto 


benedietus ee in secalo. Amen (Psal. xxiv). 

Utm dutéi per &tieuot boras eunt Iacpymie preces 
fadisset, gettaqua pertepe exisset; iW lerram de 
prosttádit, paulumque obilürriscens ipsam ἃ qui- 
busdam horrendis viris arripi videt, regionibusque 
quibuüsddih; quai nunquáfá videbat, pérsgestis, in 
suiplisimum esmpem perdaei, ΡΟΝ. floribus at- 
πη ingenti seavitate proditum, uM et plantas omnis 
geieris eériobat, itesitatis quibusdam et admirandis 
fractibits, tem visu jucundissimis, tun perceptu sua-. . 
vissimís redundantes. Arborum porro folia ez tenuls- 
$hnà quadadi aura d'ultem sonum edebant, ac dum 
impellerentur, inexplebilem odoris fragrautiam emit- 


562 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


tepant.. Quin etiam sedes illic sit:e erant, auro atque A Israel Deus his qui recto sunt corde, qui etiam eripuit 


ingentis pretii lapidibus structzx, luculentum sane 
splendorem aíferentes ; lectique item illustres, miris 
quibusdam stragulis, atque elegantia omnem orationis 
facultatem superante coornati. Ad hzc aqu: proflue- 
bant perquam limpidze, oculosque ipsos oblectantes. 
Tom autem per ingentem atque admirandum hunc 
campum "horrendi illi viri eum in urbem quamdam 
introduxernnt, inenarrabili splendore rutilantem, ex 
pellucido quidem auro muros, ex lapidibus autem a 
nemine unquam visis pinnas ac propugnacula exstru- 
cta habentem. Et quis tandem est qui urbis illius 
pulchritudinem ac splendorem sermone consequi 
possit? Lux porro superne radiis identidem micans, 
omnes ipsius vicos implebat, atque alati quidam erer- 


humilitatem meam de $177 medio catulorum leonum, 
dormivi conturbatus (Ps. rLxxn). Sed visitavit me 
Deus salvator meus, mibique quantis ii qui eum ad 
ireeundiam provocant bonis sese privent, quantis- 
que rursum tormentis obnoxios se reddant demo» 
stravit. - 

"Αἱ nunc, o pater, quoniam (ἃ aures (uas ocelusisti, 
ne vocem meam bona atqué utilia tibi occinentem 
audires, ne me saltem quo minus rectam viam ca- 
pessam impedias. Hoc enim cupio, hoe expeto , ut 
omnibus rebus liberatus, ad ea loca contendain , in 
quibus Barlaam Christi famulus habitat , ac cum eo 
quod mihi reliquum est vita couficiam. Quol δὶ me 
per vim retinere in animum induxeris, quam primum 


citus lucidi omnes in ea morabantur, ejusmodi can» B je moerore ac tedio exstinctum videbis, lta fiet ot 


tum edentes, quem nunquam mortalis auris audivit. 
Vocemque dicentem audiit : H»c eorum qui justitiam 
coluerint est requies, hoc eorum qui Domino sux vi- 
tx rationes probarint oblectamentum. Hunc autem 
ex illo loco eductum terribiles illi viri retrorsum du- 
cere velle dicebant. At ipse jucunditate i!la Izetitiaque 
animi omnino raptus : Ne me, qusso, inquiebat, ne 
me inquam hae lztitia,. quz» nullis verbis exprimi 
potest, private; verum hoe mihi concedite, ut in uno 
amplissima hujusce civitatis angulo degam. lili au- 
tem ad hune modnm respondebant : Fieri nunc mi- 
nime potest ut hic sis : hoc autem multis Iaboribus ac 
sudoribus tandem consequeris, si quidem tibi ipsi vim 
intuleris. — 


nec tu pater jam appelleris , nec me filium habita- 
rus sis. ' 

Cap. XXXI. — Rursum igitur ingens regem mee- 
gtitia invasit ; rursum omnem vite sue spem despon- 
dere ccpit; atque acerba secum animo agitans, in 
palatium suam abiit. At vero improbi illi spiritus, 
qui adversus divinum juvenem a Theuda missi fae- 
rant, ad eum pudore suffusi redeunt , atque quamvis 
alioqui mendacio gaudeant, acceptam tamen cladem 
confitentur. Quippe perspicua cladis signa in scele- 
rato suo vultu gerebant. llle autem : Usque adeone , 
inquit, imbecilles ac miseri estis, ut adolescentem 
unum vincere minime potueritis? Tunc improbi spi- 
ritus virtute divina exeruciati, veritatem inviti in 


Hoc sermone habito, ac maximo illo campo rursus (7 lucem protulerunt, his verbis utentes : Christi poten- 


peragrato, eum in tenebrosa loca, omnisque meeroris 
plena, atqne cum eo splendore, quem prius con- 
$pererat, ac letitia illa e diametro pugnantia, duxe- 
runt. Etenim obscura prorsus a€ tenebrosa caligo 
erat, atque afflictione ac tumultu totus ille locus 
redundabat. illic ignis fornax accendebatur, et car- 
Dificeum vermium genus serpebat, ultricesque virtu- 
tes fornaci imminebaut. Ac nonnulli miserum in mo- 
dum igni conflagrabant, voxque hujusmodi audieba- 
tur : Hic sceleratorum locus est, hic eorum cruciatus 
qui faedis flagitiis seipsos contaminarunt. Post autem 
ab his qui eum illuc introduxerant, ex eo loco edu- 
etus est. Statimque ad sese rediens, toto corpore 
coniremiscebat, laerymaseque fluminum instar ex ip- 


ti? ac passionis ipsius signo, quod Crucem appellant, 
ne tantillum quidem obluectari possumus. Nam cum 
ea effüngitur, statim quotquot aeris prineipes ac 


. mundi rectores tenebrarum sumus (Ephes. v1), quam 


celerrime fugimus, ac prius etiam quam ea plane ae 
perfecte expressa sit, propulsamur. Quamobrem nos 
quidem in hunc juvenem impetu facto, graviter eum 
perturbavimus ; verum ille eum Christi opem implo- 
yasset, ac crucis signo seipsum munivisset, nos irato 


.8nimo propulit, atque firmissimum sibi presidium 


comparavit. Àc proinde nulia interposita mora in- 
strumeptum illod arripuimus , eujus opera etiau 
princeps noster primum hominem aggressus est, 


eumque potestati sus subjecit. Et quidem profecto 


eius oculis fluebant; atque omnis impudiez illias D nos quoque vanam adolescentis spem pro nihilo du- 


puelle, reliquarumque aliarum, 'pulehritudo quovis 
coeno et sanie fetidior ipsi visa est; memoriaque ea 
quie viderat recolens, tum bonorum illorum cupidi- 
tate tum dolorum illorum metu correptus, in lecto 
jacebat, sie affectus, ut nulla ipsi exsurgendi potestas 
esset. 

Ut autem de adversa filii valetudine ad regem alla- 
tum est, statim ad eum profectus quidnam ipsi acci- 
disset percontabatur. llle autem quidnam vidisset 
ezponit, aitque : Cur pedibus meis laqueum parasti, 
et incurvasti animam meam (Psal. Lvi)?. Nisi enim 
Dominus adjuvisset me, paulo minus babitasset in 
inferno anima mea (Psal. xxxix). Verum quam bonus 


cebamus ; verum ad auxilium rursus accitus Christus, 
ccelestis ire igni nos exustos in fugam vertit. Quare 
8tat sententia non ultra ad eum accedere. Ad hunc 
scilicet modam improbi spiritus Theods ea quse con- 
tigerant perspicue declararunt. 

Rex autem omni ex parte animo hzrens, consilio- 
que destitutus, Tbeudam rursus aecorsit, ad eumque 


. ait : Omnibus iis quse docuisti, vir sapientissime, 


perfectis et absolutis, nihil tamen utilitatis consecuti 
sumus. Nune igitur, sl quod tibl aliud consilium su- 
perest, illud experiamur. Fortasse enim aliquam de- 
pellendi mali rationem nanciecemur. 

Cum autem Theudas , ut cum ipsius lio in collo- 


569 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDLE REGIS, 


0179 


quium veniret petiisset, mane rex, eo secum assum- À prudentia et sagacitate antecellit. Hliud enm eum a 


pto, ad visendum filium proficiscitur. Cumque prope 
eum consedisset, eum alloqui, ac prebris insectari, 
atque ipsius contumaciam animique rigiditatem ac- 
eusore coepit. lllo vero recta dogmata rursum confir- 
mante ,Christique amore nihil antiquius habendum 
esse clamante, Theudas in medium prodiens, his 
verbis usus est : Quidnam, o Josaphat , quod in im- 
mortalibus diis nostris reprehendendum sit invenisti, 
ui tu abeorum cultu discederes , ac regis patris tui 
animum ita offendendo totius populi odium tibi 
commoveres? An non ab iis vitam accepisti? An non 
ipsi patri te dono dederunt, auditis videlicet jpsius 
precibus, eoque sterilitatis vinculis soluto? Cum au- 
tem multos inanes sermones, ae multas inutiles qux- 
Stiones ille inveteratze improbitatis homo proponeret, 
aique de Evangelii przedicatione argumenta necteret, 
hoc videlicet animo , ut eam suggillaret , atque ido- 


lorum cultum confirmaret , ille superni Regis fllius, 


aique illius urbis, quam non homo, sed Deus con- 
suruxit (Hebr. v1), civis, posteaquam sese paulisper 
continuisset, tum demum ad Theudam ait : 

Audi, o imposturze vorago , ac palpabilibus tene- 
bris caliginosior, semen Babylonicum , atque Chala- 
Die» turris exstructorum, quorum causa mundus 
confusus est, nepos (Gen. x1) ; vane, inquam , atque 
infelix senex, qui gravioribus quam quinque ills di- 
vino igne concremata arbes sceleribus te constrin- 
xisti. Ecquid salutis przdicationem, per quam ea 
qua tenebris circumfusa erant , lucem acceperunt , 
per quam errantes viam invenerunt, per quam li qui 
perierant, ac misera servitute premebaniur, in pri- 
stinum statum restituti sunt , cavillis insectari cona- 
ris ? Cedo utrum tandem ex his duobus prastantius 
est, nempe omnipotentem Deum cum unigenito Filio 
et Spiritu sancto colere , Deum , inquam, increatum 
et immortalem, bonorum omnium fontem, cujus nec 
imperium ae robur conjectura percipi, nec gloria 
mente comprehendi potest, cui angelicorum ac coe- 
lestium ordinum millia millium, et decies $16 mil- 
lia milliurh astant, cujus gloria ccelum et terra plena 
Sunt, per quem omnia ex nihilo in ortum producta 
sunt, per quem mundus continetur ac conservatur, 
ipsiusque providentia gubernatur, colere ac venerari; 
an vero pestiferos d:&mones atque inanima simulacra, 
quorom laus et gloria adulterium est, ac puerorum 


' eonstupratio , czeleraque flagitia quse de diis vestris 


in superstitionis vestrse voluminibus conseripta sunt ? 

Non vos pudet, miseri, atque ignis sempiterni ci- 
bus, Chaldaicique generis similitadinem gerentes ; non 
vos, inquam, mortuas statuas hamana manu erxtru- 
etas adorare pudet? Cresüm enim lapidem aut lignum 
ac fabrili arte politum, deum nuncupatis : ac deinde 
eximium taurum, aut aliud fortasse ex pulchertimis 
eujusque generis animantibus assumentes , mortuo 
numini, qua veecordia estis, immolatis. Atque victi- 
ma deo tuo prestantior est, Nam illum homo elabo- 
ravit, Deus autem animal procreavit. Ac propterea 
etiam brutum onimal te , qui ratione preditus es, 


quo alitur novit, tu contra ejus, a quo ex nihilo 
productus es, cujusqne beneficio vivis et conservaris, 
ignoratione laboras. Ac deum appellas quem paulo 
ante ferro verberari, atque igne conflari, et malleis 
fundi videbas, quem argento atque auro cinzisti, 
atque a terra in altum sustulisti ; posteaque in terram 
abjectus abjecti fapidis abjectior es adorator, non 
Deum adorans, sed mortua et anims expertia ma- 
nuum tuarum opera. 1mo vero, ne mortuum quidem 
sequum est simulacrum appellare, verum novum 
quoddam ac tanta amentia dignum nomen excogitare 
par est. Nam lapideus comminuitur, testaceus con- 
fringitur, ligneus corrumpitur, :xreus rubigine infici- 
tur, aureus et argenteus igni conflatur.Quin etiam dii 


B ti partim exiguo ac vili, partim summo pretio ven- 


duntur. Neque enim ipsis divinitas, sed materia pre- 
tium dat. Atqui Deum quisnam emere aut vendere 
queat ᾽ Jam quonam pacto Deus appellatur qui motus 
expers est? An non illud cernis , nec eum qui stat 
unquam sedere nec eum qui sedet, unquam stare? 
Pudeat te, 0 vecors: manum ori appone, o stulte, 
qui res hujusmodi l3udas. Etenim a veritate aversus, 
falsis pieturis deciperis atque in fraudem induceris, 
statuas videlicet effingens, rebusque manu tua effe- 
etis Dei nomen attribuens. Resipisce, miser, atque 
illud intellige, te deo abs te faeto antiquiorem esse. 
Cujus tandem furoris ista sunt? Hoccine tibi persua- 
sisti, (6, cum homo sis, Deum efficere posse? Qui 
tandem istud fieri queat? Quocirea non hominem ef- 


C ficis, veram hominis aut cujuspiam animantis for- 


mam, non lingus, non faucibus, non cerebro, non 
ulla aliqua interna parle preditam ; ac proinde ne 
hominis quidem aut animantis similitudo est , sed 
jnotilis omnino res ac vanitatis plena. Quid igitur 
rebus sensus expertibus blandiris? Quid mente ca- 
rentibus et inutilibus assides? Nisi latomi, aut archi- 
tecti, aut malleatoris ars adesset, deum non haberes. 
Nisi custodes prsesto essent, deum tuum amisisses. 
Naim quem sspe stolidorum hominum copiosissima 
urbs tanquam deum, ut ab eo custodiatur, obsecrat , 
cum eo ipso pauci custodes, ne surripistur, rema- 
nent. Α΄ si qoidem ex argento vel auro constet, dili- 
genter custoditur; si autem ex lapide, aut argilla, 
aut alia quadam viliori materia, seipsum custodit. 


D ita de vestra sententia valentior est i$ qui ex argilla 


quam qui ex auro conflatus est. 

Àn non igitur optimo jure vos stultos et ezxcos ac 
stolidos homines irridere , vel potius luctu prosequi 
possumus ? quippe operá vestra furorem potius quam 


pietatem redolent. Nam qui rei militari stadet , sta- 
' tuam ad militaris speciei similitudinem expressam, 
'ac certo loco positam, Martem nuncupat. Qui sutem 
' mulierum amore ad insaniam usque flagrat, anima 


su» cupiditatem pictura informans, vitium suum 


: deum efficit, Veneris scilieet nomine eum appellans. 


Alius rursus temulentise 8u:5 causa, efücto simula- 
cro, Bacchum ipsum nominat. Eodemque modo alio- 


rum vitiorum cupidi, eorum simulacra constituerunt, 


o7 


DE VITIS PATRUM. LIBER PRIMUS. 


573 


vidisque suis deorum nomen impenunt. Eaque de A corpora morte functa e sepulcris ezeitat (Luce xxu). 


cawma apud eorum aras libidinosz sallalones exi- 
stunt, ac mereirieii eantus, fariesique impelus. Quis- 
nam autem exseersndum eorum Hagitium deinceps 
comiemorare queat? Aut. quis (oedissimam ipsorum 
libidiners oratiene eom plectens , os suum. censpur- 
care sustineat ? Verum liz:6 omnibus perspicua sunt, 
eliam δ, ipsi tacoamus. Hi tui dii suot, o statuis tuis 
stupidier Theuda. -Hos ut adorem, hos ut venerer 
2dasemes. Tux profecto improbitati acstultze sentontisa 
coueentaneum est islud consilium ; at similis ipsis tu 
flas, atque omnes qui confidunt in eis (Ps. exui). 
Ego autem Deum meum colam, meque totum ipsi 
consecrabo ; Deo, inquam, creatori, 319 ac rerum 
omnium gubernatori, per Dominum nostrum Jesum 


* 


Rursum, ut bomo moritur; ut autem Deus, spoliato 
inferno, ad vitam redit, Ob idque etiam elamavit 
Progheta : infernus iu smaritadine fuit, occurrens 
tibi deorsum. Siquidem in amaritudine fuit, atque. 
illusus est, cum nudum hominem 8686 accepisse pu- 
tang, ia Deum incidit, ac repente inanis et captivus 
exstitit. Resurgit itaque ut Deus ; atque in. ccelum, 
unde nullo modo digressus fuerat, ascendit, ac no- 
stram despicabilem atque ompibus inferiorem natu- 
ram omnibus superiorem reddidit, immortalique glo- 
ria rutilantem io gloriz throno collocavit. Quidnam 
igitur binc Deo Verbo detrimenti conflatum est, 
quod tu eum maledictis atque contumeliis insequi 
non erubescis ? Utrum, quazso, ex his duobus pra- 


Christum , spei nostram , per quem etiam ad lumi- B stantius est, nempe hzc eonliteri, atque buac bonum 


nam Patrem in Spiritu sancto accessum babuimus, 
per quom ab acerba servitute in ipsius sangsine li- 
berati sumus (Ephes. n). Nisi enim ipse etiam usque 
ad servilem formams sese abjecisset (Philip. u), 
haedquaquam id eonseculi essemus, ut in filiog ado- 
proremmur. Quippe nostra eausa se ipse abjecit, neo 
Deitetem rapinam arbitratus est, sed quod erat pere 
meheit , et qued non erat assumpsit. Consuetudinem 
eum bominibus babuit (Baruch. m), carno sua in 
cracem ascendit, triduo ie sepulero oondiius ost , ad 
luferes descendit, iade Φ06 quos sub peceste venditos 
borrendus mundi princeps vinctos tenebat, eduxit. 
Quidnam igitur bine deuimend tulit, quod eo no- 
mine eum envillis inseetari videris? An non perspicis 
in quot keda οἱ obscena loca radios suos sol. demit- 
tet, «uotque fetida cadavera eonspiciat ? An bine 
labem aliquam centrabit? An non potius 6a qua sor« 
dida ac putida sat exsiceat atque constringil , qua 
caliginosa suat illuminat, atque interim ipse prorsus 
ittolumis ae labi$ omnis esperes manet? ἂν non item 
ignis fetrum , quod sua natura nigrum ae frigidum 
e3t, agsumene, prersus inflemmat atque candefacit, 
nee intepim ferri proprietates ulla ex parte recipit? 
New eman 40 malleis gontuse aliquid perpetitue aut 
detrimenti quidquam aceipit. 


Ü 


Quocires si hac quos ereata sunt, eamque nala- - 


ram habeat ut. aliquando jntereant, eg. vilierum ac 
éeteriorum rerum contagione nullo iacommodo afíü- 
tuetur, qua tandem raüone, o stolide ae saxeo cor. 
de predite, irridere me ideiree audes, quod Filium 
ac Deum Verbum a patorno gloria nulle modo digces- 
9.050, sed «um Deus ess0t, hommae salutie eausa 
corpus bumenem cossumpsisee dieam, ti). homings 
divinss ae spiritualis nature participes efüceret , ne- 
stramque substantiam ex subterranoie inferni parti- 
bus edueiam, eees!i gloria exornaset, atquo item 
ui tenebrarum bujus ssculi prinejpem, suscepto 
carnis tanquam illecebris quibusdam inescatum su- 
peraret, gepusque nostrum ex ipeius servilete ac ty- 
rannide liberaret? Unde etiam,erucis termentum siae 
perpessione subiit, duas videlicet suas neturas de- 
claraue Ut enim homo in erucem agitur, ut Deus 
autem soli tenebras offundit, terram quatit, ac mulia 


A . 


liominumque amantem Deum venérari ( qui justitiam 
mandat, comieentiam precipit, puritatem przscri- 
bit, ad misericordiam propensum esse docet, fidem. 
praebet pacem przdicat, ipsamet veritas et nomina- 
tur et est, ipsamet charitas), hunc inquam venerari ; 
an contra improbos et plurimis flagitiis devinctos, 
ac tam rebus ipsis quam neminibus fosdos et. obsce- 
nos deos tuos ἢ Vas vobis, o saxis. duriores, et brutis 
amenliores, atque exilii filii, ac tenebrarum harredes . 
Beàtue autem ego ac. Christiani omaes, qui houum 
80 benignum Deum habemus. Nam qui ei cultum ad- 
bibent, etiamsi ad breve aliqnod tempus in bac. vita 
rebus adversis conflictentur, ἀξ immortalem, tamen 
mereedis fructum in sempiterna ac divine beatita- 
dinis regno percipient. 

Dixit autem ad eurn Thendas : kn iliud pérspicuuod 
est, multos et magnos ét sapientes viros atque inier- 
pretes, ac tum virtute tuum doctrina admirabiles, re- 
ligionem nostram instituisee, omnesque orbi& terrae 
Teges ac principes eam ut praeclaram atque omni pe- 
riculo vacuam excepisse ; Galileorum conua docuri- 
nam rusticos quosdam ac pauperes et abjectos viros, 
eosque perpaucós, nec plures quam duodecim, pra: 
dica&se. Num igitur ignobilium ac rusticorum pra- 
dicatio multorum ae magnorum virorum , quique 
tanta sapientim laude üorueruat, legibus atque in- 
etitutis potior babenda est? Quid autem habes unde 
hos vera dicere, illos mentiri demonstses? 

Rursum igitur regi filius respondit : Asings es, o 


D Theuda, ut dici solet, lyram audieus (1 9), atque iü- 


tellectus expers imanens; vel, ui recüus loquar, 
3ipis, aures obturans, ne praclare incantanbium vo- 
cem exaudias (Psal. svi). Kecte igitur de te ἃ pro- 
pheta dictum eat: Si muglaze queat Aitbiopa pellem 
suam, ac 380 pardus varieistes $u35, ἃ quoque 


. Siulie et coe, benelacere poteris; cum mala. didice- 


rie. Quia te vis veritas sensu aíüci? Nam hoc 
ipsum quod ais, almultis admirabili sapientia praeditis 
viris pefarios luos culius laudari, atque a multis 
regibus confirmari, cenuaque Evangelicam pradi- 
cationem a paucis, iisque obscuris viris praedicari, 
id vere tum religionis nostrae vim, tum improborum 
vestrorum dogmatum imbecillitatem ac perniciem 


575 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/£ ET JOSAPHAT INDLE, REGIS. 


514 - 


demeneiras ς quippe cum doctrina vestra, quamvis Α Quid de ipsis quod pradiees, habes, nisi demen- 


erudites petrenos ac firmos adjutore$ habeat, debi- 
ltetur temen et exetinguatur ; nestra. autem religie, 
lcet Qm ni humano subsidio careat, sole tamen cle- 
rius luceat, orbemque totus eccuparit : nam δὲ ab 
eratotibus et philosophis edita fuisset, regesque se 
principes adjutores habmisset, dicere foriosse, vir 
improbe, potuisses, hemeatem potentiam id totum 
prostitisse.|Noné vere sanctum Evangelium a vilibus 
pinestoribus eenscriptum, atque ab omaibes tyram- 
pig vexstum, nihilo timen secias totum orbem θὲ» 
mete perspicions ( in omen enim; iugeit ife [Psaf. 
ΣΥΝ ; Rom. 1], terram exivit sonus eorum, 66 Iw fi- 
hes érbis terre verba eorum), quid jam alied ditere 
possis, doom divinam et iavietam potentias: essá, 


tiam ae turpitudisem , inanemque artem, verbó. 
yam elegsatia foetidz suce religionis ceni cenie- 
genten * 

Quin etism ox péetis (uis, quicunque ab ingenti 
furore aique insania vek tantuluu erbergere potué- 
rant, id quod verius erat dizerunt, mémpe eos qui 
di appellanter homines exstütisse , δὲ preptereá 
qued quidam eorum erbibus ac regionibus fosperit- 
runt, quidam autem aliud quiddam nelfius pose rho- 
meli, dum viverent, effecerunt, heminés efrore 
lapsos, deorum nomine eos appellasse, Pritciplo 
enim Serueh (16) ille statuas invenisse litterarum 
monumentis proditus est. Siquidem eos qui antiqui- 


, tus vel strenui animi, vel amicitie, vel cujuspiam al- 


selusis heute cause caltem suum. confirmantem ? D terius virtutis opus memoria dignum edidissent, sta- 


bequeod autein, 0 veeors, asgumentum ἣν que jah 
alists sudt prestantius qumris, quo (tos mentiri, ne- 
siros vera loqui probem ? Nan nidi te». omala nage 
me flgqmentt essent, profeete cum tanti Πα δη δὰ vi- 
fibus nitantor, mihime »mnminuerentur sv débilita- 
rentur. Vidà enim, inquit ille, hapluim superéxdttem 
οἱ elevatum sieut cedros Libani : et traosivi, 61 eece 
BOB er5i ; qussivi eum, et ne» edt inventus. loeus 
ejus (Psal. x1xv1). Do vóbis qui, nani idelorunt eut- 
iue propugnatores ostis, hec dixit Propheta : Jam 
junque enim, ét non invenietur ipsius loeis ; sod 
sieut deficit fumus , deficiet, οἱ quémadihoduia doli- 
eit eera a faeie ignis , sie peribitis (Pss; pini). 
Contra de Evengelea Dei eognitióne dixit Do. 


tuis ornasse dieitur. Posteri auteny, mnajorum raen- 
tem igaoraüieg , nempe quod memorie duniaxat 
causa iis qui laude dignum aliquid effeeissent sta- 
luas et columnas erexissent, doemonis vitii aacteris 
opera paulatim aberrantes, homiuegs iisdem passio 
nibus obnoxios ac corruptioni subjeetos, tanquam 
immortales deos adoraramt, saeriüeiaque ipeis se 
libamina excogitarunt : demenibus videliee& Iu 
siatuis habitantibus, atque hujusmedi honorem et 
sacrificia ad sese pertrabentibus. hij itaque eos qai 
Deum in notitia habere minime probant (Rom. "Ὁ, 
duplici de causa ut se deos esse existiment ad- 
ducunt : altera, ut ipsi hoe nomine eetebrenter, 
gaudent enim ipsi, utpote fastu atque arrogantia ple- 


minus: Caelum et terra transibunt, wirba setem med C ni, cum ipsis tanquam diis honor tribuitur; altere, 
uon transibunt (Lecco xxr), Ac rursus Prepheti his — 321 ut eos quos in fraudem induxerint sd prsepa- 
verbis utitur: |n prineipio tw, Domine, terram fon- — ratum sibi sempiterpum ignem trahant. Eoque no- 
desti, οἱ opora manuum tarum tust celi; Ipsi pari- — mine omni flagitii ac turpitudinis genere ipsos eru- 


bunt, tu autemr permanes, et onmes sieut vestimuir- 
tuge veteraseent, δὲ sicut operforiwum motaMe eot, 
e$ matabuatur; tu auiem idera ipso ed, et anni tel 
non deficient (Ped!. c1). hd divini quidem advéntis 
Ghristi preecenes, et sapientes orbis tertivbnr β᾽5 6: 
fores, qui ex erreris ac fraudis vorsgime omnes ex 


dierunt, adeo ut eorum fraudi atqui Imposturz semel 
addicli homines, raentis tenebris circumfusi, atque 
ad malorum colophonem venientes, sui quisque vitii 
ae sux cupiditatis statuam fixerint, deumque npomi- 
narint. Qua quidem in re, cum erroris sni nemino 
exsecrandi 8int, tum vero ob earum rerum quas ado- 


Waxeruné (quos qoidem td, qui peceatt ver8 servus — rant absurdiiatem  niojori exseeratione dignos se 
eo, aepernaris ac nibili pendis), per sigmà et prodi- — prabuerunt. ld awtem tandiu lecum liabuit, quoad 
(ia solis iaetar in mundo felsermt, escis Icem do- — Dominus perjviscera misericordiz sus Β06 qui ipsiae 
mentes, surdis suditom, clwedis gressem, mortui — fide prediti sumus, ez improbo ae pestifero hujue- 
denique vitam impertientes, Nom vel eorum durits- modi errore liberavit, veraque Dei cegnatione imbuit. 
. »2à umbra emnes heminomy niorbos profigébent D Neque enim in alio ullo salus est, nee praepter ipsum 


(Aet, v) Deemeres quos vos ut dess metoits, nod 
medo ab husrawis corporibus depelleiint, sed. otis 
evucie signo et ifse terrarum orbe fegibant : cojus 
epe aique adjwmento empem quidens πίοι défe- 
velrunt; vene(ieiaque othais irrita reddiderum. Atpié 
Hii quidem hamene inürotitste per Cltristl virtutem 
3d bunc moduin sanati, rebusque émnibuts eonditis 
rewovativ, tangalüih veritati pezcones sb omnibus 
lis qui sapientia prediti sunt laudantay, admirationi- 
quo habentur. Quid ratem babes, quod de sapientibos 
atque orstoribus thi$, quorum Dens sapientiam staltem 
feeit, deillis, inquam, disboli patronis in medium affe- 
y90! Quid momoria dighun mundo reliquevint,expone. 


solum qui mundum effecit, ac virtutis suse verbo 
omnia portat (febr. 3, alius deus aut jn ceolo aut in 
terra est. Verbo enim Domini, inquit ille, coeli 
fürmati sunt, etspiritu oria ejus omnis virtus eo- 
rum (Psal.xxxu); atque omnia per ipsum [acta 
sunt, et sine ipso factum est nili] quod faetum est 
(Joan. 1). 

Theudas autem cum hic verba audivisset, atque 
hujusmodi sermonem divinitus infusa sapientia ple- 
pum esse cerneret, tanquam tonitrui sono perculsus, 
silentio tenebatur. Tandem autem aliquando mise- 
riam suam agnoscens (obtenebratos enim eordis 
ipsius oculos salutaris doctrina tetigerat) ingenti an 


515 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 576 


teactee vitae poenitudine affectus est; atque 'coudem- À Theudas igitur his verbis institutus, statim ex 


nato idolorum errore, ad pietatis lucem accurrit, ac 
deinceps a scelerata et exsecranda vitze ratione usque 
adeo sese removit, tantumque cum turpibus animi 
affectionibus magicisque artibus bellum gessit, quan- 
tum ante amoris foedus cum ipsis ferierat. Nam tum 
in medio concilio stans, presidente rege, magna voce 
exclamavit : Vere, 0 rex, spiritus Dei in filio tuo ha- 
bitat, vere fracti ac superati sumus, nec defensionem 
ullam habemus, nec ad ea qua ab ipso commemo- 
Τα Δ sunt, vel oculos ipsos obvertera possumus. Ma- 
gnus igitur revera Christianorum Deus est, magna 
ipsius fides, magna mysteria. 


Conversus itaque ad regis filium, ait : Dic, quaeso, 
0 claro ac illustri animo przdite, Deusne me exce- 


aula excedit, atque ad sceleiatam speluncam suam 
profectus, magicos libros suos tanquam sceleris om- 
nis primitias , ac diabolicorum arcanorum thesauros, 
excussit. lpse autem sd sacrosancti illius viri , ad 
quem etiam Nachor perrexerat, antrum sese confert, 
rerumque suarum omnium statum ipsi exponit, ca- 
piti suo terram aspergens, gravesque gemitus edens, 
ac seipsum lacrymis perfundens, nefariaque sua fla- 
gitia seni ordine commemorans. llle autem, ot qui 
salutis animz afferendz , atque ex versipellis draco- 
nis faucibus eripiendz peritissimus esset, salutaribus 
verbis eum demulcet, 8.49 ac velut excantat, veniam 
spondet, ae propitium et facilem ipsi judicem fore 
pollicetur. Ac postea cum eum Christiane fidei ra- 


pturus est, si ab improbis actionibus abscedens, ad B dimentis imbuisset , multorumque dierum jejunium 


eum me convertero? Sane, inquit veritatis proco, 
sane, inquam, teexcipiet, omnesque item qui ad ipsuin 
Bese converterint. Nec vero vulgari modo excipiet;; 
verum ut filio e longinqua regione redeunti (Luce 
xv), hoc est, a scelerata vitze ratione ad meliorem 
frugem sese convertenti, obviam prodibit, eumque 
amplectetur et exosculabitur; ac peccati feeditate 
detracta, statim ipsi vestimentum salutaris imponet, 
ebarissimaque glorie stola eum induens, mysticum 
supernis virtutibus epulum peraget, ob receptam vi- 
delicet ovem perditam festum diem celebrans (15id.). 
Ipsemet enim Dominus ingens in ccelo gaudium esse 
dixit super uno peccatore poenitentiam agente. Ac 
rursum : Non veni vocare justos, sed peccatores ad 
peenitentiam ( Luce v). Et per prophetam : Vivo 
ego, dicit Dominus ; nolo mortem peccatoris, sed 
magis ut convertatur a via sua et vivat. Convertimi- 
hi a via vestra mala; et quare moriemini domus 
lsraei? 1niquitas iniqui non nocebit ei in quacunque 
die conversus fuerit ab iniquitate sua, et fecerit 
justitiam , et in mandato vit: ambulaverit, vita 
vivet, et non morietur. Omnia peceata qux» admisit, 
non memorabuntur, quia judicium et justitiam fecit, 
jn ipsis vivet (Ezech. xxxi). Ac rursum per alterum 
prophetam exclamat : Lavamini, mundi estote, au- 
ferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis, 
quiescite agere perverse, discite benefacere. Si fue- 
fint peccata vestra sicut coccinum, tanquam nix de- 
albabuntur; et si fuerint rubra velut vermiculus , 
sicut lana alba erunt (Isaie 1). Cum igitur hee polli- 
citationes iis qui ad meliorem frugem sese receperint, 
ἃ Deo propositze sint; ne cuncteris, o homo, nec mo- 
ram ullam adhibeas ; verum ad Christum benignum 
Deum nostrum accede, et illuminare, et facies tua 
non confandetur (Psal, xxxi). Nam simul atque in 
divini baptismatis piscinam immersus fueris, tota 
veteris hominis spurcities, atque universa scelerum 
sarcina in aqua sepelietur, atque in nibilum dilabe- 
lur; tuque novus illinc ac recens, atque. ab omni 
labe purus conscendes, nullam peccati labem aut 
rugam tecum ferens. Ác deinceps in te situm erit ut 
purgationem per viscera misericordix Dei nostri hine 
contractam tuearis atque conserves. 


ipsi indixisset, eum divino baptismo lustravit. Ae 
deinceps per omnem vitz» cursum ille sincero animo 
de admissis sceleribus penitentiam egit , laerymis- 
que ac gemitibus Deum placare studuit. 

CaP. xxxi. — Qus cum ad hune. modum evenis- 
sent, rex consilii inopia undique destitutus, in gravi 
plane moerore versabatur, animoque magnopere ja- 
ctabatur. Coacto autem rursum senatu, quidnam de 
filio suo faceret dispiciebat. Cum autem multi multas 
sententias in. medium protulissent, Áraches ille, de 
quo superius mentionem fecimus, qui et ducum om- 
nium clarissimus erat, et principem in senatu locum 
obtinebat , his ad regem verbis usus est : Quidnam, 
o rex, filio tuo facere oportuit quod non fecerimus, 


C ut ad sequenda nostra dogmata, deosque nostros co- 


lendos eum inducerémus? Verum, ut video, impos- 
sibilia aggredimur : siquidem a natara ipsi, aut etiam 
fortasse a fortuna, pervieacia et animi durities in- 
sita est. Itaque si ipsum suppliciis ac cruciatibus 
afficere in. animum induxeris, tum ipse natursm 
hostem ie przbebis, patrisque nomen amittes, 
tum ipsius jacturam facies, ut qui pro Christe 
mortem appetere paratus sit. Reliquum est igi- 
tur ut hanc rationem ineas, nempe ut regnum 
cum eo partiaris, eique in ea parte que ad eum 
attinuerit regii muneris administrationem  com- 
miuas. Ác si quidem negotiorum natura, rerumque 
mundanarum cura eum ad institutum nostrum vitse- 


que genus amplectendum pertraxerint, res nobis ex 
p fententia succedet. Mores etenim in animo vehe- 


menter corroborati vgre expungi atque oblitterari 
possunt, verborumque potius blanditiis quam vi com- 
mutantur. Sin autem in Christianorum religione 
perstiterit, illud ipsum certe, quod filio non sís or- 
batus, moerorem tuum aliqua ex porte mitigabit. 
Hanc orationem cum Araches habuisset, omnes ipsius 
sententiam comprobarunt, ac proinde rex se its 
acturum assensit. 

Itaque postridie cum illuxisset, filium accivit, eum - 
que ita est allocutus : Hic mihl, o nate, postremus 
ad te sermo est, cui nisi quamprimum parueris, at- 
que in hac saltem re pectoris mei dolorem leniveris, 
non ultra, mihi crede, indulgenter tecum agam. Per- 
£ontante autem illo quid sibi hoc sermone vellet ; 


571 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDIJE REGIS. 


$18 


Quoniam, inquit ille, multis susceptis laboribus Af et lenitate venerationem ac terrorem sibi commovere 


perfractum et contumacem te ad omnes reperi, 
ul qui nullis unquam sermonibus meis parendum 
tibi duxeris, age, diviso imperio meo id faciam, ut 
tu separatim degas , ac regnum geras. lta jam tibi, 
quam cupis, viam ingredi Luto licebit. Divina autem 
12. anima, quanquam alioqui regem hoc sibi labe- 
factandi sui instituti eausa proponere compertum 
haberet, obtemperandum tamen duxit, hoc scilicet 
animo, utex ipsius manibus elapsus, vjam quam expe- 
tebat ingrederetur. Sermonem igitur exeipiens, ad re- 
gemaít : Equidem ipse divinum illum virum qui mihi 
salutis iter commonstravit querere gestiebam, rebus- 
que omnibus valere jussis , cum eo quidquid mihi vit 
reliquum est traducere. Verum quoniam per te, o Pa- 


cupiebat. Quse etiam res omnes ad eum magis per- 
trahebat, nimirum quod, ut vita et actionibus admi- 
randus, ita etiam animo facilis ac modestus esset. 
Ex quo effectum est ut potentia magnum a modestia 
et mansuetudine subsidium nacta, omnes eo addu- 
ceret, ut ipsius verbis parerent. 

Siquidem in tam brevi adeo temporis curriculo, 
plebs omnis ipsi subjecta, tam oppidani quam finitimi, 
divinis ipsius sermonibus in Christiana religione in- 
Stituebantur, ac falsum multorum deorum cultum 
ejurabant, et. ab idolorum sacrificiis et exseczando 
eorum cultu sese abrumpebant, atque ad fidem erro- 
ris expertem sese conferebant, ipsiusque doctrina 
innovati, ad Christum adjungebantur. Omnes autem 


ter, mihi ea qua cordi sunt, facere minime licet, hac B sacerdotes et monachi , ac nonnulli episcopi, qui ob 


in re tibi morem gero, siquidem in his rebus io qui- 
bus perspicuum exitium atque abalienatio a Deo 
non proponitur, patri obtemperare pulchrum est. 

Rex itaque summa letitia perfusus, regionem om- 
pem imperio suo ac ditioni subjectam in duas partes 
dividit, liumque regem creat, ac diademate exornat, 
regiaque omni gloria insignitum in eam regni par- 
tem quz ipei atiributa erat cum luculenta satellitum 
manu emittit ; principibus autem ac ducibus, reique 
militaris przfectis et satrapis, si quorum voluntas 
ia tulisset, eum fllio suo ac rege proflciscendi po- 
test:tem facit. Atque ingentem quamdam ac nume- 
rosissimam urbem, in qua regiam sedem haberet, 
assignat, omniaque ea qua regibus conveniunt ipsi 
inpertit. Tum igitur regiam auctoritatem ac pote- 
&tatem nactus Josaphat, cum ad eam urbem in qua 
ea que ad regnum gerendum pertinebant parata 
erant venissel, dominice passionis signum, hoc est, 
venerandam Christi crucem in singulis urbis turribus 
collocavit. ldolorum autein delubra et aras dejecit, 
atque a fundamentis ipsis eruit, nullas videlicet im- 
pietatis reliquias lincuens. 

Atque in media urbe ingens ac preclarum tem- 
plum Christo Domino excitavit, plebique imperavit, 
ut ad eum loeum crebro commeans, Deo per crucis 
adorationem cultum adhiberet. At tunc ipse ante 
omnes in medium prodiens, intentissimo animo pre- 
ces fundebat, omnesque eos qui sub ipsius potestate 
ae ditione erant monebat, opsecrabat, niliil denique 


patris ipsius metum in montes et speluncas sese ab- 
diderant, e latibulis suis exeuntes , 1:eto animo ad 
eum proflciscebantur. Ipse vero iis qui Christi causa 
tantis. molestiis et. acerbitatibus, totque calamitati- 
bus affecti fuerant, obviam prodiens, eos honorifice 
excipiebat, atque in palatium suum introducebat, 
pedes ipsorum lavans, squalidam comam abstergens, 
atque omni offie;i genere ipsos complectens. Post aue 
tem. ecclesiam recens a so constructam dedicandam 
curat, atque episcopum quemdam, qui fidei Christia- 
ns causa multis :erumnis conflictatus fuerat, suique 
episcopatus thronum ainiserat, antistitem in eo in- 
sütuit, virum, inquam, sanctum, et cceclesiasti- 
corum canonum peritum, dirinoque zelo prorsus 


C fsgrantem. Ae tum piscina ex tempore facta, eos 


qui ad Christum sese converterant, baptizari jubet. — 
Et quidem principes ac magistratus primi baptizati 
sunt, post autem qni militaris ordinis erant, ac re- 
liquam vulgus. Ac qui baptismum suscipiebant, non 
modo animarum sanitatem consequebantur, verum 
etiam quicunque corporis morbis et febribus labora- 
bant, abjecta omni adversa valetudiue, tum animo 
puro, tum integro corpore e piscina revertebantur, 
percepta videlicet tum animorum tum corporum $a- 
nitate. 

Ob eamque causam ingens hominum multitudo ad 
regem Josaphat undecunque confluebat , pietatis 
doctrina ab eo imbui exposcens , atque omnia idolo« 
rum templa evertebantur, omnesque opes ac pecu- 


pretermittebat, quo ipsos a superstitioso errore abs- D nix in fanis recondit» abstrahebantur, eorumque 


traheret, atque ad Christum adjungeret : idolorum 
cultus fraudem atque imposturam indicabat, Evan- 
gelii praedicationem exponebat, Dei verbi 89 ple- 
nam iudulgentize demissionem commemorabat, ad- 
ventus ipsius miracula prsedicabat, crucis supplicium, 
per quod salutem consecuti sumus, declarabat, re- 
surrectionis vim atque in colos ascensionem narra- 
bat, denique tremendum illum diem annuntiabat se- 
cundi ipsius horrendi adventus, atque tum recondi- 
tà piis bona, tum eos cruciatus qui impios ac scele- 
ratos inanent. Hzc omnia per quam lenibus ac blan- 
dis verbis complectebatur. Neque enim tam potestatig 
amplitudine ac regia magnificentia quam modestia 


loco sacrosancta templa Deo ex:edificabantur, opes« 
que illas ingentisque prelii vestes ac thesauros tex 
Josaphat ipsis assignabat , vilem scilicet ac super- 
vacaneam illam materiam hac ratione utilem ac fru- 
ciwosam efficiens. Exsecrandi porro daemones, qui in 
fanis illis et altaribus commorabantur, atrocissimum 
in modum vexabantur, ac fugabantur, coortamque 
sibi calamitatem audientibus multis clamabant. Atque 
finitima illa universa regio tenebrosa ipsorum fraude 


' atque impostura liberabatur, ac Christianorum fidei 


3b omni labe ac reprcheusione liberas luce collustra- 
batur. . 
Siquidem ipse quoque rex omuibus virtutis exei - 


519 


ΡΕ VITIS PATRUM JJRER. PRIULUS. 


Qr erat, ae permultos ad eamdem voluptatem et A flcpre existimaret, cum in eos bene(icii sliqoid e Con- 


ücnteptiapi excitabat et inflammabat. Hujusmodi 
quippe principatus atque imperii natura est; semper 
enjm subditi ad eum qui rerum potitur sese compo- 
Runt, eaque amare ac cousectarj solent, gpibus prin 
cipem delectarisentinnt, Hinc, Deo adjuvante, pietas 
ipsis augebatur, novosque in dies progressus faciebat, 
ae rez ip Christi mandaterum observationem totus 
incumbebat, atque ex ipsius eharitate. pendebat. 
Eratque verbi gratig dispensator, ac multarum ani- 
marum gubernator, ad Dei portum eas appellens. 
Etenim illud exploratum habebat, omnium regiorum 
muuerüm hoc prüparium et przestantissimum esse, 
8} lhiominesad Dei metum ac justitiae cultum erndiat ; 
qued etiam ipse faciebat, seipsum yidelicet ad impe- 


ferret. Nam cum animo liberalissimo ac vere regio 
praeditus esset, egentibus omnibus affatim tribuebat ; 
quod scilicet infinitis partibus majorem mercedem 
binc speraret, cum tempus illud advenisset quo iner- 
ces actionibus rependenda esset. 
Cum autem hujusmodi ipsius fama brevi quaqua- 
versum sparga esset, omnes ad eum tanquam aliquo 
unguenti odore concitati , quotidie confluebant, ut 
tum corporum, tum animarum paupertatem excu- 
terent; atque ipse omnibus in ore erat. Neque enim 
terror ac tyrannica. vis populum pertyahebat, verum 
desiderium ac sincerus erga eum amor, qui quidem 
divinitus atque ex przstaniissima ipsius vite ratione 
in omnium aniniis insitus erat. Tum igitur, tum, in- 


yio jenendas animi perturbationes comparans, subdi- B quam, ii quoque qui sub patris ipsius imperio erant, 


tgsque suos admonens, ajque eptimi naucleri instar 
jvsttie clavum &edylo tenens. Nam hiec demum 
veri regn) lex ae norma est, pimirum volupta- 
hus imperare, iisque dominari, quemadmodum 
ipse etiam faciebat, Quippe nec de majorum 
nobilitate, nec de regia gloria, in qua versabatur, 
ullo modo gese efferens (quandoquidem luteum 
omnes generis auctorem habemus, ejusdemque 
argille pauperes eque ac divites 8umus), verum ig 
humilitatis abyssum mentem suam assidue conjicieng, 
futuramque beatitudinem animo αἱ cogitatione 394 
complectens, inquilinum hic seipsum esse ducebat ; 
ea autem propria esse atatuebat, quibus post hujug 
vii peregrinationem — frueretur. Cum autem hac 


ad eum potius sese adjungebant, omnique abjecto er- 
rore, veritatem  predicabant. Ac. domps quidem 
Josaphat crescebat et invalescebat; domus autem 
AÁbenner decrescebat ac debilitabatur, quemadmo- 
dum scilicet de Davide ac Saulein Regum libro pro- 
ditum est (II. Reg. n). 

Ca». xxiv. — Hec rex Abenner conspiciens, tan- 
dem aliquando recepta mente, falsorum deorum 
$norum atque inanis impostura imbecilitatem con- 
flemnavit. Ac rursum coacs senatori ordinis prin- 
Cipibus, qux ipse ip animo haberej, in lucem protu- 
lit. Omnibus autem eadem confirmantibus (visitarat 
enim eos Oriens ex alto (Luce 1), hoc est , Salvator, 
exaudita videlicet famuli sui Josaphat oratione), rex 


praeclare gessisset, ajgue omnes quibus proerat, ἃ ff de his rebus filium certiorem faciendum esse cen- 


veleri atque a patribus tradito errore liberatos, ejus 
qui nos pretioso βμ0 sanguine ex mala servitute fée 
demit servos effecisset, postea id animo agitare capit, 
vt beneflcentige ac largitionis virtutem  excoleret. 
Nam teaperantiam quider ac justitiam nymeris jam 
omnibus absolverat, ut. qui et temperanfie corona 
redimitus, et justitie purpura convestitpe esset. lllud 


igitur animadvertebat, terrenargm opum inconstan- . 


tiam proftuentium aquarum cursum imitari : quocirca 
jllic eas recondere properabat, ubi neque tinea ne- 
que rubigo demolitur, nec fures effodiunj ac furan- 
tur; itaque sine ulla parcimonia pecunias omnes in 
pauperes distribuere ccpit. Illud enim perspectum 
habebat, ei qui ad ingentem potentiam pervenerit 


suit. Itaque postridie epistolam ad eum scribit, hoc 
exemplo: 

« Rex Abenner clarissimo suo filio Josaphat sa- 
lutem. 

« Cogitationes mult», o charissime fili, animum 
subeuntes, eum gravissime conturbant. Etenim no- 
stra omnia instar fumi deficere atque evanescere, ac 
coatra religionem tuam sole clarius fulgere conspi- 
ciens, ea quz a te mihi dicta sunt vera esse sensi; 
quodque densg scelerum et impietatis tenebrz nos 
ita obruebant , pt in veritatem oculos conjicere , 
atque omnium rerum parentem et architectum agno- 
$cere minime possemus, verum lucem usque adeo 
splendidam abs te nobis demonstratam, , occlusis de 


curandum esse ut eum cujus beneficio potentiam D industria oculis perspicere recusaremus , atque te 


consecutus sit pro viribus imitctur; hac porro ra- 
tione eum ad Dei imitationem accessurum esse, 
si nihil misericordia potius atque antiquius du- 
Cà. Quamobrem pietatis opeg, quz et hic futurz 
voluptatis spe animum oblectant, et illic spe- 
rat beatitudinis fructu. animum exhilarant, super 
nurum et lapidem pretiosum sibi aggerebat. Postea 
carceres suos perscrutans, um jis qui ad metalla 
damnat erant, tum iis qui a creditoribus strangyla- 
battur, 86 denique omnibus omnia copiose submini- 
slrabat. Orphanorum omnium et viduarum ac paupe- 
rum paler erat, indulgens inquam ac benignus 
J*!er, a'que ità comparstus, ut seipsum beneficio αἵ- 


multis malis afficeremus, et ( o me miserum !) baud 
paucos Christianos erudelem iu modum trucidare- 
mus : qui quidem invicta potentia ipsis opem fereute 
corroborati, ad extremum usque spiritum adversum 
jmmanitatem nostram dimicgrunt. Nune vero, detracta 
ex oculis nostris crassa illa caligine, exiguum quem- 
dam veritalis radium cernimus, priorumque vitiorum 
penitudo animum subit. Verum hunc quoque spleg- 
darem alia horrendz desperationis nubes exoriens 
opprimere atque exstinguere conatur, mibi videlicet 
peccatorum meorum multitudinem ob oculos pro- 
ponens, quodque jam ego Christo odio atque exge 
cratioui sum, eaque in causa , ut jam ab inso πρρίρὶ 


i91 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAK ET IQGAPMAT INDLE RECIS. 


5d 


Bequaae, 9i qui adversus eum rebellapim, ipsique 4 lisre queam, Quoniam ty gloriosus 63 ἀμ secula 


belljym indiserim.. Quid igitur &pei, o syavissime 
fij, ad ἀφο diees, fac quamprimum $riam . ac quid 
inibi patri (pe faciepdum sit doce, atgue ad ejus, 
quod ip rem queam fulurum sit, eognilionem me 
tanquag porrecta maou fac. ducas. Vale.» 


Mene spislelaya eum Josaphat accepisset , qumque 
in οδ ceptimebenigr legendo 38$ peragreiset , xo- 
ἐμρίφιο simul θὲ adanratione animus jpeius jgplotag 
esL, àique ip cubieslum suum coníestim ingneaona, 
si anie Domiwiram elügiem in faciem abjecias tenram 
lgeryenis pariundebot, sinu) e$ Domino grotiae agent, 
οι ad ipsips Jaudationem exeultationis labia pagueng, 
hisque verbis pega : 

Exaltaho to, Dens anous Rx, οἱ hegedieam pomini 


ss:ecui0rum. Amen. 
. Cum ad huge modum orasset, atque hoc sili per- 
suasisset, se voli suj compojem futgrgm, Chrisli imi- 
Saricordia fretus, illipc cum regio gatellitio excessit, 
atque δι] patrie palatigm sese contulij. Ug autem 
pater de filii adventa certior factus est, statim ob» 
vjam ei prodit, atque ipsum complectitur et exoscu- 
latur, deque ipsius adventy maxima voluptate affici- 
tur, publicumque ac solemne festum celebrat, Quid 
autem postea? Remotis arbitris, npa copsident. E4 
qnis tandem eos sermones, quog tum filius ad regem 
habuji, et quanta. cum gapientia disseruit, alla ora- 
ione complecti queat ? 

Quid enim aliud loquebatur, quam qus ipsi a die 


tuo ip s:zeulup, e) ip sacculum emculi. Magags os, ᾧ Vino Spiritu, per guem piscatores ugversum pun- 


Domine, et lgugabilis valde, et magnitudinis te non 


est finis (Psal. cxiiv). Et quis loquetur potentia 
tuas , auditas facies omnee laudes tpas. (Pao. cv)? 
Qui capverlisti petram in stagna aquarum, et rppem 
in fontes aquernm (Psal. exui). En enim eliam rupes 
hec, ac rupe durius patrig joej pecins, tua voluntate 
€erge ipstar emollitun est. Potes enim etiam ex lapi- 
fibus excitare filiog Abrabze (Majth. 11). Gratias ^i 
wo, henigno Domine ac Deus misericordiz, quoniam 
in peccatis nostris lepitate ysus es, atque etiamnum 
uteris, et ad hunc usque diem impunitos nos reliqui- 
sti (Bagsil., lib. Const. c. 1). Nam nos qnidem jam 
pridem ἃ tus facie abjici inerebamur, atque iu hac 
vita publica ipfamia notari, quemadmodum scelerati 


dum Christo irreüerunt, et Jitterargm experiep eru- - 
ditis viris doctrina prxetiterunt, ipslillabaptar? Per 
ejus gratiam ipse quoque eruditus ef insyrpctus, ad 
regem verba faciebat, seienli luce eum collustrans, 
Ἂς prius quidem, cum ut parem a syperstitiose 
errpre abstraberet, diu multumque laboresset, nibid 
non dicens aut faciens, quo ipsius snimun) ed se 
alliceret, frustra tamen canere ac surdo 19quj vide- 
batur, At cum Dominus afflictjonepm servj αὐ] 7098» 
phat inspexit, atque, exauditis ipsius precibus, clau- 
828 patris ipsius januas patefecit (voluniatem epim, 
inquit ille (Psal. cuxw], timentium se faciet, et de- 
precationem eorum exaudiet), tum denigue rex ea 
qua dicebantur facile intelligebat, adeo ut, opportu - 


illj Peptapolite, qui igni ac sulphure conflagrarunt (j num tempus nactus filius per Christi gratam adser- 


(Geu. xix). At. payeptia et incomparabilis lenitas tua 
benigne nobiacun) egit. Gratias tibi ago indignus ego 
ac despieabilis, etiamsi benignitati tuze laudanda ac 
celebrandee impar sum. ἃς te, Domine Jesu Christe, 
invisibilig Patris Fili ac Verbum, qui omnia verbo 
produxisti, ac voluntate tya contines et tueris, qui 
in ligno extensus es, ac fortem vinxisti (Matth. xu), 
jisque qui ab eo vincti tenebantur, sempiternam 1i- 
bertatem attulisti; te inquam per miserationes tuas 
obtestor, ut nunc quoque invisibilem et ompium re- 
rum effectricem manum tuam extendas, ac servum 
tuum et patrem meum ex gravi illa diaboli captivi- 
tate prorsus liberes, teque sempiterna vita predi- 
tum, et verum Deum ac golum immortalem et zeter- 


num Regem esse apertissime ipsi ostendas. Contri« D procreationem attinebant exposuit : 


tionem quaeso animi mei propitio ac placido oculo 
aspice, ac pro ea tua pollicitatiene, in quam menda- 
cium non cadit, a meis partibus ste, qui te rerum 
omnium effectorem, conditorem, et gubernatorem 
confiteor et agnosco. Fluat in me saliens aqua tua 
(Joa». 1v), deturque mibí sermo in opertione oris 
(Ephes. vi), ac meng in te angulari lapide recte de- 
Jixa, ut ego, inutilis servus tuus, patri meo incarnatio- 
his tux mysterium, uli par est, , exponere, atque a 
vano pestiferorum daemonum errore per potentiam 
fuam ipsum abducere, tibique Deo ac Domin^, qui 
nou vis mortem peccatorum, sed eorum resipiscen- 
tía ae poenitentiam exspectas (Ezech. xvi), conci- 


Bus improbos spiritus qui patris animo dominabantgr 
victoriam adipisceretur, ipsumque illorum errore 
atque impostura omni ex parte liberaret, galutarem- 
que doctrinam perspicue ipsi traderet, ac ecelesti et 
vivo Deo ipsum conciliaret. 

Principio enim altius exorsus, ipsi magnas et ad- 
mirandas res quas prius nec intellexerat, nec cordis 
auribus perceperat, apnuntiavit. Etenim longam ad 
eum de Deo orationem babuit, piamque doctrinam 
ipsi ostendit (nempe, quod non sit alius deus sur- 
sum, prater unum Deum, qui in Patre et Filio ac 
Spiritu sancto agnoscitur), ac multa item theologis 
arcana ipsi aperuit. Posteaque etiam ea quie ad re- 
rum conditarum tam invisibilium quam visibilium 
nimirum quo 
pacto summus ille parens et 32G opifex rebus 
omnibus ex nihilo productis, hominem ad imaginem 
et similitudinem suam effinxerit, ipsumque arbitrii 
libertate donatum, eorum quas in paradiso pulchra 
erant participem fecerit, unius tantum arboris gustu 
ipsi interdicto, hoc est ligni seientizs. Quo quidem 
mandato violato, eum e paradiso exterminavit. Unde 
et ipse, et uxor, ea quam cum eo habebant conjun- 
ctione lapsi, in hos, multos errores inciderunt, pec- 
cato videlicet in servitotem addicti, mortique per 
diaboll tyrannidem obnoxii effecti. Qui quidem ho- 
minibus semel in potestatem suam redactis, hoc 
egit, ut Dei ac Domini oblivione prorsus caperentur, 


DE VITIS PATRUM LiBER PRIMUS. 


584 


ipsisque persuasit ut per exsecrandam idolorum A exstruxit. Nec vero in urbe duntaxat , sed etam in 


adorationem sibi cultum adhiberent. 

At vero Deus creator noster, miseratione commo- 
tus, benigna Patris voluntate ac Spiritus sancli 
adjuncta opera, ex Virgine sancta nostri instar ia 
lucem edi voluit ; ceoumque cruciatu affectus fuisset i8 
qui a perpessione immunis erat, triduo post a morte 
ad vitam excitatus, nos a priori multa et condemna- 
tione liberavit, prestantiorique gloria donavit. Si- 
quidem in colum ascendens, simul nos eo unde 
descenderat, evexit. Quem etiam rursus venturum 
credimus, ut figmentum suum ad vitam revocet, 
atque unicuique secundum ipsius opera reddat. Postea 
de illo celorum regno, quod eos qui id promeren- 
tur manet, verba fecit, atque arcana illa bona, re- 


tota regione eamdem operam sedulo navabant. Per- 
versi autem spiritus, qui inaris domicilium babebant, 
cum ululatu pellebantur, invictamque Dei nostri po- 
tentiam tremulo clamore testabantur, omnisque vi- 
cina regio, ac multze item finitimze gentes ad piam 
fidem sese conferebant. Tum igitur, cum divinissi- 
mus ille episcopus, de quo superius verba fecimus , 
accessisset, rex Abenner fidei Christianse elementis 
imbuitur, ac divino baptismo in nomine Patris et 
Filii et Spiritus sanct, perficitur. Ac Josaphat ex 
divina piscina ipsum excipit, res sane omnium maxi- 
me nova. Patris enim pater existit, et οἱ a quo car- 
nali modo progenitus fuerat spiritualem regeneratio- 
nem conciliat. Etenim coelestis Patris filiuserat, divi- 


eonditamque item improbis pcenam proposuit, nimi- B nzque profecto radicis divinissimus fructus ; radicis, 


rum ignem nunquam exstinguendum, exteriores te- 
hebras, immortalem vermem, cateraque tormento- 
rum genera, qua peccati servi sibi ipsis recondide- 
runt. Hec omnia quam plurimis sermonibus, ac 
Spiritus sancti gratiam abunde ipsi inesse testanti- 


bus, prosecutus, tum demum impervestigabile divi- ὦ 


ns benignitatis pelagus enarravit, quamque ille 
eorum qui ad eum sese convertunt poenitentiam 
libenter exspectet, quodque nullum scelus sit quod 
ipsius misericordam superet, si quidem ad meliorem 
frugem redire in animum inducamus. Quod cum 
multis exemplis ac Scripture testimoniis declaras- 
set, orationi finem imposuit. 

Cap. XXXV. — Rex autem divinitus tradita bac 


inquam, illius qux clamat : : Ego sum vitis, vos pal- 
mites (Joan. xv) 

Ad hunc modum rex per aquam ac Spiritum rege- 
neratus, ejusmodi voluptate qus nulla oratione ex- 
plicari potest afliciebatur; simulque eam cum ipso 


universa civitas ac finitima regio divino baptismate 


donabatur, lucisque filii existebant qui prius in tene- 
bris versabantur. Atque omnis morbus et omnis a 
dimonibus invecta calamitas procul ab iis qui fide 
prediti 997 erant propellebatur, omnesque tum 
animis tum corporibus integri atque incolumes erant. 
Multaque.item alia miracula fidei confirmandz causa 
edebantur, ecclesiz: etiam zdificabantur, et episcopi 
qui metu delitescebant, in lucem prodiban!, suasque 


papientia compunctus, ingenti voce ac ferventissimo C ecelesias recipiebant. Ac preterea alii, tum ex sacer- 


animo Christum Salvatorem confitetur, atque ob 
omni superstitioso errore abscedit : vivificzeque cru- 
cis signum inspectantibus omnibus adorat; et au- 
dientibus omnibus Deum verum ac Dominum no- 
strum Jesum Christum praedicat. Atque commemo. 
rata priori sua impietate, ei adversus Christianos 
crudelitate et immanitate condemnata, ingens ad 
pietatem portio efficitur. Exstabatque id quod a 
Paulo dictum est : Ubi abundavit iniquitas, illic et 
superabundavit gratia (ftom. v). Cum igitur sapien- 
tissimus Josaphat etiam ad rei militaris duces et sa- 
trapas, atque ad omnem 'denique populum de Deo 
atque erga ipsum pietate multa verba faceret, et quasi 
jguea lingua praeclarum aliquid ac modulatum ca- 


dotum tum ex monachorum ordine, ad pascendum 
Christi gregem instituebantur. Porro rex Abenner ad 
bunc modum ab improba et flagitiosa vite ratione 
sese removens, ac de perpetratis sceleribus poeni- 
tentiam agens, regium omne imperium filio tradit, 
ipse autem in solitudine degens, caputque cinere sine 
ulla intermissione aspergens, et graves gemitus edens, 
ac sese lacrymis abluens, solus cum eo solo qui ubi- 


que presens est colloquebatur, noxarum suarum ve- 


niam ab eo petens. Quin in tantam compunctionis 
atque humilitatis abyssum sese demisit, ut ipsum 
quoque Dei nomen labiis usurpare recusaret, ac vix 
tandem a filio admonitus, illud pronunciare auderet. 
Tanta autem ac tam przclora in eo vite commutatio 


neret, superveniens Spiritus sancti gratia omnes ad D fuit, ac tanta cum laude virtutis iter tenuit, ut prio- 


celebrandam Dei gloriam excitabat; ita ut universa 
multitudo una voce clamaret : Magnus Christiano- 
rum Deus est, nec prater Dominum nostrum Jesum 
Christum, qui cum Patre et Spirit gancto glorifica- 
tur, alius Deus est. 

Divino porro zelo impletus rex Abenner, in aurea 
illa et argentea idola, qux in ipsius palatio erant, 
acri animo impetum facit, eaque omnia dejicit , 
posteaque jn minutas partes redacta pauperibus 
distribuit : sic nimirum utilia ea reddens, quz prius 
utilitate omni ac (ructu carebant. Quin etiam ipse 
cum filio idolorum templa et aras omnes obsidens , 
2 fundamentis ipsa eruit, eorumque loco templa Deo 


rum iniquitatum ignorantiam pietatis magnitudine 
superaret. Cum autem quatuor annos hoc pacto in 
poeritentia et lacrymis atque omni virtutis geuere 
transegisset, in letbalem morbum incidit. Cum autem 
ipsi vit:» finis immineret, in metu animique anzietate 
versari copit, mala ea qus ἃ se perpetrata fuerant 
in memoriam revocans. At Josaphat consolatoria 
oratione coortum ei moeroris opus sublevavit, his 
verbis utens : Quare tristis es, 0 pater, et auare teip- 
sum conturbas (Psal. x11) ? Spera in Deo, el confi- 
tere ip:i, qui est spes omnium finium terra, et in 
mari longe (Psal. Lxiv), qui per prophetam clama- 
vit : Lavamini, mundi estote, auferte malum cogita- 


535 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/£ ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


tionum vestrarum ab oeulis meis discito benefacere, Α affers, Domine Jesu Christe, quoniam decet te gloria 


FA si fuerint peccata vestra sicut eoceiínum, tanquam 
nix dealbabuntur ; et ai fuerint rubra sicut vermicu- 
lus, tanquam lana alba erunt (Isaic 1). Quocirca ne 
timeas, o pater, nec dubio animo sis; neque enim 
eurum qui ad Deum sese convertunt, peccata, im- 
mensam ipeius bonitatem vincunt. llla enim quocun- 
que tandem numero fuerint, sub mensuram cadunt, 
hanc autem nee metiri nec numerare quisquam po- 
test. Quocirca fleri non potest, ut quod mensurze 
sobjicitur, id quod nulla mensura comprehendi po- 
lest, superet. 

Hujusmodi verbis ad consolandum accommodatis, 
ipsius animum leniens, ac velut excantans, eum ad 
bona&in speu revocavit. Deinde pater, extensis mani- 


in saecula, Amen. - 
Hujusmodi preces et orationes Deo offerebat, sep- 
tem dies a sepulero omuino nou discedens, nec cibi 
quidquam aut potus admittens, nec rursus somno 
corpus recreans, 394 verum et lacrymis solum 
rigans (Psal. cx11), et cum luctibus omnem orationis 
facultatem superantibus in oratione perstans. Octavo 


, autem denique die in palatium reversus, opes omnes 


ac pecunias pauperibus distribuit; adeo ut nullus jam 
qui rerum inopia premeretur, superesset. Paucisque 
diebus in hujusmodi ministerio exactis, omnes the- 
sauros exhausit: id videlicet agens, ne angustam 
portam iniroire paranti pecuniarum moles impedi- 
mentum afferret 


bus, gratias ipsi agebat, ae bene precabatur, diemque B — Cap. XXX VI. — At vero quadragesimo a paterni 


eum quo ipse in lucem editus esset laudibus efferebat, 
his verbis utens : Dulcissime fili, fili inquam, qui non 
lam meus es quam eolestis Patris, quamnam tibi 
gratiam referam? quibus te benedictionibus prose- 
quar? quas Deo tua eausa gratias agam? Perieram 
enim, ac tua opera inventus sum ; peccato mortuus 
eram, ct revixi (Luce xv); hostis et perduellis Dei, 
et in grotiam receptus sum. Quid igitur tibi pro his 
oranibus rependam (Psal. xxx)? Deus est qui satis 


amplis premiis te remunerari queat. Hoc sermone . 


habito, cum charissimum filium sz»pius exosculatus 
fuisset, ac deinde preces fudisset, atque, In manus 


tuas, o benigne Deus, commendo spiritum meum, : 


dixisset, in poenitentía animam suam Domino red- 
didit. 


Filius autem Josaphat patrem mortoum lacrymis . 


prosecutus, justisque ipsi persolutis, corpus ejus in 
piorum virorum sepulcris condidit. Nec tamen ipsius 
corpus regia veste obvolvit, sed penitentia vesti- 
mentis exornavit. Atque ipse in sepulcro stans, ac 
manus in celum tendens, laerymasque ex oculis flu- 
vii instar profundens, his verbis ad Deum clamavit: 

Gratias tibi ago, Deus Rex glori», qui solus potens 
et immortalis es, quoniam orationem meam ininime 
despexisti, nec laerymas meas pro nihilo duxisli : ve- 
rum servum tuum ac patrem meum a scelerata vi- 
vendi ratione avoeatum, ad te.omnium Salvatorem 
pertrahere voluisti, eum videlicet ab idolorum er- 
Fore abducens, atque ipsi hoc donans, ut te Deum 
verum ac benignum intelligeret. Ác nunc, o Domine 
Deus, cujus bonitatis pelagus pervestigari nequit, in 
loco pascua, in loeo refectionis, ubi vultus tui lux 
splendet, eum colloca ; nec antiquarum ipsius iniqni- 
tatum recordare, sed pro ingenti tua misericordia 
peceatorum ipsius chirographum dele, ac debitorum 
ipsius ehartas concerpe, sanctosque tuos, quos et 


jgne-et gladio de medio sustulit (Psal. .xxvin), cum . 


ipso in gratiam reduc, eisque, ne ipsi infensos'et ira- 
108 ses6 prabeant, impera. Omnia quippe tibi om- 


nium Domino possibilia sunt, hoc uno excepto, quod , 


quin te eorum qui sese ad te convertunt misereat, 
facere non petes. Misericordia enim. tua in omoes 
diffusa est, atque iis a quibus invocaris, salutem 


PATROL. LXXIII. 


f 


obitus die memoriam ipsius celebrans, magistratus 
omnes ac militaris classis et plebeii ordinis haud pau- 
€os convocat ; aque in regio throno sedens, cunetis 
audientibus hanc orationem habuit : En, ut iysi cer- 
nitis, Abenner rex ac pater meus, haud secus ac pau- 
perum quivis mortem obiit. Α΄ nec divitiz, nec opes, 
nec regia gloria, nec rursum ego patris amantissimus 
fllius, nec reliquorum ipsius amicorum ac cognato- 
rum quisquam .opem ipsi et auxilium afferre, atque 
ab inevitabili sententia ipsum eximere potuit ; verum 
ad illud tribunal, ut przxsentis vitze rationem reddat, 
profieiseitur, neminem omnino qui ipsi opituletur 
secum ducens, iis duntaxat exceptis (quacunque 
tandem illa fuerint) qus ab eo gesta sunt. Hoc au- 
tem ipsum quoque omnibus qui mortalem naturam 
nacti sunt contingere natura comparatum es!, neque 
aliter fieri potest." Nunc igitur audite me, o filii ac 
fratres, plebs Domini, et sancta hereditas, quos 
Christus Deus noster pretioso sanguine suo redeinit, 
atque a veteri errore et. adversarii servitute in liber- 
tatem vindicavit. Vos meam inter vos vite ratiouem 
nostis: nempe quod ex quo tempore Christi cogui- 
tionem consecutus, divinoque beneficio ipsius servus 
effectus sum, omnibus aliis rebus contemptis atque 
odio habitis, ipsius duntaxat cupiditate flagravi, id- 
que unum mihi in votis fuit, ut ex hujus vite tem- 
pestate, atque inani perturbatione ac tumultu egres- 
sus, solus cum ipso solo consuetudinem haberem, 
atque in summa animi tranquillitate Deo meo ac Do- 
mino servirem. Verum me patris mei in diversum ni- 
tentis voluntas retinuit, preeceptumque illud, quod 
patribus honorem liaberi jubet (Deut. v). Unde Dei 
gratia et adjumeuto incassum minime laboravi, nec 
bujusmodi dies frusira consumpsi ; verum et illum, 
et vos omnes, Deo conciliavi, eumque solum Deum 
verum, ac rerum omnium Dominum cognoscere do- 
cui, non quidem ego istud faciens, sed gratia Dei 
mecum, qui: me etiam e superstitioso errore atque 
idelorum eultu eripuit, ac vos, o plebs mea, gravi et 
acerba captivitate liberavit. Jam igitur tempus est ut 
ea qua Deo pollicitus sum expleam. Tempus, inquam, 
est ut quo ipse ine ducet proficisczr, eaque vota qui- 
bus me ipso obstrinxi persolvam, Nunc itaque vobis- 


19 


587 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


588 


cum :psi considerate quem vobis preesse ac regnum A in. calum tendentem, 86 sextze horse preeationeni 


obtinere velitis. Jam euim in Domini voluntate per- 
fecti estis, nec quidquam ex ipsius preceptis vobis 
occultum est. In his ambulate, nec vel ad dexteram 
vel ad sinisiram declinate. Ac Deus pacis velim sit 
eum omnibus vobis. 

Hac ut plebs audivit, tumultus statim ac strepitus, 
ingensque clamor et confusio exorta est, plorantibus 
omnibus, atque orbitatem suam deplorantibus. Quin 
etiam practer luctus ei ejulatus illud etiam jurejurando 
aflirmabant, sese il'um minime dimissuros, sed re- 
tenturos, nec secedendi potestatem ullo modo ipsi 
facturos. Sic clamante populo, alque o:nnibus magis - 
tratibus, excipiens rex populares compescit, silen- 
Uumque ipsis impera!, seque illorum contentioni ce- 
dere atque obtemperare asserens, eos, quamvis alio- 
qui merentes atque ejulatus signa in genis ferentes, 
domum remittit. Ipse autem unum ex principibus, 
quem ipse tum pietatis, tum vite sanctitatis nomine 
pluris omnibus facicbat, admirationeque prosequeba- 
tur, hoe est Barachiam, cujus etiam superius, cum 
Nachor Barlaamum se esse simulans cum philoso- 
phis dísputavit, verba fecimus, quemque solum zelo 
divino penitus flagrantem ab ipsius partibus stetisse, 
atque ad disputationem adversus illos ineundam pa- 
ratum fuisse diximus, hunc, inquam, remotis arbi- 
Gris, assumptum, blande ac leniter allocutus est, 
obnixisque precibus, ut regnum acciperet, atque in 
timore Dei plebem suam regeret obsecrabat quo ipse 
ad expetitunm iter se aceingeret. 


persolventem invenerunt. 

Conspecto autem eo, eircumfusi statim, eum la- 
crymis eum obsecrabant, ac discessuma ipsi obje- 
ciabant. At ille, Quid, inquit, inanem laborem 
suscipitis ? Nec enim est quod vos me regem ultra 
habituros esse speretis. Nihilo secius tamen eorum 
ingenti contentioni cedens, ad palatium revertitur. 
coaciisque in unum omnibus , quid in animo haberet 
declaravit, ae postea interposito etiam jorcjuraudo 
sermonem confirmavit, nempe se posthac ne unum 
quidem diem cum ipsis fore : Ego enim , iuquit , meo 
erga vos ministerio perfunctus sum , nec quidquam 
prstermissi , nec subterfugi , quominus annuntiarem 
vobis ( Act. xx ), ac docerem testificans omnibus in 


p Dominum nostrum Jesum Christum fidem , sc peeni- 


tenti:e; viam ostendens. Ác nunc ego viam hane 
ineo, quam jam pridem. expetebam, nec ultra fa- 
ciem meam quisquam vestrum videbit. Quapropter, 
ut divini Apostoli verbis utar, contestor vos ho- 
dierno die, quod mundus ego sum a sangnine om- 
nium vestrum. Non enim subterfugi, quominus an- 
nuntiarem vobis consilium Dei, 

liec illi audientes , ac sententize ipsius firmitatem 
exploratam habentes, nempe quod eum ἃ suscepto 
consilio revocare minime possent, orbitatem quidem 
suam deplorabant , nec tamen ullo modo eun de 
sententia deducebani. Tum autem rex Darachiam il- 
lum, de quo supra locuti sumus, manu tenens : 
liunc, inquit, o fratres, hune vobis regem creo, 


Ut autem euin renueutem, atque istud omnino re- ὦ Cumque ille ejusmodi rei vehementer ob'uctaretur, 


pudiantem vidit, hisque verbis utentem: O rex, quam * 


istud tuum jud cium iniquum est, quam tuus sermo 
divino mandato parum consentaneus; nam cum pro- 
ximum non secus ac teipsum amare docearis, qua 
tandem ratione sarcinam eam, quam tu abjicere stu- 
des, mihi imponere festinas? nam si regio munere 
fungi bonum est, ipse quod bonum est retine ; sin autem 
offendiculum istud ac scandalum animi est, quid mihí 
illud objicis, ac me in fraudem inducere cupis? Ut, in- 
quam, eum his verbis utentem et asseverantem vidit, 
cum eo quidem colloqui destitit: ipse 399 autem in 
tempesta nocte epistolam ingenti sapientia plenam, at- 
que ad omnepietatis genus impellentem, ad populares 
suos exarat, nempe quam de Deo sententiam tenere, 


quan ipsi vitam, quas laudes, quas denique gratiarumv y pulum , 


actiones offerre deberent, prsescribens. Ac postea, ne 
quemquam alium przter Barachiam ad regiam digni- 
tatem admitterent prohibebat. Hac epistola in cubi- 
culo suo relicta, inscientibus omnibus egreditur. Nec 
tamen ef(icere potuit ut ipsius dis essus ad extremunr 
usque incognitus esset. Nam simul atque illuxit, ez 
res audita perturbationem ac luctum plebi: attulit, 
omnesque summa celeritate ad eum investigandum 
perrexerunt, ipsius fugam omni ratione occupare 
cogitantes. Quo etiam factum est ut studium ipsius 
frustra miuime cesserit. Mam cum itinera omnia oc- 
cupassent, ac montes omnes obsedissent, inviasque 
valles peragrassent, in terrente quodam ipsum manus 


invitum eum ac repugnantem in regio throno collo- 
cat, ipsiusque capiti diadema imponit, atque aunu- 
lum regium ipsi in manum praebet. Atque ad Orien- 
tem stans, pro rege preces fudit, hoc videlicet a . 
Deo postulans, ut Dei fdem constanter teneret, 
ac Christi mandatorum iter ab omni flexu alienum 
inveniret. Adhzc pro clero etiam atque universo 
grege precatus est, opem videlicet et auxilium ae 
salutem ipsis a Deo petens, atque ut quidquid ipsi 
postularent ad utilitatem moderarqtur. 

Hac oratione habita, conversus ad Barachiam, 
ait : Kn tibi, frater. hoc precipiam quod Apostolus 
testatus 65, : Attende tibi ipsi, et universo gregi iu 
quo te Spiritus sanctus regem posuit, ut Ghristi po- 
quem proprio sanguine aequisivit, regas 
( Act. xx). Et quem»dmodum Deum ante me cogno- 
visi, eumque pure animo et conscientia coluisti, 
ita nunc quoque majori studio im hoc incumbe , ut 
ipsi vitz? tu:e rationes probes. Quo enim majus a 
Deo imperium consecutus es, eo quoque majora ipsi 
rependags oportet, Ae proinde gratitudinis debüum 
ei enjus beneficiis auctus es persolve , sancta ipsinj 
przcepia custodiens, atque ab omni via in exátiuan 
ducente deflectens. Ut enim in iis qui navigant, cum 
nauta quispiam peccat , exiguum iis qui simul navi- 
gant detrimentum 3sffert; cum aulem gubermator, 
univers: navi exitium accersit, ita eliam in regno 
usu venit, ut eum quispiam eorum, qui subsunt 


589 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 


530 


Déccat, boh tam alium quam seipsum laedat; sin À quibus offensus fueris injurie inemoreim te prebeas ;. 


apiem rey ipse peccet, totum regnum labefaetat ac 
detrimento afficit, Quapropter, u£ ingentes rationes 
redditurus, si quid eorum quz opus sint. prztermí- 
seris, magno studio magnaque cuia teipsum in bono 


custodi , voluplatem omnem ad percatum [6 pertra-- 


hentem odio insectare, Ait enim Apostelus : Pacem 
sectamini cum omnibus, et sanctificationem , sine 
qua nemo videbit Deum (Heb. xu). Rerum humana- 
rum cjreulum animadverte, quo pacto videlicet ín 


otbem volyatur, alios atque alias alio atque alio 


modo eas ferens 36 torquens ; illudque stude, ut in 
varia earum mulatione pium animum constanter re- 
tineas. Siquidem una cum rebus commutari , duhiz 
atque ipstabilis meutis argumentum est. Tu vero fac 


verum euim ipse peccatorum tuorum veniam postules, 
iis etiam qui in te peccant ignosce, Remissioni enjm 
remissio rependitur ; et si cum nostris conservis in 
gratiam redeamus, Dominus quoque suam in nos, 
iracundiam comprimet. Αι contra nostra adversus 
eos qui aliquid in nos admiserunt svitia hoc e'fl. 
cit, ut peccatis nostris nulla venia tribuatur (Matth. 

xvin). Quemadmodum audis quidnam illi qui decem 
talentorum millia. debebat acciderit, nempe q:;od 
ob suam in conservum crudelitatem , lanti. debiti 
exactionem sibi ipsi renovarit. Quare maguopere 
nobis providendum es!, ne hoc quoque pobis usu . 
veniat, Quin potius debitum omne remittamus , at-. 
que omnem iram e pectore ejiciamus , ut nobis quo- . 


in virtute firmus sis, ac prorsus stabilitus. Ob tem- Β que mulia nostra debita remitantur. Preier hac. 


porariam et ea2ducam gloriam inani tumore minime 
»nselesce ; verum, repurgato animo, nature tu:e 
vilitatem cogita, vitsque hujus brevitatem atque ad- 
jurctain carni mortem cogita. Hac enim si eonside- 
res, in superbiam haudquaquam incides , sed Deum 
verum ac 880 coelestem Regem metues, sicque 
praeclare ac feliciter tecum ogetur. Beati enim, in- 
quit i:le , omnes qui timent Dominum, qui ambulant 
in viis ejus ( P£al. cxxvin). Ac rursum : Beatus vir 
qui timet Dominum, in mandatis ejus volet nimis 
( Psal. cx1). Quz nam autem prae cxteris precepta 
Wbi servanda sint, audi : Beati misericordes, quo- 
niani ipsi misericordiam consequentur (Luce vi). ἃς 
rursum Σ Estote misericordes, sieut et Pater vester coe- 


omnia, ac prz omnibus rebus bonum depositum CU. , 
stodi , hoc est piam fidei doctrinam, in qua institu- 
tus οἱ eruditus es (1I Tim, 1). llludque cave, ne ul- 
lum hzresis zizanium in vobis enascatur : : verum 
purum ac doli expers divinum semen conserva, ut 
uberem alque amplam segetem Domino exhibeas , 
cum ad exposcendam rerum ab unoquoque in vita 
gestarum rationem , congentanearaque actionibus 
nostris mercedem referendam veniet. Quo quidem 
tempore justi fulgebunt sicut sol , sceleratos aulem 
caligo ae semp'terna ignominia obruet ( Ma: th xi). 
Àc nunc , o fratres, Deo vos commendo , et verho 
gratie ipsius , qui potens est 'snpersdificare, et dare. 
vobis ha reditateu in sanctificatis amnibus (Act. xx). 


lestis misericorsest. Hoc enim praceptumabiis potissi- & — I1Ixec cum dixisset, positis genibus Bui, quemad- 


mum exposcitur qui in summo imperio constituti sunt. 

ἂς sene qui magnam potentiam nactus est, eum 
ἃ quo bujusmodi potentiam accepit pro viribus imi- 
tari debet. llac porro in re Deum maxime imitabi- 
tur, 5i misericordia nihil potius antiquiusque habeat. 
Huc accedit quod subditos nihil eque ad benevolen- 
tiam allicit, ut beneficii gratia egentibus concessa. 
Nam obsequium illud quod ex metu oritur, adum. 
brata est adulatio, per fictum honoris vocabulum eos 
qui animum ipsi adjiciunt, ludificans ae cirumseri- 
bens. Auge. i$ qui invito animo paret, oblata occa- 
sione seditionem exei[ag; qui autem benevolentise 
vinculis constricips tepgtur, firmam ei qui rerum 
potitur obedieuliam praestat. Quz cum ita sint , da 


modum scriptum est, cum lgerymis ruisum oravit , 
atque conversus Barachiam, quem regem designa- 
ral, omnesque eos qui magistratu Tungebantur , 
exoseulatus est. Tum vero res lacrymis sane digna 
contigit. Omnes enim ipsum circumstantes ( non se- 
cus ac si hoc duntaxat viverent , quod cum eo es- 
sent, 3c simul atque ab eo disjungereutur, vitam amis- 
suri essent) quid non dicehant quod ad ciendam mi- 
sericordiam pertineret ? aut quid relinquebant quo 
eorum luctus augeri posset? ]psum exosculabantur 
et complectehantur, mentisque impotes pra dolore 
erant, Ve nobis, clamabont, quam gravi calamitate 
opprimimur ! Dominum eum appellabant, patrem, 88- 
lutis auctorem, bene de se meritum. Per te, inquie- 


operam ut egentibus facilis ad 16. accessus sij, iisque p bant, Dei cognitionem accepimus, errore liberati 


qui inopia confljctanjur, aures tux: paleant, ui tu 
quoque apertas Dei aures invenias. Nam quales nos 
ipsos conservis prsbuerimus , talem etiam erga nos 
Dominum nanciscemur , e quemadmodum audieri- 
mus , audiemur, et quemadmodum viderimus, a di- 
vino et omnium rerum conspectore oculo videbimur. 
Quamobrem apte misericordiam misericordiam con- 
feramus , ut simjle per simile recipiamus. 

Quin etiam aliud queque preceptum cum supe- 
riore islo gonjgpetum , ipsique cognatum audi : Di- 
mittite, et dim;uetur vobis. Quod si nen remi-eritis 
"iominibus delieja ipsorpm, nec Pater vester coeles- 

peccaja vestra vobis remittet. Ob idque ne iis a 


suus, ab omnihus malis conquievimus. Quid jam 
nobis post discessum tuum futurum est? Qusnom 
mala nos arripient * H:ec cum d:cerent, pectora fe- 
riebant , eamque qu: eos invaserat calamitatem de- 
plorabaht. Αἱ ille consolatoria oratione ingentem 
eorum ejulatum eomprimens, illud pollicebatur, se 
(quoniam corpore jam nou poterat) spiritu cum illis 
fore. Hoc sermone habito, spectantibus omnibus e 
palatio excedit ; ac s'atit' omnes desperato reditu 
eum sequebantur, atque ex urbe, ut quam jam con- 
spicere imipime possent, profugiebant. Posteaquam 
autetn e civitate egressi suut, vix tindem atque gre 
acrius eos ipso admonente, atque etiam asperiozem 


| bol 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. v 


593 


interdum objurgationem adjungente , 80 eo distraeti A contortis, in intimam 4olitudinem se contulisset, at- 


sunt, atque inviti revertebantur, ideutidem oculos 
reflectentes , 391 ac pedibus inter ambulandum of- 
fendentes. Nounulli autem ex iis qui ferventiori ani- 
mo przditi erant, lugentes eminus ipsum sequeban- 
tur, quoadusque nox oborta eos inter se disjunxit. 
Car. XXXVII. — Generosus igitur ille vir ex aula 
egressus est, perinde letus atque alacris, ut cum 
quispiam e longinquo ac diuturno exsilio in patriam 
se refert. Atque externe quidem eas quibus uii sole- 
b»t, vestes gerebat, interne autem cilicium illud quod 
Barlaam ipsi dono dederat. Porro nocte illa in paupe- 
ris cujusdam viri demunculam se conferens, vestes eas 


quibus indutus erat abjicit, postremumque illud be-- 


neficium egenti tribuit. Cumque ad bunc modum tum 
illius tum multorum aliorum pauperum precibus Dei 
Bpein atque auxilium sibi accivisset, ejusque gratia 
et presidio tanquam salutis vestimento ac letitia 
pallio sese induisset, ad solitariam vitam excessit, 
&on panem, non 3quam, non quidquam aliud ex iis 
qua ad vicium necessaria sunt secum ferens, nul- 
lumque aliud indumentum gerens, prater asperum 
"Iud cilicium, de quo paulo ante mentionem feci. 
Etenim singulari quodam desiderio, ac divino immor. 
talis regis Christi amore saucius, toto animo in id 
Quod amabat incumbebat, totus extra se raptus, ac di- 
vinitus immutatus, Deique charitate omni ex parte 
correptus. Fortis enim, inquit ille, sicut mors di- 
leciio (Cant. vi). Tantam. videlicet ipse ex. divino 
amore temulentiam contraxerat, tantaque siti destua- 
yat, instar scilicet illius qui dicebat : Quemadmodum 
desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat 
anina mea ad te Deus. Sitivit anima mea ad Deum 
fontem vivum (Psal. xti). Et quemadmodum anima 
ilia, que hujusmodi charitate vulnerata erat, in 
Cantico canticorum ait : Vulnerata charitate ego sum 
(Cant. n). Ac rursum : Ostende milii. faciem (uam, 
et fac me audire vocem tuam ; vox enim (ua dulcis, 
et facies tua decora. 

lfujusce omui sermone prastantioris pulchritudi- 
nis Christi desiderio, tanquam igne quodam in pe- 
etore accepto, apostolorum chorus, ac martyrum ag- 
mina, omnia ea que oculis cernuntur contempse- 
runt, atque omni huic (luxe et caducz vilae iunu- 
Jnera tormentorum eti morlis genera pretulerunt, 


que caducarum rerum confusionem, tanquam mo- 
lestissimam quamdam sarcinam et catenam excus- 
sisset, spiritu lztabatur, conjectisque in Christum, 
cujus desiderio ardebat, oculis; ad eum, tanquanr 
ad praesentem atque ipsius vocem audientem elama- 
bat, eumque alloquebatur, his videlicet verbis utens : 
Ne jam,!quaso, o Domine, oculus meus hujusce vitae 
bona videat; ne6 prsesens vanitas mentem meam a 
suscepto itinere abstrahat ; verum, Domine mi, ocu- 
los meos spiritualibus lacrymis imple, gressusque 
meos dirige, famulumque tuum Barlaam mihi com- 
monstra. Mihi, inquam, eum per quem mihi salus 
parta est ostende, ut solilarise ac monastica vitae 
sinceritatem per ipsum addiseam, ac non ob bostili$ 
belli imperitiam in fraudem inducar. Da mihi, Do- 
mine, viam meam nzncisci, per quam te adipiscor, 
quoniam anima mea tui desiderio saucia est, teque 
salutis fontem ardenter sitit. 

Hxc secum perpetuo volvebat, atque ad Deum lo- 
quebatur, per orationem ac sublimissimam contem- 
pletionem ipsi sese conjungens. Atque ità contento 
gressu captum iter exsequebatur, ad locum eum in 
quo Barlaam degebat pervenire contendens. Herbis 
porro iis quxe in deserto existebant alebatur. Neque 
euim, υἱ jam a me commemoratum est, prater cor- 
pus ac pannos illos quibus indutus erat, quidquam 
aliud secum ferebat. 

Cseterum cum exiguum ac nullius omnino momenti 
victui ex herbis sibi pararet, aquse penuria prorsus 


C laborabat, quod videlieet solitudo illa aquz ezpers 


esset. Cum igitur sole jam sub meridiem vebemen- 
ter ardente iter faceret, vehementius ob. zstum in 
arida regione siti flagrabat, atque extrema et gra- 
vissima zrumna vexabatur. Verum cupiditas natu» 
ram vincebat, ac sitis ea divina qus afliciebatur 
sitis aque flammam minuebat. 

At vero ille boni inimicus et invidus diabolus, hu- 
jusmodi animi institutum atque usque adeo ardentem 
ipsius erga Deum charitatem indignissimo animo 
perspiciens , multas ipsi in solitudine tentetiones 
exeitabat, regix nimirum ipsius glori splendidissi- 
meque $39 satellitum manus, qua ipsius latus 
cingi solebat, atque amicorum item et zqualium me- 
moriam ipsi refricans ; illudque item ipsi ob aniurnum 


divinz pulchritudinis amore flagrantes, atque ingen- D proponens, omnium animas ex ipsius anima pen- 


tem Dei Verbi erga nos amorem cum apimis suis re- 
putantes. Hune ignem cum preeclarus etiau, ac cor- 
pore quidem nobilis, ezeterum longe nobiliore ac ma- 
gis regio animo proditus vir in seipso accepisset, 
terrena omuia prorsus aspernalur, omnes corporis 
voluptates proculcat, opes et gloriam atque humanos 
Vouores pro nihilo ducit, diadema et purpuram abji- 
cit, aranearum telis viliora ea existimans, atque ad 
omnia dura et acerba monaslice vil studia prom- 
pto auimo sese tradit, illud Psalmiste clamans : Ad- 
hiesit anima mea post te, o Christe, suscipiat me 
dextera tua (Psal. Lxu). ) 

Cuunque ad hunc. modum, oculis a tergo minime 


dere, ac reliquas denique alias hujusce vite oblecta- 
tiones ipsi objiciens. Ac deinde virtutis asperitatem, 
atque ingentes ejus sudores ipsi proponebat, corpo- 
ris item imbecillitatem et inexpertas atque insuetas 
zrumnas, et temporis longinquitalem, ac presentem 
siis oppressionem, quodque nulla ex parte conso- 
latio ulla ipsi exspectanda esset, aut tanti laboris 
tanteque fatigationis finis. Ac denique ingentem in 
ipsius animo, quemadmodum quodam loco de magno 
Antonio proditum est, cogitationum pulverem com- 
movebat. 

Ut aucem ad labefaetandum ipeius animi institutum 
imbecillem hostis ille se vidit (Christum enim ipee sibi 


595 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPHAT INDIA REGIS. 


694 


ob animum proponens, atque ipsias desiderio inflam- À nimirum hic quoque animi ipsius firmitatem ac stre- 


matus, speque egregie confirmatus, ae fide subni- 
us, illius instinctus et. consilia pro nihilo ducebat), 
pudore suffusus est, utpote ad primum, ut dici solet, 
$mpetum prostratus. Quapropter alteram viam inire 
€cpit (multas quippe ipsi vitil semitas habet), ac 
'wariis spectris eum evertere atque in metum conji- 
eere nitebatur. Nonnunquam enim aler ipsi, ut. est, 
epparebat ; nonnunquam rursus districtum gladium 
tenens, ineum impetum faciebat, seque eum, nisi quam. 
primum ab instituto resiliret , percussurum minaba- 
*ur. Quandoque rursus variarum bestiarum formam 
subibat, adversus ipsum rugiens ac perquam hor- 
Tendum mugitum et strepitum edens ; atque etiam in 
draconis et aspidis et. reguli formam sese subinde 


puitatem explorante. Ac sic, sub dio degens, tum 
test conflagrabat, tum frigore obrigebat, prsestan- 
tissimum illum senem velut quemdam ingentis pretii 
thesaurum quzrere nunquam intermittens. Multas por- 
ro pestiferorum spirituum tentationes, ac multa pradia 
sustinebat, multosque item labores, ob herbarum, qui- 
bus de more victitabat, penuriam perferebat ; quo- 
niam scilicet has quoque solitudo ea ut quz siccitate, 
laboraret, parce admodum produceret. Verom ada- 
mantinus atque invictus ipsius spiritus, amore ac de- 
eiderio ardens, hujusmodi molestias facilius (erebat 
quain alii voluptates ferre soleant. Quocirca divina 
ope minime caruit ; verum secundum dolorum ipsius 
ac laborum mulitudinem (Psal. xxxiv) allate a 


immutabat. At przclarus ille ae strenuissimus pugil B Christo, cujus cupiditate flagrabat, consolationes, 


tranquillo animo consistebat, ut qui Altissimum per- 
fugium suum posuisset (Psal. xc). Ac mente excu- 
bans, pestiferumque spiritum irridens, dicebat : Non 
me fugit, o impostor, quinam sis, qui h:ec in me ex- 
eites : nimirum qui jam inde ab initio mortalium ge- 
neri perniciem qmoliaris, nec unquam improbitati 
studere δὲ nocumentum inferre desinas. Ác sane 
quam pulchre tibi bic habitus quadrat ! Nam hoc ipso 
quod bestias et reptilia imitaris, mentis tux feritatem 
et perversitatem, voluntatisque ad noxam ac pestem 
$nferendam promptitudinem demonstras, Quid igitur, 
ὁ miser, ea aggrederis qux: conficere non potes? Fx 
quo enim has artes atque hzc spectra a tua improbi- 
tate proficisei comperi, nulla jam hinc sollicitudine 


tam noctu quam diu animum ipsius exhilarabant. Con- 
fecto autem biennii curriculo, Josaphat quidem per- 
petuo cireumibat, eum quem expetebalt qu:erens, at- 
que ad Deum lacrymas fluminis instet profundens, 
meditabatur clamans : Ostende mibi, Domine, 338 
mibi, inquam, eum ostende, qui mihi tui nomiois 
cognitionem ae tanta bona conciliavit, nec propter 
peccatorum meorum multitudinem tanto bono me 
priva; verum hoc concede, ut et ipsius conspectu 
fruar, et idem cum eo religiose exercitationis certa- 
men subeam. 


Dei antem favore speluncam quamdam invenit, 


pervestigata videlicet eoram qui eo se conferebant 
semita; atque monaelium quemdam solitarium Υἱ (28 


afficior. Dominus mihi adjutor : et ego despiciam C genus colentem nanciscitur, eumque maximo cum 


jnimieos meos (Psal. cxvi). Et super aspidem et 
basiliseum, quorum tu similitodinem expressis , 
ambulabo, atque Christi potentia corroboratus, leo- 
sem et draconem conculeabo (Psal. xc). Confun- 
dantur et erubescant omues inimici mei, confundan- 
ter et erubesrant valde velociter (Psal. wi). 

Hac oratione utens, crucisque signo, hoc est in- 
vietis armis seipsum eingens, omnia diaboli spectra 
irrita reddidit. Confestim enim bestie ac reptilia in- 
st»r fumi evanuerunt, οἱ sicut fluit cera a facie ignis 
(Psal. xvi). [086 autem Christi potentia confirma- 
tus, lzto animo proficiecebatur, Deoque gratias age- 
bat. At etiam complures ac varie bestie, variique 
generis serpentes et dracones, quos solitudo ilia nu- 


animi fervore complexus et osculatus, ubinam Bar- 
laam habitaret, sciscitabatur, simulque ipsi rerum 
suarum statum exposuit. Cum igitur ex ipso ubi viri 
illius quem querebat domus esset intellexisset, eo 
quam celerrime, non secus ac peritissimus quispiam 
venator feram nae!us, se contulit, peragratisque al- 
terius cujusdam senis admonitu aliquot psssuum mil- 
libus, letus ac spei robore septus incedebat, zque 
nimirum ae puer, qui patrem quem jampridem non 
vidit brevi se conspeeturum sperat. Nam cum divinus 
amor animum semel obsederit, multo acrior ac fer- 
venlior eo esse solet qui a natura manat. 

Astat itaque spelunex foribus, iisque pu!satis, Be- 
nedic, inquiebat, o pater, benedic, inquam. Ut autem 


trieba!, ipsi occurrentes. Non. jam per inane spe- D parlaum hac voce audita ex antro egressus est, eum 


etrum, sed revera ab ipso cernebantur. Ex quo ef- 
fleiebatur ut metus quidem ac laboris via plena esset, 
ipee autem utrumque animo et cogitatione superaret, 
Nam et metum charitas, ut Seripture verbis utar, 
foras mittebat (1 Joan. iw), et laborem «eupiditas le- 
vabst. Ad bunc itaque modum cum multis et variis 
calamitatibus et zerumnis per dies haud paucos col- 
luctatus, ad Sennaaritidem illam solitudinem in qua 
Barlsam habitabat pervenit. Ubi etiam aquam naetus 
sitis fiummam restinxit. ' 
Car. XXXVII, — Josaphat autem biennium in- 
tegrum in bac vastissima solitudine mansit, huc at- 
que illuc oberrans, nec ΒΑΡ δου inveniens, Doo 


per spiritura agnovit, qui ob admirandam illam mu- 
tationem, qua a priore illo vultu ac florente juvenilis 
:elatig pulchritudine demigrarat, ab extremo aspectu 
vix agnosci potera!, ut qui tum cx solis aestu atrorem 
contraxisset, et pilis abundaret, ac genas macie con- 
feetas, ocnlosque alte depresgos , et palpcbros laerv- 
marum fluentis undique attritas, atque ingenti fanis 
afflietione perustas haberet, At vero Josaphat spiri- 
tualem patrem statim aguovit, utpote iisdem oris 
lipeamentis preeditum. Confestim itaque senex versus 
Ortum stans, Deo precem eum gratiarum actione 
conjunetam adhibuit, Dictoque Amen, in mu'uos 


«ἐν 


50 | DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 596 
amplexus statim roerunt, diuturnam cupiditatem sine À spirituale colloquium inierunt, salutares ae coelesti 


nlia satietate explentes, 

Cum autem abunde sese complexi fuissent, atque 
eonsultassent , sedentes inter se colloquebantur. Ac 
germonem exorsus Barlaam, his verbis usus est: Prz- 
lare fecisti, qui hnc veneris, dilecte fili, fili, inquam, 
Dei, ac ecelestis regni h»res per Dominum nostrum 
Jesum Christum, quem dilexisti; atque caducis et 
fragilibus bonis non abs re chariorem habuisti, 2e, 
prudentis et sapientis mercatoris instar, omnibus 
-faeultatibus venditis, margaritam pretium omne su- 
.perantem emisti, ac thesaurum qui surripi non possit 
(Matth, xv) , in agro mandatorum Doniini abscondi- 
ium nactus, omnia dedisti, nec rei ulli ex iis que 
jam jamque efflusure sunt pepercisti, quo agrum 
illum tibi comparares. Det tibi Dominus pro fluxis et 
caducis s:eterna, pro iis que interitu obnoxia sunt ea 
-jn quie nec interitus nec vetustas cadit. 

Velim autem mihi dicas, charissime, quonam pacto 
hue accesseris, quique post discessum meum rerum 
tuarum status fuerit, atque tuusne pater Deum norit, 
an vero nunc quoque eadem, qua prius, deientia 
abreptus, a demonum fraude atque iripostura capti- 
vus abducatur. Hac percontante Barlaamo, Josa- 
phat altius repetito sermone, quseuam sibi post ipsius 
.digressum contigissent, quamque prosperuin rebus 
cursum Dominus ad id usque tempus quo rürsum 
jater se convenissent tribuisset, sigillatim exposuit. 

Senex itaque hzc audiens, voluptate simul atque 
. admiratione affectus est, calentesque lacrymas mit- 


sapientia plenos sermones per totam noctem conte- 
xentes, quoadusque aurora exoriu$ ad cousuetaruum 
rursus orationum memoriam ipsos revocaret. 

Mausit autem ad hune. modum diuturno tempore 
cum Barlasmo Josaphat, admirabilem bane »tque 
huinana conditione prastantiorem vitam eolens, ac 
lanquam patrem et pracepjorem cum onini obedien- 
tia et humilitate ipsum sequens : sic nimirum, ut ad 
omne virtutis studium exercerelur, atque quonam 
pacto cum spiritua.ibus et invisibilibus spiritibus lu- 
ctandum esset, edoceielur. Ex quo iliud consecutus 
est, ut Υἱ 0585. omnes affectiones exstinguerel, car- 
nisque affectum spiritui , non secus ac servam domi- 
no, subjicere, deliciarum omnium animique reuis- 


p siouum oblivione caperetur, somno tamquam improbo 


mancipio imperaret. Atque, ut brevi perstringam, 
tanto studio iu solitariz: vite certamen iucumbebat, 
ut ipse quoque Darlaam, qui perinultum temporis in 
ea contriverat, miraretur, ipsiusque acrimonia con- 
cederet. Tautulum enim duri illius atque consolatione 
carentis cibi admittebat, ut vitam duntaxat toleraret, 
nec commilleret, ut per ultro accersitam morteu 
pramiis iis sese orbaret, quz virtutum cultui ac stu- 
dio tribuuntur. Sic autem naturam nocturnis exey- 
biis subjiciebat, ac si nulla emnino carnis et corporis 
parte constaret. Üratio porro perpetuum ipsius stu- 
dium eral: universumque vite tempus in spirituali- 
bus ac coelestibus contemplatiosibus insumebatur ; 
adeo ut nec horam unam, imo nec ullum omuino 


tens, dicebat : Gloria tibi sit, Deus noster, qni tui € temporis punctum, ex quo in ea solitudine habitavit 


.amore prediis semper ρΓα 8.0 es, atque ipsis opitu- 
laris. Gloria t bi, Christe, ltex omuium ac Deus op- 
tme, quoniam benigna tua voluntasita tulit, ut semen 
j3Mlud quod in servi tui Josaphat animum jecisti cen- 
tuplicatum fructum afferret , te videlicet, animarum 
-Jostrarum agricola ei Domino dignum. Gloria tibi, 
.Paraclete bone ac sanc'issime Spiritus, quoniam quam 
-tu sanctis tuis apostolis gratiam tribuisti, hane eti.m 
huic impertiendam duaisti : atque ingentem hominum 
multitudinem ipsius opera superstitioso errore libe- 
Fasti, ae vera Dei coguitione illusirasti. 

Ad hunc modum Deo ab utroque gratix agebantur ; 
ipsisque ita in er se colloquentibus, ac Dei gratia 
exsultantibus, adiuit vespera. Proinde ad orationem 
consurgentes , consuetum precaLionum pensum per- 
solverunt. Àc postea, cum cibo recreandum corpus 
esset, Barlaam magnilicam mensam apposuit, spiri- 
'tualibus videlicet epulis eonfertam , ejus sutem con- 
'golationis , quz sensi! us percipitur, quam minimum 
sane participem. Cruda enim duntaxat olera erant, 
"Bpsiusmet manibus consita et exeulta, palme ue per- 
pauca, qua in ea solitudine inveniebantur, ac deni : 
.que silvestres herbze. Cum igitur gratias Deo egis- 
.sent, appositisque epulis corpus refecissent, atque 
aquam e propinquo funte bibissent, ei rursum, qui 
manum aperit, et implel omne aniinal beuedictione 
(Psal. cxiiv), gratias egerunt. Ac 33/4 deinde con- 
surgentes, posteaquam noetarnas preces absolveruut, 


deperderet. Ac sane hoe demum vere monastici or- 
diuis munus est, nunquam a spirituali o,ere vacuum 
inveniri. Quod quidem genero-us ille et expeditus 
ccelestis itineris cursor egregie prastitit, atque aniui 
eui ardorem ab initio ad extremum usque perpetuo 
couservavit, ascensiones in corde semper disponens 
(Psal. Lxxvm), ac de virtute ad sublimiorem virtu- 
tem transilieus, desideriumque desiderio, ac studium 
studio indesinenter adjuagens, quoad tandem ad 
speratam οἱ expeiiiata. beatitudinem pervenit. 

CAP. XXIX. — Cum itaque hoc pacto Barlaam et 
Josaphat una versarentur, 86 pulchro inter se certa. 
mine contenderent, ab omni cura et hujusce vit:e 
perturbatione immunes , mentemque ab omni confu- 


D sione puram 86 sejunctam habeutes , post multos ab 


ipsis pietatis causa susceptos labores, quodam die 
genex accersito spirituali filio, quem per Evangelium 
genuerat, hujusmodi spiritualem sermonem aggressus 


eat : 


Jam pridem, o amice Josapliat, te in. hac. solitu- 
dine habitare oportebat, auque lioc mibi oranti Chri- 
$tus de te pollicitus fuerat fore ut te ante extremum 
vite diem viderem. Vidi itaque quemadmodum cu- 
piebam ; vidi, inquam, te ἃ mundo et mrindi rebus 
avulsum, ac Christo minime dubio ac vacillanti animo 
eonjuncium, atque ad. perfectam plenitudinis ipsius 
mensuram progressum. Nunc igitur, quandoquidem 
mortis meg tempus instat, atque collacetanea ét mihi 


591 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT INDIAE REGIS. 


593 


gualis δὰ cüpidilás, qum ut eum Christo esseni , À eam ob causam Domino obstricti sumus; quod cum 


semper me tenuit, jám expletor, tt. quidem corpus 
meuri tettà conde, pulverique pulverem tedde. Post 
&utem ipse in hoc loco hzre, susceptum spiritualis 
vitze genus persequens, mezque tenuitatis memoriam 
retinens. Vereor enim ne tenebrosum daemonum 
agmen animo meo propler ignorantiarum inearum 
sultitadinem impedimentuni afferat. 

Tu vero, fili, no religiosz:e& exercitationis laborem 
metuas, neque ad temporis longitudinem ac damo- 
num insidias elanguescas ; quin potius ipsorum imbe- 
cillitatem, Christi virtute communitus, audax irride; 
ad laborum autem duritiam, ac temporis diuturnita- 
tem animo iia comparatio esto, tanquam quotidie di- 
&cessum e vita exspectans, atque eumdem diein. tibi 


vit:e inonasties, tum initium, tum finem esse existi- B tam vim lacrymarum profudit; 


mans. Sic semper ἘΔ qua a tergo sunt obliviscerns, 
atque ad ea qu:e a fronte sunt teipsum extendens, ad 
destinatum persequere, ab bravium superna vocatio- 
nis Dei in Christo Jesu (Philip. 1i) , quemadmodum 
sanctus Apostolus his verbis hortatur : Non deficia- 
gms; sed licet is qui foris est homo noster eorrum- 
patur, (omen is qui intus est renovatur de diein diem. 
Nam quod momentaneum est et Jeve uibulationis 
nostra, supra inodum in sublimitate zternum gloria 
pondus operatur in nobis, non contemplantibus nobis 
que videntur, sed qux non videntur. Quz enim vi- 
dentur temporalia sunt, qux autem non videntur, 
selerna (44 Cor. 1v). 

Hzc cum animo tuo reputans , vir charissime, vi- 


dives esset, propter nos egenus factus est, ut íiog 
ejus paupertate divitesessemus, eLqui a perpessione 
immuníis erat, ut vitiosis affectionibus nos liberáret, 
cruciatus subiit. (14 Cor. vin); persolvere. potest ? 
Quod enim beneflcium est servum eadem perpeti 
que Dominus perpessus sit? Atqui nos permultum 
ab ipsius cruciatibus remoti sumus. ἢ ὃ Lecuu re- 
puta, cogitationes destruens, et omnem altitudinem 
extollentem se adversus scientiam Dei, el in captivi- 
fatem redigens omnem sensum in obedientiam 
Christi. (14 Cor. x). Et pax Dei, qux exsuperat 
omnem sensum, custodiat cor tuum, et cogitationes 
tuas in Clirísto Jesu (Philip. 1v). 

Hac orationé a Barlaamo habita, Josaphat in(ini- 
sic nempe, ut tan- 
quam ex uberrimo fonte scaturientes, ipsum pror- 
$us, 86 terram in qua sedebat, proluerent. Alque 
ipse, hujusmodi dissidium deplorans, perquam ar- 
denter ab eo contendebat, ut postremi Ííllius itineris 
coinitem se adbiberet, nec post ipsius discessum in 
mundo jam remaneret, his verbis uténs : Ecquid, o 
pater, tui duntaxat, ac non proximi rationem labes? 
Quonam autem modo hac. in. re perfecie. ehiaritaiis 
officio fungeris (pro eo atque a Christo dictum est, 
D/liges proximuni tuuiii sicut te ipsum), eum tu qui- 
dem ad requiem pergas, me autem in oppressione 
atque aerumna relinquas, ac priusquam in religios:e 
vit: certaminibus, ut par est, exercitatus sin, va- 
riasque hostium insidias compertas habeam, ad sin- 


riliter age et confortare (Psal. xxvi), ajque ut egre- C gularem puguam cum ipsis ineundam πιὸ objicias? 


gius miles, id da operam, ut ei qui te militem scripsit 
placeas (! Tim. πὴ; nec ὌΡΟΣ imbecillitatis ac 
languoris cogitationes impro 

mittat, institutique lui nervos frangere ac debilitare 
studeat, ipsius insidias periimescas , illud Domini 
preceptum 335 cogitans, in mundo pressura. lia- 
bebitis ; sed conlidite, ego vici munduin (Joan. xv). 
Quocirca gaude in Domino semper , quoniam ipse te 
elcgit, atque a mundo sejunctum ante faciem guam 
posuit. Ipse autem, qui te vocatione sug sancta voca- 
vit, prope est semper. Nilil ilaque sollicitus sis, scd 
in omni oratione atque obsecratione cum gratia: um 
actione petitiones tux innotescant apud Deum (PAi- 
lip. 1v). Ipse enim dixit : Non te deseram, nec dere- 


us ille spiri(us übi im- . 


Ex quo quidnam aliud contingere potest, nisi ut ve- 
teratoriis ipsorum artibus prosternar, atque ut im- 
peritis ac timidis gladiatoribus usu venire solet, sem- 
piternàam anima inortem oppetam? Ad Doininum, 
quieso, roga atque obsecra, ut me quoque tui e ita 
diseessus socium asciscas, id ullacias, per eam 
ipsam spem quam habes fure ut labor;:s mercedem 
percipias, te obtestor. Hoc, inquam, ἃ Deo precibus 
contende, ut ne unicum quidem diem post tuum 
discessum iu hac vità beregriner, atque in densissi- 
ma hac solitudine oberrem. 

Hxc cum Jossphat nlorans diceret, senex placide 
2c leniter ipsum reprimens, Dei Judiéiis, inquit, quce 
meutis bumanz eaptum excedunt, obluetari minime 


linquam. Hzc itaque in vite duritia ac religiosze b debemus, Nam ego, cum dehac re inultas ad Deum 


exercitationis vilitate tecum ipse reputans, in animi 
voluptate versare, Domini Déi hosti memoriam re- 
tinens. Memor enim, inquit; lui Dei, et delectatus 
sum (Psal. Lxxvi). 

un! auteni rursum adversaríus aliud in te belli 
. genus excogitaverit, sublines rlempe alque arro- 
gantes cogitationes proponens, regnique lerreni glo- 
. riam quam reliquisti, esteraque qux in mundo sunt 
tibi in oculis collocaas, salutiferam doetrinam clypei 
inslar obtende, dicentem : Cum feceritis emnia quz 
precepta sunt vobis, dicite : Servi inuliles sumus, 
quoniam id quod facere debuimus, fecimus (Luce 
xvi). Et quidem quis nostrum debitum illud, quo 


preces fudissem, eumque cui nulla vig afferri po- 
lest, velut per vim adigere (àntassem, ut né intér 
hos disjungeremur, 40 ipsius bonitate hoc didici, mi- 
nime tibi nunc conducibile esse carnis onus abjice- 
re, verum in religiosa exercilaiione taridiu perina- 
nere, quoad splendidiorem coronam tibi iexueris. 
Nondum enim pro ea qua tíbi parata. est mercede 
salis decertasti; verum paulum adhuc labores opor- 
te!, ut letus in Domini tuí gaudium intres. Nam ego 
quidem jam pene centenarius, annos quinque et se- 
ptuaginta ín hac solitudine confeci. Tibi vero, 
etiamsi non tan(a temporis mora futura est, ai certe 
ad id spatium, ut jubet Dominus, propius accédas 


599 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


600 


necesse est, quo iis nulla ex parte inferior sis, qui A disjunctionem egerrimo animo ferenti. Jam autem 


diei et stus pondus pertulerunt (Matth. xx). Qua- 
propter, o smice, qua a Deo decreta sunt, prompto 
ac lubenti snimo accipe. Nam qus ipse decrevit, 
quis tandem mortalium dissipare queat? Atque ipsius 
gratia conservatus, tolerantiam presta. 

lllud etiam cura, ut adversus inimicas cogitationes 
animo excubes, ac mentis puritatem, non secus ac 
quemdam ingentis pretii thesaurum, salvum et inco- 
lur.em serves, ad sublimiorem actionem et contem- 
plationem in dies teipsum provehens, ut illud in te 
impleatur, quod Dominus amicis suis promisit, Lis 
verbis utens : Si quis diligit me, sermonem meum 
servabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum vc- 
niemus, et mansionem apud eum faciemus (Joan. 


lucente die manus atque oculos in celum sustulit, 
Deoque gratias reddens, hoc sermone usus est : 


Domine Deus meus, qui ubique praesens es, atque 
omnia imples, gratias tibi ago, quoniam humilitatem 
meam respexisii (Psal. L), atque hoe mihi conces- 
sisti, ut in orthodoxa tua fide, etmmandatorum tuorum 
via, hujusce peregrinationis eursum absolverim. Ae 
nunc, optime Domine, atque ad misericordiam pro- 
-pensissime, in :xeterna tabernacula tua me recipe, nec 
ea memoria retine quz: velsciens vel inseiens in te pec- 
cavi. Conservaautemetiam fidelem hunc servum tuum, 
eui me inutilem famulum tuum praesse voluisti. Ab 
omni vanitate atque adversari vexatione ipsum exi- 
me; illudque effice, ut nodosissimis iis laqueis quos 


xiv). H»c, ac multo bis plura sanctissima illa ani- B diabolus ad eorum omuium quibus salus cordi est 


ma, ac theologica lingua digna locutus senex, m«o- 
rentem ipsius animum lenivit. Deinde ad quosdam 
fratres, longo intervallo 336 ab ipso dissitos, eum 
amandat, ut ea qui ad sacrosanctum sacri(icium 
conficiendum accommodata erant afferret. Et quidem 
Josaphat praecinctis vestibus quam celerrime hoc 
ministerium exsequitur; verebatur enim ne absente 
Barlaam debitum nature munus persolveret, ac Do- 
mino spiritum reddens, grave sibi detrimentum in- 
ferret, siquidem et verhorum et extremarum allocu- 
tionum et orationum ipsius expers fnisset. 

Cum igitur longinquum illud iter fortissimo animo 
confecisset, atque ea quà» ad sacrosanctum sacrif(i- 
eium opus erant attulisset, divinissimus Barlaam in- 
cruentum sacrificium Deo obtulit; perceptisque Chri- 
sti ab omni labe puris mysteriis, ac Josaphato item 
impertitis, spiritu exsultavit, sumptoque de more 
Cibo, salutaribus rursum sermonibus ipsius animum 
alere coepit, his verbis utens : Non jam, charissime 
fili, nos in hac vita eadem domus ac mensa conjun- 
get, jam enim ultimam patrum meorum viam ingre- 
dior. Quocirca tibi faciendum est ul per mandato- 
rum divinorum observationem, atque in hoc loco ad 
extremum usque vite diem commorationem, tui 
erga me amoris specimen exhibeas; sic nimirum 
vit:e tu:e. rationes instituens, quemadmodum didi- 
cisti, nec unquam abjecLae atque ignavee animze mex 
memoriam intermittens. Multum itaque vale, atque 
jn Christo delectare, atque exsulta, quoniam terrena 


offensionem expandit sublimior existat. Omnem im- 
postoris potentiam, omuipotens Deus, a servi tui fa- 
cie dele; atque eas ipsi vires affer, ut pestiferum 
hostis animarum nostrarum caput proculcet. Spiritus 
lui saneti gratiam ex alto jn eum demitte, atque ad 
invisibiles conflietus robur ipsi adde, ut victoriz co- 
ronam a te consequatur, ac nomen tuum, o Pater, ae 
Filii tui, et Spiritus sancti, in ipso celebretur, quo- 
niam te decet laus et gloria in s:cula. Amen, 


Hac precatione habita, cum paterno affectu Josa- 
phatum complexus, atque osculo sancto exosculatus 
fuisset, ac sese crucis signo muniisset, pedesque ex- 
iulissct, ingenti letitia perfusus, non secus ap s 
amici quidam accessissent, ad beatum iter, atque ad 
recipienda beate illius vitx: przemia profectus est, 
senex plane, ac spiritualium dierum plenus. 


Car. XL. — Josaphat autem summa cum venera- 
tione atque ejulatu patrem complexus, lacrymisque 
abluto ipsius corpore, atque aspero illo cilicio, quod 
fio eo in aula acceperat, involuto, consuetos psalmos 
Recitat, per totum diem ac totam noctem simul et 
canens, et pretiosum beati viri corpus lacrymis ri- 
gans. Postridie autem effosso juxta speluncam se- 
pulcro, ac sacro corpore reverenter admodum ge- 
stato, spiritualem patrem egregius et charissimus 
filius inhumavit, ardentiusque animo inflammatus, 
atque ad orationem seipsum quam mazime conten- 
dens, his verbis usus est : 


et interitu obnoxia cum sempiternis et ab interitu D Domine Deus meus, exaudi orationem meam qua 


. alienis bonis commutasti ; ac propinqua est. operum 
. tuorum merces, ac jam jamque adest qui mercedem 
refert. Qui quidem ad inspiciendam eam vineam, 
quam excoluisti, veniet, tibique pro ea exculta mer- 


cedem amplissimam prabebit, Fidelis enim sermo, . 


ut clamat divinus Paulus apostolus (/ Tim. 1), atque 
omni acceptione dignus : Si commorimur, et con- 
vivemus ; si sustinemus, el conregnabimus, in sem- 
piterno illo ac finis experte regno incomparabili luce 
collustrati, atque vere beatie ac. principis Trinitatis 
illuminatione donati. Hac Barlaam ad vesperam 
usque, ac per totam etiam noctem, Josaphato lo- 
quebatur effusissime laerymanti, atque hujusmodi 


clamavi ad te, miserere mei, et exaudi me, quoniam 
te ex animo qu:ro : exquisivit te anima mea, ne aver- 
tas faciem tuat a me, et ne decliaes in ira a servo 
tuo. Adjutor meus esto, ne derelinquas me, neque 
despiejas me, Deus salutaris meus. Quoniam pater 
meus et maler mea dereliquerunt me, tu autem, Do- 
mine, assumpsisti me. Legem pone mihi, Domine, in 
via tua, et dirige me in semitam rectam propter ini- 
micos meos. Ne tradideris me in animas tribulantium 
me (Psal. xxvi), quoniam in te projeetus 337 sum 
ex utero." De ventre matris mex Deus meus es : ne 


 discesseris ἃ me (Psal. xxi). Quoniam prseter te 


non est mili aJjutor. En in miserationum tuaruu 


601 


VITA SANCTORUM BARLAAM EREMITAE ET JOSAPHAT iNDIJ£ REGIS. 


602 


abysso spem anima me: defixi. Vitam meam guber- À adhuc habebat, ac multa cum admiratione δὰ grati 


na, qui res omnes conditàs sapientie providentia, 
omni sermone przstantiori, inoderaris. Et notam 1ac 
mili viam, in qua ambulem; atque ut bonus ac be- 
nignus Deus, per famuli tui Barlaam preces ac sup- 
p'icationes me serva, quoniam tu Deus meus es, ac 
te glorifico Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum 
in szcula. Amen. Hac oratione perfunctus, juxta se- 
pulcrum flens consedit, ac sedens obdormivit. Atque 
formidandos illos viros, quos prius conspexerai, ad 
86e venientes, seque ad maximum illum et admiran- 
.dum campum ducentes, atque in illustrissimam 
illam ac splendidissimam civitatem  introducen- 
ies, intueri sibi visus est. Cum autem ipse por- 
tam ingrederetur, alii ipsi obviam fuerunt, in- 


anini significationem Deum laudibus efferebat. 
Mansit autem ad extremum usque vere angelicam 
in terra vitam ducens, ac duriori religios:e exercita 
tionis genere post senis discessum utens. Nam cum 
anno zelatis vigesimo quinto regnum terrenum reli« 
quisset, monastieseque vitze certamen subiisset, quiti- 
que et triginta annos in vastissima ea solitudine, 
perinde ac si nulla carnis parte constaret, humana 
conditione sublimiorem vitam egit : sic nermpé, ut 
iiultas quidem hominum animas a pestifero serpente 


prius abstraxerit, Deoque integras et incolumes ser- 


vaverit, eaque in re apostolicam gratian! cousceutus 
8it, animique etiam inductione martyr exsüterit, ae 
Christum in regum ac tyrannorum oculis et aspectu 


genti lumine perfusi, coronasque ejusmodi pulchri- B (identi animo confessus sit, vocalissimuique. ipsius 


tudine collucentes, quz nulla oratione exprimi pos- 
sil, et quales nunquam mortales oculi conspexerunt, 
manibus tenentes. Percontante autem Josaphat cu- 
jusnam essent splendidissima ill» corona quas per- 
Spiceret : Tua quidem una est (responderunt. ilii) 
tibi ob multas eas animas quibus salutem attulisti 
confecta, nunc vero ob religiose vitz exercitatio- 
nem, cui das operam, studiosius et accuratius ad- 
ornata, si quidem strenuo animo eam ad extremum 
usque peragraris. Altera autem tua quoque ipsa est; 
verum patri tuo, qui ab improba vivendi ratione ope- 
ya ua deflexit, sincecroque animo resipuit, ac sese 
δὰ Dominum convertit, cam pr:ebeas oporlet; Josa- 


phat autem eam rem moleste ferre videbatur. Et. 


qui Geri potest (inquiebat) ut pater meus unius dun- 
taxat ponitentix gratia, paria mihi, qvi tot ac tantos 
labores exantlavi, bene(lcia consequaiur! Hec nt 
dixit, Barlaamum confestim sibi videre visus est, 
velut probris se insectantem, ac dicentem : Hi sunt 
o Josaphat, sermones mei, quos quondam ad te ha- 
bui : nimirum fore ut cum ad ingentes opes pervenis- 
ses, non jam liberalis ac profusus esses, ac tu ob id 
verbum ancipiti animo eras. Nunc autem quonam pa- 
cto pareu tibi honore patrem esse moleste tulisti, ac 
non potius hoc nomine lztitiam animo concepisti, 
quoniam multe (0 pro eo fuse preces exauditze 
sunt? Josaphat autem, pro eo ac solebat, ad eum 
dixit : [gnosce, pater, ignosce. Übinam autem habi- 
tes, fac intelligam. Tum Barlaam : In hac pulcherri- 
ma atque iogenti civitate domicilium nactus sum , in 
medio urbis vico, immenso lumine coruscanti. Rur- 
sum autem Josaphat sibi cum eo agere videbatur, ut 
ab eo in ipsius tabernaculum abduceretur, comiter- 
que hospitio exciperetur. Ille autem nondum tempus 
adesse respondit, ut ad llla tabernacula veniret , 
quippe qui corporis sarcina adhue premeretur, Quod 
si forti animo, inquit, in sancto vite genere, velot 
tibi mandavi, perstiteris, aliquanto post venies, at- 
que eadem tabernacula et eamdem lstitiam ac glo- 
riam consequeris, mecumque in sempiternum eris. 
Experrectas autem Josapbat, animum illa luce atque 
omni sermonis facultate sublimiori gloria perfusum 


majestatis praeconem sese przbuerit; multosque 
Ffursum pravos spiritus in solitudine profliganit, 
omnesque Christi vi ac potentia superarit, coelestis- 
que beneficii atque gratiz:e uberrime particeps factus 
sit. Unde etíam animi oculum ab omni terrena cali- 
gine purum habebat, ac futura tanquam presentia 
prospiciebat, Christusque ipsi rerum omnium instar 
eiat, Christum expetebat, Christum non secus ac 
presentem cernebat, Christi pulchritudinem nun- 
quam non intuebatur, juxta illud Propheta : Provi- 
debam Dominum in conspectu meo semper, quoniam 
a dextris est mibi, ne commovear (Psal. xv). Ac 
rursum : Adhzsit anima mea post tc, me suscepit 


" dextera tua. (Psal. xxvi). Etenim re vera ipsius 
C anima post Christum adhzsit, firmissimo nexu ipsi 


copulata, Neque enim ab admiranda illa operatione 
descivit, nec religiose sux exercitationis regulam 
immutavit. Quin potius ab initio ad finem usque, at- 
que ab ineunte xtate usque ad tam provectam :eta- 
tem eamdem animi alacritatem retinuit : 338 ino, 
ut rectius loquar, ad sublimiorem quotidie virtutem 
processit, ac puriorem divino beneficio contemplatio- 
nem consecutus est. 

Denique cum ad hunc modum vixisset, el usque 
adeo dignam vocatione sua operam ei a quo vo-atus 
fuerat reddidisset, mundumque sibi ipsi ac seipsum 
mundo erucifixisset, sd Deum pacis in pace migrat, 
aique ad Dominum , cujus perpetua cupidiias eum 
tenuerat, proficiscitur, vultuique Domini pure ac sine 
ullius rei interpositu apparet, eaque jam ipsi prapa-. 
rata glori: corona exornatur, idque divinitus conse- 
quitur, ut Christum cernal, cum Christo sit, Christi 
pulchritudine perpetuo exsultet, in cujus nianus 
commendata animo, ad vivorum regionem transii', 
uhi epulantium sonus , ubi l:ztantium habitatio est 


(Psal. x11). 


᾿ Prxclarum autem ipsius corporis vir quidam san- 
ctus, qui non longe 3b eo habitabat, quique iter. iysi 


ad Barlaamum prius commonstrarat, divino quodam 
admonitu, ea ipsa hora, qua morte functus est, ad-. 


fuit, eo sacrosanctis cantibus ornato, profusisque la- 
erymis, qux Ipsius erga Josaphat amoris indices e&- 
sent, aliisque omnibus rebus quz apud Christianos 


bos DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 604 
In more atque instituto posita sant confectis atque À Luculenter autem simu! ae magnifles iíí ea ecclesia 


absolutis, tti patris Bsrlaami smotrutentd eum coudi- 
dit, Par siquidem erat at quoruri anti in perpe- 
tuum simul fatur: erant, eorum etidm corpora cott- 
jusgerentur. 

Cujasdam autem formidandi viri, qui id in somnis 
Berio imperabat, monachus ille qui ipsum funere 
extulerat obtemperans, ia indie regnum se confert, 
regemque Barachiam conveniens, de omnibus Josa- 
plati rebus certiorem ipsum facit. Ille autem nulla 
interposita mora cum ingentl populi muliitudine iter 
init, atque ad speluncam tauderi pervenit, ac sepul- 
crum intuetur, illicque calentissimis laerymis fusis 
Integumentum tollit, cernitque Barlaamum et Josa- 
phat membra composito habitu sita habentes, core 
poraque nihil a pristino colore immotata, verum In- 
tegra et prorsus incolumia, una cum jndumentis. 
Hxc igitür sacrosanctarum ànuimarum tabernacula, 
guavissimum odorem emittentia, nee foedi quidquam 
exhibentia, przeclatis loculis imposita, rex in patriam 
&uam transfert. - 

Ut autem ea res ad plebis aures perveni!, innu- 
fnerabiiis multitudo ex omnibus ürbibus ac (finitimis 
locis ad beatorum illorum torporum conspectum οἱ 
adorationem eonfluxit. Ubi etiam sacrosanctis hyinnis 
eorum causa decantatis, copiosisque lampadibus ac- 
tensis, apte illic quispiam à€ perquam accommodate 
üixisset, Lumina cirea luminis filios et hxredes. 


qu:e ab ipsis fandamentis ἃ Josaphat exstrüeta fuerat, 
δυγῦπι eorpora conüita sürit. Multà porró ihiracula, 
morboramque depulsiones, turth in eorporum trans- 
veclione, tum in eorum inbumstione, tuin etiam 
posteris temporibus, Dominus per pios famuloà suas 
effecit. Viditque rex ac vulgus omues virlute$ eas qux 
per ipsos edebantur. Ac plerique e finitimis nationi- 
bus infidelitatis ἂς ignorationis Dei morbo laborantes 
per ea signa qux: in monumento flebant ad fidem 
accesserunt. Atque omnes qui ipsius Josaptiat vitam 
ad angeloruni imitationem expressam, atque a tere- 
ris unguibus ardentem ipsius erga Deum amorem 
cernentes atque audientes, admiratione corripieban- 
tur, Deum in omnibus celebrantes, qui se amantibus 


b onem et auxilium nunquam ferre desinit, eosque 


amplissimis beneflciis remuneratur. 

llic przsentís libri finis est, quem pro mea virili 
conscripsi, quemadmodutn a praeclaris viris qui mihi 
liec haud falso. tradiderunt accepi. Utinam autem 
vos, qui hanc animis utile: historiam legitis atque 
auditis, ad eorum partem asciscamini, qui Deo vitie 
$us rationes probaverunt, per orationes et interces- 
Siones beatorum virorum Barlaam et Josaphat, de 
quibus h:ec historia contezta est in Christo Jesu Do- 
tino nostro, quem decet honor, imperium, majestas 
e( magnificentia, eum Patre et Spiritu sancto, nune 
ct sem; er in sveula ss»culorum. Amen. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


239 (1) γέμα. De historia hac placet illustrissimi € 


cardival.s Bellarmini judicium, qui, libro de Seript. 
Eccles., in Joanne Dama:sceno, ita disquirit : Dubita- 
tio existit an h:zec narratio sit vera historia, an potius 
conficta ad. erudiendos nobiles ad.lescentes, qualis 
est Vita Cyri apud Xenop^ontem. Caterum veram 
historiam esse coustat. ex eo quod sanctus Joannes 
Damaseenus in fine hiistori: invocat sauétos Bavlaam 
et Josaphat, quorum res gestas scripserat, et Eccle- 
$ia eatbolica in Martyrologio descriptos veneratur 
die 97 Novembris eosdem sanctos Barlaam et Josa- 
pliat. 

Dillius interpres ità ratioeinatur : Quod ad ipsum 
histori» veritatem attinet, ob quasdam causas, quas 
nibil hoe loeo commemorare attingl, videri fortasse 
nonnullis potuisset, hoc opus non tam veram histo- 
riam esse, quam sub historie specie tacitam vili 
monasticg atque ad Christianatn perfectionem exacte 
collaudationem, uisi auctor &ub finem eam se ab ho- 
minibus a mendacii erimiue alienis accep;s:se testa- 
retur. Ej ergo, przsertim asseverauli, diffidere, 
hominis esse mihi videretur plus suis suspicionibus 
quam Christiane charitati, que omnia eredit, ui- 
buentis. - 

Ego vix dubito quin totins historix fundameutum 
verum sit. Forte disputationés quzdam de quibüs- 
dam fidei mysteriis ab auctore vel additze, vel dila- 
tatz. Nam qui potuit Josapliat, recens ad fidem con» 
versus, tot Seriptura locis se communire, qui nun- 
quam ea legerat? 

Habes totam hanc Vitam et historiam apud Vin- 
centium, in Spec. bistor. lib. xv, per. capita Lriv 
distinctam, qui antiquam versionem paululum coi- 
traxit. 

Mayis contraxit Petrus in catalogo sanctorum lib. 
X, Cap. 114. Habes integram ex antiqua versione jn 
Vius Patrum ex Coloniensi editione, et apud Lipo- 
manun, tom. V, 


(3) Barlaam, ew,] Martyrologium. Romanum, 927 
Novembris : « Apud Indos P'ersis finitimos, sanctq- 
rum Darlaani et Josaphat, quorum actis. mirandos 
sanctus Joannes Damascenus conseripsit. » Flora- 
rium sanetoruu m$., 99 Septembris: « J4osapbat 
regis el confessoris. » Et 97 Decemb. : « Josaphat 
yegis et eremita? auo salutis 5985. » Quam aetatém 
unde Floraritiin hauserit, nescio. Mena quoque so- 
lius Josaphat meminere, 26 Augusti : Τοῦ ὁσίου 
᾿ωάσαφ υἱοῦ ᾿Αδενὴρ τοῦ βασιλέως. 

(9) Joanne Damasceno.] Joaunem Damascenum 
Vite liujus seu histori.s auctorem esse, his raüoni- 
bus tuetur. Billiüs : 

Primo, quii Trapezuutius vit natione Grxcus, et 
magni non inter suos tantum, sed etiam inter nostros 
nominis, non alium quam Daimascenum ejus aucto- 
reu) protulit. 


Secundo, ipsa phrasis, reliquis ipsius operibus 


b quám similfima, Damascenuni auctorem testatur, 


Tertio, ad eam opinionem confirmandam iliud 
m':hi magni momenti est, quod nt ip libris De urtlio- 
doxa Fide, ac reliquis pene omnibus. Damascenus 
inulta e Basilio, Gregorio Nazianzeno, alíisque ejus- 
dem not Patribus, liberiter cotrogat, atque Intezros 
$2pe versus, jmo etjam totas periodas ab ipsis mu- 
tuatur; eodem modo in hac. quoque hjsjoria, multa 
ex iisdem auctoribus, sup;resso interim nomine, pro- 
duci animádverti, aec presertim ex Nazianzeno, ut 
Ἢ 7, 8, 10, 11, 15, 17, 20, 21, ac plerisque aliis 

ocis. 

Quarto, non solum ab illis lubenter mutuo sumit, 
sed eliám multa quoque »ffert ex libris De ortho- 
doxa ide sd verbum transcripta, ut ea omnia quae 
cap. 15 de arbitrii libertate disputat, Quod. quidem, 
ul opinor, non tam aperte faceret, nisi tanquau) Suo 
jure iis, ut suis, uteretur. — 

Quinto, cap. 19, disputatio ea de imaginibus, quse 


bc5 


VITA SENCTAE EUGENLE, VIRGINIS AC MARTYRIS. 


Damssceni setate fervebat, in eadem sententia non À Joannem a sancto Audrea, virum ut optimum et do- 


parum me confirmat. 

Ut autem. hzec omnis pro Damasceno faciunt, ita 
hanc historiam Joannis Sinait: minime esse, aper- 
tissime convincunt. 

Priuo, nam cum ille Theodüsii seuieris tempore 
fuerit, ut patet ex lib. xiu histor. Miscell. Pauli Dia- 
coni. quogam pacio in hac historja quam auctor ,ex 
]ndia transvectam testatur, — Nazi:nzenum, cujus 
scripta vixdum in. hóminum ianibus versabantur, 
citare potuisset, atque etiam eo antiquiorem episco» 
pum, 86 Valentis tempore vita functum. Basilium, 
suppressa licet noniine, cap. 19, ubi de imaginibus 
tractat, et cap. 34, ubi Josaphat eam ad Deum  ora- 
lionem habet, quam ex Consütutionibus Basilii, ca- 
pite 1, perspicue hausit? a 

Secundo, quonam inodo Parlaamum de imaginibus 
ad regis filium disserentem induceret, cum ea qu:e- 
8lio nondum eo teinpore excitata fuisset? llactenuis 
Billius. 

Bellarminus, Jibro de Script. Eccles., in Joanne 
Domasceno, argumentum obj:cit et solvit de auctore 
Damasceno : « Historia, inquit, Barlaam et Josaphat 
Insighis et utilis est. Sed quia Barlasm, dum instruit 
discipulum su«m Josaphat, juhet eum credere in 
Spiritum sanctum ex Patre et Filio procedentem, du- 
bitatio exorta est an. fhóv opus esse potuerit. Joannis 
Damasceul, qui; libro 1 De fide orthedoxa, cap. 11, 
docet Spiritum sa3uctum non procedere ez Filio, 
τεῦ, per Filium. Sed responderi potest, iu bistoria 

arlaam particulam illam, ex Filio, videri additam 
abaliquo. Nàm in novà editione per Billium casti- 
g3!2a, non habetur, ez Filio. » Hactenus Bellarii- 
nus. 

Invenitur tamen hzc liistoria in variis Dibliothecis 
m:s$, Grxcoium inscripta Joanui Sinaitze. Ita Biblio- 
theca Sfortiana, oum. 65, ut notat Baronius ad diem 
27 Novembris, et ipse Billius eidem inscriptam in- 
venit in codice Grzxcó clarissimi viri Fumar. 


(4) Jacobo Billio.| Nuius liic vir, variis ei Groca (ἢ 


jn Latinam linguam interpreiationibus, vir vere ca- 
Bholicus, nobilis Gallus, et abbas sancti Michaelis in 
Éremo, in B:itannia minore. NN 
Exstat οἱ àlia antiqua. vér-jo, quam volunt esse 
procurat«mi a Ge»rgió Trapezunlio, Ejus nomine edi- 
ἔων in editione Damasceni, anno 1548, Basile, ex 
efficina Henrici Peiri. — . 
Mihi videlur vetus trauslatio multo antiquior Tra- 
peznntio. Nàm iuvenilur ea in £nanuseriptis nem- 
rana:ei$ ; et jam ante anuos ccc ea Lrauslatique 
usus 681 Vincentius in Speculo hiistoríali, gupra citato, 
"Ira,ezunt.us vero. Patrum iiemoria v.xit, nondum 
Εἰ annis elapsis 
Quisquis vetus. interpres pit, de ejys versione ita 
Bilius: De Trapezuniii versione nihil aliud dicam, 
nisi eam mihi duidem ante» seinpet valde rü- 
dein ei impolitam visam fuisse, post autein (ubi per 


lissimuro, ita eijam optimorum ae deoetissimorum 
ibrorum copía instructissimum, exemplaris Grzeci 
copia facta est) innumeris etiam locis vitiosani? 
Quod quidem lubentius certe nimiae festinationi, 
quam Graci serinonis ignorationi tribuendum pula 
rem, uisi nimis multa loca essent, in quibus Vjx le- 
Slinationis excusatione inscitize notam interpres de- 
recari quet. Qus res suspicionem mihi nonnullam 
njiceret Trapezuntium fortasse versionis hujuscq 
parentem non esse, uisi in quibusdam etiam aliis 
eum Greca perszpe nou salis assecutum esse com- 
perissem. Uteunque se res habeat, novam traduetio- 
hem habes, si. uihil aliud, pracedenti. profecto, nisi 
fallor, paulo clariorem ac lideliorem. 
. (9) Thomas.] Thomam ludi fidem annuntiasse 
testatur Dorotheus in Synopsi, qui corpus ejus re- 
quiescere ser.bit in Calamine civitate Indie. 

(6) Alque aureis penuis.] Proverbium hoc rarius, 
nec lac.le obvium. 

(7) Abenner.] Mentio hujus in Menzis Grzcis, 26 
Augusti ratione Josaphat filit, ubi scribitur ᾿Αθενώρ. 

(8) Nullum non lapidem novisset.] Proverbium 
hoc occurrit rursus infra, cap. 26. Habes apud va- 
fios ouctores. Euripides in Heraclidis dixit Πάντα 
χίνῆσαι πέτρον. 

(9) Theologus meus.| lta Joannes evangelista 
x«v ἐξοχὴν dicius. Vide Suidam. 

(10) Jynemque, ut dici solet, spirans.] Et hoc pro- 
verbii speciem liabet. ' 

(11) Ia colum sagittas mittere.] Reperire est apud 
Suidam el Zenodotum : Εἰς τὸν οὐρανὸν τοξεύεις, in 
celum jacularis. 

(12) In aquam seminare.] Theognis : 


Ἶσον καὶ σπείρειν πόντον ἁλὸς πολιῆς. 
Par ut qui equoreis semina mandat aquis 


(15) Sacrosancti monachi.] De his, opinor, Marty- 
rologium ltomandm, ὅ Augusti : « Apud Indos Der- 
sis (iuitimos passio sanctorum monachorum, et alio- 
rum fidelium, quos Abenuer rex persequeus Eccle- 
iam Dei, diversis affectos suppliciis czedi jussit. » 
Nisi io Mariyrologio intelligantur ii de quibus supra 
in liac Vita, cap. 4. 

(14) Gaprea cum leone. pugnam ini t.] Apud Sui- 
dam senarius : Μὴ pe λέοντα δορχὰς ἅψωμαι μά (Ὡς. 
INe cum leone caprea pugnam swmipsero. 

- (19) Asinus es lyram audiens.] Notissimum vulgo : 
νος λύρας, videlicet ἀκροατής : Asinus lyre auscul- 
tator. Vide Paroemiograplio:, 

(16) Seruch.] Aii Sarug iutelligit filium Reu, Ge- 
nesis xi? Certe Epiphanius in Panarii priucipio ori- 
ginem. 1dololat/ ix, deducit a Thare et Seruch. Thare 
autem Sarug avum habuit in Latino Bibliorum textu. 
Et qui ini Latino textu. est Sarsig, i6 Grzecó est Ze- 
povy, ut nulluu dubium sit, quin Jasascenus ad 
locum illum Bibliorum et Epiphanii respiciat. 


DECEMBRIS xxv 


VITA SANCT/E EUGENLEA o, 


VIRGINIS AC MARTYRIS, 
AUCTORE INCERTO (9). 


CAPUT ΡΆΙΜΌΝ, — Ín septimo tonsulatu suo Com- D Hic itaque cum uxore Claudis, eum duobus filiis 


modus (5) imperator direxit illustrissimum virum 
Philippum (4) ad ZEgyptum, ut przfectutam àgeret 
Alexandrie, et omnes poiestates qux per totam 
/Egyptum administrabantut ejus &rbitrio deservirent. 


Avito et Sergio, et cum filia Eugenia, ab urbe Ro- 
mana ad urbem Alexandriam dum venissent, et Ro- 
mana gravitate ageret pryefecturam, atque omnem 
provinciam Agypti Romanis legibus adornaret, eun- 


607 


imposuit, Judzos vero nec nuncupationem nominis 
habere permisit, Christianos autem procul ab Ale- 
xandria tantum debere esse constituit. Ipse vero 
plus lieet philosophorum amicus quam fautor idolo- 
rum, Romanis tamen superstitionibus, ac.si religio- 
sus cultor, instabat, non rationi, sed traditioni con- 
eoFdans. : 

CAP. 1]. — Eugeniam igitur filiam suam dum litte- 
ris liberalibus perfectissime docuisset, et tam Latino 
esm quam Grzco eloquio instruxisset, etjam philo- 
eophiaim doceri permisit. Erat enim acris ingenii, et 
tam memorie capax, ut quidquid audiendo semel 
vellegendo potuisset arripere, perpetuo retineret. 
Erat autem Eugenia pulchra facie et eleganti corpore, 
sed pulchrior mente, et formosior castitate. lgitur 
cum quintodecimo :elatis sue anno ab Aquilio, 
Aquilii (5) consulis filio peteretur sponsa, interroga- 
tura patre utrum petenti juveni illustrissimis orto 
natalibus consentiret? lila respondit : Maritus mori- 


bus, non natalibus eligendus est ; ipso enim, non pa- . 


rentibus ejus utendum est. lgitur cum aliis atque 
aliis poscentibus animo castitatis 341 obsisteret, 
pervenit δὰ monus ejus beatissimi Psuli apostoli 
doctrina; et licet sub paganissimis parentibus age- 
ret, esse tamen cepit animo Christiana. | 

Ca». IIT. — Et quoniam jussi fuerant Christiani ab 
Alexandria urbe discedere , rogat parentes ut spe- 
etandi gratia permitteretur przedia sua in suburbano 
Alexandrim posita circuire. Cumque statim nt po- 
poseerat impetrasset , et ah urbe properaret ad vil- 
lam, audit Christianos psallentes atque dicentes : 
Omnes dii gentium daemonia, Deus autem noster co- 
los fecit (Psal. xcv). Hzc ita audiens suspiravit et 
flevit, et dicit ad eumichos pueros nomine Protum et 
Hyacinthum : Scio vos mecum litteris eruditos et 
digna simul et indigna hominum legimus gesta, phi- 
losophorum quoque syllogisrnos vano labore constru- 
etos studio scrupulosissimo transegimus : Aristotelica 
argumenta et Platonis ideas, et Epicuri sectas, et 
Socratis monita et Stoicorum ; et ut breviter cuncta 
complectar, quidquid cantat poeta , quidquid orator 
invenit, quidquid philosophus cogitat, una hac sen- 
tentia excluduntur, qua tripudiantes Christianos 
audimus psallere : Omnes dii gentium d:emonia, 
Deus autem noster ccelos fecit, Confessio οἱ pulchri- 
tudo in conspectu ejus, sanctitas et magnificentia in 
majestate ejus. Igitur jubet conferre sermonem : et 
Apostolus legitur, et Propheta laudatur ; fit concor- 
dia fidei, et qua atte ad pehetralia sapienti» divinze 
absque sui separatione perveniant , consilio ardenti 
definitur. Dominam me, inquit, vobis usurpata po- 
. festas attribuit, sed sororem sapientia fecit. Simus 

ergo fratres, sicut. divina sapientia ordinavit, non 
s;cut se jactat humana temeritas. Pergamus pariter 
ad Christianus, et sicut ordinavero, properemus. He- 
lenum audio dici episcopum , cojus est habitatio illa 
in qua die noctuque audiuntur Deo suo cantare, quos 
etian: nos , quoties transirgus, psallentes audimug, 


DE VITIS PATRUM LIBER PEIMUS. 
etis quidem magieam curiositatem sectantibus inem ἃ Sed hic episcopus variis dieitur Ecclesie sua oceu- 


608 


palionibus detineri. llis autem qui in divinis laudi- 
bus vacant, Theodorum quemdam presbyterum eon- 
stituit, cujus tanta miracula narrantur, ut etiam cocos 
suis orationibus illuminet, et demones effuget, et 
infirmantibus afferat sanitatem : sane ad diversorium 
hujus congregationis, in quo Deo canitur, nullam 
patitur venire feminarum. Hoc ergo considerans, 
tondere me arbitror, ut crastina nocturna profectio 
ordinata per ipsos nobis transitum praebeat. Vobis 
jtaque duobus juxta basternam (6) ambulantibus , et 
cseteris pr:ecedentibus ad locum deponar a vobis; et 
vacua pertranseunte basterna, nos tres (7) berili 
habitu simul ad Dei loinines properemus. Placuit 
utrisque consilium ; et sequenti nocte, sicut ordina- 


B verat, adimnpletur. 


Car. IV. — Tantam autem credentibus sibi Chri- 
stus gratiam exhibere digna:us est, ut eadem hora 
qua ad monasterium pervenerunt, sanctus Helenus 
superveniret episcopus. Et quia mos est apud ZEgy- 
ptum, quando circumeunt monasteria episcopi, psal- 
lentium eos eequatur exercitus ; supervenit idem 
Helenus Heliopolis episeopus , et cum eo atplius 
quam decem millia virorum, psallentium ae dicen- 
tium : Via justorum recta facta est, et iter sanctorum 
przparatum. Audiens hxe Eugenia, dixit ad socios : 
Considerate vim carminum, et videtis ad nos respi- 
cere quidquid modulatis vocibus psallunt. Denique 
eum de Deo vero noster tractatus in dispositione 
mutui sermonis haberetur, audivimns hoc cantare : 


G Quoniam omnes dii gentium. damonia , Deus autem 


noster ccelos fecit. Et ecce nunc arripientibus nobis 
iter, quo recedere cupimus a eculturis idolorum, et 
ut ad Christianam culturam perveniamus, gratiain 
promereri, ecce millia hominum nobis occurrunt, 
una voce celamantium et dicentium : Via justorum 
recta facta est, et iter sanctorum prz»paratum. Intel- 
ligamus ergo quo pergat hic populus; et si ad hoe 
habitaculum vadunt quo nos ire disposuimus, junga- 
mur canentibus turbis, et advenientibus computati , 
ingtediamur ut socii, quousque notitias colligamus. 


Cap. V. — Igitur cum se junxissent psallentibus , 
inquirunt quis esset senior, qui solus vehiculo aselli 
uteretur in medio populi sequentis δὲ praecedentis; 
audiunt quod hic esset Helenus episcopus, ab infantia 
Christianue : qui dum infantulus in monasterio cre- 
SCceret, tante sanctitatis virtutibus augebatur, ut si 
quando missus fuisset ignem (3) e vicino petere, ar- 
dentes prunas vestimento deferret illeso. Denique 
ante , inquit, paucos dies venit quidam magus, qui 
verborum argumentis populum Dei conabatur ever- 
tere, dicens falsum istum esse episcopum, se missum 
esse a Christo ad docendum. Hic autem erst versu- 
tissimus, et de Scripturis divinis populum seducebat. 
Denique omnis turba Christianorum accessit ad hunc, 
quem videtis, Patrem nostrum , et dicit ei : Audivi- 
mus Zaream, quod ipse sit missus a Christo : consti- 
tue diem in quo eum aut recipias tibi socium, aut, si 
potes , convincas falsa dicentem. Igitur constituitue 


609 


VITA SANCTE EUGENLE, VIRGINIS AC MARTYRIS. 


01 


dies et locus in medio Heliopolis civitate : venit Za- A Cognosce te ereaturam Dei esse, et descende, οἱ nolj 


reas magus cum artibus suis, 349 veuit et IHelenus 
episcopus cum orationibus suis. Cumque populum 
salutasset, ait : Nunc probabitis spiritus qui sunt a 
Deo (I Joan. ww). Et conversus ad Zaream , coepit 
verborum ingens habere luciamen ; sed quia versutus 
erat nimis, et concludere eum sermonum ratione non 
potuit, respiciens populum fortiter Idi, quod Zareas 
superior abscederet in verbis , modicum silentium 
postulavit, et ait ad populum : Pauli apostoli in hac 
parte monita omnino tenenda sunt ; dicit enim Ti- 
motheo discipulo suo: Noli verbis contendere; ad 
nihil enim utile est, nisi ad subversionem audien- 
tium (11 Tím. n). Sed ne lioc testiinonium non quasi 
eaunti, sed quasi timidi proferamus, accendatur ignis 


te permittere adorari. At illa, his auditis, descendit, 
et secuta est me, dicens : Non te deseram, quousque 
me creator) meo restituas et conditori. lgitur cum 
ista in animo episcopi volverentur, aceessit ad eum 
Eutropius, cum quo locuta fuerat Eugeuia , et dixit 
ei : Tres pueri fratres unanimiter culturam simula- 
crorum relinquentes, Cliristo servientium numero iu 
isto monasterio se sociari desiderantes, et hodie ve- 
Stigia tua prosequentes, huc ingressi sunt : poscene 
tesque me, cum lacrymis postulaveruut, ut mereantur 
notiti:? tux: beatissimze revelari. Tunc beatus Hele- 
pus dixit: Gratias tihi, Jesu bone, refero, qui me 
prevenire fecisti bujus rei notitiam. Tunc convocari 
ad se pracepit pueros ; et apprehendens manuum Eu- 


in media civitate, et ingrediamur pariter flammas: ct B genie, fudit orationem. Quam cum complesset, tulit 


qui ustus non fuerit, credamus quod hunc miserit 
Christus, Tunc omnibus sententia placuit. Statim 
denique ignis copiosus accensus est. Tunc beatus 
Helenus jubet Zaream introire flammas. Cui Zareas 
inquit : Ingredere tu primus, qui hoc proposuisti. 
Consignans se igitur beatissimus pater Ilelenus , ex- 
pansis manibus ingentes flammas intrat (9) ; et s!'ams 
illic dimidia fere hora, neqie capillis , neque vesti- 
mentis ex aliqua parte violatis, ut Zareas quoque in- 
traret similiter imperabat. Sed Zareas reluctare coepit 
et fugere. At ubi iuvitum illum populus in ignibus 
tradidit, statim eum circumdaus flamma cepit ex- 
urere. Et immittens se sanctus Helenus, licet semiu- 
$tum , vivum tamen eripuit, queni cum dedecore 
eliminavit populus de finibus regionis hujus. Munc, 
sicut videtis, quotidie quocunque perrexerit , iu Dei 
laudibus populus comitatur. 


. Cap. VI. — Audiens hzc beata Eugenia, ingemuit, 


et procidit ad pedes ejus, qui s'bi retulerat jsta, et 
ait : Obsecro te ut me illi una cum istis duobus fra- 
tribus meis insinues, ex idolis enim converti volu- 
mus ad Christum. Et quia simul hoc definiviinus, et 


frutres sumus , etiam hoc ab eodem impetrare volu- 


mus, ut nunquam nos patiatur ab invicem separari. 
Et ille : Nune, inquit, silete, quousque ingressus ino- 


nasterium ad quod pergit paululum requiescat, et. 


cum opportunum (uerit, intimabo ei omnia secundum 
verbum tuum. Interea dum appropinquasset mona- 
sterio ad quod pergebat, ecce et illi egrediuntur ob- 
viam patri, hymnum Deo dicentes : Suscepimus, 
Deus, misericordiam tuam in medio templi tui (Pea. 
xLvit). Ingredientibus episcopo et populo, etiam in- 
greditur Eugenia, cum fliacyntho et Proto comitibus 
suis, tantum ei nota cum quo sermonem habuerat, 
Car. Vil. — Perfectis igitur matutinis laudibus , 
paululum requievit episcopus, et jussit sibi ad sex- 
tam preeparari, ut divina mysteria celebraret, ut dum 
sextam coepisset, nona ad refectionem jejunautium 
opportune perveniret. Requiescens autem episcopus, 
somnium vidit, in quo ad simulacrum feminse duce- 
batur, ut illi sacrificaret. Tunc dixi, inquit, in somnio 
his qui me tenebant: Permittite me ut loquar. cum 


dea vestra. Et cum ine perniisissent loqui , dixit ei 


sequestratim eos, et gravissimo vultu quidnam dice 
rentur interrogat, vel cujus uationis essent credidit 
inquirendum. Ad hxc Eugenia respoudit , Cives : in- 
quit, Romani sumus : unus ex his duobus fratribus 
meis Protus dicitur, alius llyacinthus , ego vero Eu- 
genius nnncupor. Cui beatus flelenus dixit : Recte 
te Eugenium vocas ; viriliter enim agis, et conforte- 
tur cor tuum pro fide Christi. Ergo recie vocaris 
Eugenius. Nam et hoc scias, quia Spiritu sancto nos 
et te Eugeniam corpore ante przvidimus, et qualiter 
buc veneris, et quod isti tui sint, non me passus est 
praterire. Sed hoc mihi Dominus revelare dignatus 
est, quud gratissimum ei habitaculum in corpore tuo 
preparasti, custodiendo virginitatis praemium, et 


C prasentis temporis blandimenta fallacia respuendo. 


Scito autem te pro castitate multa passuram; sed 
non te deseret ille eui te ex integro tradidisti. Ad 
Protum autem et flyacinthum conversus, ait ; In 
corpore servitutis posiLi, ingenuam dignitatem animi 
tenuistis fortiter et tenetis. Unde vobis, me tacente, 
Christus Dominus loquitur, dicens : Amen, amen ᾿ 
dico vobis, jam non dicam vos servos, sed amicos 
(Joan. xv). Unde et vos beatos annuntio, quia con- 
cordastis Spiritui sancto, quia 3/59 unanimiter con- 
sensistis monitis Salvatoris, simul ad gloriam per- 
venientis illam percepturi. Hxc beatus llelenus, 
nullo alio teste preter Deum , locutus est in medio, 


- et jussit eam sic in virili habitu permanere ; et nou 


eum deserueruut, quousque baptismatis sanctifica- 


D done instructi, monasterio ad quod festinaverant 


seciarentur. . 

Car. VII. — Redeamus autem ad illud tempus ,. 
quo Protus et Hyacinthus aulerentes Eugeniam, abie- 
runt. Dasierna igitur, jumentis ambulantibus ct püe- 
ris qui przibant, vacua perverit ad matrem. Videntes 
autem eminus properantes pueros, et basternam ve- 
nientem, occurrerunt cum gaudio universi ;' et inve» 
Dienteg veclorium vacuum , omnes simul mugiluae 
reddiderunt , (it quoque repente totíus civitatis stre- 
pitus. Quis enim audire poterat praefectum flliam 
charissimam perdidisse? Erat itaque planetos inse- 
stimabilis, fletus immensus : lugebant universi con» 
fusi : parentes filiam, sororem fratres , servi domi- 


641 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


613 


vam; et tenebat universos mdror , et infinita animi À quod inflma solebat exercere persona suspepit; in 


iribulatío. Fitque per totam provinciam inquisitio, 
interrogautur aruspices, inquiruntur pitliones ; sacri- 
ficiis quoque et sceleraus superstitionibus d:xmonia 
interrogaritur , ut quo venisset. Eugenia indicarent. 
Hoc solum omnes dicebant, quod eam dii de ecelo 
rapuissent. Credidit factum pater ; ct fletum ad con- 
solationem revocans, dat festa responsis , et deorum 
jllam numero consecrans , ex nuró puro ejus fecit 
fleri simulacrum : quod ita ccepit excoli, ut non ni- 
norem honorem quam diis suis exhiberent. Mater ta- 
men ejus Claudia, ei fratres Avitus et Sergius, nulla 
poterant ratione consolationem accipere , sed erant 
jntolerabiliter lugentes eam 

Cap. IX. — Beata autem Eugenia virili habitu et 
animo, in przdicto virorum monasterio permanebat: 
auque ita. iu divinis eruditionibus profecit, ut intra 
secundum annum omnes scripturas D. iminicas me- 
moria relineret. Tanta in ea erat animi tranquillitas, 
ut unam illam omnes dicerent ex numero esse an« 
gelorum. Quis enim deprehenderet quod esset femi- 
pa, quam virtus Christi et virginitas immaculata pro- 
tegebat, ut mirabilis es:et et viris? Sermo enim ejus 
erat hum.lis in charitate, clarus in mediocritate , vi- 
liis carens, et facundiam fugiens, omnes in humilitate 
superabat. Nullus illa ad orationem inveniebatur an- 
ferior, efficiebatur 3utem omnibus omnia : tristem 
gonsolabatur, leto congaudebat, irascentem uno ser- 
pone suo mitigabat; superbientem ita suo :vdifica- 
bat exemplo, ut ovem subito e lupo factam se credere 


omnibus aquam portare , ligna concidgre, wunditias 
adhibere. In eo denique loco habitaculugn sihi elegit, 
ubi ostiarius monasterii manebat, ne vel ipso se su- 
periorem ostenderet. Saue refeciiongm fratrum sol- 
licite curabat, et psallendo Deo ordinem fortiter cus- 
todieba] ; ; et tertie , sextie, non, Ves, erjinis vel 
nocturnis atque matutinis horis tam caulissime in- 
sistebat , ut videretur jam perisse Deo, si horirum 
vel quidpiam spatii absque divinis laudibus aliqua 
reteriisset. ]tà denique in hoc opere esse Dep clia- 
rior eopit, ut d: mones ex obsessig corporibus pel- 
leret , et c:xeorum oculos aperiret. Sed quia muta 
singulatim narrare jntendo per ordinem quantum 
permittit brevit»s, accedamus. 


B €^». ΧΙ. — Matrona quedam Alexandrina, czteris 


matronis praestantior, nomine Melanthia , audiens 
opinionem ejus, venit ad eam , quía quartana gr: ivis- 
sime et jam per annum e& eo amplius vesabatur. 
Quam cum beata Engenia oleo perunxisset , omnem 
continuo 9444 violentiam fellis evomuit. Et sanissi- 
nia reddita , pedibus ad suum diversorum propera- 
vit, quod in vicino monasterii possidebat. Ordinat 
interea munera, δογρίνος argenicos tres implet soli- 
dis, et hos snalionis 50:8 gratia miltit ad beatam 
Eugeniam. Cui gratanter renittens qui& miserat, ait : 
Abundamus, et superabundamus omnibus bonis. 
Unde te, parens charissima Melanthia, ut ista egen- 
libus magis ac necessitatem à patient 'bus di*idas, hor- 
tor el inonen, 


deleciaretur. Tantam a Deo et gratiam consecuta, ut ἃ Car. Xll. — Audiens Melanthia, cons!ristata est; 


quemcumque in dolore positum visilasset, omnis sta- 
fim dolor recederet, et omnis salubritas adveniret. 
Comites autem ejus Hyacinthus et Protus comitaban- 
tur eam, et erant jn omnibus obtemperantes ei. 

. CAP. X. — Tertio igitur anno conversionis ejus, 
albas qui przerat fratribus in monasterio , migravit 
δὰ Dominum. Post cujus abscessum omnibus vi-um 
est ut sibi beatam Eugeniam eligerent abbatem.Tunc 
beata Eugenia metuens se feminam contra regulam 
viris przponi ; item timens ne omnes unanimiter de« 
precantes sperneret, ait ad eos: Obsecro vos ut 
Evangelium in przesenti adhibeatis. Quod cum fuisset 
allatum, dixit : Quotescumque Cliristianis aliquid eli- 
gendum est , Cbristus est ante omnia auscultandus. 


et veniens, caepit rogare el ampliora promittere. Fit 
assidua cirea beatam Eugeniam , et in nullo depre- 
hendens quod esset. femina , elegantia decipitur ju: 
ventutis. Videns eam, juvenem per veritatem 1 υ18- 
bhat esse lerrenum ; se autem nou sanclitate ejus, 
sed aliqua arte exis'imans fuisse salvatam , in con- 
cupiscentia ejus elabitur; et putans amplioris pecu- 
nie eupidiorem , capit infinita offerre, et ampliora 
promittere. Cumque sepius eadem precaretur, et 
grato animo oblata sibi ab Eugenia cerneret reddi, 

declinat ad majorem interitum , &gritudineti simu- 
lans. Quam cun beata Eugenia rogata visitare[ , se- 
denii ante lectum suum sanctae Eugenis talia cepit 
producere : intolerabilis circa te ainor pectus meum 


Videamus ergo in hac electione vestra quid ipse prz- D exagitat, nec ullum remedium fatigationi mez repe- 


cipiat, ut et vestris iussis, et ipsius monitis intenda- 
mus. Et revolvens Godicem , venit ad locum , et cce- 
pit legere, dicens : Dixit Jesus discipulis suis : Scitis 
quia principes gentium majores sunt his quibus do- 
miuantur, et principatum eorum gerunt (Matth. xx). 
Ἀρμά vos auiem non est sic ; sed si quis in. vobis 
vult primus esse, sit vester ultimus ; et si quis inter 
vos voluerit esse dominus , sit vester servus ( Luca: 
Xu). Et his dictis, adjecit : Ecce, inquit , et vesiris 
jussis obtemperans , decrevi primatum suscipere, el 
Doinini jussionibus obedire , ultimum me vestra 
ehari!ati consiituo. Exhilaratur omnium causa in con- 
Seusp ejus ; ipsa tamen ante ompes opus monasterii 


rire potui, nisi ut te omnium rerum mearum domi- 
num instituam. Quid teipsum vanis et jpanibus absti- 
nenliis crucias? Ecce possessionum locupletatio in- 
finita, et ecce auri ondus immensum , et argeuti 
ministerium copiosum , el familia infinitus est nu- 
merus : dignitas generositaris est mihi; hoc anno 
absque filiis viduata sum, succede pro eis in faculta- 
tibus meis, et non Solum rerum mearum, sed meus 
esto jam dominus. Cumque hac et his similia lpque- 
relur, dixit ad eam Eugenia : : Recte nomen guum pi- 
gredinis testatur perfidiam ; magnum enim te diaboio 
habitaculum praparasti : discede a ΓΙ Dei, de- 
ceutrix et illecebrosa Melanthia; nos euim aliter mi- 


οὐδ 


VITA SANCTA EUGENIA, VIRGINIS AC MARTYRIS 


614 


lij:mus. Babesnt opes pus tui similes dominos , nog À non in eam ipsam retorqueatis sentepjiam, et lee 


delectat mendicare cum Christo, Affatim diveg est , 
qui cum Christo pauper est. Fugiant a te imagines 
coneupiscenia, non est enim salutis tuxe ista qua te 
i;vasit $nsania. Draconis habitaculum facta, vene- 
num effundis ; $ed pos, Christi invocato nomine, ve- 
renorum fuorum virus evadimus , e£ misericordiam 
Domini invenimug. 

- Cap. ΧΗ]. — Tunc illa deceplionis sue pudorem 
nion fereps, sperans 86 detegi, nisi prior ipsa detege- 
ret, reversa Alexandriam , adire prefectum statuit, 
hoc ordine Q.cega ; Scelestum juvenem, simulantem 
Ghristianam religionem incurri; et dug medendi 
gratia, qua dicilur posse infirmitatibus prodesse, ad 
106 venire permittlerem, unam me er illis existimang 


de quarum pudore bacchatur, ausus esi impudenter B 


alloqui , et verhis procaribus ad crimen hortari ; et 
nisi dedissem yocem in przsenti , eL ancille mea 
fuissem liberata solatio, more barbarico sux me li- 
bidini captivagset. àudiens baec prefectus , nimio fu» 
rore inflammotur, et jubet ad loca monasjerii desti- 
nari , qui eum vinctum ferro cum omnibus commo- 
rantiibus dgponerent. Deponuntur itaque omnes in 
vinculis ; et quia unius carceris eosnon ferebatlocus, 
per diversas cusjodias dividuntur. Post hzec statuitur 
dies funeris, in quo alii ad bestias, alii vero ad ignes, alii 
ad diversa snpplicia damoarentur. Fit rumor immen- 
sus , impudens quoque fama cunctam ZEgypti pera- 
grat provinciam. Qmnes credunt, omnes condempant, 
et omnibus verisiuile videtur Melanthiam illustrem 
feminam mentiri nop posse. Quid multa ? Venit dies 
funerum constitujus, et ip qua univers civitates in 
vicino positze conveniunt, ut viderent ferarum tradi 
morsibus corruptores ; introducuntur. in catenis, el 
a coliaribus ferrejs cum beata Eugenia; et nullo 
agnpscenje quod esset femipa , clamor populi diver- 
sis sententiis ingryebat. Tunc jubetur adduci propin- 
quius, ut non per inferpuntios eam prafectus audiret, 
sed ex ore ejus addisceret veritatem, Aptantur equulei 
et ververa, flapmz , tortoreg , ei caetera quae soleng 
abscondita cordis exsculpere, preparantur. 


Cap. XiN. — Tunc prefectus Philippus dixit : Dic, 
Sreleratissjme Christianorum., boc vobis Christus 
vester Lradidit in 1nandatis , ut operam  eorruptioni- 
bus detig. et :pydorea atque verecundiam matrona- 
lem froudulenia astutia capiatis? Dic nunc, furcifer, 
qua 16 temeritas. coegit, τ illusirem feminam Me- 
lanthiam appeteres, et ingressus sub specie me]giei , 
castilalem generosissimam 3d lupanariam ignomi- 
njam provocares? Audiens hsec beata Eugenia , ca- 
pite demisso, ne possit agnosci, taliter dedit prefecto 
responsum ; Dominus meus Jesus Christus , cui ego 
servio , caxijateu  doeuil , et, integritatem corporis 
custodientibus vitam promitiit eternam. Hanc autem 
Melanthiam falsam testem nunc possumus declarare, 
sed melius 681 ul n09 pstiamur mala quam illa, dum 
convicta fuerit, sliquid patiatur, ne et fruetus pa- 
lientise nostre depereat; sed tamen, si per victo- 
riam principum tegtetur vestra sublimitas quod S&B 


fallax tesis pihil patiatur maji, gunc probabinug 
crimen quod nobis objicit, redundare in eain. 


At ubi testatus est per principum salutem proefo- 
ctus, promittens ad omnia qua postulabat effectum, 
digit Eugenia : O Melanthia nigredinis nomen, el te- 
nebrosa Melanthia, applicari fecisti aculeos, suspendi 
precipijs Christianos. Damna, percute, iucende,. 
beue 08 accipis; uon jamen tales habet famulos 
Christus, quales tu jestaris. Tamen adduci pr.ccipe , 
apcillam, quam testem nostri criminis esse d:xisti, ut 
ey ore ejus possit denudari mendacium. Cumque ap- 
plicata fuisset in conspectu judicis, cupit. dicere : 
Istum juvenem jmpudicissimum, frequenter quidem 
circa viles personas delectum in adulleriis, ipsa inm« 
punitags ad hoc eum perduxif, ut etian) domin: mea 
circa primam boram diei cubiculum ijmpudenuter in- 
gressus, prinio quidem sermone quasi pro salute ejus 
veniret indicaret; secundo pro sua concupiscentia ; 
et tertio etjam ad violentiam, si cursim ego ingressa 
familiam non vocassem, quie hodie liujus criminis 
tesiis est. Tune pr:electus ex familia adesse jubet ali- 
quos, qui ita gestum esse 804 testimonio confirmarent. 
Cumque applicarentur ginguli ija esse ut jlJa dixerat 
testabantur. Tyne judex vehementer £ommotus, ait ; 
Quid ad hac, infauste, diclprug.es, quem 191 revip- 


' cunt testea, tantaque indicia manifestant? 


Cap. XV. — Ad hiec beata Eugenia aít : Tempus 
loquendi est, quia tempus tacendi tran-iit (Eccli, i1). 


C Optaveram quidem erimen objectum in futuro judicio 


denudari, et castitatera meam illi soli ostendere, cu- 
jus amore servanda est. Tamen ne g'orielur in gervos 
Christi fallax audacia, et paucis pandam verbis veri 
Latern, non ad jactantiam human: declamationis, sed 
ad gloriam nominis Christi. Tanta euim est virtus 
nominis ejus, ut etiam feming in timore ejus posite 
virilem obtineans dignitatem ; et neque ei sexus. di- 
versitas flde polest inven'ri superior, cum bealug 
Paulus apostolus, magister omnium Christianorum, 
dicat quod apud Dominum nop sit discretio masculi 
et feminz, omnes enim in Christo unum sumug 
(Galat. wi). liujus ergo normam apimo fervente sus- 
cepi, et ex eonfidentia quam in Christo habui, nolui 
esse femina, sed virginitatem immaculatam tola ani- 


D mi intentione conservans, virum gessi conslanter in 


Christo. Non enim infrunitam houestatis simulatio- 
nem assumpsi, ut vir feminam simularem ; sed fe- 
mina viriliter agendo, virum gessi, virginitatem quim 
ia Christo esL fortiter amp'ectendo. Et hxc dicens, 
scidil ἃ eapite tunicam, qua erat induta, et apparuit 
femina. Et statim ad praefectum ait : Tu mibi quidem 
secundum earnem paler, Claudia mater es!, el [ratres 
hi duo qui tecum sedent, Avitus et Sergius. Ego au- 
tem Eugenia filia tua, quie pro amore Christi mundum 
omnem cum deliciis suis respui tanquam stercus, 
Ecce Pro!us et tyacinthus euntichi mei, cum quibus 
scholam Christi ingressa sum : Christus autem tam 
idoneus ibi exstitit, ut viclricem libidinum omnis pol- 


ei5 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS 


616 


lutionis me faceret per misericordiam suam, cui A exhibeas, vel, deposita dignitate, etiam propriis fa- 


credo usque in flnem ime jugiter permansuram. 


Ca». XVI. — Agnoscentes itaque pater filiam, et 
sororem fratres, servi dominam, currunt statim ad 
eam; et ettundentes lacrymas in conspectu populi, 
amplexibus ejus incumbunt. Nuntiatur factum Clau- 
di» matri, et statim cursu concito ad spectaculum 
venit. Deferuntur vestimenta auro texta, et licet in- 
vita, induitur, atque in excelso tribunali posita, in 
sublime attollitur, et ab omni populo elamatur : Unus 
Christus, unus et verus Deus Christianorum. Sane 
sacerdotes et episcopi, qui cum multo populo Chri- 
$tiano ante amphitheatrum erant, et dum fuissent in- 
terfecti hi qui aceusabantur, ab eisdem sepelirentur, 
ingrediuntur, Deo hymnum dicentes, atque omnes 
vta voce clamantes : Dextera Domini glorificata est 
in virtute, dextera manus tua, Domine, confregit 


inimicos. Totlitur ergo in triumpho Eugenia; et ne 


tanto gaudio populi ejus defuisset probatio castilatis, 
visus est ignis de coelo descendens, qui ita cireur- 
dedit domum Melantbiz, ut nec vestigium alicujus 
rei qux ad eam pertinebat remanserit. Fit gaudium 
populi cum timore Dei ; ecelesia quz jam, quasi vi- 
duaia, octavo anno clausa fuerat, reseratur. Revo- 
catur Christianorum populus, baptizatur przfectus in 
fascibus constitutus, baptizantur filii ejus, baptizatur 
pyeater ejus Claudia. Restituit privilegia Christianis, 
et mitt relationeuu ad Severum imperatorem de 
Christianis, et memorat satis reipublice Christianos 
prodesse, ideo debere eos absque persecutione aliqua 
in urbibus habitare. Consentit relationibus imperator, 
ei fi tota Alexandrina civitas quasi una ecclesia. 
Eratque omnibus civitatibus gaudium, et dignitas 
Christiani nominis florescebat. 


Car. XVII. — Sed quia semper sanctitatem amu- 
latio sequitur inimici, et contra. bonitatem. pugnat 
malitia : consilio diaboli aliqui ex honoratis Alexan- 
dri:,' cultores idolorum, accipientes 3&6 segre quod 
Christianis privilegia tribuisset, venientes ad regem, 
dixerunt statum reipublieze conturbatum a Philippo, 
qui cum nono anno in fascibus irreprehensibiliter 
administraverit, nunc decimo anno (10) perdidit om- 
Bia. Denique deorum immortalium deseruit exre- 
monias, et οποία civitatem ad culturam cujusdam 


' eultatibus cedas. » 


Car. XVIII. — Accepta igitur hac Augusti aucio- 
ritate, simulat zgritudinem, quousque universa dis- 
traheret, et donaret per' omnem provinciam ecclesiia 
et pauperibus. Ipse autem przefeetus in timore Dei et 
iu cultura Christi etiam alios confortabat in Christo. 
Interea omnis Alexandris conspirat in episcopatum 
ejus (43), et cepit eum respublica habere przefectum, 
quia successor ei nondum venerat, et ecclesia babere 
episcopum, quia merito fldei sibi eam elegerat sseer- 
dotem, Duravit autem in episcopatu unum annum et 
menses tres. 

Cap. XIX. — Post hec autem spatia temporum, 
veniens Perennius prefeetas (14), dum Alexandris 


B quxreret percutere eum, et non posset, quia omnis 


civitas in amore ejus durabat, immisit ei qui se fin- 
gerent Christianos, et ingredientes, percusserunt 
eum (15) in oratione Dominica coustitutum. Post 
traduntur percussores prefecto Perennio. llie autem 
conscius ussionis sue et quasi audiendos custodia 
maucipavit, post paucos autem dies principum in- 
dulgentia reloxatos dimisit. Beatissimus autem Phi- 
lippus post percussuram tribus diebus in corpore esso 
permissus est, non ad aliud, nisi ad corda dubia 
confirmanda ; uam ut migraret 3d Dominum, martyrii 
se noluit corona fraudari, et ipse hauc ut reciperet 
oravit. Nam qui in corpore positus d:emonia fugabat, 
et illuminabat oratione €zcos, quanto magis se no- 
luisset palma privari? Poterat utique quod volebat 


C impetiare sine dubio; et ita recepit ut particeps no- 


minis Philippi, esset particeps et corone ; et susci- 
perent mar(yres collegam, quem merito Ecclesia sus- 
ceperat sacerdotem. Juxta atria itaque ibi sancta 
Eugenia filia ejus monasterium Chrisü virginibus ' 
collocaverat, illic suum jussit collocari corpusculum, 
in quo loco beatissima Claudia xenodochium fabrica-- 
bat, et constituit przedia qu:e susceptionibus peregri- 
nantium deservirent ; ipsa autem cum Avito et Sergio 
filiis, οἱ cum beata Eugenia regressa est Romam. 
Cip. XX. — litur filios Pbilippi cum omni gaudio 
senatus recepit Romanorum, et unum proconsulem 
Cartbaginem, alium vicarium Africz dirigunt. Ad 
beatam autem Eugeniam cum multe matrons con- 
venirent, et pene omnes viryines, quascunque po- 


hominis quem Judzi occiderunt convertit. Non est D tuisset, notas aut amicas, faceret etiam Christo cre. 


egibus vestris ulla reverentia. Passim quisque ut vo- 
]uerit templa reverenda ingreditur, non ut colendi 
benevolentiam pratendat, οἱ non ut deos esse quos 
colimus credat; sed ut dicat infinitas blasphemias, 
saxa aut metalla potius quam divini nominis exgna. 


Ilaec et similia multa dicta sunt Severo et Antonino ^ 


Augustis. Qui commoti (11), direxerunt ad eum hu- 
juscemodi decreta : « Divus parens noster, Comamo- 


dus quondam Augustus, non ut prefecium, sed ut. 


regem (12) te Alexanuriz ordinavit atque constitui, 
ut dum in vita maneres, successorem nullum susci- 
peres. Unde his beneficiis ejus superadiere cupientes, 
statuimus ut diis omnipotentibus solitam culturam 


dere, et in virginitate dominica permanere ; qusedam 
ex regio genere virgo, Basilla nomine, cupiebat eani 
attingere. Sed quia causa nominis Christiani ad eam 
ire non poterat, rogabat per internuntium fidelem, 
ut eam de religione Christiana instrueret, Tunc beata 
Eugenia convocat ad se  beatissimos comites suos 
Protum et Hyacinthum, et dieit eis : Aecingimini 
militia ad quam vos convocat Christas ; quo vos Ba- 
silla offeram sub specie muneris, ut vos eam in Chri- 
810 faciatis ancillam. Fit itaque hujus muneris gratia ; 
οἱ suscipit Basilla quasi famulos, sed eos quasi apo» 
Stolos honorabat, Vacabat autem cum cis omui hora; 
ei quasi eunuchos servitio hahens, non diebus, non 


611 


VITA SANCTA EUGENLE YIRGINIS AC MARTYRIS. 


618 


noctibus a colloquiis Dei et orationibus cessabat. Igi- A tivos flores, ut marcidiores perséverantes adveetent : 


tur Cornelius cum esset in urbe Roma sacre legis an- 
tistles, pervenit ad eam latenter, et baptizavit eam. 
Confirmata autem beata. Basilla in Gimore Dei, pro- 
curante misericordia Christi, pene omnibus noctibus 
Inutuis se fruebantur aspectibus ipea et beata Eu- 
genis. . 

Cap. XXI. — Omnibus itaque viduis Christianis 
conventus erat ad beatam Claudiam, et omnibus vir- 
ginibus conventus erat ad beatam Eugeniam. Sanetus 
autem Cornelius papa urbis Roma , omni vespere 
Sabbati quz. lucescit in Dominico die, dabat eis no- 
etem bymuis pervigilem, et pullorum canoribus no- 
ciis quaiete agebat ejus sacrosancta mysteria, et ita 
confirmabat 688, sabbato. Eugenia autem et Basilla, 


. mentiuntur securitatem transeuntis temporis, ut per- 


petui saeculi cruciatibus tradant. 1deoque charissimz - 
virgines, qux mecum in agone virginitatis nunc us- ' 
que accurri:tis, permanete in amore Domini, quem 
ecepisiis. Tempus flendi temporaliter, sine fastidio 
et horrore sufferte, ut tempora gaudii zlterni cum 
omni possitis dilectione suscipere. Ego enim com- 
mendavi vos Spiritui sancto, et credo quod vos mihi 
integras omnes i!libatasque constituat. Nolite itaque 
faciem meam ex hoc corporaliter qusrere, sed 
gesta et actus per spiritum contemplamini. Et his 
dictis, oseulata est universas, et flentes fortissimo 
animo consolabatur. Dicentibus autem sibi vale in- 
vicem Basilla et Eugenia, oratione facta disce. 


ut memoravi, omnibus se pene noctibus fruebantur ia B dunt. 


Christo, et alterno se eloquio renevabant. O quantas 
per Eugeniam virgines Salvator invenit! 8/47 quan- 
tas etiam per .Basillam Cliristus sponsas obtinuit ! 
quante per Claudiam viduitatem prompta voluntate 
servarunt! quanti juvenes per Protum et Hyacinthum 
Christo Domino crediderunt ! 

CAP. XXII. — Valeriano itaque et Gallieno impe- 
rantibus, orta sedito de Christianis est, eo quod Cy- 
príanus Carthaginem everteret , et Cornelius Romam. 
Data est ergo auctoritas ad Paternum proconsulem, ut 
Cyprianum occideret. Cornelius autem quia a multis 
Romanis etiam illustribus fovebatur, erat in abditis. 
Tunc beata Eugenia videns Basillam , ait : Revelatum 
est mibi a Domino quod pro virginitate passura sis. 


Cip, XXIV. — Ecce eodem die perrexit una ex 
ancillis ad Pompeium sponsum Basillze, qua et dizit : 
Quia te dominam nostram Basillam novimus ab im- 
peratore meruisse, sextus et eo amplius est annus 
quam tu in tenero ztatis anno ut postea acciperes 
distulisti; sed patruelem ejus Helenum scias esse 
Christianum , et banc ita faetam Christianam, ut tibi 
omnino non nubat. Nam et duos eunucbos Protum 
et Hyacinthum simulavit se illi donum offerre Euge- 
nia, quos illa quasi dominos excolit, et quotidie pe- 
des eorum ac si deorum immortalium osculatur, quia 
ipsi auctores sunt artis magice, quam Christiani 
committunt. His auditis, Pompeius statim cucurrit 
ad Helenum patruelem ejus, qui et putritor ejus erat 


dignatus est Dominus demonstrare quod martyrii 


eeronam doplicem capias : unam, quam apud Alexan: 


driam pro jusiis laboribus acquisisti ; et aliam, quam 
in effusiene tui sanguinis consecutura es. Tunc beaia 
Eugenia expandens manus sua$, dixit : Domine Jesu, 
Altissimi Filius, qui ad salutem nostram venisti per . 
virginitatem matris, tu per virginitatis praemium om- 


nes quas mihi credidisti perduc sd regnum glorise . 
, desideras, ejus erit arbitrii, non mei imperii. 


Un. 
«ιν». XXill. — Residentibus autem sancüs virgi- 


nibus Christi, qux& erant cum Eugenia et Basilla, 


dixit omnibus beata Eugenia: Ecce viudemis tem- 
pus est, in quo succiduptur botri, et pedibus cop- 
culceantur, sed post hzc regalibus conviviis ap-. 


celebrare disposui, pro qua re fac me videre spon- 
sam mean, quam mihi domini rerum invictissimi 
principes fleri conjugem przceperunt. Ille, his audi- 
tis, agnovit proditum negotium , ait ad eum : Quous- 
que anni transirent infantiz ejus, meam circa eam 
tutelam pro germanitate patris ejus, et pro ipso nu- 
trimento exercui; nune vero quia ccepit sui 6886 ar- : 
bitrii, io $ua vult esse potestate. Unde si illam videre 


Car. XXV. — Audiens hec Pompeius, vehemen- 
tius coepit ardere; et pergens ad Dasille domum, ut 
nuntiaretur janitoribus imperabat. Cul ista sunt 8 - 
Basilla mandata : Causam te videndi penitus nullam : 
me habere cognogcas, neque audiendi, neque. salu- 


ponuntur. Absque eorum sanguine nulla potestas D tandi. His auditis, turbatus est vehementius ; et omni 


imperii, nulla illustris dignitas decoratur : el vos 
palmites mei, et meorum viscerum botri, estote pa- 
rai in Domino. Virginitas enim est prim virtutis 
iudicium Deo proximum , similis angelis, parens vite, - 
amica sancüitatis, via securitatis, domina gaudii , 
dux virtutis, fomentum et corona fidei , adininiculum 
et subsidium cbaritatis. Nibil ita nobis laborandum , 
nibil ita est enitendum , uisi cum virginitate viva- 
seus, aut quod est gloriosius, pro virginitate etiam 
moriamur. Qus sunt hujus mundi blandimenta falla- 
cissima, et cum gaudio temporali veniunt, et cum 
perpetao dolore discedunt : faciunt. momentaneom - 


ParxROL. LX XIII. 


Fileun , ut zieranm fletum infligant; tribuunt fugi-- 


pene senatorum favore usus, prostravit se coram im- 
peratore, dicens : Subvenite Romanis vestris, sacra- 
tissimi principes, et deos novos quos Eugenia secum 
adduxit ab ZEgypto veniens, ab bac urbe separate. 
Diu est enim quod bi qui Christiani dicuntur reipu- 
biies nocent: qui irrident legum nostrarum sacro- 
sancta ceremonia, et omnipotentes déos nostros, 86 
si vana simulacro, despiciunt. Jura quoque ipsius 
nalyre pervertunt, separant conjugium, gratiam 
sponsarum sibi associant ; et dicunt iniquum esse, si 
Sponsum suum sponsa accipiat. (juid faciemus, piis-' 
simi imperatores? Inveati, 9448 sunt dii qui homi- 
nee ptobibeant, et quibus ista vidobuut, si nati non 


DE VITIS PATRUM LIBER PRINUS. 


fuerint quibus valeat imperari? Ubi reparatio Rema- A niliil aliud remanserit, mei sóla aka, qiee fuit. ánto 


narum virium? ubi Romani exereitus rediviva certa- 
Diua? Pro quibus vicirices deztee vestre hostium 
eervices. inclinabunt, δὶ jam uxores babeuda aon 
erunt, si sponsas amitiimus, el tàcemust? 

Cap. XXVI. — [lac ei his similia dum présequere- 
tur, el oronis senatus ea Debili querela depromeret , 
decrevit Gallienus Augustus (16), ut aut. sponsum 
suum Basilla acciperet, aut gladio interiret; Euge- 
niam vere aui sacrificare diis, aut crudeliter interire ; 
et ded.t licentiam ut quicunque Christianum penes sa 
abeconderet puniretur. Convenitur Basilla, ut spon- 
δύ! recipiat. Dicit 8e illa Hegem regum habere spon- 
suu , qui est Christus Filius Dei. Et cum lige dixis- 


set, gladio (ransfoesa est. Tenti etatim Protus et Hya- : 


januam templi, ad quáam stabát beeta Eugenini Hae - 
ju. imsula Lycaouia gestà sunt eoram omnibus, qui 
sequebantur agonem Eugenke; Fit concursus pepuli 
Romani, et varia aeclamatio. Alii dicuat innocen- . 
tem, alii magum. Nonuantur ista prieíecto, prefeetus 
imperatori manifestat. Imperator eam jobet ligari . 
salo, et prescipitari in Tiberim; sed etatisih saxum 
disrupium est, Beata vero Eugenia ita sedens, super 
fluvieli «que efferebatar, ut omnibus Ghristiunis ap- 
pareret illum fuisse cum Eugenia in flumine, ne ab- 
sorberétur qui fuerat cusa Pétro in mari, ne merge- . 
retur. 

Car. XXIX, — ltem. inde sublate, in. tberemsrum . 
Severianarun fornacibus mittitur ; que sie statim . 


ciuthus, trahuntur ad templum; sed orationera illis g exstieelae δυῶί, ul tbermarun ealor refrigescoret, 


facientihus, simulacrum Jovis ad quod ducebantur 
sacrificare, cecidit ad pedes eorum; et ila commi- 
nulum est, ut ubi fuérit, non pareret, Non virtuti 
divinse, sed mag.c.c arti bec iuputans, jubet eos de- 
collari Nicetius urbis praefectus, 

Cae. XXVII, — Qui eriam actersitam ad se Euge- 
niam cepit de magicis artibus ab ea flagitare sermo- 
neu, At& illa eoustanter 0s suuin aperiens, dixit : 
Polliceor tibi quod ar$ nostra vehementior magis est ; 
nam magister noster habet Patrem aine ulla matre, 
ei matrem absque patre, Deniqee sic eum genuit 
Pater, ut omnino femiuam nunquam seiret ; sic eum 


gennit mater, u& masculum omhino non nosset : hie - 


ipse habet uxorbm virginem , que illi quotidie &lios 


et ewuia incendia lignorum $d nihilum deveu;rent, 
Sic denique cliaos fecerunt , ut ulterius exhiberi nog 
possent. Mittitur post baee in custodiam teocbrarum, 
et per decem dies jubeter nullum cibun aecipere, el . 
lumen penitus non videre. lui autem tantus q.oudie 
abundavit splendor, ut dum egrederetur beata Kuge- 
nia, quasi lumen aliquod radiaret. Apparuit autem 


|: jlli Salvator, ferens iu manu panem nivei eandoris et - 
| inusensse suavitatis et gratia, et dixit ei c Eugenia, - 
' &ecipe cibum de mang ui9a ; cgo sum Salvator uus, 


quem iota menüs animique intentione dilexisti, οἱ 
diligis. Eodem die te in celis recipiam, quo ege de- 
$cendi ad terram. Et hec dicens, abseessit. lpso au- ' 
tem die Natalis Dumini missus est gladiator, qui eam . 


cre3t, et.àm. innumerabiles ei fllios parit, quotidie (y in custodia positam. percussit ; e sub.atum est corpug 


suam tCaruem ejus Carnibus conjuugit, Oscula. ejus 
circa eam sine intermissione soeiantur, in amore suo 
invicem onnito perdursnt, et tanta integriiate sub- 
sistunt, ut omnis virginitss, et oniuis claritas, et 
omnis integritas ex eorum conjugio dirimatur. 

Cap. XX Vill. -—— Aodiens htc Nicetius, obstupuitj 
ei ne ad imperatorem perveniret quod eam. libenter 
awdiret, jussií eara δὰ templum duel Disae ; et ita 
spiculator imminens, dixit ei : Redime vitam tuam, : 
patrimeniem teum , Eugenia, et sacrilica de» Diana. 
Tunc besta. Eugenia expandens manus 50328, COPpit ᾿ 
ora!e ae dicére « Deus, qui cerdis mel arcana cugae«- 
scis, qui virginitatem meam sinceram in tuo amore 
servasii , qui me Filio tuo Domiuo meo Jesu Ομ δι : 


ab aifinibus Cbristianis, et positum est noa longe ab . 
vrbe via Latina in predio ejus proprio, ubi multorum , 
sanciorum ipsa sepelierat imembra, ; 

Gar. XXX. — Claudia auiem meter ejus, eum ad - 


' ejus sepuleruum fleret, apparuit ei vigilauti in medio ὦ 


noctis silentie, auro texta cyclade induta, euns mnite . 
populo virginum , et dizit ei : Gaude et Iatare, quia - 
et me introduzit Christus in exbultationem Banetorum; : 
et patrem meum in patriarcharum numerum. Ecce die : 
Dominico et te sustipict in gsudilim sempilecaum. 

Commenda filiis tuis fratribus raeie eustodire signagu- . 
lum erucis, et efficiatur nostri participes. Ecos, lo- 

queue en, facta est elarilas, BO quam oculus ferre : 
DOR poleret; ei angeli uranseuntes, hymnum, dicebant » 


seciare dignatus es, qui Spiritum sanctum tutu in yy Deo inenarrabilibus vocibus, ljee selem luteiligeba- 


me regnare feciuti , adesto mihi nunc in confessione 
nominis tsi, «t conundantur omnes qui aderant boo : 
idolum , et qui givriantr iu simulacris sois. Et dum 
oreret, ijt tetreemetus ín eodem ioco; δὲ ita templi: 
ipsius fandamehia mersa sunt eum ipso idolo, ut 


RÓSWEYDI NOTATIÓ. 


(4) Éugeniz.] Martyrologium Romanum 25 De- 
cembfis : « Rma in coemeterio Aprouiani sancte 
Eugenio vitgiuis, qut tempore Galiteni imperatoris 
post plurima virtuuum insiqoia, post sacros virgiaun : 
choros Christo aggrezatos, sub Nicelio urbis prale- . 
cto diu ageonizané, hovissime gladio jugulata est. »- 
Menolog. Grecorum $4 Decemb., Acta ejus Coin- 
pendiose retexems ; « i 


Gertunen senbim Hagen — 


tur, quod nomea Jesu Christi et Spisitus sancti in ipsis 
laudibus resosabagt. Gloria et honor Patri , et Filio, : 
eá Syiritui sancto, et uunc, et éemper, et ia. secula - 
saeculorum. Amen. 


martyris et sociorum. Hzc fuit sub Commodo impe- . 
ràture filia "'ribáni in urbe Roma. δῶν kde Pi ' 
ter nb imperatorg Ἧι αἰ εὐ Ἢ Atexandriss, ut tribus 
natus magistrabun gereret, é6cam vex. uxorem ok: 
filios, quorum uua !uit beata Eugenia : quae cum lie, 
teras edisceret, et in. multorbir Wbfotüum ΄ fection& 

versaretur, incidit ia pon sunetia postoli Pauti, ef 
quibus Christi fidem didici. leue psurias taipuluste 


md δ * * 


621 VITA SANCTAE EUGENLE VIRGINIS AC MARTYRIS. NOTATIO. 663. 


et Youndi fallaciam derelinquens, &um duobus eunu- À quidem hic, cap. 17, dicitur a 


chis ad aionasterium Wuod est ante eititatent Alexaa- 
driz ee contulit, virili habàa indata: Accepta. igitur 
hospitio ab H«cleno episcopo, causar addens quáre 
illue venisset, divino baptiemate eum iis QUOS Secum 
duxeret dignata est, et ip ordinem mionachorem ap 
gregata, et post. aliqued tempus, monsetetii curam 
sibi credam suseopit, Ubi propter mmacula que 
per illae Deus eificiebat facta est faeailiaris muberi 
cuidam ordinis eenatorii, qua Melanubia Vecebotur ἃ 
3ccusaw& postea 66b ab illa, quasi ad coitum illam 
provocasset, criaeo objiciene , quad iilius aature re- 
pugnabat; existimens enim Wifrem e$se propter 
&peciem habitus, ejus pulchritudine vulnerata, eum 
sape periculum facieus ab ea repulsa esset, detulit 
illau ad Philiypam uibunuwn. Cum vero paier illem 
accersiri jussiesel, verHas deiecta eel, non so;uca 
quod iu babitu viri esset mulier, sed etiam qttod tui 
buni esset filia : quare petrem, matrem, et niuitos 
ex familia, ad Christiamoruem Bem ettramt; et pater 
quidem Lribuni dighitate deposita baptizatus est, 
68 et martyrii perfettionem  useeculus , inruenti- 
bus jn eum ia templo idolorum infidelibus, qui et 
illum gladiis ieterfeceruat : saneta veru &to- 
mam addueia est. cun matre et iretribus, Proto e 
Hyacinthe eunuchis, qui obwrencati suut ; ipsa vere 
$2X0 gravi alligata im Tiberia flumen projecta est, 
aique iliinc servata, gladie CoRcuMmaüuwem acce» 
M. » Mensa quoque 24 Becemb., eliquot iembis 
itam ejus perstringunt. 

Acta ejus deseripta ἃ Metaphraste exstant apud 
Lipomanum, tomo V, et Suriem, iowo Vh iuterprete 
Gratiano Herveto. Hzc vero plaae eun Acts ἃ Me- 
taphraste ellatis consentiunt, eodem ordine digesta ; 
ut vel hec antiqa translatio sit e Metaphraste pres- 
SiUs expressa, vel certe bic trausietor οἱ Mein, bra- 
δίοδ € eudeui fonte iauserint, quod posterius forte 
verius ; cum et nova Metaphraste trausiatio quedam 
habeat fpsius dicta, quedam antiqua hzc translatio, 
quie in nova desunt. ü 

ANisi quis malit Melephrastem Latinum hune tet« 
tum io orscum verdásae, €um eodem procedat or- 
dine, et sabinde videatur Launum textum een bene 
percepisse. Sane quod hic dicilur c. 4, de Septimo 
consulatu Commodi, ipse de septimo imperii Cum- 
modi auno intelieztt, piane erronee, ut mox dicam. 
Auctores quoque sequentes, qui Metaphraste anti- 
quiures fuere, meminerunt Edgenie, quis verisimile 
esi eos ex hoc Latiuo fonte deduxisse. 

Meminit Eugenia, ut celebertimt martyris, Alc 
mus Avilus episcepus Viennensis, in cármile δῇ 
Fuscinait sororem de laude castitatis lib. vi, c. 30; 
Fortunatus, libro vir, carm. 4, de Virginitate ; Ai« 
delmus quoque de Laude virginitaiis. 

(2) [ncerto.| Ita. iuscrips, quia nullius auctoris 
Domen nec in Manuscripto, nec in. Ediüs ἐηνδωΐ, Vis 
deo tainen a Goldasto, tom. 1, part. ii, Rerum Ale- 
mannic«rum, notis in Hepicaunum de vita S. Wibo- 


gentilibus Philippu 
Cim persecutío 4 Severo excitata esi, nOvei annis 
Aeypto irreprehen-ibiliter prifulsse, et decimo per. 
didisse omnis, qwod videlicet iüne Catholicis lave- 
ret. Eadem habes apud Metaphtastem. Jam: verg 
plures anhí qu&m decem intercedunt inler septimum 
aseum Inieríi Commodi (qmo volunt Philippo A&gy- 
ptí prdefectarem delàtam) ct decimum aniuum im pee 
rii Severi (quo volunt: exmdem | eidein reelecturam 
abrogatam). Num cum annus 7 imperil Conunodi re- 
spéadest bpud. Baroninm auno Christi 188; ét deci- 
mus anmus Severi anno Ghrisu 204, clarum est inter 
utunque Christi annum, etiam exclusive sumptum, 
intereodere $nnos ΤΥ, vel exsurgére àunus xvi, si 
Ulérqeée extremus ahnus Cconnumeretuf, Alqui decimo 
prefecwtb uj anno dicitur Philippus ab admiui- 
statione eu shbmotus. 

"Quare veetissime Latinus textus praecturaan 
Egypti deihtam. Philippo statuit Séptimo eensulatu 
Commedi, id e-t, anno 45 impetii Coumodi, cui re- 
$pondet annus Christi 194; atque iia rectissime quo- ' 
que decithe aano prffecturs sua δὰ privatus dici- 
tur Philippas, id est anno declmo imperii Severi, 
Chris 3/4. Nàm eb anno Christi 194 ad anuum 
Christi 204 justos decem annos habés. 

$50 Atque ex his apparet sincéritas Aetorum 
Launorut pre Gracis. Quibus optassem Dua 
Baronium, ut fere alias solet, relictis depravatis 
Gréecis, institisse, E 
M Philippum.] Baronius, toro 1, anbo Christi 

» Eephyrini papse 2, Severi nhp. 10, ait balluci- 
nàtos esse qui putarunt hune eumdein fuisse cum 
Philippo imperatore; juler quos Cedrenus est, in 


᾿ Maximino, quus. Zonaras Jure redarguit iu Philippo 


imp., ut idem Baronius notat ad diem 45 Sept. — 
(5) Aquilie Aquili.] Vetus editio, Aquilio Aquilini. 
ufus tomo It, anno Christi 188 legit Acilio, qui 


: hot anno consulatum gessit uná cum Commodo : ἢ δὲ. 


dixerimus, inquit, bunt esse aliquem ex suffetiis con- 
gulibus, Testatur enim Dio, Commodur (quod nun- 

am ante factum fuerat) in. abnum unum vigiati 
quique consules desigaagse, Séd eum nomen coa- 
veniat consuli$ ordinarii, haud alius consul qusren- 
dus suffectus. 

Quod Baronius ibidem existimat Kugeniam despon- 
Bà Aquilio consuli, existimo eum Sumpsisse ex 
Metaphraste , ubi dicitur Aquilius Eugeniam desyon- 
d.sie, sed intle'igi, non sibi, sed filio, ut Latinus hic 
textus habet, Nam parentes (liis Spopées«s sponde- 
bant, despot&debaat, 

(ὦ) Basiehuam.| Pault. pbet'vocat tectóritm. Am- 
miarius, lib. xiv, « Quo comitatu uatrong complu- 
ves, openis capitibus, et basternis, per latera civita- 
Vi8 cuuctà discurrunt. » Vide Onomasticon. 

(7) Basieraa nos tres.| lia recte Ms. Male in editis, 
basternos mos. ; 

(^) Ignem.| Similis narratio de Heleno abbate ha- 
betur lib. i1 de Vitis Patrum, cap. 9, ubi iisdem, uti 


radss, lib. 1, cap. 27, Aca. Eweoix eitari inlerprete p blo, verbis - « ardentes prunas vestimento ferebat il- 


Rufino, Quod si ex Mss. ipse liausit, [acile censen- 
tio. Cette stylus non abludit a stylo ltufüni. 

(5) In septimo coneuiatt: Commodi.] Annos 1s 951 86- 
cundum Baronium, tomo ἢ, Coristi 494, qui era, 13 
imperii Commodi. Sed idem Baronius, auuo Christi 
δ, imperii Commodi 7, priciceturám Augustalem 
AEgyptii Philippo decretam ponit, Nam licet, inquit, 
post exactum anum septimum GCominedi iHa totitus 
dicalur, id accidit quod noR sicul ac ab. imperatore 
elecius esset nomen consequebatur et munus, sed 
cum Alet£andriam ingrederetur, idque lege Augusti 
factum Ulpianus aflrmst (£L. suwic., f. De offic. prof. 

f itur hie Baronius Acta Eugeniz per Meta- 
phrasiem Grzcis adita, qua. loco septuni consula- 

septimum i annuum exprimunt. ] 
ed lea pira Bareniique positio cam Actis 
ipsis equ Latipis. ἄρῃ (o53e749 nullo inodo contenu. Si- 


leso. » Uter ex. altero sumpserit, non facile dizero. 
Potius vel linc colligas Kuffipum etiam hujus Vitae 
auctorem esse, ut. lib. i1 de Vitis Patrum. kamdem 
historiolath de fleliene habei Palladius c. 89. 

(9) Flamma intrat.] Frequeus ea. δι ignem pto: 
vOC2li0, cum argumenta alia ad (idein probaudam et 
propagandam desunt, in sacris histor;is. Exempla và- 
ria comge$:i in dissertatione mea De fide hereticis 
ervanda, cap. 48. 

(10) Nunc decimo anno.] Baronime, tomo Hi, abu 
Cursu 204, Zephyrivi papa 2, Severi Imperatoris 10. 
Maud adeo mirum, inquit, videri debet tam diu Phi- 
lipjaen in ejus wuneris functiorte perseverusse. Cum 
enim ea maximi omuium momenti esset Augustalis 
dicla pralectura (/Egypti) quam veluü Romani im- 
perii obsidem sibi Augustus servaverat, nec queu- 
piam Senatorum ad eam mitti debere sauciverat, sed 


, €x equestri ordiae alique; virum epümusn | qui na- 


t 


$25 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


624 


las unquam principatus ámiore turbas ciere pos- A rennius. Apud Metaphrastetn, f'erentius. Baronius, 


set, nactus semel quempiam fidelissimum virum, 
ea prz»fectura dignuin, imperator haud facile dimo- 
veba! ; quod paci et seeuritati Romani imperii id ex- 
pedire potissimum sciret, cum ZEgyptii essent om- 
nlum studiosissimi novarum rerum, atque levissimi 
animi ad concitandas turbas et rebellandum. Sed hzc 
Dio pluribus (Dio, Hist, Rom. l. xv). 


(11) Qui commoti.| Baronius, tomo II, anno Chri- . 


sti 204, Zephyrini pap:e 1, Severi imp. 10, persecu- 
tionem a Severo excitatani ponit. Movisse quoque, 
ait, videtur stomachum Severo ad persecutionem 
fidelium excitandam , qued intelligeret  nobilissi- 
mam omnium Egypti prefecturam Augustalem ad- 
-ministrantem Philippum jam Christianum redditum 
esse. Hactenus Baronius. Cum dicatur hoc capite 
ει Vit» decimum annum esse, quo Philippus prefectu- 


r&m suscepit, non quadrat hic computus cum auno . 


septimo Commodi, quo dicitur praefecturam susce- 
pisse. 

" (12) Ut regem.] Baronius, supra, anno Cbristi 204. 
Quod autem in ea epistola Severus dicat (apud Me- 
taphrastem ex versione Herveti..) : « Te tanquam 


regem potius quam praefectum elegit /Egypti prsesi- , 


dem; » illud plane comprobat quod in hzc verba 
Scribit Tacitus : « Egyptum jam inde a divo Augusto 
equites Romani obtinent loco regum. Ita visum ex- 
pedire provinciam aditu difficilem, annona fecundam, 
Buperstilione ac lascivia discordem, et nobilem, et 
insciam legum, ignaram magistratuum dori reti- 
nere (Tacit., lib. xvi). » 

(15) In episcopatum ejus.] Baronius, tomo ll, anno 
Chris 204, Zephyrini papze 2, Severi imp. 10, ait 
coriigenduin in Actis Philippi quod dicitur factum 
fuisse episcopum Alexandrinum. Nam (inquit Notat. 
ad diem 13 Septeinb.) ejus praefectura secularis, et 
non sacerdotalis fuit, Eusebius etenim cum tam in 
Chronico quam In historia texit seriem episcoporum 
Alexandrinorum, Nicephorus episcopus, et Nicepho- 


anno proxime notato : Quod  Letum, iuquit, Euse- 
bius nominat (Euseb., |. vi, cap. 2), idem fortasse 
Terentius Letus dictus est. Perennium habent Me- 
nsa, manuscripü, Ado, et Usuardus in Marty- 
rologio. Occurrit etiam bis temporibus flerennius 
Celsus, apud Trebellium Pollionem in XXX tyrannis 
in Asmiliano. Unde videtur colligi posse Herennium 
tunc Augustalem /Egypti praefectum fuisse. 

(15) Percusserunt eum.] Baronius, tomo Il, anoo 
proxime citato : Quod vero, ait, Eusebius, de mar- 
tyribus in. Agypto passis agens, nullam de Philippi 
hujus martyrio mentionem habuerit, iude fortasse 
accidit; quod euin necis ipsius caosa praeteriit. Quod 
enim a sicariis clam occisus esset, nec publica ali- 
qua qua sciretur Christiani nominis confessio pr:e- 
cessisset, ab eo pritermissus esse viderí potest, cum 
alioqui permulta majoris quoque momenti ab eo (ut 
in singulis fere annis videre est) esse silentio pre- 


B ternmissa nullum sit dubium. 


Memoria hujus exstat in. Martyrologio Romano, 
45 Septembris : « Alexandri: natalis beati Philippi, 
alris sancte Eugeuix virginis. Hic dignitatem prze- 
ectur: Agypti deserens, baptisini gratiam assecu- 
tns est : quei in oratione constitutum jussit Teren- 
tius prefectus ejus successor gladio jugulari. » Vide 
Menologium Graecorum, supra, in Eugenia, et Me- 
nea, 24 Decembris, post Acta Eugenise duos iambos 
de Philippo habent. 
(16) Decrevit Gallienus — Augustus. ἡ Baronius , 
tomo Il, anno Chris 262, Dionysii papz 2, Vale- 
"riani et Gallieni impp. 8. Quod, ait, speetat ad mar- 
tyres Homz passos, quod nonnulli sub Gallieno im- 


, peratore uartyriuui subiisse dicantur, non id accidit, 


ut, cessante Valeriano, in martyrio fuerint coronati, 


. quando quidem (ut dicemus) Gallienus, capto ab bo- 


Süibus Valeriano parente, mox persecutionem ce$- - 
sare jussit, datis pro Christianis edictis; sed quod 
solus Gallienus Romas imperaret, Valeriano agente 


rus Callis:us, et alii qui id ipsum przstiteruut, nul- C cum exercitu in Oriente, idcirco plerique martyres 


lus ipsorum inter Alexandrinos episcopos aduume- 
rat Philippum. 
(14) Perennius. prefectus.] la Ms. la. Editis, He- 


. sive Romz, sive alibi, sub Gallieno passi dicuntur, 


et inter alios clarissima femina Eugenia virgo. 


MARTII XI. 


^ VITA SANCTJE EUPHRASLE o, 


VIRGINIS 9 
AUCTORE INCERTO. 


$51 Caeur Ραίμιμι.--- ἢ diebus Theodosii, impera- D et ecclesia vacans , δὲ offerens Deo preces cum ἰ8- 


loris piissimi, fuit vir quidam in regia civitate senator, 
nomine Antigonus, eratque itnperatori genere et socie- 


tate conjunctus, sermone sapiens simul et opere, et . 


bona semper pracipue suadeus, et. pie Romauis le- 
gibus Lyciae negotia gubernans. Erat autem et com- 
passibilis lomo, cunctis necessaria praebens. Dilige- 
batque eum princeps non solum tanquam parentem 
ac senatorem, sed etiam tanquam Christianum, et 
pium, et semper consilia utilia proferentem. Erat 
autem hic locuples veliementer, ita ut civitas regia 
alium divitiis, sermone et opere similem non babe- 
ret, Hic accepit uxorem ex genere proprio, ex codem 
imperiali sanguine desceudentem , cui nomen Eu- 
phrasia, mulier religiosa, et tiens Dominum nimis, 


crymis. Hac multos in opere Dei fecit idoneos, mul- 
tasque oblationes in ecclesiis et sanctuariia (2) offe- 
rebat. Vehementer eam diligebsi imperator et Au- 
gusta, praecipue quod ex eorum genere erat, necnon 
et moribus composita, et honesta, et valde religiosa. 
Nata est autem eis filia, et vocaverunt eam nomiue 
matris sus» Éuphraxiam. 

Car. Il. — Cumque habuissent hanc filiam, una 
dierum dixit Antigonus Euphlraxiz : Nosti, soror mea 
Euphraxia, quia nihil est ista vita, nihil divitize, nibil 
vanitas hujus sseculi temporalis. Iu. octoginta namque 
annis hominis tempus impletur cum ruina , divitis 
au!em in coelo reposita in in(inita saeculorum secu.a 
timentibus Deum monent ; ct privamus nos illie divi- 


625 


VITA SANCTJE EUPHRASLE, VIRGINIS, 


026 


"fiis, mundanis cogitationibus óbligati ; et in fallacia À mulieres matronas persuasit Áugustt ut sine notitia 


positi temporalium divitiarum, dies nostros frustra 
consumimus, nibil animabus nostris utiliter acqui- 
sentes. Áudiens autem hzc Euphraxia, dixit Anti- 
gono viro suo : Et quid jubes, domine mi, ut. facia- 
mus? Cui dixit Antigonus : Unam filiam per Deum 
acquisivimus, qu: sufficit nobis, et nequaquam ultra 
eonveniamus infelicitati ac miserie szculi. Audiens 
tec Euphraxia, consurgens extendit manus ad ec- 
Tum, et ingemiscens dixit viro suo Antigono : Bene- 
dictus Deus, qui dignum te fecit timore suo, et ad 
cognitionem veritatis adduxit. Vere, domine, ssxpius 
supplicavi Deo, ut cor tuum illuminaret, et mentem 
tuam pro hac causa faceret elucescere, sed hoc tibi 
pandere non przesumpsi, quia vero ipse fecisti prin- 
cipium, jube me ut loquar. Cui dixit Antigonus : Die, 
soror mea, quod vis. Respondit : Nosti, domine meus, 
quia ante multas generationes Apostolus testatur, et 
dixit : Tempus breve est : reliquum est , ut. qui ha- 
"bent uxores, tanquam non habentes sint (I Cor. vi). 
"Deficit enim hujus seculi cupiditas. Ad quam enim 
wüilitatem erunt ists pecunia et tanta abundantia 
' possessionum ? Nihil eorum est quod nobiscum pote- 
'vit descendere in infernum. Cum bono ergo consilio 
àuo festina multa dare pauperibus, ut non illud con- 
silium quod tractasti inveniatur infructuosumi. Αὐ - 
diens autem Antigonus, glorificavit Deum. ' 
Ca». Ili.—Cum igitur adeptus esset optimam con- 
versationem, et multa pauperibus erogasset Antigo- 
nus, unum solummodo annum vivens, postquam sux 


principis mitteret, et Eupbraxism cónjugii verba nun- 
tiaret. Quz: cum audisset, amare flevit, et dixit mu- 
lieribus qu: fuerant destinate : Vae vobis in' futuro 
exeulo, quie mihi talia persuadetis, et ad talia con- 
curritis contra mulierem , quae secundum Deum vi- 
vere festinat. Recedite ame, quoniam extraneam 
congregationem vestram nunc egistis. lil: vero de- 
formate discedentes, nuntiaverunt Auguste 408 
gesta sunt. Cognoscens autem imperator quod factum 
fuerat, graviter invectus est in Augustam ; et indi- 
'gnatus adversus Augustam , dixit : Vere,- August, 
exuaneam rem ab hae conversatione fecisti. He 
Sunt opera Christianz Augusti? Sic promisisti Deo 
pie regnare? sic recordaris Antigoni, qui nobis sem- 


B per utilis permansit? Alienam rem nostro imperio 


egist , quud mulierem in puellari φίδια coustitntam, 
qua pene solummedo uno anno cum viro vixit, et 
Tox er constituto propter coeleste regnum se ab 
utrisque separaverunt, tu rursum ad mundum redire 
compellis? et neque timuisti Deum, hanc iniquitatem 
Volens facere? Quis satisfaciet hominibus, quia non 
per me factum est. hoc? ]ndecentem et incongruam 
fecisti rem, quod. nec oportuit ut meum audiret im- 
perium, propter sincerissimum meum amicum ma- 
xime Antigonum. ' 

.. Car. V. — Audiens hzc Augusta, et vultum nimis 
confusionis mutans, sicut lapis fere per duas horas 
Sine voce permansit. Et facta est magna tristitia in- 
ter imperatorem et Augustam , propter Euphraxiam 


renuntiavit uxori , vitam suam pie disponens, com- C Antigoni conjugem.. Tune Euphraxia agnoscens quia 


"leto anno defunctus est, et sepultus in pace. Tunc 
'$mperator pariter et Augusta fleverunt eum, tanquam 
ex eorum genere descendentem, virum justum et re- 
ligiosum. Compatiebantur enim et Euphraxie, non 
"solum tanquam propri» consanguines, sed etiam 
quia erat juvencula. Duobus namque annis et trilius 
mensibus vixit cum viro suo; nam tuno anno ex con- 
stituto ab alterutro abstinentes, sicut fratres vixe- 
'yunt. Igitur sepulto Antigono, ab imperatore et Au- 
gusta multum consolabatur 3549 Euphraxia. illa 
wero sumens propriam soam filiam, dedit eam in 
ynanus imperatoris οἱ Auguste; el prostrata ad pe- 
des eorum, cum clamore et magno gemitu dixit : In 
zoanus Dei et vestras hanc orphanam nunc com- 
smendo. Memoriam ergo habentes Antigoni, qui fuit 
vester, suscipite eam atque tuemini , et estote ei in 
foco patris et matris. Multi autem flumina laeryma- 
rum οἱ voces emiseront audientium, ita ut etiam 
principes lugerent. 

CAP. 1V. — Post paucum vero tempus a luelu ali- 
quanto quiescentem Antigoni , suasit imperator ei ut 
filiam suam Euphraxiam cuidam senatori ditissimo 
daret uxorem. Et factum est ut arrhzs Euphraxia 
acciperet. Susceptis arrhis, puelle tetas exspectaba- 

: €ur. Erat enim nimis infantula, quando suscepit ar- 
rhas, quasi snnorum quinque. Post aliquantulum 
vero tempus cogitavit ipse senator, ut uxorem Anti- 

-goni sibi crederet copulari; et per preces aut per 


magna tristitia propter eam inter imperatorem e£ 
"Augustam fuisset effecta, vultu omnino demisso, 
: tristis faeta est usque ad mortem, et de civitate vo- 
lebat discedere. Tunc flens acriter, dixit Euphraxia 
filia suzx : Filia mea, habemus in /Egypto copiosam 
masgnamque substantiam : veni, eamus illuc, et visi- 
temus patris tui possessiones : οἱ mea omnia tua sunt, 
filia mea. Tunc ergo cum filia sua Euphraxia de re- 
gia civilate discessit, principe nesciente, et venit in 
JEgyptum; illic quoque morabatur, et sua przedia 
crebro visitabat. Et profec(a est im interiorem The- 


»baidem eum procuratoribus suis atque ministris , 


habentibus curam suarum rerum. Qus etiam illic 
vacans in sanctuariis, et multas oblationes illic offe- 
rens per monasteria virorum ac mulierum ; multag 
pecunias erogabat. 

Cap, VI. — Erat autem monasterium mulierum in 
.una civitate, habens architria (3) centum triginta, de 
: quibus magnas et mirabiles virtutes bomines pradi- 
cabant. ἴῃ illo namque monasterio nemo gustoabat 
viuum, nulla illarum pomum edere, aut uvas, aut 
ficus, aut aliquid hujusmodi bonorum , qua terrena 
nascuntur ubertate, gustabat. Quadam autem earum |. 
abrenuntians saeculo, neque oleum edere volebat , 
quedan earum ἃ vespera usque ad aliam vesperam* 
jejunium protrahebat; alix: vero post. biduum ede- 
bant, alie vero post triduum. Nulla earum pedes 
suos abluebat : aliquante vero audientes de balnee 


027 


pE VITIS PATRUM LIBER PRUIUS. . 


Jcqui , uridentes, eonfasiontm et magnam abomina- À domum tuam, non potes bic manere, Non enim quit- 


-onem se audire judicabant, qua neq«e auditum 
suum hoc sudire patiebantur. Unaqueque vero esrum 
stratum in terra habebat, cilicium parvulum uniug 
eubiu latitudinis, et longitudinis trium, et paulelug 
Jn ipais requiesoehat. Erant autem et vestes earum 
de cilicio usque deorsum, obstringentes pedum er- 
tyemitates. Quaatumcumque poterat, unaquzque la- 
Aorabat. EA cum aliquam earum aliquando eontige- 
pat infirmari, non ei fomentum aut adjutorium ali- 
quod medicing equferebatur ; sed si quam eontigisset 
agrotsari, tanquam moximam benedictionem a Deo 
accipiebat, et tolerabat languorem, donec eam medie 
€ina daminica praveniret. Nulla earum januas exibat. 
ταὶ autem janitrix, per quam re$rou-3 omnia fie- 
Dent, matura ; multeque sanitates ibi fiebant. 

, CAP. VIL — Harum quidem Euphraxia diligens 
Aonsilium sanctarum mulierum , propter mirabilem 
denversalionem earum, sepius ad 352 ipsum mo 
AMMatarium pergebat, thymaiamaque illic offerebat et 
Aereos, Una quidem dierum rogabat abbatissam et 
priores monasterii, dineus eis : Parvam benedieiio- 
mm volo absque (terrore vestro praebere, reddituum 
Juri viginti qut triginta librarum, ut oretis pro ista 
famula vestra, et pro Antigono patre ejus. Cni abba- 
tissa respondit : Domina mea inatrona , ancilla tuz 
ΔΒ egent rodditibus, neque peeupiam concupiscunt. 
JPropteroa Wamqua amnia reliquerunt , et cuneta 
despiciunt in hog saiculo, ut seternis bonis frui me- 
reautur, et nibil possidere volunt, me coelesti regno 


quam manere potest bic, nisi se devoverit Cbristo. 
Cui puella respondit : Ubi est Christus? llla gratapter 
οἱ dominicam imaginem demonstravit. Pergens autem 
Euphraxia, osculata est dominicam figuram; et €on- 
versa, dixit abbatissze 1 Vere et ego me voveo Chri- 
δία meo, et ulterius cup domina mea matre non vada. 
Dixit ei abbatissa ; Filia, non habes ubi hic umapeas, 
et non potes bie manere, Puella dixit : Ubi ves qa- 
nelis, et ega maneo. Et cum jam vespera esset, et 
multum mater ejus coegisset atque abbatissa ut am- 
bularet, uequaquau: potuerunt eam tollere de mona- 
sterio. Multum ergo crebris diebus mater ejus atque 
abbatissa ei blandiebantur, et persuadere nequierunt 
ut de monasterio potuissent eam expellere. Novissime 


B vero dixit abbatissa puelle : Filia, si vis hic perma- 


nere, litteras habes discere et Psalterium, et usque 
ad vesperam habes jejunium ducere, sicut universe 
sorores. Puella dixi ei : Ego et jejunium, et omnia 
diseo, soluimninodo dimitfite me hie esse, Dixit ergo 
abbatissa matri ejus : Domina mea matrona, dimitte 
hane puellam hie; video enim quia gratia Dei illuxit 
in ea ; et justitia patris, et honestas tu3, et orationes 
utrorumque vestrum geternam viiam providere ei 
ROSCURnLIT. 

Ca». 1x. — Surgens igitur Euphrayia, ei ossumans 
filiam suam, ad dominicam eam imaginem adduxit; 
$t extendens manus ad ccelum , eum megna clamore 
et fletu clamavit, dicens : Domine Jesy Christe, habe 
euram istius infautyl:e, quia te concupivit, et tibi 86 


priventur, Sed ne 16 contristen, ant sine fruety. di- € commendavit. Et conversa, dixit ad filiam suam : 


guittam, pancum olenm ad candelas et thymiama in 
«rotorium gonfer, et hor erit nobis pro merpgede 
justitia. Et bis oblatis , rogabat Euphrasia ahbatis- 
49m, ut omnes sopures orarent pro Antigono et (ilia 
£jus Euphraxig, 
. . Cae, VIU, — Una vero dier Euphraxim infanti 
Ahbatssa dixit, tentando : Domiea mea Euphraxia, 
Jiligi$ monasterium nostrum et emnes sorores? lila 
tespondit : Etiam, domina, dilige vos. Dixit ei abba- 
lips8 rursum euj jaoee : Si nos diligis, esto nobiscum 
Ju nostra sahemate. Cui infentula dixit : Vero si non 
eoniristarewr mater mea , ulterius non egrediar de 
Joco iso, (μὴ abbatissa dixit: Inter nos δὲ sponsum 
quem plus amas? Puella dixit: Neque illum novi, 
Reque ille me; vos antem novi , et vos amo. Dicite 
mihi : Vos autem quem diligitis, me ap illum? Illse 
Jero dixerunt : Nos [6 diligimus, οἱ Christum  no- 
sum. Puella vero respondit : Ego vero et vos diligo, 
6 Christum vestrum. Sedebat vero Eupliraxia mater 
jus, ei finminum laerymarum ejus non erat modus. 
Libenter euim audiebat verba puellie abbatissa, quia 
gum esset ;ejate infaniula, talia loquebatur. Nondum 
enim septem annos impleverat, dum cum abbatissh 
Joqueretur hojuscemedi verba. Tunc ingeriscens 
Ju&ler, et amare deflens, ad filiam suam dixit : Filia 
mes, veni, pergamus ad domum, quia jam vespera 
-él. Cui puella dizit.: Kgo hic manee cum domina 
"abbatissa. Bixit abbatissa paella : Vude, domina, in 


Euphraxia, filia mea, Deus qui fundavit immobiles 
montes, et (e quoque in suó timore confirmet. Εἰ 
eum h»o dixisset, in manibus eam tradidit abbatis- 
&: ; et deflens, pectugque suum tundens, ita recessit 
a monasterio, ut omnis congregatio cum ea plora- 
ret. 

Car. X. — Alia vero die abbatissa sumens Eu- 
phraxiam, introduxit eam in secretariuro, οἱ facta 
Ooraiione super eam, induit eam indumento moua- 
chali; et extendeng manus ad ΘΠ}, pra ea suppli- 
cavit, dicens : Rex sseculorum, qui in ea cospisti opus 
banum, tu perüce hoc in pace; da ut ambulet secun- 
dum nomen (uum, et. fiduciam inveniat in conspecta 
tuo semper iaia infantula. Tune et Euphrazia iater 


D ius orans, dixit : Filia mea, amas hoc schemate ve- 


sliri? Cui Euphraxia dixit : Utique, mater mea, quia 
sieut agnovi ab abbatissa, et dominam soreres dixe- 
wunt, hoe schema pro arrhis praebet diligentibus se 
Dominus Jesus Christus. Cui mater sua dixit : Cyi 


. desponsata es, ipse faciat te tbalamo suo dignam. Et 


hoe dicens, et orang pro filia $02, valedixit abbatissae 
et sororibus, et oseulata est filiam qnam. δὶ egressa, 
juxta merem circuibat, przebens pauperibus quad in- 
digebant. 

C4». XI. — Ubique autem divulgabatur Euphrazise 
optima conversatio, quantum eonferret monasteriis 
'et venerabilibus locis, ita ut imperater 3554 audiret, 


et omnis senatus eam nimis amárent, atque glorif- 


699 


VITA SANCT/R EUPHRASUE , VIRGINIS. 


$39 


exreni Deum, Audiebant enim qued nee pisoom gu- ἃ palatio nunquam a 16 dividebatur, Horum opqo ro- 


staret, nec vinum biberet ; sed post tanta dena qua 
&niversis conferebat et gloriam, 2 vespera nsqne ad 
vesperam jejuntum faeiebat , aliquando sumens legu- 
men, aliquando olera. s ) 

CA». XII. — Post paucos antem dies evoeans sb- 
batissa matrem puellz, dixit ei secrete : Domina, afi- 
quam rem volo tibi dicere, non te conturbet. €ui 
respondit : Domina mea, quod jubes dic. Dixit abba- 
tlssa : Vidi enim in somnis Antigonum virum tuuri 
fn magna gloria constitutum , et rogavit Dommum 
Jesum Christum ut egrediaris de corpore tuo, et de 
€ztero sis cum illo, et fruaris illa gloria, quam knti- 
gonus meruit vit tuus. Audiens autem hzec, reversa 
est in domum suam matrona, ut religiosa femina ; et 
hon solnm non est turbata, sed Ixtitia magna gavisa 
est. Orabat enim ut ab humana vita discederet, et de 
cztero esset cum Christo, et mox vocans filiam 
guam, dixit ad eam : Filia mea, sicut mihi dietnm est 
a domina mea abbatissa, vocavit me Christus, et 
appropinquaverunt dies obitus mei. Ecce omnem 
$ubetantiam meam et patris tui dedi in manus tuas: 
dispensa eam pie, ut ccelestem possis habere heredi- 
latem. Audiens hxc Euphraxia a matre sua, coepit 
ingemiscere et flere, dicens : Vx» mihi, quia peregrina 
sum et orphanga. Dicit ei mater sua: Filia , habes 
Christum pro patre et sponso, ideo nec peregrina 68 
nec orphana : habes et dominam abbatissam pro ma- 
tris officio. Vide, filia, festina quod promisisti adim- 
plere. Deum 1une, et omnes sorores honora, ser- 


tuo cogites : de sanguine regio sum; nec dicas : De- 
bent mihi servire. Pauper esto in terra, ut in ccelo 
diteris. Ecce omnia sub manibus tuis habes. Posses- 
'siones et pecunias in monasterium confer , pro patre 
tuo et. pro me, ut inveniamus misericordiam apud 
Deum, et liberemur ab zeterne supplicio. H»c prz 
cipiens filie sus, tertia die defuncta est, et sejelie- 
runt eam in monasterio in monumento. 

Cap. XIII. — Audiens imperator quia mortua fois- 
set Euphraxia uxor Antigoni, revocans senatorem 
eui desponsata fuerat filia ejus, indieavit ei, dicens: 
Quia puella conversa est in monasterio. Ille vero ro- 
gavit imperatorem ut per veredarios scriberet puellze, 
eique przciperet ut ad civitatem veniret, et nuptias 
celebraret. Suscipiens autem Euphraxia imperatoris 
epistolam, manu propria epistolam aliam rescripsit, 
sic babentem : « Domine imperator, suadesne an- 
cille tux» ut respuam Christum, et homini corropti- 
bili et vermibus consumendo conjungar, qui hodie 
est, et cras non est? Absit ab ancilla tua ut hane ini- 
quitatem faciam. Quapropter, imperator domine, non 
ulterius vos vir ille fatiget, ego enim Christo eon- 
sensi, et impossibile est eum me negare; sed sup- 
plico potestati vestre. ut memoriam parentum meó- 
rum habeatis. Idcirco tolle omnem substantiam, ét 
dispensa pauperibus simul et orphanis, et da universa 
ecclesiis. Novi enim quia recordaberis parentum 
meorum, maxime patris mei. Audivi enim quia, in 


[4 


viens eis cum omni humilitate, Nunquam in corde 


eerdationem habens, δαί δ bano beue dispone. 
Omnes eenstitutos seb jugo. servitutis manuadtte, et 
οἷς legitina censede, Manda aetesibus patris mei w 
omae debim dimittant agricolis, qued a die patris 
mei uaque 3d hanc diem reddebant, w sina snlliei- 
tudine mearsur tesrengsuim remm eaasieteng, Christo 
&ine quolibet servire valeam iepedimente, eui 3ni- 
3nam meam oommendasso eognoaear. (rate pro n- 
cilla vestra, tu et ÀAugusia, ut mereatur Christo sere 
vire, prout dignatur aneillaga snam. ὁ Deiude signans 
epistelam , veredario dedit. Qui reverteps , ohtulit 
imperatori relegendam epistolam. (juam selvens et re- 
legens in secreto oam. Auguata, muliaa isorymas ambo 
effuderunt , nimis erantes pre Eupbrazie Mane au- 


B tem. facto, convocans. imperater omnem senatum, et 


patrem. pariter Euphranis spangi , jussit eoram epi- 
sitolain legere. Hii vere audientes, epistolam, omues 
Sunt Iaeyymis replefi, e volut ex uno ore dixerunt: 
Vere, demioe imperator, filia es& Antigoni et Eu- 
phraxie genus Wwum, oi ex sangiino ejus est hase 
puella. Vere religieaorum perentum religiosa egt 
filia, sanciae radieis sauetua est rogus; οἱ omnes 
quidem ex quadam ooneordis gloriücaverunt Deum, 
et pro puella pariter. oraverunt, et nequaquam ulie- 
yius senator ille vieue eat impertunos. * 
€ap. XIV. — Imperater ergo cunpis disponens pia, 
et res puelle bene dimribugga, et ipae defunctus 
est, et cum suís pateibua sepultus est in pace. Eu- 
phraxia veso magnifcabatur, et secugdum Deum con- 
versabatur, absümens αἱ γ΄ mensuram suam, Ergt 
enim annorum duedecig, et ad certamiua se fortiter 
exercebat. Et primum quidem 8 ve:pera usque 4 
vesperam ecomedebat, deiude post hidugm, postea 
post triduum. Nulla alia. praster illam, triclinia mumg- 
dabat et eubicola sororum siernebsi : aquam ad 
355 coqunam ipss pertabat. Hoe aptem conaue- 
iudo erat in. monasterio ; si quando oonügerat ali- 
quam sororem tentam a diebolo per sommpum, mox . 
.abbatissto pandebaL ljla τοῖο eum lacrymis Deum 
postelabat ut diabolus ah δὲ regederet, jubebatque 
vt lapides portaret, ei subeuatum sub sago cinereg 
super cilicium spargeset , et ita darmiret usque ad 
.decimum die:. Una vero dierum ipsa ἃ diabolo ten- 
tata est, et superpoauit stratui suo oiwerem. Videns 
autem abbatissa cinerem suh suat Kuphraxio, risit 
οἱ ait ad unam sororem semiorem ; Vero hac puella 
tentari epit, et orans abbaliass , dixit : Deus, qui 
creasti eam aecwndum tuam voluntajem, (u eam 
"in tuo tümére conforta. Et vocags eap abbatissa, 
dixit ad eam : Qaare non. indicasti roihi tentationeg 
diabolicam ? fla vero eadens ad pedes abbatisex, dixit: 
]gnosce mihi, domina mea, quia confusa sum indi« 
eare tibi hanc causam. Dixit ad eam abbatiesa : Filia 
mea, ecce pugnare copisti ; viriliter age, ut vincas οἱ 
' eoroneris. 
Car. XV. — Post paueos vero dies denuo tentata 
est, et narravit alieui. sorori, nomine Julio, quo 


multum diligebat Euphraziam, qus eiiam in ceria- 


651 


. DE VITIS PATRUM LIDER PRIMUS: 


6: 


minibus eam exercebat. Dixitque ei Julia : Domina À cantem, bujusmodi tentationem ei immisit, quod quasi 


mea Euphraxia, non abscondas hoe abbatisse; sed 
refer hoc, ut oret pro te. Omnes enim tentamur ἃ 
diabolo; sed speremus in Christi nomine, quia vin- 
cimus eum. Ergo soror mea non moreris, sed indica 
 abbatissse causam, etnoli eonfundi. Audiens autem haee 
Euphraxia, gratias egit Juli», et dixit ad eam : Ad- 
"juvet te Deus, soror, quia sedificasti me, el meam 
animam confortasti.'Vere ingredior, et causam do- 
mino abbatissse pronuntio. Dixitque Julia : Etiam sic 
fac ut oret pro te, et adjiciat tibi abstinentiam. Illa 
vero ingrediens, indicavit abbatissze causam. Dixitque 
“οἱ abbatissa : Non .pertimescas, filia, omne bellum 
diaboli, quo contra nos nititur. Certa igitur fortiter 
"immobili animo, et non pravalebit adversum te. 
"Multum enim ab eo tentanda es : sed certa, ut vincas, 
' ut victorias et triumphum accipias a sponso tuo Chri- 
8to, et quantum potes adjice abstinenti: tux. Qui 
'enim pr:ecipue decertat, przcipua dona percipiet. 
" Post aliquantulum vero temporis spatium interrogavit 
'eam abbatissa, dicens: Post quot dies comedisti, filia? 
Puella dizit: Post tres dies, domina mea. Dixit ei 
abbatissa : Adjice adhuc unum diem. llla vero jus- 
sionem ejus cum letitia magna suscipiens, disces- 
git. . 

Car. XVI. — Cumque facta esset annorum viginti, 
setate confortabatur et przvvalebat. Erat enim nimis 
speciosa, tanquam vera matrona, et sanguine regio 

"procreata. Denuo autem tentata, indicavit abbatisse 
 eausam. Dixitque ei abbatissa : Noli timere, filia, Deus 


ille senator cui fuerat desponsata, superveniens cum 
auxilio multo, abstraheret eam de monasterio, et ea 
sublata abiret. Qus cum jaceret in cubili suo, violen- 
ter proclamabat. Abbatissa vero et alix sorores ex- 
pergefacta,, audierunt ejus violents vocem. Et exci- 
tantes eam, dixerunt : Unde est tibi hzc anxietas, (ilia? 
Illa vero repente somnium recitavit. Abbatissa vero 
excitans sorores, stetit in oratione. Post completum 
vero ministerium usque ad horam tertiam, tenens 
Codicem Euphraxia, stabat legens sedentibus, et 
postea stans ad horam tertiam in ministerio. "ost 
completionem vero tertie, mox Euphroazia sororibus 
necessaria parabat, munditiam 356 in triclinio fa- 
ciens, et lectos sternens, aquam implens, et ad co- 
quinam portans; ligna frangens, et legumina co- 
quens; farinam confermentans, et coquens panear in 
clibano. Et dum hxc omnia faceret, nec in nocturna 
psalmodia deerat, nec in tertia, nec in sexta, nec 
jn nona, nec in vespera. Nam postquam complevit 
vespertinas orationes, per se ministerium faciebat 
juferendo. Cum qua eüam et laborabat Julis, satis 
enim diligebat Euphraxiam. 

Cap. XIX.— Denuo siquidem diabolus per somnum 
vehementer eam tentans, ei certamen immisit ma- 
ximum. Qux mox anxietatis suze certamen abbatissam 
confessa est. Pro qua dum oraret abbatissa, dixit ei; 
Filia inea Euphraxia, tempus certaminis est. Vide na 
moilliat diabolus mentem tuam, et perdas laborem 
tuum. Adhuc enim parvo tempore dimicans tecum, 


tecum est, Erat autem in aula monasterii acervus la- 6 dum fuerit superatus a te, rursum effugiet. Dicebat- 


pidum. Volens autem abbatissa teutare Euphraxiam, 
etad Matris provocare obedientiam, dixit ei : Veni, filia 
mea, istos lapides transporta hinc, et pone eos juxta 
' clibanum. Euphraxia vero mox accessit lapides trans- 
portare : erant autem et. grandes lapides inter eos, 
qoos dus sorores vix poterant agitare. Illa vero super 
'hümeros suos arripiebat eos, nullo adjutorio opus 
habens. Erat autem juvenis et valde fortis, nee dixit 
abbatisse : Adjuvet me alia soror. Nec dixit : Grandes 
' sunt lapides, non prevaleo. Nec dixit : Jejuna sum et 
deficio, et opus hoc grande est ; sed eum fiducia jus- 
sionem per obedientiam adimplevit. 
Cap. XVII. — Alia vero die dixit abbatissa ad esm: 
Non est justum ut lapides isti juxta furnum sint positi, 


que ei simul Julia : Domina et soror mea, si modo 
ei non repugnamus et vincimus, in senectute quale 
bellum cum eo faciemus? Cui respondit Euphrazia: 
Vivit Dominus, soror Julia, qua si mihi przceperit 
abbatissa, non gustabo in tota septimana panes, do- 
nec eum Domino adjuvante vincam. Cui Julia dixit. 
Si tu hoc potes implere in terra, beata eris in ccelo. 
In isto namque monasterio nulla potuit sine cibo to- 
tam septimanam permanere, nisi domina nostra ab- 
batissa. Tunc ingressa Eupliraxia, nuntiavit tenta- 
tionem diaboli per somnum abbatisse, eamque roga- 
vit ut ei praciperet quatenus totam hebdomadam 
sine cibo persisteret. Cui abbatissa dixit: Fac quid- 
quid tibi videris facile esse, filia mes. Deus qui 


sed reporta eos in locum suum. Illa vero denuo con- D creavit te confirmet te, et contra diabolum donet tibi 


fidenter jassionem abbatiss:e su: complevit. Hoc ergo 
' opus viginti dies jussit eam facere, ut patientiam ejus 
 comprobaret. Omnes itaque sorores videbant quod 
flebat, et puelle obedientiam admirabantur. Alice 
quoque sorores deridebant, alis aeclamabant : Viri- 
liter age, Euphraxia. Triginta vero dies impleti sunt. 
^ Denuo divini operis celebratione facta, die quadam 
eergente Euphraxia ut lapides portaret, dixit οἱ ab- 
batissa : Dimitte, filia, hoc ministerium, et tolle fari- 
nam et consperge, et coque panes in furno, ut inve- 
niaris ad vesperum in ministerio sororum. llla vero 
cum magna letitia et gaudio jussa complevit. 
Car. XVIII. — Rursus diabolus inveniens eam va- 


, victoriam. Cepit igitur Euphraxia totam septimanam 
jejunare, et neque psallendi officium dereliquit, nee 
sororum ministerium, ita ut omnes tolerantiam ipsius 
mirarentur, ei pulchritudinem simul et juventutem 

. latis. Dicebant autem quadam de collegio earum: 
Habemus hodie annum, custodientes Euphraxiam, et 
sedentem eam non vidimus, neque per diem neque 


. per noctem, nisi solum quando requiescebat in loco 


suo nocte. Nunquam enim sedit, vel quando etiam 
panem comedit. Omnes ergo sorores diligebant Eu- 
phraxiam, quia se ita humiliter exercebat, et cum 
studio famulajum sororibus exhibebat, dum praecipue 
utique de sanguine. imperiali descenderet.Pro qua re 


VITA SANCTE EUPHRASLE , VIRGINIS. 


654 


intente nimis pro ea orantes, rogabant Dominum ut Α nus ejus, et usque ad | ejus caleaneum traxit, et per- 


salvaretur. 

, Cap. XX. — Fuit autem inter eas quedam, no- 
mine Germana, quam dicebant ex ancilla ortam. 
Hsc invidiam habens adversus Euphraxiam, insur- 
rexit adversus eam in coqnina secrete, et dixit ei: 
Dic, Euphraxia, ecce tu semel in septimana comedis 
secundum regulam abbatisse, et nos hoc non possu« 
mus adimplere. Si cosetm fuerimus ab abbatissa, 
quid ficiemus? Coi Euphraxia respondit : Domina 
mea, domina nostra .abbatissa dixit ut. unaquszque 
Sicut poterit decertet. Non enim sine necessitate 
mihi hoc jugum imposuit, Dixit ei Germaua : Impo- 
διεὶς et omni calliditate plena, quis nesciat quia sub 
ingenio hoc agis, ut post pausationem abbatisse [ἃ 


venit usque ad tibiam, Qus cum vidisset crudelissi- 
mum vulnus valde, et sanguinem vehementer οἵᾳ. 
sum , projiciens securim angustiata el in terram 


"prostrata. est, Julia vero cucurrit, et clamans, soro- 


ribus nuntiavit quia Euphraxia accipiens securim, de 
securi mortua est. Cumque concursu clamor factus 
fuisset universarum, circumstabant eam pauca simul 
et flebant. Tunc accedens abbatissa, aquam in faciem 
ejus misit (4) ; et consignans eam atque complectens, 
ait ei : Filia mea Euphraxia, cur angustiata es ? Re- 
crea te, et loquere sororihus. Ilia vero respiciente, 
abbatissa dixit : Domine Jesu Christe, sana ancillam , 
tuam, quoniam propter te multa patitur. Et cum 
ligasset pedem ejus de panno cilicino, levavit eam : 


ei suceedas? Credo in Christo, quia te nunquam di- B et dans ei manum, ducebat eam ad monasterium. 


gnabitur ad abbatisse venire locum. Audiens haze 
Eophraxis, prostravit se ad pedes ejus, et dixit ad 
eam : Ignosce mihi, domina mea, et ora pro mc. 
Cognoscens aulem abbatissa quod fuerat factum, 
Germanan coram omnibus vocayit, dixitque ei : An- 
cilla nequam, et a Deo extranea, quid tibi nocuit 
Euphraxia, quia festinasti studium ejus obrumpere ? 
Aliena es a sororum concilio, indigna es a ministerio, 
et collegio sororum extranea. Cui munitum supplica- 
bat Euphraxia, quatenus illi veniam Jargiretur ; et 
non eam flexit, donec implerentor dies triginta. Tri- 
gesimo vero die videns Euphraxia quia nil rogando 
proficeret, assumens secum Juliam et seniores femi-. 
pas monssterii, deposcebat ut rogsrent abbatissam, 


llla vero respiciens ligna projecta, dixit sororibus : 
Vivit Dominus meus, nisi collegero ligna, et septima- 
nam meam complevero (5), non ascendam. Cui Julia 
dixit : Noli, domina soror, non vales; dimitte. ego 
colligam ea, tu ascende, requiesce propter dolorem. 
llla vero non acquievit, sed complens inanus suas 
lignis, sic ascendit. Cui tamen diabolus non pepercit. 
Nam cum ascendisset superiores gradus sealze, caicang 
summitatem tunice sus, super ipsum lignum ruit 
quod portabat, et fixum est lignum in aspectu ejus, 
ita ut sorores crederent quia lignum ejus oculum pe- 
netrasset. Tunc exclamans Julia, ait ad eam : Do- 
inina mea, tibi dixi quia non potes requiescere, et 
non nie audisti. Cui dixit Euphraxia * Caute subtrahe 


quatenus ei reconciliaretur. Quo facto, evocavit C a me lignum, oculus meus sanus est. Traxit ergo ab 


eam abbatissa coram omnibus, dixitque ei : Nonne 
dijudícasti in corde tuo ut studium puelle hujus ab- 
scioderes, nec cogitasti quia dum esset matrona, et 
ex imperiali genere constituta, humiliavit semetip- 
sam, et propter Deum servivit tibi? Omnibus ergo 
rogantibus pro Germana placata est. 

Car. XXl. — Tune diabolus contra Euphraxiam 
certamina non cessavit. committere. Nimis enim fa- 
rebat contra eam, et 'cito perduci volebat ad finem. 
Una quidem dierum, cum ad hauriendam aquam 
descendisset ad puteum, arripiebat eam diabolus cum 
lagena, et dejecit eam deorsum in puteum, ita ut 
pausearet Euphraxia, et perveniret caput ejus ad 
fundum. Elevata vero de aqua, et tenens funem si- 


ea lignum, et sanguinis facta est effusio vebemens.- 
Abbatissa vero deferens oleum, et facta oratioue, 50» 
posuit ei manum; rursumque dixit ad eam : Vade ad 
stratum tuum, requiesce, et ego dominabus sororibus 
ministerium tuum injungo. Euphraxia vero dixit : 
Vivit Dominus meus, quia non requiesco, donec of- 
fieium meum complevero. Multam enim rogabatur 
a sororibus ut requiesceret propter plagas quas habe- 
bat, et passa non. est; sed sic ulceraia , ex utraque 
plaga sanguine procurrente, stabat ministerium fa- 
ciens sororibus, et neque in opere Dei deerat, nec in 
alio ministerio. 

, Car. XXIII. —Rursus itaque alia vice, cum ascen- 
deret cum Julia in solarium tertium (6), arripiens 


tulze, ita clamavit de puteo ; Christe, adjuva me. Qua D eam diabolus, prsecipitavit eam deorsum. Et cum 


voce faeta, cognitum est quia Euplraxia corruisset in 
puteum, et concurrentes sorores cum abbatissa 
absiraxerunt eam de puteo. Quie surgens exinde, et 
temelipsam consiynans, subrisit et ait: Vivit Chri- 
$(us meus, quia non me vincis, diabole, neque cedo 
tibi. Usque nupc quidem unam lagenam portabam 
eum aqua in eoquinam; ab hodie 357 vero dua- 
bus lagenis aquam portabo. Et ita fecit. 

Ca». XXII. — Videns itaqve diabolus quia eam in 
puteo necare non valuit, rursum alia viee cum des- 
cendisset ligna incidere. eumque jam pauca incidis- 
set, astitit diabolus observans eam. Et dum levosset 
securim ut lignum incideret, colligavit diabolus ma- 


exclamasset Julia, concurrentes sorores, crediderunt 
se Euphraxiam mortusm invenire. Que surgens, 
occurrit eis. Quam suscipientes, introduxerunt eam 
ad abbatissam ; interrogavitque eam si in aliquo fuis- 
set 1»sa. Cui Euphraxia respondit : Vivit Dominus, 
domina mes, quia nec quomodo cecidi novi, nec 
«uomodo surrexi. Audiens abbatissa quia de tanta 
altitudine corruens nihil osset lxs2, glorificavit Deum, 
dicens : Vade, filia ad opus tuum, et erit Dominus 
tecum. 

« Car. XXIV. — Rursus ergo inimicus volens eam 
occidere, sic adoriebatur. Cum Eophrazia ollam fer- 
veptem teneret, in quas olus coquebat , ut effupderet 


. BE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


656 


eoctiónem elerum in vascalo, ablatis pedibus a dia- Á eum in. terram. infantulus autem mox exsurgens, 


bolo, retrorsum eadens, oll: illius coetionem in fa- 
clem soam fedit, Et dum omnes sorores in hoc fa- 
eto expateseerent, exsitiens Euphrazia , suhrisit, et 
ak ad eas : Ut quid turbata estis? Abbatissa vero 
videns quia non fuisset Iesa , respexit im ollam, et 
vidit quia quod remanserat esset fervens. Et conver- 
sa dixit Buphrsxia: Vere, domina mea, quia velot 
aqua frigida venit in fsciem meam. Admirata est vero 
abbatissa, et intuens in eam dixit : Filia, Deus te 
custodiat, e$ tibi sine intermissione tolerare in suo 
timore eoncedat. Et ingressa abbatissa oratorium, 
eonvocavit prieres seniores (']), dixitque eis : Nostis 
quia Euphraxia promeruit gratiam Dei? Cognovistis 
enim quia nec preecipitata eontristata est, neque ni- 
mietate fervoris exusta est. At ille dixerunt : 
ancilla Dei est Euphraxia, et euram ejus habet Domi- 
pus ; nam in hujusmodi tentationibus liberata est a 
Domino. d 

Ca». XXV. — Oinnis itaque civitas atque provincia 
eensuetudinem habebat ut infantes male liabentes in' 
lud deducerent monasterium , ad ancillas Del mira- 
cula facientes, et suscipiebat eos abbatissa, et imgre- 
diebantur in eraterium , et supplicabant pro eis 
Dominum, et mox ab omni languore sanabantur 
infantes, οἱ reeipiebant eos matres proprie sanos,' 
proficiseentes atque glorifleantes Deum. Erat autenr 
quedam in monasierio mulier energamena, ab in- 
fentia obligata in monasterio, quatenus salvaretur, 
qua habebat spiritum immundum d:emonem, Hgatis 


cucurrit ad januam, qu:xrens matrem suam. Currens 
autem octiaria, nuntiavit abbetissze quod- heturh est. 
Qus eum vocasset. matrem. infantis, dicit ei : Die 
mihi, inquit, soror, tentare nos venisti? Respondii 
&utem mater infantis, diceas : Per Domitum nostrunt 
Jesum Christum, domina mea, quia. neque ambula. 
vit, Reque locutus est hie infans usqee in prasentens 
horam. Sed eum suscepisset eum hiec domina sorer; 
mox loeutus est. Ila vero projiciens eum in terrenme 
stetit obstupefacta ; infnitulus vero surgens, venit ad 
me ancillam team. Dicit el abbátissa : Eeoe ergo ha 
bes eum sanum, tolle eum, ei vade in paco. Qus 
assumens flum suum, pergebat, glorificaus Deum. 
' Ca». XXVII. — Rursum eryo abbatissa diait ad se-: 


Vere fg niores sorores : Quid vobis de Eupbraxia videtos ὃ Cu) 


respondentes, dixerunt : Vere saneilla Dei est. Voes- 
vitque eam, et dixit ei : Filia mea Euphraxia, volo. 
ut huie patienti. (8), que in monasterio est, per. 
manus (uas cibum offeras, δὲ 006 times eam. Gui 
Euphraxia respondit : Net timeo, domina mes, quid- 
quid mihi przeipis. Bumens ergo Euphraxia quiddam 
vasculom, misit jn iHud legumen et fragmen panis, 
et obtulit ei. lila vero repente dentibus stridens, et. 
valde fremens, fecit impetum super eam : et appre- 
hendens illud vaseulum , volebat confringere. Eu. 
phraxia vero apprehendene manum ejus, dixit : Vi- 
vit Dominus Deus, si te poeuere in terram, tello vir- 
gam domins abbatisss, et sic te fiagellabo, ut nun4 
quam preesumas hoc agere, Videas autom quia prese 


manibus, et spumam faciens, et dentibus suis stri- & voluisset patieuti, quievit. Postquam autem cessavit, 


dens, multumque elamans, ita ut omnes - audientes 
eam, timore concidereni. Et cum frequenter abba- 
tise2 cum senioribus sororibus pro salute $868 ejus 
orasset, nihil promeruit : quaproptor nec valebant 
$e ad eem jungere, ut. ei vel cibum offerrent. Erat 
autem ligatum quoddam vasculum in fune, et ipso 
vasculo legumina vel panes mittebant, et appende- 
batur ipsuin v3sculom, et sie οἱ de longe porrigeba- 
tur, et ita vescebatur. Frequenter autem  abjicieug 
jpsum vasculum, cum virga jaeulabatur in faciem 
offerentis sibi cibum. 

Cap. XXVI. — Una vero dierum faetum est ut in- 
traret. ostiaria, et diceret abbatisse : Domina mea, 
mulier quzdam infantulum adduxit, et stans furis ad 


jannam, deflet. Est autem infantulus quasi annorum D dicit ei 


eiciter octo, paralyticus, surdus et mutus. Videns 
autem abbatigea, spiritu sibi revelante, quia gratiam 
promeruisset a Bomino contra damones Euphraxia, 
dixit ostiarige : Voea. mihi E«pbraxtam. Quo oum 
venisset ante sbbatissam, dixit el : Vade , suscipe 
infantem ἃ matre sua, οἱ defer huc, ilia vero egressa; 
et videns infautulum — paralytieum et trementen, 
miserata est super enm ; et ingemiscens dolenter, si^ 
gnavit infantem, et dixit ei : Qui te creavit, ipse te 
sanet, fiti. Et sumens eum, pergebat ad abbatissam. 
Infans vere dum portaretur ab Euphraxia sanatus 
est, et elamavit watri sum. Videns autem. | Eupbraxie 


quia infsutalus ecppisset loqui, perterrita. projecit - 


eo pit Euphrazia blandiri , et dicere : Sede, sorer, 
eomede et bibe, et noli turbari. lllaque sedit , o9mo. 
dit, et bibit, et requievit. Ab illa hora jam iili eibug 
eum virga dabatur. Omnes autem sorores videntes 
qued lecerat Buphraxia, orabant pro ea ad Bominum. 
Cum vero copisset moveri ei indignari, dicebant 
ad eam soreres : Quiesce soror, et noli malignan ; 
nam si venerit domina Euphrazia, flayellabit te; e 
repante quiesoebat. 

Gar. XX VIH. — Rorsum autem Germana invidid 
mordebsiur, et cer ejus unebatur, dicebatque sorori- 
bus ; Nisi feieset Buphrasia, non inreniebatar alia 
quz cibum ei offerret? tollam cibos, et egoNainistra: 
Sumens erge cibos ejus, accessit ad. patientem , et 
: Accipe cibos, sorer, et comede. lila vero 
contiquo exsilieng jn eam, vestes ejus conscidit; et 
eonterens eam, projecit iu terram; et irseens supey 
ἡ" το, ecepit manducare cames ejus. Cinmore autos 
fae4o, et nnlla prasumenie ei appropinquare, Qurrens 
Juli& ad coquinam, dixit. Euphrexiz : Festina, dos 
Inius, quia (Germena a patiente dilacesata est. Curcess 
autem Kuphraxie, tenens mapus patents et guttur, 
eripuit ab ea Germanau .eruentatam εἰ dilaceratam. 
Cui dixit. Kuphraxia ; Bene fecisti, quia sic contri- 
visti sororem ? ilia vero stgbat spaman faciens , et 


. dentibus stridens. Dixit ei Eupbraxia : Ab hae. hore 


δὲ maligna füeris erga sororos, non tibi cedo, nequo 
moieereor ; sed virga) doping «6s sbbelisse tollam, 


651 


VITA SANCT/E EUPHRASLE , VIRGINIS, 


655 


Φὶ cum ea [8 sse miserieerdia Mageliabo, Hia vero ἃ nus Jesus Christos. Dz:mon dixit : Nen possum exire 


sedens, repente cesstvit. 

Cap. XX0X3. — Mone autem facto, eompleto Sacro 
οὔθεϊο, οἱ egrediontibns eis ab oratorio, visitans Eu- 
phraxia patientem, invenit eam  disruptom vestem 
.298m in tervem. rojeeisse , e sedentem super eam, 
οἱ colligontern stereus, et eomedentem. At Euphraxia 
ut vidit, ffevit, et qu: facia fuerant abbatisse nun- 
"Wavit. CÉonvenientes vero sorores, invenerunt eam 
nudam, e$ eolligentem phlegma , et comedentem. 
Dis sotem abbatissa ut deretur ei alia tunica, ut 
"westiretur. Sumens itaque Euphraxia tunicam, et 
perapsidem com legumine, et fragmen panis, obtulit 
-ei, ei dixit : Accipe, soror, et vesti 359 te, et gusta, 
«nare ale te deturpas? Qux sumens, comedit et bibit. 
Et induens eam, ministravit ei. Euphraxia vero a 
Jaerymis mom cessavit, usque ad vesperam pro ea 
gemens. Quo eum pervenisset, mox supplicabat Do- 
mino eum lacrymis, ut iila patiens sanaretur. Diluculo 
wero -abbatissa vocans Euphraxiam, dixit ei : Cur 
me celasti, preces offerens Deo pro hac patiente? Si 
"menifestasses mihi, et ego sine dubio venirem. Cui 
Euphraxia dixit : lgnosce mihi, domina, vidi eam tur- 
piter positam et infirmam, et dolul super eam. Abba- 
tisss vero dixit : Habeo tibi aliquid confiteri , et vide 
me Satanas tentet te, el elatio tibi generetur. Ecce 
Wbi Christus potestatem circa eos dedit, ul ejicias 
eos. Audiens hzc Fuphraxia, misit cinerem super 
capnt suum; et prosternens semetipsam in terram, 
elamavit dicens : Qux sum ego infelix et immunda, 
δὶ: damonem tantum expellam , quem orantes per 
fenium tempus non potuistis expellere? Dicit ei 
abbatissa : Filia mea, te sustinebat hoc tempus, co- 
piosa est tus merces in ccelo, Ingressa autem Eu- 
Uhraxia monasterium, projecitsemetipsam ante altare, 
supplieans Deo, ut precibus ejus sanaretur, et de 
excelso daretur auxilium. Et surgens a pavimento 
'erans, rursum ibat ad patientem, jussione abbatissz, 
*t omnes sorores sequebantur eam, ut mirarentur 
«qua facienda erant. At quam accedens, ait : Sanet 
1e Dominus meus Jesus Christus, qui te creavit. Et 
3nox signum crucis fecit in. fronte ejus, Mox autem 
clamavit coram omnibus : Oh! quomodo ab ista im- 
postriee et fallace exeo, habitans in ea plurimos 
aunos, et nullus me expellere potuit, et hec immun- 
da atque luxuriosa conatur persequi me? Cui Eu- 
pbhraxia dixit: Non ego te persequor, sed Christus 
wmnium Deus. Dixit ei d&mon: Non exeo, immunda, 
won enim accepisti potestatem ejiciendi me. Eu- 
phraxia dixit : Ego immunda sum, et omni maligni- 
tate. plena , ut iu quoque lestaris; verumtamen, 
jubente Domino, egredere ab ea. Nam si sumo bacu- 
lum abbatissz. flagellaho te. Ceterum resistente 
dwmone, et ezire nolente, sumens Euphraxia abba- 
tisse bheeulum, dixit οἱ : Exi, aut certe torqueo te. 
TJespondit ei : Quomodo ab ea egredi potero, cum ab 
€o recedere non possim? Moz igitur Euphraxia ccepit 
€mdere. Et cum tertie percussisset, dixit : Egredere 
8 fignento Dei, spiritas immunde. Increpet te Domi- 


abea, quid me persequeris? ubi habeo profleisei? 


' Buphraxia dixit: In tenebras exteriores, in. ignem 


wtermom, in infinita tormenta, parata tibi et patri 
tuo Satan, et facientibus voluntatem ejus. Omnes 
Maque sorores sibant respicientes in eam, et non 
presumebant propius appropinquare. Euphraxía 
vero dure certsbat cum dzemone resistente, Et respi- 
ciens in celum, dixit : Domine Jesu Christe, noli me 
Án hae hora confandi, ut non vincat me hie demon 
immundus. Et continuo d:&mon spumans, et stridore 
faeto, elamans voce magna, egressus est a mulieré, 
et sb ea hora sanata est. Cucurrerunt autem sorores, 
glorifieantes in hoc Deum, magnus enim timor obtf- 
nuerat omnes. Euphraxia vero tulit. mulierem, et 


B abluit eam aqua, et induit eam vestimento, et duxit 


ad abbatissam :qu: una eum sororibus introduxerunt 
eam in monasterium, et gloriam dederunt Deo pro 
fscto miraculo. 

Car. XXX. — Ab illa vero hera hemiliavit se ane- 
plius Euphraxia, et sine somno tota. noete persiste- 
bat : omnem vero hebdomadam jejunabat, ut. con- 
sueverat, sine defectu faeiens eunctis sororibes 
ministerium, et cum omni studio atque lailtia in 
mansuetudine atque humilitate degebat. Una vero 


dierum abbatissa vidit visionem, et conturbata δεῖ 


vehementer. Rogare autem ceperunt eam omnes 
sorores, supplicantes et dicentes : Confiltere nobis, 
domina abbatissa, eur sic ingemiscis, et nostras ani 
mas simul affligis. Et dixit : Non me cogatis usque 


C in crasimum. Bixerunt ei seniores sorores : Crede, 


domina, quod si non annuntiaverls nobis, tribulatig- 
nem magnam animabus nostris ingeris. Abbatissa 


dixit : Ego quidem quod futurum est, usque in dierh 


erastinum dicere non volebam ; sed quia cogitis me, 
nunc audite : Euphraria nos deserit , eras enim hae 
vita privabitur ; nulla vero indicet. el ne contri 
stetur. His itaque dictis, magnus ejulatus per mul- 
tas horas factus est. Una autem sororum eum co- 
gnovisset, currens ad furnum, invenit Euphraxiam 
panes eoquentem, eni Julia aderat seeundum con- 
suetudinem. Dixit ergo illa soror qu:e venerat : 
Oognosce, domina Euphraxía, quia'intus magnus 
luctus est spud abbatissam propter te, et apud soro- 
ves. Audientes autem hzc Julia et Eupbraxia, gtüpes 


D facis sunt, et diutius steterunt. Post hzc autem Ju- 


lia dixit : Putasne auditu audivit abbatissa, quia ex 
missione illius qui aliquando sponsus fuerat tnus, 
jussit imperator te adduci e« monasterio, et propter- 
ea lamentantur? Cui Euphraxia respondit : Vivit 
Dominus meus 360 Jesus Christus, quia sí omnia 
fundamenta terra moveantur, non mihi persuaderé 
prevalebunt, ut Olristum Deminum meum derelin- 
quam. Verumtamen domina mea Julia, dum coquun- 
tur panes, vade, vide fletus istos, vide quid conti- 
gerit, ne anima mea perturbetur. llla vero per ns, 
b! stans foris ante januss, audivit somnium abbaüs- 
$am hoe modo referenten : Vidi, inquit, quasi duos 
cojosdaum schematis viros huc advenientes, qui quse- 


8359 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


010 


rebant Eupbraxiam tollere, dixeruntque mihi : Diri- À cat te abbatissa. Illa vero egressa est, plorans atque 


ge eam, opus habet. Rursum ergo et alii venientes, 
- dizerunt mibi : Assumens tecum Euphraxiam, deduc 
eam ante Dominum. Quam mox assumens, properavi 
€um eis, Et cum venissemus ad quamdam portam, 
cujus gloriam enarrare non valeo, sponte nobis aper- 
ta est. Et ingressze sumus, et vidimus ibi inenarrabile 
palatium celeste, in quo et solium nuptiale non mas 
nu factum. Ego quidem interius appropinquare non 
potui. Euphraxiam vero assumentes, obtulerunt Do- 
mino : et procidens, osculata est pedes ejus imma- 
eulatos. Vidi ibi dena millia angelorum, ae multitu- 
dinem sanctorum ianumerabilem ; et omnes stabant 
respicientes ; el vidi, et ecce mater Domini assumens 
Euplraxiam, adduxit eam ad thalamum nuptialem, 


conturbata : et ingresso, astitit abbatissz, defleng 


Atque moerens, et gemitibus nimis afflicta. Abbatissa 


vero respiciens eam , dixit : Quid habes, filia, quia 
sic iogemiscis? Euphraxia dixit : Plango me, domina 
mea, quia scivisti me morituram, et nonindicasti mihi, 


ut plangerem peccata mea, dum sim ab omuibus 


peccatis coinquinata. His dictis, se prostravit in pa- 
vimentum, et tenuit pedes abbatiss:e, per quam om- 


me consilium ejus alacriter est perductum. Ciamavit- 
que Euphrazia et dixit: Miserere mei, domina, et 


deprecare Dominum, ut mihi concedat vel unum an- 
num, quia sine poenitentia sum, et nescio qu: me 
tenebre cooperiant. Dixit ei abbatissa : Vivit Domi- 
Dus, quia eclesti senatu dignam te fecit rex tuus 


in quo decoris coronam parabat , et audivi vocem ad B Christus. Et ccepit omnibus recitare, quibus bonis 


Euphraxiam dicentem : Ecce merces tua. Nune. ita- 
que perge, post decem dies veniens, fruere his in 
$xculis infinitis. Et ideo quia hodie nona dies est, 
ex quo visionem vidi, cras morietur Euphraxia. 

Cap. XXXI. Audiens hoec Julia recitantem secrete 
abbatissam, tundens pectus suum et faciem, amare 
deflens venit ad clibanum ; et cum vidisset eam 
flentem Euphraxia, dixit ad illam : Conjuro te per 
Filium Dei, soror Julia, indica mihi quid audisti, et 
quare plangis. Dixit ei Julia : Plango,, domina mea, 
quia hodie separabimur a te; sicut enim audivi a 
domina mea abbatissa, cras ex boc corpore exhala- 
bis. Quod dum Euphraxia audisset, angustiata | est, 
et pusillanimis facta, cecidit. Sedebat autem juxta 


habet frui Euphraxia. Et rogabat eam, ut pro ipsa 
Dominum supplicaret, quatenus ejus parüceps esse 
mereretur. Orabat enim ut eum ea conversaretur in 


Christo ; et ipsis donis quibus ipsa erat fruitura, et 


ipsa frueretur 

Car, XXXII. — Euplraxia vero jacens ad pedes 
abbatiss:e, coepit tenere frigus et rigorem ; post pau- 
lulum vero vehemens eam febris invasit. Abbatissa 


vero sororibus ait : Sumite eam, et ingrediomur in 


oratorium, quia jam appropinquat hora ejus. Posue- 
runt ergo eam in oratorium , et observabant eam 
usque ad vesperam. Vespere autem facto, cum hora 
sumendi cibum jam advenisset, precepit 861 eis 


abbatissa ut egrederentur, solummodo Juliam secum 


eam Julia flens. Cui Euphraia dixit ; Soror, da mihi C retinens, ne aliqua hora relinquerent Euphraxiam ; et 


manum 1uam, et leva me, et duc me ubi ligna sunt 
posita, et ibi, me pone ; et tolle panes de clibano, et 
porta in monasterium. Fecit Julia hxc, et abbatissa 
non indicavit. Cum ergo jaceret Euphraxia in pavi- 
mento clamavit : Cur, Domine, abominatus es me 
peregrinam et orphanam? Cur despexi:ti me? Ecce 
tempus quando debebam cum diabo!o pugnare, et 
anima mea a me expetitur. Misericors esto in me 
ancilla tua, Domine Jesu Christe, dimitte vel unum 
Annum, quatenus defleam peccata mea, quia sine 
poenitentia sum, et 20 omni poenitentia nudata. Non 
est in me opus salutis : nam nemo in inferno confite- 
bitur tibi. Non est poenitentia in sepulcro, non pos- 
sum post mortem lacrymis przvalere ; non enim qui 
in inferno sunt laudabunt te, Domine, sed viventes 
Jaudabunt nomen sancitum tuum. Dona mibi vel ad- 
huc unum annum, ut poenitentiam agam, quia deso- 
J]ata sum sicut ficus sine adjutorio. Cum ergo delfle- 
ret, audiens quzdam sororum, indicavit abbatissz at- 
que sororibus, quia Euphraxia prostrata in reposito- 
rio lignorum, ita clamaret, Dixitque Julia : Vere, 
domina, audivit quia moritur; propterea lamentatur. 
Dixit ergo abbatissa sororibus : Quis annuntiavit ei, 
et animam ejus afflixit ? Quis indicavit ei, et cor ejus 
attrivit? Nonne vos rogavi, ne diceretis ei, donec 
ejus liora veniret? Cur hoc fecistis et afflixistis ani- 
mam ejus? lte, et adducite eam mihi. Ille vero per- 
gentes, dixerunt ei : Veni, domina Euphroxia, vo- 


clausis januis, usque mane fuerunt cum ea, Julia vero 
rogabat Euphraxiam, dicens : Domina mi soror, non 
obliviscaris mei : memento quod inseparabiliter tibi 
conjuncta sum semper super terram; supplica Deo 
pro me, ut me non separet a te. Memento quia ego 
tibi providi bona certamina. .Deprecare Dominuro, ut 
me absolvat ab hac sarcina carnis, ut merear tecum 
abire cum fiducia. Mane vero facto, abbatissa videns 
quia in novissima respiratione esset Eupbraxia ut 
moreretur, mandavit sororibus per Juliam, dicens : 
Venite, filie mez, valefacite ei, quia jam defecit. Qui- 
bus venientibus, valedixerunt ei, flentes, dicentegque : 
Memento nostri, domina soror Euphraxia, nomen be- 
nedictum a Deo, qui te dilexit. Post omnia autem ve- 


D nit illa qux diu passà ἃ daemone fuerat, et per cam 


salva facta est : et lugens sicut et omnes, osculabatur 
manus ejus, dicens : Ist» manus quantum mihi indi- 
gnie et. peccatrici ministraverunt! per. Deum, el per 
istas manus dz:emonium expulsum es a me. Et cum 
Euphraxia respondere non posset, dixit ei abbati-sa : 
Filia mea, non misereris vel hujussororis ? Quarc ποῦ 
loqueris ei, quz propter te ita tribulatur? Euphraxia 
vero respondit ad eam : Quare me luges, domina so- 
ror? Dimitte me requiescere, quia deiicio; verum- 
tamen tu benedic Deum, et ipse te conservabit, Et 
dixit: Ora pro me, quia magnuin certamen est ia 
anima mea in hac hora. Cum ergo orasset abbatissa, et 
emnes respondissent Amen, reddidit animam. Era 


ell 


VITA SANCTA EUPHRASLE, VIRGINIS. 


δ 


autem ahn.rum triginta : sepelieruntque eam in tu- A ergo unam sororum, nomine Theogeniam, quz eia 


mulo, ubi et genitrix ejus Euphraxia requiescebat; ᾿ 


et glorificaverunt Deum, quia promeruissent babere 
sororem apud Deum. 


Cae. XXXIII. — Julia vero magistra ejus, tribus 
diebus flens, ab ejus tumulo non recessit ; hxc enim 
docuerat eam litteras et psalterium et multum eam 
diligebat, cum ejus esset discipula, atque ex genere 
imperatoris. Quarta vero die lta facta Julia, acces- 
sit ad abbatissam, et dixit ei : Domina mea, ora pro 
je, quia vocavit me Christus, intercedente pro me 
beata Euphraxia. Et hzc dicens, oscula!a est cunctas 
sorores. Quinta autem die post obitum Euphraxie, 
defuncta est et magistra ejus Julia, et sepulta est in 
sepulcro ubi posita erat beata Euphraxia. Ὁ 


Car. XXXIV. — Post triginta vero dies evocans 
abbatissa monasterii priores, dixil ad eas : Filis 
mes, eligite vobis matrem, et constituite in locum 
meum, quz vobis praesse possit. 1188 vero respon- 
derunt: Domina, pro qua causa hoc dicis denuntia 
nobis; nunquam enim famulabus tuis hoe dixisti. 


Dixit eis abbatissa : Vocavit me Dominus. Supplica- 


vit enim pro me domina Euphraxia, et multum labo - 


ravit in suis precibus, quatenus ego coelestem tha-- 


lamum promererer. Nam et Julia per sanctam Eu- 
phraxiam particeps ejus effecta est, et ingressa est 
in illud palatium non manufactum ; et ego festino 
digna fieri, et cum eis locum babere. Audientes so- 
rores de Euphraxia et Julia, quia in maxima esset 


preesset. Quam evocans abbatissa ad se,. dixit ad 
eam : Ecce testimonium bonum quod sorores om 
nes de te dederunt , et posuerunt te ad principatum 
et priesulatum traditionis divinz legis et consequen- 
tia nostra. Conjuro te per intemeratam Trinitatem 
et consubstantialem, ne istius mundi quzras divitias 
aut possessionem, neque occupes sorores ad terrenas 
sollicitudines : sed magis ut contemnentes tempo- 
ralia bona, perpetua mereantur accipere. Et rursum 
sororibus dixit : Quomodo perfecte nostis: vitam et 
conversationem Euphraxie, estote imitantes eam, ut 
participes ejus efficiamini. Et cum dixissent omnes 
Amen, valedicens eis, intravit oratorium ; et elau- 
dens januas, przcepit ut usque ad dilueulum nulla 


p illarum intraret, Mane autem facto ingressz, invené- 
. runt eam obdormisse in Domino; et hymnum dicen- 


tes Domino, reposuerunt eam in sepulcro ubi beata 
Euphraxia condita erat. Ab ilia autem die nequa- 
quam iu illo tumulo alia sepelierunt corpora. 

CAP. XXXV. — Multa vero signa et sanitates fie- 
bant in memorato sepulcro, et expulsi demones cla« 
mabant : Quia post mortem przvalet contra nos Eu- 
plraxia, et persequitur nos? Hac est revera Vita. 
Euphraxie matrona, qui coelesti senatui interesse 
promeruit. Festiuemus igitur et nos, tam fratres 
quam sorores, hujusmodi conversationem habere, et 
sectari bumilitatem, obedientiam, laborem, mansues, 
tudinem, longanimitatem, ut et nos ita angelorum 
conversationem mereamur, et'.cum gaudio magno. 


glória, gaudebant, et orabant pariter, ut et ips:e (? [ruamur Salvatore Domino nostro Jesu Christo. Cui 


mererentur ad illum thalamum accedere. Elegerunt 


est honor et gloria in 8:ecula saeculorum. Amer. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


3692 (1) Euphrasie.| Martyrologium Romanum, 
45 Martii : « In Thebaide depositio sanete Euplira- 
six virginis. » Usuardus de eadem bac die. Menolo- 
gium Grecorum 25 Julii: Eodem die sanct» Eu- 

raxiz, filie Antigoni cujusdum senatorii ordinis, et 

upraxiz sub Theodosio imp. cujus erat consanpgui- 
nea : mortuo autem Antigono, mater Eupraxia Theo- 
dosio illam commeudavit, qui senatorio cuidam viro 
despondit. JJla vero discedens cum matre in Thebai- 
dem /Égypti profecta, ad monasterium ingressa in 
quo erant virgines centum et quatuor, parem ange- 
lis vitam ducentes, z22mulata earum virtutem, a mo- 
nasterio ipso discedere passa non est: erat autem 
tunc virgo sexdeciin aunos nata. Mater vero illinc 
discedens, Orientis monasteria obeundo, possessio- 
nes multas et beneficia indigentibus contulit. Post 
hzc enm in morbum incidisset, reversa est ad man- 
sionem in qua filiam reliquerat; cumque omnes fa- 
cultates suas filis commisisset, requievit in Domino. 
Eupraxia vero cum bona omnia pauperibus et eccle- 


5115 Dei distribuisset, inonastice vitae exerciiatio- Ὁ 
nem egregie amplexa, tantum in virtute profecit, et. 


necessitates corporis subjugavit , ut per quadraginta 


quinque dies immobilis steterit, intentis ad coelum - 


manibus. Itaque propter excellentem virtutem beata 
Eupraxia miraculorum gratiam accepit, qua multos 
ἃ variis languoribus liberavit, et ipsa beatum finem 
asseeuta, ad Dominum translata est. » 

Euphrasi: res gestas habent omnes editiones, ex- 
cepta prima Vitarum Patrum, ex quibus et ms. Co- 
dice Surius mutatio stylo descripsit tom. 1. Ego vete- 
rem stylum retinui, ex voto multorum vivoruia 
doctorum. Joannes Damascenus ex ejus Actis, ut le- 


bus, ubi haec Grece citat : Λέγει ἡ διάχονος τῷ xopa- 
σίῳ, Ὕπαγε χυρία pou εἰς τὸν oixóv Gov, ὅτι οὐ δύνασαι 
ὧδε παραμεῖναι" οὐδὲ γὰρ δύναταί τις ὧδε παραμεῖναι, 
ἐὰν μὴ -συντάξηται τῷ Χριστῷ. Λέγει αὐτῇ τὸ χοράσιον, 
Ποῦ ἐστιν ὁ Χριστός ; Ἢ διάχονος ἐπέδειξεν αὐτῇ τὸν δεσ- 
ποτικὸν χαραχτῆρα, καὶ στραφεῖσα λέγει τῇ διακόνῳ 
᾿Αληθῶς κἀγὼ τῷ Χριστῷ συντάσσομαι, καὶ οὐχέτι ἀπέ 

χομαι μετὰ τῆς χυρίας μον" καὶ πάλιν ἀναστᾶσα ἡ Ἐν- 
πραξία, xxl λαδοῦσα τὴν θνγατέρα ἑαυτῆς, παρέστησεν 
εἰς τὸν δεσποτιχὸν χαραχτῆρα" καὶ ἐχτείνασα τὰς χεῖρας 
αὐτῆς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐδόησε μετὰ κλαυθμοῦ, Κύριε "Iu- 
σοῦ Χριστὲ, σοὶ μελήσει περὶ τοῦ παιδίον, ὅτι σὲ ἐπό- 
θησεν, καὶ col. παρέθετο ἑαντήν. « Diaconissa vero δά 
puellam : Abi, inquit, domum tuam, quia non potes 
hie permanere; neque enim in hoc cuiquam licet 
commorari, nisi cum Christo coujungatur. Puella 
autem : ubi est, inquit, Christus ? At illa ostendit et 
Domini imaginem. Cui puella conversa ; Vere, in- 
quit, ego cum Christo conjuugor, neque amplius 
cum hera mea discedam. Et rursum consurgens Eu- 
phraxzia, flliamque suam apprebendens, dominice 
jmagini ipsam admovit, manibusque sublatis in (05- 
lum magna voce clamavit : Domine Jesu Christe, 
puella tibi erit curz, quando te concupivit, seque 
ipsam dicavit tibi. » Qux Damascenus compendio 
excerpsit ex Actis Graecis Euproxim, que in bae 
Vita Latina fusius habes narrata cap. ὅ et 9. | 

Claruit temporibus Theodosii imp., uti patet ex 
ipsa Vita et Menologio. : 

Alia ab ista est Euphrasia Nieomediensis, quse 
mira arie elusit procaciam lascivientis juvenis, de 
qua Nicephorus lib, vit, cap. 19. Menga Euplira- 
siam Nicomediensem martyrem tempore Maximiani 


gitime scriptis, petit auctoritatem orat. ó de imagini» ^ imp. habent 19 Januarii. 


LT. pk VfTiS PATRUM LIBER PRIMÜS. 6i 
' wl Sehinatiin Hà, opinof, vocal σεμνεῖα, o- A runt. apud varios scriptores Aebdomadarii seu septi- 


Sic eap. b: « Quee exíam ilie vaeans fh 
Aanctuariis, » 
(5) Architrig.] Àn intelligit cellulas? In Vita sancti 
'Antonii cap. 55, habes. archisterium, de interiore et 
priniaríà Antonii éella. | 


. (4 Aquam im (aciem ejus misit, | Affüsa aqva. Νὰ 


gida exanimati ad se redibant. Unde proverbium, 

Aquam aspergere, id est, animos addere. Mox in Vita 

SWuphrósynz , cap. 18 : « Jaciavit in. faciem ejus 
m 


, 75) Et septimanam nuam complevere.] [nde ooeur- 


thüanorii. Vide Onoimasticon. | 
(δ) Soferiwn. terirum. | Ergo plat. trant in. unà 
domo solaria, id est tabulata. Alias sbiarium, id est 
Suprema contignatio soli exposita, unum tantum 
erat. 
(7) Priores seniores.] Mox, cap. 27 ei 50 semiores εθ- 
ores. S:epe occurrunt seniores tani inter viros quam 
fntér mulieres, ih his Vitis. 
(ὃ), Petienei, ] Hd est, ιν. Clatum ἐξ 
cap. 25. 


4« 
4 


JANUANHM Y. 


VIRGINIS. 


VITA SANCTAE EUPHROSYNE o, 


AUCTORE INCERTO. | 


* Cupet ynuiucs. — 5363 Foit vitin Alexandríà no- B vitatem, et de sapientia ejus et de doctrina, et quia 


ibine Paphnatius (2), honorabilis omnibus, et custo» 
dibus mandata Dei. flic accepit conjugem dignam gé- 
Herls soi, et ipsam honestis moribus plenam , sed 
Sterilis nón pariebat. Vit autem ejus tiimis fluctuaits, 
éo quod non haberet cui opines facultates dimitteret, 
εἰ post obitam suum bene et tongrae suam substan- 
tam gubernaret, indigentibus nón cessabat mini- 
strare nocte et die, eccleshisque adhzrens, jejuhiis 
e& orationibus orans et petens a Deo dari sibi filium. 
Similiter et uxor ejas doloribus afficiebatür maxime, 
videns virum &uum fluctuantem nimium, multam et 


ipsa etiam pecuniam erogaus pauperibus et im orato» - 


teriis, poscms adimplere desiderium suum. Similitet 


sutem et vir ejus clreulens quarobat invenire àli- 


erat pulchra nimis, et composita vultu et animo. 
Multo$ autem excitavit ad aceipiendum eam δὲ ἰδ suis, 
et mulis decertantibus cum patre ejus, perveoire ad 
finem non poterant, sed tamen ipse dieebet : Do- 
mini voluntas fiat. Unus autem ezsuperans omnes in 
honore et divitiis, accersivit patrem illius, et postu 
labat ab eo ut daret filiam ejus fil.o suo in mawime- 
nio, et concessit. 

Car. IV. — Post multum vero temporis accipiens 


'eam Paphnutius, cum esset annorum octodecim , 


abiit 1n monasterium cum ea, in quo consueverat, 
itrultamque iterum pecuniam largitus est ad necessa- 


ria fratrum, Dixitque abbati : Fructum | orationum - 


tuárum edduxi sibi, ut orea pro ea; quia jam ad 


quem liotinem dignum Dco, qui posset precibus suis C nuptias eam  wsdore velo. Jussit autem. abbas cam 


effectu. desiderii ejus perücere. Et ita perambulavit 


ja fwonasterió, ín quo ejusdém monasterii patrem . 
magnum dicebant apud Deum. lllicque ingressus, eL- 


multam pecuniam offerene, multam etiam fiduciam 
ab sbbate et Wniver:is fratribus €onsécutus est. 


"CA Yl, — Post multum. vero temporis indicavit 
abhaü causam desiderii eui : qui compatiens ilii, pe- - 


stetavit a Domino dari illi fractum ventris ; et ymbo- 


rüm orationes exaudiens Deus, largitur unicam f- | 


liam. Videns autem Paphnutius abbaUs conversetio- 
De , nenquam ἃ monsstetfío recedebat. Unde et 
conjegem suam introduxit, ut benediceretur ab sb- 
bate et a fratribus. Tollens autem in(antulam alacte, 
ei facta annorem septom baptizata est, imposuerunt- 


introduci ih xenodochítà tmonasterit, Joculusque est 
cum ea, el benedicens exhortatus eet eam de cast- 
tate, ei humilitate, et patieutia timeri Domini : fa- 
ciens ibi tres ies, aurem potrebat quotidie ad psal- 


^ mos5, et videns singulorum conversationem οἱ spiri- 


tuale propositum, amirabater eorum «itam, dicens : 
Beati suot viri isti, q«i &t $t Noc tiecolo similes an- 
gelis, et post hbzec viti zlernam consequuntur. Et 
cepit cor ejus esse sellicium in tele (meris Boi 
Case. V. ^ Post treg. &wtem dies. dizit Paphnotios 
ad abbatem : Veni, Pater, ut sálutet le ancilla tua, 
€t ora pro ea, quia ambulare volumus in civitatem. 
Cum autem veuisset abbas, projecit se puella ad pe. 
de$ ejus, dicehs : Obsecro te, Patet, otà. pro me, ut 


que illi nomen Eupbrosmmam, Gaudebant autem su- D lucretar Deus animam meam. Exteudénsqué zoenom 


per illam parentes ejus, quia erat accepta Deo, et 


pulchra facie. 
CaP. llj. — Facta aotem anboruto duodecim , na- 


ter eju$ migravit de hoc seculo. Remansit autem . 


peter ejus, etudiens eam litteris et lectionibus, ex- 
tereque hujus; mundi vapienta. Puella. vero tàimtam 
excipiens disciplinam , ita ut miraretur pater illius 
prudentiam. Opinio auteni ejus peragravit tojam oi- 


sumn bewedinil eam, dicens : Deus, «qui tognoscis 
hemínem eutequbm tabester, 3965 10 *injus ancillze 


tui? Cürarh babere digneris, ut mereatur p.rüenem . 


ei consortium habere ia regno ceeiorum. Et cpm 
menadantes sow, ablerumt in €ivitatem * pater. veto 
illius s aliquando inveniebat monacbum, buge ad- 
ducebat ad domum suam, rogams ui oraret. pre. en. 
Uma auiem die anniversaria, quatido ordiastus τοὶ 


- 


θὲ 


VITA SANCTA4E EUPHROSYNA& VIRGINIS, 


0.8 


abbas monasterii, de quo supra diximus, misit abbas À meo inobediens esse patri eo, et quid feeiam nescio, 


inum grauibus ad Paphnutium, ut iuvitaret enm 
ad solemnitatem abbaiis : qui abiens in domum ejus, 
requisivii eum. Pueri autem dixerunt δὶ : Processi. 

Cap. Vl. — Àudiens vero Euphrosyua, et advo- 
eans illum íratrem, ccpit eum interrogare : Dic 
mihi pro chaiitate, domine mi frater, quanu fratres 
estis in monasterio. A1 ille dixit : Trecenii quinqua- 
ginta duo. Dixit ei puella : Qui voluerit venire illie 
ad conversionem, suscipit illum abbas vester? Re- 
spondit ei: Etiam cum multo gaudio suscipit illum; 
maxime propter vocem Domini, qui dixit : Qui venit 
ad me, non ejiciam feras (Joam. vi). Dicit ei Eua 
phrosyna : Omnes in ecclesia vestra psallitis, ei 
equaliter jejunatis? Dicit ei monachus ille : Com- 


Totam euim noctem absque sonino tránsivi, posius 
lans Deum ut ostenderet anim mes misericordinig 
suam; el mane facto, plaeuit. mihi miuere in ecele- 
Siam, el adducere unum [rotrem, ut audirem ab ipse 
verbum salutis, et quid facere debeam. Poestule au- 
jem te, Pater, pro mercede anime tuse, scle quia ἃ 
Deo missus es, doce me que Dei swat. Dicit ei se- 
nior : Dominus dieit : Si quis non. sbrenunüaverit 
patrem, el matrem, et fraures, et filios, iusuper et 
propriam animam, non potest meus esse discipulug 
(Luce xiv). Ego tibi plus dicere nescia. Tamen οἱ 
potes ferre tentamenta carnis, relinque omnia, et 
fuge facultates patris tui, quae multos inveniunt hze- 
redes. Ecce ptochia (5), hierocomia (4); senodochia, 


muniter quidem. psallimus, jejunia vero unusquisque B monasteria, vidus, pupilli, peregrini, ialirmi, c&« 


quomodo vull, aut quanium valet, ut non fiat con- 
tumax voluntatis conversatio, sed proprii arbitrii et 
spontanea volüntale. Omnem ergo perscrutang 
monachorum conversationem , dixit. ad  mona- 
chum: Volebam abire, οἱ pervenire δά hujusmodi 
jnenarrabilem vitam ; sed timeo inobediens esse pa- 
tri meo, quia pro vaua el caduca hujus βου} sub- 
stantia cupit me tradere viro. Dicit ei monacbus: 
Soror, non permittas ut polluat homo corpus tuum, 
et tradas talem pulchritudinem pati opprobrium, sed 
desponsa te Christo, qui tibi potest pro ipsis omnibus 
transeuntibus dare regnum ccelorum, et eonsortium 
angelorum. Ücculte autem exiens, vade ad. monaste- 
Pium, mutato habitu sxculari indue vestem moua- 


privi, ubi voluerit el placuerit patri a0, relioquet 4 
tu sola, ne perdas animam tuam. Dicit ei puella i 
Confido iu Deum et orationibus ἰυΐα, quia labos 
rare babeo pro anima mea, Deo auxiliante. Dicit - 
ei seuex : Talia desideria a firmitate nou decidan- 
tur; modo enim est tempus ponitentiz. Dicit ei Eu- 
plrosyna : Et ideo te fatigavi, ut impleas desiderium 
meun ; et facta oratione. benediess me, et abecidas 
comam capitis mei. Et egsurgens senior, facia ora« 
lione abscidit comam capitis ejus, iuduitque eam tu 
nicam schematis (5), et orans pro ea dizit ; Deus qui 
liberavit omnes sanctos su0s, ipse eustodiat te eb 
omni male. Et hac dicene senex, disesesit ab es, et 
ambulabat in via sua gaudena 


ehilem, ut possis evadere. Quxe cum hac oaudi-set, e 665 Car. VIII. — Euphrosyna vero cogítons. in 


plaévit illi, et dixit ad eum : Et quis me babet ton- 
dere? Nolebat a laico tonderi, qui non eervat lidem. 
Dicit οἱ mónachus 1e: Ecce pater tuus. veniet me- 
€um δὰ monzsterium, οἱ faciet ibi tres dies vel qua- 
tuor. Tu autem sdduc unum de inonachis, et. quo- 
modo voles, occurret tibi cum magno gaudio. 

' Car. Vil. — Hzc et bis similia iilo dicente ad Eu» 
phrosynam, veuit Paphnutius , et videng monachun, 
Ínterrogávil eum ,. dicens : Quid ad nos fastidium 
Sump$isti, domine? Εἰ dixit ad eum : Anniverseria 
dies 681 monasterii, misit me abbas ut venias et δον 
cipias benedictionem. Gavisus esi autera Paphinulius, 
ingressusque cum eo in naviculam, abierunt in mo« 
nasterium. Cum autem esset ibi, mittens Eophroaynt 
unum famulum f(idelissimum, dixit: Vade in mona- 
sterium Theodosii, ingressusque eeclesiam, inona». 
chum quem ibi inveneris addue tecum. Miser:eordia 
aulem Dei ecce quidam monachus veniebat de mo« 


nasterio, vendens qu:e secuin babebat. Et videns eua; 
puer, rogavit eum ut yeniret ad Euphrosyuam, Qui. 


cum venisset, videns eum puella, surgeus salotavit 


eum, dicéns : Üra pro me, Pater; et oraus beneditit. 
eam, ei sedlt. Dixit autem Eupbrosyna : Domine wi, , 
ego babeo patrem Chris.ianum et servum Dei, pete. 
sessorem substautim nimis; habuitque uxorem qua. 


me genult, qua jam transivit de bac vita, Vult autem 
pater meus pro omnibus rebus suis tradere me sa- 


ciilo huic iniquo, et ego nolo inquinari in eo, ed &-- 


semeiipsa dixit : Si ambulavero in aaéuesterio ruel« 
larum, pater meus requirens inveniet me, et violeg« 
ter trahet me inde propter eponsum meum; Proinde 
pergam ad monasterium virerom, ubi nullas suspiciet 
me esse. Et hee dicens projecit veetem muliebrem , 
induitque se virilem, et sere faeto ozivit de dome 
$Ua, accipiens secum quingentos solides, et abscondit 
se iu aliquo loeo per totom noctem. Mane seem ἴα: 
elo, venit peter ejus ia civitatem ; volente autera 
Deo, statim in ecclesia ambulavit, Euphrosyna igiup 
pervenit ad monasterium illud, ubi et pater ejes erat 
notissimus, et nuntiavit per vetiarium ebbari, dices c 
Eunuchus quidam de paletie veniens, sete ostium 
Siat, cupiens loqui tecwm. Kgrbeso attem. abbate; 
projecit se Euphreayna i& terra, et lacta orationb 
sederunt. Dici ei sene& : Quid est qued hue venisti; 
θὲ ? Dicit ei Euplirosyna : Ego quidem de palstio fel 
eunuchus, et desideriem habui semper convorsatió« 
nem monschorum, et eivite nostra cune valde babet 
loe studium eonversbtionis. Notuin adiem l'actom et 
mihi de bona vestra cedversstione, et eupio habitare 
vobiscum. lHisbee enim et possessiones maitss , οἱ sf 
dominus dederit requiem, addueo veas bac. Dicit el. 
senek : eng venibli, fili : ecce monasteriuins vi ple 
cet, habita nobiscum, Kt dieit el eene ilte * Quod est 
nomen tuum t Diei οἱ : Smarsgdab. Diet οἱ abbas V 
Juvenis es, ton potes selus sedere, opus est tibl hi» 
bere magistrum, ut diecas ,reguium 0 conversatiqe 


δ 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


θεὲ 


nem monachorum. Qui dixit abbati : Sicut jubes, A laborantium requies, gementium portas érat. Terra, 


domine mi , sie facio. Et protulit quingentos solidos 
in manu abbatis, dicens : Accipe interim istos, et 
si videro quia possim sufferre hic, venient et illa 
reliqua. Vocavit abbas unum fratrem, nomine Aga- 
pitum, virum sanctum, et impassibilem , tradidit in 
manus ejus Smaragdum , dicens : Amodo hic erit fi- 
lius tuus οἱ discipulus ; talem eum consigna, ut ex- 
superet magistrum. Et flexis genibus, facta oratione, 
consignavit eum. Et respondentibus omnibus Ámen, 
suscepit eum Agapitus in cellam suam. Et quia habe- 
bat vultum. decorum Smaragdus, dum veniebat in 
écclesiam ad deprecandum Deum, multos diabolus 
incitabat adversus decorem vultus illius per malas 
cogitationes, ita ut omnes molesti essent abbati , qui 
t«lem pulchritudinem introduxisset in monasterium. 
Abbas autem hzc audiens, vocavit Smaragdum, et 
dixit ei : Pulchra est facies, fili, infirmis fratribus ; 
volo autem ut sedeas solus in cella tua, et ibi psal- 
las, et ibi manduces, non tamen egressurum te inde 
alicubi. Et prxcepit Agapito u& praepararet cellam 
solitariam, et in ea degeret Smaragdus. Fecit autem 
Agapitus omnia qux sibi a Patre monasterii fuerant 
imperata, et introduxit Smaragdum in cellam soli- 
tariam , et erat ibi orationibus vacans, jejuniisque et 
vigiliis nocte ac die operam dabat, serviens Domino 
in simplicitate cordis, ita ut miraretur praedictus fra- 
ter, qui eum susceperat, et omnibus fratribus retulit 
ejus constantiam, et omnes collaudabant Deum, qui 
in infirmitate talia operatur. 


terra, nec celes sanguinem ineum, donec videam 
quid Euphrosynz filie mes contigerit. Hxc et his 
similia Paphnutio prosequente, elevaverunt omnes 
qui aderant voces, et flebant, ita ut omuis civitas Ja- 
mentaretur eam, 

' Cap. X. — Non snfferens autem Paphnutius, nec 
inveniens consolationem , perrexit ad memoratum 
senem, de quo supra diximus, ac procidens ad pedes 
ejus, dixit : Peto ne cesses 366 orare, ut iavenia- 
tur labor orationum taarum ; nescio enim quid acci- 
derit filie mez. Audiens autem venerabilis senex, 
contristatus est valde, et jussit ad se omnes fratres 
venire, el dixit eis : Ostendite charitatem, fratres; 
postulemus a Domino ut dignetur nobis ostendere 


B quid factum sit de fllia amici nostri Paphnutii. Et 


jejunantes omnes, et orantes, et tota hebdomada ni- 
hil eis revelatum est de Euphrosyna, sicut solebat, 
quando aliunde rogabant Deum. Oratio enim Euphro- 
$yusx erat ad Deum die noctuque, ne manifestain eam 
faceret in-vita sua Deus. Cum autem nec seni neque 
alicui fratri revelatum esset, ccepit consolari euin 
ábbas : Noli deficere, fili, a disciplina Domini, quia 
quem diligit Dominus corripit ( Prov. 11). Et hoc 
scias, quia sine voluntate Dei unus passer non cadet 
jn terra (Luce xui), quanto magis filia tua? Absque 
nutu illius nihil provenit. Scio enim quia bonam 
partem sibi elegit, propterea de ea nihil nobis reve- 
latum est. Scio enim, quod absit, si in malis operibus 
incidisset, nunquam Deus despexerat tantum laborent 


Car. IX. — Paphnutius autem pater illius, cum C fratrum, Habeo fiduciam in Domino, quia in hac vita 


reversus esset domi, festinus ingressus est cubiculum, - 


jn quo filia ejus manere solita erat, et non inventa, 
tristis moerensque effectus ccepit perquirere anxius 
servos et ancillas quid de Euphrosyna acetum esset. 
Pueris autem dicentibus : Quia nocte vidimus eam, 
mane autem non comparuit. Et putavimus quod pater 
illius infantuli qui eam desponsaverat. venerit et tu- 
lerit eam. Et misit servos suos ad domum illius, et 
non invenerunt eam. Audiens sponsus illius et pater 
ejus, contristati sunt valde, et venientes ad Paphnu- 
tium, invenerunt eum vehementer afflictum, jacentem 
jn terra, et dixerunt ei : Forsitan aliquis seduxit eam, 
et fugit cum illa. Statimque servi illius cum equis 
per totam Alexandriam missi sunt. Erant autem 


ostendat eam tibi Deus. Audiens lise Paphnutius, 
recepit consolationem, gratias agens Deo, et orans 
quotidie, bonis operibus et eleemosynis intentus 
erat. 

Ca». XI. — Post aliquantos vero dies visitabat mo- 
nasterium, commendans se in orationibus fratrum. 
Una autem die veniens ad abbatem, projecit se ad 
pedes ejus, dicens : Ora pro me, Pater, quia non 
possum sufferre dolorem de filia mea, sed magis ac 
magis de die in diem renovatur et crescit vninus 
meum, et tribulatur anima mea. Videns autem eum 
senex nimis afflictum, dicit αἱ : Vis colloquium ha- 
bere cum uno fratre spirituali, qui venit de palatio 
Theodosii? ignorans quod ipsa esset filia ejus. Dixit 


ibi et naves, intrantesque in eas requirebant per vim. D ei Paphnutius : Volo. Et vocavit abbas Agapitum, 


Et scrutantes monasteria puellarum, eremos, et spe- 
lunceas, per domos amicorum et vicinorum; et non 
Teperia, tanquam mortuam lugebant eam, socer nu- 
Tum, sponsus sponsam flebat; pater filiam lugens, 
dicebat: Heu! beu! filiá dulcissima ! heu me! oculo- 
rum meorum consolatio mea! Quis meam invasit fa- 
cultatem ? quis meam possessionem sparsit? quis vi- 
neam meam siceavit? quis meam lucernam exstinxit ? 
quis spem meam fraudavit ? quis pulebritudinem filis 
mez violavit? quis putas lupus agnam meam dissipa- 
vit? qualis locus talem vultum tetigit? qualis pelagus 
captivam ducit illam imperialem faciera ? llla. geue- 
rO»ilatis constitutio, illa malorum consolatrix, illa 


dixitque ei : Tolle Paphuutium et introduc eum ia 
cellam Smaragdi. Et introduxit eum in cellam Sma- 
ragdi, nihil ei antea innotescens. Cum autem vidisset 
subito patrem suum, cognoscens eum, tota lacrymis 
repleta est. Paphnutius autem sperabat esse com- 
punctionem; non enim cognovit eam, quia species 
vultas emorcuit pre nimia abstinentia, vigiliis et la- 
erymis. De cuculla autem operuit faciem suam, ne 
aliquo modo agnosceret eaim. Facta autem oratione 
sederunt. Cepit autem ei loqui de futuri regni bea- 
titudine et gloria sempiterna, quomodo per humili- 
tatem et castitatem, atque sanctam conversationem, 
per eleemosynam et charitatem, ad eam quis pessit 


619 


VITA SANCTAE EUPHROSYN/E VIRGINIS, 


0650 


pertiogere. Et de contemptu s:culi, nec diligendos Α meis promittebas filiam meam? Eece non solum illam 


esse filios plus quam Deum, qui omnIum exstitit la- 
etor. Apostolicam quoque scripturam interpretans, 
quomodo tribulatio patientiam operatur, pauenlia 
probationem (Rom. v). Videns vero patrem suum in 
gravi meerore, compotiebatur illi. 

Ca». XII. — Sed timens ne agnosceretur, et impe- 
dimentum ei faceret, volens 2utem eum consolari, 
dixit ei : Crede mihi quod non despiciet te Deus. Et 
8i in perditionem anima esset filie tux, manifestaret 
eam tibi Deus, ut nec illa a diabolo retenta inferret 
libi et sibi luctum perpetuum. Sed credo in Deum, 
quia bonum consilium elegit sibi, sicut jam dixi, se- 
cundum vocem Evangelii, qua dicitur : Qui diligit 
patrem aut matrem super me, non est me dignus 


non videbe, eed tu, in quo consolationem modicam 
habebam, derelinques nos. Heu me! quis jam con- 
solabitur senectutem meam ἢ Ád quem ibo, quis mei 
adjutor erit? Duplex malum quod lugeo : triginta et 
octo anni sunt quod perdidi filiam meam, nihil mihi 
de ea revelatum est, quod die nocteque orabam, nec 
similem illius inveni, detinet me incomparabilis do- 
lor. Quid -sperem amodo? ubi consolationem inve- 
niam? jam descendam lugens in infernum. Videns 
autem eum Smaragdus vehementer plorantem, et 
nullam consolationem accipientem, ait ad eum : Quid 
turbaris et temetipsum interficis ? Nunquid invalida 
est manus Domini, aut quidquam est Deo difficile? 
Jam pone finem tristitis. Recordarequomodo patriar- 


(Matth. x); et, Si quis non abrenuntiaverit omnibus:B cha Jacob manifestaverit Deus Joseph, quem quasi 


qua possidet, non potest meus esse discipulus (Luce 
xiv). Potens est autem Deus, et in hoc szicuto. ma- 
nifestare eam tibi. Sine jam, siue ; quid temetipsum 
interficis contristando ἢ Sed age gratias, Deo nihil 
desperans. Nam Agapitus magister meus, multoties 
nimis trisüs dicebat mihi : Quia venit quidam nomine 
Paphnutius operibus bonis intentus, qui filiam suam 
tanquam mortuam luget , nesciens quid ei acciderit, 
et nimia lamentatione affligitur : maxime quia unica 
erat illi, et cum lacrymis projecit se ad pedes abbatis, 
ut per ejus orationes et omnium fratrum Deus pate- 
faceret. lta et tu roga Deum propter eam, et ego, 
quamvis indignus et malorum meorum conscius, 528- 
pius deprecatus Dominum, ut dignetur dare tibi suf- 
ferentiam et longanimitatem , et quod expedit adim- 
plest tam de te quam de filia tua. Propter hoc et 
frequenter te videre velui, et colloqui tecum, ut ali- 
quam consolationem per me humilem forsitan inve. 
nires. Ut autem non agnosceretur per multa colloquia, 
dixit ad Paphnutium : Vale, domine mi. Et dum re- 
cedere vellet Paphnutius, anima illius compatiebatur 
illi, facies ejus pallebat, et replebatur lacrymis. Prae 
nimio autem jejunio et diuturna inedia sanguinem 


C 


womebat. Multum jgitur confortatus Paphnutius ín 


admonitione ejus, discessit ab ea. Et veniens ad 
abbatem, dixit : /Edificata est anima mea de illo fra- 
tre, et ita sum latus effectus in gratia Dei ex conso- 
latione ejus, tanquam invenissem filiam meam. Com- 


mendans se in orationibus abbatis et omnium fra- - 
trum, reversus est in domum suam, maguifleans D quia defunctus esset Smaragdus, et Paphnutium 


Deum. 

Car. XIII. — Complens autem Smaragdus in cella 
solitaria triginta et oeto annos, incidit in infirmitate, 
408 et inortuus est. Quadam 3677 vero die secun- 
dum consuetudinem venit Papbnutius invisere mo- 
masterium, et post orationem οἱ salutationeni fratrum 
dixit seni : Si jubes, Pater, mitte me Smaragdum 
videre, quia valde desiderat eum anima tea. Voca- 
toque Ágapito przecepit ei ducere Paphnutium ad vi- 
sitandum Smaragdum. Introiens Paphnutius in cel'am 
ubi ger jacebat, cepít eum osculari lacrymaus. et 
dicens : Heu me! ubi suut prouissiones tuse, ubi 
werba dulcis, quod mihi futuram videndam oculis 


PaTROL. LXXIII. 


mortuum lugebat (Gen. xLvi). Sed obsecro te ut per 
tres dies me non deseras neque derelinquas. Hxsi- 
tans autem Paphnutius intra semetipsum per triduuin, 
dicens : Forsitan ei Deus revelaverit de me. Tertio 
autem die dixit ad Smaragdum : Exspectavi sicut 
rogasti, domine mi frater, et non discessi alicubi 
per tres continuos dies. 

Cap. XIV. — Cognoscens autem Smaragdus, qui et 
Euphrosyna, quia instabat dies dormitionis ejus, 
vocavit Paphnutium, et dixit ad eum : Quia omnipo- 
tens Deus bene disposuit meam miseriam, et adim- 
plevit desiderium meum, quod ad finem usque virili 
ter certaudo perduxi, non inea virtute, sed ejus 
adjutorio, qui me custodivit ab insidiis inimici: 
peracto cursu superest mihi corona justiti:s. Nolo 
autem te jam esse sollicitum pro filia tua Euphrosyna, 
ego enim sum illa misera, et tu es pater meus. Ecce 
jm vidisti, et satisfactum est tibi, sed nemo hoc 
sciat, et non 'permittas ab alio corpus meum nudari 
et lavari, sed a temelipso hoc facias. Et quia promisi 
abbati habere multaa, possessiones, el si potuissem 
sustinere et perdurare in loco isto, adducerem eas 
bic. imple ergo quod promisi, quia venerabilis est 
locus iste, et ora pro me. fs dicens tradidit spiri- 
tum Kalendis Januarii. 

Car. XV. — Dum audisset talia. verba Paphnu- 
tius, et vidisset quia obdormivit, commota sunt 
viscera ejus, ceciditque in terram, et fac'us est velut 
mortuus. Accurrens autem Agapitus, videns quoque 


jacentem in terra semivivum, jactavit in faciem ejus 


aquam (6), et elevavit eum dicens : Quid habes, 
domine mi Paphnuti ? Áit autem Paphnotius : Dimitte 
me ut hic moriar, vidi enim mirabilia hodie. Surgens 
autem irruit in faciem ejus, multitudinem lacryma- 
rum infundens, clamabat dicens : Heu me ! filia mea 
dulcissima, quare ante non manifestasti mihi ut ego 
quoque tecum morerer spontanea voluntate? Vs 
mihi ! quomodo latuisti? quomodo periransisti insi- 
dias adversariorum, et nequitias spirituales tenebfra- 
rum vitz hujus, et introisti in vitam aeternam? 

Cap. XVI. — Hec Agapitus audiens, et cognoscens 


tam mirabilem caugam, stupefactus est, et curreus 


21 


651 


bE ΠΡ PATHOM LibER PiuMUA. 


638 


nuntiavit ómnia abbat. Veniens auterh abbas cecidit A Deum, gratias dgentes δὲ eojos butt oinalà qus bons - 


super eam, et ejulans dicebat : Euphrosgha sponsá 
Christi, et filia sánctorum, ne obliviscaris conservo- 
rum tuorum el hujus monasterii, ed ora pro nobis 
ad Dominum Jesum Christum, ut faciat nos viriliter 
certando pervenire ad portum salutis, et portionem 
habere secum et cum sanctis suis, Εἰ jussit αἱ con- 
gregarentur omnes fratres, ut cum honore debito 
sanetum corpus illius sepulture traderetur. Dum 
autem congregati adessent, et vidissent tam *tüupen- 
dum miraculum glorificabant Deum, qui etiam in 
femineo sexu fragili tanta miracula operatur. Quidain 
autem frater unum habens oculum, osculatus est 
vultum ejus cum lacrymis, statimque ut eam tetigit, 
oculus ei restitutus est, Et videntes omnes fratres 


sunt, Maltamque cónfertati δὲ editoati, éepeliéront 
eam in mohomenté batrüot, Peter varo ejus 6maie 
qux» babuit; i ecelesia δὶ 1uutiochie ut monasterio 
offerens, conversus est iM eodoiti monasterio, el plu- 


: rimam partem substenüm sus ibidem offerens in 


eadem célia ibidem demotatus ent, in eode psitthio 
(1) dormiens ἴῃ quó Eupbrosyha. 

Vixit autem Paphnutius in stricto prepesito atnog 
decem, et emigràvit ad Dominum : juxta filiam sein 
sepelierunt eum glorificans Deum sbbas eum omaf 
368 congregatione. Dies auteth migrationis eorani 
ad Dominum celebratut ia eódetà monasterio usque 
in vresentem diem, glorifieanteá Dew Patrem, et 
Fili&m, et Spiritàm sanctum, eai 6l bonor et gioria 


qui aderant hoc quod facium esi. benedixerunt ἢ in szcufa sazetulorum. Amen. 


(1) Euphrosyne.] Martyrologium Romanum, 3 Ja- 
nuarii : « Alexandrie depositió sanct? Eopbrosynm 
virginis, quse iu monesterio virtute ebstinentiz et 
miraculis claruit. » Menologium Grecorum, 25 Se- 
ptembris : « Natalis ΒΔ ΠΟΙ matris nostrze Euphrosy - 
n:», beati Paphnutii Zgyptii ΔΙ.» Menzh, 25 Se- 
ptembrís versibus imembis Vitam breviter exprimunt. 

Gelesinius, notat. ad Martyrol., ait hanc etiam 
ab aliis dictam Euphrasiam, ejusque mentionem esse 
apud Damaseenum in eztremo tertio libro de Imagi- 
nibus. Recte qnidem Eaphresie seu Enphrazite apud 
Damascenum mentio, sed non Euphrosyna, qua ob 
illa diversa esf. Dies autem natalis Kup hrasie occur- 
rit 15 Martii. Vide hie paulo smte in Euphrasia. 

Euphrosynt Vitsm hábes ber Metaphraatem apud 
Lipewmantm, tomo Vl, et Surium, tom, l. Haec quam 
damus hactenus iater Vitas Patrum fuit circumlata. 
Coinparavimus exm cum veteribus editionibus et Ms. 
᾿ (8) Paphnutiws.| Wenologimm ταύταν, ἐδ Se- 
ptemb. « Eodein die eoiuvmemoreauo beati Paphoutii, 
pawis Euphroegua, ὁ ]a Menzis eodem die de eodem. 


e 


ROBWEYDI NOTATIO, 


(5) Prochiu.] Mit* hic várfotwm librorera fecto, 
Piereque editlomes tabent (apetia, inopussime. [n 
maneberipte Audomarensi erat (opchia. lndubie p 
transponendum legendumque ptochia, πτωχεῖα, i 
est pauperum domus. Solent subinde Látini áuctores 
Grxcis vecsbulis wt, eum Latina vorsio tommoda 
non eecerr&. 

, (4) Hierocomia.] ]ta Ms. Bertinianus. Prima edidio, 
terocomia, quod ortüm ex scriptione ferotomin. Intel- 
ligo hlerecomla, ebi traMuh qoi sacre eerbo, ispü 
πόσῳ, iabérent . 

. (5) Tuynicam schematis. Σχῆμα Grecis monacbi 
habitus, Vide Unomasticon. 

(6) Jirtavit in [εἴδη vjus equi. in vli exani- 
matis frigida aéfendi coliia. Gepre, Và Euphrasiss, 
cap. 38 «aquam ia faciem ejus misit, » 

(1) In eodem psiathio.] Ms. Beutfhianvs : fn eadem 
phisiata. Ediil, in. eodem strat. Receta. 1éetio. páia- 
thi, Μὰ est mettula, ut ἰδ sepe dictus. Vide 
OÜnomestioon. 


OCTOBRIS XXlX. 


VITÀ 


SANCT.E MARLE MERETRICIS c, 


NEPTIS ABRAHJE EREMITAE. 
AUCTORE SANCTO EPHRAM ARCHIBIACONO, 
INTERPRETE ANON YMO. 

Hot est pars. Vite sanct Abrahee , aee habetur supra, eoi. 281. 


I2) . 


Φ 
“ὦ ἂν 


CaPUT P&HMUM. --- Vole autem, dilectissii, una- D tibus orbatam noti 3inicique patris ejus vidissent, 


aun vestem etiau aliud admirandum negotium, 
«q60d iw eenectute sua vir bealus gessit, enarrare. 
Est enim sapientibus ac spiritalibus viris plenum 
exlificationis, nec non humilitatis atque compuuctio- 
nis exemplum. Res vero geeta hujuscemo:li est : 
CAP. H. — llabuit vir beatus Abraham carnis 
propinquitaie germanum : quo defuncto, unica filia 
ejus annorum septem relinquitur. Quam cuim paren- 


patruo ejus sine mora producunt. Cumque eam 
senior cerneret, in cella sua éxterióri Jubel inclo:i. 
Erat autem in medio utriusque cellulae lenestra per- 
modica, per quam docebat ean psatteriufà aliasque 
Beripturas, et cum eo $69 in laudibus Domini vigi 
labat, et. psalmos nihilominüs cóncinebat, tque ia 
omni abstinentia zemulari suum patruum nitebatur. 
Alacriter quoque in arrepto lustituto proficiens , 


δ . 


VITA SANCTE MARIAE, MERETRICIS. 


654 


, uniyersas viriutes animi festinabat implere. Vir A &ut in quam foveam memetipsam prmcipitem ? Ubi 


namque sanclissimus incessanter pro ea cum laery- 
ibis Dominum deprecabatur, ne mens ejus cura ter- 
renorum actuum implicareter, eo quod ejus pater 
moriens iufinitas pecunias ei reliquisset : quas mortuo 
germano, et filia ejus ad se confugiente, confestim 
famulus Cbristi distribui jussit. egenis atque orpba- 
nis, Hzc quoque patruum suuin precabatur quotidie, 
ut pro se Dominum oraret, quatenus a cogitationibus 
. peseimis et diversorum laqueorum diaboli eriperetur 
insidiis. Constanter igitur ingituti sui regulam obti- 
. nebat. Exsultabat autem pairuus ejus, quud sic eam 
promptam sine ulla bzsitatioge in cunctis virtutibus 
ceraeret promoveri, in laerymis sciliceL, in humili- 
tate, in modesusa, ia quiete; et quod bis sublimius 


est magisterium sanetissimi patrui mei ? Ubi 'mosa 
collegz ejus Ephrzm? qui me docebant in mea vit- 
ginitale perdurare, exbortanteá ut. impollutami ani- 
man immortali spense wervarem. Sponsus etenim 
tuus, dicebant, eanctas et zeians est. tieu me! quil 
agam? Non hudeo jest coblem aspicere, eum apud ' 
Deum et horines me nmiortwam esse cognoscam. Jam 
enun ad fenestr.m illem propisqu&re nen sudebo. 


Quomodo ego peceatriz δὲ plena imniunditio sordibus 


rursum eum saacto patruo meo loqui tentabo ἢ Qued 
etsi ausa (wero, nomae ignis ex femestrà exsiliet, 
qai me confesim exuret? Metíus est ergo mihi abire 
in aliam patriam, ubi nullus est qui me possit agBo- 
8cere, e0 quod semel jam mortua sim, nec ulura 


est, erga Deum eximia charitate. Vigini siquidem B mihi spes salutis relieta sit. Coasurgens autem, 


annis cum eo in abstinentia degens, velut agna pudi- 
cissima atque incontaminaia columba oconvixit. Quo 
tez)pore annorum expleto, s$viebal adversus eam 
diabolus, et insidias solitas proeendebat, quomedo 
eam posset suis cassibus irretire, ul saltem eic 
mostitiam sollieitudinemque beato viro possel incu- 
tere, et quantulumcuuque mentem ipsius a Domino 
separare. 

Ca». ll]. — Erat autem quidam prefessioge taa- 
tummodo monachus, qui sub obtentu. 4edifioationig 


ad eum szpius pergere solebat. Sed ei illem beatem — 


per fenestram nihilominus coniemplando, luxurid διὸ - 
Inulis agitatus, cum ea colloqui cupiebat, amer naiw- 
que libidinis cor ejus quasi ignis suceenderat. lpsidia- 


protinus perrexit in alism  eivitatem, dique iu ete» 
bulo (2) s€ quodam , müteto pristine babita, eob- 
locavit. 

Ca». 1V. — Verum cum htec ruina prsefetoo Gui 
n2 contigisset, hujasmodi visio beato viro ostenditur 
per soporem. Vidit namque draeonen terribilem et» 
que iumanem, aspectuque ipso feetidissimum, et ia 
lurtitudiue sibilantem, quasi exeunteih de quedam 
loco, et usque ad cellulam &uau venienlemy et re- 
perisse ibi columbam , atque glutiése eam , ei rursus 
jn suam íÍoveam remeasse. kipergefacius auieBi, 
conirislatusque vehementer, flevil amare; exi 
maus Saiaua persecutionem adversue Dei Eeclesieum 
concitari, et plerosque a fide veritalis averti, vel ne 


batur ei quoque multo temporis spatio , Ha ut uaius Ὁ sehisina aliquod in saneta Eeelesia. gigseretur. Pro- 


anni circulus volveretur, donec cogitationem ejus ver- 
borum suorum molliie enervaret. Denique ape- 
rieus celle sue fenestram, egreditur sd eum, 
gui eam protinus scelere iniquilalis atque  libi- 
dinis contaminavit ae polluit Postquam vero 
fanti peccati facinus  perpetravit, expavit cor 
ejus; conscindensque cilicium quo erat induta, ía- 
€iein suam manibus. verberabat, cupiens nimio me- 
rore se morti tradere. Atque anxielatis oppressa 
pondere, dum deliberationis portum non ceracret, 
diversis cogitationum zstibus fluctuabat ; plangebat - 
que se non esse quod fuerat, et cum ejulatu &- 
pius proferens : Ego, inquit, jam me ex hec mortuam 
sentio : perdidi dies meos et laborem abstinentia 


volutus itaque gonibus, précatus est Deminum, di 
cens : Tu qui es praseius wniversoreda Deus, amee 
Jor hominum, ta noi qoid sibi velit hme visie 
Rursum post dnos dies, vidit eumdom dracenom οἷο 
mili modo ad cellam suam) venisse, et posuisse ca- 
put sub perlibus ejus, fuisseque diruptum ; columbam 
vere 370 illam quam deveraverst, vivam in ventre 
ejus repertam ; οἱ extendisse menum suam, vivam. 
que eam recepisse. Expergefaeins ἀνίει, vecabéát 
beatam illam semel atque iterum, putans eam in cel- 
lula esse, et dieebat : Gur te piguit, filia Maria, sie 
eteniip. fuit vocitata, jam. duobas diebus os tuum in 
Dei laudibus aperire? Sed cum responsum ei hulium 
daretur, et quod eam per biduum psallentem solite 


mnes, orationum lacrymae, vigiliarumque opera ad D more non audiret, animedvertit visionem suam ad 


uihilum sunt deducta ; Deum meum exacerbavi, et 
»neipsam interemi. Heu me miseram! omni la- 
crymarum [onte plangendam ! Sanctum patruum 
sneum amarissimo morore depressi, opprobrium 
auimz mez operuit me , illusio diaboli facta sum. 
Quid ihi infelici jam ultra vivere? Heu me! quid 
«2i? Heu me! quid factum est mihi? Heu me! quid 
z»ali perpessa sum? Heu me ! unde et qualiter. cor- 
rui? Quomodo obscurata est iens mea? Non iniel- 
jexi quomodo lapsa sum, non cognovi Gcuo- 
an0do contaminata sum, nescio quomedo cor 
xx:eum nubes tenebrosa contexit, quomodo potui igno- 
yaare quid gererem? Übi abscondar? vel quo pergam, 


ilam certissime perünere. Tunc ingemuit ae flevit 
amare ; ei prefundens lacrymas, ait : Heu inei quia 
ognam ineam lupus crudelissimus rapoit, et filia twoa 
captiva effecta esi. Exaltans quoquo vocem suám, 
cum laerytis dixit : Salvator mondi Christe, eon- 
yerte ad me sgnom meam Mariam, atque in ovile 
vit:e eam restitue, ut non seaectus mea cum mo 
rore de hoc mundo recedat. Ne despiefas depreca- 
lionem meam, Domine, sed mitte velocias gwaiam 
tuam, ut ejicias eam de oro. dracomis ineolémen. 
Kaque duo dies qui ei per. visieuem τουδὶ ga^t, 
duorum annerdu curriculo fnimatwr, quibus tubei- 
eam vitun nep» cjus, quasi dn. το Ὁ amocisstati 


ess DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. | 656 
dracons éxegit ; sed sanctus homo per omne tem- A stupefactus, ait : Quid est, domina Maria, quod subi- 


pus die nortuque nunquam pro ea Dominum depre- 
cando animum relaxavit. 

Cap. V. — Post duos vero annos, cum ubi esset 
et quemadmodum se gereret comperisset, rogapat 
quemdam sibi notissimum ut usque ad eam perge- 
ret, et cuneta cognosceret diligenter. Pergens itaque 
ille quem miserat, et omoia sub veritate, el quia 
ipsam quoque vidisset, renuntians, rogatus a saneto 
viro, habitum ei detulit militarem, et equum ad se- 
dendum. Ostio itaque patefacto egreditur, statimque 
habitu militari induitur, camelauchium (5) quoque 
Jongum capiti suo, ut facies ejus velaretur, imposuit ; 
sed et solidum denariorum unum secum portans, 
ascendensque equum, concitus properabat. Tanquam 
quispiam. patriam cujuslibet vel civitatem cupiens 
explorare, habitum incolarum loci illius, ne facile 
agnoscatur, assumit: sie bealus iste Abraham ini- 
mici habitu, ut eum in fugam verteret, utebatur. 
Venite igitur, admiramini dilectissimi fratres, hunc 
secundum Abrabam. Primus quidem Abraham egres- 
sue ad prelium regum, percutiensque eos , Loth ne- 
potem suum reduxit: hic vero secundus Abrabam 
contra diabolum profectus est ad bellum, ut eo de- 
victo, neptem suam cum majori triumpho revocaret. 

ltaque cum pervenisset ad locum, divertit in sta- 
bulum ; ac sollieitis oculis buc atque illuc circum- 
Bpiciens, ut. eam videret, perquirebat. Deinde cum 
multa hora preeterisset, et videndi eam minime tri- 
bueretur occasio, subridens, ait ad stabularium : 
Audivi, inquit, ὁ amice, quod habes puellam opti- 
mam ; quam si juberes, libentissime perviderem. Qui 
cum «etatis ejus intueretur cariitiem, et senectutem 
annorum numerositate jam fessam , quod ob luxu- 
Tiam eam videre cuperet non sperans, sic responsum 
dedit: Est, inquit, ut tibi compertum est, etiam 
supra modus specioss. Erat siquidem Maria h:we 
pene supra quam natura exegit, formzx pulchritudine 
decora. Cumque senior nomen ejus requireret, Ma- 
riam vocari ille respondit. Tunc hilari vultu : Quaso, 
inquit, ut mibi presentiam ejus exhibeas, ut possim 
cum ea hodie epulari, roultlum namque ex. auditu 
comperi.ipsam laudari puellam. Qux cum vocata 
adesset, atque in habitu meretricum sanctus eam 
patruus ejus vidisset, pene totum corpus ejus prx 


to in tam gravissima suspiria prorupisti? Hodie duo- 
bus annis hic permanes , et nunquam ex te gemitug 
vel tristior sermo auditus est: nunc vero quid tibi 
contigerit, nescio. Qus respondit ad eum : Beata 
essem, si ante triennium fuissem defuncta. Ad b:c 
beatius senior, ne Agnosceretur, veluti cum quadam 
serenitate ait ad eam : Modo cum lztitiz nos iater- 
sumus, tu peccata tua commemorare venisti? O ad- 
miranda clementiz tus dispensatio, Deus altissime! 
Putasne puella non dixit in corde suo, Quomodo 
aspectus viri hujus, patrui mei aspectum similat? 
Sed solus tu amator hominum, Deus, a quc est om- 
nis bona sapientia, iia dirspensasi, ne eum posset 
agnoscere, et forlasse confusione turbata effugeret. 
B Hoc autem non ob aliud est credendum, nisi quia 
lacrymze famuli tui, patrui ejus, hujuscemodi apud 
971 te obtinuere locum , ut ex impossibilibus pos- 
Sibilia facere dignareris. Proferens itaque sanctus 
vir solidum quem attulerat, stabulario dedit, dixit- 
que ei : Fac nobis, quzso, amice, optimam cenam, 
ut cum puella epulari possim ; longi namque itineris 
intervallo, amore ejus adveni. O vera sapientia secun- 
dum Deum ! o vere intellectus spiritalis! o vere praa- 
dicanda salutis discretio! quinquaginta annis absti- 
nenti: sus nequaquam panem gustaverat; nunc 
carnes sine hzsitatione, ut salvaret animam perditam, 
manducavit. Sanctorum angelornm chorus, super 
πὰς discretione beati hujus ovans, vehementer stu- 
puit, quze alacriter sine ulla dubitatione manducavit 
( ac bibit, ut animam in limo deflxam abstraheret. 0 
sapientia sapientium, et intellectus inlelligentium ! 
O discretio discernentium! Venite, admiramini super 
hac imperitia, venite, expavescite super hac differen- 
tia, quomodo perfectus hie et sapiens ac discretor 
et prudens, idiota et. indiscretor effectus est, ut ex 
ore leonis animam absorptam erueret, et ex vinculis 
et carcere tenebroso animam abstrusam ac vinctam 
absolveret. 


Car. VIII. — Igitur postquam epulati sunt, provo- 
cabat eum puella ad eubandum, ut in cubiculum in- 
troirent. At ille: Eamus, inquit. Cumque introisset, 
cernit lectum in sublime stratum, in quo statim re- 
sedit alacriter. Quomodo te appellem, vel quoniodo 
te nominem, perfectissime athleta Christi, vehemnen- 


dolore solutum est, amaritudinemque animi leto D ter ignoro. Continentem te asseram, an incontinen- 


vultu celavit; et lacrymas erumpentes virili sexu 
retinuit, ne forte si eum femina cognovisset, fugze 
preesidium flagitaret. 

CAP. ViI. — Residentibus itaque eis atque biben- 
tibus, cepit eum ea vir mirabilis ludere. Qus con- 
surgens , complexa cervicem ejus , osculis demulce- 
bat. Cumque oscularetur eum , odorata ejus corpu« 
$culum suavissimo odore abstinentizx fragrare , re- 
cordata est. dierum quibus cum summa abstünentia 
vixerat; et quasi quodam telo percussa in animo 
vebementer iugemuit, lacrymasque profudit; et 
tanquam vim cordis non sufferens, in hzc verba pro- 
rupit: Ve, τῶ mili misere soli! Tunc stabularius 


P4 


tem? sapientem, an insipientem? discretorem, an 
indiscretorem ἢ Quinquaginta annos conversationis 
tux», super psiathium (4) cubitaveras ; et quomodo 
nunc super hujuscemodi lectum constanter ascenudis? 
Sed hzc universa fecisti ad laudem et gloriam 
Christi, et mausionum iter longissimum arripiendo, 
et carnes comedendo, et vinum bibendo, et in sta- 
bulum divertendo, ut salvares animam perditam. Nos 
autem si saltem verbum utilitatis loqui cum proximo 
volumus, cuncta importune discerninius. 

Ca». IX. —Sedente eo itaque super lectum, ait ad 
eum puella : Veni, domine, ut calceamenta de pedi- 
bus tuis auferam. At ille ait ad eam : Obeera, inquit, 


651 


VITA SANCTA MARIE MERETRICIS, 


658 


ostium diligenter, et abstrahes ea. Volebat vero À bes, veniam: precede, et ego Bequar sanetitatem 


puella primo disealceare eum ; sed cum ille non pa- 
teretur, obseratis ostiis venit ad eum. Cui senior : 
Dominas, iuquit, Maria appropinqua mihi. Cumque 
appropinquasset, tenuit firmiter manum ejus, quasi 
qui putaretur osculari eam. Auferens quoque came- 

lauchium a capite suo, et erumpens vocem in fletum, 
* eit ad eam: Filia mea Maria, non ine agnoscis ? vis- 
Cera mea, nonne ego sum qui te nutrivi? quid tibi 
factum est, o filia mea? quis te interfecit? ubi est ille 
habitus angelicus quem habebas, filia mea? ubi est 
continentia? ubi fletus? ubi vigilie Ὁ ubi chameu- 
ni: (5)? A celsitudine cceli in hanc foveam quomodo 
devoluta es, filia mea? cur, quando peccasti, non 
mihi indicasti? non mihi illico retulisti? et ego certe 


tuam, et exosculor vestigia tua, quia sic super me 
doluisti, ut ex voragine immunditie hojus educeres 
me. Et ponens caput suum ad pedes ejus, tota nocte 
flebat, dicens: Quid tibi, Domine, Deus meus pro 
omnibus his retribuam? 
Cir». X.— Diluculo autem facto, ait ad eam beatus 
Abrahan : Surge, filia, et eainus hine ad cellulam 
nostram, Qu: respondens, dixit ad eum: Habeo hic 
modicum auri, et aliquid vestimentorum, quid de his 
jubes fleri? Respondens autem beatus Abraham, di- 
xit: Relinque hic omnia hzec, qua ex parte maligni 
quassita sunt. Et surgentes exierunt. Statimque im- 
ponens eam super equum, trahebat preecedens, quem- 
admodum pastor cum invenit ovem perditam, cum 


pro te penitentiam agerem cum dilectissimo meo D gaudio super humeros suos tollit (Luc. xit) ; ita bea- 


Ephrem. Quare sic fecisti? aut quare me ita dese- 
ruis, ct in hanc me moestitiam intolerabilem de- 
duxisti * Quis autem sine peccato est, nisi solus Deus? 
Cumque hzc alique multa dixisset, tanquam lapis 
immobilia i» manibus e'us remansit, timore pariter 
et confusione suppleta. Rursus autem beatissimus 
vir cuin lacrymis adjecit, dicens: Non loqueris mihi, 
ο fllia mea Maria? Non loqueris mihi, pars visce- 
rum meorum? nonne propter (8, filía mea, huc 
adveni? Super me sit lioc peccatum, o filia mea; 
ego in die judicii pro te reddam rationem Domino, 
ego pro peccato loc satisíaciam Deo. Usque ad me- 
dium itaque noctis hujuscemodi verbis consolabatur 


eam, et cum lacrymis uberrimis admonebat. Cumque 
parumper fiduciam percepisset, taliter flens ad eum C 


locuta est : Non valeo te, inquiens, propter confusio- 
nem vultus mei attendere. Et quomodo possum ora- 
tionem Deo fundere, quando sic immunditia coni hu- 
jus polluta sum ? Et sanctius vir ad eam: Super me, 
inquit, sit iniquitas tua, o filia mea ; ex manibus meis 
peccatum | hoc Deus requirat : solummodo audi me, 
et veni, eamus in locum nostrum. Ecce enim et cba- 
rissimus Ephrzm pro te nimium dolet, tuique causa 
sedule Dominum deprecatur. Noli diffldere, filia, de 
clementia Domini ; licet tua sint peccata velut mon- 
tes, sed illius misericordia omnem supereminet crea- 
turam. Sicut legimus, accessit mul.er immunda ad 
muudum, et non,eum inquinavit, sed ab eo potius 
ipsa mundata est: laerymis pedes Domini lavit, ca- 


pillisque suis extersit (Luce vn). Si potest scintilla D 


pelagus inflammare, possunt et peccata tua ejus mun- 
ditiam inquinare: non est novum cadere in lucta- 
mine; sed malum est jacere dejectum. Revoca 
unde extuleras pedem fortiter: te cadente risit ini- 
micus, sed fortiorem te sentiat resurgentem. Mise- 
rere, quaso, senectutis mex; doleas pro cani'iei 
me: labore, obsecro, et exsurgens, veni ad cellulam 
mecum. Noli timere; lubricum enim est genus mor- 
talium : sed sicut citius cadit, sic iterum velocius per 
Dei adjutorium surgit, qui peccantes non vult mori, 
sed sanari et vivere (Ezech. xvin). llla vero 979 ait 
ad eum: Si scis quia poenitentiam agere possum, 
εἰ satisfactionem meam suscipiat Deus, ecce ut ju- 


tus Abraham gaudens in corde suo iter cum nepte 
faciebat. Cumque venisset ad proprium locum, illam 
quidem ubi ipse fuerat, interiori cellula reclusit, ipse 
vero ju cella exteriori permansit. Hxc itaque induta 
cilicio, in humilitate animi et cordis atque oculorum 
fletibus perdurabat, vigiliis quoque atque arctissinis 
abstinentie laboribus semetipsam conficiens, et cum 
modestia et quiete ad Dominum indesinenter procla- 
mans, facinus proprium spe firmissima veniz plan- 
gebat, tam sapienter jugiter obsecrationibus va- 
cans, ut nullus, quamvis sine visceribus, nou com- 
 pungeretur, cum voces fletus ejus audiret. Quis enim 
sic immisericors est inventus, qui lamentantem eam 
agnoscens, ipse quoque non fleret? Aut quis de ejus 
vera cordis compunctione non egit gratias Deo no- 
stro? Poenitentia siquidem ejus, si nostris supplica- 
tionibus comparetur, omnem mensurain doloris exce- 
dit. Sic enim impeusius Dominum precabatur ut sibi 
ignosceretur quod gesserat, ut etiam signum, 8i su- 
scepta fuisset ejus penitentia, divinitus postularet. 
Clementissimus itaque Deus, qui neminem vult per- 
ire, sed omnes ad poenitentiam reverti (1 Tim. n), 
ita condignam satisfactionem ejus recepit, ut oratio- 
nibus ejus post triennii plenitudinem sanitas plurimis 
redderetur. lmpensius namque ad eam turba. populi 
confluebat, qui pro illorum salute Dominum effica - 
citer precabatur. 

Car. XI. — Beatus autem Abraham alios decem 
annos in hac vita perdurans, et cernens optimam po- 
nitentiam ejus, glorificansque Deum, septuagesimo 
vita sui& anno quievit in pace. Quinquaginta siqui- 
dem annos magna cum devotione atque humilitate 
cordis et charitate non ficta, institutum suum implevit. 

CA». XII. — Personam hominis nunquam accepit, 
sicut apud plurimos fieri consuevit, ut unum quidem 
amore przeferant, alium vero despiciant, neque regu- 
lam abstinentiz sux mutavit, non pigritia obtorpuit, 
non segniter egit, sed ita semper exstitit quasi quoti- 
die moriturus. Hic fuit modus beatissimi Abraham, et 
hzc conversatio et ceriamiua tolerantim ejus. [ta 
enim ín certaminis acie contra adversarium stetit, ut 
nequaquam se post lerguin. converteret; sed neque 
in tribulationibus quas in vico perpessus est, neque 


--- o——————— -ὀὀ «-. 


* ehum, id est pileum. 


059 ΒΒ VITIS PATRUM LiBER PRIMUS. 600 
in prss4o cum phantasiis daemonum dimicans, rela- A hiems, et infinita tempestas nudum me atque spolia- 


xavit animum suum, vel in oliquo trepida vit. Maxi- 
mun autem atque admirabile certamen hoc fuit, quod 
erga beatissimam Maria: gessit, quomodo per ξ8- 
pientiam apiritualem, prudentiam, inquam, et im- 
peritiam, per indifferentiam et incontinentiam de 
voragine iniquitatis eam abstraxit. Ὁ miraculum! In 
ipsum cubile draconis ingressus est, ibique eom 
pedibus conculeavit, et ex medio deutium ejus 
escam eripu:t. Hi agones et sudores beati viri exsti- 
terunt. 

Car. XIII. — Et hoc quidem íta conscribimus ad 
consolationem et devotionem omnium qui volunt 
pie et alacriter vitam suam instituere: et ad landem 


et gloriam Dei, cujas gratia afflueuter nobis cuncta 


tum ahsque perfectione bonorum operum inveuiet. 

Car. ΧΥ͂Ι. — Admiror im meinetipso, cbaris- 
&imi, quomodo quotidie delinquo, et quotidie pee- 
nitentiam ago; per horas zdiico, et per horas 
constructa subverto. Δα vesperam dico : Sequenti 
die peuiteo; mane autem facto, elatus diem prz- 
tereo. Rursus ad vesperam dico : Noctu vigilabo, 
ei cum lacrymis obsecrabo Dominum, ut peccatis 
meis propitius sit; cum autem nox advenerit, somno 
potius oecupor. Ecce qui mecum acceperunt pecu- 
niam die ac nocte negoliari contendunt, ut et lau- 
dem praconii consequantur, et decem civitatibus 
presint; ego ob pigritiam meam occultavi eam in 
terra, οἱ Dominus meus propinquavit venire; et ecce 


qua oppartuna sunt eounceduntur; in alio vero volu- B contremiscit cor meum, et defleo dies negligentiae 


mine reliquas ejus virtutes descripsimus. Hora autem 


illa quando quievit migraturus ad Do: inum, pene 
guiversa civita$ congregata est. Et unusquisque eo- 
yum cum omni devotione castissimo ejus corperi ap- 
propinquans, benedictionem sibi ex vestimentis ejus 
diripuit. Et si in quocunque languore id quod direp- 
tum est contigit, siue aliqua mora sanitas subsecuta 
est. 

Cap. XIV. — Vixit etiam Maria alios quinque an- 
DOS, sicque supra modum vitam suam instiluens, et 
diebus 3c noctibus in lamentatione magna lacrymis- 
que pegieverans, Doiminure precabatur, ut plerique 
praetereuntes locum illum per noctem, et audientes 
vocem fletuum ejus, nihilominus verterentur in 


mes, non habens qualem excusationem obtendam. 

Cap. XVII. — Miserere mei, qui solus sine peccato 
es Deus, et salvum me fac, qui solus benignus es et 
clemens; quia przeter te benedictum Patrem, et uni- 
genitum Filium tuum qui incarnatus est propter nos, 
et Spiritum sanctum qui vivificat omnia, alium nes- 
cio, neque in alium credo. Et nuuc memento mei, 
amator hominum, et deduc me de carcere iniquita- 
tum mearum, quia utrumque tuum est, Doinine, et 
quando voluisti me iu hune mundum intrare, et 
quando ex eo migrare preceperis. Memorare mej in- 
defensi, et salva me peccatorem ; et gratia tua, 40 
mihi in hoc &xculo opitulatio, refugium, et gloriatia 
facta est, ipsa me sub alas in illa die borrenda atque 


planctum, et fletum suum ejus fletu copularent. Hlora C terribili protegat. Tu enim agnoscis, qui es scrutotor 


(utem. dormitionis ejus, qua ex bac vita assunpta 


, €i, omues qui viderunt eam, propter splendorem 
, vultus ejus, glo:iam Domino retulerunt. 


CA». XV. — Heu mili (6), dilectissimi, quopiam bi 
quidem dormierunt, et ad Dominum cum omni (idu- 
cia perrexerunt ; quorum mens in nullo prorsus mup- 
danis yegotiis colligata est, sed in sola Domini cha- 
ritate. Ego 373 vero impromptus atque imparatus 
mea volustate permaapsi, et ecce comprehendit me 


cordis et renum, quod multas pravitates et scanda- 
lorum tramites, impudentium vauitatem et heretico- 
rum defensionem contempsi. Et hoc non ex me, sed 
ex gratia tua, per quam illuminata est mens mea. 
Unde obsecro, sancte Domine, salva me in reguo 
tuo, et dignare me benedicere cum omnibus qui pla- 
cuerunt ante te, quoniam decet te gloria, adoratio el 
magnificentia, Patrem et Filium et Spiritum sanctum. 
Amen, 


ROSWEYD:i NOTAT!O. 


() Marie meretricis.] Festum hnjus in nullis ta- 
bulis ecclesiasticis inveuto certo die a:signatur, nisi 
«uod in Meazis 39 Octobris Maria Abraha jungitur. 
Et simul hactenus Vita Abrahze et Marise neptis ejus 
Wnpressa fuit, auctore Epbrzm. Distinxi, ut virog 
asceías a feminis ascetriis separatos haberes. 

i Stabulo.] Id est diversorio vel meritorio. Unde 
infra, cap. 6, sfabwlarius. 

(5) Comelauchium.] Ma legendum. Editi, calaman- 

'Curfit et. infra, capite 9, ubi 

Coloniensis editio, calamanen habet. Vide Ono- 
ipasticoa. 

(4) Super psiathium]. Vetus. editio , super humi 
spatium. Sed jam aute ssepius in aliis Vitis psiathium 


: eceurrit, ut de lectionis veritate nullum sit dubium. 


(5) Chameuma.] Vetus editio, continentim. Colo- 
niensis, caumenim. Vera lectio, quam dedi. Sunt 
χαμεννίαι, humicubaliones. Supra, Vita Abrabg, 
cap. 18, chamewniis quoque el contritione corporis 
nunquam omnino lassatus est, Vide Onomasticon. 

(o) Heu mihi.| Tria sequentia capita desunt tam 
apud kphrasm, tom, lli, iu Vita Abrahae, nec se eain 
Gracis exemplaribus reperisse testatur Ephrzmi in- 
terpres Vossius, quam apud Me'aplirastem, tomo Vl 
Lipomani, et tomo 1] Su:ii. Deerant etiam in Ma- 
nuscriptis nostris, Sed quia Coloniensis editio bxwe 
habet, etiam expressi. Vossius existimat clausulas 
bas, ex aliis Ephrzemi locis, quibus similia quaedam 
habet, concinmatas esse. 


oCTOBBiS VIH. 


VITA SANCT/E THAISIS o, 


MERETRICIS, 
AUCTORE INCERTO. 


CAPUT PRIMUM. — $74 Fuit quxdam meretrix, À jubes, pater, ut aquam meam effandam ? At ille re-. 


'Thaisis nomine, tant:e putehritudinis, ut multi propier 
eam vendentes substantiam suam ad ultimam perve- 
nirent paupertatem ; sed et lites inter se conserenti- 
bus smatoribus suis, frequenter ssnguine juvenum 
puell:e linpen replebatur. Que sup abbss Paphgutius 
audisset, sumpto habitu saeculari et uno solido, pro- 
fectus est ad eam in quadam /Egypti civitata ; dedit- 
que ei solidum pro mercede peccati. At illa accepto 
pretio, ait : Ingrediamu» damum, Tunc j]le ingressus, 
ut lectüm pretiosis vestibus stratum conscendere!, 
invitabat eam, et dixit : Si est interius cubiculum, in 
ipso eamus, illa dixit : Est quidem , sed si homines 
vereris, nec in isto exterionl cubiculo ullus ipgredj- 
tur; si Yero Deum, nullus est locus qui divinitatis ejus 


spondit ; In cella, ut digna es. Cumque iterum quem- 
admodum Deum oraret requireret, dicit ei : Non es 
digna nominare Deum, nec in labiis tuis nomen divi- 


** v» 


pandere, quoniam lgbia tua iniquitate qunt plena, et 

"un HAE [ 
manus tue sordibus inquinate ; sed tantummodo 
sedeps eontra Orientem respice, hunc sermonem 80- 
lum frequenter iterans : Qui plasmasti me, miserere 


mei (2). 


Car. IIl. — Cum ergo tribus annis ita. fuisset in- 
elusa, condoluit abbas Paphnutius, et mox profectus 
est ad abbatem Antonium, ut ab eo requireret si 


peciaía sjus remisiset ei Dominus, an non. Cum 
ergo pervenisset, et !antam illi causam subtiliter 


oculis abagondatyr. Quod cum audisset sener, dicit B narrasset, convocatis discipulis suie abbas Antonius 


ei ; Et scis esse Deum? Cui illa respondit : Et Deum 
seio et regnum futuri δου}, necnon ét tormenta 
futura peccetorum. Dicit ei : Si ergo hxc nosti, cur 
tantas animas perdidisti, ut non solum pro tyi, aed 
et pro illorum criminibus reddita ratione damueris? 
Quod cum Thaisis audisset, proveluta ad pedes Pa: 
phnutil monachi eum laerymis exersbat, dicens : 


Ponitentlam injunge, Pater ; eonfldo enim remissie- ' 


nem te orante sortiri; horarum tantum trium indus 
' clas peto, et post hoe quocenque jueserit, »eniam ; 
: et quodeunque preeeperis, faeiaim. Cumque locum 
illi abbas Paphnutius constituisset, que venine debe 
ret, illa discedens, collectis amnibus quaecunque ex 
peccato susceperat, prolatisque in media civitate po- 


precepit ut illa nocté omnes vigilarent, et in ora- 
tione singillatim persisterent , quatenus alicui ex eis 
declarapet Deus causam pro qua abbas Paphnutius 
venerat. Hague cum singuli secessissent, et incessan- 
ter orarept, abbes Paulus, major discipulus sancti 
Antonii, vidit subito in φαίᾳ lectum pretiosis vesti- 
hus adernejum , queuy ires virgines, clara facie ful- 
gentes custodiefiant. Cum ergo ipse Paulus diceret : 
Non est largitia bxc aljerius nisi Patris mei Antonii ; 
NO0X ad eum faetg est : Nom est Patris tui. Antonii, 
sed Thaisis meretricis est. Quod cyui πιδη [6516 abbas 
Paulus retulisset, cognita Dei voluntate abbas Paphnu- 
tius discessit, el reversus ad monasterium in quo 
fuerat inclusa, ostium quod obstruxerat dissipavit ; 


pulo spectante igni supposuit, clamans : Venitg om« (j illg vero, ut 375 adhuc ita permaneret inclusa, 


nes qui peccastis mecum, et videte, quomodo ea qua 


mibi contulistis exuram. Erat autem pretium libree 
rum quadraginta. 

Ca». l1. — Quse eum omnia consumpeisset, in lo- 
eum quem abbas constituit el, perrexit » quam ille, 
reperto virgmat monasterio, in celiuia parva ducens, 
estium cellule plumbo signavit parvamque reliquit 
fenestellam, per quam el victus modieua infervetur, 
jussitque ei omnibus diebus parum peale et paulutum 
aqua a sororibus monssierii ministreri. Cum autem 

discederet ostio plambato, ait ad illum Thaisis : Quo 


postulabat ; cum vero aperuissel ostium. dixit ei: 
Egredere, quoniam remisit pibi Deus peccata tya. llla 
respondit: Testar Deua, quia ex quo bic ingressa 
sun, emnis pecesata moo velut sarcinam atatui anta 
oculoa meos, et non dicesserpnt peccata mea ab 
oculis meis, φρᾷ Üeham semper ills conspicieps, Cui 
abbas Paphautius ait ; Non propter pqeuitentiam 
tuam remisit tihi Dens, ed quia herum cogitatiopem 
semper hahuisti in aojmo, Et cum eam inde eduxis- 
aei, quindecim tantum diebus Tbajsig yixit, οἱ εἰς 
pausavit iA page. 


ROSWEYDI NOTATIO. 
(0) Thaisie. ] Hujus enmamepaoratio est in Meno- ἢ pauperibus distribuit, et seipsam in cella quadam 


logia Grecorum 8 Octobris : « Natalis sancte Thai- 
sie, qua fuerat meretrix. Hxc ab adolescenua fuit 
ἃ propria matre depravata ; itaque effleinam diaboli 
66 eonstituit. Sed a vire sancto Papbnutio capta 
est. Conversa igitur, e$ paenitentia scelerum compun- 
εἴ, et omnia sua quadringentarum pretio :estimata 


inclu-it, ubi, lacrymis et gemitibus ex profundo 
cordis emissis , clamabat : Qui plaumaali 'àe , mise- 
rere wei. in hae exercitalione annos tres transegit : 
unde egressa jussu abbatis , post quindecim dies ex- 
cessit. » Qui ad verbum desumpta sunt ex Mensis, 
in quibus tamen Paphnutio patria assignatur, 48κι 


663 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


0061 


hic deest. Dicitur enim ibi Σιδώνιος, Sidonius, Flo- A At illa, Testor, inquit, Deum, quia ex quo hue ia- 


yarium Sanctorum ms. , 25 Augusti : «Thaisis pecca- 
tricis conversio. Et 8 Octobris : Sanctae Tuaisis pee- 
catricis depositio per sanctum Paphnutium conversa 
ἃ studio meretricio. Quam ille reperto virginum 
Imponasterio, in cellulam parvam recludens , osuum 
plumbo sigillavit, et parvam ei fenestram dimisit , 
per quam ei cibus modicus deferretur. Post trium 
vero annorum poeniteniam abbas Paphnutius re- 
dieus , post revelationem sibi a Deo de illa factam, 
ostium quod plumbo signaverat , dissipavit, dixitque 
ei : Egredere, quia dimisit tibi Deus peccata ua. 


gressa sum , ex omnibus meis peccatis quasi sarci- 
nam feci mihi, et ante oculos meos statui. Et sicut 
non recessit anhelitus de naribus meis, ita nec qui- 
dem uio momento usque ad hanc boram peccata 
mea recesserunt a me. Glaruit anno salutis 3544. » 

Vita hizec in quibusdam Manuscriptis separatim po- 
nitur, in aliis. interseritur aliis libris, ut libre n, 
cap. 16, ratione Paplinutii qui eam convertit. Dedi 
separalim , ut femina feminis jungeretur. 

(2) Qui me plasmasti, miserere mei. ] Ex3mdem 
Thaisiz orationem habes in Menzis et Menologio. 


OCTOBRIS "Vlil. 


VITA SANCTE PELAGLE ὦ. 


MERETHBRICIS 
AUCTORE JACOBO DIACONO (2), INTERPRETE EUSTOCHIO (3). 


PROLOGUS INTERPRETIS. 


Sed vos , lectores, mecum pensate laborem, 


Verba sacerdotis tan , et celata Latinis, I 
Et memores nostri fundite verba Deo. 


Eustgchius Christi transtuli subsidio. 


t 


AMrvafatio auctoris. 


4376 Magnas semper Domino nostro gratias referre debemus, qui non vult perire peccatores in mor- 
tem , sed omnes per poemtentiam converti cupit ad vitam (1I Tim. n). Audite ergo miraculum quod gestum 
est in diebus nostris. Visum est mihi peccatori Jacobo scribere vobis fratribus sanctis, ut audiendo vel le- 
geudo seiatis , et animabus vestris maximum consolationis auxilium acquiratis. Misericors enim Deus, qui 
nullum bominem vult perire , statuit in boc szeculo ut per satisfactionem delicta donentur, quia in future 
justum judicium erit, in quo recipiet unusquisque secundum opera sua. Nunc ergo silentium mibi prabete, 
et intuemini mecum omni diligentia cordis , quia relatio nostra compunctione satis uberrima plena est. 


VITA. 


CAPUT PRIMUM. — Saeratissimus episcopus Antio- p aui audiebant. Cunctis vero nobis admirantibus san- 


chia civitatis convocavit ad se omnes prope se exi- 
stentes episcopos, pro certa quadam causa: unde 
convenerunt episcopi numero octo, inter quos fuit 
et sanctissimus Dei vir Nonnus (4) , episcopus meus, 
vir mirificus et efficacissimus monachus, de mona- 


sterio quod dicitur Tabenensiotarum. Propter in- . 


comparabilem enim ejus vitam et decoratissimam 
conversationem raptus est de monasterio, et epis- 


copus ordinatus. Congregatos ergo in praedicta civi- : 


tate , jussit nos episcopus ipsius civitatis manere in 
basilica beatissimi martyris Juliani (5). Ingressique 
successimus, ubi οἱ czeleri qui convenerant episcopi 
ante januam ipsius basilicee resederunt. 

CAP. 1l. — Quibus sedentibus, aliqui episcopi do- 
minum meum Nonnum rogabant ut aliquid ab ipso 
docerentur ; statimque ex ore suo sanctus episcopus 
roepit loqui ad aedificationem et ad salutem omnium 


ctam doctrinam ejus, ecce subito transiit per nos pri- 


. ma minarum Antiochis ; ipsaque est prima choreu- 


triarum pantomimarum (6), sedens super asellum; 
el processit cum summa phantasia , adornata it3, 
ut nihil videretur super ea nisi aurum et marga- 
ritze et lapides pretiosi ; nuditas vero pedum ejus ex 
auro et margaritis erat cooperta : cum qua maxima 
erat pompa puerorum et puellarum in vestibus pre- 
tiosis amicta, el torques aurea super collum ejus. 
Quidam precedebaut , alii vero sequebantur eam: 


pulchritudinis autem decoris ejus nou erat satietas 


omnibus szcularibus hominibus. Qux tamen wans- 
lens per DnoS, totum implevit aerem ex odore mu- 
βεὶ (7) , vel eeeterorum suavissimorum odoramento- 
rum fragrantia. Quam ut viderunt episcopi ita 377 
nudo capite et omni membrorum compage sic inve- 
recunde transire cuu tantis obsequiis ut nec vola- 


665 


VITA SANCTJE PELAGLE, MERETRICIS. 


666 


men super caput positum, nec super scapulas, ta- À minica, postquam complevimus nocturnas orationes, 


centes iugemuerunt , et quasi ἃ peccato gravissimo 
averterunt facies suas. 

Ca». Ill. — Beatissimus autem Nonnus intentissi- 
me eam et diu respiciebat , ita ut posteaquam trans- 
isset, intueretur et respiceret eam. ΕΠ postea avertit 
faciein. suam , dicens ad circumsedentes episcopos : 
Vos non delectatí estis tanta pulchritudine ejus?lllis 
vero nihil respondentibus, posuit faciem super genua 
8u8 , et manuale sanetum quod tenebat sanctis. ma- 
nibus suis, et sic omnem sinum suum replevit la- 
crymis, et suspirans graviter, dixit iterum ad epi- 
$copos : Non delectati estis tanta pulchritudine ejus? 
lilis vero nihil respondentibus : Vere, ait, ego valde 
delectatus sum , οἱ placuit mihi pulchritudo ejus , 


dicit ad me sanctus Nonnus episcopus : Tibi dico, 
frater diacone, vidi somnium et fortiter couturbor , 
60 quod non possum discernere illud. Qui mox dicit 
ad me vidisse se in somnis, quomodo ad corua 
altaris staret nigra columba, multis sordibus invo- 
luta, quz circumvolabet me, et fetorem ae squalc- 
rem sordium ejus ferre non valebam. llla vero cir- 
cumstetit me, donec dimissa est oratio catechumeno« 
rum (8). Postquam vero prociamavit diaconus cate- 
cbumenis : Procedite, statim nusquam comparuit. Et 
post missam fidelem et completionem oblationis , 
eum dimissa esset ecclesia, egrediente me limitem 
domus Dei, venit denuo ipsa columba multis sordi- 
bus involuta, et iterum cireumvolabat me. Ego vero 


quoniam istam habet Deus przponere et statuere in B extendens manum, apprehendi eam , et jactavi in 


conspectu tremends et admirabilis sedis sux, judica- 
tarus tau nos quam episcopatum nostrum. Et iterum 
dixit ad episcopos : Quid putatis, dilectissimi, quan- 
tas horas fecit in cubiculo suo hzc mulier, lavans 
et componens se, cum omni sollicitudine animi et 
intentione ad spectaculum ornans se, ut corporali 
pulchritudini et ornatui nihil deesset, quatenus om- 
nibus placeret, ne turpis videretur esse suis amato- 
ribus, qui bodie sunt, et crastino Ron sunt ? Ergo et 
ius habentes patreni in. coelis omnipotentem, spon- 
sam immortalem, donantem bene custodientibus 
promissiones, qux& habent divitias coelestes et aeter- 
Da premia, quse zxstimari non possunt , quz oculus 
mon vidit, nec auris audivit, nec in cor bominis as- 


concham, quas erat in atrio sancta ecclesie; et di- 
misit in aqua omnes sordes suas quibus obvoluta. 
erat, et ascendit de aqua candida sicut nix : quz et 
volans, in excelsum ferebatur , et omnino ab oculis 
meis sublata est. Cum ergo narrasset somnium 
sanctus Dei Nonnus episcopus , apprehendit me : et 
pervenimus ad majorem ecclesiam cum cseteris 
episcopis, et salutavimus episcopum civitatis. 

Ca». VI. — Et ingrediens , omnem populum ec- 
clesio hortatus est, qui ingressi sederunt super 
thronos suos; et post omnem canonicam celebratio- 
pem vel lectionem sancti Evangelii , idem episcopus 
civitatis porrigens sanctum Evangelium beatissimo 
Nonno, hortabatur eum ut verba faceret ad poputum. 


cenderunt, quz preparavit Deus diligentibus $e. C Qui aperiens os suum loquebatur sapientiam Dei , 


Quid enim plura loquor? habentes repromissionem, 
. faciem illam inageam et splendidam, et in:zestimabi- 
lem sponsi vultu videre, cui Cherubim respicere 
non audent, non ornamus neque detergimus sordes 
de miseris animabus nostris, sed dimittimus eas ne- 
gligenter jacere. 


Car. 1lV. — His omnibus dictis, apprehendit me 
peccatorem diaconum, pervenimusque in hospitium, 
ubi nobis fuerat cellula data. Et ingressus cubiculum 
suum, jactavit se in pavimentum, et faciem suam ad 
terram; percutiensque pectus suum, lacrymabatur, 
dicens : Domine Jesu Christe, ignosce mihi peccatori 
et indigno, quia unius diei ornatus meretricis super- 
venit ornatum anima mess. Quali vultu respiciam ad 
te? aut quibus sermonibus justificer in conspectu 


tuo? Non enim occultabo cor meum ante te, quo-. 


niam prospicis secreta mea. Et vx» mihi peccatori et 
indigno, quoniam ante altare tuum assisto, et non 
offero pulehram animam qualem expetis a me. Illa 
enim promisit placere hominibus , et fecit; et ego 
promisi tibi placere , et mentitus sun) propter pigri- 
tiam meam. Nudus sum tam in ccelo quam in terra, 
non adimplens przcepta mandatorum tuorum. Ergo 
non est mibi spes ex operibus bonis, sed spes mea 
in misericordia tua, qua confido salvari. llxc vero 
illo dicente, et horum causa plurimum ululante , 
eodem die vehementer festa celebravimus. 

Ca». V. — Superveniente autem die, quie est Do- 


qus» habitabat in eo, quoniam nihil compositionis, 
aut philosophiz, aut indiscretum alloquebatur, nihil 
in se habens human:e natura superfluum : sed re- 
pletus Spiritu sancto, arguebat et commonebat ple- 
bem, sincerissime loquens de futuro judicio, et 
perpetuis bonis qux reposita sunt. Cuncta ergo plebs 
compuncia est ex 9768 verbis, quibus locutus est 
per eum Spiritus sanctus, ita ut pavimentum sanctae 
Ecclesize inundaret populi lacrymis. 


Cap. Vll. — Gubernatione vero misericordim di- 
vin: contigit, αἱ conveniret ad eamdem ecclesiam 
et meretrix hacc, de qua factus est nobis sermo ; et 
quod mirum est, catechumena, cui nunquam accessit 
sollicitudo peccatorum , nec aliquaudo ad Dei con- 
venisset ecclesiam , subito compuncta est timore 


Domini, cum argueret sanctus Nonnus populum , ita 


ut desperaret de se, ipsa mulier plangens fluinina 
lacrymarum fundebat , nec ullo modo a fletu conti- 
nere se poterat. Et statim prsecepit duobus pueris 
euis, dicens : Sustinete in hoc loco ; et dum egressus 
fuerit sanctus Nonnus episcopus, sequamini eum, et 
inquirite ubi maneat, et venite et renuntiate mihi. 
Pueri vero fecerunt sicut priecepit eis domina sua ; 
et sequentes nos, venerunt in basilicam beatissimi 
martyris Juliani, ubi nobis hospitium seu cellula 
erat. Et regressi, venerunt , dominse sue dicentes : 
Quoniam in basilica beatissimi martyris Juliani ma: 
net. Quo illa audito, statim transmisit diptychum 


663 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


004 


hic deest. Dicitur enim ibi Σιδώνιος, Sidonius, Flo- A At illa, Testor, inquit, Deum, quia ex quo hue in- 


yarium Sanctorum ms. , 28 Augusti : «Thaisis pecca- 
tricis conversio. Et 8 Octobris : Sanctze Tuaisis pea- 
eatricis depositio per sanctum Paphnutium eonversa 
ἃ studio meretricio. Quam ille reperto virginum 
monasterio, in cellulam parvam recludens , osuum 
plunibo sigillavit, et parvam ei fenestram dimisit , 
per quam ei cibus modicus deferretur. Post trium 
vero annorum poniteniiam abbas Paphnutius re- 
diens , post revelationem sibi a Deo de illa factam, 
ostium quod plumbo signaverat , dissipavit, dixitque 
ei : Egredere, quia dimisit tibi Deus peccata ua. 


gressa sum , ex omnibus meis peccatis quasi sarci- 
nam feci mihi , et ante oculos meos statui. Et sicut 
nou recessit anhelitus de naribus meis, ita nec qui- 
dem uno momento usque ad hanc horam peccata 
mea recesserunt ἃ me. Glaruit anno salutis 544. » 
Vita hiec in quibusdam Manuscriptis separatim po- 
nitur, in aliis interseritur aliis libris, ut libro in 
cap. 16, ratione Paplinutii qui eam. convertit. Dedi 
separatim , ut femina feminis jungeretur. 
(2) Qui me plasmasti, miserere mei. ] Eamdem 
Thaisizm orationem habes in Menzis et Menologio. 


OCTOBRIS Vll. 


VITA SANCT4E PELAGLE ὦ. 


MERETRICIS 
AUCTORE JACOBO DIACONO (2), INTERPRETE EUSTOCHIO (3). 


PROLOGUS INTERPRETIS. 


Verba sacerdotis tan , et celata Latinis, 
Eustathius Christi transiuli subsidio. 


Sed vos, lectores, mecum pensate laborem, 
Et memores nostri fundite verba Deo. 


AMrafatio auctoris. 


376 Magnas semper Domino nostro gralias referre debemus, qui non vult perire peccatores in mor- 
tem , sed omnes per poenitentiam converti cupit ad vitam (I Tim. 1). Audite ergo miraculum quod gestum 
est in diebus nostris. Visum eat mihi peccatori Jacobo scribere vobis fratribus sanctis, ut audiendo vel le- 
gendo sciatis , et animabus vestris maximum consolationis auxilium acquiratis. Misericors enim Deus, qui 
nullum nominem vult perire , statuit in hoc &xeculo ut per satisfactionem delicta donentur, quia in futuro 
justum judicium erit, in quo recipiet unusquisque secundum opera sua. Nunc ergo silentium mibi prabete, 

et intuemini mecum omni diligentia cordis , quia relatio nostra compunctione satis uberrima plena est. 


VITA. 


CAPUT PRIMUM. — Saeratissimus episcopus Antio- p aui audiebant. Cunctis vero nobis admirantibus san- 


chiz cimtaus convocavit ad se omnes prope se exi- 
$tentes episcopos, pro ceria quadam causa: unde 
convenerunt episcopi numero octo , inter quos fuit 
et sanctissimus Dei vir Nonnus (4) , episcopus meus, 
vir mirificus et efficacissimus monachus, de mona- 
sterio quod dicitur Tasbenensiotarum. Propter in- 
comparabilem enim ejus vitam et decoratissimam 
conversationem raptus est de monasterio, et epis- 


copus ordinatus. Congregatos ergo in predicta civi- . 


tate , jussit nos episcopus ipsius civitatis manere in 
basilica beatissimi martyris Juliani (5). Ingressique 
successimus, ubi et exteri qui convenerant episcopi 
ante januam ipsius basilicze resederunt. 

CAP. 1l. — Quibus sedentibus, aliqui episcopi do- 
minum meum Nonnum rogabant ut aliquid ab ipso 
docerepiur ; statimque ex ore suo sanctus episcopus 
raepit loqui ad aedificationem et ad salutem omnium 


ctam doctrinam ejus, ecce subito transiit per nos pri- 
ma miwarum Antiochiz ; ipsaque est prima choreu- 
triarum pantomimarum (6), sedens super asellum ; 
et processit cum summa phantasia , adornata ita, 
ut nibil videretur super ea nisi aurum et marga- 


. rite et lapides pretiosi ; nuditas vero pedum ejus ex 


auro et margaritis erat cooperta : cuin qua maxima 
erat pompa puerorum et puellarum in vestibus pre- 
liosis amicta, et torques aurea super collum ejus. 
Quidam precedebant , alii vero sequebantur eam: 
pulchritudinis autem decoris ejus non erat satietas 
omnibus szcularibus hominibus. Quas tamen trans- 
jens per no8, totum implevit aerem ex odore mu- 
βοὶ (7) , vel ceterorum suavissimorum odoramenio- 
rum fragrantia. Quam ut viderunt episcopi ita 377 
nudo capite et omni membrorum compage sic inve- 
recunde transire cuu) tantis obsequiis ut nec vela- 


665 


VITA SANCTJE PELAGLE, MERETRICIS. 


666 


men super caput positüm, nec super scapulas, ta- À minica, postquam complevimus nocturnas orationes, . 


centes iugemuerunt , et quasi a peccato gravissimo 
averterunt facies suas. 

Cap. Ill. — Beatissimus autem Nonnus intentssi- 
me eam et diu respiciebat , ita ut posteaquam trans- 
isset, intueretur et respiceret eam. Et postea avertit 
facien. suam , dicens ad circumsedentes episcopos : 
Vos non delectati estis tanta pulchritudine ejus? Illis 
vero nihil respondentibus, posuit faciem super genua 
sua , et manuale sanctum quod tenebat sanctis ma- 
nibus suis, et sic omnem sinum suum replevit la- 
cerymis, et suspirans graviter, dixit iterum ad epi- 
. 8copos : Non delectati estis tanta pulchritudine ejus? 
118 vero nihil respondentibus : Vere, ait, ego valde 
delectatus sum ; et placuit mihi pulchritudo ejus , 


dicit ad me sanctus Nonnus episcopus : Tibi dico, 
frater diacone, vidi somnium et fortiter conturbor , 
60 quod non possum discernere illud. Qui mox dicit 
ad me vidisse se in somnis, quomodo ad corna 
altaris staret nigra columba, imultis sordibus invo- 
luta, quz circumvolabet me, et fetorem ae squalc- 
rem sordium ejus ferre nou valebam. llla vero cir- 
cumstetit me, donec dimissa est oratio catechumeno- 


.rum (8). Postquam vero proclamavit diaconus cate- 


chumenis : Procedite, statim nusquam comparuit. Et 
post missam fldelem et completionem oblationis , 
cum dimissa esset ecclesia, egrediente ine limitem 
domus Dei, venit denuo ipsa columba multis sordi- 
bus involuta, et iterum circumvolabat me. Ego vero 


quoniam istam habet Deus przponere et statuere in B extendens manum, apprehendi eam , et jactavi in 


conspectu tremenda et admirabilis sedis suc, judica- 
turus tau: nos quam episcopatum nostrum. Et iterum 
dixit ad episcopos : Quid putatis, dilectissimi, quan- 
tas horas fecit in cubiculo suo bxc mulier, lavans 
et componens se, cum omni sollicitudine animi et 
intenüone ad spectaculum ornans se, ut corporali 
pulcbritudini et ornatui nihil deesset, quatenus om- 
nibus placeret, ne turpis videretur esse suis amato- 
ribus, qui hodie sunt, et crastino non sunt ? Ergo et 
nos habentes patreni in coelis omnipotentem, spon- 
sem immortalem, donantem bene custodientibus 
promissiones, qu:e habent divitias coelestes et seter- 
ὯΔ praemia, quz zstimari non possunt , quz oculus 
non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis as- 


concham, qua erat in atrio sancte ecclesie; et di- 
misit in aqua omnes sordes suas quibus obvoluta 
erat, et ascendit de aqua candida sicut nix : quae et 
volans, in excelsum ferebatur , et omnino ab oculis 
meis sublata est. Cum ergo narrasset somnium 
sanctus Dei Nonnus episcopus , apprehendit. me : et 
pervenimus ad majorem ecclesiam cum ceteris 
episcopis, et salutavimus episcopum civitatis. 

Ca». VI. — Et ingrediens , omnem populum ec« 
clesie hortatus est, qui ingressi sederunt super 
thronos suos; et post omnem eanonicam celebratio- 
nem vel lectionem sancti Evangelii , idem episcopus 
civilatis porrigens sanctum Evaogelium beatissimo 
Nonno, hortabatur eum ut verba faceret ad poputum., 


cenderunt , qu» preparavit Deus diligentibus se. C Qui aperiens os snum loqnebatur sapientiam Dei , 


Quid enim plura loquor? habentes repromissionem, 
. faciem illam inagoam et splendidam, et in:estimabi- 
lem sponsi vultum videre, cui Cberubim respicere 
non audent, non ornamus neque detergimus sordes 
de miseris animabus nostris, sed dimittimus eas ne- 
gligenter jacere. 


Car. IV. — His omnibus dictis, apprehendit me 
peccatorem diaconum, pervenimusque in hospitium, 
ubi nobis fuerat cellula data. Et ingressus cubiculum 
suum, jactavit se in pavimentum, et faciem suam ad 
terram; percutiensque pectus suum, lacrymabatur, 
dicens : Domine Jesu Christe, ignosce mihi peccatori 
et indigno, quia unius diei ornatus meretricis super- 
venit orbpatum animae mess. Quali vultu respiciam ad 
te? aut quibus sermonibus justificer in conspectu 
tuo? Non enim occultabo cor meum ante te, quo- 
niam prospicis secreta mea. Et γε mihi peccatori et 
indigno, quoniam ante altare tuum assisto, et non 
offero pulchram animam qualem expetis a me. llla 
enim promisit placere bominibus , et fecit; et ego 
promisi tibi placere , et mentitus sum propter pigri- 
tiam meam. Nudus sum tam in collo quam in terra, 
non adimplens prz:cepta mandatorum tuorum. Ergo 
non est mihi spes ex operibus bonis, sed spes mea 
in misericordia tua, qua confido salvari. Hxc vero 
illo dicente, et lorum causa plurimum uftulante , 
eodem die vehementer festa celebravimus. 

Ca». V. — Superveniente autem die, quse est Do- 


qus habitabat in eo, quuniam nihil compositionis, 
aut philosophis, aut indiscretum alloquebatur, nibil 
in se habens human:e natura superfiuum : sed re- 
pletus Spiritu sancto, arguebat et commonebat ple- 
bem, sincerissime loquens de futuro judicio, et 
perpetuis bonis quze reposita sunt. Cuneta ergo plebs 
compuneta est ex 3768 verbis, quibus locutus est 
per eum Spiritus sanctus, ita ut pavimentum sanctae 
Ecclesi: inundaret populi lacrymis. 


Car. Vll. — Gubernatione vero misericordim di- 
vin: contigit, ut conveniret ad eamdem ecclesiam 
et meretrix haee, de qua factus est nobis sermo ; et 
quod mirum est, catechumena, cui nunquam accessit 
sollicitudo peccatorum , nec aliquaudo ad Dei con- 
venisset ecclesiam , subito compunceta est timore 
Domini, cum argueret sanctus Nonnus populuu , ita 
ut desperaret de se, ipsa mulier plangens fluinina 
lacrymarum fundebat , nec ullo modo a fletu conti- 
nere se poterat. Et statim prsecepit duobus pueris 
suis, dicens : Sustinete in hoc loco; et dum egressus 
fuerit sanctus Nonnus episcopus, sequamini eum, et 
inquirite ubi maneat, et venite et renunliate mihi. 
Pueri vero fecerunt sicut precepit eis domina sua ; 
et sequentes nos, venerunt in basilicam beatissimi 
martyris Ju'iani, ubi nobis hospitium seu cellula 
erat, Et regressi, venerunt , domina suge dicentes : 
Quoniam iu basilica beatissimi martyris Juliani ma. 
net. Quo illa audito, statim transmisit diptychum 


661 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


θ08 


tabularum (9) per eoqdem pueros , ita continentem : À te exspectabant opera ista, scio quad o& meum eris. 


« Sancto discipulo. Christi, peccatrix et discipula ὦ 
diaboli. Audivj de Deo tuo , quod ccelos. inelinavit , 
et descendit super terram, non propter justos, sed 
ut peccatores qalvaret. (Matth. 1x); intantym humi« 
liotus , ut publicanis appropinquaverit, et ip. quem 
Cherubim respicere non audent, cum peccatoribus 
conversatus sit. Et tu, domine meus, qui myltam 
sanctitatem habes, etsi carnalibus oculis ipsum Do- 
minum lesum Christum, qui se illi mulieri mere- 
Vici Samaritana: manifestavit ad puteum (Joan. 1v), 
non aspexisti, lamen verus cultor illius es, sicut 9 
Obristignis audivi referentibus. Si vero illius Christi 
verua es disojpulus, noa me respuas, per (e deside- 
rantem videre Salvatorem, ut per te merear videre 


Et statim transmisit mecnm dominam Romanam 
primam diaconissarum. Quz veniens , invepit eam 
adhuc ad pedes eancti Nonni episcopi , cui vix per- 
suasit surgere a pedibus suis, dicens : Surge , (ilia , 
ut exorcizeris. Dixitque ei : Confltere omnia peccata 
tua. Quz respondit : Si perscrutata fuero scientiam 
cordis mei, non invenio in me aliqua opera bonoruu: 
actuum, Peccata enim mea seio, quod areua maris 
graviora sint ; aqua enim perparva est pra» mole pec- 
catorum meorum. Con(üdo vero de Deo tuo, quod di- 
mittat pondus iniquitatum mearum, et respiciat su- 
per me. Tuno dixit ad eam sanctus. Nonnus episca- 
pus: Dic quod sit nomen tuum? Qui respondit : 
Naturali nomiue Pelagia vocata sum a parentibus 


vultim sanctum guup, » Tune rescripsit ei sanctus B meis ; cives vero Antiochi; Margaritam me vocant, 


Nonnus episeopus : « Quacynque es, manifesta es 
Deo, et tu, αἱ tractatus tuus, et voluntas tua. Atta- 
Wen dico tihi, ne velia tentare humilitatem meam , 
ego enim 8um homo peccator servus. Dei, Si pro 
eerta habes desiderium divinkatia , vielytem adi» 
piscendi et fidem , et me vis videre, suat mecum 
episeopi alii; veni, οἱ ante 600 me videbis, nem sole 
me videre non poteris. » Cum bie relegigset saote- 
trix, gaudio repleta, cursu venit ad basilicam beati 
martyris Juliani, et nuntiavit nobig de presentia sua, 
Quo audito sanctus Nonnus episcopus, vacavit ad se 
pmnes qui illic aderant episcopos, el jussit eam ve- 
hire ad $e. Qua accedens ubi congregati erant episco- 
pi, jaciavit se in pavimentum , et apprehendit pedes 


propter pondus ornamentorum quibus me adorna- 
verunt peccata 379) mea. Ego enim eram orna- 
mentum et comptum ergasterium diaboli lterum 
dicit ad eam $anctus Nonnus episcopus : Naturali 
nomiue Pelagia vecaris? Qua respoudit : lta dq- 
mine. (ug audito, sanctus. Nonaus episcopus exor- 
Cizavit eai9, et baptiga vil; et imposuit αἱ sigaum Do- 
Ipini, tradiditque illi corpus Christi. Fuitque illi 
&ater spiritalis sancta domina Romans, prima dia- 
QOnisSATUm ; qua accipiens eam, ascendit ia caie- 
Chumequm (12) eo qued at nog ibi maneremus- 
Tunc dicit ad me ganotus Nonnus episcopus ; Tibi 
flioo , [rater diacone, lmtemur hedie cum sngelis 
Dei, et oleum extra consutiudiaem agmeamus in cibe, 


beati Nonni episcopi, dicens : Rogo (6, domine meus, f$ et vinum eum lauta spiritalj aqcipiamus , prepver 


jmitsre magistrum tuum Dominum Jésum Christum, 
δἰ effunde super me tusm bouitatem, et fac me Chri- 
Blianam. Ego enim sum, domine meus, pelagus pec 
eatorum et abyssus iniquitatis. Peto me baptizari. 

: Car.VIlI. — Cum vix eam persuasissel sanctus 
Neonus episcopus surgere a pedibus suis , cum sur- 
rexisset , dicit ad eam : Ganones (10) sacerdotales 
eontinent non baptigari meretricem, nisi fidejussores 
prostterit, ut non 86 iterum ip ipsis malis revolvat. 
Qus audiens talem episcopi sententiam , jaclavit se 
Jterum ip pavimentum , et apprebendil pedes sancti 
Nonni , et ipsos lacrymis suis lavit, et capillis suis 
extergebat, dicens ;: Rationem reddas Deo pro anima 
mea, et tibi ascribam iniquitates factorum meorum , 


Balutem hujus puella. 

Cap. IX.—Suaentibos varo nobia. cibum, audiug- 
iur voces auhilo, veluy hominis qui violeptiam pati- 
tur : diabolue egim clamavit. diceps : Ve, ve! quid 
patior a deerepito sepe isto? Non tibi gu(ficiunt tri- 
ginta millia Sarracenorum, quos mihi glyipuisi et 
bapuzasti, et obtulistj Deo tuo? Non tibi suffieiebat 
Heliopolis, quoniam cum et ipsa mea esset, eL omnes 
qui in ea habitabant, me adorarent, tu mili abri- 
puisti et obtulisu Deo tuo? Sed et nunc maximam 
spem meam abstulisti a me, jam nunc non fero ma- 
chinationes tuas. O jam quid patior a dampabili isto! 
Maledieta dies illa, in. qua natus es tu : flumina la- 
crymarum in(irmo hospitio inundant, jam spes mca 


$i distuleris me iniquam et turpissimam baptizare. D abstracta est. Ista omnia clamabat diabolus, et la- 


Non invenias portionem apud Deum cum sanctis , 
nisi me nunc feceris alienam malorum operum meo- 
rum. Neges Deut, et idola 3dores, nisi me hodie in 
$ponsam Christi renasci feceris, et obtuleris Deo. 
Tunc omnes episcepi et clerici qui convenerunt, vi- 
dentes talem peecatricem pro Deitatis desiderio talia 
loquentem, admirantes dicebant nunquam se talem 
vidisse (idem et desiderinm salutis, sicut hujus mere- 
tricis. £t statim trenemiserunt me peceatorem diaco- 
num ad episcopum civitatis , ut hoe omnis ei insi- 
nuarem, δὲ unam de diaoouigsis (11) juberet ejus 
beatitude transmittere mecum. Qui audiens, lotatus 
est gaudio magno , dicens : Bene, paier honorabilis, 


mentabatur ante januas, et audiebatur ipse ab omni- 
bus hominibus. Et iterum repetens, ad neophytam 


: puellam dixit : Hac mihi facis, domina mea Pelagia, 


et tu meum Judam imitaris? Ille enim gloria et ho- 
nore coronatus, et apostolus constitutus, tradidit Do- 
miuum suum, ita et tu. mihi fecisti. Tunc dicit ad 
eam sanctus Nonnus episcopus : Signa te cruce Chri- 
&ti, et abrenuntia ei. Que signavit se in nomine 
Christi, et jnsufflavit in de&monem, et statim nusquam 
comparuit. 

Cap. X.—Post biduum ergo, dormiente ea cum 
sancta Romana commatre sua in cubiculo δυο, 8Ρ- 
pervit diabalus nocte, et suscitavit ancillam Dei Pe- 


VITA SANCTAS PELAGLE, MERETRIGIS. 


67. 


Jagiam, οἱ dicebat : Roga t6, domipa gea Margarita, A petii episcopum meum, 9 me permitteret ire. Dum 


nunquid non ex auro et argento ditata es? nunquid 
non ex auro et gemmis pretiosis adornavi te? Rogo 
te, quid te contristavi* Responde mihi, ut satisfa- 
€eiam tibi, tantum ne me facias opprobrium Christia- 
norum. Tunc ancilla Dei Pelagla signavit se, et exsuf- 
flavit in daamonem, dicens : Deus meus, qul eripuit 
me de medio dentium tuorum, οἱ induxit ip coplestem 
thalamum suum, ipse tibl resistet pro me. Et statim 
nusquam comparuit diabolus. 

Ca». Xl.— Tertia vero die, posteaquam baptizata 
est sancta Pelagia, rogavit puerum suum, qui praerat 
rebus ejus omnibus, et dicit ad eum : Vade in vestia- 
rium meum, et scribe omnia qu» sunt tam in auro 
quam in argento, vel in ornamentis aut vestibus pre- 


Wie permiaisset ire, dicit ad me : Tibi dico, frater 
diacone, dum perveneris Jerosolymam, require ibi 
quemdam fratrem  Pelagium, monachum etl eunu- 
chum, qui multos annos bahitabet in solitudine elau- 
sus, quas] eam visitaturus; vere enim poteris ab eo 
juvari. Hzc autem omnia dicebat mihi de ancilla De£ 
Pelagia non manifeste. 

Car. XIV.—Perveni ergo Jeroselyrsam, et adoravi 
sanctam resurrectionem Domini nosti Jesu Christi : 
et alia die requisivi servum Dei. Et accessi, et invent 
eum in monte Oliveti, ubi Dominus oravit, in modica 
eelluta undique eircwmelusa, et parvam fenestellanr 
babuerat in pariete. Et percussi ostium fenestellulze, 
et statim aperuit mihi, et caguovit me : ego vero 


tiosis, et affer mihi. Puer fecit sicut precepit ei do- B non cognovieam. Quomedo enim poteram eognoacere 


mina sua, et omnem substantiam suam detulit. Quse 
statim vocavit sanctum Nonnum episcopum per san- 
etam Romauam eommatrem suam, et omnem sub- 
Slanti:m suam posuit in manibus ejus, dicens : H:e 
sunt, domine, diviüie quibus ditavit me Satanas : 
has trado in arbitrio sanctitatis tuz, et quod nosti 
expedire, facias ex eis, mihi enim optandz sunt divi- 
tie Domini mei Jesu Christi. Qui statim vocavit cu- 
stodem ecclesix seniorem; et ipsa presente, omnem 
substantiam ejus in manibus illius tradidit, diceas : 
Adjuro te per inseparabilem Trinitatem, ne quid 
hiuc in episcopium aut iu ecelesia ingrediatur, sed 
magis vidgis et orphanis et pauperibus erogelur, ut 
quod male attractum est, bene distribuatur, et divitis 
peccatricis fiant thesauri justitize. Si vero spreto sa- 
cramento, sive per te, sive per quemlibet alium sub- 
traxeris de his quidquam, anathema ingrediatap do- 
mum ejus, et cum illig babeat partem qui dixerunt : 
Crucitigatur, crucifigatur. Illa vero convocavit omnes 
pueros et puellas suas, et liberavit omnes: dona- 
vitque tortos (15) aureos eis de manu sua, dicens ; 
Festiuate, et liberate vos de hoc seculo nequam, 
pleno peccatis, ut sicut fuimus in hoe szxculo simul, 
ita simul permaneamus sine dolore in vita illa quse 
est beatíssima. 

Car. XIIl.—Octava vero die, quando habebat de- 
positionem albarum facere, surgens nocte, nobis igno- 
rantibus, deposuit vestem baptismatis sui, et induit 
&e tunicam tricinam (14), et birram (15) sancti Nonni 
episcopi, et ex illa die nusquam comparuit in civi- 
tate Antiochia. Quam sancta Romana flebat amaris- 

sime, et sanctus Nonnus consolabatur eam, dicens : 
Noli flere, filia, se! laetare gaudio magno, quoniam 
Pelagia optimam portionem elegit, sicut Maria, quam 
Dominus przfert Marthze in Evangelio. Illa autem 
abiit Jerosolymam, et construxit sibi cellulam in 
" monte Oliveti, ubi Dominus oravit. 

Cap. XIII, —Post aliquantum yero temporis eonvo- 
cavit episcopus civitatis omnes opiscopos, ut unus- 
quisque reverteretur ad propria. 380 Post trien- 
nium aut quadriennium temporis, desideravi ego Ja- 
cobus diaconus proficisci Jerosolymam, ut ibi adora- 
pem resurrectionem Domini nostr) Jesu Christi, et 


illam, quam »ntea. videram Insssthnabili pulehritu- 
dine, jam facie marcidam faetam pre nimia absti- 
nenüa ? Oculi vero ejus sicut fossao videbantur. Quas 
dicit ad me : Unde venis, frater? Ego respondi et dixi ; 
Missus sum ad te, jubente Nonno episcopo. Que ait 


᾿ ad me : Oret pro me, quoniam vere sanctus Dei est. 


Et staum clausit ostiolum fenestellie, et ecepit psat« 
lere horam tertiam. Ego vero oravi juxta parietem 
cellule ejus, et recessi, multum juvatus de* angelica 
visione ejus. Reversus vero Jerosolymam, copi per 
monasteria ambulando visitare fratres. 


Cap, XV.— Magna vero ferebatur fama per mo- 
Rasteria de domino Pelagio : propteres deliberavi 
etiam iterato ad eum redire, et salutaribus doetrinis 
ejus refici. Cumque ad cellulam suam pervenissem, 
ei pulsare, imo nominatim eum interpellare prasu- 
merem, nihil respondit. Exspectavi seounda die et 
tertia perseverans, et proprio nomine Pelagium in- 
terpeillans, neminem audivi. Quare intra me dixi : 
Aut nemo est hic, aut recessit qui hic erat mona- 
chus. Nuiu vero Dei monitus, iterum dixi : Conside- 
rem ne forte mortuus sit; et aperui ostiolum feoe- 
stellulas, et prospexi, et vidi enm mortuum, et clausi 
ostiolum ; et de luto repleus diligenter, cursu veni 
Jeroso!lymam, et nuntiavi commanentibus, quod sam 
ctns Pelagius monachus mirabilia faciens requievis- 
set. Tunc sancti patres venerent com. diversis mo- 
nasteriis monachorum, et sic. solutum est ostiolum 
cellulte ; et delatum est foras saaotum corpusculum 
ejus, quod auro et lapidibus pretiosis oendigne pe- 
suerunt, Et dum sancti patres ungerent. eorpus myr- 
rha, tunc cognoverunt quod fuisset mulier : qui vo- 
lentes miraculum abscondere, sed populum ipsum 
Iatere non poterat , exclamaverant. voce mogna, di- 
centes : Gloria tibi, Domine Jesu Christe, qui multas 
divitias absconsss habes super terram, men solum 
viriles, sed etiam muliebres. Divuigatum est autem 
omni pepulo, οἱ venerunt omnia monasteria virgi- 
bum, tam de Jericho, quam ex Jordane, ubi Domi- 
nus baptizatus est, cum cereis, lampadibus et hym- 
nis ; et sic depositze sunt saneta reliquis ejus, por- 
tatze a sanctis potribus. 

Hzc vita meretricis, hoec conversatio desperate : 


611 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS, 


672 


com qua et Dominus nos faciat invenire misericor- A gloria, potestas et imperium in sscula βου γα). 


diam suam in die judicii ; quoniam ipsi est honor et 


Àmen. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


4) Pelagie.| Martyrolog. Romanum, 8 Octobr. 
« Jerosolymis sanete Pelagie cognomento Pcani- 
tentis. » 

(2) Jacobo Diacono.] Ita auctor seipsum vocat hic 
in prafatione. 

(3) Eustochio.] Ita interpres suum nomen exprimit 
in prologo, qui deest edit. Colon., sed habetur in Ms. 
sancti Audomari, et vett. edit. 

(4) Nonnus.] De πος Martyrologium Rom, 2 De- 
cembris : « Edessz sancti Nonni episcopi, cujus pre- 
cibus Pelagia paenitens ad Cliristum conversa est. » 

(9) Juliani.] Varii occurrunt Juliani in Martyrolo- 
pio. Existimo hic intelligi unum ex iis qui passi sunt 

n Syria, in qua Antiochia. 
(6) Prüna choreutriarum pantomimarum.] Ita emen- 


davi ex conjectura. Loco choreutriarum, vetus tho- - 


(7) Musci.] Infra, in. Vita sancte Marcelle, c. 3, 
fragrare musco mure. Vide Onomasticon. 

(8) Dimissa est oratio catechumenorum.] Mox sequi- 
tur, missa fidelis seu fidelium. [ta olim officium divi- 
num erat distinctum, ut pars vocaretur missa catechu- 
menorum, pars missa fidelium. 

(9) Diptychum tabularum.] Erant Diptycha bifores 
tabelle ad varium usum. Vide Onoma:t. 

(10) Canones.] Vetitum olim canonibus, ne quis 
ad baptismum adnitteretur sine patrino seu fidejus- 
sore, quod multo accuratíus observatum iu mere- 
iricibus et hisirionibus, quorum conversio magis erat 

ubia. . 

(11) Diaconissis.] Diaconisss antiquitus baptizan- 
das mulieres velabant. 

(19) Catechumenum.] Intelligit locum eatechume- 


reutriarum; Coloniensis thorentiarum. Ms. sancti Au- B norum in ecclesia, qui distinctus erat a loco Gde- 


domari : Prima chaos in. theatrum pantomimi. Erunt 


lium. 


(15) Tortos.] Ita vetus editio. Colon., torques. 

(14) Tricinam. | Addunt Editi, id est, cilicinam, 

(15) Birram.] birra nunc vestem pretiosam nuue 
vilem significat. Vide Onomasticon. 


forte qui loco thorentiarum divinent legeudum thca- 
trícarum. Noti χορευταὶ Platoni et Aristoteli, qui 
et cantabant et saltitabant. Talis hzec Pelagia panto- 
mima choreutria. 


APRILIS II. 


VITA 
SANCTE MARLE ὦ /EGYPTIACA, 


MERETRICIS 


AUCTORE SOPHRONIO (2; JEROSOLYMITANO EPISCOPO, 
INTERPRETE PAULO (5) DIACONO SANCTA NEAPOLEOS ECCLESLE. 


PRJEFATIO INTERPRETIS. 


Domino gloriosissimo ac prestantissimo regi Carolo. 

881 Sciens gloriosissimam majestatem vestram tam divinis eloquiis, quam sanctorum przcedentium 
exemplis valde delectari, cum jamdudum libellum conversionis Marix /Egyptiace, cum tomulo de cujusdam 
vicedoinini (4) paenitentia, domino meo obtulerim, quia ille ipse casu quodam deperiit, nunc interim Jussui 
vestro in eodem restaurando devotus obedivi. Obsequii quoque et devotionis mex fuit ut non simplicem 
tentum memorate rei lextum exhiberem, sed et alia quzsitu digna superadjicerem, de venerandis scilicet 
constitutis (5) et gestis praesulum Romana Ecclesi: : quorum sanctionibus quam reverenter Ecclesia utatur, 
majestas vestra optime novit. Hoc autem brevitatis compendiuin servus vester ideo sumpsit, ut serenitas 
vestra, quam Reipublicze fascibus valde oneratam attendo, cui sparsim diversa non vacat percurrere scripto- 
rum volumina, quasdam consuetudines ecclesiasticas iu brevi, quasi in quodam Enchiridio inclusas, tencre 
possit, et quia secundum regalem industriam studium domini mei in hoc fervere didici , ut facta. dictave 
vestra juxta auctoritatem irrefragabilem dirigere, et quid erga cultum divinum tenendum, quidve rejiciendum 
sit, sollicite disquirere et perscrutari , elucubrationis sit assidue , qualiter ejus divinitatis ope inuniti, pro- 
speris successibus ad omnia currere mereamini. 


—— MU ER REM, 


Jdrologus auctoris. 


382 Secretum regis celare, bonum est; opera autem Dei revelare et confiteri, honoriflcum est (Tob. xn), 
Ita enim legitur, angelum dixisse Tobize post oculorum amissionem, gloriosamque illuminatioucm , ct post 
illa transacta pericula, e quibus liberatus, consecutus est Dei pietatem. Etenim regis secretum manifestare, 
nocivum et valde periculosum est; et Dei gloriosa silere opera, maguuim est anima detrimentum. Propiee 


19 VITA SANCTJE MARLE JEGYPTIACAE, MERETRICIS. 674 


quod ego divina tegere silentio dubitans, et pigri servi metuens condemrnationis imminens judicium, qui a 
domino talentum accipiens, fodiens in terram abscondit, et datum ad operationem eelavit extra negotiatio- 
nem (JMatth, xxv), sacram ad me prolatam narrationem nequaquam silebo. Sed nullus mihi sit incredulus 
Scribenti de eis qux audivi, nec quisquam me mentiri z:stimet, de rei magnitudine dubitans. Mihi enim absit 
Sacris mentiri rebus, et adulterari verbum, ubi Deus memoratur. Ejus autem, qui minima intelligit, et 
. indignius de Dei magnitudine, qui carnem assumpsit, et incredulus est ista dicenti, non mibi pertinebit 
periculum. Si qui autem illi sunt qui hujus scripture legerint textum, gloriosamque rei admirationem sane 
. credere renuerint, et illis Dominus misereatur, faciatque capaces sancti verbi, ne rei existant Dei miraculo- 
pum, quz plura in suis fleri praedestinavit electis : quoniam et ipsi humana nature infirma considerantes , 
impossibilia decernunt ea 45 de hominibus sanctis gloriosa dicuntur. Assuruam de cztero narrationem , 
ipsam rem referens. qua in hac nostra generatione facta dignoscitur, quam sacer vir, divina et agere et do- 
cere educatus, narravit. Sed ut supra dictum est, nulius h:ec ad incredulitatem trahat, considerans impos- 
sibile fieri in hac nostra generatione tam grande miraculum, quia gratia Dei per omnes generationes in 
sanctas pertransiens animas, amicos Dei facit et prophetas , quemadmodum Salomon secundum Deum edo- 
cuit (Sap. viu). Tempus namque est sacra prodere narrationis initium, magnum virileque certamen venera- 
bi.is Marie AEgyptiaez, videlicet qualiter expleverit tempora vit? guae. 


VITA. 


CarUT ΡΕΙΝΌΜ. —]n monasterio Palzestinorum fuit A ut ita dicam, maternis ulnis in hoc se esse monasterio 


vir vitae moribus et verbo ornatus, qui ab ipsis cuna- 
bulis , monachicis est actibus diligenter instructus , 
et conversationibus veraciter educatus, nomine Zo- 
simas (6). Et nullus nos zstimet dicere Zosimam 
illum in predicationis erronez dogmatibus accusa- 
tum sect alterius ; alius enim bic, et alius ille, et 
gulta inter utrosque distantia, licet unum uterque 
sortiti sint vocabuli nomen. flic itaque Zosimas ab 
initio in uno Palestinorum conversatus est monaste- 
rio, et omnem pertransiens monachicam disciplinam, 
in abstinenti:e opere omnium factus est probatissi- 
mus. Omne enin praceptum sibi traditum canonis 
ab his qui ab infantia educati sunt, luetam perfecte 
disciplina monachice irreprehensibiliter conserva- 
bat. Multa etiam et ipse sibi adjiciens superaddidit , 
cupiens carnem spiritui subjugare. Nec enim in ali- 
quo offendisse comprobatur. lta enim fuit in cunctis 
perfeetus monachicis actibus, ut multoties multi mo- 
nachi de predicti loci monasteriis et de longinquis 
partibus ad eum confluentes, ejus exemplis atque 
doctrinis se constringerent , et ad illius imitationem 
abstinentie se multo magis subjugarent. 

Car. II. — Hac itaque omnia in se habens, a me- 
ditatione sacri eloquii nunquam discessit, sed in 


Slratu suo quiescens, sive surgens, aut operam tenens. 


manibus, vel cibum , si conveniebat ut sumeret , bo- 
num, quo ille uti consueverat, spiritualiter utebatur, 
unum opus habebat intacitum et nunquam deficiens, 
psallere frequenter et meditationem facere sacri elo- 
quii. Multoties enim asserunt quia et divinz illuétra- 
tionis dignus effectus , a Deo sibi visiones ostensse 
sunt, et mirum non est nec incredibile. Si enim , ut 
811 Dominus, beati mundo corde, quoniam ipsi Deum 
videbunt (Matth. v) ; quanto magis qui suam purifi- 
caverint carnem , sobrii semper, animorumque per- 
vigiles , oculos divine prospiciunt illustrationis , 
visionis iudiejum binc preparate futurx bonitatis 
accipientes? Dicebat autem ipse'Zosinias, ab ipsia, 


waditum, et usque ad quinquagesimum tertium. 
annum in eo cursum monachicum peregisse. Post 
hzc autem pulsatus est a quibusdam cogitationibus, 
quasi jam in omnibus esset perfectus , alterius non 
ind;gens in ullo doctrina. H:ec autem , ut dicebat , in 


Se cogitabat : Nunquid est in terris monachus, qui 


novum aliquid possit tradere mihi, juvare me valens 
in aliquo quod ignorem, aut quod ego in monachico 
non expleverim opere? Nunquid invenitur eorum qui 
solitudinem duxerunt vir qui prior me in actibus sit? 
Hec et his 883 similia eo cogitante, astitit quidam 
et dixit ei : O Zosima, bene quidem , et sicut possi- 
bile fuit homini , decretasti, bene cursum monacbi- 
cum consummasti. Tamen nullus est in hominibus 


B qui se perfectum esse demonstret. Major enim lucta 


presens quam illa qu: prieteriit, licet tu nescias. Ut 
autem cognoscas quantam sint et alie vie salutis , 
egredere de terra et de cognatione tua, et de domo 
patris tui, ut Abraham ille patriarcharum eximius 
(Gen. xii), et veni ad monasterium quod juxta Jor- 
danem adjacet flumen | 


Car. lil. — Mox igitur secutus dicentem , egressus 


. de monasterio , in quo ab infantia conversatus est , 


et perveniens ad Jordanem, flavium omnium san- 
ctiorem, dirigitur ab eo qui vocavit eum in monaste- 
rium in quod illum Deus venire praecepit. Pulssns 
igitur monasterii januam, loquitur prius monacho 
qui januam observabat, et ille nuntiavit eum obbati. 
Qui suscipiens eum, hbabituque et specie religiosum 


C conspiciens, postquam flexit genu, ut mos est mona- 


chis, accepta oratione, hoc eum interrogavit : Unde. 
frater, advenisti? et quam ob rem apud humiles te 
conjunxist] monachos? Zosimas autem respondit : 
Unde quidem veni, non puto necessarium dicere ; 
gedificationis autem gratia, Pater, adveni. Audivi de 
vobis magnalia et laude digna, et posse Deo animam 
sociare. Dixit autem ei abbas : Deus, freter, qui so- 


. lus sanat animze inürmitatem, ipse te et nos doceat 


- 0615 


bE viTIS PATRUM LibER. PRINUS. 


uto 


divina mandata , οἱ dirigat omnes ad ea Tacienda À bant, et peallentes eonsona voce : Dorninus illuminalío 


' qux» opportuna sunt. Homo enit hominem tedificare 
non valet, nisi unusquisque attendat semetipsum fre: 
' quenter, et sobrio intellectu quod expedibile ὁδὶ ope- 
ketar, Deum habens coéperatorem. Támen quoniam, 
' ut dixisti, charitas Christi te videre nos humiles mo- 
' machos perduxit, mane nobiséeum, ai ob hoc venisti, 
'wt omnes nos nutriet pastor borus sancti. Spiritus 
- 80i gratia, qui animam suam dedit liberationem pre 
: nobis, et proprias oves vocat ex nomine (Maith. xxj 
* Joan. x). tisec dicente abbate, flectens iterum Zosi- 
mas genua, accepta oratione , respondit Amen, et 
mansit in eodem monasterio. 
Ca». IV. — Vidit autem ibi seniores actibus et vi- 
-iene splendentes, spiritu ferventes , et Domino ser- 


mea et salus mea, quem timebo? Dominas defensor 
vit$ meo, a quo trepidabo? ete. (Pial. xxvi), exi- 
bant, vnum quitoties aat duos monasterii custodes 
reliaquentes, nón. ut Costodirent es qeu intus erant 
reposita (non enit etant apad illos afiqua furibus 
vORgTE3), sed n& oratorium absque divinis relinque- 
rent solemniis. Unusquisque autem ee aentonabat (9), 
prout poterat aut. volebat. Nem unus portabat cor- 
pori ad menseram sufüciens (10), alius carycas, δας 
pelwarem σιν daciylog , alius vere Jegumita 
884 quis in(esa, alius nibil prxter corpas preprium 
et vestimentum «quo wtebator, Nutrielnntor astem, 
quando necessitas exigobat naturse, herbis qut nasce- 
bantur per solitedinem. Canon antem erat unusquis- 


vientes. Psallentia (7) ibi erat, incessabiles totius B que sibi ipsi et lex absque prevariestione, αἱ non 


noctis habens stabilitates , et in manibus semper 
operatio, et in ore psalmi divini absque diminutione. 
Sermo ibi otiosus non proflciebat; cogitatio auri are 
gentique, aut rei alicujus apud illos non erat ; ex- 
' pensa anni totius, aut mensur3, vel temporalis vitze 
meditationes, doloribus congrus&, nec nomen apud 
illos cognoscebatur; sed unum erat primum solum- 
' modo, quod festinabatur ab omnibus ; ut unusquisque 
mortuus esset corpore, sicut semel szculo, et eis 
Qua in seculo sunt mortiflcatus , et jam non vivens. 
. Cibum autem habebant indeflcientem, divinitàtis elo- 
' quia; nutriebant vero corpus pane et aqua, ut multo 
magis apud divinam clementiàm apparerent efficaces. 
Car. V. — Hxc Zosimas, ut dicebat, perspiciens, 


cognosceret aliquis consocium, qualiter abstinebat,. 
aut quomodo agebat. Jordanem enim mox trans- 
meaentes, longe ab invicem se sequestrabant, et nullus - 
se jungebat ad socium, civitatem astimantes solitu.- 
dinem. Sed et sí unus ex ipsis a longe venientem ad 
se aliquem videbat , mox decfinabat de itinere, et 
ad aliam partem pergebat. Vitebat »utem sibi et 
Deo, psaténs. fréquenter et constitato guctane tem- 
poré cibum. ita omnia jejunia celebrantes, reverte- 
bantot sd monasterinm onto vivifiemm diem resut- 
rectionis Domini et Salvatoris nostri. Jesu. Christi, 
quam festam Dominicam cum ramis palinarum cele- 
brare saneta accepit Ecelesia, ReverteBantur antem, 
unusquisque habens proprii laboris testem propria 


wdificabatur valde , przetendens se ad perfectionem, C conscientiam, eognoscentem qualiter operatus est, 


et crescere faciens proprium cursum, cooperatores 
]nveniens , optime divinum innovantes paradisum. 
"Transactis autem aliquot diebus, appropinquavit 
tempus, quando saéra jejunia Christianis traditum 
est celebrare, et purificare seipsos ob divinz passio- 
ni$ diem resurrectíonisque salutationem. Regia (8) 
* autem monasterii nunquam aperiebatur, sed semper 
erat clausa, et absque ulla perturbatione monachi 
᾿ eursum suum explebant; nec enim erat licitum ape- 
rire aliquando, nisi l'ortassis monachus propter ali- 
quod opus necessarium adveniebat. Solitarius enim 
- rat locus ifle, et plurimis vicinoram non solum inu- 
: Kitatus, sed et incognitus. Canon autem talis a priseis 
hervabatur temporibus : propter. quod, ut considero, 

: Deus Eositnam perduxit $n idem nronasterium. 
Car. Vl. — Dehinc ergo referam qualiter ipsius 
* monasterii servabatur traditio. Dominiea quain pri- 
: mam jejuniorum hebdomadam noiminári mos est, 
 'gebantar divina saeramenta consuete, et nnusquis- 
que particeps efficiebatur vivillci ac intemerati cor- 
poris et sangninis Domini nostri Jesu Christi. Et 
solito modicum cibum sumentes, eongregabantur 
emnes in oraterium, ei curvatis genibus, factaque 
suppliciter or&tione, sslutabsnt se invicem tonachi, 
' et unusquisque gehuflexo publice amplectebatur &b- 
batem, postulattes orationem , ut. haberent ad in- 
€hoatum certamen eum cooperatorem et comitato- 
vem. His ita se habentibus, fores monasterii patelle- 


et qualia lábórum seminá seminavit. Et ΠΣ ulio 
Ynodo interrogabat alium, tuom odo aut qualiter là- 
boris tertamina consummasbet. 

Ua». VII. — Hic est itaqoe hojus thonsasterii eanon, 
et ità perfecte et optime custodiebatur. Unusquisque 
enim, ut dictum est, per solitudinem Deo jengeba- 
tur, et in semetipso decertabat, ne hominibus piace- 
ret, sed soli Deo. llla enim qus propier homines 
flunt, et quie ut hominibus placeant aguntur, non 
solum non proderunt facientibus, sed et per muita 
damna efficiuntur agentibus obnoxia. Tunc itaque 
Zosinas consueta mohasleril lepe transmeavit Jor- 
danem, modicum quid pr6 corporis necessitate d«- 
portans congrua, et vestem qua utebatur; et cano- 


D nem quidem celebrabat, solitudinem pertransiens, et 


tempore esca meccssitstem faciebot naturce, Sede- 
bat autem nocte in terra, modicum quíescens, et 
somnum ad modicum gustans , quocunque eum ves« 
pertinum reperiebat tempus. Dilueulo autem prope- 
rare incipiebat , semper incessabile idem habens 
propositum, in desiderium habens, ut dicehat, intro:re 
in solitudinem , sperans invenire aliquem patrem in 
ea habitantem, qui eum posset aliquid iMificare, 
sicut desiderabat, et sine cessoatiotre ἰδὲ agebat, ac 
si apud aliquem manifestum festinens. Viginti autetn 
dietum exigens ller, cum sezttt bore tehipus adve- 
nisset, stetit modieum ab itinere : eL eonvergos. ἀὰ 
Orientei , agebat solitam 61 ΔΙ 0613. Gensubee at 


671 


VITA SANCTA MARIÉ AOYPTIACAE, MERETRICIS. 


618 


enim consti diei téinphte Roeré Hin&HS türsuth, À piam orationes. Tune tremor nimlesqué metus et 


€i stShà páallere, et genuflexó oráre. Dam sotem 
Dsalteret, et fh cdelum inspieeret intentis obtotibus, 
vidit a parte dextra, ubi orabat, umbram quasi hu- 
jani catporis apparentem ; ét primo quidem contur- 
hiatus est, ae contremuit, phantasiaré aricujus spiritus 
txistimans se vidisse, sigho $utem crucis se muntens, 
6t ἃ 86 timorem projiciens ( Jam enim ét vrationiá 
ejds finis instàbat), convertens oculos, vidit tliquem 
1h veritate properhntem ad partem Occidentis. Maliet 
áutem erat, quod videbatur, corpore nigerrimo, prz 
'solis ardore dànlgrata , el capillos capitis habens ut 
πᾶ albos, ttrodicos δὶ ipsos, non amplius quam usque 
&d cervicem descendentes, 
Car. VII. — Woc itaqaé Zositnas videns, ei. desi- 


mentis excessus accepit Yosimam. Sirenuus enim 
verat vir ille valde, et divinitatis dono prudentissimus , 
et cognovit quia ex nomite non vocasset éum queni 
nunquam viderat, de quo nec ubquam audierat, nisi 
inanifestissime providehtixe gratia Toisset Tllustrata. 
fecit autem eum festiuatione qued jessum est, cl 
veiüénà Bé pallio quo erat indutus, Tehpa "Tersus 
ftojecit ei. {Πὰ acéipiens, in qu&htum potáit tegená 
parlem corporis, quam oportet plus tegi caeteris, 
precinxit se, et cotiversa ad Zosimam, ait ei : Quid 
tibi visum est, abbb, peccátticem videre mulierem? 
Quid quiris a me videre aut. discere, quta tantam 
Tow pígritasti tolerare. laborom ? lila àutem in terrà 
iprostrétus, poscebat benédictioném secunBium morera 


deratze üuleeédinis gavisus effectus, ecepit festinante? Jj aceipere, Prostravit autem sé et ipsas, el utrique 


Cutrere in ea pertem, ubi et aliud quód apparuit 
fesiinabat, Gaudebat énini gaudio magno. Non eniii 
Viderat in spaio dieram florum speciem hominis, 
*ut »nfmaliut, vel votuerum, bestiarumque formam. 
Destderabat enim cognoscere qua vel qualis besthà 
esset que videbatur, spetans quoniam majorum ali- 
cujus efficeretur profectus. Hla autem ut vidit econtrá 
Zosimam venientem, ccepit fugiens currere apud 
Inferiorem solitudinem. Xosimas autern setatfs sene- 
ttam obliviscens , et laborem non reputans itineris, 
leteudit rapidissimo cursu, desiderans tonspiceré 
fugientem. Hit enim persequebatur ; 3a antem pro: 
grediebatur. Erat autem cursus Zostmie etocibr, οἱ 
auto efficiebatur propinquior. Ubi autem appropiavit, 
vt jam etiam posset vox audiri, edeplt, has vóces ethit- 
tens, clama: Zositas. cum facryrnts : Cur mte fugis 
Wecrepitum ac peccatorem, serve Doi? Vere sustine 
we pet Deam, quicunque es, pro cuju$ nomine hanc 
inbabitas solitudinem. Sustine me infirmum et indi- 
gnum. Susüne me pro spe, quam habes pro tanti 
Jaboris remumeratione., Sta, et tribue oftationem et 
fbenedietionem seni per Deum, qui hetinem atiquando 
projecit. Hec eum lacrymis Zosima postolanie, ve- 
"perunt currentes in quemdam loeum , ἴῃ quo quasi 
atidus «orrens designabatur, in quo fuisse torrentem 
consideravit; sed lectus ille tatem convenit, ut habe- 
ret similitudinem , quomodo in terra. ilia apparebat. 
X venerunt itaque in predictam 1ótum, illud quod 
"fugiebat destendit, et iterum ascefidit in partem aliam. 
Zosimás autem clamans et nusquam progredi valens, 
Btelit in aliam partem torrentis, qui speciem videba- 
tur liabete torrentis, et addidit $89 lacrymas lacry- 
mis, et suspiria suspiriis ampliavit, ut multo magis 
ex propinquo stridore luctas audiret, 

Car. Xl — Tunt filled corpes. quod lugiebàt, vo- 
cem talem emis * Abba "Zosmis, tgnosce mihi 
propter Déum, qéofsam dnsnifesiare we tibi con- 
versa nof $obeiui. Moliet enim sum, & omni cor- 
poreó tegthine nud, wl Tpse vides, et corporis turpl- 
tulinem tiabens intectam. Sed si vis peccatrici mà- 
Heti orationem veré trieete, projice mihl indurmen- 
(ots quo eireumdatus es, ut possim muliebrem 
inüritatem eporite δὰ te convertens, et tuas aeci- 


jatebhnt In terró, unus ex ἈΠῸ benedietionel poscens. 


Car. X. — Post multarurh autem horaruni spatia 
dixit mulier ad Zosimam : Abba Zosima, tibi com- 
petit benedicere οἱ orare ; tu enim presbyterii honore 
fultus es, et. plurimis jam annis sanclo assistis al- 
tori, et donis divinitatis Christi secretà rimaris. 
Hiec verba Zosimam ἰὼ magnum timorem et certa- 
inen magis inducebant, el tfemens senex sudoris 
guttis infupdelratur. Dicit autem el defessus viribus 
t quási halitu jam conclusus * Manifesta jam quidem 
es ex ipsa visione, o Spiritualis mater, quoniam tu 
ad Dominum profecta es, et lortiori parie mortuá 
es. Manifesta autem plus omuium tributa est tibi 
gratia, ut. me vocares ex hominé, quem nunquani 


Ὁ vidisti. Sed quia gratia non ex dignitate cognoscituf, 


$e) ex animarum actibus signiflcari consüeia est, 
*benedic propter Deum, et orationem tribue indul- 
gentis tus perfectionis. Stabilitati autem senis 


'saneti coripassa, dixit : Denedictus Dominus, qui 


Balutem procurat animarum ; et Zosinia tespondenté 
Amen, sufréxerunt utrique de terra. Ét 411 muliet 
geni: Homo, quam ob rem ad me peccatricem 
"wenisti? "Tamen quohiam quidem le gratià Spiritus 
saneti direxit, ut 3liquod ministerium exlibeas med 


'exiguitatis cürpori congruum, die mihi, quómodo 


hodie Christianisshma regitur tribus, quomodo im- 
peratores, quomodo sancte Ecclesiz pascitur grex? 
Vosimas autem respondit hoc verbum : Mater, tug 
orationibus sanctis pacem slabilem Deus laryitás 


D est; sed suscipe indigni monachi consolationem, et 


per Dominum era pro omni mando, et pto me peccd- 
tore, at non henju$ cufsus et itineris labor sine 
fructu mihi efficiatur tante solitudinis via. Et illa 


respondit δά eum : Te quidem oportet, abba Zosi- 


m5, sacerdotii, ut dixi, habentem honorem, pro oni- 
nibus et pro meoráre, in hoc enim et vocatus es; sed 
quia obedientiw priceptum babemus, quod mihi à te 
jassum est, bona ΤΑ ΔΊ voluntate, Et hzc dicens, ad 
Orientem conversa, et elevatia in excelsmm oculis, 
manibusque extensis, coepit orsre motu tantom [8- 
biorum in sitenio, voxqa penitus on audiebatur dt 
posset intelligi. Utrde et Zosimas nulla potuit. verbia 
ex ipsa oratione a£noscere. Stabat autem, αἱ dicebat 


010 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


680 


tremens, terram conspiciens, et nihil ullo modo lo- Α sum operata. Dicam autem, nihil negans, sed verius 


quens. Jurabat autem, Deum testem verbi proponens, 
quoniam ut vidit e»sm perseverantem in orationis 
constantia, paululum elevatis ab aspectu terrze oculis, 
vidit eam elevatam quasi cubitum unum a terra , et 
in aere pendentem orare. Hoc autem ut vidit, nimio 
pavore correptus, prostravit se in terram, sudore 
suffusus, et nimium perterritus, nibil dicere presu- 
inebat, in seipso autem dicebat : Domine, miserere 
mei. 


Cap. XI. — In terra autem prostratus jacens, scan- 


dalizabatar in mente, putans ne spiritus esset qui se 
fiugeret orare. Conversa autem mulier, erexit mona- 
chum dicens : Quid te, abba, cogitationes tux per- 
turbant scandalizari in. me, quia spiritus sum, et 


referam, supplicans te prius ut non deflcias orare pro 
me, ut misericordiam merear et inveniam in die ju- 
dicii. Et senex suffusus lacrymis, flebat. Tunc coopit 
mulier narrare ea quz de se erant, ita dicens : 

Car. XIII. — Ego, Pater, patriam quidem /Egyptum 
habui : parentibus autem meis viventibus, duodeci- 
mum agens ztalis annum, affectum illorum spere 
nens, Alexandriam veni, et quomodo quidem virgi- 
nitatem meam in primis violaverim , et qualiter in- 
desinenter et insatiabiliter vitio libidinis subjugata 
jacuerim, erubesco considerare. Hoc enim non breve 
est dicere : illud autem citius dicam, ut possis co 
gnoscere insatiabilem vitii mei ardorem, quem habui 
in amorem stupri. Decem et septem et eo amplius aa- 


fictam orationem facio ? Satisfactns esto, homo, pec- B 808 transegi publice in incendio jacens luxuriae. Non 


catricem me esse mulierculam, tamen sacro sum 
circumdata baptismate ; et non sum spiritus, sed fa- 
villa et cinis et totum caro, et nihil spiritualis phan- 
tasi: aliquando vel ad mentem reducens. I]: dicens, 
signo crucis signat frontem suam, oculosque et labia ; 
simulque et pectori vexillum crucis inügens, ita di- 
xit : Deus, abba Zozima, de adversario et immissio- 
nibus ejus liberet nos, quoniam multa super nos 
est invidia ejus. Hzc audiens senex, prosternit se, 
et apprehendit pedes ejus, dicens cum lacrymis : 
Obsecro te per Dominum Jesum Christum, verum 
3686 Dominum nostrum, qui de virgine nasci digna- 
tus est, pro quo hanc induta es nuditatem, pro quo 
has carnes expendisti, ut nihil abscondas a servo tuo, 


propter alieujus donum virginitatem ineam perdidi ; 
neque enim ab aliquibus dare volentibus 2oliquid 
accipiebam ; lioc enim libidinis furore succensa con- 
siderabam, ut amplius ad me facerem currere, gratis 
implens stupri mei et sceleris desiderium. Neque 
vero consideres quia pro divitiis nihil accipiebam ; 
mendicans enim vivebam , aut inultoties stuppam 
filando. Desiderium enim, ut dixi, habebam insatia- 
bile, ita ut indesinenter me iu sterquilinio luxuriae 
volutarem. Et hoc mihi erat placabile, et hoc vitatia 
existimabam, si indesinenter nature injuriam per- 
egissem. Hoc modo me vitam ducente, vidi in quedama 
sstus tempore multitudinem Libyorum et /Egyptio- 
rum quasi ad mare concurrentem. Reperi itaque ali- 


qui es, et unde, et quando, vel ob quam causam C quem , et interrogavi : Ubi festinant viri isti, qui 


solitudinem hanc inhabitasti, sed et omnia,quz circa te 
sunt, edicito mihi, ut Dei magnalia facias manifesta. 
Sapientia enim abscondita et thesaurus occultus 
qua utilitas in utrisque? sicut scriptum est ( Ec- 
cli. xx )? Dic mihi omnia propter Deum; nec enim 
pro gloriatione aut ostentatione aliquid dicis, sed 
Ut mihi satisfacias peccatori et indigno. Cre- 
do enim Deo, cui vivis, cum quo et conversaris, 
quoníam ob bujuscemodi rem directua sum in hanc 
solitudinem, ut ea quz eirca te sunt Deus faciat ma- 
nifesta, Non enim nostre virtutis est judiciis resi- 
stere Dei. Nisi fuisset acceptabile Christo Domino 
manifestare te οἱ qualiter decertasti, nec teipsam 
permiserat videri ab aliquo, nec me confortaret tan- 


currunt ? Dixit autem mihi : In Jerosolymam omnes 
ascendunt ob sanctze crucis exaltationem , que post 
aliquot dies solito celebratur. Dixi autem ei et ego ς 
Putas suscipient me, si voluero ire eum ipsis? Εςξ 
ille dixit : Si habes naulum , nullus te probibebit. 
Dixi ei : Vere, frater, naulum vel sumptum non ha- 
beo. Vadam autem et ascendam in unam navim , 
quam conduxerunt. Et licet renuant , memelpsama 
tradam; corpus enim meum in potestate liabenteg , 
pro nauio accipient. Propterea autem cum eis volui 
ambulare (abba meus, ignosce) ut multos baberezm 
cooperatores in mez libidinis passione. 

Car. XIV. — Dixi tibi, mi domine senex, ignosce 
mihi, ne compellas me meam dicere confusionem. 


tam properare viam, nusquam valentem progredi, D Contremisco enim, novit Dominus, maculant enim et 


aut potentem de cella mea procedere. 

Car. Xll. — Hxc eo dicente, sed et 2lia plura, 
elevaus eum mulier, dixit : Vere erubesco, ignosce, 
abba meus, dicere tibi turpitudinera meorum actuum; 
tamen quia vidisti nudum corpus meum, denudabo 
tibi eL opera meorum actuum , ut cognoscas quam tur- 
pis luxuriz et opprobio confusionis repleta est anima 
mea. Non enim, uttuipse considerasti, propter aliquam 
gloriam, quz circa me sunt, volo narrare. Quid enim 
potero gloriari, quz diabolo vas fui electionis effe- 
cta? Scio autem quia si coepero narrare ea quz sunt 
de tne, fugies ἃ me, quasi quis fugiat a facie serpen- 
tis, auribus non valens audire, ob inexpedibilia quae 


ipsum aerem isti sermones mei. Zosimas autem ter-. 
ram lacrymis infundens , respondit ad eam : Dic 
propter Deum, o mater mea, dic, et ne prztermittag 
Sequentia tam salutiferze narrationis. {8 autem ad- 
jungens priori narrationi, addidit hzc : llle autem 
adolescens audiens sermonum meorum obsecurita- 
tem (11), ridens discessit. Ego autem fusum, quem 
manu tenebam, projiciens (bunc enim post tempus 
conveniebat me tenere), cucurri ad mare, ubi illos 
perspexi currentes , et vidi juvenes aliquot in liuore 
&lantes, numero quasi decem, satis corpore vultuque 
acerrimos, et ad id quod mihi erat placabile, opti- 
mos. Eraut autem et alii, qui jam naves asoeude- 


". 


ww 


631 


VITA SANCTJE MARLE JEGYPTIACJÉ. MERETRICIS. 


ἷ 682 


rant. Impudenter autem, ut mihi consuetudo erat, in À progredi valens (factum quippe fuerat corpos meum 


medio eorum me irruenter dedi, dicens : Accipite 
et me vobiscum quo pergitis, non enim ero vobis 
implacabilis, Sed et alios sordidiores proferens ser- 
mones, omnes ad ridendum commovi. llli autem 
inerubescentem motum meum videntes , accipientes 
987 me, in naviculam portaverunt. Exinde autem 
navigationem copimus. Qux autem post bsc acia 


sünt, quomodo tihi enarrare potero, o bomo Dei ?- 


Qus lingua dicere potest , vel auris valet audire ea 
qu& in navicula vel itinere facta sunt ?* quomodo ad 
peccandum et volens miseros ego compellebam no- 
lentes. Non est narrabilis, sed inenarrabilis nequis- 


sinis species, cujus tunc sum infelicibus magistra. 


sceleribus effecta. Ergo nunc satisfactus esto, quia 
Btupesco, quomodo meas mare illud sustinuit ini- 
quitatum luxurias, quomodo terra non aperuit os 
suum, et in iufernum viventem me demersit, qux» 
tantas in laqueum mortis induxi animas. Sed, ut 
arbitror, meam Deus , qui neminem vult perire, sed 
omnes fleri salvos (I Tim. n), requirebat peniten- 
tiam. Non enim vult mortem peccatoris , sed longa- 
Rimiter exspectat, sustinens conversionem (E«ech. 
xvii). Sie itaque cum magna festinatione ascendimus 
Jerosolymam; et quantos quidem dies ante festivita- 
tema in civitate commorata sum, similibus nequissimis 
vacavi operibus , magisque pejoribus. Non enim suf- 
ficiens fui juvenibus mecum in mari loxuriantibus 
et in itinere , sed et alios multos peregrinos et cives 
in mei scelere actus congregans, coinquinavi se- 
duceus. 

Cap. XV. — Quando autem venit sanctze exaltatio- 
Dis festivitas pretiosz crucis, ego quidem, sicut et 
prius, preibam, juvenum illaqueans et capiens ani- 
mas. Vidi autem primo diluculo omnes ad ecclesiam 
unanimiter concurrentes. Abii οἱ ego, currens cum 
currentibus, et veni cum illis in atrium templi ; et 
tum venisset nora exaltationis divinze crucis, impin- 
gebam et impingehar, repellebarque quodammodo, 
festinans ingredi cum populo, coarctor usque ad ja- 
nuam templi cum his qui ingrediebantur, cum ma- 
gna laboris tribulatione appropinquans.et ego infe- 
lix: quando autem ingredi volebam, illi quidem 
Omnes sine impedimento ingrediebantur, me autem 
divina aliqua virtus prohibebat, non indulgens in- 


a vi comprimentium valde confractum), recedens 
discessi, et steti in quodam angulo atrii templi; et 
vix aliquando, ob quam causam prohibebar videre 
viviicum lignum in cogitationem reduxi. Teugit 
enim mentem et cordis mei oeulos intellectus salu- 
tis, recogitans quia squalida actuum meorui scelera 
mihi introeundi aditum obserabant. Copi itaque 
flens nimium conturbari et pectus tundere, atque 
suspiria de profundo cordis proferens, et gemens 
ejulansque prospexi in loco in quo stabam, sursum 
imaginem sancte Dei genitricis stantem, et aio, ad 
eam intendens et indeclinanter attendens ; Domina 
virgo, qux: Deum genuisti seeundum carnem, scio 
quia nec condecens nec opportanum sit me sic hor- 


B ridam adorare imaginem tuam vel contemplari ocu- 


lis tantis sordibus pollutis, qux» esse virgo dignogce- 
ris et casta, quae corpus et animam babes immacu- 
latam : justum est me luxuriosam ἃ tua purissima ' 
castitatis munditia abominari et projici. Tamen quo- 
niam, ut audivi, ob hoc effectus est Deus homo, 
quem ipsa digna genuisti, ut peccatores vocaret ad 
peenitentiam, adjuva me solitariam et nullum habeu- 
tem adjutorium, percipe confessionem meam, et 
mibi licentiam tribue ecclesi; patefactum ingredi 
aditum, et non efficiar aliena a visioue pretiosissimi 
ligni, in quo affixus Deus homo, quem concipiens 
jpsa virgo peperisti, et proprium sanguinem dedit 
pro wea liberatione. Jube, o Domina, et mihi indi- 
gns ob divins crucis salutationem januam patefieri, 


C ette ex te genito Cbristo dignissimam do fidejusso- 


rem, quia nunquam ultra meam carnem coinquinabo 
per horrida immistionum ludibria; sed mox ut filii 
tui, Virgo saneta, videro lignum, szculo et actibus 
ejus, et omnibus que in co sunt renuntio, et 
continuo egredior ubicunque ipsa ut fldejussor me — 
duxeris. : 

Car. XVII. — Hzc dicens, et quasi aliquam satige 
factionem recipiens, fldei succensa calore, et de pie- 
tatis visceribus Dei genitricis preesumens, movi me 
de eodem loco, in quo staus feci orationem; et ve- 
niens, iterum ingredientibus me miscui, et u'tra non 
erat qui me repelleret, neque qui me prohiberet ap- 
propinquare januis, quibus in templum introibant. 
Accepit ergo me iremor validus 888 et extasis, et 


troitam. Mox igitur repulsa, ejiciebar foras; et eje- D tota ex omnibus tremebunda turbabar. ltaque con- 


cta, inveniebar sola in atrio stans. Considerans au- 
tem per muliebrem infirmitatem hoc mihi accidere, 
SBterum aliis me immiscendo, vim mibi quodammodo 
facienam introeundi, sed enim laborabam in va- 
cuum. 

Car. XVI. — Ut enim limina vestigio continge- 
ἔβην, omnes interius reciplebantur, nullum habentes 
impedimentum, me autem solam non recipiebat ; 
£ed quasi militaris multitudo esset taxata ut mihi 
ingredienti aditum clauderet, ita me repentina aliqua 
prohibebat virtus, et iterum inveniebar in atrio. floc 
ter ei quater passa et facere conans, nihilque pro- 
f&cieus, desperans de cztero, et amplius nusquam 


PATROL. LX. X]II 


jungens me ad januam, cujus mihi aditus primo 
claudebatur (quasi omnis virtus qux prius ingredi 
me prohibebat, post autem viam ingrediendi para- 
ret), ita absque impedimenti labore iutroivi, et sic 
intra sancta sanctorum reperta sui, et pretiosi ac 
vivifici erucis ligni adorare mysterium digna habita 


.sum : et tunc vidi Dei sacramenta, et qualiter est 


paratus suscipere poenitentes. Tunc projiciens me 
coram in terram, et sanctum illud exoscu(ans pavi- 
mentum, exibam. Currens autem ad illam que we 
fidedixit, veni restans. Conjunxi igitur me in illum 
Jocum ubi fldedictionis conscriptum erat chirogra- 
phum, et genu curvans coram vultu sanctae Virginia 


22 


685 


ΒΒ VITIS PATRUM LIBER PRIMIS. 


684 


Dei cenitricis, his imprecato sun) verbis : Tu quidem À tantorum qua sustinui periculorgm, et egitationum 


semper, 8. benigniesima Domina, tuam estendjsti 
pietas. anisericordiam ; y non indigosp supplica- 
tionem , rojeeisti ; vidi gloriam quam peccatores me- 
rito uon. videmus, gloriam qmuipotenjjs Dei qui per 
le suscipit. peccatorum paenitentiam. Quid smpljug 
pereatrix et misera yaleo regoydarj auf enarrare? 
Tempus &-t jam implere quee fidedixi, fide dilectip- 
nis tie placita, Nupe ubi Jibi complgcet, dirige me, 
Esto mibi sghuis dugatrig, et veritatis magistra, 
precedens me io vjam qua ducit ad. prenitentiam. 
Et hzc dieene, audiri vocem alicujus 4. longe cla- 
mantis: Jordanem $i Uensierjs, bonam invenies re- 
quiem. Ege autem hanc vocem audieng, et pro me 
faciam aredene, loerymans exclamavj, et ad Dei ge- 
nitricis imaginem progpipens yociferavi : Domina, 
Domino, Regina totius orbis, per quam byngago ge- 
neri salus advenit, noli me derejigquere. Et bec di- 
cens, de atrio templi sum egressa, et festinanter ara- 
bulabam. Exeunte autem me, vidit me quje, et dedit 
mihi tres. nummos, dicegs : Àccipe hxc, ponga (12): 
ego eutem accipiens, tros ex &iá panes comparavi, el 
hos accepi benediclioni aei itineris congruog. Jnter- 
rogavi eum qui panes vendebat : Unde ej qualis vía 
esse noseitur, homo, qua duej ed jgrdanem ? Et 
cognoscens portam civitais quee in ilia latera pergit, 
currens iter agebam plora». 

CAP. ΑΨ. — luterrogotioni sptem iptgrrogatio- 
nem anaectens, reliquum diei congugpps) iter prope- 
rens : erat autem hors diei tertia, quanjQ pretjogam 
et sanctam crucem videre merui. Et gole jam ad qc- 
e»sum declinante, eceleeiam bes Joannis Baptist 
positam juxta Jordagem conspezi, el jn eodem fem- 
plo ingressa aderans eoptinuo ip Jordanem descendi, 
et ex illa sancta aqua imn3pus e faciem lavi. Com- 
munieavi sutem vivifica et iotemerata Christi Domiaj 
sacramenta, in eadem sancta pracursoris et Baptiste 
Joannis basiica, et tunc unius panis qedietatem 
«oqiedi οἱ ex aqua Jordanis bibi, ip terra nocte quieg- 
cens. Lucescente in erastino in paren) aliam 1rang- 
ivi , εἰ terum pelii daciricem meam ul me dirigereg 
ubi ei placitum egaet. Deveni autem iD. hanc 501} 
dinem, et ex tune psque hodie elongavi fugiens, 
exspectans Deum meuse, qui salvos facit pusillos et 
magnos, qui convertupjur ad eum (Psal. Liv). Zosi- 
mas dixit ad eam : Quot anni sunt, 4 domina, ex qno 
hanc inbabitas solitudjnem? lespondit muljer : Qua- 
draginta septem annj supt, pL considero, ex quo de 
eancta cisilale egressa eng. Dixit autem Zogimas : 
Et quid invenire ad esum pelaisli, o gj, gut jnvenjs, 
Bomina. Respondi mulier : Duossemis quidem pa- 
aes lordanew transmeavi deportang; et qui post 
modieum areíaciá quasi lapides pbiyruerunt, et mo- 
dicum quid gsque ad aliquos annos comedens tran- 
segi. Dizit autera. Zosimas : kt sic absque dolore 
transisi tani temporis Joagüudinem? pihi] repen- 
tinse immutationis et copturbationis genguxji calorem? 
liia dixit : Rem nunc. me iuterrogas, quam dicens 
valde contremiseo, si διὰ Aomgoemoralonem yenero 


qua inique perturbayerpn£ ge: timeo enig ng al 
eisdem aliquam patiar tribplatiggem. Digit Zosi- 
mas: Nihil relipquasg, à. domina, qug non indices. 
Sgmel enim in hoc [8 manifestam cognovimns ordine, 
ogmnia (e indiminute nportet nos edocere, 

(AP. XIX. — pig aptem digit οἱ ; Crede, abba, 
decem οἱ septem annis feris immansuetis et irratio- 
nalibus eluejaus desideriis, dum cibum initiabam, 
desiderio mihj erant carnes; concupjebam pisces 
quos JEgyptug habebat; desiderabam etiam vinum 
delectabile mihi ; multum enim delectabar ip vino, 
et snperabundantius usque ad ebrietatem hjbebam, 
et nunc mihi erat valde in desiderio, eo quod mul- 
tum uterer, dum essem in szculo, Hie aptem aquam 


B omnino non habens, vehementissime urebar, et su- 


stinebam necessitatis periculum. Fiebat mihi et de 
luxuriosig canticis nimiym desiderium, perturbans 
et reducens ad memoriam dzmoniorum cantica de- 
cantare, quie in. szculo dediceram. Mox autem la- 
erymans, et pectus meum) pereutiens, meipsam ad 
memoriau: reducebam de convenienti fidedigtionig 
quam feceram, egrediens contra hanc solitudinem. 
Yeujebam autem per 3&9 cognitionem ane imagi- 
nem sanctz Dei genitricis, quae me et in fide sua su- 
scepit, et ante jllam plorabam, ut effugaret a me eo- 
gitationes qua miserrimam meam animam affligebant. 
Quando autem superflue dolenterque lacrymabar, ei 
viriliter pectus meum tundebam, tunc videbam lu- 
men undique cizccumfulgeus me, et serenitas mihi 


G quzdam stabilis mox fiebat. Cogitationes autem quap 


ad foruicatjonem iterum compellebant me, qnomodo 
fibi enarrare possum ? Abba, ignosce. Ignis intus infe- 
lix corpus meum nimis succeudebat, et totam me pee 
omnia exupebat, οἱ ad desiderium commi-tionis per- 
jraliebat, Dum ergo mihi talis ascenderet. cogitatio , 
prosternebam meipsam in terram, ei lacrymis ter- 
ran) infundens, ipsam mihi veraciter astare gperans, 
qui me fidedixerat, minantj me compeilatigne exag. 
gerare furentem, quasi pravaricgnti, et poenas prae- 
varicationig mibi imminentes ira mucronis eputra 
me agentem. Nop enim apte surgebam de terra, pisi 
prius illa dulcissima Jug illuminaret me solito, et 
cogitationes me perturbantes effugaret. Semper itaque 
cordis mei oculos ad. illam fideju-sorem meam sine 


D cessapione grigeham, deprecang eam auziliari mihi 


in hag solitudine et peenitentis. Habui ergo adju'ri- 
ceu £t coadjutricgin ipsam, qua genuit castit: is 3u« 
JA.,rem, et. gic decem et jepteg apnorgm curriculis 
cyin iujfis, gt. dixi, uegug hodie periculis eingtata 
8m. Á tunc ergo adjutorium meum Dei geniiriz asi» 
Hit jnibj, per gpinia jn pmuibys pee dirgeps. Bjxit 
auiem Zosimog : Non. babujsi cibum aut yestiue j- 
tim? Et illa dixi; Panes qnidem illos, sicut jum 
di^i, decem et septem gzpengeus annis, deinde ny- 
triebar herbis guz invenigbanu]r pes splitudjnem. 
Iydumentum antep) quad habni, trangggegig Jordane 
pimia vetasate sciggum ep eonsumpium gsp, Nolam 
ergg glaciali [rigore et ΒΊΗΣ ardore necessitatem 88" 


055 


VITA SANCTUS MARLE AEGYPTICAE, MERETRICIS. 


68 


stinui, concremata :estus incenqio, et nimio «rigoris A quam usque nune sanctificationis bujgg Ὁ88. 581} pgs 


tempore gelu rigescens et tremens, multoties in tere 
ram cadens absque spiritu jacebam immobilis, mul» 
tis et diversis necessitatibus et tentationibus immen- 
sís eluctans, per omnia usque in hanc diem virtus 
Dei imnultis modis miseram auiinam meam et corpus 
meum custodivit. lecordans enim de qualibus malis 
liberavit me Dominus, esca nutrior inconsumiabili, 
et satietatis possideo epulas spem salutis mex. Nu- 
trior aotem et cooperior tegmiue verbi Dei, qui con- 
tinet omnia (Deut. vi). Non enim in solo pane vivit 
homo (Matth. 11), et non habentes operimentum pe- 
tre circumdati sunt tegmine hi. qui se peccat) ex- 
gpoliaverunt tunica (Job xxiv, juxta Lxx), 

Cap. XX. — Audiens antei Zosimas quoniam 


tione; et ideo, deprecor, meam ne spernas perijje 
nem, 390 sed per omnig ipsa vivifica aJqpa diging 
myste:ia affer ip eg hora, jua Dominus discipniag ἐν 
vinze ceenze pariieipes fecit. Juanpi gutem abbati nige 
nasterii, iu quo habitas, edicito : Attende tibi ipsi 44 
gregi tuo; aliqua. enim [iuut ibi emendatione indi- 
gentia. Sed nolo te hac nunc ei dicere, sed quandg 
tibi preceperit Deus, Hac diceps, orgüonem ἃ seue 
postulando, in ipteriarem aolitudinem velocius festi- 
navit. 

Car. XX[.— Zosimas aytem prosternens se, 
osceulabatur ferre locum, in quo ejus vestigia stetg- 
rant, daus gloriam Deo: immensasque gratiag agens, 
reversus est, laudans et benedicens Dominum Degm 


Seripturarum testimonia proferebat ex libris Moysi JB nostrum Jesum Christum. Iterum autem remeans 


videlicet et beati Job sive Psalmorum, dixit ad eam: 

Psalmos, o mater, didicisti, vel alios libros saerg 
Beripturz legisti? Illa autem hoc audiens, subridens 
dixit ad eum : Crede mihi, non vidi hominem ey quo 
Jordanem transivi, nisi te hodie : sed reque feram 
aut aliud animal qualecunque, ex quo in hanc deyeni 
solitudinem. Litteras autem nunquam alicubi didici, 
sed neque psallentem aut legentem aliquem auscul- 
tavi. Sermo autem Dei vivus et efficax intellectum 
intrinsecss docet humanum. (Heb. jv), Huc usque 
finis eorum qu: mea sunt. Nunc autem obsecrans 
quaso te per incarnationem Verbi Dei ut. ores pro 
1026 luxuriosa. Et cum lixc dixisset, cucurrit senex 
et genu flexo se in terram prosternere, vociferans 


ejusdem solitudinis iter, quo venerat, conjunxit in 
monasterio eo lempore, quo consueverant B qui in 
eodem morabantur. Et totujp quidem anoum illum 
tacuit, minime audens q'idpiam dicere ex his quz 
viderat ; in seipso autem deprecabatur Deum, ut ite- 
rum ei ostenderet de:ideyabilem yiltum, Suspirgbat 
autem, annui cursus considerans tarditatem. Quando 
autem advenit s sacra jejuniorym initia[a prima Do- 
minica, mox post soliam orationem alii quidem 
psallentes exierunt : ipse aulem modica febris infir- 
mitate detentus, mansit intus jn monasterio. Recor- 
datus est autem Zosimas 510] predictum &anctz il- 
lius, quia neque volens exire yalebis. Aliquantis au- ἢ 
tem elapsis diebus, ab infirmitate sublevatus, in 


et dieens : Benedietus Dominus Deus qui facit mira- C monasterio conversabatur. Quando reversi synt mo- 


bilia mogna solus, gloriosa et vehementer stupenda 
quibus non est numerus (Job 1x). Benedictus es, 
Domine Deus, qui ostendisti mihi quanta largiris ti- 
mentibus te. Vere enim non derelinquis qu:zerentes 
te, Domine (Psaí: 1x). 1lla autem apprehendens se- 
nem, non permisit in terram perfecte prosterui, sed 
dixit ei : Πῶς quz audisti, homo, obtestor te per 
Dominuni Salvatorem nostrum Jesum Christum, ne- 
míni dixeris, queadusque Deus de vinculo carnis ab- 
solvat me. His omuibus acceptis in pace, et iterum 
boc eodem tempore adveniente anno apparebo tibi, 
et videbis me, Dei nos gubernante gratia. Fac autem 
propter Dominum, quod nunc tibi injungo, ut sacris 
jejuniis recurrentibus anni venturi non trauseas Jor- 


nachi sacrate cone vespere, fecit quod ej jugsnm 
81 : et mittens jn modico calice intemerali corporis 
portionem et pretiosi sanguinis Domini nostri Jesu 
Christi, posuit in canistro carycag paucas et palima- 
rum fructus, 1d est dactylos, et parum lentigule in- 
fusz in aquis; et venit tarde, et ad ripam Jorda- 
nis sedebat, adventum sancta przstojang. Beatissima 
autem illa tardante muliere, Zosimgs pon dormita- 
vit, sed sollicite attendebat solitudinem , sustinens 
quod videre desiderabat. Dicebgt antem ip semel- 
ipso : Nunquid venigns, dum me non ipvenit, reversa 
est? Hac di:ens, flebat; et eleyang in c(elum oculos, 
suppliciter Deum deprecabatur, diceng : Non me 
alienes, Domine, jterum videre, quam me videre 


denem, ut consuetudinem habetis in monasterio. D iribuisti. Non vadam vacuus, peccata mea portans in 


Stupebat autem Zosimas, audiens quoniam et cano- 
nem monasterii inscia quasi qua nosset dicebat ; ni- 
bilque aliud elamabat nisi gloriam Dei, qui majora 
quam petitur diligentibus se largitur. !lla autem di- 
zit : Sustine ut dixi, abba, in monasterio; neque etsi 
exire volueris quoquam, valebis. Vespere autem sa- 
eratissimo Dominicee cona, divini corporis et vivi- 
fici sauguinis portionem in vase sacro dignoque tanti 
znysterii affer, et sustine me in parte Jordanis que 
conjungitor sxculo, eL veniens vivifica accipiam 
dona. Ex quoenim in ecclesia beatissimi Prxcurso- 
mis, priusquam trausirem Jordanem, communicavi, 
«leinceps usque nanc nunquam communicavi, nun- 


increpatione. 

Car. XXII. — Hzc orans cum lacrymis, alia in 
eum eogitatio incidit. Quid itaque si venerit, facie1? 
quomodo transiet Jordanem, quia navicula non est? 
qualiter ad me indignum perveniet? Heu ine infeli- 
cem ! heu quis me tam juste speciei alienavit? Hec 
sene cogitante, ecce sancta illa advenit, et io parte 
alia fluminis stetit, unde venerat. Zogimas aujem vj- 
dens eam, surrexit gaudens, εἰ exag!lang nimis gig- 
rificabat Deum. Lurta autem certaminis ju ejus ἤᾳ- 
ctuabat cogitationis intentione, guia pop potegi Jor- 
dauis transire fluenta. Et respiciens senex, vidit eau 
vexillo crucis aquas Jordanis siguantegg, Τρ» 


687 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


689 


enim tunc noctis tenebras splendor illuminabat lunz, A tuitum oculorum deducens, et fastrans ubique sicut 


quia tempus recursus illius erat. Statim autem ut si- 
gnum crucis impressit, ascendit super aquas ; eL am- 
bulaus super liquidum zquoris fluctum, veniebat 
quasi per solidum iter. Zosimas autem stupens, et 
genua flectere nitens, clamans desuper aquas prohi- 
buit, dicens : Quid facis, abba, quia et sacerdos Dei 
es, et divina portas mysteria? Qui statim obedivit 
dicenti. llla autem descendens de aquis, dixit seni: 
Benedic, Pater, benedic. llle autem cum magna fe- 
stinatione respondit (stupor enim nimius invaserat 
eum jin tam glorioso miraculo), et dixit: Vere uon 
mentitur Deus, qui pollicitus est sibi similes esse eos 
qui semetipsos purifieant. Gloria tibi, Christe Deus 
noster, qui ostendisti mihi per aucillam tuam hanc, 


citissimus venator, «icubi suavissimam compreben- 
deret feram. Ut autem nibil uilo «odo vidit quoquam, 
moventem , capit seipsum lugens iufundere laerymis.. 
Tunc elevans oculos, orabat dicens : Obsecro mibi. 
ostende, Domine, in corpore angelum , cui totus com- 
parari indignus est mundus. 

Car. XXV. — Heec orando, pervenit ad loemr, 
qui in similitudine fuerat designatus torrentis, et ia 
extrema ejus parte superiore vidit splendentem se- 
lem ; et aspiciens, vidit sancte mortuum jacens cor« 
pus, et manus, ut oportet, sic compositas, et ad 
Orientem jacens corpus aspiciens. Currens autem, 
lacrymis lavit beatissima pedes, non enim aliud cor- 
poris membrum audebat contingere. Lacrymans au-- 


quantum mea consideratione inferior sum mensura B tem aliquandiu, et psalmos dicens tempori el rel 


verz perfectionis. Hxc eo dicente, postulavit mulier 
ut sanctum diceret Symbolum, et sic Dominicam in- 
Choaret orationem. Et expleto Pater noster, sancta, 
sicut mos est, pacis osculum obtulit seniori; et sic 
vivifica mysteriorum suscipiens dona, in coelum ex- 
tensis 1nauibus ingemiscens cum lacrymis, ita clama- 
bat : Nunc dimittis, Domine, ancillam tuam secun- 
dum verbum tuuin in pace; quia viderunt oculi mei 
: salutare tuum (£uc. ui). Et seni. dixit : Ignosce, abba, 
et aliud mez petitionis imple mandatum. Vade nunc 
ad monasterium, Dei pace gubernatus; recursu au- 
tem anni advenientis iterum veni in illo torrente, in 
quo tecum sum prius locuta. Per omnia non omittas, 
sed propter Deum veni : et videbis me iterum, qua- 


liter Deus voluerit. 116 autem respondit ad eam: C 


Utinam esset possibile nunc tua sequi vestigia, et 
*ui pretiosissimi vultus visione frui! Oro, mater, ut 
unam senis petitiunculam facias, et modicum cibi ex 
eo quod huc attuli, digneris accipere. Et baec dicens, 
ostendit ei quod secum detulerat canistrum. lila au- 
tem extremis digitis lenticulam contigit, et tria tol- 
lens grana proprio intulit ori, sufficere dicens gra- 
tiam Spiritus, ut custodiret animx substantiam im- 
maculatam. Tune dieit seni : Ora pro me propter 
Deum; et mex memor esto semper iufelicitatis. Ille 
pedes ejus sanctos contingens, 991 cum lacrymis 
deprecabatur, ut oraret pro Ecclesia, et pro imperio, 
et pro se, et sic dimisit eam abire flens et ejulans. 
Non enim audebat eom multum detinere, qua nec, 
δὶ vellet, poterat detineri. 

Car. XXIII, — llla autem crucis iterum impres- 
sione Jordanem signans, ascendit ambulans super 
liquidum elementum, et transivit sicut ante veniens 
fecerat. Senex autem reversus est gaudio et tremore 
repletus. Et semetipsum reprehendebat, poeniteus, 
quia nomen sancte ut cognosceret, non inquisivit ; 
sperabat tamen advenienti hoc consequi anno. 

Cap. XXIV. — Transacto autem eodem anni cursu, 
venit iterum in vastam deserti solitudinem , expletis 
omnibus secundum consuetudinem, festinabat ad 
gloriosam illam visionem intuendam. Perambulang 
autem solitudinem, et non inveniens aliqua cupiti 
loci indicantia signo, dextra levaque aspiciens, in- 


congruentes, fecit sepulture& orationem, et dicebat 
sibi ipsi : Forsitan non coinplacet sanct? hxc fieri, 
Hxc eo cogitante, designata scriptura erat in terra, 
ubi hoc legebatur : « Sepeli, abba Zosima, miserz 
Marie corpusculum. Redde terre (15), quod suum. 
est, et pulveri adjice pulverem. Ora tantum pro ume. 
propter Dominum transeunte mense Parmothi (14) 
secundum AEgypuos; qui est secundum Romanos. 
Aprilis die nona, id est, v Idus Aprilis salutilerse 
passionis, post divinse et sacrae conse communio- 
nem. » 


Car. XXVI. — Has senex cum legisset litteras, 60-- 
gitabat quidem prius quisnam essel qui scripsit : illa: 
eniin , ut dixerat, litteras iguorabat. In hoc tamen 
valde exsultans gaudebat, quia ejus sanctum didicit. 
nomen. Cogitavit vero quia mox ut divina in Jordane 
mysteria participavit, in eadem hora in locum illum 
venit, ubi mox de hoc mundo transivit , et idem iter, 
quod Zosimas per dies viginti ambulans vix consum- 
mavit laborans, unius hors cursu María consumpsit ,. 
et statiin migravit ad Dominum. Gloriticans autem 
Zozimas Dominum, et lacrymis corpus ejus infun- 
dens : Tempus est, inquit, miser Zosima, quod 
tuum est, perfice. Sed quid faciam infelix, quia unde 
fodere valeam , non habeo? Deest sarculum , non est. 
rastrum , nibilque ex omnibus habeo pre manibus. 
Hzc illo in corde suo dicente, vidit parvum lignum 
et modicum jacere: quod assumens, coit fodere. 
Valde autem durior erat terra, et multum fortissima, 


D et nequaquam va'ebat fodere, quia et jejunio con- 


fectus, et longi itineris fatigatione nimis erat defe- 
ctus. Laborabat enim, et suspiriis nimiis urgebatur, 
et sudoribus madefactus, ingemuit graviter ex ipso 
cordis sui profundo. Et respiciens, vidit ingentis 
form: leonem juxta corpus sanctae stantem, et ejus 
plautas lambentem. Videns autem, contremuit prze 
pavore grandissimz fers illius, przcipue quia au- 
dierat sanctam (feminam illam dicentem quia nun- 
quam aliquam feram viderat. Signo autem se crucis 
confürmavit undique credens quia illsesum castodire 
valet eum virtus jacentis. Leo autem capit innuere 
seni, blandis eum nutibus salutans. Zozimas auteui 
dixit leoni : Quoniam ἃ Dco missus vensu. niaxima 


989 


VITÀ SANCTE MARI /EGYPTICAE, MERETRICIS. NOTATIO. 


6£0 


. ferarum, ut hujus Dei famulo» corpus terr» com- A pariter ; et ,eo quidem in interiora solitudinis quasi 


«nendetur, exple opus officii , ut possit sepeliri ejus 
«orpusculum. Ego enim senectute confeetus non va- 
leo fodere, sed nec congruum quid habeo ad hoc 
opus exercendum ; et iterum tanti itineris longitu- 
«line properare non valeo ut afferam. Tu divino jussu 
foc epus cum ungulis facito, ut eommenderpus terre 
hoc sanctum corpusculum. 

Car. XXVII, — Continuo autem, juxta senis ser- 
monem, 160 eum brachiis fecit ipse foveam, quanta 
ad sepeliendum sancte corpusculum sufficere posset. 
Senex vero lacrymis pedes sanct» abluens, et. mul- 
tipliciter effusa prece exorans pro omnibus eam tunc 
Εἰ amplius pro se exorare, operuit terra corpusculum 
nudum , astante Jeone, sicut eam prius repererat, et 


ovis mansueta abscessit ; Zosimas autem reversus est, 
benedicens et laudans Deum, et hymnum laudis de- 
eantans Christo Domino $949 nostro. Veniens au- 
tem in cenobio, omnia eis ab initio retulit, et nihil 
abscondit ex omnibus qux» vidit et audivit, ut om- 
nes audientes magnalia Dei, nimio stupore admira- 
rentur, et cum timore et amore magna fide celebra- 
rent beatissimee sancte transitus diem. Joannes au- 
tem abbas invenit quosdam indigentes emendari, 
juxta sanct illius sermonem, et hos, miserante Do- 
mino Deo, convertit. Zosimas sutem in eodem de- 
geus monasterio, implevit annos centum, et tunc 
migravit ad Dominum in pace, gratia Domini nostri 
Jesu Christi, cui cum Patre gloria et honor et im- 


hihi! aliud habens, nisi illud scissum vestimentum, B perium una cum sancto vivificatore et adorando 


quod ei jam ante projecerat Zosimas, ex quo Maria 


quidam sui corporis texit membra. Deinde recedunt 


Spiritu, nunc et semper et in szcula sxculorum. 
Amen. 


ROSWEYD] NOTATIO. 


(14) Marie.] Martyrologium Romanum, 2 Aprilis : 
« 1n Palzstiua depositio sancte Marie /Egyptiacs, 
que Peccatrix appellatur. » Menologíüm Grxcorum 
1 Aprilis : « Sanctze matris nostre Mariz /Kgyptiaese, 
4u:x cum decem et septem annos lascivam et turpem 
vitan duxisset, couversa in meliorem statum, talis 
evasit, ut miraculis etiam multis virtutem suam com- 
probaverit; siquidem quadraginta septem annis ita 
vixit, ut neminem nisi ipsum 

1.» ᾿ 

Ularuit Maria. JEgyptiaea temporibus Justini se- 
wioris imperatoris, circa annum Domini 520. Vixit 
fisdem fere temporibus alia item ex meretrice poeni- 
itens Maria dicta, Tarsensis patria, qus iu monaste- 
trio apud /Egas posito exercuit vitam monasticam. De 
qua mentio habetur in Prato spirituali, cap. 21. 

(2) Sophronio.] Sophronium hujus Vit:e auctorem 
esse testatur. Nicephorus, libro vni, cap. 5. Citatur 
eadem Sophronio auctore in Nicxna synodo nu. act. 
4, et a sancto Joanne Damasceno in oratione 5 de 
lnsginibus. Meminit ejusdem Triodium, ubi agit in 
quinta feria quintz:? hebdomadis quadragesimalis de 
Andrea Cretensi arehiepiscopo, auctore maghi cano- 
D$ : Ἐποίησε δὲ τοῦτον, ὅτε x«l ὁ πατριάρχης Ἱεροσο- 
λύμων ὁ μέγας Σοφρόνιος τὸν τῆς Αἰγυπτίας Μαρίης βίον 
συνεγράψανο᾽ κατὰνυξιν γὰρ καὶ οὗτος ὁ βίος προδεέδλη- 
ται ἄπειρον, χαὶ πολλὴν τοῖς ἑπταικόσι καὶ ἁμαρτάνουσι 
παρομυθίαν δίδωσιν, εἰ μόνον τῶν φαύλων ἀποστῆναι 
βούλοιντο : « Fecit aurem hunc canonem eo tempore, 
quo magnus Sophronius patriarcha Jerosolymitanus 
Vitam Marie /Egyptiacz litteris mandavit. Qu:e et 
ipsa compunctionis plenissima est, lapsisque et pecca- 
toribus multum consolationis offert , si modo a pravis 
operibus desistere velint. » 

Hujus Soplironii anniversaria memoria agitur a 
Latiuis 11 Martii. Martyrologium Romanum : «Je- 
ro-olymis sancti Sophronii episcopi. » Menologium 
Gr:ecum eadem die : « Sancti patris nostri Sophronii 
patriarehze  Jerosolymitani, ex civitate Damasco, 
meltipliei eruditione, divioarum litterarum sententia 
et pietate insignis. » De cujus episcopatus initio vide 
Darenium anno 655; deque ejusdem obitu anno 636. 
De Sophroniofquoque agit Histor. Miscell., lib. xvi, 
an. 20 Heraclii imp., et lib. xix, anoo 26 ejusdem. 
Cedrenus, anno 20 ejusdem imp. ; et Zonaras, in ni 
parte Annal. in Heraclio. 


um spectatorem ha-' 


(5) Paulo.] Sigebertus, catalogo illustr. Ecclesise 
Seriptorum , cap. 69 : « Paulus diaconus Neapolitauzs 
ecclesi: transtulit de Grzco in Latinum Vitam san- 
cie Maris» /Egytiacae. » 

Eadem carmine expressit Hildebertus episcopus 
Cenomanensis, ut refert Henricus ἃ Gandavo, ca!a- 
logo illustr. Scriptorum, cap. 8: « Hildeberlns ex 
Cenomanensi episcopo archiepiSeepns Turonen:is, 
qui claruit tam psosa quam meiro, scripsit eleganti 
metro Vitam Marice Aygpuiacs, » cujus exemplar ms. 
penes me est. 

(4) Vicedomini.] Intelligit Theephilum , eujus fe- 
stum occurrit die 4 Februarii. Cujus historiam habes 
apud Surium , tomo 1, sed alio iuterprete. Vide Ono- 


C masticon. 


! (5) Constitutis.] Quze hzc constituta sint, mihi non 
iquet. 

(6) Zosimas.| Aliis Sosimus. Martyrologium Rom., 
4 Apr. « In Palzstina sancti Zosimi anachoretze, qui 
funus sancte Marise Agvptiacze curavit. 

(7) Psallentia.] tà nunc loquebantur. S:epe oc- 
currit psallentium apud Gregorium Turonensem. Vide 
Ünomasticon. 

(8) Regia.] Mtà Ms. Alis editiones : janua. Intelli- 
it primam monasterii januam , qui» Regia dicebatur. 
ide Onomasticon. 

(3) Annonabat.] Ita Ms. Surius : « annonam fere- 

bat. » Alia versio : « vite necessaria ferebat.» 

(10) Corpori ad mensuram sufficiens.] Surius : 
« Aquam corpori ad mensuram sufliciens. » Alia ver- 
Sio : « Parvum panem ad fragilitatem corporis su- 
Btentandam. » Ut suspicer in textu nostro omissum 
paximatium, quod alia versio interpretatur parvum 


panem. 
D (1) Obscuritatem.] Ita tres Mss. Surius et alise 


editiones, scurrilitatem, Sed Paulus obscuritatem seu 
obscurritatem ἃ scurra formaverit. 

(12) Nonna.] lta Mss. Vetus editio, numos. Surius, 
mater. Vide Onomasticon. 

(15) Redde terre.| Similis sententia iu Vita saneti 
Pauli primi eremita. 

(14) Parmothi.] tà Ms. In Surio est Parmathi, et 
in margine Parmenuthi. Vetus editio : Parmenothi. 
Pbarmuthi est. octavus mensis /Egyptiorum. Vide in. 
Onomastico tabulam mensium. 


FEBRUARI) ΧΙ]. 


.* VITA SANCTE MARINA ὦ 


Ὁ VIRGINIS , 
AUCTORE INCERTO. 


Ca?ot Ραινῦν. — 868. Erdt quidam sztülaris ha- & iendum, ihanebat in ípso patüdochio cum cozteris 
beris anícam Biliam párvular. Ipse converti eupieris, — Ínonachís. 
Comtrendavit eaui cuidam pàcehti suo, et abiit dd mo- 
nastefium, quod longe. erat de Civitate milliaria tri- 
ginta duo. Et lngreséus perficielat omne opis quoderat 
mohasierii, ita ül ahbas ejus amplius eum quam 
txiteros quí in mhohasterio erant diligdret, eo quod 
fidelis esset et obediens. Contigit autem, post aliquod 
tempus, ut recordaretur charitaüs filia sus, et 
ccpit contristari atque afflizi intra &e. Et cum per 
multos dies hoc faceret, vidit eum abbas ejus tribu- 
lantem, et dixit bi: Quid habes, frater, quod sic 
tristis ambulas? dic mihi, el Deus qui consolatür 
omnes, dabit tibi auxilium. Tune ille procidens eum 
laerymis ad pedes ejus, dixit : Habeo unum filium in 
eivitate queni teliqui pareulürh, et recordatus, affli- BÉ 
gor propter euth. Et noluit indicare ei quod puélla 
esset, Àbbas vero ejus ignorans quod esse!, et nolens 
.9um amittere, quia nbbcesbilins erit inóndsterio, 
dicit ei : Si dítigis eurn, vadé, et addue euim buc, et 
sit tecum. Et abiens adduxit eam , dicebaturque 
Marina. Et mutsvit ei momen, et vocavit eam Mari- 
num. Et dedit eam ad discepdas litteras intra mona- 
$lerium, et erat cum ea: nullusque agnovit de 
Íratribus quod puella esset, s&d vocàbant eam omnes 
Marinum. Et dum esset »nhorüm quáluordecim, 
cepit eàn] doceré páler 8uui viani Dorbini, et djce- 
bat ei : Vide, filia, ut nullus cognoscat. mysterium 
tur usque i) flnem tuum, et sol'icita sis ab insldiis 
Jisboli, ne seducaris ab eo, et istud sanctutu moria- 
steriuin videatur per nos solvi, ut iu conspectu q 
Chrieti cum sanctis angelis ejus coronam, et non 
éum impil$ $ternam damnationem acciplamus. Et 
alia mulia docebat eam per singulos dies de re- 
gno Dei. 

Cap. Il, — Dum autem facta esset annorum decim 


Ca». III. — Contigit autem per insidias inim.ci, ut 
pandox ille haberet filiam virginem. Ad quam in- 
gressus miles aliquis, coucubuit cum ea, et concepit 
puellà de illo milite. Et dum cognitum fuisset a 
parentibus ejus, ceperunt afüigere puellam, dicen- 
tes : Dic nobis de quo concepisti Respondit eis : De 
ilíó inohacho, qui dicitur frater Marinus, qui hic 
Írequénter cum earro mansit; ipsé me opptessit, et 
coricepi. Stitiin autedi perrexerunt parehtes &jus àd 
monasterium, et dicunt abha!i : Eccé, domiue abha, 
quid fecit monachus tuus. Marinus ?* quo modo dece- 
pit filitm nostrst ? Dicit eis abbas : Sinite, tidea- 
mus sj inanifesta suni que dicitis, Él veniente eo 
dicit ei abbas ejus: Frater Marine, tu hoc scelus 
operatus es in filia eorum ? Stans diutius cogitavit, 
Intra se Ingeniscens dizit: Peccavi, Pater, poeniten- 
tiam ago huic peccato; ora pro me. Ád iracundiam 
autemy commotus abbas; jussil eum eontundi et 
afligi. Et ait: In veriiate ditó, quià tu qui hoc 
malum operaius es, nun manebis in boc monasterio. 
Et jactavit eam foras. ipsa vero nunquam 1} eon- 
fessa est miysierlüm &tüuim, sed àbiers jaciavit: se 
ante lores monasterii, et jacebat super terram in 
poeniteitia, aífligens se tanjuam QOJA ipsa peecas- 
δεῖ, et ab ingredientilios fratribus postulabat ut vel 
und buccellà panis ei daretur. Hoc faciens per tres 
annos, non recessit de monasterio. Pandocbhis vero 
filia peperit filium masculum, δὶ ablictàtit, &t ad- 
duxit eum mater puella secunf, et jactàvil eam ibi 
ante monasterium, et dicit ei : Eece, frater Marine, 
quomodo nosti hutries filium teum. Et reliquit eum 
Ibi, et abiit. Sancta virgo susclpiéris, tanquám pro- 
prium filium, de ipsa buecella panis, quam accipie- 


et septem, defunclus esi pater ejus. Hemanáit vero bat ab ibtrüeuntibus In monasterium ; nutricabat 
hzc sola in cella patris sui, et ipsa ohservavit se in filium alienum. Factum est hoc per alios duos annos. 
omnibus üoctriris patris sui, et erat obediens omni- Cis. IV. — Postmodum antem. videntes fratres, 
bus in monasterio, ita ut ab abbate suo et ab — misericordia compuncti, ingressi ad ább.tem rogare 
omnibus diligeretur. Habebat autem monasterium — cceperunt ut eum reciperet ín monasterium, dicen- 
par boum et carrürü, quia vícinum lidbebat mare, — tes: Abba, indulge et suscipe fratrem Marinum. 
ub: erat emporiuri ad millia tria ; οἱ ibant mónachi, Ecce quinque anni sunt, quod in pcnitentia anto 
et afferebant qua» necessaria erant monasterio. Una — januam monasterii jacet, et non recessit. unquam 
vero die dicit abbas ejus : Frater Marine, quare et (ὰ hiuc. Suscipe eum in poenitentiam, sieut Doniinus 
nón vadis cum fratribus et adjuvas eos? Qu:e respon- — noster Jesus Christus praecepit. Vix autem coegerunt 
dit : Jussisti, Pater? Erat autem in ipso emporio' eum, et jussit eum ingredi, et vocavit eum ad se, et 
pandochium (2). Cepit ergo frater Marinus frequen- — slit: Pater. tuus fuit vir sanetus, quod tu nosti, el 
ter pergere cum carro, et si faciebat tarde ad rever- — parvului introduxit te jn hoc sanctum monasterii, 


695 


VITA SANCT/E MARINJE VIRGINIS. NOTATIO. 


694 


et non est eperatus quidquam inali, quod tu cogita- Α agas. llle terrítus perrexit, οἱ venit δὰ corpds. Et 


sti, δὲ feciBli : tiec aliquis ib hoe saiicto monasterio. 
Nunc autem ingréssus ἐδ eum filio (u6; queim dé 
adulterio habes, unde oportet te paenitere, Gràve 
enim peceatum fecisti. Bt hot tibi jubeo, ut emnes 
muudiuis monáisterli tu solus quotidié fdtlas, et 
àquam ad necessária purganda portés, et calceariuni 
(5) omnibus per singulos dies tu perficias, omnibus- 
que serviis, in lioc enim liübebis meam gratiam. 
Sancia vero Íibenti animo suscipiéns, ome opus 
quod ei jussum perficiebat. 

Cap. V. — Contigit autetil euin intta. paucos didé 
dormire in Dohtinu. Éudtes vero fraires, riuntiave- 
runt abbati dicentes : Frater Marinus defunetus est. 
Dieit eis abbas : Videte, fratres, quale peceatum fuit, 


Íevans pallium, unde coopertum erat, vidit (uia 
fidlier esset; δὲ mot cecidit, et caput suum pereus 
tiebat in. lerram, ét. ociferabatur dicens : Conjutó 
te per Jesum Christum Dominum, ne me condeiunes 
ante conspectum: Dei eo quod afflixerim te, quia 
ignorans feci, Tü, dóminá, non dixisti mysteriuttu 
(uum, et ego non cognovi in vérilate sauctam con- 
versationem tuam. ΕῚ jussit. sanctum corpus ejus 
Intra monasteriütu in oratorio repont. 
Ca». VI. — Eadem vero die puella illa atreptà a 
demonio veuit ad monasterium , et confiteba:ur 
crimen quod adiniserat, et de quo coneepisset. Et in 


.Séptima die répausatiohis éJu$ ía  Dofninó, Ibl intra 


oratorium liberata est a daemonio. Áudiéntes autem 


&t nec méruérit; peenttentiain; Sed tamen ite, 14.816 p qui erant 1n ipso emporio, et vicina monasteria, 


uin, et sepélile longe à monasterio. Et euntes, dum 
levant eum, cognoverunt eum quia femina esset. Et 
ecperunt omnes emittere voces, et iundentes se; 
€lamabant : Quia talis convéràatió el palientia sancta 
inventa est in ea, cujus mysterium nullus àguovit, 
et sic ab eis afflicta fulsset, Et venientes eum lacry- 
inis, dicunt abbati : Abba, véní et vide fratrem Ma- 
rinum. Dicit eis : Quid est hoc? Fratres, dicunt 
iterum : Veni et vide mirabilia Dei; et tide quid de ta 


inirabilia quo facta fuerafit, aécipienté$ eruces et 
cereos, eum bymnis οἱ cánticis ei psalmis, benedi- 
éentes. Deor, venetunt in eodem monasterio, et 
oratorium ingressi ubl corpus ejts requiescebat, bene, 
dixerunt Deum. Ubi usque modo Christu$ orationi- 
bns sanete virginis multa faeit. mirabilia ; &d laudem 
hoiiíis sui. (ul cum Paire ét Spiritu sancto vivit et 
regnat Deus, per ómnia s&culá seculorum. Áren. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


a) Martias. | Tres Marinas tm tabulis Ecctesiastieis 
invenio, Alexandrinam, Antiochenam, Hispanam, sed 
valde inter se counlusas, ut difffcite statgerb sit am 
duz tantum, an tres fuerlili: Viülaihls , .. Binglilis, 
et eas iuter se compareinus, collatis auctoribus. 


Marius nostre, qua | AJexandrina est oria 
eerto die conset£atà inteifitur Ii MBhbis ia Y. ifa 


rii, ubi Maria primo, deinde mutato habitu. Marinus 
dicitur. Nulia ejus tu Menologis nrentio, ses alterius 
Mariuz virg. et mart., 17 Julii, que Latinis Marga- 
rela dicitur. D. 

Apud Latinos vereor ut certi quid stati póisil. 
jan valde variaut tam vetusta, quam recentiora 

artyrolegia quoad diem, quoad locum, quoad mar- 
tyrii lauream, ut. hzc nostra Marina, quz virgo 
tantum fuit, videatur cum alia aliqua, qua et virgo 
δὶ marlyr fuit, ex nominis affinitate confusa. 

Cujus varietatis ei confusionis occasionem inde 
ertam existimo, quod soncía Margareta virg. οἱ 
Ert. Antiochena ἃ Graecis Marina dieta sit. [nde 
Beda, Rabanus, et Notkerus, qui Marinam martyrem 
habent 18 Junii, apud Antiochiam sub Olybrio prz- 
feeto, eumdem em loce, Margaret: nomine ha- 
bent ἐδ Julii. Et quidem Habanus et Notkerus ibi 
bumdeith quoque preeetum Olybrium exprimunt, 
Romanum auteg Martyrologium Margaretam habet 
$0 julii. . 

Usuardus vero ex prima recensione Molani liabet 
9398 15 Junii : « Alexandria passio sancte Marina 
virg., » quod ia Usuardo ἐς secuuda  Molani recen- 
sione ewittitur; dec ulla Gt in ea editione mehtio 
Mairinz, qua Alexandiis eit passa. 

Sed Molanus tam in prima quam secunda Usuardi 
recehsione; 20 Julii ; non in textu Usuardi, sed in 
additiobibus, Margaretaà diem festum ponit, de qua 
in annotatione ex secunda recensione dicit Usüarduim 
nómine Marine habere 18 Junii, quod iateliige de 
Usuardo e prima ejus recensione; nau in secunda, 
ut dizi , omiititur. 

Qui porro in. annotationibus secunda recensionis 
αὰ $0 Julii addit, fortassis incuria scriptoris 48 Ju- 
nii vitiose irrepsisse Alegandrim. Nom Beda, inquit, 


δὺ die secundum historiam habet, in Antiochia. Unde 
apparet Molanum utrobique Marinam οἱ Margaretam 
pro eadem aecepigio: 

Dui rursus in additlonlbil ad Usuardum tam pri- 
ma quam secunda su: recensionis, 15 Julii, ait Mar- 
garetam eo die apud multos coli. Et eo die manu- 
bcfipius meus Üshardhé dixér( Marfgaretam habet, 
atque ita cum Beda, Rabano, Notkero de Margareta 
die consentit, — - " 

Nondum igitür Maris nostré febtum diem, excus- 
sis quatuor vetustis Martyrologii scriptoribus, cer- 
tum ápud Latinos habemus; imo ne quideur ejus 
Igemoriam. ] 

Habetur quidem :n Adone vulgato, 18 Junii : « ἴῃ 
Alexindida ets? Martine, virginis et mart., et Bal- 
bite. » Sed prseítxa hic est steliula 3 Mosandro , 
Adotil$ editere; quod id in aliis tribas Manuscriptis, 
quibus ipse usus est; non essel, pri:;slerquam in uno 
ἃ Benédictino quodam aucte. Et certe in meis duo- 
bus vetustissimis Manusoftíiptis nulia hic Marins no- 
Stt» spud Adonem nijemio; qoare neo quod martyr 
dicatdr, Adoni est imputanduni, ut hic putavit Baro- 
nius; Ino. véro quia martyr dicitur, capiendum erit 
de Marina seu Margareta; ut Molanus ad Usuardum 
vepit : et pro in Alexandria , ponendum erit in An- 
tiochia , leco cujas nen rit apud Galesinium est, in 
Achaia. ' 


Ita in. Manuscriptü Adons fiullá Marin? , nulla 
uoqüe Margatetz memóriá. Nam quod in editibne 
osandri Margarita habetuf 15 Julii, ibi quoque Étel- 
luis przíixa est, quod id siis Mss. deesset. 

Quis igitur dies Marine nosire apud Laünos as- 


signabitur? Habeiur quidem in Martyrologio Roinano - 
Baroni 18 Junii : « Alexandrie passio sanc Ma- 
rine virginis, » quám Baronius ibi pulat Marinam 
hostram esse. Sed quomodo illi passio convenit ? 
cur »on potius de Marina seu Margareta y ine et 
martyre accipiatur, uii preeunt Beda, Rabanus, 
Notkerus? 

Nisi velimus tres hos Martyrologos Marinam seu 
Margaretam virg. et mart. cum Marina noswa tau- 


695 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


696 


tom virg. confadisse, quandoquidem iidem rursus de A esse cum Mariua virgine, que hic in Patrum Vitis 


Margareta agent 15 Julii. 

Atque ita 18 Junii in Martyrologio Romano legen- 
dum erit, Alexandrie sancte Marine virg. , omissa 

sionis voce, uli jam olim Bellinus in Martyrologio 

om. expressit, lia quoque habet Usuardus meus 
manuscriptus. Nisi quis pussionem et quod martyr di- 
citur interpretari malit, quod multa a fratribus suis 
religiosis passa sit, uti 9 Jan. Basilissa dicitur mar- 
ty: , quia multa passa fuit, etsi non affecta martyrio. 
Certe Florarium manuscriptum sanc:orum, 18 Junii 
nostram Marinam etiam cum passionis voce agnoscit. 
Ait enim : « Alexandriw passio sancte Marinz vir- 
ginis, cujus gesta habentur circa finem quinti libri 
de Vitis sanctorum Patrum. » Intelligit. editionem 
primam Vitarum sanctorum Patrum ; nam ibi in fine 
quinti libri habetur. 

De Marin:e nostre virginis translatione Venetias 
Martyrolog. Rom., 17 Julii : « Venetiis translatio 
sancte Marinz virg. ; » quod a Baronio additum exi- 
$timo Martyrologio Romano, ex Petri Aquilini cata- 
logo Sanctorum, l. vi, cap. 108, nam in Martyrologio 
Romano Bellini non habetur. 

Aliam Marinam virg. et mart. exhibet Martyrolog. 
Romanum Baronii 15 Julii : « Gallecize in Hispania 
Sanct Marin: virg. et mart. ; quod in nullo antiquo 
Martyrologia reperio, nec quidem Romano Bellini, 
ut a Baronio ex llispanicis scriptoribus insertum exi- 
stimem Martyrologio Romano. Unde fortassis non 
frustra dubitant quidam, num h: c Hispanica M rina 
eadem 511 cum alierutra Marinarum jam assiguata- 
rum, id est vel Alexandrina vel Antiochena. Hefert 
enim Villegas in Flore sauctorum Hispania, parte 1, 
18 Julii, quosdam esse qui hanc censeant eamdem 


occurrit. Sed cum ea virgo tantum fuerit, non etiam 
martyr qualis Hispana Marina existimatur, rainus 
videtur eorum sententia probabilis. 

Alios esse refert, qui hanc eamdem faciant cum 
Marina seu Margareta virgine et martyre qux passa 
est Antiochize, Εἰ quidem Molanus in atinotationibus 
ad Usuardum, 20 Julii ex secunda recensione asserit 
Hispanos in lectionibus 18 Junii (puto Julii) habere, 
Ma:inam fuisse ex Antiochia Gall:ecim, et cum nnlla 
Antiochia &it ín Gallecia, non videtur improbahile 
Margaretam ab Hispanis coli, sed Marinz nomine, 
Favet huie sententie, quod in eumdem pene diem 
utriusque festum incurrat. Nam Marina seu Marga- 
reta Antiochena in Menologio ponitur 17 Julii, in 
Martyrologio Romano 20 Julii; Hispana autem in 
Martyrologio Romano 18 Julii ; in Thesauro concio- 
nat. 19 Julii. 

Villegas tamen supra, et Thesaurus eoncionatoram 
Thou de Trugillo, tomo III, 19 Julii quedam Ma- 
rine Hispanae propria assignant, ut elibanum, ἰδ 
quem conjecta dicitur, et fontem in quo qusdam 
ejus interventu miracula feruntur perpetrata, qua 
erudit Viri qui vicini sunt viderint quo referri de- 


nt. . 
(2) Pandochiwm.] Wa Manuseripti. Coloniensis 
editio, pandocium, 1d est taberna. Vetus, homo ma- 
nens nomine pandoz. Rectum est pandochium, πανδὸ- 
χεῖον, taberna. Sic pandoz, tabernarius., 
(9) Calcearium.] Ita Coloniensis editio. Vetus, cal- 
curium. Intelligit, opinor , ministerium aliorum cal- 
ceos purgandi. In Ms. est caldarium vel caliclarium, 
An igitur intelligitur ministerium caldam przpa- 
randi? vel fratrum caliculos eluendi? 


VITA BEAT/E FABIOL E, 


AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO. 
(Hujus epistole textum legere est Patrol. tom. XXII, col. 690.) 


ROSWEYDI NOTATIO. 
᾿αὐίοία.} Dies obitus ejus ignoratur, nec C Chihieus est, χλίνη, lectus, detinet, nec inde se prae 


ejus in tabulis ecclesiasticis exstat memoria. 

Apud πος. Cato, oratione de Dote, apud Gellium, 
Jib. «, cap. 25: « In adulterio uxorem tuam ei de- 
prehendi-ses, sine judicio impune necares : illa te, 
$i adulterares, digito non auderet contingere, neque 
jus est. » Vi 'e Cod. lib. rx, ad 1. Juliam, de adulterio 
et stupro. Alia lex apud Christianos. 

Laterani.| Erat hic Plautius Lateranus, de quo Ta- 
citus lib. xv, et Arrianus, lib. 11, cap. 1. JEdium 
Laterani meminit Juvenalis sat, 10, et Julins Capito- 
Jinus in M. Antonio Philosopho : « Edueatus est in 
eo loco in quo natus est, et in domo avi sui Veri 
justa xdes Laterani. » ldem in Vero imper. memi- 
nit Sextilii Laterani consulis, 

Staret in. ordine penitentium.] Baronius, tom. IV, 
anmo Christi $90, Siricii papa 4, Valentiniani 15, 
Theodosii 12, impp. post narratam Theodosii imp. 
poenitentiam snbdit : Quam vigeret hoc tempore in 
Ecclesia severitas publicse poenitentize, a quo non li- 
beéraret excusaretve nobilitas, dignitas, neque sexus, 
plane declaratur alio. exemplo clarissime femina 
Romanae, Fabiole nomiue, qus adhuc supererat 
Fabiorum an!iquz familie nobile germen. Hanc con- 
tigit ob secundas nopiias post divortium factum cum 
priori viro illicite contractas, hisce ferme diebus, ou- 
blicam Rome agere penitentiam. 

Clinicum.] Infra, in Vita Paule , num. 5: « Quis 
cliuicorum non ejus facultatibus sustentatus est ? » 


D nico , 


segritudine movere potest. Vide Onomastieon. 

Peragrabat ergo insulas , e! totum. Etruscum mare.) 
Baronius, tomo Y, anno Christi 290, Anastasii papse 4, 
Arcadii et Honorii impp. 4. Ex quibus, inquit, plane 
intelligis quam brevi tempore ex Egypti vinea plan- 
tat in Romano solo propagines extenderint usque 
ad mare, et intra mare in insulis palmites soos. Pro- 
pagatos autem ad posteros etiam, qui erant in Tve- 
rhenis maris oris et insulis, monachos; et ipsam 
Gorgoniam insulam, ubi unum tantum fuisse Rutilius 
tradit (Rutil., lib. 1 Itiner.), pluribus esse monacho- 
rum germinibus auctam , ex litteris saneti Gregorii 
papse (Greg., lib. 1, epist. 48) possumus perspicue 
intelligere, dum de Palmari: et aliarum insularum 
monachis meminit , necnon de pluribus monasteriis 
in insula Gorgonia congregatis, et postea ad melio- 
rem formam per ipsum Gregorium restitutis. 

Erupisse Hunnorum examina.] Hieronymus in Chro- 
anno 18 Valentis : « Gens Hunnorum Gothos 
vastat : qui a Romanis sine armorum depositione 
suscepti, per avaritiam Maximi ducis, fame ad re- 
bellandum coacti sunt. » Vide Orosium, lib. vir, 
cap. 33. 

Baronius, tomo V, anno Christo 595, Siricii pspei!, 
Arcadii et Honorii impp. 1. Hoc anno Fabiola, in- 
quit, clarissima femina, quz concesserat Jerosoly - 
mam, ut ibi reliquum vitz ageret, horum grassatione 
perterrita, una cum aliis navim conscendere, et in 


607 


VITA SANCTA PAUL/AE ROMAN/E£ VIDUJE. NOTATIO. 


698 


Italiam remesre compulsa est. Vide ἰδὲ plura de A adhuc vulnere consolatus sum ; quarts sestatis circu, 
*lus volvitur, ex quo ad Helíodoram episcopum , 


Bannorum eruptione et grassatione. 

Aberat tunc Romanus exercitus, et bellis civilibus in 
lialia tenebatur.] Baronius, loco proxime citato: 
Quem enim secum Theodosius in Occidentem adver- 
$us Eugenium tyrannum Orientis exercitum duxerat, 
Stilico Theodosii defuncti voluntatem 1talia detine- 
bat. De Romano illo exercitu et bello contra Euge- 
Dium, vide eumdem Baronium, tomo IV. anno Chri- 
sti 594 et seq. 

Herodotus.) Lib. r, et initio iv, qui eos Scythas 


- 


vocat, et xxvii annis Asiam tenuisse narrat. 


Ob nimiam auri cupiditatem. ] Baronius, tomo V, 


ante citato : Cupidissimum sane omnium mortalium 
hoc genus hominum esse, Ammianus, cum eorum- 
dem mores pluribus scribit, affirmat ( Ammian.. 
lib. xxxi). 

Erat in illo tempore quedam apud nos disseimo.] 
Baronius, tomo V, anno Christi 595, Siricii papze 44, 
Arcadii et Honorii impp. 1. Quenam, inquit , essent 
dissensiones ill: , quibus in Palzsiina inter se invi- 
cem fideles »ltercabantur studio indefesso, superiori 
dirta sunt tomo (Baron., tomo lV, anno Christi 592, 
$95, 594), luisse nimirum Origenistarum improbitate 
conllatas, quibus Joannes e,iscopus Jerosolymorum, 
Evagrius Ponticus, Palladius Galata, Isidorus Alexan- 
drinus, et Ruffinus Aquileiensis in pr.mis studebant. 

Dormívit illa.] Barouius, tomo V, anno Christi 400, 
Anastasii pape $, Arcadii et Honorii impp. 6, obitum 
Fabiolz ponit, atque ita colligit : Hoc anno, inquit, 
deluncta saucte Fabiolzx spectatae egregizque. san- 
etitudinis, et generis claritudine celebris vidus sau- 
etus Hieronymus rogatus ab Oceano epitaphium scri- 
psit; cujus exordio cum ita diversa tempora nume- 
Fet, quo potissimum anno id acciderit circumscribit, 
du 3it: « Plures anni sunt. quod super dor- 
mitione Blesiilze Paulam venerabilem feminam recent 


Nepotiani scribens epitaphium, quidquid habere potuit 
virium in illd tanc dolore consumpsi; et ante ferma 
biennium Pammachio meo pro subita peregrinatione 
Pauline brevem epistolam dedi , erubescens ad di- 
sertissimum virum plura loqui, » etc. Paulo vero 
post : « 1n prassentiarum tradis mihi Fabiolam , lau- 
dem Christianorum , miraculum gentilium , luctum 
pauperum, solatium monachorum , » etc. (Hieron., 
epist. 50). Cum igitur ipse sanctus Hieronymus qua- 
tuor annos numeret ab obitu Nepotiani, duos vero a 
dormitione Pauline , przxssentem annum Fabiolz fu- 
neri ipsum ascribere, ex [18 que superius dicta sunt 
satis manifestum apparet, nt de liis nec levis quidem 
dubitandi relinqui possit occasio. 

Nisi quod cum reperias in litteris saneti Hieronymi 
post decem annos, nempe post urbis excidium, scri- 
ptis ad Marcellinum et Anapsychiam , de Fabiola 
tanquam vivente mentionem haberi (ad quam idem 
sanctus Hieronymus duos in Ezechielem libros a se 
conscriptos misisse testatur (Hieron. , epist. 8 ; prefat. 
in lib. 1 in. Exech.), quos non nisi post excidium urbis 
ipsum elucubrasse liquet), affirmare necesse est, 
aliam illam ab bac fuisse Fabiolam, minoremque di- 
cendam ; nec quidem mirum, cum et duas Paula; , 
totidemque Melanias , seniores ac juniores , eodem: 
tempore liceat numerare. 

Furiuws.] Vide Livium, lib. v, cap. 49; Florum, 
libro 1, cap. 15. 

Papirius. | Livius, lib. x , cap. 59; Florus, lib. 1, 


p. 16. . 
Seipie.] Florus, libro i, cap. 18; Orosius, lib. vi, 


cap. 5. 
Pompeius.] Florus , lib. n1, cap. 5; Appianus, in 
Mithridatico ; et Plutarchus, in Vita Syll. 


Li 


JANUARII XXVI. 


VITA SANCTA PAULAE 


ROMANA ΥἹΌΣ 
AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO. 
(Hujus epistole textum videsis Patrol. tom. XXII, col. 818.) 
ROSWEYDI NOTATIO. 


Paulo.| Martyrologium Romanum 28 Januarii 
« Apud Bethlehem Juda dormitio sancize Paulz vi- 
dug, matris Eustochii virginis Christi. Quse cum esset 
e nobilissimo senatorum genere, renuntians szculo, 
ei faculiates suas pauperibus distribuens, ad pre 
sepe Domini se recepit : ubi multis virtutibus prz- 
dita, et longo coronata martyrio, ad coelestia regna 
transivit: cujus vijam virlutibus admirsndam sanctus 
Hieronymus scripsit. » Nata est Paula Romz patre 
Rogato, matre Blesiila, ut hic habes c. 2, cujus nata- 
Jem anno 11 Constantii, Christi 951, ponunt. 
Alia est Paula junior, huj»s neptis ex Toxotio filio 
et Laeta genita, uti hic habes, cap. 25. 
Fugiendo gloriam.] Sallustius in Catilinario : «Ita- 
que quo minus gloriam petebat, eo magis illam asse- 
quebatur. » Nazarius in Panegyrico Constantini : Nus- 
quam gradum extulisti, quin ubique te gloria quasi 
umbra comitata sit. N 
Blesillam.| Baron., tomo iV, anno Christi 582, 
Damasi pape 16, Gratiani 16, Valentiniani 7, Theo- 
dusii 4, impp. Quod, ait, pertinet ad Blesillam, 
tante hoec virtutis fuit, ut ü annorum vidua a 


: C. viro relicta, quocum mensibus tantum septem vixe- 


rat, magis, inquit Hieronymus (Hieron., epist. 25), 
ipsam deploraverit amissam virginitatem, quau ma- 
riti obitu doluerit. ] 

At quonam modo ad mundi contemptum banc 
idem-sanctus Hieronymus instituerit, ipso ad Eusto- 
chium sororem scribens docet his verbis : « Memini 
me ante hocferme quinquennium, cum adbuc Roma 
essem, οἱ Ecclesiasten sancte DBlesilla legerem, ut 
eam ad contemptum mundi hujus provocarem, et 
omne quod in mund. cerneret, putaret esse pro 
nihilo, rogatum ab ea, ut in morem commentarioli 
obscura queque dissererem , ut absque me posset 
intelligere quz legebat, taque quoniata in procinctu 
postri operis subita morte subtracta est, eic. (1dem, 

ist. 116. . 

Porro anie hujus adolescentule vidus virtu- 
tes extiterint, idem sanctus Hlieronymus in conso- 
latione de obitu ejus ad Paulam matrem conscripta 
pluribus docet (/dem, epist. 25),' 

Fuisse autem excultam Grzcis ac Latinis litteris, 
idem affirmat, cum sait : « Si Grece loquentem &u- 


899 


sonum lingua se verteràl, uu omnino peregrini 
sermo redolebat, » Sed οἱ dé eadem subdit: « In 

ucis non dicam mensibus, sed diebus ita Hebredi 
imgue vicerat difficultates, ut in discendis canen- 
disque Psalmis cum matre contenderet. — 

Inter quatuor Paulae fi'ias, nempe Paulinam, Eu- 
stochium, Hlesillam, atque Ruffinam, primam om- 
nium Blesiiljam contigit ex hac vita migrass?^, ot 
jdem sanc:us Hierousymus ad Pammachium scribéns 
aflirmat (1dem, epist. 26). De cujus ad Christum con: 
versione exstat ejusdem ad sanctari Marcellám epi- 
stola, ubi agit. de zgrotatione Dlesillas (Adem, epist. 
95). Hactenus Baronius; | 

De ejus obitu idem Hieroriymus, epist. 10, ad Fu- 
Fism : « Blesillamque pratereo, qua maritum suum, 
tium gecuia germanum, in brevi vitae spatio lem- 
pora virtutum multa complevit.» MEE 

Paulinam.] Baronius, ibid. De Paulina ejusdem 
sauct'? Paul: lilia, sorore Blesilla, exstat in ejus 
dermitione sancti Hieronymi epistola ad Pamma- 
chium eonsobrinna csnct2 Marcell:e, ut diem sanctus 
Hieronymus tradit (!/dem, epist. 56, 25, 50), qui fuit 
ejus Rom: condiseipul s. 

Ess'ochium, | Baron us, ibid. : Dé Enstochio 
minores sunt omaes laudes sancto propo-ito quod 
suscepit, et. vitze instituto quod arripuit, quas majo- 
pibus in dies virtutum ineremeotis adauxit, ac tan- 
dem feliciter consummavit. De qua ad Pammachium 
hec Hieronymus : « Quid Eustochio fortius, qu: no- 
bilitat.s portas et arrogantia gene: is consularis vir- 
ginall preposito fregerit, et in urbe prima primum 
fenus subjugaverit pudicitigg (ldem, epist. 26)? » 

auc aHijoretn. gradum ceteris conscendentem idem 
sancius [lieronymus seripto ad ipsam de Custodia 
v:rginitatis libello adjuvit (4dem, epist. 22). Quidnam 
autem terribile acciderit Pritextate amit, virgi- 
Bén à suscepto proLosito abripere conanti, narrat 
sauctus lierunymus epistola ad Litanm liec. probe 


bE vifis PATRUM LIBER PRIMUS. 
disses , Latine eam nesbirà pulates. S51 in Romanum A Bteri, et. intipere dist&re feligtonis 


viementa, qui 
apud suos sacrorum agebat &ántistit&m, et deerepitunt 
senem a mepte infantula baàlbutiente Wepronipitn 
reddére Alleluii, quàm ipsátth mater Leeta ssnetissi- 
má femitià cupida Uespotidere vihginem Christo, ab 
eedem sáncto Hieronymo petiit et accepit de institü- 
tione ejusdem filí$ &pisiulam parthneticain ; qa ipsu 
quántum profecerit, Hlud modó satis stt. indicasse, 
eamdem $iate süclàm ad iriam Paulam Jerosoty- 
mam ngvigasse, ibique cum sancto. Eüstochió in 
sahttà Deo dicala virginital8 conkehoissb (idem, 


ist. 7). 
P Clincorem.] Màle in. quibusdam codicibus; clerico- 
rim. Supra, in Vita Fabiolze, urh. 6 : « Quem nw 


dum et clinicurih non Fabiole vestimentaá tetere? » 
Vide Onomasticon. 

Cumque Orientis, etc.] Baronius, tomo IV, anno 
Christi 382, Damasi papse 16, Gratishi 16, Valenti- 
niai 7, Theodósii 4. imperárorum, A19 Urientis et 
Orcidentis episcopos δά Romanum concillunt eonve- 
nisse asserit. 

Exacta hieme.] Baroniüs ibid. : Non tantàm episeo- 
porum ádventus Roinam ad eorcilium significatur, 
sei tempus quo Rome mariserunt, pstiter innotescit, 
nempe coipmoratos esse Roms usque 4d séquentis 
aüuni veris tempus. 

Descendit ad portirm.] Baronius, tomo IV, annó 
Ghristi 585, Siricii pap:e 1, Valeiitiniáni 10, Thtodo. 
sli 7, impp., lit ábno Paule profeetiotiem , qua Je: 
rosoliniam petiit, ponit. Ut autem, inquit, h:ee certo 
cognoscas quod ad tempds pertinet, illud ir primis 
accipe. Cum idem sanetus Hieronymtüs Aftirmet de- 
fünctarh esse Paulam eoss. Honorig vr, et Aristxrie- 
tb; rursümqué dicat eardem Jerosolymis commora- 
tam ésseannos vigint!, utique &ffirmaré netessb est 
lioc anuo eam d&fosoly mati profectam 8586, ét. 

Quod autera. ád Pauls ex urbe proféctioneti spe- 
ciat, dignum plane Christiana spectaculum Roma tunc 
vidit, feminam consularem; petris pareniumque 


scientem (Idem, epist. 7), qux Paulam filiam uatam C splendorem, divinas, cbaraque pignora amp'ius non 


ex promissione martyris virginem permansurarh Deo 
dicaverat adhuc tenellam, 

Rwuffinam.] Baronius ibid. : Quarto loeo ποιά Ruf- 
fina, nupta est viro clarissime Alelié ; qux: immaluro 
funere, inquit Hieronymus (Idem, epist. 297), pium 
matris animum consternavit. Hujus przclaras virtue 
tes sanctus Paulinus Nolanus episcopus scripsit in 
consolatione obitus ejus ad Aletium virum ipsius 
(Paulin., epist. 54). Porro hzc minor nàiu, nondum 
nupserat, quando ab urbe recessit Paula mater Jero- 
solymam profeciura ; sed jam nubilis faciá, οἱ testas 
tur sanctus Hieronymus (Hieron., epist. 27), femina 
patris educat onesanctse eque viro sancto conjuncta! 
de quit idein Paulinus : « Kst enim conjux tidei, &0- 
rót MU Juri filia perfeetionis; cui Paula mater, 
Bóror Eustochinm, tu maritus (Paulin, epist, 81). 1 

Tozotium.| Baronius ibid. : Toxotiws duzit uxo- 
remLetttti, Albini Bliam, ehniel hominis, et genti- 
111 superstitionis pontlfieis, ex quibus genita est 
Pauls juniof. Mirandum plene aceidit, ut pia conver- 
satione Totouil itque Leste , Albinus pontifex, Chri- 
stjanz* Feligionis tióstis implaesbilis , adrnirsute prae 
miraenlo orbe, jam evaserit. Ghbristimres, αἱ idem 
sanctis. Hiéronyimus nartat liis verbis, seribens ad 
ejus tiam Laztsm de Psula £lia : «Quis, inquit, hoe 
crederet, ut Albini pontificis neptis de promissione 
martyris fiascerétte ? ut. presente et gaudente avo, 
parvula adhue lingus bslbutiens, Cbristi Alleluia re« 
sonaret ἢ Dt virginem Christi in suo gremié nutriret 
gene&? Kt béne felicite'que exspeetevimus, Saticia 
et fidelis domu& virum esncufleat infidelem. Jam 
eandidalus ὁδὶ fidei, quem flliorum et nepotum cre» 
dens turba circumdat. Ego puto étiam ipsuni Jovem, 
8l bahuisset talem cognationem, potuisse in Christum 
credere (Hieron., epist. 1 ). » Hxc ipse. Grüne sane 
Diraculum, potuisse senem renasci denuo, atque 
idolorum pontificem in exurema fidelium classe pro- 


D theus, 


revbrsuram relinjuere, atque una cum lilia Cüristo 
dicata ad Christi cunabula per tot inaris spatia et vi- 
Ue discrimina navigare, eie, 

Ad itiultim Pehuahi.] IN insulis Pontiis Plinius, 
I. ui, cap. ὃ; Mela, I. n, 6. 7; Suetonius, in Caligula, 


Cap. 15. 

Flavi. Bomitille.] Eusebius, in Chronico, anuo 
Domitiani 16 : « Scribit. Brutius, plurimos Christia- 
norum sub Domitanb sublisse mariyrium. Inter quos 
et Flaviam Domitillam, Flavii Clementis consulis ex 
büroré n6pteiti, in Insufiiti Pontiam relegatain, quan- 
do se Christianam 6586 testata est. » ldem de ea 
Histor, Eécl. 1. ui, cap. 19. Viuede ea Martyrol. Rom. 
et Annales Baronii. . 

Segor vitulani cónterianlbm:;] Huc [ὅδο cdMtsFhan- 
[m intelligit τρωτῷ, trium. unnorhm. Vide ülvurm 

ieronyouni ii locis llepralcis, iu Zoará et Bába. 
Vide eliam. Ünomasticon. 

Errore Dosithei.| Ex primis hastetició fait Dosis 
a quo hzresis Dositheordm. Vide Hierony- 
mum, contra Luciferiartos. H 

Namque cernebat. j Baronius , tóm8 [V, δηπὸ 
Christi $35, Siricii papse 1, Valeotinianl 40, Tfieu: 
desi 7, linpp. His similia harrat sanctus. Hflarius; 
libro de Synodis, necnon 8anctus Paulinus, in. 34 
tali 7 saucti Felicis; atque Severus , Dial. 1. di, qui 
de feminis arreputiis illud addunt, quod licet pedibus 
BüSpeus:e essent, deor&um capile, nibilotminus vesieg 
inhererent divino miraculo pedibus, quo femineo 
esset pudoricunsultum. De his fortasse Hierouymus, 
apolog. adversus Hufíin. « Vidi multa. iniracu'a, et 
qua prius ad, me fama pertulerat, oculorum judicio 
eomprobavi.» mE 

Campos Taphneos.| lia Surius ét tledtitus. Yetos 
edito : Táaneos sine. tapis, jungendo cuim. terram 
Gessen. 

Episcopo Isidoro confessore.] Hujus memoria oc- 


701 


VITA SANCTE MARCELLJE VIDUJAE. NOTATIO. 


702 


entrit in Romano Martyrot: 9 Jariuaril ὁ « Nitris in A tediasee. Hieronymus aeribit, neminem eerte prae. 


JEgypto beaii Isidorj, episcgpl et confessoris. » Non 
yetté hie Reátinus ihtelligit Isidorum Pelusiotat. 

Arsatas;) Vetus δ εἰσ δὲ Reatidus, Afserilos, Existi" 
to intelligi Arsaeim; de {πὸ Palladitis. Lsusiac; 
Bist. eap. 7, abi Seraplonem el jubgit, ati hie Hleto: 
fiytmus. Nisi intelligatur Arsitius, de quo etiaar Pal: 
Widius 6. 7 61417; Sozimenus, 1. iii, ἃ. 15, et lib. vi; 
e. 50, ubi etiatn Seraptinis jünetim rntieminete. ἢ, 
Gravius ditinsbat Ársenilas. Àn intelligit Arseniotas? 
Bet iHa gens est ifitegra a loto sic dieta, Non dubite 
quin partieulareé alitujus hie tothen Hiéronytnus po» 
saerit, nod sdjurteta suadent. 

Quidiám telerator. caliidus.] Baronius, tàmo ΕΥ̓͂, 
anno Christi 388, Siricii papse 4, Valeritiniani 12, 
Theodosii 10, imóp. Sed Bt. Palladius el (Evagrio 
inhzrens; ejusdemt quoqué morbi (Orgeinaron) 
€onttgione contabuilg de quo Hieronyaítüs sdversu 
Pet&gis nod gens hzó habet ? «. Pallidios servulis 
nequitize eamdem haeresim instaurare conatu est, el 
novafn translationis llebraicae mihi calumniam strue- 
re; num et. illius ingenio nobilitauque invidimus? 
Nunc quoque inysterium iniquitatis operatur, » etc. 
(UHieron;, prootin. advers. Pelag.) OU quam etiaít 
causam sanetus Epiphanius euiidem in. Palaestina 
ἰβία doebrmiem déplorant, ait : « Palladium vero Ga- 
jatam, qui quondam uobis elatus fuil; et fiunc mi- 
sericordis Déi indiget, eave, quia Origenis heresim 
predieat et docet, ne forte aliquos de pop.ilo tibi 
€rediló ad perversitatem sui inducat erroris (Apud. 
Hicróri.; epist. 60). 3 Hsec ipse scribeus ad joanuem 
jerosolythitanum episcopam, cum idem Palladius 
jain. deseruisset. ereinum Nitri:e, et morbi causa, ex 
$pse testatur ( Pallud., in Lausinc., cap. 23), abilsset 
in Palzttirlám ; ubi aliquandiu moratus, ἢ. reses do- 
tbbat origenis : queiw cavendum. Epiphanius Joan- 
wem ejus loci episcopum quim primum admonuit. 
Oum vero Origenistaruln nullum alium nominet , nisi 
Pallad:Utri, certe etsi dlii essen! exdem lJabe eensper- 


ter Palladium tune in Palestina moranteu faissó 
conspicio. 

Globos mihi Stoicorum.| Censebant Stoici , bono- 
ram animas post hanc viam in eobtestibas globis 
habitare. Vide Lipsitam, Phystal. lib. u1, dissert. 14. 

Grtrco sermone réspondit.) Gftavius Grrece lic io» 
tat : Οὐδὲν ἐμοὲ γέγονε χοῖρον. Αμοὰ Plutarehum, de 
Cénsolatione ad Apollonium; Diogenes moribuns 
dus a medieo ercitatus, rogatusque, μή τι πεβὲ αὐτὸν 
εἴη xo) €tóv ; Οὐδὲν, ἔφη « an gravius aliquid ipsi acei« 
disset ; respandit : Nihil esse mali.» 

Jurulentias carnium.| Editi orhnes, birulentias. Vide 
Reatinum, qui hoc conatur interpretari. Sed jura- 
lentia s:epe Hieronymo usurpata. Sie lib. 1 in Jovi- 
niiamum : t jutulentias carnis ingestas. » Et in enp. x& 
Ez6€h. ὁ holocaustorum cineres, et earnium jurulen« 
tias. » ltem in cap, iv Zaeharia : « Et pro jurülenita 
earniur varios coperunt flores gestare virtutufm. ^» 
Celsus, lib. 1t, eap. 37 : « Caro omnis jerolenta.» Ut 
omine vix dubitandem sit, quin virulentia ez aítini- 
tate jurulentie sit mata. 

Dormicit,] Baronius, tome V, anno Cbristi 464, 
dorrhitionem Psuls ponit; eolligen: id, uti. ait, ex 
ratione temporis. Qaod ita cape. Bieron. scribit Pau» 
lam obiisse « Honorio Augusto sexies et. hristaeneto 
C058., vtt Kat. Febr., terr.a Sdbbati. » Ec Hoc notato 
characteristag diei hebéemads , reete colligit Baro- 
filus cotisulatum Honorii vt σὲ Aristsieneli incidere in 
aenum Christi. 404, eun eon inciderit « ln. tertiath 
Sabbati dies septima Kal. Februariaruim (id est , 26 
jdn.) anuo. 405, vel δι δ, vel diio quopiam anno his 

ευτίπιο, sed táututt 404 ; unde constat apud Fuse- 

ium Scaiigeri copsalatam istum Honorii οἱ Aristm- 
fiet mate. conferri. ip annum Ohristi 405, e$. apud 
Eusebium Ponuici péjus in annum 407. Recte quoquo 
Diónss. Petavius noster, in splendido operé do 
Doéttina teuiporim , eum anto 405 copul;vit honc 
eonsulauum , poesis littera. domiuiegli G. ánte bis- 


81, tamen rion atium quam ipsun id moneris subiisse, C sextum: Quod etlam Beuio Galvisie in meeten vé- 
ut Origenis delirnmenta doteret, satis appáret, Quairi- 
Ubrem Orgenistaum ilium, quem sanetam 


fljerat. 


ΑΝ ύλμι: ἜΧΕΙ. 


VITA ΒΑΝΟΤΑ MARCELLE, 


VIDUJE 
AUCTORBH DIYO HIERGNYMO PRESBYTERO. 
(Hujus ite ἐδαίμῆι Vidisis Patrol. tem, XXII, eel. 1087.) 


ROSWRYDI NOTATIO. 
D Cumque eam Lérealis.] Baronius, toimà IV, àuuo 


S81 Murceile.] Martyrologium Romanum, 31 
jasusrh : c Romi sanctse Marcelle vidum, eujus 

welsras laudés beatus tlieronymus scripsit. » Cele- 

s ejus meniria in variis divi Hieronymi soriptis, 

Beptimo mense. | Hieronymns, epist. 10, ad Furiam, 
fine etiam coiparationem (uti et boe ipso onpite 
τηῦχ) inter Marceil;m et Annam evangelicam insti- 
tuit : « Sufficit tibi sancta Marcella, quée respondens 
generi suo, atjquid nobis de Evangelio retulit. (Lu- 
€e& 1). Ánna septem onnis ἃ virginitate vizeret cum 
imarito; jstá septem mensibus. Jila Ghribti exspecta- 
bat adventum: ista. tenet quem illa susceperat. llla 
vágientem canebat ; ista preedieat triumphantem. lila 
foquebatur de eo omnibus qui exspectabant redem- 
ptiouen israel ; hzc cum. redemptis gentibus elami- 
tat : Frater non redimit, redimet homo ( Peal. x,vii). 
Kt de alio psalmo : Home natus cst in em et ipse (un- 
davit eam Altissimus (Psal. Lxxxvi). 


Christi 568, Damasi papa 9, Valentinlàáni ét Valentia 
impp, 12. Sexto (8.1) die post paréntis ( Vàlentiniaui 
senioris) obitum operà Cerealis avuacull, Valentinia- 
nus (Junior) lum quadrimus, Justinz fllius, Augustus 
solemni more nuacupatus est (Socral., lib. ww. e. 26). 

Quod autem ad Cerealem avünculuai spectát, pe- 
nes quem (anta inesse vilebatüt creandi novi impe- 
ratoris auctorit:&, non al'us hic putándus est ab illo 
qui sub Coustantio preefcciuram urhanám géssit, et 
&ub eodem postea consulalum; alius enim ab Isto 
nullus reperitur clarus memoria hoc tempore C«féa- 
lis. Huac igitur ipsum esse Jure dixertmus, qum δα- 
pias quzsisse sanctae Marcellze, sanctius Hietonytmus 
meminit (Hieron. episi.. 16, Est hec Vita). 

Cujus clarum inier consules nomen. esi.| Baroniu3 
ibid, ; Quod autem consulatum hune gessisse dicàt, 
contigit )llé anno Domini $08, una cum Daciàno tól- 


703 


DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 


704 


lega. Cujus et ejusmodi reperitur Inscriptio in basi A de Albina Marcell: matre ab Hieronymo dieta. Sed 


status ipsi dicatae (Roma, in edibus Cevolis, via Ju- 
ἐϊὰ) : 


NERATIVS CEREALIS Y. C. 

CONS. ORD. THERMARYM 
RESTITVTOR CENSYIT. 
. Exstat et alia in via lata ejusdem sententizx inseri - 
ptio de restitutione thermarum facta per Cerealem 
consulem; atque alia rursum, qua de ejusdem pre- 
fectura urbana mentio habetur, superius, tomo lll, 
secunda editione, suo loco restituta, qu:xe errore po- 
sita erat tempore Constantini (Baron., anno 355). 

Porro ex amplissimo Cerealis nomine et auctoritate 
metire sanct:e Marcelle, clarissim: femina, excel- 
lentem iuter omnes Romanas mulieres amplitudinem, 
qua eo majoribus crevit accessionibus, quo propter 
Christum ab ipsa magis des;ecta e:t, ut vere non in 
urbe tantum, sed !oto Romano orbe effulserit egre- 
g'um Christionie pietatis exemplum. 

Fragrare musco mure.] Vita l'elagia supra, ca- 
pite 2 : « Totum implevit aerem ex odore musci.» 

Papaque Athanasio.] Baronius, tom. HI anno Chri- 
8ti 24), Julii papze 4, Constantini, Constantii, Con: 
$laotis, impp., 4. Quam, inquit, proficuus fuerit 
Athanasii Romam accessus, vel ex eo potest intelligi, 
quod in urbem invexerit ipse primus /Egyptiorum 
monachorum institutionem, Vitamque admirandam 
Ántonii Magni, licet adbuc viventis, a 86 conscriptam 
detulerit ; quod vitse genus ad omnes evangelicz per- 
fectionis numeros attemperatum, etiam nobilissimae 
Roman: feminz consectari cceperunt. Hactenus Ba- 
ronius. 

Non. dubium quin Marcella de Vita Antonii multa 
ex Athanasii aliorumque sacerdotum Alexandrinorum 
relatione didicerit; nondum tamen tunc Athanasius 
Vitam sancti Antonii conscripserat, Vide dicta supra 
ad Vitam sancti Autonii in Przeludiis, n. 3. 

Quasi ad tutissimum religionis portum Itomam con- 
(ugerant.|] lta. semper olim factum, ut ltomam tan- 
quam ad aliarum ecclesiarum metropolim in fidei re- 
bus concursum sit. Vide Atlianasii epistolas ad Ju- 
lium et Marcum pontiüces, et passim Baronius in 
Annalibus. 

Turrite.] là Magdalenz significat cognomen. Nam 


ΠΩ Magdal, sive o0 Migdal, ab Hebraeis Turrís 
dieitur : unde Magdalene, id est, Turrit& uomen de- 
rivatur, quod indicat sanctus Hieronymus epistola 140, 
ad Principiam, in explanatione psalmi ΧΗ : « Ma- 
gdalena, inquit, vere πυργίτης, vere turris candoris 
et Libani, qus prospicit [aciem Damasci, sanguinem 
videlicet Salvatoris, ad sacci poenitentiam provocan- 
tem. » 

Denique cum et :ne Romam.] Baronius, tomo IV, 
anno Christi 582, Damasi pape 16, Gratiani 16, Va- 
lentiniani 7, Theodosii 4, impp. Hoc anno Roma 
concilium celebratum est ex episcopis diversarum 
provinciarum, nempe Orientis, aliarumque catholici 
orbis regionum, etc. Indicat liis 8ane verbis Hierony- 
nius 86 vocatum a Damaso. 


De toto hoc Hieronymi itinere, et Romam appulsu, b 


vide dicta supra ex Baronio in preeludiis ad librum 1, 
ubi de Hieronymi variis peregrinationibus actum. 
Convenit.] Quam Marcella discendi cupidissima 
fucrit, testatur idem llieronymus, praefat. in epist. 
Pauli ad Galatas : « Scio equidem ardorem ejus, scio 
lidem (quam flammam semper habeat in pectore) su- 
perare sexum, oblivisci bominis, et divinorum volu- 
minum tympano concrepante, rubrum hujus seculi 
pelagus transfretare. Certe cum Roms essem, nun- 
quam tam festina me vidit, ut non de Scripturis alí- 
quid interrogaret; neque vero more Pylhagorico, 
quidquid responderam, rectum putabat; nec sine 
ratione przjudicata apud eam valebat auctoritas, sed 
examipabat omnia, et sagaci mente universa pensabat, 
ut me sentirem non tam discipulam habere quam ju- 
dicein. » Qua facili vel memori:e lapsu vel calami 
exerratjone Baronius, loco mox citando, existimavit 


clarum de Marcella ibi eum agere, cum Albina jam 
esset moriua, ut ibidem habetur. 

Baronius, tomo 1!V, anno Christi 582, Damasi pa- 
p: 16, Gratiani 16, Valentiniani 7, Theodosii 4, impp. 
Sancta Marcella, ait, non semper cum quid addiscere 
vellet, eum (Hieronymum) pr:esens adibat, sed per. 
epistolam id etiam facere consuevit, ut idem sanctus 
Hieronymus tradit (Hieron. epist. 147). Doeuit eam 
inter alia plurima decem voces, ggibus apud Hebrzos 
Dei nomen appellatur (Epist. 156). t.xplicavit eidem 
dictiones Hobreicas, Alleluia , Maranatha, necnon 
Diapsalma (Eyist. 157) Graecam vocem (Epist. 438) ; 
ac tractatum de Blasphemia 499 in Spiritum san- 
ctum. (Epist. un Disseruit et de aliis variis quz- 
stionibus (Epist. 148). 

Navem plenam blasphemiarum.] Intelligit Ruffini 
Romam appulsum. Hieronymus, Apolog. lib. 1: 
« Ο triremein locupletissimam, qua Orientalibus et 
Agyptiis mercibus Romaoz urbis ditare venerat 
paupertatem : 


ec n. . Tu maximus illees, 
Uaus qui nobis scribendo restituis rem. 


Ergo nisi de Oriente venisses, eruditissimus vir hze- 
reret ad huc inter Mathematicos. » Insinuat, opinor, 
Macarium Romanum, quem Gennadius catalogo illu- 
etrium Ecclesi» Scriptorum, cap. 28 ait librum com- 
posuisse contra Matlematicos, quique Ruffino perfa- 
moiliaris fuit. Et paulo post: « Te multo tempore 
Pharus docuit, quod Roa nescivit, iostruxit. Agy- 
ptus quod Italia hucusque non habuit.» Vide bic, ἰὼ» 
fra, in przludiis ad librum n, Rufini peregrinatio- 
nem. 

F'ictus ario«us stultorum. verberet notes.] {τὰ legen- 
dum, non nares, ut babet Erasmus οἱ Keatinus, et 
reliquie editiones. Ipse Hieronymus, lib. 1 iu Jom- 
nianum : « [n circulis platearum quotidie fictus ario- 
lus nates verberat. » De verbere naiium babes apud 


C Lucianum in Vita Peregrini. Vide Onomasticon. 


Tunc discipulus ὕλδιος, el vere nominis sui, etc.] 
Baronius, tomo V, anno Cbr'sti 597 Siricii papse 13, 
Arcadii et Honorii impp. 3. Quznam, ait, hec sancti 
Hieronymi veluti znigmatibus obumbrata locutot 
Quid per discipulum ὅλδιος, et vere nouinis sui, si in 
talem magistratum non. impegissei? Alludit plaue au- 
etor ad scriptionem illam Ru(fipi ad Macarium scri- 
ptam de adulteratione librorum Origenis, Romze edi- 
taut, ad sternendam viam ejusdem Origenis erroribus, 
ad quem etiam przfationem περὲ ἀρχῶν inscripsit; 
qui cum Macarius diceretur, vere (iuquit. Hierony- 
mus) ὄλδιος iste dicendus , hoc est beatus, nempe 
Macarius ex nomine, nisi in talem incidisset docto- 
rem, Αἱ quisnaw iste Macarius fuerit, consu:e a uobis 
notata ad Romanum Martyrologium (Die τι Jan.), ut 
ab alíís ejusdem nominis sanctis viris ipsum scias di- 
scriminare. Hactenus Baronius. 

Sed non recte Barenius Maearium hunc Ruftini 
distinxit a Palladii Macario, et confudit cum Macario 
Romano, de quo supra, lib. 1. Vide ibidicta, n. 1. 

Tunc sancta. Marcella.] Baronius, ibid. : immenso 
tunc quidem periculo Romana fiuetuavit Eecle;ia, 
cum heresum ille thesaurus (libri Origenis περὲ &p- 
x9») manibus clericorum circumferretur, ab unpru- 
dentibusque laudaretur, exseriberetur, vipereoque 
fetu multiplicaretur ubique; adeo ut, nis: Christi pro- 
missionibus firmissimo fundamento super lirmam 
petram Ecclesia Romana in Petro consolidata fuisset, 
ejus casus jure timeri potuisset, ipsaque tunc naufia- 
gium expavissel navieula Petri, nisi Christus naviga- 
ret in ea (Luce xi). Plane accidit ut sicul cum Chri- 
stus Phariseorum exagitaretur opprobriia, extolleus 
vocem quadam mulier maguificare eum intrepide 
ccpit; ita Romanz femina confessione fides catholica 
ab Origenistarum blssphemiis vindicaretur illzsa : 
dum confundens sapieutiam sapientium, silentibus iis 
quorum muneris erat exsurgece, et stare pro muro 


- 


701 


VITA SANCTA MARCELLAE VIDUJE. NOTATIO. 


106 


domus israel, óxcitavit Dominus spiritum femint. A riori) Rufinus cum Melania inferens se in urbem, in 


Etenim exsurgens tunc mulier, nova Debora, phalag- 
ges evertit Cbananzorum. 

Ac simplicitati illuderet episcopi.] Baronius, ibid. : 
Suggillat sanctus Hieronymus Siricii Papa simplici- 
tatem, non dolum. Dum enim non adduci posset, ut 
crederet, iu. Christianis adeo faina conspicuis ligeresis 
occultari venenum, ex probitate animi $ui nesciens 
(ut ait) mala existimare de aliis haud confestiin spi- 
ritualis gladio potestatis (ut par erat) deforme mon- 
strum exsiinxit, neque citissime damnavit iyni ver^ 
sionem illam veneno refertam περὲ ἀρχῶν Origenis. 
Licet et aliqua saltem ex parte excusationeni illam 
przetexere jure potuisset, quod exemplo evangelici 
patristamilias usque ad messem siverit zizania cres- 
cere, ne cum eis evelleret triticum ; exspectans nimi- 
rum, ut qui vere essent. haerelici, perspicue inatura 
segete, certioribus signis ferent manifesti. Etenim 
cum ejusmodi hominum genere negotium erat, qui 
venerant in vestimentis ovium, cum intrinsecus es- 
sent lupi rapaces, affectataque sanctitate, nec ea qui- 
dem vulgari, sed qua esset toto orbe spectata, aspi- 
dum ova foverent. 

Ceteruta quod haud velociter Siricius periclitauti 
occasioue Origenis errorum occurrit Ecclesie, quam 
citius, ncmpe, anni sequentis exordio, ex hae viia 
sublatus est, erectusque super cathedram Petri acer- 
rimus oppugnator Origenistarum hzreticorum, Ana- 
sia-ius papa. Sepe quidem aute pavendis est demon- 
stratum exemplis, ut pontifices illi, qui causam fidei 
paulo segnius tractaverunt, ac remissius curaverunt, 
a Christo primario omaium pastore fuerint quam ce- 
leriter ex hac vita subducti, adeo ut mauifeste fuerit 
declaratum, summo jugique $tudio, specialique dili- 
gentia semper invigilasse super Romanam Ecclesiam 


divinam providentiam, ne qua vel levi saltem suspi- 


cione h:retic:e contagionis aspergetetur. 

Cernentes haretici.| Baronius, supra : Ex paucis 
his possumus intelligere, Marcellam valide egisse 
atque restituisse certamen ;. insuper et hostes in fu- 
gam convertisse. Etenim ipsi ab ea palam detecti, 
negaverunt Periarcbon hieresum promptuarium sua 


ipsorum opera in Latinum esse conversum, et inficiati ' 


sunt pariter se ea cum Origene sentire; atque przse- 
ferentes catholicam disciplinam, ut catholicae Ecclesige 
communicantes, quzes.erunt a Romano pontifice lit- 
teras communicatorias, quo earum testificatione se 
probarent ubique esse catholicos, ac ita his muniti 
literis, ab urbe probati catholici discessisse vide- 
rentur. 

Impetrant ecclesiasticas epistolas.] Baronius, ibid. : 
Quod ad Ruffinum spectat, etsi profecturus Aquileiam, 
solum patrium petierit, et acceperit ab ipso Siricio 
Roniano pontifice commuuicatorias litteras, Catholicis 
tantum (ut Sp ius diximus) impertiri solitas, miuime 
cest culpe Siricio. Nam cuu ipsa hieretica inter- 
pretatio Periarchon Origenis, notnine carezet aucto- 
ris, nec a quo praefatio illa esset scripta liqueret, ni- 
hil est, quod Rulfinum nondum detectum , imo 
catbolicum se clamantem, et ab omni hazresi se alie« 
num extrinsecus profitentem, a catholica commu- 
nione extorrem facere deberet. Nec Rowan: sedis 
moris est non couvietum quempiam condemnare. 

Cazterum ostentare solitum fuisse Rulfinum acce- 
ptam Siricii epistolam, quo se catiolicum esse omni- 
bus demonstraret, testatur Sancius Hieronymus in 
apologia adversus eum conscripta, cum ait : « Siricii 
jm iu Domino dormientis profers epistolam, et vi- 
ventis Anastasii dicla contemnis ? » Hzc ipse. Re 
enim postea ab Anastasio bene comperta, accepit 
qoam meruit Ruffinus ipse sententiam. 

Succedii in pontificatum ejus vir insignis Anastasius.] 
Baronius, tomo V anuo Christi 398, Auastasii papae 1, 
Arcadii et 44493 Honorii impp. 4. Invenit hic, ait, 
apostolicam sedem, ipsam Petri naviculam, cujus 
sumpsit regendum clavum, turbinibus agitatam ha- 
reticorum, cum (ut dictum est pluribus anno supe- 


eam invexit hzreses Origenis, edito a se Latine red- 
dito ejusdem auctoris Periarchon, novo equo Trojano, 
liostibus intus referto, sed religione velato, hare- 
sumque dicendo theca, ex qua expositae sunt in Ro- 
mana Ecclesia dolose merces : quarum wercatores 
etiam eo dementis prolapsi sunt, ut in Apostolicum 
u:que thronum eas ivferre tentaveriut, una recla- 
mante Marcella, extollenteque vocem cum muliere 
evangelica (Luce x1). 

Tali quidem statu flucluantem Romanam Ecclesiam 
Anastasium reperisse, sanctus flieronymus, inepistola . 
ad Principiam (qus est hzc ipss Marcellze Vita) indi- 
cali ( Hiron., epist, 16). Hujus autem (Anastasii) qux 
partes fuerint, idem sanctas Hieronymus ad Demetria- 
dem ita scribit (Jdem epist. 8): « Dum esset parvula, et 
Sancio ac beate memori» Ánastas:us ep:scopus Ro- 
manam regeret Ecclesiant, de Orientis partibus he- 
reticorum sva tempestas, simplicitatem fidei, quas 
Apostoli voce laudata est (Rom. xn), polluere et la- 
befactare conata est. Sed vir ditissimas paupertatis, 
el apostolic:e sollicitudinis, statim noxium percutit 
caput, et sibilantia hydrz ora compescuit, » 

Damnationis hareticorum hec fuit principium.] Sub- 
dit Baronius: Quid autem actum sit cum Anastasius 
papa sedere ccepit, rem brevi summa ita ad Princi - 
piam scribeus sauctus Hieronymusamplexus est, cum 
ostendit sanctam Marcellam in causa fuisse, ut Orige- 
nis heresis Romx damnaretur. 

Ut absentes. damnari.|. Baronius, tomo V, anno 
Christi 397, Siricii papx 15, Arcadii et Honorii, 
impp. 5$, ait: Aduit (Hieronymus) eo a sancta Mar- 
cella provectum esse negotium, quod cum iutellexis- 
Sent haretici, sese jam manifeste Roma detectos 
esse, vocalilicet ab Anastasio successore Siricii, cum 
venire penitus recusassent, absentes damnari merue- 
rint; ut plane cunctis perspicue apparuerit non dore 
mire, neque dormi:are, qui custodit Israel, licet in- 
terdum illi dormirent quibus vigilandi munus in- 


p euubit, ον 
οὐ Hujus tam gloriose υἱειοτὶ origo Marcella est.| Da- 


ronius, ibid. : Quam egregie divini judicii pondere 
certamen fuit :qua lance pensatum, dum per femi- 
nam dissipari delegit, qued duce femina per suos 
diabolus fuerat machiuatus! Melania (quod et supe- 
rius est demonstratum) vexillum iinpietatis, pietatis 
tamen charactere notatum, erexit, prx:sgrandi dispen- 
dio catholicze veritatis. Nam sub eo etiam paulo post 
Pelagius haresiarcha. ordines duxit. Hinc illa justa 
querela sancti Bieronymi, dum totius hujus militia 
recenset antesignanos: « Quid, inquit, volunt mise- . 
re muliercula, oneratz peccatis, quae circumferun- 
tur omni vento doctrine, semper discentes et nune 
quam ad scientiam pervenientes (Il Tim. 11) ; et 688 -- 
teri innliercularum socii prurientes auribus, ignoran- 
tes quid audiant, quid loquantur (Hieron., epist. ad 
Ctesiph., adv. Pelag.), » etc. Subdit enim pererudite 
catalogum przcipuarum haresum, que praevia sem 
per aliqua cuin heresiareha muliere, infeliciter pro- 
dierunt. Sed feminam feminx, et Melanie Christus 
Marcellam opposuit, qux et victricia erexit de dam- 
nata impietate trophza. 

, Ubsideri. fiomam.] De tempore hoc urbi funeetis- 
simo, vide Baronium, tomo V, anno Christi 410, In- 
nocentii pape 9, Honorii 16, Theodosii 5, impp., cum 
ab Alarico Gothorum rege urbs capta. 

Marcelle quoque domum.] Erat bxc in Aventino.. 
Hieronyinus, epist. 154: « Quod. si exemplaria libue- 
rit mutuari, vel asancta Marcella, qux manet in Aven- 
tino, vel a Lot temporis nostri, Domuione viro sau-- 
ctissumo aceipere poteris. 

Cumque et illam et te ad beati apostoli Pauli basili- 
cam.] Baronius, tomo et anno proxime citato * Qui: 
ergo inventa vasa sacra barbari, ut illesa servarent, 
attulerunt ea. in. basilicam sancti Petri; iidem Gotli. 
ijuventas sanctissimas feminas atque coguilas, wiva' 
pretiosiora Christi vasa, ad apostoli Pauli basilicau» 


Γι] DN VITIS PATRUM LIBER H. 108 


j» Ogiensi positam perdezessnt, que (ut. eventus A malis me erueio, Posiquam vero elaristimom terra- 
feni) custadireptur iniactg. rum omnium lumea exetincium est, imo Romani 
7^ Post aliquos dies.| Baropins, ibid.: Cseterum pau« — imperii truncatum caput, et (ut verius dicam) in una 
eos pst dies eamdeg, sancta:n Marcellam rx bacvita — urbe tojas orbis interiit, obmtutui, et Ki lus sum, 
migrasse, idem sonctus Hieronymus docet. Qui hoe — el ailgi de bonis (Psal. xxxvut), ete. i»cHieronymus z 
lempore cur elucubrarel commgntarios guper Eze- iS significat, paulo post expügnatam urbem, san- 
chielem, uno epdemgue nuntip obsidienem urhis, Mareellam diem clansisse exiremum, eujus me- 
enndemqye captar audivit, simulqne sancte Mar- — moriam reddunt ecclesiastice tabule anniversaria 
celle atque chari Pammachii ad. Dey transitum ; — die, sed non qua ipsa olNil, verum qua decentiori se- 
nam ibi is! ipse rrzfatur : (Hierqu., prifat. ἐᾷ lib. 1 puliura donata, transiais est, pr die Kal. Februarii, 
" ^" Cransire, inquit, cupiebam (post — €um Pamuioachi, qui eodem tempore obiit, dies natalis 
et elaboratam jg l5ajgm) el ex- — agatur tertio Kalend. S-piernb. Qui. igilur sanguine 
3num oprri imppoperg prophe- — eonjuncti erant, et vii eam Instituto. collegse 
rs mibi Painpachii aique Mar bo enim imonasiicam exeoluerant digeiphnam) 

obsidio, multorppque fratrum — iidem ebiezunt hoc eodem anno. 
uniiata est. Atque ita eongterna- De his post tot tantaque superius dicta, filud satis 
Aliud diebus ae mortibus, nisi δά utriusque. laudem, quod sanctus Hieronyinus in 
Wüprem, meque ip capliviiata — przefatione ad eosdem in Danielem: « Obsecro (in- 
sanctorum polalem egse captivuni ; neg possein prius — quu) vos, Pammachi φιλομαθέστατε. et Marcella, unicum 
ora reserare, visj aliquid certius discerem, dum inter — Romanz sanctitatis exemplar, junctos fjde et san- 
spem et desperatioheur selliciius penden, aliorumque — guine,ut conatus meos vestris orationibus adjuvetis. » 


DE VITIS PATRUM 
LIBER SECUNDUS, 


HISTORIA MONACHORUM 


AUCTORE RUFFINO AQUILEIENSI PRESBYTERO. 


MEER 


PRJELUDIA IN LIBRUM SECUNDUM. 
3f ectoti. 


A42 Quia bic duo sequoptor libri, Bufüno vel auctore vel interprete (de qua re disseroimus Prolego- 
tpeuo 4, jj 40) placuit μὲς, quod et primo libro in Hieronymo prgetitimus, ex qiagni hjatoricj Annalibus. Rof- 
Βοὶ peregrinationem seligere, eamque verbis Baronianis reprasiare [F. reprzsentare]. Sicubi quid obscurum, 
vel si qua in re non ompino infer nos conveni, Notatio εἰ lucem obecuritati, et diverse pinationis rationem 
dabit, 

Quia vero Baronius. existimavit Rufinum Melanig b:esisse lajeri, ejusque peregrinationis fuisse £opitem, 
wtriusqne peregripatjones velut rotam pup intexuit, nee eas nuuc mihi disparare placuit, sed ut Baronio vi- 
sum, copnexas exbibeo ; etsi. nalla Melanise hoc libro flat mentjo, sed de eg octayo demum lipro in Palladij 
historia Lausiaca disertim agatyr. 

Toto quidem hoc libro Rulfinus (si tamen puetor ejus et non potius iaterpres est) suam per Agyptum pere- 
grinationegp describi Kg δ quam Baronius ex hoe libre non attingit; quja rxlstimavit. li ujus auéporem fuisse 
Evagrium, de quo aliter sentiendum docuimus, prolegom. 4, $ 5, Si amen Rofügus libri bujus auetor, pgre- 
grinetonem ejus n AEgyptum toto hoc libro leges lerpres, Ruflüni variam peregrinationem ex variis 
€ollectan, his prglndiis babeg espositam. 


RAUFFINI ET MELANLE ὦ PEREGRINATIO. 
Profeciio ΤΕ gyptlaca. dira persecotip exagitayit ecclesiam Alegandeiaam , 
Hoeanno Christ; 572, Damasi pep δ, Valentis — tolamque Jgyplum, ipsum. Hieronymum ex Syriz 
κῃ}, 9 quo, n dicemus, defuncto Magao Athamasio, — solitudine ad Rufülnum Egyptum pejenjegi, el giong« 


γ99 


(6) igi 30 ea data significant, ete 

]sti'uisse veroejusmodi peregrinationem Ruffinum 
una eym Melayia Romana clarissima femina Jeroso- 
Jymam, sed jn Egyptum primo ad invisepdos illic 
agentes sanctos monachos navigasse, idem ganctug 
Hieranymue (c) ad Florentium, necnon ad Ruffinum 
(d) &cribens, duabus epistolis declargvit (Hieron, 
£pisp. à, 41), quas ex Syria solitudine dedit, Ac- 
cedunt his alii testes; confirmat enim hqc ipsum de 
peregrinatione Rufflni cum Melania sanctus Paulipug 
(e) in epistola ad Severum (Paulin., epist. 9), nec- 
non Palladius (f) de eadem Melania agens. — 

Quonam vero potissimum tempore ejusmodi Ruf- 
finj cum Melania peregrinatio acciderit, diverez eg 


. PRLELUDIA. 
[^o illie egnfegsotes. invisenjen, scripsisse, littere Δ rum invisere ehoros, et coelestem in terris cireum- 


110 


ire familiam (Hier. epistola 44 ). } Et inferius : 
« Rursum suspensam voto nutante mentem, quidam 
Alexandrinus monachus (Kk), qui ad. /Egyptios con- 
fes:ores, et voluntate jam martyres, pio plebis jam- 
dudum [perat transmissus obsequio , manifestps ad 
credulitatem nuntii auctor impulerat. » Et paulo post : 
« Ruffinum Nijrie esse, et ad beatum perrexisse 
Macarium, crebra commeantiun] multitudo refere- 
bat. » Hzc ipse. 

Quibus omnibus redditur mapifestum Melaniam 
cum Ruífino hoc anno, superstite adhuc Atbanasio, 
Alexandriam pervenisse, ei sanctum Hieronymum 
(ut dietum esi) post Athapasii obitum, excita- 
tà hoc anno ab Arianis persecutione ia eecle- 


de re reperiuntur sententie; nam Palladius ipso B siam Alexandrinam et incolas eremi, illam ad 


exordio Valentis imperii (g) id factum esse, affir- 
pare yidetur (Palladius ἐπ Lausiac., cap. 35); sed 
apud saucti Hieronymi Chronicon anno decimo ejug- 
dem imperatoris bzc leguntur : « Melania nobilissima 
mulierum Romanarum, et Marcellini quondam consu- 
lis filia (4), unico pretore tunc urbano (i) filio de- 
relicto, Jerosolymam navigavit, ubi tanto virtutum 
precipueque humilitatis fuit miraculo, ut Theclie 
nomen acceperit. » Hac ibi : qua intelligenda puta- 
mus, non cum primum Roma profecta est, sed cum 
ex /Egypto Jerosolymam pervenit. Nain quod spectat 
ad profectionem in 4AEgyptum, cum ipsius Ruflini , 
necnon Palladii (j) assertione constet Melaniam ag 
ejus comites, vivente adhuc Athanasio, fuisse Aley- 


Rufünum epistolam conseripsisse ex Syri? eremo, 
ubi agebat subeegrotans, etc. 

Quam autem diximus Melaniam enm Rufino atque 
sociis ante obitum Athanasii certum esse Alexan- 
driam ex urbe venisse, quonam potissimum tempore 
id accidisse putandum? Si Palladio assenserimus 
af(irinanti id factum circa exordia Valentis imperii, 
ipsum Ru!finum adjungere possemus astipulatorem, 
ubi ait annis sex (/ )se Álexandris commoratum esse, 
et postea iterum ad aliquot dierum spatium illuc re- 
versum commorari contigisse (Ruffin., in Hieron. in. 
vect. 2). Sed hocrursum dissuadet ut eredamus, quod 
ex nuper citata Hierouymi epistola ad Rufflnum ioaudi- 
tus antea et inopinatus adventus ejus in ZÉgyptum et 


andrie , quem liquet hoc ipso anno ex hac vite mi- C quam recentissimus foisse videtur, ut superius dicium 


grasse, utique ante decimum VYgleptis apnum cain 
eum euis in Egyptum profectam esse, afüirmare ne- 
(6886 eat. Quod enim contigerit, ipso viveote adhuc 
Baucto Athanasio, Melaniam Alexandriam pervenis- 
ge, Palladius ex eo perspicue demonstrare videtur, 
cum 3it Melaniam ab 1050 Áthangsio donatam esse 
ovina pelle, quam dono acceperat a Macario abbate, 
oblata ipsi munere a leone pro gratiarum actione de 
£atulis czeis ab ipso luci redditis; cujus rei adeo 
admirand: Ruffinusa historian narrat, qui et ait 80 
prasentem fuisse cum persecutio est illata monachig 
post Athanasii obitum ab Arianis : « Ea enim, inqnit, 
quz presens vidi, loquor, et eorum gesta refero, 
quorui in passionibus socius egse promerui (Ruffn. , 


est, etc. 

Baronius, post multa, anno eodem. — Quod »utem 
ad Agypti monachos spectat dirissime a. Lucio exa- 
gitatos ; Ruffinus, qui eum Melania iu /Egypto aze- 
bat, bac de illis seriptorum monumentis posteris 
legenda tradidit : (Ruffin., I. n, c. 5,4) « Inde post fu- 
gas civium et exsilia, poat czedes et tormenta flam- 
masque quibus innumeros confecerat, ad rhonaste- 
ria (m) furoris $ui arma convertit, vastat eremum, 
et bella quiescentibus indicit. Tria millia simul, aut 
eo amplius viros per totam eremum «secreta et solitaria 
habitatione dispersos oppugnare pariter aggredi- 
tur : iniititarmagam equitum et peditum rosnum: tri- 
bunos, praepositos, et bellorum duces, tanquam adver- 


[. n, cap. 4). » Hec ipse. De eadem Melaniz pere- p sus barbaros pugnaturus, eligit. Qui cum venissent, 


grinatione dum Palladius agit (Pallad., in Lausiac. , 
cap. 2, L:pom., t. Ili), ait eam duce Isidoro eremum 
Egypti lustrasse, et inter alios magni nominis mo- 
paciios &9G iuvisisse Pamboneim, eidemque prp 
monachorum usu donasse trecentas libras argeuti. 
Cum autem (quod diximus) tunc contigerit Ifie- 
ronymum eam epistolam scribere ad Rufinum, cum 
ille inviseret monaehos persecutione vexatos (quod 
lioc ipso anno faetum est post obitum Athanasii, de 
quo paulo post dicturi sumus) affirmandum videtur 
hoc eodem quoque anno a sancto [lieronymo ad Ruf- 
fnum eas literas ἀφ 18 esse, ubi inter alia : « Àu- 
dio te, inquit, Agypti secreta penetrare, monacho- 


novam belli speciem vident, hostes suos gladio οἷν 
jectare cervices, et nihil aliud dicere, oisi : Amice, 
ad quid venisti? Per id tempus patres monachorum 
(n), vite et antiquitatis merito , Macarius, Isidorus, 
aliusque Macarius, atque Heraclides et Pambus An- 
tonii discipuli per AKgyptum, et maxime in Nitría 
deserti partibus habebantur viri, qui consortium 
vita et actuum non cum caeteris mortalibus, sed cun 
supernis angelis liabere credebantur. Qui praesens 
vidi, loquor ; et eorum gesta refero, quorum in pas» 
sionibus socius esse promerui. » Et iu epistola ad 
Anastasium Romanum pontificem hsec iten) se pase 
sum esse gloriatur, cum ait : « Quamvis igitur fides 


^u DE VITIS PATRUM LIBER 1l. 13 
postra persecutionis hereticorum tempore, cum in A in Ιδιοῦγδηιν, qui propter insignem fidem, et majon 


sancta Alexandrina Ecclesia degeremus,, in carceri- 
bus et in exsiliis, qux pro fide inferebantur, probata 
sit, tamen et nunc si quis est qui vel tentare fidem 
nostram cupiat, sciat, etc. 

AL ας de se summa jactantia ab ipso Ruffino esse 
commenia, exclamat sanctus Hieronymus, cum his 
recitatis ipsius verbis, sic subdit : Miror quod non 
adjecerit, Vinctns Jesu Christi ; et * Liberatus sum de 
ere leonis; et : Alexandrig ad bestias pugnavi ; et : 
Cursum consummavi, fidem servavi ; superest mihi co- 
rona justitie. Qux $97 malum, exsilia, quos 1516 
carceres nominat? Pudet me apertissimi mendacii, 
quasi carceres et exsilia absque judicum sententiis 


irrogentur. Volo tamen ipsos scire carceres, et qua- . 


haereticorum odio inafestabantur, et occulantium 
tangebantar invidia, gravi tunc seditione diabolieis 
facibus inflammata, quasi contra legem publicam 
contumax , protrabi ac pati jussa est quae illos ms- 
nebant , nisi prodere maluisset. Processit impavide, 
cupida passionis, et injuria publicetionis exsule 
tans, quamvis non exspectasset trahi, traeturos 
antevolans ad judicem; qui confa-us veneratione 
presentis, non exsecutus est infidelitatis iram , dum 
fidei miratur audaciam. 

« Eadem tempestate per triduum quinque milla 
monachorum latentium panibus suis pavit ( Matth. 
XIV; Marc. v1; Luce 1x): ut per ejus manum ite- 
rum Dominus Jesus pristinum numerum in deserto 


rum provinciarum se dicat exsilia sustinuisse. Et B pasceret, tsnto quidem nunc impensiori clementia , 


utique babet copiam de multis carceribus et infinitis 


exsiliis unum aliquod nominandi. Prodat nobis con- 


fessionis suse Acta, qua hucusque nescivimus, ut 
inter alios Alexandrie martyres hujus quoque gesta 
recitemus, el contra latratores suos possil dicere : 
De cxtero nemo mihi molestus 811, ego enim sti- 
gmaia Domini nostri Jesu Christi in corpore meo 
porto (Gal. vi). Hiec Hieronymus (Apolog., lib. n). 

Certe quidem Melania clarissima femina , consulis 
Marcellini neptis (o), antiqua nobilitate et filii prze- 
fecturae urban: (p), magistratu toto Romano orbi 
noüssima , apud quam primum locum Ruffinus obii- 
nebat, ompium prefectorum , quocunque pergeret, 
frequentabatur obsequiis ; tantumque abfuit ut vel 
ipsi vel alicui ex ejus familia irrogata exsilia fuerint , 
quod Ruífinus jactat , ut etiam qui persecutionem fi- 
dei causa paterentur, ad ipsam tamquam ad asylum 
confugerent, ab eademque pariter in tuto colloca- 
rentur, atque etiam alerentur, ut qu» de ea pro- 
xime dieturi sumus, cum ipsa processit ad judicem, 
fidem certam faciunt. At cur Ruffinus, sicut alio- 
rum , non etiam suam recensuit confessionem exem- 
plo Pauli apostoli ἢ quod prasertim sciret rem tan- 
tam haud ab ad*rersariis facile ratam fore habendam 
absque aliqua certiori probationis fide, cum alioqui 
aliorum confessiones adeo exacte (q) describat ? 

Si qua tamen tunc Alexandrie contigit Ruffini 
confessio, ea tantum fuisse existimatur (r), cum 
provocata Melania ad judicium , quod faveret Ortho- 
doxis , ipse putetur eam comitatus esse ; sed dimissa 
illa quantocius, utique et qui cum ea erant , rediere 
domum. Sed de his satis. 

Baroniws, paulo post anno eodem. — Sed quod 
Bilentio Ruffinus preteriit, dignum memoria tunc 
Officium exhibitum a Melania nobilissima Romana 
femina, his ex Paulino jungamus ; scribens enim ad 
Severum, inter alia digna preeconia Christianz fe- 
mina consularis hzec habet : 

« Tempore illo Valentis, quando Ecclesiam Dei 
vivi furor Arianorum , rege ipso impietatis satellite , 
persequebatur, hac erat princeps et particeps cun- 
ciis pro (ide Instanübus ; hxc fugatos recipiebat , aut 
apprehensos comitabatur. Sed cum eos recepisset 


quanto minori licentia fovebantur occulti , quam illi 
quondam, qni ad Dominum voluntarie in libertate 
et pace convenerant. Sed h:ec nec timida deprehen- 
di , interdictum secura praebebat officium , nec vo- 
lens gloria operationis agnosci , tamen operis ma- 
gnitudiue prodebatur, totidem apud bomines testi- 
moniis gloriosa, quot pastis, Deo conscio (Paulin., 
eptst. 10). » Hac Paulinus, mirifica praedicatione 
tam egregia facia celebrans , quz sane gesta esse in 
AEgypto (s) , non autem in Palestina , illud persua- 
det, quod nullibi tam ingens numerus monachorum 
simul! collectorum nisi in JEgypto fuerit reperiri. 
Mansisse quidem ipsam Melaniam in Egypto men- 
sibus octo (t) , Palladius docet ( Palladius , in Laou- 
siac., cap. 925). Porro ab his diversa esse noscuptue 
que de ejusdem Melanizx officiis, quibus prosecuta 
est in Palestina relegatos confessores, idem Palla- 
dius tradit, qux paulo post narraturi 498 sumus. 
Ut autem tam ingenti opere, in occultandis atque 
pascendis monachis quinque millibus in deserto, ve- 
luti contumeliis provocatus praefectus, libens ejus 
responsionibus cesserit, summa feminsz claritudo, 
qu: apud hostes quoque reverentiam sibi concilia- 
bat, in causa fuit. Erat quidem Melanie nomen ( ut 
dictum est) non Roma tantum , sed ubique locorum 
Romani imperii cognitum, atque in honore habituni, 
tum nobilitate generis, tum egregie pietatis pra- 
stantia ; de qua li:ec idem qui supra Paulinus : « Mu- 
lier celsiore gradu ad humilitais cultum ob amorem 


D Christi dejectu sublimiter, ut viros desides in infir- 


mo sexu fortis argueret, arrogantes in sexu utroque 
personas, pauperata dives, et nobilis humiliata con- 
funderet. Igitur Marcellino consule avo (u) , de am- 
bitu generis et opum luxu in teneris adhuc annis 
nuptias pas$3, et brevi mater, sed infelicitate mor- 
talium non longum potita est, ne diu terrena dili- 
geret. Nam prater alias orbitates, quas irrito in 
fottibus abortivis labore, adhuc marito participe 
deflevit, ita crevit :erumnis, ut duos filios et mari- 
tum intra anni tempus amitteret, unico tantum sibi 
parvulo ad memoriam potius, quam ad compensa- 
lionem affectuum derelicto ( Paulin. , epist. 10): » 
Hc et alia de ipsa Paulinus, etc. 


716 - ^. PR/ELUDIA. 714 
Porro Melsniz filio hoc tempore prseturam urba- A illius conjox foi , ancilla vero nunc Christi sum ; ne 


pam fangenti (9) junctam fuisse constat in matrimo- 
nium Albinsm, Melania vero junior ejus neptis Pi- 


" miano ip matrimonium tradíta fuit ( Pallad. , cap. 


$3 ); sed de liis inferius. 


Laudat sanctos Hieronymus  feminm summam. 
constantiam (x), quod simul siccis oculis sepelisset 
virum suum ac duos filios ( Hieron. , epist. 35) ;. 


uno vero superstite derelicto, peregrinata faerit in 


AEgyptum primo, inde Jerosolymam ; ibique ad. 


quinque lustra esse commoratam, Paulinus . tradit 


( Paulin. , ad Sever. , epistola 10) ; amplius vero an- . 


nos duos , nempe viginti septem (y), Palladius affir- 
mat (Palladius, in Lausiac., cap. 35). 
Porro Melanie in Agypto commoratio magnum 


ergo me ob vilitatem presentis habitus contemnen- 


dam putaveris , quia facile extollere, si velim, me 


possum ; nec terrere igitur me in aliquo vales, ne- - 


que quidquam mihi de meis rebus auferre. Atque 
ideo ne fortassis igoorans periculum aliquod aut cri- 
men ineurras , idcirco ista tibi mandavi ; quasi quae 
diceret ; Interdum enim necesse est adversus impru- 
dentes hzc agi, et veluti accipitre vel cane contra 
eos arrogantia uti, qua» congruo tempore superbos 
comprehensura imitatur. Talibus ergo verbis mox 
ipse territus judex , excusavit eidem factum suum ; 
et ita eam, ut meruerat, honoravit ; et jussit, ut ad 
jllos viros, quoties vellet, accederet. » Hactenus de 
illius ministerio exhibito confessoribus. 


plane cum ipsi tum Ruffluo attulit detrimentum : B. . Profectio Jerosolymitana et ibidem commoratio. 


siquidem cum Didymo Alexandrino magui nominis 


viro , et ob eximiam conjunctam cum oculorum ex- 
citate peritiam plane cunctis admirabili, intimam. 


consuetudinem habentes, propinante illo ipsis sitien- 
Übus , quem mirifice praedicabat, Origenem suum, 
bauserunt isti una cum dulci potu venenum, etc. 
Qui sic eorum animis Perlarchon Origenis infudit, 


ut eo tanquam magno thesauro ditati, cuperent to-. 
tum eatholicum orbem locupletari ; sed plane aspi- 


dis ova foverunt ; quibus ruptis, prodiere serpentes, 
quorum lethali véneno quam plurimi misere periere. 
At de bis inferius suis locis pluribus agendum erit : 
bzc modo satis in his quse spectant ad Melaniz et 
Ruffini consuetudinem cum Didymo in ZEgypto hoc 
tempore , quo illuc sunt peregrinati. 

Profectio in Palestinam. 


Anno Christi 372. — Melania hoc eodem anno, 


Quo ex Petri Alexandrini litteris vidimus ZEgypti 
episcopos et monachos relegatos esse Diocs»saream 
oppidom in Palzstina situm, illis ministratura , ma- 
gno fidei ardore succensa , Jerosolymam profeeta 
est. Quid vero ipsa ibi egerit, Palladius docet his 
verbis (Pallad., Lausiac., cap. 59) : «Post hzc autem, 
cum Alexandris praefectus Augustalis Isidorum , 
Pithymum [Euthymium] (z), Adelphium , Paphnu- 
tium , Pambonem, inter quos etiam senem Ammo- 
nium unam habentem auriculam , et duodecim epis- 
copos, presbyterosque , et alios quosdam usque ad 
centum duodecim numero circa Palestine Diocesa- 


Anno Christi 272. — De commoratione ejus Jero- . 


solymis sic mox subdit : « Hzc autem , revocatis ab 


exsilio memoratis viris, monasterium apud Jeroso- . 


lymam sibi fecit, in quo viginti et septem annorum 
tempus implevit , quinquaginta secum soreres vir- 
gines babens. Erat etiam cum ea Rufinus quidam 
nomine , Italus , civis ex Aquileiensi oppido, vir no- 


bilium et in proposito singulari satis fortium morum, . 


qui ad presbyteratum .postea meruit pervenire ; quo 


nullus mansuetior, fortior, et placidier, tanquam . 
omnia sciens, in sexu virili potuit inveniri. » Hse . 


quidem de Ruffino Palladius, de Origenis sectatore 
Origenista, Hieronymo eam ob causam perinfensus * 
ut non mireris , si qui Rufinum immensis laudibus 


C ornat, Hieronymum eodem in commentario contu- 
meliis laceret. Sed de Palladio soo loco plura in- . 


ferius, qui de instituto Melania atque Ruffini toto 


Mlo temporis spatio , quo vixerunt Jerosolymis , iata . 


subdit:  — 
« Isti igitur in viginti et septem annis omnes apad 


Jerosolymam sanctos, atque peregrimos episcopos et. 


monachos, virginesque ( hoe enim voverant Deo ) 
suscipere propriis sumptibus ac fovere consueve- 
runt, omnesque ad se venientes meliores tantarum 
ac talium rerum contemplatione fecerunt. Illos enim 


quadringentos numero monachos , qui propter Pau-. 


linum ( Antiochenum episcopum scilicet ) se ab Ec- 
clesia separabant, sanctz rursus Ecclesix reddide- 
runt. Omnes etiam praeter hos perversz sect ho- 


ream damnasset exsilio : istos bac beatissima omnes D mines et contra Spiritum sanctum sacrilego ore 


secuta est, et propriis facultatibus eis ministerium 
suum pribuit. Cumque ab illis qui in memoratorum 
custodia erant probiberetur hzc facere (sicut mihi et 
ipsi szepe referebant , nam et ego sanctum Pithymum 
et Isidorum et Paphnutium vidi ), benedicta tunc 
i'ia, sumpta veste servili circa vespertinas horas, 
omnia eis vite necessaria afferebat. 

8.89 «Quo cognito, Palestine provincie consu- 
laris, creden$ quod sinus suos posset fumo quodam 
atque terrore ex pecunia ejus implere, jussit eam 
( ignota enim ips! erat ) corripi et in carcerem tru- 
di. Ex quo loco tubc ei per internuhtios quosdam 
sancta illa mandavit: Ego, inquit, illios filia , et 


Paraor, LXXIII. 


certantes , ad Ecclesiam nostram , vera suadendo, 
ac jugiter cunctos docendo, revoeaverunt, honoran- 


tes quidem ac szpe pascentes ejusdem loci elericos :. 


et hec pariter facientes, vitam suam pio studie 
finierunt , nulli quidem ex se vel levem dantes scan- 
dali suspicionem , totum vero orbem terrarum spi- 
rituali zdificatione plenissimum relinquentes. » Hac- 
tenus Palladius. 


Baron., ad annum Christi 985. — Ceterum ratione. 


Melanie, quam Paula Jerosolymam secuta est, ca- 
lumniam passus est Hieronymus , quam inter ea quae 
in ipsum post Damasi obtium ἃ calumniantibus fuere 


objecta, δὲ stimulante odio atque invidia perpetra-- 


23 


- 


Ὁ 
ta, ídem psé δὰ epistola, quafi , iav Yn pot Ro- 
malo tonscensüru&, cónséripim 3 Àseliáth , 8xá- 


cU recenset: ubi inter alià ἃ Hieron: , Sprit. 98): 


« Nibil inibi aliud objreilür, tis sexus Ἀνθ ; ét hat 
nünduam óbjicituf, "nisi euth feroflótyniam ῬΑ Εἰ 
Melania proficiscufitur. ἢ YA post: itte arie Rz 
τῆλ: urbi fabuütàm jiraboekunt, nist Paüta ét Meth- 
nia: quie , éóntémiptis Yácultdtibus, Vignoribusque 
deiérüs, cfücem Dómihi, quàási quoddam Ylelátis 
levavére Vexillui. Sb bálheas Qewiént, ünguehtà 
elígerent, divitss et. Vidüitarem háférent Tnatértei 
luküri οἱ Vbertat& S domini Vocarentut et sáneux : 
KA παῖς Ἰὴ sàceà δἰ tinere foriióE volunt Videri, 
et ἴω Qehéinár 1gnis eut jejuniis et pXétoré descé- 
dere , videlicet fif licel eis applaudente popu, pe- 
rire cüià Vorbis. 9 Quod ad Metáhrám 
eam Viduamà honhnel, haud dubium ipsu idtelh- 
gere de Melünta bénforl ; junioris énità Vivébat àd- 
hàüc vir Piniàtius. Nec sic quidem 'efü$ bie murülnit, 
quasi tühé Roni esset, Quam jám plureé anté an- 
nos vidimuà in Agyptui primo, indà Véró Jérosó- 
Jymam esse profectam, lbiquà ἰὴ phesenü vitam 
agére : sed idcieó ejüB memini sánétüs Biero- 
εὐ δ, quod toi éjus Yalgtat!onis Jerosülymaádi 
occafione , tum Paülie idéi 1er tápésséáts, quà et 
lenebAt ipse Higronynius; delrhctóres edt 'calüi- 
nfándi &nsar artipüissent. Àt Mobdil ; 

t 8i gentilés hanc itat cárjerent, &i Jüieei ha: 
berent sotatiumà nón ylacendi ἰδ quibus üplieel 
Christus. Nuné vero, Droh nefas ! homines Chilstias 


pr viris PÁTIOM LIBER 11. 


110 


à borünt Tà terrà Miel, οἱ Gasebtà mone Sm, 


Jb ypi Suxitiumn ftagitabara ( Jive. tir) * wn re- 
cordabar Kváielii ; wàiá qui de Jerusatei Uredi- 
tur ytatità incidit Ἰὴ Iatrondh, ἀρο 1, Vélnerater, 
occiditur (Luc. x). Sed licet sacerdos dibpfeiàt atque 
leviteà; Sanraritànus fie misericors esty eM tum 
diceret, ϑανκάγῃάναι es; 9 domiui habet (oim. 
vni ) ; diémóniutt iéduéns ; aviáriteih se TA néps- 
vit, Δ qüetà WoS eustédéM; TRBHPL Sánféftem 
vocant. Mileücim quidam ie Ytriufit, ΠΝ ENfel 
serVül agtioet. Megiih voci di δὲ Dofffiri 
màu (Marc. Wi). Séductor et &postótüs etii Wat: 
Téhut$ mi Wohn ajpreéberdat Am Bejiowa (T Cor. 
x ). Quotam partem angusttaton peripessti Vh , qui 
cruci το ἡ ΤΑ τα fatsi οὐδ nfutárunt ; 


bpéerit, tám αὶ ised Βόϊὸ per bonam et màálhn fainart (71 Vor. Vt) 


pervenit ad végnà volótuin. Salutà Paulam &à Ea- 
stochiüfü , vélit hólit mundus , 1n Chrfstà Wess. Sá- 
lütá inatrem Albinàm sóroréinque Maréellàm , Mar- 
cellinàm ἀποχύδ ét sánctar f'élicilaténi ; δὶ dic is : 
Anté Vribunal Chfist simul stàbiihus : 161 3ppárebil 
quà menté Quis vixerit, Meinentó mel, exempludi 
pudiehie ἐλ Virginhatis insigüé, Muctüsqde Waris 
tuí$ précibus mitga. ? Hactenu Hieronymus ad 
Aselládi. 

Quod véró Videà nüllàm ab à Nalulaliónem im- 
pertiri Melanig, $àt$ mdicàtür quod dicium est, 
ipsum Tntelligéré ea epistola dé Melanià senioré jai 
diu 3nté Jérósolymam prófecià , ibiqué commorante. 

frejini et Welanie miserabilis lapsus. 


al, pr$terdnissà domorüm Βυλγ τὼ vnfá, δὲ propri Δ — Baromn., ad ahnuim Christi 295. — Portó quomodo 


oceli trabe neglectá , 1h weno dcófo festüthin quis 
roht. (£c vi) : facefánt Sonttám própositum , et 
remedium pause πὸ &rbitrüntor, $i hefüo àit ὁδὴ- 
ctus, si omnibus detrahatur, si turba sit pereunttuth , 
si multitudo peccáttiói. Tibi plácét ἀγάγο quotidie, 
alius ás thándttlés ἀνθ Putat; tà Sitigeneni rá- 
etab, ét de cómeso lreipetisbre goats, vigo fiba vet- 
wem imptéo ; te Velectant vat ünantium gregeb, nb 
pàáutfá Wélaniaque Dlanjéntéà ; Yu Mi&tà desNerás, 
jf cóntévbnunt soà 5 te delibutà inelle Vlàà delectànt, 
illie pothnt áquàm frigidam Buaviorém ; ta Ye yet- 
dere éxistlmas, quidquid f presenti non habueris , 
coiéderfs, devoravéris , [δά fuiarà desiderant, δὲ 
credunt vera es&é quz scriptá sunt. Esto Yhepte et 
inaniter, Quibus resuürrectió corporum  pefsüabil, 
qu'd 3d te? nobis e contràrio tuà vit displicet, 
BoWó tuo crassus i8 , tne macies deTectàt ét pallor. 
Tu vales míséróà arbitrarí& , nó& Ye iiseFabilioref 
putaitus, Par pari réfertür, et Yavicem nobi$ videmu? 
inkaniré. | 

tee, ἐδ dóminà À&ellà, éum Jaii hav οὐὴς 
séendebéin, fàptim flens dolensiué cónscripsl; et 
gratias ago Deo meo, quod dignus siih Quer muh- 
d$ oderft. Órà àutem ut de Babylóne Jerobolymam 
regtediar; hé mihi dominelur Nabüchodónosor, sed 
Jéxos lilius Jo&edech (Aggei n) ; veniat Esdras, qui 
infefpretatur Àdjutor, et reducat me in patriam 
mesi, Stulias ego , qui volebam cantare canticum 


D inonaiteriíà e solitudinà Syrim litteris invisens , at- 


postea pracipül ffieronymi àdversárii et Origenista- 
fum patroni luerint ipsé Rulfinüs atque Metànta, 
habet ipsé epistola àd Pammáchtum 5$ de ópumó 
généré Witérpretáüdi, Wbi peudomónachi laude 
detégit : « δὲ non ést illius cüljà, cujus δὰ Ὁ pàr- 
sóna alius agit trágabdiam , sed. Rufini et Melanie 
magistrorum ejus, qüi illum mágnà mercede nilil 
&cire docuerunt ( Éieroá. , epist. ci ). 3 Proh dolor ! 
fanto tolíus catholice Écelesiàé ácandáló, ita πιυὶὰ - 
tus est in inimicum Illeronymo amicus charisslmus 
ille Ruffnus, cui quam Arctis amicitize vincülis e 
insolubilibus necessitudinis nexibus ipse Hieronymus 
astrictus esset , vel uno saltem illo declarat elogio 


“. 


cum eumdem una cum Melania visitantem Jgypü 


qué sálulaís, Ynter alia plurimà amori$ signa sió 
áit : « Credas mili , frater, non àié tempestate jactá- 
lüs portum nauià prospectat ; non slc sitüientia im- 
bre& àrva desiderant ; non sic curvo assiden littori 
anxía filium inatàf exspectat, pobtquàm mé ἃ tuo la- 
tere subitus turbo eonvulsit , postquam glotino cha 

ritatis hirentem impia distraxit avulsio (Bier., epi- 
stola x11 ), » etc. Quanta enim animi iollicitüdine 
salvum sibi cuperet quod haberet , neve propter ab- 
sentiam aliquod Vel leve saltem pateretur dispen- 
dium amicitia , pertimésceret ; ad finem Jllud , quod 
memorià teuacius retiner&t » apposuit : « Obsecro te, 
ne amicum qui diu queetitór, vix invonhur, dilücile 


m bRAELUDIA. $18 
set'riihy μον enit ὁοὰ πὲ Twehk initi. Futteal, à rstimeertt Dointno taniieàrà novüfü , qüam alie Yt- 


vfi Kb, eram, ec todrpiticis fercilih eorüsca δὲ 
sarehüs wémeie rediént » ehàtfés Won porest eofir- 
psreri, dleetio pretiu Wb hab v Ὁ ΟΕΔ quis 
desinere potes, vér& huit Wi. * ERN dqüibils 
ipee cictutidet vatis vmteurm., «6 οὐκ, volens Yicet ; 
transire wbyábe Stomfatie víota valeret, Sed sMet- 
ἴσο sino fuffüens Vete , TUrgà VPE ὙΠΟ, 
Meereusque wetrfugà e extis hodftrm., fnde in ftit 
cem τὸ RKetrerh ftrens , Urol δος δυο ὅπη armas 
tt, WoHa prefsue ἈΠ em ectiiyttsut , "sm vt 
φάναι €xhhefiee Vritin Ürigetts ἘΌΡΟΝ vSlvos 
servet etque Spam x qpstith quem fiaifl egi 
ἐὸν, Vel Neo πο η6΄, sell Jofir Dimós Toflftavie , 
ΒΝ ον Vieth. epistóha ad Jóshwem fidfeurt vile- 


ter, dut Qon cot δυο Utdpimfs isti vitm δ 


pomittnt , «t dote precii Mis VelbiS * t Τὸ Wwotefh, 
featór, Horat Dues, € sifefuin popttum €hrfifi qr 
"δὴ cyoiiM es, et otines fratres qui técuth stmt, 
et maxime Rufüinum presbyterein, ab tuere 'Ortge- 
aie, Ἐ eb vitis hirresibus € jerdioto eiim (Hte- 
ron., eiut. vx» fec Epiphames. 
Sed mejeri ee dolore saute, sngoro. ePutit, a. 
«ue nWerore consterec Melanie δου ΒΗ ΒΉΗΝῸΝ essob. 
Héeecine videa iila chnissimb, ΜΙ ΠΟ ΝΙΝ ἃ. 
run δ, dérthh tutitirhm Christitinortrih , Vi- 
Vemque veiemplar Ομ σι phiftosótfhit , «t 
insigne tHed Rome spechhéh edillit, ctrfh todem 
tempore fnrifum ae dies Uinrisiios Yiburos sicci 
pests ocdihs sepelivit? ehjus Tacrediiffem Yanctita- 


fostres RoniYnse feminte, veri rédditie Ieraelitée, vit- 
Eines àtque Viduie sécutà, choros ducentes, basdem 
eüm tà &oncinüere Christo vinceni laudes. Sed pro- 
bàtà ad &quas tontradietionis ( o fallhciam Ineredibi- 
Ien 'hostis büinani generis! ) decepta, superata defe- 
Ot lantaque onusta àdeó pretiosis fnércibus navis 
(ià fétitue δαὶ ihstitóris comparatur divino elo- 
quio mülfeh Tortia) Τὴ ipso (tranquillitatis portu (quis 
et'éd&t?) et passh naufragiuih, cum Incauta in syrtes 
Origenis impegh ; Ürigenisque sic consperra fuligine, 
cohVetsà ett ex Noemi ia Mara, δι ex "Thecla rediit 
ih Wetantarb ; ἃ lüscedine düctuià noinen Tnlaustur. 
ΠΙᾺ patitut. biümatà conditó ; üt nihil quilibet, dur 
vivit, vetillicét «ibi tutuih. 
: Rediws Romam. Ὁ 
Anno Christi 597. — Qui sequitur Christi annus 597 
conbulatu Cesarii et Attici, Fastis ascribitun, que, 
haereses Origenis sub pietatis involucro per Rufünem 
presbyterum Aquileiensem e Palaestina cum Molapia 
Romam redeuntem inferuntur in urbem; propinste- 
que aureo calite Babylonis, antequam ipebriarentar 
illis fideles, detecte atque explosz faerunt, Hae am- 
tem quo modo se habuerint, dicendum get singula ; 
sed ante omniá, quz? sunt temporis elucidaada. 

᾿ Ruflünum Quidem individuuma Melaniz eomitem 
cum ea in Kgyptum profectum (oq) et ia. Palmed- 
ram, ibique apud eam, usque dum illic mansit, Je- 
rosolymis vitam transegisse, qu:e dicta sunt superius 
ex Hieronfmo satis significant; at ea demum remeaa- 


tem adimitetes prindicems quéntifit ps Tlletorfymos, C te''omam, ejusdem &ssectatam esse vesugia, Palladii 


aliisque ΗΝ proponen, TTA Coste ONG e 'ffitas 
est verba ἡ Sancte Meta mhenuews céfmatis tneti hrt- 
stithos vore vobi, eei sje ni Portiirus Caen 
alioquitàr) ΗΜ tonithit f die vas afro vir- 
tot, ὑπο νὰ "mri ccorpuseuto, et. necdürh 
hwemnato, daos siul vperüid& 'hiios (Mierch. epist. 
x1V), » εἰς. 'Béd plant quoll wubdittt in Tema glo- 
riseids, ἰὴ de tic Vietrice. συ wrbeé triüfn- 
phas, ebpératoqut invito Ἃ Trtrà urit prolis 
amore, oftia 'spretà, arico Tri relicto io, exsul. 
proni, tecli'tivis, vietrixettafa ventorum et'Tlüctuum, 
Ingruttffe fth hieme (ut ait) Jerüsolytpoharh navigavit. 
Quam ob causam jure meritoque idem sanctus. 
Hieronymus tantarum rerum admiratione stupens, 
eam dignam existimavit ut Thecla nomine nuncupa- 
ret (Bieren., in Chronic.); nobiliorem titulum non. 
inveniens quo Melaniam decoraret, quam nomen san- 
etissimte virginis, primogenitz Pauli, et prima mar- 
tyris intet feminas, utpote quz ftomz prima omnium 
clarissimarum mulierum Romanarum , &pernendz 
pro Christo urbis, contemnendi divitias, deserendi 
filios, petendique Jerosolymam exemplum dedit, ezx- 
terisque ad ipsum prastandum, Torte £99 aggressa 
facinus , viam aperuit, cum ipsa prima reliquas Ro- 
manas nobiles feminas antegresso, relicta. Egypto, 
transmissoque mari, in littore Palsesiino, terra pro- 
missionis, possessiobe sanctorum , felicior quam Ma- 
ria in terra deserta, tympanum pulsans poenitentia, 


atque Paufiui [bb) testilicatione exploratum babetur ; 
aít enim Palladius : « Erat etiam cum ea Ruffnus 
quidam nomine, civis lialus ex. Aquileiensi eppido, 
vir nobilium et in proposito singulari satis fortium 
morum ; qui et ad preshytesatum pestea meruit per 
venire; quo nullus mansuetior, fortior, οἱ plaeidior 
tanquam omnia sciens, in sexu virili potuit iaveniri. 
Isti igitur jn viginti et septem anuis, omnes apud Je- 
rosolymam sauctos atque peregrinos episcopos, 220" 
Dachos, virginesque (hoc enim voverapt Deo) susce» 
pere suis propriis sumptibus (Pallad., in Lausiac., o. 
δᾶ, apud Lipom., tom. lll), » etc. Agitque paulo post 
de eorumdem reditu Romam, de quo 6t nos itidem. 
Jlzc Palladius de Rufüno, eidem in Origenis erroyi- 
bus concors, ut superius pluribus demensiretum est. 
Sed et Paulinus comitem Melanie Ruífisum sppeliat 
(Paulin., ad Sever., epistola 9), quem ot haud bacte- 
nus satis sibi compertum Jaudat. Sanctus ρου δον 
etiam post hzc ad eumdem Ruffipum Rome agentem 
litteras dedit (Hieron., epist. 66), ut. plane aultum sit 
dubium (cc) contigisse adventum Rulfüni Remum 
quando illuc etiam ipea Melania remeavit. Sed quote 
potissisnum anno Demini Melaniam in arbem redire 
centigit, id quidem est accuratius orquirendum, 

Jam suo loco sstis liquido supesius demonetetum 
est, ipsam una cum: Rufüno ia Agyptum primo, δ» 
deque Jerosolymam migresse enano Domini tz6sente- 


simo septuagesimo secundo, impp. Valentiniani auque 


119 


DE VITIS PATRUM LIBER 1]. 


730 


Valentis nono. Sed quot anhos in bac peregrinatione A quam tandem feminam? (si feminam diei licet tam 


et commoratione insumpserint, diverse sententiz 
sunt ejusdem Palladii atque Paulini, siquidem ille 
(ut nuper vidimus) viginti septem numerat annos, 
Paulinus vero viginti quinque. Sed hujus exploratior 
atque solidior fides est; nam accepit baec ipse ab ea- 
dem Melania, quam redeuntem Romam (ut proxime 
dicturi sumus) Nolam divertentem excepit 433 ho- 
Spitem. Verum ex eo quoque certior Paulini testifl- 
catio redditur, et Palladii assertio de annis viginti 
septem exploditur : quod cum constet, hos adhuc in 
vita agente Siricio papa repetiisse Romam, si dixeri- 
mus ad numerum annorum ἃ Palladio prescriptum 
ipsorum esse prorogatum adventum, utique afürman- 
dum esset non sub Siricio, sed sub ejus successore 


viriliter Christianam). Quid boc loco faeism ? Vetat 
fastidii intolerabilis metus voluminibus adhac addere ; 
sed personz dignitas, imo Dei yratia, postulare vide- 
tur ut commemorationem tantse apimse pregressus 
non raptim omittam, sed paulisper ad eam tibi nar- 
randam (Paulin., ad Severum epist. 10), eic. » Pro- 
sequitur nobile genus ejus.referre, utpote quse ha- 
buerat Marcellioum consulem ordinarium avum, qui 
una cum Probino consulatum gesserat anno Domibi 
trecentesimo quadragesimo primo, et ejus in vita 
Christiana sectanda ardens studium, et alia plura de 
ipsa, quee nos suo loco superius ordine temporis 
collocavimus; ac demum de ejusdem, cum rediit, 
appulsu Neapolim, ista subdit: « Neapolim urbem 


Anastasio eorumdem reditum contigisse. Ex Paulini B brevi spatio ἃ Nolana, qua degimus, civitate distin- 


ergo sententia, qui numerat Melaniz ab urbis absen- 
tia quinque lustra, dicendum est eamdem hoc ipso 
sanno Romam quasi postliminio rediisse. 

Recessisee autem Rufünum e Palzstina eum pace 
sancti Hieronymi, utriusque testiflcatione asseritur ; 
recitat enim ipse sanctus Hieronymus ejusdem Rufüni 
verbain posteriori apologia, qua sunt hujusmodi : « Vos 
Dobis pacem proticiscentibus dedistis. » Respondit ipse: 
« Pacem dedimus, non bhazresim suscepimus : junxi- 
mus dextras, abeuntes prosecuti sumus, ut vos essge- 
tis catholici, » etc. Melaniz autem ad urbem reditus 
Palladius ejusmodi foris prztensam affert causam ; 
« Post multum vero temporis (inquit) cum audisset, 
cuidem nupsisse neptem suam Melaniam (juniorem 


ctam advecia est. Ubi filiorum nepotumque occursa 
excepta, mox Nolam ad humilitatis nostrae hospitium 
festinavit, quo nobis advenit ambitioso ditissimorum 
pignorum vallata comitatu. 

« Vidimus gloriam Domini in illo matris et &lio- 
rum itinere quidem uno, sed longe dispari cultu, ma- 
cro illam et viliore asellis burrico sedentem , tota 
bujus seculi pompa, qua honorati et. opulenti po- 
terant, circumflui senatores prosequebantur, carrucis 
Dütaptibus, phaleratis equis, auratis pilentis, et car- 
pétus pluribus, gemepnte Appia atque [ulgente ; sed 
splendoribus vanitatis prielucebat Christiane humi- 
litatia gratia. Admirabantur 494 divites pauperem, 
profani sanctam, et illos nostra pauperies ridebat.- 


dictam) viro, renuntiare autem post nuptias szculo C Vidimus dignam Deo hujusmodi confusionem, pur-- 


huic velle cognovisset, metuens ne qui male vit 
homines ac mal: secte perversseque doctrins eidem 
jungerentur, ob hoc ipsum cum jam admodum 
senex, boc est, sexaginta esset annorum, de Czsa- 
riensiam civitate ad urbem Romam intra dierum vl- 
ginti spatium navigavit (Pallad., wbi supra c. $5). » 
Hec Palladius de asserta et vulgata forinsecus redi- 


tus causa. Caeterum ejusdem cum Ruffino in Orige-' 


nis erroribus (ut pluribus dictum est superius) con- 
niventiam causam exstitisse eisdem ad urbem ve- 
niendi, oratio praemissa declarat. Erat his quidem in 
optatis ut qnibus faverant et quas foverant toto illo 
tempore, Origenis senteoti (quarum complures es- 
sent defensores in AEgypto consistentes monachi, et 


puream, sericam, aurstamque supellectilem pannis. 
veteribus et nigris servientem. Benediximus Domi- 
num, qui humiles et excelsos facit sapientes, esa- 
rientes implet bonis, et divites dimittit inanes (Luce 1). - 
In istis tamen divitibus eadem die de maternis bonis 
pauperem spiritum stupebamus, qui magis sancta 
matris inopia, quam sua visibili abundantia gloria -- 
bantur. ld ipsum autem gloria Domini videbatur 
operari, quod egenu!: nostra divitias in ejus fiis 
intuebamur ; ut jam hinc fructum fidei sus caperet, 
cum victoriam suam de hujus szculi vanitaie ipsa 
despectaret , cominus videns omnia 4018 propter 
Christum reliquerat et contemnere perseverarat. lili 
sericati et pro suo quisque sexu toga aut stola soliti 


inter eos celebriores Evsgrius et Isidorus, atque in- D splendere fllii, crassam illam veluti spartei staminis 


ter episcopos nobilis sedis Joannes Jerosolymorum 
antistes), esedem Romane sedis episcopi, ut sic ab 
universa reciperentar Eeclesia, probarentur assensu. 
Sed quanta id sit elaboratum industria, et quibus ve- 
lamentis una eum his palliata decore hxresis se in 
urbem intalerit, videamus. 

Atque- primum; qu:e sanctus Paulinus de Melania: 
veditu, qui eam suscepit Nol:x, describat in epistola 
ad Severum, hic reddamus : « Addidit (inquit) Domi- 
nus hanc gratiam de muneribus et litteris tuis, ut ad 
eos potissimum dies nobis frater Victor oceurreret, 


quibus sanctam ipsam (Melaniam scilicet) ex Jerusa- : 
lem post quinque lustra remeantem exzcepimus. At: 


tunicam et vile palliolum gaudebant manu tangere, 


et vestimenta sua velleribus, auro, et arte pretiosa 
pedibus ejus substernere, pannisque contegere gestie- 
bant; expiari se a divitiarum suarum contagio jadi- 
cantes, si quam de vilissimo ejus habitu aut vestigio 
sordem colligere mererentur. 

« Tugurium vero nostrum, quod a terra suspen- 
sum conaculo uno, porticu cellulis hospitalibus in- 
terposita, longius tenditur, quasi dilatatum gratia 
Domini, non solum sanctis qui illam plurimi comita- 
bantur, sed etiam divitum illorum catervis non inca- 
paces angustias prebuit; in. quo personis puerorum 
ac virginum choris vicina Dominzdii nostri Feli- 


141 


PRAELUDIA. 


723 


eis eulmina resultabant ; neque e diverso habitatio- Α nio, gesta essent. Quomodonam, queso, Psulinus 


nis ejasdem, dissoni licet praeposito, hospites obstre- 
pebant, sed οἱ in illis religiosa modestia imitabatur 
mostre silentium discipline ; ut si dissimolorent 
concinere vigilantibus pigro ventre sopiti, tamen non 
suderent pis vocibus dissonare, fideli timore com- 
positi, quo placitis psallentium vocibus, compresso 
smeularium turbarom tumultus, etiam taeiti concine- 
bant. Veram ut ad perfectam Domini columbam re- 
curram; scito nune istam tantam in sezu infirmita- 
«is virtutem Dei, eui refectio in jejunio, requies ín 
oratione, panis in verbo, habitus in penno, lectus in 
tagulo ét centone durus in terra 8t mollis in littera, 
qua rigidi cobilis injuriam mitigat lectionis voluptas ; 
€t sanct» anime in Domino vigilare, requiescere 
est. ' 

« Hanc ergo filia Sion hactenus babuit et. deside- 
rat, nunc filia Babylonis babet et admiratur; quía 
jam et ipsa urbs in pluribus filia Sion est quam filia 
Babylonis ; et ideo miratur in humilitatis obscuro et 
veritatis luce viventem, et fidei incitamenta divitibus, 
angustiarum solatia pauperibus ministrantem, quan- 
quam illa quietis et latebrze sux apud Jerusalem in 
Romanis medo turbis :estuans. clamat : Heu me! 
quia incolatus meus prolongatus est (Psal. cx1x); ideo- 
ne dilata sum, ut nunc habitarem cum habitantibus 
Cedar ? Hoc enim nomine spud Hebr:eos (ut comperi) 
signiüeatur obseuritas. Quare ita iili gratulandum de 
waemoratis virtutibus puto, nt de presenti sede ti- 
meataur, ut tam insignis anima plus Romz conferat 
quam de Roma trahat, et sic sedeat super flumina 
Babylonis, ut recordetur Sion (Psal. cxxxv), et or- 
qno corporis sui suspenso ab ioimiez; omnibus Ba- 
bylonis insidiis et illecebris, in sui propositi tenore, 
velut in salicibus genuino semper bumore viventi- 
bus, constituta virere non desinat, et permanente 
fldei constantia, virtutisque gratia, folium ejus non 
defluat, nt sicut vita ejus in itinere aspectatar, ita et 


Jaus in exitu canatur. » Hocusque Paulinus de ad- 


ventu Melanie Romam : quam quidem urbem cum 
sic nominet filiam Babylonis, ut tamen in pluribus 
dicat eam prieseferre filiam Sion, faeile puto intelli- 
gis, eà nominis unius urbis varietate discriminatos 
esse gentiles ἃ Christianis; nimirum ut ea ex parte 
Roma Babylon dicatur, ubi adhuc in es gentilitia vi- 
geret impietas ; Sion autem in pluribus, utpote qux 
Christianis abundaret, in quibus eultus religionis 
vers micaret ; ut plane ex tanti viri sententia valeas 
intelligere quo sensa 8 Joanne in. Apocalypsi Roma 
sit Babylon nominata *. Αἱ de his satis tomo primo 
Annalium actam est. 

Sed ad Melaniam redeamus : quam cum eic a 


, Paulino landatam vides, ne mireris : his quidem ipsa 


died 


atque majoribus digna przeconiis videbstur nescien- 
tibus 49 qu» peueis arbitris in Palaestina noa tam 
ab ipsa quam per ipsam a suis consociis de inducen- 
dis in Ecclesiam erroribus Origenis, refragante san- 
cto Hieronymo, ac penitus obhitente sancto Epipba- 


sciret quz» nec qui Jerosolymis essent. nosse potue- 
rint? ut superius est demonstratum in controversia 
illa habita inter sanctum Epiphanium et Joannem Je- 
rosol ymitanum episcopum, Origenistarum patronum, 
negantem tamen se Origenis errores defendere, qus 
litteris sancti Hieronymi uni innotuere Pammachio. 
Vides igitur Paulinum horum omnium penitus igna- 
rum adeo mirifice Melaniam jure laudasse; sed et 
ejus in via comitem immensis prseconiis, aliis ad 
eumdem Severum datis litteris, celebrasse Ruffinum, 
in quorum celebrationem omnium conversa fuisse 
studia Christianorum, quis poterit dubitare (Paulin., 
epist. 9)? En vides, quibus qualibusvre anteambulo- 
nibus inferatur in urbem heresis Origenis, ut plane 


B pro miraeulo dicendum fuerit, si, audito sonitu tub», 


fletulz, et eithare, sambucte, et psalterii, sympho- 
nim, et omnis generis musicorum, non adoraveriat 
omnes statuam auream (Dan. un); si, inquam, quos 
sanctissimorum virorum etiam audirent encemíiis 
pene divinis efferri, teque plausibus non exceperint, 
et obviis quoque manibus, quod ab illis sanctitátis 
titulo foris inscriptum offerretur, omnes non acce- 
ptarint, etc. ᾿ 

' Accepit tunc. idem Paulinus ἃ Melania perbreve 


- segmentum lignl ssnctissima crucis, missum sibi a 


Josnne Jerosolymorum episcopo. Testatur id quidem 
ipse Paulinus, cum ex eo quid modicum samptum, 
nomine Therssie sus, mittit ad socrum ipsius Seve- 
ri Bassulam, dum bec ait : « Partem perticulse de li- 
gno divinse crucis, quod nobis donum benedicta 
Melania ab Jerusalem munere sanctí inde episcopi 
Joonnis attulit, hoc specialiter sorori nostrse vepera- 
bili Bassuls misit eonserva communis." Sed quod 
slteri vestrum datur, utriusque vestrum est, quia in 
utroque vestrum una ratio manet, οἱ sexum evacuat 
fides, qua in virum perfectum ambo concurritis. Ac- 
eipite ergo ab unanimis fratribus, ia omni bono ve- 
strum sibi consortium eupientibus. Accipite magnum 
in modico munus; et ip segmento pene atomo ha- 
.stuiz brevis, sumite monimentam presentis et pi- 
guus sterne salutis. Non angustetur fides vestra 
caroalibus oculis parva cernentibus ; sed intenta acie 
totam in hoc minimo vim crucis videat. Dum videre 
vos cogitatis lignum illud, quo salus nostra, quo Do- 
minus majestatis affixus, tremente mundo, pepende. 
rit; exsultetis eum tremore : recordemur et petras 
fiss2as ad hujus affectom crucis, et saltem saxorum 
semulatione prsecordia nostra fipdamus timore divino 
(Paulin., ad Sever., epistola 11), » etc. 


Quod rursum ad idem lignum sanetissimse crucis 
a Melania Paulino datum spectat, ingens plane ex 
ipso contigit edi miraculum, cum incendio flagrante 
feno referta casa, in Paulini ipsius hospitium conver- 
sa flamma cuneta impetu violento depascente, oblato 
ab ipso globis igneis eodem ligno crucis, incendium 
protinus resilierit, atque penitus exstinctum fuerit. 
Quod ipsum perpetua memoria conseerandum mira- 


* Vide hoc explicatum in notis Rosweydi ad epist. 10 Paulini, et Anticapelli ejus, c. 5. 


τε 


"x 


DE VITIS PATRUM LIBER Il. 


794 


Cu ipse Paulinus versibwa cecinit ( Poulin., À trecegtesimus, nopagesunus tertie Seqnentà autem, 


ἐκ, natali 10. δ. Felicis), | 

Bopatug est preterea idem Paulinus ab eadem 
Melaoja (ca, ipnocuorum agnorum contexta vel- 
Veto : quam idem ipse, cum accepisset ἃ Severo, pals 
liup ex pili camelorum hirsutvq, eidem dopo mi: 
δὶς: 46, qua post alia sic ad ipsum soripsit : « Nos, 
ipquit (Pawdri-, ad Sues, epistola 10), peque verbia, 
peque rebus, diga pepsantes, unica tamen (acultaia 
Wobis charitatis, qua vobis aola pares sugas, mis 
"mus tunicam, quag 2b usy raes, ut de steroorig τὰ 
lite collectum panaum digeare suscipere, Nam vel 
hoc inRQcéntie t qongruit, guod de tenero agag- 
rum, vellere contexta blanditus attactibus. Addo au- 
$4 $dbuc pretio 9jus οὐ gratig, quod quo digmier 
probetur wu tuo, de sameim et illustris in sanctis 
Mei femips Melagim benedictione mihi pignus est. 


cum jam. ad najalem diem sanctà EclicigNolm 99con- 
tulissei, secundum ordine edidi gatalium. Cum vere 
(ut ejus testilicastione liquet) jam 3aauga apud eum- 
dem sanctum Felicem, egiseel un ipe agro. Nolano, 
quando ei legationem, ab episcopis &fsicanis susce« 
pit, qui fuit a»nu& Domini ttecenjesiimus popagesi- 
QQus quinius, tertium 3b eo scriptum qj natalium ; 
Wequent vero anno, pempe superiori, quaciuo. Uude 
bae ipeo 2990 Domioi trocentediue noRagetjao. se- 
péima, ipsun quatum elgcgbratum fgisso. naisliiium 
gecessario dicepdum e«t: qua, tezppore ek Νίφοια ad- 
vengym eonjigisse, sae Onus Οἱ a(ürmare, cuin a 
quinto gatalitio usque ad nonum, pumesus Wie porí- 
atur annorum qualuor, qug Nicetas reditum in Iu- 
liam prorogavit, etc. 


dom vero, ubi satia spud Paplipym Nol: copsedi- 


Viele te digoior. visa est, enjus des 9G illimagis — TW, Melaviam qum Bufüno redenntem in, urbem 
$uAm RG4éoR Sanguis propingwet. » Has Paulama, —Diesequamur. Qui epis dia ab urbe asenjes Jerose- 
quibus quidem postpesnis verhis se Melanism sanguime — lymia tanquam ia spiritali quadam acadgmia, μὰ ve 


fuisae enujunotum aiguilicat. . 

Gonigerat aupem baud pridem ante sdyentum Me 
lenia Nelam miui sh eodem Seweso ad ipsum Pauli: 
num libellum scriptum de rebus gestis sancti Mam 


ram exeonlereg sapientiam, quinqua (A visio) 
lustris capsedergnt, eut prisgum, Ragaga venerunt 
empivm plane orulos pra. admirgjage, ie 58 conver- 
teruny. Leti jag illi videre, grgsentes, que de isdem 


Qn, quen Melanie ium svide ewpienti sa legisse — übaentibus, quQpoo $394 ReMeqnio fama detulerat; 
ζορλλίυ, βορδοη Gdtendieaa «θεία Niceta Dacorum $64 noA videro tantura, verum e& awdie eoiciti; 
GPAOADA. Qui hec eadem tempora pietatis ergo ἰὰ Sicque 3b ore ipsarera tanquam a cqlesti quodam ὅν 
[αι meregrinatus (wi; 2i& ema ea epistola ad ἰδίᾳ loma qraowo pependerunt, Cug ipai, quam 
Severum weddua : « Martjeum enim nostrum ii 6 Origepis libris didiceraut, Sioic9 indolentia per- 
(nempe Maleaie) ewdiosissima talium histeriarum — fecisse et ad omnea numeros absolutas vitqs Chri. 
ipea recitayi; quo genere tq ot venerabili episcopo € iianm specimen cedentes, maxi apud €heistianos 
auo doctissime Nicele, qui ex Dacia Romanis me- — Qnues qui Bomge erapt, perpaucis eruditis qxeeptis, 
tito admiraudus advenerat, οἱ pluzimis Deo sanctis, (808 ΔΘΑ Sa3octus Hieronymus literie mepuigset, 


in veritate Ran magis tui pradicatan, quam mei ja- 
etang, roxelavi (Paulip., apietelg 19), 1 aic. 

Hoc ipia quidem anne contigisse magoi iNius Ni- 
Dee δὐναμίαια, ex numero paalium sancti Eelicis a 
Bauligo editorum. rectam  exploratsuque possumus 
deduceze rationem. Nam cum ipse, seribens ad Se- 


&xigtimatione fuerunt. Cung sic igityr animos, civium 
erga &p suosque esse 4.3.2 proyensiores οἱ optima 
ἃ οἷο Rufüqus iptellexisset , & vestigio impietate 
peferta allata secum ex "Egypto primum, inde dere- 
&olymig, scrinia reaerat, indgque degramit pestiíguas 
Werees, δρᾷ 3a fallaciis obvolyag et aurg caolataa, 


Warum (Pawiin., epiet. 9), testetur quolibet anno se Ut Pena pridentes et sapientes quaque, ράφι deci- 
-Satuissg eenaerjbese wersibus ejusdem Felieis natali- — pere potuissent. 

fin, plane ex pamero eopumdein snnos quoque liea- . De appulsu autem borum ig Momegug poptum 
bit sua erdioo adnumesare. Sed eum in nono a Pau- — sgeh& 43:8 01}8. Hieronymus, hag per antipbragim 
Hino edito Naialiie mentio habeatup de posteriori — (Hieron., Apol; Uh. ἃ): «0. viremem ljecapletissi- 
ὠὐνεάορι Nieetz adventp Nolam, emque eontigisse — Iam, 4 Orientelihus et AEgypliis mercibus. Ro- 


dicet anne quarto à. priori ipsius adventu, affirmare D pana wrhis ditare weueray paypertateg. 


Qpva es! iptum ejue prionem adventum tempore quo 
pataliium quintum elaboravit aceidicse. De ejus enim 
μοδγϊοσὶ adveste, quo meminit de priori, isti sunt 
versus (Paulis., ia watalé 9) ; 

Venisii teniam quacte mibi pedditus aano; 

Sed grates (urisio, quia 18 Yel sero revexit, 

Cum igitur hae ratione priorem eju& adventum 
eantigisse anartuecit tempore quinti editi natalitij in 
Aue Domigi qngum illnd petigeimum inciderit, lioc 
exauicendum egt. Numgrapda quidam (539  ualalitia 
illa Paylini ab uliimg anno, qup adhuc deteptas in 
Hispania Bomam parabat adventam, ex ipso satis ip- 
telligi potest, Fuit ille anpgns Domini (yt vidimoy) 


ΝΞ t n T« maximns ille es 

Ungs qui potis seribeudo regtituis, tem- 
Ergo nisi de Oriente wanisses, eruditissimus vir hae- 
peret adhue inter. methepgaticos. a. ὲ paola post: 
Te multo tempore Pharus docygis quod Rana nesci- 
yit, instruxit Aigyptus quad ]talie hnpusque non ba- 
buit, 3 910. 
Melania recedit ab urbe in. Siciliam ct revenfitur Jero- 

aolynton 


. Aume Chwistà: 408. — Hoc itetp anqo (Ohrisu £08, 


lopoeantii Bapse V, Honorii 44, Theodosii 1, impp.) 
qui uzbis obsidionem praecessit, Melania Romana vi- 
Qus. dg quo. Spa spperiwe monta facta eet, pptiqui 


ar Gb Ow ἃ CC ow s Gs uw us uw σ΄ 


- ww — A — UR ΒΒ » -. ἘΠ —"— 


00 9 tT "L9 -" SC. 3». V. Ow. ὮΙ ϑι ÉÀÍí;uÜ WM 


€ - hod - -— 


| we hey Mayo 


wo Phu. τὰ 
Wtinil 4846 δλλθε qusdriapenias (wt ἈΚ ΜΙ Δ ἃ profegtes en Rn in πα. lib. x, pra. ; Palla- 


edui πόρος, divrashs Depdiu. 9a cuu Melana 
Bol, Piniangque ejusdem Melgnis Viro. ὁ. Albina 
Wu. SURES eue iUi iemineptem Whis cladem 
Roma rontdent, Jeratol ppm ae iram eautulit, vli 
pont dist quadeqqipa 64 ac vita migrapit. Hc eg Pez 
Wadi (follad-. je [μαίας eaa. S3)qui € WAdit ejut: 
wedi pres etico ΘΗΝ qb cà Boma vulgato, aique 
sppiv jamwieo, geomphwer Bomanorum civium 
Ghrwanqpe ad vow temporalia eapteipium 
ipdnetgg esie. conipllius eXTHAWRAROR amore Chris 
Wb wu taper pepibutonis, prodigere in pay 
R$FCP 44M. QUA QUAS Q^ ad. barbarorum pros 
dm relinqwte 5 quo pamieq. Cug τοὶ STORIA 
Venu propia po iogpangas Peg 


Η 
4...» 


Δα Αμαν e cum rimum 'eorug a adventum audisset, 


literas d dedit t, quibus 8e excugat, quod propter i in- 
gruentem duram hiemem, et sigtum Hipponensis e ec- 
Qesig titubantem , ed [νὰ invisendos minime accur- 
pere valuisset, Exstat ipsa epistola, cujus « est titulus 
ad Albin m, Pinianum, et Melaniam (Aug. » epi- 
stola 227); sed. pro Albino, , Albipam, restituendum 
"e is ejus bouis "ἊΝ sjesdem Piniani so- 


*3 9-8 


^ Accidit autem, dum iidem in Africa morarentur, 
filium tepiyris Melania vita fungi : quod unicum 


gau 
ἐγ 8. Major quogug via incre ad beg quadends B amissum pignus jta mater modes ΤῚΝ ut magno 


Melenia qaos, quod dictare (01 existioabau 
Βρ8 Gu urbe arheg pariter ruiturum. 


Quod auem idem Palladius ajt ung cum Melania 


Wesys Poma Moni ieniorem, ipsius neptem, 
«i Virum ewe Pigianup. pegnon eurem. Melanis 
Albam, eagnatiouem Melanie sie accipias. Fili 
Sius woici& (ἢ reliciui duxit. wroram Albigam, ἐκ 

qne Palladius, gi genio eges. Melaniqmm juniorem, 
senioris Melapia neptepp. qug; jn matrimonium cole 
lgrato. esi ipigno, cuj" segre. Albipg fuit (Pella 
dius, in Lggtiag,. (αΡ. $5); guod vero ei ipbzrerot 


logo puiVis, Sanct. AEn URVA ad ipsam scribens 


Pinisqy, ejus fiw nompiat. et frequenter. big uli 
eominia cansugyit (Aug. eniwyola 237). Hic ταῖς 


Melapis ab illa fyisse Albiug matre sagcta Marcelle, 


de quà sgg souci Hierony: dung, 3868 plures. 


annos ex hac vita migrasse, ejusdem sancti Hiero-" 


nymi testiflcatione didicimus. Quz autem acciderit, 
«4m bi quas hoo θὴρ ah urbo diis reccisieto, 


Ín Africam trajecerunt, sequenti aaO pna ratione. 


tegpbqns, dicturi sumus. S Sed hic Palladium corrigere, 
dum ait Melanie filium valde juvenem comitatoni 
esse proficiscentem Melipiam im Siciliam usqua; 
n»m quomodo valde juvenis, éum constet ante ah- 
R99 circiter. quadraginta Melagigm seniorgm viduam 
«se relictam 3 yel. quomodo iu Siciliam uaque exm 
tantum Comitatus, qui cum iHis "navigavit in AGi- 
cain, ubi et delancuis. est? εὖ ld c constat ex litteris Au- 


exemplo fuerit Christianz constantiae. De qua summa 


, cum laude rei spectator 8 sanctus Augustinus n ad Pauli- 


num Nolanum | episcopum t seri psit. Non exstat | quidem 
epistola i ipsa ; sed ex redditis ad euin ejusdem Pau- 
lini litteris, μας o omnia, ab aliis silentio obruta, per- 
ὃ cua gatis fiunt, Ait enim ἢ Paulinus: ( Quia docui- 

i me in spititu v veritatis salvare [servare] in inoderandi 
in occiduis mortalibus. animi temperamentum; quo 
et illam beatam" natrein et aviam Melaniam. 'llevisse 
carnalem: bitum unii ἢ fifi, taciturno quidem luctu, 
non tamen sicco a malernis lacrymis t tolore vidisti 
(Apud. Ast; epist. 249). » Appellat Melaniam maà- 
trem et aviam, matrem quidem respectu defuncti 
tij, a aviam respectu M Melaniz peptis; sed pergit Pau- 


uro aUende, diyersam prorsus hane Alhipam n nurum C linus : « Cujus quidem módestag e el graves] lácrymas 


sicut propior et equalior anima ejus spiriius altius 


intellexisti, et perfécta 1 in Christo feming, sálva yi- 
rilis anime fortitudine, c cor maternum de cordis tui 


φιλο melius ex zequo statu contemplatus es, 


ui eam primum pro naturali affectione permotam, 


deinde causa potiorg gompunetam flevissé perspice- 


Fes, non taga illud bamanum, quod unicum filium COR- 
ditione mortal defenctum in prssonti seculo ami- 


Aigel, quam quod propemodum in seculari vanitate 


Wavesug, quia pecdum illum desqruera acpate- 
ri dignitatis" ambitio, non juxta sanctam volorum 


quorum avaritiam cogitaret sssymptum, ut de cgjr- 


Yersjopis gloria trangiaagt ad gloriam resyrzegtionis, 
communem cum matre requiem coronamque captu- 


gusüni atque Paulini, de quibua. anpQ geguapti dicturi D rus, sj in hujus saeculi vità matris exemplo saccum 


δυμηθδ; ex quibus longe Verior de rebus gestis Me- 
laniz ac Piniani ei sociorum historia | accipitur, quam 
eg Palladio, qui pullum peuius de Affica habyit 
mentionem, quo bos omnes anno sequenti esso prg- 
fectos liquet, glque ibi diutius commuofatos. 


428 οὐ ipso Christi 4 d, noceptii — 
Te dp van [ e h Ν τίθης fuit et humilis corde, ut non immeríto eredatur 


pape 8, Honorii ἴδ, Theodosii ὃ, uspp.) Pinianus 
vir clarissimus una cum Melania seniore, et Melania 
janigre Copjuga, alque δρᾷ Albina ]uvjori: i$ matre 
Melanip, Qum anao auperiori dis(ractis honig quo 
Roms et in Kalia habebat, adnavigosset Carthagi- 
ngesiig very locupletans ejus Eccle: 

ad sinc. Alpiug Tagsstoo 


toga, οἱ manasterium senatui pratulisset. Verumta- 
men idem vir (ut et »ntea retuli) ex voto sanctitatis 


"(ux his operibus locupletatus abácessit, ut materns 


humilitatis nobilifatem sí Yeste pop gesserit, tamen 
mente preetulerit. 
e 1ta enim, secundum verbum Domini, mitis me» 


introisse in requiem Domiui, quoniam sunt reliquiae 
homini pacifico ,e mansueli pessidebunt terram 
(Mau. 11), placentes Deo 1 ἴῃ r regione Jivorum. Nam 
certe et illnd. Apostoli non Solum (acito jpentig affe- 
ctu, sed et conapicuis religiosis implevit ofüciis ; et 
cum esset altorum hujus se s:eculi in ordine et honore 


791 


DE VITIS PATRUM LIBER 1i. 


738 


collega, nen tamen ut gloriosus terre alta saperet; A Afriea vita foncium diximus. Ceteram et. filias ili 


sed et Christi perfectus imitator, humilibus consen- 
tiret, et tota etiam die misereri et commodare per- 
sisteret (lom. xn). Unde et semen ejus potens in 
. terra factum est (Psal, xxxvi) inter eos qui terrse 
íi fortes nimium elevati sunt (Psal. xtv) ; ut etiam de 
3 beatissima familize ac domus ejus visitátione sanctum 
hominis meritam reveletur. Generatio (inquit) recto- 
rum benedicetur (Psal. cxi); gloria non caduca, et di- 
vitiz; non labentes in domo ejus; domus quse zedifi- 
catur in coelis non labore manuum, sed operum san- 
etitate. Sed cesso plura de memoria tam dilecti mihi 
quam devoti Christo hominis enarrare, cum el prz- 
stis litteris non pauca super eo narrasse me repe- 
tam, et nihil possim de beata hujus filii matre et 
sanctorum patre radice ramorum Melanio melias aut 
sanctius predicare, quam sanctitas tua in eam pro- 
fari 439 οἱ disputare dignata est; ut quia ego pec- 
cator immunda labia habens, nihil dignum loqui po- 
tueram, ut longinquus a meritig fidei ejus, animasque 
virtuübus, ta ille vir Christi doctor in Ecclesia veri- 
tatis, procurante in melius Dei gratia, parareris di- 
gnior tam virilis in Christo anim: praedicator, qui et 
mentem ejus divina virtute firmatam (ut dixi) spiritu 
propiore conspiceres, et mixtam cum virtute pietatem 
eloquio digniore laudares. » Hactenus Paulinus de 
Melania orbata filio. 

Quod vero ad senioris Melaniz filios reliquos spe- 
ciat, jam diximus duos ex eis uno ferme tempore 
eum patre esse sepultos, unicum autem masculum 
tantum ei relictam fuisse, quem Jerosolymam petitu- 
ra Roma reliquisse , sanctus Hieronymus auctor est 


fuisse superstites cum Jeroselymis Romae rediit, san- 
ctus Paulinus testatur dum de iisdem magna pémpa 
matri occurrentibus sermonem habet ( Paulin. ed 
Sever., epistola 10). Porro Melaniz huic filio, de quo 
agimus, uxorem fuisse Albinam nomine, Palladius 
vadit (Pellad., in Lausiac.), quod et nos superius 
diximus. Sed in eo omnino Palladium jure correxi- 
mus ex Paulino et Augustino, dum ait filium hune 
senioris. Melanis valde juvenem secutum rmnatrem 
fuisse in Siciliam usque , com regressa illa est Jero- 
solymam ; nam ex his quz dicta sunt satis liquet ip- 
sum matrem secutum in Afrieam , ibique diem clau- 
sisse extremum. Sed et illud (quod majoris momenti 
est) cujus causa hxc notissima ex Paulino de obitu 
fllii Melanie recensuisse voluimus; quod cum ipsa 
hoc tempore sancti Augustini atque Paulipi preconio 


p extollatur, argumento esse ipsam maculas illas qua 


ei ex patrocinio Origenis errorum inhaserant penitus 
diluisse, postquam jam [106 Romz ab Anastasio;papa 
et Italíe episcoporum concilio damnari comperiit. 
Ceterüm cum (ut dictum est) ipsa Melania senior 
quam citius orbata fllio navigaverit Jerosolymam, qoi 
remanserdnt, Pinianus et socii, esse morati in Africa, 
in Actis Melauix junioris traduntur. lnde vero eosdem 
profectos esse Alexandriam; ac postea Jerosolymam 
concessisse, liquet. Melania autem senior (inquit 
Palladius) cum Jerosolymam pervenisset, intra qua- 
draginta dies ex hac vita migravit, et (ut par est cre- 
dere) jam ante reconciliata sancto Hieronymo, qei 
jbi et peregrinationis ejas sociis et consanguineis fa- 
miliarissime usus esse videtur, et ex ejus ad Augusti- 


(Hier., epistola 25), huncoue ipsum esse quem in Ο num epistola intelligi potest (Hieron., epist. 79). 


ROSWREYDI NOTATIO. 
Memineris, lector, Baronium, cum hic passim Palladii Lausiacam citat, usum esse editione Aloysii Lipo- 


mani, quz exstat tomo ejus lll de Vitis Sanctarum , Venetiis anno 4554 


, in-À^ impresso. Qui textus 


vum dissidet ab Heraclidis Paradiso, impresso in-folio Parisiis anno 1504. Utroque multo integrior est editis 
Palladii per Gentianum Hervetum Parisiis anno 1555, In-4", accurata. Vide Prolegomenum generale 14, ante 


primum librum. 

(a) Ruffini et Melanie.] Baronius passim Rufüni et 
Melaniz peregrinationem eamdem fecit. Quod equi- 
dem nescio an omnino probari possit. Cum eain triplex 
eorum conjuncta statuatur peregrinatio, primo Roni in 
JEgyptum, inde ex JgyptoJerosolymam, tertio Jeroso- 
Jyma Roman, quam postea sequitur solius Melaniz re- 


in Ago versatum eredidit, sine teste id credidit, 
ut infra fueius in bisce notationibus, littera /, decla- 
rabitur. 

od si plures annos Melaniam statuas in Egypto 
veatam (Quod an stataendum sit, videbitur litera 
t, tunc forte existimari possit Rufünum et Melaniam 


gressus Jerosolymam, certe prima peregrinatio conjun- T) simul Roma in /Egyptum solvisse. Quod tameu quam 


cia, ut eam Baronius statuit, stare non potest. Nam 
cum ipse anno Christi 372, Damasi pap: 6, Valentis 
imp. 9, ex Pslladio colligat, Melaniam non ni:si 8 
mensibus in Egypto versatam, velitque inde eum 
Ruffino Jerosolymam commígrasse ; Rufinus autem , 
jnvectiva 2 ( ut hic, littera [, exhibemus) se 
scribat sex annis Alexandri: versatum ; sequitur Ruf- 
finum vel ante in Egyptum venisse, si post Melanie 
octimestrem /Egypti lustrationem eum eadem Jero- 
solymam concessit; vel certe annis aliquot, videlicet 
quinque cum quatuor mensibus Melaniam ád Jeroso- 
lymitanam peregrinationem secutum, 

Nunc vero certo constat ex Hieronymo, quod Ruf- 
finus et Melania simul ex Agypto Jerosolymam com- 
migrarunt. Quare si Melania octo tantum mensibus 

' ex Baronii sententia in Egypto hasit, Ruffinus vero 
ΒΟῸΣ annis Alexandris versatus est, sequitur eos non 
simul peregrinationem Agyptiacam instituisse. Quod 
$i Baronius octo tantum mensibus Rufünum quoque 


solide existimari possit nondum video. 

Nec tertia Ruffini et Melanizx juneta peregrinatie, 
qua simul dicuater Jerosolyrma Romam profecti, om- 
nino certa, ut post videbimus, litt. bb. 

Quare de sola secunda junctim instituta peregrina- 
tione, qua,ex /Egypto Jerosolymam ad stativa ere- 
mitica contenderunt, certum divi Hieronymi epist. 5 
ad Florentium habemus testimonium. 

(b) Littera.) Hieron., epist. 41 ad Rufünum : « Au- 
dio te Egypti secreta penetrare, monachorum invi- 
sere choros, et ccelestem in terris cireumire fxmilisws. 
Prima inopinati gaudii ab Heliodoro fratre mibi est 
nuntiata felicitas. Non credebam certum, quod certum 
esse cupiebam , przsertim cum et ille ab alio se au- 
disse diceret, et rei novitas fidem sermonis auferret. 
Rursum suspensam voto nutante mentem Alezandri- 
drinus monachus, qui ad ypuos confessores, et 
voluntate Jam martyres, pio plebis jamdudum fuerat 
transmissus obsequio , wanifestus δὰ credulitatem 


7M 


 PREELUDIA. 


τ T 


puntii auctor impulerat. Fateor et in hoc meam la- Α circa annum Christi 5&7, si initio Valentis imperii, 


basse sententiam ; nam cum et patriam tuam ignora- 
ret et nomefi, in eo tamen plus videbatur afferre, 
eadem asserebat, qua jam alius indicaverat. 
andem plenum verilatis pondus erupit. Ruffinum 
enim Nitrig esse, et ad beatum perrexisse Macarium, 
erebracommeantium multitudo referebat. Hic vero tota 
eredulitatis frena laxavi. » Quod autem hic babet 
Hieronymus de Nitria et Macario a Ruffino visitatis, 
testatnr ipse tum invectiva 2, tum lib. 11 Histor Eccl., 
eap. 3 et 
(c) Hieronymus.] Epist. 5 ad Florentium Jerosoly- 
mis agentem : « Et quia frater. Ruffinus, qui cum 
sancta Melania ab Egypto Jerosolymam venisse nar- 
ratur, individua mihi zermanitatis charitate connexus 
est, quxso ut epistolam meam huic epistolx tuae co- 
pulatam ei reddere non graveris. ». 

(d) Rufinum.) Jam ante, litt. b, locum hunc Hie- 
ronymi babes. 

(e) Paulinus.] Epist. 9, ad Severum : « Adnotatio- 
mem direxi ad Ruffinum presbyterum sanctae Mela- 
nis» spiritali via comitem. » 

(f) Palladius.] lpse, Histor. Lausiaeg cap. 35, ex 
editione Lipoman?, qua Baronius usus est. 
pif) Exzordio Valentis imperii.] Ita de tempore hoc 

adius Lipomani ; quem citat Baronius, seu Hera- 
elides : « Qus: (Melania) vigesimo acsecundo ztatis sus 
anno ad viduitatem redacta, Divinitatis amore, seterno 
sponso meruit copulari, usque in finem vitx: sum dili« 
pn eum. Qus nulli secreta animi sui prodens (pro- 
ibebatur enim inter principia Valentis imperii), pro- 
€uratore ante filio suo constituto, ea qux habere in 
snobilibus videbatur , cum certis pueris ac puellis ín 
navim misit. » Palladius Herveti tempus ita expri- 
mit : « Probibebatur enim iis temporibus, Valente 
tenente imperium, » nullam temporis determinatio- 
nem indicags. Graece est : Ἐχωλύετο γὰρ ἐν τοῖς χαι- 
ροῖς Οὐάλεντος, ἀρχὴν ἔχοντος τῆς βασιλείας. Quod du- 
ici modo verti potest : vel, « Prohibebatur enim 
alentis temporibus initium tenentis imperii; » vel, 
« principatum tenentis imperii. » Quare cum Graecus 
textus ambiguus sit, et diversus interpres diversimode 
eum ceperit, difücile est ex eo statuere de tempore 
fectionis Melanie, qua Roma Jerosolymam solvit. 

Si initio Valentis imperii, quarto videlicet Valentis 
anno, vel proximo aliquo eam profectionem Melaniz 
statuas, juxta eum tota Melaniz :zetas, id est nativitas, 
annus viduitatis, et profectionis digerendz erunt. Si 
vero decimo Valeniis anno ea profectio collocetur, 
aliter omnia digerenda. 

(4) Filia.] Alii neptem vocant. Vide post ad nume- 
rum 921. 

(i) Pretore tunc urbano.] Hxc quomodo legenda et 
intelligenda sint, vide ad litt. uw. 

; "foi, necnon Palladii.] In Ruffino, lib. u, cap. 
4, Hist. Eccl. (qui hic loeus moz in textu citatur 
Aulla Athanasii et Melanie imentio ; ut inde colligi 
non possit Melaniam vivo Athanasio Alexandriam 
pervenisse. In. Palladio ἤδλ quoque (quia locum 
non sssignabat Baronius) diu hanc historiam quzsivi, 
nec aliam in vulgato editionis Hervetianz codice ro- 

j, quam Melaniam accepisse pellem illam ab ipso 
liacario, nulla Athanasii facta mentione. Palladius 


quidem editionis Lipomanice cap. 6 (quem habes - 


apud eüm tom. ΕΠ] de Vitis Sanetorum, quoque usum 
video Daronium) narrat Melaniam ab Athanasio pel- 
Jem ovinam accepisse, quam ille non a Macario, sed 
a Marco aéceperat ; non tamen dicit quod eam acce- 
rit in bac peregrinatione. Quanquam si revera ab 
Jpso Athanasio accepit pellem illam, vix potuit aliter 
fieri quin hac. peregrinatione acceperit. Nam etsi 
Athanasius aliquando Rom: fuerit, tunc Melania vel 
hon pata, vel plane puella füerat. Nam "iltimus Atha- 
.nasii Roma discossus contigit anno Christi 549, Julii 
pape 15, Constantii imp. 13; Melania vero vei nata 


^w De bis et aliis Rufáün., lib. uy, c. ἃ et 8 Hist. 


rofectio 


quarto videlicet anno ejus Jerosolymitana 
alentis 


statuatur; vel etiam posterius, si decimo 
8nDhno eam ponas. 

Diversam hanc Palladianz editionis narrationem 
de pelle ovina, quam upa dicit datam Melaniz a Ma- 
cario, altera ab Athanasio, visum indicare ; ne si quis 
forte Hieronymi Chronicon tueri velit, quod decimo 
anno Valentis ponit Melaniz profectionem in ZEgy-- 
ptum, quo jam Athanasium obiisse ponit Baronius, 
turbetur ea Palladii editione, quze narrat Melaniam 
pellem eam accepisse ab ipso Athanasio. 

(EF) Quidam. Alexandrinus monachus.] An Piam- 
mon, vel aliquis ex ejus sociis? Equidem Piammon 
apud Cossianum, collat. vi, cap. vir, ubi de sanctis 
monachis tum sub Lucio in Pontum et in Armeniam 
relegatis, interloquens ait : « Temporibus siquidem 
Lucii, qui Arianz per(üidiz episcopus fuit sub Valen-- 
tis imperio, dum diaconiam nostris fratribus deferre 
mus, his videlicet qui de Egypto et Thebaide fue- 
rant ob catholic: fidei perseverantiam metallis Ponti 
atque Armenis relegati, licet ccenobiorum discipli- 
nain in quibusdam civitatibus rarissimam viderimus, 
anachoretarum tamen apud illos ne ipsum quidera 
nomen auditum faisse comperimus. » Certe de iisdem 
confessoribus Hieronymus intelligendus. Nam ut. iis 
qui in Ponto et Armenia versabantur deferretur dia- 
conia, necesse fuit transire Syriam et eremum Clial- 
cidis, in qua Hieronymus versabatur. 

(1) Annis sex.] Ruffinus, invectiva secunda, suam 
Alexandri et in Egypto commorationem ita descri-- 
bít : « Cieterum iste (Hieronymus) qui in tota vita sua 
non totos triginta dies Alexandriz, ubi erat Didymus, 
commoratus est, per totos pene libellos suos longa 
lateque se jactat Didymi Videntis esse discipulum, 
el χαθηγητὰν; id est, preeceptorem in Scripturis san- 
etis habuisse Didymum. Et omnia ista jactantia uno 
mense quzsita est. Ego qui sex annis Dei causa com- 
Inoratus sum, et iterum post intervallum aliquot aliis 


€ diebus, ubi Didymus, de quo tu solo te jactas, et ubi 


alii nihilominus illo non inferiores, quos tu ne facio 
tenus quidem nosti, Serapion et Menites, viri natura 
et moribus et eruditione germani, ubi Paulus senex 
Petri martyris discipulus, et ut ad eremi magistros 
veniam , quibus et attentius et frequentius vacaba- 
mus, ubi Macarius Antonii discipulus, et alter Maca- 
rius, et leidorus, et Pambus omnes amici Dei * qui 
nos hzec docebant, qua ipsi a Dei discebant, quantam 
ego, si hoc ita deceret aut expediret, de bis omnibus 
habere jactantize materiam possem. Sed erubesco hie 
eliam retexens, dum volo tibi ostemdere non ut tu 
dicis nostro ingenio magistros, sed, quod plus doleo, 
mogistris defuisse magis ingenium nostrum. » Cur 
bsc Ruffino de se asserenti. non credamus? Accedit 
vel ipsius Hieronymi antagoniste testimonium, qui, 
apol. lib. 11, in Ruffinum ita babet : « Te multo tem- 
pore Pharus docuit quod Roma nescivit, instruxit 
JEgyptus quod Italia hucusque non habait. » Quibos 
verbis insinuat Hieronymus Ruffinum et Alexandrie 
(quam per Pharum designat) ét apud JEgypti mona- 
chos operam dedisse studiis. Et cum dicit multo 
tempore apud Pharum fuisse, indicat sex illos annos 
quibos se Alexandriz fuisse scribit Ruffinus. 

Nec huie rei refragatur epistola Hieronymi 48. 
Nam etsi concedamus, ex Palladii sententía Mela- 
niam in Zgyptum profectam circa exordia Valentis 
impeeii (id est, anno tertio vel quarto imperii, cum 
persecutionem suam instituere ccepit, quod Palladius 
insinuare videtur supra, litt. g), nibil exinde sequi- 
tur contra epistolam illam divi Hieronymi. Nec enim 
constat quod Rufíinus simul cum Meiania in JEgy- 
ptum sit profectus. Et demus id constare, nihil ta- 
men incommodi inde orietur, cum potuerit annis 


aliquot in "Egypto esse Ruffinus, antequam ad Hie- 
ronymum eerta fama perveniret, quod ipse Hierony- 


uu 
ipm" gnis 
"ed TE. bet ie v ^ ὮΝ 


hroníco annà De 


Eu ἄντα 


D SAN TM 


an 
mm 


Mein. quos ipsi vi aorta 
mibus gruimue bi sunt jn Rs 
eroma, aliusquo Macarius à, 
Scitis, Pambos lig s 868 ej metris ᾿ 
Niuia, NAA e. eres) es e Por in 
pelota, Ὁ Fecit. 
[4 » qui phe mong PY s 
uamplarae Rujusm. ἫΝ io Xi pat bug ded 
tare, fideli comperimus ba" vexe complere 
wr den dicum , qus us dai, μαζεαίμαι, 
petsbuudaci et D CM lom. v). tiom inv. ins 
megini Macariorum,, li 5 quibus ig 
eremo qagisiris dicit nent 4 frequent - 
dias. Geraponi, Maie, i Paula, de 
s st gortyris 
discigula. Len? EDEN magistri sul libro ys 
ap. 3: ὁ enim qui viva vocis ejus (Di- 


Hia. 
dyoi) es rou P a fuitug auditores ; ej 88 que a 
winoslli, disgphn do, dese let loge ΝΑ Ϊο- 
tem gratiam οἱ divinum πορεία quid ac gupra huma- 


Bam vocem sopaus, ju in Voqgik sermonibus, qui 
Ah or ipsius proferebantur, agopvimus. à &ubdit 
postea Rufünus, unde colligimus euin eliam ip Meo- 
Mariam petegrinaUim ; € [ iL aulem per idem 
impu etiam Mesnpotamis viros nobiles, eisdem atu- 
joruui aliquantós Ápsi 08 apud 

rum partibus us, plures 


iem 

"— audiiune didicimus. 

ulis Mazcelni yepis-] Vide infra. " ΓΝ 

in) Fili pre jecivra urbana.) Vide ipfrà ad lt. v. 
Aden éxacie.| Wno vero uq. valde qxacte dea- 

Bib hà Aüianorum persecutionem, jussu Va- 

L4 m Orthodoxos institutam, gt patet ex Socrate, 

; ix or à 


[:4 48; Bosomen lib. vi, eap. 19, 

. αν, qup. 1i, 18, $0; Cregoria 

[leen pn io Faden Atbanasii, qui multo 

mm enormiler ab Arana (8 eugimerant. tuin ipi a 
uffnus nec ΠΑ ΤΙ m et munidcemis v 

EXE quam Melania p 

U 


quam 

esp. it Beirus quoque HC episeopas, ἂμ 
sidia 'sua apud TI Ih. iv, eap. al 
EE UDUR EE 


diaeoDo& xix ad incalendagy 
Wandpartaios, inde ad 


DE VITIS PATRUM LIBER 1I. 


o* 
4 ἘΠ PES 


TENA αἰδοῖα: 
id Funda δὲ, 


LIE depromptui 
() Mousibws oq. e d le ΠΗ ΒΝ 
E gs Em 1 ca t te, p uribug Er δις τ ia 
o degit: im Δ Vra anis agno i [^ 


a £0 Piero: 
1* Quia Rufánus dicltdr Baronio ejua (ise toraes; 
at ille sex annis se vel in sola Alexandria il ait man- 
» sisse. 31 Mieron., epist. δὲ ad Βυϊδύυω ai a6 ribus 
diversis nuntiis accepisse eum ia ARgypio versari ; ala 
Helipdoro; a ΡΤ Ὑ τ quiad «v 
eonféssonsm, et volediate jar matiyres pia^plebis 
jamdudu m etat trangmiséus ἄτα Ἢ ex relatione 


pore COWUReaniMIN, Nui Atqui iater Ale- 
xandriam, uride nionacbus il veniebat, et pat 8γ- 
riam δι ereiuni Chaleidia properabat in Ac- 


meniam et Rontuni, abi ooní res'erant, el intem. 
efbmum Chalcidis'&bi Hierouymus ver&abaWr, ga— 
xima distantia est, οἱ menses insumendi sint, a84e— 
quam Alexandria: pérveniatur Ohakidem. Quod sà 
iduduni monachus jile transmissus fuerat, uec ta- 
p "unc certior erat Hieronymus dé Reffei im 
o ihcolatu, "nisi acelderel crebFa. comimeam inum 
do, imd id Gori rinabat, certum eát mulio plus 
eiiporis bii ielissé Rufénum ev Melaniam in /typie. 
med 
luod 
Mont d 
in τοι) : 
ejnt se; ilem 
δ: 


ἯΙ mM i 
s [EU a 
nicon, ait;Fasios 
ut Melania et Ma 
6 neptis. Duó pA [i 

;'onsules ordinarii 


rej 
infos ia indeque αἰ Ponti) & 


εἰ 


' 3- 


1 eqde 


Wert Y^ 7 7 
NU 
ird δ Dew 


laniz filius prze- 
n puer m9 peue 


ia Je- 
ann ta 
Inggcrarom 


PRABEUBM., 74 
sm nec iltud ejus admirabile faetum si- A inm liberos tuos domo, proveht suh irequentia Pa- 


τος est, ne Ῥυδοΐεπι incüfíamus audientibus, 
Marcellini qonsulis. em p uini Rómgnz nó- 

nds Mis rimam, parvulo jr Vom derelicto, Je- 
(llise, ei Ibi δ Pie ritu virtu- 


ENDCX oim - n ]psis Ühronicis "suis 
i ὃ 
ἣ 


id de exem Mribüs eyis erasit, cuiii 
fis iN het dis rict oris " digeiplinze AA 
8 


eere. à Paulini, à ist. 10 ad Severím : ᾿ς Πὴ 
erevil &ruymnis, ut du ids liós et marium inira anni 
tempus amitteret, unico lantum sibi parvulo ad me- 
moriam aibi potius quam ad compentalopem alfe- 
ciuum derelicto. » Et infra : « Itaque luctuosa. am- 
bi trium fupesuqi coines, τῳ p3rifen et orba, 
Romam venit, cum unico suo, incentore potius quam 
solatqré iWiq i sve ipfaag ánte qui ηήψυψι 
mala sentiens, jam Sapereteplienam ugeré mortem, 
qui adhue viram suam nosse nescire; sive iguard 
dle se securus dufemtia, miserabili judo iater matris 
| edocta d αρϑιυρμμς, noA fn p 

iss gi A ἀθ0ς m tantum m n. Deo ponere, quem 
i ΙΝ le int nón possumus, salutarém sibl 

Bliode " scien iat induM, 6t parvollm suum negli- 


t, éimitendo retigqped ,. θερμῇ 

5 rà Agni, qi quem Domjpo τ 
quam complexura przseníein, si sibi credidis- 
set, 3 


Quie ergo adhue parvulus osst , etiar) necesse fuit 
ei procuratorem et tutorem constitui. Heraclides seu 
lipamapi ek Raronii, fAp- 93, sgeng de 

ejus éum Rog solvit : « "Procuratore 
10 $uo constitnto. » t cap. 49, cum jur Je: 
rosotimis" Versaretur, et largas eleeinosynag disiri- 
:'4 Gui parentes. quoque ejus, 8 ülii procur 


i PRESS Mas WU e Mt 


m, dub Ὁ plebis alacritate vidist (Boet., de Consol; 
nb. ", MA ? Pueres tunc fülse, fiquet ex 3e 
Quéntibus : « Quid dieam Hibejog consiflarés, quórum 
jám utin id datis piteris, vel Baer vel ávhi spe 
timen eReet ingenii (Ideih . "ros. 4).» Fogerat Ba- 
C vin, Queros quandoque consules fuisáe " ( Barón. 
Í. VIII, an. Ghrieti 528); u I 'cónsulares bic inte 
preuBálur corisulis fios. révera duos libs coss. 

Bymuiachum: et Bóettum Boetii Benioris filios rectis- 
Silne Fastis hegtituit. Sirmondus noster" (Sérimondui, 
ad epist. À lib. vii iunt x ui horum avus pater- 
que actenus crediti sunt nci Ht horum consulatus in 

yin Foriuli 5 

deo dg inaniet. es illis temporibus pueros, atque 
8 18 DAMM uÜ t; ita tores 
eadem! etate rebun raton e pan uisse jus non 
est. Neque euim jurisdictionis, aut magnae cujuspiam 
administratiopis veusa hj legebantur, sed spectacu- 
lorum, hoc t ὦμ Wapensapum, quas vel ipss, vel eo- 
B rum noniié μὰ reg seuátoreg susünebant. gan- 
fü? enim praóres ex or fie senálori», ut lex * Ged. 

heod., de Rezter. et Quastor. dechirat. Bóetius, 
lib, tu Cougol., oaosa 4: « Atqui Braup, iequits 
ólym magna potestas, nunc inaue nopien, et senato- 
ffi &ensuS gravis" Kirefüa. à UBI nón ti ἰδ᾽ Birnattius 
ciura fegit. δένενοννῃ d aderaanda filii pra- 
e aen, t ! oe 3e nw 
epistolis tegtatu ist, r35 

TE re ns o ἣν weit dar dila oat 

precibus ain bf, pL fraitófiam Bf οἷ NU 


nem, vius εἰ cutus abi equ ptzepacentuc, i idea - 
EAR [ gor EU TW 
2, 7o I. Quaitügi Sylni iiéfius' πὰροκαδεν ᾿[π ta- 


dos prastorios. lilii , exprimi e Uh Tobaug 
sound Phat. ead. 


Eu homi irétür 'tló£, »'Greée : Ποώσασκ — Historiarum ejus PCM gepigre 
ὑπέτροπον τῶν viod αὐτῆς ὀνομασϑῆναι. hem eap. s 80, ubj agit de onus censu MW ivium Romanorum 
s Sunpeditantibus ej eposauguiueis, etie filia, el el dle linféiisis Iudó?um praitorlorum. Aic itür Sy, 
raiorjb tapnis pecunias. ) iribte ἃ : B A *c ἔραν οι in praeturam Rf "ceritenarios auri vicenos 
αὐτῇ τῶν πρὸς γένος, καὶ αὐτοῦ τοῦ "uio dat τὸ τῶν id ext δυςδοκξύσι millia dM d M d 


Rud» ἐπιτρόπων τὰ χρήματα. 


edi 
eusimA ΡΟ SpiRPeE à ims pepe Msn 


n, re etiam contra omnium fidéin' (qiórum 
^ men 3umina dpud ine soleil N^ " auctorjas) unicà 
literula sautata apud Hieronymum legebam , grguogi 
et non. pretore; ut Melania Koma profec Hi filio 

nico Romy derelicto pretori urbano, vide icet (au- 
dani tutori, fion' vero pao pretore rbdno lunc éxi- 
sténté. ? ᾿ 

Nri wr ΒΦ penitius perspecta, δ[0 ibus 


re tin il M ἀν ilio 
eís dM KL CENA dicamus. Plane primd 


sedbus fa (etsi rarius) quandoque posterioribus tam 
fuera pueris delatum ia geetiam [a vel 


li l9 Sic Hoyo- 
Pecan Mop a rwr werte ue 
Cliadianüs, EI 
latu : 


TET Inter cunabula consul 


Donaiyrquá nedum onte b 


Unde in edicto Theadosii (L bis gui relig. cop- 
4 t. » Cod. Theod.), quo zrel bt QURE οὐ ibétis 
yk usignlum prisfectum prieterio 9 « Honorio nob. 
puerto ét Evodlo 068., » quibue assigRont annum 
rige &6. lig Theodosius )upior Arcadii filius non- 
dnm triennis AAT eum Rumorido, quibus cor- 
Bignant annum Christi $03. Dé OlybFio justo consule 
Hieronymus epistofa ad Veteri *« Bius filius, 
vir amabjlia, ciemeng da minus, cjyis affabilis, consul 
quidem in pueritla, ed πιο αὶ honitàte seuator lllu- 
etr το adio. Vi , epis!. 8). » Bobtius duos liberos étíam 
odàs. vidit. Sibifosophia eum golana, coppila- 
v bunc consulatum ei ingerit : « Cum duos pariter 


ΤᾺ; μὰ pna Pert Ye n M 
u ru i u - 
ginta. à à T X 3 dla 
Hiis perpensis mirum, nune videsi Rom velint 8i 
pobilissique ditiasunuqqua Melania Romane flus, 
in retorein etiamnum pue uer &lectu$ Qui id 


*.Y'ec 


Gregorius Vuronensis, lib. 1 Mist. Frane., 7 40, 
eQyiatipa: it vm lio Masse: intelle la: 
no intelligen 


cum Hieronymus e u$ $ 
Locum Ylieronywi e£ E tonico fii Ye Ἢ SUA 


Oicurseripsit: « Melapia vero travrona in « 
HN dd No ὅδ, Miei o davoliouem 
| et e se i 
uncta bonilale a HM NEAR óniüibus ἡ 5 
Thecla vocaretur ab^incolis. ? Οὐ δῖ ut vides, ] γγαῖ- 

tore. 


fien de quarta Honofü consu- p , 2 ) δ Sene Coystantiam.] Ee ipt. 23 : 
T poris 


elanig. nostri iem inter Christianos 

$efa nobilitas, 'Cum quà tibi Poriinus infhiqué cou- 

cedat in die sua. habere parteni, calenté adhuc ma- 

riti corpugculg, et ue«dum bumate, duog sunyl per- 
didit filios eic. 

V" ly) Yigih iàptem.] lta quidem Palladius. Sed Pau 


: Binus, epist. 9, sd Severüm, dicit per quinque lustra 


baesisse imo T id eat aunis xxv. 
() Pitgneen-] Bargni iu$, posuit ἢ EÉuth mium. Sed 
rectum mus, Scu δι δι μι, υἱ pa ét ex fexta 


Greco Palladii. ^ - 


(aa) Cum ea in /gypium profectum.) Incertum boe, 
an Ruí(ünus Roma im Egyptum profectus sit una 
cum Melania. Nec bierohymus hoc insinuat, Vide 


dicta lilt. a. 


) Βαμα aque. Paulisi.) outer. abet, qued 


"Budae una cup Me is R 
palet to on eb iuis toni δι 


profectus. Solius nenipere n lia 


185 


DE VITIS PATRUM LIBER 1i. 


196 


ctione. Narrat quidem Palladius cum Melania fuisse A et Heraclides simpliciter dicant Casarca;.Romam ap- 


Rufünum, sed tunc erant Jerosolymis. Nec aliter 
capiendus Paulinus, cum ait « Rufinum Melaniz 
spiritali via comitem (Paulin., epist. 9). » Qui sane 
non tacuisset Rufini adventum, epist. 10, qua Me- 
lanis adventum Neapolim prosequitur, si una cum 
Melania advenisset. Nisi quis dicat Melaniam cum 
Ruffino primo Romam appulisse; inde Melaniam 
concessisse Neapolim ; Ruffinum Rom: mausisse, vel 
Aquileiam profectum. Sed Paulinus, qui Malaniam 
excepit, ait eam Neapolim appulisse; etsi Palladius 


ulisse. Sed interpretandi sunt per Neapolim, ex 

aulino qui praesens fuit. 
. (cc) Ut plane nullum sit dubium.| Imo vero maxi- 
mum dubium haeret. Nec enim negamus Ruffinum 
tunc Romse fuisse, cum ad eum scripsit Hieronymus 
eam epistolam , sed quod non simul cum Melania Ro- 
mam iverit. Ruffinum enim jam antea videtur Ro- 
mau) evocasse domestica necessitas, cum Aquileiam 
ipsi proficiscendum fuit. Melania Romam profecta 
Occasione neptis sus, ut patet supra ex Palladio. 


DE RUFFINO PRESBYTERO EJUSQUE LIBRO - 
ILLUSTRIUM VIRORUM ELOGIA ET TESTIMONIA. 


DE RUFFINO ELOGIA. 
Hieronymus, epist. 5, ad Florentium. 

Af Et quia frater Rufünus (a), qui cum sancta 
Melania ab JEgypto Jerosolymam venisse narratur , 
individua mihi germanitatis eharitate connexus est , 
quaeso ut epistolam meam huic epistol:e tux copula- 
tam ci reddere ne graveris. Noli nos ejus sestimare 
virtutibus. In illo conspicies expressa sanctitatis 
vestigia, et ego cinis et vilissima pars luti, et jam 
favilla, dum vertor, satis habeo si splendorem mo- 
rom illius imbecillitas oculorum meorum ferre susti- 
neat. ]lle modo se lavit , et mundus est, et tanquam 
nix dealbatus. Ego cunctis peccatorum sordibüs in- 
quinatus, diebus ac noctibus opperior cum tremore 
reddere novissimum quadrantem. 

Idem, appendice ad Chronicon Eusebii, anno 1& Va- 
lentiniani. 
. Florentinus Bonosus et Rufinus insignes monachi 
hsbentur. E quibus Florentinus tam misericors in 
egentes fuit, ut vulgo pater pauperum nominatus sit, 
Paulinus, epist. 9, ad Severum. 

Jpsam aunotationem , quam commonitorii vice mi- 
seras, litteris meis inditam direxi ad Ruffinum pres- 
byterium, sancte Melanie spiritali via comitem, vore 
Sanctum , et pie doctum, et ob hoc intima mihi af- 
feciione conjunctum. Si ille has que merito te per- 
movent de annorum sive regnorum non congruente 
calculo, hiantis historie causas non ediderit , qui et 
&cholasticis et siecularibus litteris Grace juxta ac 
Latine dives es!, vereor ne apud alium in his regio- 
nibus frustra requiramus. 

Cassianus, lib. vi de Incarnat., cap. 27. 

Rufünus quoque Christian philosophiz vir, haud 
contemnenda Ecclesiasticorum doetorum portio. 

Gelasius pont. , in concilio Romano ταὶ epp. 


censentes sermocipababotur, cur a quibusdam proto- 
aystarum, tanquam scsvus cavendusque tractator 
improbaretur ; quanquam sic esset ad verbum sen- 
tentiam translatus , ut nec Apuleius Phedonem sie 
Platonis, neque Tullius Ctesiphontem sic Demosthe- 
nis in usum regulamque Romani sermonis erxscri- 
pserint. | 

Gennadius, de illustribus Ecclesie Scriptoribus , 

eap. 17. 

Rufünus Aquileiensis Ecclesi: presbyter, non mi- 
nima pars fuit doctorum Ecelesiz, et in transferendo 
de Greco in Latinum elegans ingenium habuit. 
Denique msxima parte Grecorum bibliothecam 
Latinis exhibuit : Basilii scilicet Ceesariensis Cappa- 
docie episcopi; Gregorii Nezianzeni eloquentissitni 
hominis ; Clementis Romani Recognitionum libros ; 
IG Eusebii Ciesariensis Palestine Ecclesiasticam 
Historiam ; Xysti sententias ; Evagrii sententias 

Ínterpretatus est etiam Sententias Pamphili mar- 
tyris adversus Mathematicos, 


C Horum omnium quscunque przmissis prologis a 


Latinis leguntur, a Rufüno interpretata sunt; qua 
sunt sine prologo, ab alio translata sunt, qui prolo- 
gum facere noluit. | 
Origenis autem non omnia, quia et Hieronymus 
aliquanta transtulit, quie suo prologo discernuntur. 
Proprio autem Jabore, imo gratia Dei et dono ex- 
posuit idem Ruffinus Symbolum , ut in ejus compa- 


7atione alii nec exposaisse credantur. 


Disseruit et Benedictionem Jacob super Patriarchas 
triplici, id est, historico, morali et mystico sensu. 

Seripsit et epistolas ad timorem Dei hortatorias 
multas, inter quas przeeminent ille quas ad Probam 


dedit. | 
Historix: etiam Ecclesiastice, quam ab Eusebio 


Item Ruffious vir religiosus plurimos ecclesiastici D scriptam et ab ipao interpretatem diximus, addidit 


operis edidit libros, nonnullas etiam scripturas in- 
terpretatus est. Sed quoniam beatus Hieronymus in 
aliquibus eum de arbitrii libertate notavit, illa sen- 
timus que beatum Hieronymum senlire cognosci- 
mus. 
Sidonius, lib. 11, epist. 9, ad Donidium. 

Quos inter Adamantius Origenes, Turriano ftuf- 
fno interpretatus , sedulo fidei nostrse lectoribus in- 
spiciebatur. Pariter et prout singulis cordi diversa 


decimum et undecimum librum. 

Sed et obtreotatori opusculorum suorum respondit 
duobus voluminibus , arguens et convincens , se Dei 
iütoitu et Ecclesie utilitate auxiliante Domino inge- 
ninm ogitasse, illum vero semulationis stimulo inei- 
tatum ad obloquium stylum vertisse. 

Honorius , de illustribus Ecclesie Scriptoribus , 


cap. 17. 
. Rufünus Aquileiensis Ecclesie presbyter, noa mi- 


191 


DE RUFFINO EJUSQUE LIBRO ELOGIA ET TESTIMONIA. NOTATIO. 


 1$8 


nima pars doctorum Ecelesiz, in transterendo de A vitate, maxime cum hzec narrationem propril ope- 


Graco in Latinum elegans Nabens ingenium, maxi- 


mam partem Grzcorum bibliotheem Latinis exhi- 
buit : Basilii videlicet Cxesariensis episcopi ; Grego- 
rii Nazianzeni eloquentissimi hominis; Clementis 
Romani Recognitionum libros ; Eusebii Cesariensis 
Palzstinse historizs novem libros, quibus duos addi- 
dit; Sixti Philosophi (5) sententias adversus Mathe- 
mmaticos. 

Origenis autem mon omnia, quia οἱ Hieronymus 
aliquanta transtulit. 

Symbolum sic exposuit, ut in ejus expositione alíi 
nec exposuisse credantur. 

Disseruit et Benedictionem Jacob super patriar- 
cbas triplici modo, id est historico, morali et mysti- 
(0 Sensu. 

Scripsit et epistolas ad timorem Dei hortatorias 
raultas. 

Suo obtrectatori duobus voluminibus respondit. 


DE HOC IPSO LIBRO TESTIMONIA. 
liuffinus, lib. v1 Hist. Eccl. cap. ἃ, 


Postquam mentionem fecit duorum Macariorum , 
Heraclidis et Pambo , et quedam Macarii miracula 


narravit, subdit : « Verum si singulorum mirabilium : 


gesta prosequi velimus, excludemur a proposita bre- 


Tis (c) mereantur.» 


Hieronymus , epist. ad Ctesiphontem adversus Pela- 
gianos, cap. 9. 

Qui (Ruffünus) librum quoque scripsit quasi de 
monachis, multosque in eo enumerat qui nunquam 
fuerunt (d) ; et quos fuisse scribit, Origenistas (e) ab 
episcopis damnatos esse non dubium est ; Ammo- 


- nium videlicet, et Eusebium , et Euthymium (/), et 


ipsum Evágrium (9), Or (Δ) quoque et Isidorum (i) , 
et multos alios quos enumerare tzedium est. Et juxta 


- Mud Lucretii : 


Àc veluti pueris absinthia terra medentes 
Cum dare conantur, rios oras pocula circum 
A] Conüngun dulci mellis flavoque liquore. 


Ita ille unum Joannem (j) in ipsius libri posuit prin- 


B cipio, quem et catholicum et sanctum fuisse non du- 


bium est, ut per illius occasionem, czeteros, quos 
posuerat, hxreticos Ecclesie introduceret. 
Decreti m parte, cap. 5, de Consecr., cap. 16 (k) 
p dicta sancti Apollonii. ᾿ 


Jejunia sane legitima, id est, quarta et sexta feria ' 
non sunt solvenda, nisi grandis aliqua necessitas fue- 
rit, quia quarta feria Judas de traditione Domini 
cogitavit; et sexta erucifixus est Salvator. Videbitur 
ergo qui in bís diebus sine aliqua necessitate solverit 
statuta jejunia, vel cum tradente tradere Salrato- 
rem, vel eum crucifigentibus crucifigere. 


ROSWEYDI NOTATIO 
. (a) Rufinus.) Vides, lector, qux de Ruffino scribat C fusius eorum gesta pertractare: quod eum przst- 


Hieronymus, antequam arctissima illa dulcissimaque 
becessitudo versa fuit in odiosam calumniam. Quis 
bon cum Augustino exclamet? « O miseraet miseranda 
conditio ! o infida in voluntatibus amicorum scientia 
rasentium, ubi nulla est praescien'ía futuroruimn etc. 
is denique amicus non formidetur, quasi futurus 
inimicus , δὶ potuit inter Rufüinum et Hieronymum 
hoc, quod plangimus, exoriri? ete. Quando non, cui 
non, ubi non homini formidanda pernicies, cum eo 
tempore, quo abjectis jam sarcinis sxcularibus, jam 
expediti Dominum sequebamini, et in ea terra vive- 
batis simul in qua Dominus liumanis pedibus ambu- 
lans, Pacem meam, inquit, do vobis, pacem relinquo 
vobis (Joan. xiv), viris setate maturis et in eloquio 
Domini abundantibus, vobis accidere potuerit? Vere 
tentatio est vita hominis saper terram (Job. vn). {68 
mihi! qui vos simul alicubi invenire non possum; 
forte, ut moveor, ut doleo, ut timeo, prociderem ad 
pedes vestros, flerem quantum valerem, rogarem 


quantum amarem ; nunc unumquemque vestrum pro D  (g) 


Seipso, nunc utrumque pro alterutro, et pro aliis, ac 

maxime infirmis pro quibus Christus mortuus est ; 

qui vos tanquam in theatro vite bujus cam magno 

Sui periculo spectant, ne de vobis ea conscribendo 

spargatis quz qnandoque concordes delere non po. 

teritis (ng epist. 45 ad Hieron., et apud hieron. 
ist. 95.) » 

(8) Sii philosophi.) Clare apparet , qui Honorius 
Genuadium solitus sit sublegere. Sed quod supra, 
prolegomeno 4, 1 5, monui, vel Honorium corruptum 
esse, vel Gennadium ab eo perfunctorie lectum, idem 
hic usu venit. Nam Sixti et Pamphili martyris sen- 
tentias in unum conflat. Nec enim Sixtus adversus 
Mathematicos seripsit , sed Pamphilus martyr, ut di- 
stincte habet Gennadius. 

(c) Proprii operis.] Videtur hic insinuare Ruffinus, 
se, cum historiam Ecclesiasticam scriberet (in qua 
obitor sanctorum Patrum, i in eremo floruerunt , 
facit mentionem) in animo habuisse proprio opere 


tisse discimus sequenti divi Hieronymi testificatione, 
quanquam librum hune non tam a Ruffino composi- 
tum quam ex Greco Palladii, vel Heraclidis, vel 
anonymi textu ab eodem expressum, mihi fit verisi- 
mile. Vide dicta prolegomeno 4. 

(d) Qui nun;uam fuerunt.] Tales hoc libro, qui 
nuaquam fuerint, deprehendere non possum, cum 
vix. ullus occurrat cui non et alii auctores testimo- 
nium dieant. Unam Oxyrynchum excipio civitatem , 
eujus nomen et episcopatus etsi apud historicos et 
Patres inveniatur, nibil tamen de historia , quse bic 
narratur, memini legere. Neminem tamen scio dé ea 
unquam dubitasse. Quin et Baronius eam Annalibus 
suis intexuit, tomo Ill anno Christi 516, Silvestri pa- 
poe 9, Constantini imp. 11. 2E 

(e) Origenistas.] Consule qux dixsnv:s prolegomeno 
generali 15. ᾿ 

(f) Ammonium videlicet, εἰ Επεόσιμηι,, et. Euthg- 
mim. De his babes hic cap. 25. 

;vagriun.| De hoc cap. 27. 
h) Or.| De hoc cap. 2. 
i) dridorum.| De hoc ejusque monasterio agitur 
Cap. * 
(j) Joannem.] Hic c. 1 occurrit, et divus llierony- 
mus bunc in libri principio positum asserit. 

(k) Ex dictis.] Notatum in Decreto ad hoc caput : 
« Caput lioc habetur apud Palladium in vita Apollo 
abbalis. » Ita notatum tempore Gregorii XIH , post 
quam Palladius ex versione Herveti prodiit, apud 
quem, cap. 52, eadem res habetur, etsi aliis verbis. 
Apud Palladium ex veteri versione nulla hujus rei 
mentio. Sed narratio liec, tum re, tum verbis, iisdeuz 
desumpta est ex hoc libro, cap. 7,quem Ruffinus ex 
libro Grzco, ut existimo, anonymo vertit. Nam quod 
nunc Palladio auctore, cap. 52, babetur ex versione 
Herveti, etiam habes Heraclide auctore , incerto ia- 
terprele, cap. 2. Vide prolegomena de Fuffino, Pal- 
lad'o et Heraclide. 


HISTORIA MONACHORUM 


(Esstat ὁ cum notis Rosoeyéi Patrol. Patrol. tom. XXI, 6 col. 081 ed eel. ἰ: $004 


TECTUM 
LIBER TERTIUS, 
VERBA SENIORUM; 
AUCTORÉ PROBABILI 
RUFFINO ὦ AQUILEIENSI PRESBYTERO. 


3dcologus. 


AR Vere ormidam quis dobitet sweritis stsrà sanctortih (9); "brush , Yüficát, δα τὰ hà Wiültine 
vita prwefolget: qui onmora lerurib nótan tota menfé Toyerunt , iihdot(ié relicto , "Vli Vd Weerotà 
ritmantefe, ibique per terribiles rupes, formidolosis antris bxCobantés, Trón να] πὶ AN sitiont, ᾽ν Qéltert 
Dei sustentat et snseit cos. Sordm meritis sobleveris; hióram tüpplicatiohibus yecchtorutà γδη νὴ viec, 
mi domine Fidose (3). Non ergo spernas simplicitatem οἱ imeolitos sermones; nec enim mei operis est 
divin doctrine scripturzeque sophistice et eloquenter signare sermonea, sed suadere mentes hominem in 
fide et operibus veritatis. Phtram denique, sabctorum patriarcharémé , ἘΠ propheterem, id vest &breimms 
Isasé, et Jicob, Moysi, ἃ Affe; 'et Joints deo Wescriptà est fides ét einterssto, Tión Yard t ΝΟΣ 
glorificaremus quós certe Deus glorilicaveràt, ét ἴὰ regno suo gloriosos habebat ; δὰ En legentibus posteris 


conferrent veritatis doctrinam et inam et exempla ssiutis. 


VERBA SEN 1ORUM. 


*. VQyMidoth Ἐπεί για Venfórum Patin, Wüter- A se abscinderé possit. Née non tail 


FOgshiibus se monachis de Causa abetinentite , 
dizit : Oportet, fifioli , ut odio hábeanms omnem γᾶ 
quiem presentis vitai; sive delectattónes cóürboreas 
Bc γον ὲ süavitatem, el hónoram àb homihibus non 
requiramus, et dabit '&obis Dominus Jésus celestes 
honores, et requiem 3n Vità *eteina , gloifosimique 
lietitiam cum angelis suis. 

2. Idem autem senior dixit : Quia naturaliter in- 
est liomini esurire, oportet autem sumere cibum δὰ 
᾿ WecesHitate& 'corlorfs Sustenumídis , non taimeh in 
passione, seü satüritate Ventris, Nam et sommus ὯΔ- 
turaliter inest homini, €ed non fe sttiétate sive Te- 
sohtttone órpois, qio posvTihos titibiliare passiones 
sc vilia carnis. Sátielás enim somni mentem sensuim- 


qud pravi 
οἱ contra precepta Dei videamus ager elioo, óporte 
mos contra vitia ΒΟ Veliefsentor Wild irent, 
ipsob A093 vero diligenter eorripsré, πὶ Yieriipiare , 
86 monere, ut emendati salventun, et ad vitam teter- 
Aem pervemiett, —— 

$5. Erat (uidità sth ἴῃ vrHiáó mérfori, pet 
snultos annos in abstinentia et in omni studio spini- 
t*fi nimis Iaborems (Pelag., dibek. vts, *. 95). Adve- 
file&tesqub δὰ etfn told Tharfes, Tad sur 
ejus perseverautiam, dicenteà : (Quomodo toleras 
istam tam aridem et sqhalidum locam, Pater? Qei- 
bus ille respondens, ait : Omnis labor totiws$ tempoó- 
ri$ quo hic degó nondum ünius hórse toribentorum 
seternorem gehenne spatium babet. Oportet, inquit, 


que hotihis stupidum pigramque reddit ; vigifis κα p fiu$ ja pervo tempore Vite Hiis vostiietre Tiboreti 


tem tam sénthrh «quetà Utfirm mentem sabtifioterh Ne 
purioreth "fféiunt. Πιὰ ehim et sancii Patreà dixe- 
Pent, quia vigili Sancte purificamt et. ilinihihent 
mentétr. Sed Ioh γαμεῖ 'rithrstitet fest Korihi, 
non ih BoffiftióCIore jubstonis , sed ut irascatur cbn- 
wa semetipsum ac vitia $ua, ut facile emendare et a 


et inacerare passtohés corporis hóa, et meentkaim 
ia illo futaro ac «eterno 'Bmeculo, quod suaquam de 
ficit, perpetuam repausationem. . 

3. "Réferebhift "otis 'saneti wenioYos ὅδ qubllam 
frewo, dieentes, quomodo quodam tempore ita ém- 


permbatur edoaeniyas, «t utnid dee diei prb 


ni 


Vbhda SERTORUM. 


745 


tàn niim θὲ delétuobtdA Hora IUE τὐδεν δὶ, Ὁ prope tueri t δἰ diit 1 : No δδεδυ δου Ἡξοῥιδὲ Vos 


et Dénfüs "hesiüerà δή posset (Porij., bb. x. 
n. 53). Yérümitanien lé dicébat Ἰὰ Crde M0 : Quia 
qualitettunqué eSürió, Oportet ine Vel usque àd ἢ: 
ram terüiàià exspectàre, ét iuné bum δυήϊόγά. 
Cumque faetá Tuiset Bora tertia, Rerüfü dicebat 
cogitatiónibus ὅυις : Etiam δὲ nunc violenter oportet 
mé $Susünere üsqué àd horam sextàm. Cumque 
advenisset ποιὰ sexià, Inlundebat pif. i aquam, 
dicens : Düm διὰ panis infunditur, oportét mà eriam 


nlssét, becündürm consuelüdihem 'eomplebal mei 
στλϊτοηδὲ suáà εἰ f&almódiain ἐδῥυδάϊη Tegulàih, et 


pans; Yd est, Dákimallia [4] repostia érànt) sürréxiske 
fumufà iájunm, δὲ égréssüm ebsé pér Tenéslrám 
celul ejus. Ttàáque ex ilfó die, néc ósuriós nét 
deféctio córpóri Yacià ést, $ed mágls Δ Corrobóra- 
tum est Th fide ét abetibentià Gor ejus, üt eliam née 
post bidüuin deléctakél eum tibumi accipere. ἃ grà- 
tià Déi Muxifianté Gertamini ejus, per patienti 
suain ἴδιόν exstinxit gasirimargi&, jd est gulis et 
concupiscenti passionem. 

5. Egressi sunt aliquando de nionastério fratres, 
ad visitandum eos qui. in eremo commorabantur 
Patres (Pélag., libello x, num. 03). Cum autem ve- 
nissént ad quemdam ereínitàm senioftem, suscepit 


eos tuin grandi gaudio, el sicut consuetudo est, é 


apposuit eis mensulam. Videns enim eos fatigatos de 
i'inere, ideo ante horam nonam fecit eos reficére, et 
quidquid habebat in cella sua, apposuit ut ederent, 
et répausavit eos, Facto autem véspere, orationes ét 
psalmos secundum consuetudinem compleverunt , 
similiter etiam et nocte lecerunt. Supradictus autem 
senfór sepatáie in alio loco quiescebat sibi, et au- 
diebat loquentes inter se, & dicentes : Quoniam isti 
eremite magis el melius Md refeciionem cibantur 
quam qui in monasteriis conveFsantür. fizc auteun 
senior audiens tacuit. ΕἸ cum illuxisset dies, &rri- 
püerunt iter ut δὰ aliu eremitam pergerent, qui in 
vicino ejusdem senis habitabat. Cum autem egrede- 
yentur, dixit eis 'senior : Salutate eum ex me, el 
dicite ei : Observa, ei noli irrigare olera. Cum autem 
pervenissent ad illum &eniorem alium, dixerunt el 
mandatum. Ipse vero lutéllexit causam, et tenuit 
eosdem fratres, deditque eis ut operarehtur texentea 
bporiàb, bedensqué tüm i$ ipse, nón céssàvil de 
opere δαί. Vespere auvérà 3À. luminirfa addidit 
uper tohsuétüditiem àliós psatinos, δὲ póst éomplé- 


offen Cháotiém psilférà, fáeojué Féfaosáté modi- 
cüm, quià dé iüéré (ΑἸ ΑἸ} esüs. Cum. utem Ja- 
ctütà füfsset màne horà prima, voluétunt recedere 
ab ἐό, ed Wión perimi&it eós tenior, dicens. Mogis 
jubeté Taéere WóBiscum Aiquanloà diés; noh enim 


rüüt hóclé, él afiéquam ilücéscéret, laventer Tgé- 


δὸ 7 


jngréMsi Wiréient, pésfhebaht, Yotonique WeMeriufá 
comfie verint. Nath εἰ de SUrfpvaitanctis, tanquam 
legentes, duos. prophetas Shsbhres fiapenver, Telit: 
vérunt. Jamque die &btériát, fox ἘΠΉΝΗΤΟΣ replet 
Duütà 0 ὑγάρϑηι δὲ Intehré jrstfetent, Tuxtt diíà 
diés, ét ἴσως fütélffexeront vádd 14 hot vfániiset. 
πρὸ 499 adterh iter ἐὸ dà Wr P8 loqientes, 
€ *pfrftates sibi séhstes Ὁ ΟΕ, Yuetalh. act vt 
eirtà Horàtà notam tatürahtés $6 inVicei, Ya Yevet- 
sts ὁδὶ «qui Veneri Eénét ad déffofAP suit. fóm 
réfeettonérn eibi qui paratus Tüerát, ὈΒΊ dunt 36d: 
pete, dum cibufh bpiritüatelà percaperd S Vespérà 
aütem Paetó, hvénit ehYof ollam Meter treót parta 
füefat: δἰ totitistatós, dixic: Hee! ἡὐδιπμοῦο obi 
wumus ουὐ Νὰ istud. 

1. Keferebht nobi ^bbas Σὺ, quià Sirqindo 


deih prote Rur id TalEsunad, falgàtus dà 


Wàbóre ΤΠ δὰ, Yésedit sub lrbore (Pelag., tibel. iv, 
n. 17). Erat hüterh ΤᾺ pfoXidió ager plenus Cuctfi- 


ἴδον. Coriavit àoteà Τὰ Gordé Nub, υἱ sofgeret, οἱ 


füfleret 8b hd Peleedoretà dé Yi δυκαϊηδε νας : 
ΝΙΝ enm, Tàquit, giàndé st quod hàbeo Valera. 
Késpündénsque ipáà sibi fn eogiationibus Buls, ait : 
Qnia Tute$ priecrpiéhubus juditibus à tormentà Tan- 
(ntur, óportet et ego Wüeipsum probare, »à posalm 
tüstinele tormehtà, quié fatrones patiüntur. Surgens 
àütem eadem hora, stetit in astü. quinque dies, Irixlt- 
qué éorpus 3uüm, δὲ dixit cogitatioribüs suis : Quid 
fon possui sustineKé torimentà, Meo Ooporet T6 
furturà nof Tacere, $ed fnàgis éxerceró Xetubdum 
Consüetüdineà üpérà Màáhuuin, et dà lborfbü [081 
réliéeré, siet κὰβεϊὰ Scripiura üieib M paie" 
Labores faànduf tuarum quià manducabis, Beats δὲ 
et bent uti ent (Pual. cXxoi), quod. terte quotdte 
fh cónspéctà Dointól fsalfiius. 

ἃ, Discipulus cüjusdhm sáncü seniori impugtia- 


tas oratiónes dixit eis : Nós quidein consuétudinem — bàtdr à spiritu fornicationis, sed, aüxiliàn!é ralià 
non hàbémüs eibari quotidió, sed propiér vest&urà — Domin, fesistebàt Viriliter pessimis εἰ Ymmundi 
àdventur oportet nós hodié céenare ;-et apposuit ἴδ — cogitationibus cordis sui, jejuniis et erationibüs, εἴ 


panés siéco$, et sàl, dicens : (Quià pfópter vos debe- 
mus amplies aliquid ecenàre ; misit àutefà modicum 
ácetum, et ὁ), ét ihodiculi olei; ἐξ éum surrexis- 
sent de mensula, ecepft ftéfum psàllere usque ad 


in opere manüum olfügebal δὰ vehemeriér. Bealus 
autem senior videns eum ità laborantein, dixht el? 
Si vis, o bli, deprecor Dominum, ut auferat ἃ tà 
4 LR 2? : z ἔχῃ 
istam impugnationem. Ífle vero respondens, ὑϊχὶ ἢ 


---  U" e ., 


142 


DE VITIS PATRUM LIBER ΙΝ. 


744 


Video, Pater, quia etsi laborem sustineo, sentio ta- A abiit ad sanctum abbátem Isidorum, et retulit ei 


men frucium in me perficere bonum, quia per occa- 
sionem impugnationis hgjus, et amplius jejuno, et 


amplius in vigiliis et orationibus tolero. Verumta-- 
men deprecor te, ut exores pro me misericordiam. 


Domini, ut det mihi virtutem , quatenus possim 
sustinere οἱ ceriare legitime. Tunc senior sanctus 
dixit ei : Ecce nunc cognovi, (ili, quia fideliter in- 
telligis quod hoc spiritale certamen per patientiam 
ad salutem veternam anima tuz proficiat. Ita enim 
sanctus Apostolus dixit: Bonum certamen certavi, 
cursum consummavi, fidem servavi; de cetero, 
reposita est mihi corona justitia ; non solum autem 
mihi, sed et omnibus qui diligunt adventum ejus 
(11 Tim. ww). ' 


violentiam impugnationis sus (Pelag., libello xvus, 
num. 12). Cumque de Scripturis sanctis abbas 
Isidorus proferens testimonia, consolaretar eum, et 
ut ad cellulam suam reverteretur rogaret. eum , 
noluit abbas Moyses pergere ad cellulam suam. Tenc 
abbas Isidorus pariter cum abbate Moyse ascende- 
runt in superiora cellule suse. Et dixit ei Isidorus : 
Respice ad ΖΘ! Occidentem, et vide. Cumque re- 
spiceret, vidit mulütudinem d&monum vehementer 
cum furore perturbari, et quasi ad przelium przepa- 
ratos, festinantesque pugnare. Dixit autem ei abbas 
Isidorus: Respice iterum ad Orientem, et vide. 
Cumque respiceret, vidit innumerabilem multitudi- 
nem sanctorum angelorum, gloriosum et splenden- 


9. Et alius etiam frater vehementer impugnabatur B tem soper lumen solis cclestium virtutum exerei- 


ab immundo spiritu fornicationis. Exsurgens autem. 


noctu abiit ad quemdam sanctum et probatum in 


virtutibus seniorem , et confessus est ei quia patieba- 


tur impugnationem a spiritu fornicationis. Hec cum 
audisset senior, consolabatur eum, docens spirituali- 
bus verbis de virtute patientie , dicens, sicut scri- 
ptum est, Viriliter agite, et confortetur cor vestrum, 
omnes qui speratis in Domino (Psal. xxvi). Revet- 
8us est frater ad cellulam suam, et eece iterum 


impugnatio insistebat ei. Ipse autem festinavit denuo: 


pergere ad supradictum seniorem. Videns autem eum 
senior, iterum docebat eum ut patienter et indefesse 
sustineret, dicebatque ei : Crede, filli, quoniam mit- 
tet tibi Dominus Jesus Christus auxilium de coelo 


tum. Ait autem ei abbas Isidorus : Eece 4006 im 
Occidente vidisti, ipsi sunt qui etiam impugnant 
sanctos Dei. Nam quos ad Orientem conspexisti, ipsi 
sunt quos ad adjutorium sanctis suis mittit Deus. 
Cognosce ergo qui^ plures sunt nobiscum, sicut 
dicit Eliseus propheta (IV Reg, vi). Verum etiam 
sanctus Joannes dicit : Quia major est qui in nobis 
est, quam qui in hoc mundo (I Joan. n). Et his au- 
ditis confortatus in Domino sanctus abbas Moyses, 
reversus est in cellulam suam, gratias agens, et 
glorificans Domini nostri Jesu Christi bonitatis pa- 
tientiam. 

41. Erat quidam frater in eremo Scythiz promptus 
et alacer in opus Dei, et spiritali conversatione (Pe- 


sancto suo, ut possis superare passionem hanc. (; /4g., libell. v, m. 22). Huic autem inimicus generis 


Confortatus autem frater, monente saneto seniore, 
remeavit ad cellulam suam, et iterum impugnatio 
valde conturbabat cor ejus. Et statim eadem hora 
Doclis reversus est ad seniorem, et deprecabatur 
eum ut intentias pro eo Dominum exoraret. Dixit ei 
senior : Ne pertimescas, fili, neque resolvaris, neque 
abscondas cogitationes tuas ; ita enim confusus spi- 
ritus immundus discedit a te. Nibil enim ita allidit 
virtutem demonum, quomodo si quis secreta im- 
mundarum cogitationum revelaverit sanctis ac bes- 


tissimis patribus. Viriliter age, fili, et confortetur 


cor tuum, et sustine Dominum (Psal. xxv). Ubi enim 
durior est pugna, ibi gloriosior erit et corona. Deni- 
que sanctus propheta Isaias dicit : Nunquid invalida 


buniani diabolus immisit cogitationes, ut recordare- 
tur eujusdam notz sibi mulieris pulchritudinem, et 
conturbaretur in cogitationibus suis vehementer. Con- 
tigit autem, ex dispensatione Domini Jesu, ut alius 
quidam frater de Egypto veniret ad visitandum eum 
in charitate Christi. Et dum intér se loquebantur, 
evenit sermo ut diceret ille frater de Agypto : Quia 
mortua est illa muller. ipsa autem erat, iu cujus 
amore impugoabatur supradictus frater. Hsec. cum 
audisset ille, post paucos dies abiit ad locum illom 
ubi positum erat corpus illius defunctss mulieris, et 
aperuit noctu sepulcrum ejus, et cum pallio suo ter- 
sit saniem putredinis ejus, et reversus est ad cellulam 

suam, ponebatque fetorem in conspectu suo, et dice- 


est manus Domini ad salvandum, aut. aggravata est D bat cogitationibus suis : Ecce habetis desiderium quod 


auris ejus, ut non exaudiat (Isaie vx)? Considera 
ergo, filiole, quia certamen tuum exspectat Dominus, 
tibique contra diabolum dimieanti parat zternitatis 
coronam. ideo monet nos sancta Scriptura, dicens : 
Quia per multas tribulationes oportet nos introire in 
regnum colorum (Act. xiv). Hxc autem audiens 
frater, confirmatum est cor ejus in Domino, et per- 
mansit apud seniorem, noluitque ultra reverti ad 
cellulam suam. 

10. Beato abbati Moysi, qui habitabat in loco qui 
appellabatur Petra, quodam tempore intantum im- 
posuit durissimam impugnationem daemon fornica- 
tionis, ut non prevaleret sedere in cellula sua, sed 


querebatis, satiate vos ex 60, et iu in illo fetore 
cruciabat semetipsum, usquequo cessaret ab eo sor- 
didissima itpugnatio. 

12. Duo fratres monachi abierunt in proximam 
civitatem, ut distraherent quie manibus sois per to- 
tum annum operati essent (Pelag., libell. v, n. 91). 
Unus autem ex eis egressas est ut qu:edam sibi ne- 
cessaria emeret, alius autem solus ín hospitio reman- 
sit, et instigante diabolo cecidit in fornicationem, 
Cum autem reversus venisset frater, dixit ei : Ecce 
distraximus quz necessaria erant, revertamur nune 
ad cellulain nostram. ftespondens autem frater dixit 
ei : Non possum reverti. Cumque deprecaretar eum 


"45 


"YERBA SENIORUM. 


146 


frater suns dicens : Quapropter non reverteris ad A malis, impossibile est enim discedere a te spiritum 


celtulam ? Hle confessus est ei, dicens : Quia ego cum 
discessisti a me, cecidi in fornicationem, ideo nolo 
reverti. Volens autem lucrari et salvare animam ejus 
frater suus, cum sacramento dixit ei : Quia et ego 
eum separatus fuissem a te, lapsus sum similiter in 
fornicationem ; verumtamen revertamur ad cellulam, 
et ponemus nos in penitentiam !. Omnia enim pos- 
sibilia sunt Deo (Luca 1) ; ut peenitentibus nobis in- 
dulgentiam donare dignetur, ut in zterno igne tor- 
mentis el poenis inferni in tartaro non cruciemur : 
ubi poenitentia non est, sed ignis semper sine cessa- 
tione, et dira tormenta. Ita ergo reversi sunt ad cel- 
lulam suam. Abierunt autem ad sanctos Patres, et 


prostraverunt se ad vestigia eorum, cum multo ulu- : 


fornicationis immundum, aliis orantibus et Deum pro 
te deprecantibus, nisi et tu ipse laborem assumas, in 
jejuniis , et. orationibus, et vigiliis multis, cum ge- 
mitu deprecans ut misericordiam suam, et adjuto- 
rium sus gratiz przbeat tibi Dominus Jesus Chri- 
lus, ut possis resistere cogitationibus malis. Nam et 
medici, qui corporibus hominum medicamenta eon- 
ficiunt et adhibent, quamvis omnia cum summa dili- 
gentía faciant, verumtamen si ille qui iL(irmatur, a 
noxiis cibis, vel de aliis quz solent ledere infirmi- 
tates, abstinere noluerit, nihil ei proficit cura, et 
diligentia, et sollicitudo medicorum. Similiter etiam 
et in anima languoribus eveniet. Licet enim omni 
intentione, et ex toto corde sancti Patres, qui sunt 


Jatu et lacrymis gementes, et confessi sunt illis quse B medici spirituales, exorent misericordiam Domini 


evenisset eie ruine tentatio. Quidquid autem praece- : 


perunt sancti seniores, et docuerunt eos in causa 
poenitentie, ita omnia fecerunt. llle ergo alius frater, 
qui non peccaverat, pro fratre qui peccaverat poeni- 
tentiam agebat, quasi et ipse peccasset, eo quod mul- 
tam charitatem circa eum haberet. Videns autem Do- 


mninus laborem charitatis ejus, infra pauca tempora 


revelavit sanctis Patribus qualis esset causa, et quia 
propter charitatem illius qui non peceaverat, et se 
alflixerat pro salute fratris, idcirco indulgentiam do- 
navit ei Dominus qui peccasset. Ecce hoc; ita sicut 
scriptum est : Quia posuit animam suam pro salute 
fratris sui (4 Joan. ni). 

15. Alius etiam frater molestiam sustinebat a spi- 


Salvatoris nostri pro eis qui orationibus eorum se 
postulant adjuvari, nisi et ipsi cum omni intentione 
mentis, tam iB orationibus quam in omni opere spi- 
rituali qua Deo placita sunt fecerint, non eis proti- 
cient negligentibus et resolutis, et de salute animae 
minime cogitantibus, orationes sanctorum. Et haec 
audiens frater, compunctus est corde, et cum omni 
sollicitudine, secundum doctrinam senioris, tam in 
jejuniis quam in orationibus et vigiliis semetipsum 
afflixit, et meruit misericordiam Domini. Et recessit 
3b eo spiritus immunda passionis. 

14. Erat quidam monachus, et habitabat in ere- 
mo. Quxdam autem puella ex genere et cognatione 
ejus, post plurimos annos comperit in quo loco su- - 


filu fornicationis. Abiit autem ad quemdam proba- C pradictus monachus habitaret, et instigante diabolo 


tissimum seniorem, et precabatur eum dicens : Pone 
tibi sollicitudinem, beatissime Pater, et ora pro me, 
quia graviter me impugnat possio fornicationis (Pe- 
lag., libell. v, n. 19). Hzec cum audisset senior, ora- 
bat intente, diebus ac noctibus pro eo deprecans 
Domini misericordiam. [terum autem veniebat idem 
frater, et rogabat seniorem, ut magis intentius pro 
eo oraret. Similiter autem cum ;omni sollieitadine 
beatus senior orabat intentius pro eo : frequenter 
eutem venientem ad se monachum videns senior et 
depreeantem se ut oraret, valde contristatus miraba- 
tur quia non exaudiret Dominus orationem ejus. Ea- 
dem autem noote revelavit ei Dominus qus circa 
Wum monachum erat negligentiz et ignavis resolu- 
tio, et delectationes corporez cordis ejus. lia autem 
ostensum est sancto seniori : Vidit sedentem illum 
nmaonachum, et spiritum fornicationis in diversis mu- 
lierum formis ante illum ludentem, 496 et ipsum 
eum eis delectari. Videbat autem et angelum Domini 
astantem et indignantem graviter contra eumdem 
fratrem, quia non surgebat neque prosternebat se in 
orationibus ad Deum ; sed magis delectabatur in eo- 
gitationibus suis. Hiec autem ostensa sunt per reve- 
lationem saneto seniori. Cognovit autem, quia. culpa 
et oegligentia illius monacbi erat, ut non exaudiren- 
tur orationes ejus; et tunc dixit ei senior : (Quia tua 


€ulpa est, frater, qui condelectaris cogitationibus - 


abiit in desertum requirens eum (Pelag., libell. v, 
n. 24). Quo invento, ingressa est cellulam ejus, a5se- 
rens ei quia ex genere et parentela ejus fuisset, man 
sitque ibi apud eum, et cecidit in ruinam peccati 
cum ea. Erat autem alius monachus, et ipse in ere- 
mo degens, qui cum ad refectionis, horam venisset, 
gello (5) cum aqua, quem ad potum sibi presparave- 
rat, vertebat se, et tota illa aqua fundebatur in ter- 
ram. Hoc autem per aliquot dies, cum ad refectio- 
nem venisset, ita flebat, et effundebatur aqua in ter- 
ram, ut non posset bibere. Cogitavit autem apud se- 
metipsum, ut abiret ad illum alium monachum, et 
diceret ei de gellone qui vertebat se, et tota aqua 
e(fundebatur. lgitur cum in itinere, vespere faeto, in 
quodam antiquo et diruto templo idolorum dormiret, 
audivit daemones inter se loquentes : Quia in ista 
nocte precipitavimus illum monachum in fornicatio- 
nem; et hec audiens, admirabatur. Cum autem 
illuxisset dies, pervenit ad monachum, et invenit 
eum gravissima tristitia oppressum, et dixit ei : Quid 
faciam, frater, quia qua hora reficere voluero, statim 
gello, quem ad usum aqua habeo, vertit se, et effun- 
ditur aqua, et non habeo quid bibere? Tunc respon- 
dit el supradictus monachus, dicens : Tu quidem 
venisti ad me interrogare, quia gellunculus vertit se, 
et effunditur aqua? Ego autem quid habeo facere, 
quia base mocie ceoidi in [fornieationem? Respon- 


* Nota, non licitun esse mendacium officiosum ; fors spiritaliter se lornicatum intelligit. 


PATROL. LX XIII. 


24 


12] 


DE VITIS PATRUM LIBER Ill. 


^48 


densque frsiev, dieit ei : Ego ei hoc jam cognovi, Α &quam ip pelvim, et fegtinabat lavare pedes domino- 


Dixit autem ei ille : Et unde hoc potuisti epgnosce- 
re? Et ille ait : Dum in itipere nocu) quiescerem, 
audivi daemones inter se loquentes et gloriantes de 
lapsu tuo, et uimis contristatus sum. Tunc respondit 
ei ille monachus, diceps : Ecce ego egredior, et vado 
in szceulum. liaec ille audieps, deprecabatur eum, 
dicens : Noli hoc agere, frater, sed magis patienter 
sustinens permane in hoc loeo, Nam mulierem expel- 
lamus, ei revertatur 3i locum suum, Manifeste enim 


ista exquisitiu ars maligni diabolà e-t. Magis autem . 
oportef uy maneas in μας loco in afflicione cordis et. 
corperis, et eum intimi copdis gemitu ac lacrymis , 
usgue ad exitum yjtz deprecare Domiuj ac Salvatoris 


nogirj pietatem, ut possis invenire misericordiam in 
die illo terribili mggni judicji Dei. 

15, Erat quidam fraler ip eremo, habitabat auten 
in loep Qui dicebatur Cellig, et impugnabant eum 
daqopnes ia passione fornieatiopis, Cagitavit autem 
apud semetiperro, dicens : Quia forsitgp oportet mg 
magis in opere manuum laborare, u£ exstinguatpp 
carnalis Sensus meus. Erat autem idem frater arta 
figulus. Exsurgens autem fecit in luto, et plasmavi 
quasi figuram mulieris, οἱ dixit cogitadionibus suis : 
Ecce uxor ua, Decessarium est ergo ut supgr cop-. 
Syeludinem addas iu opere maeunm terum ; et. pest 
aliquantos dies iterum simjliter fecit ex luto, e. 
plasmavit quasi filiam aia, et dixit cogitauonjbus 
suis; Bree generavit uxor tua füliam, necessarium 
A7 est ergo nt magis magi»que amplius eXerGeasg 


OpPra manu, ui paesie paseere e£ vestisa, et te, et G 


uxorem, et filiam tusp ; et ita prz nimio labore ma- 
Carayit corpus suugo, ut non pra yaleret jam suppot-. 
tara taptum laborem. Tune dixii eegilaJipnibus guis : 
Quia si nea prgvales Bimium islum sustjnere labos 
reis, neque mulierem requiras. Videns autem Deus 
fervens propositum mentis ejus pre certamine casii- 
tatis, abstulit ab eo inolostiam impugpationis deorao- 
pum. Et gloriücavit Deum super magnitudine gra- 
tie ejus. 

46. Quidam (zater intersogebat beatum ehhetom 
Permenem, dicens c: Quid faciam, Pater, quia impu« 
gnat me passio fernicalionis, el rapier in passionem 
fusoris? Et respondens dixi ei sauetuis seuior : idea 
utique David propheta dieebat : Quia leonem quidem 


percutebam, nam οἱ ursum Íírequeng auffocabaup 8 


( Beg. xvii). lioe autem ita intelligitur, quia furorem 
ab anime mee abscindebom, (ernieationam auiem 
im laboribus afftigebam. 

49. Diesbaat saneti seniores Rates de quedam 
menacho jam seniere in &eythi eremo eommanonte, 
quomedo servus quorumdam erat, et per eimgulos 
annes deseendebat de eremo in Alexandriem , uhbj 
comemenebant domini ejus, deferens eis pensionem, 
tieut solent setvi dare dominis suis (Pelag., libelli. 13, 
num. 54, nomine Olympii). Sed domini ejus magii 
reverentiam pro timore Dei babentes cirea. eum, he- 
norabani occurrentes et salutantes eum, petentesque 
ut pro eis Dominum exoraret. llo autem mitpelad 


rump suorum,com omni bumilitate obsequium eis 
exhibere cupiens. Ipsj vero molebant acquiescere - 
ut pedes eorum ablueret, eed dicebant : Noli, beatis- 

sige Pater, gravare animas postras- At ille respon- 
dens dicebat ei ; Ego servus vester sum, nam vos esse 
dominos meos omnipotens Deus constituit ; et gra- 
tig$ ago dominio vestro, quia dignati estis me per- 
μοῖρ ut servjam Deo vivo ef vero, creatori ac do- 
mio3lopi coeli et terrge, et ijo detuli vobis peusionem 
seryitutis mea, Domini autem ejus contendebant» 
nolentes secipere quam detulerat pensionem. Bespou- 
dens gute moparhus dixig eis : Si nolueriti- acci- 
pere pensiqiiem meam, ita decrevi ut non revertar in 
ereinum, gejl lic in praesenti permaneo, et servio vo- 


B bis. Bgc autem audientes domini ejus , acquieverunt 


suscipere peugjonem, ng contristaretur, ed magis ut 
reverteretur ad joca eremi ad cellulam spam. illud 
autem quod in pepsionem suam etiam nolentibus 
dabap domjpis agis, gtatim ut grcipiehgnt, pauperi- 
bus erogab3nt. lujgrrogantes gutem eumdem senie- 
rem (ratreg, dixerunt ei : Obgecramus te, Pater, ut 
dieas upbis eur eum tang intentiope pro servito tuo 
pensione eiiam noléptibus gt pimis resistentibus 
tibi ominis ingessisii? Ad hae regpondens seniot 
dixit : Ego, fratres , ideo. fesping pro servilio, quod 
tanquam dominis mois debeo pensionem per singu. 
Jos 22808 adimplere eis, ut quidguid jam cum adju- 
torio Domini in jejuniis et oratipnibus, sep in gancus 
vigiiiis, vel in omni opera spirituali , Christo Domino 
adjuvante , labgraverg, hoc mibi in eterna yia, & 
ad salutem aDimg mee profjeiat , ne forte si pensi 
nem prq servitio eo miDime jnwlern, jam totus spl- 
ralis labor meus ad illorym mercedem proficiat ,. 
qui me permiserum Chrisiq Doming desir: 
spiritaliter cenvergari. 
48. Erant duo fratres , secundum careap quidem 
gormani, verumtamen uterque in epirireli propasuo 
monachi existentes , insidiabaturqua eis maligni 
diabolus, ut .quomaodocunque eoa separeret ab invi: 
&em (Polag., lihell, xv, uuu, 80). Quadam igiur di: 
ad vesperam, secundum consueludinem ille jinE 
frater accendens incergam posui uper candelabrum 
Facieai9 aujem malitia demonum, ruit candelabrum 
e$ exstinela δεῖ lucorna. Per hanc occasionem nr 
diabatur eis malignus diabolus, μὲ in. litem 605 d 
tendeseA; surgeuaque senior, ceepit poreotere cul 
furere fraurem suum. Hie wero prosa io (errem 
deprechbatur germanum sugas, dicens : Magasnimii 
esto, domine, et ege rursus ateenda lupmaonm. bn 
quia non seepondit ei turbuleaimma sess agen. o0 
malignus spiritus renfusus secessit abeis- Ft parget 
eadem noelo nuntiavit puineipi daaneaum, diet: 
Quoniam propter bumülatem iilius menti, €) 
prostratus in terra. voniem . pogimiabaf a ícaue «n 
mon pravalei im eie, Vidensque Deus bamiliité 


'ejus, effudit super eum gratiam suam ; οἱ ego sce 


me valde torqueri atque eruciari, queniapt 008 pt 


vwalui eaa separase eb: invicem, ἔθ. witei gan 


749 


VERBA SENIORUM. 


150 


verba audiens sacerdos idolorum qui ibl commanebat, À xternam et ad coelestia pro:mía pervenire possitis. In 


eompanetus est in timore Domini et amere Jesu 
Christi ; considerans enim quoniam magis seduetio et 
perditio animarum est eultus idoloruin, relinqueng 
omnia, festinanter perrexit ad sanolos Patres ad 
monasterium , οἱ retulit eis omnia que per 668 
malitiam demones inter se loquebantur. Cumque 
&onitis sslutsribus instruxissent oum saneti Potres 
de doctrina Domini Sal yatoris, baptizatus est, etsoneti 
prepositi monachorum vitam arripuit, et adjuvante 
δὶ eeoperente gratia Dei, (actus est probatissimus 
menachus, tantumque venerauus est e$ tenuit virtue 
tem bumilitatis, ut omnes nimiam humilitatem ejua 
admirarenurr. Dicebat onim, quoniam omaem virtus 
tem adversariorum  nostrorem demonum solvit 


veritae enim dico tibi quia certe in regno natus sum 

et nune in regno dego, et nunquam sine solticitudine 
eibum eapie. Post hae autem valde honorifice salus 
tavit eum impertter, et ita egressus est ab eo. Eadem 
autem nocte cepit intra se eogitare famulus Dei, di- 
cens : Quoniam non oportet jam me ín hoe loco esse ; 
mwiti enim non solum de populo, sed etiam de pa- 
latio et de senatoribus quamplurimi exemplum im- 
peratoris seeud, ad videndum me venturi sunt, et 
henorem mihi tenquam servo Dei deferendo noh 
cessabunt. Et illi quidem hae propter nomen Domini 
facturi sunt , ego autem timeo ne ferte diabolus ma- 
lignus mibi eubmpiet (8), et libeuter incipiam eos 
8ugeipere, et. cendeleetetue eor meum laude et ho- 


homititatis intentio. Denique et Dominus noster je- B nore eorum, et per hee jam ineipiam virtutem :hu- 


80s Christus per humilitstem triumphavit diabolum, 
et omnem ejus virtutem contrivit. Addebat etiam 
dicene, quoniam frequenter audisset demones inter 
se loquentes, quia quando ad iracundiam suecendi- 
mus eorda hominum, εἰ quie sustinuerit patienter 
convicia iniuriarum, δὲ conversus magis zogaverit aa 
qu: δὰ pacem sunt, dicens « Quia ego peteavi, statim 
sentimus omnem Aostram viMoterm marcore , quia 
approximat eis gratia divinas petentis. 

19. Refercbat autem. beatus senior Peemen fratri- 
bus, dicens : Quoniam fuit quidam nuper monachus 
jn Constantinopoli temporibus Theodosii imperatoris 
(Pelag., libell. xv, num. 66). Habitabat autem parva 
cella foris civitatem prope proastium (6), qui vocatur 


mittis perdere, et laudibus atque honoribus homí- 
num delectari. fiae igitur omnia homo Dei seeum 
cogit&ne , eadem notte fegit inde, et perrexit in 
AEgyptum ed eanotos Patres ia. eremo. Itaque consi- - 
deremus, dilectissimi fratres, quanta solicitudine 
virtatem humilitas eustodire famulus Dei studuit, 
utin caelesti rego elerpam gloriam pre labore saasie 
ΣΡ su, quere propter nemop Remis! exereneset, 
peraeipere a Chriate Doroigo mererepur. 

20. De hoe autem ipso saneto Peemene referebant 
alii saneti seniores dicentes : Quia quodam tempore, 
cum advenisset judex previncis, audissetque sanctam 
opinonem beati Peements, desiderabat videre eum, 
misitque nuntium ad depreeandum ut susciperet eum 


jp Septimo (7), ubi solent imperatores egressi de C (Pelag., libell. vn, num. 15). Beatus autem Paemnen 


civitate libenter degere. Audiens autem imperator 
quod ibi esset quidam monachus solitarius, qui nun- 
quam egrediebatur de cella, cepit deambulando per- 
gere ad eum locum ubi erat supradictus monachus, 
pracepitque sequentibns se eunuchis ut nullus ap- 
proximaret ad cellulam monachi illius. [086 autem 
Solus perrexit, pulsavitque ostium. Surrexit autem 
monachus, et aperuit ei, et non cognovit eum quod 
esset imperator. Tulerat enim sibi coronam de capite 
δυο, ut non cognosceretur. Post orationem auter1 
sederunt pariter, οἱ interrogavit eum imperator di- 
cens : Quomodo sancii. Patres degunt in JEgypto? 
Respondensque monachus, ait : Omnes exorant 
Deum pro salute vestra. Aspiciebat autem imperator 


contristatus est valde, cogitans apud semetipsum : 
Quia si. cceperint personze nobiles venire ad salutan- 
dum et honorandum me, manifestum est quia οἱ olii 
multi etiam populares homines frequentabunt me; 
et necesse est ut per hoc perturbetur secreta vite 
me: conversatio, et humilitatis gratiam, quam cum 
labore tanto, auxiliante Domino, a juventute mea 
studui custodire, forsitan surripiente maligno diabolo 
perdam, et vanz glorie incurram laqueos. Hzc 
ergo apud semetipsum pertractane, definivit quatenus 
excusaret magis, et non susciperet 499 judicem. 
Contristatus autem judex, quia non eum suscepisset, 
ait ad officium suum : Quoniam non merui videre 
hominem Del, peccatis meis imputo. Verumtamen 


intente cellulam ipsam, et nihil in ea vidit, nis! pau- D nimis desideravit per quamcunque occasionem videre 


608 panes siccos in sporta pendentes, et dixit ei : 
Da mihi benedictionem , abba, ut reflciamus. Statim- 
que festinavit monachus, οἱ misit aquam et gal, et 
misit buccellas, et comederunt pariter, porrexitque 
ci calicem aquse , et bibit, Tune Tbeodosiys impera- 
tor dixi : Scis quis ego sum? Respondens monachus 
dixit : Nescio qujs sis, domine, Dixit ei: Ego sum 
Theodosius imperator, et ob devotionem yeni huc, 
Hoc cum audisset monachus, prostravit se ante illum. 
A1 ille dixit ei : Beatj estis yos, monaclii , qui, securi 
ac liberi de nego'iis szeculi, tranquilla ej quieta per- 
Íruimini vita, e£ solummodo de salute animorum 
vestrarum hebeus sollicitudinem, quomodo ad vitam 


sanctum virum. Excogitavitergo hujuscemodi causam, 
qui occasionem ei praeberet videndi eum. Compre- 
hendeos enim fllium sororis beati Poemenis, misit in 
carcerem, ut per istam occasionem aut susciperet 
judicem, aut certe ipse veniret ad rogandum judicem. 
Dixitque ad ofíücium suum : ut non contristetur 
sanctus senior, mandate el si voluerit venire ad me, 
necesse est ut statim educamus eum de carcere. Talis 
enim est causa ejus, qu:e non possit impune transire. 
Audiens autem hzec mater juvenis, id est, soror san- 
cti Poemienis, abiit in. eremum ubi erat frater suus, 
stabatque ad ostium cellulae ejus cum multo fletu et 
ululatu, rogans eum ut descenderet ad judicem. ei 


54 


DE VITIS PATRUM LIBER Il - 15a 


rogaret pro filio suo. Beatus autem Peemen non 80- A falsi testes, multa adversus eum falsa dixerunt, et 


Jum ad eam nihil dixit, sed nec ostium ei aperuit ut 
egrederetur ad eam. Tunc coepit illa maledicere ei, 
ac dicere : Durissime et impiissime, et ferrea viscera 
gerens, quomodo te tantus dolor fletus mei non 
flectit. ad misericordiam , quoniam unicum ipsum fi- 
lium habeo, quem in periculo mortis video constitu- 
tum ? Tunc. senior mbandavit ei per fratrem qui ei 
ministrabat, dicens : Vade, dic ei : Peemen filios non 
genuit, et ideo non dolet. Hxc audiens judex, dixit 
amicis suis : Scribite ad eum, ut vel epistolam pre- 
catoriam faciat ad me, quatenus possim eum dimit- 
tere. Tunc jam quamplurimis suadentibus, sanctus 
senior scripsit ad judicem, dicens : Jubeat nobilitas 
tua diligenter requirere causam illius, et si quid di- 


usque ad mortem crucis patienter euncta sustinuit. 
]ta enim et apostolus Petrus praedicabat, dicens: 
Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exem- 
plum, ut sequamini vestigia ejus (1 Pet. πὴ. Oportet 
jgitur ut patienter cum humilitate cuncta adversa 
sustineamus: Sermonem autem, quem objecistis de 
heresi, non potui sustinere, et valde abominatus 
sum, quia hzresis separatio est a Deo. Hiereticus 
enim separatur a Deo vivo et vero, et conjungitur 
diabolo et angelis ejus. Alienatus enim a Christo, 
jam non babet Deum quem exoret pro peccatis suis, 
quia ez omni parte periit. Si autem conversus fuerit 
ad veram et catholicam sancta Ecclesi: fidem, su- 
seipitur a bono et pio Salvatore nostro Christo, et 


gnum morte admisit, moriatur, quatenus in hoc prz- B reconjungitur Deo vero creatori et Salvatori nostro 


sentisseculo exsolvat crimen peccati sui , ut evadat 
seternas ac perpetue gehennz ponas ; sin autem ni- 
bil dignum morte commisit, quod justum videtur 
legibus, ita de eo jube discernere. 

. 91. Fuit etiam de magnis patribus quidam senior, 
nomine Agathon, nominatissimus in virtute bumilita- 
tis et patientis (Pelag., libell. x, num. 40). Quodam 
autem tempore perrexerunt ad visitandum eum fra- 
tres. Audientes enim de eo quod magnam humilita- 
tem habuerit, volentesque probare, si vere humilitatis 
patientiam possideret, dixerunt ei : Multi scandalizaa- 
tur in te, Pater, quia nimis vitio superbix tenearis, 
et ideo alios despicias, et pro nihilo eos liabeas, sed 
et detractiones adversus fratres non cesses loqui: 
af(irinant etiam quamplurimi quod hac ideo agas, 
quia fornicationis vitio tenearis, et ne solus videaris 
errare, idcirco aliis non cesses detrahere. Ad hzc 
respondens senior, ait : Hiec omnia quas dixistis vitia 
jn me esse cognosco, nec possum negare tantas ini- 
quitates meas ; procidensque pronus in terram, ado- 
rabat eosdem fratres, dicens : Deprecor vos, fratres, 


ut intentius pro me misero et multis peccatis obnoxio- 


Christum Domimum exorare non cessetis, ut indul- 
gentiam tribuat iniquitatibus meis multis ac malis. 
Ad haec supradicti fratres addentes, dixerunt ei: 
Non te lateat etiam hoc, quia haereticum te esse 
quamplurimi affirmare volunt. Hoc autem cum 88" 
disset senior, dixit eis : Licet in aliis multis peccatis 
obnoxius sim , tamen hireticus penitus non sum: 


Christo, qui est in Patre Filius semper cum sancto 
Spiritu. Ipsi gloria in szecula seculorum. Amen. 

99. Consilium inter se babuerunt seniores Patres, 
et omnes monáchi babitantes.in eremo Scythi, et 
consenserunt ut Pater Isaac 5590 presbyter eis ordi- 
naretur in ecclesia quie in ipsa eremo sita est, ubi 
convenit die ei liora statuta multitudo monachorum, 
qui in illa eremo conversantur (Pasch., c. δ, n. 2). 
Audiens autem supradictus abbas Isaac hujuscemodi 
consiliun, fugit in Egyptum, et abscondit se in quo- 
dam agro inter fruteta, arbitrans indignum se esse 
honore presbyteri : quamplurimi autem fratres mo- 
nachi sequebantur, ut comprehenderent eum. Cum 
autem applicuissent ad vesperam in eodem agro pro 


(ἡ longius, ut reficerentur fatigati de itinere (erat enim 


nox), dimiserunt asellum qui eis sumptus portabat in 
itinere ut pasceret. Cum autem pasceretur asellus, 
pervenit in locum ubi supradictus abbas Isaac latita- 
bat. Cumque illuxisset dies, requirentes monachi 
asellum, pervenerunt ad eumdem locum ubi se senior 
occultaverat, et admirantes valde dispensationem di- 
vinam, comprebendentes ligare et constringere eum 
voluerunt, et ita perducere. Venerabilis autem senior 
non permisit, dicens : Jam non possum contradicere 
vobis, quia forsitan voluntas Dei est ut licet indignus 
suscipiam: ordinem presbyteri. 

95. Erant autem duo fratres monachi pariter in 
cella commorantes, quorum humilitatem et patienti m 
mulii etjam de sanctis Patribus collaudabant. Audiens 


absit hoc ab anima mea. Tunc omnes fratres qui ad ἢ) Vero quidam sanctus vir, voluit probare si veram 


eum venerant, prostraverunt se in terram ad pedes 
ejus, obsecrantes eum, ac dicentes : Precamur te, 


abba, ut dicas nobis cur tanta vitia et peccata dicen- 


tibus nobis de te, in nullo commotus es; de verbo 


autem heretici valde te commovisti, et abominatus - 


es, nec sufferre potuisti auditum? Dixit eis senior: 
Jllas priores culpas et peccata propter humilitatem 
sustinui, ut peccatorem me esse crederetis. Novimus 
enim quod si custodiatur bumilitatis virtus, magna 
salus est animx. Nam Dominus et Salvator noster 
Jesus Christus, cum ei Judei multas contumelias et 
convicia irrogassent, patienter cuncta toleravit, ut 
nobis humilitatis praeberet exempla. Immissi enim 


perfeetamque humilitatem haberent; venit ergo ad 
visitandum eos. Cumque cum gaudio suscepissent 
eum, et ex rore complessent orationes et psalmo: 
diam, egressus foris cellulam vidit parvum hortum 
ubi sibi olera faciebant. Apprehensoque baculo, cum 
toto impetu coepit omnia olera ezdendo confringere, 
ita ut nibil omnino remaneret. Videntes autem supra- 
dicii fratres, nihil penitus dixerunt, sed nec vultum 
tristem aut turbatum habentes. Et rursus ingressi 
cellulam, vespertinas orationes complentes, adorantes 
eum dixerunt : Si precipis, domine, ibimus, ut eum 
qui remansit caulem coquentes gustemus, quia jam 
hora est ut cibum sumamus. Tunc senior adoravit 


755 


VERBA ΒΕΝΙΟΘΆΟΜ. 


705 


eos, dicens : Gratias ago Deo meo, quia video Spiri- A Cumque per triduum observarent, qui cum eo vene- 


ium sanctum requiescere in vobis; et ideo hortor vos 
sac moneo, fratres charissimi, ut usque in finem cus- 
todistis sanctae humilitatis et patientis virtutem, ut 
ipea in regno coelesti vos magnos et sublimes in con- 
spectu Domini faciat apparere. 

44. Erat quidam in cenobio jam senex et proba- 
tissimus monachus, et incurrit gravissimam sgritudi- 
nem; confectusque nimia et intolerabili infirmitate, 
per longum tempus laborabat in doloribus multis, nec 
invenire poterant fratres, qualiter succurrerent zgri- 
tudini ejus, quoniam ea qus necessitas infirmitatis 
ejus expetebat, non habebant in monasterio. Audiens 
autem quzdam famula Dei de afflictione infirmitatis 
ejus, deprecabatur Patrem monasterii, ut eum ad cel- 


rant, obsecrantes senem ut eum :n nomiue Christi 
fusis ad Deum precibus curaret; respondens senior, 
dixit eis non esse se hujus meriti, ut daemonibus im« 
peraret. Cum autem persisterent qui venerant, rogan- 
tes eum, et flentes nimis deprecantes, tandem ac- 
quievit. Cum autem in nomine Domini Salvatoris 


nostri imperaret dzmoni, dicens; Exi, immuude 


spiritus, de plasmate Dei. Tunc respondens d:mon 


dixit ei : Ego quidem imperante virtute Christi egre- 
dior, tamen interrogabo te sermonem ut dicas mihi : 


Quid est quod scriptum est in Evangelio (Matth. xxv): 
Qui sunt hzedi, et quae sunt oves ? Respondens autem 


Senior dixit ei : Hzedi quidem injusti sunt, inter quos 


et ego sum peccator, qui multis peccatis obnoxius 


lulam suam tolleret, ut ministraret ei, maxime autem B su« ; oves autem Deus novit quz sunt. Tunc excla- 


quia facilins invenire posset in civitate quae necessaria 
segritudini ejus videbantur. Przcepit ergo Pater mo- 
nasterii ut portarent eum fratres ad cellulam famulae 
Dei. Ipsa vero cum omni veneratione suscipiens se» 
nem, propter nomen Domini ministrabat ei pro re- 
tributione mercedis aeterne, quam credebat a Christo 
Salvatore nostro recipere. Cumque per tres et am- 
plius annos sedule obsequeretur famulo Dei, ccepe- 
runt homines mente corrupti secundum scabiem men- 
tis sus suspicari quod non sinceram haberet senior 
conscientiam de virgine, qux ministrabat ei. Audiens 
autem hsec senior, exorabat divinitatem Christ, di- 
cens : Tu, Domine Deus noster, qui solus nosli omnia, 
et vides quia multi sunt dolores :egritudinis et miserias 
mea, et afflictionem consideras tantz infirmitatis, 
qu: me ita per tantum consumpsit tempus, ut neces» 
sarium habeam obsequium hujus famula tus, qua 
mihi propter nomen tuum ministrat ; tribue ei, Do- 
mine Deus meus, condignam ^ mercedem in vita 
eterna, sicut dignatus es promittere propter bonita- 
tem tuam his qui propter nomen tuum exhibent ege- 
Bis et infirmis suum ministerium. Cum autem appro- 
Ximasset dies transitus ejus, convenerunt ad eum 
quamplurimi sancti geniores fratres de monasterio, 
et dixit eis senior : Obsecro vos, domini, et patres, 
et fratres, ut cum defunctus fuero, tollatis baculum 
meun, et plantetis eum super sepulcrum meum, et si 
radices fecerit, miseritque fructum, tunc scietis quia 
munda est conscientia mea a famula Dei , qus mihi 
Ininistrabat. Si autem non fronduerit, scitote quia 
non sum mundus ab ea. Cum ergo vir Dei exiisset 
de corpore, secandum preceptum ejus sancti Patres 
plantaverunt baculum ejus super sepulcrum ipsius, 
et fronduit, aecedenteque tempore protulit fructum ; 
et admirati sunt omnes, glorificantes Déum. Ad tale 
enim miraculum, etiam de vicinis regionibus, multi 
convenientes mogniflcsbant gratiam Salvatoris, nam 
et nos ipsam arbusculam vidimus; et benediximus 
Dominum, qui protegit in omnibus in sinceritate et 
veritate sibi servientes. - 

501 25. Quodam tempore ad beatum abbatem 
Apollonium duxerunt quemdam vexatum; qui fortiter 
A dzmonio -torquebatur ( Pelaq.. libell, xv, n. 65). 


mavit daemon voce magna, dicens : Propter humili- 
tatem (uam stare omnino non possum, et statim 
egressus est de homine quem obsederat. Videnteg 
autem omnes qui astabant, dederunt gloriam Deo. : 

26. Referebant saneti seniores nobis dicentes : 
Quia fuit quidam monachus in eremo Scythi ; venit 
autem ad visitandos sanctos Patres in loco qui dici- 
tur Cellia, ubi multitudo monachorum divisis habita- 
bat cellulis. Cumque non inveniret ad przsens cellu- 
Jam ubi posset manere, quidam de senioribus habens 
aliam vacantem cellulam, dedit ei, dicens : Interim 
repausa in hac cellula, donec invenias ubi possis 
manere. Cumque ad visitandum eum convenirent 
quamplurimi fratres , desiderantes ab eo audire ver- 


C bum salutis zternz ; habebat enim spiritualem gra- 


tiam docendi verbum Dei; videns ille senior, qui ei 
ad habitandum prastiterat cellam, invidis livore cor 
ejus vulneratum est, et indignari ccpit ac dicere : 
Quoniam ego tantis temporibus in hoc loco habito, 
et ad me non veniunt fratres nisi rarissime , et hoc 
in diebus festis, et ecce ad istum impostorem pene 
quotidie fratres quamplurimi vadunt; dixitque disci- 
pulo suo: Vade, et die ei ut egrediatur de cellula 
illa, quoniam necessaria mihi est. Cum autem per- 
rexisset discipulus ejus ad illum fratrem, dixit ei : 


.Mandavit abbas meus sanctitati tuze, jube ei per me 
mandare qualiter habeas, audivit enim te infirmari. 


lpse vero remandavit ei dicens : Ora pro me, domine 
Pater, quia valde stomachum doleo. Reversus autem 


D discipulus dixit abbati suo : Nimis rogat sanctitatem 


tuam, ut vel duos dies jubeas ei inducias dare, ut 
possit sibi aliam cellam providere. Transaciis autem 
tribus diebus, iterum misit discipulum suum, dicens: 
Vade, dic ei ut egrediatur de cellula mea ; nam si 
rursus distulerit, dices ad eum, quia continuo venio, 
et cum baculo cz»dendo expello eum de cella mea. 
Pergens autem discipulus ad supradictum fratrem 
dixit ei : Quoniam valde sollicitus est abbas meus de 
infirmitate tua, ideo misit me requirens si melius 
habeas. At ille respondens dixit : Gratias ago, domine 
sancte, charitati tuse, quia sollicitus es de me, ve- 
rumiamen precibus tuis melius habeo. Reversus au- 
tem discipulus, dixit abbati suo: Etíam et nunc 


755 


DE VITIS PATRUM LIBER ΠῚ. 


T 


Geprecatur sanctitáteni (uam dicens, ui usque sd A preceptum abbatis; cdimqué pergeret, dixit. àbbag 


üiem Doininicam exspectes, ét statim egredietur. 
"Uum auteià advenisset Dominicus dies, et non egre- 
deretur, acciptens vectem senior, inflammatus inví- 
ἀΐᾳ et iracuudi$ spiritu, pergebàt ut cedendo ex- 
pelleret eum de celfa süa. Accedens autem discipulus 
ejus dixit ei : Si jubes, Pater, praedo te, et videó, 
he forsitan 5liqui fratres ad salutahdum eum tene- 
fint, et sí viderint te, scandaliZentur. Pr:zcessit 
érgo discipulüs, et ingressus ad euim dixit : Ecce 
abbas meus venit ad salutandum te, egredére ergo 
telerius, et cum gratiarum actione occurré ei, quia 
pro nimia charitàte e£ dilectione venit ad te. Qai 
Statim surgens cüm himia alacritate occurrit ei. Cum- 
(uà vidisset eum antequam approximarét ad eum, 
frostrávit se pronus In terram, ddorábatque senem 
uiti gràtiárum àttíone, dicens : Retribuat tibi Do- 


minus, Phstissime Pater, bona steráa pro cellula ' 


"tdà, quani filii proptef nomen ejus prxstitisti, et n 
edlesti Jerüsáfetlt ihter snetos &uos Christos Domi- 
ríu8 ubl glóriosad et splendidam preparet mansio- 
fiem. Ha& autety audien senior, cofnpunctu$ est 
'€otüe, et pfojieiens Baculunt recurrit In. amplexus 
'éjus, et osculatus. ést eum, et Invitavit illam ad cel- 
Tolam suam, ut pariter cum gratiarüm actiotle 5ume- 
fent tibum. Vocavit autem serio. süpramemoratüm 
Üiscipulum stuni, et ititerrogavit edm, diceus : Dic 
tnihi, 611, sl ditisti vetba isti ftátrl, quie. propter 
tellulath mandati αὐ diceres ei. Tunc discipulus ejus 
vonfésstà est ei, ditens : Vére, domine, dico quià 


suo : Domíne pater, audivi quamplürimos dientes 
quia iti ffo loco mala bestia lesa sit. Tunc setiof, 
quasi joculariter dieit ei : Si. venerit £upef te, tene, 
ét alligá éàm, δὲ adduces esm técoim. Cám aute 
venisset ad locum jam vespéreé, statim égressa lent 
itruit super éüm, et ille córhprehendehs ténére éam 
voluit, ΠΝ véro excütiéns $e, de manibus éjus àufo- 
fit. Sequebatur áutem ille dicens ; (ula abbás mem 
ptéecépit at éligatam te perduéam ad euni. Contínds 
áütem | stelit bestia, et teneris eam, revertebátur ad 
fnonastériuni. Dutà autem retardaret in itinere; ab- 
bas fimis sófficitus pro οὖ, tristabatur £raviter; et 
ecce subito supervenit discipulus ejus tenens ligatad 
leznàm. Quod cum vidisset sénior, admiratos valdé, 
B gratias spebat Salvátori nostro Domino. Dicit autem 
discipulds ejus : £cce, domihe, sicut pr&cepisti, ad- 
doti lezpath ligatàm. Volens autem hemllisre sen- 
àum éjus seníor, ne extollerét se in éogi:ationibus 
Bus discipulus $nus, áit ei : Sftut tu insensibilis és, 
ila etiant et istam insenstbifém bestiam adduristi ; 
Solve ergo, ei dimitte éam, ut pergat 4d locom 
Suum. 

28. Quidam dé sánctis$ senioribus misit discipulum 
suum ád hauriendam aquám (Joannes, libell. n, t. 17). 
Prolongíus áutem efat puteus a ella senioris. Obl 
tüs est atten! secum toHéte [ποίη disetpulus ejes, 
de quó haurfiet áqemam.  Curique pervenisset ad pt- 
teum, conttistatas et valde , quia lenge erat celu 
borum; quid ageret, quo sé vérteret, nesciebat, δὲς 


firopter humilitatem quam tibi exhibere debeo tan- ἃ bitabat enim ἀὰ cellulam sine aqua reverti. Tunc 


tjuata Patri δϊ domino, tdeo non audebam respondére 
Tibi aliquid quando me mittebas ád eum ; verumtamen 
nihil eorum dix! ei du: mandabás ad eum. Hiec au- 
dVliens senior, &tdtirti prosiravit se ad pedes $099. ejus 
ditens : Ex hodierná die tu meus pater esto, et egb 
diseipulus tnus ; quoniam te festinànte et moderante, 
&c cum timore et charitate Dei agente, et méam et 
ΠΠ 8 fratri& Δα στὰ de péccati laquéo Christus Do- 
ihinus liberavit. Pro fide enlm et sánciá sollicitudine 
et ihtehtione diseipuli, qui perfecte in chàfitate 
Christi diligebat abbatem suam, et atixie timebat, he 
per invidi et lracundi2 vitium , aliquid tale ageret 
pater suus spiritualis, üt perderet omnes Jàbores 
banctos, quos ab fteuhté »tate 1a Christi servitio, pro 


dnxius himis, prostravit sé 1n orattonem eum laefy- 
mi, dicéns : Domine, rhiserere mei. secóndhm Π|2- 
hàm fniserieordiam tnam (Pial. x) ; qut fetisti c&- 
lufn et tetram, insre, et omnia qui$ Ih eis sunt, qti 
fecisti mirabilla magna Solus , tnisereré mei propter 
&ePvumi tuum qui misit me, et etin exeetrexisset tb 
orationé, exclainavit dicens 9 O putee, pntee, sertis 
Christi àábbas meus ehisit fe , e. hatvtam aqtá. 
Statim àutem ascendit 4704 sufsum usque ád οὐ pt- 
tei, δὲ com impléssét lagenzít suam frater, abscessit 
glorillcans potentiam Domiti Sátvátoris: aqua autein 
putei ?evers& est Ih lócitf Suum, 

29. f'uit quidam frater 1h monasterio, ποίη Ed- 
lalius, nimis gratia humitithtis ornatus (Pelag., fell. 


Vitas dlernae praemiis laboravefat. ideoque Dominus D xv, ἡ. 89). Si quid. igliudf, ut solet, eulpabíle admi: 


donavit gratiam suam, ut i^ pate Christi pariter 1- 
tarentur. 

$7. Dicebant sancti seniores de discipulo abbatis 
Pauli, nomine Joannes, quoniam magnam haberet 
 humílitàtem, δὲ virtatem obedientie , ut etiam diffl- 
tiles causas imperante ei abbate, in nullo penitus 
tontradiceret (Pelag., libell. 44, t. Δ), sed nec Ievi- 
ler in aliquo murmuraret. Cum autem necessarius 
 e$set in monasterii uteasillbus fimus boum, misit eam 
&bbas in proximum vieum , ut requireret ibi fimum 
boum, et eum celeritate afferret ad monasterium. 
Erat autem in loco illo mala, bestia lezna. Statim 
ergo egressus discipulus ejus Joannes, Ibat secundum 


B8issent fratres ne(tfgefitieres, extusantes eulphs sus, 
&upradictumfh freue asserebiht esse eolpabilen. 
Cutue arguetetur a sentotibus fratribus, non nt 
gabat, sed prosternebat sb ih terram, et adorans est, 
se dicebat petcasse, et mregligenter fecisse. Cum 50» 
tem iterum ae frequenter accusarem emm, et secen- 
dum régulam mohasticàm biduana ae tritiuans jejunia 
ei inditerentur, ille omnia patienter tolertbt. Tgno- 
fahtes &utem fratres quia Io emhhf& pro Netwithatis 
virtute patienter sustineret, éévtrientes pariter, ei 
tmaxitfé seniores fratres sd Patrem monasterii, dixe- 
tunt : Consideta, Pater, quid fevtendetm sit, quandit 
enhn poséumes dustitrefe hegtigentias er dumna que 


751 


VERBA SENIORUM. 


156 


frátét ifle: Madii fácil I donásterld? Jam pen& ἃ cem ut probaret eam. Statim autem frater ille cum 


omifá Ysa et ulénsilia indhasteril &onffacta &urit, ét 
eüéfufHila per fegligeüuám éjus. Quomodo érgó 
(sid talis tolerandus esi? Respotidens Pálef itioil- 
Eterft afl: Inferítá pautos dies $uslin&ámub fFdbferif, 
δἰ postéà ordinabimus de éd quad ctuthpelit Heil 
Hec dices dimisit frát&es. Ingressus v&bó eellütaim 
brostravit se lii ofdtionibus, obseéráns iülsefibohs 
ütam Doitihi, dt él matiifestard. dignaretür quid or- 
- Üinare aüt definire posset dé $xspé ditid lratre:lürié 
révelatüm esi él quid ágerét. Convoécdvit erdd omhe$ 
ftaíte& abbas, di£itque els : Crédlté. mihi, fratres, 
tjula tnágl$ optó iattulátn fratris Eutalil eüm humi: 
litate et patieniia ejus, quatà omnid Opera éorümi 
(üntaiit qui, füufinurdntes in cordibus suis, ópe- 


Ipso Codice perrexit ad $anetuni Ánastasiuin, et to- 
gábát ettm (itens : Jube tonsiderare, Patef, Codicerh 
Istum, δὲ £stimifté ἐπ δὴ 5l válést solido sedecin, 
quotitdtfi taritdm prétil. petit qui distrábit illut. Di- 


Sit antt abbas Anastasius : ()üia bonuB est Codex, 


ἐξ vátét tànti. Reversus àuler qui eun emere volé- 
pit, diit disirahentl : Ecce accipé pretium, quia 
osiendi Uodiceni abbati Ánaltasio, et dixit mihi: 
Oüid bonus est Codex, δέ valet. (anti. Interrogavit 
àuieni fratef illé sí nihil beatus Ánastasius dixit 
àllud. Cui fesponderis {6 ait : Crede mihi quia nihil 
penitus mihi aliud dixit. Hc cdm audisset fráter 
ille, ditit &i : Quia jàmt fébógilàvi, fráteP, ét nolo 
dísirahere Codicem méüm ; éómpunct(üs énim corde. 


Fantü£ iti motlasterio. Üt áutem osténdat vobis Do- Β festinahter perfésitád Mbatefh Anastasium, et pro- 


minus quàlé tueritoit S3 habei ipse idem fratet 
apud Deum, prxcipio vobis ut deferantur mihi mat- 
ΤΌ omnium fratrum : qas cum detulissent, jussit 
ht áccenderent ighem, et misil in éutn omnium fra- 
trum maítulas, que slatim combustz sunt, prztef 
fhattofam fratris Eulalif, qu£ integrá repertà est, et 
non esl combusta. Cuirique boc vidissent ftatres oni- 
nes, timuerunt valde, et prostraverüni se in terram, 
veniáth et indulgehtiam a Christo Domino postulari: 
tes, et tollaudantes. admirabaniur nimis patientiam 
et humilitatem frairis Eulalii. Denique ex eo hono- 
rabant et magnificabant eum, lanquam unum de 
magnis Patribus ; istos autem honores et laudes non 
poterat sustinere fraier Kulalius, dicens : Ve mihi 
infelici, quia perdidi humililaiem meam, quàm tantis 
téniporibus acquirere, auxiliante et adjuvante me 
Christo Doraino, festinavi. Consurgens itaque nocte, 
egressus de monasterio fugit in eremum , ubi nullus 
éuni agriosceret, et ibi in spelunca habitavit. Noluit 
enim temporales hominum laudes, sed celestem 
slérnamque gloriam a Salvatore nostro Christo in 
futuro s:eculo percipere. 

$0. Beati abbatis Anastasii laudabilem humilita- 
len et patientiz virtutem oportet ul cognoscamus, 
quatenus admirabilem magnanimitatem et tranguilli- 
tatem animz ejus considerantes, imitemur exemplum 
(Pelag. libel. xvi, n. 3, nomine Gelaeii). Hic itaqué 
Anastasius habebat Codicem in pergamenis valde 
optimis scriptum, qui deeem et octo valebat solidis, 


Stravit &e in (errain ád fedes ejus, é( precabatur cum 
fletu et làcrymis peenitéüdo, ut fesuscipéret Codi- 
cem suum, sed noii àcquiéscebál el abbas, dicens : 
Vade cum pce, frátéf : ὁδοῦ jàri cutü voluntate mea 
liabeto ipsum Coditein. Íllé adiem persisiebat eum 
lacrymis petetido eüfrí diééti$ : (juia 8i nón suscepe- 
ris Codicém, domine Patef, hulló ínodo requiescet 
animá meà. Post hoé ill& recepit Éodicem suum; 
nam fratef ille perinansit apud beatum Anastasium 
ἴω cellula ejus, usqué ii exitum víté suze. 

31. Fuit quidam eremita, Pior nomine, de anti- 
quis Patribus, quém beatus Antoníus adolescenterh 
ih sancio proposito mónachorum instruxit : demora- 
(us est autem apud beatuin Ánionium annos paucos. 


C Cumque viginti et quinque esset annorum, abiit ad 


alium secretum eremi Jocum, ut solitarius habitaret, 
foc etiam volente ét consentiente beato Autonio. 
Dixitque ei Sancius Ánionius : Vade, Pior, et habita 
ubi volueris; e£ cum tibi per aliquam rationabilem 
occasionem revelaverit Dominus, venies ad me. Cum 
autem pervenisset hic ipse Pior ad iocum qui situs 


est inter Nitriam et eremum Seythi, effodit puteum, 


cogitans apud semetipsum : Quoniam qualemcunque 
aquam invenero, oportet me ipsa contentum esse; 
quod et factum est, ad augmentum meritorum ejus 


falis occasio; tantum enim salsa et amara inventa 
est aqua, ut si quis ad eum visitandi gratia veniref, 


in proprio vasculo sibi aquam deportaret. Remoratus 


. est in eodem loco annis triginta. Dicebant ergo ei 


totum enim vetus et novum Testamentum scriptum D fratres ut recederet de loco ipso propter amaritudi- 


babebat. Cum autem quidam frater venisset ad eum 
visitandi gratia, vidit in eellula ejus Codicem ipsum, 
el concupivit, [uratasque est eum, et abiit. Suprame- 
moratus autem abbas Anastasius, cum requisiseet 
cadem die ad legendum Codicem suum, et non iuve- 
nisset, intellexit quia frater ille furatus esset eum, et 
noluit mittere post ipsum, nec requirere eum, ne 
post furium etiam et perjuria. adderentur. Descon- 
deos autem frater ille in eam qus in proximo orat 
civitatem, voluit distrahere Codicem illum, petebat 
autem in pretio ejus solidos sedeeim. Dicit ei ille 
qui eum emere volebat : Da mihi Codicem, ut pos- 
sim probare ai tanti pretii valet ; dedit ergo ei Codi- 


nem aquz; ipse autem dixit eis : Si amaritudinem et 
laborem fugimus. abstinentie , et volumus in hoc 
mundo requiem habere, post exitum vitae hujus nou 
percipiemus illa aeterna et vere dulcia bona, nec 


.fruemur illis perpetuis beati paradisi deliciis. 


Dicebant ergo fratres quia tantum unum paxima- 
ium et quinque olivas in cibo aecipiebat, et hoc 
deambulando foris. 

Etiam et hec affirmabant de eo multi sanetorum 
Patrum, quia triginta et amplius $$ annis, ex quo 
egressus est de domo parentum suorum, nunquam 
ei suasum (fuisse, etiam cum defunctos audisset pa- 
rentes 8008, ut pergeret ad requirendum seu visitan- 


159 


DE VITIS PATRUM LIBER ΠῚ. 


ὲ "- Am a-— σα 


760 


dum propinquos (Pelag., libell. 1v n. 54). Verumta- À verbum, ne forte eognosceret in voee eum. Monaebi 


men soror ejus cum esset vidua, habens duos filios 
jam adolescentulos, misit eos in eremum δὰ requi- 
rendum fratrem suum Pior. Qui cum diversa mona- 
steria circuissent, requirentes eum, vix tandem in- 
venientes illum dixerunt ei: Nos filii sororis tuz 
sumus, qui nimio desiderio optat te videre ante exi- 
tum suum. Ipse vero non acquievit petitioni eorum. 
Perrexerunt autem adolescentes ad hominem Dei 
beatum Antonium, indicantes ei pro qua causa ve- 
nerant. Misit autem beatus Antonius, et vocavit eum 
ad se, dixitque ei : Quare, frater, tanto tempore non 
venisti ad me? Qui respondens, dixit ei: Przce- 
pisti mihi, beatissime Pater, ut cum per aliquam oc- 
casionem revelasset mihi Dominus, venirem ad te, 


vero qui cum ipso erant, dixerunt ad eam : Rogamus 
te, domina mater, ut jubeas nobis aquam dare ad bi- 
bendum, quia de itinere fatigati sumus. Cum autem 


 Bccepissent, et bibissent, facientes orationem, et 


gratias agentes Deo, discesserunt et reversi sunt ad 
monasterium suum. Post aliquantos autem dies ite- 
rum scripsit ad eum soror 808 ut veniret et videret 
eum ante exitum suum, et orationem faceret in mo- 
nasterio ejus. Tunc ille rescripsit ad eam, et direxit 
epistolam per monachum de monasterio suo, dicens : 
Quia prestante gratia Christi ego veni ad te, et nul- 
lus me cognovit; ipsa vero egressa es ad nos, et de- 
disti nobis aquam, et accepi de manibus tuis, et bibi, 
et gratias agens Domino reversus sum in monaste- 


et ecce usque hactenus non mihi revelatum est. Dixit B rium ; sufficiat ergo tibi quia vidisti me, et non sis 


ei beatus Antonius: Vade ut videat te soror tua. 
Tunc assumpsit secum alium monachum, et perrexit 
ad locum et domum sororis suz ; et stans foris pro- 
pe januam atrii, clausis oculis, ut non videret soro- 
rem suam stetit. lila autem veniens projecit se ad 
pedes ejus, de nimio enim gaudio angnstiata eat. 
Dicit ei Pior : Ecce ego sum Pior frater tuus, vide 
ergo me quantum volueris, et post hoc statim rever- 
808 est ad eremum in cellulam suam. Hoc autem fe- 


cit ad erudiendum monachos ut non daretur eis li-- 


centia, cum libitum eis fuerit, visitare parentes vel 
propinquos $8uos. 

25. Etiam abbas Joannes, qui commanebat in 
monte qui vocatur Calamus , habebat sororem, qus 
ex infantia in sancto proposito conversabatur, ipsa 
enim erudivit et docuit fratrem suum eumdem ab- 
batem Joanneni ut relinqueret vanitates sxculi hujus, 
et ingrederetur monasterium. Cum antem ingressus 
fuisset monasterium, per viginti et quatuor annos 
non est egressus de monasterio, nec visitavit soro- 
rem suam : illa vero nimis desiderabat videre eum ; 
vam frequenter scribebat et mittebat δά eum epi- 
$tolas, petebatque ut ante exitum ejus de hoc corpore 
veniret ad eam, ut in charitate Christi de przsentia 
ua lzetaretur, lle autem exeusabat, nolebatque de 
monasterio egredi. Venerabilis autem famula Dei et 
soror ejus iterum scripsit ad eum dicens : Quia si 
nolueris venire ad me, necesse habeo ut ego veniam 
ad te, ut post tantum temporis adorare merear san- 
ctam charitatem tuam. Hzc cum audisset supra dictus 
Joannes, contristatus est nimis, et cogitabat apud 
semetipsum, dicens : Quoniam si permisero ut ad 


me veniat soror mea, de cztero licentia datur ut et^ 


alii parentes et. propinqui nostri veniant ad visitan- 
dum me; ideoque tractavit spud se ut magis ipse 
pergeret et visitaret sororem suam; accepit etiam 
alios duos secum fratres de monasterio. Et cum ve- 
nisset ad januam monesterii sororis sus clamavit, 
dicens : Benedicite, et audite peregrinos. Egressa 
est autem soror ejus cum alia famula Dei, et aperuit 
januam, et penitus non cognovit fratrem suum ; ipse 
autem cognovit sororem suam, sed non est locutus 


ulterius mihi molesta, sed ora pro me incessanter ad 
Dominum nostrum Jesum Christum. 

$5. Sed et alius quidam monachus abiit ad soro- 
rem suam, ut visitaret eam, audierat enim eam 
segrotantem in monasterio (Pelag., libel. 1v, n. 61). 
Erat autem ipsa famula Dei nominata in sancta con- 
versatione ; itaque non acquievit illa suscipere et vi- 
dere fratrem suum, ut non per occasionem ejus in- 
grederetur monasterium feminarum, sed mandavit 
ei, dicens: Vade, domine frater, et ora pro me; 
prestante enim gratia Dei et Salvatoris nostri, vide- 
bo te in futuro szcolo in regno Domini nostri Jesu 
Cbristi. : 

54. Etiam de abbate Theodoro oportet nos exem- 


C pla virtutam proferre. Hic itaque beatus Theodo- 


rus discipulus fuit sancti Pachomii viri de sanctis 
Patribus, qui fuit Pater infinita multitudinis mona- 
chorum, multorumque monasteriorum pater in par- 
tibus Thebaide *. Cum enim in omnibus sanctitatis 
fulgeret virtutibus, etiam prophetix gratiam a Do- 
mino promeruit, multa enim futura revelabat ei Do- 
minus. ΒΟ Quodam autem tempore supradicti 
Theodori soror germana venit ad monasterinm, in 
quo idem beatus Theodorus conversabatur, ut post 
multa tempora videret germanum suum. Cumque 
nuntiassent ei de adventu sororis ejus, misit contiauo 
duos monschos, qui observabant ad januam mona- 
sterii, mandavitque per eos sorori su:e, dicens : Eece, 
-80ror, audisti et cognovisti quia vivo, ne contriste- 


D ris, quia minime me vidisti, sed magis considera 


vanitatem et instabilitatem przsentis mundi, et con- 
verte cor tuum, et apprehende sancte vite conver 
sationem, ut possis pervenire ad zternam vitam, et 
ad eclestia bona, quis preparavit diligentibus se 
Dominus, et facientibus mandata ejus. Tracta ergo 
apud te, quia heec est sola vera et firma spes, ut fa- 
ciat homo precepta Dei, ut mereatur bomo perve- 
nire ad gloriosa et eterna promissa Domini Salva- 
toris nostri Chris. Hec autem cum audisset illa, 
statim compuncta est corde, lacrymasque fandebat 
jn conspectu Domini, et post paululum ingressa est 
in monasterium virginum famularum Dei, quod in 


! Supra, 1. 1, in Vita sancti Pachomii, c. 98, dicitur de sorore Pachomii. 


701 


VERBA SENIORUM) 


103 


eodem vico constructum erat, et procedenti tempore À varias artes suas, quas contra servientes Deo, ma- 


multiplicabatur in sancto proposito famula Christi. . 

Hac itaque gesta cum audisset mater eorum, de- 
precata. est episcopos, el dederunt oi epistolas ad 
supradictum sanctum Pachomium Patrem monaste- 
riorum pro fllio ejus ( Supra, |. 1, in Vila sancti 
Paóchomii , cap. 51). Cumque venisset, applicuit in 
monasterio famularum Dei, et direxit epistolam ad 
Patrem monasterii, obsecrans ut videret filium suum. 
Beatus autem Pacbomius vocavit ejus filium Theo- 
dorum, et dixit ei: Audivi, fili, quia mater tua 
advenit propter te. Itaque propter epistolas episco- 
porum qui seripserunt ad me, vade, et videat te ma- 
ter tua. Dixit ei Theodorus : Pracepisti mihi, domi- 
ne, ut videam matrem meam; si ergo abiero videre 


ximeque contra monachos habent. Quidam enim di- 

cebant : Quia ego certamen contra durissimum ho-- 
minem habeo, et quoties ei immitto perversas cogi- 

tationes, ille statim surgit, et prosternit se in ora- 
tione, cum gemitu orans adesse sibi divinum auxilium. 
Ego autem. minime illu exurgente cum grandi con- 
fusione egredior. Item alius demon dicebat : Ego ad 
illum quem observo, cum ei cogitationes inimisero 
in corde, consentit, et suscipit, et facit eas. Szpe 
enim exardescere eum in iracundia facio, et in con- 
tentiones rix, et pigritiam orationis, et dormitio- 
nem in psalmodia, et non contradicit mihi. Ideo-- 
que, fratres mei dilectissimi, semper oportet ut 
custodiatis sensum et animum vestrum, invocantes 


eam post tantam scientiam spiritualem, vereor né B nomen Domini nostri Jesu Christi, et secundum 


eulpabilis inveniar apud Deum ; etenim oportebat me 
fortitudinem animi mei ad exemplum aliorum fra- 
trum demonstrare. Audiens autem mater quia non 
acquievit videre eam, nimio affectu fervens in filium, 
noluit remeare ad domum suam, sed permansit in 
monasterio virginum, dicens : Quoniam si perman- 
sero hic, spe etiam videbo filium meum, cum inter 
alios fratres egredietur ad necessarios monasterii 
causas, et monitis et exhortationeejus proficere pos- 
sum in sancta conversatione, doctrinaque ejus spiri- 
fualig confirmabit cor meum, ut merear pervenire 
δὰ zternam requiem quam promisit Dominus noster 
Jesus Christus diligentibus se. 

Multa autem et magnifica per sanctum Pachomium 


praecepta Dei conversamini tam in orationibus quam 
psalmodia, sicut dicit Apostolus : Instantes orationi, 
et vigilantes in ea. Ideoque cum compunctione et 
timore eordis vigilantibus 806 non pravalebunt 
nocere nobis adversarii et immundissimi daemones. 
Ipse autem beatus Pater Pachomius docebat fratres, 
ut semper memores essent verbi Dei, in salutem ani- 
marum suarum. Postmodum vero discedebat unus- 
quisque fratrum in cellulas suas, operantes manibus 
suis, et meditantes quz de sacris Seripturis didice- 
rant. Impossibile est enim aliquem apud eos verbum 
otiosum loqui, sed ea tantum quas de sanctis Seri- 
pturis didicerant erant inter se conferentes, et ex- 
ponentes de capitulis Scripturarum, qu: ad timorem 


fecit Dominus mirabilia. Nam et a dz:emonibus obses- C Domini confirmarent et illuminarent animas eorum. 


80s frequenter invocato Christi Domini nomine cu- 
pavit. Multis etiam diversas eegritudines sustinenti- 


bus, et paralyticis, orationibus ejus misertus, est. 


Dominus. 

δῦ. Multo tempore beatus abbas Pachomius con- 
tra immundissimas dzemonum impugnationes certa- 
snen bonum certavit, sicut atbleta veritatis, tanquam 
etbeatus Antouius (Supra, liv, in Vita sancti Pachomii, 
cap. 20). Denique intentissimis precibus exoravit Do- 
minum ut somnum non caperet per aliquod tempus, 
quatenus diebus ac noctibus pervigil permaneret 
contra adversarios daemones dimicando, donec pro- 
Slerneret et superaret eos, sicut dicitur in psalmo : 
Et non convertar, donec defieiant (Psal. xvi). Pro- 


. $6. Fuit quidam vir magnus de sanctis senioribus, 
cui talem gratiam donaverat Christus, revelante ei 
Spiritu sancto, αἱ videret quod alii non videbant 
(Joan., libell. 1, n. 5). Referebant ergo saucti senio- 
res quia aliquando quamplurimi sedebant fratres, et 
simul loquebantur inter se, et conferebant de sanctis 


Scripturis qux ad salutem pertinent animarum. 


Stabant autem circa eos sancti angeli lLetantes 
in hilari vultu, considerantes, delectabantur enim 
de eloquiis Domini. Cum autem aliud quodcunque 


inter se loquerentur, statim sancti angeli recedebant 
longius, indignantes contra eos; veniebant autem 


porei sordidissimi et morbo pleni, et volutabant se 


inter eos; d:emones enim in specie porcorum delec- 


gtitit ergo, et concessit ei Dominus petitionem ejus. D tabantur per superflua et vaniloquia eorum. Beatus 


Impossibiles enim et imbecilles sunt daemones, cum 
quis nostrum ex tota fide el ex tota intentione cor- 
dis fervente sancto desiderio , et adjuvante nos vir- 
tute Salvatoris nostri Jesu Christi, contendimus con- 
tra eos. 

Referebant autem nobis fratres de eodem beatis- 
simo Patre Pachomio, qui fuit, ut diximus (In Vita 
Pachomii per Metaphr., c. 55, apud Surium, tom. n1, 
Maii 14), monasteriorem multorum in regione Ta- 
 beunensiotarum prepositus. Referebant ergo de eo 
quoniam frequenter dicebat fratribus : Quia (sicut mibi 
gestis est Pominus Deus) sspe audivi immundos 
Bpiritus dzemonure loquentes inter se diversas ac 


autem senior h:ec videns, abiit in cellulam suam, et 


per totam noclem cum grandi fletu οἱ ululatu ge- 


mendo deflebat miserias nostras. Kxhortabatur ergo 
sanctos Patres per monasteria, et commonebat fra- 
tres, dicens : Cavete, fratres, a multiloquio, et ab 


otiosis sermonibus linguam prohibete, pet quam 


i 
. malus interitus anIm:e generatur, et non intelligimus 


quoniam per hzc et Deo et sanctis angelis odibiles 
Sumus. Dicit enim Scriptura : Per multiloquium 
non effugies peccatum (Prov. x). Hzc enim infir- 
mam et vacuam efficiunt mentem atque animam 


'postram. 


51. Fuit quidam vir in palatio sublimis, eub Theo- 


763 


DE Υἱέ! PATRUM LIBER ΠῚ, 


T€ 


dosio imperatore, fiorilne Arsefilus, éujus filios, id Α qui aquaui de [χε bàoriebat, egy temo. est. qui 


esl ÁAfcadium et Flonorium Augustus dé baptismo 
suscepit (Pelag., libell. xv, n. 6). Hie itaque Arse- 
nias desiderio divinl amoris accensus , relinquens ont 
nem sáculi gloriam temporalem, perreiit ad etemum 
Scythi, ut inier sanctos. Patres seeretam et qoietum 
ab omni stfepitu hujus mundi ageret vitam, ut 664 
paratus ab illeéebris et delectationibus corporalibus, 
cum tota mentis Intentíoné adhzreret Domino Sal- 
vatori, sicut scriptuni est : Adhzesit anima mea post 
te, me suscepit deztera tua ( Psal. txi ). Dice- 
bant ergo de eo sancti seniofes quia sient cum in 
seculi conversatione esset, nimis pretiosis vestimen« 
tis prx: omnibus utebatur, ila pos$unodum, 1h ereme 
Scywhim degens, studebat ut ab omnibus monachis 
viliora et despectiora vestimenta haberet. 

58. Dicebat etiam abbas Daniel quóniám sahctus 
Arsenius referebat fratribus dicens, qussi de alio 
audisset , sed quantum datur intelligi, ipse taletn 
vidit visionem (Pelag., libell. Yvin, n. 2) : Sedebat, 
jnquit, quidam de senloribus monachis ?n cellula sua, 
et subito venit ad eum tox dicens : Egtedere foras, 
et ostendam tibi opera hominum. Et surrexit, inquit, 
et egressus est foras. Dusit auteti eum, et ostendil 
ei £tbiopem nigtüm cum securi caédenteni ligna, et 
facientem grandem $arcinam, et. tentabat sublevaré 
sarcinam ilíam, et pre magnitudine non poteràát poft« 
tare eam ; sed redibat, et cedebat iterum alia ligna, 
et addebat super sarcinam illam. ltetürn autem os- 
tendit ei alium hominem stantem super lacum, δὲ 


aliqua bona operátur, sed quia m:dá etai amplius 


pet peccata opératuf, et ides pereunt δὲ delentur 
étiam bond opera qua faeit. Oportét ero bontinam ; 
&Ítut ait Apostolus, cuin limóré δέ trétneré ΒΟΉΝ 
&uam opérarl ( Philipp. n). 

99. Dicebat autem abbzs Daniel de &bbeié Arsé: 
nio (Pelag. libell. ww, ἡ. 5); quit ΟΝ eporatetur 
spottas ἀξ palmaratn foliis , rriittebat adam ἐδ pel: 
vim, ut infarderentar pali ; δέ tuni (étéret bromé- 
$2 (9) aquá odore, nou permittebat ot aliát aquae 
muldrent, sed super illam fetidami , altátn 244ebst 


.ajuam, ut semper feteret. Iriterrogábsht autem fra: 


tres eurfí, dicentes ὁ Cut non petmittis; Pater, Οἱ 
aqua mutetu?, sed pessimo fetore (ἃ céllal& tes 


P repletur ?* Respondens autem beatus senior sit: Que 


niam propter thyrniaináta, et mrüséata (10), et alid 
diversa quibus iti sx«evldri eonVérsatione firid iáter- 
missioné fruébar, oportet nuné fne, duni tit hoc eór 
pore sum, sustinere Istiusmodl fetorem, pto $üstise 
simo illo odore, ut in die judicii de ifló geherin:? 
inenarrabili fetore ftberét mé Dominus , et hoh cani 
illo divite, qui epulabatur in isto tfhuhdog deliciose δ 
Splendide, condemnetur aima fheá (Luce xvi). 

40. Quidam de fratribus dixit beato Atsenio (Pe: 
lag., libell. v, n. 53) : Ecce, beatissifüe Patet, inedi: 
tari festino de Scripturis sanétis, qua$ didici , et roti 
sentio compunetiónein iil corde mieó , quonfáni ἢ δὴ 
intelligo virtutem divinz Scripta , unde. δὲ valde 
contristatué animá mea. ftespondens autéuí beatus 


haurientem aquam de lacu, et mittentem. edm in (ὦ Arsenius ait : Oportet te, fili, incessanter fneditáfi 


coll ectaculuim, et de alia parte per. foramina deffae- 
bat aqua desubter in eodem loco. lterum dixit οἱ ! 
Veni, sequere me, et ostendam tibi aliud. Et vidit 
quasi quoddain zdiflcium templi, et duos sedentes 
in equis, portantes super scapulas suas uterque Ii- 
gnum unum, id est, perticam longam, volentes pa- 
riter ingredi portam templi illius, et non permitte- 
bat eos lignum quod ex adverso portabant, ingredi 
per portam illam ; non enim liumifiabat se àlter afterf, 
sed contendebant utrique, páritér ingredi volentes; 
et non prevalébant, nec enint humiliabat se uritis 
eorum, ut àáltéri locum daret. Exponit ergo ei lias 
visiones, dicens : Ifi qai lignum portarit hi sutit qui 
habent jugum sáncium monachorum ; sed justifican- 


eloquia Domini ; audivi enim quia dixit beatus ἀν δ ἀξ 
Pemen et alii muiti sanctorum Pattuth , Quonidth 
incahíatores illi qui serpentes solent ihicaittaté , noh 
intelligunt ipsi verba illa qux loquuntur, seid serper- 
tes audieites intelligunt virtutem verborum illordm, 
ét conquiescunt , ét subduntur eís. Sic étiam ét nos 
faciamus : quamvis enim noh valeamus intelligere 
divinarum Scripturarum vlftuteit , taméti. d3intones 
audientes , divini verbi virtute terreritur, et effugati 
discedunt ἃ nobis non sustinentes eloquia Spiritifs 
sancti, quae pef servo$ suos próphetás &t apostolos 
locutus est. 

41. Quodám (einpore €um in viciifio béati Macarii 
homicidium fuisset perpetratui, et cüidam intiocenti 


tes seipsos in cordibus suis cum exaltatióne super- D homini impingéretur érirhén adrhissüm (Ruffin., l. v, 


bie, non humiliantur ínvicem , noluerunt enim am- 
bulare in humilitáte viam Salvatoris Domini nostti 
Jesu Christi, quí dixit : Discite a me quia mitis suih 
et humilis corde, et invenietis requiem animabus 
vestris (Matth. x1). Ideoque propter superbiam cor- 
dis sui remanserunt foris, de regno Regis coelorum 
Christi exclusi. Qui autem cxdebat ligna, et super 
sarcinam adhuc addebat, homo est quí oneratus est 
multis peccatis, et super sarcinam peccatorum suó- 
rum addit semper alia peccata : quem oportebat 
magis ut poenitentiam ageret de prioribus peccatis ; 
sed negügens vitia emendare peccatorum priorum, 
magis et alia addit supra priora peccata. Ille autem 


e 


cap. 28, in Mácario Zggptio, pené dd verbum), sut- 
gens ille qui cafumnfam patiebatur, fugtt ad cellufitn 
beati Macarii : adfüérunt etiadi et illi qui ébm per- 
urgebant, et alligabatit. eum, dicentes , petictitati 
seipsos , nisi comprehenderent et legibus traderefit 
homicidam ; ille vero cui crimen impingebatur, cum 
sacramentis affirmabat consciam se non esse sangui- 
nis illius. Et éum diu ab utraque parte certamen 
baberetur, interrogavit sanctus Macarius ubi sepul- 
tus esset, qui dicebatur occisus; cumque designas- 
sent ei locum, cum ipsis pergit ad sepulcrum , atque 
ibi fixis genibus invocato Christi nomine, ait ad cos 
qui assístebant : Nunc Dominus ostendet si vere 


165 


VÉRBA SÉNIORUM. 


166 


Yéud est Me qui αὶ vobis. pérüigétut; et elevata vocs À oscitare eum féciebat, [δίῃ posi pealintit, dum ad 


ez ΒΟ éiarhabat defunciorm. Camque ei de 86- 
guitro votktus respondisset, ait 4d &n sanctis Μὰ. 
Φυίυϑ : Per fidem Οὐ ἐδ obtestor tit ditt turré 
οἱ ab istó homine qui [ἢ te. insimulàtor occisus ὁ. 
"Tee ille οἶδα voce de sefüicto respondit, dicens, 
ΘᾺ 86 (sse ab ὁ interfectum. Et cutà. obstupefaetl 
omnes decidissent ad terram, ac pedibus ejus volte 
FOBiuf, rogare ente ceperunt, ut interrogaret illia 
4 quo esset occisos ; tune sanetus vir hit: Hoo ege 
- men ioterregabe; sufficit enim mihl ut liberetur im 
ROCODS, BOB δὶ autera meum u$ reus prodetar, for. 
&ian enim compungelur adhue pro scelere quod 
commisit, et aget poenitentisiM , ut salvelur anima 
ejus. 


orsndutn $e projecissent fratres , poreaftébant ite» 
ἔσ!ῃ singales, et ante sliüm quidem jacentem in dra 
tüohe, quisi ia ihullefis speciem vertebahtür, ἐπί 
aliam quesi indifiCanies, et portantes aliquid , &ut 
ditefse ducque agéhtes hfparebent; et qu»ctinuó 
ütemottes quasi ludentes férthassent, hiec erapies Hfi 
ih cordis dul cogitatione versabant. Ab. aliquantis 
tanten ffatribus, ubl aliquid horum agere cepissent, 
quts! violenter repulsi , preecipitátt dejiciebantur, itá 
ut nec ante eos stare áàut tràtisir& auderent, 411} 
veró eiam suprà cervices et dorsa. ludebàánt. Hae ^ 
cum vidifsel sanctus Maearius, Ingemult graviter, ét 
lactynas ptofundens ad Deum, dixit : Respice , Do» 
mihe, et ne silezt, néque mitigeris Deus; sed éxsut- 


42. Alio itidem tempore, cum saneto Macario qui- B ge, δὲ dispergantur fnimiei tui, et fugianta facte tua; 


dam frater uvam detulisset, ipse qui secundum cha- 
ritem non qua $ua sunt, sed qua alterius cogiteret 
(Philip. n), ad alium fratrem eam detulit, qui inür- 
mior pr.e zegritudine videbatur (Ruffin., |. u,cap. 29, 
in Macario Alexandriuo, pene verbo tenus). Tunc in- 
firmus gratias egit Deo pro fratris officio, et suscepit 
eain, et ipse nihilominus plus de proximo quam de 
semetipso cogitans , ad alium detulit eam infirmum 
fratrem ; et iterum ille ad alium, et sic cum per 
omnes eelialas , «qua longe a h&lnelipsis eránt per 
eremum disperáo, uva Hija eircumláta esset ,. igiuo- 
ráhübus ei$, qui eam pritnus misisset , ad ultimum 
defertur ipsi qui eam miserat. Cratalatus autern 
&éncius Macaries , quod tantam videret ἢ fPatribens 


quoniam &nima nostra repleta est illusionibus (Psal: 
LXXXIf, LExxvii). Post orationem autem éxaminandaé 
veritatis gri, seorsum vocatis singulis quibusqué 
frawibus, ante quorum faciem viderat dzerhones di« 
Verso habitu et variis Imaginibus ludentes , requirit 
ab eis si ift oratione vel zedificandi cogitationes ha- 
buerint, vel iter azendl , vel alia diversa, qo: uni- 
cuique per demones imáginata viderat ὁ et. singuli 
éerdm ita confitebantur in corde suo fuisse cogità- 
tiones, sicut Ifl6 arguetrát, Et tane vere intellectam 
€$t, quod omnes mals et stpetflux, et Yarfe Cogita- 
tiones, qua vel psalleutes, vel somniorum aut oratio- 
num temporé unusquisque in corde suo conceperit, 
fllustone et instinctu daemonum flant. Nam ab his 


abstinentiam, tantamque charitatem, &d aériora 862 e Qui omui custodfa servant iu timore et aniore Domini 


TRetipsum spiritualis vito$ exercitia extendit, 

43. ΝΗ etant ad fidem eohtrmatum nobis de eo 
69} ab hi$ qui ex ore ejus aadietum, quoniam quodsi 
tempore oocte in specie mónachi dxfmon ad ostia 
cellule ejus pulsaverit, dicens : Surge, aba Maeari, 
et eainus ad collectam, ubi fratres ad vigilias congre» 
gantur (Huffin., ἐν n, cap. 29, ad verbum). Sed iile 
gratia Dei repletus falli non potuit; intellexit enim 
diaboli esse fallaciam, et ait ; Ü inendaz, et veritatis 
inimice ; quid enim tibi consortii, quid societatis est 
cum collecta et congregatione sanctorum ? AL ille ait : 
Latet ergo te, o Macari , quod sine nobis nulla col- 
Jecta 508 agitur, nullave eongregatio 1nonachorum ? 
veni denique , et videbis ibi operam noswam. Dixit 
autem sanctus Macarius : Imperet tibi Dominus, dae- 
mon immunde (Juda episi.). Et conversus ad ora- 
lionem, peliit a Domino u£ sibi ostenderet si hoc 
verum esset, quod gloriatus est demon. Abiit ergo 
&d collectam, ubi jam vigili:e ἃ fratribus celebraban- 
tur, et iterum in oratione Dominum deprecabatur, ut 
ei veritatem verbi hujus ostenderet; et ecce videt 
quasi parvulos quosdam pueros /Ethiopes nigros per 
totam eoclesiam discurrere huc atque illue, et velut 
volitando deferri. Discurrente& autem illi &thiopes 
pueri, singulis quibusque fratribus iu oratione posi- 
tis atque peallentibus alludebant, et si cui de eis 
oculos duobus digitulis compressissent , statim dor- 
miebat; si cui vero in os immersissent digitum, 


€of sutim , illi ἰδ τοδί ZEthiopes, et hte quas emit- 
(πὶ cogitationes repéllantue; Christo enit menta 
eonjuneta, et pt:ecipue in tempóre orationis intenta, 
nitri! malum, nihilque superfluum recipit. 

Δ. Quidam frater requisivit abbatein. Sisoium, 
«oetadmodom !n cella propria degete deberet 
(Paich., táp. 1, ftm. 1). Cut ille respondens dixit : 
Gotaede pane tham cam sale et aqua , et non eri 
tibi necessitas aliquid €oquendt, aut longius eva- 
fandi 

43, Requisitus abbas Páémea quémadmodum opor- 
teat jeJanare (Petag., libell. x, num. 44), respondit : 
Ego volo monachum ita esse quotidie patum come- 
dentém, ut fron satfetur, ham bíduans et triduana 


b jejunia van: glorie vacant. Hzc enim omnta exámi- 


fiaverout fancti Patres , et invenerunt qufà. bonum 
est quotidie Jejunare et parum tomédere , ut possit 
et quotidie esurire. Hanc enim viam regiàr levem 
hobis esse demohstraverunt, 

46. Abbas Silvanus dum cum discipulo suo Zacha- 
ria ad quoddàm monasterium pervenisset, antequam 
egrederentur, fecerunt eos monachi parum cumede-- 
re (Pelag., libel. 1v, num. 40). Postquam ergo egressi 
$unt, invenit discipulus ejus aquam, et volebat bibe- 
re. Cui abbas Silvanus : Zacharia , hodie jejunium 
est. At ille dixit : Nunquid hodie non comedimus, 
Pater ? Et dixit ei senex : Illa esca charitatis erat , 
fili, nos autein nostrum jejunium teneamus. 


761 DE VITIS PATRUM LIBER 1Π|. 168 
41. Quidam de fratribus in Panepho ad abbatem A dixit : Ecce, abbs , bona sunt, et ego comedo ez ip- 


Joseph perrexerunt , ut eum requirerent de suscep- 
tione fratrum, si liceret cum his illo tempore vel 
fiduciam habere, vel letitiam (Pelag., libell. xm, 
sum. 1). Αἱ ille antequam requirerent eum, dicit 
discipulo suo : Quod facturus sum hodie, fili, ne mi- 
reris; et posuitj duo sedilia illis qui venerant, et 
dieit eis : Sedete. Et posuit unum a dextris suis, et 
alterum a sinistris ; et ingressus cellulam suam misit 
sibi vestimenta corrupta , et egressus transiit in me- 
dio eorum ; et iterum ingressus misit alia meliora, 
quibus solebat die festo uti, et egressus est postea 
ad eos; iterum autem ingressus quotidiano vesti- 
mento suo vestitus, venit et sedit inter eos. Illi au- 
tem mirati sont et. obstupuerunt propte? hoc factum. 


Dicit eis senex : Vidistis quid feci? Cum autem illi B fa 


annuissent, dicit eis : Et quid feci? Et dicunt ei: 
Primum vestimento corrupto usus es, et postea alio 
meliori. Et dicit eis : Nunquid mutatus sum ex illo 
inhonesto, aut ex illo meliore? Dicunt ei : Non. Qui- 
bas senex ait : Si ergo idem ego sum in utrisque, et 
non sum mutatus, et sicut illud primum non me no- 
cuit, ita nec secundum mutavit: sic ergo debemus 


' facere in occursione fratrum, ut quando eorum pra- 


sentia est , cuni flducia et lztitia suscipiamus $09 
eos, quando auter soli sumus , opus est ut luctus et 
abstinentía permaneant in nobis. Ilii vero audientes 
qua in cordibus suis habebant, antequam requirerent 
eum, glorificaverunt Deum, et lzti discesserunt. 

48. Dicebat unus ex Patribus : Quia invenitur homo 


sis; et postquam gustavit, et sensit rem quam fece- 
rat, cecidit in faciem, dicens : Vze mibi, abbes, quo- 
niam occidi te! istud peccatum posuisti super me, 
quia locutus non es. Dicit ei senex : Non coutristeris, 
fili, propter hoc; si enim voluisset Deus ut bonum 
comederem, tu mel misisses, et non hoc quod mi- 
sisti. 

: 89. Dixit abbas Poemen : Nisi Nabuzardan princeps 
cocorum venisset in Jerusalem, templum Domini non 
arsisset igne (1V Reg. xxv). Hoc autem est, quia 
nisi desiderium gastrimargiae in animam veniret, sen- 
sus hominis non succenderetur impugnatione diaboli 
(Pelag., libel. 1v, n. 29). 

55. Abbas Macarius quotieseunque cum fratribus 
cta charitate reficiebat , hoc in proprio corde sta- 
tuerat, ut quantos vini calices oblatos hausisset, tan- 
tis diebus nec et ipsam aquam gustaret omnino (Pé- 
lag., libel. rv , n. 26). Cum ergo ei fratres vinuin 
porrigerent, cum gaudio sumebat, ut postea se siti 
maceraret. Quod cum discipulus ejus didicisset, pa- 
tefacto senis consilio, ne ei vinum porrigerent, con- 
jursbat, tormenta illi potius esse quam pocula ma- 
nifestans. 


b4. Facta congregatione in ecclesia cum esset festi- 
vitas, et czeteri monachi comederent, unus ministraa- 
tibus dicit : Quia nibil coctum comedo, sal mihi de- 
ferri pracipito (Pelag. , libel. vii, n. 21). Quo verbo 
minister audito, cum clamore audientibus cseteris alii 


multum comedens, et adhuc esuriens se continet ne C imperavit, dicens : Quoniam coctum ille frater non 


satietur ; altem auter parum comedit, et satiatur 
(Pelag., libell. x, n. 99). Qui ergo multum comedit, et 
adhuc esuriens se continet, majorem mercedem ha- 
bet, quam ille qui parum comedit et satiatur (Pasch., 
€. 3, n. 5). 

49. Dixit quidam senex: Ne quod desideraveris 
aliquando inanduces. Comedens autem quod tibi a 
Domino transmissum fuerit, gratias age sine inter- 
missione (Pasch., c. 4, n. 4). 

50. De quodam sene referebant fratres, quia desi- 
derasset cucumerem : quem cum attulisset, suspendit 
ante oculos suos ; ei ne vinceretur a cupiditate , non 
teUgit eum, sed magis agebat poenitentiam , puniens 
semetipsum ob hoc, quia ipsum desiderasset (Pelag., 
libell. 1v, num. 60). 

51. Quidam ex senioribus factus est inürmus, et 
per multos dies non poterat escam ullam percipere. 
Compulit autem eum discipulus suus, dicens : Si ju- 
bes, Pater, facio tibi parum placent» ; et ut annuit 
ei, fecit (Pelag., libel. 1v, n. 59). Erat autem ei vas- 
culum parvum liabens mel , et aliud vas simile ha- 
bens oleum de lini semine expressum, et erat feti- 
dum, et in re nulla alia proficiebat, nisi forte in 
lucerna : et deceptus frater misit in escam senis de 
illo, sperans quia mel misisset; cum autem gustasset 
senex, nihil locutus est, sed tacens comedit : tertia 
vero vice cum ei daret, dixit ei : Non possum co- 
medere, fili. Ille vero tanquam volens adhortari eum, 


comedit, parum illi salis afferio. Tunc beatus Theo- 
dorus dixit : Oportuit te magis, frater, carnes in cella 
tua comedere, quam hunc presentibus fratribus au- 
dire sermonem. . 


55. Quidam peregrinus frater venit ad abbatem 
Silvanum in monte Sina (Pelag., libell. x., n. 69), et 
vidit quod fratres opersrentur, et dicit eis : Quare 
operamini escam 4085 perit? Maria enim bonam par- 
tem elegit (Luce x). Tune senex dicit discipulo sao 
Zacharizm : Da illi Codicem ut legat, et mitte. illum 
in cellulam, quz nihil habet. Bora autem nona cir- 
cumspiciebat frater ille viam, si forte vocaret eum 
senex ad comedendum. Postquam vero transiit hora 


p noua, venit ad senem, dicens ei : Nunquid hodie non 


comederunt fratres, abba? Cumque senex fateretur, 
ait ille : Quare me non vocasti? Tunc dixit ei abbas 
Silvanus : Tu homo spiritualis es, et non habes ne- 
cesse hanc escam : nos autem tanquam carnales opus 
babemus comedere; ideo operamur, tu autem bonam 
partem elegisti. Legis enim omni die, et non vis car- 
nalem escam accipere. Quod cum audisset, ccepit 
poenitere ac dicere : Indulge mihi, abba. Tunc re- 
spondit illi Silvanus : Ergo neeessaria est Martha 
Maris, propter Martham enim et Maria laudatur. 
50. Abbas Joannes (11) dicebat fratri suo majori : 
Vellem enim securus esse, sicut et angeli securi sunt, 
nihil operantes, Sed Deum semper tantummodo col- 


709 


VERBA SENIORUM. 


110 


laudantes '. Et projecto pallio suo, egressus est in A respondit : Unum habeo amicum, vel [ipse consentit 


eremum; factaque illic septimana, regressus est ad 
fratrem suum. Cum autem pulsaret ostium, et non 
illi aperiret frater, dicens : Tu quis es? At ille dixit : 
Ego sum Joannes. Illo autem non aperiente, rogabat, 
dicens : Ego sum. Et noluit illi ostium aperire, us- 
quequo illucesceret. Mane autem facto dixit ad eum ; 
Homo e$, et necesse habes operari, ut pascaris. Tunc 
jlle projecit se ad pedes ejus, et dixit : Indulge mihi, 
abba. 

^ 57.Quidam frater impugnabatur a spiritu blasphe- 
mie, et erubescebat dicere , et quoscunque audisset 
Inagnos senes, pergebat $10 ad eos ut illos decla- 
faret, sed mox cum pervenisset, iterum verecunda- 
batur illis dicere. Cum ergo frequenter ad abbatem 


mihi, et quoties me viderit, huc atque illuc cito con- 
vertitur. Cumque nomen ejus ab eo requisisset, ait : 
Quia Theopemptus (12) dicitur. Discedente illo mox 
Surrexit abbas Macarius, et descendit ad inferiorem 


eremum. Quod cum audissent fratres, egressi sunt 


ili obviam, et unusquisque sperans quod apud se 
maneret, praeparavit se. Αἱ ille requirens cellam 
Theopempti, ad eur profectus est. Cumque cum gau- 
dio illum suscepisset, et essent utrique simul soli, 
dixit ei senex : Quemadmodum est tecum , fili? At 
ille respondit : Orationibus tuis bene sum. Et ait se- 
nex : Non te impugnant cogitationes ? At ille respon- 


' dit : Interea bene sum. Erubescebat enim dicere ; et 


dixit ei senex : Ecce quot annos sum in solitudine, 


Poennenem veniret, vidit eum senex habentem cogi- B et ab omnibus honoror, et in bac state cum sim se- 


tationes, et dicit ei : Ecce, frequenter venis ad me 
habens cogitationes , et sic iterum remeas tristis te- 
eum illas reportans ; dic ergo mihi , fili, quid habes. 
At ille dixit (Pasch., c. 4, n. 5) : In blasphemia im- 
pugoat me diabolus, et erubescebam dicere ; et mox 
ut aperuit causam, Jevior impugnatio ejus apparuit. 
Et dicit ei senex : Non contristeris, fili. Quando hzc 
eogitalio ad te venit, dic : Ego causam non habeo, 
blasphemia tua super te sit, Satanas, hanc enim 
causam anima mea non vult. Quamcunque autem 
€ausam anima non voluerit, non diu permanebit, et 
jta sanus factus frater ille discessit. 

58. Dixit abbas Moyses : Per has quatuor res pas- 
8io gignitur : per abundantiam escz et potus, et per 


satietatem somni, et per otium et jocum, et ornatis C 


vestibus incedendo (Pasch., c. 1, n. 6). 
' 59. Dixit abbas Poemen : Quemadmodum impera- 
toris spatharius semper illi assistit armatus, ita et 
animam adversus d:emonem hujusinodi oportet esse 
semper paratam (Pelag., libell. v, n. 8). 

60. Dixit quidam senex : Sicut venenata animalia 
fortiores herbs» vel pigmenta expellunt, ita cogita- 
tiones sordidas oratio cum jejunio repellit. 

61. Abbas Macarius, dum in illa solitudine (in qua 
$0lus erat) maneret (Pelag., libell. xvin, n. 9., Pasch., 
€. 1, num. 8), inferior autem plena esset. multis fra- 
tribus, sero per viam circumspiciebat , et vidit dze- 
monem venientem in figura horinis, vestitum tunica 
linea perforata, et per singula foramina, vascula par- 
va dependebant , et dixit illi senex ; Quo vadis, ma- 
ligne? Et respondit ei : Vado commovere fratres hos 
qui sunt inferius. Cui senex dixit : Et propter quid 
tot vascula fers tecum ? At ille dixit : Gustum fero 
fratribus, et ideo tanta fero, üt si unum displicuerit, 
ostendam aliud, et si illud non placet, porrigam aliud ; 
et fleri non potest, nisi unum ex ipsis aliquod placeat 
eis. Et hzec dicens discessit. Permansit autem senex 
iterum viam circumspiciens, usquequo rediret, et 
eum rediret, dicit ei : Salveris. Dicit et ille : Quomo- 
do Istud mihi verbum dicis, quia omnes mibi contra- 
xii facti sunt, et nullus meis consiliis acquiescit ? Et 
dicit ei senex : Ergo nullum habes amicum ? Αἱ ille 


nex, molestant me cogitaüones mec. Respondit 
Theopemptus : Crede mihi, abba , quia similiter et 
mihi faciunt. Tunc senex singulas cogitationes quasi 
se impugnantes fingebat , usquequo totum illi Thieo- 
pemptus confiteretur. Post liec dixit ei : Quemadmo- 
dum jejunas ? At ille dicit ei : Usque ad nonam. Cui 
senex ait : Usque ad vesperam jejupa, et de Evauge- 
lio vel de aliis Scriptumis sine cessatione semper alie» 
quid meditare; et quotiea tibi aliqua immunda cogi- 
tatio supervenerit, nunquam deorsum aspicias, sed 
sursum , et mox Dominus tibi adjutor est. Et mox 
ita discessit abbas Macarius in propriam solitudinem. 
]terumque viam circumspiciens, vidit dzdemonem re- 
deuntem, ei requirit eum : Quo. vadis? At ille re- 
spondit : Simili modo commovere fratres. Cum autem 
reverteretur, requisivit eum, quemadmodum agerent 
fratres. At ille dixit : Male, quoniam omnes agresteg 
effecti sunt, et quod de omnibus pejus est, eum quem 
habui amicum et obedientem mihi, ipse nescio quo- 
modo conversus est, el omnibus amplius asperior 
mibi visus est. Et juravit non ibi accedere , nisi post 


multum tempus ; et haec dicens, discessit. 


62. Quidam frater requisivit quemdam senem, di- 
cens : Quid faciam, Pater, quia non possum sufferre 
cogitationes ? Cui senex dixit: Ego in hac causa 
nunquam impognatus sum ( Pelag., libel. v, n. 51). 
Seandalizatus autem frater, ipse venit ad alterum 
genem , et dixit ei : Ecce quid dixit mihi senex ille? 
Seandalizatus sum in ipso, quoniam super naturam 
humanam locutus est. Dixit ei ille senex secundus : 
Non simpliciter tibi dixit ille homo Dei hunc sermo- 
nem. Vade ergo, et age poenitentiam apud ipsum, ut 
dicat tibi virtutem verbi illius. Reversus ergo frater, 
venit ad senem, et ccpit ei dicere : Indulge mihi, 
abba, quoniam insipienter egi, ut tibi vale non dice- 
rem, et sic egrederer. Sed rogo te, explana mihi 
quomodo non es impugnatus ? Dixit ei senex : Ex quo 
factus sum monachus, non sum satiatus neque paue, 
neque aqua, neque somno, et horum omnium cogita- 
tio non me permisit $1 1 habere pugnam, quam tu 
dixisti. Et egressus est ab eo frater ille juvatus ab co. 


. * Pelag., libel, x , n. 27. In Editis est hic textus Pelagii. Posui ut in Mes. 


T 


DE VITIS PATRUM LIBER LII 1:3 


63. Interroganti iterum cuidam Super cogitationes, A Dominum deprecatur. Quibus verbis mullec rgcreata 


dixit abbas Poemen : Monachus si ventrem suum et 
Jinguam tenuerit, et vagationem non fuerit sectatug, 
'confidat quia non morietur, sed vivet in perpetuum 
(Pasch. c. 1, n. 9). 

64. Duo fratres ad abbatem Eliam venerunt im- 
pugnati a cogitationibus suis (Pasch., c. 1, num. 10); 
et videns eos senex quod essent corpulenti, tanquam 
ad discipulum suum subridens, ait: Vere, frater, 
ego erubesco pro te, quia sie enutristi corpus tuunt, 
vum certe profitearis te monachum, pallor enim et 
macies eum humilitate decus est monachi. 

Item dixit : Quia monachus edens multum, et ope- 
pons multum, non confidat ; qui autem parum edit, 
etiam sí parum operetur, eonfidat, et viriliter agat, 


est. 

68. Dicebat abbas Moyses : Si yoluerit imper-:sor 
inimicorum civitatem aliquam expugnare, prius 
escam eorum et aquam interdicil, et ita inimici ejug 


fame ac penuria compulsi subjiciunt se regno ejus 
(Pelag., libell. wv, n. 19). Et ita passiones carnales, 


8i in jejunio et fame velis vivere, deterescunt, et non 
sunt fortes adversus animam. Quis enim tam fortis 
ut leo? Et lamen propter ventrem suum ipiraL in 
caveam, et omnis virtus ejus humiliatur, 

67. Quidam juvenis volebat renuntiare mundo, ej 
frequenter egressum revocabant eum cogitationes, 
involventes eum variis negotiis, erat enim diyes 
(Pelag., libell. xiv, n. 45 Pasch., c. 2, num. 1). Una 


65. Abbas Arsenius dum sederet in campo (Pail., & ergo die egressum eum diemopes circumdederunt, ej 


-eanopo), quedam mulier virgo, dives, timensque 
Deum, ae propterea abbetis Arsenii (ama comperta, 
de Romana civitate, ut eum videre mereretur, adve- 
nit in Alexandriam (Pelag., libell. vt, n. 7). Quse cum 
honorifice a Tleophile fuisset suscepta, ipsius civitae 
tis arehieplscopo, rogavit eum, quatenus persuaderet 
beatum Arsenium ut eam suscipere dignaretur. Ipse 
igitur ad eum profeetus est, dicens : Quxdam mulier 
Romana, et dignitate, et opibus, et opinione cxteraé 
enteeellens, videre te 86 benedici desiderans, de tam 
longinqua regione perveni, cui oceurras exposco. 
Sed eum non aequievisset oeeurrere ei Arsenius, iila 
vognoseens hoe, animalia sua sternere praecepit, di- 
vens : Confido in Deo meo, quia videbo illum, nee ab 
bee intentione [fraeudaber. Non enim homines veni 
€onspieere, quia et in nostra supersunt eivitate, sed 
prophetam videre desideravi. Cum ergo venisset ad 
&ellam beati Arsenll, contigit ut foris illum deambu- 
ianjem eonspieeret. Ae mox ante pedes ejus in faciem 
prona prestesaitur. Quam ille eum festinatione sus 
eitans, ita compellebat, dieens : Bi faeiem meant 
tantum videre desideras, eeco, tetuere. Dia vero pres 
verecundia oculos non audebat attollere. Dicit ei se- 


nex : Si quid de meis actibus comperigti, hoc debues- 


yas intyeri. Quorgodo ergo et lantum pelagus. navi- 
gare praesumpsisti? Aa ignorgs te mulierem esse, 
quibus quocunque non licet exire? 4n ideo huc ve- 
nisti, ut Romam rediens, aliis te feminis glorieris vj» 
disse Arsenium, ut fia] pervium mare ag me venieg: 
fium feminarum? Αἱ ijla respondena, ait : Si vult 
Deus, nullam huc venire permittat, Sed ut pro ma 
ores, et jn memoria me habere digneris, exoro. Qui 
Arsenius disjt : Oro Deum meum, ut dele3t tuam ex 
corde meo memoriam, Que illa verbo percepta, ip 
dvitatem reyredieng, sgritudine prg tribulationg 
correpta eal, 4d quam (aim visitationig cqusg venisset 
episcopus, et quid rei easet inguireret, ijlg sermonem 
seuis, quem ultimum de memoria sui dixerat, enare 
ravit, ac propterea se velle mori pre trisjitia confi- 
tetur; sed episcopus tali eap) consolatur alloquio 
Nunquid nescis te esse mulierem ? Et quia per femi- 
ham solet inimieus hominem impugnare, ideo vultum 
tuum de corde suo delere dixit. Mam pro eaima Jug 


multum pulverem ante eum excitaveruut, llle verq 
confestim exspolians se, et jactans vestimenta 518 
currebat nudus ad monasterium. Declaravit aotem 
Deus uni seni, dicens : Surge et accipe athletan) 
meum. Exsurgens ergo senex, obviavit illi nudo, ef 
cognoscens causam admiratus est, et dedit illi habi; 
tum monachilem. Quando autem veniebant aliqui 
fratres ad ipsum senem, perquirere eum de conditio» 
nibus variis, respondebat eis; de renuniiatione au- 
tem sciscitantibus dicebat : Hune requirite fratrem, 
quia ego ad renuntiationem ipsius nonduun) perveni, 

68. Quidam frater renuntiavit sxculo : et c.m di- 
gpersisset res suag pauperibus, quzdam sibi retinuit 
in propria ratione, et venit ad abbatem Antonium 


C (Pelag., libel. vi, n. 1). Quod cum senex comperisset, 


dixit ei : Si vis, vade in vico, et eme tibi carnes, el 
impone tibi corpori tuo nudo, et veni ad ue. Cum 
ergo hoc fecisset frater, tam canes quam aves omne 
torpus suum propter carnem rapiendam, tam denti- 
bus quam unguibus diruperunt. Cum ergo venisset ad 
Antonium, requisitus est si fecisset quod ei praecepe- 
rat. lllo autem demonstrante eorpus suum Jaceratum, 
dicit eí sanetus Antonius : Quicungge renuntiant 
8149 seculo, et volunt adhuc habere pecunias, sic 
a dzemonibus lacerantur. 
^ 69. Quidam frater requisivit senem, dicens : Vis 
ut retineam mibi duos solidos propter infirmitatem 
corporis (Pelag. , libel. vi, num. 92)? Et videns senex 
cogitationes ejus, quod vellet retinere eos, dixit : 
Retine. Reversus ergo in cellam frater, caepit cunj 
cogitationibus propriis colluctari, dicens : Putas be- 
nedixit mibi senex an non? Exsurgens ergo iterum 
venit ad senem, rogans et dicens : Propter Deum 
dic mihi veritatem, quia conturbor a cogitationibus 
meis, propter iHos duos solidos. Dicit illi senex : Quia 
vidi cogitationem tuam volentem reuoere eos, dixi 
tibi ut retineres, nam non est bonum tenere plus 
quam necesse est eorpori. Duo ergo solidi sunt spes 
(ua; οἱ si contigerit ot pereant, nunquid Deus non 
éogitat de nobis? Jacta ergo cogitationem luam super 
Deum, quoniam ipsi cura est de nobis. 

10. Quidam monachorum Serapion tantum Evan- 
gelium possidens, vendidi, illud,-ot esurientibus de- 


"95 


VERBA SENIQRUAM. 


714 


dii, digan memorie sermonem imilans : ipsum, in- A quatuor modos habet : Primum ex corde, agcundqm ex 


quit, verum venundavi, quod mihi semper dicebat : 
Vende qua possides, et da pauperibus (Pelag., libell. 
vi; num. à). 

11. Cum quidam vjr rogaret abbatem Agathonem, 
ut pecuniam illius susciperet jn propria ratione, 
nolebat ille, dicens : Non est necesse mihi, quia opera 
manuum mearum me pascunt (Pelag., libell, vi, 
n. 17). Cum autem ille persistens diceret ; Ve] propter 
iodigentes dignare suscipere, respondit : Duplex ye- 
recundia est, quia non jndigens suscipio, et gliepa 
prx:stans, vanz gloria subjacebo, 

12. Dicebat abbas Paulus : Si aliquas res voluerit 
monachus in cella sua habere, przeter eas sine quibus 
non polest vivere, frequenter cogitur de cella sua 


facie, tertium ex lingua, quartum ey facto. Si erga. 
potuerit quis ita portare malum, ut ne ingrediatur in 
cor, non pervenjt usque ad faciem ; si autem venerit 
in faciem, custodiat linguam ne loquatur illud, Quod 
si locutus fuerit, vel hoc eustodiat ne reddat in facto, 
sed mox dimjitat. Tres enim gradus hominu gunt in. 
passione ira», Nam cui voluntarie nocetur el iujuriatur, 
et parcit proximo syo, hic secundum naturam Ghristi 
est. Qui autem non lzdit, nec [286] vult, hic secundum. 
naturgm Adam est, Qui vero nocet aut injuriatur, au 
calumniam ingerit, aut usuras exigit, hic secundum 
diabolum est. 

71. Quidam ex fratribus passus ah 8110 injuriam, 
venit ad ahbatem Sisoium (Pelag., libe!l. xvi, n. 10; 


egredi, et ifa a demone decipitur (Pasch., €. $, n. 2), B Pasch., €. 7, n. 1), et copfumelite genus exponens, 


Hzc autem ipse Paulus observans in una quadrage- 
sima, eum seytario lenticul et parvo aqua vasculo 
perdurgvit, et ugam matt3m faciens, eamdem tegebat 
et retexebat, ne tantummodo foris exiret. 


73. Abbas Macarius cum esset in Agypto, et. 


egressus fuisset de cella sua, reversug invenit quem- 


dam furantem id quod in cella sua habebat (Pelag.,. 
n. 1). Stetit ergo et 


libell. x1, num, 6; Paeh., c. 5, 
ipse tanquam percgrinys, et egrricavit (12) animal cum 
illo eum mnlta requie et perduxit eum, dicens : Nihil 
in bunc mundum intulimus, Dominus dedit, Dominus 
abstulit, sicut et ipse voluit, ita faetum est (Job 1). 
Benedietus Dominus in omnibus (I Tim. v1). 


14. Quidam frater veniens ad cellam enjusdam 


addebat : Cupio me wiudicare, Pater. Senex autem, 
rogare eum ccepit, ut relinqueret Deo vindictam. At 
ille inquit : Non desistam, nisi fortiter vindicavero.' 
Cvi senex ait : Quatenus semel boc in animo statuisti,. 
vel nune oremus. Exsurgens autem senex, bis verbis. 
ccepit orare : Deus, jam uon es nob's pecessarius, ut 
pro nobis sis sollieitus, qui3 nog 51. 4 ipsi, sicut 
frater iste. dicit, et volumus et possugne nog vindi-. 
care. Quod cum ille trater audisset, ante pedes seni, 
effusus veniom postulahat, promjiteug se cum illg 
cpi irascebatur nunquam certaturum. 
. 18. Quidam (rater, dum ab alterq injuriaretar, . 

venil et nuntiavit seni (Pagch., c. q, quum. 4). Cui, 
ille respondit : Satisfac eogitationi tu: , quoniam nog, 


magni senis, ingrediebatur, et furabatur ei victum (] vult te frater injuriari, sed peccata tua. Nam ig; 


(Peleg., libell, xvi, 8. 19, Pasch., c. 5, ᾳ. 2). Cum 
autem videret senex, pon arguebat illum, sed amplius 
operabatur, dicens : Puto, frater ille necesgarius est, 
Habebat autem grandem tribulationem seney ex pe- 


nyria panis. Cum 3utem idem senior morere(ur, et. 
circumdassent eum fratres, ille videng eum fratrem . 


qui solehat furari ei panem syum, dicit ei : Aegede 
buc ad me, frater; et apprehendit manum ejus, ei 


osculatus oet, diens : Gratias ago manibus iatis, fra- 


tres, quia per .eag arbitror me intrere in regnum cg- 
lorum. ille gutem eompunctus de hoc verbo, et agens 
penitentiam, factus est ipse strenuus monachus ex 
actibus senis quos vijlit. 

- 15. Abbas Agathon dispensabat gemetipsum, et in 


omni tenjaione quaj tjbi eontjngit per. bominem, . 
no& argugs eum, sed tantummodo die ; Quia pro-, 
pter peccata mea contingunt mihi hac. 

19. Dicebat frequenter ebbas Poemenu t Malitia . 
nuaquam te exsuperet, Si quis tihi malym fecerit, tu, 
illi bonum redde, ut per honum vincas mgjum ( Pe- 
lag., libell. x, n. 55; Pasch., €. 7, num. 3). ; 

80. Quidam frater, quanto plus eum aliquis ipju- 
riabatur aut deridebat (Pelag., libel. xvi, n. 48i, 
Pasch., c. 1, n. &), tanto plus ille gaudebat, dicens : . 
leti sunt qui nobis occasionem prbent ad profectum : 
nostrum ; qui autem beatificant nos, conturhant ani- 
mas nostras. Scriptum est enim : Queniam bi qui, 
bestifigant vos, decipiunt vos (Isaie n). 


omnibus cum) discretione pollebat, tam in opere m3- JA 814. Alter senex, si quia detraxisset ei, ille festina- 


nuum suarum quam ig vestimento, Talibus enigy ve- , 


sSiibus utebatur, ut nec satis pong, nec 5818 gale 
cuiquam apparerent. 


16. Dixij quidam senex : ra per has quatuor "e 


exsurgit : per eupiditatem avaritiz, dandg ei acci- 


pienda; et sj quig proprigg septentigm amans, ut nec. 
880 hona pec satig malq culqum appareal, defendat; . 


et 5) qujs vu]t se honeribus sublimari ; οἱ si quis se do- 


ctoreg ej:e velit, δὲ plug ompibus &eapientem sperat. 


(Pasch,, c. 6, n. 1). lra ejiam per hac quatuor humanos 
&pusus obsegrat : &i odio habuerit bomo proximum 
guum, aut si illj ipviderit, aut si pro aibilo duxerit, aut 
αἱ deuaxerit ei, deo suiem passionis hujus retributio 


hat (si viciaus ei erat) per seipsum beue illu re-: 
munerari ; quod si longius manebat, tranamit(ebal ei 
munera (Pusch., c. 7, n. ἃ). - 

82. Quidapo frater rogabat abhatem Sisoium, di», 
cens: Si latrones aut. barbari super me irrgerint, 


τ Qccidere me volentes, et ego si praevalere potuero, ,, 


jubes cccidam eos! Cui ille respondig : Ne faciag. 
qmnipo ; sed qotam Deq te committe, Quidquid enim 
tibi adversi contigerit, profitere hoc tibi propter pec: 
cata tua venire, divine enim dispegsatieni debes to- 
tum ascribere, 

85. Erat quidam eremita magnus, in monte qui 
dicitur Aiblibeus, et venerunt uper eun. latroneA, 


779 


(Pásch., c. 8, n. 2). Cum autem ille vocem fecisset. 
de vicinis locis fratres alii confluentes comprehenae- 
runt eos. Quos trausmissos in civitatem judex misit 
in carcerem. Fratres ergo illi moesti facti sunt, quia 
propter ipsos latrones traditi essent judici; et ve- 
nientes ad abbatem Poemenem, renuntiaverunt ei fa- 
cium. Qui scripsit ad eremitam, dicens : Reminiscere, 
prima proditio unde facta est? et tunc videbis secun- 
dam. Nisi enim proditus fuisses ab interioribus tuis, 
secundam proditionem nunquam perpetrasses. Quo 
file sermone cum compunctus esset, in omni illa re- 
gione nominatus, et per multum tempus non exiens, 
surrexit statim et venit in civitatem, et excutiens la- 
trones publice de carcere, liberavit eos a tormentis. 

84. Cujusdam pbilosophi discipulus peccavit 


DE VITIS PATRUM LIBER iil. 
A quamvis habeat ingressam oratum , per postica ta- 


ΤΙΝ 


men a latronibus expagnatur ( Pelag. , δεῖ ται, 
n. 2). 

89. Quidam frater requisivit abbatem Isaac, di- 
cens: Abba, quare te ita demones timent (Pelag., li- 
bell., num. 22, nomine Isidori)? Respondit senex : 
Ex quo factus sum monachus, statui apud me ut 
iracundia mea foris guttur meum non procederet; 
$14; et ideo timent me dzmones. 

90. Cum venisset quidam de patribus ad abbatem 
Achillam (Pelag., libell. 1v, n. 9), vidit eum sangui- 
nem exspuentem, et requisivit quid hoc esset. At ille 
respondit : Sermo erat fratris qui me contristaverat, 
ct repugnavi ut non illum dicerem, sed petivi Domi- 
num, ut tolleret a me, et factus est ille sermo sau- 


(Joannes, libel. &, n. 129); et cum sibi indulgeri B guis in ore meo, el postquam exspui, requievi; sed 


vellet, dicit ei philosophus : Non tibi iudulgeo, nisi 
in his tribus annis portaveris onera aliorum. Cui re- 
verso post tres annos, cum jam peccato satisfecis- 
set, dicit ei philosophus : Nec nunc tibi adhuc in- 
dulgeo, nisi aliis tribus annis dederis his mercedem 
qui te irjuriis et conviciis affligunt. Quod etiam cum 
Wle complesset, remisso peccato ejus, dicit ei magi- 
ster suus : Veni modo et ingredere Atheniensium 
civitatem, ut illic sapienGam possis discere. Erat au- 
tem ibi quidam senex sopientia studiosus, el sedebat 


ad portam, omnesque ingredientes experiendi causa ' 


conviciis affligebat (14); qui cum idem juveni illie 
ingredienti faceret, ille exorto cachinno risit, Cui 
senex ait : Quid est hoe quod agis? ego te injurior, 


et ipsam tristitiam et sermonem istum oblitus sum. 
91. Quidam fratres venerunt ad quemdam san- 
cium senem, sedentem in solitudine (Pelag., libel. xv, 


f. 14); et invenerunt infantes pecora pascentes, el 


aliquoues inter se loquentes verba turpia. Postquam. 
autem de singulis cogitationibus requirentes, a sene 
acceperunt responsum, dicunt ei : Quemadmodum 
potes sustinere, abba, voces infantium istorum, et 
nec precipis eis ut non ita vociferentur? Et dicit eis 
senex: In veritate, fratres, plurimos dies habuit 
cogitatio mea volens illis aliquid] dicere, sed re- 
dargui memetipsum, reputans mihi : Si parum hoc 
non porto, quomodo, si major mibi tentatio advene- 
rit, portabo? Et ideoillis nihil dtco, ut fiat mihi vou- 


et tu. rides? Cui juvenis ait: Et non vis ut rideam , C suetudo portandi. 


eum tribos annis mercedem dederim ut hoc paterer 
quod hodie a te gratis patior? Tunc senex dixit ei : 
Ingredere ergo civitatem, quia dignus es. Hoc autem 
solebat abbas Joannes referre, et his ipse addebat, 
dicens : Hzc est porta Dei, per quam patres nostri 
per multas tribulationes et injurias gaudentes in- 
gressi sunt civitatem Dei. 

: 85. Quidam frater requisivit senem, dicens: Da 
mihi, peter, unam rem quam custodiam , et 
saiver per eam. Respondit ei senex : Si potueris 
Injuriari et affici conviciis, et portare ac tacere, ma- 
gna est hzc res, et super alia mandata. (Pelag., li- 
bell. xv,n. 85). ᾿ 


86. Interrogantibus quibusdam fratribus abbatem 


ltem dixit : Si quis linguam suam bon tenuerit in 
tempore ire, nec passionem earnis sus aliquando 
poterit continere. 

92. Abbas Joannes dum sederet inter fratres (Pe- 
lag., libell, xvi, n. 5), et singuli eum de propriis co- 
gitationibus inquirerent, atque ille responsum omni- 
bus deret, quidam senex ex invidia dicit ei : Sic est 
hic Joannes quomodo mulier meretrix orpans semet- 
ipsam, ut congreget sibi amatores. Cui abbas Joan- 
nes ait : Verum dicis, abba, et non est aliter; nam 
et hoc ipsum Deus tibi revelavit. Respondit illi ite- 
rum ille senex, dicens : Nam et vas tuum, Joannes, 
veneno plenum est. Αἱ Joannes ait illi : Sic est, 
abba, ut dixisti, et hoc dicis, quia illa tantummodo 


Moysen sermonem, ille hortatus est discipulum suum D qus deforis sunt vides; nam si ea quas intrinsecus 


Zachariam ut eis aliquid diceret : Tunc ille pallium 
suum deposuit subtus pedes suos, et conculcavit il- 
lud, et dixit : Nisi quis sic fuerit conculeatus, mona- 
chus esse nou potest (Pelag., libel, xv, n. A1). 

$7. Dicebat abbas Macarius : llle vere est mona- 
chus, qui se in omnibus vincit. Nam si quis alium 
arguens ad iracundiam movetur, propriam passio- 
nem implet. Nec enim ut alterum salvet seipsum 
debel perdere. 

88. Quemdam fratrem eub presentia abbatis An- 
tonii alli fratres cotlaudabant ; sed cum tentasset eum 
senex, reperit quod non sufferret injuriam. Et dicit 
el senex : Tu quidem frater similis es cdificio quod 


Sunt videres, quanto plus haberes quod diceres? Et 
post hoc. quidam ex discipulis ejus dixit ei : Non 
es conturbatus interius, abba, in verbis senis hujus? 
Cni ille respondit ; Non; sed sicut sum deforis, ita 
sum deintus. 

95. Erat quidam senex in AEgypto, et antequam 
veniret illuc abbas Peemen, grandi veneratione habe- 
batur ab omnibus (Pelag., libell. xvn, s. 8). Curs 
autem abbas Pemen de Scytbi illuc subiisset , multi, 
relicto illo sene, veniebant ad bunc, et propterea 
cepit illi invidere et detrahere. Quod audiens abbas 
Po:men, contristatus est et dixit fratribus suis : Quid 
facimus ? quia inm tribulationem miserunt nos ho- 


111 


VERBA SENIORUM. 


718 


mines, ut illum senem tam sanctum relinquerent, A Ecce ego pono laterem in medio, et dico: Quia 


et nos qui nibil sumus respicerent ? Quomodo sana- 
bimus hunc virum magnum ? Venite ergo, faciamus 
parvas escas, et portantes pergamus ad eum, et 
parum vini, ac pariter cum eo gustemus, forsitan in 
hoc possumus animum  ejus' placare. Profecti ergo 
pulsaverunt ostium ejus. Audiens vero discipulus il- 
lius senis dixit : Qui estis? At illi dixerunt : Dic ab- 
bati tuo quoniam Puemen venil, ut benedicatur ab 
eo. Quod cum ille per discipulum suum audisset, re. 
spondit ad eum : Vade, dic eis: Ite hinc, non enim 
mihi vacat. lllitamen restiterunt moesti [ Al. in sestu], 
dicentes : Quia non hinc discedimus, nisi digni fue- 
rimus adorare eum. Quorum eum ille humilitatem οἱ 
patientiam pervidisset, compunctus aperuit ostium, 


meus est, et tu dic : Quia non est tuus, sed ineus. 
Et ex. hoc fit contentio et rixa. Et cum posuissent 
laterem in medio, dicente uno : Quia meus est ; ille 
alter primo respondebat : Ego meum esse spero. 
Cum ille alter iterum diceret : Non est tuus, sed 
meus, tunc ille respondit: Et si tuus est, tolle il- 
lum. Quo dicto, non invenerunt quemadmodum liti- 
garent. 

97. Quodam tempore orante beato Macario abbate 
(Joanne, libell. in, n. 17), vox ad eum personuit, 
dicens : Macari, necdum ad mensuram duarum mu- 
lierum pervenisti, quie in. proxima pariter habitant 
civitate. Quo audito, senex exsurgens, arrepto ba- 
culo, in designatam pervenit ciyitatem. Cumque 


et osculautes se invicem, gustaverunt pariter. Dixit B ostium quzsit:e domus atque inventx  pulsaret, 


ergo eis ipse senex : In veritate non sunt ea sola 4υ:8 
audivi de vobis, sed et centuplum opera vidi in vobis. 
Et ab illo die amicus charissimus factus est ei. 

94. Abbas Muthues aliquando :dificavit sibi cellu- 
lam io loco qui dicitur Heracleona (Pasch., c. 10, 
n. 4). Et dum ibi a multis molestaretur, alterum lo- 
cum introgressus est, et similiter etiam ibi con- 
struxit habitaculum. Sed per insidias diaboli quidam 
(rater inventus est ibi, qui per invidiam semper wam 
eum eo habuit : propter quod surrexit inde, et ad 
proprium reversus est vicum, et fecit sibi illic quo- 
que cellulam, et reclusit se in eam. Post tempus au- 
tem aliquantulum congregati sunt senes de illo loco 
unde egressus est, deducentes secum eiiam illum 


egressa una ex illis, cum magua exsultatione eum 
suscepit. Quas utrasque senex convocatas ita est 
allocutus : Propter vos tantum laborem veniens ex 
solitudine longinqua sustineo, ul opera vestra cogno- 
Scerem ; quz mihi vos condicite ac narrate. Cui illa 
$ic dixerunt : Crede nobis, ssnctissime Pater, quia 
nec pr:esenti nocte a maritorum lectulis fuimus sepa- 
rat. Qualia ergo opera ἃ nobis exquiris? Sed senex 
in precibus persistebat ut ei vitae δ. ordinem de- 
elararent. Cui tunc ille compulss dixerunt : Nos 
nulla inter nos sumus parentelitatis affinitate con- 
juncte : contigit autem ut duobus fratribus jungere- 
mur, et cum his quindecim annis in domo una pari- 
ter permanentes, neque turpe verbum altera dixit ad 


fratrem cum quo habuit litem, quatenus rogarent (ἡ alteram, neque litem aliquando commisimus, sed in 


eum ut rediret ad cellulam suam. Postquám autem 
in vicinum locum venerunt, tam melotes suas quam 
illum fratrem ibidem dereliquerunt ; ipsi vero profe- 
eti sunt ad senem, et pulsantibus illis, aperta fene- 
stra respexit eos, et cognovit, et dixit eis : Ubi sunt 
melotes vestre? Αἱ illi responderunt : Ecce hic in 
vicino sunt una cum fratre illo, qui tecum iram lha- 
bebat. Hoc postquam senex audivit, et illos cogno- 
vit, prz gaudio ostium, per quod ingressus fuerat, 
cum securi coníregit, et egressus cucurrit usque ad 
Jocum ubi erat ille frater, et coepit ipse prior peeni- 
tentiam apud eum agere, et amplexatus est eum, et 
introduxit illos in cellam suam, et per tres dies con- 
wivatus est cum eis, qui nunquam habebat consue- 


pace hactenus viximus, et pari consensu tractavimus, 
quatenus, pariter relictis maritis, in congregatione 
religiosarum virginum proficisceremur , et multis 
precibus hoc ἃ conjugibus non valuimus obtinere. 
Quo non adepto, inter nos et Deun posuimus testa- 
menium, ut usque ad mortem nostram szeculare ver- 
bum non loqueremur omnino. Quo cum audissel 
beatus Macarius, dixit : In veritate non est virgo, 
neque maritata, neque monachus, neque sxcularis ; 
sed Deus tantum propositum quaerit, et spiritui vito 
omnibus ministrat. 

98. Quidam frater, dum esset in coenobio, et fre» 
quenter ad iram moveretur (Pelag., libell. vi, n. 53), 
dixit ad semetipsum : Vadam in solitudinem ; et cum 


tudinem ut jejunium solveret. Et postea surrexit, et D non habeam cum «quo litigem, forsitan requiescet 3 


profectus est cum illis. 

95. Abbas Agathon solebat dicere : Nunquam li- 
tem habens cum aliquo dormivi ; sed nec permisi ali- 
quem mecum litem habentem dormire, quantum ad 
virtutem meam pertinuit, nisi prius cum illo in pace 
reverterer (Pelag., libell. xvn, n. 6). 

515 96. Erant duo senes in una cella pariter 
sedentes, et nunquam inter se vel qualemcunque 
parvam contentionem habuerant (Pelag., libell. xvi, 
»2.. 22). Dixit ergo unus ad alterum : Faciamus et nos 
v cl unam litem, sicut et. alii homines. At ille alter 
eJ: vit ei : Nescio quemadmodum fit lis. Dixit ei ille : 


me hxc passio *. Cum autem egressus esset, el man 
sisset solus in spelato, quadam die cum vas aqua re- 
plesset, et posuisset in terram, subito versatum est. 
Cumque tertia vice replesset, ac similiter contigisset, 
arrepto ipso vase, frcgit illud iratus. Cum autem 
ad se reversus fuissel, cogitabat quía a spiritu ira- 
eundiz esset deceptus, et dixit : Ecce et solus sum, 
et tamen ab iracundia victus sum. Revertar in co- 
nobium, quia ubique pugna opus est et patientia, et 
maxime Dei auxilium. Et ita exsurgens, reversus 
est ad locum suum. 

99. Beatus Macarius de semetipso referebat, di- 


! ]a Edits est bic textus Pelagii, posui ut in Ms. 


PATROL LXXIII. 


25 


119 DE VITIS PATRUM LIBER ΠῚ. 780 
cens : Dum essem juvenis, et tawen in cella reside- A 403, Abbati queque Meyst frequenter. apparue. 


rem, invitum me tenentes clericum ordinaverunt in 


vico (Pelag., libell. xv, n. $5). Cum autem nolens il- 
lie esse, in vicum alterum effugissem, et quidam mihi 
szcularis religiosus opere meo vendito ministraret, 
contigit quamdam virginem per stüprum ventris onus 
accipere. Qux» dum a parentibus a quo fuisset com- 
pressa requiritur, dixitilla : Anachorela ille vester 
hoc in me facinus perpetravit. Egressi vero parentes 
puella, comprehendentes me suspenderunt meo collo 
vasa fictilia, et per singulas semitas circumducebant 
me cxde mactantes, atque insuper his vocibus insul* 
tantes : Hic monachus filie nostri vim intulit. Cum- 
que me usque ad necem fustibus pene multassent, 
quidam ex senivribus dixit ad eos: Usquequo hunc 
peregrinum monachum cade maclatis? Sed et mini- 
strante mihi sequente et rubore perfuso, injurias ir- 
rogabant, dicentes : Ecce quid fecit hic pro quo tu 
testimonium perhibebas ? parentes autem puelle di- 
xerunt : Nulla hunc ratione dimittimus, nisi pro ali- 
mentis puellz przstandis «liquis pro ipso satisdator 
accesserit. Quod dum ministranti mihi ut faceret in- 
nuissem, interposita me sua fide suscepit. Itaque re- 
gressus ad cellulam, quantascunque inveni sportellas 
ei contribuebam, quibus venditis, victum mihi cou- 
jugique mez ministraret. Dicebam autem : Ecce, 
Macari, invenisti tibi uxorem, necesse e-t ergo ain- 
plius operari, ut eam valeas enutrire. Et tam diebus 
quam noctibus operabar, ut ei quo'idie vielum tnini- 
strarem. Sed quando miser: tempus pariendi adve- 
nit, diebus plurimis parere eruciata non potuit. Quz, 
quid fecisset requisita, re»pondit : Quia anachoretae 
illi causam non habenti erimen imposui. Nau me ju- 
venis vicious noster ille coinpressit. Quod cum ille 
qui mihi ministrabat, audisset, gaudio repletus adve- 
nit, infelicem illam puellam, priusquam fateretur, 
quod tibi calumniam frustra $16 contexuit, parere 
nullatenus potuisse vociferans, sed el omnes vicinos 
venire, et te commissi veniam postulare. Qus ego 
cognoscens, ne me et ipsi homines molestarent, fe- 
siinus »bscedens ín hunc loeum perveni ; et hsec est 
causa mei in istis lucis adventus. 

100. Quidam frater requisivit abbatem Posmenem, 
dicens : Quid faeiam, Pater, quoniam conturbor a 
tristitia? Dixit ei senex : Neminem pro nihilo aspi- 


runt dz: mones maledicentes ei, sc dicemies : Pra- 
valuisti nobis, Moyses, et Mihil tibi po-sumus facere, 
quoniam quoties te in desperationem hbumillare vo- 
lumus, exaltaris; queties autem exaltaris, ita t hu- 
milias, ut nullus de nebis accedat ad te (Pesch., c. 
14, n. 4). 

105. Cum quidam [frater abbatem Bieoium (íre- 
quenter talem sermonem requireret, dicens : Quid 
fariam, Pater, quoniam cecidi? respondit, Surge 
(Pasch., c. 41, n. 5). At ille respondit, Exsurrei; 
et iterum se cecidisse eonfessue est. Ait senex : Et 
iterum surge. Cum autem frater. frequenter so sur- 
rexisse et frequenter 80 cecidisse narraret, eodem 
sermone senex utebatur exclamaàns : Nen cesses ex- 

B surgere, fili. Cui frater ai ; Usqueque possum sar- 
gere, Pater, explana. Yunc senex ait : Quousque aul 
in bono opere, aut in malo depreheasus oceumbas. 
lu quo enim opere hemo deprehensus fuerit, iu eo 
judicabitur. ᾿ 

104. Quidam senex tentabatur a eogitationibus 
graviter per annos decem, itla ut jam desperáret, 
dicens : Perdidi jam animam meam ; sed quia semel 
perii, revertar ad sa:culum  (Peleg., libel, vi, n. 
42). Cum autem proficisceretur, venit ad eam vor, 
dicens : Decem anni in quibus certatus es (15), ew 
jonee tux erunt. Revertere ergo in lecum tuum, οἱ 
ab omui mala cogitatione libero te. Et statim regres 
aus, permansit in incepto opere. Non est ergo bouum 
desperare se quemquam propter cogitationes. llis 

G euiw magis nobis coronas provident, si wüliter cal 
pertractantes transierimus. 


105. Quodam tempore abbas Antonius, dum resl- 
deret iu eremo, spiritu tentatus acedis, cogitatio: 
nibusque diversis implicatus, dicebat ad Deum: Do 
mine, salvari desidero, sed cogitationes varie nou 
me permittunt (Pela;., libell. vit, n. 1). Quid faciam 
in tribulatione mea, vel quomodo salvari valeam, 
dignauter ostende. Et post paululum surgens, quem- 
dam sibi similem conspicatur sedentem, torquentem 
funiculum, et surgentem ex opere, et orantein. Eril 
autein angelus ad emendationem Antonii destinatus, 
a quo etiam huncsermonem audivit ; Et tu ita /* 
ciens, Antoni, salvaberis. At ille summo gaudio cu- 
mulatus, accepta coufidentia salvatus est. 


cias, nullum condemnes, nulli detrahas, et dabit tibi B . 4,6. Quidam frater requisivit senem, dicens : 
, 


Dominus requiem (Pasch., c. 39, n. 2; Pelag., libell. 
i, n. 8; Append. Mart., n. 39). 

401. Dicebat abbas Poemen de abbate Isidoro, 
quia solus ipse se cognovisset (Pasch., c. 11, n. 5). 
Nam quoties illi cogitatio sua dicebat : Quia m:gnus 
e8; tune et ipse respondebat ad se : Nunquid talis 
sum qualis Antonius, aut certe abbas Pambo, vel re- 
liqui patres, qui Deo. placuerunt? Quoties ergo heec 
cogitabat, requiescebat. Quando vero demon contur- 
b.ns eum suggerebat ei desperationem el poenas, 
dicens : Quoniam post haec omnia iturus es in tor- 
menta, dicebat iterum ipse : Quia quamvis ego in 
tormenta mittar, tamen vos subitus ine invenio. 


Quid facia, Pater, quoniam nuila opera facio mo 
nachi, sed in negli:eutia constitutus comeda, et bibo, 
el dormio, et de hora in horam transgredior de co- 
gitatione in cogitatienem, et propterea conir stor el 
deficio. Cuí senex ait: Tu sede in cella tua, et ft 
quod potes sine perturbatione animi, et confide i! 
Deum, quia qui sedet in. cella sua propter Beunm, 
invenietur in loco illo ubi est abbas Antonius (Pt 
lag., libell. vn, n. 54). 

107. Alter frater requisivit abbatem Achillam, di- 
cena : Cur sedens in cella mea patior acediam ! Cti 
senex ait : Quia necdum vidisti requiem, fili, quant 
speramus, neque tormenta que timemus, Si euin 


18 


VERBA SENIORUM. 


183 


ca diligenter inspiceres, eliam si vermibus plena es- A aliquid boni feceris, sciens quod elata cogitatio om- 


sei cella tua. usque ad collum, tu tamen in ipsis ja- 
ceres permanens sine acedia (Pelag., libell. vw, 
n. 28). 

108, Quidam frater abbatem Antonium requisivit, 
dieens : Quid observando, Deo placebo? Respondit 
senex : Quod dico tibi, custodi. Quocunque vadis, 
Beum semper habeto pre oculis tuis. Et quodcun- 
que opus exerces, su«e ex divinis Scripturis exem- 
ple ; e& ἐπ quocunque loco resederis, ne iude cilius 
movearis, sed patieater in eodeu loco consiste. Hxc 
euim tria eustodiens, salvus efficieris (Pelag., libell. 
1, n. 1). 

409. Quidem frater, cum expetieset sermonem 
2b.abbate Moyse, dicit ei senex : Vade, οἱ sede in 
cella tua. Cella autem tua omnia te potest instruere, 
$i ibi permanseris. Sicut enim piseis ex aqua edu- 
cius statim moritur; ita et monachus perit, si foris 
eeliam suam voluerit tardare (Pelag., libell. u, n. 
4, nomine Antonii ; μα Antonii c. δ). 

110. Quidam (frater requisivit abbatem Poeme- 
nem: Si melius est remotius an cum aliis manere 
(Pasch., c. 12, n. 2)? Respondit senex : Homo si 
seipsum reprehendit, ubique potest persistere; si 
autem se magnificat, nanquam stat. [517 Quidquid 
en.m boni fecerit homo, ne exsultet in 60, quia mox 
perdet illud. 


111. Aliquando venit ad abbatem Zenonem in Sy- 
riam aliquis frater AEgyptius (Pasc., c. 12, num. 4), 


et cepit cogilaüones proprias accusare przsente (ἡ pus eremi 
3 


sene. llie autem admirans dixit: JEgypüi virtutes 
guas habeat celant, et vitia quae non liabent, mani- 
festant. Syri autem et Greci virtutes quas non ha- 
bent praedicant, et vita quae habeuntabscondunt, 
112. Quidam senex dixit : Qui ab hominibus am- 
plius honoratur aut laudatur, non parvum anima 
ü&muom patitur; qui autem penitus ab bominibus 
pon lionoratur, desuper gloriam ἃ Deo accipiet (Pe- 
lag., libell. xv, num. 56; Pasch., c. 15, mum. 1) 


415. Idem dixit : Fieri non potest ut simul et her- 
ba nascatur et semen; ita impossibile est ut. laudem 
et gloriam szeeularium habentes, simul etiam et fru- 
cium faciamus eulestem  (Pelag., libell. vi, n. 20, 
eiomine Syncletica ; Pasch., c. 12, n. 2). 

114. Idem dixit : Sicut thesaurus manifestus mi- 
nuitur, ita el virtus deperit publicata. Nam sicut cera 
a facie ignis solvitur, ita eL anima per laudem reso- 
Juia, perit ab intentione sua (Pelag., libell. vim, 
se. 19, nomine Syncletice). 

115. ldem dixit : Quando cogitatio vanae glorizxe 
vel superbie te impugnat (Pelag., libell. xv, num. 
54; Pasch.,c. 15, num. 5), perscrutare teipsum, δὶ 
o1nnia Dei mandata servasti, si inimicos tuos diligis, 
si gaudes in gloria inimici tui, et contristaris in de- 
jectuone ejus; si apud te habes : Quoniam servus 
inutilis sum, et plus omnibus hominibus peccans; et 
peque tuoc tamen aliquid grande sapias, tanquam 


nia illa bona dissolvit. 

116. Quidam senex, cum venissel ad alium senem, 
dieit ei : Ego jam mortuus sum seculo huic (Pelag., 
libell. x1, n. 68; Pasc. , c. 12, num. 5). AL illealter 
respondit: Ne confidash teipsum, denec egrediaris 
dc corpore hoc. Nam etsi iu dicas: Quuniam mortuus 
sum ; diabolus tamen necdum est mortuus, cujus in 
numerabilia sunt artis mala. 

111. Quidam senex cum quinquaginta annis esset 
in deserto, neque panem gustans, neque aquam ad 
Salielatem accipiens, dicebat ipse : Quia occidi va- 
Dar gloriam et avaritiam !. Quod cum audisset ab- 
bas Abraham, venit ad eum , et requisivit illum ser« 
monem ai ipse dixisset. At illo eonfitente, dixit ei 


B Abraham : Ecce dum per viam ambulas, vides lapides 


el fragmenta latereulorum, et inter hzec massam auri, 
nec polest cogitatio tua illud simile illis aliis judí- 
care? Dixit ei senex : Non, sed iterum puguo cum 
cogitationibus meis. Ecee enim vivit avaritia, sed li- 
gata est. 

]tem dixit abbas Abraham : Hic diligit te et laudat, 
alter vero te horret et detrahit; si utrique veniunt 
ad te, non utrosque aequaliter aspicis? Dixit ei senex ς 
Non, sed iterum pugno cum cogitatione :inea, ut ef 
illum diligai quem horreo. Cui abbas Abrabam ait ; 
Ecce ergo vivunt in te passiones adhuc, sed ligats 
sunt a sancüis, qus» tibi forte propter vitam tuam 
permanent. 


118. Quidam senex habitabat in inferioribus parti- 
el sedebat quiescens in spelunca, unus 
autem saecularis religiosus iinistrabat ei (Joan, 
libell. 1v, n. 55; Pasch., c. 42, mum. 7). Contigit 
autem ut filius szcularis istius inirmaretur. Multis 
ergo precibus postulabat senem, ut veniret in domum 
suam, et faceret orationem pro infante. Exsurgeus 
autem senex, ambulabat eum 60. llle autem ῥεῖ. 
cessil, eL ingressus in domum suam dixit: Venit in 
occursum anachorete. Quos cum vidisset de longe 
egressos cum lampadibus (16), sensit qued ad se ve- 
nirent. Despolians itaque se vestimenta $ua, misit in 
flumen, et coepit ea lavare, «tans nudus. ]lie autem 
qui ministrabat ei, videns haec erubuit, et rogavit ho- 
mines, dicens : Revertimiui, senex enim nosler seu- 
sum peraidit. Et veniens ad eum, ait illi : Abba, ad 
D quid hoc fecisti? Qinnes enim qui te viderunt, dixe- 
runt : Quia daemonium habet senex. Cui ille : ΕΔ ego 
hzc volebam audire. | 
119. Cum quidam judex provincie abbatem Moy- 
sen vellet adorare, audiens ille fugiebat de loco sue 
(Pelag., libel. vin, n. 15). Et cum obviam forte illi 
fuisset, requisivit judex ab eo, dicens : Dic nobis ubi 
est cella abbatis Moysis? At ille respondH : Quid 
illum vultis videre hominem stultum et haereticum ? 
Quod cum audisset judex, veniens ad ecclesiam, re- 
tulit clericis, dicens : Ego quidem diversa audiens de 
abbate Moyse, volui ab eo benedici; sed quidam ve: 
niens mihi obviam inonachus, retulit de eo quod essel 


* Pejag., libell. x, n. 15. In Editis est hie stylus Pelagii. Posui ut in Mas. 


Avo 


183 


DE VITIS PATRUM LIBER lil. 


784 


hazreücus. Quod cum audissent clerici, contristati A quasi in tranquillo mari navigare videmur, sseculares 


sunt; et ceperunt interrogare eum qualis esset mo- 
pachus ille qui hoc dixisset. llle autem respondit : 
Senex erat, et veterrimis indutus vestimentis, lon- 
gue et niger. Et tunc cognoscens ex relatione eorum, 
quia ipse erat Moyses, satis' miratus discessit. 

190. Abbas Sisoius cum habitaret in monte in quo 
erat beatus Antonius reclusus (Joan., libell. 11, n. 15), 
quidam saecularis ad eum cum parvo filio percipiendae 
benedictionisgratia properabat. Contigitautem ut iu- 
fans moreretur iu via. Quem pater sineulla perturbatio- 
ne mentis sublatum,cum fide portavit ad senem; ingres- 
susque cellalam, tam 518 sequam infantem projecit 
in terram, ut est moris postulantiun benedictionem. 
Oratione autem expleta, exsurgens paler egressus est 
foras, filii corpusculo derelicto ante pedes abbatis; 
quem cum adhuc scnex oraudi causa jacere speraret, 
Surge, inquit, fili, et egredere; defunctum enim esse 
nesciebat. Confestimque puer exsurgens, egressus 
est. Cumque vidisset pater ejus, obstupuit, regressus- 
que in cellulam, adorato sene, tam causam filii 
quam luctum cum fide narravit. Sed senex valde 
moestus effectus est, nou enim a se quidquam ta'e 
volebat audiri faetim. Sed per discipulum suum ho- 
mini illi ne cuiquam usque ad transitum suum liec 
diceret, imperavit. 

421. Cum quidam saecularis in ecclesiam veniens, 
ab immundo spiritu teneretur (Joannes, libell. n, 
8. 4; Pasch., c. A4, n. 2), et omnes orationem fecis - 
sent, et nullatenus spiritus immundus ab eo egrede- 
retuz, dicunt ergo inter se fratres : Quid possumus 
huic spiritui facere? nemo potest illum excutere, nisi 
abbas Besarion. Sed si dixerimus hoc illi, nec ad ec- 
clesiam acquiescet venire, sed faciamus taliter, quo- 
niam ante omnes solet ad ecclesiam venire, hunc qui 
patitur faciamus sedere, et postea iicamus abbati ; 
Abba, suscita hunc dormientem. Fecerunt ita. Εἰ ve- 


. Qiente abbate Besarione, steterunt omnes in oratio- 


ne, et dicunt ei : Abba, suscita etiam istum dor- 
mientem. llle autem excitavit eum, dicens: Surge, 
et egredere foras, et mox ab eo egressus est spiritus 
immundus, et sanus effectus est ex illa hora. 

122. Eratquidam habens filium paralyticum ín 
AEgypto, et attulit. eum in cellam beati Besarionis 
abbatis, et reliquit eum super ostium plorantem, et 


vero quasi in periculosis locis (Pelag.. libell. xi, 
8. 94, nomine Syncletice). Nos quasi in die, sole ju- 
stitiee illustrati; illi vero in ignorantia, quasi per 
noctem, Sed frequenter contingit ut smcularis in te- 
nebrosa nocte navigans, vigilans autem et clamans, 
propriam navim salvet; nos autem dum in tranquillo 
navigarmus, saepius ex ipsa securitate negligimus, el 
perimus , humilitatis gubernaculum relinquentes ; 
sicut enim | impossibile est navim firmam feri sine 
clavis, ita impossibile est hominem sine humilitate 
salvari. 


124. Abbas Macarius, dum di'uculo palmarum folia 
portans, ad cellam suam reverteretur, oceurrit ei 
diabolus cum falee preacuta, volensque eum percu- 
tere, von valebat (Pelag., libell. xv, num. 36; Pasch., 
€. 15, num. 6). Qui exclamans dixit : Magnam 8 te 
vim patior, o Macari, qui cum te cupio nocere, non 
valeo; dum quascunque tu facis, ego magis ex opere 
facio. Tu ergo jejunas interdum, ego nulio unquam 
cibo reficior. Tu szpe vigilas, tme vero sopor nun- 
quam oppressit. Sed in una reme vincis, ipse proli- 
teor. Cum ab eo rem ipsam beatus Macarius requ.- 
sisset : Humilitas tua, dixit, sola me vincit. lec 
dicente inimico, et extendente beato Macorio inanus 
suas ad orationem, spiritus iumundus inter auras 
evanuit. 


125. Quidam ex senibus monachorum erenila 
fuit, quem quidam a spiritu malo correptus, el spu- 


C mans, fortiter eum in maxillam percussit; sener 


autem praebuit illi alleram maxillam ut ferire! ; diz- 
bolus autem non sufferens incendium bumililatis 
ejus, staiim disces:it (Pelag., libell. xv, num. ^). 

120. Quidam ex Patribus dicebat : Omnis labor 
monachi sine humilitate vanus est. [lumilitos euim 
pracursor est charitatis, sicut Joannes erat przcur. 
sor Jesu, omnes trahens ad eum; ita et humilitas 
attrahit ad charitatem, id est, ad ipsum Deum, «quia 
Deus charitas est (Pasch., c. 15, num. 7). 


127. Quodam tempore abbas Macarius dum ad 
montem Niirie asceuderet, discipulo suo ut paruui 
pricederet imperavit. Qui cum ante illum pergere, 
obvium habuit quemdam sacerdotem idolorum, cursu 
concito venientem, et Jignum grande portantem. Cui 


discessit longe (Joan., libell. n, n. 7, nomine Ma- D exclamans ait : Quocurris, demon? At ille iratus, 


tarii). Coepit ergo infans flere. Cum autem senex per 
fenestram vidissel eum, dixit : Quis te huc detulit, 
fili? Cui in'ans respondit : Pater meus detulit me, et 
Ipse discessit. Cui senex dixit : Surge, et adjungere 
jlli, et mox sanus effectus surrexit, et pervenit ad 
patrem suum. 

125. Dixit abbas Muthues : Quantum homo Deo 
appropinquaverit, tantum-se peccatorem videbit (Pe- 
lag., libell. xv, um. 28). 1saias enim propheta vi- 
dens Dominum, miserum se et. immundum vocavit. 
Nos ergo non simus hic sine sollicitudine. Dicit eniin 
Beriptura : Qui stat, videat ne cadat (1 Cor. x). In- 
certi ergo navigamus in hoc mundo. Sed nos quideni 


tantis eum plagis affecit, ut exanimem pene 1€ 
linquere; et relicto eo sacerdos iterum currebat; 
progressusque parum, obviavit beato Macario, qui ail 
ad eum : Salveris, laborator, salveris. At ille admi- 
ratus, respondit : Quid in me boni conspenxisti , vl 
me salutares? Cui senex ait: Quia vidi te laboram- 
tem, et curris ignoranter. Cui sacerdos dixit: Et eg? 
salutatione tua compunctus magnum servum Dei te 
cognovi ; nam alter nescio quis miserabilis monachus 
occurrens mihi injurias fecit, sed et ego plagas illi pro 
verbis imposui. $19 Tuncapprehendens pedes beau 
Macarii elamabat, dicens : Nisi me monachum fe 
ceris, non desistam. Pergentesque pariter veuerusl 


185 


VERBA SENIORUM. 186 


ad locum, ubi casus frater jacebat : quem utrique A dixit ei : Si quis ad hune sermonem poterit pervenire 


tollentes, quóniam gradi non poterat, manibus in ec- 
clesiam pertulerunt. Cum autem fratres. vidissent 
sacerdotem illum beatum Macarium comitantem, 


stupefaeti, cum admiratione monachum illum perfi- 


ciunt, et multi propter illum ex paganis facti sunt 
Christiani. Dicebat ergo abbas Macarius : Quia sermo 
superbus et malus etiam bonos viros convertit ad 
malum, sermo vero humilis e& bonus etiani malos 
mutat in melius. 

198. ὅρα dicebat beatus Antonius : Nisi pistor 
mola ocuios operiret (17), mercedem suam recipiens 
Ípse cousumeret (Pelag., libell. xv, n. 80; Pasch., 
c. 15, num. 1). lta et nos per Dei dispensationem 
tegumen accipimus, ut ea quae operamur bona non 


αὐ eum intelligat, videbit se minorem esse totíus 
: ereatur:ze. Cui frater : Et quomodo possum me mino- 
. rem videre ab eo qui homicida est ? Respondit senex: 
.Si potuerit homo ad hunc sermonem Apostoli per- 
venire, et viderit hominem qui forte occidit alium, 
. dicit in semetipso : Iste quidem loc solum peccatum 


fecit, ego autem omni hora homicidium committo, 
meipsum peccando interficiens. Et cum frater requi- 
reret quomodo hoc possit fleri, respondit : Hc sola 
justitia est hominis ut semetipsum reprehendat. Tune 


enim justus est, eum sua peccata condemnat. 


152. Cum sederent quidam fratres prope abbatem 
Pemenem, unus alium quemdam fratrem laudavit, 
dicens : Bonus est ille frater, quoniam mala horret. 


valeamus attendere, ne nos ipsos beatiticaptes pussi- B Cui senex ait : Et quid est mala horrere ? At ille ne- 


mus extolli, et mercedem propriam amittamus. Nam 
et ob hoc quando relinquimur in sordidis cogitatio- 
nibus, necesse est ut hoc tantummodo prevideau.us, 
ut nos ipsos et nosiram sententiam condeimmuemus, 
ne ea, quie sunt in nobis sordida, illud parvum bo- 
num opus nostrum in nobis obscurent. Nunquam 
enim homo bonus est, etiamsi bonus esse desideret, 
nisi Deus habitaverit in ipso, quia nemo bonus nisi 
30lus Deus. Oportet ergo ut nos ipsos veraciter sem- 
per incusemus. Quando enim se quisque reprehendit, 
mercedem propriam non amittit. 

129. Item beatus Antonius retulit vidisse omnes 
laqueos inimici super universam terram extentos. Et 
euin suspirans dixisset : Quis hos poterit transire ? 


vocem ad se dicentem audivit : Humilitas sola per- (; 


transit, Antoni, quam nullo modo valent superbi con- 
tingere. 

150. Item beatus Antoninus, dum in cella propria 
praret, venit ad eum vox dicens : Antoni, nondum 
pervenisti ad mensuram coriarii, qui est in Alexan- 
dria (Pasch., c. 45, num. 2). Quo audito senex sur- 
genus mane, arrepto baculo, in civitatem Alexandriam 
festinus venit. Cumque ad designatum hominem fuis- 
set ingressus, ille viso tanto viro obstupuit. Cui 86. 
nex dixit : Refer mihi epera tua, quia propter te 
relicto deserto huc veni. Qui respondens ait : Nescio 
me aliquando sliquid boni perpetrasse : unde et ex 
cubili proprio mane consurgens, antequam in opere 
meo resideam, dico quod omnis hzc civitas a minore 
usque ad majorem ingrediuntur regnum Dei propter 
justitias suas, ego autem solus propter peccata mea 
poenam ingrediar sempiternam. Quod verbum ante- 
quam quiescam scro, ex cordis mei recenseo veri- 
tate. Quod audiens beatus Antonius, respondit : In 
veritate, fili, sicut bonus aurifex sedens iu domo tua 
cum requie regnum Dei adeptus es; ego autem veluti 
sine discretione omne tempus meum in solitudine 
conversatus, necdum verbi tui assumpsi mensuram. 

131. Quidam frater requisivit abbatem Peemenem 
(Pasch., c. 45, num. 5) dicens : Quid est, Pater, quod 
ait Apostolus : Omnia munda mundis (Tit. m)? At ille 


* Pelag., libell. 1x , n. 9. In Editis erat hic stylus 
Pelagii. Posui ut in Mss. 


sciens quid ei responderet, petebat dicens : Dic mihi, 
ubba, quid est malum horrere? Cui senex ait : llle 
horret mala, qui sua peccata propria horret, et om- 
nein fratrem suum beaitiflcat et diligit. 

155. Quidam frater requisivit abhatem Peemenem, 
dicens : Quomodo potest homo vitare ne loquatur 
malum de proximo suo (Pasch., c. 16, num. 1) ἢ Re- 
spondit senex : Ego et proximus nicus dux im»gines. 
sumus ; cum ergo meam prospexero, et repreliendero 
me, invenitur imago fratris mei apud me venerabilis. 
Quando autem meam laudavero, tonc fratris mei 
imaginem pravam respicio. Tunc ergo de alio nom 
detracto, si semper meipsum reprehendo. 

154. Dixit abbos Hyperichius (18) : Melius est co- 
medere carnes et vinum bibere, quam comedere in 
vituperatione carnes fratrum. Sicut enim susurrans 
serpens Evam de paradiso excussit, ita qui de fratre 
suo detrahit, non suam solum, sed οἱ audientis ani- 
mam perdit (Pelag., libell. ww, n. 4, 52). ' 

155. Solebat dicere abbas Joannes : Parcam sar- 
cinam dimisimus, id est nos ipsos reprehendere; et 
gravem portare elegimus, id est ut nos justificemus, 
et alios condemnemus. 

$90 156. Peracta congregatione semel in Scythi, 
dum Patres de multorum vita et de rebus plurimis lo- 
querentur, abbas Pior tacebat !. Postea vero egressus 
tollens saccum implevit eum arena, et portabat in 
dorso suo, et iterum in alio parvo panno misit alte- 
ram arenam, et portabat ante se. Videntes autem 


p exteri fratres, requisierunt ab eo quod esset hoc 
exemplum ; et respondit, dicens ; Iste saccus, qui ha- 


het multam arenam, mea peccata sunt, quoniam plu- 
rime sunt iniquitates mex, et ecce dimisi ea post 
dorsum meum, uolens illa videre, ut pro illis doleam 
vel plangam. Et ecce pauca hiec delicta fratris met 
ante oculos meos posui, et crucior in ipsis condem- 
nans fratrem. Sed nou oportet sic judicare, sed ma- 
gis ante ime adducere, et de ipsis cogitare, et rogare 
Deum, ut indulgeat mihi. Qued audientes Patres, dixe- 
runt : [n veritate haec est via salutis. 

: 457. Venit aliquando abbas Isaac in coenobium *, 


* Pelag. , libell. 1x, n. 5. In Editis est hic stylus 
Pelagii. Posui ut in Ms. 


787 


DE VITIS PATRUM LIBER ill. 


* 


788 


, σέ vidit illie fretrem nagligentem, et iratus jassit eum A autem respondit ei, dicens : Quia isti alii ornnes ha- 


expelli de eonobio. Cum ergo egrederetar ad habi- 
taeulum suuin, venit angelus Domini, et stetil ante 
pstium oellulss ejus, dicens ; Non te permittam in- 
gredi. At ille regabat ut ejus eelpa manifestaretur. 
, Et respondit angelus, et dixit: Deus transmisit me, 
dieens : Vade, et die Isaac : Uhi jubes ut mittamus 
ilium fratrem qui peccavit? At ille mox egit poeni- 
tentiam, dicens : Peeeavi, Domine, indulge mihi. Et 
dizit illi angelus * Exswrge, indulget tibi Deus. Sed 
ne iterum hee faeias, ut quemeunque condemnes, 
antequam Deus ilum judicet. Tulerunt homines judi- 
ein, et non mihi illud permittunt, dicit Dominus : 
nee autem dietum est, quia si contigerit de illia per- 
fectis aliquem vel in parvo peccare, mex prodatur. 


berit aliquam requiem adimplendo, quamvis in bouis 
operibus, voluntates suas ; obediens autem, propriam 
voluntatem relinquens, pendet in patris voluntate 
jubentis, et ideo majorem pra cateris glotiam est 
Bortitus. 

142. Quidam senex dixit : (uia si quis fratri suo 
injunxerit causam cum timore Dei, et cum humilitate, 
sermo ille, qui propter Deum egreditur, compellit 
fratrem obedire, et facere quod injunctum est ei 
(Pelag., libell, xv, n. 75). Si autem jubere quis cu- 
piens, non secundum timorem Dei, sed ex auctoritate 
et propria voluntate fratri voluetit imperafe, qui vi- 
det absconsa cordis, non illum permittit ut audiat, 
ne faciat quod illi preceptum est, quia manifestum 


158. Contigit frawi cuidam eulpa in ocevobio : et B est opus Dei, quod flt propter Deum, et manifesta est 


dum a czleris inereparetur, ad abbatem profeetus est 
Antonium. Et assecuti sunt eum fratres volentes eum 
reducere, coeperuntque ei eulpas exprobrare. llle vero 
fecisse culpam denegabat. Inventus est ibi abbas Pa- 
phnutius, cui cognomen erat Cephalas, qui talem re- 
tulit in congregatione fratrum inauditam parabolam : 
Vidi, inquit, in ripa luminis hominem usque ad ge- 
pua in limo de.,ersuw : venientes autem quidam ut 
eum porrecta manu extraherent, usque ad collum 
demerserunt. Tunc beatus Antonius de beato Pa- 
phnutio ait : Ecce homo qui ex veritate potest aninias 
salvare. Quo fratres illius sermene compuneti agen- 
tes penitentiam, eum qui discesserat ad coenobium 
revocaverupt. 


hominis auctoritas qua per jactantiam ordinatur. 
Quscunque enim ex Deo sunt, 3 principio hurilita- 
te.n. habent ; que antem ex auctoritate et iracundia, 
vel conturbatioue, ex inimico sunt. 

145. Abbas Silvanus habebat discipulum, nomine 
Mareum, cujus obedientia erat magna, et propterea 
senior diligebat eum (Pelag., libell. xiv, n. 5). Habe. 
bat autem et alios undecim discipulos, qui contri -ta- 
bantur eo quod illum plus diligeret. $91 Qu^d post- 
quam alii seres audierunt, moesti venerunt ad eum, 
ut ei renuntiarent quia fratres illi qui cuin eo erant 
coniristabantur. Sed antequam illi aliquid faterentur, 
ipse eum illis ad singulorum cellas profectus est, et 
unumquemque nomine proprio vocavit, dicens : Egre- 


139. Dixit quidam de senioribus : Si videris ali- ( dere foras, frater, quia opus te habeo; et nullus ex 


quem peccantem, ve mittas culpam in eum, sed in 
eum qui inpagnat eum, dicens : V:e mihi, quia iste 
holens vietus est, sicut ct ego; et plange, et inquire 
Dei solatium, quia omnes deeipimur. 

140. Quidam Timotheus anachoreta, negligentem 
Íratrem aliqnenr audiens, interrogante ipsius abbate 
quid illi fratri faceret, dedit consilium ut eum expel- 
leret de cenobio. Cum erge ifle fuisset expulsus, 
, tentatio venit ad Timotheum; et eum ploraret m eon- 
speeta Dei, et dieeret : Miserere mei, venit ad eum 
vox dieene : Timethee, ideo tibi hzc eausa venit, 
quia fratrerw tuums in tempore tentationis sux de- 
spexisti. 

144. Quidatn ex Patribus in exstasi positus, vidit 


illis voluit egredi. Venerunt autem post omnes ad 
cellam Marci, et cum pulsassernt ostium, vocavit abbas 
Silvanus nomen ejus ; ille autem mox ut audivit vo- 
cem senis, forss egfessus est. Et ingressus abbas iu 
cellam Marci, quoniam scriptor erat, reperit quater- 
nionem quem scribebat, et invenit quod in qua lioía 
vocatus est, litteram quam faciebat, mediam dereli- 
quil, tantummodo ut obedientiam adimpleret. Nolu t 
sütem post auditam vocem senis litteram * quam ca- 
perat percomplere. Unde illi alii senes dixer..nt ei: 
In veritate, quem tu diligis et nos jam diligimus, quia 
et Dens eum propter suam obedientiam diliglt. 

141. Quidam senex solitarius habebat queind:n 
ministrantem sibi, manentem in vico (Pelag., libell. 


quatuor ordines ante Deum *. Et primus quidem erat D xiv, num. 16). Cum autem ille tardasset per dies 


hominum infirmantium et gratias agentium Deo ; 
secundus vero erst eorum qui hospitalitatem sectan- 
tur, et in hoc stant et ministrant ; tertius vero illorum 
qui solitudinem sectantur, et non videut homines ; 
quartus vero illoram qui propter Deum et obedien- 
tiam solliciti, et subjecti sunt patribu:. Erat ergo illis 
tribus ordinibus hic ordo superior, qui obedientiam 
ezhibebat, et utebatur torque aurea, «61 majorem 
gloriam prz cxteris possidebat. Dixit autem senex 
ei qui sihi hoc in exstasi demonstrabat : Quare hic 
ordo quartus majerem esterís glóriam habet? lile 


! Pelag., libell. xiw, num. 49. in. EdHis est hic 
stylo Pelagii. Posui ut in Mss. 


aliquot, et seni necessaria defecissent, et neque quod 
operaretur haberet, et quo reficereiur, et propter 
hoc tristaretur, dixit discipulo suo?: Vade in vi- 
cum. At ille respondit: Quod vis, Pater, faciam. 
Timebat autem frater accedere ad vicum propter 
scandalum, et tamen ut obediret Patri, promisit 50 
iturum. Dixit ei senex : Quia confido in Deo patrum 
nostrorum quod , rotegat te 3b omni tentatione. Et 
facta oratione transmisit eum. Cui autem venisset 
frater in vicum, et requisisset quo maneret ille qai 
seni ministrabat, inventa domo, cum pulgas:el 


* 0 interponunt Editi, et íta in Pelay. 
! [n Editis ad verbum ex Pelazio; posui ut ju Mss, 


189 


VERBA SENIORUM. 


190 


ostium, cohtigit üt nemo ex illis inveniretur in A rati sumus, tolle et comple necessitatem tuam. Car- 


domo, prater unam filiam illius ministrantis. Quz 
cum aperuisset ostium, et frater eamdem pro patre 
ejus requirerét, cur tot diebus tardasset, illa hortà- 
batur eum ingredi domum simul, et trahebat eum. 
Cum autem ille nen acquiesceret, illa invaluit, et 
traxit eum ad $e. Cum autem vidisset. ille quia ad 
peccatum trahebatur, et urgebant eum cogitationes, 
ingemuit, et elamavit, dicens ad Deum : Domine, 
propter orationem ejas qui me misit, salva me in 
hac hora. Et. eum hoc disisset, subito inveutus est 
ad flumen juxta monasterium suum, et reversus est 
ad Patrem sutim sine macula. 

145. Duo fratres carnales venerunt in. quoddam 
monasterium habitare, et unus ex ipsis erat religio- 
sos valde, alter habens obedientiam grandem (Pe- 
lag., bell. xiv, num. 17). Cum ergo abbas. przcipe- 
ret iili: Fac hoc, et faceret. Et iterum: Fac illud, 
et faceret, Et in hoc glorifieabatur in monasterio, 
quod talem obedientiam haberet. Invidens vero fra- 
ter ejus ille religiosus [abstinens apud. Pelag.] dixit 
intra semetipsum * : Tentabo nune fratrem meum ai 
habet certam obedientiam; et veniens ad abbateni 
dixit ei: Transmitte fratrem meum mecum, quo- 
niafm ueécessarius sum in quodam loco. Et dimisit 
eum abbas. Cum autem pariter proficiscerentur, vo- 
Jens tentare eum, cum pervenissent ad flumen in 
quó erst multitudo erocodilorum, dixit ei : Descende 
In flutium, et transi; et descendit ille, et venerunt 
erocodili, et cceperunt li»gere corpus ejus, et non el 
nocuerunt. Quod cum vidisset ille, dixit ei: Ascende 
de fluvio, et eamus ; et dum irent, invenerunt cor- 
pus mortuum jacens in via. Et dixit ille religiosus : 
Si haberemos aliquid ex veteramentis, mitteremus 
super illud. Cui frater dixit : Oremus, si forte susci- 
tet eum Deus. Et stantibus illis in oratione, suscita- 
tus est mortuus, et fandavit se ille religiosus, di- 
cens : Propter religlonem meamsurrexit hic mortuus, 
Manifestavit autem Deus Patri in monasterio eorum 
omnis, et quemadmodum tentavit (ratrem de croco- 
dilis, et qnetodo mortuus surrexisset. Et postquam 
venerunt in monasterinm, dixit abbas ad istum reli- 
giosum : Quare hxc fecisti fratri tuo? Cognosce quia 
propter obedientiam ejus surrexit mortuus ille. 

146. Quidam ex senibus de Scythii discipulum 
suum transmisit in Agyptum, ut ei camelum dedu- 
ceret, qui sportellas quas fecerat, portaret in ZEgy- 
ptum. Cum autem deduceret camelom, alter senex 
obvians eum dicit ei: Si seissem, frater, quando ibas 
in ZEgyptum, dixissem tibi ut et mihi alterum came- 
lum adduceres. Quod cum ille frater proprio abbati 
dixisset, pree multa charitate dicit ei : Vade, fili, et 
duc éamelum ad illum, diecns ei : Quia necdum pirati 
sufnus, compie mecessitatem tuám, et vade tu. cum 
jpso éatelo usque in /Egyptum, et iterum reduc 
nobis camelum, uf et nostra vasa portemus. Cum 


ergo fecisset frater sic, οἱ ivisset ad illum senem, 


dicens : Abbas Paribos dicit : Quia nos necdum pa- 
! In Editis ad verbum ex Pelag. ; dedi ex Mss, 


ricavit autem senex camelum, et ivit in Egyptum. 
Cum autem disearricasset iterum | ille frater reduce- 
bst camelum, et dixit : Ora pro me, Pater. Cumque 
senex requisisset quo pergeret, respondit : In Scy- 
thim vado, ut etiam nostras sportellas hue afferam. 
Quod cum audisset senex, compunctus coepit poeni- 
tere, dicens faerymando : $99 Indulgete mihi, dul- 
cissimi, quia charitas vestra fructum meum ab- 
stulit. | 

14i. Alter senex cum  perfeeisset sportellas suas 
(Pelag., libell. xvn, num. 16), et jam retinacula mi- 
sisset earum, audivit vicinum suum dicentem : Quid 
faciam, quoniam nundiuz prope sunt, et non habeo 
Unde mittam retinacula in gportellas meas. Et mox 


B ingressus dissipavit propria retinacula, et attulit ad 


fratrem, dicens: Ecce ista superflua habeo, tolle et 
mitte in sportellas tuas, et ita prz nimia charitate 
fecit ut fratris opera complerentur, eua autem imper- 
fecta reliquit. 

148. Abbas Joannes gratia charitatis omnem 1η8- 
litiam est oblitus. Hic cum a fratre quodam mutuas- 
set sol.dum unum, et comparassel linum unde ope- 
raretur, venit unus frater petens eum parum lini, ut 
faceret sibi saccum ; at ille dedit ei cum gaudio. 
tei alter. venit. petens euní linum, et dedit ei. 
Necnon et aliis plurimis venientibus et petentibus, 
dedit omnibus cum gaudio. Post hoc ille qui mutua- 
verat solidum, venit repetens eum. Αἱ ille dixit : 
Ego vado, et afferam tibi. Et non habens unde red 
deret, surrexit, et profectus est ad abbatein Jaco- 
bum, ut peteret eum quatenus redderet illi a quc 
mutuaverat. Et dum iret per. viam invenit solidum 
jacentem, et non eum tetigit; sed facta oratione 
reversus est in cellulam. Et cum iterum frater [116 
repeteret rationem. suam, dicil ei : Undecunque 
modo defero illum. Et iterum profectus inveuit soli- 
dum, ubi antea positus erat; et facia oratione, re- 
versus est, et ecce iterum venit frater ille molestans 
eum pro solido. Tuuc senex dixit modis omnibus : 
Modo vado, οἱ affero illum : et dum proflcisceretur 
Invenit eodem loco solidum jacentem ; et facta ora- 
tione tulit eum, et venit ad abbatem Jacobum, et 
dicit ei: Abha, veniens ad te, inveni hunc solidum in 
via. l'ac ergo cliaritatem, et praedica hic in civitate, 


D ne forte aliquis perdiderit illum, et si inventus fuerit 


dominus ejus, redde illum. Profectus est ergo senex, 
el per tres dies priedicavit, et nemo inventus est 
qui perdidisset solidum illum. Tune ergo Joannes 
dicit ad abhatem Jacohum : 8i nemo illum perdidit, 
reddo illum fratri illi, quoniam debeo illi ; et ve- 
niens ad te mutuare, aut certe tollere in eharitate, et 
reddere illi debitum meum, invent illum. Et miratus 
est senex quemadmodum et debens et inveniens , 
non statim tulit eum, et reddiderit, nisi bis reversus 
esset, et tertio predicasset. Hoc autem erat ejus 
mirabile, quia si quis volebat ab illo aliquid mutaar', 
uon dabat per manus suas, sed dicebat fratri : Vade, 


731 


DE VITIS PATRUM LIBER 1l. 


192 


et tolle tibi quod opus habes. Et cum reportaret ite- A tibi? tu ne detrahas alteri. Horres , si quis tibi ca- 


rum, dicebat : Vade ct reporta in loco unde tuleras, 
Si autem nibil detulisset, nibil ille penitus dicebat. 
149. Abbas Puemen dicebat : Voluntatem tnam 
nunquam adimpleas, sed magis humilia teipsum, ut 
facias voluntatem proximi tui '. 
]tem abbas Peemen quando vocabatur ut extra vo- 
Juntatem suam comederet, ibat plorans, ne inobe- 


. diens fratri suo contristaret eum. 


md 


" e "πᾶ. 


Idem macians propriam voluntatem bumiliatus, 
voluntatem sequebatur alterius. 

150. Quidam anachoreta sedebat in spelso juxta 
cenobium multas virtutes faciens (Pelag., libell. xim, 
n. 8; Pasch., c. 18, num. 1) ; et cum aliqui mona- 
chi venissent de cenobio, compulerunt eum hora 
non consueta comedere. Εἰ post hoc dicunt ei fra- 
tres : Contristatus es aliquid, abba, quia hodie extra 
consuetudinem fecisti ? Quibus ille respondit : Tunc 
mihi est tribulatio, quando propriam fecero volun- 


latem. 
151. Abbas Paphnutius non gustabat vinum ali- 


quando (Pelag., libell. xvn, n. 12). Semel autem 
ambulans devenit super latrones ; et cum in via eos 
invenissel bibentes, cognitus est a principe latro- 
num, qui sciebat eum quod vinum non biberet : sed 
videns quia ex labore itineris fatigatus esset, imple- 
vit calicem grandem vino, et gladium tenens in manu 
sua, dixit seni : Nisi biberis hunc calicem, oecidam 
te. Coguoscens senex quia ex mandato Dei vult fa- 
cere, volens eum lucreri, tulit, et bibit. Princeps 
Autem latronum coepit ei dicere : Indulge mihi, abba, 
quoniam tribulavi te. Cui senex ait: Confido in 
Deum meum, quia propter unum calicem vini faciat 
tecum misericordiam, et in przsenti seculo et in 
futuro. Dicit ei priuceps latronum : Et ego confido 
in Deo quia ab hodie nemini malefacio. Et sic lucra- 
lus est senex omne collegium latronum. 

152. Erant duo fratres ; unus ex ipsis senex erat, 
qui rogabat juniorem, dicens : Rogo ut pariter babi- 
temus, frater (Pelag., libell. xvi, num 14). llle au- 
tem respondit : Ego peccator sum, et non potes me- 
cum habitare. llle vero rogabat eum, dicens : Possu- 
mus. Erat autem ille senior mundus, et nolebat 
audire quia monachus habebat aliquando cogitatio- 
nem pravam. Et dicit ei ille junior : Permitte quie- 


lumniam fecerit, vel si quis tibi aliquid abstulerit? et 
tu sive hoc, sive alia his similia ne facias alicui. (ui 
enim hoc verbum servaverit, potest jlli sufficere ad 
salutem. 

454. Abbas Poemen et abbas Nuph, postquam in 
desertum venerunt, desiderabat mater eorum videre 
eos, et szepe veniebat ad eorum cellam, nec tamen 
potuit illic contemplari eos (Pelag., libell. 1v, n. 55). 
Captato itaque tempore, occurrit eis cum ad eccle- 
siam festinarent; qua visa, reversi velociter ostium 
cell: clauserunt, illa autem stans foris cum laerymis 
quzrebat eos. Tunc abbas Nuph egressus ad beatum 
Pomenem, ait : Quid faciemus de hac matre nostra, 
qu: plangit ad ostium? Tunc exsurgens abbas Pc- 


B men vadit ad ostium; quo non aperto, audiens eam 


jugiter lameatari, dixit ei : Cur tantos clamores, cum 
jam ἰδία defessa sis, et planctus effundis ? llla au- 
tem voce fllii cognita, amplius exclamavit, dicens : 
Quoniam vos videre desidero, filii. Quid est enim si 
vos videro? nonne sum vestra genitrix? nonne vos 
his meis laciavi uberibus? Jam omni morarum con- 
tractione repleta sum, et audita voce tua omnia viscera 
mea prz desiderio conturbata sunt. Cui Peemen ait : 
IKc nos magis, an in futuro seculo videre desideras? 
At illa dixit ; Quid ergo si vos hic non videro, quasi 
illie pro certo vi:ura sim? Sené autem respondente: 
Quod si te hic cohibere potueris, ne nos videas, illic 
nos procul dubio semper videbis. Tunc illa discessit 
cum gaudio, dicens : Si pro certo illic vos visura 


C sum, hic vos videre jam nolo. 


155. Joannes minor Thebzus, discipulus abbatis 
Ammonis, per duodecim annos cuidam seni infirmanti 
fecit obsequium (Pel«g., libell, xvi, n. ἃ ; Pasch., c. 
19, num. 2). Senex tamen cum vidisset eum laboran: 
tem, nunquam illi sermonem blandum aut placidum 
locutus est. Cum autem transiret de corpore, seden- 
tibus aliis senibus, tenuit manum ejus, et dixit ei 
tertio : Salveris, Salveris, Salveris. Et tradidit illum 
senibus, dicens : Iste non homo, sed angelus est, qui 
tot annis mihi infirmanti, nec tamen bonum sermo- 
nem a me audiens fecit obsequium. 

158. Abbas Agathon veniens in civitatem, ut opera 
sua venderet, invenit quemdam peregrinum jacen- 
tem in angiportu infirmum, nullum habentem qui ei 


scere hac una septimana, et iterum loquemur. Cum Ὦ curam adhiberet ; et permansit ibi sener, et conduxit 


ergo post septimanam senex venisset ad eum, ille 
voleus experiri eum, dixit ei : n. grandem tentatio- 
nem incidi in septimana hac, abba. Profectus enim 
jn vieum propter $93 necessitatem, peccavi. Et 
dixit ei senex : Et. vis peenitere? Cum autem ille 
promisisset, ait senex : Ego tecum porto medinm 
peecati illius. Tunc ille frater dixit : Modo possumus 
ambo pariter manere. Et manserunt pariter usque 
8d tempu; transitionis sud. 

455. Quidam senum dicebat : Quidquid horret 
homo, alii omnino ne faciat (Pelag., libell. 1, n. 21; 
Pasch. c. 16, num. 2). Horres enim, si quis detrahit 


sibi cellam , et ex opere nanuum suaruin praestabat 
infirmo illi obsequium. Permansit autem ibi mensi- 
bus quatuor, doncc sanaret infirmum : οἱ sic ad cel- 
lam suam regressus e.t. 

157. Quidam magnus senex infirmanti discipulo 
suo dixit: Non contristeris, fili, ex infirmitate vel 
plaga corporis tui , summa enim religio est ut ia in- 


firmitate quis agat Deo gratias (Pelag., libel. vit, 


ft. 16, nomine Syncletice ; Pasch., c. 20, n. 1). Si 
ferrum es, per ignem xruginem amittis; si vero au- 
rum es, per ignem probatus a magnis ad majora pro- 
cedis. Ne anxieris ergo, frater; si enim Beus te vult 


Pelag., libell. ww, n. 50. In Editis hic stylo Pelag. Dedi ex Mss. 


ui 


793 


VERBA SENIORUM. 


iw eorpore torqueri , tu qui sis, qui moleste feras ? A nus venit. In hoc sermone reddito spirita, omnis 


Sustine ergo, et roga Deum ut quz ipse vult. illa 
concedat. 

168. Senex quidam cum frequenter infirmaretur 
corpore et langueret, contigit ut uno anno nulla eum 
valetudo contingeret. Et propterea flebat, et graviter 
ferebat, dicens : Reliquisti me, Domine , et noluisti 
me przesenti hoc anno visitare (Pelag., libell. vit, n. 
41 : Pasch., c. 20, num. 2). 


159. Quidam senex cum moreretur in Seythi, et 
cireumdassent lectulum ejus fratres, et composuis- 
sent etm aique plangerent , aperuit ille oculos suos 
et risit; et iterum aperuit et risit; et tertio similiter 
fecit (Pelag., libell. xi, n. 52). Cum autem rogarent 
eum fratres, dicentes : Dic nobis, abba, cur nobis 
flentibus ipse rides? Respondit et dicit eis : Primo 
isi; quia omnes timetis mortem; et secundo risi, 


quia non estis parati; tertio vero risi, quia de labore 


vado ad requiem. 


160. Abbas Pammon in ipsa hora quando transibat 
[am de corpore, dixit aliis viris sanctis astantibus 
sibi: Ex quo veni, fratres, in hunc locum eremi, et 
zedificavi.mihi hane cellulam, extra opera manuum 
mearum nescio me panem gustasse, nec poenitui su- 
per sermonem quem locutus sum , usque in hanc 
horam ; et tamen sic vado ad Deum, tanquam si nec 
inciperem colere eum (Pelag., libell. 1, n. 16). 


161. Abbas Agathon dum moreretur, per tres dies 
oculos apertos tenuit non eos movens (Pelag., libel. 
xi, n. 2). Fratres autem tangentes eum dixerunt : 
Ubi nunc es, abba? At ille dixit : In conspectu judicii 
Dei sto. Et dicunt ei fratres : Nunquid et tu times ? 
Quibus ille respondit : Interea. quantum fuit ad vir- 
tutem meam, semper consideravi ut mandata Dei 
mei facerem : sed homo sum, et unde scio, 8i opera 
mea placent Deo ? Cui fratres dixerunt : Non confidis 
quod opera tua secundum 59, Deum sunt? At ille 
respondit : Noh. confido in conspectu Dei , quia aliud 
est judicium Dei, et aliud hominum. 


162. Abbati Sisoio cum tempus dormíitionis ejus 
advenisset, et multi illic alii senes convenissent , 
viderunt faciem cjus fulgore quodam radiantem ; et 
dicit eis ipse: Eece abbas Antonius venit ad nos 
(Joann., libell. m, n. 6). Et post parum ait : Ecce et 
chorus prophetarum. Et iterum facies ejus clariore 
l]uce aspersa est, et dicil eis : Beati quoque apostoli 
adsunt, visusque est cum quibusdam loqui. Cum 
ergo postularent ab eo Patres ut cum quibus loque- 
retur ediceret, ait ille: Angeli, inquit, venerunt au- 
ferre animam meam; et supplico illis ut paululum 
me pro jxenitentia agenda sustineant. Dicunt autem 
ei Patres: Tu jam non indiges penitentiam agere, 
abba. At ille respondit : In veritate dico vohis quia 
nec initium ponitenti:e me reminiscor arripuisse. Ex 
quo diclo senserunt quod in timore Domini esset 
perfectus. Tunc iu splendore solis ejus effigie relu- 
cente , dicit ad eos ipse : Videte , videle.quia Domi- 


planxerit , illic in perpetuum lugebit. 


locus ille grato odore repletus est. 

165. Beatus Arsenius, dum tempus ejus ut migra- 
ret de hoc seculo approximaret, dicebat ad discipu- 
los suos : Nemo super me faciat charitatem, uisi in 
s0la oblatione; ego si feci charitatem, invenio illam 
(Pe'ag., libell. x, n. 9). 

Turbatis autem discipulis ejus, quasi jam tempore 
propinquante dicit eis : Necdum hora mea venit ; cum 
autem venerit, non tacebo (Pelag., libell. xv, n. 9). 
Sed tamen stabitis mecum in divino judício ante tri- 
bunal Christi, si alicui de meo corpusculo aliquid 
velut reliquias dederitis. Illis autem respondentibus: 
Et quid faciemus, Pater, quia nescimus hominem 
sepelire? Respondit ille : Nunquid nescitis funem in 


B pedibus meis mittere, et ita me ad montem (γᾶς 


here? . 

Pili autem oculorum ejus ex jugi fletu ceciderunt. 
Nam per omne tempus vitse sux sedeus et operans, 
pannum in sinu suo habebat propter lacrymas de- 
fluentes ex oculis ejus (Pelag., libell. 11, n. 1). 

Dum ergo moreretur ( Pelag., libell. xv, n. 9 ), 
coepit flere, et cum fratres illius requirerent dicen- 
tes : Quid fles, Pater? nunquid et tu times? Ille re- 
spondit: In. veritate timeo; et iste timor qui nune 
mecum est, semper in me fuit ex quo factus sum 
monachus. Cum autem vidisset abbas Paemen quia 
transiit, dixit : Beatus es, abba Arseni, quia te tan- 
tum in hoc sseculo planxisti. Qui enim bic se non 
Aut ergo hic. 
ex voluntate, aut illic pro tormentis impossibile est 
bominem non plangere. 

161. Beatus Athanasius episcopus rogavit ali- 
quando abbatem Pammon ut iret in Alexandriam 
(Pelag., libell. xvn, n. 11). Qui descendens cuim fra- 
wibus, eum vidisset quosdam seculares, dicit eis : 
Surgile, οἱ salutate monachos, ut benedicamini ab. 
eis !. Frequenter enim isti loquuntur cum Deo, et os 
eorum sanctum est. Et cum vidisset ibi mulierem. 
tlieatricam, laerymatus est. Et requisierunt astantes 
eur plangeret. Αἱ senex respondens , dixit : Dus me 
res ad has lacrymas compulerunt : una quidem, per- 
ditio illius mulieris; secunda vero , quia ego tantam 
curam non habeo placendi Deo, quantam habet hoec 
mulier ut hominihus turpibus placeat. 

165. De quodam sene dicebatur, quia quoties illi 
sua cogitatio dicebat : Dimitte hodie, et cras peenite- 
bis, ipse iterum respondebat : Non ita; sed hodie de- 
bemus paenitere, et eras voluntas Dei [fiat in nobis 


. (Petag., libell. x1, n. 44). 


- 466. Quidam ex Patribus de aliquo referebat epi- 
$copo, eo quod audisset duos de plebe sua viros ni- 
mie impuritatis adulteros (Joanm., libell. 1, n. 16 ; 
Pasch., c. 25, n. 1). Rogavit ergo Deum, ut si ita 
essei agnosceret. Cum ergo p:st oblationem conse- 
cratam unusquisque ad communionem accederet, per 
singulorum facies intelligebat et animas, Peceatorum 
euim facies nigras inspiciebat ut earboneni , et ocu 


* Pelag., libell. μι, n. 14. Simile in Vita Pelagis, cap. 5. ἱ 


DE VITIS PATRUM LIDER III. 


196 


los eorum sanguine repletos; alios vero vidit clara À suum tundere, sedens ante e&clesiáfli, propter eum 


facie, et vestibus albis indutos. Cum autem corpus 
Domini susceplssent, in quorumdam vultibus Iden, 
in quorumdam flauma videbatur. Ut autem agnosce- 
ret de Illis quorum crimina audierat, communionem 
Miis porrexit; et vidit unum ex eis clara facie et ho- 
norabili , albisque vestibus circumdatum; alterum 
vero nigrum, et horribili vultu. Et postquam divlni 
gratiam mysteril perceperunt , illum vis quxdam lu- 
minis iflustrabat, istum vero alium quasi flamina 
succendehat. Oravit autem episcopus de singulis qux 
el ostensa fuerant se docerl. Astitit autem angelus 
Domini, dicens ei : Omnia qu:e de ipsis audisti verá 
gunt; sed ille unus in $uis sordibus permanet, et in 
voluntate peccandi, ideo illum nigra facie et flamma 


quem talem viderat. Ümnes autem alii senes videntes 
eum sic flentem cceperunt rogare ut si quid ii ipsis 
vidisset manifestaret, aut cum eis ingrederetur in 
congregationem ; ille autem nolebat ingredi, sed 
semper flehat propter euu quem sie viderat. Post 
paululum autem cum absoluta Congregatione disce- 
detent, iterum omnium vultus circumspiclehat, si 
lale» egrederentur, quales ingressi sunt , et vidit il- 
luni quem ante viderat nigrum et nebulosum, egres- 
sum de ecclesia clara facie, et candido eorpore, et 
daemones a longe sequentes eum , sanctum autem an- 
g-iem ejus prope. eum, hilarem et gaudentem super 
eum nimis. Tunc Paulus exsurgens cem gaudio vo- 
clferabatur, benedicens Deum, ac dicens : Quanta 


suüccendi vidisti. llle vero alter similis ei quidem erat, f misericordi» et benignitas Dei est : quanta miseratio 


Sicut audieras ; sed ideo Illum clara facie illustrari 
vidisti, quia recordatus de his qus primum feeit, ab. 
renuntians illis malis opetibus, eum laerymis οἱ ge- 
mitibus Dei miserl&ordiath postulabat, promittens ut 
Bi praeterit ei fuissent. remissa peccata , ulterius ad 
eadem non rediret. Et ideo prioribus deletis erimi- 
nibus, ad hanc gratiam quam vid.sti, petvenit. Cum 
autem episcopus de gratia Dei 898 wiraretur, eo 
quod non solum de totuientis tam turpis vite homi- 
pem eruerit, sed etiam tanto honore decorave.it 

Respondens angelus, divit : Bene miraris; homo 
etiim es, nam Dominus noster ac vester naturaliter 
bonus et hemanus est, eessantibus a. peccatis ; je- 


tehtibus eiim se por eonfessionem non solum peecata 


ejus est. Et asceudens in altiorem loeum, magua 
voce dicebat : Venite, et videte opera Dei ( Psal. σε}; 
venite et videte quemadmodum vult emnes homines 
salvos fleri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. 
H). Venite adoremus eum, dicentes : Quia tu solus 
potes peccata tollere. Cuni autem. omues convenis- 
sent, exposui eis Paulus quem vidisset. antequau 
ingrederentur in ecclesiam, et quem postea ; el pe- 
tebat illum íratrem quem sic viderat, ut ei mani- 
festaret. cogitationes suas et actus, vel quemadimno- 
dum tantam commutationem illi Deus donasset. Ille 
autem ante omnes coepit referre, dicens: Ego sum 
homo peccator, et in inultis temporibus istis semper 
fornicationem gessi. Ingressus autem nunc in eccle- 


dimittit, sed etiam henore cffleli. dignos. Sie enim (Σ siam Dei , audivi verba Isai:e propliet:e, magis antem 


dilexit Deus hominem, ut unigenitum suum Filium 
pro peeceatoribus destinatet, et. pto ipsis daret ad 
mortem (Joan. 11). Qul ergo dem inimici ejus essent, 
mori pro ipsis elegit(Hom. v), quante magis quando 
Hil proprli fant. Hoe ergo scias quia nullum pecca- 
tüm humanum bonitatem Dei vineit, si tantummodo 
per poenitentiam wnesquisque ea 415 prius fecerat, 
aboleverit mala; misericors eniqt Deus, et in(irmita- 
tem humani generis scit, et passionum fortitedinem, 
et diaboli virtutem vel malitiam. Et cadentibus qui- 
dem hominibus in peccatum, tanquam filiis indul- 
gens sustine£. emendationem ; penitentibus vere 
tanquam lauguidis compatitur, el mox solvens pee- 
cata eorum , justorum etiam illis przmia tribuit. 


Dei per ipsum loquentis : Lavamini, mundi estote, 
et tollite malitias de animabus vestris ante conspe- 
ctum oculorum meorum. Discite benefacere; qus- 
rite judicium. Et si fuerint. peccata vestra tanquam 
coccinum, velut nix dealbabuntur; et si volueritis 
el audieritis me, bona terre comedetis ( Liaic 1). 
Ego autem miser et fornicator, compunctus iu hoc 
sermone prophet:e, et ingressus intra pectus mem, 
dixi ad Deum : Domine, tu es qui venisti salvare pec- 
eatores. Hzc ergo que nunc. per pfoplietam promi- 
sisti, opere comple io me indigno peccatore. Ecce 
enim amodo profiteor tibi, et ex toto corde confiteor, 
quia h.c ullerius ron faciam malum, sed renuntio 
emni injustiti:, et amodo servio tibi in conscientia 


Audiens vero hmc episcepaus, miratus est nimis, et Ὦ manda. Ab hodie ergo, Domine, et ab bac hora su- 


glorificabat Deum. 

167. Abb»s Paulus Simplex habebat hane gratiam, 
ut ingredientes in ecclesiam aspiceret, et ex ipsa facie 
eorum uhiuscujusque cogitationes, seu mala» e-sent 
seu bons, sentiret (Pelag., libell. xvnt, mum. 20; 
Pasch., c. 35, num. 2). Cum ergo venissent ad ecele- 
siam , et ingrederentur, senex vidit eos clara facie et 
)wto animo ingredi, et angelos eorum pariter cura 
gaudio eum ipsis. Unum autem nigrum vidit, et ne- 
bulosgm habentem corpus, ct. d:emones hinc atque 
inde trahentes euin ad se misso freno in naribus, et 
angelum sanetam ejus a loege sequentem tristens. 
Beatus ergo Paulus ccepit flere amarissime, et pectus 


scipe me poaenitentem, et adorantem te, et renun. 
tiantem omnibus peccatis. Juravl et statui apud we 
servare omnes tuas Justifieationes (Psal. cxvm). Sub 
hae ergo sponsione egressus sum de ecelesia, sta- 
tuens apud. i:e, nihil de prioribus peecatis ulterits 
facere. Tune omnes senes exclammaverunt dicentes 
ad Dowinum voce nragna : Quam maguificata sunt 
opera tua, Domine ! omnia in sapiéntia fecisti (Psal. 
cu). 

£68. Abbas Joseph (19) dum cnm aliis senibus sd 
abba1em Poemenem venisset (Joan., tibell. 1, n. 10), 
quidam ex parentibus predicti seris attulit infantem, 
cujus facies per eorruptienem fueret deprawita, el 


79] 


VERBA SENIORUM, 


198 


sedene pater ejus cum eo foris ad monasterium, plo- À veswa, vel pana? responde. At ille alius ingeml- 


rabat. Cum autem unus senex ad vocem flentis egres- 
6ug esest , el interrogaret eum cur ploraret ; ille re- 
spendit : Parens sunm istius abbatis Premenis, et ab 
hoe veni ut hunc infantem, quem tentatio conterit, 
vidisset, et timuimus illum usque nune huc afferre, 
&4uia non vult videre nos ; et nunc δὶ cognoverit quia 
hie εἰμι, 9G adliuc expellet me hinc. Ego. autem 
videns vos, Patres, qui modo ad eum venistis, pras- 
gumpsi venire hue. Quomodo vis ergo, abba, mise- 
rer& tei, et tolle inlantem hunc, et defer intus te- 
eum, ut oret pro eo. Quem cum senex attulisset in 
cellam , sapienti usus est consilio : non illum primo 
obtulit abbati Peemeni, sed a minoribus fratribus 
incipiens, dicebat : Signate hune infantem, fratres, 


8cens : Quantum, inquit, coelum distat a terra, tan- 
tum ignis est allus, in quo medio sumus a pedibus 
usque ad eaput undique perfusi, nec cuiquam licet 
faciem alterius intueri, sed facies nostro dorso con- 
juuctae sunt. Cum erga oras pro nobis, ex parte vi- 
demus alterutrum, et hoc nobis pro consolatione 
constat. Illis auditis, lacrymas fudit; dicens ; Ve dici 
illi iu quo homo mandata. Dei. transgressus est! Et 
ilerum ab eo, si esset altera. poeria major, inquirit. 
Cui ille respondit : Sut nobis alii mullo inferius, 
Cumque qui essent illi interrogaret, dixit : Nos qui- 
dem, qui Deum non cognovimus, misericordiam 
quantulaucunqu. patimur; illi vero qui coguitum 
negaverunt , gravioribus et ineffabilibus peenis subtus 


facientes orationem, similiter rogans per singulos p nes cruciantur. Quibus auditis, beatus Macarius ca- 


senes. Post oinnes detulit illum ad abbatem Poeme- 
nem; at ille nolebat eum contingere. Cum aulem ro- 
garet eum , ut διουὶ omnes, ita et ille oraret. Exsur- 
gens senex ingemuit, et oravit, dicens : Deus, sana 
facturam tuam , ne dominetur illi inimicus. Et sign.- 
vit infantem, moxque patri sanus est redditus. 

169, Requisitus quidam ex patribus, si perfectum 
bonum esset egestss, respondit : Magna res e-t pe- 
Duria; nam qui eam voluntarie sustinet, tribulatios 
nem quidem carnis habet, aujmae vero sux invenit 
requiem. ᾿ 

470. Quidam frater requisivit senem, dicens : Si 
paucos nummos mili debet frater, jubes ut. repetam 
eos? Cui senex ait: Semel tantummodo dic illi cum 


humilitate (Pasch., c. 5, num. 2). At ille dixit : Quod C 


si semel dixero, et ni .il mihi dederit, quid faciam? 
Tunc senex oit : Ulterius nihil ei dicas. Át ile dixit: 
Et quid faciam, quia non possum vincere cogitatio 
nem meam, nisi fuero illi importunus. Dixlt ei senex : 
Dimitte cogitationem tuam crepare; tantummodo 116 
contristes fratrem tuum , quia monachus es. 

171. Quidam frater requisivit senem, dicens : 
Quomodo potest anima humilitatem | adipisci? llle 
respond:t : Si sua tantummodo, et non alterius mala 
consideret (Pasch, c. 15, n. 10). 

Dic: bat. autem : Quia perfectio hominis humilitas 
est. Quautumcunque enim deposaerit sé Eoino in hg- 
nilitatem, t«ntum proveh tur in honorem. Sicut enim 
superbia si ascenderit in ccelum, usque ad inferos 


' pite altius terrze defosso discessit. 


475. Quidam frater requisivit a sene, dicens : Abba, 
cur à dxiionibus tam graviter impugnamur? Re- 
spondeus senex, dizit : Quia arma nostra projisimus 
a nobis, id est, patientiam, humilitatem, inansuetu« 
dinem, atque obedientiam (Pelag., libell. xv, num. 
53; Pa:ch., c. 25, num. 1). 

174. Quidam fra:er requisivit abbatem Sisoium, 
dicens: Putas, abba, sic modo persequitur nos dia- 
holus, sicut antiquos Patres? Respondit : Magis nu»c 
persequitur nos, quia appropinquante poenarum teu- 
pore magis augustiatur, nec tamen infirmos quosque 
dignatur appetere, quos ubi voluerit eito subvertit, 
sed fortes viros ac magnos aggreditur (Pelag., libell. 
xv, n. 45; Pasch., c. 25, nuu. 2). 

175. Quidam fratres requisierunt abbatem Silva. 
num, per quam viam adeptus esset tantam pruden- 
tiam. Respondit eis ille, dicens : Nunquam dimisi 
morari cogitationes malas in corde meo, qux Deum 
provocarent ad irà:n (Pelag., libell. x1, π.. 39]. 

116. Beatus Antonius dicebat : Si potest fleri, quan: 
tos passus ambulet monachus, vel quot calices aquas 
bibit in cella sta, debet senioribus declarare, ut non 
deviet in ipsis. 

471. Abbas Pomen dixit : In nullo sic gaudet ini- 
mícus, quomodo in illo qui non vult cogitationes 
suas matrif 'stare 

478. Quidam. frater dixit ad senem : Ecce, abba, 
frequenter interrogo seniores Patres ut dicant mihi 


deducitur ; ita humilitas, si desceuderit usque ad in- D commonitionem pro salute auimas ies, et quidquid 


fernum, tuuc exalatur usque ad. eeelos. (Pelag., li- 
bell. xv, n. 11; Pasch., c. 43, num. 5). 

172. Abbas Macarius (20) dum ambularet in de- 
serto, caput cujusd»m hominis aridum invenit in 
terra *. Quod postquam baculo $uo convertit, voeem 
visuin est en.ittere. Quod senex quisnam esset in- 
terrogat; at ille respondit : Ego quidem princeps 
eram sacerdotum idoletum , qui in hoc loco habita- 
bant. Tu autem es abbas Macarius spiritu d.viuo re- 
pletus. Quacunque enim hora misertus eorum fueris 
qui in poera suut, et pro ris oraveris, eonsolationem 
afiquam sentiunt *. Coi senex : Et qu est consolatio 


* Joan., libell. 11, n. 16, paulo aliter narrat. 


dixerunt milii, nihil retineo (Pelag., libell. €, n. 92). 
Yrant autem seni duo vasa vacua, et dixit ei senex : 
Vade, et affer unum ex ilfis vasis, et mitte aquam , 
et lava illud, et effunde, et pone niti.Ittm in locum 
stum. Fecit ergo ifa frater semet et bis, οἱ dixit ei 
senex : utraque vasa simul affer. Et cam attulisset, 
dicit ei : Quale est ex utrisque mündits? Respondit 
frater : Ubi aquam misi, et lavi, Tunc senex dixit el : 
Sie est et anima, flli, qux frequenter audit verba 
Dei, quamvis 8497 nihil retineat ex his quz inter- 
Pogat, tamen plus mundatur quam {{{ qax non re- 
quirit. 


- 


3 Sane lic intelligenda. Vide notat. 


199 


DE VITIS PATRUM LIBER Π|. 


800 


179. Quidam senex dixit : Quando opera bona A dixi : Iste homo. de superioribus est, et celestia lo- 


exercet monachus , veniens diabolus locum non inve- 
nitin eo,et statim discedit; si autem malum opus 
exercet, veniens frequenter Spiritus Dei , et videns 
malum opus,non ad eum accedit, sed recedit. Si 
autem ex toto corde iterum requisitus fuerit, cito re- 
vertetur (Pasch., c.26, num. 5). 

180. Quidam senex dixit : usque tunc debet labo- 
rare monachus, usquequo possideat Christum ( Pasch., 
€. 28, n. 5). Qui autem semel illum adeptus fuerit, 
jam non laborat. Permittit tamen Dominus laborare 
electos suos, ut rememorentur tribulationum labores, 
unde semetipsos custodiant, timentes ne tantos la- 
bores amittant. Nam et filios Israel ideo Deus per 
desertum quadraginta annos cireumduxit, ut. reme- 
moratis tribulationibus, non redirent retrorsum. 

181. Quidam frater interrogavit senem , dicens : 
Dic mihi, Pater, quare nunc laborantes in conversa- 
tionibus monachi non accipiunt gratiam, sicut antiqui 
Patres ? Cui senex dixit : Tunc tanta charitas erat, 
Ut unusquisque proximum suum sursum traheret ; 
nunc vero postquam cbaritas refrixit, et totus mun- 
dus in maligno positus est, singuli proximos suos 
ad inferiora deducunt, et ideo sic gratiam non sor- 
timur. (Pelag., libell. xvii. num. 19 ;. Pasch, c. 28, 
num. 4). 

182. Quidam frater requisivit senem, dicens : Pu- 
las, abba, eugnoscunt sancti viri quando venit in eos 
gratia ? Respondit senex, dicens : Non semper co- 
gnoscunt. Nam cujusdam magni senis discipulus cum 


quitur ; ego autem de inferioribus sum, el terreua 
vix loqui possum : si mihi locutus fuisset aliquid de 
passionibus monachi, forsitan et ego respondissem 
illi; si autem de celestibus loquitur, ego me nescre 
confiteor. Egressus ergo discipulus, dicit ad anacho- 
retam : Senex iste noster non vult de altioribus que- 
stionibus loqui ; sed si quis ei de passionibus loeutu 
fuerit, respondet illi. At ille compunctus in hoe set- 
mone, ingressus ad senem dixit : Quid faciam, abbas, 
quia dominautur mihi passiones cordis mei? Tun 
senex respexit eum gaudens, et dixit ei : Modo bene, 
Pater, venisti. Aperio ergo os meum, et imple illud 
bonis tuis. Et hoc sermone adjutus est anachoreta, 
et dixit : In veritate, bona est hzc via quam tenes, 


B et vera, et agensseni gratias, reversus estin propriam 


regionem. 

185. Quid»m senex dixit : Si quis aut deSeripturis 
aut de quacunque causa locutus fuerit, ne contendas 
cum eo ; sed $i quidem bene dicit, consenti ei ; si vero 
male, die ei : Tu scias quomodo loquaris (Pasch., 
c. 91, n. 1). Hoc observans, et humilitatem possidebis, 
et odium evitabis; nam si persistas contendens, el 
vis defendere sermonem tuum, nascetur scandalum. 
Dequacunque ergo causa si non observaveris contentio. 
nes, nullo modo requiem possidebis. 

486. Quidam frater interrogavit senem, dicens: 
Usquequo est observandum silentium , Poter? Re. 
spondit senex : Usquequo inierrogeri:. In omni enim 
loco si taciturnus fueris, requiem possidebis (Pasc., 


peccasset in aliqua re , iratus senex dixit ei cum cla- Qc, 92, num, 9). 


more : Vade, et morere. Et statim ille cedidit et de- 
functus est. Cumque senex vidisset eum mortuum, 
timor ingens irruit super eum, et cuim magna humili- 
tate oravit rogans Deum , et dicens : Domine Jesu 
Christe, resuscita illum, et jam ulterius sine cousi- 
deratione talem non loquar sermonem ; et cum liec 
dixisset, statim surrexit discipulus ejus, 

185. Abbas Poemen dixit : Homo qui alios docet, et 
non facit ea quae docet, similis est fonti alto , qui 
" omnium res lavat, et omnes satiat potu, seipsum 
autem lavare non potest, sed liabet et immunditias et 
sordes limorum (Pelag., libell, x. num. 50). 

Idem dixit : Doce animam tuam servare quz lingua 
iua alios docet. 

184. Quidam anachoreta cum venisset ad abbatem 
Pormenem, suscepit eum senex cum Iztitia (Pelag., 
libell. τ, num. 59). Et cum se alterutrum amplexi 
fuissent, coepit. anachoreta de Scripturis sanctus, et 
de rebus coelestibus conferre. Tunc senex vertit fa- 
ciem suam ad alium fratrem, et nullum dedit ana- 
chorete responsum. llle vero videns quod non lo- 
queretur cum eo, egressus est tristis, et dicit 
discipulo illius : Sine causa tantum itineris et laboris 
2ssumpsi, ut venirem ad eum qui mihi loqui dedi- 
gnalnr. Ingressus autem discipulus ad abbate Dae 
menem dixit : Propter te hne venit abbas iste, homo 
tam magnus, tantam gloriam ín locis suis habens, 
et tu. non vis loqui cum ipso? Respondens senex 


187. Quidam senex dicebat : Sicut apis quocunque 
vadit, mel operatur; ita et monachus quocunque 
pergit, si propter opus Dei perrexit, duleedinem bo- , 
norum actuum semper potest perficere (Pasch. c.51, 
8, 7, nomine Amponis). 

188. Abbas Muthues. venit aliquando de loco qui 
vocatur Ragitham, in partibus Gebhalonis : erat autem 
cum eo etiam discipulus ejus (Pelag., libell. xv, num. 
47 ; Pasch., c. 55, num. ὃν. Videns autem eum epr- 
scopus loci illius, tenens eum, invitum presbyterum 
fecit. Et dum pariter commorarentur, $98 dicit ei 
episcopus : Indulge mihi, abba ; scio euim quia hanc 
causam nolebas, sed ego a te benedici desiderans 
hoe presumpsi. Cui senex pro humilitate ait : Fi 

D πιὸ cogitatio parum volebat; sed in hoe laboro, 
quia dividi habeo a fratre qui mecum est, el sous 
non $ufficio orationes meas implere. Dicit ei episco- 
pus: Si scis eum esse dignum, ordino ego et illum. - 
Respondit abbas Muthues: Si quidem dignus sil, 
nescio : unum autem scio, quia melior me est. Ordi- 
navit autem et illum: utrique tamen ipsi ita perman- 
serunt usque ad finem suum, ut ad altare, quantum 
ad oblationem sacrandam , nunquam accederent, 
Unde dicebat senex: Confido in Deum meum, qui 
non habeo grande judicium propter banc ordinatio- 
nem, quia oblationem non mihi prasumpsi offerre. 
Nam ordinatio lixzc illorum est qui sine culpa sunt 
justi οἱ immaculati, ego autem bene me cognosco. 


VERBA SENIORVM. 


. 489. Quidam frater beatum Macarium postulabat, A profecti sunt ad abbatem Joannem. Cum autem 


ut ei sermonem diceret, per quem posset salvari. Cui. 


senex ait : Oportet fugere homines, et sederein cella, 
et pro peccatis jugiter lamentari; et quod super om- 
nes virtutes est, tam linguam eoercere quam ven- 
trem. 

190. Abbas Arsenius, dum adbuc secularis in 
palatio moraretur, oravit Dominum, dicens : Domine, 
ostende mihi viam per quam possim salvari (Pelag., 
libell. 11, n. 5). Et aüdivit vocem , dicentem sibi : 
Arseni, loge homines, et salv«beris. Cum ergo reces- 
sisset in solitudinem, et eumdem sermonem oraret ; 
Tursus audivit sibi vocem dicentem : Arseni, fuge, 
tace, et quiesce. Ξε sunt principia salutis. 

191. Cum ad eumdem Arsenium Theophilus archie- 


reverterentur, venerunt ad eamdem speluncam , et ait 
Besarion ad discipulum suum : logrediamur iterum 
3d hunc íratrem, si forte vel. modo persuadeat illi 
Deus ut loquatur nobiscum. EL cum ingressi fuissent, 
invenerunt corpus tantummodo mortuum, el inge- 
miscens dixit discipulo suo : Veni, frater, coinpoua- 
mus illud, quia propter eum huc nos Dominus trang- 
misit. Cum autem sepelirent, inrenerunt quod mulier 
esset, et admirati sunt, et dixerunt : Quemadmodum 
et mulieres colluctantur, et vincunt demonia. Et 
collaudantes atque glorificantes Deum qui est omnium 
protector, recesserunt de loco illo. 

195. Venerunt aliquando duo quidam juvenes ad 
beatum Macarium (Joan., libell. 11, n. 2), unus qui- 


piscopus venisset aliquein ab co audire sermonem B dem ad plenum doctus, alter vero adhuc insipiens *. 


2 dificationis (Pelag., bell. x1, n. 4), tunc sanctus Ar- 
senius ait cunctis qui aderant : Si dixero vobis ali- 
quid, custodieus? Quod cum illi gratanter promisis- 
sent, addiditille: Quocunquelo.o audieritis Ar;enium, 
illuc ulterius ne accedatis. 

hem cum eum vellet archiepiscopus videre , misit 
primo videre si aperiret ei. ἂν ille remandavit ei, 
dicens : Si solus veneris, aperio tibi ; si autem cum 
pluribus, ulira hic non sedebit Arsenius. Quod cum 
audissel archiepiscopus, coeptum distulit iter, ne 
propter se loeo illo eremita discederet. 

! 492. Quidam fratres dum ex Thebaida linum per- 
gereut comparare, dixerunt ad invicem : Per liauc 
occasionem beatum videbimus Arsenium. Cumque 
ad speluncam ejus pervenissent , nuntiavit ei discipu- 
lus suus Dauiel. Cui ille ait : Vade, fili, et susceptis 
eis obsequium praebe; me autem periitte coelum 
aspicere, et. dimitte eos redire; nam faciem meam 
Bon videbunt. 

195. Cum quidam ad eumdem beatum Arsenium 
ex fratribus advenisset volens videre eum , oulsavit 
ostium *. Abbas autem Arsenius speraus suum esso 
discipulum, aperuit ei. Sed postquam alterum esse 
conspexerat, mox se in terram projecit in faciem. 
Hilo autem ut surgeret postulante, respondit Arsenius, 
dicens : Non hinc exsurgam , nisi díiscesseris. Per 
multas autem horas rogatus a fratre, non acquievit 
surgere, quousque discederet ille. 
. Quotiescunque autem idem beatus Arsenius in ec- 


Et provoluti pedibus ejus, postulabant ut secum eos 
habitare permitteret. Quos cum vidisset quasi cor- 
pore deliciosos, existimavit eos eremum ferre non 
posse. Dixitque ad eos : Hic, fraures mei, nun potestis 
manere. Et illi dixerunt: Si tecum non possumus 
habitare, Pater, quid ergo faciemus ? Quo ille audito, 
cupit intra se ita reputare : Si illos hinc ejecero,: 
scaudalum patientur ; nunc dicam illis : Venite, con- 
struite vobis cellulam, αἱ potestis. Cumque illi lo- 
cum 599 sibi tantummodo demonstrari rogarent, 
duxil eos et. ostendit eis petram, qua incisa sibi δᾶ - 
bitaculum prapararent, et liguis allatis de palude 
contegerent. Arbitrabatur autem Macarius, confestim 
illos pro injuncto labore discedere. lili vero interro- 


Q geverunt eum, dicentes : Quid operis exercere jubes 


nos, Pater? Tunc. ille sublatis foliis, funiculum illis 
intexere ostendit, quem pro victu eos distrahere 
commonuit, et ita ab eis discessit. Atilli cum summa 
patientia, quzeeunque eis fuerant imperata , perfece- 
runt, Videns ergo eos senex in operibus bonis quotidie 
succrescere, el (requenter in ecclesiam cum silentio 
in urationibus persistere, desiderabat scire vera opera 
eorum. Septimana ergo integ:a jejunavit, et rogavit 
Dominum, ut sibi opera corum dignaretur ostendere. 
Et post hzec profectus est ad eos, pulsavitque ostium 
speluncze eorum. Quo aperto, et viso bomine Dei, 
adoraverunt utrique in terra. Et postquam facta ex 
more oratione consederunt, ille major innuit minori, 
et egressus est foras. Ipse autem sedebst torquens 


clesiam cum aliis Patribus convenisset, post colum- Ὦ funiculum , nihil loquens omnino. Hora vero nona 


nam sedebat, ne aut ipse alterius, aut alter illius faciem 
inspicere posset (Pelag., libell. xv, n. 10). 

3 494. Abbas Desarion dum ambularet cum disei- 
pulo suo per eremum (Joan., libell. m, n. 1; Posch., 
€. 94 κ. 9), venerunt ad quamdam speluncam ; et 
ingressi, ibi invenerunt fratrem sedentem et fuvi- 
culum operantem, qui neque respexit ad eos, ne- 
que salutavit, neque aliquid focutus est eis. Dixit 
ergo 13bbas Besarion ad discipulum suum : Eamus 
bine, quia hic senex non vult loqui nobiscum. Et 


! Hic in editis interceditalius de Arsenio numerus, 
videlicet de arundinelo. — Diversus stylus in Editis. 
Posui ex Mss. Pasch., c. 54, num. 2. 


pulsavit ostium frater junior, et ingressus est cum 
cibo, quo reficerentur. Eodem nutu jussus, mensulam 
parvulam com tribus paximatis apposuit, tacensque 
stetit. Cumque comedissent , dixerunt ad beatum 
Macarium : Discedis, Pater, an non? Etille illic se 
quiescere velle respondit. Tunc 1lli mattulam in unu 
angulo ad opus ipsius collocarunt, ipsi vero in altero 
angulo quieverunt, quasi ad dormieudum se proje- 
cisseut. terum ergo Macarius rogavit Dominum , ut 
ei opera ipsorum declararet; Et ecce velut dissipa!o 


* Diversus stylus in editis. Posui ex Mss. 
? Hie iu Editis auditur numerus alius de Ársenio. 
* Diversus hic in Editis styius. 


ΝΣ 


$03 


tecto, lux clara cellulam illam quasi media dies 
implevit, quam tamen illi non senserunt; sed post- 
quam arbitrati sunt senem dormire, surgentes in Ora- 
tionem sese dederunt, extendentes mánus ad ceeltum, 
quos quidem ille quid facereut intuebatur, illi autem 
illum videre non poterant. Íntenlius autem senex re- 
spiciens, vidit tanquam muscas d:xmones venientes 
in illius minoris ore atque oculis residefe tolentes, 
sed angelus Domini rhomph:a ignea armatus, lam 
illos cireumdabat et defendebat , quam daemones 
repellebat et ejiciebat; ad majorem vero accedere 
nullo modo przvalebant. Prope vero jam luce, pro: 
jecerunt se in eodem stratu suo. Tunc Macarlus velut 
evigilans surrexit, similiter surrexerunt et ipsi, qua:i 
de longo sommo excitati. Et. aceedens setlor frater 
ad seuem dixit : Vis, pater, vel duodecim psalmos 
canamus. Cumque psallerent, de ore junioris fratris 
per singulos versus fax ignis egressa ascendebat ad 
colum. ltem et major cum decantaret, quoties ad 
psallendum labia deducebat, velut funiculus ignis de 
ore ejus similiter tendebatur ad coelum. Postquam 
vero expleverunt matutinos, egressus Macarius 
obseerabat eos, ut pro se orare dignarentur; llli vero 
tacentes, ad ejus pedes sunt provoluti, seipsos ora- 
tionibus illius commendantes. Et coguovil senex, 
quomam major quidem esset in timore Dei peefectu:, 
minorem vero adhuc demones impugnarent. Post 
paucos vero dies major frater receptus est in pace, 
tertio die etiam minor est eum assecutus. 

196. Abbas Moyses (Pasch., c. 55, n. 1) commo- 
hebat fraires, dicens : Quatuor sunt monaclio princi- 
palia observanda; id est, tacendi, servandi mandata 
Dei, humiliandi seinetipsum, et angustia paupertatis. 
Üportet ergo monachu:rn ut semper lugeat, semper 
suorum sit mernor peccatorum, et omni hora ponat 
sibi mortem ante oculos suos. 

497. Sancii Patres. congre?sti. prophetaverunt. de 
ultima generatione, ex quibus unus przcipuus , no- 
nine Squirion [ Vulgati, Isquirio], dixit: Nos quidem 
adhuc mandata Dei implemus (Joan., libell. y, n. 1^). 
Interrogaverunt eum alii Patres , dicentes : Quid hi , 
qui post nos futuri sunt? At ille respondens dixit : 
Media forte eomplebunt mandata Dei, et eternum ree 
quirent Deum. Dixeruntque sancti Patres : Post 
hos autem.qui veniunt, quid facturi sunt ? Respon 
dens dixit : Homines generationis illius mandaterum 
Dei «pera non hobebunt, et przcepia Dei obliviscen- 
tur. Superabundabit autem. tunc iniquitas, et refti- 
gescet charitas multorum (Matth. xxi). Veniet vero 
super eo$ tentatio, et qui inventi fuerint iu illa tenta 
tione probati, et nobis οἱ Patribus nostris meliores 
existent, et fel.ciores, et probabiliores. 

198. Quidam frater abbatem requisivit Agathonem 
(Pelag. libell. x, n. t; Pasch. c. 42, n. 1), dicens : 
Volo, Pater, manere in congregatione cum fratribus : 
uic mihl quomodo habitem cum eis? Re-pondit ei 
senex : Observa hoc prz omnibus, ut qualis primo 
die ingredieris apud ipsos , talis etiam reliquos pera- 
gas dies cum humilitate, 


bk Vifis PATRUM LIBER 1i. 


A 


& 


ἢ 


804 

199. Quodam tempore Mazices (31) eum superte- 
nisseut iu Scythl, ét muitos ex Patribus interfeeis- 
sent (Pelag., libell. xv, n. 11; Pasch., c. 48, n. 4), 
abbas Ponen cum alio abbate senlore se, homi:e 
Nub, et cum aliis quinque Patribus fugiens ihde, ve- 
nit in locum Therenuthi (22) ; et invenerunt ibi tem- 
pluith. quoddam desertum , manserunt [n eo septem 
diebus parller, donec cognoscerent ubl rmansures 
esset. unusquisque in $360 Egypto. Dicit erzo eis 
abbas Nub : Sejtimana hac unusquisque requiescat 
ápud se, et cum altero rou loquatur. Cum autem sié 
facerent, erat. in templo illo statua eujusdotm. idoli. 
Abbas ergo Nub exsurgens mane lapidabat eam, et 
vespere veniens dicebat ad eai : Peccavi, indulge 
mihi. Et per totam septimanam sirillter fecit. Die 
áutem Sabbati cum pariter convenis-ent , dicit el ab- 
bas Poemen : Quid vofuisti hac tota facere septims- 
na, ut liomo fidelis idolo diceres: (ndulge mihi. Dicit 
el senex : Hec ego propter vos feci : dicite mihi, 
nunquiu hoc idolum quando lapidabam, locutum est, 
aut iratum? Et iterum quando indulgentiam petebam, 
nunquid exalt;vit se, aut gloriatum est? Cui abbas 
Pomen respondit : Non utique. Tunc senex dixit : 
Fratres, ecce, sumus septem ; si vultis ergo ut pari- 
ter maneamus, sit idolum istud nobis exemplum, ne- 
quando injuri:tus aliquis irascatur ; nec quando ab eo 
venia petitur, glorietu£ vel extollatur. Sin autem ita 
non vultis, unusquisque ubi vult pergat. At ili proji- 
cientes se in terram, responderunt se ita facturos, et 
sic permanserunt per multos annos cum multa hu- 
militate et patientia. Quatuor horls dormiebant in 
nocte, et. quatuor psallebant, et quatuor operabaa- 
tur; in die vero usque ad horam sextam operaban- 
tur, deinde usque ad nonam legebant; et post hoe 
victum sibi prapafabant, colligentes quasdam herbas 
terree. 

200. Fuerunt et. alii septem similfter probatis- imi 
viri, qui in ea eremo, que Sarracenis contigua est, 
habitabant; cellulis quidem haud longe a se divisis, 
sed ipsi vinenle cberitatis conuexi : q«orum unus 
vocabatur Peirue, alius Stephanus, tertius Joannes, 
quartus Georgius, quintus Theodorus, sextus Felix, 
septimus Laurus. Hic ergo in sterii ac vastissima 
solitudine, et pene hominibusinhabitabili commoren- 
tes, semel sibi ia septimana videndos se prasbebant. 
Sabbstorem namque die, hora diei nona conveuie- 


: bant singuli dé locis suis ad locum sibi condietom, 


deferentes uwusquisque, 8i quid invenire poteret. Et 
unus q«idem deferebat nuces, alius. laetorones (25), 
alius deciyios, alius ficus, alius herbas visibiles, il 
est, lapsanum, pastinseas, cariess et petreselinum. 
iste quippe erat precipuus eorum victus : rane 
namque et oleum vel potum extra usum habebant. 
Tantummodo enim supradictis herbis e$ pomis sus- 
tentabantur. Vestimentum eis palma solemmode 
praebebat, aqua in illis loeis minime inveniebatur. 
Neque enim aliter potabantur quam exeuntes mane, 
ac discurrentes per diversas berbas colligentes ro- 
rem, qui affluentissime ibi cadit, et inde tsnummode 


308 


VERBA RENIGRUM. 


$06 


Vibebant. Cumque (ut dizimus) in unum conveni- À In exatasi pendebat in faciem suam *. Et post aliquot 


yent loco, agentes Deo gratias sumebant cibum. 
Post refectionem vero usque ad vesperam sedentes 
meditabantur de Scripturis sanctis. Non enim dis- 
eurrebat inter eos sxcularis fabula, non eura seculi, 
Ron aetio terrenarum rerum, sed solummodo collatio 
spiritalis, regni ccelestis desiderabilis commenmora- 
tio, futura beatitude, gloria justorum, posna peoca- 
term, sanctorumque quies. τα eommemorantos 
suspirabant ex imo pectore, et flebant uberrime. 
Cumque per totam nootem pervigiles manerent ce- 
lebrantes Domino laudes : die Duminico, hora nona, 
loquendi secum et videndi se terminum capiebant. 
Redibat enim unusquieque ad cellam suam, jn qua 
solus soli Dei diebus ac mociibus vacabat. In his 
igitur studiis eos positos Sarraceni late per eremum 
discurrentes repererunt , et irruentes supra eos de 
eremo ejecerunt, stque ligantes eos pedibus suspen- 
derunt, multisque injuriis afflictos ad extremum fo- 
eum subtus eos de herbis amarissimis congesserunt, 
ubi incredibiliter crueiati , lumen oculorum ex ama- 
ritudine fumi amiserunt. Et postquam wultis tor- 
sueutis eos afflixerunt, semivivos eos dimiserunt ; ex 
quibus unum novimus in quodam loco pluriino posteá 
supervixisee tempore, caeteri vero ubinam fuerint 
devoluti penitus ignoramus. 

201. interrogavit quidam (rater abhatem Peeme- 
nem *, dicens : Quid est quod Dominus in. Evangelie 
dich : Majorem hac eharitatem nemo habet, quam ut 
quis animam suam pro amico suo ponat (Joan, xv); 
quomodo hoc fie? Respondit senex : Si quis audit 
verbum malum a proximo sue, et cum possit ipse 
similia illi respondere, tolerat tamen in corde svo, 
et vim laboremque sibi facit, ne forte respondeat iHi 
- malum et contristet illum, iste animam $uam ponit 
pro amico $uo. 

202. Dixit quidam senex : Si non recordatur homo 
8008 actus in oratione, in vanum laborat euu erat *. 
Quando enim voluntatem peccandi quis dimiserit, et 
ambulat permauens in timore Dei, istum mox eum 
gaudio suscipit Deus. 

2083. Sanetum senem requisivit frater. (Append. 
. Mart, n. 96), dicens " Quid faciet homo ín omni 
tentatione venienie super se, eL in omni oogitatione 
inumissa ub inimico? Respondit : Plangere debet in 
eonspeetu bonitatis Dei, et succurrens. áàuxilietur ei. 
Seriptum est $31 enim : Dominus mlhi adjutor est, 
el ego despiciam inimicos ineos (Psal. cxvtt). 

204. (Quidam senex dixit : Sicut. ad suceensam 
ollam muscz non appropinquant ; si vero tepida fue- 
rit, insident in en, et faciunt vermes; ita el mona- 
chum succensum igne divini amoris fugiunt d:emo- 
' nes, tepidum vero illudunt et insequuntur (Pasch., 
c. 99, n. 5, nemine Pimenti). 

905. Abbas Silvanus dum sederet in spelmo, factus 


Δ Pelag., libell. xvi, n. 10; Pasch., 6. 57, n. 8; 
Append. Mart., n. 14 

* Joannes, libell. iv, n. 4, nomine Moysis; Appeud. 
Mart., n. 55. In Editis alio stylo. 


horas surgens plangebat vehementer. Astans auteuy 
discipulus ejus, dixit ei : Quid habes, Pater? At ille 
tscens plangebat. Cum autem compellere eum disci- 
pulus, ut diceret ei quid plangeret, dixit ei : Ego ad 
judicium raptus fui, fili, et vidi multos de babitu 
nostra monschili euntes ad supplicium, et iuultos 
laicorum euntes in regnum Dei. Et hzc dicegs senox, - 
lugeliat graviter . 

200, Quidam senex dixit fratri : Omui die vicinam 
tibi mortem 6650 cogita ; quasi jam clausus sis iu mo- 
uumente, nibil de hoo seculo cures *, Timor Dei 
jugiter permaneat in te, in omni hora. Crede te ho- 
minibus omnibus inferiorem esse. Non detrahas ali- 
eui, quia Deus cognoscit «mnia; :ed eeto pacificus 
cum embibus, et dabit tihi Dominus requiem semper. 


307. Cum quidam íratres quemadmodum orerent 
beatum Maearium requisissent (Pelag., Hbell. xu, n. 
10), respondit illis, dicens : Non sunt necessaria no- 
pis superflua verbá, sed éxtendere (antem manus ac 
dicere debemus : Deus, quomodo vis, ei sieut. tibi 
placet, ita fiat. 8i autern tentatio, irruerit, aut impu- 
gnatio, dicendum est : Deus, auxiliare nobis" ipse 
enim scit qux nobis expediant. 

208. Abbas Joannes dicebat : Similis debet 6586 
movachus homiui sedenti sub arbore, qui respiciens 
ferus diversas et serpehtes venierites ad se, cum nof 
potuerit eis resistere, ascendit in arborem ut évadat. 
lta et monachus sedeat in cella sua, et respiciens 


C pravas cogitationes venientes super se, et cum non 


potuerit eis resistere, confugiat per orationem ad 
Dominum, et salvabitur. 


2^9. Idem dixit : Similis debet esse monachus ho- 
mini habenti 8 sinistra ighem, et ἃ dextra aquam; 
quoties euim succensus fuerit ignis, tollit de aqua et 
exstinguit illum. Sic oportet et monachum facere 
omni bora, ut quandocunque cogitalio turpis succensa 
fuerit ab inimico, tunc aquam orationis effundat, et 
exstinguat illam. 


340. Abbas Zenon dum esset in. Scythi (Pelag., 
libell. xvm, num, 1), egressus est nocte de cella sua 
ambulere per eremum ; et factum est, dum longius 
processisset, erravit tres dies et noctes ambulans, et 
cecidit fatigatus usque ad mortem, Et ecce etelil ante 
eum infans, babens in manu sua panem, ei dixit ei: 
Exsurge, et comede. At ille exsurgens oravit; aspe- 
rabat enim phautasiam ease, Cui infans dixit: Bene 
fecisti quod orasti; modo ergo surge el comede. Cui 
abbas Zenon non aequievit, misi secundo ac Lerlio 
orasset. Et cum | ille laudaret quia orabat, jam tunc 
surrexit et comedit. Post boc dixit ei infans : Quan- 
tum ples ambulasti, tantum longius es a cella tua ' 
sed gurge, sequere me, et mox invenius eet ante cel- 
lam suam. Dixit ergo ei senex : Ingredere in cellam 


Pelag., libell, 111, num. 15; atque ejus e bic 
in EJitis. Posui ex Mss. Append. Mrt., n. 48. 

^ Pasch., €. 49, n. δι nouine Silvani. Append. 
Mut, n. 108. 


807 


DE VITIS PATRUM LIBER ΠΙ. 


meam, et fac orationem. Et ingresso sene in cellam A cum quadam die cum ipso pariter juxta littus maris 


suam, ille non apparuit. 

211. Abbas Daniel referebat de beato Arsenio, eo 
quod Sabbatoruim die vespere solem relucentem post 
dorsum suum dimittebat in. oratione persistens, ex- 
tendensque ad colum manus non desistebat orare, 
nisi iterum sequeuti die sol surgens oculos ejus im- 
plesset (Pelag., libell. xn, n. 1). 

Csteras autem noctes pervigiles ducebat, et prope 
diluculo, cum vellet parum pro nature fragilitate 
quiescere , dicebat somno : Veni, maie serve ; et niox 
claudens oculos, quiescens subripiebat paruin soinni 
sedendo, et statim exeurgebat (Pelag., libell. 1v, 
num. 9). 

Hic ipse Arsenius totum tempus vitz suz sedens 


ambularet, contigit eum multum sitire, et dixit seni : 
Sitis me macerat, Pater (Joan., libell. n, n. 1). At 
beatus Besarion, faeta oratione, jussit eum aquam 
de mari tollere et bibere. Quod cum fecisset, et dui- 
cissimam aquam reperisset, vasculum quod secum 
portavit implevít. Quod cum vidisset abbas Besarion, 
dixit ad eum : Quare implesti vas aqua, fili 7 At ille 
dixit : Indulge mihi, Pater, timui enim 56 forte iu 
antea sitiam. Cui senex dixit : Indulgeat tibi Domi- 
nus, fili; quia et ubique Deus est, et potest tibi dul- 
cem aquam prestare. 

. 9416. Quidam frater volens discedere in solitudi- 
nem *, a matre propria prohibebatur. llle vero dice- 
bat matri sue : Permitte me, mater; salvare enim 


ad opus manuum , pannum liabebat in sinu propter B volo animam meam. Cum autem non possel retinere 


lacrymas, 4088 ob desiderium selernz» vitae crebro cur- 
rebant ex oculis ejus (Pelag., libell. ui, n. 1; Ruffin., 
sup. , n. 163). 

: 212. Quidam fratres, cum ad abbatem Lucium 
advenissent ἡ, requisivit eos senex , dicens : Quid 
soletis manibus vestris operari? At illi dixerunt : 
Nos nihil manibus nostris operamur, sed secundum 
quod dicit Apostolus, sipe cessatione oramus (1 Thess. 
v). Quibus senex dixit : Non manducatis? At illi pro- 
fessi sunt : Etiam. Dixitque eis : Quando ergo come- 
ditis, quis pro vobis orat? At illi conticuerunt. Et 
jtrum requisivit eos, dicens : Nunquid dormitis? 
Cumque illi se dormire dixissent, dixit eis : Quando 
ergo dormitis, quis orat pro vobis? Et non invene- 


eum mater, dimisit eum. llle vero veniens in solitu- 
dinem, per negligentiam omnem vitam suam cousu- 
meboat. Contigit autem ut moreretur mater ejus. Et 
post tempus aliquod factus est et ipse sgrotus, et 
raptus in ex!asi ad judicium, invenit mstrem cum 
his qui judicabantur. llla autem cum vidisset eum, 
obstupuit, dicens : Quid est hoc, fili? et tu in hoc 
loco deductus es condemnandus? Et ubi sunt illa 
verba qu:e solebas dicere : Quoniam salvare volo ani- 
mam meam? Erubescens ergo ille in verbis qua au- 
diebat, stabat nibil habens quod responderet. Et ecce 
voce facta ut hic revocaretur, tanquam altero jusso 
ex connobio fratrum transire, reversus ad se; omnia 
qua cognoverat, quzeque audierat astantibus refere- 


ruit quid responderent ei. Tunc dixit eis : Indulgete C bat. Ad confirmationem sane verborum suorum roga- 


ergo mihi, quoniam nou facitis sicut dicitis. Ego au- 
tem dicam vobis quemadmodum manibus meis ope- 
rans sine cessatione oro. Sedeo enim de mane usque 
ad horam constitutam, et pauca palmarum folia in- 
fundo, et facio exinde funiculos, et interim oro, di- 
cens : Miserere mei, Deus, secundum magnam mise- 
ricordiam tuam, et secundum multitudinem misera- 
tionum tuarum, dele iniquitatem meam (Psal. 1). 
Cumque 339 percomplevero opera manuum mea- 
rum, et fecero aliqua vasa aut paucos funiculos, et 
emero ex eis nummos decem, ex ipsis nummis duos 
do pauperibus, et reliquos comedo. Quando ergo co- 
medo aut dormio, iunc illi pro peccatis meis sine 
cessatione implent orationem meam. 

215. Abbas Macarius, dum semel de Seythi por- 
taret sportellas quas texerat, grandem habens vie 
laborem, resedit, et dixit : Deus, tu scis, quia am- 
plius non valeo ambulare. Et mox inventus est ad 
fluvium, unde adhuc multis aberat iutervallis (Joan., 
libell., 8t, n. 6). 

244. Abbas Ammon veniens in deserto ad quem- 
dam loeum haurire aquam, vidit basiliscum ; et ja- 
ctans se in faciem &uam, dixit : Domine, aut ego ino- 
riturus sum, aut ista bestia. Mox basiliscus per vir- 
tutem Dei dissipatus est. 

245, Abbatis Beserionis discipulus, nomine Dulas, 


1 Pelay., libell. xu, n. 9. Atque ejus stylo bic in 
Editis. 


vit ut aliquis ex astantibus iret ad monasterium, ut 
videret si transisset frater ejusdem nominis, de quo 
audierat; qui profectus, invenit ita. Ipse vero post- 
quam sanus effecius est, reclusit se, et sedit cogi- 
tans de salute sua, poenitens et lacrymans euper bis 
qui fecerat prius in negligentia. Tanta autem erat 
ei compuactio, ut cum multi eum rogarent paululun 
requiescere, ne forsitan noxiuim aliquid pateretur per 
jacessantem fletum, ille nollet, dicens : Si matris 
mese improperium non portavi, quemadinodum prz- 


sente Christo et angelis ejus in die judicii aut im- 


properiía aut tormenta portabo? 
217. Quidam frater sedebat in ZEgypto in magna 
bumilitate praecipuus (Pasch., c. 24, n. 2), et habe- 


D bat sororem iu civitate meretricem, que multis aui- 


mabus perditio fuerat, Frequenter ergo monebant 
senes fratrem illum, et vix potuerunt ei persuadere 
ut veniret ad eam, quatenus per admonitionem ejus 
posset peccatum quod per eam flebat evincere. Cum 
autem veniret 3d locum, quidam ex notis eum videns, 
praecessit, et nuntiavit illi, dicens: Ecce frater 
tuus venit ad te de ereino. illa autem hac audiens, 
prz gaudio relictis amatoribus suis quibus ministra- 
bat, capite discooperto ad occurendum fratri egressa 
est. Et dum vidisset eum , tentaretque cum com- 
plecti, dixit ei ille : Soror mea clarissima, parce 

* Peiag., libell. i, n. 20. Atque ejus stylo hic in 
Editi:. Posui ex Ms. 


809 


- VERBA SENIORUM. NOTATIO. 


810 


animse uz, quoniam multi propter te pereunt. Con- A tius lztari illius possessione, quam sancti et apostoli 


sidera quanta habeas tormenta preparata, nisi cito 
ponitere festinaveris. Illa autem contremiscens dixit 
ad eum : Et scis, frater, quia est mibi salus vel modo? 
Cui ille dixit : Si volueris , est tibi adhuc salus. llla 
autem jactans se ad pedes fratris sui, petebat ut eam 
secum duceret in desertum. Cui frater dixit : Vade , 
cooperi caput tuum, et sequere me. Cuiilla, Eamus, 
ait, velociter; oportet enim me deformare , et inter 
homines nudo capite ambulare, quam in officinam 
peccati mei iterum ingredi. Dum autem pariter am- 
bularent, monebat eam frater ad poenitentiam. Vi- 
dens antem ille quia quidam frater obviarent sibi , 
dixit ad eam : Quoniam necdum omnes sciunt quod 
soror mea es, secede parum de via, donec transeant. 


meruerunt. Melius enim multo est spiritu videre 
quam earne ; et illos oculos possidere, in quos pec- " 
cati festuca non possit incidere, quam illos qui solo — 
visu per concupiscentiam possunt hominem in inte- 
ritum geheunz mittere. 

- 219. Quidam frater (26) ex Nitria parcior msgis 
quam avarior, et nesciens triginta argenteis Do- 
minum Jesum venditum, centum solidos, quos lina 
texendo collegerat, moriens dereliquit (Ex Hieron. 
epist. 22, ad Eustoch., de custod. virgin.). Initum est 
autem consilium inter monachos (n»m eodem in loco 
circiter quinque millia divisis cellulis habitabant (27]) 
quid facto opus esset, Alii pauperibus distribuendos 
esse censebant, alii dandos eeclesix, nonnulli paren- 


Quod cum fecisset , postquam transierunt illi, voca- B tibus ejus remittendos, Macarius vero, et Pambo, et 


vit eam frater suus, dicens : Veni, soror, eamus viam 
nostram. llla autem non respondit ei. Perquirens 
ergo ille diligenter sororem suam, invenit eam mor- 
fuam, et vestigia pedum ejus plena sanguine ; erat 
enim discalceata. Tunc ille flens et ejulans nuntiavit 
senioribus omnia quz facta fuerant : at illi conten- 
debant inter se de salvatione ejus. Manifestavit autem 
Deus uni seni de ipsa, quia quod nulla illi cura fuit 
de rebus corporalibus , sed ut vulnus proprium sa- 
baret, neglexit omnia sua, et suspiravit $93 gr»vi- 
ter, et flevit propter peccata sua, propterea susce- 
pisset Deus poenitentiam ejus. 

218. Quodam tempore (24) cum beatus Antonius a 
sancto Athanasio Alexandriz episcopo propter con- 
futationem hzreticorum in urbem esset adductus (ΕΖ 
Hieron, epist. 53, ad Castrutium), perrexit ad eum 
D.dymus vir eruditissimus, captus oculis. Cumque 
mula de Scripturis sanctis loquerentur, inter caete- 
ras sermocinationes quas de sanetis Voluminibus ba- 
bebant, cum Antonius miraretur ingenium ejus, et 
acumen animi collaudaret, aciscitans, ait ad eum : 
Non tristis es quod oculis carneis careas? Et cum 
ille pr» pudore reticeret, secundo tertioque eum in- 
terrogaus Antonius, tandem «licuit ut mororem 
animi simpliciter fateretur. Cui Antonius ait: Miror 
prudentem virum ejus rei dolere damnum, quam for- 
mic, eL musca, et culices babent (25) ; et non po- 


Isidorus, et ezeteri seniores Patres, sancto in eis !o- 
quente Spiritu, decreverubt infodiendos esse cum 
domino &uo, dicentes : Pecunia tuia tecum sit in per- 


- ditionem (Act. vin). Sed ne hoc crudeliter quisquam 


putet factum , tantus terror et pavor per totam 
AEgyptum cunctos monachos invasit, ut unum soli- 
dum dimisisse, grandis apud eos sit criminis. 

290. Erat quidam adolescens Grzcus in Egypte 
constitutus in eaeuobio!, qui nulla continentia, nulla 
operis magnitudine flammas poterat carnis exstin- 
guere. Cumque ad Patrem monasterii haec ejus ten- 
tatio fuisset perlata, hac ille eum arte salvavit. Im- 
peravit cuidam viro gràvi et aspero, ut jurgiis atque 
conviciis insectaretur adolescentem , et post irroga- 
tam injuriam primus veniret ad querimoniam. Cum- 
que imperata sibi perficeret, insuper vocati testes 
pro eo loquebantur, qui contumeliam adolescenti fe- 
cerat. At ille cospit flere contra mendacium : quoti- 
diegemitus, quotidie lacrym:z fluebant ; sedebat solus, 
quia amaritudine repletus erat, omnique auxilio de- 
stitutus ad Jesu pedes jacebat. Quid multa? ita totus 
annus deductus est : quo expleto, interrogatus ado- 
lescens super cogitationibus pristinis, an si adhuc 
molestie aliquid sustineret, respondens dixit : Pater, 
vivere mihi non licet, quemadmodum fornicari libet? 
lta ergo spiritali Patre procurante adolescens supe- 
rata libidine salvatus est. 


* Ad verbum pene ex D. Hieron., epist. 4. ad Rusticum. 
ROSWEYDI NOTATIO. 


(1) Ruffino.] Vide prolegomenon 5 generale, initio D 


borum librorum. 

(2) Vere mundum quis dubitet meritis stare Sancto- 
rum. | Vel hinc aliqu» modo colligi potest, libri linjus 
auctorem esse Rufiinam, ut. profegomeno 5 tetigi, 
Kepetit enim hic Ruffinus qux dixerat prolog^» libri 
prioris: vel potius ejusdem libri prologo epiphone- 
matiee respond-t. Cum enin illic dixisset : « ut du- 
bitari non debeat eorum meritis adhnc stare mun- 
dum, » punc infert epiphonemalice, ad prius dieta 
aliudens : « Vere mundum quis dubitet meritis stare 
sanctorum ? » 

. Ut porro prioris libri prologus in quibusdam ad 

Palladii procmium in Lausiaeam Historiam alludit, 

ita hic apertius communia quzdam habet cum epi- 

stola Palladii ad Lausum, quie post proc mium ibi- 

dem pouitur, qu:e singulatim jam subjungo. 
PaTRGL. LX XIIT. 


P 


« Non ergo spernas simplicitatem et ímpolitos ser- 
mones, » Palladius initio Lausiace Hist., episiola 
ad Lausum: « neque re.puas rudem et inornatam di- 
ctionem. » 

3/4 Nec enim mei operis est divine doctrinz 
scripture que sophistice et eloquenter signare ser- 
mones. » Palladius ibidem: « Non est enim divine 
doctrin v, ornata et ad ostendendam sapientiam com- 
posita uti oratione. » 

« Sed suadere mentes hominum in fide et operi- 
bus veritatis. » Palladius ibidem : « Sed verbis per- 
suadere veritatis. » 

« Patrum denique sanctorum patriarcharum et 
rophetarum Ábrabam, isaac, et Jacob, Moysis, et 
lie, et Joannis ideo descripta est fides, » etc. Pal- 

ladius, ibidem: « Nam ii quoque, qui Patrum Vitas 
conscripserunt, Ábrah:e, et Isaac. et Jacob, et Moy. 


20 


811 


sis, et Elie, οἱ Joannis, et eorum qui deinceps con- 
sequuntur, non narrarunt ut eorum illysiretur gloria, 
sed ut prodessent iis qui eas legerent. » 

(δ) Mi domine Fidose.| Putabam primo, Phidose 
legendum Grzeo vocabulo, quod scirem simile so- 
men alibi esse, ut Phidus episcopus Joppx ig conci- 
lio Ephesino, et Phidus diaconus in Vita sancti Eu- 
tbymii Z0 Janvarii. Et Athanasius, epistola de Svnod. 
Arim. οἱ Seleuc., habet quemdam Φιδήλιον, Phide- 
lium episcopum pro qn apud Sacratem, iibro y, 
cap. 592, est Φιλήδιος, Philedius. Sed variis excussis, 
nihil iuveni quod huc faceret. Tandem cum :ttente 
Palladium legerem (ex quo videbam prologum hune 
adumbratam ἢ, el in eo tam in Progemio quam epi- 
stola ad Lausum aliquoties occurreret fidelissimus; 
in procmio, Fidelissimique et religiosi imperii splen- 
dor Lause; in:epistola, Hoc ergo cum scias, fidelis- 
sime Laus ; et oap. 49, 90, 6151, hominum fidelissime 
Louse, ubi in Greco est πιστότατε, videbatur mihi 
Rufüiuus fidosum posuisse pro fidelissimo, et ita Lau- 
sum oceulte insinuare. Nec en m puto lRuoffinum no- 
men suum libro huie pra fixisse, eum ex alio vel ver- 
terit, vel alferius librum cum pr:efatione ediderit. 

Atque ut prologum hunc ip manuscriptis et editio- 
nibus omnibus, excepta prima inveni, ita eum hie 
dedi. Prima tamen editio seqoentia pe-t Fidose ita 
concipit, et auctiora exhiberi; qua hie subjungo, 9e 
quid desiderares omissum. 

« Beatifico siquidem et admiror laudabile proposi- 
tum tuum, ut dignum est ; quoniam cum plorimi re- 
ligiosam vitam professi cirea vana et inania prassen- 
tis φτοῦ studium suum impendant, et j"ita pro- 
phetie oraculum, lapides sanetuaríl dispersi sunt in 
capite omnium plate»rum, ex hoc valde gaudeo, quod 
tu verbo adificatiouig, et saucia Scripturas doctrina 
informari desideras, sanetorumque Patrum conside- 
rationes et instituta perquiris. 

« lgitur vigesimum in episeopatu agens annum, de- 
sideranti tibi spiritualium virorum, quoe in Dei re- 


bus spectatos vidi et audivi, vilam moralemque Κ᾽ 


doctrinam presentis libelli compend:o declarare ten- 
(abo, quatenus jn. proposito pietatis dux ti^imetipst 
bonorum operum, et eorum qui ecum sunt, ei qui 
post te erunt, doctor efüciaris imperitorum. 

t Sed oro te, nespernas simplicitatem eloquii, nec 
politi à me exigas styli venu-tatem. Nee eniin operis 
est divinz: Scriptura, sophist ce et elaquenter sig»arg 
sermones, sed suadere mentes bowiuum iu fde et 
operibus veriiatis, secusdum quod scriptum est ; 
Aperi os tuum verbo Dei (Prov. 3xx1) ; et iU rum: Non 
as 8 verba seniorum, et ipsi enim didicerunt «a pa- 
tribus suis (Eccle. vin). 

« Denique sanctorum patriarcharum et propheja- 
mm, Abraham scilicet, Isa:e, Jacob, Moysi, Elie, 
et Joannis ideo ἃ pracedenutibus  deseripta est fides 
et conversatio, non tantum ui iljos gloeifiegrent, 
quos certe Dominus συγ σιν γαῖ, et in reguo suo 
gloriosos habebat ; sed ut legentibus posteris confer- 
rent veritatis doctrinam, et exempla salutis. 

« Accipiens ergo a nobis nou diserta, sed fortia ; 
vera, non fucata; sanctos imilare 
dica quos diligis. Ex hoc enim auditores tui, facti 
amatores Christi, yroflcieut ad a:eteruam salutem. » 

Atque ex his manifestius quoque evadit, quomodo 
Rufíinus prologuw honc ex Paliadii Proeemialibus 
expresserit. Gonferautur inter se, et nou vapaui Cou» 
jecturam meam esse tute deprehendes, 

(4) Paximaia.] P-nes sunt -*:gyptiis monachis ig 
usu. Vide On masticon. 

. (5) Gello,] Post gellunculus, In Pelagio, libello v, 
num. χά, esi suriscujg, intelligitur vas aquarium. 
Vide Onomasticon. 

(6) Proasiium.] Mira hic mss. librorum lectio. Àu- 
domaren., prastro, qui vocatur insenlimo. Àquic. prog- 
ston, qui vocatur setimo, Editi, prope prascin.u. vel 
prastium. Cedrenus, anno 20 imperii Theodosii junio- 
ris, eamdem historiolam narrat, ubi Graece est mpox- 


δα ὅδ . 


DE ViTI5 PATRUM LIBER ἢ. 


uos legis, pr:- . 


VERBA SENIORUM. NOTATIO. m 


ἃ στειον. Et infra, apad Pelagium, libello 1v, s. 66, in 
hac eadem re, suburbanum. Supra in Vita sancti ἢλ- 
silii e. 2, etiam habes proastium. Vide Onomasticon, 

(T) Septimo.] Intelligitur septimum efma seu regia 
Constantinopoleos , quod ig peosstio àéu snhupbiq 
eral. Aliquando Graecum vocabu'um Launj servant, 
et vocant hebdomon. Vide Onoaasticon. 

(8) Subripiat.] ld est, sebrepai. Editi addunt, me- 
ritum. Sic supra, apud Rufünum, lib. B, eap. 65, Huic 
quodan die Satanas subripere volens. » 

(9) Brumosa.| ta Ms. Editi fere, bramosa et brc- 
mosa. intelligitur autem aqua crassa et fetida. Glo 
hidori : Bromosa, immunda. Brumeens, ennanu, 
resinosus, Brumalia , resimoge pluvig, Vida (nona- 
ticon. 

(40) Muscata.] Varia híc lectio in Mss. musica in 
Aquieinei. Musaco in Andomaren. Supre, in Vita Pe- 
lagie, cap, 2: « Qua tamen transiegg per nop, 
toium implevit aerem ex odore mugci, » ln Yita 
Marcella, cap. 5, fragraremusco muro|In edit Vailars., 
num. 3, fragrare mure|. Vide Ünomastioon. — — 

(11) Abbas Jognnes.) Fulbertus, Carnotensis ἐν 
scopus, in fine epistolarum suarum, post hymnum de 
Nativitate Chris et Epiphania, ex hoc loco, vel ex 
Pelagio, infra, libell. x, num. 27, hane de Josnae 
Parvo narretionem iia versibus οἱ rhythmis sacali 
sui reddidit: 


[n Vitis petram veterum qeidsm logi jveundun, 
Exemplo tamen habile, quod vobis dico vbytmica- 
Joannes abba parvulus statura, non virtutibus, 
Ita majori soclo, quicum ecat in eren.o, 
Volo, dicebat, vivere secure, sicut Angelus, 
Nec veste uec cibo frui, qui laboretur manibus. 
Reapongit frater : Moneo, ne sis inccepti propere, 
yog tibi postmoduu) sil nop coepisse satius. 
t ille : Qui non dimicat, oon cadit neque superat. 
Et nudus eremum interiorem penetrat, 
Septem diag gramineo uix ubi durat pabulo : 
Octava fames imperat, ut ad sodalem re leat : 
Qui sero clausa j3uua, t tus sedet in cellula, 
Cum minor voce debili appeljat : Fraier, aperi; 
Joanues opis indigus nous assistit furibus : 
Ne sp rust tua pietas, quem redigit necessitas, 
Respond 1 ille éeiutus : 4oanoes factus ost angelos, 
Miratur coli cardin-s, ultra noa curgt howines. 
Foris Joannes excubat, malamque noctem tolerat 
KA preter vo!upiariam banc agit enitontjam. 
Facto mane recipitur, satisque verbig uritur , 
Sic intentus ad c. ustu:a, fert p.tienter omuia. 
Refocillatus Domino g. ates agit ae socie , 
Dehine rastellum brachiis tentat movere languidis. 
Castigatus angustia de levitate nimia , 
Cum augelus vog poteit, vir beous essa didick. 


(12) Theopemptus. | lia Θεόπεμπτος voeatue. ia Me- 
neis Grecis 19 Januarii in Vita Macorn. Agyvtii 18 
Mss. et Ediis varie boc uorgep deprgvatur, TÁeope 
tus, T heopentius. 

(15) Carricavit.] Gloss. vett. , Carrieo, onero. 

(14) Conviciis affligebat, ] De hoc. Atbeniensism 
more habes apud Gregorium Nazianz. oratione uu 

p laudem divi Basilii. Vide in Qaomastico Depositio. 

(45) Certatus. es.] Alias, certasti, Sed szpius het 
forma loquendi ea saeculo usitata. in his libri «- 
currit. 

(16) Cum lampadibus.| Viris in dignitate congitt- 
tis, vel sanctitate eminentibus occurrebant cum ign, 
cereis, lampadibu-, thymiamate. Vide dicta ad Vitsai 
sancu Basilii eap. 9, u. 44. Consule et Ouomasticon. 

(17) Pisior mole oculos operirei.] Ὁ 66:1 prior pt 
bujus numeri in manuscriptis usque ad Nunquam 
Editi eaun. habent, quare reliqui. Sed qui eonli 
Lege:dum existimo, pisior moíg , eculos ani 
operire. lta Pelagius libello xv, numere 80. 

(18) Hyperichius.| Hoc numero iu Editis varia cot 
prehendeligntur apopht aia brevis, que jsden 
verbis habentur in Pelagio libello Lv, a muusero 
usque ad num. δά inclusive, nomiae rii sect e» 
ceptis duobus ultiuis, qui sub Incerti titulo habestun 
Substitui hie quod erat in Mss, 


$i5 


DE VITIS PATRUM LIBER 1V. EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


$14 


(19) Joiepk] Ms. Aquic., Jusefel. Ms. Audomar. , À dymi de Spiritu sancto : « Didymus vero meus ocu- 


Pusefel. Alii, Josephel. 

(230) Macarius.| Numerus bie et historiola Macorii 
hoc modo in Ms. Aqnicinct. erat conce;ta : « Abbas 
Maearius dum ambularet per desertum, hominem 
quemdam morteum pronum in terra invenit jacen- 
tem, et posito baculo suo super eum, ait : In nomine 
Jesu Christt surge. ΕἸ statim qui jacebat mortuus, 


surrexit, et jactavit $e ad pedes sancii Mavcarii. Ef . 


capit proclamare quemadmodum ducebatur ab ange- 
lis Satan: ad locum tormentorum, et prepter. peti- 
tonem ejus fnieset ab. Athiepis dimissus. Cui, eum 
interrogaret Macarius in q co fuisset de-tinatus, 
ille alte ingemiscens, ait : Quantum coelum distat a 
terra, tantum ignis est altus, in quo merio eram mis- 
sus. Hig antem auditis senex laorymaa effudit, dicens : 
Va bomini illi, qui iapdata Dei transgressus fuerit. ἡ 
Quie in textu edito sunt de refrigerio damnatorum, 
non valde quadrant cum placitis theologorum sch.- 
jeuicorum. Kadem bistoriola, paulo aliter namata, 
bahatur coq iufre, apu Joaneem, libello μι, ἃ. 10, 
ubi notationem vide. 

(21) Maszices. ] Impressi , Masines. Me. Aquic. , 
Amesonss. Bed legendom Ma:zices. Apud Pelagium 
951, gene Maxcarii, Vulg Uuemastican. 

(22) Therenutii.] là legendum , ex Pelagio, libell, 
xv, n. 2, constat, Ms. et lmpre:ssi, vel teneritudinis , 
vel terenliudinis, vel simile quit depravatum. Vidé 


(26) Lactorones.] lta linpressi. Ms. Aquicin., lacto- 
pones, qu: totum locum ita legit : « Alius lactopones, 
alius dacrylos, alius ficus, atus herbas usibiles, id 
esá laps*oium, pastenacas, scarvitas, et peltrosili- 
num. » MS. Audamar prigra deeraut, reliqua ita le- 

it : « lapsanium , pastanacas, carricas ex petris. » 
^on. edi! o : « lapsanium et pastenatas, cucurbitag 
eL petroselibum. » Aliqux editiones caricas omittunt. 
Oinino difücile hic divinare. An lacterones sunt la- 
ctuez, a lacte? an decuriatum es Greco γαλαχτέρονες 
quod tamen non memini legisse. Forte eiiaws scar- 
vita? proba vox, wide Gallis chervis, inter herbas usi- 
bi'es. Vide Onoma-ticon. 

(24) Quodam tempore.| Desumptum hoc ex divo 
Hieronymo, epist. 25, ad Casirutium; quie hie tamen 
jn fine, desunt Hieponymo. « Quam illos qui solo visu 
per concupiscentiazm possunt hominem iu. iuieritum 


febeane inittere, » Ruffin. , lib. n Eccl. Hist, , cap. 
; Soerat., lib. iv, cap. 20 ; Hieron., in prafat. Di- 


lum hábens sponsz ín Cantico canticorum, et illa 
lumins qua in candentes sege:es gullimeri Jesug 
pracepit, proeul altius intuetur. » Et epist. 22, ad 
Abigaum : « Sed illum te eculum habere letare, de 
quo in Cantico diciiur canticorum ; Vulnerasii me, 

soror mea sponsa, uno de oculis tuis (Cant. ww). » 

(25) Quam formice et muscm et culices habent.] 
Hieron., epist. 52, ad Abigaum, quas est consolatoria 
super czecitate : « Nec doleas si hoc non habeas quod 
formieulss, et mtsco et serpentes habent. » Übi etiam . 
refert, quosdam mundi philosophos, « ut totam co- 
giationem ad mentis cogerent puritatem, sibi oculog 
eruisse. » Et lib. n ín Jovinianum : « quosdam legi- 
mus sibi effodisse oeulos. » Cicero, liB. v de Fin. ! 
« Demoeriávs, qui vere fal-ove dicitur oculis se priva- 
visse. » De eo idem, v Tuacul., Gellius, lib. x, c. 7; 
Tertullianus, Apolog. eap. 46. 

(26) Quidam [rater.] Πὰς fortasse facit quod habet 
divus Rieronymus, . &, ad Rustieum " « Vidimus 
nuper et planxiinus Croesi opes unius morte depre- 
hensas, urbisque stipes quasi in usus pauperum con- 
gregatas stírpi et posteris derelictas. Tune ferruin 
quod iaiebat in profundo, supernatavit aqua (IV Res. 
Y1), el jnter. palmarum arbores myrrbze amaritudq 
monstrata est (Exod. xv). Nec mirum; talem et 50- 
cium et magistrum habuit, qui egentium fames suas 
feeit esse divitias, et miser.s derelicta in. suam ΓΘ. 
Servavit miseriam. Quorum clamor t:udem pervenit 
ad coelum, et patientíssimas Dei vicit aures, ut mis- 
sus angelus pessimus Nabal Carmelo (1 Reg. xxv) 
dicerei : Site, hac nocte auferent animam (uam a te; 
que autem praparasti cujus erunt. (Luca xn)? ubi 
tralatitie ferrum pro latenii gravique monachi iniqui- 
tate accipe; el amaritudinem aquz ἃ Moyse prope 
Beptuaginta palmas inventam pro erinine, quod pal-« 
mis velut sanctitatis umbra obtegitur. 

Nescio an per socium et magistrum suggillet Ruffi- 
num, quem Grunnii nomine designat, de 400 ἰῃ eadem 


C epistola : « Hie bene numotus plus ,.Jaeebat in prandiis. 


Nec mirum, siqui multos inescare solitus erat, faeuo cu- 
neo Circumstepentum garrulorum procedebat in 
publicum, intus Nero, foris Cato. » 

(27) Nam e:dem loco circiter quinque millia divisis 
cellulis habitabant.] Supra, lib. n, qui primus Rufüni 
est, in prologo : « Commanent autem etemutg 
dispersi et separati in ceilulis. » Non frustra dixit, 
divisis cellulis , αἱ Cellia seu Lauram insinuaret. 


DE VITIS PATRUN 
. LIBER QUARTDS, 


AUGCTORIBUS ἡ SEYERO SULPICIO ($ ET JOANNE CASSIANO (5. 


Bseerpta hoo ount es Severi Sulpicii dialogo 1, et Joannis Cassiant Institutis el 
Collationibus. 


Jjreloqus. 


449 Frequenter se saplusa me, fratres, fiagitatis ut vobis gratia sdificationis, regressus de partibus trans- 
marinis, edieserem mes peregrinationis historiam, vel qualiter in Oriente fides Christi floreat, quie sit princt- 
pum per, qua sanctorum quies, quie instituta monachorum, qua eremitarum vita vel convereatio. Si vel in 


815 DE VITIS PATRUM LIBER IV. 810 


eremo vivere Christianis licet , quantisque signis ac virtutibus in servis suis Christus operetur, quemadno- 
dum etiam mihi prospera navigatio fuerit, qui vel quo me iter terrenum perduxerit. Vestris ergo adjutus 
orationibus faciam ut desiderare vos video, et quseso ut libentissime ad ea quie nerro aurem accommodetis !. 


! Sever. Sulpic., dislogo 4, cap. 1, quidam hujus Prologi verba habet. lntellipenda omnia nomine 
Posthuniani, qui interloquitur. 
απ UO OOMMEE EEDEMEDEDEGENEGEEMDSMBXDPÉÁLPTEEEETECELELEEEEEEECEEETLEEELTELLEEÍ[ÉILLEELEE|EELDEEETZTTEUPEÉEBUEEELEIIEEDEEELTÉELELÉLJELLZED.UTIÍIZSZUZSESESASN 


CAPUT PRIMUM Α terram ferinis pellibus, facit nos discumbere; appo- 


De monacho solitario. qui in finibus Cyrenorum in parvo 
tugurio commanebat. 

Ante hoc triennium, quo tempore hine abii (Sever. 
Sulpic., dialogo 1, c. 2), uhi a Narbona navim solvi- 
mus, quinto die portum Afric intravimus, adeo 
prospera Dei nutu navigatio fuit. Libuit animo adire 
Carthaginem, loca visitare eanctorum, et praecipue ad 
sepulcrum Cypriani martyris adorare. Quinto decimo 
igitur die ad portum regressi, profectique in altum 
Alexandriam petentes, reluctante Austro, pene in 
Syrtim illati sumus : quod providi naut? caventes, 
jactis anchoris navim sistunt. Sub oculis autem terra 
continens erat, in quam scaphis egressi, cum vacua 
omnia ab humano cultu cerneremus, ego studiosius 


nit prandium sane locupletissimum, dimidium panem 
hordeasceum. Eramus autem nos quatuor, ipse erat 
quintus, Fasciculum herb: etim intulit, cujus no- 
men mihi excidit, que menths similis est, exube- 
ransque foliis saporem mellis prestabat. liujus pre- 
dulci admodum suavitate et delectati sumus, et s1- 
tiati. Septem enim diebus apud illum fuimus. Postera 
igitur die, cum aliqui ex incolis ad nos confluere 
COpissent, cognoscimus illum hospitem nostrum 
esse presbyterum , quod summa nos dissunulalione 
ille celaverat. Deinde cum ipso ad ecclesiam procet- 
simus, quse fere duobus millibus a conspecta nostro, 
interjectu montis, exclusa aberat. Erat auiem vilibus 
texta virgultis, non multo ambitiosior, quam noui 


explorandorum locorum gratia, longius processi. Tri- B hospitis tabernaculum : in quo vix quis, nisi curvus, 


bus fere a littore millibus parvum tugurium inter 
arenas conspicio , cujus tectum, quasi carina navis, 
erat contiguum terrz, satis firmis tabulis constru- 
ctum. Non quod ibi imbrium ulla vis timeatur ; fuisse 
autem illic pluviam nec aliquando quidem auditum 
est; sed qu.d ventorum lanta vis est, ut sj. quando 
vel clementiore caelo aliquantum spirare flatus ecepe- 
rit, majus in illis terris, quam in ullo. mari naulra- 
gium 5937 sit. Nulla ibi germina, sata nulla prove- 
niunt : quippe in instabili loco arentibus arenis, ad 
omnem motum ventorum cedentibus. Verum ubi ad- 
versa quadam a mari promontoria ventis resistunt, 
terra aliquantulum solidior herbam raram atque hi- 
spidam gignit, ea ovibus est pabulum satis utile. In- 


poterat consistere. Cum hominum mores querere 
mus, illud preclarum animadvertimus, nihil eos ne- 
que vendere, neque emere. Quid sit fraus atque fur- 
tum nesciunt : aurum atque argentum neque habent, 
neque habere cupiunt, Nam cum ego presbytero illi 
decem aureos obtulissem, refutavit. Et cum nolle 
eos accipere, aliquantulum vestimentorum ei indal- 
simus. Quod eum ille beuigne accepisset, revocanli- 
bus nos ad mare nautis, discessimus ab eo. 
. CAPUT il. 
De dictis Origenis, quod haretica sint. 

Prospero igitur cursu ( Severus Sulp. , dialogo. 1, 
c.5), septimo die Alexandriam pervenimus, ubi 
feeda iuter episcopos atque monachos certamina ge 


ool: loci illius lacte vivunt. Qui solertiores sunt, vel C; rebantur, ex ea occasione vel causa, quod congrejati 


(ut ita dixerim) ditiores, hordeaceo pane utuntur. Et 
jbi sola messls est, qua celeritate proventus, per na- 
turam solis sive aeris, ventorum casus evadere solet. 
Quippe fertur a die jacti seminis, trigesimo die ma- 
turescere, Consistere autem ibi homiues non al'a ra- 
tio facit, quam quod omnes tributo liberi sunt. Ex- 
trema siquidem) Cyrenorum ora est deserto illi conti- 
gua, quod inter /Egypium et Africam interjacer ; per 
quod olim Cato Caesarem fugiens duxit exerci um. 
Ergo ut ad tuzurium iliud, quud eminus conspexe- 
ram, pertendi, invenio ibi senem in veste pellicea, 
molan mapu vertentem. Consalutatus, accepit nos 
benignissime, Eject s nos in illud littus exponimus; 
et ne statim repetere cursum possemus, maris molli- 


in unum sepius sacerdotes, frequentibus decrevisse 
synodis videbantur, ne quis Origenis (4) libros lege- 
ret aut haberet, qui tractator sanctarum Scripiura- 
rum peritissimus habebatur, sed episcopi qusdam 
in libris illius insanius scripta memorabant. 002 
assertores Origeuis non ausi defendere, ab bereticif 
potius fraudulenter inseria dicebant; et ideo noa 
propter illa quae in reprehensionem merito vocaren- 
tur etiam reliqua esse dumnaunda cum legentium fidt 
facile posset habere discrimen, ne falsa sequeretur, 
et tamen catholice disputata retineret. Non esse δ 
(em mirum, si in libris neotericis et recenter scriptis 
fraus bzretica fuisset operata, que in quibusdam 
locis non timuisset impetere E vangelicam veritaten. 


tie detineri. Egressos in terram, ut est mos humani D Adversum hoc »piscopi obstinatius renitenles, pI9 


ingenii, naturam locorum, cultumque habitantium 
voluisse cognoscere ; Chiistianos no» esse, id prze- 
cipue quzrere, an essent aliqui inter illas solitudines 
Christiani. Tunc vero ille flens prz? gaudio, ad genua 
Mostra provolvitur, iterumque ae saepius nos deo- 
sCulans, invitat ad orationem. Deinde expositis in 


potestate cogebant recta etiam universa cuim pravis, 
et eum ipso auctore damnare, quia sais super his 
suficerent libri, quus ad se jam recepisset Ecclesia; 
respueudamque esse penitus lectionem quse plus et 
Bel nocitura insipientibus quam profutura sapieati- 
bus. Mihi autem ex illis libris quxdam enriosius 


817 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


818 


indaganti, admodum multa placuerunt: sed aliqua À mihi videtur jn aliquibus opusculis vitia muttorum 


reprehendi , in quibus illum prava sensisse non du- 
bium est, qus defensores ejus falsata contendunt. 
Ego miror unum eumdemque hominem tam diver- 
8Uum a se esse poluisse ut in ea parte qua probatur 
neminem post apostolos habeat zqualem ; in ea vero 
qua Jure reprehenditur, uemo deformius doceatur 
errasse, Nam cum ab episcopis excerpta ex lihris 
illius mulia legerentur, qus» contra catholicam fidem 
scripta constareni, locus ille vol masyimam parabat 
invidiam, in quo editum legebatur : Quia Dominus 
noster Jesus Christus sicut pro redemytione hominis 
ju earneus venisset , crucem pro hominis salute per- 
pessus, mortem pro hominis ziernitate gustassel ; 
jta esset eodeni ordine passionis etiam diabolum re- 


( Hier., epist. 22 ad Eustochium, de custod. Virgin.); 
imo quod nihil penitus omisit, quod non carperet, 
laceraret, exponeret; praecipue avaritiam. nec minus 
vanitatem  insectatus est. Multa de superbia, non 
pauca de superstitione disseruit. C:eterum de faniilia- 
ritatibus virginum et monachorum, atque etia:u cle- 
ricorum, quam vera, quam 'ortia disputavit? unde a 
quibusdam dicitur non amari. Oderunt eum hzretici, 
quia eos impugnare non desinit. Oderunt eum cle- 
rici, quia vitia eorum insectatur et eriina. Sed 
plane eum boni homines admirantur et diligunt. Nam 
qui eum bazreticum esse arbitrantur, insaniunt. Vere 
dixerim, catholica hominis scieutia, sana doctrina 
est : totus semper in Jectione, totus in libris est. 


demptirus, quia hoc bonitati illius pietatique con- B Non die, non nocte quiescit; aut leyit aliquid sem- 


grueret 839. ut qui perditum hominem reformas- 
. sel, prolapsum quoque angelum liberaret. Cum hxc 
atque aiia hujusmodi ab episcopis proderentur, ex 
studiis partium orta est magua seditio. Qux cum 
reprimi sscerdotum auctoritate non posset, sevo 
exemplo ad regendam Ecclesia disciplinam prafectus 
assumitur : cujus terrore dispersi fritres, ac per 
diversas oras monachi sunt (ugati, ita ut, propositis 
edictis, in nulla constare sede sinerentur. lllud au- 
teni me admodum permovebat, quod Hieronyinus 
vir maxime catholicus , et saerz legis peritissimus, 
Origenem secutus primo tempore putabatur : quem 
nanc idem ipse Hieronymus przcipue et omnia illius 
scripta damnaret. Nec vero aosus sum de quoquam 


per, aut scribit. Quod uisi mihi fuisset fixum animo, 
et promissum, Deo teste, ante propo-ituin, eremum 
adire, vel exiguum temporis punctum a tanto viro 
discedere noluissem. Huic ergo traditis atque com- 
missis omnibus meis, omnique familia, quem me 
contra voluntatem animi mei secuta tenebat impli- 
citum, exonerstus quodammodo gravi fasce p-nitus 
ac liber, egressus sum ad Alexandriam. Visitatis ibi 
fratribus, ad-superiorem iude Thebaidain, id est ad 
JEgypti extrema contendi. Ibi enim vost potentis 
eremi solitudinis plurimum ferebantur habere mo- 
nachorum. Longum est, si omnia cupiam referre 
quz vidi : pauca namque perstringam. 


CAPUT IV. 


temere judicare : praestantissimi tamen viri doctis- C Quod. abbates fratribus suis eorum licentia in. eremo 


Bimique ferebantur in hoc certamine dissidere. Sed 
tamen sive illud error est, ut ego sentio ; sive bax- 
resis, ut putatur, non solum reprimi non potu:t mul- 
tis animadversionibus sacerdotum , sed nequaquam 
tam late se potuisset effundere, nisi coutentione cre- 
visset. Istiusmodi ergo turbatione cum veni, Alexan- 
dria fluctuabat, Me quidem episcopus illius civitatis 
benigne admodum, et melius quam opinabar exce- 
pit, secumque tenere tentabat. Sed non fuit animus 
ibi consistere, ubi recens fraterne cladis fervebat 
invidia. 
CAPUT ΠΙ. 
De conversatione Hieronymi Jerosolymitani. 


Igitur inde egressus (Sever. Sulp., Dialogo 4, c. 4), 


Bethleem oppidum petii, quod ab Jerosolymis sex D 


millibus separabatur : ab Alexandria autem sedecim 
mansionibus abest eeclesia loci illius, quam Hiero- 
nymus presbyter regebat. Nam parochia est episcopi, 
qui Jerosolymam tenet. Mihi jampridem Hierony- 
mus, superiore illa mea peregrinatione compertus, 
facile obtinuerat ut nullum prater illum mihi expe- 
tendum rectius arbitrarer. Vir enim przter fidei me- 
ritum, dotemque virtutum , non solum Latinis atque 
Grecis, sed ei Hebraicis etiam litteris eruditus est, 
ut se illi in omni scientia nemo audeat comparare. 
Nam sex menses apud ipsum fui conversatus. Cui 
jugis adversum imnalos pugna, perpetuumque certa- 
meu concivit odia perditorum. Vera f^tegr, pinxisse 


constitulis victum administrant. 

Haud longe ab eremo contigua Nilo (Sever., Sulp., 
dialog. 1, c. 5), multa sunt monasteria : habitant ἴῃ 
uno loeo plerumque eenteni, quibus summum jus 
est sub abbatis imperio vivere, nihil arbitrio suo 
agere, per omnia ad nutum illius potestatemque 
pendere; Ex his ergo si qui majorem virtutem mente 
conceperint, ut acturi solitariam vitam se ad ere- 
mum couferant , non nisi permittente abbate disce- 
dunt. Hzc illorum prima virtus est, parere alieno 
imperio. Transgressis ergo ad eremum abbatis illius 
ordinatione , panis et quilibet alius cibus 1inini- 


strator. 
CAPUT V. 


Quod frater in eremo pascitur pane celico, 


Casu perillos dies quibus illuc adveneram ( Seve- 
rus Sulp., dialog. 4, c. 5), cuidam solitario qui nu- 
per ad eremum secesserat, neque amplius ab hoc 
monasterio quam sex millibus tabernaculum sibi 
constituerat, panem abbas per doos pueros miserat. 
Quorum major habebat xtatis annos quindecim, mi- 
nor duodecennis erat. His ergo inde redeuntibus, 
aspis mira magnitudinis venit obviam : cujus oc- 
cursu nihil perterritis, ubi ante pedes $539 eorum 
venit, quasi incantata carminibus, czrulea colla de- 
posuit; minor ex pueris manu eam apprehensam ac 
p»llio involutam, ferre ccpit; deinde monasterium 
quasi vietor ingressus, in occursum fratrum capti- 


$49 


DE VITIS PATRUM LIBER IY. 


$20 


vam besuam, resoluto pallio, non sine jaetantia tu- A tus et illic erat multis oleribus eopieses. id quidem 


more deposuit, Sed cum infantium fidem atque vir- 
tutem eaeteri pradicarent, abbas ille altiori consilio, 
ne infirmior setas insolesceret, utrumque virgis com- 
pescuit, multum objurgatos cur ipei quod pet ees 
operatus fuerat Dominus prodidissent; opus illud 
non sus (fidei, sed diving fuisse virtutis; discerent 
potius Deo in hufnilitate servire, non in signis et 
virtutibus gloriari, qu:a inelior eseet inürwitatis 
conscientia virtutum vanitate. Hoc ubi ille frater au- 
divit solitarius, et periclitatos infantu!los serpentis 
occursu, et ipsos insnper multa verbera victo ser- 
pente meruisse, abbatem obsecrat, ne sibi post heec 
ullus panis aut cibus aliquis mitteretur. Jamque oc- 
tavus dies fuerat emensus quo se liomo Christi infra 


contra uaturam cremi, ubi ortinia arentia, exesta 
solis ardoribus, nullius unquam seminis vel exiguat 
radicem ferunt. Verum hoe sanoto illi Jabér cum pe- 
cude communis, et propria przestabat industrie ; fre- 
quens enim irrigatio aque tantam pingaedinem arenis 
dabat , ut mirum in modum virere atque fructificare 
hortuli illius olera videremus. Ex bis erdó ume cum 
domino suo bos ille vivebat; nobis quoque ex en &o- 
pia coam sauctus ille dedit. Post eanaam eetem, 
jam inclinante vespera , invitet nos ad arbereti pal- 
ma, cujus interdum pemis uti. $0lebat , dum fere 
duobus iwillibus aberat, Nam hz tantum in eremo 
arbores, licet rare, hebentdr tamen : quod uirum 
solere antiquitas proeuraverit, an solis natora giynat, 


periculum famis ipse concluserat, Arebant membra D ignero; nisi Deus preseius futurerem habiisadam 


jejunio, sed deficere mens coelo intenta non poterat. 
Corpus inedia fatiscebat, (ides firma durabat : cum 
interim admonitus abbas ille per Spiritum ut disoi- 
pulum visitaret, pia sollicitudine cognoscere cupiens 
qua vite substamtia vir fidelis aleretur, qui mini- 
strari sibi panem ab homine noluisset, ad requiren- 
dum eum ipse abbas proliciseitur, At ille, ubi emi- 
nus genem venire conspexit, occurrit ei obviam, 
agit gratias, ducit ad cellulam. Cum ingressi pariter 
ambo, consp:ciunt paimiciam eportam, ealido pane 
congestam, foribus affixam de poste pendere; ac 
prin'um panis calidus sentitur odore, tactu vero ac 
si ante paululum foco esset ereptus, ostenditur, 
Agypiii tamen panis forma non cernitur. Obstupe- 
facti ambo, munus celeste cognoscunt, cum ille hoe 
abbatis adventu prastitum fateretur, abbas vero il« 
lius fidei ac virtuti ascriberet ; ita ambo caelestem 
panem cum magna eszsultatione fregerünt. Quod cum 
abbas ad monasterium post regressas fratribus reiu- 
lisset, tantus omnes ineenderet ardor animatum, ut 
certatim ad eremum et sacras solitudines ire prope- 
rarent. 

In hoc monasterio duos ege jam senes (δ) vidi 
( Ibid., c. 6), qui per quadraginta annos ibi degere, 
Ha ut nonquam inde diecesserint , ferebantur. Siqui- 
dem id de eorum virtulibus , et abbatis ipsius testi- 
monio, ei omnium fratrum audierim sermone €on- 
sono celebrari , quod unum eorum sol nunquam vi- 
disset epulantem, alwruiu nanquam vidisset iratum. 


Sed qui& unius erewitee cognovisiis virtutem , refe- D 


Fem vobis adhuc pauca de pluribus. 
CAPUT VI. 

Quod létmna lanquam animal iénsuelum a sene escam 
| pit. 

Ego ubi primam partent eremi Ingressus sum (Se- 
9er. Sulp., dial, 1, cap. 7), duodecin fere a Nilo 
millibus (habeham sutem unuti ex frstribus ducem 
locorum peritam ) pervenimus ad quemdam senem 
monachutfh, sub radiee montis habitantem : ibi , 
quod in illis locis rarissimut& est , pu'eus erat. 
Bovem unum habebat, cujus hic erat totus labor , 
impulsa rotsli machina aquam produeere, nam mille 
aut amplius pedem profumium petel ferebatur. Hor- 


quandoque sanctis ereinam , heee servis sis pripa- 
raverit. Ex majore enim parte, qua inter ilia comi- 
stunt secreta, cum alia germina nulla sutcedant, ista- 
ruin arborud pomis ibi aluntur. Ergo ubi ad illam, 
ad quam nes hospes noster dueebat , atborem, per- 
venimus , leogem ibi offeudimus, Quo viso, ego et 
ille dux meus iutremuimus ; sanctus ille ineunetauter 
accessit ; nos licet trepidi, eecuti sumus, Fera, ab eo 
imperata, modesta discessit et constitit , dum ille at- 
gua ramis bumilioribus poma decerpeftet. Oomque 
palmis plenam manum obtulisset, océaerit bestia, ac- 
cepitque tam libere quam nullum animal domestieum. 
Et cum comedisset , abscessit ; nos hec intoenws, 
et adhuc trementes, fseile potointus sguüReero quanta 


€ in ille virtus fidei, e quanta ia nebis eset ibürtnitus. 


CAPUT Vll. 


Quod lupa a sene pascilur , [urti rea veniam precatur. 

540 Alium atque singularem virum vídimus , in 
parvo tugurio, in quo non nisi unus recipi posset, ha- 
bitantem (Severus Sulp., dialogo 1, c. 8). Huic Ἰυ; ἃ 
solita erat astare ecenanti, nec facile unquam besuia 
fallebatur , quin illi ad legitimam horam refectionis 
occurreret; et tam diu pro foribus exspectaret , do- 
nec ille panem, qui in cena supererat offerret , illa 
manum ejus lambere solita, atque ita quasi impleto 
officio eL prestita consolaiiene discedebat. Sed furte 
accidit ut sanctus ille , dum fraurem qui ad eum ve- 
nerat deducit abeuntem , diutius abesset, et non nisi 
&ub nocte remearet , interim bestia ad consuetum il- 
lud tempus caeuz occurreret; Vaeuam cellam, eum 
familiarem patronum abesse sentiret , ingressa est, 
curiosius éxplorans ubinam esset habitator. Casu 
contigua eum panibus quinque palmicia fiscella pen- 
debat ; ex his unum sumit, οἱ devorat, deinde perpe- 
trato &celere discessit. l'égressus eremita, vidit spor- 
tulam dissolutam, non constante panum numero. 
Damnum rei familiaris intelligit , ac prope limen panis 
assumpti fragmenta. cognoscit, Sed non erat incerta 
suspicio, qua furtum persoua fecisset. Ergo cum 
Bequentibus diebus secundum consuetudinem bestia 
non veniret, niuurum audacis facti. conscia ad euin 
venire dissimulans, cui lecisset injuriam, segre ps- 
tiebatuf eremita se alumnz solatio destitutum : po- 


4 


EXCERPTA EX SEYERO SULPICIO ET CASSIANO. 823 


stremo iliius Oratione revoeata , sepiimum post diem À mercede &d monasterium redierunt , et fidem sancti 


affuit, ut solebat, ante feres coapánti, Sed ut. facile 
eerneré: veréfundiat posnitentis, sión ausa propius 
aceedere , dejectia profunde pudore in terram lumi« 
pibus, quod palam licebat intelligi, quamdam venism 
preesbator, Quam illiu$ confusionem miseratts ere« 
psnita, jnbet eam prepius accedere , ae manu blavda 
capot triste permulcet ; deinde pane duplieato ream 
suam: refecit ε ita. indulgentiam cooseeuta , officii 
consue!udinem depos:to meerore reparavit. Intuemi- 
ni, quaeso , Cbristi etiam in hac parte virtutem , cui 
sapit omne qu^d brutum est, eui mite est omne quod 
&evit : lupa officium prxstiat , hestia furti erimen 
agnoscit , lupa conscio pudore confunditur ; vocata 
adest, eaput praebet ; et habet sensum indulta sibi 
veni, sieut pudorem gessit errati. Tua hec virtus , 
Christe; tua haec sunt , Christe, miracula. Etenim 
qu'e in tuo nomine operantur servi tui, tna sunt mi- 
yabilia ; et in hoe ingemiscimus , quod majestatem 
fuam ferz sentiunt, bomines non verentur. Ne cui 
autem hoc incredihile videater , majora adhue me- 
morabo. Fides Christi adest me nihil fingere, sed 
gua mihi bene comperta sunt explicabo. 


CAPUT VIII. 


Quod quihque eatuli leonum. ceci per anachoretam 
illuminati sunt. 


. Habitsbant plerique in eremo sine ullis taberna- 
eulis, quos anachoretas vocant ( Severus Sulp., dia- 
lego 4, cap. 9). Vivunt herbarum radicibus, wullo 
nnquam certo loco consistunt, ne ab hominibus vi- 
gitentur. Ád quemdam igitur hoc ritu atque hac 
Jege viventem , duo ex Nitria monachi, licet 
longe diversa regione, tamen quia olim ipsis in me. 
nasterii conversatione charus et familiaris fuisset, 
ouditis ejus virtutibus tetenderunt. Quem diu mul 
tumque quaesitum, tandem mense septimo repere» 
runt in extremo illo deserto quod est Memphis con- 
tiguum demorantem, quas ille solitudines jaro per 
annos duodecim dicebatur habitare. Qui licet omnium 
bominum vitaret occursum, tomen agnitis fratribus 
non refugit , seque charissimis per triduum non ne- 
gavit. Quarto die aliquantulum progressus, com pro- 
sequeretur abeuntes, leenam mir:e magnitudinis ad 
se venire conspiciusit. Bestia, licet tribus repertis , 
non ineerià quem peteret, shachorete — pedibus 
advolvitur, ae deinde precedentem sequuntur, Nam 
illa preiens et subinde resians, in eds Intendebat, ut 
facile posset iatelligi id eam velle, ut qua illa duce- 
bat, anachoreta sequeretur. Quid multis? ad spelun- 
cam besiie pervenitur, ubi illa adultos jam quinque 
eatulos malefeta nutriebat. Qui ut elausis luminibus 
ex alvo mairis exierant, cscitate perpetua tene- 
bentur, Quos singulos de rupe prolatos , ante aue 
choreta pedes mater ez posuit, Tunc demum sanetus 
sdvertit quid bestia postularet; invocatoque Christi 
nomine, contrectavit manu clausa lumina catulorum; 
80 stalim cscitate depulsa , apertis oculis begtiarum 
div negata lux patuit. lta fratres ilio anachoreta , 
quem desideraverant, visitato, fructuosa laboris sui 


glotiamque Christi quam ipsi viderant enarraverunt. 


CAPUT ΙΧ. 


Früter quidàm ibicis exemplo didicit quid de herbis 
edere, quidve respuere deberet. 


Fuit et alius in illis regionibus anachoreta, qui in 
€a perte, quee est Syenes, habitabat (Severus Sulp., 
dialego 4, c. 10). Hic cum primum se ad. eremum 
B contulisset , herbis herbarumque radicibus , 
40:8 przedulcis interdum et saporia eximii fert are- 
nà , victurus, igvarus germinis eligendi. nociva ple- 
rumque carpebat ; nee erat facile vim radicum sapore 
discernere, qnia cemnia s&que dulcia , sed pleraque 
ocenltiore natura vi*us lethale cohibeba nt. Cum ergo 
edentem vis interna torquere!, εἰ immensis dolori- 


B bus vitalia universs quaterentur, ac frequens vomi- 


tus cruciatibus non. ferendis ipsam animze sedem, 
stomacho j jam fatiscerte, dixsolveret, eremita omnia 
penitus qus essent edenda formidans, nih! Jam at- 
trectare ant gustare audehat. Septimum quoque je- 
junus diem, -pirito jam deficiente, ducehat, cum ad 
eum fera, cui ibicis est nomen, acces-it : huic propius 
astanti, f.sciculum herbarum, quem collectum  pri- 
die at'inzere eremita non audebat, objecit. Sed fera 
quz virulenta erant ore disentiens , qux innoxia Π0-- 
verat eligebat. lta. vir sanctus ejus exemplo quid 
edere, quid respuere deberet edoctus, et periculum 
famis evasit, et herbarum venena vitavit. | 


CAPUT X. 


Frater quidam quinquaginta aunis in monte Sina con- 
stitutus, non patitur aliorum (ratrum accessus. — 


Sed longum est de omnibus qui eremum incolunt 
comperta nobis memorare (Serer. Sulp., dialogo 4, 
c. 11). Annum integrum et septem fere menses intra 
solitudinem constitutus exegi, spius tamen cum 
illo sene qui puteum et bovem habuit habitavi. Duo 
beati Ántonii monasteria adii, quse hodieque ab ejus 
discipulis incoluntur. Ád eum etiam Jocum in quo 
heatissimus Paulus primus eremita est diversatus, 
accessi : jugum Sina montis vidi, cujus cacumen, 
ceelo pene contiguum, nequaquam adiri potest. Inter 
hujus montis secessus anachoreta esse aliquis fe:e- 
batur, quem diu multumque quzesitum videre non 
potui, Qui fere jam ante quinquaginta annos a con- 
versatione humana remotus, nullum vestis usum ha- 
bebat, sed setis corporis sui tectus erat, llic itaque 
quoties eum religiosi viri adire voluerunt, cursu ra- 
pido avia petens, occursum fugiebat humanum, Ui 
tantummodo ferebstur se ante quinquennium prae- 
buisse videndum, qui, credo, potenti flde ld obtinere 
promeruit. Cui inter multa colloquia percontanti eur 
homines tantopere fugeret, respondisse ille perhibe- 
tur : Qui ab hominibus frequentatur, non potest ab 
ahgelis visiteri. Unde ton immeri:o recepta opinione 
multiorum, fama vulgaverat, sanetum illum ab ange- 
lis visitári, 

Ego autem a Sina monte digressus (Ibid.), sd Ni- 
lum flumen regressus sum, eujus. ripas frequentibus 
monasteriis consertas, uiraque ex porte lus(fev * 


ὡς 


DE VITIS PATRUM LIBER IV. 


82& 


plerumque vidi, ut dudum dixeram, uno in loco ha- À operis spes esse non poterat, tamen obedientie vir- 


litore centenos, sed et bina et terna snillia in iisdem 
viculis agere constabat. Nec sane ibi minorem pute- 
us diversantium in multitudine monachorum esse 
virtutem, quam eorum esse cognovistis, qui se ab 
humanis ecetibus removerunt. Pracipua, ut jam di- 
xi, et prima ibi virtus, obedientia. Neque enim ibi 
aliter quis advenieus, a menasterii abbate suscipi- 
tur, quam qui tentatus (uerit et. probatus, nullum 
unquam recusaturus, licet arduum οἱ difficile, in- 
dignumque abbatis imperium. 


CAPUT ΧΙ. 


Obedientic. incredibilis magna | iracula. 

Referam vobis duo incredibilis obedientie magna 
miracula (Sever. Sulp., dialogo 1, c. 12). Igitur cum 
quidam frater sxculi actibus abdicatis, monasterium 
magna dispositionis ingressus, suscipi se rogaret in 
congregationem, abbas cepit ei multa proponere : 
graves esse illius discipline Jabores, suo vero dura 
imperia, quz nullius facile posset implere ya'ientia ; 
aliud potius monasterium, ubi facilioribus legibus vi- 
veretur, expeteret, et non tentaret aggredi quod non 
posset adimplere. !lle vero bis terroribus nihil per- 
moveri, sed magis omnem obedientiam ita polliceri 
cepit, ut sí eum abbas in ignein ire praciperet, non 
recusaret intrare. Quam illius professionem ubi ab- 
bos accepit, non. cunctatus probare, jubet eum in 
elibanum, qui coquendis panibus parabatur, intrare. 
At ille non distulit parere praecepto, sed statim me- 
dias flammas nihil cunctatus ingressus est. Qus mox 
tam audaci fide vict, velut illis quondam Hebrzis 
pueris, cesserunt, et confestim fugit incendium. Et 
ipse qui ingressus est, et putabatur arsurus, velut 
frigido rore perfusum se esse miratus est. Sed quid 
mirum, si tuum, Christe, tironem ignis ille non teti- 
git, ut nec abbatem pigeret dura inandasse, nec 
discipulum poeniteret obedientiam exple:se. Hine 
erg» intelligendum est quantum obedientia obtinere 
apud Deum mereamur, dum ille qui eo quo advene- 
rat die tentatur infirmus, per agilitatem obedientic 
perfectus inventus est. Merito felix, merito gloriosus 
probatus obedientia, glorificatus est passione. 


CAPUT Xil. 
Aliud miraculum obedientia. 


tus in labore durabat. Sequen; quoque annus, vano 
labore tantum effectui. fratris eludit. Tertio demum 
anno, succedentium temporum labente currieulo, 
cum neque nocte neque die aquarius ille cessaret, 
virga floruit. Ego ipse ex illa virgula arbuseulam 
vidi, quze hodieque intra atrium monasterii ramis vi- 
rentibus quasi in testimonium manens, quantum obe- 
dientia meruit, et quantum fides posset, ostendit. 
CAPUT XIII. 
Da monia ejiciens etiem a. daemone possidetur, fine ta- 
men salubri restituitur. 

Quidam ex sanctis Patribus fugandorum de corpo- 
ribus. obsessis dsonum ineredibili praeditus po- 
testate, multa sigua faciebat (Sev. Sulp., dialog. 1, 


B cap. 14). Non solum euim prasens, neque verbo 


tantum, sed et absens quoque, interdum, cilicii sui 
(imbriis aut epistolis missis obsessa corpora curabat. 
Hic ergo mirum in modum Irequentabatur a populis, 
ex multis locis ad eum venientibus : taceo de mino- 
ribus ; priefecti, comites, atque diversarum judices 
potestatum, prz foribus illius sape jacuerupnt. Hie 
enim omi potu in perpetuum penitus »bstinuit, ae 
pro cibo septem tantum earicis sustentabatur. Interea 
sancto viro, ut ex virtute honor, ita ex honore va- 
nitas coepit subrepere. Quod malum ubi ille primum 
potuit in se sentire grassari, diu multumque discu- 
tere conatus est, sed repellere penitus non potuit. 
Ubique nomen ejus dzemones fatebantur. Excludere 
a se confluentem populum non valebat : virus inte- 
rim latens serpebat in pectore, et cujus nutu ex alio- 
rum corporibus dzmones fugabantur, serpsum oc- 
cultis cogitationibus vanitatis purgare nom poterat. 
Totis igitur precibus conversus ad Dominum, oravit, 
ut, permissa in se dixboli potestate, similis illis fie- 
ret quos ipse curaverat. Quid multis ? ille praepotens, 
ille signis atque virtutibus toto Oriente vulgatus, ille 
ad cujus limina populi ante con(luxerant, correptus 
a demoue est; ac reteutus in vinculis, omnia illa 
que energumeno solent fieri perpessus, quinto de- 
mui mense purgatus est non tantum daemone, sed 
quod illi erat utilius atque optatius, etiam vanitate. 


CAPUT XIV. 
Eremita ad seculum rediens quomodo punitus est. 


Quidam itidem frater in eodem monasterio ad eum- D — Adolescens quidam priedives opibus (Sev. Sulp., 


dem abbatem recipiendus $9 sdvenerat (Sever. 
Sulp., dialog. 4, c. 13). Cum prima ei lex obedientia 
proponeretur, ac perpetem poiliceretur ad omnia vel 
extrema patientiam, casu abbas storacinam virgam 
: aridam manu gerebat: hanc fixit in terram, atque 
illi advenz id operis injunxit, ut tam diu virgule 
aguam irriguam ministraret, donec (quod contra na- 
turam erai) virga arida in solo arente viresceret !. 
Sulijectus ille frater durae legis imperio, aquam pro- 
priis humeris quotidie convelebat, quz a Nilo flu- 
mine per duo fere millia petebatur. Jamque emenso 
anni spatio, labor non cessabat operantis, de fructu 


* Simile apud Pelag., libell. iv, num. 3. 


dialog. 4, cap. 15), geuere clarus, habens uxorem et 
filium parvulum, eum in /Egypto tribunus esset - οἱ 
frequentibus adversum Blembos (Forte, Blemyes] 
expeditionibus quaedam eremi contigisset, sanctorum 
etiam tabernacula complura vidisset, a beato Joanne 
eremita verbum salutis accepit, Nec moratus inuti- 
lem militiam cum vano bonore illo contemnere, ere- 
mum constanter íngressus, brevi tempore in omui 
genere virtutum perfecius emicuit *. Potens jejauiis, 
humilitate couspieuus, file lirmu:, facile se antiquis 
monachis studio virtutis :equaverat. Cum interim su- 
biit eum cogitatio injecta per diabolum, quod rectius 


* De eo Ruffinus, lib. 11, c. 1. 


825 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


826 


esset ut rediret ad patriam, filiumque unicum ac do- A Nave : Solve corrigiam calceamenti toi, locus enim in 


mum totam cum uxore salvaret : quod utique et ac- 
ceptius Deo foret, quam si solum se szeculo eriperet, 
et salutem suorum negligeret. Istiusmodi ergo falsae 
justitize colore superatus, post quadriennium cellam 
snam atque propositum eremita deseruit. Sed ubi ad 
proximum monasterium, quod a multis fratribus ha- 
bit«batur accessit, eausam discessionis atque consi- 
lium quasrentibus eontitetur. Renitentibus eunctis, 
et precipue loci iflius abbate, male animo fixa seiten- 
tia non potuit evelli. lgitur infelici se obstinatione 
proripiens, cum dolore ownium digressus est a fra- 
tribus. Et vix a conspectu eorum abscesserat, mox 
impletur demone, cruentasque spumas ore provol- 
vens, suis dentibus seipsum Jacerabat. Deinde ad 


idem monasterium fratrum humeris reportatus, cum B 


coerceri in eo immundus spiritus non valeret, ne- 
cessitate eogente ferreis nexibus alligatus, pedes cum 
manibus vinciuntur. Non immerita poa lugilivo. 
Post biennium vero oratione sanctorum ab immundo 
spiritu liberatus, ad eremuni, unde discesserat, mox 
regressus, et ipse correctus est, et aliis futurus pro 
exemplo, ne quem aut falsz justitiaa umbra, aut in- 
certa mobilitas inutili levitate compellat semel coepta 
deserere. 
CAPUT XV. 

De habitu cel. vestimento /Egyptiorum monachorum. 


5443 Sunt preterea quzdam in ipso ZEgyptiorum 
habitu non tantum ?d curam corporis quatum 2d 
morum formulam congruentia (Cassian., l. 1 Instit., 
t. 4). Cucullis namque perparvis indesinenter utun- 
tur diebus ac noctibus, scilicet ut innocentiam et 
simplicitatem parvulorum jugiter custodire etiam 
imitatione ipsius velaminis €ómmoneantur. 


Colobiis quoque lineis induuntur (Jbid., c. 5), quz 
vix ad eubitos usque pertingunt, nudas de reliquo 
eircumferunt manus, utamputatos eos habere actus 
et opera mundi hujus suggerat abscissio manicarum. 

Post haec angusto palliolo tam amictus humilitate 
quam vilitate pretii, colla pariter atque humeros 
tegunt, quod mafíortes tam nostro quam ipsorum 
noncupatur eloquio (Ibid., c. 1). 


Ultimum est habitus eorum pellis caprina, qua 


melotes appellatur (/bid., c. 8). Qui tamen habitus 


quo stas terra sancía est (Exod. in; Josue v). 
CAPUT XVI. 


De canonico orationum modo, et perfecta abrenuntia- 
tione seculi. 

ltaque per universam /Egyptum et Thebaidam, 
ubicumque habentur monasteria, legitimum oratio- 
num moduin in vespertinis conventibus seu nocturnis 
vigiliis tenent (Cass. |. w Instit., c. 9). Non enim illic 
quisquam congregatioui fratrum interesse permitti- 
tur, nisi prius universis facul'at.bus suis reddatur 
exiraneus. Ét qui ingressus in congregationem fuerit, 
sic obedire cogitur cunctis, ut redeundum sibi secun- 
dum sententiam Domini ad infantiam pristinam no- 
verit, nibil sibi consideratione cztatis velannorum nu- 
merositate prz»sumens, quam in szeulo inaniter con- 
sumptam se reputat perdidisse; sed pro rudimento- 
rum merito et tireciuii novitate, quam se gerere in 
Christi militia recognoscit, subdere se etiam juniori- 
bus compellitur. 

lgitor per universau (ut diximus) A&gyptum duo- 
denarius psalmorum numerus (J5id., c. 4), tam in 
vespertinis quam in noeturnis solemnitatibus custo- 
ditur, ita duntaxat, ut post ipsos psalmos duse lectio- 
nes, una vereris, alia novi Testamenti, subsequaniur. 
Qui modus antiquitus constitutus, idcirco per tot 
secula intemeratus perdurat, quia non humana 
adinventione statutus a senioribus affirmatur, sed 
eclitus angelico ministerio Patribus antiquis fuisse 
delatus. 

CAPUT XVII. 
Ubi angelus in congregatione seniorum duodecim psal- 
308 visus fsut cantasse, 

Nam eum, in primordiis fidei (Cass., |. » Instit., . 
c, 5), pauci quidem, sed probatissimi viri, monacho- 
rum nomine censerentur, quique jani normam viven- 
dia successoribus apostolorum susceperant, sece- 
dentes ia secretiora suburbiorum loca, agebant vitam 
tanto abstinenti: rigore diatrictam, ut omnibus stu- 
pori esset tam ardua conversationis eorum professio. 
Hi ergo venerabiles Patres, pervigili cura posterig: 
consulentes, qui modus quotidiano cuitui per uni- 
versum (raternitatis corpus decerni deberet, traeta-. 
turi omnes in unum locum conveniuni, ut hazredita- 


pellis eaprins significat mortificata membra omni D tem pietatis ac pacis successoribus suis absolotam ab 


petulantia carnalium passionum, debere eos in sum- 
ma virtotuin gravitate consistere. 


Calceamenta quoque (lbid., c. 40), velut interdicta 
Evangelico praecepto recusantes (Matth. et Luc. x), 
eum infirmitas corporis vel matutinus rigor hiemis 
sevit, seu meridiani aestus fervor exegerit, tantum- 
modo muniunt pedes. Quibus tamen caligis quan- 
quam licito utantur, utpote Doniini mandato conces- 
sis (Act. xu; Marc. v1), nequaquam tamen pedibus 
eas inharere permittunt, cum accedunt ad celebr«n- 
da seu ad percipienda sacrosaueta mysteria, illud 
eliam existimantes secundum litteram. custodiri de- 
"bere, quod dicitur ad Moysen et ad Jesuin filium 


omni dispeusationis lite transmitterent, verepntes ne 
qua in quotidianis solemnitatibus inter viros ejusdem 
culturze dissouantia vel varietas exorta, quandoque 
in posterum erroris noxii germen emi:tteret. Cumque 
pro suo unusquisque fervore, diverso modo psaltno- 
rum numeros institueret, et alii quinquagenos. alil 
sexagenos psalmos; nonnulli vero nec hoc quidem 
contenti numero traascendi euts debere ceuserent, 
essetque inter eos pro religionis gloria pia contentio, 
ita ut tempus vespertina solemuitalis sacratissima 
quzestioni succederet ; repente unus in medio eorum 
pealmos Doiino cantaturus exsurgit. Cumque, admi- 
rantibus cunctis, undecim psalmos, orationum loter« 


DE VITIS PATRUM LIBER iV. 


jectione distihcies, centiguis versibus parili pronun- A Alleluia nullus dieatur psalmus, nisi i$ qui in titulo 


latione £antesset, duodeciihum eub Alleluia respon» 
sione consummans, ab univerroruin oculis repente 
Subtracius, quzestioni pariter ei earimoniis fiuem 
imposuit. 

Exhinc sancti qui aderant seniores, intelligentes 
ahgelico magisterio congregauonibus fratrum. gene- 
yalem canonem nou síne dispensatione Domini con-ti- 
tütum, decreverunt hune numerum tam In vesperti- 
nis quam jn nocturnis vigiliis custodire (1bid., c. 6). 

ΒΑΔ, Has igitur predietas orationes hoc modo 
incipiunt atque con-ummant. (Cass., Itb. i1 Instit., 
c. 7), ut finito ps.Imo, quem Gloria. subsequitur, 
non statim ad Incurvationem  genuum corruaut, sed 
antequam genua flectant, paulisper orant; el stantes 


sue Alleluia inscriptione prenotatur. 

Nullum etiam tempus ab operis exercitatione va- 
cuum Ganeire concedant (J6id., c. 13,) quis noa so- 
ium ea qus diel splender emitti omui instanti 
manibus eszercere contendunt ; sed euam illa opera- 
tionum genera sollicita mente perquirupt, qux ne 
ipsius quidem noctis densissina teuebrg valeant 
impedire, credentes ee tuto sublimiorem spiritalium 
contemplationum puritatem menus intuitu quizsitu. 
ros, quanto diutius faeriat ergs operis studium ac 
laberis intenti, 

Hioc quoque nosse debemus (Ibid., c. 18), ἃ vespe- 
ra Sabbati, quse lucescit in diem Dominicum, ad 
vesperam sequentem, apud eos genua non curvari, 


in' supplieatione, majorem partem horarum expen- B sed.nec totis quidem quinquagesims diebus. 


dunt, Itaque post hzec puncto brevissimo procidentes 
ad tertam, velut orante- tantum divinam clementiam, 
cum summa rursus velocitate consurgunt ; ác iterum 
expansis maníbus, eodem modo quo prius stantes 
oraverunt, suis precibusintentius immorantes. Dicunt 
enit ipsi, In terra diutlus procumbentem monachum, 


quasi In orationé enixius laborantem, non &olum di- , 


versis cogitationibus, sed etiam somno gravius itu- 
pugnari. Éxperimento did'eimus quod. plerique non 
tam orationis gratia quam refectionis obtentu in 
terram prostrati, diutius vídeutut orationém pro» 
trahere. 

CAPUT XVIH. 
Quanta discretio et oóaervantia m oratione tenenda sit. 


Cum igitur predictas soiemnitates, quas illi sy- 
haxeos vocant, celebraturi conveniunt ( Cass., lib. n 
Tnift., c. 30), tàntum pritbetdr à cunctis silentium, 
ut cum in unum tam numerosa fratrum multitudo 
coatenlet, nulliu« voz, excepto esweatis, pereonet. 
In «ua oratione non sputom emittitur, nou ezerentio 


obetrepit, «on. oscitatie &oinnelenta (rahitur: mutta-: 


que voz abeque saeerdutia precem eonciudentis 
βοάν, Cum auteai ille qui eretionem collecterus 
0st e terra. surrexerit, it& ut nullus nee datequam 
inclinetur ille, genu flectere, neo eum ex tuve sur- 
rexit, morari presumat, [deo enit orstionos ilii 
celeri fine concludunt, ne forte immorantíbus ois 
diutes, redasdantia queedarmm sputi. seu. phlegmatis 
interrumnat orationis excessum; et idciroe dum 
sSühwe fervet, velut. de faucibus inimici velociter 
rapienda est. Qui cum sit nobis semper infestus, tune 
maxime assistit infestior, cum contra se offerre nos 
Domino preces videt. 

Quamobrem utilius censent, breves quidem ora- 
tiones, sed ereberrimas (leri (Ibid., c, 44). Meliusque 
es»e dieunt, decem psalmi versus cum contritione 
curdis et cum rationabili astignatione cantare, quam 
todem psalmos cum coníosiene mentis effundere. 


CAPUT XIX. 
(uod: f responsione Alleluia noh. ditatur psalmi, 
niei qui hec tialo prenetatur. 
iliud quoque aped eos omni observantia custodi- 
tur (Cam, db. 1. Insbit, c. $4), ut in respousiono 


CAPUT 1X. 


Di opere Mantum, et cur tettia, sesta, et wónd phil 
latur. 


Ka namque ab eis incessanter operatio mauuom 
priveim per celiulas exercetur (Cass., iib. mi Instit., 
€» 8), wt psalmorum quoque vel exterarum eripe 
rarum studium per town diei spatium jugiter medh 
tantes, ih. his efficiis quie nos statuto tempore cele- 
bramus, totum diei tempus absutnant. 

Tertiam vero horam, et :exthm, atque nonam, 
trinis palmis quotidie Sipiunt (J6id., c. 5). His exin 
tribus temporibus etíam Danielem prophetam quoli- 
die fenestris apertis in coenaculo preces Domino 
fudisse cognoscimus (Daniel. vi). Nec immerito hac 

- specialius tempora religiosis sunt officils deputata, 
iu his siquidem promissionum perlectuo, et summa 
nosuz salutis est adimpleta. Hora namque tertia, 
repromissus olim per prophetas Spiritus sanclus, 
guper apostolos descendit, linguarumque omnium eis 
scientiam dedit (Act. 1). Hora autem sexta, imm- 
culata hostia Dominus noster Jesus Christus oblatus 
esi Patri, crucemque pro totius inundi salute con- 
scendens, humani generis delevit peccata (Coloss. t1). 
Eadem quoque hora Petro in excessu mentis vocatio 
gentium, per summtssionem vasik evangelici corlitus 
delati, et purificatio otinium generum animanbuun ia 
eodem vase consistentium, delata ad eum voee diti 
nitus revelatur, dicente ei : Surge, Peire, occide el 
meanduca (Act. x) Quod vas quatuor. initiis de calo 
summissum, non aliud quam Evangelium desigaare 
manifeste eognescitur. Hora vero nona Christus ia- 
ferna penetrans, inextricabiles tartari tenebras co- 
ruseatione sui splendoris exstinxit (Matth. xxvu]; 
portasque reas cjus effringens, et seras ferreas 
conterens, captivitatem B6 sanctorum qua clausa 
tenebatur, secum transvexit ad caelos , igneaque 
rhomphsea submota , antiquum incolam paradiso 
restituit. Eadem quoque hora Cornelius centurio in 
precibus persistens (Act. x), commemorationem or&- 
tionum et eleemosynarum suarum ante Deum factani 
eb angelo sibi loquente cognoscit. Quibus testimoniis 
liquido comprobatur non inmerito Sanctis ot aposto- 
licis viris has horas religioeis obsequiis consecrata 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ΕἸ CASSIANO, 


& nobis quoque observari similiter oportere : qui nisi ἃ — Ac demum docetur primitus suas vincere volunta- 


velut lege quadam solvere hzc pietatis officia saltem 
sStalutis temporibus adigamur, totum diei spatium 
oblivione aut desidia vel vanis occupationibus invo- 
luti, absque orationis interpellatione consumamus. 


CAPUT XXI. 
Cum quanta diseretione οἱ cautela suscipiantur í& mo- 
nasterio abrenuntiantes sedecul». 

Cum igitur quis renunüaturus ssculi negotiis, in 
monasterium se suscipi rogaverit (Cass., ἰ. 1v 4 nstit., 
€. 8), non aute admittitur quam diebus decem vel eo 
amplius pro foribus monasterii exeubaus, indi- 
cium perseverantie 80:8, parier humilitatis ac. pa- 
Uentie demonstraverit, Cumque omnium (rairum 
protereunüum genibus provolutus, et ab universis 
refutatus atque despectus sit, quasi qui non causa 
yeligionig , sed n»cessitatis obtentu. monasterium 
optet intrare, injuriis quoque muitis affectus , expe- 
Fimentun dederit constantig sux» ; et qualis futurus 
Bit in tentationibus, opprobrii tolerantia deelarave- 
rit; atque iià postmodum susceptus, diligentia sum- 
1.8 perquiritur ne de facultatibus &uis inheserit ei 
vel unius nummi contagio. Scient enim eum sub ino- 
nasterii disciplina diuturnum 6886 non posse, sed nec 
humilitatem aut obedientiam obtinere, si in couspe- 
elu ejus quantulumcuuque pecunia latitaverit. 

Quamobrem ita nudatur unusquisque, cum rece- 
pius faerit, omni pristiun facullate, ut ne ipsum 
quidem vestimentum quo indutus est habere permit. 
tatur ulterius ([bid., c« v); sed iu conveuta fratrum 
productus in medium, exuitur propriis indumentis, 
ac per manus abbats induitur monosterii vestimea- 
εἶδ, ut per hoc non solum se universis rebus suis 
antiquis noverit spoliatum, sed etiam omni mundiali 
festu deposito, ad Christi paupertatem et inopiam se 
descendisse cognoscat. 

llla vero quie posuit vestimenta (/bid., c. 6), tau- 
diu reservantur in monasterio, donec profecius et 
conversationis ejus ac tolerantiste virtutem evidenter 
agnoscant, Et si posse eum | ibi perdurare perspexe- 
rint, tune indigentibus eadem vestimenia largiuntur; 
sin vero in quadam illum murmur«tione vel qualibet 
inobedientia deprehenderint, exuentes eui mona- 
$terii, quibus indutus erat, vestimentis, et revestitum 
antiquis, qua servata fuerant, depellunt de congre- 
gatione. 

Cum igitur quis susceptus, et liac. perseverantia 
(qua diximus) fuerit comprobatus, ac depositis pro- 
.priis indumentis, habitu monasteriali fuerit -accin- 
ctus (Ibid., c. 7), non sutim congregationi fratrum 
commisceri permittitur ; sed deputatur alicui seniori, 
qui seorsum non longe a vestibulo monasterii coin- 
manens, habet curam peregrinorum atque advenien- 
tium deputatam, eisque omnem diligentiam susce- 
.ptionis et humanitatis impendit. Cumque Ibidem cum 
ipso integro apno deserviens, absque ulla querela 
$uum circa peregrinos exhibuerit famulatum, doctus 
per hac prima institutione humilitatis, admiscetur 
posih»e congregationi fratrum, 


tes, et ea illi sepius imperare student, qus senserint 
animo ejus esse contraria (Ibid., c. 8). Pronuntiant 
enim nullatenus posse monacbum preevale:e vel irze, 
vel tristitize, vel spiritui fornicationis, nisi prius di- 
dice:it mortificare per | obedientiam suas volunta- 
tes; sed nec humilitatem quidem cordis veram, nec 
cum fratribus concordiam firmam posse retinere, 
nec in monasterio diutius permanere eum qui vo- 
luntates suas non didicerit superare. 


CAPUT XXII. 


Quod nullus in monasterio sine jussione eeniorum aqere 
aliquid presumat. 


Post hsec tanta observantia apud eos abedientise 
regula custoditur (Cass., I. 1v Instit., c. 10), ὧἱ ju« 


B niores absque prepositi sui scientia vel permissu nec 


ad ipsas quidem naturales necessitates progredi pra- 
sumant; et sic universa precepta, quze eis ab abbate 
luerint imperata, coimplere festinant, tanquam si ex 
Deo siut coelitus edita, ut aliquando eiiam. impossi- 
bilia sibimet imperata, ea fide ac devotione &usci- 
piant, ut tota virinte perficere ea et consuminare 
nitantur. 

Itaque considentes intta cubilia sua, δὶ operi ac 
meditationf studium pariter inipendehtes  ( Ibid., 
c. 12), cum signum aliquod audierint: ad. orationem 
δος &eü ad opus aliquod invitans, certatim de cubili- 
bus suis unusquisque prorumpit, ita ut ille qui scri- 
pluras exercel, cum repertus fuerit irichoasse litte- 
ram, fihire non audeat; sed in eodem puncto quo 


C a1 5/46 aures ejus sonitus pulsantis signi advene- 


rit, summa velocitate prosiliens, he tantum quidem 
mora ei interponat, quantum coepti apicis conguu- 
met ellÜigiem. 

illam sane virtutem inter ceetérag institutiones eó- 
rum imagnam esse cognovimus (Cass., lib. iv, c. 15), 
quod nulli fiscellam , nulli peculiarem &portam, nec 
aliquid aliud quasi proprium possidere lic«at, sed nec 
verbo quidem audeat quis dicere aliquid esse suum. 

CAPUT XXIII. 
De tribus granis lenticulee negligenter dimissis. 

Igitur in septimana cujusdam frauis, qui officio 
eoquime desetviebet (Cabs, lib. iv dnatit,, c. 29), 
cum prsieriéns przpositus momaserii, tria grona 
lenticalss jacere vidisset jn. terra, ques frairi festi- 
nani ad eoctionem prieparandam , inter manus, 
quando aqua lavabantur, elapsa fuerant, cen'estim 
super hoe aibstera consuluit, Tene frater ille, velut 
jnterversor οἱ neglectot saeri poeulii jwdicatus, ab 
oratione suspeneus est ; cujus negligentim restes non 
aliter ei remissus est, nisi cum publiea pasniteutia 
diluisset. 

GAPUT XXXIV. . 


De duobus menashis, ἐπ quorum eeptimona lignum 
defecit. 


Novi alios fratres (Cues., lib, 1v. Instit, c. 24), in 
quorum septimana cui accidissel tanta lignorum 
penuria, ut non esset penitus uude soliti cibi frat: ibus 
perarentur, et donec possent ouempla delerri, ul 


8M 


DE VITIS PATRUM LIBER IV. 833 


xerophagia contenu essent abbatis fuisset auctoritate Α senex latenter diebus singulis explorasset, et videret 
preceptum; essetque hoe universis placitum, nee * eum simplici cordis affectu mandatum suum, velut 


quisquam posset ullum coctionis sperare pulmentum ; 
illos, velut qui fructu ac mercede sui laboris et obse- 
quii fraudarentur, si in ordine vicia sus cibos frarri- 
bus non secundum consuetudinem paravissent. tan- 
tim sibi spontanei laboris ac sollicitudinis indixisse, 
utin illis aridis ae sterilibus locis, in quibus ligna nisi de 
fructiferis arboribus excidantur, omnimodis nequeunt 
inveniri, neque enim in illis locis ulla reperiuntur 
fruteta silvestria. [gitur per extensa avia discurrentes 
fratres illi, et in eremum, qux» versus mare Mortuum 
tenditur, abeuntes, festucas tenues ac spinulas, quas 
ventus huc illucque disperserat, colligeutes, cunctam 
solemnitatem ciborum spontaneis obsequiis przpara- 


divinitus imperatum , servare, miserans taudem 
tam longi laboris ejus perseverantiam, accedens ad 
aridum virgultum , dixit: O fili Joannes, misitne 
radices hzc arbor, an non? Cumque ille. nescire. 88 
dixisset, senex, velut tentans si jam suis radicibus 
teneretur, evulsit coram ipso virgultum ; et projicieng 
longius illud, precepit diseipulo ut deinceps rigare 
cessaret. 
CAPUT XXVII. 


De immani saxo, quod idem Joannes per. obedien- 
tiam advesit. 


547 lique cum jam fama obedientie. ejus pet 
monasteria universa (ragraret ( Case. , lib. wv In. 


verunt. Tanta namque fide hzec sua munera fratribus B sti., c. 25), quidam fratres probationis, imo zdificatio- 


exhibuerant, ut etiam cum illos honeste posset vel 
ligeorum excusare penuria, vel abbatis imperium, 
pro 810 fructu atque mercede noluerint abuti licentia. 


E CAPUT XXV. 
De beato Joanne, qui habitabat juxia Lyco oppidum. 

Necess.rium reor huic operi commemorationem 
facere beati Joannis (Cass., lib. wv Inuiit., c. φᾷ; 
Ruff., δι n, cap.1), qui commoratus est juxta 
Lyco, quod est oppidum Thebaidz, quique propter 
obedientie virtutem usque ad proplietize gratiam su- 
blimatur. Sic enim per totum claruit mundum, ut et 
regibus mundi bujus merito suo redderetur illustris, 
Nam cum in extremis, ut. dixi, Thebaidze partibus 
commaneret, non ante preesumebat Theodosius im- 
perator ad prepotentium tyrannorum bella proce - 
dere, quam illius animaretur oraculis alque respon- 
$i$. Quibus con(ldens, velut coelitus sibi delatis, 
trophea de desperatis bellis atque hostibus semper 
reportavit. 

CAPUT XXVI. 
De obedientia. ejusdem Joannis. 

Hie itaque beatus Joannes ab adolescentia 8ua 
usque ad perfectam ac virilem tatem cuidam 86- 
niort deserviens (Cass, , lib, iv Instit., c. 294), dopec 
Hle in hujus vite conversatione duravit, tanta ei 
bumilitate inhzsit, ut ipsi quoque seni stuporem 
suinmum obedientia illius incuteret. Cujus hanc vir- 
tutem, utrum de vera fide ac profanda cordis sim- 
plicitate descenderet, volens senex manifestius ex- 
plorare, ei plura, etiam superflua et impossibilia, 
frequentius injungebat, ex quibus pauca narrabo, 
BSumpsit namque de lignario suo virgultum senex, 
quod olim exeisum usibus foci fuerat preparatum, 
cum hoc coram ipso ioflxisset in terram, precepit 
ei ut, advecta aqua, quotidie illud bis irrigaret. 
Quod preceptum veneratione solita sine ulla im- 
possibilitatis consideratione adolescens suscipiens, 
ita quotidianis diebus explevit, ut aquam pee duo 
milliaria indesinenter 3pporians, nullatenus lignum 
cessaret rigare; atque per totum anni spatium, non 
infirmitas corporis, non oecupatio necessitatis ullius 
'intercedens, ab observantia precepti hujus potuit 
tm impedire. Cumque hane sedulitatem tacitus 


nis ejus causa venerunt ad senein. Tunc senes voe.ns 
discipulum suum, ait ad eum : Curre, Joannes, et 
saxum illud huc advolve quantocius. Qui confestim 
saxum immaue, applicita nunc cervice, nunc tuto 
pectore, t anto nisu atque conatu provo!vere conteude- 
bat, üt sudore membrorum suorum , non solum [0- 
tum infunderet vesumentu o, sed etiam saxum ipsum 
8uis cervicibus humectaret. la hoc quoque parum 
metiens impossibilitatem przcepti vel facti, pro re- 
verentia senis et obsequii simplicitate sincera, qua 
credebat tota fide, senem nihil posse incassum ac 
Sine ratione przcipere. Hucusque abbatis Joannis 
pauca de multis dixisse sufficiat ; nunc abbatis Mutii 
factum dignum memoria comprehendam. 
CAPUT XXVII. 
De mirabili patientia abbatis Mautii, 

Hic namque abbas Mutius, abrenuntiare desiderans 
huic mundo, monasterium petiit (Cass., lib. & 1nstil., 
c. 21). Qui tam diu pro foribus monaster.i cum par- 
vulo filio octo circiter aniorum excubavit, donec 
suscipi mereretur. Cumque tandem recepti fuissent, 
confestiin ab. invicem separati sunt, ne scilicet jugi 
visione parvuli, reminisceretur pater quam abjeceral 
facultatem ; et quemadmodum divitem se jam non 
esse sciebat, ita et patrem se esse nescirct. Quod ul 
plenius probaretur, utrum ipse plus faceret affectio- 
ne sanguinis an obedientix, negligebawur parvulus, 
paunis potius quam vestimentis indutus. Sed el co- 
laphis atque alapis expositus diversorum, quos ple- 


D rumque sub oculis suis pater innocenti parvulo etiam 


gratis cernebat inferri, ita ut nunquam genas ejus 
nisi lacrymarum sordentibus vestigiis videret infe- 
etas. Cumque taliter infans sub oculis ejus per sit 
gulos dies ageretur ille pro amore Christi et obedien- 
tix virtute, rigido semper et immobili viscere per- 
duravit. Non enim reputavit jam suum filium, quem 
secum pariter obtulerat Christo, nec curabat de prz- 
sentibus ejus injuriis. Sed m»gis exultabat quod ille 
nequaquam distrietionem meniis illius atque imuo- 
bilem rigorem emolliret. Quod videns Pater monz- 
sterii, ad comprobandam inagis ejus constantiam, 
cum vidisset quadam die infantem plorare, simulans 


.8e iratum, precepit petri ejus ut tollens eurb, jact- 


8355 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


854 


ret in aquam. Tunc ille velut a Domino hoc sibi À quee ad horti diligentiam pertinebant, sed etiam uni- 


esset praeceptum, confestim celeri cursu rapiens fl- 
lium, ad ripam fluminis jaetaturus advexit. Quod 
profecto furore fidei et obedientise ejus fuisset opere 
consummatum, nisi procurati fuissent ab abbate fra- 
tres qui sollicite ripam fluminis possiderent ad par- 
vulum eruendum , projectumque jam quodammodo 
de fluminis alveo parvulum confestim rapuerunt et 
cum summa devotione przcepto patris completo, ab 
effectu operis revocaverunt. 

Cujus fi 168 atque obedientia οἱ devotio in tantum 
luit Deo accepta (Ibid., c.28), ut statim divino testi- 
monio comprobata sit, Revelatum namque est con- 
tinuo seniori hac eum obedientia Abrahe patriarchze 
opus implesse. Cumque, brevi tempore exacto, idem 


versa officia, quie eraut cunctis fratribus aspera vel 
indigua, tota quotidie sedulitate compleret : complu- 
ra vero etiam nocte consurgens, ita furtim nullo 
teste operabatur, ut penitus auctorem operis nemo 
deprehenderet. Cumque ibidem irienniodelitescens, 
per universam /Egyptum dispersis ubique fratribus 
quereretur, a quodam tandem visus fratre, qui de 
Aigypti partibus advenerat, vix potuit pro humilitate 
habitus sui ac vilitate officii, quod gerebat, agnosci ; 
nam sarculo deorsum incurvus, przparahat oleribus 
terram ; deinde stercus humeris suis apportans, eo- 
rum radicibus ingerebat. Cumque hzc intuens frater, 
super agnitione ejus diutissima h:sitatione fuisset 
detentus, propius tandem accedens, non solum vul- 


abbas migraret de sgculo, hune patrcm Mutium pro B tum, sed etiam sonum vocis ejus diligenter explorans, 


obedientia cunctis fratribus propouens, successorem 
sui atque abbatem monasterio reliquit. 


CArUT XXIX. 


De manacho. cujusdem. comitis filio, qui sportas per 
plateas jussus (uera! portare. 


Novimus quemdam fratrem, secundum szculi liu- 
jus ordinem, summz famili», nam patre comite et 
ditissimo oriundus fuit (Cass., lib 1v Instit., c. 99). 
Qui relictis parentibus cum ad monasterium pervo- 
lasset, ad comprobandam ejus humifitatem, statim 
ei a seni»re preceptum est ut decem sportas grandes, 
quas necesse non erat tunc vendere, cervicibus suis 
impositas, distrahendas per plateas circumferret ; 
adjecia conditione, quo diutius in hoc officio ipse de- 


ad pedes ejus cominus se projecit. Tunc (ratres stu- 
pere coeperunt, et inquirere cur hoc fecisset ei qui, 
apud ipsos velut nuper de szculo egressus, nabeba- 
tur exiremus. Cumque eis frater ille rei ordiuem et 
nomen ipsius abbatis indicasset, mojori iniracuio 
sunt perculsi, quoniam et apud ipsos magna opinione 
fuerat compertus. Tunc ignorantie sus veniam ab 
eo postulabant, quod eum tanto tempore iuter ju- 
niores ac parvulos deputassent. At ille flebat multum 
et lugebat , quod scilicet iavidia diaboli fuisset pro- 
ditus, nec licuisset ei diutius in tali humilitate atque 
abjectione perdurare. Tunc eum fratres invitum ac 
flentem ad. propriuin monasterium. reduxerunt, cu- 
stodientes cum summa diligentia, ne similiter quo- 


tineretur, ut si forte unus 608 emere pariter voluis- C que delapsus aufugeret. 


set, non cederet, sed sigillatim eas quarentibus 
venderet. Quod ille tota devotione complevit ; et om- 
ni verecundia pro Christi desiderio calcata, sportas 
humeris suis imponens, et per plateas portans, sta- 
tuto pretio distraxit, et pecuniam ad monasterium 
reportavit. 
CAPUT XXX. 
De abbate Pinuphio, qui pro humilitate fugiens, de 
monasterio longius secessit. 

Vidimuset abbatem Pinuphium (Cass., lib. 1v Instit., 
€. 90), qui eum esset immanis monasterii presbyter, 
quod est in Agypto, non longe a Panephysi civitate, et 
pro ipss reverentia vel vitze suce vel statis vel sacer- 
doti, eunctis honorabilis existeret; wideus se pro hoc 
ipeo humilitatem tenere non posse, occulte fugiens de 
coenobio , secessit solus in Thebaidis ultimas partes ; 
ibique deposito indumento $/4& monachorum, as- 
sumpta &exculari veste, monasterium Tabennensio- 
tarum expetivit, quod sciebat cunctis monasteriis 
esse districtius, et in qua se pro longitudine regionis 
credidit ignorandum. Ubi dum diutisflme pro foribus 
perseverans, cunctorum fratenm genubus provolutus, 
ut susciperetur summis precibus ambivit. Cumque 
multo de: pectu probatus, et tandem fuisset admissus, 
Continuo ut seni, nullique operi penitus apto, horti 
cura diligentiaque mandatur. Quam ille operam sub 
alio fratre juniore , qui euin sibi ereditum retinebat, 
exercens, sic eidem subdebatur, ut non solum ea 


Ubi eum fuisset modico tempore demoratus (Cas. 
sian., 0L. iv. Instit. , c. 51), eodem rursus humilitatis 
desiderio accensus, captans nocturna sileutia, ita de. 
fugit, ut jam non vicinam provinciam, sed incognitas 
regiones expeteret, Nam conscendens navim, in Pa- 
lestin:e partes commeare curavit, credens se tutius 
latiturum , si ad illa semetipsum asportasset loca, in 
quibus nec nomen quidem suum fuisset auditum. 
Quo cum advenisset, nostrura monasterium protinus 
expetivit, quod non longe erat a speleo in quo Do- 
minus noster ex Virgine nasci dignatus est. [n quo 
monasterio modico tempore supradictus abbas Pinu- 
phius delitescens, secundum senteptiam Domini, tan 
quam civitas supra montem posita, diutius abscondi 


D non potuit (Matth. v). Nam continuo quidam fratrum, 


qui ad loca sancta de /Egypti partibus orationis cau- 
88 venerant, agnitum eum cum inulta prece et ma- 


'xime invitum, ad suum iteruni coenobium revocave- 


Tunt, 
CAPUT XXXI. 


Exhortatio opiima ad novitium monachum. 


Hunc igitur senem, pro illa quee nobis fuerat apud 
ipsum in nostro monasterio familiaris amicitia, cum 
post hzee in Egypto requisissemus, contigit ut nobis 
illic commorantibus, fratrem quemdam in monasaté- 
rio suo reciperet (Cass., lib. 1v Instit., c. 52). Cul 
miram exhortationem sub nostra presentia indidit, 
quam mibi animus fuit boic opusculo intexere. Ait 


ΕΚ VITIS PATRUM LIBER IV. 


856 


ergo δὰ eum : Nosti, filli, quot diebus pro foribus Α tuam non ad requiem, non ad delícías, sed ad tenta- 


ercubans, hodie sis receptus. Cujus diffleultatis 
causam primitus debes agnoscere. Poterit enim 
tibl in hac vita quam ingredi concupiscis multum 
conferre, si, ratione ejus agnita, ad servitium Chri- 
ati «icut oportet accesseris. 

Sicut namque immensa gloria fideliter servienti- 
bus Beo ac secundum institutiones hujus regule el 
cobhzrentibus repromittitur in futurum (1^id., c. 85), 
Jta poena gravissima prseparantur his qui tepide eam 
negligenterque fuerint executi; et seeundum hoc quod 
professi sunt, vel quod ab hominibus esse creduutur, 
fructus etiam congruos sanctitaus eldem exhibere 
neglexerint. Melius est enim non vovere, quam vo- 
vere et nou rediere. (Eccles. v); et maledictus qui 


tlones et angustias (Eccli. n); per multas enim tri- 
bulationes oportet nos lntroire in regnam Dei ( Act, 
XiV). Ángusta namque est porta, et arcta via que 
ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam 
(Matth. v1). 

Principium erge nostre salutis timor Domini est 
(Cass., Nb. vv Inatit., c. 59). Per hunc enim et initium 
conversionis, et virtutis custodia acquiritur. Qui eum 
penetraverit hominis mentem , contemptum ormnjum 
rerum parit, et mundi gignit horrorem. Contempty 
autem ac privatione omnium facultaum, humilitas 
vera acquiritur. Humilitas autem his indiclis compro- 
batur : primo, si mortificatas in se monachus omnes 
habeat voluntates ; secundo, si actus et cogitatiopes 


facit opus Domini negligenter (Jerem. xr.vi). igitur B noo eelaverit seniorem ; tertio, s! nibil suz discre- 


0b id ἃ nobis diutissime refutatus es, non quia tuam 
vel omninm salutem non toro desiderio eupiamus 
amplecti, sed ne temere receptus, et nos apud Deum 
levitatis, et te reum gravioris supplicii fecerimus, si 
ad praesens felle susceptus, nec pondus professio- 
nis hujus intelligens, vel destitutor posthsec, vel te- 
pldus esstitisses. 

Noveris ergo hodierna die te hulc mundo et acti- 
bus ejus esse defunctum (Cass., lib, 1v Instit, c. 34); 
teque secundum Apostolum, mundo huic esse cru- 
eifixum , tibique hunc mundum (Gal. v1). Sed forte 
dicis : Quomodo quis vivens potest esse cruciflxus? 
Audi breviter rationem. 

Orux nostra timor Domini est (Caes., lib. 1v Inatit., 


tioni, sed judicio ejus universa committat; quarto, 
si in omnibus praeceptis servet obedienile mansue- 
tudinem, et patientia constantiam ; quinto, ut nulli 
iuferat injuriam, sed ot illatas sibi petienter toleret ; 
sexto, si nihil agat prseter regule exempla ; septimo, 
$i, ad omnia qute sibi imperantur, velut operarium 
malum se Judicaverit et indignum ; octavo, si semet- 
ipsum eunetis inferiorem pronuntiet; nono, si lin- 
guam suam cohibest, et non sit clamosgus in voee; 
decimo, si non sit facilis ac promptus in rieu. Tali- 
bus namque indiciis humilitas vera dignoscitur. 

Sed et hiec quoque tibi in congregatione necessa- 
rio oustodienda sunt (Cass., lb. ww Instit,, c. 41), ut 
scilicet secundum Pealmístee sententiam, sis tanquam 


c. 55). Sicut 5/9 enim quis crucifixus jam non pro (ὦ surdus non audiens, et sicut mutus non aperiens os 


animi sui motu wembra sua quoquam movendi vel 
€onvertendi habet potestatem, ita et nos voluntates 
nostras ac desideria, non secundum id quod nos de- 
lectat ad przsens, sed secundum preceptum Domi- 
ni, quo nos constrinxit, applicare debemus. Et sieut 
flle qui patibulo crucis affigitur non jam presentia 
coutemplatur, nec de suis affectionibus cogitat, 
nulla jam possidendi concupiscentia permovetur, 86- 
que euin adbuc. spirat in corpore, cunctis elementis 
credit esse defunctum; ita nos quoque timore Do- 
mini oportet esse erucifixos omnibus carnalibus vi - 
tiis, et illuc semper habere oculos mentis nostre 
defixos, quo nós sperare debemus momentis singulis 
esse migraturos. 


suun (Psal. xxzvu), uihil discernens, nihil dijudicans 
ex his qus tibi fuerint Imperata. 

Ergo patientiam tuam non debes sperare de alio- 
rum virtute (Abid., c. 42), id est, ut tunc eam tan- 
tummodo possideas, eum a nemine fueris irritatus, 

Principium nostre salutis (sicut jam dictum est) 
ümur Domini est (F6id., e. 45). De timore Doinini 


' mescitur cempunctio salutaris ; de eompaactiene cer- 


dis procedit contemptes omnium facultatum ac nu- 
ditas; de miditate humilitas proeodit; de bumilitate 
genersuur mor(ilcalio voluntatum ; de mortifications 
voluntatum exetirgantur uaivopsa vilia; enpulsieng 
viüorum  viriwtes frueliicant aique suecsengunt; 
pallulMiong virtutum puritas aordie GeqniBiar ; μι» 


Cavendum est ergo ne quid aliquando eorum prz- D ritate cordia apostoliom ebariete pesíectia pamide, 


sumamus qua renuntiantes abjecimus (Cass., lib. iv 
Pnstit., c. ὅθ). Non. enim qui coeperit hzc, sed qui 
perseveraverlt in his usque in flnem, hic salvus erit 
(Matth. x, xxiv). 

Veisutus enim serpens calcanea nostra semper 
observat (Cass., tib. 1« PIustit., c. 57), id est, insi- 
diatur exiiui aostra, et usquo ad (mem vits hos 
semper supplantare eenatur; et ideireo bene capisse 
nihil proderit, si bene consummatum non (uerit 
(Gen. 5) 

Quapropter, secundus Scsiptura sententiam , in- 
gressus ad serviendum Domino (Cess., lb. iw Ineiit., 
6.99), sta in tiwore Domim, oi prepara. animagi 


(ur, 
CAPUT XXXI. 
De menasho qui anto constitutam ^ormn pereqeenos 
reficete coegit. 


Cum de Syri partibus Zgypti provinciam petie- 
semus (Cass., δ». v Lnstit., o. 34), quidam monachus 
senex prebatissimes gratifice nes suseipiene, refeetio- 
nem Bobis ante constitetam horam jejuali preyperavit. 
Percentebvibus ergo nobis ce» sete canonipam | refe- 
ttionis lioram nos prandjere eegevet, respondit et ait : 
jejunium, fretses, semper est mosum; "Qe autem 
continuo dimissurmus, morum jegiter tenere no^ po- 
tero. aque Ghristum ia vobis suscipiens, vefieere 


EXCERPTA EX SEVRRÓ SELNCIO WT CASSIANO. 


eum debes ; et cam ves deduxero, districtienom je- ἃ agerem, paterna cusioslteje latenter oxplorans, cum- 


junii in memetipso poteso oempensore. Non enim 
possunt fiiii sponsi jejunsre, dopec cum illis est spon- 
$u&; cw aotem discesserit, tupg licjto jejupahugt 
(Luc. v ; Matth. 1x). 

CAPUT XXXHI. 


De monacho qui nunquam solus escam sumere eolitus 
erat. 


. Vidimua δὲ alium im solitudine cemmaraMem 
(Cons., lib. v Lustii., c. 86), qui nupquam solus eibum 
samere aonsneverat; sed etiapm si per toloa quinque 
dies δὲ ejos aeliulam nullus ex fratribus advenisset, 
sefesiionem jugiter differebat, jejunus permauens, 
dones Sabhatorum vel Dominion die congregationi 
obtento 60 procedens ad eeclesiaom, peregrinum 


que ego, jam finita vespertina solemnitate, lagsuus 
corpus ccepisseus reficere, e& me incubantem psiathio 
reperisset; peour&bens ex inUmo rerde, eMwpina, 
meoque ge vocans nomipe, dixit : Quapl; i 
quit, e Joanues !, de Deo joquuniur, ΦΌΒΩΙ. i ai 
meliptia amplectuntur, e& tu frapderis ista lumint, 
inerti sopore solutus? liaque exetate m Salue 
lei isi alit. 
CAPUT XXXVI. 
De gnachoretis in vastissamq eremo habitantibus, 


haque, eum de Palsating monasteriis ad appidum 
Aigspli, quod Diolcos appellalur, -enissemus, ihique 
Wurupam turbam cgppohii disciplina censtrictam vi 


quempiam repcristet; quam exinde reducens ad eel« Jj dipsemug (Cass., bib, v Insjt., c. 8ü), alium quoque 


julam suam, cum ipso pariter somebet eibum. 
CAPUT XXXIV. 
De Machete sene monacho. 


Vidimus et alium senem (Cass., l. v Instit., c. 29), 
Machelem nomine, solitarium, cui hanc gratiam do- 
naverat Dominus, ut si quando in conventu fratrum 
per totam noctem et diem agitaretur collatio gpiiita- 
lig, nunquam ille somuo opprimeretur; si quis vero 
detractionis verbum seu otiosum tentasset infeire, 
siatim ille in somnum concidebat. 

Huic etiam seni (Jbid., c. 52), cum aliquando epi- 
sioe palris ejus ac matris amicorumque multorum 
de provincia Ponti transmissz fuissent, accipieng 


erduum , qui exealsior habetur, id. cet, enaclorela- 
pum, eupciorum precomiis iusügali, a«gaipsimo 
corde videre properavimus, li namque. in moppasten 
Fii& priua δὼν diatrittiany regulze diligenter edocti, 
duriss&imis dgmonum praeliis congressuyi, pApelraut 
eremi profunda secre). Hujus ergo prepositi vVirog 
eomperimus eia [Al., cirea]. Nili Sugeinis alveum 
commorari, in loco qui ua9 latere Nilo fiumipe, alio 
maria v.stitate circumdatus, insulam reddit, nullis 
aliis bomi»ibué quau mopaohis secretum expelenir 
bus optabilem. Nec enim cuiquam culum aptam 
esse terram illam sajsiss soli ae sterilitas patitur 
arepsrum, Ad istos ergo summo desideria (estinan- 
ice, Supra modum summog eorum labores, quog in 


grandem fasciculum litterarum , diuque apud semet- (Σ coiiudine tolerant, admirati sumus, Nam ipsius aqu 


ipsum volvens, dixit : Quantarum cogitationum causa 
erit mibi istarum lectio, quz me vel ad inane gau- 
dium, vel ad tristitias infructuosas impellent? Quaniig 
diebus horum recordatione qui scripserunt, intentio 
nem pectoris imei a proposita c. ntemplatione revo- 
cabunt? Et hzc volvens in suo pectore, non solum 
nullau resolvere epistolam definivit, sed ne ipsum 
quidem fasciculum resignare; ne scilicet eorum qui 
&cripserunt, vel norgina recensendo, vel vultus re- 
cordando, a spiritus sui intentione cessaret. Itaque 
ut eum constrictum acceperat, igni wradidit cereman- 
dum : te, inquiens, cogitationes patriz, pariter con- 
eremamini, nec me ulterius ad ea qux fugi revocare 
tentetis. 
CAPUT XXXV. 
De Theodoro abbate. 


Vidimus et alium abbatem Theodorum (Cass., lib. v 
[nelü., c. 55), summa sanctitate ac scientia proditum 
aon solum in actuali vita, aed etiam notiija Scriptu- 
rorum, quam ei non tam siudium leciionig coptule- 
rat, quam sola puritas cordis. Hic oum explanaijo- 
nem cujusdam obscurissimz quaestionis inquireret, 
Sepem diebus ac noctibus in oratione infatigabilie 
peretitit, donec solutionem propositze quxstionis Do- 
mino revelante cognosceret. Hic idem beatus Tbeo- 
dorus, cum inopinatus ad meam celinlam intempesta 
. nocte venisset, quidbam novus adhuc eremita soli 


! Auetor se Joannem vocat. Est Joannes Cassianus. 


t9nta penuria consiringuotgr, μὲ (Αἱ dijgenna di- 
&peuseut, quali nemo (acit greliosipajguu Vinum, 
Tribus namque millibus et eo smplius, eam de Nilo 
üÜunise necesegriis voibus eppqriaoi; quod tamen 
intervallum, arenosis divisum montibus, labori difQ- 
culiajg gravissima duplicatur. 
CAPUT XxxVII. 
De Archebio monacho, . 

His igitur visis, cum nos imitationia eorum ardot 
accenderet (Cass., lib. y 1nstit., €. 37), unns eorum 
probatissimus eremit$, Arphebius nomine, bumani: 
tatis gratia perduxit nas sd suam cellulam. Qui eum 
towperisset nos ib.dem vel cumgmgoreri, Bnyu se 


D eumdem loeum velle derelipquere, ac nobis cellulam 


suam, yelut exinde migraturus, ccepit offerre, Dieg- 
bat autem hoc se facturum, etjau δὶ 008 900 adve- 
nissemus. Tunc susceptam cellglam  ipays cum 
omnibus utensijibus possedimus, Krat iisque illie 
paucis dieb;s, quibus comstruendz cellx pararet 
im pendia, de illo loco discedeos, Beversus pust honc, 
aliam sihi summo jabore construxii, quam rursum 
non longe post supervenieufibus fratribus aimiliter 
551 ebariatis causa cum universo uadidit iusiru- 
meujo, Ipse vero erga opus cüsriteus infatigabilis 
perseverans, tertiam aibi cellam, ubi caipuaueret, 


τονε . . 
[id E . «Φω 


850 DE VITIS PATRUM LIBER iV. $40 


CAPUT XXXVII. 
De duobus adolescentibus qui ficus ad egrotum ferentes 
in itinere defuncti sunt. 

Quidam autem frater (Cass., lib. v Instit., c. 40), 
eum ficus de Mareote, abbati Joanni in eremum Scy- 
thim detulisset , ille statim eas ad senem quemdam , 
qui in interiore deserto mala valetudine laborabat, 
per duos adolescentulos misit, siquidem decem et 
octo millibus longe ab ecclesia commanebat hic soli- 
tarius. Qui adolescentes, acceptis pomis, cum ad 
predicti senis tenderent cellulam , infusa repente 
densissima nube, tramitem recti itineris perdiderunt. 
Cumque tota die ac nocte discurrentes per aviam 
eremi vastitatem , nequaquam potuissent eremitae 
segrotantis cellulam invenire, tam itineris lassitudine 
quam inedia sitique confecti, (ixig in terram genibus, 
dum orarent, spiritura Domino reddiderunt, Qui post 
hec vestigiorum indiciis diotissime perquisiti , quz 
in locis illis arenosis tanquam nivibus impressa 
designantur, donec ea levi flatu ventorum tenvis 
arena discurrens cooperiret, inventi sunt tandem si- 
cut oraverant jacentes , et ficus intactas , ut accepe- 
rant, reservantes, Elegerunt enim animam magis 
quam fidem depositi perdere, ne scilicet absque jussu 
abbatis quidquam victus priesumerent; vitamque po- 
tius voluerunt amittere temporalem , quam senioris 
Viulare tnaudatum. 

CAPUT XXXIX. 
Quanta sit jugitas operum apud Egypti monachos. 

Per totam itaque /Ejyptum monaehi nullo modo 
patiuntur esse otiosi (Cass., lib. x, Instit. c. 22), 
sed victum suum lsbore manuum consequuntur ; et 
non solum de laboribus suis peregrinos et advenien« 
tes fratres secum reficiunt, sed etiam per loea Libyz, 
quae fame laborant, necnon etiam per civitates his 
'«ui in carceribus et diversis vinculis tenentur, im- 
manem conferunt alimoniz substantiam, de fructu 
manuum suarum rationabile sacrificium Domino tali 
oblstione se offerre credentes. 

Dieunt enim operantem monschum d:mone uno 
pulsari semper, otiosum vero innumerabilibus apiri- 
tibus devastari (Jbid., c. 23). 

CAPUT XL. 
De abbate Paulo. 

Denique abbas Paulus probatissimus Patrum (1bid., 
c. 24) , cum in eremo vastissima consisteret , qux» 
" Porphyrio nuncupatur, tantum palmarum fructibus 
et horto modico sustentabatur; nec poterat aliud 
unde sustentaretur operis exercere, eo quod ab ho- 
minibus vel habitabili terra amplius quam septem 
mansionibus aberat in deserto. Hie ergo ne momen- 
tum temporis penitus otiosus staret , colligebat pal- 
marum folia ; et quotidianum pensum , velat exinde 
sustentandus , ipse a semetipso exigebat jugiter. 
Cumque opere totius anni spelunea ejus fuisset im- 
pleta, et non haberet qui hoc distraheret, neque ipse 
otiosus posset manere, totum quod sollicita eura la- 
boraverat, annis singulis igne supposito concremabat. 
Intautum probans, &ine opere manuum nec in loco 


À posse monachum perdurare , nec ad perfectionis οὐ» 


men aliquando conscendere 


CAPUT XLI. 


De fratre blasphemo, qui intolerabili cstu libidinis 
urebatur. 


Novi alium fratrem qui probatissimo euidam seni, 
vitio carnis semetipsum gravissime confessus est 
impugnari ; intolerabili namque atu libidinis ureba- 
tur (Cass., lib. xiu, Instit., c. 20). Tunc senex velut 
spiritalis medicus , interiorem causam et originem 
morbi hujus proiinus pervidens , graviterque sospi- 
yans, a:t : Nequaquam , üli , tam nequam spiritui te 
Dominus permisisset, nisi aliquid blasphemasses in 
eo. Quod (rater audiens, staíim procidit ad pedes 
ejus in terram , summaque admiratione pereulsus , 


B confessus est in Filium Dei cogitatione impia bla- 


sphemasse. Unde perspicuum est eum qui in Deum 
blasphemus existit, tanquam qui irroget illi injuriam, 
perfectionis integritate privari, et sanctificationem 
castimoni: non mereri. 

CAPUT XLii. 


Ubi plurimi convenerunt seniores ad sanctum Antonium 
gratia consolationis. 


Quodam autem tempore convenerunt plurimi se- 
niorum ad beatum Antonimn , commorantem in 
Thebaidze partibus , perfectionis inquisitione et eol- 
lationis gratia (Cassian. Collat. 11, cap. 2). Cumque a 
vesperunis horis usque ad lucem fuisset protmacta 
collatio, quastio discretionis maximum noctis spa- 
tium consumpsit. Nam diutissime iuter eos qusere- 


C batur queuam virtus vel observatio monachum ἃ 


diaboli laqueis custodire posset illz:ssum, vel certe ad 
Deum recto tramite firmoque gressu perduceret. 
Cuinque pro captu imentis suz& unusquisque senten- 


tiam proferret in medium; et alii quidem hoc in je- 


juniorum vigiliarumque studio collocarent, alii in 
nuditate et conte:uptu 5559 rerum, alii remotiorem 
vitam et eremi secreta censerent ; et nonnulli iu pri- 
mis sectanda cliaritatis, id est, humanitatis officia 
delinirent; quia ipsa pie erga fratres et peregrinos 
studio susceptionis impenduntur. Cumque in bane 
modum pia contentione decertarent , essetque jam 
nocti8 maximum tempus consumptum , respondens 
demum beatus Antonius universis, dixit : Omnia qui- 
dem h»c qua dixistis, necessaria sunt et ulilia 


D siüentibus Deum : sed his principaiem tribuere gra- 


liam, nequaquam nos innumerabiles multorum íra- 
trum casus et experimenta p.rmittunt. Nam ssepe 
vidimus fratres has observationes teneutes, repentino 
casu deceptos, eo quod in bono quod ceperant, 
discretionem minime tenuerunt. Nec etiam alia causa 
lapsus eorum depreheuditur, nisi quod minus a se- 
nioribus instituti , nequaquam potuerant rationem 
discretioni hujus adipisci , que viam regiam docet 
monachum seuper incedere, et nec excessu conti- 
nentia modum transire permittit, nec defleetere ad 
vitia concedit. In omnibus ergo qux agimus , discre- 


tio anteponenda est. Manifestissime enim declaratur 


nullam sine discretionis gretia períecte posse: vel 


sit 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


841 


perüci vel stare. virtutem. Et hzec dicente Antonio , Á factum esse dicens, ut illi qui semper hominum san- 


universorum sententia deflnitum est , discretionem 
esse qua fixo gradu intrepidum monachum perdu- 
c^t ad Deum, et przdictas virtntes jugiter conservet 
illzesas. Omnium namque virtutum genitrix et custos 
atque moderatrix discretio est. 


CAPUT XLIII. 
De Herone sene. 

Et ut hzc exemplis certioribus approbemus (Cas- 
sian., Collat. n, cap. 5), referam vobis de quodam 
sene, Herone nomine, qui discretionem minime reti- 
nens , omnes pristinos labores perdidit , et insuper 
miserabiliter vitam finivit. Ánte paucos etenim dies 
illusione diaboli a summis ad ima dejectus est. Hie 
jtaque quinquaginta annis in eremo commoratus , 
singularem vits districtionem teouit, οἱ solitudinis 
gecreta miro fervore ultra omues sectatus est, Hie 
igitur post tantos labores ab insidiatore delusus, 
gravissimo lapsu corruens, cunctos in eremo consti- 
tutos luetuoso dolore percussit. Qui minime cecidis- 
set, si l'onum discretionis tenere voluisset. Tanto 
siquidem rigore animi sui immutabilem jejunii con- 
tinentiam semper exercuit , et solitudinis ac cellulz 
secreta jugiter sectatus est, ut nec die sancti Pasche 
rigorem abstinentix solveret. Cumque omnes eremi- 
t: pro tanta. solemnitate ad ecclesiam pariter con- 
venissent, solus ille non adfult, ne quantulacumque 
perceptione leguminis parvi, a suo proposito videre- 
tur relaxasse ; qua prisumptione deceptus, angelum 
Satang velut angelum lucis suscipiens cum snmma 
veneratione, ejusque preceptis obediens, semetipsum 


, gnum scilicet virtutis su: meritum probaturus , eum 
inde exisset illesus : de quo puteo cum grandi fra- 
trum labore semivivus extractus, vitam tertia die 
finivit; et quod his deterius est, ita in deceptionis 
sux obstinatione permansit , ut ei nullatenus potuis- 
set persuaderi, quod demonum calliditate fuisset 
delusus. 
CAPUT XLIV. 


De duobus monachis, qui euntes per desertum , de- 
creverunt non sumere. cibum, nist. Devs illis trans- 
mitteret. 


Quid dicani de illis duobus fratribus qui babitan- 


tes ultra iliam eremum (Cassian., Collat. n, cap. 6), 


ubi quondam fuerat beatus Antonius commoratus, 
minus eauta discretione permoti , euntes per exten- 
t»m solitudinis vastitatem, nullam escam penitus 
sumere decreverunt, nisi quam per semetipsum illis 
Dominus prestitisset ? Cumque errantes eos per de- 


Berta, et deficientes jam fame, conspexissent a longe. 


Mazices, quee gens cunctis nationibus immanior at- 
que crudelior est s non eos ad effusionem sanguinis 
desiderium prsedae, sed sola ferocitas mentis instigat, 
Visis ergo eis, contra naturam feroeitatis sus cum 
panibus illis oceurrerunt : tunc unus ex. illis fretri- 
bus subveniente discretione, velut a Deo porrectos 
sibi panes cum gratiarum actione suseepit , reputans 
escam sibi divinitus ministrari , nec sine Dei jussu 
PATROL. LXXIII. 


guine gauderent, nunc deficientibus eis vit: substan- 
tiam largireptur. Alius vero recusans cibum, velut . 
ab homine sibi oblatum, inediz labore consumptus,  . 
mortuus est : quorum scilicet quamvis initia ex re- 
prehensibili persuasione descenderiut, unus tamen 
subveniente discretione, id quod incaute conceperat, 
emendasse cognescitur : alius autem stulta praesum : 
ptione perdurans , mortem quam Dominus ab eo 

avertere voluit, ipse sibi conscivit. ) 


CAPUT XLV. 


De monacho qui, deceptus a diabolo, voluit filiu 
suum immolare. ' 


Quid etiam de illo monacho commemorem , cujus . 
nomen, quia adhuc superest, sileo (Cassian., col- : 


B /at. 1, cap. 1). Qui dum longo tempore 553 damo- 


nem iu angeli suscepit claritate , revelationibus ejus 
8x*pe deceptus, credidit enm iuternuntium esse justi- 
tie. Nam per omnes noctes in cellula ejus lumen : 
absque ullius lucernz officio praebebat diabolus : ad 
extremum vero jussit eum ut filium suum, qui cum 
eo pariter ia eodem monasterio commanebat, devo- 
tus Deo offerret victimam , ut scilicet hoc sacrificio 
Abrahae patriarche meritis cosquaretur. Cujus ver- 
bis ille intantum est seductus, ut lc confestim 
opere perfecisset , nisi puer de cella manibus ejus 
elapsus, concitus aufugisset. 


CAPUT XLVI. 


De monacho cui ostendebat diabolus exercitum Chrí- 
stianerum et Judaeorum. 


C Fuit et alius monachus (Cassian., collat. n, cap. 8), 
in puteum profundissimum precipitem jactavit, ma-- 


qui nimiam semper tenuit abstinentiam, quique per 
annos multos singuíariter in cella reclusue, perpaucis 
imitabilem exhibuit abstinentiam. Hic ad extremum 
ita est diabolicis revelationibus delusus, ut post an- 
nuos labores atque virtutes, quibus alios monachos 
excesserat, ad Judaismum et circumcisionem carnis 
miserabiliter sit lapsus. Post multa namque teinpora 
diabolus, velut nuntius veritatis, ostendebat illi per 
vana somnia et per quasdam inanes revelationes, 
Christianorum atque monachornm exercitum tene- 
brosum ac tetrum, omnique macie tabidum atque de- 
formem ; et econtra ostendebat illi Judzorum ple- 
bem summa lztitia tripudiantem, ingentique lumine 
coruscantem. Àc proinde commonebat eum, ut si 
mallet beatitudinis illorum particeps efüci, circum- 
cisionem quoque suscipere festinaret. Ex quibus pro- 
: fecto constat quod ex memoratis viris tam logubriter 
nemo fuisset illusus, si rationem discretionis assequi 
laborassent. Quamobrem in quantie perniciosum sit 
discretionis gratiam non habere, multorum casus ex«- 
perimentis declarat. 
CAPUT XLVII. 
De abbate Serapione. 

Abbas Serapion solebat frequenter junioribus fra- 
tribus, instructionis gratia, de seipso narrare (Cas- 
sian., collat. n, cap. 11), diceus: Cum adbuc essem 
puerulus, et cum abbate Theone commauerem, hac 
mihi consuetudo erat inimico imminente, ut post. 


21 


843 


DE VITIS PATRUM LIBER IV. 


ES 


quam refeeiseer eum sene liora nona, unum paxi- À summa sanctitatis monachi diutissime commoraRBies, 


matum quotidie in sinu meo latenter absconderem : 
quem sero, ignorante sene, ccculie eomedebam. 
Quod furtuin lieet quotidie perlicerem , espleta ta- 
men concupiscentia fraudulenta, ad meipsuni rever- 
ten», super admisso furto acrius eruciabar, quam su- 
per esum ilius fueram jucundatus. Cumque ἰδ." 
motestissunum opus singulis diebus explere non sine 
cordis mei dolore eompellerer, et elaudestinum fur- 
tum patelaccre seni eonfunderer, contigit per Dei 
providentiam, quosdam (fratres eedificationis obtentu 
ecllulam senis avidissimos expetisse. Cumque refe- 
ctione transacta, confabulatio spiritalis interesse 
COpisset , respondensque sénex propositis interroga- 
tionibus eorum, de gastrimargia vitio ef occullarum 


repente sunt a discurrentibus interempti Sarracenis. 
Quorum corpora tam a populo regionis illius, quim 
ab universa Arabum plebe, tanta veneratione sunt 
percepta, ut innumeri populi concurrentes ex. utra- 
que parte gravissimum sibi ceriamen pro reliquiis 
eorum indixerint, pie inter se pro saneta rapinz 
devotione decertantes, quinam justius mereretur eo- 
rum sepulturaui ac reliquias possidere; illis scilicet 
de vicina commoraiione ipsorum, aliis de originis 
propiuquitate gloriantibus. 
CAPUT XLIX. 
De abbate Daniele. 

.nter exleros eremitas, abbatem quoque vidimus 

Danielem, wqualem ezteris in omnjbus virtutibus, 


cogitationum exponeret , ad ultimum intulit, dicens : B sed peculiarius gratia humilitatis proeditum (Cassian. 


Nihil sie noxium est monachis, et lsetificat daemones, 
quam si celent cogitationes suas spiritales Patres. 
"Tunc ego compunetus corde, existimavi seni secreta 
, peetoris mei palcfacta, et in occultos primum gemi- 
tus excitatus, deinde cordis mei compunetione cres- 
cente, in apertes singultus laerymasque prorumpens, 
cepi amarissime flere ; et centiutio ejeei de sinu meo 
paximatium quod vitiusa consuetudine claneulo pa- 
raveraim eomedendam. Cumque in medium pruferens, 
quomodo quotidie involvens eum occulte ederem, 
prostratus in pavimento, eum venie postulatione 
confessus sum ; et ubertim profusis lacryiis, oratio- 
nibus eorum veniam apud Deum postulabam. Tunc 
senex dixit: Contide, fili, quia liberavit te a capti- 


collat. 1v, cap. 1). Qui merito puritatis ac mansuetu- 
dinis sus, a sancto Paphnutio ejusdem soiitudinis 
presbytero, ad  diaconii officium est przelectus. 1n- 
tantum enim idem beatus Paphnutius virtutibus 
ipsius aggaudebat, ut quem vite meritis et gratia 
parem sibi noverat, cozquare sibi etiam sacerdotii 
ordine festinaret. Denique optans sibimet successo- 
rem dignissimum providere superstes, presbyterii 
honore eum provexit. Qui tamen prioris consuetudi- 
nem humilitatis non omittens, nibil unquam sibi illo 
prisente de sublimioris ordinis adjectione donavit ; 
sed semper abbate Paphnutio offerente spiritales hos- 
tias, ille velut diaconus ia. prioris ministerii perman- 
Sit olficio. In quo tamen beatum Paphnutium, cura 


vitate ista confessio tua; victorem namque adversa- C talis vir esset ac tantus, nt in multis etiau przesciene 


rium tuum hodie triumphasti, validius eum tua con- 
fessione elidens, quam ipse fueras ab eo tua tacitur- 
nitate deje-tus. Et idcirco post hanc publicationem 
tuam iste nalignus spiritus non dominabitur libi, 
nec in te latibulum sibi teterrin,us serpeus hactenus 
usurpalit, quia de tenebris cordis tu: per hanc cou- 
fessionem projectus est. Necdum senex hec verba 
cormpleveral; et. ecce statim velut lampas magis ac- 
censa, de meo sinu procedens, tanto fetore cellam 
replevit, wt vix in ea residere possemus. Resumens- 
que senex, dixit : Ecce probavit tibi Dominus veri- 
tatem sermonum meorum, ut passionis illius incen- 
torem de corde tuo confessione salubri fugatum ocu- 
lorum fide perciperes, patefactumque hostem nequa« 


tiam grati€ possideret, hac spes de substitutionis 
electione Írustrata est. Nam non longe post, hune 
ipsum quem sibi paraverat successorem, ante se ad 
Deum praisit. 
CAPUT L. 
De abbate Sereno, 

Summa sanctitatis el continentie virum, nomi- 
nisque sui speculum, abbatem vidimus Serenum, 
quem singulari veneratione pra caeteris admirati su- 
mus (Cassian., collat. vii, cap. 1). Cui supra omnea 
virtutes qux nem solum in actu ejus vel moribus, sed 
etiam ipso vultu per Dei gratiam refulgebant, ita est 
peculiari beneficio donum castitatis infusum, ut nee 
se ipsis quidem naturalibus ineentivis inquictari vol 


quam locum in te ulterius habiturum, aperta ejus B in sopore sentiret. Ad quam tameu earnis puritatem 


expulsione cognosceres. Itaque secundum sententiam 
senis, ita est in me virtute confessionis dominatio 
diabolica exatincta, ut nunquam mihi ulterius nec 
memoriam concupisceptie hujus tentaverit inimieus 
ingerere. 
CAPUT XL VIII. 
De monachis a Saracenis interfectis. 

In Palzestin:e partibus (Cassian., eollat. v1, cap. 1) 
juxta vicum Thecue (6), qui Amos prophetam meruit 
procreare, 55/5 solitudo vastissima est, usque Ara- 
biam ac mare Mortuum (quo ingressa de(iciunt 
fluenta Jordanis, et ciuis Sodomorum) amplissima 


quomodo pervenerit, quie supra oonditiouem ha- 
mass» paure videiur, necessarium 6896 reor expli- 
care. 

lie igitur beatus Serenus (Ibid., cep. 9), pre in 
terna cordis atque eorperis castitate, uoeturnis diur 
nisque precibus, jejuniis quoque ac vigiliis iofatiga-- 
biliter insistens, cum se vidisset orationum 686 n 
oblinuisse vota, eunetosque sius ia corde suo con- 
cupiscentiao exstinetos, velut suavissiino gustu μα“ 
tatis accensus in majorem suam sitim zelo castitas 
exarsit, et intensioribus ccpit jefouiis atque ebseera- 
tionibus ineubere, ut mortiflestio passionis bules, 


extensione porrecia pertingens. In hac solimdime . ous interiori homini selo dono Dei fuerat attribuit, 


845 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 


846 


ad exterioris etiam puritatem eatenus perveriret, ut & probatur in fornace humiliationis ( Eccl. xxvn ἢν 


ne ipse quidem vel ullo simplici ac naturali molo, qui 
eliam in parvulis aique lacteatibus excitatur, ulte- 
rius pulsaretur. Cumque petitioni ceepta, supplica- 
tione jugi ac laerymis indefessus insisleret, adve- 
niens ad eum angelus in visione nocturna, eique 
velut aperieus uterum, quamdam ignitam carnis stru- 
mam de ejus visceribus evulsit atque projecit, suis- 
que locis, ut fuersut, omnia intestina restituens, 
dixit ad eum: Ecce, inquit, incentiva caruis tuze ab- 
scisa sunt, et obtinuisse te noveris hodierno die per» 
peuam corporis puri.atem, quam fideliter postulasti. 
Hac degratia Dei, qux memorato viro peculiariter 
attributa est, breviter dixisse sufficiat. 

Ceterum eum ad eum die quadragesima venisse- 


Et illud : Quei enim diligit Dominus , eorripit ; 885 
gellat autem omnem filium quem recipit ( eb. s1i ; 
Prov. im ). 

Quod nostris quoque temporibes satis evidéns 
ostendit et aperta probatio in abbate Paulo vel 
Moyse, qui habitaverunt locum bojus solitud:nis 
qui Calamus nuncupatur (Cassian., coll. vii, cap. 90). 
Nam Paulus commoratus est in eremo qu:e adjacet 
Panephysi civitati, quam solitudinem jam clim fa- 
ctam aquse salsissimsee inundatione cognovimus : 
qui quoties flaverit spiritus Aquilenis, de stagnis 
impulse ae superfusz adjacentibus terris, ità om. 
nem illius superficiem contegit regionis, ut antiquas 
ibidem vicos , qui olim liac ipsa de causa onmi sunt 


mus (Jbid. c. 2), ac de diversis quzestionibus eam D habitatere deserti, faciat velut insulas apparere. 


flagüaremus, ad extremum de impugnatione dzino- 
num eum requirebamus. Tunc ille, ut semper erat, 
placidissimo τοῖα respondens (Ibid., c. 82), dixit t 
Nou enim daemones babere potestatem quemquant 
hominum lxdendi, exemplum beat Job manifesta 
ratione demonstrat (Job nu), ubi non amplius eum 
tentare audet inimicus, quam divina ei dispensatione 
conceditur. 
CAPUT LI. 


De eo quod nen vamdem vim. habeant nunc dannones 
contra monachos, quomodo anteriori tempore. 
Satis tamen nobis experientia nostra et seniorum 
nostrorum relaiioue compertuin est non eamdem vii 
da1nones nunc babere contra mouachos, quam ante- 


CAPUT Lil. 
De abbate Paulo. 

Hic igitur abbas Paulus in tantam eordis fut- 
tatem quiete solitudinis silentio ue profecerat, üt 
non dicam vultum femineum , sed ne vestimenta 
quidem sexus illius conspectui suo pateretur offerri 
( Cassían. , collat. vu , cap. 26 ). Nam cum quadam 
die pergeret ad cujusdam senioris cellam, casu 
mulier el obviavit : quam cum vidisset, tana füga 
ad suum rursum monasterium , pretermisso quod 
arripuerat itinere , cucurrit , quanta nullus a facia 
leonis vel immanissimi draconis aufugeret. Quod 
licet zeló eastlatis et puritatis ardore sii ἴα- 
ctum, tamen quia non secundum scientiam pre- 


riori tempore inter anachoretarum principia, in qui- ὦ sumptum est, sed observantia discipline excessus 


bus adhuc raritas monachorui in eremo commane- 
bat (Cassian., coll. vai, cap. 25). Tanta namque tunc 
erat daemonum feritas, ut vix paucissimi tolerare ha- 
bitati.nem solitudinis possent. Siquidem in ipsis cce- 
nobiis, in. quibus commorabaatur deeem vel duoie- 
cim. ita eorum atrocitas grassabatur, et frequenter 
ΒΒ Ὁ visibiles sentiebantur aggressus, ut non aude- 
Teut omnes pariter noctibus obdormire; sed vicissim 
aliis degustantibus somnum, alii vigilias celebrantes, 
psalmis el orationibus seu lectionibus iuhaerebant. 
Cumque illos ad soporem nature necessitas iuvitasset, 
expergelactis aliis ad eorum qui dormituri erant cu- 
stodiau, similiter vigilia tradebantur. Unde dubitari 
WOn potest unum e duobus nunc esse ; aut euim vir- 


est moderatus, ne elatio eum invaderet, talique 
confestim corréptione percussus est, ut totum cor- 
pus ejus paralyseos valetudine solveretur, nullum- 
que in eó membrum penitus suum officium praeva- 
leret esplere. Siquidem non solum pedes ac manus, 
sed etiam lingue motum, ipseque aures ita auditus 
proprii amiserunt sensum , ut in 60 nibil amplius ex 
homine quam immobilis statuz figura remaneret. 
Et ad hoe redactus est, ut infirmitati ejus nullo 
modo virorum diligentia deservire suflicerel, nisi 
sola ei muliebris sedulitas miuistraret. Nam ροῦ- 
lató eo ad monasterium sacrarum virginum , cibus 
ac potus femineo ei ingerebatur obsequio ; explen- 
disque omuibus nature necessitatibus , eadem illi 


tu:e crucis ctiam deserta peneirante, ei ejus gratia D diligentia per annos ferme quatuor, id est, usque 


ubique coruscante, retusa est nequitia diemonum ; 
aut negligentia nostra illos ab impugnatione pristina 
reddidit lentiores, dum dedigsantur adversum nos 
illa intentione confligere, qua tunc contra illos proba- 
tissimos Christi milites se viebant. 

Ceterum. corporaliter traditos Satauce vel infirmi- 
talibus magnis eliam viros eaactos novimus (Cassian., 
coll. vu , cap. 25) , pro levissimis quibusque delictis, 
cum in illis nec tenuissimum quidem peccatom aut 
maculam ia illo judici. die patitur invenire divina 
clementia , ui eos tanquam aurum prebatum , ad il- 
lam perpetuitatem gloriessm , nulla indigentes pos- 
toli pergatiene, transmittat, juxta illud : Vir justus 


ad vite sux terminum serviebat. Qui cum tanta es- 
set membrorum omnium debilitate constrictus, ut 
nulli in eo artus vivacem motum retentarent , tanta 
ex eo virtutum gratia procedebat, ut cum de oleo 
quod corpore &uo teligerat uogerentur infirmi, sta- 
tim a cunctis valetudinibus curarentur; ita ut super 
hac ejus valetudine evidenter claresceret , et debili. 
tatem membrorum ejus amore Domini contributam, 
et sanitatum gratiam pro testimonio et manifestatione 
meritorum ejus Spiritus sancti virtute paratam. 
CAPUT LHI. 
De abbate Moyse. 
Secündus vero, quem diximus, Moyses in haq 


ut 


bE ViTiS PATRUM LIBER 1V. 


* 


848 


eremo commoratus ( Cássian. , collat. vn, cap. 21 ), A ritas in eo ; et etmt loquitur mendaciuni , ex propriis 


Cum et ipse singularis et incomparabilis vir esset , 
ob reprehensionem unius sermonis, quem contra 
abbatem Macarium durius protulit, tam diro da- 
moni est confestim traditus, ut humanas egestiones 
ori suo ingereret. Quod flagellum purgationis divi- 
nam ei intulisse dispensationem , ne vel inomentanei 
peccati maeula in eo resideret, velocitate curationis 
ejus demonstratum est. Nam continuo abbate Macario 
in orationem prostrato, dictu citius malignus spiri- 
tus ab eo fugatus discessit. 

Ex quo manifeste perpenditur, non debere eos 
abominari vel despici quos videmus diversis tenta- 
tionibus vel malignis spiritibus tradi (Ibid., c. 28) ; 
quia duo hzc credere immobiliter nos oportet : pri- 
mo, quod sine Dei permissu nullus omnino tente- 
tur; secundo, quod omnia qu» a Deo nobis infe- 
runtur, velut a piissimo patre ac clementissimo me- 
dico, pro nostris utilitatibus irrogentur. 


CAPUT LIV. 


De monacho, qui in selitudine noctu vidi 
. ^ -—  sultitudinem demonum. 


856 Quidam autem frater (Cassian., collat. vut, 


eüp. 16), cum per solitadinem iter ageret , advespe- 
rante die speluncam quaindan reperies, ibidem sub-. 


slitit, Übi dum psalmos ex more cantaret, tempus 
medix noctis excessit. Cumque finita vigilia , refec- 
1urus lassum corpus , paululum resedisset, repente 
coepit innumerabiles catervas demonum undique con- 
fluentium intueri ; qux infinita constipatione proce- 


quebantur : qui princeps eorum, et magniludine 
procerior cunctis, et. aspectu terribilior videbatur. 
Cumque in quodam solio sublimissimo consedisset , 
uniuscujusque actus diligenti examinatione cepit di- 
scutere; illosque qui necdum se circumvenire 88- 
mulos suos potuisse dicebant , velut inertes, a con- 
speriu suo cum injuria jubebat expelli, spatia tanti 
temporis et opus inaniter expensum cum fremitu 
furoris eis exprobrans. lilos vero qui nuntiabant se 
consignatos sibi bomines decepisse, summis laudi- 
bue cum exsultatione ac lavore cunctorum , ul for- 
tissimos pugnatores , ad exemplum cunctorum , glo- 
riosissimos coram omnibus emittebat. [nter quos 


cum quidam nequissimus spiritus, utpote niagnum p 


triumphum nuntiaturus, letior advenisset, nomen 
monachi opt:me cogniti designavit, asserens se post 
quinque [ Cassian. , quindecim | annos, quibus eum 
jugiter obsideret, vix eadem nocte in ruinam forni- 
cationis mersisse. Super cujus relatione cum im 
mane cunctorum gaudium fuisset exortam, summis 
a principe eorum laudibus elevatus, megnisque 
proconiis coronatus abscessit. Aurora itaque super- 
veniente, cum omnis multitudo dzemonum ab oculis 
ejus evanuisset , dubitans frater ille de assertione 
spiritus immundi, memor etiam evsngelice senten- 
tia , quod jn veritate non stetit , et quia non est ve- 


loquitur (Joan. vrn) : Pelusium petiit, ubi illum fra- 
trem noverat commorari, quem malignus spiritus 
asseruit esse deceptum. Erat etiam ibi et alius frater 
illi notissimus, quem interrogans de eodem fratre , 
reperit quod eadem nocie, qua teterrimus ille dze- 
mon ruinam ejus suo principi nuntiaret , monasterío 
pristino derelicto , vicum petiisset, et in fornicatio- 
nem miserabiliter cecidisset. Hzc autem audiens fra- 
ter, suspirans et flens , reversus est in locum suum. 


CAPUT LY. 


De duobus philosophis, qui ad sanctum 
Antonium perrezerunt. 


Quodam autem tempore duo quidam phiHosophr 


B audientes famam beati Antonii , perrexerunt ad eum 


(Cassian., collat. vu, cap. 18). Qui cum inter se quas- 
dam quzstiones habuissent , Alespicientes philosophi 
sanctum Antonium , velut imperitum et sine litteris 
virum , reversi sunt ab eo. Volentes autem eum, st 
nihil amplius potuissent ledere, vel de cellula ejus 
magicis przstigiis et circumventione dz:emonum per- 
turbare, immiserunt ei nequissimos demones ad 
impugnationem, hac invidia et livore perculsi, ea 
quod multi hominum ad illum , velut Dei famulum, 
quotidie convenirent. Cumque, illo nunc quidem 
imprimente pectori suo et fronti signaculum crucis, 
nunc vero orationi suppliciter incubante, nec appro- 
pinquare quidem durissimi daemones eidem auderent, 
reveriebantur ad eos qui illos direxerant, sine et- 


C fectu. Tunc illi alios rursum , quasi potentiores, mi- 
dentes , alie preibant principem suum, alis se- , 


serunt, Cumque et illi fatigati revertissent , iterum 
alios nihilominus potentiores ac vehementiores ad- 
versus militem Cbristi destinaverunt, qui nihil pe- 
nitus przvaluerunt , Antonio viriliter reluctante. Ea 
itaque nihil profecerunt tales tantzeque eorum insi- 
dix, tota magiea orte et neeromantia quiste, ut 
per hiec evidentissime comprobarent magnam vir- 
tutem inesse professioni Christianorum , quibus illa 
tam s»vs umbrse nibil Antonium, non solum [88 - 
dere, sed nec puncto quidem de habitaculo suo va- 
luerunt perturbare. 
, Pro hac ergo admiratione stupefacti philosophi 
( Ibid., c. 19), confestim ad sanetum Antonium vt- 
nerunt, jmpugnationum suarum magnitudinem et 
causas atque insidias livoris sui ei patefecerunt, 
Christiauos se fieri protinus poposcerunt. Cumque 
diem ab illis proditz&e impugnationis requireret , indi- 
caverunt; asseruit autem se beatus Áptonius ama. 
rissimis cogitationum stimulis tunc fuisse pulsatum. 
Eumdem beatum Antonium ita nonnunquam i5 
oratione novimus perstitisse ( Cassian. , collat. 1x , 
cap. 94 ) , ut eodem in excessu mentis frequenter 
orante, cum solis ortus coepisset infandi , audieri- 
mus eum in fervore spiritus sic proclamantem : Quid 
me impedis,, sol , qui ad hoc oriris, ut me ab hujus 
veri luminis abstrabas claritate. 


Φ- 


TS 


EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. NOTATIO. 


850 


ROSWEYDI NOTATIO. 
5357 (1) Auctoribus.) Inscripsi libri hujus quarti au- A cohzreat. Ille enim se a pueritia ait inter eremitas 


«tores Severum Sulpicium et Joannem Cassianum, 
quia -ex eorum libris hic liber verbis eorum ezcerptus 
«st. X)uis excerpserit, non plane constat. Vide dicta 
án *rolegomeno generali 6. 

(3) Severo Sulpicio.| Varia ejus elogia habes initio 


τς "operum ejus, a variis doctis viris adornatorum. Dabo 


b 


tantum hic ea qux Dialogorum, ex quibus hzc ex- 
«cerpta sunt, mentionem faciunt. Gelasius Decreti 
varie 1, dist. 15, cap. 9: «Opuscula Posthumiani et 
Galli apocrypha. » Hieronymus , lib. xi, in Ezech. 
€. XXXVI, post enumeratos erroris Millenariorum se- 
t:tatores, adiit : « Et nuper Severus noster, in dia- 
logo, cui Gallo nomen imposuit. » 

Ne mirere Severi Dialogos, in quibus Posthumianus 
et Gallus interloquuntur , numerari a Gelasio papa 
ánter apocrypha. Continent enim quosdam nzvos, 
«uos vide notatos in indice librorum expurgandorum 
ἃ F. Jeanne Maria Brasichellensi , magistro sacri 
Palatii, et apud Bellarminum in libro de Scriptoribus 
Ecclesiasticis, et Baronium variis locis in Annalibus, 
€t Possevinum no-trum in Apparatu sacro. Nulli 
&amen navi in his excerptis occurrunt. 

Porro de anno quo Severus Sulpicius Dialogos 
8005 conscripsit, ita Baronius, tomo v, anno Christi 
402, Innocentii papx I , Arcadii et IIonoríi impp. 8. 
Quoto, inquit, Domini auno Severus dialoguin illum 
:scripserit, ex his pariter intelligi polest, Nam cum 
1dem dicat sanctus Hieronymus, eos uuper a Severo 
conscriptos, constetque commentarios in Ezechielem, 
ubi de his agit, anno quo a Gothis capta est urbs, 
esse conscriptos (ut ex ejus in libris illis afüixis pras- 
fationibus apparet), nempe post octo ab hoc tempore 
ennos, utique fatendum est longe post obitum sancti 
Martini eam a Severo scriptionem elucubratam; licet 
profectio ila Posthumiani in Orientem, a qua sumit 
dialogorum exordium, contigerit vivente sancto Mar- 
tino, à&o videlicet quo ob Origenistas contigit Ale- 
Xandrinam ecclesiam Lurbis exagitari. 


versatum. lta enim scribit prifatione ad Castorem 
episcopum, quam libris suis de Institutis C:enobiorum 


pramisit, cum causas adfert cur minus idoneus nune 
sit ad monastica /Egyptiorum monachorum instituta 
recolenda et reeolligenda : « Secundo, quod ea quz 
a pueritia nostra inter eosdem constituti, atque ipso- 
rum incitati quotidianis exhortationibus et exemplis, 
vel agere tentavimus, vel didicimus, vel visu perce- 
pimus, minine jam possumus ad integrum retinere, 
tot annorum curriculis ab eorum consortio et imita- 
tione conversationis abstracti. » Unde quoque colli- 
gitur, non esse eamdem cum nostro Cassianum , ad 


. guem scribit Isidorus Pelusiota. 


(4) Origenis.] Baronius, tomo V, anno Christi 539, 
Anastasii papee 2, Arcadii et Honorii impp. 5. Acci- 
dit autem, cum librorum Origenis causa toL tantz:eque 
turbe concitata esseut Alexandrie, atque in uni- 
versa /Egypto per Theophilum ejus civitatis antistitem 
aliosque episcopos adversus monachos scriptorum 
Origenis fautores, l'osthumianum illum , qui apud 
Severum cum Gallo dialogum 55$ agit, Alexandriam 
appulisse, compluraque eorum quz inier ainbas ad- 
versas partes transacta fterunt, prxsentem conspe- 
xisse. Solvens enit Narbona in Africam, ad tumulum 
sancii Cypriani martyris invisendum perrexit : inde 
vero Cyrenensium legens oras iu ZEzyptum pervenit, 
Jerosolymam profecturus visendorum causa locorum 
sanctorum, etc. Cujus in Zgyptum Jerosolymamque 
peregrinatio, etsi non hoc anno, haud tamen inuito 
post contigisse potuit. 

(8) Duos ego jam senes.] Quod hic de duobus se- 
nibus narratur sine nomine, hoc de Paesio et Joanne 
ita narrat Cassianus, lib. v. Instit. cap. 97. « Ad 
senem Pesium in eremo vastissima commorantem 
cum senex Joannes magno coenobio ac m:ltitudini 
fratrum prepositus advenisset, et ab eo velut ab an- 
tiquissimo sodale perquireret, quidnam per omues qua- 
draginta annos, quibus ab eodem separatus in soli- 


idem Baronius, tomo V, anno Christi 421, Cales- (* tudine minime a fratribus iuterpellatus eg:sset : 


Uni pape 8, Theodosii 24, Valentiniani 7, impp., 
ostendit Severum Sulpicium Dialogorum auctorem 
diversuta esse a Severo Sulpicio episcopo Dituricensi. 
Qua in re lapsi erant Severi commentatores, Carolus 
Sigonius, Petrus Galesiuius , et Victor Giselinus. 
Quod etiam notavit Josephus Scaliger, prolegomenis 
Ad libros de Emendatione temporum, et Nicolaus 
Faber in Opusculis posthumis, sclediasmate de Dio- 
Dysio Areopagita, qui hunc nostrum Severum ait 
fuisse monachum Primuliaceusem. 

Posthumiani , qui Severi Dialogis interloquitur, in 
JEgyptum peregrinatio describitur primo Severi dia- 
logo, cujus excerpta hic lezis. Qux quo anno Christi 
existimetur contigisse, vide hic notationem ad ca- 
vut 2, num. 4. Labitur Reatinus Victorius in Vita 
sancti Hieronymi, qui existimavit Severum in Agy- 
ptum profectum, cum ipse Posthumiani profectionem 
narret, 

(9) Joanue Cassiano.] Et hujus elogia varia habes 
ante ejus Opera ab Henrico Cuyckio et Petro Ciaccono 
expolita, qui simul monent quid in operibus Cassiani 
cavendum. Nihil in his excerptis censoria virgula 
dignum occurrit. Porro de Cassi»ni in. Ajgyptum 
profectione, ita Baronius, anno Christi 404, Inno- 
centii pap: 5, Arcadii et Honorii impp. 10, postquam 
egit de Cassiano ad lunocentium papam in causa 
Joannis Chrysostomi legato misso : C:eterum, inquit, 
post h:ec Cassianus profectus in Egyptum, ibi mo- 
nasticam vitam excolere cepit, indeque scribendi 
Collationes Patrum hausit argumentum. Exstat. lsi- 
dori Pelusiot:» ad Cassianum epistola ( Isid. Pelus. 
lib 1, epist. 509), cum aggressus esset vitam monas- 
ticam profiteri, qua eum in primis sibi coercendam 
cssc liuguam admonuit. Hactenus Baronius. - 

Qua Baroniana de Cassiani in. /Egyptum profe- 
ciione putatio, non video qui cum Cassiani scriptis 


Nunquam me, ait, sol reficientem vidit. Et ille : Nec 
me, inquit iratum. » Idem habetur apud Pelagium, 
libello iv, num. 24. 

(6) Juxta T hecue vicum.] Martyrologium Romanum, 
28 Maii : « Thecue in Palaestina sanctorum monacho- 
rum martyrum, qui tempore Theodosii Junioris ἃ 
Sarracenis occisi sunt : quorum sacras reliquias 
accola colligentes , summa veneratione illas habue- 
runt. » Übi Baronius notat : Hi iili esse. videstur. de 
quibusagit Joannes Cassianus,in coll.vi,c.1,2 et seq. 

ldem Baron., tomo V, anno Cliristi $10; Innocentii 
pap: 9, Honorii 16, Theodosii 5, impp., Cassianus, 
Inquit, integra collatione vi, in eo argumento versatur, 
ut doceat cur Deus sanctos viros ab impiis necari 

rmittat. Erat planequisstio ista versata ore omnium 
js temporibus ob ingruentia ubique imala, et bar- 
baros longe lateque grassantes. De ea enim non 
Cassianus tantum egit, sed eadem occasioneetiam Au- 
gusiinus, in epistola ad Victorisnum (August. epist. 
122) , quod ille inter alia interpellasset : « Quare et 
servi Dei barbarorum ferro perempti sunt, et ancilla 
Dei captivis duct. » Quie itidem pluribus tractat ad 
Marcellinum in commentariis de Civitate Dei. Hac- 
tenus Baronius. 

Existimat ibidem Baronius, eodem tempore claiem 
JEgypto illatam a barbaris, ;probatque ex litteris 
Augustini ad Vielorianum : « Totus quippe mundus 
tantis affligitur cladibus, ut pene pars nulla terrarum 
sit ubi non talia. qualia scripsisti comiittintur atque 
plangantur. Nam ante parvum tempus etiam in illis 
solitudinibus /Egypti, ubi monasteria separata ab 
omui strepitu quasi secura degebant , a barbaris in- 
terfecti sunt fratres (August., epist. 192). » 

Cassianus tamen, qui hoc tempore in /£gypto vi- 
vehat , nullam mentionem facit deproedatiunum per 
barbaros monasteriis /gypti illatarum. Nam post- 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


quam narravit de monachis in Palvsting part/bus A extremitate et limite Egypti. Colligo ex divo Hiero- 


pecisis , subdit: « M«esti ad sanctum Theodorum , 
singularem in conversatione actuali perreximus vi- 
rum. Hic namque morabatur in Celliis , qui locus 
intra N:triam et Scythin situs, et a monasteriis qui- 
dem Nitriz quinque millibus digtans, octoginta mil- 
lium solitudine 4b eremo Scythi, in qua commora- 
bamur, interveniente d:scer. itur ( Gassian., coll. vi, 
for: 1). » Atqui precipua 4 gypti monasteria eraut 

Seythi, Nitria et Celliis. 

Quare quz divus Augustinus habet de /Egypti 
monasteriis devastatis , intellige de iis qua erant in 


—À 


nymo, epist, 83, ad Marcellinum : « Hoc autem, 
inquit, auno, cum tres explica-sem libros (Ezechielis 
videlicet) subitus impetus barbarorum, de quibus tuus 
dici Virgilius ( Aneid. iv): 

... Lateque vagantes 

Borcei.... 

Et sancta Scriptura de lsmael : Contra faciem om- 
nium fratrum suorum habitabit (Gen. xvi): sic AEgyptii 
l, mitem Palzst:n:e, Phuenices, Syrie percurrit, et iy- 
Blar torrentis cuncta secom tranens, ul vix manus 
eorum wüisericordia Christi potuerimus evadere. 


DE VITIS PATRUM 
LIBER QUINTUS, 


SIVE. 


VERBA SENIORUM, 


AUCTORE GRJECO INGERTO (1, 
INTERPRETE PELAGIO S. R. E. DIACONO *. 


PRJELUDIA AD LIBRUM QUINTUM. 


PE LIBRI HUJUS APUD GRJECOS INSCRIPTIONE , MATERIA, DIVISIONE, UTILITATE. 
Photius (c) patriarcha Constantinopolitanus Bibliothece sue cod. 198. 


559 Legimus] Sanctorum Virorum Librum, qui B 


ipsorum vitas et recte facta narrabat, ad spiritualem 
profectum atque] utilitatem. 

Epitoma autem erat, ut apparet, et comprehen: io 
miagni, quem vocant, Limonarii, (seu Prati spiritualis) 
'quo et vit» opera narrantur, tum Magni Antonii et 
sequalium, tum eorum qui post eos flornerunt, Quem- 
admodum et qui dictus est Hortulus novus, lis recen- 
vorum ad etatem usque Heraclii, et paulo e!íatu vi- 
ainiorum Vitas, religiosasque exercitationes describit. 


Verum hic liber in duo et 50) viginti contractus, 
argumenta eorum cujusque utilitatem eL obtinendi 
rationem, variis norrationibus expositam habet. 

i. Igitur horum caput admonitio est ad perfectionis 


᾿Ανεγώσϑη 'ANAPON ἍΓΙΩΝ BIBAOZ, πολιτείως τε ακὐ- 
τῶν καὶ κατορθώματα πρὸς ψυχικὴν προχοπὴν καὶ ὠφέ- 
λειαν ἀπαγγέλλουσα. 

Συηγχεφαλαίωσις δ᾽ ἦν, ὡς ἔοικε, καὶ σύνοψες τοῦ ME- 
TAAOY χαλουμένου ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΥ, ὃ ἀπαγγῶλει τοὺς 
βίους καὶ «à prx τῶν περὶ ᾿Αντώνιον τὸν Μέγαν, xmi 
τοὺς ἑξῆς ἀκμοσάντων. Ὥσπερ γὰρ τὸ καλούμενον ΝΈΟΝ 
HAPAAEISION [Α4{., παράδεισιν), τὰς τῶν ἔτι νεωτέρων 
μέχρις 'πραχλείου τοῦ βασιλέως, καὶ μιχρὸν ἔτι poca 
τέρω πολιτείας χαὶ τοὺς ἀσχρτιχοὺς ἀγῶνας ἀνα- 
γράφει. 

Αλλ᾽ οὖν τὸ προκείμενον βιβλίον εἰς δύο xod εἴχοσε 
συγνεφαλαιούμειον ὑποθέσεις, ἑκάστης αὐτῶν καὶ τὸ χρὴή- 
σιμὸν xal τὴν χτῆσιν διαφόροις διηγήμασιν ἐμφανίζει. 

Ὧν τὸ μὲν πρῶτον χεφάλαιον παραίνεσιν εἰς προγοχὲν 


profeetum, et ἃ variis quidem illa instituta personis. C, τελειότητος Ex διαφ ρων προσώπων περιέχει 


1. Tranquillze vite ac solitari:& fructum ostendit. 

nt. De continentia agit, quam non in vietu duntaxat, 
sed et in reliquis animi motibus similiter exercendam 
docet. 

iv. Ut se munire quisque debeat adversus insur- 
gentes ὃ fornicatione pugnas. 

v. De paupertate, utque vitare avaritiam oporteat. 


vi. De patientia et fortitudine. 
vii. Nihil esse per ostentationem agendum. 


Τὸ δεύτερον δὲ, τὸ ἀπὸ τῆς ὁσυχίας δείκνυσε χέρδος. 

Τὸ τρίτον περὶ ἐγγρατείας διαλαμδάνει, καὶ ὡς δεῖ τὴν 
ἐγκράτειαν μὴ βρώμασι [Al., βρωμάτων) μόνον, ἀλλὰ 
καὶ τῶν λοιπῶν τῆς ψυχῆς χινημάτων ὁμοίως ποιεῖσθαι. 

τὸ δὲ τέταρτον, πῶς δεῖ ἀσφαλίξεσθαε ὁμας πρὸς 
τοὺς ἀπὸ τῆς πορνείας ἑπανιτταμένους iuc» πολέμους 

Τὸ δὲ πέμπτον, περὶ ἀχτημοσύνης, xal ὡς δεῖ xai τὴ» 
πλεονεξίαν φυλάττεσθαι. 

Περὶ ὑπομονῆς δὲ καὶ ἀνδρείσς τὸ ἕκτον. 

Καὶ τὸ ξόδομον,͵ ὅτι δεῖ μηδὲν πρὸς ἐπίδειξιν ποιεῖν. 


85 
καὶ τὸ ὄγδοον, ὅτι οὐ δεῖ «yg χρίγειν. 
Περὲ διακρίσεως δὲ κὰ θ΄. 
Τὸ δὲ δέχατον, περὶ τοῦ δεῖν ἀεὶ νήφειν. 


Eg] τὸ ἐνδέχατον, ὅτι δεῖ ἀδιαλείπτως καὶ ἐν νώψει 


φβοσεύχεαθαι. 


Kai τὸ δωδέκατον, ὡς φιλοξενεῖν Oti xa) ἐλεεῖν is Da- 


ρότητι. 2 
Περὶ ὑποχοῖς ἐχδιδάσχει [Al., καὶ διδασκαλίας] τὸ 
ερισχαιδέχατον. 
Τὸ δὲ τεσσαρεσκαιδέχατον, περὲ ταπεινοφροσύνη. 
Καὶ τὸ πεντεκαιδέχατον, περὶ ἀνέξιχαχίας. 
Hepl ἀγάπης δὲ τὸ ἐξκαιδέκατον. 
Τὸ μέν τοι ἑπταχαιδέκατον, περὶ διόρατιχῶν, 
Καὶ τὸ ὀχτωκαιδέχατον, κερὶ σημειοφόρων γερόντων. 
Τὰ δὲ (θ΄, περὶ πολιτείας θεοφίλους διαφόρων πατέρων. 


Καὶ λοιπὸν τὸ εἰκοστὸν, ἀποφθέγματα τῷν ἐν ἀσκήσει 
& 


ynpaeavvov. 
Εἶτα τὸ πρῶτον καὶ εἰκοστὸν διαλέξεις εἰσάγει γερόντων 
περὶ λογισμῶν πρὸς ἀλλήλους. 
καὶ τὸ ἐπὶ πᾶσι δεύτερον χαὶ εἰχοστὸν, ᾿Ησνχίου 
πρεσθυτέρ:ν Ἱεροσολύμων γνώμας περιέχει. 
Ἐν οἷς x«l ὁ φυμπὰς τοῦ βιδλίου ἀπᾳρτίξεται λόγος. 
Χρειῳδέστατος χαθεστῶς, εἴπερ τι ἄλλ), τοῖς ἐπὶ τῷ 
χλήρῳ τῶν οὐρᾳγῶν τὸν βίον ἀσχουμέγοις. 


Ἔχει χαὶ κατὰ τὴν ἐπαγγελίαν, καὶ τὸ σαφὲς, καὶ e 
ἄλλα τοιυῦτος, οἷος ἂν γένοιτο ἀνδράσιν ἁρμόζων πρὸς 
μὲν τὸν κατὰ λόγους ἀγῶνα μήδ᾽ ἐπεστραμμένοις, πάντα 
δὲ τὸν πύνον xal τὴν σπουδὴν εἰς τὴν ἐπὶ τοῖς ἔργοις ἄσ- 
χησιν ἀναδεδεγμένοις. ᾿ 


PRAELUDIA. NOTATIO. 


in. 
ὁ vir. Non oportere quemquam judicare. 
ix. De discreliope. . 
X. Sobrium (5ive cireumspettum ) semper esse 
bportere. 


xi. Ássidue esse θὲ eum attentiene precandum. 


xu. Hoepitalitatem esse ac. misericordiam enm hi- 
laritate exereendam. 
xii. Obedisntiam doeei. 


ziv. De humilitate. 

xv* De malorum tolerantia. 

xvi. De dilectione. 

xvi. De iis qui visiones viderunt (d). 

xvni. De senibus qui miraeula patrarupf, 

xu, De yariorgm sanctorum Patrum vita Deo 
grata 

xx. Aliquot eorum qui in monastic3 exercitatione 
£onsenuerani, scite djcta. | 

xvi. Collationes continet senum inter ipsos de suis 
tonsiderationibus. 

xxii. 561 Ad hac omia e£ ultjmum caput sen- 
teutias continet Hesychii presbyteri Jerosolymitani. 

Quibus et liber hic £otus absolvitur. 

Uiilissimus profecto iis, sj quis alius, qui ad £a 
lestem haereditatem parandam vitam spam compo- 
Bunf. 

Adhibet idem quam promiserat , perspicuitatem 
quoque ; alioqui c:etera (alia, qualis 118 aptus sit viris, 
qui non de verbis laborent, sed omnem operam at- 
C que conatum in operibus exercendis ponant, 


B 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(a) Greco incerto.] Grecum sliquem hujus libri 
auctorem esse satis constat ex Pliotio, qui Grzco 
exemplari usus, et interprete qui ex Grzco vertit ; 
incetium tamen esse, quidquid aliqui divinarint, 
Photius indicet, qui nullius nomeu exprimit. Vide 
dicia proleg. geuer. 7, 8. 

(b) Pelagio. | Consule quz de hoe notavi prolego- 
meno generali 44. 

(e) Photius.] Certum est, liberum, cujus Photius 
Grace suo tempore exstantis meminit, bunc eumdem 
esse, quem hic Latine labes, translatum partim a 
Pelagio. S. R. B. diacono, libro hoe v, partim a Joan- 
ne subdiacono S. R. E., libro τιν, quem librum, qui 
apud Grzeeos et Latinos unicus est, in duos distinxi- 
mus ob diversos interpretes, ita nobis Sigeberto 
Gemblecensl prazeunte libro De viris illustribus cap. 

Citat ramen duo Photius, qux Latino exemplari 
videntur deesse. Primo deest hie liber, quem Photius 
vocat, numero 21 qui Collationes coniinet senum inter 
ipsos, de suis considerationibus. Non enim ille hoc 
quidem loco eomparere videtur, sed habetur hic in 
fina libri vit, ἃ Paschasie S. ἢ. E. diacono e Grsce 
translati, hoc titulo : De meditationibus xi anachore- 
tarum, quod Griece exstat in Augustana Bibliotheca, 
od. 78, n. 2, diciturque in Catalogo ejusdem Biblio- 
shees : Narratio de xn Patribus , qui convenerunt de 
suis ipsorum recte factis, Secundo deest hic liber 
quera Photius habet numero 22. Non enim hic habes 
nomas scu sententias Hesychii, sed prodiere eae tum 
Grzce tum Latine duabus centuriis , δά Theodulum, 


separatim vulgate ἃ Joanne Pico Lutetis, anno Chri- 
sti 4505 typis Frederici et Guilielmi Mprellii, post 
opuscula Marci anachoretze; si tamen exdem senten- 
(i:e ille sunt, quas Photius citat cum libro Hesvchii 
edito. 

(d) De iis qui visiones viderunt] Ita διρρατικὸν ver- 
tit Schottus noster, ep indg librorum editorum corri- 
gendam ἐπιγραφὴν existitnavit. Videndum num potius 
ex Editis h»c versio sit interpolanda : De previden- 
tia (seu pervidentia) et contemplatione, Nam διοράῳ 

at (ranspieio, quo Latino verbo utitur Lucretius et 

aciantius, vel perspicio. Unde διορατιχὸς, perspi- 
caz ud internoscendum , uti. usurpat. Chrysostomus, 
Damaseenus; Aphrodiseus. Vide Budzium. Hiuc. in 
Athanasio, de Vita sancii Antonii : Ἐγὼ γὰρ πιστεύω, 
ὅτι καθαρεύουσα ψυχὴ πανταχόθεν, xal κατὰ φύσιν 
ἑστῶσα, δύναται, διορατικὴ γενομένη, πλείονα καὶ μυκρό» 
tpa εν τῶν δαιμόνων. Quas vertit David Haesche- 
lius : « Perguasissimum epim habeo, animum a per- 
turbationum sordibus vacuum, et natura constantem, 
dono perspicacitatis imbutum, longe plura et remo- 
liora quam dc:mones perspicere posse. » Sozomenus, 
l. 1, c.. 4$, de sancto Ántonio : E δὲ καὶ τούτου, φησὶ, 

Éut τῶ, χαθαρεύετω τὴν ψυχήν᾽ τουτὲ γὰρ δύνασθαι 
διορατικὴν αὐτὴν ποιεῖν, καὶ τῶν ἐσομένων ἐπιστήμονα, 
τοῦ Θεοῦ τὸ μέλλον προαναφαίνοντος : Quod si hujus rei 
(dicere solitus est) cura cuiquam sit, animum omni 
labe purget ; nam illud solunr posse eum perspicacem 
elücere, et rerum futurarum scientem, Deo videlicet 
quod futurum sit prasignificante. » 


D 


“ 


LLL 
VERBA SENIORUM. 


LIBELLUS PRIMUS. À opere manuum tuarum; in nocturnis vigiliis, in 
De profectu Patrum. fame et siti, in frigore et nuditate, in laboribus, in. 
562 1. Interrogavit quidam abbatem Antonium — cludens te sepuicro tanquam jam mortuus, ut vides- 
(Fiuffin., 1. m, n. 108), dicens : Quid custodiens placebo — tur tibi esse proxima mors omni die. 
Deo? Et respondens senex dixit: Qux mando tibi, cu- 9. Dixit abbas Joseph (6) Thebzus : Quia tres or- 
$todi. Quocunque vadis, Deum semper habe prz: oculis — dines sunt honorabiles in conspectu Domini. Prim 
tuis : eL in his quz agis, adhibe testiflcationem san- — est, quando homo infirmatur, et adjiciunuur ei tenia- 
etarum Scripturarum ; et iu quocunque loco sederis, — tiones, et cum gratiarum actione Suscipit eas. Secun. 
non cito movearis. Hzc tria custodi, et salvus eris. — dus autem est , quando aliquis omnia opera sua facit 
2. Interrogavit abbas Pambo abbatem Antonium munda coram Deo, nihil habens humanum. Tertius 
(Append. Martini, n. 54), dicens : Quid faciam? Re- — vero, quando aliquis sedet in subjectione δὲ prece- 
spondit ei senex : Noli esse in tua justitia confidens; — ptis Patris spiritualis, et omnibus propriis renuntiat 
neque penitearis de re transacta, et continens esto — voluntatibus. 


linguae tuz et ventris. 10. Narravit abbas Cassianus de quodam Joanne 

$. Dixit sanctus Gregorius : Quia hac tria exigit — apbate. qui erat primus congregationis, quod magnus 
Deus ab omni homine qui est baptismum consecutus: B quidem fuerit in vita gua (Cagsign,, [i, v Ἱπεῖϊι, 
id est, fidem reetam ex tota anima et virtute, lingu& — (o5. 98). Hicàutem cnm moriturus esset et discessu- 
continentiam, et castitatem corporis. rus cum hilaritate et proposito mentis ad Dominum, 

4. Dixit abbas Evagrius (1): Quia dicebant quidam — cireumsteterunt eum fratres, rogantes verbum oli- 
Patrum quod siccior et non inzqualis (2) victus cbà- — quod compendiosum et salutare loco hzreditatis sili 
ritati conjunctus, citius introducat monachum iu por- — ab eodem relinqui, per quod possent ascendere ad 
tum impassibilitatis (δ). perfectionem , quae est in Christo. Ie autem inge- 

S. Iterum dixit : Nuntiata (4) est cuidam monacho — miscens, ait ; Nunquam feci propriam voluntatem, 
mors patris sui. llle autem ait ad eum qui nuntiabat — nec aliquem docui quidquam, quod ego prius ipte 
sibi : Desine, inquit, blasphemare; meus enim pater non fecerim. 

Imniortalis est. 

6. Dixit abbas Macarius abbati Zachari:x : Dic mihi, 
quod est opus- monachi * Dixit ei : Me interrogas, 
Pater? Et dixit ei abbas Macarius : Certus sum de te, 
fli Zacharia, est enim qui me pulsat ut interrogem 
16. Dixit ei Zacharias : Quantum ad me, Pater, boc (C. 
puto quoniam quicunque semetipsum necessitatibus respondit ei : Non sunt. opera omnia squalia. Scri- 


subjecerit alque coegerit, ipse est monachus. ptura dicit (Gen. xvm) : Quia Abraham bospitalis fuit, 
7. Dicebant de abbate Theodoro, cui est przno- et Deus erat cum $69 eo. Et Elias diligebat quietem, 
men de Pherme (5), quia bzc tria capitula habuerit et Deus erat cum eo. Et David bumilis erat, et Deus 
supra multos, id est, nihil possidendi, abstinendi, ταὶ carm ipso. Quod ergo vides secundum Deum velle 
homines fugiendi. | animam tuam, hoc fac, et custodi cor tuum. 
8. Dixit abbas Joannes Nanus : Ego volo hominem 12. Dixit abbas Pastor: Quia custodire, et semel- 


ex omnibus virtutibus percipere. Itaque per singulos δῶν 
dies surgens mane, de omni virtute sume principium, reratiomes su es discretionem habere, hzc tria 


et mandatum Dei custodi in magna patientia, cum 
fimorcetlonganimitate, in charitate Dei, cum proposito. — 19. Frater quidam interrogavit eum, dicens : Quo- 
anima et corporis, et bumilitatemulta:in patientia,in !Dodo debet homo conversari? Respondit ei senes : 
tribulatione cordis et observationis, in oratione inul- . Vidimus Danielem , quia non est inventa accusatio 
ta et supplicationibus, cum gemitibus; in puritate et — 9JU5; nisi de servitio quod exhibebat Deo suo. 
munditia lingue, et custodia oeulorum, injuriam pa- D. 14. Dixit iterum : Quia paupertas , tribulatio , ef 
tiens, et non irascens; pacificus, et non reddens ma- discretio, hz» sunt operationes solitariz: vita (App. 
lum pro malo; non attendens ad vitia aliorum, neque — Mart., num. 8, titulo Moysis). Scriptum est enim 
teipsuu exaltans; sed esto subditus et humilior omni — (Ezech. xiv): Quia si fuerint hi tres viri, Noe, Job, 
. creature, renuntiando omni materi» corporali, et — et Daniel : Noe personam habet nibil possidentium, 
; his quae secundum carnem sunt, in eruciatu, in cer- — Job autem personam tribulantium, Daniel vero dis- 
: tamine, 10 humilitate spiritus, in bona voluntate et — cernentiuin. Si er go sunt hie trea actiones in homine, 
abstiuentia spirituali; in jejunio, in patientia, in — Deus babitat in eo. 
fletu, in certamine pugni, in discretione judicii, in 15. Dixit abbas Pastor : Quia si. duas res oderil 
castitate animi , in perceptione boni cum quiete, et — monachus, potest liber esse ab boc mundo. Et dixit 


14. Frater interrogavit senem, dicens : Qua res 
sic bona est, quam faciam, et vivam in ea? Et dixit 
senex : Deus solus scit, quod bonum est ; sed tamen 
audivi quia interregavit unus Patrum abbatem Niste- 
ronein magnum, qui erat amicus abbatis Antonii, οἱ 
dixit οἱ : Quod opus est bonum ut faciam? Et ille 


857 5 


repausationem et vanam gloriam 

16. Dicebant de abbate Pambo (Huffin., l. 1, n 
460), quia in ipsa hora qua discedebat ex liac vita, 
diiit astantibus sibi viris sanctis : Quia ex quo veni 
in hunc locum solitudinis , et fabricavi mibi cellam, 
et habitavi, extra laborem manuum mearuni non re- 
colo me eomedisse panem, neque ponituisse de ser- 
mone, quem locutus sum usque in hanc horam. Et 
sic vado ad Dominum , quomodo qui nec initiuin fe- 
cerim serviendi Deo. 

417. Dixit abbas Sisois: Esto contemptibilis, et 
voluptates tuas post tergum tuum projiee; et esto 
liber et securus a ssecularibus curis, et habebis re- 
quiem. 


VERBA SÉNIORUM. 
frater : Qu: sunt iste ? Et d'xit senex : Carnalem A 


LIBELLUS SECUNDUS. 
De quiete. 

1. Dixit abbas Antonius : Sicut pisces, si tardave- 
rint in sicco, moriuntur; ita et monachi tardantes 
extra cellam, aut cura viris secularibus immorantes, 
a quietis proposito revolvuntur (Ruf., I. 1, n. 109 , 
nomine Moysis; et in Vita Antonii, cap. 52). Oportet 
ergo sicul piscem in inari, ita el nos ad cellam recur- 
rere; ne forte foris tardantes, opliviscamur interioris 
custodizx. 

2. Dixit iterum: Qui sedet in solitudine, et quiescit, 
a tribus bellis eripitur; id est, auditus, locutionis, et 
visus; € contra unum tantummodo habebit pugnam, 
id est, cordis. 

9. Abbas Arsenius (Ruf. I. n1, n. 190), cum adhue 


48. Abbas Cliame cum esset moriturus, dixit &liis B esset in palauo, oravit ad Dominum, dicens : Do-. 


suis : Nolite habitare cum haereticis; neque habeatis 
notitiam judicum ; neque sint manus vestra aperte 
ad aliquid con;regandum, sed sint magis exteus:e ad 
tribuendum. 

49. Frater interrogavit senem : Quomodo venit 
timor Dei in hominem? Et dixit senex : Si habet homo 
bumilititem et paupertatem, et non judicet alterum, 
sic venit in eo timor Domini (Pasch., c. 24, n. 2). 


20. Dixit senex : Timor , et humilitas, et egestas 
victualium, et planctus maneant in te (Pasch, c. 21, 
RN. 5). 

91. Dicebant ergo quidam senum : Quidquid odio 
habes, alii ne faeias (fluffin., Ll. 11, n. 155; Pasch., 
c. 16, n. 2). Si odis qui tibi ma!e loquitur, neque tu 
male loquaris de aliquo; si odio habes qui tibi ca- 
Jumniam facit, neque tu facias alicui. calumniam ; si 
edio habes qui te in calumniam ducit, aut. injuriis 
appetit, aut aufert quod tuuin est, aut. aliquid tale 
facit, tu nihil borum facias cuiquam Qui ergo hoc 
verbum custodire potest, sufíicit ei ad salutem. 


92. Dixit senex: Vita monachi bsc est, opera, 
obedientia, meditatio, et ut non judícet, aut non ob- 
loquatur, aut. non murmuret. Seriptum est enim : 
Qui diligitis Dominum , odite malum (Psal. xcv). 
Monachi vita hec est , non ingredi cum injusto, ne- 
que videre oculis suis mala, neque curiose agere, 
neque scrutari, neque audire aliena; neque manibus 
rapere, sed magis tribuere; neque superbire corde ; 


mine, dirige me ad salutem. Et venit ei vox, dicens: 
Arseni, fuge homines, et salvaberis. ldem ipse disce- 
dens ad monachilem vitam , rursum oravit, eumdem 
sermonem dicens. Audivitque vocem dicentem 
sibi : Arseni, fuge, tace, quiesce; hzc enim sunt 
radices non peccandi. 

4. Venit aliquando beats memorie ; Theophilus 
archiepiscopus ad abbatem Arsenium, cum quodam 
judice ( Ruf., 1. 11, n. 191 ). Et. interrogavit 5945 
senem archiepiscopus , volens audire ab eo eermo- 
nem. Paulisper autem tacens senex, postea respondit 
ad eum, dicens : Et si dixero vobis, custodietis ? Illi 
autem promiserunt se custodire. Et dixit eis senex : 
Ubicunque audieritis Arsenium, nolite approximare. 


C Alia autem vice volens archiepiscopus videre eam, 


misit primum videre, si aperiret ei. Et mandavit ei, 
dicens : Si venis, aperio tibi. Sed si tibi aperuero, 
omnibus aperio , et tunc jam ultra hic non sedebo. 
Hoc ergo audiens archiepiscopus, dixit : Si eum per- 
secuturus vado, nunquam vadam ad hominem san- 
ctum, 

5. Venit aliquando abbas Arsenius in quodam loco, 
et erat ibi arundinetum, et motum est a vento. Et 
dixit senex ad fratres : Quis est motus hic? Dicunt 
ei : Arundines sunt. Dicit eis senex : Vere, quia si 
quis sedet cum quiete , et audierit vocem avis, non 
babebit cor ejus eamdem quietem, quanto magis 
habentes sonum arundinum harum? 

6. Dicebant autem de eo quia erat cella ejus longe 


neque cogitatione malignari; neque ventrem im- D in millia triginta duo, et non exibat cito, sed alii ei. : 


plere; sed cum discretione omnia agere. Ecce in his 
est monachus. , 

Q5. Dixit senex : Roga Deum, ut det luctum in 
corde (tuo et humilitatem ; et respice semper in pec- 
catis tuis, οἱ non judices alios; sed esto subjectus 
omnibus, et ne habeas amicitias cum muliere, neque 
cum puero, neque cum hzreticis. Abscinde a te fidu- 
ciam, et retine linguam tuam et ventrem, et abstine 
a vino, Et si quis loquitur tecum de quacunque causa, 
noli contendere cum eo. Sed si bene dicit, dic: 
Etiam. Si autem iale, dic ei : Tu scis quod loqueris. 
Et nc contendas cum eo de his qux locutus est, et 
tun? erit mens tua pacifica. 


faciebant ministeria. Quando vero in solitudinem re« 
dactus est locus qui vocatur Scythi, exivit plorans et 
dicens : Perdidit mundus Romam , et monachi Scy- 
thi. 

7. Sedente eodem abbate Arsenio aliquando in 
Canopo (Ruff., I. 11, n. 65), venit una matrona virgo 
de Roma, dives valde, et timens Deum, ut videret 
eum, et suscepit eam Theophilus archiepiscopus. [118 
aut-m rogavit eum ut ageret cum sene, ut videret 
eum. Qui abiens ad eum rogavit, dicens : Aliqua ma- 
trona venit de Roma, et vult videre te. Senex vero 
non acquievit ut venirei ad eum. Cum ergo hc re- 
nuntiato fuissent supradicte matrona, jussit sterni 


Hu DE VITIS PATRUM LIBER V. $80 
animalia, dicens : Crede in Deum, quia videbo eum. A non habens mulierem , nisi forte in selitudine? Dic:t 


Sunt enim et in civitate nostra multi homines ; sed 
ego veni prophetas videre, Et cum pervenisset ad 
cellam ejusdem senis, juxta Dei ordinationem inven- 
tus est opportune foris cellam senex. Et ut vidit eum 
supradicta matrona, prostravit se ad pedes ejus. llle 
autem levavit eam cum iudignatione ; et intuens in 
eam, dixit: Si faciem mean videre vis, ecce vide. 
Hia autem pre verecundia non consideravit faciem 
ejus. Et dixit ei senex : Non audisti opera mea? haec 
enim videre necesse est. Quomodo autem prxsum- 
psisti tantam navigationem assumere? Nescis quia 
mulier es, et non debes exire quoquam? An nt vadas 
Romam, et dicas aliis mulieribus : Quia vidi Arse- 
Rium, et facias mare viam mulierum venientium ad 


ei senex : Ergo in solitudinem me tolle. 

14. Dixit abbatissa matrona : Multi in monta pesiti 
ea quse popularia sunt agentes, perierunt. Melius est 
enim ut cum multis sis, et solitariam vitam agas vo— 
luntate, quam cum &olus sis, esse cum multitudine 
proposito mentis. 

685 15. Dixit senex : Semper debet monachus 
emere quietem sibi, ut contemnat eliam si corporale 
contingat evenire dispendium. 

16. Narravit quidam : Quia tres studiosi diligentes 
se, factisunt monachi. Et unus ex eis elegit litigantes 
im pace reducere, juxta illud quod scriptum est : 
Beati pacitici (Matth. v). Secundus. vero visitare in- 
lirmos. Tertius vero abiit quiescere in solitudine, 


me? lila autem dixit: Si voluerit me Deus reverti B Primus ergo laboraus propter lites hominum, non 


Romam, non permitto aliquam venire huc. Sed ora 
pro re, et memor esto mei eemper. lile autem re- 
spondens dixit ei : Ora' Deum ut delest memoriani 
toi de corde meo. Qu: audiens hee, egressa est 
terbata. Et cum venisset in civitatem , pra tristitia 
febrire ccepit. Et nuntiatum est archiepiscopo quia 
infirmaretur; et venit eam consolari , interrogans 
quid haberet. llla autem dixit ei : Utinam non per- 
venissem huc! dixi enim £$eni : Memor esto mei. Et 
dizit mihi : Ora Deum ut deleatur memoria tui de 
corde ineo, et ecce ogo ipsa pra tristitia morior. Et 
dixit ei archiepiseopus : Nescis quia mulier es, et 
inimieus per mulieres sanctos viros impugnat? Pro- 
pterea hoc dixit senex, nam pro anima tua semper 


poterat omnes sanare, Et tedio victus, venit ad eum, 
qui serviebat infirmis, et invenit etiam ipsum animo 
delicicntem, et non prevalente mandatum perficere, 
Et concordantes hi duo, abierunt videre illum qui iu 
eremo discesserat, narraveruntjue ej tribulationes 
suas. Et rogaverunt eum, ut dissereret eis quid ipse 
profecerit. Et reticens paululum, mittit aquam In scy- 
phum, et dicit eis : Attendite in aquam. Et erat tur- 
bulenta. Et post modicum rursus dicit : Attendite 
modo, quomodo limpida facta est aqua. Et cum in- 
tenderent in aquam, vident quasi in speculo vultus 
suos. Et tunc dixit eis : Sic est qui in medio hom;- 
num consistit ; a turbulentia enim non videt peccata 
sua : cum autem quieverit, et maxime in solitudine, 


Orat, Et ita curata est meos ejus, Et discessit cum G tunc delicta sua conspicit, 


gaudio ad propria. 

8. Dixit abbas Ewegrius : Abscinde a te affeotio- 
bes multerum, ne mens tpa jo perturbatione fiat, et 
quietiy dissipet modum. 

9. Frater quidam applicuit in Scythi ad abbatem 
Moysen, petens ab eo sermonem. Et dixit ei senex : 
Vade et sede in cellula tua, et cella tua docebit te 
uniyersa 

40. Dizit abbas Moyses : Homo fugiens hominem 
gimilis est uy matur; qui autem cum hominibus 
conversatur, sicut uva acerba est. 

41, Dixit abbas Nilus : lmperforabilia manet a $a- 
gittis inimici, qui amat quietem : qui autem miscetur 
muliitudini, crebra suscipiet vulnera. 


LIBELLUS TERTIUS, 
De Compunctione. 

1. Dicebant de abbate Arsenio quia toto tempore 
vitte su: sedens ad opus manuum suarum, pannum 
hahebat in sinu propter lacrymas quz crebro eurre- 
bant ex oculis ejus (Ruff., lib. wt, num. 185, 211). 

2. Frater quida interrogavit abbatem Ammonem, 
diceus : Die mihi aliquod verbum. Dizit ei senex: 
Vade, et talem fac cogitstionem tmm, sicut faciunt 
iniqui qui sunt ia careere. Illi enim iaterrogant ho- 
mines : Ubi eat judez, et quande veniet ? et in ipsa 
exspectaLione posuarum suarum plorant, lta et mona« 
chus debet &emper suspectue esse, et animam suam 
objurgare, dicendo : V mihi, qnomodo habeo astare 


12, Dixit abbas Pastor : Initium malorum est di- D ante tribunal Christi; et quomodo habeo ei aetuum 


stendere mentem. Dicebat iterum : Quia bonum est 
fugere corporalia. Quando eniin est homo juxta cor- 
porale bellum, assimilatur viro stanti supra lacum 
profundissimum , ut qua hora visum fuerit inimico 
ejus, facile eum deorsum impiugat. Si autem a cor- 
poralibus Jonge fuerit , assimilabitur viro longe po- 
sito puteo , ut vel.si trabat eum inimicus projicere 
deorsum, dum eum violenter trahit, Deus ei auxi- 
lium dirigit. 

Dicebat aliquando Abraham discipulus abbatis Si- 
sois ad eum: Pat-g, senuisti , eomus parum juxta 
mundum. Dicit ei abbes Sisois : Ubi non est mulier, 
)bi eamus. Dicit ei discipulus ejus ; Et ubi est locug 


meorum reddere rationem? 8i igitar semper sic me- 
ditatus fueris, poteris salvus esse. 

9. Dixit abbas E*agrius : Cum sedes in cella, col- 
lige ad te sensum suum, et memor esto diei mortis. 
Et tune videbis corporis tuj mortifjicatiomem. Cogi.a 
cladem, suscipe dolorem. Horreat tibi mundi istius 
vanitas. Esto modestus et sollicitus, ut possis semper 
jn eodem quietis proposito pertbauere, et non infir- 
maberis. Memorare etiam eorum qul in inferno sunt. 
Cogita apud te ipsum quomodo sunt ibi modo ani, 
et in quam amaro silentio, aut in quo pessimo ge- 
mitu, vel in quali metu atque certamine, aut in quali 
exspectatione et dolore, et sine miligstione infinitag 


861 


VERBA SRNIORUM. 


lacrymas habentes animse. Sed et dlei resurrectionis Α ceciderunt proni in faciem, dicentos : Pater, ora pre 


memor esto, et illud divinum, horrendum, atque ter- 
ribile imaginare judicium. Adduc ad medium repo- 
stam peccatoribus confusionem, quam passim sunt 
ih conspectu Christi et Dei, et eoram angelis et ar- 
changelis, potestatibus, et universis hominibus; sed 
et supplicia omnia, ignem sternum, vermem im- 
mortalem, tartarorum tenebras, et super ΠΡΟ omnia 
dentium stridores, et timorés, et tormenta. Addue 
eti:in et bona quie sunt justis reposita, fldneiam onie 
Deum Patrem et Christum ejus Filium, coram angelis 
et archangelis, et potestatihus, atque omni plebe; 
regnum coelorum, et dona ejus, gaudium et requiem. 
Utroramque horum commemorationem babe apud te, 
et super judicia quidem peccatorum ingemrece, plora, 


nobis. 

10. Pr:eteriens aliquando abbas Paster in Egypto, 
vidit mulierem in monumento sedentem et flentem 
amare, et dixit : Si veniant omnia deleciabilia mundl 
hujus, non tansferent animam illius a lectu. lta 
et monachus debet. seinper luetum habere in semet- 
ipso. 

44. Alia vice transibat cum abbate Anub ín perti- 
bus Diolci, et venientes cifca monumenta, viderunt 
mulierem nimis exdentem se οἱ flentem amare. Qui 
siantes intendebant in aam. Pauluium autem proce- 
dentes, occurrerunt cuidam, et interrogavit eum ab- 
bas Pastor, dicens : Quid habet mulier ista, quod sie 
plorat amare? Dixit ei : Mortuus est meritus ejus, et 


vestire luctuum imaginem, metuens ne et tu ipse in B filius, ei frater. Et respondens abbas Pastor, dixit 


his corruas ; super bona vero justis reposita, gaude, 
exsulia, et I:iare, Et his quidem frui festina, ab illis 
vero effic] slienus. Vide ne obliviscaris aliquando, 
sive intra cellam tuam sis, sive foris alicubi; et me- 
moriam horum ne ahjieiat mens (ua, ut per hxc sal- 
teni sordidas et nozias cogitationes effugias. 

4. Dixit abbas Elias : Ego tres res tómeo (Append. 
Murt., n. 97, tit. Senis). Unam, quando egressura est 
anima mea de eorpore; aliam quando occursurus sum 
Deo; tertiam, quando adversum me proferenda est 
&ententia. 

5. Sancte memorie Theophilus archiepiscopus 
eum moriturus esset, dixit : Beatus es, abba Arseni, 
quia semper hanc horam ob oculos habuisti. 


abbati Anub : Dico tibl, quia nisi homo omnes volun- 
tates carnis eue mortificaverit, et possederit luctum 
hunc, noa potest monachus fieri. Tota enim vita mu- 
Jieris istius et mens in luctu est. 

12. Dixit iterum abbas Pastor : Luctus duplex est 
qui operatur, et custodit. 

48. Frater interrogaviteum (Append. Mart.,n. 04), 
flicens : Quid facio ? Dieit ei : Quando venit Abraham 
jn terram repromissionis, monumentum sibi eom- 
poravit, et per sepulerum terram in hareditatem per» 
cepit. Et dixit ei [rater : Quid est sepulcrum? Kt dixit 
senex : Loeus flendi et lugendi 

44. Sancte memorie Athanasius rogavit abbatem 
Panibo ut descenderet de eremo δὰ Alexandriam ! ; 


6. Dicebant fratres quia mandueanitibus aliquando € qui cum descendisset, vidit ibi mulierem theatricam, 


fratribus in charitate, risit unus frater ad mensem. 
Et videns eum abbas Joannes, flevit, dicens : Quid 
putas habet frster iste in corde suo, quia risit, 
*um debuisset magis flere, quia charitatem manducat. 

T. Dixit abbas Jacobus : Quia sieut lucerna obscu- 
rum cubieulum illuminat, ita Gmor Dei, si venerit ja 
corde hominis, illuminat eum et decet omnes virtu- 
tes et mandata Bei. 

8. Imerrogaverunt quidam Patrum sbbatem Maca- 
rium /Egvptium, dicentes : Quomedo eorpus tuum, 
et quando mandueas, et quando jejunas, siccum est ? 
Εἰ dixit eis senex ; Sieut lignum in manu hominis, 
098 cun quo (ruices in igue versantur atque re- 
yersantur, semper »b igue eonsumitur; ita si homo 
imundaverit mentem suam in limore Dei, ipse timor 
Dei etiam 0658 ejus consumit. 

9. Miseruot sliquaudo senes de roonte Nitrio ad 
abbatem Macarium in Seythi, rogantes uL veniret ad 
eos ; alioquin seiret omnem multitudinem, si ipse ad 
eos nen veniret, ad ipsum esse venturam, quoniam 
desiderabant videre eum antequam migraret ad Domi- 
nuin. Qui eum venisset in montejn, congregata est 
omnis multitudo fratrum ad eum. Rogabant autem 
eum senes ut faceret verbum ad [ratres. Ille autem 
jacryuane ait : Ploremus, fratres, et producant eeuli 
mostri lacrymas, antequam eamus hinc, ubi lacrymas 
mestre corpera comburant, Ei fleverunt omnes, et 


et lacrymatus est. Interrogatus autem ab iis qui ade- 
yant, quare fuerit lacrymatus, ait : Duse, inquit, ros 
me moverunt, Una de illius perditione ; alia, quia 
ego non habeo tale studium placendi Deo, quale ha» 
bet ista ut hominibus turpibus placeat. 

45. Abbas Silvanus sedens aliquando cum fratri- 
bus, factus est in exeessa mentis, et cecidit ia faciem 
suam. (Huff., lib. vi, num. 905; Append. Mart., 
num. 48). Et post multum surgens plerabat. Et roga- 
verunt eum fratres, dicentes : Quid habes, Pater? 
lile autem tacebat et flebat. Compellentibus autem 
eum, dizit illis : Ego sd judicium raptus sum, et vidi 
multos de habitu nostro euntes ad tormenta, et mul- 
(08 seculares euntes ad regnum. Et lugebat senex, et 


D noleuat deinceps exire de cella sua. Sed si exife co- 


gebatur, operiebat eapitio fociem suam, dicens : Quid 
necesse eset videre lumen istud temporale, in quo ni- 
hil est utile? 

16, Dixit sancte memori: Syncletios : Labor est 
et magnum eertamen impiorum qui convertuntur ad 
Deum, et postea inenarrabile gaudium. Sicut enim 
qui ignem accendere volunt, prius fumantur, et ex 
fumi molestia lacrymantur, sieque obtinent quod vo- 
lunt. Etenim scriptum est : Quia Deus noster ignis 
€onsumens est; ita oporlet οἱ nos divinuni ignem 
eum lacrymis atque laboribus in pobis ipsis aceendere. 

17. Dixit ebbos Hyperichius : Nocte et die laborat 


! Ruff., lib. τι, n. 164, — Simile in vita Pelagius, cap. 5. 


865 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


864 


monachus vigilans, in orationibus permanens ; pun- À genus intendere? Propter quod sic debemus vivere, 


gens autem tor suum producit lacrymas, et celerius 
provocat Oei misericordiam. 

48. Applicuerunt fratres ad abbatem Felicem, bha- 
bentes secum aliquos szculares, et rogaverunt eum, 
ut diceret eis sermonem. Senex autem tacebat. llis 
autem diutius rogantibus dixit ad eos : Sermonem 
vultis audire ? Qui responderunt : Etiam, Pater. Dixit 
ergo senex : Modo non est sermo. Quando autem in- 
terrogabantur seniores, et faciebant fratres qua di- 
cebant eis, tribuebat Deus quomodo loquerentur. 
Nunc autem quoniam interrogant quidam, non autem 
faciunt qux audiunt, abstulit Deus gratiam a senibus, 
ut nop inveniant quid loquantur, quoniam qui opere- 
tur non est. Qux» cum audissent fratres, ingemuerunt, 
dicentes : Ora pro nobis, Pater. 

49. Narraverunt de abbate Hor (7), et de abbate 
Theodoro, quia misissent caprinsm pellem in cella 
sua, et dixerunt sibi adinvicem : Si nos visiltaverit 
Deus modo, quid faciemus ? Et flentes reliquerunt lo 
cum ex lateribus, et sic recesserunt in cellis suis 
(Append. Mart., num. 41). 

20. Narravit quidam senex quod aliquis frater cum 
converti voluisset, et prohiberet mater sua (fuff., 
lib. 11, n. 216), ille non quiescebat ab intentione 8ua, 
dicens : Salvare volo animam 867 meam. llla vero 
multum resistens, cum desiderium ejus impedire non 
posset, postea permisit. Abiens autem factus mona« 
chus sub negligentia vitam suam expendit. Contigit 
autem, ut mater ipsius moreretur; et post tempus ali- 


utpote qui de singulis motibus nostris rationem exi- 
gendi simus a Deo. 

93. Frater interrogavit senem (Pasch., c. 24, nus. 
4, Append. Mart,, num. 22) , dicens : Unde est, abba, 
cor meum durum , et non timeo Dominum? Dicit ei 
senex : Puto, quia si liomo teneat in corde suo in- 
crepationem, possideat timorem. Dicit ei frater: Quid 
est increpatio? Dixit autem senex : Ut in omni re 
homo increpet animam suam, dicendo ei : Memor 
esto quia te oportet Deo occurrere. Dic autem et 
hoc : Quid volo ego cum homine? Existiiuo autem , 
quia si quis in his perinaneat, venit et timor Dei. 

. 9$. Vidit senex quemdam ridentem , el dicit ei : 
Coram coeli et terra&. Domino rationem tolius vitae 


B nostre reddituri sumus, et ti rides? 


24. Dixit senex : Quemadmodum umbram corpo- 

rum nostrorum ubique nobiscum circutnferimus, sie 
debemus fletum et compunctionem babere nobiscum 
ubicunque sumus. 
. 95. Frater interrogavit senem, dicens : Abba, die 
mihi aliquod verbum. Dicit ei senex : Quando per- 
cussit Deus Egyptum, non erat domus non habens 
luctum. 

26. Frater interrogavit alium senero, dicens : Quid 
facio ? Dicit ei senex : Flere debemus semper. 

Contigit enim quemdam senum mori aliquando, et 
post multam horam iterum in semetipsum reverti. 
Jnterrogavimus euin, dicentes : Quid vidisti ibi, 
abba ? Et narravit nobis plorans : Audivi vocem illic 


quantum etiam ipse infirmatus est infürmitate magua. C lugubrem sine cessatione dicentem : Vze mibi, vae 


Eti cum factus fuisset in excessu mentis, raptus est 
ad judicium, et invenit matrem suam cum his qui 
judicabantur. llla autem ut vidit eum, obstupuit, et 
dixit * Quid est hoc, fili? Et tu in locum hunc con- 
deinnatus jussus es venire? Ubi sunt sermones tui, 
quos loquebaris, dicens : Salvarevolo animam meam ? 
Coníusus autem in his qux audierat, ipso dolore stu- 
pidus factus est, et stabat non habens quid matri su 
respondere posset. Juxta dispensationem autem mi- 
sericordie Dei, posteaquam hzc vidit, contigit ut 
repararetur, et. evaderet ab instanti infirmitate. Et 
cogitans apud se, divinitus factam esse hujusmodi 
: visionem, includens se de cztero sedebat, et cogita- 
bat de salute sua, poenitens ei plorans de his quse 
egerat sub negligentia prius. Tanta autem erat inten- 
tio, ut cum multi eum rogarent indulgere sibi pau- 
lulu, ne forte lesionem aliquam pateretur de fletu, 
quem supra modum elfundebat, consolari noluit, di- 
cens ; Si improperium matris mese sustinere non po- 
tui, quomodo Christi et sanctorum angelorum ejus 
adversum me copfusionem potero in die judicii sus- 
tinere ? 

21. Dixit senex : Si possibile esset in adventu Dei 
post resurrectionem prz timore interire animas ho- 
minum , omnis mundus moreretur a terrore atque 
formidine. Quale est enim videre caelos scissos, et 
Deum revelatum cum ira et indignatione, et militias 
jnuumerabiles angelorum, et totum simul hominum 


mihi. Sic et nos semper dicere debemus. 

27. interrogavit frater quidam senem, dicens : 
Quomodo desiderat anima mea lacrymas, sicut audio 
senes lacrymantes, et non veniunt, et tribulant ani- 
mam meam? Et dixit senex : Filii Israel post qua- 
draginta annos intraverant iu terram repromissionis. 


.Laeryms igitur sunt sicut terra repromissionis , 


ad quas si perveneris, jam non timebis bellum. lta 
enim vult Deus affligi animam , ut semper desideret 
ingredi in terram illam. 


LIBELLUS QUARTUS. 
De continentia. 

4. Fratres aliqui volentes venire ad abbatem An- 
tonium de loco Seythi , ingressi sunt navem, ut irent 
ad eum ; et invenerunt in ipsa navi senem, qui idem 
ad Antonium ire volebat. lgnorabant autem fratres 
eum. Et sedentes in navi loquebantur sermonem Pa- 
wum, et de Scripturis, et rursus de opere manuum 
suarum. llle autem senex per omnia tacebat. Cum 
autem venissent ad portum, agnoverunt et ipsum se- 
nem proficisci ad abbatem Antonium. Cum autein 
venissent ad eum, dicit eis abbas Antonius : Bonum 
comitem itineris invenistis senem bunc. Dixit auteni 
et seni: Bonos fratres invenisti tecum, abba. Dixit ei 
senex : Doni sunt quidem, sed habitatio eorum non 
habet januam. Quicunque vult, intrat in stabulum, et 
solvit asinum. 06 autem dicebat quia quodcunque 


, €is ascendebat in cor, iu ore loquebantur. 


86x 


VERBA SÉNIORUM. 


866 


᾿ €. Dicebat abbas Daniel de àbbate Arsenio , quia A in lecto plurimis aunis décumbens, nunquam relaxa- 


noctero vigilans pertransiret (Ruff., lib. 1n, n. 211). 
Tota enim nocte vigilabat, et quando volebat circa 
mane propter ipsam naturam dormire, dicebat som- 
no : Veni, serve male, 56$ et subripiebat parum 
somni sedendo; et statim surgebat, 

9. Dicebat abbas Arsenius : Sufficit. monacho, si 
dormierit unam horam, si tamen pugnator est. 

4. Dicebat de eo abbas Daniel : Quia !aniis annis 


mansit nobiscum, et mensuram parvam victus daba- - 


mus ei in. anno : et qnoties veniebamus, exinde co- 
medebamus et nos. 

6. Dixit iterum, quod nisi semel in anno non mu- 
tabat aquam palmarum, sed tantum adjiciebat (Ruff., 


lib. nt, num. $9). Faciebat quoque plectam de ipsis . 


viv animum suum, ut intenderet in interiora cello 
sue, et videret quid haberet. Multa enim defere- 
bantur ei velut infirmo ; sed introeunte discipulo suo 
Josnne et exeunte, claudebat oculos suos, ne videret 
quid faciebat. Sciebat enim quia fidelis monachus 
esset. 

12. Dixit abbas Benjamin, qui erat presbyter in 
Cellis, quia cum applicuisset in Scythi ad quemdam 
senem, et voluisset ei dare modicum olei, ille ei 
dixerit : Ecce ubi jacet illud parvulum vaseulum quod 
attulisti mihi ante tres annos; et quomodo posuisti 
illud, sic remansit. Audientes autem nos admirati 
Suipus conversationem senis. 

15. Narraverunt de abbate Dioscoro de Namisias, 


palmis (8), et cusabat (9) usque ad horam sextam. Bj QUia panis ei hordeaceus erat, et farina lenticuls, 


Interrogaverunt ergo eum seniores, cur non mutaret 
aquam palmarum, quz fetebat. Et dixit eis : Pro thy- 
miamate et odoribus unguentorum, quibus in sxeu'o 
usus sum, opus est uti me nunc fetore isto. 

6. Iterum dixit : Quia quando audivit quod matu- 
rasset omne genus pomorum, dixit : Afferte mihi. 
Et gustavit semel tantum parum ex omnibus, gratias 
ayens Deo. — 

7. Dicebant de abbate Agathone : Quia per trien- 
nium lapidem in ore suo mittebat, donec taciturni- 
tatem disceret. 

8. Aliquando iter agebat abbas Agathon cum disci- 
pulis suis (Append. mart., n. 6). Et invenit unus ex 
eis parvum fasciculum cicerculw viridis in via, et 


dixit seni : Pater, si jubes, tollo illud. Intendit vero ( 


Senex, admirans, et dicit : Tu illud posuisti ? Re- 
spondit ei ille frater : Non. Et dixit senex : Quomodo 
vis tollere, quod non posuisti ? 

9. Venit aliquando quidam senum ad abbatem 
Achillem (Rwf., lib. ni, num. 90), et vidit eum jac- 
tantem sanguinem de ore suo, et interrogavit eum, 
dicens : Quid est hoc, Pater? Et dixit senex : Sermo 
est cujusdam fratris, qui me contristavit, et omnino 
conatus sum conservare illud apud me. Et depreca- 
tus sum Deum utauferretur a me, et factus est sermo 
ille sanguis in ore meo. Eece exspui illum, et re- 
quievi, et dolorem illum oblitus sum. | 

10. Venit aliquando abbas Achilles in cellam ab- 
batis lsaiz, in loco Scythi, et invenit eum comeden- 


per singulos annos ponebat sibi legem cujuscunque 
unius observantie: id est, aut non occurrere uno 
anno alicui, aut non loqui , aut non gustare aliquid . 
coctum, aut non comedere aliquid pomorum , aut 
olera, et in omni opere suo ita faciebat. Et perficieng 
unumquodque sic aliud assumebat, et boc per anuos 
singulos faciebat. 

14. Dixit abbas Evagrius, quia dixerit senex: 
Propterea amputo a me delectationes carnales , ut 
etiam iracundie occasiones abseindam. Scio enim 
eam semper adversum me pugnare pro delectationi- 
bus, et conturbare mentem meam, et intellectum 
meum expellere. 

15. Misit aliquando Epiphanius episcopus Cyprius 
ad' abbatem Hilarionem , rogans eum, et dicens: 
Veni , ut nos videamus, antequam de corpore exea- 
mus. Qui cum venissent adinvicem, manducantibug 
eis allatum est de avibus quiddam ; quod tenens 
episcopus, dedit abbati Hilarioni. Et dicit illi senex ; 
Jgnosce mili, Pater, quia ex quo accepi habitum 
istum, non manducavi quidquid occisum. Et dixit ei 
Epiphanius : Egoautem ex quoaccepi habitum istum, 
non dimisi aliquem dormire qui habebat aliquid ad- 
versum me, neque ego dormivi aliquid habens adver- 
suni aliquem. Et dicit ei senex : lgnosce mihi, quia 
tua conversatio major est mea. 

16. Dicebant de abbate Elladio (11) quia fecerit 
viginti annos in cella, et non levaverit oculos suos 
sursum, ut videret tectum ejus. 


tem. Miserat enim in catinulo sal et aquam. Videns D $69 !?. Abbas Zenon ambulans aliquando in Pa- 


autem quia abscondit illud post plectas de palmis , 
dicit illi: Die mibi quid manducabas ? Ille respon- 
dit : Ignosce mihi , abba, quia palmas incidebam , et 
ascendi in cauma (10):et propterea intinxi modo 
buccellamn in sale, et misi in ore meo ; quia exarue- 
ruut fauces me ; et quia non descendebat buccella, 
quam in ore meo miseram, propterea compulsus sum 
superfundere modicum aqu: in sale, ut vel sic pose 
sem glutire : sed ignosce mihi. Et dicebat abbas 
Achilles : Venite et videte Isaiam comedentem juscel- 
lum iu Scytbl. Si jus manducare vis, vade in Agy- 
ptuin. 


11. Dicebant de abbate Ammoy, quia :grotaret, et. — 


1sstina (Ruff., lib. n, num. 7), cum laborasset, re- 
sedili ut manducaret juxta cucumerarium. Suadebat 
autem εἰ animus suus dicendo : Tolle tibi unum cu- 
cumerem, et manduca. Quantum auiem est? Qui 
respondens cogitationi 885 dixit: Fures ad tormenta, 
vadunt. Proba ergo teipsum in hoc, si potes ferre tor-- 
menta. Qui consurgens stetit in cauma quinque die- 
bus, et defrigens scipsum in sole, dicebst quasi aui. 
mus ejus ad seipsum : Non possum ferre tormenta. 
Dixit ergo ad animum suum : Si non potes portare 
tormenta, ergo non rapias ut manduces. 

. 18. Dixit abbas Theodorus (Al., Theodotus] : Ino- 
pia panis tabefacit monachi corpus. Alter autem 


867 


DE VITIS PATRUM LIBER V.—— ΜῈ 


quidam senior dicebat : Quia vigiliis plus tabescit À cum hzec dicerentur, cogitans ego quia Deus reveh- 


corpus. 

49. Dixil abbas Joannes brevis statura : Quia si 
voluerit rex aliquis civitatem inimicorum tenere, 
prius aquam tenet et ésca$ eofum qui. sunt in civi- 
tate, et fainé periclitantes tune subjiciuntur ei ; iía 
est et passio ventris. Si in jejunio et fame converse- 
tur homo, inimici ejus, qui sollicitant animam ipsius, 
Jnfirmantur (Ruff., lib. n1 ,*n. 68, nomine Moysis). 

20. Dixit iterum : Quia ascendens aliquando per 
viath, que dütit ad. Seythl, cum plectis de palmis, 
Vidi camelarium loquentem, et cómmoventem me ad 
futorem. Et ego dimisi quod portabam, et fugi (Ap- 
pend. Mart., num. 12). 

21. Dixit abbas Isaac presbyter Cellarum : Scio 


vit seni de me, compunctus copi flere, ejeci payima- 
lemi dé sinu meo, quem male consueram rapere, et 
prosternens me in pavimento, postulabam de prate- 
riis veniam, et orationem pro cautela futurorum. 
Tunc dixit senex : Ὁ ftl, liberavit te de capuvitate 
ista, etiam me tacente, confessio tua, et dzemouem 
tenebrautem cor tuum per laciturnitatem nunc ad- 
versum teipsum confitendo interfecisti, quem hacte- 
nus dominari tibi permiseras, neque contradicent, 
neque aliquo modo increpans eum. Ámodo autem 
nequaquam locum babebit in te, quippe qui ex corde 
tuo excussus est in aperto. Necdum autem finito ser- 
mone senis, ecce opere, quod dixit, apparuit, qui 
velut lampada ignis egressa est de sinu meo, et im- 


frátteth. metentem In agro, qui voluit. manducare B plevit totam domum fetido odore, ita ut putarent qui 


spicam irilici. Et dixit domino agri : Vis manduco 
inam spicani? Hle audiens miratus est, et dixit ei : 
Tuus est ager, Pater, et ine interrogas? Iu. tantum 
autem scrupulosus erat memoralus (ratet. 

29. Ín terrogavit quidam fratrum abbatem Isido- 
füm seniorem Scythi. (Fuff., lib. v1, n. 89, nomine 
Istat), dicens : Quare te sic forüter demones ti- 
ment? Dixit ei sonexz : Ex quo factus sum mona- 
thus, $tudeo rie perinittarh iracundiam usque ad fau- 
tes iueas ascéndere. 

25. Ditit iterum qni supra quadragintà arinos esse 
éx qud sentiret quidem motum peccati in mente sua, 
hunquam tesihen. consentiret neque concupiscentiae 
neque iracundi:. 


aderant, quia sulphuris plurimum fuisset inceusum. 
Et dixit senex : O fili, ecce verborum meorum et li- 
berationis (δ per signum auod factum est, prastilit 
Dominus documentum. 

26. Dicebant de abbate Macario, quia si vacavit 
inter fratres, ponebat sibi terminum, nt quando io- 
veniebatur vinum, et propter fratres bibebat, et pre 
uno calice vini, die integra aquam non bibebat (Ruf., 
lib. i, num, 55). Et. fratres quidem volentes eum 
recreare, dabant ei vinum. Sed et senex cuim gav- 
dio sumebat , ut semetipsum postea cruciarel. Disci- 
pulus autem ejus sciens causam, dicebat fratribus : 
Propter Deuwm rogo, ne detis ei, quia in cella po-teà 
se cruciatu domat. $70 Quod cognoscentes fratres, 


24. Narravit abtas Cassianus de quodam ablate ( ultra ei viaum non ded. runt. 


loanne quia fuerit apud abbatem Esiuin (12) in sum- — 


mitate ereini. habitantem, pet annos quadraginta f; 
€t quia liabebat cirea ipsum muliám cligritatem, et 
pet hanc charitatis flduciam interrogavit eum , di- 
eens : Tantó tempore ic temotus, et a nullo hominunt 
imolestiam  patieiis facile, dic mihi, quid profecisti? 
Et ille dixit : Ex quo capi solitarius esse, nunquadt 
me vidit so! manducantem. Dixit sulem οἱ abbas 
Joannes : Nec me irasceutem. 

25. Dixit iterum : Quia narravit hobis abbas Moy- 
bes, quod ei abbas Serapion dixit : Quia dum essem 
juvenis, et sederem cum abbate tneo Theona et man- 
ducsrenis, surgeus a refectjofie, secundum opera 
üiaboli rapui unum panem paximatem (13), et man- 


ducaví eum occulte, nescietite abbate meo *. Cum p 


ergo perseverarem aliquanto tethpore hoc faciens, 
coepit mihi ipsum vitium dominari, et nori prevale- 
bam meipsum retundere; sed solummodo adjudica- 
bar a propria conscientia, el seni dicere confunde- 
bar. Contigit autem , secübdum dispensationem ini- 
sericordis Dei , ut quidam venirent ad senem utilitatis 
animz suse causa, et iuterrogabaut eum de propriis 
eogitatiouibus. ftespondens autem senes, dixit : (uia 
nihil síe noxium est tnonachis, et Iztificat deinones, 
quomodo si célent cogitationes süas spiritualibus 
Patribus. Locntus est autem eis et de continentia. Et 


! Apud. Cessian., lb. v Inetit., c. S1. Simile su- 
p.à, l. 1v, €. ὃ. 


$7. Abbas Macarius major in Scythi dicebat fra- 
tribus : Post missas ecc[esiae, fugite, fratres. Εἰ dicil 
el unus fratrum : Pater, ubi habemus fugere ampits 
a solitudine ista? Et ponebat digitum suum in ore 
suo, diceus : I-tud est quod fugiendum dico. FI si 
intrabat in οὐ πὸ suam , et claudens ostium sedzbal 
&olus. 

28. Dixit item abbas Macarius : Si aliquem incre- 
pare volens ad iracundiam commoveris, propriam 
passionem imples; non enim ut alium 3alves, tei" 
sum perdas. 

29. Dixit abbas Pastor : Nisi Nabuzardan arcbimz- 
girus venisset, Bon eoncremalgm [fuerat teniplum 
Domini igne (1V Reg. xxv); it et pisi quies gula εἰ 
ventris venerü in animam , nequaquam tens corril, 
pugnans coptra inimicum (Ruf., lib. ui, num. 53) 

90. Dicebant de abbate Pastore, quia dam votatvs 
fwissei sd mauducandum, conéra volematem sum 
ibat lacrymande, ne inobediens sset fratribus si, 
et cantristaret ees (Ruf, lib. wt, n. 149). 

81. Nerraverunt quidam abbati Pastori de quodam 
monacho, qui non bibebal vinumi. Et dixit eis : QU 
viaum monachorunt otinitió non ést. 

53. Dixit iteruni àbbas Pastor : Quia sicut fuu 
eipelluntur apes ut tollatur dulcedo operis earum, 


* Cassian., collat. n, cap. 11. Supra, |. iv, cap. ἢ. 


ἐδ) 


VERBA SENIORUM. 


810 


ita οἱ corporalis quies timorem Domini expellit ab A Non, pater. Dicebat autem senex : Si necdum man- 


anima, et aulert ab ea omne opus bonuin, 

25. Narravit quidam senum de abbate Pastore et 
frairilus ejus, qui habitarent in. /Ezypto (Ruf., lib. 
ii, num. 194). Et cum desideraret mater eurum vie 
dere eos, et non possel, observavit uua die; et eun- 
tibus illis ad ecclesiam , obtulit se eis. llli autem vi- 
dentes eam, converterunt se ad cellam, et intrantes 
clauserunt ostium in. faciem ejus. llla autem ad 
ostium stans, clamabat, ploraus cum nimia nmisera- 
tione, Áudiens autem eam abbas Anub, intravit ad 
abbatem. Pa-torem , dicens : Quid faciemus vetula 
isti, ita ante ostium Ilenti? Surgens autem abbas Pa- 
Slor, venit al ostium, ei iniro stans, audivit eam 
plorantem miserabiliter nimis; et dixit : Quid sic 


ducavimus, affer, manducemus. 

59. Dixit aliquando eum fiducia abbas Sisoi : Creile, 
quia ecce triginta annos habeo quod non deprecor 
Deum propter peccatum, sed orans hoc dico: Do- 
mine Jesu Christe, protege me a lingua mea. Et us- 
que nunc per singulos dies corruo per ipsam (14) et 
delinquo. 

40. Venerunt aliquando abbas Silvanus et digcipu- 
lus ejus Zacharias ad quoddam mouasterium , et fe- 
cerunt eos gustare modieum antequam ambularent 
(Ruff., lib. ni, num, 46). Et exeuntibus eis, inveuit 
discipulus ejus aquam in via, et volebat bibere. Dixit 
ahbas Silvanus : Zacharia, jejunium est bodie. Cui 
ille dixit: Non mandueavirmus hodie, Pater? Dixit ei 


elamas, vetula? llla autem cum vocem ejus audis- B senex : lllud manducare, charitas fuit, nos autem te- 


Set, multo magis clamabat, plorans et diceus : Volo 
vos videre, filii mei. Quid est enim si videro vos? 
nunqnid non sum mater vestra? aut non ego lactavi 
VOS, eL (υἱὰ sum jam capis plena? Sed et audiens 
vocem tuam, turbata àuin. Dicit ei senex : Hic nos 
vis videre, an in. illo saeculo? Dicit ei : Et si non vi- 
dero vos hic, videbo vos illic, filii? Dicit ei : Si potes 
eequanimiter ferre, uL bjc nos non videas, videbis nos 
illie. Et ita discessit mulier, gaudens, et dicens : Si 
omnino visura vos ero illic, nolo vos videre hic. 


94. Dicebant de abbate Pior, quia ambulando co- 
mederet (fiuff., lib. n, num. 31). Et interrogante 
eum quodam quare sie manducaret , respondit se non 
hoc velut opus aliquod agere, sed velut quiddam su- 
períiluum uti. Alii autem de hoe interroganti respon- 
dit : Ut non vel in comedendo corporalem deleciatio- 
nem habeat anima. 


95. Dicebant de abbate Petro, cognomento Pyo- 
nio, qui erat in Cellis, quia vinum hon bibebat. 
Quando autem senuit , ftogabant eum ut sumeret imo- 
dicum vini. Qui cum non acquieseeret, tepefaciebaut 
aquam , et ita ei offerebaut, et dicebal : Credite mihi, 
filii, quia velut pro condito illud accipio. Et adjudi- 
cavit $e tepida aqua esse conteutum. | 


96. lacta. est aliquando celebratio inissarum in 
monte abbatis Ántonii , et inventum est ibi modicum 
viui. Et tollens unus de senioribus parvum calicem, 
portavit ad abbatem Sisoi, et dedit ei; el bibit se- 


neamus jejunium nostrum , fili. 

571 4. Dixit sancta Syucletica : Quia. oportet 
nos, qui hujusmodi propositum sumpsimus, castita- 
tem, qua suma est, retinere. Etenim apud sa2ci- 
lares videtur castitas observari : sed adest ei et stul - 
titia, propter quam sliis omnibus sensibus peccant; 
nàm et aspiciunt indecenter, et rident i'iordinate. 

42. Dixit iterum qua supra : Quia sicut venenosa 
animalia acriora medicamenta a se expellunt, ita 
cogitationem sordidau jejunium cum oratione depel- 
lit ab anima. 

43. Dixit iterum : Non te seducant divitum liujus 
siPculi delicize, tanquam utile aliquid habeutes in se. 
Etenun illi delectationis eausa arie diverso modo 


G condiendi cibos bonorant ; tu autem jejunio et abjo- 


ctione ciborum  abuudantiam deliciarum | illo: um 
supergredere ; sed uec satieris pane, nec desideret 
vinum 

44. Dixit abbas Sisoi : Quia peregrinatio nostra 
est, ut teneat homo os suum (Pasch., c. 52, num. 
4; Append. Mart., num. 72). 

45. Dixit abbas Hl yperiehius : Quia sicut leo terri- 
bilis est onagris, sic monachus probatus cogitationi- 
bus concupiscentige. 

40. Dixit iterum : Jejunium frenum est monaehe 
adversus peccatum. Qui aptem  abjicit jejunium, ve- 
lut equus fervens desiderio feminze rap.tur. 

47. Dixit iterum : Siecatum jejunio corpus monua- 
chi animam de profundo elevat, et siccat fistulas 


mel; et secundo accepit, et bibit : attulit etiam ei Ὁ) delectatiopum jejonium monachi. 


tertio; sed non accepit, dicens : Quiesce, frater, an 
nescis quia Satanas est? 


31. Frater quidam inierrogavit abbatem Sisoi , di- 
cens : Quid facio? quia cum oceurro ad ecclesiam, 
frequenter fratres. pro charitate ad cibum reünent 
me. Dixit ei senex : Onerosa res est. Dicit ergo 
Abraham discipulus ejus : Si oecurritur in. Sabbate 
et Dominica ad ecclesiam, et biberit (rater tres ca- 
lices, ue aulium est? Et dixit senex : Si non essej 
Satanas, noi esset multum. 

98. Frequenter dicebat abbati Sisoi discipulus : 
Surge, abba, manducemus. llle autem dicebat : Quia 
adhuc nou nanducavimus, fili? Et ille respondebat : 


48. Dixit iterum : Castus monachus in terra ho- 
horabitur, e& in ccelis corona ab Exceleo coronabie 
ur, 

49. ldem ipse dixit: Monachus, qui non retine$ 
linguam in tempore furoris (15), neque passionum 
corporalium retentor erit aliquando. 

50. Dixit iterum : Verbum malum non proletat 
03 iuuzn, quoniam vitis non affert spinas. 

51. Dixit iterum : Bonum est manducare carnem 
et bibere vinum, quam t0snducare in obireetatioue 
carnes fratrum (Ruff., lib. ut, n. 154). 

52. Dixit iterum : Susurrans serpens ad Evam de 
paradiso ejecit eam. Huia ergo similis esi qui proximo 


$n 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


LE: 


suo obloquítur; quoniam et audientis se animam A lucernam proficeret. Erravit autem frater, et pro 


perdit, et suam non salvat. 

B3. Facta est aliquando festivitas in ΒΟΥ, et 
dedérunt seni in calice vinum; quod abjiciens, di- 
xit: Tolle a me mortem istam. Quod videntes alii 
qui cum ipso edebant, nec ipsi biberunt. 

54. Alia vice allatum est ibi vasculum vini de 
primitiis, ut daretur fratribus δὰ singulos calices. 
Et introeunte quodam fratre, et vidente quia vinum 
acciperent, fugit in erypta, qua crypta cecidit. Et 
cum audissent sonum, currentes invenerunt fratrem 


semianimem jacentem, et cceperunt eum objurgare, : 


dicentes : Bene tibi contigit, quia vanam gloriam 
habuisti. Abbas autem refovens eum, dixit : Dimit- 
tile filium meum, bonum opus fecit. Et vivit Domi- 


melle de rapbanelzo misit in pulmentom. 5779 Se- 
nex vero cum gustasset, nihil locutas est, sed taci- 
tus manducavit. Compellebat autem eum adbuc man- 
ducare, Et extorquens sibi manducavit, et dabat ei 
tertio. llle autem nolebat manducare, dicens: Vere 
non possum, fili. Discipulus autem hortabatur eom, 
et dicebat : Bonum est, abba, ecce ego manduco te- 
cum. Qui cum gustasset, et cognovisset quid fecerat, 
cecidit pronus in faciem, dicens : Vze mihi, Pater, 
quia occidi te, et tu peccatum hoc posuisti super me, 
quia non es locutus, Et dixit ei senex : Non contri- 
steris, fili; si voluisset Deus, ut mel manducarem, 
mel habuisti mittere in zippulas istas. 

60. Narraverunt de sene quodam, quia desidera- 


nus quia non re:dificabitur crypta. hzec temporibus B vit aliquando manducare cucumerem (Raf., lib. m, 


meis, ut cognoscat mundus, quia propter calicem 
vini cecidit erypta in Scythi. 

' 55. Ascendit aliquando presbyter de Scythi ad 
episcopum Alexandrinum, Et quando reversus est in 
Seythi, interrogaverunt eum fratres : Quomodo est 
civitas? Ille autem dixit eis : Credite mihi, fraues, 
ego ibi faciem hominis nullius vidi, nisi tantum epít- 
scopi. llli autem audientes, mirati sunt el dixerunt: 
Quid putas facta est omnis ilia multitudo? Presbyter 
vero refovit illos haesitantes, dicens : Extorsi animuin 
meum, ne intuerer faciem hominis. Ex qua relatione 
profecerunt fratres, et custodierunt sc ab extollentia 
oculorum suorum. 

56. Venit aliquando quidam senex ad alium se- 


num. 50). Quem cum accepisset, appendit eum prius 
ante oculos suos. Et cum non esset victus desiderio, 
domans seipsum poenitentiam agebat, vel quia om- 
nino desiderasset. ; 

61. Frater aliquando abiit visitare sororem suam 
jn monasterio zegrotantem (Ruf, lib. m, n. 53). 
Erat autem fidelissima. Et non acquiescens aliquando 
videre virum, neque occasionem dare fratri suo ut 
propter illam veniret in medio femiuarum, et manda- 
vit fratri suo : Vade, frater, ora pro me, quia cum 
gratia Christi videbo te in regno celorum. 

62. Monachus occurrit ancillis Dei in itinere quo- 
dam. Quibus visis divertit extra viam. Cui dizit ab- 
batissa : Tu si perfectus monachus esses, non respi- 


nem. llle autem dixit discipulo suo : Fac nobis mo- (? ceres nos sic, ut agnosceres quia feminx eramus. 


dicum lenticulz., Et fecit. Et infunde nobis panes. 
Et infudit. Et manserunt sic usque ad aliam diem ho- 
ya sexta, loquentes de spiritualibus rebus. Iterum 
dixit senex discipulo suo : Fac nobis modicum lenti- 
culz, 6ili. Ille respondit : Ab besterno die feci. Et ita 
yurgentes sumpserunt cibum. 

917. Alter quidam senex venit ad quemdam Pa- 
trum. llle autem coxit modicum lenücule, et dixit : 
Faciamus opus Dei, et gustemus, Et unus quidem 
eorum complevit totum psalterium; alter vero ex 
corde (16) duos prophetas majores lectoris ordine re- 
citavit, Et facto mane discessit senex ille qui venerat, 
et obliti sunt sumere cibum. 

69. Esuriit quidam frater a mane, et pugnavit 


03. Intraverunt aliquando fratres in Alexandriam, 
invitati a Theophilo archiepiscopo, ut. presentibus 
his fac!a oratione templa destrueret paganorum. Et 
manducantibus eis cum archiepiscopo, ministratae 
suut carnes vituline, et manducabaut nihil discernen - 
tes. Et accipiens archiepiscopus unum copadium (123), 
dedit juxta se recumbenti seni, dicens : Ecce istud 
bonum copadium est, mauduca, ab' a. llli autem re- 
spondentes dixerunt : Nos usque modo credebamus, 
quia olera manducaremus. Nam si carnes sunt, non 
manducamus. Et ultra nemo ex eis acquievit gu- 
stare. 

64. Frater quidam attulit panes receutes in celiam, 
et invitavit ad mensam senicres. Et cum manducas- 


eum animo suo, ne manducaret, donec fleret hora D sent singulos paximates, pausaverunt. Frater vero 


teria. (Jiuf., lib. nz, num. 4). Et facta. est hora 
tertia, exegit a se ut fieret sexta. Infudit panem et 
sedit, ut manducaret. Postea vero surrexit, dicens ; 
Manebo sic usque ad horam nonam. Hora autem nona 
fecit orationem, et vidit opus diaboli sicut. fumum 
exeuntem a se, et ita cessavit esuries ejus. 

59. Infirmatus est quidam senum (Ruf., lib. m, 
num. 51); et cum non posset sumere cibum multis 
diebus, rogabatur a discipulo suo ut fieret ei aliquid, 
οἱ reficeretur. Abiit autem et fecit de farinula lenti- 
culam, et zippulas (17). Erat autem ibi vasculum pen« 
dens, in quo erat modicum mellis; et aliud in quo 
erat raphanelzum (18), et fetebat, quod tantum ad 


sciens laborem abstinentix eorum, coepit cum humi- 
litate supplicare, dicens : Propter Deum manducate 
hedie donec satiemini. Et manducaverunt abos de- 
nos paximmtes. Ecce igitur quantum supra quam 
opus erat, manducaverunt propter Deum veri mo- 
nachi et simpliciter abstinentes. 

65. Agrotavit quidam senum aliquando in magna 
infirmitate, ita ut de visceribus multum sanguinis 
egereret. Et attulit quidam frater nixas siccas (20), 
ei fecit pultes, et misit eas ibi, et obtulit seui, et ro- 
gabat eum, dicens : Comede, quia forte expedit tibi. 
Intuens autem in eum senex diutius, dixit: Vere 
dico, quia volebam ut me dimitteret Deus in hac in- 


875 


VERBA SENIORUM. 


814 


' frmitate esse alios triginta annos. Et nullo modo ac- Α quidam motus certantibus in conversatione ex insi- 


quievit senex in (ali sgritudine vel modicum su- 
mere cibum, ita ut tolleret frater quod apportaverat, 
et rediret ad cellam suam. 

66. Alter senex sedebat longe in eremo, et conti- 
git fratrem venire ad eum, et invenire eum infir- 
mantem. Qui lavans ejus faciem, fecit ei refectionem 
ex his qux attulerat. Quod eum vidisset senex, di- 
xit: Vere, frater, oblitus fueram, quia haberent ho- 
mines de cibo solatium. Obtulit etiam ei ca!icem 
Vini. Quod cum vidisset, ploravit, dicens : Non spe- 
rabam me usque ad mortem bibiturum vinum. 

.67, Statuit[quidam senex ut quadraginta diebus 
non biberet. Etsi quando fiebat cauma, lavabat su- 
risculam (21), et implebat eam aqua, et appendebat 
eam ante oculos suos. Qui cuin interrogaretur a fra- 
tribus quare hoc faceret, respondit, dicens : Ut cum 
videns quod desiderabam, non gustovero, majorem 
ardorem sustineam, et propter hoc majorem mer- 
cedem a Domino consequi merear. ' 

68. Frater quidam iter agens, babebat secum ma- 
trem suam, jam senem. Qui cum venissent ad quem- 
dam fluvium, non poterat vetula illa transire. Et tu- 
lit filius ejus pallium suum, et involvit exinde manus 
stas, ne aiiquo modo contingeret corpus matris sua, 
εἰ ita portans eam transposuit fluvium. Dixit autem. 
ei mater sua : Ut quid sic operuisti manus tuas, fili ? 
llle autem dixit : Quia corpus mulieris ignis est. Et 
ex eo ipso quo te contingebam, veniebat mihi com- 
menoratio aliarum feminarum in animo. 

69. Dicebat quidam Patrum : Quia sciret frairem 
1n cella jejunantem tota hebdomada Paschae. Et cum 
Sabbato sero venisset ad missas, communicans mox 
fugiebat, ne cogeretur a fratribus in ecclesia mandu- 
care. Apud se autem tantum modicas betas elixas 
cum sale manducabat siue pane. 

10, Fratres convocati sunt in Scythi, ut. mandu- 


carent palmas, et erat aliquis infirmus de nimia ab-' 


stinentia, qui tussieus exscreabat phlegma, quod no- 
lente eo venit super alium fratrem. Qui cum a cogi- 
tatione sua. compelleretur dicere ei : Quiesce jam, 
el non exscrees super me, ut superaret cogitationes 
$uas, tulit quod excereaverat, et mittens in ore suo, 
$tatim comedit illud. Et 573 tunc coepit ad seipsum 
dicere : Aut non dicas fratri tuo quod eum contri- 
$tet, aut manduca quod horres. 


LIBELLUS QUINTUS. 
De [ornicatione. 

Dixit abbas Antonius : ZEstimo quod habeat cor- 
pus motum naturalem conspersum in se, qui nolente 
animo non operatur, sed tantummodo significatur in 
corpore, quasi impassibilis motus. Est autem et 
alius motus ex eo, quod nutritur et fovetur eorpus 
€ibis et potibus, et ex quibus calor sanguinis excitat 
corpus ad operandum. Propter quod dicit Apostolus: 
Nolite inebriari vino, in quo est luxuria (Ephes. v). 
Et rurium Dominus in Evangelio discipulis maudans, 
dixit : Videte, ne quando graventur corda vestra in 
crapula et ebrietate (Luce xxi). Est autem οἱ alius 

P^rROoL. LX XIII. 


diis et invidia daemonum veniens. Itaque scire con- 
venit quia fres sunt corporales motus. Unus quidem 
naturalis; alius autem ex plenitudine ciborum ; ter- 
tius vero ex daemonibus. 7 

2. Dixit abbas Geronüus Petrensis : Quia multi 
tentati ἃ corporalibus delectationibus cum non ap- 
proximarent corporibus, mente fornicati sunt, et 
corporalem virginitatem servantes, secundum ani- 
mum fornicantur. Bonum est ergo, dilectissimi, fa- 
cere quod scriptum est : Omni custedia unumquemque 
cor suum servare (Prov. v). 

9. Dixit abbas Cassianus ( Cassian., collat. u, 
cap. 10), quia dixerit nobis abbas Moyses : Bonum 
est non abscondere cogitationes, sed senibus spiri- 


B tualibus et discretionem habentibus manifestare eas, - 


non his qui tautum tempore senes sunt, quoniam 
multi ad ziatem respicientes, et cogitaliones suas 
dicentes eis qui experimentum non habebant, pro 
consolatione ad desperationem ultimam perveneruut. 


4. Erat quidam frater omnino in conversatione 
sollicitus (Cassian., collat. n, cap. 15). Et cum inale 
a fornicationis diemone turbaretur, venit ad quem- 
dam senem, et retulit ei cogitationes suas. lile autem 
audiens quia expers erat, indignatus est, et misera- 
bilem dicebat osse fratrem illum, et indignum mo- 
nachi habitu; quippe qui ejusmodi cogitationes 
reciperet. Hac audiens frater, desperans seipsum, 
reliquit propriam cellam, et ad szxculum redibat. 
Secunduim vero Dei dispensationem occurrit ei abbas 
Apollo; et videns eum perturbatum , et nimium 
wistem, interrogavit eum, dicens: Fili, qui est 
causa tante tristitize 188 ἢ llle autem prius ex multa 
confusione animi sui non respondit ei quidquam ; 
postea autem cum multum rogareiur a sene, qua 
cirea se agerentur, confessus est, dicens : Quia co- 
gitaliones fornicationum inquietant me; quod con- 
fessus sum ilii seni, et, secundum verba ejus, jam 
Don est mihi spes salutis ; desperans ergo meipsum, 
ad sxeulum redeo. Hac autem Pater Apollo au- 
diens, velut sapiens medicus multum rogabat, et 
monebat eum, dicens : Noli mirari, fili, neque despe- 
res de teipso. Ego enim in hac xtate atque conver- 
satione valde ab hujusmodi cogitatienibus inquietor. 
Ne ergo deficias in liujusmodi occasione, qua non 
tantum humana sollicitudine, quantum Dei misera- 
tione curatur. Tantum hodie dona mihi quod pelo, 
et reverlere ad cellam tuam. Fecit autem frater sic. 
Abbas autem Apolio discedens ab eo perrexit ad 
cellam illius senis, qui ei desperationem fecerat ; et 
Bians foras deprecatus est Dominum cum lacrymis, 
dicens : Domine, qui tentationes utiliter infers, con- 
verte bellum quod patitur frater ille in boc sene, ut 
per experimentum in senectute sua discat quod tem- 
pore longo non didicit, quatenus compatiatur his qui 
hujusmodi tentationibus perturbantur. Qui cum ora- 
tionem complesset, vidit. ZEthiopein stantem juxta 
cellam, et sagittas mittentem contra illum senem, 
quibus quasi perforatus , statim tanquam ebrius ἃ 

28 


δ᾽ 
vinó, liue atque iue fetebatot. Et ΕΒ non posset 
tolerare, egressus est de cella, et eadefn via, qua δὶ 
ille Juvénis ad szeculum redibat. Abhas autein Apollo 
intelligens quod facium erat, occurrit ei. Et acce- 
déns ad eum, dixit: Quo vadis? ét quie. ést causà 
turbationis que obtinuit te? flle autem seutietis, quia 
intellexerit sanctus v. 40:8 οἱ evéner&nt, prà* vere- 
cundía mhil dicebàt. Dixit autem οἱ abbas Apollo: 
R-vertere in écllat tüàm, et de estero agosto fn- 
firmilatem tain, el labe apud temetipsum ; quia aut 
ignoratus sis ἃ diaboto u-que modo, 3ut contemptus, 
propter quod nec meruisti secundum víros vlrtutuín 
b3beré eontra diabolum luctaiménta. Quid anten dico 
luctàmenta * qui fiec uno die nggressionem | ip itis 
portare potulsiti. oe. 5utem tibi contigit, quia jute- 
ném illüm a communi adversario impugnatum susci- 
plens, cum debufsses eum  tohtra diabolicum certa- 
men cobsolatotiis verbis angete, etíam iti. despera- 
tionem misisti, non cogitans illad sapientissimum 
preceptum, quo jubemur eripere éos8 qui dicuntur 
ad mr»oflem, εἰ von vegligas redimere ecoidandos 
(Prov. xiv) ! 5ed neque parabólem Seaivatoris nostri, 
dicentis. ( Math, x): Arundinem quasselam non 
87 ἢ, debere eonfringl, et linum fumigaus non exstin- 
gu. Nemo euin [ertg posset insidias adversarii, 
neque tulllewts naturie ignem exstinguere vel reti- 
nete, nisi gratia Del couservaret inci tatem hume 
nat, quem in nobis salutari dispensatione omnibus 
orationibus Dominuin deprecemur, ut et adversum te 
dimissum flagelium avertat, quoniam. ipse et dolere 
faeit, εἰ iterum saluti restitait 1 percutit, et manus 
ipsius san»t ; humiliat et exeltat, woriificat el vivifl- 
€, dedacit ad inferes et reduci (I Reg. u). Hao 
dieems, erationem implevit, e$ stetim ab illato sibi 
bello senex ile liberatus 6st. Quem commonuii 
abbes Ápollo uL peteret sibi e Deo deri linguer 
eruditam, ul sciret tempua quo oporiea loqui ser- 
utenem, 

&. Be cogitatione fornicationis interrogatus abbas 
Syrus ( Al., Cyras| Alexandrinus, ita respondit : 8i 
eogitatienes nen babes , spem non habes ; quoniam si 
eogiationes non habes, opera labes, Hoc autem est, 
quia qui cogitatione ad:ersus peecatam non pugnat, 
neque eoairadie, eorperaliler peccat. Qui nutem 
eerporaliter peccat, cogilstionum molesties nullas 
habet. 


6. Intetrogavit autem quidam sener ífatfem, di- 
céns : Ne consuetudínem habes colloqui mulieri ? £t 


dixit frater : Non. Et llle dizit : Veteres et novi piéta- — 


res sunt cogitatiorres mex, ἀξ eommetnoratienes 
quxdam, inquietantes me es similitudine mulietum, 
Senex &0tem dixit ad eum : Mortuos nou timess, sed 
viventes fuge 4 hoc est, Consensera σὲ opera peocati, 
et extende magis orationem tuam. 

7. Dicehat abbas Mathois quod quidam frater te- 
niens dixertt deteriorem esse. qui obloquitt. quam 
qui fofnicatur. ft respondit : Darts. est hic serre. 
Diti* ergo ei frater : Εἰ quothodo tis esse hanc reni 
Dlilt senes : Oblocutio quidem δια] est, celerem 


DE VITIS PATÉUM LIBER V. 


t6 


Α femen. invenit. cofam, δὲ pléPoinqué. pleafthitian 
agi, qui oblotutus est, dicens : Male lom sue, 
et transit. Folmitalto áotém. tràturalKtet tert et. 

8. Dixit abbas Pastor : Sieet spothoius principh 
assistit ei semfrét páratus, ἨΔ oportet et animtth 
sémper tshe phrotati adversus. dwerhetenm fornie- 
tios (Fief., Hb. M1, wi. 58). 

9. Ve.it aliquando frát? sd sbbatéifi Paslorer, 
et dixit el : Quid f.elb, later? quia. affligor 4 forni: 
cátilone (Huf., lib. ti, num. 68; Pasch., v. 1, 
uum, 9). Et pertezi. ad abbatem Hybisiioneis, el 
dixit mihl: Not debes eam fóngo teinpore permit 
tere liobitare Inte. Ditit ei abbas Patior : Abbatis 
liybistiouis actus sursüm in edi'o sunt δα! angelis, 
et lalet eüm ; ego áutem δὶ (ὦ in fotnicatfone sunus. 

B si ergo teneal nionachus ventrem δὶ liuguam, el má 
neat ii &olitadine, tonfidat quia nofi moritur. 


10. Narraverunt de »bbatissa Sara, quia mànserit 
uedecim annis fortiter a fornicationibus demonum 
impugnata. ΕἸ nunquam oravit ut recederet ab e 
hujusmodi pugna; sed. solum hoc dicebat : Domine, 
da mibi forutudinem. 


11. Diserunt iterum de ea quia infestior ei [uersu 
alquaude uminens forüus idem (fornicationis d2- 
mon, miteng in eogitationgm ejus emculi vauiiales. 
Mia autesa non relaxans auimum a tumore Dei, el à 
preposito ebetiuentia ewe, ascendit semel supet 
lecum μη! vrare, et apparuit ei corporaliter spii- 
tus fornicatiopie, et diit ei : Tu me vicisti, Sart. 

Q llla autem respondit : Ego non te vici, sed Dominu 
meus Christus. 

19. Ftat-r qnidam eumulabatur a fornicatione, οἱ 
erat stimulus velut ignis ardens in eorde ejus die 8ὲ 
neotuw. Frater eutem decertabat mon. condeseendess 
vel consentiens cogitationi sum. Pest melvem auem 
tempus. discessit ab eco stimales, oihit pritvotens 
propter perseverantiam íratris. E4 sctim iux 2ppe* 
rei ia eerdeo djus. 

15. Allus fráter stimulatüs est à fotniettiote Bl 
surgeus hocté perrexit sd cértem, e dixit ei cfi 
tionem süam, et consolatus est eut senex. Et qi 
consolatione proflcterds, reversus est in cellam 54}8. 
ÉL ecce iteram spiritus ferfitationis tentavh eurf. 
Hle autem iterum abiit ad £&enem. Factum est aute 
hoc frequenter. Senex vero non éontristavit emt, 
sed loquebatur οἱ qua 44 ulilietesm ipsius pertint- 
rent, dicens : Non egnetdas diabelo, nec relaxes aui- 
Tewt^i tuum 1 sed tnsgie, quoties molestus €st denti, 
vet ad we, οἱ therepatus absoedet, Nihil ein Οἱ 
extédil dibihonem furnietlienis, quede οἱ ret 
leutar eu iulationde ejus. K« mhil eum eic [audor 
quonedo si dbbecedautar sogkatienes. Vaeit 669 
fratet ad sénem endecios, sétussns cogititienes 5660) 
Posta autein disit ἔνδον omi ; Owende elaritetant 
abbs, δι dic miti verbum. Dici εἰ senes : Gredt 
üf, qu& s permitteret Déus. eugitationes mesh 
quibus animes Mimolater, in tg. transferri, noa oli 

pettares, sod eineino Gorrebes deoreum, itn so 


aT 


VERDA SENIORUM. 


818 


tem dicente sene, propler nimiam humilitatem ejes A pselmediam , opus manuuib, efatlbném δὶ catérd, 


quievit stimulus fornicaiionis a fratre. 

44. ldem slius stimulatus a fornicatione, caepit 
decertare et extendere absiinentiam Suam per qua- 
tuordecim 3nnos cogitationem suam custodiens, ne 
consentiret concupiscentiae su. Poslea autein ve- 
uiens 575 ad ecclesiam , manifestavit. universe 
mulütudini quod patiebawur. Kt. datum est manda- 
tum, et omnes afflixerunt se pro eo hebdomada, 
jugiter orantes Dominum, et. quievit stinaulgs ejus; 

15. De cogitatione fornicationis dixit quidam se- 
hex : Eremita dormiens, vis salvari? Vade, labora, 
vade affligere, vade, quxre ct invenies ; vigila, pulsa, 
ei aperieter tibi. Sunt enim in s$zculo pauera- 
tiarij (22), qui cum nimis casi stelerint, et for- 


quie aunt fundaménta. (ni δα! ότι recens ébt Ifi Cofi- 
versione, domee ista. dimeit, illu in priniim orüidefA 
veniet. 

19. Frater quidam, cum in fornieaiionts bpitith 
teneretur, perrexit ad quemdam seneri faagnurfi, 
et rogabat eum, diebns : Ostende charitatem et ori 
pro me, quia ἃ fernicadone sullieitor (Raff., lib. ti, 
ἢ. 18). Beuex autem depreestua est. Dominum. Et 
iterum seenmado veniens ad senem, eumdém sermo- 
nem dixit : Bimil.tet et senex non. negletit pro eo 
regare Dominum, dieens : Dowine, revela mihi andé 
Wt hoe fratre operatio est ista. diaboli quoniam dé- 
precatus sum te, et requiera necdum Ihvenit. El re- 
velavit Deminus qus agebantur eirca fratrem illut. 


tes apparuerint, coronas accipiunt, Aliquoties au- Bj FA vidit euin. Senex bedemvem, et spirituni forntca- 


tem et unua8 a duobus czeditur, et conlort.tus pla- 
[15 c»dentes se vincit. Vidisti quantam vi«iutesa pef 
carnis exercitium acquisivit? Et tu sta, et confortare ; 
et Domiuus expugnat pro te inimicum. 

16. De eadem ipsa cogitatione fornieationis, dixit 
alier se:ex : £sto velut qui transit in platea, aut per 
tabernam, et capit cujuscunque cociur oderem, 
aut alicujus assatura. Et qui vult, ingreditur et man- 
ducat; qui autem noo vult, odoratus est tantum, 
dique przterit. |ta et tu excute a te letorem, surge 
et ora, diceus : Domine Fili Dei, adjuva me. iloe 
autein fac etiam adversus alias cogitationes. Neque 
enim eradicatores sumus cogitationum, sed luetato- 
yes adversus easdem cogitationes 


uenis jaxta Hium, et quasi Iudeniem cum Eo, et ati- 
gelus stabat missus ad adjuturiüm ejus, ei Indigüa- 
batur adversus frauem illum; quia non sé ptosterne- 
bat Deo : sed quasi deleetabatur eogltatiónibus stis, 
totam mentem suam ad foc inclinans. Et aghovit 
sencx quia cau-a magis ab eo.lerh [Γαΐ esset, et an- 
nuntiavit ei, &ieens : Tu conséutis togitationl tud. 
Et docuit eum quunodo tafibus cogitationibus debe- 
ret obsistere. Et respiraus fràtet per üocttinaii se- 
nis ilius et oratione, invenit requi&m à tenta- 
tione 608. 

20. Tentstus est aliquando discipulns tenis magni 
8 fornicatione. Benet *eré tum viderel euri laboran- 
tem, dixi ei t Vis rogo Dominum, üt su^lévet ἃ t6 


47. Alter senex dixit: Ill:ee de negligentia paii- (1 molestiam istam? lile autem dixit : Video, abba, 


mur. Naw si consideremus quia Deus habitat in no- 
bis, non alienum vas inferemus jntra nos. Dominus 
enim Christus habitaus in nobis atque cohsbitans 
hobis, respicit vitam nostram. Unde et nos portan- 
tes eum et contemplanies, negligere non delieuius, 
sed sanctificare nosmetipsos, sicut et ille sanclus est. 
Stemus super petram, et rumpetur inalignus. Non 
fermides, et non comrnittet adversum te. Psalle cum 
virtute, dicens : Qui confidunt in Domino, sieut 
mons Sior; non commovebitur in zeternum, qui ha- 
biiat in Jerusalem (Psal. cxxiv). 

18. Frater interrogavit senem, dicens : Si incur- 
rerit monacbus in peccatum, affligitur velut qui de 
profectu in deteriorem statum pervenerit , et luborat 


quia οἱ labore, tomen ex poddére laboris hujus con- 
sidero frectificate nie. Sed. hoe δια Deum in. ora- 
tionibus tuis, wt det ἐν} tolérantiám, per quam susti 
neam. Dieit ei abbas sues : Nuhé agnovi Quia ín 
magno profectu es, (ili, e: mpergredteris the. 

41. Dicebant de quodam hene, qtia deskéndit In 
Seyihi, et habebat (lium adinue suentem lac; qui 
qnouíam in mopasterib nutritus est, quas essent mu- 
lieres nesciebat. Qui. cum faetus ésset vir, ostendé- 
bant ci nocte daeinones habitus mulierum, et nuntia- 
vit Patri $uo, et mirabatur. Aliquando ergo ascendit 
cun Petre su0 it. /Egyptwm, ἐϊ videns mulieres, 
dixit patri suo: Abbe, etee istte bunt qu$ Ybiie- 
bant δά. me mocie ín Seythi. £t dixit ei : Isi. sunt 


donec resurgat : qui autem a sxculo venit, velut qui D monachi de seculo, fili. Átio autem habitu utuntur 


initium fecerit, proficit. Et respondens senex diait : 
Monachus in tentationem incurrens, sic est tanquam 
domus quz cadit. Et si sobrius fuerit in eogitatione 
808, re:dificat eam qua corruerat domum; inte- 
niens materias ad editicium profuturas, hebens po- 
sita fundamenta, et lapides, et arenam, et coera 
qux sunt zdificio necessaria, atque ila velociter fa- 
biica proficit. llle autem qui nec effodit, nec funda. 
mentum misit, nec habet aliquid eorum qua sunt ne- 
ce:saria ; sed iu spe dimittens, $1 quomodo aliquande 
perficiatur. lta est et monachus, si in tentationein 
ceciderit, et conversus fuerit sd Dominum, hahet 
piurinum apparatum, mediuationem diving legis, 


isti, B7 6 et vremitie alio. Et miratus est senex quo- 
modo in Scythi ostenderent ti d;irmones imagines 
mulierum, et statim reversi bunt in cellam suam. 
$2. Frater quidam erst probatus  tentiationi- 
bus in Seythi , οἱ immiltebat ei adversarius me- 
moriam mulieris cujusdam polchre in animo, et 
afüigebat eum valde (Ruff, ib. m, n. 11). Et contigit, 
seeundum Dei dispositionem , ut alter frater descen- 
dens de JEgypto, applicáret ia Scythi. Et cum 1o- 
quereutur, nuntiavit ei dicens : Uxor fllius mortua 
est. Erat. autem 1088 mulier, de qua Inquietabatur 
ille frater. Quod cum audisset, (Δ vesitientum 
suum noete, et aseeudit ebi est sepulta: audierat. 


Bo 


Et fodit locum, et extersit eruorem p'tredinis ejus 
jn vestimento suo, et reversus habebat illud in cella 
sus. Et cum uimis feteret, ponebat illos fetores ante 
se, et. improperans cogitationi sua, diceb:t: Ecce 
desiderium quod quxrebas. Habes illud, satiare ex 
eo. Et ita ex ejusmodi lel^re castigabat semetipsum 
donec emorerentur concupiscentiae ejus. 

25. Venit quid:m in Seythi aliquando, ut fieret 
1ponachus. Qui etiam attulit filium suum nuper abla- 
ctatum. Qui cum factus essel juvenis, coeperunt im- 
pugnare damones et sollicitare eum. Et dixit patri 
$U0: Vado ad seculum, quia non possum carnales 
concupiscentias sustinere. Pater autem ejus consola- 
batur eum. Dixit ergo ille juvenis : Jam sustinere 
non valeo, pater; dimitte me redire ad sxculum. 
Dixit ei pater suus. Audi me, fili, adhuc semel, et 
tolle tibi quadraginta panes, et folia palinarum die- 
rum quadraginta, et vade in eremo interiore, eL esto 
Jbi quadraginta diebus, et veluntas Dei fiet. Qui 
obediens patri suo, surrexit et abiit in eremo , et 
mansit ibi, laborans et faciens plectas de palmis sic- 
cis, eL panem siccum comedens. Et cum ibi diebus 
viginti quiesceret, ecce vidit opus quoddam diaboli- 
cum venire super se; el stelit coram ipso velut mu- 
lier Aihiopissa, fetida et turpis aspectu, ita ut feto- 
rem ejus sufferre non posset, et abjiciebat eam a se. 
Et illa dicebat ei : Ego sum qua in cordibus hominum 
dulcis appareo; sed propter obedientiam tuam, et 
laborem quem sustines, non me permisit Deus sedu- 
cere te, sed innotui libi fetorem meum. llle autem 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


$30 
A satur; el ego quid faeio , quia bac noete cecili ia 
fornicationem? Cui respondit : Et ego cognovi. Et 
dicit ei : Tu unde scis? Qui dixit : Dormiebam in 
templo, et audivi demones loquentes de te, Et dixit 
senex : Eece ego vado ad s:zxeulum. llle autem ropa- 
bat eum, dicens : Noli, Pater, sed permaue in l«o 
tuo; mulierem vero dimitte binc ; boc enim ex oc- 
cursu inimici contigit. Quo audito sener sustinui', 
extendens el aggravans conversationem suam cum 
lacrymis, donec rediret in priori ordine suo. 
25. Dixit senex : Quia securitas, et taciturnitos, 
et occulta medilatio pariunt castitatem. 
- 26. Frater quidam interrogavit senem, dicens : Si 
contingat hominem in tentationem cadere, quid fit 
propter eos qui scandalizantur in eo? EL narravit 
B senex, dicens : Diaconus quidam erat nominatus in 
monasterio ;Egypti. Dum autem quidam curialis (23) 
insecutionem judicis pateretur, venit cum ompi douo 
sua ad monasterium. Et operante iniquo incurrit 
diaconus ille in mulierem ejus, et faeta est cmnibus 
fratribus confusio. llle autem abiit ad quemdai se- 
nem, et indicavit ei rem, Senex vero habebat occul- 
tam cellam interiorem, (juam cum vidisset diaconus 
ille, dixit : 877 Sepeli me hic vivum, et non indi- 
ces cuiquam. Et intravit in obscuritatem cellz illius, 
et egit illic penitentiam ex veritate. Contigit autem, 
ut post multum tempus non ascenderet aqua in flu- 
mine Nilo. Etcum omnes Litanias facerent, revelatum 
est cuidam sanctorum quia nisi venerit diaconus, 
qui absconsus est apud illüm talem monachum, non 


Surrexit, et gratias agens leo, venit ad patrem C ascendent fluminis aqua. Quod cum audissent, ad. 


suum, et dixit ei : Jam nolo ire ad seculum, pater. : 


Vidi enim eperationem diaboli et fetorem ejus. Co- 
gnoverat autem et pater ejus de hoc ipso, et dixit ei : 
Si mansisses quadraginta dies, et eustodisses usque 
in finem mandatum meum, majora habuisti videre. 

$94. Senex quidam sedebat in longinqua eremo, 
qui habebat unam parentem, qux desiderabat eum 
videre post multos annos, et quasivit in quo loco 
habitaret, et surrexit et venit in viam eremi illius 
(Ruf., lib. τι, n. 14). Et inveniens camelarios, ad- 
junxit se cum illis, et ingressa est in eremo cum eis. 
Hiec enim trahebatur a diabolo. Qux cum venisset 
ad januam senis, coepit signis indicare seipsam, di- 
cen$ : Ego ilia parens tua, et mansit apud eum. Erat 
autem alius monachus sedens in inferiori parte, qui 
implebat sibi surisculam aquz, hora qua manducare 
voluisset ; et subito versabatur suriscula, et reversa- 
batur aqua ; qui inspirante Deo dixit in semetipsum : 
Ingredior in eremum, et dico hoc quod mihi evenit 
de aqua senioribus. Et surgens abiit; et cum sero fa- 
ctum esset, dormivit in temp:o quodam idolorum 
juxta viam, et audivit nocte daemones, dicentes : lsta 
nocte przcipitavimus illum monachum in fornicatio- 
nem. Quod cum audisse!, contristatus est, et perve- 
niens ad senem, iuvenit eum tristem, et dicit ei : 
Quid facio, abba? quia impleo mihi vasculum aque, 
et hora manducandi effunditur. Et dicit ei senex : 
Tu veuisti interrogare me, quare suriscula tua ver. 


mirali sunt, et venientes ejecerunt eui de loco id 
quo erat : et oravit, et ascendit aqua. Etquialiquando 
scondalizati ineo fuerant, sdificati sunt postea in 
poenitentia ejus, et glorificaverunt Deum. 

27. Duo fratres perrexerunt ad civitatem, ut veu- 
derent quod fuerant operati; cum a se invicem in 
civitatem fuissent divisi, incurrit unus in fornicaüo- 
nem ( Ruffin. , |. 1, n. 12). Veniens autem postea 
frater ejus, dixit ei : Revertamur ad cellam nostram, 
frater. llle autem respondit, dicens : Non venio. Εἰ 
interrogabat eum ille, dicens : Quare, frater? Et ille 
respondit : Quia cum discessisses a me, incurri in 
tentationem, et fornicatus sum. llle autem volens 
eum lucrari, cepit dicere, Quia et mihi sic contigit: 
D quando separatus sum a te, incurri ct ego in forui- 

cationem, Sed eamus, et simul poenitentiam agamus 

cum omni labore, et Deus ignoscet nobis peccatori 
bus. Qui cum venissent ad cellam, retulerunt senibus 
quod eis contigerat, et dederunt eis illi mandats, 
qualiter poenitentiam agerent. llle tamen unus non 
pro 86, sed pro illo alio fratre poenitentiam agebat, 
tanquam si et ipse peccasset. Videns autem Dew 
laborem et charitatem ejus, intra paucos dies imant- 
festavit uni de senibus, quod pro multa chariiate 
illius fratris qui non peceaverat indulserat iili qu 
fornicatus est. Vere hoc est ponere animam Bua 
vro fratre suo. 

28. Venit aliquando frater δὰ queiadam seleD, 


* 


«Ὁ 


831 


VERBA SENIORUM. 


883 


dicens ei : Frater meus solvit me egrediens huc at- A vale discedens : sed obsecro te, ut interpreterig 


que illuc; et pro hoc ego affligor. Et rogabat eum 
genex , dicens : Aquanimiter porta, frater; et Deus 
videns laborem sustentationis tux», revoeabit eum ad 
te. Neque enim possibile est ut eum düritia et auste- 
ritate facile ab intentione sua aliquis revocetur, quia 
nec demon expellit daamonem ; sed magis benigni- 
tate revocabis eum ad te. Quoniam et Deus noster 
consulendo, ad se homines trahit. Et narravit ei, 
dicens ei : Quia fuerunt in Thebaida duo fratres, et 
cum unus incurrisset ex his in fornicationem, dice- 
bat ad alium : Revertor ad seculum. Alter vero plo- 
rabat, dicens : Non te dimitto, frater, discedere, et 
perdere laborem tuum, et virginitatem tuam. llle 
vero non acquiescebat , dicens : Non hic sedeo , sed 


mihi quomodo nunquam sollicitatus sis a fornica- 
tione. Dicit ei senex : Quia ex quo factus sum mo- 
nachus, non sum satiatus pane, neque aqua, nequo 
somno, et appetitu horum 578 quibus pascimur, 
erucians me, non permittebar sentire fornicationis 
stimulos. Et exiit frater ille, proficiens ex rela'ione : 
senis. 

32. Frater quidam interrogavit quemdam senem, 
dicens : Quid facio? quia cogitatio mea semper in 
fornicatione est intenta, et non dimitLit me quiescere 
una hora, et aífligitur ex hoc anima mea (ftuffin., l. nt, 
n. 40). ille autem dixit ei : Quando dz mones cogita- 
tiones in corde tuo seminant, et sentis hoc, non collo- 
quaris eum animo tuo, quoniam daemonum est sugge- 


vado. Aut veni mecum, et iterum redeo tecum, aut D rere. Et licet non negliganthzec immittere, tamen non 


certe dimitte me, et permaneam in szculo. Vadens 
autem írater, nuntiavit hoc cuidam seni magno. 
Dixit autem ei senex : Vade cum ipso, et Deus ilium 
per laborem tuum non dimiitet corruere. Qui con: 
surgens abiit cum eo ad szculum. Et cum pervenis- 
set ad quemdam vicum, videns Deus laborem illius, 


qui ex charitate et necessitate fratrem suum seque-- 


batur, abstulit concupiscentiam a fratre ejus. Et 
dicit fratr1 suo : Eamus terum ad eremum, rater. 
Ecce puto, quia jam peccavi cum muliere ; quid lu- 
eratus sum ex hoc? Et reversi sunt illaesi in cellam 
$uam. 

29. Frater tentatus ἃ daemone profectus est ad 
quemdaw senem, dicens : Quia duo illi fratres simul 


extorquent daemones. In te est ergo suscipere, et non 
suscipere. Respondens autem frater, dizit seni : Et 
quid fa-iam, quia fragilis sum, et superat me passio 
haec? llle autem dixitei : Intentus esto ad hujusmodi. 
Seis autem quid fecerint Madianitze? Ornaverunt 
filias suas, et statuerunt eas in conspectu lsraelita- 
Tum ; non tamen extorserunt aliquibus ut misceren- 
tur cum eis, sed qui voluerunt incurrerunt in: eis 
(Num. xxv). Alii sutem indignantes commninati 
Sunt, et cum interitu eorum qui prasumpserant, uli 
gunt fornicationem : ita agendum est et de fornica- 
tione. Et quando initium faciunt loqui in eorde tuo, 
non respondeas eis; sed surgens, ora et age poeni- 
tentiam, dicens : Fili Dei, miserere mci. Dixit au- 


sunt, et male vivunt. Cognovit autem senex quia a C tem ei frater : Ecce meditor, abba, et non ést com- 


dzemone illuderetur, et mittens vocavit eos ad se. Et 
cum factum esset vespere, posuit mattam duobus illis 
fratribus, et cooperuit eos in uno stratu, dicens : 
Filii Dei magni et saucti sunt. Dixit autem discipulo 
suo: Hunc fratrem claude in cella seorsum ; ipse 
enim passionem quam illis objecit iu se habet. 

30. Frater quidam dixit seni : Quid facio, quía 
occidit me sordida cogitatio ? Dicit ei senex : Mulier 
quando vult ablactare filium suum, amaruin aliquid 


superungit uberibus suis; et cum venerit infans ex. 


consuetudine sugere lac, sentiens amaritudinem, 
refugit. Mitte ergo et tu in cogitatione tua amaritu- 
dinem. Dicit οἱ frater : Quz est amaritudo, quam 
debeam mittere? Dixit ei senex : Cogitationem mor- 


punctio in corde meo, quia nescio virtutem verbi. Et 
ille dixit : Et tu tamen meditare. Audivi enim quia 
dixerit abbas Pastor, sed et alii'Patres hoc verbum : 
Quoniam incantator virtutem verborum quw dicit 
nescit; sed serpens audit, et scit virtutem eorum 
qua incantantur, et subjicitur incantanti, et humi- 
liatur. Sic et nos, quamvis ignoremus virtutem eo- 
rum qua loquimur, dz:emones tamen audientes ter- 
rentur atque discedunt. 

$5. Dicebat senex: Quia cogitatio fornicationis 
fragilis est, velut papyrus. Si ergo jactetur in nobis, 
et non acquiescenies projiciamus illam a nubis, fa- 
cile rumpitur. Necessarium igitur est ut sit discretio 
in cogitatione nostra, qua agnoscamus quia his qui 


tis οἱ torinentorum, qus in s:eculo futuro peccato- D consentiunt ei non sit spes salutis ; illis autem. qui 


' vibus preparantur. 

31. Frater quidam interrogavit senem de hujus- 
modi cogitatione (Ruffin., lib. 1n, n. 62). Εἰ dicit ei 
senex : Ego nunquam stimulatus sum de hac re. Εἰ 
scandalizatus est in eo ille frater, et abiit ad alium 
genem, dicens : Ecce lioc dixit mihi ille senex, et 
scandalizatus sum in eo: quia super naturam est 
quod dixit. Dicit ci senex : Non simpliciter tibi dixit 
hoc iiie homo Dei; sed surge, vade et poenitentiam 
age apud eum, ut aperiat tibi virtutem sermonum 

: suorum. Surrexit ergo ille frater, et venit ad seueim, 
a;cns in conspectu ejus poenitentiam. Et dixit : 
. Jsnosce milii, pater, quia stulte feci, non dico tibi 


non consentiunt, reposita sit corona, 

94. Duo fratres impugnati a fornicatione, abierunt 
el acceperunt uxores. Postea autem dixerunt adin- 
vicem : Quid lucrati sumus quia deseruimus angeli- 
,cum ordinem, et venimus in immunditiam hanc, et 
post l&c in ignem, et in tormeutum venturi sumus? 
Redeamus ergo sd eremum, et agamus de his quz 


.presumpsimus poenitentiam. Et venientes ad ere- 


mum, rogaverunt patres ut susciperent eos poeuiien ; 
tes et coufitentes ea qui gesserant. Et elauserunt 


eos anno iulegro senes, ei ambobus equaliter ad 


pensum dabatur panis, et ad mensuram 841. Erant 
autem visione consimiles. Et dum completum fuis- 


set tempos jomitentim, osiepunt. Et viderunt Patres 
uawm pallium ei tristem nimis; alium vero ro- 
bustum et clarum ; et mirati sunt, quoniam cibum 
et potum equaliter aeeepereapt. Εἰ interrogaverunt 
ewm qui tristis et afflietus erat, dicentes : Quid 
emercitabas cum eogitatienibna tuis in cella tua? Et 
Mie dixit: Pro malis qua feci, peenas in quibus 
venturus eram in animo revolvebam, et a timore 
edheserunt oss& mea earni mes. Interrogaverunt 
autem et alium, dicentes : Tu quid cogitabas in cella 
tua? V4 ille dicebat : Deo gratias referebum, qnia 
erait me de inquinamento muadi hujus, et dc [uturà 
steculi pesnis, et revocayiL me ad has conversatio- 
sem angelicam ; et reminiscens assidue Dei mei, 
Imwebar. Et dixerunt senes : /Equalis est amborum 
peenitentia apud D«um. 

85. Senex quidam erat in Scythi : qui cum ineur- 
visset in zgritadine magna, serviebant ei fratres. Et 
videng senex quia labararent, diit ; Vado in ZEgyp- 
Wem, οὐ nen seivam fiaires istos. Et dicit ei abbas 
Moyses : Non vadas, quoniam in fornicationem in- 
earsurus es. llle autem contristatus. dicebat : Mor- 
fuum est corpus me:mn, et tu. mihi ista dicis? Sur- 
gens ergo abiit in. Agyptum. Quod eum audiissent 
hemines circumquaque halitantes , offerebant ei 
multa. Venit eliam ad eum quedam virgo fidelis, 
volens obsequium suum seni inürmanti deferre. Et 
pest aliquautum temporis cum paululum de zgritu- 
dine, qua tenebatur, melius babuisset, incurrit in 
eom, et illa concepit. Interrogata autem a vicinis 
leci unde eonceperit, illa respondit : De sene boo. 
Bi aute nen eredebant ei. Senex vero dicelat ; 
Ego hoe feci, sed custodite mihi infantem quem pe- 
perit. Qus cum genmuisset pucrum, et ablactatus 
fuisset, tulit senex infantem in humeris suis, ei die 
qua erat festivitas in Seythi, eceurrit ibi, et intravit 
in ecclesiam eoram multitudine fratrum. Illi autem 
videntes eum, fleverunt, : Qui dixit fratribus : Videtis 
infantem hunc? filius est inobedienti» mea. Cavete 
ergo vos, fratres, quia in senectute hoc feci, et orate 
pro me. Et pergens ad cellam suam, ad initium pri- 
BMb CORversalienis sum Teversus est. 

46. Frater quidam tentotus est pessime a dzmo- 
nibus. i^ specie enim puichrarum 579 mulierum 
transfurmati, jugites quadraginta diebus persevera- 


DE VITI8 PATRUM LIBER V. 


884 
ἃ dicens : Quomodo huc advenisti? llla. autem velot 
perans, dicebat : Erragdo huc veni. Qui com müers- 
Vioge viscerum pulsaretur, introduzit eam in atrio- 
lum cellule sux, etipse intravit interius in cellam 
$u3m, et clausit, Et ecce infelix illa clamavit, dicens : 
Abba, fere me comedent hic. llle autem iterum 
turba'us esf, timens etiam judicium Dei, dicebat : 
Unde mihj venit ira hzc? Et aperiens ostium, intru- 
duxit eam iutra. Cepit autem diabolus velut sagittis 
stimulare cor ejus jn eam. Qui cum intellexisset 
diaboli esse stimulos, dicebat in semetipso : Vie 
ioimici tenebrz aunt ; Filius autem Dei lux est (Psal, 
X1xiV). Surgens ergo accendit lucernam. Et eum in- 
flammaretur desiderio, dicebat : Quoniam qui talia 
aguut, in tormentis vadunt (Gal. v). Proba ergo 
B teipsum ex hoc, si potes sustinere ignem aterpum. Et 
mittebat digitum suum jn lucernam. Quem eum in. 
cendisset, el arderet, non sentiebat propter nimiam 
flaimnam concupiscentiz carnalis. Et ita usque mane 
facieus, incendit omnes digitog. llla autem in'eliz 
videns quod faciebat, a timore velut lapis facia eat. 
Et venientes juvenes mane ad monachum illum, 
dicebant ; Venit hic mulier sero? Ille autem dit : 
Eti«m ; ecce ubi dormit. Et intrantes inyeneruut eam 
mortuam. Et dicunt ; Abba, mortua esf. Tunc ille 
recutiens palliolum suum, qua utebatur, ostendit eis 
manus suas, dicens : Eoce quod mihi fecil filia isia 
diaboli, perdidit omnes digitos meos. Et narrans eis 
quod factum fuerat, dicebat : Seriptum est, me reddas 
malum pro malo (Pros. xvn ; , Thess. v; 1 Pet. uj. 
( Et faciens orationem, suscitavit eam. Qua converso, 
taste egit residuum tempus vitz: sua. 
$8. Frater. quidam impugoabatur a fornicatione. 
Conügit autem eum venire in vicum quemdam 
Ag ypti, et videus filiam sacerdotis paganorum, adi 
yaavit eam, dixitque patri ejus : Da mibi eam uxorem. 
Ille autem respondens dixit ei : Non possum eam tibi 
dare, visi rogavero deum meum. Et abións ad demo 
pem quem eolebat, dixit ei : Ecce quidam monacbus 
venit ad me, volens accipere filiam meam; do ei eam? 
Respondens damon, disit : Si negat Deum suum, el 
baptismum, et propositum monachi, interroga eum. 
Et veniens sacerdos dixit ei : Nega Oeum tuum, οἱ 
baptismum, et propositum monachi, et dabo tibi 
filiam mearo, llle vero conseosit. Et statim vidil 


verunt pugnantes adversus eum, ut traherent eum D velut eolumbam exire de ore $uo, ei volare in cong. 


ad turpem comnmistionem. Hle autem viriliter relu- 
etante, et minime superato, Deus aspiciens bonum 
ejus ceriamen, donavit ei ut ultra. nullum exlorem 
carnalis eoneupiseentis pateretur. 

$1. Solitarius quidam erat in inferioribus Egypti, 
et hic erat nominatissinus, quia solus in ecclesia 
sedebat in deserto loco. Et eece, juxta operationem 
S«tane mulier quadam inhonesta audiens de eo, 
dicebat juvenibus : Qid mibi vultis dare, et depono 
isum solitarium vestrum ? Illi autem eonstitoerunt 
ei certum quid quod darent ei. Qu:s egressa vespere, 
venit velut errans ad eellam ejus; et eum pulsaret ad 
cellam, egressus est ille; et videns eam turbatus est, 


Pergens autem sacerdos ad deemonem, dixit : Ecee 
promisit «e Wia ill& feciurum, Tune respondens 
diabolus dixit ei : Non des οἱ filiam tuam in uxorem, 
quia Deus ejus non recessit ab eo, sed adhuc adj- 
vabit eum. Et veniens sacerdos dixij illi frawi : Non 
tibi possum eam dare, quia Deus tuus adhuc adjuvat 
te, et non recessit a te. Hac audiens frater, dixil in 
semetipsum : Si tantam bouiistem ostendit in mé 
Beus, eum ergo infelix negaverim et ipsum, et bsp 
tismum, et propositam monachi, bonus sutem Dess 
etiam Bic imalura nune usque adjuvat me, cur. 660 
recedam ab eo? Et ia semetipsum reversus, recepit 
sobrieiatem meatis, et venit in eremum ad sagnum 


VERBA RENIORUM. 


4 


quep dex senem, et RAFIQYM οἱ qu» Iuorapi apta, Et Α oeculatua est eum : et tellens coronem quam ipse 


FeapopAens souox, dixit οἱ ; Bade mecum in spelunca, 


os jejuns tres iebdom»das continuas, etego depreca- 


ber Dewp. pra te. Et. laboravit aenex pra frawe, et 
depPesatus. est Deum. dicens: Obsecro, Domine, 
dona mihi animam hane, et suscipe pauitentiam 
ejus. Et exaudivit orativnem «jus Deus, Et cum completa 
(uisset pruna hebdomada, venit senex ad illum fratrem, 
Δὲ iuterrogavit illum, diceng : Aliquid vidisti? Rit 
reapondena frater, dixit : Etiam; vidi columbam 
sursum in altitudine coeli contra caput meum sfantem. 
Kt respondens seuex, dixit ei ; Attende. tibimelipai, 
οἱ deprecare Deum igtente. Secunda vero hebdomada 
venit senex iterum ad fgatrem, et interrogavit eum, 
diceps ; Vidisii siquid? Et respoudit : Vidi colum 


3 


habebat, posuit jn capite illius, et fecit euu sibi in 
una sede cogusidere, dicens : Maguam vem foster 
gessisti. Hoc egacum audissem, el vidissem, disi ipu 
meipsum ; Valde paaguus oat Ordo mensehorum. 
40. Dieebaut de quodam Potro quia saeularia fuis- 
δορὶ, et past CoRXOFRUS 66$, 04 de congupiscentia uxoris 
$u2 [tequentop stimolabatar, et narrabat boc Pa.ri- 
bus, Qui cun vidissent quia operarius esset, et ma- 
jora faciebat quam illi dicebaut, impoaebant ei quie- 
dap, ut debiliuretur corpus ejus, iia ut nea surgere 
posset. Deo autem dispensaute, venit quidam pator 
ut apilicaret in, Seytli; e cum. vegisset ad, eellam 
ejus, vidit eam apertam, οἱ pertransivil, qd,urqms 
quomodo oemo egressus, easet. in Qcquesqen ejus, Et 


bam venientem juxta caput meum. E: precepit ei B reversus pulsabat, dicens : Ne forte. fratez qui in ca 


senex, diceug : Sobrius esto mente, el ora. Et coun- 

pleta tertia ebdomada, venit iterum 8eRoX, et intet- 

rogavit eum, d oegs : Ne aliquid plua vidisti? tt ille 

yespondit, dicens : Vidi columbam, quia venit et 

sielit supra (aput meum, οἱ teleudi manum meam 

tenere eam, illa autem Surgens iulravil iu os meum. 
Et 880 gritos agens Deg senex, dixit fratri :.Ecoe 

suscepit Deus poenitentiam tuam; de cxlero atteude 
temetipsum, et esto sollicitus, Et respondens (rater 

dixit : Ecce amodo tecuu ero dogpec moriar. 

99. Dicebat quid:'un de Thebgis senibus, quod 
fllius esset, sacerdotis idolorum; et cum parvulus 
sederet in teu plo, vidisset patrem suum frequenter 
ingredi, et sacrificia offerre idolo; et quia aeinel post 


habitat infirmetur. EA cuu pulsasset, iuravit, οἱ ia- 
venit eum, vimium, ipirmum. Et dici, ei : Quid 
habes, Pater? Ki oarravit ei, diceus : Ego de ax»eulari 
vila sum, Οἱ selliciitat me moda, inipicga in uxore 
mea : et parra xi Patribus, et imaposuerunt mibi con- 
versatienis onera diversa. Etcuw obedieuter usplere 
vellem, ecce defeoi, et lamen stimulus crescit. Audieug 
bac senex, contristatus est, et dixit. ei : Equidem 
Patres, ut potentes vici bene. (Δ iniposueruut onera, 
quibus gravaria; sed, sj me par*ulum, audis, jacta a 
te ha:c, et sume parum cioi in tempore »uo, et recol- 
ligera vires tuas, fae aliquantum, opus Dei, ct jacta 
ia Domino cogitatum, tuum (Psal. vw), quoniam tuo 
labore lane reu uon poteris superare. Corpus δηλ - 


ipsum occulte ipraverit, et viderit Satagyum. sedeng- €. nostrum velut vestimeutug, est, Si dlud diliges er 


(em, et omnem jilitiam, ejus «stantem ei * et ecce 
unus de principibus ejua venieng adoravit enm. Cui 
diabolus dixit : Unde veuis tu? Et ille respondit : In 
illa wrovincia eram, et suscitavi ilic bella et pertug- 
baieues plurimas, offusiones &anguiwis faciens, et 
veni nuptiare tibi. Et diabolus iatergogavit euu :z In 
quanto tesipore boc fecisti ? Et ile respondit : la tri- 
gi»tà diebus, Et diabolus jussi, eum. flagellari , 
diceudo, ; Tage tempore boc fecisti? Et ecce alius 
Veniens 3deravit eum. Et ipsi. dixit ; Unde venis 
tw? Et respondit daumnon : lj mari eram, οἱ susci- 
Wü eamueMones, eL demersi Bpaves, οἱ multos 
heuines occidens, veai gunliare tibà. Et dixit diabo- 
μιὰ » Quagio tempore hog, fecisti? Lit ille respondit : 


wractaxeris, stabit; δὲ auLeu neglexer s illud, putzes- 
eet. Qui cum audisset eum, fecit ila , eL intra paucos 
dies recessit ab eo stimulus, ille. 

41. Monachus quidaui solitacigs antiquu*, et conr 
versaiione rrofi; iens, sedebat iu wiopnte ἱὰ partbug 
Autiuoo, sicul audiviguuus a not monachis, cujos 
verbis et actu iulti proficiebaut. Et cuj, talis. 5864, 
exciia' ug est diabo:us ad invidiam contra eun, sicut 
et conira omnes, virlutua  viro&, et iguguttit, apigo 
ejus veg taionen,talgm, ul ei qui ip (li cogverssu gue 
esset nom. deberet serviri ab alio, qut ministeriutn 
exhiberi, 864 magis ipsum debere aliis ministrare, 
Quod si aliis non exhiberet ministerium, saltem 
&ibi ipsi serviret, dicens ; Vende ergo in civitate 


Sun diea vigigti. Et bupe siwjliter jussit lage:lari, D aportellas quas. (icis, et eme tibi, quse opus, sgnt, et 


dicens : Quaxe, in tantis diebus hoc solum fecigi? 
Kt wegtus veniepa aderabak eum. Dixit aute et 
hyic : Et tu unde venis ἢ Et resgoodü ; In illa civitate 
fui; e& daga ibi fierent puplie, excitavi tes, o, mul- 
tos effusiones sanguis [egi ; inaupen ot ipsum spon- 
Sum occidi, el veyà ewMiare tibi, Et dixit ei : Jn 
quapüs diebua boe feginti? EX respondit : Decem. 
Juss autem, tanquam moras fecerit, el huno llagel- 
lagi, Venit autem. alius adogare eum, el dixit ei: 
Unde venis? Et respougit ei : ln eremo erai; ecce 
quadraginta agni suni, quod impugno opacum 
quemdam ; ei vix nocte ista praevaluj, ut facerem 
eum forujcari. Quod, digbolus audiegs surrexit, et 


revertere ad locum tuum, et nulli sig onerosus. Hoc 
autem suggerebat diabolus, iuvidens quiel eus et 
epportun:; vacquoni ad Dominum, et utjlitati multo- 
rum, Undigue enim ipimiegs venari eua e& capere 
fesunibag. lle vero. tanquam. bonx cogitationi ac- 
quiescens, descendit de monasterio sup. Et quia erat 
Qmuy;lus, adruirandus, ignotus tamen, babere bujus- 
Qodi insidias astutiae, notus auteq, οἱ famosus ouni- 
bus ἃ quibus videbatur existens, Et cum post lopgum 
tenus pulierems vidisset, pro inequte]a swa sup- 
plautatus, est, et ipcurrit iu eam, Et veniens in, deser- 
tum locum sequente, diabolo vestigia ejus, cecidit 
jista. flumen. Ef cogitans quia gavisus $8] est ini- 


887 


mieus de ruina "ejus, voluit semetipsum desperare, 
quia Spiritum Dei maxime contristaverit, et sanctos 
angelos, et venerabiles Patres, quorum multi etiam 
in civitatibus bahitantes superaverunt diabolum. Εἰ 
€um nulli horum se facere similem posset, contrista- 
batur valde, et non recordabatur quia Deus est qui 
viriutem tribuit his qui ad eum devotissime conver- 
*untur. Creatus ergo, et non videns peccati sui 
curam, voluit se in flumen illud jactare, ut perfectum 
gaudium faceret inimico. Ex multo itaque animi 
dolore infirmatus est corpore; et nisi postea miseri- 
cors Deus auxilium prestüitisset ei, ad perfectum 
gaudium inimici siue penitentia moreretur. Novis- 
sime autem in se reversus, cogitavit majorem labo- 
rem in afflictione penitentize demonstrare, et sup- 
plieare Deo in fletu. et luctu, et ita rediit iterum ad 
monasterium suum. Et damnans ostium cell: sus, 
sicut solet super mortuum, ita flebat supplicans Deo. 
Jejunans autem et vigilans cum omni anxietate atte- 
nuavit corpus suum; et nec sic satisfactum putabat 
animo suo, quia congrue peenituisset. Fratribus au- 
tem s:pe ad eum "venientibus sux utilitatis causa, 
et pulsantibus ostium, ipse dicebat non se posse 
aperire, dicendo : Sacramento me constrinxi unum 
annum devote me poenitentiam gere; sed orate pro 
me. Nec enim inveniebat quomodo eis excusaret, 
queniam illi scandalizabantur hac audientes de eo, 
quia erat apud eos honorabilis οἱ valide magnus 
monachus. Et fecit totum annum intente jojunans, 


et devote poenitentiam agens. Dieautem Pasch» 


nocte ipsa resurrectionis Dominicze, tollens lucernam 
novam posuit in cacabo novo. Et cooperiens de coo- 
perculo, a sero surrexit ad orationem, dicens : Mi- 
sericors et miserator Dominus; qui et barbaros sal- 
vare vis, et ad veritatis agnitionem venire, ad te 
eonfugi fidelium Salvatorem, miserere mihi qui te 
plurimum exacerbavi, inimicum gaudere feci, et ecce 
mortuus sum obediens ei. Tu, Domine, qui et impiis 
et his qui sunt sine m'sericordia misereris, sed et 
proximis misericordiam impendere przcipis, mise- 
yere humilitati mex. Apud te enim impossibile nihil 
- est, quoniam secus infernum dissipata est sicut pul- 
vis anima mea. Fac misericordiam, quia benignus es 
et misericors, figmento tuo, qui et corpora qua» non 
sunt in die resurrectionis resuscitaturus es, Exaudi 
me, Domine, quia defecit spiritus meus, et. infelix 
anima mea. Tabefactnm est etiam corpus meum, 
quod coinquinavi. Et jam vivere non valeo, pro eo 
quod non credidi. Ignosce peccatum per poeniten- 
tiam, duplex habenti peccatum ex desperatione. 
Viviflica me contritum, et igne tuo prezcipe hanc lu- 
cernam aecendi. Ut et ego accipiens fiduciam mise- 
ricordiz et indulgentiz tuc, per residuum tempus 
vit: mex, quod mihi donaveris, mandata tua custo- 
diam, et a timore tuo non recedam, sed devote ser- 
viam tibi amplius quam primo. Et ᾿ς in nocte ipsa 
resurrectionis cum multis lacrymis dicens, surrexit 
ut videret si accensa esset lucerna. Etdetecto cacabo, 
vidit quia non esset accensa. Et cecidit iterum in 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


39 
À faciem suam, rogans Dominum, et dicens : Sio, 
Domine, quia certamen factum est ut coronarer, noa 
steti inpedibus, eligens magis propter carnis deleets- 
tionem tormentis impiorum addici. Parce ergo mihi, 
Domine. Ecce enim iterum confiteor tu: bonitati tur- 
pitudinem meam coram angelis tuis, et coram justis 
omnibns, et nisi quia scandalizari possent, etiam 
hominibus omnibus confiterer. Deus miserere mei, ut 
et alios erudiam ; Domine, vivifica me. Et ita tribus 
vicibus orans, exauditus est. Et exsurgens invenit 
lucernam ardentem clare. Et exsultans spe, confor. 
tatus gaudio cordisest, admirans de gratia Dei, quiita 
et peccatis ejus indulsit, et satisfecit juxta petitionem 
ejus et animum ipsius, et dicebat : Gratias ago tii, 
Domine, quia etiam vite βου hujus indigno mi- 
B sertus es, magno et novohoc signo fiduciam tribueus, 
parcis enim misericors animabus, quas tu creas. Jta 
autem perseverante eo in confessiore illuxit dies. Et 
letabatur in. Domino, oblitus cibi corporalis. Ignem 
autem lucerna illius toto tempore vit:e su: servavit, 
oleum subinde superinfundens, et faciens desuper 
quo minus exstingueretur. Et ita rursus divinus 
Spiritus habitavit in eo, et factus est apud omnes 
insignis, humilitatem exhibens in confessione et at- 
tione gratiarum Domino cum letitia. Cui etiam ante 
aliquot dies mortissuz relatum est de transitu suo. 
LIBELLUS SEXTUS. 
De eo quod monachus nihil debeat possidere. 
]. Frater quidam renuntians szculo, et dans qua 
hahebat pauperibus, retinens autem pauca in δι 
C ratione, venil ad abbatem Antonium (Ruf., lib. ut, 
n. 63). Quod cum agnovisset senex, dixit ei : Si vis 
monachus fleri, vade in illum vieum, et eme carnes, 
et impone corpori tuo nudo, et sic veni huc. Et cum 
sic fecisset frater ille, canes et aves corpus ejus !*- 
cerabant. Cum pervenisset autem ad senem, interro 
gavit si fecisset quod $&9 ei dixerat. lilo autem 
ostendente corpus suum laceratum , dixit sanc!us An- 
tonius : Qui renuntiant szeculo, et:volunt habere pe- 
cunias, ecce ita impugnati a deemonibus discerpuntur. 
2. Narravit abbas Daniel de abbate-Arsenio, quia 
venit aliquando Magistrianus (21), deferens ei testa: 
mentum cujusdam senatoris parentis ejus, qui reli- 
querat ei hzreditatem magnam valde. Et accipieus 
testamentum , voluit illud scindere : Magisirianus 
D autem cecidit ad pedes ejus, dicens : Deprecor te, ne 
scindas illud, quia incidetur mihi caput. Et dicit ei 
abbas Arsenius : Ego prius mortuus sum quam ille. 
Ipse autem modo mortuus est, quomodo me fecit 
baeredem? Et remisit testamentum, nihil accipiens. 
9. JEgrotavit aliquando memoratus abbas Árs^ 
nius in Scythi, et opus habuit in necessitate 508 us- 
que ad unam siliquam nummi. Et cum non inveniret, 
accepit a quodam velut eleemosynam, et dixit: Gratias 
tibi ago, Domine, quia me dignum fecisti pre nomine 
tuo ad hoc pervenire, ut egens eleemosynam postularem. 
4. Narraverunt de abbate Agathone, quia longo 
tempore cellam sibi cum suis discipulis fabricaret. 
Quam cum perfecissent, et coepisset illic habitare, 


889 


VERBA SENIORUM. 


890 


vidit in ipsa bebdomada quxdam non ulilia sibi ; et A et dicit : Abba, cum venirem ad te, inveni hune a0- 


dixit discipulis suis illud quod Dominus apostolis. 


dixerat : Surgite, eamus hinc (Joan. xiv). Discipuli 
autem contristati sunt valde, dicentes : Si omnino 
voluntatem habebas migrandi hine, ut quid tantum 
laborem sustinuimus , :ediflicantes longo tempore 
cellam? incipient antem homines scandal:zari in no- 
bis, et dicere: Ecce iterum migrant, nusquam se- 
dentes. llle autem cum eos vidisset pusillanimes effe- 
etos, dicit eis : Etsi scandalizantur aliqui; sed iterum 
sunt alii qui xdificentur et dicunt : Beati sunt isti, 
quia propter Deum migraverunt, et sua omnia con- 
tempserunt. Verumtamen dico vobis, qui vult venire, 
veniat, quia ego interim vado. llli vero prostraverunt 
ge in terram, rogantes ut concederet secum abire. 


lidum in via. Ostende ergo charitatem, et predica 
jejunium, ne quis perdiderit eum. Et przedicavit ab- 
bas, et nemo est inventus qui perdidisset eum. Tunc 
vero dicit abbati Jacobo : Si crgo nemo eum perdidit, 
do eum illi (ratri, quia ipsi debeo solidum. Et cum 
venirem ad te ut tu mihi solidum prastares, et redde- 
rem debitum, inveni eum in via. Et miratus est ab- 
bas Jacobus, quomodo compulsus pro debito invenis- 
set, et non statim tulisset eum, et reddidit solidum 
fratri illi. Et hoc erat mirabile de ipso: quia si ve- 
niebat quis mutuum aliquid petere ab eo, non per 
seipsum dabat, sed dicebat fratri mutuum postulaati : 
Vade, tolle tibi tu ipse quod opus habes. Et quando 
referebat quod mutuum accepisset, dicebat ei : Re- 


5. Dixit abbas Evagrius (25) fuisse quemdam fra- B pone illud iterum unde tulisti, Si autem nihil 


trem, qui nihil babuit in substantia sua, nisi tantum 
Evangelium, ct ipsum vendidit in pauperum nutri- 
mento (Fiuffin., l. 11, n. 70, nomine Serapionis). Di- 
cens quodam verbo, quod memorix dignum est com- 
mendari : ]psum etiam, inquit, verbum vendidi, 
quod jubet : Vende omnia, et da pauperibus (Matth. 
xix). 

6. Abbas Theodorus, cognomento de Pherme, ha- 
bebat tres Codices bonos. Et cum venisset ad abba- 
tem Macarium, dixit ei : Habeo tres Codices, et pro- 
ficio ex lectione eorum. Sed et fratres petunt eos ad 
Jegendum , et ipsi proficiunt. Die ergo mihi quid 
debeo facerc? Et respondens senex, dixit : Boni sunt 
quidem actus, sed melius omnibus est nihi) possidere. 
Quod cum audisset, abiit, et vendidit memoratos 
Codices, et dedit indigentibus pretium ipsorum. 

7. Narravit quidam Patrum de abbate Joanne 
Persa, quia ex multis virtutibus suis ad profundam 
simplicitatem atque innocentiam pervenerit (ftuff., 
lib. ys, n. 148). Hic autem manebat in Arabia vicina 
JEgypti. Et mutuavit aliquando a fratre suo solidum 
unum, et emit linum ut operaretur. Et venit frater 
rogans eum, et dicens : Dona milii, abba, aliquantum 
lini, et faciam mihi vestimentum quo utar. Et dedit 
ei cum gaudio, Similiter et alius veniens rogavit eum 
ut daret ei aliquantum lini, ut faceret sibi tegumen- 
tum. Et dedit ei. Et multis aliis petentibus dabat sim- 
pliciter cum gaudio. Postea venit dominus solidi 
quem mutuo acceperat, volens recipere quod mutua- 
verat. Et dixit ei senex : Ego affero tibi eum. Et 
cum non haberet unde redderet, abiit ad abbatem 
Jacob dispensatorem, ut rogaret eum, et daret ei 
solidum. Et cum iret, invenit in terra jacentem 80- 
lidum, et non tetigit eum, sed fecit orationem, et re- 
versus est in cellam suam. Et venit iterum frater ille, 
ei empit ei molests esse pro solido, Et dicit ei : 
Ego reddam tibi. Et abiit iterum senex, et invenit 
solidum in terra ubi erat prius, et rursus facta ora- 
tione reversus est. Et ecce iterum coepit frater ille 
molestus esse, et dicit senex : Adhuc semel me ex- 
specta, et affero tibi solidum tuum. Et surgens venit 
ad illum locum, et invenit ipsum solidum ibi ; et fa- 
€fa oratione tulit eum, et venit ad abbatem Jacobum, 


5883 referebat ille qui mutuum acceperat, senex 
nihi! dicebat ei. 

8. Narraverunt quidam Patrum quia venit ali- 
quando frater aliquis in conventum Cellarum coram 
abbate Isaac, vestitus modicum cucullum; et specta- 
bat eum senerz, dicens : Hic monachorum est habi- 
tatio; tu secularis es, et non poteris hic esse. 

9. Dicebat autem fratribus abbas Isaac : Patres 
nostri et abbas Pambo, vetustis et de multis partibus - 
resarcitis vestlhus utebantur, nuuc autem pretiosis 
vestibus utimini. Discedite hine, desertastis locuin 
hunc. Quando autem perfeciuri erant ad messem, 
dicebal eis : Jam vobis nulla mandata dabo, quia non 
observatis. 

40. Dixit ahbas Cassianus (Cassian., lib. vn Jnstit., 
c, 19) quia Syncleticus aliquis nomine renuntiasset 
sseculo, et facultates suas pauperibus dividens, aliqua 
sibi retinuisset ad proprium usum, nolens perfecte 
ex omnibus renuntiantium humilitatem et communis 
monasteriorum vite suscipere regulam. Ad quem 
sanct: memoria Basilius dixit hoc : Et senator csse 
desiisti, et monachum non fecisti. 

11. Dixit quidam frater. abbati Pisteramoni : (uid 
faciam, quoniam durum est mihi venderé quod mani- 
bus meis laboro. Et respondens dixit: Quia abbas 
Sisois et cxeteri vendebant opus manuum suarum ; hoc 
enim non l::det. Sed quando vendis, semel dic pre- 
tium speciei quam distrahis. Et si vis relaxare mo- 
dicum pretil, in te est, sic enim et quielem invenies. 


D iterom dixit ei frater : Si habeo quod sufíiciat neces- 


sitatibus meis aliunde, videtur tibi ut non cogitem 
de labore manuum? Respondens senes, dixit: Quan- 
tumvis habeas, non negligas operari, et quantum 
potes, fac, tantum non cam turbatione animi. 

19. Frater interrogavit abbatem Sera»ionem, di- 


cens: Dic mihi unum verbum. Dicit senez : Quid 


tibi habeo dicere, quia tulisti ea qu:e erant viduarum 
et orphanorum, et posuisti in fenestra. Viderat enim 
eam codicibus plenam. 


45. Interrogata est beatze memorix Syncletica : 


'Si perfectum bonum est nihil habere? Et illa dixit : 


Walde bonum est his qui possunt. Etenim hi qui 
tolerare possunt, tribulationem quidem carnis ha- 


&l 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


bent, sed anima requiem possident. Quoniam sicut ἃ cum ayrum in Seytbi, et rogabat presbyterum eremi, 


for(a vestimenta dum calcantur, et pedibus s:epius 
reversantur, lavantur atque incandidantur , ita fortis 
anima per voluntariam paupertatem amplius confir- 
matur. 

14. Dixit abbas Hyperichius : Thesaurus monachi 
est voluntaria paupertas. Thesauriza ergo tibi, fra- 
ter, ip coelo, quia ibi ad requiescendum sine fine 
8unt saecula. 

15. Erat quidam sanctorum, Philagrius nomine. 
Hic habitabat in Jeroso'ymis, et laborabat operando, 
ut potuisset sibi ad panem sufficere, Et dum staret 
ip platea, volens vendere quod manibus suis fuerat 
operatus , contigit ut caderet cuidam saccellus cum 
solidis mille , et inveniens eum senex, stetit in eo- 


ut erogaretur ad fratres. Dixit autem ei presbyter : 
Non opgs habent fratres. Et cum nimis esset vehe- 
mens, et non acquiesceret, posuit sportam cum soli- 


dis in ingressu ecclesiz, et dicit preshyter : Qui opus 


habet, tollat. Et nemo tetigit; quidam autem nec 


aspexerunt. Et dicit ei senex : Suscepit Deus oblatio- 


nem iuam; vade, et da illud pauperibus. Et valde 
sedifi: atus discessit. 

20. Attilit. quidam seni pecuniam, dicens : Habe 
ad expensas tuas, quia senuisti οἱ infirmus es; erat 
enim leprosus. Hic autem respondens dixit : Tu post 
sexaginta annos venis auferre nutritorem meum * 
Ecce tantum temporis habens in infirmitate mea, ni- 
hit indigui, Deo tribuente et »ascente me. Et non 


dem loco, dicens : Necesse est modo eum qui perdi- B acquievit accipere. 


dit huc venire. Et ecce. veniebat, qui. perdidergt, 
plorans. Tulit ergo eum seorsum, et reddidit saecel- 
lum suum. Quem ille rogabat ut acciperet aliquam 

rtem ex eo, sed senex nullatepus acquievit. Tunc 
fle cepit clamare et dicere: Venite, et videte ho- 
minem Dei, quid fecit. Senex autem occulte fugiens, 
exivit de civitate, ne agnosceretur de eo quid lece- 
rat, et honorarent eum. 

16. Interrogatus est senex. quidam a fratre, quid 
laceret ut salvus esset. Ille autem exspoliang se ve- 
stimento suo, et eingens lumbos suos, atque exten- 
dens manus , dixit : Sic debet nudus esse monachug 
ab omni materia s:zculari, et crucifigere se adver:us 
tentationem atque certamina mundi. 


21. Narraverunt senes de quodam hortulano quia 
laboraret, et omnem laborem suum expenderet in 
eleemosynam. Et tantum sibi retinebat, quantum ad 
victum ipsius suffüceret. Postea vero Satanas immi- 
sit in corde ejus, dicens: Cotlige tibi aliquantam 
peeuniam, ne cum senueris aut sgrotaveris, opus 
habeas ad expensas. Et collegit et implevit lagenam 
de numinis. Contigit autem eum infirmari, et putre- 
fieri pedem ejus; et expendit quod collegerat in me- 
dicos, et nihil ei prodesse potuit. Postea vero venit 
quidam de expertis medicis, et dicit ei : Nisi incide- 
ris pedem tuum, putrefiet. Et constitaerunt diem ut 
inciderent ejus pedem. Illa autem noete rediens iu 
semetipsum, et poenitentiam agens de his quae gessit, 


11. Quidam rogavit senem quemdam, ut acciperet Q ingemuit et flevit , dicens ; Memor esto, Domine , 


pecunias in suis necessitatibus profuturas. Ille autem 
polebat, utpote qui operi manuum suarum esset sibi 
sufficiens (Ruf. lib. m, n. 71). Sed dum ille persi- 
sieret obsecrando, ut saltem pro indigentium ne- 
cessitate susciperet, respondit senex, et dixit : Duplex 

mihi opprobrium esset: quia et cum non indigeam, 
accipio ; et aliena tribuens, vanam gloriam colligo. 

18. Veneruut. aliquando quidam Grxcorum , ut 
darent eleemosynam in civitate Ostracines (23), et 
assuympserunt &ibi cconomos ecclesise, ut ostende- 
regt eis qui necessitatem majorem haberent. lili 
autem duxerunt eos ad quemdag leprogum, et de- 
derunt ei. llle autem nolebat acci ere, dicens : Ecce 
modicas palmas labeo, quas operor, et facio plectas, 


operum meorum priorum qu:e faciebam, cam labora- 
rem in horto meo, ex quo pauperibus ministrabam., 
Et cum hoc dixisset, stetit angelus Domini , et dixit 
el : Ubi sunt nummi quos collegisti? et ubi est spes 
de qua tractasti?. Tunc intelligens , dixit : Peccavi, 
Domine ; ignosce miht, et amodo uMerius hoe nom 
faciam. Tunc angelus teitgit pedem ejus, et sanates 


est statim. Et exsurgens mane, abiit in agram ope- 
rari. Venit ergo medicus secundum constftetum cnm 


ferr3mentis, ut. secaret. pedem ejus; et dicunt ei: 
Exiit a mane operari in agro. 'Punc admiratus me- 
dieus perrexit in agrum, abi operabatur ilte. Et vi- 
dens eum fodientem terram, gloriftcavit Deum, qui 
reddiderat ei sanitatem. 


et ex eis manduco panem. |terum duxerunt eos ad D 43. Frater interrogavit senem quemdam, dicens : 


cellam unius vidu:, qux erat cum filiabus suis. Et 
cum pulsarent ostium , cucurrit filia ejus ad ostium 
nuda, Mater autem ejus abierat ad quodd: im Ops ; 
erat euim candidatrix, et dabant fili ejus vestimen- 
tum et nummos. llla autem nolebat accipere, dicens 
yenisse matrem suam, et dixisse sibi : Conflde, quia 
volvit Deus, et inveni opus quod faciam hodie, unde 
habeauius victum nostrum. Et cum venisset mater 
ejus, rogabant eam ut acciperet ; €t noluit, dicens : 
Ego habeo curatorem meum Deum, et euih tollere 
vos vulis. a me hodíe? ΠῚ autem agwoscentes $84 
fidem ejus, glorificaverunt Deum. 

49. Venit c quidam vir magnus ignotus, portans se- 


Vis teneo mihi duos solidos propter infirmitatem 


corporis (Ruff., lib. 11, n. 69)? Videns autem senez 
cogitationem ejus, quia vellet tenere, dixit οὐ : Btiom, 


Et vadens frater in cellam suam, conterebeter oogi- 
lationibus suis, dicens : Putas. verum dixit mihi se- 


ner, an non? Et surgens iterum venit ad senem, 


agens poenitentiam et rogans, ac dicens : Propter 
Dominum dic mihi veritatem , quia affligor a cogita- 
tionibus meis propter duos solidos. Dicit ei senex : 
Quia vidi te voluntatem liabere retinendi eos, dixi 
tibi ut retineres, veramtamen non est bonum tenere 
plus quam opus est corpori. Si ergo duos solides re- 
tinueris, in ipsis invenietur spes taa. Et si conBgerR 


VERBA SENIORUM. 


ut pereant, Deus jam non cogitat de nobis. Cegita- ἃ ὃ. Dixit abbas Pectop de abbate Joemae beovis sia- 


WaBcm ergo nos ram jactemus ia Domino, quoniam 
ipei cura est de nobis. 
LIBELLUS SEPTIMUS. 
Be patientia seu. fortitudine. ᾿ 

1. Senetua Antonius abbas cum sederet aliquando 
in eremo (Rufin., k wi, n. 105), animus ejus tedium 
et eonfusiopem cogitationum jneurrit, et dicebat ad 
Beurm : Bomine, vole salvus fleri, e& non me per- 
mitiunt eogitationes mea. Quid faciam in hac tsibu- 
latione, quomodo salvus ere? Et modice assusgens, 
coepit foras exire. Et vidit quemdam, tanquam se- 
ipsum, sedentem atque operaniem ; deinde surgen 
tem ab operibus et erantem ; et iteram sedentem, et 
plectaun de palmis facientem, et inde rursus ad ora- 


tugso quia regaverit Dominum, et abstulerit ab eo om- 
Res passiones, e effectus est securwa, ei veniens dé- 
xemt cuidam seni: Vide hominem quietum, οἱ nui- 
lam habegtem pugnam. Et dixii ei senex: Vade, 
roga Domioum, ut jubeat in te moveri pugnam, quo- 
niam preficii pugaando anima. EL cam redisset iu 
ea pugna, ulterius non oravit, ut auferretur ab eo pu- 
gna, sed dicebat : Domine, da mihi tolerantiam eus- 
tinendi has pugnas. 

9. Venit abbas Maearius majer ad abl:atem Ab4o- 
nium in montem ; et cum pulsasset ostiuu, exivit ad 
eun, ei dizit οἱ : Tu quis es? Et iHe ait: Ego sum 
Macarius. Et elaudens ostiam intravit, et dimisit θυ 
foris. KL cum vidisse! postea patientiam ejus, ape- 


tionem susgentem. Brat autem angelus Domini mis- D ruit ei. Et adgaudens ei, dicebat : Mullum tempus est 


$us ad correptionem et cautelam dandam Antenio. Et 
audivit vocem angeli , dicentis? Sic fae, et salvus 
eris. llle autem, hoc audito, magnum gaudium sum- 
psit atque fiduciam. Et ita faciens, salutem, quam 
quaerebat invenit. 

2. Frater quidam jiuterrogavit abbatem Agatbo- 
peu , diceus : Maudatum mili venit, el est mibi 
pugoa gravis in loco, quo est ipsum mandatum. Volo 
erge propter mandatum pergere illud, et paveseo 
bellum, Dicit ej senex : Sie erat. Àgatbo; implebat 
pandatum, et vincebat bellum. 

9. Dixit abbas Ammonas, quia quatuordecim an- 
iyn8 fecerit in Seythi, deprecans Deum die ac uocte, 
yt daret ei virtatem superandi iram. 


ex quo le videre desiderabam, audiens de te. Et ex- 
hibens ei hospitalitatem, refecit eum ; erat euim fes- 


.Su$ de multo labore. Vespere autem facto. infudit 


sibi abbas Antonius modieas palmas, et dioit ei abe 
has Macarias : Da mibi, ut ogo infundam quod ope- 
rer. llle autém dixit : Non babeo plus. Et faciens fa- 
sciculum majcrem, infudit euin. Et sedentes a sqro, 
et colloqueptes 4e utilitate animarum, faciebant 
plectam , et ipsa plecta per fenestram descendebat 
in spelunca. Et egrediens mane sanctus Antonius, 
vidit collectionem plectarum abbatis Macarii, et ad- 
miratus est, et osculatus manug ejus, dicebat ; Mu]la 
virtus de is'is egreditur. 

10 Desceudit aliquando ipse Macarius de Scythi 


4. Dixit abbas Besarion, quia quadraginta poctes € ad locum qui dicitur Terenuthin, et intravit dormire 


manserit inter spinas stans, et non darmierit 

5. Frater quidam sedens singularis turbabatur, et 
pergens ad abbatem Theodorum de Phegme, dixit 
€i, quia capturbaretur. Senex autem dixit ei : Yade, 
humilia δ mentem tuam , et qubde te, et habita 
cum aliis. Abiit autem in montem, et nunsit. cum 
aliis. Et reversus est postea ad senem , οἱ dixit ei : 
Nec eut aliis hominibus babjtans, quietem inveniq. 
EA dixit ei senex : Si solitarius non quiescis , neque 
£um aliis, eur voluisti monachum facere? nonne ut 
systineas tribulatjones? Dic autem mihi quot. ennoas 
bshes ip habitu isto ? Et dicit ei : Oeto. Et dicit ei 
senez : Crede mihi, habeo in babitu isto septuaginta 


&nnos, et pec pna die potui requiem invenire; ej tu . 


in octo annis requiem vis habere? 

6. Inderrogavit gum iterum frater quidam, dicens : 
Si flat subito songs ruins alicujus, fit tibi timor, 
3bha? Et dixit ei senex : Si coelum ferre δὰ!) γαῖ, 
Theodorus non formidat. Paposcerat enim precibus 
& Deo ut auferretur 3b eo formido, et propterea jn- 
terrogavit eum frater. 

1. Dicebant de abbate Theodoro, et abbate Lucio 
de Nono Alexandri (21), guia fecerint quinquaginta 
&nnos, seducentes apimos 30,05, et dicentes : Traps- 
acta hieme ista, migrabimus hinc. Et iterum quande 
flebat sstas, dicebant : Quia transacto zstiva, disce- 
gewus hinc. Et sic fecerunt toto tempore conversga- 
tionis sux semper rernjinigcendi Patres. 


jn monumento, ubi erant antiquitus sepulta corpora 
paganorum. Et traxit unum corpus sub caput suum 
tanquam plumatium de scirpo (28). Dzmones autem 
videntes fiduciam ejus, invisi sunt, et volentes ter- 
rere eum, vocabant quasi quamdam mulierem, di- 
centes : Nonna (29) illa, veni nobiscum ad balneum. 
Et alter demon de sub ipso tanquam ex mortujs illis 
respondit, dices : Peregrinum quemdato habeg su- 
per me, nou possum venire. Senex autem non ex- 
pavit, &ed confidens tundebat corpus illud, dicens : 
Surge, vade, si potes. Quod cum audissent d:emones, 
clamaverunt voce magna, dicentes : Vicisti nog. Et 
fugerunt confusi. 

11. Dicebat abbas Mathois : Volo aliquod leve 
opus et continuum , quam grave quod cito finitur. 

12. Narraverupt de abbate Milido (50), quia eum 
habitaret aliquando cum duobus discipulis iu finibus 
Persarum, exierunt duo filii jmperatoris secundum 
consueludinem in venationem, et miserunt retia in 
longum per millia quadraginta, ut quodcunque intra 
retia inveniretur, occiderent. Inventus est autem se- 
nex cum duobus discipulis intra retia. Et cum vidis- 
sent eum pilosum et terribilem aspec!u, admirati 
sunt, et digerunt ci : Homo es, an spiritus aliquis? 
dic nohis. Et dixit eis : Homo sum peccator, et 
exivi flere peccata mea ; et adoro Filium Dei vivi. Illi 
autem dixerunt ei : Non esf alius Deus, nisi Sol, et 
Jguis, et Aqua (51); ipsos adora, el sacrifica eis. 


895 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


896 


Et ille respondit : Ista ereaturz sunt, et erratis. Sed À per adhibitum tibi ignem amittes zeruginem. Quod si 


obsecro vos, convertimini, et agnoscite verum 
Deum, qui et ista creavit, et extera omnia. Illi au- 
tem deridentes, dixerunt : Condemnatum et cruci. 
fixum dicis esse verum Deum? Etiam, inquit, ipsum 
qui crucifixit et occidil mortem, hunc dico esse ve- 
rum Deum. llli autem tam ipsi quam fratribus qui 
cum eo erant inferentes tormenta, cogebant eos 
sacrificare. Et duos quidem fratres post plurima tor- 
menta decapitaverunt, senem autem diebus multis 
torquebant. Postea vero statuerunt eum in quodam 
$0co, et sagittabant in ipso quasi ad tignum : unus a 
dorso, et alter a pectore. Dicit eis senex : Quoniam 
facti estis in. consensu in unum, ut effundatis 586 
sanguinem innocentem , crastina in momento hac 
hora, que modo est, sine filiis remanebit mater 
vestra, et privabitur affectu vestro , et propriis sa- 
gittis invicem sangninem vestrum effundeltis. Illi au- 
tem subsannantes verba ejus, exierunt in crastino, 
vt venarentur. Et contigit ut evaderet uuus cervus de 
reie eorum, et ascenderunt equos, et currebant at 
comprehenderent cervum : qui cum jactassent sa- 
gias post ipsum, invicem sibi in cor dederunt, 
et mortui sunt juxta verbum quod przedixerat senex. 


45. Dixit abbas Pastor: Quia virtus monachi in 
tentationibus apparet. 

14. Dixit iterum qui supra quia Isidorus presbyter 
de Scythi allocutus sit aliquando plebem fratrum, di- 
cens : Fratres, nunquid non ad laborandum venimus 
in hoc loco ? Et nunc video, quia nullus hic labor est. 
Ego igitur collecta pelle mea vado uhi est labor, et 
ibi invenio requiem. 

15. Dixit saneta Syncletiea: Si in monasterio 
eum aliis versaris, non mater locum ; Ixderis enitn, 
si facias hoc. Etenim sicut gallina si dereliquerit 
ova Sua fota, sine pullis ea exire facit ; ita monachus 
vel virgo frigescit et mortiflcatur in fide, de loco ad 
locum transeundo. 

16. Dixit iterum aliud : Diabolus cum per stimulos 
paupertatis non moverit, divitias adhibet ad sedu- 
cendum (Huffin., [. 11, n. 157 , Pasch., c. 20, a. 1). 
Et dum per contumelias et opprobria non preevalet, 
laudes et gloriam adhibet. Sin autem satirtatem cor- 
poris immittit, et cum delectationibus seducere non 
potest, per molestias, 40:5 contra votum eveniunt, 
animam conatur subvertere. Infirmitates autem quas- 
dam graves expetendo adversus eum «qui tentandus 
est adhibet, ut per eas pusillanimes faciens mona- 
chos, conturbet charitatem eorum quam habent ad 
Deum. , Sed quamvis concidatur corpus, et fehribus 
validis inflammetur, insuper etiam intolerabili siti 
affligatur, siquidem peccator es qui hzc sustines, re- 
cordare futuri sxeuli poenas, et eternum ignem, et 
judicialia tormenta ; et ita non deficies ad ea qux in 
prisenli contingunt; insuper ct gaude, quia v'sita- 
vit te Deus. Et illud famosissimum dictum in lingua 
habeto, id est, Castigans eastigavit me Dominus, et 
importi non tradidit. me (Psal, cxvn). Si ferrum es 

! Deest hoc in editione Parisiensi. 


justus es et hzec pateris, de magno ad majora pro- 
moveris. Aurum es, sed per ignem probatior eris. 
Datus est enim tibi angelus Satauz, stimulus earnis 
tuz (1 Cor. xr). Exsulta videns, cui similis factus es, 
Pauli enim simile donum meruisti accipere. Si febri- 
bus, si rigore frigoris castigaris, memor esto quid 
Scriptura dicit: Transivimus per ignem et aquam; 
residuum est quod sequitur, ut inducamur in refrige- 
rium (Psal. xv). Obtinuisti primum, exspecta se- 
cundum, agens quie virtutum sunt. Clama verba Pro- 
phetze, dicentis : Pauper ct inops et dolens ego sum 
(Psal. Lxvur). Perfectus euim eris pér hujusmodi 
tribulationem. Ait enim : In tribulatione dilatasti ine 
(Psal. 1v). In his ergo maxime exercitiis animas no- 


B stras probemus, ante oculos enim habemus adversa- 


rium nostrum. 


11. Dixit iterum': Si infirmitas molesta nobis fuc- 
rit, non contristemur, tanquam qui pro infirmitate 
et vulnere corporis non possimus stare ad orandum 
aut psallendum ad vocem. iiec autem omnia nobis 
pro destruendo corporis desiderio necessaria sunt, 
quoniam jejunia et labores propter turpes delectaiuio- 
nes nobis constituta sunt. Si igitur xgritudo ista re- 
tundit, superflua de his observandis ratio est. Sicut 
enim magno et forti medicamine zgritudo, ita zgri- 
tudine corporis vitia reciduntur. Et hzc est magna 
virtus, quando in infirmitatibus tolerantia fuerit, et 
gratiarum actio mittitur ad Deum. Si amittimus ocu- 
los, nou feramus graviter. Extollentizx:: enim instru- 
mentum amisimus, sed interioribus oculis gloriam 
Domini speculemur. Surdi facti sumus ? non contri- 
stemur, quia auditum vanum amisimus. Manus 
vestire ex aliqua passione debilitat: sunt? sed inte- 
riores paratas habeamus adversus inimici tentationes. 
Infirmitas totum corpus nostrum tenet? sed nostro 
interiori homini sanitas crescit. 

48. Dixit iterum qu» supra? : Qui in szeulo isto 
aliqua crimina commiserunt, etiam nolentes mittun- 
tur in carcerem, et nos pro peccato nostro rediga- 
mus nosmetipsos in custodiam, ut voluntaria mentis 
nostr: vindicta futu*as ἃ nobis peenas amoveat. Si je- 
junas, non tibi invenias occasionem dicendi, quia exa- 
cerbatus jn sgritadinem incurristi, quontam et qni 
non jejunant similes wgritudines incurrunt. Inchoasti 
aliquid boni ? non revoceris per impedimenta inimiei, 
quoniam et ipse inimicus patientia tua destruetur. 
Etenim qui navigare coeperint, primo pandentes vela 
prosperum ventum inveniunt; postea autem contra- 
rius ventus eis occurrit. Sed naut:e non mox propter 
incursum contrarii venti, aut exonerant aut deserunt 
navim, sed paululum sustinentes aut pugnantes ad- 
versus procellam, iterum rectum cursum inveniunt, 
Ita ergo et nos in contrarium spiritum incurrentes, 
crucem pro velo erigamus, $6877 et sine periculo 
sxculi istius navigium explicabimus. 

49. Dicebant de abbatissa beate memori: virgine 
Sara, quod supra alveum fluminis sexaginta annos 

* Deest lioc in edit, Parisiensi. 


851 


VERBA SENIORUM. 


habitaverit, et nanquam inclinata est, ut flumen A rogire eum ut permitteret abire. Videns autem ahbas 


ipsum aspiceret, 


20. Dixitabbas Hypericniws : Hymni spirituales sint 
jn ore tuo, et meditatio assidua sublevet pondus ten- 
tationum supervenientiem tibi. Hujus enim rei exem- 
plum manifestum est viator sarcina alicujus oneris 
presravatws, flando et respirando, oneris et vis 
paulatim laborem imminuit. 


21. Dixit iterum qui supra : Oportet nos adversus 
tentationes armari, quoniam modis omnibus veniunt ; 
sic enim supervenientibus eis probati apparebimus. 

22. Dixit quidam senex : Si venerit homini ten- 
(atio, undique ei muliiplicantur tribulationes, ut 
pusillanimis fiat et murmuret. Et narravit senex ita: 


Frater quidam erat in cella, et venit super eum ten- p 


tatio; et si quis eum videbat, nec salutare eum vole- 
bat, neque in cellam recipere; et si opus habebat 
panem, nemo mutuabsatei ; et. si de messe veniebat, 
nemo eum, sicut erat consuetudo, ut. reficeret, invi- 
tabat. Venit autem semel de messura per cauma, nec 
panes habuit in cella suà; et in his omnibus gratias 
agebat Deo. Videus autem Deus patientiam ejus, 
abstulit bellum tentationis ab eo. Et ecce quidam 
statim ostium pulsabat, trahens camelum onustum 
pane ab ZEgypto ; quod eum vidisset frater ille, ccepit 
flore, dicens : Domine, non sum dignus vel modice 
tribulari. Et cum transisset. tribulatio ejus, tenebant 
euin fratres in cellis suis, et in ecclesia, et repausa- 
bant eum. 


25. Dicebat senex : l'ropterea non. promovemur, 
quia nescimus mensuras nostras, neque pauientiam 
habemus in opere quod coepimus, sed sine labore 
aliquo virtutem volumus possidere. 


24. Quidam frater interrogavit senem , dicens : 
Quid facio, quia cogitatio mea non dimittit me 
hora una sedere in cella mea? Et dicit ei se- 
nex: Fili, revertere, sede in cella tua, et labora 
manibus tuis, et ora Deum incessanter, et jacta 
cogitatum tuum in Domino, et ne te quis seducat 


exire inde. Et dieebat : Quia erat quidam adolescens . 


szecularis, habens patrem, et desiderabat fleri mo- 
Dachus : et dum multum supplicaret patri suo ut 
dimitteret. eum conversari, non acquiescebat ; post- 
modum autem rogatus a fidelibus amicis vix acquie- 
vit. Et egressus frater ille adolescens , introivit. in 
monasterium ; et factus monachus coepit omne opus 
monasterii perfecte perficere, et jejunare quotidie; 
capit etiam et biduanas abstinere, similiter semel in 
hebdoinada reficere. Videbat autem eum abbas suus, 
et mirabatur, et benedicebat Deum in abstinentia et 
labore ipsius. Contigit ergo post aliquod tempus, 
coepit frater ille supplicare abbati suo, dicens : Rogo 
te, abba, ut. dimittas me, et vadam in eremo. Dicit 
ei abbas : Fili, noli hoe cogitare, non potes sufferre 
talem laborem, et prseterea tentationes diaboli et 
versutias ejus; e& cum contigerit tibi tentatio, non 
invenies ibi qui te consoletur a perturbationibus ini- 
mici, quee übi illae fuerint. llle autem cepitamplias 


ejus quia tenere eum non poterat, facta oratione, 
dimisit eum. Postmodum dicit abbati suo : Rogo te, 
abba, ut concedas qui ostendant. mihi iter, quo per- 
gere debeam. Et ordinavit cum eo duos monachos 
monasterii, et abierunt cum eo. Ambulantibus autem 
eis per eremum una die et altera, defecerunt pre 
sstu, et projicienles se in terram jacebant, et sopo- 
rati modico somno, ecce aquila venit, pereutiensque 
eos de alis suis, praecessit procul, et sedit in terra. 
Evigilantes viderunt aquilam, et dixerunt ei : Ecce 
angelus tuus, surge et sequere eam. Et surgeus, vale- 
dicensque fratribus, sequebatur eam ; et venit usque 
ubi stabat aquila illa : quie mox surgens , volavit 
usque ad unum stadium, et iterum sedit; similiter 
sequebatur eam frater ille : et iterum volavit, et sedit 
non longe, et factum est hoc per horas tres. Postmo- 
dum autem dum sequeretur eam, divertit ipsa aquila 
in dexteram partem sequentis se, et non couparuit. 
Frater ergo ille nihilominus sequebatur ; et respiciens, 
vidit tres arbores palmarum, et fontem aque, et 
spcluncam modicam, dixitque : Ecce est locus quem 
mili praparavit Dominus. Et ingressus coepit sedere 
in ea, sumens cibum dactylorum, et de fonte aquam 
bibens, et fecit ibidem annos sex solitarius, neminem 
videns. Εἰ ecce una die venit ad eum diabolus in 
similitudinem cujusdam senioris abbaüs, habens 
vultum terribilem. Videns autem ilum frater ille 
timuit, et procidens in orationem, surrexit. Εἰ dicit 
ei diabolus : Oremus iterum , frater. Ei surgentes, 


c dixit diabolus : Quantum temporis habes hic? Et 


respondit : Habeo annos sex. Dicit et demon : Ecce 
te vicinum habui, et non potui cognoscere, nisi ante 
dies quatuor quia hic habitares. Et ego non longe ἃ 
te habeo monasterium ; et ecce anni sunt. undecim, 
quod de monasterio non exivi nisi hodie, quo co- 
guovi quod hic mihi in $66 vicino babitares. Et 
cogiiavi mecum dicens: Vadam ad hominem Dei 
istum, et cum eo conferam quod potest esse saluti 
anim: nostre? Et hoc dico, frater, quia nihil profi- 
cimus sedentes in cellis nostris, quia corpus et san- 
guinem Christi non percipimus, et timeo ne efficiamur 
exteri ab eo, si nog ab hoc mysterio elongaverimus ; 
sed dico tibi, frater, ecce hinc ad tria millia est mo- 
nasterium babens presbylerom; eamus cata. Domi- 
bicumn diem, aut post duas hebdomadas, et accipis 
mus corpus et sanguinem Christi, et reveriamur ad 
cellas nostras. Placuit autem hzc suasio . diabolica 
fratri illi : Et veniente Doininico die, ecce diabolus 
venit et dicit ei: Veni, eamus, quia hora est. Et 
exeuntes perrexerunt ad predictum monasterium, 
ubi ille presbyter erat ; et ingressi in ecclesiam, mi- 
serunt se inorationem. Et exsurgens ab oratiene frater 
ille, respiciens non invenit hunc qui adduxerat euin 
illuc, et dixit : Ubi putas perrexit? ne ad commune 
necessarium ambulavit? Et cum diu sustineret, 08 
venit. Postmodum autem exiens foras, requirebat eum. 
Et cum non reperisset, dixit ad fratres loci illius inter- 
rogans eos: Ubi est abbas ille, qui mecum jn ec- 


DE ViTf& PATKUM LIBER V. 


clesiam imyresdui ext! EL dieunt vi : Nos feminea ἃ tenquam dobet quovis; summus eb aliquo, egredi cel- 


widimimns. eliam niei 6e tanium. Tunc vognovit [rater 
Me quie demon [uisset, et dixit : Vide cum qua at- 
: qutia diabolus me cjeeit de eella mea; sed tamen non 
ed me pertinBl, quia ad bonum opus venit pereipip 
corpus οἱ sangsinem Ghristi, et sie revertar ad eel- 
iam meam. EA post fac missas ja ecelesia, volere 
reverti frater. ilie ad cellam suam, tenait eum abbas 
emenasterii ipsius, dicens : Nisi refeeeris nobiscum, 
mon dimittemus te reverti. Et eum percepisset eibem, 
reversus est in eellam euem. Et ecce iteram díabolus 
venit in similitudinem juvenis cujnadam tecularíis, 
t ee pit eum respicere ἃ sunimo capite usque ad pe» 
des, et dicero : Ipse est iate? Non est hie. Et capit 
eum considerare, €t dixit οἱ freter « Quare me sic 


lam suam. 

25. Venerunt quidam in eremo ed $egem quemdam 
maguum, e! dixerunt ei : Quomodo contentus es hie, 
abba, et su:tines laborem hunc (Buf., lib. m,n. 5)? 
Et dixit eis seuex : Totus labor tempori$ mei, quem 
hic sustineo, nom est idoneus comparari ad unam 
dien tormentorum qua peccatoribus iu futuro sa:culo 
preparantur. 

96. Dicebat senex : Quia antiqui non cito migra- 
baut de loco ad locum, nisi forté pro tribus rebus, id 
est, si quis erat, qui contristaretur adversus eum, et 
8alisfaciens ei per omnia non poluissel eum placare; 
aut iterum si contigisset ut a pluribus laudaretur, aut 
δὶ in tentatione fornicationis incurri-set. 


tespieis 1 At Mile ait: Puto hon «e cegnoscis: tamen Β 27. Frater quidam dixit abbati Arsenio : Quid 


post utatem tempis quomudo me habes cognoscere? 


ego sums vicinus pauis. tei, fllius illius. Quemodo? : 


Mon est dietus pater tuus. sie, et fhater tun tole no- 
men non habuit, et seror (u2 se non est dieta, eL fu 
Bic wen vocaris? et maneipia illa et illa sic nbn ennt 
diela ? Mater vero (δ et £oror ente tres annos mor- 
460 suni; paier vero tuus modo defunctus ent, et 
Ve fecit heredem, dieens : Gui habeo dimittere sub- 
&8antiam mean, nisi (lio meo viro saticte, qui reli- 
«quit seeulum, et abiit post Deum? Ipsi dimítto emnia 
bona mea. Modo autem qui babel Dominum, & seit 
ubi est, dicat, ut veniens distrahat omnem substan- 
Siam, eL: ereget eau. gauperibus pro anima mea et 
8ua. δι perrexerunt multi requirentes te, et. minime 
invemeruut; ego nulem veniess ex eccssione pre 
«quodam opere Lue, cognovi te : uade non facies 
meras, sed veni et vende omnia, e& íat eeeundum 
voluRiatem  paurié tui. Respondens frater ille digit : 
Nonneoesse habeo reverti ad seculum. Dieit diubolus : 
Si nen venerié, et. deperierit substantia Hla, io eon. 
peciu Dei tu exiude reddes iationeut. Quid. enim 
- mali dico ribi, ut venias et erogés ea. pauperibus et 
egenis, quomodo bonus dispebsstor, ut non a mere- 
uicibus et male viventibus extricetur, quod paupe- 
ribus digissum est? aut quid operosum est αἱ vonias 
el lacias eleewosynos eecundum voluntatem. patris 
iui pro anima iuo, et reveriaris in cellam taam? 
Quid multa? suadene fratrem deposuit in szculum ; 
el veniens cum eo usque aid eivitatem, reliquit eum. 
Yoluit autem frater ille ingredi ig domum patris sui, 
feuquam jam defuneto eo, eceg ipse pater ejus vivus 
egrediebaur; et videns eum non cognovit, et ait ad 
eum : Tu quis es? llle vero tibatas. nibil poterat 
respondere. Et caepit eum iterato pater ejus interro- 
gare unde esset. Tuuc. eon(usus, dixit ei : Ego eum 
filius tuus. Et ait ei : Ut quid reversus es? Erubesca- 
bat sutem ei dicere, quod ventum erat, aed dizit : 
Charitas tua. fecit me reverti, quia desiderabam te: 
Et reiuansit ibi, bt post aliquantum | tempus ibcurrit 
ip fornicationem, et multis suppliciis afüietus ἃ pa- 
tre suo, infelix ipse non egit poenitentiam, sed. re- 
mausit jv szeeule ; ideuque dico, frat es, quia inonachus 


facio, abba, quia allliger a cogitatione mea, dicens : 
Quia non potes jejunare, 58: neque !aborare, vel 
jnlirmos visitare, quia et hoc merces est, Videns autem 
senex diabolica semina esse, dixit ei : Vade, tan- 
duca, bibe, et dormi, tantummodo de cella non exeas, 


 gciens quia perseverantia cell perducit monaclium 


jn ordinem suum. Qui cum fecisset (res dies, extz- 
QÜiatus esi, et inveniens paucas palmulas, scidit eas; 
el iterum in crastino cce,it plecetam facere ex eis. 
Qui cum esurisset, dizit intra se: Eccé a!iz paucse 
áunt palme, explico eas, et manduco. Et cum per- 
éxpendissel eas, dixit iterum: Lego parum, et sic 
mandüco. Et cum legisset, dixit : Dicam aliquantos 
psalmos, οἱ jam securus manduco. Et ita paulatim 


Ó proficiebat Deo cooperante, donec veniret àd ordi- 


vem suum. EL cum accepisset fiduclam adicrsus 
cogitatioties Ihalas, viucebat eas. 

28. Interrogatus est senex, quare sedens lrater 
in eella tedium pateretur. Et dizit οἱ senes : Quia 
edhue aou vid 31i nequo speratam . resurrectionem, 
Reque aceensa tormenta : nam si haze viissés, et ita 
esset cella twa plena vermibus, ut usque δ collum 
(uum mergereris in ipsis, sdstineres utique, δὲ Hol 
extediareris. 

29. Quewdanm senem. régabeant fratrós, δὲ qnies: 
ceret a gravi labore, ille autem respondit eis : Gres 
dile mihi, o filii, quia Abrelodt pofliiebatur, 
cum videret magna et proelera deua Dei, er fon 
asplius fuerit in iaberibus decertatas. 

990. Frater interrugavit serena, dicehs t Cegitàiig- 
"608 mea nutant, et tribulor. Bt ille disit : Té sede 
in eélla tua, et eogitationes Herum veniant; sicut 
euim si asina ligata sit, pullus ejus vagatur et currít 
line a!que illuc; semper autem ad matrem sean rez 
verlitur, ubleunque iérit; ita erum et ecgitationes 
ejus qui propter Deum tolesabiliter in eelia sua re- 
sederit; quia elsi ad ssedieum  nutant, sed iterum 
revertuntur ad een 

.$1. Seuez quidam eedebat in eremo, qui lenge 
habebat euuam a eelia sua, por duodecit mila ; 
ubi dum seinel iret haurire aquam, defeult, et dikit : 
Quid necesse e&t ut huac laborem ρανεῖ Venio δὲ 

abite eirca aquem hanc, Et cui bot diklaset, odit» 


9" 


601 


VrnpÀ SENIDRUÜM. 


But 


versis vidfi Quémáari &équentém se el nuthersntetà Á occurPort scalifála Glinlà piartertenh, done id erá- 


vebifgl $ua : intePfogavit atteib Bui, diceris * Quis es 
τὰ ἢ Et Ife dixit : Angelus Dotiiini sui, et thissus sum 
nomeráré vektigià tua, el dare tlbi mercedem. (Quod 
tum àüdissel senet , Torti aniimt fuetus. promptier, 
et adtiue longius posvit cellam suam àl) 4qiia 1Π|8. 

92. Dicebant Patres : Si tibi contigerit tentatio in 
loco quo habitas, non deseras locum iu tempore ten- 
tationis; quia οἱ deserueris, quocunque perrexeris, 
apte te. inyenies quod fugiebas; sed patiens esto 
donec tentatio transeat, ne discessio tua aliia scan- 
dalum faciat, et ne forte aliis qui circa locum ipsum 
babitant tribulaüonem iugerat discessio tua. 

ὅδ. Fraiwr quidem erat in. eongregatione inquie- 
tus, et frequenter movebatur ad iram (Ruffin., L. ut, 
1, 98), Dieit ergo in semetipso : Vado, ei solus ali- 
cubi babitabo ; et eum non. labeo οὕ quo dicam, 
vel audiaui, ero quielus, et quiescit a me passie ira. 
Egrediens ergo manebat in &pelunca solus, Una au- 
tem die implens sili suriseculam aqua, posuit illain 
in terra : eentigil autem μὲ subito versaretur ; ille 
vero Hnplevit secundo, et iterum ver-ata ext : deinde 
tertio unplens posuil Quan, οἱ rursus versata esi. 
Qui coumetus furore, tenuit vaseuluin illud, ei fre- 
git; íu δὲ aulem eonversus, cognovit quia ab δυάδι 
daumene iraeundigs sit illusus, ct dixil : Ecce ego et 
5elus sum, εἰ vicit me; revertar ergo in cengrega- 
Bouem , quia ubique lubur ej patientia opus est, ct 
mesime adjetorium Dei, Bi surgens reversus est in 
loeum eum. 

84. Fratet interrogavit seaem (Ruff. , d. 11, n. 106), 
diceus : Quid faéio, Peter, quia. nibil operer meus- 
chile, sed in negligentia quadem sum / manducans, 
bibens, et durméens, et iuswper in eogitationibua 
furpibus et multa pofturbatione sum, ifansiene ab 
opere ad opus, et a cogiiationibus ad cugitationes? 
Pis autem eiccnex : Tu sede io cella tua οἵας quod 
potes siue yerturbatione; ita est eni. perum quod 
(u mode (acie, sicut quando ebbas Antonius auagna 
σι plurima faciebat in eremó. Crede enim in Deo; 
quia quicunque κοι θὲ in. eclla propter nomen cjue, 
et eustedit conscientiam suam, iaveniater et ipse id 
Amtenii loco, 

55. Interfogatus est $énez, quomodo epofteat ὑἱ- 
gilantém tmonachnm hon seandalitari, quafido vídet 
sliquos ad s3:cutum revertentes, Et respondit : Intee« 
ri debet mótiachus &áhas, quil tenantur lepores ; et 
stetit emus et &i&. vidéus leporem ihsaquitur, caterí 
adteti tahtdinmodó 64nerh videntes cerreátein, ali- 
quandiu eur ipse σάτγαδί, postea verb. las:anteó 
post 586 reverlentur ; solus emem (ἢ 6 qui tidil lepos 
rem sequitur. donec eomprehendit, bee impeditur 
b intetrtiórté ctiésus 861 ptopter Hilos qui post se re- 
Veriwhtür, s&d neque prévipitiis, neque de silvis, 
heque dà vepribits ebgitàns, sed in spinis àliquótieg 
incurrens radftur δὶ  potltut, et ^ot quiescit dott&é 
eonprehendat. Ka et monachus , vel qui Dominum 
Christum qu&rit, eruei indesifehtet. intendit, que 


eifixuM pervetiat, 

590 5390. Düiit senex : Sicut erber Pruetiflearé 
nun potébt, si sepius transferatur, si nee mouaehus 
irequehter migrans potest fraciificare. 

51. Fratet quidam Qurn. sofficitàretur ἃ engitatio- 
nibi5 ptopriis, dt exlrel ἃ rhonasterio, ind.catit hoé 
ipsum abbati. llle autem dixit : Vade; &t sede , et δὲ 
parieu cett tus eóbpus tuii ir piganre, el vion ex- 
és Inde : &oghátlohéfi autem rus. (ithittes cogitet 
quati vlt, tantdm nd 6jieias dé cella tüs Gurpus 
tuüm. 

88. Dixit senex : Cella rhohathti esl. &aminus iiid 
Babytotiius, ubi ires pueri Filium Dei inveteruai ; 
sed et cólurina nubis est ex «tá Deus loculus est 


Β Moysi. 


59. Fratér qoidam novem antiis mansit finprigtia- 
lus à cogitatiofiibus suis, ut exiret dé congregationé 
fratrum, et quotidie tollebat pelliculatn suam, in qua 
jacere solitus erat, üt exiret. Et quando ftebat. ves4 
péré dieebat in. seipso : Crastina. hlté discedo. Et 
mánue dicebal im ecogilatione : Extorqueamus. nobis 
bie siate et hodie própter Dominum. Qui tum irt« 
jíé-sel novét annos, de die in. diém ita fáelená, 
abstulit Dowinus àb eo tentationéin ejus. 

40. Fiater quidam incldens in tentatioheifi, tris 
Polando perdidit tegulani monacftilem ; et cam tle- 
ram vellet óbservahti regularis sibi principia daré, 
4 triba'ationé Impediebàwrt, ei dicebat it selpso : 
Quando habeb ihe ita invehire, sfedt aliquando efàm ? 


C Wi deficiens anim non prévattebst vel inchoare mo 


Aschi ophs. Veiens autetu δά quemdam sete; 
hhfravit ci q6 agébastur tireh ipsum ! sent£ δυο 
audiefis ea de quibus afffigebatur, δά} 6 talà 
exemplum, &ícens : omo quidàm hiábüit pusselato- 
heim, e de negHgentia ejus in sefttbus redactà est, 
el repleti est tibully et spinié. Visum est autém δϊ 
postea ut exenieret eam ; etditit &H6 suc: Yade ,.el 
pug^ agrem possessiodis Hiius. Bt δ filius. eju 
&t purg&ret. Qui eum ràspexisset, vidit mullitudinetti 
tribuleruin δὲ spinarum fnierevisse δὲ; et defitiéni 
animo, dixit ^d seipsuri : Quándó ego hirheo h;be δ 
nia efadicare et purgare? ÉL projitiens ie ín telravá 
eepit dormire; toc aetefn fecit multis diebus. Post. 
haee venit patet ejus videró qued féeerat , et invenit 
eum wuihd operatum. EA dixit. di : Quare. usqué 
modo eiii fecistit Et dixlt juvenis iile patri sudo ! 
Moz et venieDam operari, pater, eua vidissem mut: 


- titudicem hane. iribulorem et spinaram, vevocable? 


sb essumpiitene laboris, et pro tribulauone projielex 
bem me in terrà, et dotmiel/am, Tunc dixit οἱ pater 
suus : Fili, δὰ mnensnrem iatitedinis, quam jacens id 
terra oedupss, per situulos dies operere, «tita páti« 
lam prufiüiet epus tuum, et tu pusill'enimis nof 
efficioris, Quod eum vudisset jevenis, feeit. sie ; e 
in patvo tempore purgata eM. εἰ eseulta passaeasió. 
Et τὰ ita; frater, gentlaten operare et θὰ deficies, δὶ 
Deus per. gratiem; sui resiuel 16 iterum. priori 
erdini tue. Hoe audito, frater ille abiit, οἱ éum ond 


905 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


904 


ni patientia sedens faciebat sicut edoctus fuerat a A fecisti, vel quid eogitasti nocte hac. Frater autein 


sene; et sic inveniens requiem, promovebatur per 
Dominum Christum. 


41. Senex quidam erat qui frequenter zegrotabat 


( liuffin., 0. 1, n. 158; Pasch., c. 20, n. 2). Contigit 
aulem eum uno anno non zegrotare ; qui affligebatur 
graviter et plorabat, dicens : Dereliquit me Deus, et 
nun visitavit me. 

42. Dixit senex quia frater aliquando stimulabatur 
a cogitationibus suis per annos novem, ita ut metu 
ipso desperaret de salute sua (fuffin., I. i, n. 194); 
et adjudicavit semetipsum dicens : Perdidi animam 
meam; el jam quia perii, vadam ad szculum. Qui 
cum abiret, venit ei in via vox dicens :Tentationes quas 
in novem annis sustinuisti, coron: tus»eruni; re- 


nihil sibi conscius quid egisset, non inveniebat quid 
diceret ; dicebat autem seni : Ignosce mibi , l'ater, 
nihil feci, nisi tantum lioc quod compulsus sum motu 
cogitationum mearum, ut discederem et dormirem 
septies, sed quia a te dimissus secundum consuetu- 
dinem non fueram, non recessi. Audiens autem hoc 
senes, statum intellexit quia quoties restitit cogita- 
tioni suz, toties coronabatur a Deo. Et fratri qui- 
dem nihil horum dixit, causa utilitatis ejus, sed aliis 
parravit hzc spiritualibus Patribus, ut discamus quia 
et pro parvis cogitationibus Deus nobis coronam tri- 
buit. Bonum ergo est, ut extorqueat sibi ipse homo 
in omni re propter Deum ; etenim, aicut scriptum 
est, Regnum ecljorum vim patitur, et violenti diri- 


vertere ergo in locum tuum, et sublevabo te a cogi- B piunt illud (Matth. x1). 


tationibus malis. Unde agnoscitur quia non est bo- 
num desperare de se aliquem pro his qua in cogi- 
tationibus veniunt. Hl» enim cogitationes magis co- 
ronam nobis provident, si bene eas exegerimus. 

45. Senex quidam erat in Thebaida sedeus in spe- 
lunca, et habuit quemdam discipulum probatum : 
consuetudo autem erat ut senex vespere doceret di- 
scipulum, et commoneret eum quie erant anima 
profutura ; et post admonitionem, faciebat orationem, 
ei dimittebat eum dormire. Contigit autem laicos 
quosdam religiosos scientes multam abstinentiam 
senis venire ad eum ; et cum consolatus eos fuisset , 
discesserunt. Post quorum discessum sedit iterum 
senex vespere post missas secundnm consuetudinem, 
admonens illum fratrem et instituens eum. Et cum 
loqueretur, gravatus est somno; frater autem susti« 
nebat, donec excitaretur senex, et. faceret ei juxta 
consuetudinem orationem. Cum ergo, non evi- 
gilante sene, diu sederet discipulus, compulsus est 
cogitationum suarum molestia recedere et dormire ; 
qui extorquens sibi , restitit cogitationi, et regedit. 
Iterum autem compellebatur somno, et non abiit. 
Similiter factum est usque septies, et restitit. animo 
suo. Posthac jam media nocte transacta evigilavit 
senex, et invenit eum assidentem sibi, el dicit, Us- 
que modo non discessisti? Et ille dixit : Non, quia 
Die non dimiseras, 591 Pater. Et senex dixit: 
Quare ime non excitasti? Et ille respondit : Non te 
prasumpsi pulsare, ne te contribularem. Surgentes 
autem cceperunt facere matutinos, et post matutino- 
rum finem, dimisitsenex discipulum ; qui cum sederet 
solus , factus est in exceasu mentis : et ecce quidam 
ostendebat ei locum gloriosum , et sedem in eo, et 
super sedem septem coronas. Interrogabat autem 
illum qui haec ostendebat ei, dicens : Cujus sunt hiec ? 
Et ille dixit : Discipuli tui, et locum quidem et sedem 
pro conversatione sua donavit ei Deus; bas vero 
septem coronas nocte ista promeruit. Hac audiens 
genex miratus est, οἱ tremefactus vocavit discipulum, 
el dicitei : Dic milii quid feceris nocte hac. Et ille re- 
spoudebat: Ignesce mihi, Pater, quia nihil feci. Senex 
autem :estimans quia humiliando se non eonfiteretur, 
diait ei : Crede, non quiesco, nisi dixeris inibi quid 


44. /Egrotavit aliquando senex quidara qui solita- 
rius habitabat ; et quia non babebat qui ei serviret, 
surgebat, et quodcunque invenisset in cella sua , 
manducabat; et cum aliquot diebus ita fleret, nemo 
veniebat ad visitationem ejus. Transactis autem tri- 
ginta diebus, et nullo veniente ad eum, misit Domi- 
nus angelum suum, qui ministraret ei; et cum sic 
fieret per septem dies, recordati sunt patres et dixe- 
runt ad invicem : Eamus et videamus ne forte in(ir- 
metur ille senex. Cum ergo venissent, et pulsassent, 
discessit angelus ab eo. Senex autem de intro cla- 
mavit : Discedite hinc, fratres. llli autem levante; 
a cardine ostium intraverunt, et interrogaverunt 
eum, quare clamaverit. Et ille dixit : Quia triginta 


C dies habui laborans infirmitate, et nemo me visitavit ; 


et ecce jam dies septem sunt, ex quo Dominus an- 
gelum misit ut mintistraret mihi, qui cum venissetis, 
recessit a me. Et haec dicens dormivit in pace. Fra. 
tres autem mirati sunt, et glorificaverunt Deum, 
dicentes : Quia non derelinquit Dominus sperantes 
in se. 

45. Dixit quidam senex : Si te occupaverit infir- 
mitas corporis, noli pusillanimis fieri; quia si te 
Dominus Deus vult corpore debilem fieri, quis es 
qni moleste suspicias? Nonne ipse pro te cogitat de 
omnibus? nunquid sine ipso vivis? Patienter ergo 
fer, et roga eum ut donet tibi que expediunt, hoc est, 
ut quod voluntas ipsius est facias, et sede cum 
patientia manducans quod habes iu charitate. 

46. Narravit quidam Patrum, dicens : Quia cum 
essen! in Oxyrincho, venerunt ibi pauperes in ves- 
pere Sabbati ut acciperent agapem ; et dormientibus 
eis, erat ibi quidam liabens tantummodo mattam, 
cujus medietatem sibi subtermittebat , οἱ medietate 
cooperiebatur, erat enit ibi validum frigus. Et cum 
exisset ad urinam, audivi eum murmurantem et 
gementem de frigore, et consolabator semetipsum , 
dicens : Gratias ago tibi, Domine; quanti sunt modo 
divites in custodia, qui etiam in ferro sedent, aut 
pedes habent io ligno constricios, qui neque urinam 
suam libere faciant; ego autem velut imperator sum, 
extendens pedes meos, et ubi volo ambulo. Ii;ec illo 
dicente, ego stabam audiens verba ejue ; ingrediens 


905 


VERBA SENIORUM. 


906 


autem, narravi ea fratribus, et audientes ea multam A Joseph in loco qui dicitur Panepho , credens se ali 


sedificati sunt. 

4T. Frater interrogavit senem quemdam dicens : 
Si fuero ip aliquo loco, et nata fuerit mihi tribulatio, 
et non habuero eui me committam , et indicem pas- 
sionem animi mei ; quid facio? Dixit ei senex : Crede 
in Deo, quia ipse mittet angelum et gratiam suam, 
et ipse tibi est consolatio, si in chariiate rogaveris 
eum. Et addidit dicens : Audivi enim quia in Scythi 
aliquid tale faetum est. Erat enim ibi quidam qui 
sustinebat tentationes, et non babens fiduciam in 
aliquo cui confiteretur , parabat a sero melotem suam 
ut discederet; et ecce nocte apparuit ei gratia Dei in 
specie virginis, et rogabat eum , dicens : Nusquam 
vadas, sed sede hic mecum, nihil enim male flet ex 


quam duriorem continentiam invenire apud eum. Et 
suscipiens eum senex cum gaudio, quod habebat 
fecit ei pro charitate parari. Dixerunt autem discipuli 
Eulogii : Non comedit presbyter nisi panem et salem, 
abbas autem Joseph tacitus mandueabat. Qui cum 
fecissent tres dies , on audierunt eos aut psallentes 
auL orantes, occultum enim erat opus illorum, et 
exierunt nihil sedificati. Deo autem dispensante facta 
est caligo, et errantes de via reversi sunt ad senem: 
et priusquam pulsarent ostium, audierunt psallentes ; 
et cum exspectassent diu ut audirent, postea pulsa- 
verunt, et suscepit eos iterum senex gaudens. Hi 
autem qui cum Eulogio erant, propter cauma tule- 
runt surisculam, et dederunt ei ut biberet : erat au- 


his quse audisti. Qui credens verbis ejus sedit, et B tem aqua permista de mari et flumine, et non potuit 


statim sanatum est cor ejus. 


LIBELLUS OCTAVUS. 
De eo quod nihil per ostensionem fieri debeat. 


4, Audivit aliquando abbas Antonius de quodam 
juvene monacho quia signum quoddam hujusmodi 
fecerit 599. in via, id est, cum vidisset quosdam 
senes iter agentes et laborantes in ambulando, ona- 
gris jussit ut. venirent el portarent eos, donec per- 
venirent ad se ; illi autem senes indicantes hoc ab- 
bati Antonio, dixit abbas Antonius : Videtur mihi 
monachus isto similis esse navi oneratze omnibus 
bonis, de qua incertum est utrum pervenire possit 
in portum. Et post aliquantam temporis, subito coopit 


bibere. Qui cum hzc in animo suo cogitaret , coepit 
rogare senem , ut disceret ejus institutum , dicens : 
Quid est hoc, abba, quia primo non psallebatis , sed 
nunc ccpisti posteaquam Bos sumus egressi, et quia 
cum aquam bibere volui, inveni eam salsam? Dieit 
ei senex : Frater aliquis motus est, et per errorem 
miscuit aquam marinam. Eulogius vero rogabat se- 
nem, volens agnoscere veritatem. Et dixit ei senex : 
Parvus ille calix ad vinum est quod charitas providet, 
hic autem ad aquam quam assidue fratres bibunt. Et 
his verbis docuit eum habere discretionem cogitatio- 
num, et abscidit ab eo omnia humanítus moventia 
mentem ejus ; et factus est communis, manducans de 
C€xtero omnia quas apposita sunt ei. Didicit etiam 


abbas Antonius flere, eitraheresibicapillos, etlugere. C ipse in secreto operari, et dixit seni : Pro certo in 


Quod cum vidissent discipuli ejus, dicunt ei : Quid 
ploras, abba? Et respondit senex: Magna columna 
ecclesias cecidit modo. Dicebat autem boc de mona- 
€ho illo juvene, et adjecit : Ambulate ad eum, et 
videte quod factum est. Perrexerunt igitur discipuli 
ejus , et invenerunt monachum illum super mattam 
sedentem, et flentem peccatum quod fecerat. Videns 
autem discipulos senis, ait eis : Dicite seni ut obse- 
eret Deum decem tantum dierum dari mihi inducias, 
et spero me salisfacturum ei. Qui intra quinque dies 
imortuus est. 

2. Laudatos est quidam frater ἃ monachis apud 
abbatem Antonium : ille autem cum venisset ad eum, 
tentavit si portaret injuriam ; et cum cognovisset 
quia non posset ferre, dixit ei : Similis es domui que 
3 facie quidem ornata est, de retro vero a latronibus 
despoliata. 

9. Dicebant de abbate Arsenio et abbate Theodoro 
de Pherme, quia super omnia humanam gloriam 
odio haberent : abbas enim Arsenius non cito oceur- 
rebat alicui : abbas vero Theodorus occurrebat qui- 
dem, sed ut gladius erat ei. 

4. Eulogius quidam nomine, discipulus fuit Joannis 
archiepiscopi : qui Eulogius presbyter erat, et absti- 
nens atque jejunans biduanas levando (322), ali- 
quando etiam et usque hebdomadam trahebat jeju- 
nium, panem tantum et salem comedens; et per hoc 
laudabatur ab hominibus. Qui venit ad abbatem 


ParBOL. LXXIII. 


charitate est opus vestrum. 

9. Dixit abbas Zenou discipulus abbatis Silvani : 

Nusquam maneas in loco nominato, neque sedeas 
cum homine habente magnum nomen, neque mittas 
fundamentum, ut zdifices tibi cellam aliquando. 
. 6. Venit aliquando frater quidam ad abbatem 
Theodorum de Pherme, et fecit trea dies rogans 
eum ut audiret ab eo sermonem. llle autem non 
respondit ei, el egressus est iristis. Dicit ergo ei 
discipulus suus : Abba, quare ei non es locutus, et 
ecce egressus est tristis? Et dixit senex : Crede mihi, 
quia non dicebam ei sermonem, quoniam negotiator 
est, alienis verbis vult gloriari. 

7. Alter frater interrogavit ipsum abbatem Theo- 


D dorum, dicens : Vis aliquantis diebus non manduco 


panem? Et dixit senex : Bene facis, nain et ego feci 
sic. Et dixit ei frater : Volo portare modicum cicer 
ad pistrinum, et facere inde farinam? Et dixit ei 
abbas Theodorus : Jam si ad pistrinum vadis, fac 
übi panem; et quid opus est ista adjectio ἢ 

8. Alius frater interrogavit eumdem senem abba- 
tem Theodorum, et ccpit loqui et exquirere de rebus 
quas necdum fuerat operatus. Et dixit ei senex : 
Adhuc nec tibi uavemn invenisti, nec vasa (ua in 
eam posuisti, nec navigare ccpisti, et jam in illa 
civitate, ubi disponebas pervenisti? Cum ergo prius 
operatus fueris rem de qua loqueris, tunc ex ipáa re 
loquere, 


29 


907 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 508 


9, Tunc dixit abbas Cassianus quia venit frater A Jam eum. Et venit mater pueri ad fratrem equi ab- 


quidam ad abbatem BSerapionem, et $99 hortabatur 


eum senex, ut secundum morcm (faceret orationem ; . 


Hle autem dieens se ease peccatorem , et ipsius mona- 
chi halitu indignum , non acquicscob«t. Voluit etiam 
ejus pedes lavare, et eidem iterum verbis usus, nul- 
lgtenus acquievit. Fecit autem illumgustare, e£cospit 
senex in charjiate monere eut, dicens : Filj, ei vis 


profücere, permane in cella uia, et attende tibi ipsi et. 
operibus manuum tuarum; non epim libi fanum. 


procedere expedit, quantum sedere. llle autem hoe 


audiens , ita exacerbatus est, el vultum mutavit, ut. 


nec latere posset eenem, Dixit ergo ei abbas Sera- 
pion : Usque mode dicebas, Peecator sum, et accu 
sabes teipsum tanquam indignum jam vivere; οἱ quia 


batem Pastorem, et caepit flere ad ostium ejes; ille 

autem ompnino non dedit ei responsum; ilg yero 

compulaa dolore, iucrepabet eum, dicens : Et si 

viscera ferrea habes, et nulla te compassio movet, 

fisciat te saltem 1piseratio sanguinis tui, llle auteu 

mandavit ei : l'astor fjlios nog generavit, Et ito 

discessit. Audiens autem judex misit, dicens ; Vel 

verbo jubeat, οἱ ege eum dimitiem. Spaeg autem - 
remaudavit ei, dicens : Kxamioa eausam secundum 

legem; et ei dignus egt morie, moriatur ; si autem 

non est, fac quomodo vis. 

14. .Disit. iterum. abbas Pastor : Doce cor tuum 
servare qu: docet alios lingua tua. Dixit ijerum: 
Quia homines ad loquendum perfecti videri volunt, 


16 cum eharitate monui, ita exacerbari debuisti? Si B et in operando 1d quod loquuntur minores suni. 


enim re vera bumilis vis 6686, 4.88 tibi ab alio im- 
ponuulur, disee portare viriliter, et nou odiosa verba 
effuudere tbi ipsi. Hoe autem audiens frater, peeni- 
tentiam qessit co, am sene, e multum proficiens dis- 
cessit. 

19. Audivit aliquando judex provincizm. de abbate 
M..yse (Hyff., i. ni, n. 119), et perrexit in Scythi ut. 
videret euin ; et nuniiaverunt quidam seni de adventu. 
ejus, etsurrexit ut fugeretin paludem ; et occurrit αἱ 
ille judex cui suis, et interrogavit eum, dicens : Die 
nobis, senex, ubi est cella abbatis Moysi ? Et dicit 
eis : Quid vultis eum inquirere? homo fatuus est et 
hereijcus. Et veniens judex ad ecclesiam, dixit cle- 
ricis : Ego audiens de abbate Moyse, veni ut viderem 


45. Venit aliquando abbas Adelpbius, qui fuit epi- 
scopus Nilopoleos, ad abbatem Sisoi in montem; et 
quia discessurus erat, fecit cos gustare a mane, erat 
vero jejunium ; et eum ponerent mensam, ecce fra- 
wes pulsaverunt. Dixit autem senex discipulo suo : 
Ba eis modiaas zippulas, quis de labore sunt, E£ di - 
eit ei abbas Adelpbius : Dimitje interim, ne dieant : 
Quia 3bbas Sisois a mane comedil. Et intendit eum. 
senex, et dixjt fratri : Vade ui, da eis, Gum ergo vi» 
dissent pulles, dixerunt : Ne peregrinos aliquos la4 
belia? Puiag et senex vobiscum comedit? Et frater z 
Etiam. Cosperunt ergo eontristari et dicere : lgaoscat 
vobis Deus, quis senem permisislis ista bora mandu« 
eare ; an nescitis quia plurugos dies laborausus est ? 


QjIà; οἱ ecep oceurrit nobis senex pergens in Agy- C Audiens hac episcopus, coepit cores sone pianilem- 


ptum, et interrogavimus eum ubi esset ceila abbatis 
Moysi, et dixit nobis : Quid eum quaritis? fatuus 
est, et hlgreticus. Audientes autem elerici, contristatí 
Sunt, dicentes : Qualis est senex ille, qui haec de san- 
eto homine locutus est ad vos? Et illi dixerunt : Se- 
Bex vetustissiuno vestimento utens, longus et niger. 
Et illi dixerunt : Ipse est abbas Moyses; et quia 
boluit videri a Yobis, ideo hac vobis ipse de se dizit. 
Et multum eedificatus judex discessit. 

41. Frater interrogavit abbatem Mathoen dicens: 
Bi abiero manere in loco aliquo, quomodo vis ut 
egam ibi? Dicit ei senex : δὲ habitaveris in loeo, ne 
velis tibi illjc nomen facere de aliqua re, dicendo, Aut 
non venio in conventu fratrum, aut non nianduco hoc 


tiam »gere, dicens ; lgaoete mihi, abbe, quia ego 
quidem humanum aliquid cogitavi, tu. aate quod 
Doi est fecisti. Et dicit ei abbas &isois : Niei Deus 
gloriücaverit hominem; gloria hominum nunquae» 
δι. 

᾿ 16. interrogavit obhas Ammonas de loce qui diels 
tur Raythuem, obbatem Sisoi digens t Quonde iege 
Seripturas, vult aopitatio Mea ornare sermonem, ut 
paratus eim δὰ interrogata respondere. Et dixit ei 
senex : Dion est opug , sed magis de puritete mentis 
594 provide tibi securitatem edicendi sermouemas 
— A1. Yenit aliquando judez prpvincim videre abba- 
Jem Simenem, et ille tulit lorum quo cingebatar, et 
ascendit in arborem peims, ui purgaret eam. Hil 


vel illud; hz enim vanum nomen tibi faciunt, sed D autem venientes dixeruut ei : Ubi est seneg, qui hae 


postea imporiunitatem patieris; quoniam liomines 
wbí hoo audierint, ibi current. 

49. Abbes Nisteron mejor embulabat in eremo 
eum aliquo fratre, et videntes draconem, fugerunt. 
Dicit ei frater : Et tu times, Pater? Respondit senex : 
Non timeo, fili; sed expedit quia draconem videns 
fugi, quoniam non habui effugere spiritum vans 
gloris, . 

15. Voleit aliquando judex provincis videre ab- 
batem Paetorem, et non acquieseebat. senex (Ruf., 
[. ii, 5, 90). Judex autem. tenuit fllium sororis ejus 
velut malefaetoret , et redegit eun in carcerem, 
dicens ; Si venerit senex et rogawerit pro co, ditmite 


in solitudine habitat? Et ille respendit : Non est hie 
solitarius aliquis. Et cum hoc dixisset, discessit jue 
dex. 

49. Alia Merum vice alter judex venit videre tus, 
et precedeses cleriei dixerunt ei : Alba, pareims 
esto, qaia judex sudiens de te venit ut besuediester 
a te. Et ille dixit: Etiam ego pezparsho ms. Et c2 
operiens 88 8abc9 suo, et tollens in mane $08 panent 
et caseum, sedit in ingreuwsu celiuls sus, et ccpit 
faanducare. Venit ergo judez cum offjejo «uo, et vie 
dentes eum spreverüni, dicentes : llic est eronsehus 
solitarius de quo talia audiebamus ? Et stadm disces 
serunt el reversi sunk 9d sa 


909 


nifestus cito expenditur, ita et virtus quelibet, cum 
Innotuerit ve] publicata fuerit, exterminabitur (Ruf., 
[. m, n. 144). Sicut enim cera solvitur a facie ignis, 
ita et anima laudibus inanitur, et amitlit viriutum 
rigorem. 

20. Dixit iterum : Sicut impossibile est, uno eo- 
demque tempore et herbam esse et semen, ita im- 
possibile est ut secularem gloriam habentes, cole- 
stem faciant fructum (Ruff., [. 11, num. 115; Pasch., 
e. 15, n. 2). 

21. Aliquando in Cellis festivitate celebrata, ede- 
bant fratres in ecclesia. (Ruff., I. u$, n. 84, nomine 
Theodori). Erat autem ibi frater quidam, qui dixit mi- 
nistranti : Ego non manduco coctum aliquid, sed sal, 
Et vocavit minister alium fratrem coram multitudine, 
dicens : Ille frater non comedit coctum, aífer ei sal. 
Surrexit autem quidam senum, et dixit ei : Expedie- 
rat tibi bodie in cella tua comedere carnes, quam 
audiri hanc vocem coram tantis fratribus. 

22. Erat quidam abstinens a cibis, et non mandu- 
cans panem ; venit δὰ quemdam senem. Opportune 
autem illic etiam alji supervenerent peregrini, et fe- 
cit senex modicum pulmentam propter eos, Et cum 
gedissent manducare, írater ille ebstigens — posuit 
sibi soli cicer infusum, et manducabat. Et cum sur- 
rexissent a mensa, tulit eum senex secreto, et dixit 
ei : Frater, si venis ad aliquem, non o:tendas illi 
conversationem (uam ; si apiem conversationem 
tuam tenere vis, sede in cella tua, et nusquam 


VERBA SENIORUM. 
19. Dixit sancta Syncletiea : Sicut thesaurus ma- A tionem fralrum, ei vidit quemdam de fratribus cut- 


910 


pabilem, ei adjudicavit eum (Ruf., I. m, n. 18). 
Cum autem exisset ad eremum, venit angelus Do- 
mini, et stetit ante ostium cellse ejus, dicens : Non 
te dimito intrare. ille autem rogsbat, dicens : Que 
est causa ? Εἰ respondens angelus Domini, ei dixit: 
Deus me misit ut dicerem tibi : Ubi jubes ut mittam 


illum fratrem culpabilem, quem addixisti? Et statim 


abbas lgaac peenitentiam egit, dicens : Peccavi, igno- 
sce mihi. Et dixit angelus : Surge, ignoscit tibi Deus; 
sed custodi de estero ne adjudices quemquam, 
priusquam Deus adjudicet eum. 

4. Frater aliquando io Scythi inventus est culpa- 
bilis, et fecerunt seniores conventum, et miserunt 
ad abbatem Meysem, dieentes ut veniret; Hle autem 


B venire noluit. Misit autem ad eum presbyter, dicens : 


Veni, quia plebs fratrum te exspectat. Et ille surgens 
venit. Tollens autem secum sporiam vetustissimam, 
implevit eam arena, et post se portavit. llli vero 
exierunt ei obviam, dicentes : Quid hoc est, Pater? 
Dixit autem eis senex: Peocata mea sunt post me 
eurrentia, et non video 68, et veni ego hodie judicare 
aliena peccata ? lili autem audientes, nibil locuti sunt 
fratri, sed iguoyerunt ei. 

B9585 5. interrogavit abbas Joseph abbatem Pasto- 
rem, dicens : Dic quomodo monachus flaw. Et dixit 
ei seuex : Si vis requiem invenire et in hoc et in fu- 
Wire sseulo, in omni causa die : Quis sum ego? οἱ 
ne judices quemquam. 

6. Frater quidam interrogavit eum terum, di- 


exeas. lile autem acquiescens verbis senis, factus (ἡ cens : 9i videro eulpam fratris mei, bonum est cela- 


est communis vite in id quod cum fratribus in ve- 
nisset. 

29. Dixit senex : Humona providentia. omnem 
pinguedinem bominis 3mpulat, et relinquit eum sic- 
cum. 


. 94. Dixi senex : Aut fugiens fuge homines, aut 


Wriden$ mundum et homínes qui ia munde eunt, 


&lultum temelipsum in pluribus facito. 
LIBELLUS NONUS, 
De eo quod nou oporteat judicare quemquam. 


1. Contigit aliquagdo fratri in. congregatione ab- 
batis Ejie tentatio, et expulsus inde, abiit in mon- 
tem ad abbatem Antonium, Et cum maneisset ali- 


re eam? Disit ei senex : Quacunque hora teg:mus 
peccatum fratris nostri, teget etiam Deus nostrum; 
et quacunque hora. prodiderimus culpas fratruiu, et 
Deus nostras similiter prodet. 

7. Offendit aliquando frater in congregatione. Erat 
autem in ipeius locis qnidam solitarius, qui jam lon- 
go tempore foris non exibat. Veniens autem abbas. 
de congregotione illg ad eum, indicavit de frawe illo 
qui offenderat. Et. ille dixit : Expeliite eum. Exputi- 
Su$ autein fràter de congregatione, misit ee in fossa- 
tum (35), et flebat ibi : contigit autem ut alii fratres 
euntes ad abbatem Pastorem audirent eum in fossatu 
plorantem : qui descendentes ad eum invenerunt eum 
in magno dolore eonstitutum, et rogaverunt euui ut 


quanto tempore apud eum, remisit eum ad congre- p iret ad eenem illum solitarium; et non acquievit, 


gationem unde exierat. llli autem videntes eum, ite- 
rum expulerunt; qui similiter perrexit ad abbatem 
Antonium, dicens : Noluerunt me suscipere, Pater. 
Misit ergo senex ad eos, dieens : Navis naufrogium 
tulit ia pelago, et perdidit onus quod pertabat, et 
cum labore vacua navis perduo(a ast ad terram. Vos 
ergo liberatam navim in terram vulus submergere? 
llli autem cognoscentes, quia eum abbas Aptonius 
rémisisset, statim susceperunt eum. 

'$. Quidam frater peccaverat, et jussit eum pre- 
sbyter exire de ecclesia. Surrexit autem Besarion, 
et exivit cum eo, dicens : Et ego peccator sum. 

$. Venit abbes isaac de Thebeida in congrega- 


dicens : ln. hoc loco morior ego. Venieutes autem 
fraires δὰ abbatem Pastorem, narraverunt ei de eo. 
Εἰ rogavit eos ut irent ad eum, dicentes : Abbas 
Pastor vocat te ad se. Quod cum ei dixissent, pet- 
rexit ad eum. Et videns eum senex afüiotum, sur- 
rexit ei osculatus est eum, et adgaudens οἱ rogabat 
ut sumeret cibum. Mieit autem abbas Paetor unum 
de [ralibus suis ad illum solitarium; dicens : Au- 
diens de te, muli snni sunt quod te videre volui, et 
pro pigritia nostra amborum 508 potuimus nos invi- 
cem videre : modo autem, Deo volente et occasione 
facta, fatiga te usque hue, ut nos videre possinius ; 
erat enim non egrediens de celle sua. Quod oum au. 


94 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


914 


. disset, dicebat : Nisi Deus inspirasset seni illi de me, A egrederetur in sezta feria ettrá congregationem, εἰ 


Boa misisset ad me. Et surgens venit ad eum. Et 
salulantes se invicem cum gaudio sederunt. Dixit au- 
tem ei abbos Pastor: Duo homines erant in loco 
uno, et ambo babebant mortuos suos. Reliquit autem 
unus mortuum suum, et abiit plorare illius alterius. 
Audiens autem hsec senex, compunctus est. in ser- 
mone ejus, ei recordatus est quod fecerat, et dixit : 
Pastor sursum in colo, ego autem deorsum in 
terra. 

8. Frater quidam interrogavit abbatem Pastorem, 
dicens : Quid facio, quia pusillanimis fio dum sedeo? 
Dixit ei senex : Nullum spernas neque condemnes, 
el pulli obloqearis, et Deus przsstibit tibi requiem, 
et erit sessio tua sine perturbatione (Πα, 0. ΠΙ, 
n. 400; Pasch., c. 59, n. 2; Append. Mart., n. 59). 

9. Factus est aliquando conventus in Scythi, et 
loquebantur Patres dequodam fratre culpabili (Ruf., 
|. m, n. 156). Abbas autem Píor tacebat : postea au- 
tem surgens egressus est, et tollens saccum, implevit 
eum arena, et portabat eum in bumeris suis; et mit- 
tens in sportella modica de eadem arena, portalat 
etiam ipsam in ante. Interrogatus autem a Patribus 
quid hoc esset ? Ille respondit : Saccus iste qui mul- 
tem babet arenz, mea peccata sunt; et quopiam 
multa sunt, posui ea supra dorsum, ne doleam pro 
ipsis.et plorem ; ista autem arena modica peccata 
sunt istius fratris, et sunt anie faciem meam, et in 
ipsis exerceur judicans fratrem; quod non oportet ita 
fieri, sed mea magis peccata ante me esse, et de ipsis 
cogitare, et rogare Deum ut ignoscat mihi. Audien- 
tes autem Patres, dixerunt : Vere hae est via 
salutis. 

10. Dixit senex : Non judices fornicatorem , si 
castus es; quoniam similiter legem przvaricaris. 
Etenim qui dizit : Non forniceris, dixit : Ne judices. 

41. Ad quemdam solitarium venit presbyter cu- 
jusdam basilicz, οἱ consecraret ei oblationem ad 
communieandum. Veniens autem quidam ad illum 
solitarium, accusavit apud ipsum eumdem presby- 
terum. Qui cum ex consuetudine iterum venisset ad 
eum, ut consecraret oblationem, scandalizatus ille 
solitarius non aperuit ei. Presbyter autem hoc viso 
discessit. Et ecce vox facta est ad solitarium, dicens : 
Tulerunt sibi homines jedicium meum. Et factus est 
welut in excessu mentis, et videbat quasi puteum 
aureum, et situlam auream, et funem aoreum, et 
aquam bonam valde. Videbat autem et quemdam le- 
prosum haurientem et refundentem in vase, et cu- 
piehat bibere, et non poterat propter quod leprosus 
esset ille qui hauriebat. Et ecce iterum vox ad eum, 
dicens : Cur non bibis ex aqua hac? quam causam 
babet qui implet ? implet enim solummodo et effundit 
in vase. In se autem reversus solitarius, et conside- 
rans virtutem visionis, vocavit presbyterum , et fecit 
eum sicut el'*prius sanetificare sibi oblationem. 

12. Fuerunt duo fratres magnse vitz in congrega- 
tione, et meruerunt videre singuli gratiam Dei in al- 
terutrum. Factum est autem aliquando ut unus ex eis 


videret quemdam mane comedentem. Dixit autem ei: 
Hac hora manduess in sexta feria? Die autem se- 
quenii facta est celebrauo missarum secundam coa- 
suetadinem. Intuens vero frater ejus, vidit gratiam 
que $96 ei data fuerat discessisse ab eo, el con- 
tristatus est. Qui cum venisset in cellam, dieit ei: 
Quid fecisti, frater, quia non vidi, sicut pridem, g- 
tiam Dei iu te? llle autem respondens dizit : Ego 
neque in actu, neque in cogitationibus conscius mibi 
sum alicujus mali. Dicit ei frater ejus : Nec seraw- 
nem odiosum aliquem locutus es? Et recordatus 
dixit : Etiam. Hesterna die vidi quemdam comedes- 
tem mane, et dixi ei : Hac hora manducas in sext 
feria? Hoc est peccatum 1meuin; sed labora mecum 

B duas hebdomadss, etregemus Deum ut mibi indal- 
geat. Fecerunt i3; et post duas hebdomadas vidit 
frater graiiam Dei itérum venientem super fratrem 
suum, et consolati sunt, Deo, qui solus bomos est, 
gratias referentes. 


LIBELLUS DECIMUS. 
De discretione. 

4. Dixit abbas Antonius : Quia sunt quidam conte 
rentes corpora sua in abstinentia ; sed quia non ha- 
buerunt discretionem, longe facti sunt a Deo. 

2. Fratres quiiam venerunt ad abbatem Antoniem, 
ut nuntiarent ei phantasias quas videbant, et cogaot- 
cerent ab eo utrum vers essent, an a demosibeu 
illuderentur. Habebant autem asinum secum, d 

C mortaus est eis in via. Cum ergo venissent ad senem, 
przvenit eos, dicens : Quomodo mortuus est i» 
asinus in via? Dicunt ei : Unde scis, Pater? Εἰ ille 
dizit : Daemones mibi ostenderunt. Dicsnt ei : El 
nos propterea venimus interrogare te, quia vidimes 
pbantasias, et plerumque fiunt in veritate, pe ford 
erremus. Et satisfecit eis senex, sumpto exemplo ét 
asino, ostendens quis a dxmonibus fiunt ista. δε’ 
pervenit autem quidam venationem faciens in silvam 
agrestium animalium, et videratabbatem Antonium 
gaudentem cum fratribus, et displicnerat ei. Volesi 
aulem senex ei ostendere quia oportet aliqussée 
condescendere fratribus, dieit ei : Pone sagitom ia 
arcu tuo, et trahe; et fecit sic. Et dizit ei : lvres 
trabe; et traxit. Et rursos dixit ei : Trabe adbw; 

D et traxit. Dixit ei venator: Si supra mensuram [ΓΣ 
ro, frangetur arcus. Dicit ei abbas Antonius : fta est 
et in opere Dei : si plus a mensura tendimus, fratre 
eito deficiunt ; expedit ergo una et una relaxare rie 
rem eorum. lizc audiens venator eompunctus esi, e 
multum profciens in sermone semis, discessit; εἰ 
fratres confirmati, reversi sunt in locum seum. 


5. Frater dixit abbati Antonio : Ora pro me. B 
respondit ei senex : Nec ego tui misereor, nec Deos, 
nisi pro teipso sollicitus fueris et. poposceris a Dee. 

4. Dixit iterum abbas Antonius : Quia non pe 
mituit Deus bella excitari in generatione bac, que 
niam scit quia infirmi sunt et portare noa possast. 

5. Dixit aliquando abbas Evagrius abbati Arseni : 


ptii ex propriis laboribus acquisierunt virtutes. 


δ. Dicebat beatze meraoriz abbas Arsenius : Pere- 
grinss monachus in alia provincia habitans, nullis 


tebus se medium faciat, et quietus erit, 
4. interrogavit abbas Marcus abbatem Arsemum, 


Aicens : Bonum est non babere aliquam in cella 
consolationem. Vidi enim quemdam fratrem haben- 
fem parvum olus in cella, et eradicabat ea. Et dixit 


abbas Arsenius : Bonum quidem est, sed secundum 
exercitationem hominis uniuscujusque agendum est : 


VERBA SENIORUM. 


Quomodo nos excitati eruditione οἱ scientia nullas A ralis igitur labor velut folis arboris, custodia autem 
virtates habemus, hi autem rustici in Agypto habi- 
tantes tantas virtutes possident? Respondit abbas 
Arsenius : Nos quia mundanz eruditionis disciplinis 
intenti sumus, nihil habemus ; bi antem rustici Agy- 


914 


interioris hominis fructus est. Quoniam ergo, secun- 
dum quod scriptum est, Omnis arbor non faciens 
fructum bonum excidetur, et iu ignem mittetur 
( Matth. m ), oportet propter fructum nostrum om- 
nem in nobis sollicitudinem esse, hoc est mentis 
eustodiam. Opus tamen habemus etiam tegumeuto 
et ornatu foliorum, quz sunt labor corporis. Erat 
autem abbas Agatho sapieus ad intelligendum, et 
impiger ad laborandum, et sofüciens in omnibus, 
intentus etiam assidue ad laborem manuum , parcus 
jn cibo atque vestimento. 

12. Idem abbas Agatho cum fuisset conventus pro 
quadam causa in Scytli , et fuisset eausa ipsa ordi- 
Data, postea venit, et dicit eis : Non bene ordinastis 


etiam si non habuerit virtutem hujusmodi tolerare, p causam. Illi autem dixerunt ei : Tu quis es, qui vel 


iterum plantaturus est ea. 

8. Narravit abbas Petrus (Raf., |. m, n. 128; 
Pasch., c. 42, n. 1), qui fuit discipulus abbatis Lot, 
dicens : Eram aliquando in cella abbatis Agathonis, 
et venit frater quidam ad. eum , dicens : Volo habi- 
fare cum íratribus, sed dic inibi quomodo habitem 
cum eis. Dicit ei senex : Sieut in prima die quando 
ingrederis ad eos, ita custodi peregrinationem tuam 
omnibos diebus vitz? ἰδ, nec assumas fiduciam. 
Dicit ei abbas Macarius : Quid enim facit fiducia? 
Dicit ei senex : Sic est sicat zestus grandis, qui quan- 
do exarserit, omnes fugiunt a facie ejas, quia zstus 
etiam arborum fruetos corrumpit. Dixit abbas Maca- 
rius : Sie mala fiducia est? Responditsbbas Agathon: 
INon est pejor altera passio quam fiducia; genitrix 
est enim omnium passionum. Convenit ergo opera- 
tio monacho , non sumere fiduciam, vel si solus sit 
in cella. 

9. Dicebat abbas Daniel : Quia eum moriturus 
esset abbas Arsenius, delegavit nobis, dicens : Vi- 
dete ne velitis pro me agspem facere; quoniam si 
feci ego pro meipso, id invenio (fuf, I. m, n. 162). 

40. Dicebant de abbate Agathone (Ruf., |. ΤΙ, 
ss. 21) quia abierunt quidam ad eum, audientes quia 
magna discretionis vir esset; et volentes eum pro- 
bare si irasceretur, dicunt ei : Ta es Agatho? Audi- 
vimus de te, quia fornicator es, et superbus. Et ille 
respondit : Etiam sic 59/7 est. Et dixerunt ei : Tu 
es Agatho verbosus et detractor? Et respondit : Ego 
sut. Dicunt ei iterum : Tu es Agatho hzreticus? Εἰ 
yespondit : Non sum hzretieus. Et rogaverunt eum, 
dicentes : Die nobis cur tanta dicentibus nobis in 
injuria tna patienter tuleris; hunc autem sermonem, 
quia diximus, Hareticus es, non sustinuisti? Et ille 
respondit, et dixit ei : lila prima mihi aseribo, uti- 
litas enim animz mese est : quod autem dixistis bze- 
retieum me esse, ideo non acquievi, quia separatio 
est a Deo, et non opio separari a Deo. llli sudientes 
admirati sunt discretionem ejus, et 2dificati disces- 
serunt, 

41. Interrogatus est idem abbas Agatho : Quid est 
majus, labor corporis, aut custodia interioris homi- 
mis ? Dicit abbas: Homo similis est arbori ; corpo- 


loquaris ? Et ille respondit : Filius hominis ; seri- 
ptum est enim : Si vere utique justitiam loquimini, 
justa judicate, filii hominum ( Psal. 1.vn ). 

15. Dixit abbas Agatho: lracundus si mortuos 
suscitet , non placet Deo propter iracundiam suam. 

14. Venerunt aliquando tres senes ad abbatem 
Achillem , et unus ex eis habebat opinionem malam. 
Dicit autem ei unus de senibus: Abba, fac mihi 
unam sagenam ad piscandum. Et ille dixit : Non fa- 
cio. Et alius dixit ei : Fac nobis, ut habeamus me- 
moriam tui in monasterio nostro. Et ille respondit : 
Non mibi vacat. Dixit ei tertius ille, qui habebat 
malam opinionem : Mihi fac sagenam , ut habeam 
de manibus tuis benedictionem, abba. Et ille sta- 


QC tim respondit ei : Ego tibi faciam. Dixerunt autem 


ei secreto duo priores, quibus non acquieverat : 
Quomodo sic , quia nobis rogantibus noluisti facere, 
et huie dixisti : Ego tibi faciam ? Respondit eis se- 
nex : Vobis ideo dixi, Non facio, quia non mibi va- 
eat , et non contristabimini ; huic autem si non fe- 
cero, dieturus est , quia de opinione mea, quz mala 
est , audivit senex , et ideo noluit fscere sagenam ; 
et statim incidebamus funem ad sedandum animum 
ejus , ne tristitia absorberetur hojusmodi. 

15. Dicebant de quodam sene , quia fecerit quin- 
quaginta annos neque panem comedens, neque fa- 
cile aquam bibens (Ruff. |. ur, n. 117) ; et dicebat : 
Quia exstinxi fornicationem, et avaritiam , et va- 
nam gloriam. Et quia abbas Abraham audierat 


D quod hzc dixisset, venit ad eum, et dixit ei : Tu 


dixisti bune sermonem ? Et ille respondit : Etiam. 
Et dixit ei abbas Abraham : Ecce intras in cellam 


tuam , et invenis supra mattam tuam mulierem , po. 


tes non cogitare quia mulier est? Et dixit: Non; 
sed impugno cogitationem meam, ut nou tangam 
mulierem illam. Dixit abbas Abraham : Ecce igitur 
non fornicationem interfeeisti , quia vivit. passio 
ipsa , sed alligata est. Iterum si ambulas in via, et 


vides lapides et testas vasorum , et in ipsis jacens 


aurum , quod videris , potes velut lapides reputare? 
Kt respondit : Non ; sed resisto cogitationi mee ne 
colligam illa. Et dicit ei abbas Abraham : Ecce ergo 
vivit passio ; sed alligata est. Et dixit iterum sbbas 


91 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


914 


disset, dicebat : Nisi Deus inBpirasset seui illi de me, A egrederetur in Sezta feria e£tra congregationem, et 


mon misisset ad me. Et surgens venit ad eum. Et 
galutantes 86 invicem cum gaudio sederunt. Dixit au- 
tem ei abbss Pastor: Duo homines erant iu loco 
uno, et ambo habebant mortuos suos. Reliquit autem 
unus mortuum suum, et abiit plorare illius alterius. 
Audiens autem hec sener, compuncius est in ser- 
mone ejus, et recordatus est quod fecerat, et dixit : 
Pastor sursum in colo, ego autem deorsum in 
terra. 
8. Frater quidam interrogavit sbhatem Pastorem, 
dicens : Quid facio, quia pusillanimis fio dum sedeo? 
Dixit ei senex : Nullum spernas aeque condemnes, 
et nulli obloquaris, οἱ Deus preestabit tibi requiem, 
et erit sessio tua sine perturbauone (Ruf., l. m, 
n. 100; Pasch., c. 59, n. 2; Append. Mart., n. 59). 
. 9. Factus est aliquando conventus im Scythi, et 
loquebantur Patres dequodam fratre culpabili (Ruff., 
ἰ. ui, n. 156). Abbas autem Pior tacebat : postea au- 
(em surgens egressus est, et tollens saccum, implevit 
eum arena, et portabat eum in humeris suis; et mit- 
tens in sportella modica de eadem arena, portaliat 
etiam ipsam in ante. Interrogatus autem a Patribus 
quid hoc esset ? Ille respondit : Saccus iste qui mul- 
tem habet arena, mea peccata sunt; et quoniam 
multa sunt, posui ea supra dorsum, ne doleam pro 
ipsis.et plorem ; ista autem arena modica peccata 
sunt istius fratris, et sunt ante faciem meam, et in 
ipsis exerceur judicans fratrem; quod non oportet ita 
fjeri, sed mea magis peccata ante me esse, et de ipsis 
cogitare, et rogare Deum ut ignoscat mihi. Audien- 
tes autem Patres, dixerunt : Vere hec est via 
salutis. 
. 10. Dixit senex : Non judices fornicatorem , si 
castus es; quoniam similiter legem przvaricaris. 
Etenim qui dixit : Non forniceris, dixit : Ne judices. 
. M. Ad quemdam solitarium venit presbyter cu- 
jusdam basilicze, ut consecraret ei oblationem ad 
communiceandum. Veniens autem quidam ad illum 
solitarium, accusavit apud ipsum eumdem presby- 
terum, Qui cum ex consuetudine iterum venisset ad 
eum, ut consecraret oblationem, scandalizatus ille 
solitarius non aperuit ei. Presbyter autem hoc viso 
discessit. Et ecce vox facta est ad solitarium, dicens : 
Tulerunt sibi homines judicium meum. Et factus est 
velut in excessu mentis, et videbat quasi puteum 
aureum, et situlam auream, et funem aureum, et 
aquam bonam valde. Videbat autem et quemdam le- 
prosum haurientem et refundentem in vase, el cu- 
piebat bibere, et non poterat propter quod leprosus 


esset ille qui hauriebat. Et ecce ilerum vox ad eum, ᾿ 


dicens : Cür non bibis ex aqua hac? quam causam 
habet qui implet ? implet enim solummodo et effundit 
in vase. In se autem reversus solitarius, et conside- 
rans virtutem visionis, vocavit presbyterum , et fecit 
eum sicut et'prius sanctificare aibi oblationem. 

12. Fuerunt duo fratres magnes vitz in congrega- 


tione, et meruerunt videre singuli gratiam Dei in al- : 


terutrum, Factum est autem aliquando ut unus ex eis 


videret quemdam mane comedentem. Dixit autem οἷ: 


-Hac hora mandueas in sexta feria? Die autem se- 


quenti facta est celebrauo missarum secundum con- 
suetudinem. Intuens vero frater ejus, vidit gratiam 
que $96 ei data fuerat discessisse ab eo, et con- 
tristatus est, Qui cum venisset in cellam, dicit ei : 
Quid fecisti, frater, quia non vidi, sicut pridem, gra- 
tiam Dei in te? llle autem respondens dixit : Ego 
neque in actu, neque in cogitationibus conscius mihi 
sum alicujus mali. Dicit ei frater ejüs : Nec sermo- 
nem odiosum aliquem locutus es? Et recordatus 
dixit : Etiam. Hesterna die vidi quemdam comeden- 
tem mane, et dixi ei : Hac hora imanducas in sexta 
feria? Hoc est peccatum meum; sed labora mecum 


B duas hebdomades, etregemus Deum ut mibi indul- 


geat. Fecerunt ita; et. post duas hebdomadas vidit 
frater gratiam Dei itérum venientem super fratrem 
suum, et consolati sunt, Deo, qui solus bonus est, 
gratias referentes. 


LIBELLUS DECIMUS. 
. De discretione. 


. 4. Dixit abbas Antonius : Quia sunt quidam conte-. 
rentes corpora sua in abstinentia ; sed quia non ba- 
buerunt discretionem, longe facti sunt a Deo. 

- 9. Fratres quidam venerunt ad abbatem Antonium, 
ut nuntiarent ei phantasias quas videbant, et cognos- 
cerent ab eo utrum ver: essent, an a dzmonibas 
illuderentur. Hlabebant autem asinum secum, et 


C mortuus est eis in via. Cum ergo venissent ad senem, 


przveuit eos, dicens : Quomodo mortuus est ille 
asinus in via? Dicunt ei : Unde scis, Pater? Et ille 
dixit : Dasmones mibi ostenderunt. Dicunt ei : Et 
nos propterea venimus interrogare te, quia vidimus 
phantasias, et plerumque fiunt in veritate, ne forte 
erremus. Et satisfecit eis senex, sumpto exemplo de 
asino, ostendens quia a dxmonibus fiunt ista. Su- 
pervenit autem quidam venationem faciens in silvam 
agrestium animalium, et videratabbatem Antonium 
gaudentem cum fratribus, et displicuerat ei. Volens 
autem senex ei ostendere quia oportet aliquando 
condescendere fratribus, dicit ei : Pone sagittam in 
arcu tuo, et trahe; οἱ fecit sic. Et dizit ei : Iterum 
trahe; et traxit. Εἰ rursus dixit ei : Trahe adhuc ; 


D et traxit. Dixit ei venator : Si supra mensuram tr»xe- 


ro, frangetur arcus. Dicit ei abbas Antonius : [ta est 
et in opere Dei : si plus a mensura tendimus, fratres 
cito deficiunt ; expedit ergo una et una relaxare rigo- 
rem eorum. lizc audiens venator compunetus est, et 
multum proficiens in sermone senis, discessil; et 
fratres confirmati, reversi sunt io locum suum. 


5. Frater dixit abbati Antonio : Ora pro me. Et 
respondit ei senex : Nec ego tui misereor, nec Deus, 
nisi pro teipso sollicitus fueris et poposceris a Beo. 

4. Dixit iterum abbas Antonius : Quia non per- 
mittit Deus bella excitari in generatione hac, quo» 
niam scit quia ipfirmi sunt. et portare non possunt. 

5. Dixit aliquando abbas Eyagrius abbati Arseuio : 


$15 


VERBA SENIORUM. 


014 


Quomodo, nos excitati eraditione et scientia nullas A ralis igitur labor velut folia arboris, custodia autem 


virtutes habemus, hi autem rustici in Agypto habi- 
tantes tantas virtutes possident? Respondit abbas 
Arsenius : Nos quia mundans eruditionis disciplinis 
intenti sumus, nihil habemus ; hi autem rustici Agy- 
ptii ex propriis laboribus acquisierunt virtutes. 

6. Dicebat beate memoriz abbas Arsenius : Pere- 
grinss monachus in alia provincia habitans, nullis 
vebus se medium faciat, et quietus erit. 

1. interrogavit abbas Marcus abbatem Arsenum, 
dicens : Bonum est non habere aliquam in cella 
consolationem. Vidi enim quemdam fratrem haben- 
161 parvum olus in cella, et eradicabat ea. Et dixit 
abbas Arsenins : Bonum quidem est, sed secundum 
exercitationem bominis uniuscujusque agendum est : 


interioris hominis fructus est. Quoniam ergo, secun- 
dum quod scriptum est, Omnis arbor non faciens 
fructum bonum excidetur, et in iguem mittetur 
( Matth. 11), oportet propter fruetum nostrum om- 
nem in nobis sollicitudinem esse, hoc est mentis 
eustodiam. Opus txmen habemus etiam tegumento 
et ornatu foliorum, qua sunt labor corporis. Erat 
autem abbas Agatho sapieus ad intelligendum, et 
inpiger ad laborandum, et sufülciens in omnibus, 


intentus etiam assidue ad laborem manuum , parcus 


in cibo atque vestimento. 

12. Idem abbas Agatho cum fuisset conventus pro 
quadam causa in Scytli , et fuisset causa ipsa ordi- 
nata , postea venit, et dicit eis : Non bene ordinastig 


etiam si non habuerit virtutem hujusmodi tolerare, B ^3952m. llli autem dixerunt ei : Tu quis es, qui vel 


iterum yplantaturus est ea. 

8. Narravit abbas Petrus (Ruff., [. ni, n. 128 ; 
Pasch., c. A2, n. 1), qui fuit discipulus abbatis Lot, 
dicens : Eram aliquando in cella abbatis Agathonis, 
et venit frater quidam δὰ eum , dicens : Volo liabi- 
fare cum fratribus, sed dic mihi quomodo habitem 
cum eis. Dicit ei senex : Sieut in prima die quando 
ingrederis ad eos, ita custodi peregrinationem tuam 
omnibus diebus vitze tux, nec assumas fiduciam. 
Dicit ei abbas Macarius : Quid enim facit fiducia? 
Dicit ei senex : Sic est sicut :estus grandis, qui quan- 
do exarserit, omnes fugiunt a facie ejus, quia aestus 
eliam arborum fructus corrumpit. Dixit abbas Maca- 
rius : Sic mala fiducia est? Responditabbas Agathon: 
Non est pejor altera passio quam fiducia; genitrix 
est enim omnium passionum. Convenit ergo opera- 
tio monacho, non sumere fiduciam, vel si solus sit 
in cella. 

9. Dicebat abbas Daniel : Quia cum moriturus 
esset abbas Arsenius, delegavit nobis, dicens : Vi- 
dete ne velitis pro me agapem facere; quoniam si 
feci ego pro meipso, id invenio (Ftuff., I. m, n. 165). 

40. Dicebant de abbate Agathone (Ruf, 1. n1, 
n. 21) quia abierunt quidam ad eum, audientes quia 
magn2 discretionis vir esset; et volentes eum pro- 
bare si irasceretur, dicunt ei : Tu es Agatho? Audi- 
vimus de te, quia fornicator es, et superbus. Et ille 
respondit : Etiam sic 597 est. Et dixerunt ei : Tu 
es Agatho verbosus et detractor? Et respondit : Ego 
sum. Dicunt ei iterum : Tu es Agatho hereticus? Et 
respondit : Non sum hereticus. Et rogaverunt eum, 
dicentes : Dic nobis cur tanta dicentibus nobis in 
injuria tua patienter tuleris; hunc autem sermonem, 
quia diximus, Hareticus es, non sustinuisti? Et ille 
respondit, et dixit ei: llla prima mihi ascribo, uti- 
litas enim anima mese est : qnod autem dixistis hee- 
reticum me esse, ideo non acquievi, quia separatio 
est a Deo, et non opto separari a Deo. llli audientes 
admirati sunt discretionem ojus, et xdificati disces- 
serunt, 

11. Interrogatus est idem abbas Agatho : Quid est 
majus, labor corporis, aut custodia interioris homi- 
nis ? Dicit abbas: Homo similis est arbori ; corpo- 


(C tim respondit ei : 


loquaris ? Et ille respondit : Filius hominis ; scri- 
ptum est enim : Si vere utique justitiam loquimini, 
justa judicate, filii hominum ( Psal. 1v ). 

15. Dixit abbas Agatho : lracundus si mortuos 
suscitet , non placet Deo propter iracundiam suam. 
. 14. Venerunt aliquando tres senes ad abbatem 
Achillem , et unus ex eis babebat opinionem malam. 
Dicit autem ei unus de senibus: Abba, fac mihi 
unam sagenam ad piscandum. Et ille dixit: Non fa- 
cio. Et alius dixit ei : Fac nobis, ut habeamus 10. 
moriam tui in monasterio nostro. Et ille respondit : 
Non mihi vacat. Dixit ei tertius ille, qui habebat 
malam opinionem : Mihi fac sagenam , ut habeam 
de manibus tuis benedictionem, abba. Et ille sta- 
Ego tibi faciam. Dixerunt autem 
ei secreto duo priores, quibus non acquieverat ; 
Quomodo sic , quia nobis rogantibus noluisti facere, 
et huie dixisti : Ego tibi faciam ? Respondit eis se- 
nex : Vobis ideo dixi, Non facio, quia non mibi va- 
cat , et non contristabimini ; huic autem si non fe- 
cero, dieturus est , quia de opinione mea, quz mala 
est , audivit senex, et ideo noluit facere sagenam ; 
et statim ineidebamus funem ad sedandum animum 
ejus , ne tristitia absorberetur hujusmodi. 


15. Dicebant de quodam sene , quia fecerit quin- 
quaginta annos neque panem comedens, neque fa. 
cile aquam bibens (Ruff. |. m, n. 117) ; et dicebat : 
Quia exstinxi fornicationem, et avaritiam , et va- 
nam gloriam. Et quia abbas Abraham audierat 


D quod hzc dixisset, venit ad eum, et dixit ei : Tu 


dixisti bunc sermonem ? Et ille respondit : Etiam. 
Et dixit ei abbas Abraham : Ecce intras in cellam 


tuam , et invenis supra mattam tuam mulierem , po. 


tes non cogitare quia mulier est? Et dixit: Non; 
sed impugno cogitationem meam, ul non tangam 
mulierem illam. Dixit abhas Abraham : Ecce igitur 
non fornicationem interfecisi , quia vivit. passio 
ipsa , sed alligata est. Iterum si ambulas in via, et 


vides lapides et testas vasorum , et in ipsis jacens 


aurum , quod videris , potes velut lapides reputare ? 
Kt respondit : Non ; sed resisto cogitationi mese ne 
colligam illa. Et dicit ei abbas Abraham : Ecce ergo 
vivit passio ; sed alligata est. Et dixit iterum sbbas 


b18 DE VITIS PATRUM LIBER Y. | 9" 
Abraham : Si sudieris de duobas fratribus, quia A adhibita : 81 autem indpportote vel siae measura 


unus diligit te et bona de te loqultur, alius antem 
odit et detrahil tibl, et venerint ad te, utrosque 
gqualiter suscipis ? Et dixit: Non; sed extorqueo 
animo (sic) , ut similiter bene faciam ef qui me odit, 
sicut illi qui diligit me. Et dixit ei abbas Abraham : 
Vivuut ergo passiones, sed tantum a sánctis viris 
quod^mm: do religautur. - 

46. Narravit quidam Patrum quía senet aliquis 
erat in cella studiose laliorans, et vestiebatur mat- 
da : qui cum perrexisset ad abbatem Ammonam , 
vidit eum abbas Ammonas utentem matta, et dixit 
ei : Hoc tihi nihil prodest. Et dixit ei ille senex : 
Tres cogilitiones mihi molesta sunt : una, quae me 
compellit ut alicubi in eremo recedam; alia, ut 
"peregrina p:tam, ubi me nemó cognoscat ; tertia, 
αἱ includai me in cella , ut nullum videam , et post 
"biduum comedam. Dicit ei abbas Ammonas : Nihil 
libi ex his tribus expedit facere, sed magis sede in 
cella tua , et comede parum quotidie, habens sem. 
per in corde tuo publicani illius qui iu. Evangelio 
legitur sermonem ( Luce xvin ), et ita poteris sal- 
"us esse. 

17. Dicebat abbas Daniel : Quia quantum corpus 
 viruerit , tantum anima exsiccatur ; et quantum sic- 
catum fuerit eorpus, 5968, aniwa tantum virescit. 
Dixit iterum ahbas Daniel : Quia quantum corpus 
Tovetur, tantum anima subtiliatur, et quantum fuerit 
corpus subtiliatum, tantum anima fovetur. 

18. Narravit iterum abbas Daniel, quia quando 
erat in Scythi abbas Arsenius, erat jbi monachus 
quidam rapiens ea qux habebant senes : abbas au- 
tem Arsenius volens eum lucrari, et senibus quie- 
fem przstare, tulit eum in cellam suam, et dicit 
οἱ : Quidquid vis ego tibi dabo, tantum non rapias ; 
et dedit ei aurum , et nummos, et rescellas (24) , et 
omne quod in responso (55) suo habebat , dedit ei. 
Ille autem iterum rapiebat. Senes vero videntes quia 
nón quievit, expulerunt eum , dicentes : Quia si in- 
venitur frater habens de infirmitate corporis aliquid , 
oportel sustinere eum ; si autem furatus et admo- 
"nitus non quiescit, expellite eum :: quoniam anims 
'sue detrimentom facit, et omnes in &o loco habí- 
tantes conturbat. 

19. Venit in ihitio cofiversationis su:e abbas Eva- 
grius ad quemdatn senem , et dixit : Dic mihi , abba, 
"sermonem quo salvus flam. lile autem dixit ei : Si 
vis salvari , quando ad aliquem vadis , non prius lo- 
quaris antequam te jlle inquirat. Evagrius autem 
Compunetus in hoc sermone, poenitentiam egit in 
Conspectu senis, et satisfecit ei, dicens : Crede 
mihi, multos Codices legi, et talem eruditionem 
nunquam inveni. Et multum proficiens exiit. 

20. Dixit abbas Evsgrius: Mentem. nutantem vel 
errantem $olidat lectio, et vigili , et oratio : con- 
cupiscentiam vero ferventem madefacit esuries οἱ 
laber δὲ sollicitudo : iracundiam autem perturbatam 
repriamít psalmodia , et longanimitas, et misericor- 
"dia, sed hxe opportunis Aemporibus, et mensura 


flunt, ad parvum tempus proficiunt ; qum antem 
parvi temporis sunt, noxia magis quam utilia erunt, 

21. Transeunte aliquando abbate Ephrem, um 
frostiluta ex immissione cujusdam coepit ei blandiri 
( 1dem., lI, 1, in. Vita Ephrem, cap. 1), cupie 
eum, si possset, ad turpem commistionen illicere ; 
vel si hoc non posset , saltem ad iracundiam proro- 
caret , quoniam nunquam eum vidit quisquam irs- 
&centem vel litigantem. Ipse autem dixit aa eam: 
Sequere me. Cum venissent autem in loco populoso, 
dicit ei : Veri huc, et sicut voluisti, eommiseeor 
tecuin. ]lia autem videns multitudinem , dicit ei: 
Quomodo possumus hic hoc facere, tanta mulüitu- 
dine hic asianie ἢ confundemur enim. ]pse autem 


B ait : Si homines erubeseis , quanto magis erubescere 


debemus Deum, qui revelat occulta tenebrarum 
(1 Cor. 1v ) ? lila autem confusa et confutata reces- 
sit absque opere voluptatis sud. 

92. Venerunt aliquando ad ahbatem Zeuonem 
quidam fratres, et interrogaverunt eun, dieentes : 
Quid est quod scriptum est in libro Job : Nee colum 
mundum esse in conspectu Dei (Job. xv)? Respondi 
autem senex dicens: Reliquerunt homines peccat 
8ua , et coelestia scrutantur. Haec autem est inter- 
pretatio setmonis, quem requielstis, οἱ quonim 
Deus 80lus est mundus, dictum sit nec coelum mur- 
dum esse in conspectu ejus. 

25. Dixit abbas Theodorus de Pherme : Si habes 
amicitias cum aliquo, et contigerit eum iu teulatio- 


(t nem fornicationis incurrere ; si potes, da ei mauum, 


et retrahe illum sursum : si autem in errore alique 


fidei incurrerit, nec tibi acquiescit , revertere cito, 


incide amicitias ejus abs te, ne forte remorane trà- 
haris cum eo in profundum. 
24. Venit aliquando memoratus abbas Theodorus 


δὰ abbatem Joannem, qui erat eunuchus ex naüvi- 


tate, Et cum loquerentur, dixiv abbas Tlieodorus : 
Quando eram in Scytbi , opus animas erat opus no 
strum, opus autem manuum tanquam in trausiti 
habebamus ; nunc autem factum esi opus anima, 
velut cum in transitu factum est opus. 

25. Venit aliquando quidam Patrum ad eundem 
abbatem Theodorum, et dixit ei : Ecce quidam Irà- 
ter reversus est ad szculum. Et dixit ei abbas Theo 


Ὁ dorus : In hoc non admireris ; si quando audieris 


quia praevaluit quis effugere de ore inimici, hut 
admirare. 

36. Dixit memoratus abbas Theodorus : Mulii ele 
gunt ín hoc saculo temporalem quietem , antequagt 
praestet eis Dominus requie. 


27. Dicebant de abbate Joanne statura hrevi, qua 
dixerit aliquando fratri suo majori : Volebam esse 
securus sicut angeli sant securi, nili! ópefante$, 
sed sine intermissione setvientes Deo ; et spolisns se 
quo vestitus erat, abiit in eremo (Ruff. I. ni, ut. 58). 
Et facia ibi hehdomada tna , reveteus est ad fratrem 
suum; et dum pulsaret ostium, fespondit el ante- 
quam aperiret, dicens : (juis es tu f Et ille dixit: 


81 


VERBA SENIORUM. 


$18 


Ego κῃ Josntie. Et respondit frater ejns , et dixit Α agnoscentes quoniam in omnibus obedientes sunt. 


δὶ : Johnnes angelos factus est, et ultra inter ho- 
mines non est. 6 autem pulsabat dicens: Ego 
sum. Ét non aperuit ei, sed dimisit eum affligi. 
Postea vero aperiens dixit ei : Bi. homo es, opus 
habes iterum operari, ut vivas ; s] sutem angelus es, 
quid queris intrare in cellam. Et ille peenitentiam 
agens, dixit : lgnosce mibi, frater, quia peceavi. 
599 28. Venerunt aliquando senes in Scythi ; 
et erat cum eis abbas Joannes Nanus; et dum co- 
mederent, surrexit quidam presbyter vir magnus, ut 
daret per singulos vasculum aque parvum ad biben- 
'dum; et nemo acquíevit accipere ab eo , nisi solus 
Joannes Brevis. Admirati sunt autem czeteri, et dixe« 
runt ei : Quomodo tu cum sis omnium minor, prze- 


$1. Frater interrogavit abbatem Joseph , dicens ; 
Quid faeiam, quia nec molestiam ferro possum , neo 
laborare, et dare eieemosyaam? Et dicit ei seuex 3 
8i non potes horum nibjl faeóre, vel serva conscieu - 
tiam taam ab oinni malo proximi tui , ei ita. salvus 
eris ; Deus autem animam sine peccato quaerit. 

52. Dixit abbas [saac "Thebwus frawibus suis; 
Pueros hic non adducatis, quia propter pueros in 
Scythi quatuor ecclesi: eremus facta sunt. 

99. Interrogavit abbas Longinus abbatem Lucium, 


dicens : Habeo tres cogitationes : unain ut ad pere- 


grinationem vadam. Et respondit ei senex : Si non 
lenueris lingaam tuam ubicunque perrexeris , non 
eris peregrinus. Sed refrena hic linguam tuam , et 


'sumpsisti ministerio uti viri senls et magni? Et dicit B eris etiam bie peregrinus. Et dixit ei abbas Longis 


eis : Ego quando s$urgo dare aquam, gaudeo 81 omnes 
biberint, ut mercedem acquiram; nunc igitur pro- 
pterea ego suscepi, ut faciam el qui surrexit invenire 
mnercedem , ne forte etiam contristetur nullo sumente 
'ab eo. lTec cum dixisset, admirati sunt omnes de 
discrétione ejus. 

99. Interrogavit aliquando abbas P3stor abbatem 
Joseph, dieens : Quid faeiam , quando approzimant 
mibi aliqu: tentationes ; resisto Illis, an permitto 
lutrare? Dicit ei senex : [Mmitte intrare, et pugna 
cum eis, Revertens ergo in Seythl sedebat; et conti- 
git ut veniens quidam a Thebaida in Seythi narraret 
frátribus, se interrogasse abbatem Joseph : Quando 
approzimat milii tentatio , resisto ei, an dimitto in- 


hus : Ália cogitatio mes est, ut Jejunem biduanaa 
levando. Et respondit ei abbas Lucius : Isaias pro- 
pheta dixit: Si curvaveris velut circulum cervicem 
tuam , nee sic erit aeceptum jejunium tuum (Isai 
Lvin) ; sed magis eopntine metitem tuam a cogitatio- 
nibus malis, Et dixit abbas Longinus ; Tertium est 
dispositum meum , ut declinem hominum aspectus, 
Et respondit ei abbss Lucius : Nisi prius correxeris 
vitam tuam inter alios conversando, neque solua 
habitans corrigere te pftovalebis. 

94. Dixit abbas Macarius : Si recordamur mela 


que inferuntur nobis ab hominibus, amputamus 


menti nostr» virtutem recordandi Deum; si autem 
recordamur malorum qux» damones excitant, erimus 


trare? et dixerit ei : Omnino non dimittss tentatio- € imperforabiles (Pasch., c. 97, n. à; Append. Mort., 


hem in te, sed cito abseinde eam. Audiens autem 
abbas Pastor, quia sic dixerit huie, qui venerat a 
Thebsida, abbas Joseph surgens iterum abiit in 
Paneptto ad abbatem Joseph , et dicit ei : Abba, ego 
tibi. commisi cogitationes mess, et tu aliter dixisti 
mihi, aliter autem fratri de Thebaida. Et dicit ei seé- 
né£ : Seis quis diligo te? Et respondit : Etiam. 
Nonne tu mihi dixisti, ut sicut mihi ipsi, ita tibi di- 
cerem quod sentirem? Etenim $i intraverint tenta- 
tlones, et dederís atque acceperis cum eis, probatio- 
rem (ὃ faciunt; egó. su0tem velut. mih ipsi sic tibi 
locutus sum : sunt autem aliqui qtibus nec approxi- 
mere expedi pássiones, sed statim debent abscin- 
dere eas. 

80. ltem dixit abbas Pustor : Veni aliquando in 
: Meracleo inferiore ad abbatem Joseph, et babebat m 
monasterio 600 arborem syeomorum pulchram nimis; 
e$ dicebat mihi ἃ mene: Vade, δὲ eollige εν, et 
manduca. krat autem sezía feria. Ego autem non 
comedi propter jejuniwm ; et rogavi eum dieens : Dic 
mibi prepter Dominum rationem bujus rei, quia dice- 
bas mihi : Vade, manduca. Ego quidem propter jeju- 
nium pon abii, sed erubescebam, quia mandatum iuum 
hon feberám, cogitans qoia sine ratione mihi hzc 
Hom preceperas. llle autem respondit : Patres senio- 
res non loquuntur ab initio fratribus recta, sad ma- 
gis distoria; et si viderint quia ea. qux torta sunt 
faciunt, jam eig non loquuntur nisi quse expediunt, 


n. 15). 

35. Dixit abbas Mathois : Nescit Satanas qua pas» 
sione seducatur amíma, et ideo seminat quidem inh 
ea ziziniam suam, sed metere nescit : spargit. ali- 
quando semina fornicatiengm , aliquando detraetio» 
num, et eseraram similiter passionum ; et in qua 
passione viderit animam declinsntern, hanc el miui- 
strat; nam si sciret ad quid proclivis est anima, 
non ei diversa vel varia seminaret. 

ὅθ. Narraverunt de abbate Nathyro, qui fuit disci. 
polus abbatis Silvani, quia cum sederet in cella sua 
in monte Sina , mediocriter gubernavit vitam snam 
de his quse erant necessaria corpori (Append. Pallad., 
c. 40, n. 18). Quando autem ísctus est episcopus in 
Pharan, multam coartabat animam suam in duritia 
continentis. Et dicit ei discipulus suus : Abba, 
quando eramus in eremo non te ita 9090 cruciabas. 
Et dieit el senex : Fili , illie solitado erat, et quies, 
et paupertas , propterea volebsm gubernare corpus 
meum, ne infrmarer, et qusrerem quod non babe- 
bam : nunc autém hic seculum est, ot occasiones 
sunt excedendi plurima ; et si in infirmitatem in- 
currero, sunt hic qui suecurrant, ne propositum mo» 
nachi perdam. 

91. Frater interrogavit abbatem Pastorem, dieeus : 
Perturbatio mihi fit, et volo derelinquere locum 
istum. Et dicit ei senex : Pro qua causa? Et {{|8 
dixit : Quia audio verba de quodam fratre, que me 


019 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


non sdiflcant. Et dicitcl senex : Non sunt vera 48 A Respondit ei senex : Iste de sursum est, et de cesle- 


audisti? Et dixit ei : Etiam, Pater, vera sunt : nam 
frater qui dixit mihi, fidelis est. Et respondens dixit ; 
Non est fidelis qui tibi dixit; nam si esset fidelis, 
nequaquam diceret tibi talia : Deus autem audiens 
vocem Sodomorum, non credidit, nisi descenderet et 
videret oculis suis (Gen. xvm). Et ille dixit : Et ego 
vidi oculis meis. II»c audiens senex, respexit in ter- 
ram, et tenuit parvam festucam , et dicit ei : Quid 
est hoc? Et ille respondit : Festuca 651, Iterum in« 
tendit senex ad tectum celle, et dicit ei : Quid est 
hoc? Et ille respondit : Trabes est , qua: portat te- 
tium. Et dixit ei senex : Pone in corde tuo quia 
peccata tua sic sunt sicut trabes haec; illius autem 
fratris de quo loqueris, velut haec parva festuca. Au- 


stibus loquitur; ergo autem de deorsum sum , et dg 
terrenis loquor ; si ergo mibi locutus fuisset da pas- 
sionibus anims, ego utique responderem ei ; δὶ autem 
de spiritualibus , ego hac ignoro. Exiens ergo frater 
dixit illi : Quia senex non cito de Scripturis loquitur, 
$ed si quis ei loquitur de passionibus anima, re- 
spondet ei. Ille autem compunctus intravit ad senem, 
et dixit ei : Quid faciam, abba, quia passiones animz 
dominantur mei? Et intuens eum senex gaudens, 
dixit ei : Modo bene venisti; nune aperiam os meum 
de his, et implebo illud bonis. Ille autem valde zedi- 
ficatus dicebat : Vere liec est via cbaritatis. Et gra- 
tias agens Deo, quia tam sanctum virum videre 
meruit, reversus est in regionem suam. 


diens autem abbas Sisois hunc sermonem, admiratus Β — 40. Frater interrogavit abbatem Pastorem, dicens: 


est, et dixit : In quo te beatum faciam, abbas Pastor? 
Werumtamen velut pretiosus lapis, ita verba tua 
gratia et gloria plena sunt. 

98. Venerunt aliquando presbyteri regionis illius 
ad monasteria vicina, in quibus etiam erat et abbas 
Pastor; et intravit abbas Anub, et dixit ei : Roge- 
mus presbyteros istos hodie aecipere bic in charitate 
dona Dei. llle autem stans diu non dedit ei respon- 
sum; abbas vero Anub contristatus exiit. Dixerunt 
autem abbati Pastori, qui juxta eum sedebant: Quare 
pon dedisti ei responsum? Et dicit eis abbas Pastor : 
Ego causam non habeo; jam enim mortuus sum. 
Mortuus enim non loquitur ; non igitur reputetis me, 
quia hic vobiscum sum. 


Feci peccatum grande, et volo triennio poenitere. 
Dixit autem ei abbas Pastor : Multum est. Et dixit ei 
frater : Jubes annum uaum? Et dixit iterum senex : 
Multum est. Qui autem praesentes erant dicebant : 
Usque ad quadraginta dies? Senex iterum dixit : 
Multuin est. Et adjecit dicens : Ego puto, quia si ex 
toto corde homo poenituerit, et non apposuerit facere 
iterum unde poenitentiam agat, etiam triduanam pes- 
nitentiam suscipiat Deus. . 

41. Interrogavit eum abbas Ammon de immundis 
cogitationibus, quas cor hominis generat ; et de vanis 
desideriis. Et dixit ei abbas Pastor : Nunquid gloria- 
bitur GO securis sine eo qui incidit cum ipsa 
(Isai. x)? Et tu ergo non eis porrigas manus, et 


59. Abiit quidam frater aliquando de monasterio C otiosze erunt. 


abbatis Pastoris in peregre (Ruff., lib. n, n. 114), 
et applicuit ad quemdam solitarium ; erat enim ille 
habens cum omnibus charitatem, et multi veniebant 
ad eum. Nuntiavit autem ei frater ille quzedam de 
abbate Pastore: qui audiens virtutem animi ejus, 
desideravit eum videre. Cum reversus autem fuisset 
frater ille in Egypto, post aliquantum tempus sur- 
gens supradictus solitarius, venit ut peregrinus in 
JEgyptum ad eumdem fratrem, qui prius applicuerat 
apud ipsum , dixerat enim ei ubi maneret. Videns 
autem ille, miratus est et valde gavisus. Dixit autem 
ei ille solitarius : Ostende charitatem quam habes in 
me, et duc me ad abbatem Pastorem. Et tollens 
eum, duxit ad senem, et puntiavit ei de eo, dicens : 


42. Interrogavit eumdem sermonem :bbas [saias. 
Dicit abbas Pastor: Sicut capsa plena vestibus, si 
dimissa fuerit tempore longo, putrefiunt vestes in es, 
ita sunt et cogitationes in corde nostro ; si non fece- 
rimus ea corporaliter, tempore longo exterminabun- 
tur et putrefient. 

45. interrogavit abbas Joseph de eadem re; et 
dixit abbas Pastor : Sicut quis claudens serpentem 
vel scorpionem in vase, et obturat eum , procedente 
tempore omnino moritur; ita niaMignz cogitationes, 


que studio demonum pullulant, patientia eius eui 


immittuntur paulatim deficiunt. 


44. interrogavit abbas Joseph abbatem Pastorem, 
dicens : Quomodo opus est jejunare (Ruf., lib. m, 


Quidam magnus homo, et multam eharitatem ha- D s, 45)? Et dixit abbas Pastor: Egó volo ut quotidie 


bens, et honorem plurimum i in provincia sua , venit 
desiderans videre te. Suscepit ergo eum cum gratu- 
Jatione senex, et salutantes se invicem resederunt. 
Coepit autem loqui peregrinus ille frater de Scripturis 
sancijs , et de rebus spiritualibus atque celestibus ; 
abbas autem Pastor avertit faciem suam, et non de- 
dit ei responsum. Videns autem ille quia non loque- 
retur ei, contristatus exiit, et dicit [ratri illi qui eum 
adduxerat : In vanum iter istud assumpsi; veni ad 
senem , et ecce nec loqui mecum dignatur. Intravit 
autem frater ad abbatem Pastorem, et dicit ei : Abba, 
propter te venit iaguus hic vir, habens tantam glo- 
piam in loeo suo, quare non locutus es cum eo? 


manducans subinde paululum subtrahat sibi , ne ss- 
tietur. Dicit ei abbas Joseph : Ergo quando eras ju- 
venis, non jejunabas biduanas levando? Et dixit ei 
senex : Crede mihi, quia et triduanas, et hebdoma- 
dam ; sed et hiec omnia probaverunt senes magni ; et 
invenerunt quia bonum est quotidie manducare, per 
singulos dies parum minus; et ostenderunt nobis 
viam hanc regalem, quia levior est et facilis. 

45. Dixit abbas Pastor: Non habites in loeo ubi 
vídes aliquos habentes adversam te zelum, quia ibi 
non proficies. 

46. Frater venit ad abbatem Pastorem , et dieit ei ; 
Semino agrum meum, et facio ex ipso agapem. Di- 


es 


921: 


VERBA SENIORUM. 


934 


cit e senex : Bónum opus facis. Et discessit eum A — 55. Dixit iterum : Qui querulosus est, monachus 


proposito animi, et adjiciebat ad agapem quam [ἅ-. 


ciebat, Hoc autem audiens abbas Anub, dixit abbati 
Pastori : Non times Deum, quia sic locutus es fratri 
illi? Et tacuit senex. Post duos autem dies misit ab- 
bas Pastor ad fratrem illum, et vocavit eum ad se, 
et dixit ei, audiente abbate Anub : Quid me interro- 
gasti illa die? quia mens mea alibi erat. Et dixit ei 
frater : Hoc dixi, quia semino agrum meum, et de 
hoc quod colligo, ex ipso facio agapem. Et dixit ei 
abbas Pastor: Putavi quia de fratre tuo illo, qui laicus 
est, diceres; si autem tu facis hzec, non est opus mo- 
nachi. Ille autem contristatus est audiens, et dixit : 
Aliud opus non facio nec scio, nisi hoc; et non pos- 
som seminare agrum meum? Cum autem discessis- 


Don est; qui malum pro malo reddit, monachus mon 
est; qui iracundus est, monachus non est. 

55. Frater venit ad abbatem Pastorem, et dicit ei : 
Multze cogitationes veniunt in anima mea, et perieli- 
tor in eis. Et ejecit eum senex sub aere nudo, et di- 
cit ei : Expande sinum tuum et apprehende ventum. 
Et ille respondit : Non possum hoc facere, Εἰ dicit 
ei senex : Si hoc non potes facere, nec cogitationes 
prohibere potes ne introeant, sed tuum est eis resi- 
stere. 

56. Frater quidam interrogavit eum dicens : Dt- 
missa est mihi omnis haereditas, quid G9 facio ex 
ea? Et dicit ei abbas Pastor : Vade, et post tres dies 
veni, et dico tibi. Venit autem sicut przfinivit , et 


gei, caepit abbos Anub poenitentiam agere apud ab- B dicit ei senex : Quid tibi habeo dicere, frater? Si 


. batem Pastorem, dicens : ignosce mihi. Dixit ei ab- 


bas Pastor: Ecce ab initio sciebam, quia non est 
opus monachi, sed secundum animum ejus locutus 
Sum ei, el excilavi animum ejus ad profectum chari- 
tatis; nunc autem ablit tristis, et tamen istud opus 
facit. 

- 47. Frater quidam interrogavit abbatem Pastorem, 
dicens : Quid est illud quod scriptum est : Qui ira- 
scitur fratrí suo sine causa. (Matth. v in Graeco)? Et 
ille respondit : Ex omni re qua te gravare voluerit 
frater tuus, si irasceris adversus eum, donec oculum 
tuum dexterum ejicias, et a te projicias, sine causa 
jrasceris ei; si autem aliquis voluerit te separare a 
Deo, pro hoc irascere. 


dixero, Da eam in ecclesiam, clerici sibi facient con- 
vivia ex ea; si autein dixero, Da eam parentibus tuis, 
non est tibi merces ; si vero dicam, Da pauperibus, 
securus eris. Quidquid ergo vis, vade, fac, ego causas 
non habeo (Pasch., c. ὅθ, n. 4, nomine Sísois; Ap- 
pend. Mart., n. 1). 

51. Dixit iterum abbas Pastor : Si venerit tibi co- 
g tatio de rebus corpori necessariis, et delegaveris 
semel; et iterum venerit, et delegaveris, quid flat? 
jam tertio si venerit, non intendas ei, otiosa est 
enim. 

58. Frater quidam dixit abbati Pastori : Si video 
rem aliquam, vis ut dicam illam? Dicit ei senex : 
Seriptum est : Qui responderit verbum antequam au- 


48. Dixit abbas Pastor : Si peccaverit homo et non (; diat, stultitia ei et opprobrium est (Eccli. xi*. Si ergo 


pegaverit, dicens, Peccavi ; non increpes eum, quia 
frangis propositum animi ejus. Si auiem dixeris : Non 
contristeris, frater, sed observa de cetero, excitos 
animum ejus ad poenitentiam. 

49. Dixit iterum qui supra: Bonum est experi- 
mentum. Experimento enim homines probatiores 
Sunt. 

50. Item dixit qui supra : Si quis docet aliquid et 
non facit quod docet, similis est puteo qui omnes ad 
se venientes satiat οἱ delet sordes, seipsum autem 
purgare non potest; sed omnis spurcitia et immun- 
ditia in eo est (Ruf. I. n1, n. 185). 

51. Dixit iterum ipse : Est homo qui seipsum ag- 
noscit. Dixit iterum : Quia est homo qui videtur ore 
tacere, cor autem ejus condemnat alíos; hic ergo 
Bine cessatione loquitur. Est et alius a mane usque 
ad vespersm loquens, et taciturnitatem tenet; hoc 
autem ideo dixit, quia nunquam sine audientium uti- 
litate locutus est. 

52. Iterum dixit : Quia &1 sunt tres in unum, ex 
quibus anus bene quiescat, alius inürmetur et gra- 
tias agat, tertius vero ministret eis ox sincera volun- 
tate, hi tres similes sunt, velut etiam si unius sint 
uperis. . 

55. Iterum dixit: Malitia nequaquam expellit ma- 
litiam ; sed si quis tibi male facit, tu bene fac ei, ut 
per bonum opus tnum destruas malitiam ipsius (Ftuff., 
E. μι, n. θ΄ Pasch., c, 1, n. 3). 


. interrogatus fueris, dic; sin alias, tace. 


52. Dixit iterum abbas Pastor, quia dixerat abbas 
Ammon: Est homo qui portat toto tempore vitz 
δι securim, et non potest dejicere arborem ; est 
autem alter habens usum incidendi, et in paucis 
plagis dejicit arborem. Dicebat autem securim di- 
scretionem esse. | | | 
. 60. Iterum dixit: Voluntas hominis murus est 
sreus, et lapis pereutiens inter ipsum et Deum. Si 
ergo reliquerit hzc, dic ei et ipse, quod in psalmo 
&Criptum est : In Deo meo transgrediar murum; et: 
Deus meus, impolluta via ejus (Psal. xvi). Si enim 
justitia subvenerit voluntati, laborat homo. 

61. Frater interrogavit abbatem Pastorem, dicens: 


D Damnum animae mez patior, quod sum cum abbate 


meo. Quid ergo jubes? Maneo adhuc apud ipsum? 
Et sciebat abbas Pastor, quia lederetur anima ejus 
per abbatem suum, et admirabatur quare vel inter- 
rogabat eum, si manere deberet cum illo. Et dixit 
ei: Si vis, esto. Et discedens, mansit apud eum. 


.Nenit autem iterum dicens abbati Pastori : Gravo 


animam meam. EL non dixit ei abbas Pastor : Di- 
scede ab 60. Venit tertio, et dixit : Crede mihi, jam 
non ero cum eo. Et dicit ei senex : Ecce modo sal- 


vatus es, vade, et non sis ultra cum eo. Dixit enim 


abbas Pastor eidem : Homo qui vidit damnum pati 
animam suam, non opus babet interrogare. Etenim 
de occultis cogitationibus interrogat quis, ut seniores 


$95 


probare possint; δὴ .jumifestis autem peccatis non P^ 
est opus interrogare, sed statim abscindere. 

69. interrogavit abbas Abraham, qui erat abbatis : 

Agathonis discipulus, abbatem Pastorem, diceus : 
Quare me sic demones impugnant? Et dicit el &bbas 
Pastor : Te impugnant d:iemones? Non pugnant no- 
biscum. daemones, quando voluntates nostras facl- 
mus ; quia voluntates nostra domones facte sutt,: 
eth» sunt que tribulant nos ut faciamus eas. Si 
autem vis scire quales sunt cum quibus dzmones 
pugnant; eum Moyse et similibus ejus. 
- €. Dixit abbas Pastor, quia frater quidam inter- 
rogaverit abbatem Moysen, dicens : Qualis. homo 
mortificat se? lomo a proximo suo? Et respondit ei : 
Nisi posuerit homo in corde suo quia triennium ha- 
bet in sepultura, non attingit ad lioc verbum (Ruff., 
{. v, n. 103; Pasch., c. 45, n. 2, nomine Silcani ; 
Append. Mart., n. 108). 

64. Frater interrogavit abbatem Pastorem, dicens : 
Quomodo oportet monachum sedere in eella? Et dixit 
el senex ; Sedere In cella, quantum ad id quod in 
manifesto est, lioc est, ut faciat opus manuum, et 86- 
niel comedat , et taceat, et meditetur; occulte chim 
proficere in cella, hoc est, ui portet unusquisque 
opprobrium suum in omni loco quocunque perrexe- 
rit, eL ut ministerii horas custodiat, et de occultis 
non negliga!. Si autem contigerit tempus ut vacet 
ab opere manuum, intret ad ministerium operls Dei, 
et id sine aliqua perturbatione consummet. Finis 
autem horum est ut comitatum simul comversan- C 
tium bonorum teneas, et revoceris a malorum 60- 
mitat. 

65. Venerunt aliquando duo fratres ad abhatem 
Pampo, et interrogavit unus ex eis, dicens : Abba, 
ego hiduo jejuno, et. duos paximates manduco; pu- 
Las salvo animam meam , an *educor? Et alter disit : 
Ego colligo de opere manuum mearum duas siliquas 
diurnas, οἱ parum ex eis retineo ad victum , aliud 
&utem expendo in eleemosyham ; putas salvus ero, 
an seducor? Et eum plurimum rogarent eum, iilé 
non respondebat eis. Post quatuor autem dies cum 
discessuri essent, rogabant eos clerici, dicentes : 
Nolite tristarl, fratres, Deus vobis pristabit merce» 
dem; sic est enim consuetudo hujus senis, non citó 
loquitur, nisi Deus ei dederit quod dicat. Intraverant 
ergo ad senem , et dixerunt el : Abba, ora pro nobis. 
Et ille dixit eis: Ambulare vultis? Et dixerunt : 
Etiam. Et intuens eos, In semetipso acciplens opera 
eorum , scribebat in terram, et dicebat : Pambo bi- 
duo jeJunat, et duos paximates pianducat; putas ih 
hoc est monachus? Non. Iterum dicebat : Et Pambo 
laborat in die duas siliquas, et dat eas in eleeniosy- 
nam ; putas in hoc est monachus? Necdum. Et pau- 
lulum reticens, dixit ad eos : Bonum quidem operá- 
ris, sed si custodias consclentiam $3 tuam cuim 
proximo tuo, ita salvaberis. In his ergo sic e dificati 
fratres, cum gaudio discesserunt. 

66. Frater quidam interrogavit abbatem Pambo, 
' dicens : Quare me prohibent spiritus quidam facere 


D 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


ost 
bona proximis? Dixit οἱ senex t. Non sie loquaris, 
alioquin Deum mendacem facies; sed dic magis : 
Omnino misericordiam facere nolo. Praeveniens enim 
Deus dixit : Dedi vobis potestatem caleamdi soper 
scorpiones e& serpentes, ei super omnem virtutem 
inimici (Luce x), eur ergo tu immundos spiritus non 
conculcas ? 

61. Dixit abbas Palladius : Oportet animam 50- 
eundum Chrisii voluntatem conversantem, aut dis« 
cere fideliter qux» nescit, aut docere manifeste qua. 
novit ; si aulem u'rumque, cum possit, non vult, in-. 
sanie morbo laborat. Initium enim recedendi a Den,: 
fastidium doetrinm est, οἱ cum mon appetil ill:d 
quod semper anima eiurit quie diligit Deum ( Pal». 
lad., epist. αὐ Lausum, titulo Heraclidis, in edit. 
Herveti). 

68. Frater dixit abbati Sisoi : Quare non rece. 
dunt à me passiones? Et dicit el senex : Quía vasa. 
earumdem passionum intra te sunt; sed da eis pi- 
gnus suum, et discedent. 

69. Venit quidam frater ad abbatem Silvanum in 
monte Sina, et vidit fratres laborantes, et dixit seni : 
Nolite operari cibum qui perit (Joan. vr) ; María av- 
tem optimam partem elegit (Lue x). Et d:eit senex 
discipulo suo : Voca Zachariam, et mitte fratrem 
istum in céllam, ubi nihil est. (Ruf., [. nr, m. 55). 
Et cum facta fuisset hora nons, intendebat ad ostium, 
si mitterept et. vocarent eum ad manducandam ; εἰ 
eum nemo loqueretur ei, surgens venit ad senem, et. 
dicit ei : Abba, hodie fratres nog comederunt? Ef 
dixit ei senex : Etiam jam comederunt. Εἰ dicit ci 
frater : Et quare me nen votasti? Et respondit se« 
nex : Tu homo spiritalis es, et non indiges hoe cibo; 


- mos autem carnales sumug et volentes mandueare, 


propterea operamur manibus nostris; tu vero bonam 
partem elegisti, legens tota die, et nolens sumere 
cibum carnalem, Qui cum hac audisset, prostravit 
86 ad poenitentiam, dicens : Jgnosce, mi abba. Ei 
dixit senex : Puto opus babet omnino Maria Mar- 
tham, per Martham enim Maria laudatur. | 

70. Dixit sancia Syncletica : Qui sensibiles divi- 
tias de labore et periculis maris colligunt, quando 
multa lucrantur, tune plura desiderant, et qua ha- 
bent, velut nibilum reputant; ad ea vero qux nec- 
dum habeat omnper intentionem anini tendunt. Nos 
autem οἱ eorum quie quxrenda sunt, nihil habemus, 
et nolumus possidere que necessaria sunt proptet 


timorem Dei. 


71. Dixit iterum : Est tristitia utilis, et est tristi- 
tia qu: corrumpit. Tristitia ergo utilis est, ut pr? 
peocatis ingemniscamus, et pro ignorantia proxinmo- 
rum, et at non. eadamus a proposito, αἱ perfectio- 
nem bonitatis attingamus : h:e sunt species verz tri: 
stitis. Est enim et adversarii nostri ad haee quaedam 
conjunctio. ImmittiL enim tristitiam sine aliqua. rà- 
tione, quam tmdigm appellaverunt. Oportet erge 
talem spiritum sepius orando et psallendo magis dt 
pellere. 

72. Dixit iterum : Est enim ex imuissione diabal 


925 


VERBA SENIORUM 


936 


extensa dura apsunentia, nam et sequaces ejus fa- Α sanare, misit post ipsum et revocavit euim. Qui eum 


ciunt hoc ; quando ergo discernimus divinam et rega- 
lem abstinentiam a tyrannica atque diabolicat Mani- 
festum est quia mediocri tempore conversationis tug 
una reguía jejunii sit tibi. Non subito qualuor aut 
quinque dies cot!inuos jejunas, οἱ iterum multitu- 
dine ciborum solvis virtutem? hoc enim letificat 
diabolum. Semper enim quod sine mensura est, cor- 
ruptibile est. Noli ergo subito arma tua expendere, 
ne nudus inventus in bello facile capiaris; arma 
vero nostra corpus nostrum éÉst, anima vero nostra 
miles est. Utrisque ergo diligentiam przsta. nt pa- 
ratus sis ad id quod necesse est. 

75. Venerunt aliquando duo senes de partibus 
Pelusii ad abbatissam Saram. Et cum ambularent, 
dicebant ad invicem : Humiliemus vetulam istam. 
Et dicunt ei : Vide ne extollatur animus tuus, et di- 
cas : Quia ecce solitarii viri veniunt ad me, que 
mulier sum. Et dixit eis abbatissa Sara : Sexu qui- 
dem mulier $um, sed non animo, 

14. Iterum. dixit abbatissa Sara: Si poposcero a 
Deo ut omnes homines zdiíicentur in me, invenior 
ante januas singulorum poenitentiam agens; sed 
magis oro ut cor meum cum omnibus purum sit. 

19. Dixit abbas Ilyperichius : ]lle est vere 
Sapiens, qui facto suo docet alios, non qui verbis. 

16. Venit aliquando monachus quidam ab urbe 
Roma, qui in palatio magnum locum habuit, et ha- 
bitabat in Scythi in. vicinitate ecclesi ; habebat au- 
Yem secum unum servum qui ministrabat ei. Videns 
autem presbyter ecclesi» infirmitatem ejus, et co- 
gnoscens quia de deliciis esset vir ille, id quod οἱ 
Dominus donabat, vel quod in ecclesiam intrabat, 
transmittebat ei, Qui cum fecisset (sic) viginti quinque 
annis in Scythi, factus est vir contemplator, pravi- 
dens et nominatus. Audiens autem quidam de magnis 
monachis /Egyptiis opinionem ejus, venit videre 
eum, speraus corporalem conversationem plus apud 
eum arduam inveuire. (Qui cum intrasset, salutavit 
eum; et GO facientes orationem sederunt. Videns 
aulem /Egyptius vestitum mollibus rebus, et budam 
de papyro, et pellem stratam sub ipso, et modicum 
capitale de cartica (56) sub caput ejus, sed et pedes 
mundos habentem cum caligulis, scandalizatus est 
jnua se de eo, quia in loco illo non erat consuetudo 
 Waliter conversandi, sed magis duram abstinentiam 
habere consueverant. Senex autem ille Romanus ha- 
bens contemplationem sive prsvidentig graliam, 
intellexit quia scandalizatus est intra se de eo JEgy- 
ptius monachus, et dicit ministro suo : Fac nobis ho- 
die propter abbatem qui venit, bonam diem. Et co- 
xit parva olera qua habebat, et surgentes hora 
competenti comederunt : habuit etiam et modicum 
viui propter infirmitatem suam, et illud biberunt. 
Et cum factum esset vespere, dixerunt. duodecim 
psalmos, et dormierunt; similiter autem et nocte. 
Surgens autem mane ZEgyptius dixit oi : Ora pre me. 
Et egressus est, non zdificatus in eo. Et cum pau- 
julum discessisset, volens eum ille senex Romanus 


venisset, cum gaudio iterum suscepit eum, et inter- 
rogavit eum, dicens : Ex qua provincia es? Et ille 
dixit : Zgyptius sum. Et dixit ei: Cujus civitatis! 
Et respondit : Ego o:nnino non fui de civitate, nec 
habitavi aliquando in civitate. Et dizit ei : Antequam 
monachus esses, quid operabaris in possessione qua 
manebas? Et ille respondit : Custos eram agrorum. 
Et dicit ei ; Übi dormiebas? Respondit : In agro. Et 
dixit : Habebas aliquid stratus? Et respondit: Ego 
in agro habui habere stramenta in quibus dormirem? 
Et dixit : Et quomodo dormiebas? Respoadit : ln 
terra nuda. Et dixit : Quid manducabas in agro, aut 
quale vinum bibebas? Iterum respondit : Qux» sunt 
esc aut qualis potus in agro? Et dixit : Quomodo 


B ergo vivebas? Respondit : Manducabam pauem sic- 


G 


eum, et si juveniebam quodcunque de salsamentis , 
et bibebam aquam. Et dixit senex : Grandis labor. 
Et dixit : Erat ibi vel balneum in possessione , ubi 
lavareris? Et ille dixit : Non, sed in flumine lavabar, 
quando volebam. Cum ergo hzc omnia ab eo senex 
responsione ejus exegisset, et cognovisset modum 
prioris vite ejus atque laboris, volens eum proficere, 
narravit ei suam vitam preteritam, quam habebat 
cum esset saecularis, dicens : Me miserum quem vi 

des, de magna illa civitate Roma sum, habens in 
palatio maximum locum apud imperatorem. Et cum 
audisset /Egyptius initia verborum ejus, compunctus 
est, et sollicite quze dicebantur audiebat. Et ille ad- 
jecit: Reliqui ergo Romam et veni in solitudinem 
istam. Et iterum dixit : Me quem vides, habui do- 
mos magnas et pecunias multas, et contemnens 828, 
veni in istam parvam cellam. Iterum dixit : Me 
quem vides, lectos vestitos ex auro habui, habentes 
pretiosissima stramenta ; et pro his dedit mili Deus 
stramentum hoc de papyro et hanc pellem. Sed et 
vestes mex inastimabili pretio digna:e erant, et pro 
his utor bas viles rescellas. Iterum dixit : In pran- 
dio meo mullum auri expendebatur ; et pro illo mihi 
dedit modica olera hoe et parvulum calicem vint. 
Erant autem et qui serviebant mihi plurimi servi, et 
ecce pro illis uni isti Dominus compunx.t, ut servi- 
ret mihi. Pro balneo autem perfundo modico aqua 
pedes meos, et caligulis utor propter infirmitatem 
meam. Εἴ rursus pro calamis et cithara vel alio ru- 


D sico opere, quo delectabar in. convivii meis, dico 


mihi duodecim psalmos in die, et duodecim In nocte. 
Sed et pro peccatis meis, qux ante faciebam, modo 
cum requie exhibeo parvum et inutile ministerium 
Deo. Vide ergo te, abba, ut non scandalizeris pro- 
pter infirmitatem meam. Et hxc audiens /Egyptius 
atque in setnelipsum reversus, dixit, Vx mihi, quia 
ego de multa tribulatione et plurimo labore szculi 
magis ad repausandum in conversationem monachi 


veni, et quod non habebam tunc, modo habeo; tu 


autem multa ex delectatione ssculi voluntate pro- 
pria in tribulationem venisti, et ex multa gloria at- 
que divitiis venisti in humilitatem el paupertatem. 
Ex quo multum proficiens discessit, et factus est ei 


927 


$3 ; erat enim vir discernens, et repletus bono odore 
Spiritus sancti. 

T1. Dicebat senex : Non necesse est verborum 
tantum ; sunt enim plurima verba in hominibus 
tempore hoc, sed opera necessaria sunt; hoc enim 
Deus quserit, non verba, 4185 non habent fructum 

78. Frater aliquis interrogavit quosdam Patrum : 
Si polluitur aliquis quando res sordidas cogitat. Et 
cum de hoc inquisitio fieret apud eos, alii dicebant ; 
Etiam polluitur; alii dicebant : Non; quia si polluitur, 
non possumus salvari nos, qui idiot: sumus; sed 
hoc pertinet ad salutem, 8i ea qux cogitamus, cor- 
poraliter non fecerimus. llle autem frater qui intet- 
rogaverat, non sibi sufficere judicaus variam respon« 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 
amicus, et szpe veniebat ad eum sux utilitatis cau- ἃ 


923 
84. Dixitquidam senex: Quia homo 51 verbum 
quidem habeat, opera autem non babeat, assimilatuz 
arbori habenti folia, fructum autem non. Sicut enim 
arbor fructibus plena etiain foliis viret, ita et sermo 
consequitur hominem qui habet opera hona. 

85. Dixit senex, quia aliquando quidam lapsus in 
gravi peccato, et compunctus ad penitentiam, abüt 
indicare hzc seni cuidam, et non dixit ei quod fecc- 
rat, sed quasi interrogavit, dicens : Si alicui ascen- 
dat cogitatio talis, habet salutem? llle vero, quia 
nesciebat discretionem, respondit ei : Perdidisti ani- 
mam tuam. Hoc audiens frater, dixit : Ergo si perii, 
vado ad sx culum. Pergens sutem ille, deliberavit 
ire et indicare cogitationes suas abbati Silvano, erat 
enim hie Silvanus magnus discretor. Veniens ergo 


sionem Patrum, abiit ad senem probatiorem, et in- B ad eum frater, non dixit ei quod fecerat, sed iterum 


terrogavit eum de hoc. Et respondit ei senex : Secun- 
dum mensuram uniuscujusque requiritur 80 eo. 
Rogavit ergo frater ille ΘΟ senem, dicens : Peto 
propter Dominum, absolve milii hoc verbum. Et di- 
cit ei senex : Ecce forte jacet hie vas aliquod desi- 
derabile. Et dicit senex: intraverunt duo fratres, 
ex quibus unus habebat mensuras magnas exerci- 
tate vitae, aller vero parvas. Si ergo cogitatio illius 
perfecti mota fuerit ad aspectum vasis illius, et dixe- 
rit intra se : Volebam habere vas istud, et non per- 
manserit in hoc, sed cito absciderit hujasmodi appe- 
titum, non est pollutus: si vero qui necdum ad ma- 
jores mensuras atüigit, concupierit vas illud, et 
exercitatus fuerit cum cogitatione sua desiderio 


compellente, et tamen non tulerit illud, non est in- C 


quinatus. 

19. Dixit eenex : Si quis manserit in: aliquo loco, 
et non fecerit fructum loci illius, locus ipse expellit 
eum, uipote quia non fecit fructum loci illius, 


80. Dixit eenex : Si quis fecerit rem aliquam se- 
quens voluntatem suam, quarens quod non est se- 
cundum Deum, si id tamen per ignorantiam fecerit, 
postea oportet eum reverti ad viam Domini. Qui autem 
tenet voluntatem suam, non secundum Deuin, et ne- 
que ab aliis vult audire, sed velut scitum se putat ; 
qui hujusmodi est, vix perveniet ad vlam Domini. 

&1. Interrogatus est senex : Quid est , quod legi- 
tur, Via angus!a et arcta (Matth. vin) * Et respondit 
senex, dicens ei: Angusta et arcta via hec est, ut 
cogitationibus suis homo violentiam faciat, et absci- 
dat propter Deum voluntates suas. Hoc est etiam 
quod scriptum est de apostolis : Ecce nos reliquimus 
emnia, et secuti sumus te (Matth. xix). 

82. Dixit senex : Sicut ordo monachorum hono- 
ratior est saecularibus, ita peregrinus monacbus spe- 
culum debet esse localibus monachis per. omnem 
modum. | 

85. Dixit quidam Patrum: Si manserit operarius 
in loco ubi non sunt operarii, non potest proficere; 
hiec est enim virtus operarii, certare ut ab opere non 
minuatur. Nam et piger si mauserit eum operario, 
proücit ; et si non proficit, non tamen descendit in- 
ferius. 


eo modo quoet prius seni illi dixerat ; hoc cst, Si 
ascenderint alicui tales cogitationes, habet salutem! 
Aperiens autem abbas Silvanus os suum, capit. de 
Scripturis dicere ei : Non omnino judicium tantum 
est de cogitationibus quam de peccato.- Audiens au. 
tem frater, et suscipiens virtutem dictorum in animo, 
sumpta spe, indicavit etiam ei actum suum. Audiens 
autem abbas Silvanus quod egerat, tanquam bonus 
medicus posuit cataplasma anime ejus de divinis 
Scripturis assumptum, dicendo esse penitentiam his 
qui pro charitate revera convertuntur ad Deum. Post 
aliquot autem annos contigit abbatem memoratum 
ad illum senem applicari, qui ei desperationem fe- 
cerat, et narravit ei ista, οἱ dixit : Ecce frater ille, 
qui de respon:o (uo desperaverat, et ad s:xculum 
redierat, velut stella splendida est in inedio fratrum. 
H:ec autem. ideo retuli, ut sciamus quale periculum 
est quando aliquis sive cogitationis, sive acteum 
aliquid peccati indicat his qui discretionem nesciunt. 

86. Dixit quidam senex : Non quia intr. nt cogi- 
tationes mala in nobis, condemnamur ex eo, sed si 
male utimur cogitationibus. Fit enim ut per cogita- 
tiones naufragium patiamur, et iterum de cogitatio- 
nibus coronemur. 

87. Dixit aliqvis senex : Non des et accipias cum 
sz:ecularibus hom inibus, et non habeas notitiam eum 
muliere, nec habeas fiduciam diu cam puero. 

88. Frater quidam interrogavit senem, dicens : Quid 
faciam, quia multe cogitationes sollicitant me, et 
nescio quomodo repugnem eis ἢ Dixit senex : Non 
repugnes contra omnes, sed contra enam. Omnes 
enim cogitationes monachorum uuum habent caput ; 
necessarium ergo est considerare qu: et qualis sit 
et adversus illam reniti; ita enim et residuze cogita- 
tiones humiliantur. 

' 89. Adversus cogitationes malas dixit quidam se- 
nex: Obsecro, fratres, sicut compressimus actas 
malos, comprimamus etiam cogitationes. 

90. Dixit quidam senex: Qui vult habitare ere- 
mum, debet esse doctor, non qui doceri egeat, ne 
detrimentum sustineat, 

606 91. Interrogatus est senex a quodam fratre 
dicente : Quomodo invenio Deum ? utrum in jejuniis, 


bri! 


940 VERBA SENIORUM. 930 
an in laboribus, vel in vigiliis, aut in misericordia. A replesti fenestras de chartis. Et tertius dizit : Mihl 


Et respondit : In his qua: numerasti, et in discretione. 
Dico enim tibi quia multi afflixerunt carnem suam, 
et, quia sine discretione hoc faciebant, abierunt va- 
eui nihil habentes. Os nostrum de jejunio fetet, scri- 


puras omnes didicimus : ex corde David consumma- . 


viinus, et quod Deus requirit non habemus, scilicet 
humilitatem. 

' 62. Frater interrogavit senem, dicens: Abba, 
ecce ego rogo seniores et dicunt mihi de salute 
anima mex, et nihil reuneo de verbis eorum ; quid 
autem vel rogo eos nihil proficiens ἢ Totus enim 
sum in immunditia (Ruf., l. nt, n. 178). Erant au- 
tem duo vasa vacua. Et dixit ei senex: Vade, et 
àufer unum ex vasis istis, et mitte in eo oleum, et 


in focularem herbz ascenderunt. Et respondit senex, 
et dixit : Et tu expulisti a te hospitalitatem. 

95. Narraverunt quidam Patrum de quodam sene 
magno, quia si veniebat aliquis interrogare eum ser- 
nionem, ille cum magna fiducia dicebat: Ecce ego 
suscipio porsouam Dei, et sedeo in sede judicii, quid 
ergo vis ut faciam tibi ? Si ergo dixeris mibi, mise- 
rere mei; dicit tibi Deus : Bi vis ut riserear tui, mi- 
serere et tu fratribus tuis, et ego misereor tui. Si 
autem vis ut ignoscam tibi, ignosce et tu proximo 
tuo. Nunquid a Deo est causa ? Absit ; sed in nobis 
est, si volumus salvari. 

. 96. Dicebant de quodam sene in Cellis quia erat 
magnus laborator. Cum faceret opus .suum, contigit 


accende intus stupam, et refunde oleum, et pone vas p alium quemquam sanctum virum venire ad cellam 


in locum suum. Et fecit sic. Et dixit ei: Fac iterum 
Bic. Et cum fecisset hoc saepius, dixit ei senex: 
Affer inodo utraque vasa, et vide quod eorum imun- 
dius sit. Et respondit : Illud uhi oleum misi. Cui se- 
nex dixit : Sic est et anima de his qua interrogat. 
Quamvis enim nihil »etineat eorum que audit, 
tamen plus ipsa mundabitur quam illa quz& omnino 
nec interrogat quidquam. 

* 95. Frater sedebat in cella sua quiescens, et vo- 
lebant demones seducere eum sub specie angelo- 
rum, et excitabant eum ut iret ad colieciam, et lu. 
men ostendebant ei : illeautem venitad quemdam se- 
nem, el dixit ei , Abba, veniunt angeli cum lumine, 
et excitant me ad collectam. Et dicit ei senex : Non 


ejus, et audivit eum de foris lingantem cum cogita- 
tionibus, et dicentem : usquequo propter unum ver- 
bum oninia illa amitto ? Ille autem foris stans, pu- 
tabat quia cum aliquo atio litigaret, et pulsavit ut in- 
traret et pacificaret eos; et ingrediens et videns quia 
nemo alius erat intro, habens etiam fiduciam apud 
senem, dixit ei: Cum quo litigabas, abba ? lle re- 
spoudit : Cum cogitationibus meis, quia quatuorde- 
cim libros memorie commendavi, et unum ver- 
bum modicum audivi foris, et cum venissem facere 
opus Dei, omnia illa perdidi, et boc solum quod fo- 
ris audieram venit in memoria mea in hora ministe« 
rii inei , el propterea,litigabam cum cogitatione rea. 

97. Fratres de congregatione venerunt in eremo, 


audias eos, fili, quoniam daemones sunt; et quando (C; et applicuerunt ad quemdam eremitam, et suscepit 


veniunt excitare te, dic : Ego quando volo surgo, 
vos autem nou audio. Accipiens autem preceptum 
senis, reversus est ad cellam suam. Et sequenti 
nocte iterum damones secundum consuetudinem 
venientes excitabant eum. Ille vero, sicut preceptum 
Sibi fuerat, respondebat eis, dicens: Ego quando 
volo surgo, vos autem non audio, Et illi dicunt ei : 
Malus senex iile falsator seduxit te, ad quem veuit 
frater volens mutuare pecuniam ; et cum haberet, 
mentitas est ei, dicens se non babere, et non dedit 
6i ; ex hoc ergo cognosce quia falsator est. Surgens 
ergo irater diluculo venit ad senem, et nuntiavit ei 
hec ipsa. Senex vero dixit ei: Verum est quia ha- 
bebam, et quia venit frater volens mutuare, et non 


eos eum gaudio. Et sicut est consuetudo eremitis, 
videns eos de labore fatigatos, posuit mensam extra 
horam; et quod habuit in cella apposuit eis, et re- 
pausavit eo&. Et quando factum est sero, dixeront 
duodecim psalmos, similiter et nocte; cum autem 
senex vigilaret, audivit eos inler se G077 dicentes : 
Quia solitarii viri plus repausant in eremo quam nos 
in congregatione. Mane autem cum ambulaturi eg- 
sent ad alium vicinum ejus, dixit eis : Salutate eum 
pro me, et dicite ei : Non adaques olera. lile autem 
cum hoc audisset, intellexit verbum, et tenuit eos 
usque sero laborantes jejunos. Cum autem sero fa- 
ctum esset, fecit prolixum opus Dei, et posuit ea 
qua habebat, et dixit: Cessemus modice propter 


dedi ei, sed sciebam quia si darem ei, damnum aui- D vos, quia de labore estis fatigati. Et dixit iterum : 


m2 ipsius faciebam. Cogitavi ergo unum mandatum 
preterire, quam pravaricari decem , ex quibus ad 
tribulationem potuissemus venire pro ilio, si a me 


 peeuniam accepisset. Tu autem d:emones, qui te se- 


ducere volunt, ne audias. Et multum confortatus de 
verbis senis, abiit ad cellam suam. , 

94. Venerunt aliquando tres fratres ad quemdam 
senem in Seythi, et unus ex his interrogavit eum, 
dicens : Abba, commenda Vetus et Novum Testa- 
mentum memorie. Et respondit senex, et dixit: 
Replesti verbis aerem. Et secundus interrogavit 
eum, dicens: Vetus et Novum Testamentum ego 
seripsi per me ipsum. Dixit autem el huic : Et tu 


Quotidie manducare non solemus, sed propter vos 
gustemus modicum. Et apposuit eis panem siceun 
et sal, et dixit: Ecce propter vos festivitatem habe- 
mus hodie; et misit parum aceti in salibus illis. Et 
surgentes coeperunt psallere usque mane. Et dixit : 
Propter vos non possumus adimplere regulam no- 
stram, ut modice pausetis, quia peregrini estis. 
Mane autem facto, volebant fugere : ille autem roga- 
bat eos, dicens: Manete aliquantum temporis no- 
biscum ; sin alias, vel propter mandatum, dies tres 
secundum consuetudinem eremi facite nobiscum. 
liti autem videntes quia non relaxaret eos, fugerunt 
occulte. 


951 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


952 


98. Frater interrogavit quemdam Patrem, dicens : A vidissent eos extenuatos fame, de nimia absüinenna 


$i eontigerit gravari me somno, et transierit hora mi- 
Αἰ ΜΟΥ mei; anima mea pre verecundia non vult im- 
plere opus suum. Et dixit senex : Si te contigerit us- 
"gue mane dormire, quando evigilas, surge, claude 
ostium et fenestras (1135, et fac opus tuum; scriptum 
'est enim : Tuus est dies, et tua est nox (Psal. Lxxui); 
in omni enim tempore glorificatur Deus. 

99. Dicebat aliquis senex : Quia est homo come- 
dens multa et adhue esuriens ; est etiam alter homo 
qui pauca comedit, et satiatur. Majorem autem liabet 
mereedem ille qui plus comedit, et esuriens manet, 
&b illo qui parum comedit, et satiatur ( Ruff., l. ", 
n. 48, Pasch., c. 1,n. 5). 

100. Dixit quidam senex : Si contigerit inter te et 
tlíum sermo aliquis tristis, et negaverit ille, dicens : 
Non dixi sermonem hunc, ne certes cum eo, et di- 
vas : Dixisti, quia exacerbatur, et dicet tibi : Etiam 
dizi. 

101. Frater aliquis interrogavit senem, dicens : 
Soror mea pauper est, si do ei eleemosynam, nom 
est sicut unus de pauperibus? Et dixit senex : Non. 
Dixit autem frater : Quare, abba? Et respondit se- 
mex : Quia sanguis ipse trahit te modicum, 

102, Dixit senex : Quia oportet monachum neque 
auditorem esse obtrectantium, neque obtrectari, ne- 
que scandalizari. 

105. Dixit quidam senex : Non omnia qux dicun- 
tur placeant tibi, neque omni sermoni consentias. 
Tardius crede, et quod verum est, citius dic, 


impatienter comedere , scandalizati supt iu. eis. loc 
autem presbyter agnoscens , voluit sanare eos, et ita 


"dimittere, et predicavit in ecclesia plebi, dicea : 
Jejunate et extendite abstinentiam vestram, fraties. 


Volebant autem ZEgyptii, qui illie venerant, discede- 
re, et retinuit eos. Cum autem jejunassent primo 
aporiati sunt, fecerat enim eos biduo jejunare conti- 
nuio. In Seythi autem habitantes jejunaverunt heb- 
domadam ; et facto Sabbato, sederunt manducare 
AEgyptii cum senibus. 'Turbantibus autem se ad man- 
ducandum /Egyptiis, unus de senibus tenujt manus 
eorum, dicens : Cum disciplina manducate, quomodo 
monachi. Unus autem ex /Égyptiis repulit manus 
ejus, dicens : Dimitte me quia morior, tota hebdo- 


B 1nada nihil coctum comedi. Et dixit ei senex : Si vos 


hiduo intervallo manducantes ita defecistis, quare in 
fratribus scandalizati estis, qui semper bebdomadas 
608 eo ordine levando abstinentiam servaut. llli 
autem penitentiam coram eis egerunt, et cdificati 
jn abstinentia eorum abierunt cum gaudio. 
᾿ 110. Frater quidam renuntians szculo, et accipiene 
habitum monachi, statim reclusit se, dicens : Solita- 
rius volo esse. Audientes autem vicini senjores, ve- 
nerunt et ejecerunt eum, et fecerunt circuire cellas 
Jratrum, et poenitentiam coram singulis agere, ei di« 
cere : lgnoscite mihi, quia non sum solitarius &ed 
adhuc initium monachi nyper assumpsi, 

111. Dixerunt quidam senes : Si videris juvenepa 
voluntate sua ascendentem in celum, tene pedem, 


' 104. Dixit quidam senex : Si asceuderit in corde (5 ejus, et projice eum in terram, quia non ila expe- 


(ratris sedentis in cella verbum, et revolvens frater 
verbum in animo, non potuerit ad meusuram verbi 
pertingere, neque tractus fuerit a Deo, assistunt ei 
dimones, et ostendunt ei de verbo illo quod ipsi 
&olunt. 


105. Dicebant quidam senum : Quando congrega- 
bamur initio ad i invicem, e et loquebamur aliquid quod 
utile esset animabus "ostris, effüciebamus seorsum 
et seorsum, el ascendebamus in caelum ; nuuc autem 
congregamur, et in obtrectatjonibus occupamur, et 
unus alterum trahimus in profundum. 

106. Dixit alter quidam Patrum : Si quidem inte- 
rior homo noster sobrie agit, potest etiam exteriorem 
custodire; si vero non est it3, qua possumus virtute 
custodiamus liuguam. 

107. Item qui supra dixit : Opus spirituale neces- 
sarium est, quia in hoc venimus. Magnus enim labor 
est ore dicere quod non fit opere corporali. 
᾿ 408. Alter quidam Patrum dixit ; Quia omuino 
oportet bominem babere intra cellam opus, quod la- 
boret ; 8i autem in opere Dei occupatur, venit ad eum 
diabolus die inter diem, sed non invenit locnm in quo 
inaneat. Si autem rursus dominando ei inimicus in 
captivitatem redegerit eum, venit iterum spiritus Dej 
frequenter; sed si nos ei non facimus locum propter 
malitiam Dostram, discedit. 

109. Descenderupt aljquando monachi de Agypto 
Ín Scythi, ut viderent seniores loci illius. Et cum 


dit ei. 

112. Frater dixit cuidam seni maguo : Abba, γῶν 
lebam invenire seuem aliquem juxta voluntateqa 
meam, et morari cum ipso. Et dixit ei senex : Bene 
quaris, domine meus. Iile autem aftirmabat bujus- 
modi esse desiderium suum, non inielligens quod 
locutus esi seoex ille, Sed cum viderej eum senex 
iestimantem quod bene senüiret, dixit ei : Ergo si ἰδ. 
venis senem secundum voluntatem tuam, vis manere 
cum eo? Et ille dixit : Etiam omnino hoc volo, 8i in- 
venero secundum voluntatem tuam. Dixit ergo ei se» 
nex : Non ut tu sequaris voluntatem senis illius sed 
ut ille tuam voluptatem sequatur, et ita ig 60 repaue 
868. Sensit autem frater ille quod dicebat, δὲ sar- 


p gens prostravit se ad poeuitenBiam , dicens : ignesce 


mihi, quia valde gloriabar, zestimaps me bene dieere, 
cum nihil tenerem boni. 

113. Duo fratres caraales renuntiaverunt seevulo, 
quorum unus, qui sblate minor eret, primus eapperat 
conversari ; ei com venisset apud eos quidam Patrum, 
et applicuisset apud eos, pesuerunt pelvim. Et venit 
qui minor erat sale ui lavaret pedes semi, senex 
2946/0 (epens megusa ejus remevit eum , οἱ eoe qui 
major :eiate fueret, acit umplero opas, quod primi 
in menaslerio (acere cogsueverant. Dizerant eetem 
ei astantes fraures : Abba, ille uiaer in cot versadoe- 
ae primus est. Respondit eis senex : Kt elio prins 
um minoris, et trado ei qui se(ate proroedit, 


9353 


VERBA BENIORUM. 


965 


. M4.-Dixit quidam senex: Prophele consceripso- A — 5. Dixit abbas Allois : Nisi dizerit homo ig eorde 


wit libros; petres autem nostri veneruut post. eoa, 
€i operati auni in eis plurima, et iterum successoreg 
illorum commendaverunt eos memorie, Venit autem 
generajio heic qu: nunc est, et seripsit ea in ebertie 
atque membranis, ei reposuit in fenestris otiosa. 


148. Dieebat senex : Quia. eueutlum, quo. utimur 
signum est innocenti ; superhumerale quo humeros 
e! cervieem alligamus, signum est crucis; zona vero 
qua eingimur , signum est fortitudinis. Conversemur 
ergo juxta [4 quod habitus noster significat, quia 
munia cum desiderio faeientes, nunquam deflciemus. 


LIBELLUS UNDECIMUS. 


De eo quod oporteat sobrie vivere. 


ας Frater interrogavit abbatem Arsenium, ut audi- 
fet ab eo sermonem. Dixit autem ei senex : Quanta- 
cunque tibi virtus est, conare uf interius opus tuum 
secundum Deum sit, et vincat exterioris hominis 
passiones, Dlxit iterum : Si quzrimus Deum, appa- 
rebit nobis ; et si tenemus eum, manebit apud nos. 


2. Dixit abbas Agathon : Non debet monacbus per- 
mittere conscientiz sux ut aecuset eum in quacunque 
re (Ruff., l. 11, num. 161). Quando autem moriiurus 
erat memoratus abbas Agatho, tres dies mansit im- 
mobilis, apertos oculos tenens. Pulsaverunt autem 
eum fratres, dicentes : Abba, ubi es? Et ille respon- 
dit : In conspectu divini judicii assisto, Dicunt ei : Et 
tu times? Et ille dixit : Interjm laboravi virtute qua 
potui, in eustodiendis mandatis Dei ; s&ed homo sum, 
ei nescio utrum placuerint opera mea coram Deo. 
Dicunt ei fratres : Et non confidis de operibus tuis , 
quia secundum Deum sint? Et dixit senex : Non prz- 
sumo, nisi venero ante Deum; aliter enim sunt judi- 
cia Dei, aliter hominum. Cum autem vellent eum 
adhuc ioterrogare alium sermonem, dicit eis : Osten- 
dite charitatem, et nolite mecum loqui, quia occu- 
patus sum. Quo dicto, slatim emisit spiritum cum 
gaudio. Videbant enim eum colligentem spiritum, 
quemadmodum si quis salutat amices suos dilectos, 
Habuit autem custodiam magnam in omnibus, et di- 
cebat : Quia sine custodia ad nullam virlutem ascen- 
dit homo. 


9. Dicebant de abbate Ammoys, quia quando ibat 


Suo, Ego solus et Deus sumus in hoc munde, re- 
quiem aon habebit (Append. Matt, n. 71). 

6. Dixit iterum : Quia si vult homo, in una die 
W5que ad vesperam pervenit ad mensuram divini- 
talis. 

1. Abbeg BDesarion moriens dicebat : Debet mo- 
Dachus totus oculus esse, eicut Cherubim et Sera 
phim. 

8. Iter agebant aliquando simul abbas Doniel et 
abbas Ammoys ; dixit autem abbas Amigoys ; Putas 
Miquando et nos sedebimus in cella, Pater? Dixit el 
abbas Deniel : Quis enixa aufert a nohis Deum? nam 
et foris Deus est modo, et iterum in cella Deus est. 

9. Dizit abbas Evegrius: Magnum est quidem, 


B sine impedimento orare; majus esi, psallere sina 


impedimento. 

10. Idem dixk: Memor esto semper exitus tai, et 
non obliviscaris eterni judicii, et non erit delictum 
in anima (ia. 
. 44. Dixit abbas Theederus de Ennato (37) : Quie 
si nebis imputat Deus negligentiag temperis que 
oramus, ei captivitates quas patimur dum peallimus, 
non possumus salvi fieri. 

13. Dixit abbas Theonas : Quia. impeditar mens 
Bosira ei revocatur a ceptemplatione Dei, propterea: 
eaptivi ducimur jn earnalibus passionibus. . 

18. Venerunt aliquando quidam fratrum tentara 
Joannem Brevem, quia non dimittebat mentent 
suam diffundi iu, eogitationibus seculi, neque loque- 
batur causem hujus niundi, et dicunt ei : Gratias 
egimus Deo, quie multum pluit iito apne, et rigatas 
eompeateuter arbores palmarum bene incipiunt pro« 
ducere ramos, et invenient unde laborent íratres,. 
qui solet in seanuum suarum operibus oecupari. 
D:eit ergo eis abbas Joannes : Sic est. quando Spiri« 
tus sanelus desceudit in corda sanetoruim : virescunt 
quodammode ei innevantur, et profecunt folia. in 
témore Dei, 

. A4. Dieebant erum de abbate Joanne, quia (oce 
ri aliquando plectas ad duas sportas, et expeuderit 
eas in una aporta, et. nea intellexit donec jungeret 
perieti. Erat enim mens ejus occupata ia contempla- 
tione Dei. 
15. Senex quidam erat in fScythi, habens quidem 


ad ecclesiam, non permittebat discipulum suum juxta B tolesantiam eorperaiom, eed non valde serupulosus 


se ambulare, sed de longe sequi ; sed el si approxi- 
masset se ad eum, ut interrogaret eum. de quacun- 
que re, mox dicebat ei, ei statim rgpellebat eum 
retro, dicens : Ne forie cum loquimur aliquid de 
utilitate anima , incurrat eiiam sermo qui non perti« 
net ad rem , propterea non te permitto morari juxta 
me, 

4. Dicebat abbas Ammoys abbail Arsenio in inilio t 
Quomodo me vides modo? Εἰ ille dixit : Sicut anges 
lum, Pater. Et 609 iterum dixit ei poeten : Nune 
quomodo ma vides? Et ille dixit : Quomodo Satanam, 
ctenim vel sijbenum sermonem loquaris, velut gladius 
mihi est, 


erat in retinéndis quo oudieraL Abiit ergo iste ad 
gbbatem Joanaem Drevem, ut isterrogaret eum du 
eblivione; et audiens ab eo sermonem, rediit in 
eellam suam, et oblitus est quod dixit abbas Joan- 
hes. lterum abiit et interrogavit eum ; audiens autem 
ab eo, similiter reversus est : mox autem ut perves 
nit ad eellam auam, ΟἸΝ (86 est quod audivit, 31quo 
Ma multoties vadens btque revertens, deminabatur 
ei oblivio. Post bac vere rursus oceurrens seni, 
dixit: Nosti, abba, quia oblilus suns rersus qued 
dixisli mihi? sed ne tibi molestus essem, ideo uoa 
veni. Dixit ei abbas Joannes : Vade, incende lucer- 
nam, E4 igceudit, Ἐκ dixit εἰ : Aet. alias lucermes; 


- 


935 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


236 


eL incende ex ea. Et fecit sic. Et dixit abbas Joan- A reversus est ad senem ; senex autem dixit ei : Áote- 


nes seni : Ne aliquid lesa est lucerna, quia ex ea 
alias incendisti? Et dixit : Non. lta nec Joannes 
keditur, si tota. Scythia veniat ad me, nec impedit 
me a charitate Dei; quando igitur vis, veni nihil 
h:esitans. Et ita per patientiam utrorumque, abstulit 
Deus obliyionem a sene; hoc enim erat opus habi- 
tantium in Scythi, ut animarent eos. qui impugoa- 
bantur a quacunque passione, et extorquebanut sibi 
laborem, unde invicem lucrarentur bono. 

16. interrogavit frater abbatem Joannem, dicens : 
Quid facio, quia frequenter venit quidam frater, ut 
tollat me secum ad opus quod laborat, et ego miser 
sum infirmus, et deficio in tali re; quid ergo de man- 
dato Dei faciam ἢ Respondens senex dixit ei : Caleph 


lerasti venire, frater. Et ille narravit ei quia eum 
tetendissem manum tenere clavem, recordatus sum 
sermopis quem quzrebam, et non aperui eellam, 
sed mox ad te sum reversus. Erat autem longitudo 
vie multa nimis. Dicebat autem ei senex: Vere 
gregum Pastor; nominabitur enim nomen tuum in 
tota terra Egypti. 

90. Venit abbas Ammon ad abbatem Pastorem, 
et dicit ei : Si vado ad cellam vicini, aut si ille ad 
mo venerit pro aliqua re, veremur invicem, ne in- 
currat aliqua. iocompetens fabula, et aliena a pro- 
posito monachi. Et dixit ei senex : Bene facis ; ne- 
cessariam enim babet juventus custodiam. Dicit ei 
abbas Ammon : Senes ergo quid faciebant? Et dixit 


filius Jepbone dixit Jesu filio Nave : (Josue 1v) : B €i: Jam senes proficientes, atque firmati, non habe: 


Quadraginta annorum eram quando misit me Moyses 
servus Domini tecum ad terram istam; et nuuc 
octoginta annorum sum; et quemadmodum tunc 
eram fortis, ita et nunc valeo intrare et exire ad 
bellum. Itaque et tu, si potes, ut sicut ingrederis, 
ita egrediaris, vade; si autem non potes id fs- 
cere, sede in cella tua plorans peccata tua. Et 
8i invenerint te lugentem, non te compellent exire. 
17. Dixit abbas Isidorus, qui erat presbyter lin 
bcythi : Ego quando eram juvenis et sedebam in 
cella mea, non habebam numeruin psalmorum quos 
dicebam in ministerio Dei : nox enim mihi et dies in 
hoec expendebatur. 
- 18. Narravit abbas Cassianus de quodam sene in 


bant in se aliud quid aut peregrinum in ore suo, ut 
id loquerentur. Et ille dixit: Si ergo fit necessitas 
cum vicino loquendi, videtur tibi ut de Scripturis 
cum eo loquar, aut de verbis et sententiis seniorum ? 
Εἰ dicit ei senex : Si non potes tacere, bonum est 
magis ut de verbis seniorum ioquaris, quam de 
Scripturis. Periculum est enim non parvum. 

21. Interrogatus est abbas Pastor de inquinamea- 
tis, et respondit : Quia si stabilimus activam vitam 
nostram timore Dei et sobrictate, non inveoimus 
in nobis inquinamenta. 

" 22. Dicebant de abbate Pastore, quia cuim exi- 
turus erat ad opus Dei faciendum, sedebat primus 
eorum discernens cogitationes suas jugiter una hora, 


eremo sedente quia rogaverit Deum ut donaret ei ne C etsic egrediebatur. 


dorinitaret aliquando, cum spirituales res faceret ; 5i 
autem detractionis aut odii verba essent, statim in 
$0inno corrueret, ut non hujasmodi venenum aures 
ejus exciperent. Hic dicebat diabolum studiosum 
esse ut moveret homines in verba otiosa, impugna- 
torem etiam 1otius doctrine spiritualis. Ad quam 
rem hoc utebatur exemplo : Loqueate me aliquando 
de utilitate animarum ad quosdam fraues, in tantum 
somno profundo occupati sunt, ut nec palpebras 
oculorum movere possent : ego autem volens osten- 
dere opus daemoniacum esse, otiosarum rerum verba 
introduxi; ad quod illi gaudentes, statim somno re- 
luctati sunt. Ego autem ingemiscens dixi: Usque 
nunc GO de colestibus rebus loquebamur, et 


' 25. Dixit abbas Pastor, quia interrogavit quidam 


"sbbatem Paysionem, dicens : Quid facio animae 


mea, quia insensibilis facta est, et non timet Deum ? 
Et dixit ei : Vade, et jungere bomini timenti Deum ; 
et cum illi inhzseris, doceberis et tu timere Deum. 

24. Dixit iterum : Quia principium et finis timor 
Domini; sic enim scriptum est : Initium sapientiae 
timor Domini ((Psul. cx). Et iterum, quando Abra- 
ham perfecit altare dixit ei Dominus ; Nunc scio 
quoniam timeas Deum (Gen. 11). 

:25. Dixit iterum : Discede ab omni homine qui in 
collocutione incessanter contentiosus est. 


26. Dixit iterum (Append. Mart., n. 25) : interro- 
gavi aliquando abbatem Petrum, discipulum abbaus 


omnium vestrum oculi somno gravissimo teneban- D Lot, dicens : Quando sum in cella, in pace est anima 


tur; quando autem sermo otiosus inventus est, 
omnes prompti audire coepistis. Propter quod rogo, 
cbarissimi fratres, cognoscentes maligni demonis 
opus esse, attendite vobismetipsis, custodientes vos 
ἃ somno quando aliquid spirituale vel facitis vel 
auditis. 

19. Abiit aliquando abbas Pastor eum esset juve- 
nis ad quemdain senem, ut. interrogaret eum tres 
sermones : Cum aotem pervenisset ad senem, obli- 
tus est unum ex tribus sermonibus, et reversus est 
ad cellam suam. Et cum tetendisset manum, ut te 
neret clavem, recordatus est sermonis illius quem 
ente fuerat oblitus; et sustulit manum a clavi, et 


mea; cum autem: venerit frater aliquis ad me, et 
retulerit mihi verba eorum qua foris sunt, turbatur 
anima mea. Et dixit mihi abbas Petrus, quia dice- 
bat abbas Lot : Clavis tua aperuit ostium meum. Et 
ego dixi ei : Quod est verbum hoc? Et dixit ; Si quis 
venit ad te. et interrogas eum. Quomodo habes, 
unde venis, qualiter agitur circa illos vel illos fra- 
lres, 8Usceperunt te an non? tunc aperis januam oris 
fratri tuo, et audis qum non vis. Et ego dixi ei : tta 
est. Sed quid faciat homo, cum venerit frater. ad 
eum ? Et dixit ei senex : In luctu omnino doetrina 
est : ubi autem luctus non est, impossibile est eu» 
stodire mentem. Et dixit ei : Quando in cella sum, 


957 


VERBA SENIORUM. 


mecum est luetus : eum autem aliquis ad me vene- À securitatem ; etenim Apostolo dicente, Qui stat, - vi- 


zit, aut cum egredior de cella, non invenio luctum. 
Et dixit ei senex : Necdura tibi subjectus est, sed 
velut ad usum pro tempore adhibetur. Et dixit ei : 
Quis est hic sermo? Et dixit mihi : Si laborat homo 
prore aliqua secundum virtotem, quacunque hora 
qu:esierit eam ad utilitatem suam, invenit eam. 

27. Frater interrogavit abbatem Sisoi, dicens : 
Desidero custodire cor meum. Dicit ei senex: Et 
quomodo possumus custodire cor nostrum, si lingua 
nostra januam apertam habuerit ? 

28. Sedente aliquando abbate Silvano in. monte 
Sina, discipulus ejus volens abire ad quoddam mini- 
sterium suum, dixit seni : Dimitte aquam, et riga 
hortum. llle autem exiens ad dimittendam aquam 


deat ne cadat (1 Cor. x) ; in incerto siquidem naviga- 
mus; quia sicut Psalmista dicit : Velot mare est vita 
nostra (Psal. cin). Sed: tamen suntloca in mari, 
quedam vero periculis plena, quxdam autem et 
tranquilla ; nos enim in tranquilla parte maris navi- 
gare videmur, &zeulares vero homines in locis peri- 
culosis (Ruff., |. m, n. 123). Et iterum nos in die 
navigamus , sole justitize nobis prebente ducatum, 
illi autem in nocte ignoranti: deportantur. Sed ta- 
men plerumque cortingit ut seculares illi in tempe- 
state et in obseuro navigantes, pro metu periculi ad 
Deum elamando et vigilando salvent navim suam, 
nos autem in tranquillitate neglectu ipso demergi- 
inur, dum gubernacula justitize derelinquimus. 


tegebat faciem suam de cucullo suo, tantum ad pe- D 55. Dixit abbas Hyperichius : Cogitatio tua sem- 


des 8uos intendens. Contigit autem ut ipsa hora qui- 
dam superveniret ad eum, et videns eum a longe, 
consideravit quid fecisset. Et cum pervenisset ad 
eum, dixit ei : Die mibi, abba, ut quid tegebas de 
cucullo faciem tuam, et sic adaquabas hortum ? Et 
dixit ei senex : Ne viderent oculi mei arbores, 611 
et occuparetur mens mea ab opere suo in conside- 
ratione earum. 

29. Interrogavit abbas Moyses abbatem Silvanum, 
dicens : Potest homo per omnem diem initium fa- 
cere conversationis ? Respondit ei abbas Silvanus : 
Si est homo operarius, potest per idem et per horam 
inchoare initium conversationis su'e (Ruff, l. ni, 
n, 175). 


30. Interrogaverunt quidam alijuando abbatem C 


Silvanum, dicentes : In quali copersatione opera- 
tus e$, ut. acciperes prudeutiam i:tam? Et ille re- 
spondens, dixit : Nunquam permisi in corde meo co- 
gitationem morari, quz exacerbabat. 

31. Dixit abbas Serapion : Quia sicut milites im- 
peratoris eum ante ipsum slant, non debent dextera 
aut sinistra respicere; ita δὲ monachus cum stat ih 
conspectu Dei, et intentus est omni hora in timore 
ejus, nihil es( quod eum de adversarii malis terrere 
possit. 

δῷ. Dixit sancta Syneletica : Sobrie vivamus, quía 
per sensus corporis nostri, vel si non velimus, fures 
ingrediuntur ; quomodo ením potest non fuscari do- 


mus, si fumus exterius ascendens fenestras apertas. 


invenerit? 

ὅδ. Dixit iterum quz supra : Oportet nos adver- 
sum dzemones undique armatos existere, quoniam et 
exterius ingrediuntur, et de intro moventur, siqui- 
dem et anima nostra id patitur. Sicut enim navis, que 
aliquando exterius fluctuum mole opprimitur , ali- 
quando vero interius erescente sentina demergitur ; sic 
et nos aliquando operum exterius commissorum ini- 
quitate damnamur, aliquando vero interius nequitia 
cogitationum addicimnr; et ideo oportet non solum 
exterius spirituum immundorum impetus observare, 


verum etiam interiorum cogitationum immunditiam 


exhaurire. 
:- 64. dixit iterum : Non habemus in hoc ezculo 


* Paraon, LXX]. — - 


per sit in regno cceeloru:ra , et cito in hzreditatem ac- 
cipies illud. 
96. Dixit iterum : Vita monachi juxta imitationem 


angelorum flat, comburens atque consumens pec- 
cata 


97. Dixit abbas Orsisius : Puto, quia nisi homo 
custodierit cor suum, omnia qu: audit et videt obli- 
viscelur et negliget. Denique sic inimicus inveniens 
in eo locum, supplantat eum; sicut enim lucerna 
oleo et lychino (58) praeparata lucet, si autem per 
negligentiam non acceperit oleum, paulatim exstin- 
guitur, atque ita invalescunt tenebra adversus eam ; 
sed et mus veniens ad eam, volensque myxum (59) 
ejus comedere priusquam perfecte exstinguatur , 
non potest propter calorem ignis ; si autem viderit 
quod nec lumen habet, nec calorem jam retinet 
ignis, tunc volens trahere myxum ejus, dejicit etiam 
ipsam lucernam in terram : que si testea fuerit, mi- 
nutatur ; si zrea, a domino suo reparatur. Ita etiam 
si neglexerit anima, paulatim recedit ab ea Spiritus 
sanctus, donec perfecte exstinguatur calorejus; atque 
ita inimicus consumit et. devorat propositum anima 
illius, sed et corpus nequitie exterminat. Si autem 
quis per affectum quem habet iu Deo, bonus fuerit, 
simpliciter autem ad negligentiam raptus fuerit, 
Deus, qui misericors est, excitat in eo mentem suam, 
et memoriam poenarum, qua in futuro szculo pec- 
catoribus przparantur, et curat ut sobrius sit, et 
custodiat se de czetero cum magna cautela, usque 
ad tempus visitationis sus, 


ὅδ. Venit quidam senex ad alium senem ; et cum 
loquerentur, unus ex eis dicit : Ego mortuus sum 
huie szeculo (Ruf., [. n, n, 116; Pasch., c. 12, n. δ). 
Alter vero dixit ei : Ne confidas in temetipso, donec 
exeas de corpore isto; nam si dicis de te quia more 
tuus es, Satanas autem mortuus non est. 

99. Dixit quidam senex : Debet monachus quoti- 
die mane, et sero cogitare in semetipso, quid fecit 
eorum qua vult Deus, et que non fecit. Et ita tra- 
ciantem omnem vitam suam poenitentiam agendo 
monachum esse oportet; sic enim abbas Arsenius 
vixit. 


90 


935 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. M 


et incende ex ea. Et fecit sie. Et dixit abbas Joan- A reversus est ad senem ; senex autem dixit ei : Ácte- 


nes seni: Ne aliquid 0588 est lucerna, quia ex ea 
alias incendisti? Et dixit : Non. lta nec Josnnes 
]editur, si tota. Scythia veniat ad me, nec impedit 
me a charitate Dei; quando igitur vis, veni nihil 
h:esitans. Etita per patientiam utrorumque, abstulit 
Deus oblivionem a sene; hoc enim erat opus habi- 
tantium in Scythi, ut animarent eos qui impugna- 
bantur a quacunque passione, et extorquebaut sibi 
laborem, unde invicem lucrarentur bono. 

16. interrogavit frater abbatem Joannem, dicens : 
Quid facio, quia frequenter venit quidam frater, ut 
tollat me secum ad opus quod laborat, et ego miser 
sum infirmus, et deficio in tali re; quid ergo de man- 
dato Dei faciam? Respondens senex dixit ei : Caleph 


lerasti venire, frater. Et ille narravit ei quia eum 
tetendissem manum tenere clavem, recordatus sum 
sermopis quem quzrebam, et non aperui eellam, 
sed mox ad te sum reversus. Erat autem longitudo 
vim multa nimis. Dicebat autem ei senex: Vere 
gregum Pastor; nomiuabitur enim nomen (uum ia 
tota terra Egypti. 

20. Venit abbas Ammon ad abbatem Pastorem, 
οἱ dicit ei : Si vado ad cellam vicini, aut si ille ad 
me venerit pro aliqua re, veremur invicem, ne in- 
currat aliqua. iacompetens fabula, et aliena a pro- 
posito monachi. Et dixit ei senex : Bene facis ; ne- 
cessariam enim habet juventus custodiam. Dicit ei 
abbas Animon : Senes ergo quid faciebant? Et dixit 


filius Jephone dixit Jesu filio Nave : (Josue 1v) : B €i: Jam senes proficientes, atque firmati, non babe. 


Quadraginta annorum eram quando misit me Moyses 
servus Domiui tecum ad terram istam ; et nunc 
octoginta annorum sum; et quemadmodum tunc 
eram fortis, ita et nunc valeo intrare et exire ad 
bellum. Itaque et tu, si potes, ut sicut ingrederis, 
Ma egrediaris, vade; si autem non potes id fa- 
cere, sede in cella tua plorans peccata tua. Et 
8i invenerint te lugentem, non te compellent exire. 
17. Dixit abbas Isidorus, qui erat presbyter, in 
bcytbi: Ego quando eram juvenis et sedebam in 
cella mea, non habebam numeruin psalmorum quos 
dicebam in ministerio Dei ; nox enim mihi et dies in 
hoc expendebatur. 
: 48. Narravit abbas Cassianus de quodam sene in 


bant in se aliud quid aut peregrinum in ore suo, ut 
id loquerentur. Et ille dixit: Si ergo fit necessitas 
cum vicino loquendi, videtur tibi ut de Scripturis 
cum eo loquar, aut de verbis et sententiis seniorun! 
Et dicit ei senex : Si non potes tacere, bonum est 
magis ut de verbis seniorum loquaris, quam de 
Scripturis. Periculum est enim non parvum. 

21. Interrogatus est abbas Pastor de inquinames- 
tis, et respondit : Quia si stabilimus activam vitam 
nostram timore Dei et sobrietate, non inveoimts 
in nobis inquinamenta. 

. 22. Dicebant de abbate Pastore, quia cum exi- 
turus erat ad opus Dei faciendum, sedebat primus 
eorum discernens cogitationes suas jugiter una hors, 


eremo sedente quia rogaverit Deum ut donaret ei ne C et sic egrediebatur. 


dormitaret aliquando, cum spirituales res faceret ; si 
autem detractionis aut. odii verba essent, statim in 
$0inno corrueret, ut non hojusmodi venenum aures 
ejus exciperent. Hic dicebat diabolum studiosum 
esse ut moveret bomines in verba otiosa, impugna- 
torem etiam tolius doctrine spiritualis. Ad quam 
rem hoc utebatur exemplo : Loquente me aliquando 
de utilitate animarum ad quosdam fratres, in tantum 
somno profundo occupati sunt, ut nec palpebras 
oculorum movere possent : ego autem volens osten- 
dere opus dzemoniacum esse, otiosarum rerum verba 
introduxi; ad quod illi gaudentes, statim somno re- 
luctati sunt. Ego autem ingemiscens dixi: Usque 
nunc 610 de colestibus rebus loquebamur, et 


' 25. Dixit abbas Pastor, quia interrogavit quidam 


"sbbatem Paysionem, dicens : Quid facio anima 


mea, quia insensibilis facta est, et non timel Deua! 
Et dixit ei : Vade, et jungere homini timenti Deum; 
et cum illi inhzseris, doceberis et tu timere Deum. 
24. Dixit iterum : Quia principium et finis timor 
Domini; sic enim scriptum est : Initium sapientia 
timor Domini l(Psul. cx). Et iterum, quando Alri- 
ham perfecit altare dixit ei Dominus : Nunc scio 
quoniam timeas Deum (Gen. 1). 
᾿ 95. Dixit iterum : Discede ab omni homine qui i 
collocutioue incessanter contentiosus est. 


26. Dixit iterum (Append. Mart., n. 25) : interto- 
gavi aliquando abbatem Petrum, discipulum abbsüs 


omnium vestrum oculi somno gravissimo teneban- D Lot, dicens : Quando sum in cella, in pace est anima 


tur; quando autem sermo otiosus inventus est, 
omnes prompti audire coepistis. Propter quod rogo, 
charissimi fratres, cognoscentes maligni demonis 
opus esse, attendite vobismetipsis, custodientes vos 
a somno quando aliquid spiritualo vel facitis vel 
auditis. 

19. Abiit aliquando abbas Pastor cum esset juve- 
nis ad quemdaim senem, ut interrogaret eum tres 
sermones : Cum autem pervenisset ad senem, obli- 
tus est unum ex tribus sermonibus, et reversus est 
ad cellam suam. Et cum tetendisset manum, ut te 
neret clavem, recordatus est sermonis illius quem 
ente fuerat oblitus; et sustulit manum a clavi, et 


mea; cum autem venerit frater aliquis ad me, el 
retulerit mihi verba eorum qua foris supt, turbatur 
anima mea. Et dixit mihi abbas Petrus, quia dice 
bat abbas Lot : Clavis tua aperuit ostium meus. B 
ego dixi ei : Quod est verbum hoc? Et dixit ; Si quis 
venit ad te, et ínterrogas eum. Quomodo habes 
unde venis, qualiter agitur circa illos vel illos fra* 
lres, susceperunt te an non? tunc aperis januam on 
fratri tuo, et audis qum non vis. Et ego dixi ei : Ji 
est. Sed quid faciat homo, cum venerit frater δὲ 
eum ? Et dixit ei senex : In luctu omnino doctript 
est : ubi autem luctus non est, impossibile est c 
$todire mentem. Et dixit ei : Quando in cella sum, 


957 


VERBA SENIORUM. 


aiecum est luetus : eum autem aliquis ad me vene- À securitatem ; etenim Apostolo dicente, Qui stat, - vi- 


rit, aut cum egredior de cella, non invenio luctum. 
Et dixit ei senex : Necdura tibi subjectus est, sed 
velut ad usum pro tempore adhibetur. Et dixit ei : 
Quis est hic sermo? Et dixit mihi : Si laborat homo 
prore aliqua secundum virtotem, quacunque hora 
quzsierit eam ad utilitatem suam, invenit eam. 

27. Frater interrogavit abbatem Sisoi, dicens : 
Desidero custodire cor meum. Dicit ei senex : Et 
quomodo possumus custodire cor nostrum, si lingua 
nostia januam apertam habuerit ? 

28. Sedente aliquando abbate Silvano in. monte 
Sina, discipulus ejus volens abire ad quoddam mini- 
Bterium suum, dixit seni : Dimitte aquam, et riga 
hortum. llle autem exiens ad dimittendam aquam 


deat ne cadat (1 Cor. x) ; in incerto siquidem naviga- 
mus; quia sicut Psalmista dicit : Velut mare est vita 
nostra (Psal. cim). 564. tamen suntloca in mari, 
quedam vero periculis plena, quxdam autem et 
tranquilla; nos enim in tranquilla parte maris navi- 
gare videmur, &zculares vero homines in locis peri- 
culosis (Ruff., |. m, n. 195). Et iterum nos in die 
navigamus, sole justiti:e nobis praebente ducatum, 
illi autem in nocte ignoranti:ze deportantur. Sed ta- 
men plerumque contingit ut szculares illi in tempe- 
state et in obseuro navigantes, pro metu periculi ad 
Deum elamando et vigilando salvent navim suam, 
nos autem in tranquillitate neglectu ipso demergi- 
inur, dum gubernacula justitie derelinquimus. 


tegebat faciem suam de cucullo suo, tantum ad pe- B 55. Dixit abbas Hyperichius : Cogitatio tua sem- 


des suos intendens. Contigit autem ut ipsa hora qui- 
dam superveniret ad eum, et videns eum a longe, 
consideravit quid fecisset. Et cum pervenisset ad 
eum, dixit ei : Dic mihi, abba, ut quid tegebas de 
cucullo faciem tuam, et sie adaquabas hortum ? Et 
dixit ei senex : Ne viderent oculi mei arbores, 611 
et occuparetur mens mea ab opere suo in conside- 
ratione earum. 


29. Interrogavit abbas Moyses abbatem Silvanum, - 


dicens : Potest homo per omnem diem initium fa- 
cere conversationis ? Respondit ei abbas Silvanus : 
Si est liomo operarius, potest per idem et per horam 
inchoare initium conversationis su'e (Ruf., 6. ui, 
n, 115). 

90. Interrogaverunt quidam alijuando abbatem 
Silvanum, dicentes : In quali coa:ersatione opera- 
tus e$, ut. acciperes prudeutiam i:tam? Et ille re- 
spondens, dixit : Nunquam permisi in corde meo co- 
gitationem morari, quz exacerbabat. 

21. Dixit abbas Serapion : Quia sicut. milites im- 
peratoris eum ante ipsum stant, non debent dextera 
aut sinistra respicere; ita et monachus cum stat ἰὼ 
conspectu Dei, et intentus est omni hora in timore 
ejus, nihil ὁδί quod eum de adversarii malis terrere 
possit. 

$2. Dixit sancta Syneletica : Sobrie vivamus, quia 
per sensus corporis nostri, vel si non velimus, fures 
ingrediuntur ; quomodo euim potest non fuscari do- 


mus, si fumus exterius ascendens fenestras apertas. 


invenerit? 

ὅδ. Dixit iterum quz supra : Oportet nos adver- 
sum d:emones undique armatos existere, quoniam et 
exterius ingrediuntur, et de intro moventur, siqui- 
dem et anima nostra id patitur. Sicut enim navis, quee 
aliquando exterius fluctuum mole opprimitur, ali- 
quando vero interius erescente sentina demergitur ; sic 
et nos aliquando operum exterius commissorum ἰηΐ- 
quitate damnamur, aliquando vero interius nequitia 
cogitationum addicimur; et ideo oportet non solum 
exterius spirituum immundorum impetus observare, 
verum etiam interiorum cogitationum immunditiam 
exhaurire. 
- 94. dixit iterum : Non habemus in hoc seculo 


" ParRor, LXXIII. * 


per sit in regno cceloruro , et cito in hereditatem ac- 
cipies illud. 
96. Dixit iterum : Vita monachi juxta imitationem 


angelorum flat, comburens atque consumens pec- 
cata 


97. Dixit abbas Orsisius : Puto, quia nisi bomo 
custodierit cor suum, omnia qux audit et videt obli- 
viscetur et negliget. Denique sic inimicus inveniens 
in eo locum, supplantat eum; sicut enim lucerna 
oleo et lychino (58) preparata lucet, si autem per 
negligentiam non acceperit oleum, paulatim exstin- 
guitur, atque ita invalescunt teuebrz adversus eam; 
sed et mus veniens ad eam, volensque myxum (59) 
ejus comedere priusquam perfecte exstinguatur , 
non potest propter calorem ignis ; si autem viderit 
quod nec lumen habet, nec calorem jam retinet 
ignis, tunc volens trahere myxum ejus, dejicit etiam 
ipsam lucernam in terram : 40:8 si testea fuerit, mi- 
nutatur ; si zrea, a domino suo reparatur. lta etiam 
si neglexerit anima, paulatim recedit ab ea Spiritus 
sanctus, donec perfecte exstinguatur calorejus; atque 
ita inimicus consumit et. devorat propositum anima 
illius, sed et corpus nequitià exterminat. Si autem 
quis per affectum quem habet in Deo, bonus fuerit, 
simpliciter autem ad negligentiam raptus fuerit, 
Deus, qui misericors est, excitat in eo mentem suam, 
et memoriam poenarum, qua: in futuro saeculo pec- 
catoribus przeparantur, et curat ut sobrius sit, et 
custodiat se de czetero cum magna cautela, usque 
ad tempus visitationis sus, 


98. Venit quidam senex ad alium senem ; et cum 
lequerentur, unus ex eis dicit : Ego mortuus sum 
huic $z2culo (Ruf., l. n, n, 146; Pasch., c. 12, n. δ). 
Alter vero dixit ei : Ne confidas in temetipso , donec 
exeas de corpore isto; nam si dicis de te quia more 
tuus es, Satanas autem mortuus non est. 


99. Dixit quidam senex : Debet monachus quoti 
die mane, et sero cogitare in semetipso, quid fecit 
eorum que vult Deus, et que non fecit. Et iia tra- 
ciantem omnem vitam suam penitentiam agendo 
monachum esse oportet; sic enim abbas Arsenius 
vixit. 


90 


930 


DE VITIS PATREM LIBER V. 5:6 


40. Dixit gegex : Qnia αἱ quis aurum velorgeptum ἃ ὅθ. Dicehant senes : (iuia in qppotg abbatis Anto. 


perdidit, potest reinvenire pro eo quod perdidit. 

41. Dixit senex : Sicut miles et venator. profici: 
centes ad prepositum sibi laborem, non cogitant 
uurym vulneretur aliquig, an illesug maueat alter; 
sed unusquisque pro $e solo certat ; ita oporiet αἱ 
monacluim esse. 

614 13. Dixit senex : Sicut nemo potest ledere 
eum qui ad |atus imperatoris est, ita neque Satanas 
potest aliquid nos nocere, si anima nostra inhzserit 
Deo : seriptum est enim : Appropinquate mihi et ap- 
propinquabo vobis (Zach., 1); sed quia frequenter 
extollimur, facile rapit inimi us miseram animam 
nostram in ignominia passionis. 

45. Frater dixit cpidam seni ; Nihil pugnas video 


nii sedebant septem monachi tempore daetylorup, οἱ 
unus ex eis 3higebat ab eis volucres : erat ayteg ibi 
senex, qui in die qua eum dagtylos custodire con- 
tipgebat, clamabat, diceps ; Discedite ab intro, maiz 
cogitationes, et de foris aves. 

51. Frater quidam in cellis infundebat palmulas 
sias ; οἱ cum sedisset facere plectas, dicil ei cogita- 
tio 808, ut iret ad quemdam seuem visitare eum. Et 
iterum cogitans in semetipso, dicebat : Post paucos 
dies vadam. Et rursum dicebat ei cogitatus suus: 
Si inter hec moriatur, quid facies? Sed vadam modo 
ut loquar ei, propter sstivum tempus, EL iterum 
dixit intra se : Sed non est modo tempus. llerum 
autem cogitavit, dicens : Sed cum incideris scirpum 


in corde meo. Et dixit ei senex: Tu sic es velut B ad mattas fit tempus. Et rursum diit : Extendo pal- 


quadrigemina porta, ut quicunque voluerit intret 
unde voluerit iu te, et unde voluerit exeat, et tu non 
jutelligis 41.155 aguntur. Nam si haberes januam et 
clauderes eam, ncc permitteres intrare per eam 
cogitationes malas, tunc videres stantes foris, et 
pugnantes adversum te. 

44. Dicehant de quodam sere quia quando ei co- 
gilaiones sum dicebant : Dimitte hodie, jam cra- 
stino poenitebis ; contradicebat eis ille dicens : Non, 
sed hodie penitentiam ago; crastino autem flat vo- 
Juntas Dotaini (Ruf., I. πὶ, n. 165). ' 

45. Dixit senex : Nisi exterior noster homo se 
sobrie gesserit , Impossibile est custodire interiorem. 

46. Dicebat senex : Quia tres virtutes Satan:e, qux 


mulas istas et tunc vado. Rursus dixit in semelipio: 
Sed hodie bonum aerem facit. Et surgens reliquit 
palnas infusas, et tolleng melotem suam, ibat. Erat 
autem senex quidam vicinus ei, vir przvidens; qui 
cum vidisset cum impetu ambulantem clamavit , di- 
cens : Captive, captive, ubi curris? veni hue ad me. 
Qui cum venisset, dixit ei senex : evertere in cel- 
lam tuam. lile autem fr»ster narravit ei fluctus quot 
pertulerat in cogitationibus suis, et ita reversus es 
ad cellam suam. Et eum ingressus fuisset in eam, 
prostravit se, et poenitentiam egit. foc autem facto, 
voce magna subito dzemones clamaverunt, dicentes : 
Vicisti no, morache, vicisti nos. Et facta est matà 
ejus supra quam acebat , velut ab igne ustulata ; dz- 


procedunt univer:a peccata : prima oblivionis, se- Οἱ mones autem vel t fumus. extermaiyati sunt sicque 


cunda negligentiz, tertia concupiscentiz. Etenim si 
oblivio venerit, generat negligentiam ; de negligen- 
tia verb concupiscentia nascitur; de concupiscentia 
vero corruit homo. Si enim ita est sobria mens, ut 
oblivionem respuat, ad negligentiam non venit; et 
si non neglexerit concupiscentiam non recipit; si vero 
concupiscentiam non recipit, nunquam cadet. opi- 
gulaute Christi gratia. — — 

A7. Dixit quidam senex : Taciturnitati operam da, 
et nihil vanum cogites, et intende meditation tu 
give quiescens vel surgens cum timore Dei. Et hzc 
faciens, malignorum impetus non timebis. ΄ 

48. Dixit senex cuidam fratri : Diabolus est ini- 
micus, et tu domnus. Inimicus ergo non cessat j* 


frater ille didicit * ^rsutias eorum. 

52. Dicebapt de quodam sene quia moriebatur ia 
Scythi, et circumuederunt fratres lectum. ejus, & 
vestierunt eum, et coeperunt flere ; ille autem ape- 
rui oculos suos et risit, et adjecit iterum ridere 
(Πυῇ., L1, n. 159). Hoc autem factum est tertio. 
Quod cum viderent fratres, rogaverunt euj, dices- 
tes : Dic nobis, abba, quare nobis fleotibus tu rides! 
Et dixit eig : Primo risi, quia vos timetis mpriem; 
secundo risi, quia non estis parati ; tertio autemrisi, 
quia ex labore ad requiem vado, et vos plorat. Hiec 
cum dixisset, statim utpote qporiens clausit oculos. 

ἃ. Venit aliquando frater mauens ir cella ad vous 
de Patribus, et. dixit ei, quia a cogitatione gua alli 


ctare super te quidquid sordidum invenerit, effun- ἢ geretur. Et dixit ei senex : 61. Tu projecisii in 


dens in te universas immuuditias. Tuum est autem, 
non negligere wt projicias foris qux ifle jactaverit : 
nam si neglexeris, replebi:ur tibi domus sordibus, et 
nequaquam valebis iptrare. in eam, sed ab initio, 
qua ille japia»erit, tu ejice paulatim, et manebit 
demas ἐμᾷ munda per gratiam Ghristi. 

49. Dixit quidem seuum : Quande cooperiuntur 
otuli animalie, tpne cirguil 3d ipolgndiaum : sig an- 
tem disceopertos habwerik Qculqs, uon ambulet in 
circpiy molg; aic eum 4. salelpa, ei ocgurrerit 
cooperire acglag laminis. ip eine pecealum hyumi- 
liat ey ; quad si uan fugrint elogél oculi ejus, [adi- 
lius petest effugere ab eo 


terra lerramentum moguurn, quod est tigor Dei , εἰ 
accepisti in manu tenere acundineam, virgam, hoc 
est cogitationes yialas. Accipe ergo magis tibi ἰοῦ, 
qui e-t timor Dei. E4 quando approximabig ubi coge 
tatio mala, velat calanjus igug tigioris Dei combure 
tur; neque enim prayalet gala adyersus eos qui 
habent timorem Dei. 

94. Dixit quidam Pateum : Nisi. priu odio babue- 
rj&, uon poles diligere. Nisi ergo o eris peecaum , 
nqn facies justitiam , sicut sccippueg qat θεοῖο ἃ 
mala, et fac bonum (Pao, yu). Wruntewen à 
omnibus his propositum animi ubique requiitute 


Adam enim in paradiso copsiatens, prarsgigauus e 


944 


VERBA SENIORUM. 


dn. 


mandatum Dei : Job autem in stercore &edeps, custa- ἃ loquereptur sibi 3d invicem, increpans esa diii - 


diyit. Unde constat quia propositum bonum quarit 
Deus al) homine, uL semper tenegt eum. 


LIBELLUS DUODECIMUS. 
De eo quoa sine intermissione et sobrie debet orori. 


1. Dicebant de abbate Arsenio, quia vespere Sab-, 
bati lucegcente Dominica, relinquebat past ee solem, 
et extendebat manus sua& ad colum orans , denec 
mane die Dominico illustrzret ascendens sol faciem 
ejus, el sie residebat (fluff.. (. ut, num. 31). 

2. Interrogaverupt fratres abbatem Agathapem , 
dicentes : Pater, que virtus in conversatione plug 
habet laboris? Et dixit eis : Ignoscite mibi, quia 
puto non esse alium laborem talem, qualem orare 


Tacete, fratres ; ego enim scio unum frateaus mole 
ducantem vobiscum, el oratio ejus ascendit in. een- 
spectu Dei velut ignis, 

8. Yenit abbas Lot ad abbatem Joseph, e& dixi 
ei . Abba, secundum virtuea meam | (aeio modieam 
regulam, et parvum jajuniuyo, et. oratipnega, et meo- 
diiationem, et quietem, et secundum viriutem, meam 
siydeo purgare cogiaoncg 4495; quid ergo debeo 
de cxtero facere? Surgeus erga senex, expandi& ma- 
nus $uas io ccelum, e& facii suit digiti ejus velut dar 
cem lampades iguis, e& dixi ei : SE via, effeiera Vo- 
tus si: ut ignis. 

9. Venerunt aliquando ad abbatem Lucium in 
Eugato monachi quidem , qui dicebantur Euchite 


Deum ; dum enim voluerit homo orare Deum suum, Βα (59), hoc est orantes ; et interrogavit eos senex, " 


semper inimici demones festinant interrumpere ora- 
tionem ejus, scientes quia ex nulla re impediuntor, 
nisi per orationem! fusam ad Deum. Siquidem omnem 
alium laborem, quem homo in religiosa conversa - 
tione positus assumpserit, quamvis instanter et tole- 
ranter agat, habet tamen et possidet aliquam re-. 
quiem : oratio autem usque ad ultimam exlial: tionem 
opus est, ut habeat laborem magni certaminis. 

. $. Narravit abbas Dulas, qui fuit discipulus abba- 
tis Besarionis, dicens : Veni aliquando in cellam ab- 
batis mei, et inveni eum stantem ad orationem : et 
manus ejus erant extense. ín ccelum. Permansit au- - 
tem hoc faciens jugiter per quatuordecim dies. Et 
pest bac vocavit me, et dizit :Sequere me. Et exeun- 


ceng : Quod est opus manuum. vestrarum. (Βαβι, i. 
u, ἢ. 212) 1 Et illi. dixerunt ; Nos. non eontingimus 
aliquod opus manuum, sed sicut dicit Apostelus (ἢ 
Thett, v), sine. intermissione oramus. Bicit eie se- 
nex : Ei nop wendaenatia ? llli autem dixerunt : Ktiam 
manducamus. bt dieit eis senex ; Quando ergo εὐ. 
meditis, quis pro vobis orat?. Et lierum interrogavit . 
ees, dicens : Non dormitia t 1.8. Et ἰδὲ dizerunt : 
Dormimus, Et dixit senex : Bt eum. dormitis, quis 
pro vobis orat ? Et non invenerunt quid ad bec re- - 
sponderent ei. Et dizit eis : Ignoscite mil, fratres, 
quia ecce nop facitis sicut dixistis : ego. quten) ορίθα- 
dam vobis, quia operans manibus meis, sine inter- 
missione oro. Sedeo enjm juvante Deo , infundens 


tes perreximus ia eremo; cum sitirem dixi ei : Abba, C mihi p:ucas. palmulas , et facio ex eis plectam , et 


sitio. "6 autem melotem tollens disces;it a me, 


quantum jactus est lpidis, et facta oratione attulit - 


ear plenau aqua. Kt abivimus in civitatem Lyco, οἱ 
veninus ad abbatem Joannem; et salutantes eum, 
fecimus oratienem. Deinde sedentes coeperunt loquí 
de visione quam viderant. Dixit abbas Besarion : 
Quia exivit prteceptuta a Domino ut destruantue tem- 
plo, Et facium est sic; et destructa sunt. 

4. Dixit abbas Evagtius : Si deficis animo , ora. 
Ora autem cum timore, et tremore, et labore, sobrio 
et vigilanter. lia oportet orare, maxime propter ma- 
ligaos εἰ ad pequitias vacantes invisibiles inimicos 
nostros, qui nos in hoc przeipue impedire nituntur. 

5. Dixit iterum : Quando cogitatio contraria iu 


dico : Miserere mei, Deus, secundum magnam njise- 
ricordiam tuam, et secapdum multitudinem misera- 
tionum tarum dele iniquitates meam (Psal. 1). Et 
dixit eis : Oratio est, an non? Et dixerunt ei : Etiam. 
Et ille dixit : Quando permansero tota die laborans 
et orans eorde vel ore, [aeio phus minos sedecim 
nummos, et pono ex eis δὰ ostium daos, ei residuos 
mauduco. Qui aoceperis illos duos denarios, oPat pro 
me tempere qua ego mandaco vel dormio ; atque ita 
per gratiam Dei impletur a 866 quod. seriptaum eat : 
Sine intermissione orate (4 Thess. v). 

19. interrogaverunt quidam abbatema Mocarium , 
dicentes : Quowodo debemus orare. (Ituff., [. ut, n. 
207)? Rt dixit ei senex : Non opus est multum loqui 


corde venerit, noli alia pro aliis per orationem qua- p) in oratione, sed extendere manus frequenter, et di- 


rere, sed adversus eum qui te impugnat , gladium 
lacrymarum exacue. 

6. Mandatum est sancis memoriae Epiphanio epi- 
scopo, Cyprio, ab abbaie mopasteri? sui, quod ba- 
buit in Palzstina : Quia orauonibus tuis non neglexi- 
mus regulam, sed eum sollicitodine tertiam, sextam, 
nonam atque vesperam celebramug. lile auiem ze- 
prebendens eum , mandavit οἱ : Constat vos vacare 
8b oratione coteris. horís ; eum sutem qui verus est 
mEponachus, oportet sine intermissione Orare, aut 
certe psallere in corde suo. 

1. Dixit abbes 162iag : Quia presbyter Pelusii cum 
faceret agapem, αἱ fratres in ecclesia comederent et 


cere : Domine, sicut vis et scis, miserere mei. Si au- 
tem instat bellum io. animo, dicere : Adjuva me. Et 
quia ipse &ei quie expediant, facit misericordiam 
nobiscum, 

44. Dicebant de abbate Sisoi, quia nisi cito depo- 
nere manus suae quando stabat ad orationem, rapie- 
batur mens ejus in superioribus. Si ergo contingebat 
cum eo aliquem (ratrem orare , festinebat cite depo- 
nere, ne raperetur mens ejus et morareter. 

42. Dicebat sjiquie senex : Quia assiiua oratio 
cito corrigit mentem. 

43. Dicebat quidam Patrum : Quia sicot impossi- 
bile est ut videat quis i$ aqua Wrbida fecieim δύῃ); 


545 


DR viTiS PATRUM LIBER V. 


id 


sic et anima, nisi purgatà fuérit a cogitationibus alie- À stina in AEgypto ad quemdam Patrum (Cassien., (v 


nis, contemplative non potest orare Deum. 

44. Venit quidam senex aliquando in monte Sina; 
et cum exiret inde, occurrit ei frater in via, et inge- 
miscens dicebat seni illi : Affligimur, abba , propter 
siccitatem, quia nobis non pluit. Et dixit ei senex : 
Quare non oratis et rogatis Deum? Et ille dixit : Et 
orationem facimus, et deprecamur assidue Deum, et 
uon pluit. Et dixit senex : Credo quia non oratis at- 
tentius, Vis autem scire quia ita est? Veni , stemus 
pariter ad orationem : οἱ extendens in coelum manus 
oravit, et statim pluvia descendit. Quod cum vidisset 
frater ille timuit, οἱ procidens adoravit eum : senex 
autem statim fugit illinc 

45. Narraverunt fratres, dicentes : Quia. venimus 


Instit., c. 24). Et cum hospitalitatem nobis impendis- 
set, interrogavimus eum : Quare tempore susceptio» 
nis fratrum regulam jejunii non custoditis, sicut et in 
Palzstina fit? Et respondens dixit : Jejunium seiper 
mecum est, vos $15 hic semper tenere non pos- 
sum; et jejunium quidem quamvis utilis et necesia- 
ria res sit, in nostra voluntate est ; charitatis autent 
plenitudinem lex Dei exigit a nobis. Unde suscipieng 
in vobis Christum , debeo exhibere quz charitatis 
sunt cum omni sollicitudine : cum autem dimisero 
vos, regulam jejunii possum recuperare , quoniam 
non possunt filii sponsi jejunare quandiu eum illis 
est sponsus, cum autem ablatus fuerit ab eis , tune 
ex 8ua potestate jejunant (Matth. 1x). 


aliquando ad quosdam senes, et cum ex inore facta B s. vixit iterum qui supra : Quia venimus ad alium 


fuisset oratio, salutantes invicem sedimus. Et post- 
quam locuti sumus , cuin discederemus, poposcimus 
ut fieret rursus oratio. Dixit autem uuus illorum se- 
niorum ad nos; quid enim, non orastis ? Et nos dixi- 
mus : Etiam. Sed quando intravimus, Pater, tunc est 
facta oratio, et ex. illa bora usque modo locuti su- 
mus. Et ille dixit : lgnoscite mihi , fratres, quia vo- 
biscum sedens quidam frater, et loquens, centum et 
tres orationes fecit. lloc cum dixisset, facta ora- 
tione dimiserunt nos. 


LIBELLUS DECIMUS TERTIUS. 


Je eo quod oporieat hospitalem esse. et misericordem 
in hilaritate. 


4. Perrexerunt aliquando quidam Patrum ad ab- 


batem Joseph in Panepho, ut interrogarent eum de C 


susceptione fratrum, qui superveniunt ad 608, si. 
deberent sibi relaxare abstinentiam suam cum ipsis, 
et congaudere eis (Ruff., I. m, n. 47). Et priusquam 
interrogarent eum, dixit senex discipulo suo : Consi- 
dera quod facio hodie, et exspecta; et posuit duo 
" sedilia de scirpo in fasciculis ligata, unum a dextra 
et unum a sinistra ; et dixit: Sedete. Et intravit in 
cellam suam, et vestivit se res vetustas. Εἰ exiens 
transivit ia medio eorum ; et iterum intravit et vesti- 
vit se rescellas suas, quas prius habuerat, Ét egres- 
. $us iterum sedit in medio eorum. llli autem stupen- 
teg in id quod fecerat senex, interrogaverunt eum 
quid hoc esset. Et dixiteis : Vidistis quid feci? Dixe- 
runt : Etiam. Et ille dixit : Ne mutatus sum ego pro 


senem, et fecit nos gustare; et hortabatur nos satia- 
tos adhuc sumere cibum ; et cum dixissem quia jam 
non possum, ille respondit : Ego jam superveniea- 
tibus diversis fratribus sexies mensam posui ; el dum 
singulos hortor, etiam ego ipse manducavi, et adhuc 
esurio; tu vero hic semel manducons ita satiatus es, 
ut jam manducare non possis? 


&. Factum est aliquando in Scythi mandatum ut 
jejunarent illa hebdomada, et facerent Paselia; con- 
tigil autem ut in ipsa hebdomada venirent ad abba- 
tem Moysem fratres quidam ab Agyplo ; et fecit εἰν 
modicum pulmentum; et cum vidissent vicini fu- 
mui, dixerunt clericis ecclesie quse illic est : Ecce 
Moyses solvit mandatum, et coxit apud se pulmen- 
tum. llli autem dixerunt : Quando venerit, loquemur 
ei nos. Facto autem Sabbato, videntes clerici m&- 
gnam conversationem abbatis Moysis, dicunt ei co- 
ram omni plebe : O abbas Moyses, mandatum qui- 
dem hominum solvisti, sed Dei mandata fortiter 
alligasti 


5. Frater quidam venit ad abbatem Pastorem in 
secunda hebdomada Quadragesims , et dicens ei 
cogitationes suas, atque responsione ejus inveniens 
requiem, dicit ei frater ille: In. modico impediri 
habui, ne venirem ad te hodie (Append. Mart. n. 45). 
Et dixit ei senex : Quare? Et ille dixit : Metgebam 
ne propter Quadragesimam mihi non aperiretur. Et 
respondit ei abbas Pastor : Nos non didicimus 3" 


contumeliosa veste? Et dixerunt : Non. Et ipse dixit f) nuam ligneam claudere, sed magis lingum januam 


iterum : Ne lesus sum de meliori veste? Et dixe- 
runt : Non. Et ille dixit : Sic ego ipse sum in utris- 
que; et sicut priori veste mutatus non sum , nec se- 
quepti lzesus sum ; ita debemus in susceptione fra- 
trum facere, sicut in sancto Evangelio legitur : Date 
qua sunt Cesaris , Cesari ; et que sunt. Dei, Deo 
(Matih. xxi ; Marc, xi; Luce xx). Quando ergo est 
praesentia fratrum, cum gaudio debemus suscipere 
608 ; quando vero soli sumus, opus habemus lugere. 
lili autem audientes , admirati sunt: quia qui in 
corde eorum erant ut interrogarent eum, prius 
agnovit, εἰ glorificaverunt Deum. 

9. Dixit abbas Cassianus : Quia venimus a Palas- 


cupimus clausam habere. 

6. Frater quidam dixit abbati Pastori : Si dedero 
fratri meo modicum panis aut aliquid atiud, dzeniones 
polluunt illud, ut videatur ad placendum hominibus 
fieri. Et dixit ei senex : Et si ad placendum (lat tale 
opus, nos tamen fratribus debemus przbere qu£ 
egent. Dixit autem ei parabolam talem. Duo bomines 
erant agricole, habitantes in una civitate; et unus 
ex eis seminans, collegit pauca et sordida; alius δ." 
tem negligens seminare, nibil omnino collegit. Si 
ergo fiat fames, quis duorum potest evadere? Ki ret- 
pondit frater ille: Qoi fecit, quamvis parum atque 
immundum Et dixit ei senex ; lta et. nog semine 


rt 


945 


VERBA SENIORUM. 


916 


nus pauca, etsi immunda, ne famis tempore moria- À quodam vico, ut faceret agapem; et ecce mulier 


mur. 

7. Frater quidam venit ad quemdam solitarium ; 
et cum egrederetur ab eo, dixit : Ignosce mihi, abba, 
quia impedivi regulam tuam. llle respondit, et dixit 
«4 : Mea regula est ut recipiam te in bospitalitate, et 
eum pace dimittam. 

8. Solitarius quidam habitabat non longe a con- 
gregatione [ratrum , operationes faciens plurimas : 
contigit autem quosdam venire in monasterio illo 
wbi congregatio erat, et divertentes ad solitarium 
illum, fecerunt eum extra horam manducare. Postea 
vero dixerunt ei fratres illi : Non contristaris, abba? 
Et ille respondit eis : Mea tristitia est, si propriam 
fecero voluntatem ( Haff., |. 11, num. 150 ; Pasch., 
£. 18, n. 1). 


9. Dicebant de quodam sene in Syria qui juxta 
"viam eremi hábitabat, et hoc erat opus ejus, ut 
quacunque bora veniret monachus de eremo, cum 
fidacia faciebat eum reflcere. Venit ergo aliquando 
«mus solitarius, et ille petebat ab eo ut gustaret. Qui 
eum nollet gustare, dicens : Ego jejuno. Contristatus 
senex, dixit ei: Ne pretermittas puerum tuum, ob- 
seecro te, ne despicias me, sed veni oremus; ecce 
enim arbor bic est, cum quo curvante genu et orante 
ánclinata fuerit, ipsum sequamur. Curvavit ergo ille 
solitarius genu in oratione, et nihil factum est. Flexit 
etiam senex ille, qui eum susceperat, genu, et sta- 
Aim curvata est etiam arbor illa cum ipso : quod cum 
vidissent, gavisi sunt, οἱ gratias egerunt Deo semper 
mirabilia facienti, 

10. Venerunt aliquando duo fratres ad quemdam 
senem : consuetudo autem erat seni, non manducare 
quotidie. Qui cum vidisset fratres, gaudens suscepit 
eos, et dixit : Jejunium suam mercedem babet. £t 
iterum : Qui manducat propter charitatem, duo man- 
data implet; quoniam voluntaiem propriam dereli- 
quit, et mandatum implevit reficiens fratres. 

14. Erat quidam senum in /Egypto, habitans in 
deserto loco ; erat etiam .alter longe ab eo Mani- 
chaus, et hic erat presbyter ex his quos ipsi voca- 
bant presbyteros. Qui cum vellet pergere ad quem- 
dam ejusdem erroris hoininem, comprehendit eum 
tox In illo loco, quo erat vir ille sanctus et ortho- 
doxus, et anxiabatur volens pulsare, ut maneret apud 
eum; sciebat enim 'quia cognosceret quod esset Ma- 
nicheus, et revocabatur a cogitatione sua, ne forte 
non acquiesceret G1 suscipere eum, compulsus 
autem necessitate pulsavit, Et aperiens senez, et 
cognoscens eum, suscepit cum hilaritate, et coegit 
eum orare, e! reficiens eum collocavit ubi dormiret : 
Manichseus autem cogitans in se noete, mirabatur, 
dicens : Quomodo nullam suspicionem habuit iu me? 
vere iste servus Dei est. Et surgens mane cecidit ad 
pedes ejos, dicens : Ab hodie orthodoxus sum, et 
Lon recedam a te. Et deinceps permansit cum eo. 

49. Monachus quidam Thebsus accepit gratiam 
mipisterii a Deo, ut singulis indigentibus ministraret 
quod necesssrium esset, Contigit autem aliquando in 


quedam venit ad eum, ut acciperet, et hxc erat 
vestita vetustissimas res : quam cum vidisset ita 
vetustis rebus indutam, implevit manum ut daret ei 
multum, clausa est manus ejus, et levavit parum. 
Alia vero venit ad eum, vestita bene ; et videns ejus 
vestes, misit manum ut daret ei porum ; et aperta est 
manus ejus, et levavit multum. Et requisivit de 
utrisque mulieribus illis, et cognovit quia illa que 
bonis vestibus utebatur de honestis mulieribus ad 
paupertatem pervenerit, et quia pro opinione nata- 
lium suorum bonis fuerit rebus induta; illa vero 
alia accipiendi eausa vestierit se res vetustas. 

15. Monachus quidam erat habens fratrem szcu- 
larem pauperculum, et quidquid laborabat przbebat 


D ei; sed quantum ille prebebat, tantum ille paupe- 


rior fiebat. Pergens autem monachus ille indicavit 
hac seni cuidam. Senex autem dixit ei : Si me vis 
audire, ultra nihil prabeas ei, sed dic ei : Frater, 
quando habui praebui tibi: tu ergo modo labora, et 
ex eo quod laboraveris, pr:be mihi, et quidquid tibi 
attulerit, accipe ab eo, et ubi scis peregrinum aut 
senem pauperem, da illud, et roga eos ut orent pro 
eo. llle autem frater lic audiens, fecit ita; et ve- 
niente ad se illo sxculari fratre, locutus est ei quem- 
admodum dixerat senex, et discessit tristis. Et ecce 
quadam die tollens de horto minuta olera, attulit ei; 
accipiens autem frater ille, dedit senibus, et rogavit 
608 ut orarent pro eo. Qui cum accepissent benedictio- 
nem, reversus est in domum suam. Postea vero ito- 


C rum attulit olera et tres panes; et accipiens frater 


ejus, fecit sicut prius. Et consecuta benedictione ite- 
rum discessit. Tertio veniens attulit multas expen- 
83s, el vinum, et pisces. Quod cum vidisset frater 
ejus, miratus est, et vocavit pauperes, et refecit 608. 
Dixit autem | illi szeculari fratri suo : Ne opus habes 
aliquantos panes? Et ille dixit : Non, domine : quo- 
niam quando aliquid accipiebam a te, velut iguis 
intrabat in domum meam, et consumebat illud ; nune 
autem quando a te nihil accipio, superabundo, et 


. Deus benedicit mihi. Pergens autem frater, indic.vit 


omnia qua facia fuerant seni. Et dicit ei senex : 
Nescis quia opus monachorum ignis est, et ubicum- 
que ingreditur, consumit? Hoc autem utile est fratri 
tuo, ut de labore suo misereatur, est orationem a 
sanctis viris accipiat; et ita benedictionem conse- 
quens, multiplicabitur labor ejus. 

14. Dicebat quidam senum : Quia est quidam fa- 
ciens multa bona frequenter, et diabolus mittit et 
scrupulositatem in animo pro parvis rebus , ut alio- 
rum omnium, qux facit, mercedem amittat. Sedente 
enim me aliquando in Uxyrincho cum quodam pre- 
sbytero qui faciebat multas eleemosynas, venit quz. 
dam mulier vidua postulans ab eo modicum tritici. . 
Et dixit ei : Vade, affer modium, et mensuro tibi. Et 
attulit ei. llle autem mensurans modit ad marum, 
dixit ei : Major est; et fecit verecundiam vidus illi. 
Cum vero discessisset vidua illa, dixi ego : Abba, 
mutuasti vidue isti triticum, aut quid ? Et ille dixit : 


»,7 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


948 


Nóir, sed donavi itii. £yo astem diti : Ergo si totum À spere mandues panem et sal; et veni iterum, e 


(ritis dedisti, ipsaithiedo in modico sic screpulosus 
és5e Voleisti, et feeiyti verecandiam mutieri? 

45. Benex quidám eim ἢ τὸ fratre habebat 
commouuem vitam, erat enti senex iHe niseriteors, 
Contigft atte ut fieret fames, et coepernnt quidut 
venirb 4d hospifium ejüs, nt acciperent àgapem; 
senex veró omnibuá venientibus ministrabat panem. 
Widens hüteth fratér quod flebat, dicit senl : Da mihi 
partem meam de pàánibus, et quod vis fae de parte 
tua. Senex vero divisit panes, et faciebat more solite 
bleemosyuath de parte sua. Mufti àáutem concurre- 
bant ad senem , audientes quia otnnibus daret, Vi- 
dens aaüteih Deüs propositum voluntatis ejus, bene- 
Wixil pahés. Frater autem Tle, qui acceperát parrem 
δυδιὴ, et nulli dalàt, consumpsit panes suós, et dixit 
Seni : Qüohiáni modicum est, quod adhuc habeo de 
Danibus meis, &bba, vüscipe me ad communem Vi- 
tàm. Et dixit ei senex : Quormodo vis, facio. Et cce- 
perunt itérui simul esse et communier vivere. Factà 
autem fterüfn égestate victuatium, veniébant iterum 
indigeutés, dt aeciper-nt agapem. Contigit autem 
na die ut intrárét frater ille, et videret quia defe- 
erant panes. Venit autem et pauper postulans 617 
ügapém. Seuek ergo dixit fratri illi : Da ei panem. 
Et dixit : Jan. non habeo, Páter. Et dixit senex : 
intra, et. quiere. ingressus autém fraler, attendit et 

idit répo-hionem, Yà qua panes haberi solebant, 
Téyletam panibus. Quod cum vidisset, timuit ; et tol- 
léns dedi pauperi; atque ita cognoscens fidem et 
. virtutem séhis, gtoriflcavit Deum 
LIBELLUS DECIMUS QUARTUS. 
De obedientia. 

1. Beate memvri:e abbas Arsenius dixit aliquando 
abbati Alexandro : Quando perexpenderis palmulas 
tuas, tunc veni et gustemus; si autem aliqui pere- 
grini supervenerint , cumede cum eis. Abbas autem 
Alexander lenius et modeste operabatur. Et cuin 
facta fuisset hora manducandi , supererat adhuc de 
palmulis suis: volens autem custodire mandatum 
senis, sustinuit donec explicaret palmas; abbas au- 
tein. Ársenius cum videret quia trardaret , gustavit , 
existimans quia forte ei peregrini supervenerint, et 
cum ipsisgustaverit. Abbas autem Alexander postea- 
quaw. explicavit vespere, perrexit ad abbatem 
Arsenium. Et dixit ej abbas Arsenius ; Peregrinos 
aliquos habuisti? Et dixit : Non. Et ille dixit : Quare 
ergo non venisti? Et respondit : Quia dixisti mihi , 
Quando defecerint palma tunc veni. Ego autem 
habens sermonem iuum in animo, non veni, quia 
modo complevi opus. Et admiratus est senex scru- 
pulositatem obedientie ejus, et dixit ei : Citius dis- 
jungere ab opere tuo, ut et ministerium psallendi 
facias, el aquam (bi implere gccurras ; alioquin 
citius debilitabitur corpus tuum. 

2, Venit abbas Abraham ad abbatem Arem; et 
cum sederent simul, supervenit quidam frater, et 
dixit abbati Arem : Dic mihi, quid faciam ut salvari 
possim. Et dicit ei senex : Vade, toto anno ἰδίο ve- 


loquor tibi, Qui pergens fecit ita. Completo autem 
annó, vehit iterum fiatec ad abbatem Arem. Contigit 
sutém di rursus inveniretur apud eum ahbos Ábrz- 
Bam. Et erum sonet frati illi : Vade, jejuna anno 
fsto, et post biduum manduos, Qui cum discestis:el, 
dixit abbas Abraham abbati Arem : Quere omnibus 
fratribus leve jugum itopenis, iMum vero (ratem 
gravi sarcina onerasti ? Et dixit ei senex : Alii (raues 
qvuomodo veniunt querere ita οἱ disceduut ; hic vero 
wwia propice Deam venit audire verbum, operarius 
wuteni est magnus, et quidquid ei dixero, eum omni 
bollicitadine facit, propterea et ego loquor ei verbum 
Dei 

$. Narráverunt de Bbbate Joanne brevis stator 
quia perrexit ad quemdam senem Thebaum genere, 
commorantem iu Seyti, qui sedebat in eremo (Si- 
mile hic lib. 1v, e. 43, es Sulpicio). Tolleng autem 
aliquando abbas ejas lignum siceum, plantavit, et 
dixit ei : Per dies singulos mitte ei ad pedem jos 
lagenam aqu:e, donec fruetum faeiat. Erat vero longe 
ab eis aqua, ut a sero perg-ret, et mane rediret ; 
post tres autem annos vireit lignum illud, et fructum 
fecit. Sumens auteni ex fructu ejus senex, attulit ad 
ecclesiam , et dixit fratribes : Accipite et manducals 
frucuum ebedientis, 

4. Dicebant de Josnhe, quí fuit discipulos abbatis 
Patli; quia magnm obedientise fuerit ( Huf. l.i, 
Wuüm. 65; Pasch., e. 2, n. 1). Erat sutem in quodam 
iocó meihorià, ét hebitabat in ea les&na pessima. 
Videns autem senex circa ipsum leeum stereom 
tend ipsius, dixit Joanni : Vade , et affer stercora 
fifa. Εἰ ife dixit ei : Et quid facio, abba, propter 
Yéfenam illam? Senet aurem subridens dizit ei : 5i 
venérit contra te, liga iliam, et affer huc. Perretil 
ergo frater illic vespere, ét eece venit lesna sufer 
ipsum ; il'e aütem secundum verbüm sents impetum 
fecit super eam, ut téneret illám. Fugit autern εκ δ, 
et sequebatur eam ille, dicéns : Exspécta, quia abuas 
meus dixit, dt ligem ib; et tenetts eam alligavit. Se 
néx autem exspettando eum diutius sedebat, εἰ tri- 
bulatione affligebatur ; et ecce tàrde venit, et babebat 
lexenam illam ligatam: (Quod eum vidisset sener, 
admiratus est : volens autem humifare Hui, eeci- 
dit eum, et disit : Bavose (41), eanem fatuum ad- 
duxisti mihl! Solvit autein δὰ statim &ener, et 
dimisit redire ad locut &uum. — | 

5. Dicebant de abbáte Blivsho, quod habuerit in 
Seth discipulum, nomine Mareuai, tt hic fuer 


magna obedientie, quique etiam sCiiptor antiquariss 


erát : diligebat áutetli eum Sénex propter otjedieniism 
suam (Buf., |. 11, n. 145). Habébat etiam alios 
undecim discipulos, qui contásiabantur quod dilizc- 
bat eum plus eis. Quod eui audissent vieni Senes 
quia senex plus eum ceteris diligebat, füdfesté tule- 
runt. Una autem die venerunt ad eur : qiiós &5somens 
secum abbas Silvanus, egressus est de télfa sus , et 
€cpit singulorum disclpulorüit suorum cellas pui- 


&aré, dicéns : Frate lié, veli], dütà opus tb habeo. 


949 


VERBÀ SENIORUM. 


950 


Ft unus δὰ Ms Wo CIL rox. secutuà édni. Venit àu- À manentes[cuilibet continentis obedientiam rugis 


tem 4d cellàm Márei, ec Ῥ δ Vit, d'ceis : Marce. lile 
aute edm ándfsét vócenà seats staiim exivit foris, 
et ἴθ! 14 eum δὰ quoddam fministerium. Abbàs 
ergo Sfivanus dixit senibus : Ubi sunt cireri fratres? 
Ta ingressus ést in cellam Marci, ét invenit quater- 
nfouem, queni eadem horá inchoáveràl, in quo nit- 
teram O factebat. Et áudita Voce senis, hón lixit, néc 
Cyravit ealámuh ultrá, ut implerel et elauderet litte- 
ram quam ἰὴ maáus Wobebat. Et dixerünt &enei : 
Vere, àbbá, quem tu diligi$, e hos diligimus quo- 
niam et Deus diligit eum. 

6. Veuit aliquando fnater Suprádicii Márci, ot ví- 
deret eüm, et hábebát secun plurimum obsequium ; 
"ad quam cum exisset senex, dicit ei ila : Abba, dic 
filio meo à exeat àd ime, nt videhm eum. lugredieus 
huteih senex, dixft el : Egredere, ut videat te matér 
tua. Iif6 adtem vésjtus orat saccum scissum et recu- 
$utum fánnib, et caput 3*qué facies ejus tineta fumo 
et fuligine coqüinz : qui propter obédlentiani àbba- 
Yis egressus ést quidem, Séd clàusit oculos suos, ét 
πιὰ s:ilófavit mátréth $üatn vel eos qui tenerant cuim 
$ps5, dicens : SNàni estote. Ft némó ex eis, nec mater 
&ua cognovit quià fpse esset; qu$ Tlerud) misit ad 
senem; dicens : ABbà, mitte fifium meam, ut videam 
eurh. EX dixft Màréo : Non. dixi ΟἹ, Egrederc, ut 
Wideat té mater. tua? Εἰ dixlt ei Marcus : Fgressus 
bum juxtá. verbum (ump, Pater ; veruintàüren rogo 
Xe, ne nih filud dicis, ut ekean,, ne Inóbediens tibi 
Vifeat cs56. Fpresbüs sénex, dixit malri ejüs : Ipse 
Vit qui éxiVit àd vos; et lalutavit vos, dicens : Salvi 
ebtote. €t cóusólatns est eam, et iia discederc fecit. 

1. Venerünt sliquándo dvatuor frawes de Scythi 
ad abbatem Pambó vestiti pelliceas tunfcas, et indl- 
vavit musquisque virtutem alterius, hon prasenie eo 
Ve Qao foqdebatur. Unus lamque ex éis Jejunabát 
ufa, slter véró nihfl possidebat, tertia. àutem 
hhiábebst charitate plurimam; de quarto Vero díxé- 
futi quiá viginti dàós *nnos haberet in oDediehula 
permanens seniorüni. Wespohdit àbtbm & abbás 
Pambo : Dico vobis quia istius virtü& fnáfor est qttám 
wifterórur : qienihm unusquisque Veitrüm virtdtem 
weh possidet, voltihtáte próprià eain Tetfhnit; fic 
autem $tàm foluntttem ébsciodens, aliénz volüntá- 
tis sé servum fecit. Thles euim viri confessores 
&unt; bi usque àd tiem fta permanserint. 

8. Ventt quidam ad ábbatelh Sisoi Thebarum, vó- 
jeta fiet monachus. Νὰ interrugàvit eum scnek,, si 
quid tribevet fn seculo. Ex illo dirt : Tfabjeó nut 
Giu. Ex die él Benek : Vàde, Jáctá eoth 5n. fluriitie, 
οἱ Une fes mónáchbs. Qui cüm abifssét proficere 
Vua; mii senet unoim dé fratribus , qui prohiberet 
emn. Qui cur tenvísset jactare. peeram, dic ei 
frater : Quiesce, quid facis ἢ FA ite respondit : Abbás 
mihi dixit ut projiciam eüm. Et dixit ei frater : Sed 
iterum abbas dicit: Ne projieias eum. Ille autem 
relinquens filiam suum venit ad senem, et factus est 
probatissimus monachus per obedientiam. 

9. Dixit sancta Syncletica : Quia ia congregatióte 


proponimus; quoniam contineütia arrogàntiam ha- 
bet, obedientià àutem humilitatem Congruám pulli- 
vetàr. 

10. Dikit Merüli qué &upra: Oportét. ἠός düfh 
discretloné aniiiam gubcradre, et [ἢ congrégatiole- 
miánéntes, nof quie noSlra stt quaere, nequé sef- 
Viré broprix volunlati; quouid3m velut es«iló réle- 
£antes nos trádidimus uni secundum fidei Pat à 


rebus siecularibus alienáti. Unde ergó egréssf suines, 


ΝΠ ulterius requirimus j ifi énim gloriam fiábui- 
mus, lilic ábundantíam Siborum, hlé áutém etiam 
pànis ipsius inopi.th. 

11. Dixit abbas liyperichius : (uia ministerium 
monachi est obedientia, quam qui possidet, quod 
poscit exaudietur , el cum fiducia Crucifixo astabit ; 
elenim Dominus sic vénit ád crucem, factus scilicet 
obediens usque ad morlem. 


12, Dicebant senes : Quia si habet. quis in aliquo 
fidem, et tradit se ei ad suhjectionem, non debet 
attendere iu mandaiis Dei, se Patri. &uo spirituali 
omnein voluntatem $8am committere; quia illi per 
omnia obediens, non incurret peecatum apud Deu. 


13. Dicebat seae& * Quia ista querit Deus 4 Chr- 
siini&, ut óbedi&t quis Scripturis divinis quóniam 
inde accipiet loquendóram et ugenüórutti formam, ἐξ 
üt eonsentiàt prieo:itis ét Patribus orifiodüsis. 


44. Fráter quidum de Seythi vàlen$ ad messem, 
ápplicuit ád quemdam senem imágnui, et dicit εὖ : 


Ὁ Dic fihi, abbà, quid faciàm pergens àd imetendum? 


Dícit ei. senek : f &t tibl disero, Sequiesces niihi t 
ftespondit ei. fratér : Kram, obedio tilii. Dixit. ei 
$ene& : οἱ mihi tiequiescis, surg-h$ táde, et retiünila 
messloni huic; ét veni, δι dico libi quid fácias. fla 
autem fraler reüuntiàvit messurie, ct venit ad senein, 
Ditit autem οἱ &&nex * Intra ín céllam tuam, el fac 
quinquaginià dies contínuos ; semel comedeus in die 
ῬΑ δὴ cdm 841., et Iterum índicabo tibi aliàm rem. 
E! fecit sic, et iterum venit ad senem, Senex autem 


" sciehs ció quià vir óperariüs essel, dixit ei quu- 


" Ynodo óporterét esse ii cella sua. Ei descendcris 
Tratbr jn cella sua , prostravit se pronus in terràm 


tres dies el tre nóctes, plorans in conspectu Dei. 


Ῥύδι hec Veró cum dicerént ei cogitationes sux : 
Exaltátus es, mágnus factus es, ipse temperans vitia 
evgitafonum suarum, humiliter revocabat culpas 
báás fh cónspectu suo, dicens : Et ubi sunt omnia 
1Hà beccata mea qui feci? Si nutem in cogitátione 
ejus àscendebat, quia multum neglexerit de mandato 
Dei, dicebat et ipse inlra 8e : Sed exhibebo parvum 
Wervitíüm Deo meo, et credo quia faciet mecum ini« 
sericordiam. Boc igitur modo evincens spiri:us ma- 
farom cogitationum, post ea apporuerunt ei visibili- - 
ter, dicentes : Turbati sumus a te. Et dicit cis : 
Quare? Et dixerunt : Quia si te exaltamus , recurris 
ad humilitatem; sí vero nos te humiliamus, tu te 


erigis m altum. 


15. Dicebant senes : Quia nihil sic quierit Déus ab 


954 DE VITIS PATRUM LIBER V. 952 
his qui primitias habent conversationis, quomodo A via. Et dixit abstinens ille ad fratrem suum : Si ba- 


obedientis laborem. 

46. Senex quidam solitarius habuit quemdam mi- 
nistrum manentem in possessione. Contigit autem 
eemel ut, tardante ministro, deficerent necessaria 
seni (Ruff, |. m, n. 144). Et cum tempus. interces- 


- gisget, et non veniret minister ille, defecerunt que 


necessaria habebat senex ad victum, et quod opera- 
vetur manibus suis, Qui cum affligeretur non haben- 
do quod laboraret, neque unde viveret, dixit disci- 
pulo suo: Vis ut vadas ad possessionem illam, et 
voces Mobis ministrum, qui solet afferre qua opus 
sunt nobis? Et ille respondit : Quomodo jubes facio. 
Differebat adhuc senex; non presumens mittere fra- 
irem. Et cum diu sustinerent et. tribularentur non 


buissemus aliquid vetastum, jactarenius super cor- 
pus illud. Et respondens ille obediens frater, dizit : 
Magis oremus, etforsitan resurget. Ei stantes ad 
orationem, atque orantes intente, surrexit mortuus 


1116. Quo facto gloriabatur ille abstinens frater, et 


dixit : Pro continentia mea suscitatus est mortous 
hic. Omnia autem hac revelavit Deus abbati mona- 


Slerii eorum, et qualiter tentaverit fratrem suum, de 


crocodilis, et quomodo suscitatus est mortuus. Et 
cum venissent in monasterium, dixit abbas abstinenti 
illi : Quare ita fecisti fratri tuo? Et ecce tamen pro 
obedientia ejus mortuus ille surrexit. 

18. Alter quidam ssxceularis vitse, habens tres filios, 
renuntiavit $:eculo, et venit δὰ monasterium, relia- 


veniente ministro, dixit iterum senex ad discipulum B quens filios suos in civitate. Et cum fecisset tres an- 


suum : Vis ire usque ad possessionem , et adducere 
eum ?. Et ille respondit: Quid vis facio. Timebat 
etiam et discipulus ille descendere ad possessionem, 
ne scandalizaretur aliunde; sed ne inobediens esset 
Patri suo, acquievit abire. Dixit ei senex : Vade et 
erede in Deum patrum tuorum, quia proteget te ab 
omni tentatione ; et facta oratione direxit eum. Ve- 
niens autem frater in possessionem, requisivit ubi 
maneret minister ille; et invenit hospitium ejus. 
Contigerat autem eum cum suis omnibus extra 
possessionem inveniri, excepta una filia ejus. Qus 
pulsantem fratrem ut audivit, venit ad ostium et ape- 
ruit ei. Et cum interrogaret eam de patre suo, illa 
hortata est eum ut intraret hospitium, simul etiam 


nos in monasterio, coeperunt ei cogitationes suc fl- 
lios ad memoriam frequenter adducere, et eontrista- 


batur pro eis valde, neque enim dixerat abbati filios 
86 habere. Videns autem eum abbas tristem, dicil 


ei : Quid babes quod tristis es? Et narravit ei quia 
tres 690 filios haberet in civitate, et quia vellet eos 
ad monasterium ejus adducere : praecepit autem ab- 
bas ut adduceret eos. Qui cum perrexisset ad civita- 
tem, invenit duos ex eis jam esse defunctos, unum 
vero solummodo remansisse. Quem assumens venit 
ad monasterium; et requirens abbatem, non eum 
Invenit illic. Interrogavit autem fratres ubi esset. ab- 
bas. ἘΠῚ dixerunt : Usque ad pistrinum perrexit. 
Ille vero tollens filium suum quem adduxerat, abiit 


et trahebat eum. llle vero non acquiescebat intrare. C in pistrinum. Et videns eum abbas venientem, salu- 


,Sed cum diu eum cogeret, praevaluit introducere 
.eum adse. Et complexa eum cepit eum illicere ad 


, eommistionem corporis sui ; ille autem videns trahi 


se ad luxuriam, et cogitationibus confundi, ingemi- 
scens clamabat ad Deum, dicens : Domine, propter 


' orationes Patris mei libera me in hora ista. Et cum 


lioc dixisset, subito inventus est ad flumen pergens 


' ad monasterium , et restitutus illzsus ad abbatem 


'suum. 

᾿ς 47. Duo fratres carnales venerunt habitare in mo- 

 pasterio quodam : ex quibus unus erat praclarze con- 
tiuentiz, alter obedientie magna (Ruff, i.m, n. 
445). Cui dicebat Pater : Fac hoc, et faciebat ; et : 

ας illud, et faciebat ; Manduca mane, et. manduca- 


bat. De qua re magnam opinionem in monasterio D 


babebat, quia ita obediens existebat. Punctus autem 
invidi mucrone frater ejus ille continens adversus 
eum, dixit in semetipso : Ego probo istum si habet 
obedientiam. Et accedens ad Patrem monasterii, 
dizit ei : Mitte mecum fratrem menm, ut eamus ali- 
culji. Et dimisit eos abbas abire. Et assumens eum 
ille frater abstinens, voluit eum tentare. Et cum ve- 
nissent ad flumen, ubi erat multitudo crocodilorum, 
dicit ei : Descende in flumen et transi. Et ille mox 
descendit : venerunt autem crocodili, etlingebant 
corpus ejus, in nullo !:xdentes eum. Quod cum vidis- 
set frater ejus, dixit ei : Ascende de flumine. Et cum 
jter agerent, invenerunt corpus humanum jacens in 


tavit. Et tenens infantem quem adduxerat, ample- 
xatus est eum. Et dicit patri ejus : Amas eum? Et 
ille dixit: Etiam. Rursum dixit ei : Omnino diligis 
eum? Et respondit : Etiam. Hzc audiens abbas, po- 
$tea dixit ei: Tolle ergo, si amas eum, et mitte in 
furnum, sic modo cum ardet furnus. Et tenens pater 
filium suum, jactavit eum in farnum ardentem. Sta- 
tim autem factus est. furnus velut ros; ex qua re 
acquisivit gloriam in tempore illo, quemadmodem 
Abraham patriarcha. 

19. Dixit quidam senex : Quia frater qui ad obe- 


 dientiam Patris spiritalis animum dederit, majorem 


mercedem habet quam ille qui solus in eremo reces- 
serit (Ruff., |. i11, n. 144). Dicebat autem : Quia nar- 
ravit aliquis Patrum vidisse se quatuor ordines in 
colo: quorum primus ordo erat hominum infürmo- 


. rum et gratias agentium Deo; secundus ordo hospi- 


talitatem sectantium et instanter ministrantium eis ; 
tertius ordo in solitudineconvereantium etnon viden- 
tium homines; quartus ordo eorum qui ad obediea- 
dum spiritualibus Patribus se subjiciunt propter 
Deum. Utebatur autem ordo obedientiam torque au- 
rea et corona, et majorem quam alii gluriam habhe- 


: bat. Etego dixi ei qui mihi ostendebat omnia hze : 


Quomodo iste orde, qui parvus est, insjorem quam 
alii gloriam habet? Et ille respondens dixit mibi " 
Quia qui hospitalitatem sectantur, secundum  pro- 
priam voluptatem idipsum faciunt. Similiter ot qui 


955 


VERBA SENIORUM. 


956 


In eremo se relegant, arbitrio suo de s:xculo reces- À edoctus es, rusticum istum de cogitationibus tuis in- 


serunt, Hic autem ordo, qui se ad obediendum dedit, 
omnes voluntates suas abjiciens, pendet ad Deum et 
ad jossionem Patris spiritualis, propterea et msjorem 
gloriam aliis habet. Quapropter, o fili, bona est obe- 
dientia, qux» propter Deum fit. Intendite ergo, filii, 
virtutis bujus aliquod ex parte vestigtum. Obedientia 
salus est omnium fidelium. Obedientia genitrix est 
omnium virtotum. Obedientia regni coelorum inven- 
trix est. Obedientia coelos aperiens, et homines de 
terra elevans est. Obedientia eohabitatrix angelorum 
est. Obedientia sanctorum omnium cibus est. Ex 
bac enim ablactati sunt, et per hanc ad perfe- 
etionem venerunt, 
LIBELLUS DECIMUS QUINTUS, 
De humilitate. 

4. Abbas Antonius, deflciens in consideratione 
profonditatis judiciorum Dei, postulavit, dicens : Do- 
mine, quomodo aliqui in parvo tempore vite sux mo- 
riuntur, et aliqui ultra decrepitam veniunt saenectu- 
lem ; et quare quidam egestuosi sunt, alii autem fa- 
eultatibus ditantur; et quomodo injusti opulenti sunt, 
justi vero paupertate premuntur? Et venit ei vox, 
dicens : Antoni, ad teipsum intende; hzc enim ju- 
dicia Dei sunt, et te scire ea non convenit. 

3. Dixit abbas Antonius abbati Pastori : Hoc est 
meagnum opus bominis, ut culpam suam super se- 
jpsum unusquisque ponat coram Domino, et exspe- 
etet tentationem usque ad ultimum vite suze tempus. 

δ. Dixit iterum abbss Antonius : Vidi omnes la- 


terrogas? Et ille respondit : Latinam quidem et 
Grzcam eruditionem, quantum ad ssculum, appre- 
hendi ; sed alphabetum rustici istius necdum discere 
potui. 

8. Dicebant senes quia dederint quidam aliquando 
in Scythi fratribus paucas caricas, et pro hoc quod 
pauce erant, non transmiserunt ex eis abbati Arse« 
Dio, ne velut injuriam pateretur. 1116 autem cum hoc 
audissel, non est egressus juxta morem ad opus Dei 
eum fratribus celebrandum, dicens : Excoumunica- 
Blis me, ut non mihi daretis eulogiam, quam trans- 
misit Dominus fratribus, ex qua ego non fui dignus 
accipere. Quod cum audissent omnes, zdilleati sunt 
in bumilitate senis; et vadens presbyter portavit ei 


B de caricis illis, et adduxit eum in congregatione gau- 


dentem. 

9. Dicebant autem de eo quia nemo potuerit com- 
prehendere modum conversationis ejus. Sedente 
eodem abbate Arsenio aliquando in inferioribus par- 
tibus Agypti, cum illie importunitates pateretur, vi- 
sun est ei derelinquere cellam suain ; et nihil ex ea 
tollens secum, dixit discipulis suis Alexandro et Zoi- 
lo: Tu, Alexbnder, ascende naviui,, et tu, Zoile, vcni 
mecum usque ad flumen, et quere mihi naviculam in 
Alexandriam navigantem, et ita navigabis etiam tu 
δά fratrem tuum. Turbatus autem Zoilus in verbo 
isto, tacuit, atque ita divisi sunt ab invicem. Descen- 
dit autem senex cirea partes Alexandriz, et agrota- 
vit egritudine magna. Discipuli autem ejus dicebant 


queos (42) inimici tensos In terra, et ingemiscens C ad invicem : Putasne aliquis nostrum contristavit 


dixi : Quis putas transiet istos? Et audivi vocem di- 
centem : Humilitas. 

4. Venerunt aliquando senes ad abbatem Anto- 
pium, et erst cum eis etiam abbas Joseph. Volens 
auten abbas Antonius probare eos, movit sermonem 
de Scripturis sanctis. Et coepit interrogare a juniori- 
bus, qoid esset hoc vel illud verbum. Et singuli dice- 
bant prout poterant. llle autem dicebat eis : Necdum 
invenisti. Post eos vero dixit abbati Joseph : Tu 
quomodo dicis esse verbum hoc? Ilie respondit : Ne- 
scio. Et dixitabbas Antonius : Vere abbas Joseph 
eolus invenit viam, qui se nescire respondit. 

5. Astiterunt aliquando abbati Arsenio daemones 
in cella sedenti, et tribulabant eum : supervenerunt 
autem fratres, qui ministrsre solebant ei; et stantes 
extracellam audiebant eum clamantem ad Dominum, 
et dicentem : Domine, non me derelinquas, quia nihil 
boni feci coram te. Sed presta mihi, Domine, se- 
cundum benignitatem tuam, saltem modo habere be- 
ne vivendi principia. 

6. Dicebant autem de eo qui supr», quia sicut 
dum in palatio esset, nemo melioribus vestibus eo 
wtebotur; ita et dum in conversatione moraretur, 
pemo eo vilius tegebator (Rwff., |. m, n. 57) 

7. Cum interrogaret aliquando abbas Arsenius 
quenidam senem ZEgyptium de QG91 cogitationibus 
guis, alius videns eum dixit : Abba Arseni, quomodo 
iu , qui tante eruditionis in Latina et Greca lingua 


eum, et propterea divisus est a nobis? Et non invc- 
niebant in se ingratitudinis e2usaui, neque quia ino- 
bedientes ei aliquando fuissent. Cum vero sanus fa. 
ctus fuisset senex, dixit ad seipsum : Vsdam ad Pa- 
tres meos. Et ita venit in locum qui dicitur Petra, ubi 
erant supradicti ministri ejus. Cum vero juxta flumea 
esset puella quadam ZEthiopissa, veniens tetigit me« 
lotem ejus : senex autem increpavit eam. fila vero 
dixit : Si monachus es, vade in montem. Compuuctus 
autem in hoc verbo senex, dicebat ad seipsum : Ar» 
seni, si monachus es, vade iu montem. Et inter hxc 
occurrerunt ei Alexander et Zoilus discipuli sui. Et 
cum cecidissent ad pedes ejus, projecit se senex in 
terra, et flebant simul. Dixit autem senex : Non au- 


D distis quia a:grotavi? Et dixerunt ei : Etiam, audivi- 


mus. Et ille dixit : Quare non venistis videre me? 
Et dixit Alexander : Quia divisio tua a nobis nou 
fuit nobis tolerabilis, quoniam et multi ex ea contri- 
stati sunt, dicentes ; Nisi inobedientes fuissent seni, 
nunquam se separasset ab eis. Et dixit eis souex : 
Et ego cognovi quia boc diceretur ; sed tamen iterum 
dicturi sunt bomines : Quia non inveniens columba 
requiein pedibus suis, reversa est ad Noe in arcam 
(Gen. viui). In. hoc igitur verbo curati sunt animi di- 
scipulorum ejus, et permanserunt cum eo usque ad 
ultimum vita ipsios tempus. — δ 

Qui cum moreretur, turbati sunt valde (Ruf., l. 1, 
n. 165). Et dixit eis ; Nondum venit hora; cun 85- 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


ὑδ 


tem venerit, dícaiM νὸς, Judicári atem habeo vo* À abbas; hebdomada ista lapfdantem faelem aLitus hu. 


biseum ante tribunal Chriatl; si permiseritis cuiquam 
de eorpore moo aliquid facere. Et illi direrunt 1 
Quid ergo faciemus, quia nescimás mortuum vebtiré 
vel sepelire ἡ Et dixit senex : Nescitis mittere funém 
jn pede me6, et trahere me in montem? Cum àutém 
lraditarus esset spiritum, viderunt eur flenlem, δὲ 
dieunt ei : In veritate et tu tímes mortem, Pater? Fi 
dixit ei$ : I verítáte. Timor enim qui in hac hora 
est mitt semper fuit in me, ex quo fáctus suin τη 0Π 85 
chus, et timeo va'de ; at ue [18 ín. pace dormivit, ilie 
autemi Sbimo semper erat in ore Arsenii, Propter 
quid existi f loqui me semper peenituit, tacere nun» 
quam. Audiens autem abbas Pastor, quia ex hae vita 
discesswrit Arsenius, lacrymatus est, et dixit : Beatus 


jus, et fterum poenitentiam agehtermn aped σά ; fid.- 
lís autem homo hmc nen facit. FA respondit senes ; 
Hanc rem ego propter vos feci. Quando me viditii 
lapidantem faciet statum ipsius, nun locuta est, num 
furuit ? Et dixit abbas Pastor : Non. Iterum qoando 
apud e&m posnitentiam egi, num turbata est? nun 
dixit : Non iguósco ! EX respondit abbas Pastor : Noa, 
Et ilie dixit t Ergo et nos qui sümus septem fratres, 
οἱ vultis ut maneamus simul, eíficiamur sicut status 
hec, quae contunielijs affeeta 80n turbatur ; ei auteia 
pon vultis iia üerl, ecce, quatuor ingreesus sunt ad 
aditum templi hujus, unusquisque quo vult ezea!, e 
quo vult vadat. Ilii autem haze audientes, prosuave: 
runt se iu terram abbati Anub; et dixerunt ei : Qu- 


es, abba Arseni, quia flevisti temetipsum in seculo f$ modo jubes, Pater, ita flat; faciemus quod dixeris 


isto ; qui enim se in lioc seculo non fleverit, sempi- 
terne plorabit illie; sive igitur trie voluntarie, sive 
illic tormentis cogentibus, impossibile est mon flere. 

40. Narravit abbas Daniel de abate Ar$enio, quia 
tunquam voluerit toqui de queestione aliqua Scriptu- 
raram; cum posset magnifice si vellet, sed neque epi« 
stolam cito serip.it ad aliquem (iuff., F. uit, n. 198). 
Quando δίδει! ad. eonveutum post aliquantum tem- 
poris veniebat, Lost columnam sedebat, we quis vide- 
ret faciem ejus, et ne ipse attenderet alium. Erat 
enim visió ejus abgelíca, sicut Jacob, eanis ornatus, 
elegans corpore, siccws tamen. Habebat autem bar- 
bam prolixam, omnine attingentem nsque ad venirem 
ejus : pili autem oculorum ejus nimio fletu cacide- 
Fant ; lengus autem erat, sed senio longivo eürvatua, 
τότ Ὁ autem annereni notüginta quinque. Hic feeit 
ih palatio divte memoríte Theodosii imperatoris mas 
jeris, qui fuit pater Arcadii et Honorii, $nnos quadra 
ginià, et fn ϑυγιϑί feeit annos quadraginta; et 695 
Wécem ànnos in loe& qut dicitur Trolien, supra Baby- 
foníam, tontra civitatem Memphis, ét tres annos in 
C nopo Aléxandrit » afios dubs annos revertens ite» 
funi in Trehen fecit, consummans i& pace οἱ tiimoré 
Dei cürshm suum; qviá erat vit bonus et plenus Spi- 
vitu sáneto ét fide (Att; xi). 

44. Nárrávit abbas Joannes : (ia abbás Ánnb et 
&bba$ Pastor οἱ residui frátres eorum ek unó uteró 
Tati, monàchi füeruht In Scytld (Itaf., 1. 1n, n. 199: 
Pasch., c. A9, n. 4); et quándo llic venit gens Ma- 
zicarum, et desolaveFunt locum ipsum, primó disces: 
serunt illinc, et Venerdint in locum qui vocatur The: 
Yenuthi, donec deliberarent ubi hàbitare debereht ; 
et manserunt illic in templo quodam antiquo pàuefs 
Uiebus. Dixit autem abba$ Anub abbáti Pastori : 
Ostende cháritatem et lu t fratres tui, et singuli 
seorsin; habitemus, et ὑόη venlamus ad nos invicerà 
hebdomada hac. £t respondit abbas Pastor : Facias 
mus qualiter vi$; et fecerurit sic. Erat autem ibi i 
templo statua lapideá. Et surgebat quotidie mané ab- 
bas AÀnub, et fáciem stame lilius lapidabst ; ve- 
spere autem dicebat : lgnosce mihi. Et totà hebdo: 
mada íta fecit; die autem Sabbàd occurrerunt sibi 
invicem. Ei dixit abbas Pastor abbàt Ariub : Vidi te; 


nolis. Postea autem. retulit. abbas Pastor, dicet : 
Quía mausiimus simul per emue tempus viue noltra 
operantes et faeientes omuia secundum verbum senis 
quod dixit nobis. Gonstituit autem onum et nobis di 
spensatorem, qui quodcunque nobis apposuissel, ce 
medebamus, et impossibile erat ut diceret aliquis e 
nobis : Affer aliud aliquid; aut dieeret : Nolo isis 
manducare. Et sic transivimus omne tempus vite ἢ" 
str:e cum quíete et pace. 

ἐφ. Dicebant de abbate Ammone quia venerent sd 
eum quidani) petentes ut judicarel inter 605; senex 
autem dissimulsbat. Et ecce quedam mulier ad aliau 
mulierem jüxta se atentem dieebat : ΒΟΟΣ ide íi 
tuüs est. Audivit autem eam senex ; et voeant ilm 

Ὁ ad se dixit ei : Quantos fabores putas sobtinbi in soli« 
tudiBibus diver:is, ut. aequirerem fataitatem ἰδιϑηὴ 
el propter te hodie eam perditurus sum ! 

15. Narreverunt de episcopo eivitatis, qua voca- 
tur Oxyrinchus, nomine Affy, quia cum essel mente 
ehus, nimis dure (ractaverit vitam δυδ , ei eum lt. 
etus fuisset episeopus, voluit Ípsa duritia ui In eive 
taté quam in eremo hábuerat, et won priviluil, 
Idcirco prostravit δ ig conspectu Domini, dicen ! 
Petasme, Domine, própter episcopatum dipcenil ἢ 
mé gratia tua ᾿ Et revelotuni est ei ἐ Quia non , sel 
quia tune solitudo erat, ei eum abn estet home 
Deus tuus susceptor eret (uus 1 nune auiem hic i 
seculo es, übi hómines auxiliantut tibi. 

1&4. Dixit abbas Deniel, qnia erat i Belylonia 64 

D evjasdam priusrii, deemseniuda habens ; patet eutem 
ejus diligebat monachum quemdam, Dizit aatem m 
nachus ipse ei: Nemo potest curare filiam (gam, nii 
quos scio sélitarios ; et si perrezeris ad eos, mon ae 
quieseeht hác (acere propter. humilitatem. Sed ho 
faciamus, et quando veniunt afferentes venalia que 
vperantur, dicite vos emere velle quod vendent. Et 
dum vemerint ià demo pretium accepturi, dicemu 
eis ot faciant orétionem, εἰ credo quia salvabitur ilia 
tua, Exéuntes ergo in platea, invenerunt enum gisci- 
pulum semun sedentem ut venderet sportellas s; 
el tuleroht eum secum io domo ut quasi preüud 
portera aceipéret. Et cum intrassel monachus ille 
in domo, vealt puelta illu quie a dd2omonio vexalatur, 


"apeo:. 


tT 


VERBA SENIORUM. 


958 


et dedit àapam monacho iffi, ἨΪΘ aorem convertit eá 4 8i me non dimittitis, disbedo té loeo ἰδῖο. Ei ita di- 


bt Blibih maxiflain, secundam divinum preceptum. 
D:»enron autetà eóaettis elunare vopiít * Ὁ viulentia ! 
mandata Jest Christi expeltunt me hine; et statiià 
mundita est puettà tif. Cum aotem venitiént ad se- 
nes, indicaveremt eis qued fuerat fictum, ex glurifi- 
caverunt Deum, et dixerunt : Consoetadó est. supef- 
δὲ diaboficse, hümilitàte mandatorürmm Cliristi Jesu 
corruüere. 

15. Dixit abbas Evagrids : Principid &atutis est, 
bi teipsum redarguas. 

406. Dixit abbos Serapion : Quia multos labores 
eorporales phos quàm filiu$ meus Zachariás feci, et 
non perve! ad mensuram huinifitatis et taciturnitatts 
ejus. 


Bcesserunt ab eo. 

23. Dixit abbás Jóanhes Brevis : Qéia janua Dei 
bst humilitás; et petres mostri fer multas. eontu- 
meliás atti, gaudentes intravoront. In citritilem Del. 
Disit iterum ipse idem : Quia humilltas at timor Dei 
superant universas virtutes. 

25. Dixit abbas Joannes Thebrwus : Quia debet 
monachus ante omnia humilitaters habere : huc enim 
est. primum Salvatoris mandatum, d:centis : Beati 
pauperes spirito, quoniam ipsorum est regmut cm- 
torum (Matth. v), 

21. Collecti sunt aliquando fratres qui habitabant 
in Seythi, δὲ e&éperuni intra se quierere de Melchi- 
sedecli sacerdote * obliti sunt aut&:in vocure abbatem 


694 17. Abbas Moyses dixit fratri Zacharls : B Coprem. Postea aütem vocautes eom, interrogabant 


Dic mihi quid faciam? 1Π6 Autem hxc audiens, ja- 
ctavit se pronus fn terram ad pedes ejus, dicens: 
Tu me interrogas, Pàter (Ruff, 1. ut, num. 86; ἀρ- 
pend. Mart., n. 49)? Dixit autem οἱ senek : Crede 
mihi, fili Zacharià, quia vidi Spiritum sanctum de- 
&cendentem fn te, et propterea compellor interrogare 
té. Tunc tollens Zacharias eucullum summ de cáp:te 
3uo, misit illud sub pedibus suis, et conicoleàns eum, 
divit : Nisi jta conculcatus füerit hómo, non potest 
monachus esse. 

48. Dixit abbas Pastor : Quia interrogavit albas 
Moyses fratrem Zachariam, tempore quo mioriebátur, 


dicens : Quid vides? Et ille dixit ei : Nihll melius. 


quam tacere, Pater. Et dixit οἱ : Verum est, fili, tace. 
Hora autem mortis ejus sedens abbas Isidorus, re- 
spexit iu ccelum, et dixil : Lzetare, fili mi Zoeharia, 


quoniam aperta sunt tibi Janure regni ecelorain; 


19, Sancte. memorie Theophilus episeopus Aie- 
xandrinus venit aliquando ad montem Nitri, et ve- 
Yit ad eum abbas montis fllius, et dixit ad eum epl- 
scopus : Quid amplius invenistl In via ista, Pater? 
Ἑι respondit ei senex * Culpare et reprehendere me- 
$psum sine Cessatione. Et dixit οἱ episcopus : Non 
est alia via sequenda nisi hzc. 

30. Quando abbas Theodorus cum fratribus niari- 
ducabat, accipiebant calices cum reverentia et taci- 
turnitate, nec dicebant, sicut mos est, lgnosce. 

31. Dicebant de eo ipso abbate Theodoro , quía 
cum faclus esset diaconus In Scythi, non aequiescé- 


€ 


eüm de eadein quzstione, llle antem. tundens tertio 
ὁπ &uum, dixit : V& tibi, Copres, quia qu:e mandavit 
fibi Deus ut faceres, dereliquisti; et quie a te noh 
requirit, illa serutari przsamis. tec àutém &udicn- 
les fratres, fugerunt singuli in cellis shi. 

95. Narravit aliquando de seipsb abbás Mátarlus, 
ditens : Quando eram juveuis, ét sedebatm in cella 
Tliéa in Egypto, tenuerunt οἱ fecerint nie clericum in 
vico (Tiuff., 1. 11, n. 99). Et cum nollem acquiescere 
ad ministrandum, fugi ad alium locum. Et venit ad me 
Quidam sacülaris homo, sed vita religiosus, et tolle- 
bat ἀ me opus quod faciehàm manibus meis, et nii- 
niswabat mihl quát necéssáària erant. Coniigit auteni, 
tentante diabolo, ut qu:edàm virgo ih Vico ilfo vitiata 
lapsum faceret. Εἰ cum in uteró liabere éuepisset, 
interrogátur quis esset de quo in utero haberet ; illa 
áütem dixit : Quia hic solitarius ést, qui mecum dor- 
inivit, Exeuntes autem de vico illo, comprehenderunt 
wie, el adduxerünt ad νἱο ἦν, et appenderunt iu col- 
lut meum cacabatàs ollàs el ansas vasorum, et mi- 
berunt me circituram in vico illo, per viam esdentes 
átque dicentes : Hie monáchus corrupit filiam no- 
&tratmi : tolifte, tollile eum. EX ceciderunt me pene 
uique δά mortém. 3upervenied aulem quidam se- 
hui dixit : Quandiu exdilis monàchum istum pere- 
grinum? Ille autem, qui mibi solebat ministrare re- 
cesshria, sequebatur fetro cum vcrecundia* etenim 
etiam ipsum contumeliis multis affecerant, dicentes : 
Écce solitarius monachus, cui tu testificabaris quid 


bat ministrare, et hue atqué illuc fogiebát. £t itérum D feeit? Et dixerunt paréntes püelle illius : Quia non 


senes adducebant eum, dicenles : Nón derelinquas 
ministerium tuum. Dixil autetá el& abbas Tlreodo- 
rus : Dimittite me, et deprecor Deum. Εἰ si osten- 
derit mihi, quià debeo stare in locum ministerii hu- 
jus," facio. Et cum deprecaretur Deum, dicebat : Si 
voluntas tua est, Domine, ut stem in hoc ministerio, 
demonstra mihi. Et ostensd est columna ignis de 
terra usque ad colum, et vox sónuit, dicens : Si 
potes fleri sicut columna hzc, váde, ministra. lille 
auiem hzc audiens, statuit apud se nullatenus mi- 
nistrare. Qui cum venisset ad ecclesiam, pamniten- 
tiam egerunt apud eum, dicentes : Si nos vis mini- 
sirare, vel calicem tene. Et non acquievit, dicens; 


dimittimus eum, donec fldejussorem pr:beat, quia 
pascet eam. Et dix! illi qui mihi solebal ininistrare, 
ut fidejussor mihi fieret, et fidedixit mihi. Et reversus 
sun ad cellam meam, et dedi ei quantas habui spor- 
tellás, dicens : Vende eas, et da ilti mex mulieri 
manducare. Dieebam autem in animo méo : Macari, 
ecce invenisti tibi mulierém, opus habes modo amplius 
694 laborare, ut pascas eam. Et operabar non solum 
In die, sed etiam in nocte, et transmittebam ei. Cum 
autein venisset tempus infelici illi, ut pareret, trazit 
plurimis diebus iu dolore, et non pariebat. Dicunt 
ergo ei : Quid est lioc? Et illa dixit : Ego scio, quare 
torqueor diu. £l interrogata a pareutibus suib, 


.059 
. Quare? respondit : Quia illi monacho erimen impo- 
sui, et fallens implicavi eum, cum iste non habeat 
causam ; sed juvenis ille talis hoc fecit. Audiens au- 
tem verba hzc ille minister meus, gaudens venit ad 
me, et dixit : Quia non potuit parere illa puella, donec 
confiteretur quia tu nullam causam in conspectu ejus 
babuisses, sed quia mentita sit adversum te. Et ecce 
omnes habitatores υἱοὶ Hlius volunt venire hic ad 
cellam tuam glorificaturi Deum, et poenitentiam apud 
te acturi. Ego autem audiens ista a ministro meo, 
ne affligerent me homines, surrexi, et fugi hic in 
Scythi; et hoc principium cause propter quam hic 
habitare coepi. . 

26. Przeteriens aliquando abbas Macarius, a palude 
ad cellam suam revertens, poriabat palmulas; et 
ecce occurrit ei diabolus in vía cum falce messoria 
(Ruf., |. m, n. 194; Pasch., c. 15, n. 6). Voluit au- 
tem eum percutere do f.lce illa, et non potuit, et di- 
xit ei : Multam violentiam patior ἃ te, o Macari, 
quia non przvalere adversus te possum. Ecce enim 
quidquid tu facis, et ego facio; jejunas tu, et ego 
penitus non comedo , vigilas tu, eL ezo omnino non 
dormio. Unum est autem solum in quo me superas. 
, Et dicit ei abbas Macarius : Quod est. illud? Respon- 
dit diabolus : Humilitas tua, per quam noa praevaleo 
adversum te. 

93. Perrexit aliquando abbas Mathois de Raythu 
in partibus Gebalon : erat autem cum eo frater ejus 
(Huf., 1. mi, n. 188; Pasch., c. $5, n. 5). Et venit 
episcopus loci illius ad memoratum senem, et fecit 
eum presbyterum. Et dum gustarent simul, dixit 
episcopus : lgnosce mihi, abba, quia scio quod no- 
ueris rem banc; sed ut benedictionem tuam acci- 
perem, przsumpsi hoc facere. Dixit autem ei senex 
.eum humilitate : Et animus meus modicum volebat 
hoc, verumtamen in hoc graviter fero, quia compel- 
Jor separari a fratre meo, qui mecum est; neque 
euim sufficio omnes orationes quas simul [lacieba- 
mus, implere. Et dixit episcopus : Si scis quia dignus 
est, ego et ipsum ordino. Et dixit ei abbas Mathois: 
Equidem si dignus est nescio, unum autem scio, 
quia melior me est. Ordinavit autem et ipsum epi- 


scopus; et ifa uterque recesserunt de hac vita, ut. 


nunquam se ad sacrificandam oblationem altari ap- 
proximarept. Dicebat autem senex : Credo in Deum, 
quia forsitan non sustineam grave "udiciura propter 
ordinationem, quam suscepi, dum oblationem non 
audeo consecrare; hoc enim of(icium illornm est, 
qui sine querela vivunt. | 

28. Dixit autem abbas Mathois : Quantum se 
approximat homo Deo, tantum 86 peccatorem videt 
(iuff., l. 1, n. 135); 1saias enim propheta videns 
Dominum, miserum se et immundum dicebat (Isaie 
vi). 

29. Dicebant de abbate Moyse quia factus esset 
clericus, et posuerunt ei superhumerale. Et dixit ei 
archiepiscopus : Ecce factus es candidatus, abba 
Moyses. Et ille respondit : Putas a foris , domne 
. papa, aut deintus? Volens autem episcopus probare 


DE VITIS PATRUM LIBER Y. 


90 

Α eum, dixit clericis : Quando intrat abbas Moyses ad 
altare , expellite eum, et sequimini, ut audiatis quii 
dicat. Dum autem coepissent eum mittere foras, di- 
cebant ei : Exi focas, /Ethiops.. llle vero egredien:, 
dicebat : Bene tibi lecerunt cinerente et caccabate (45). 
Qui eum homo non sis, quare te in medio hominum 
dare presumpeisti ? 

$0. Dum abbas Pastor in congregatione esset, 
audiens de abbate Nesterone, desideravit cum vi 
dere, et mandavit abbati ejus ut. mitteret eom ad 
ipsum. Qui cum nollet eum solum dimittere, non 
direxit eum, Post paucos autem dies dispensator 
monasterii rogavit abbatem ut permitteret eum ire 
ad abbatem Pastorem, ut diceret ei cogitationes suas, 
Abbas autem ejus, cum eum dimitteret, dixit ei: 

B Tolle tecum et fratrem istum, quia mandavit mihi 
de ipso senex; et non przeumens eum solum diril- 
tere, distuli usque modo. Cum ergo venisset dispen- 
salor ad senem, locutus est ei de cogitationibus suis, 
et ille sanavit eum responsione sua. Post hzc autem 
interrogabat senex fratrem illum, dicens : Abba Ne- 
$tero, quomodo acquisisti virtutem banc, ut quando 
emerserit tribulatio aliqua in monasterio, non lo- 
quaris, neque tzdium facias? Et cum multum coge- 
reiur frater a sene, dicit ei : Ignosce mihi, abbs, 
quando intravi in initio in congregatione, dixi auimo 
meo : Tu et asinus unum estote. Sicut enim asinut 
vapulat et non loquitur, injuriam patitur et non re- 
spondet, eic et tu; quemadmodum et in Psalmo le- 
gitur : Ut jumentum factus sum apud te, el ego sem 
per tecum (Psal. tx xu). 

91. Dicebant de abbate Olympio in Scythi (Auf, 

l. m, n. 17) quia servus esset, et descendebat pet 
singulos annos in Alexandriam portans mercede 
695 suas dominis suis, Et occurrebant ei, et saluta- 
bant eum : senes autem mittebat aquam in pelvim, 
et afferebat, ut lavaret pedes dominis suis. llli at- 
tem ad eum dicebant : Noli, Pater, non graves nos. 
Ille vero respondebat eis : Ego coufiteor, quia servus 
gum vester; et gratias ago, quia dimisislis me libe: 
rum servire Deo. Sed tamen lavo vobis pedes, ecc 

et suscipite mercedes meas. lili vero contemnebant. 
Et non acquiescentibus dicebat : Credite mihi, quB 
8i non vultis suscipere mercedes meas, remaneo bi 
et servio vobis. lili autem reverentiam ei halentds, 

D dabant in potestate ejus, ut faceret quod vellet. E 

revertentem deducebant eum cum honore, przbe- 
tes ei quse neccssaria erant, ut faceret pro eis 3^ 
pem, et ex hoc factus est nominatus in Scythi.— 

22. Dixit abbas Pastor : (uia semper homo humt- 
litatem et timorem Dei ita incessabiliter respüare 
debet, sicut flatum quem naribus attralit vel emitil 
(Append. Mart. n. 101). 

95. Interrogatus est abbas Pastor a quodam fraire : 
Quomodo debeo esse in ioco, in quo babito ? Et Τὺ" 
spondit ei senex : Habeto prudentiam velnt advent; 
et ubicunque fueris, ne quxeras verbum tuum coram 
te habere potentiam, et requiesces. 

54. Dixit iterum : Quia projicere se in conspectt 


C 


80] 


VERBA SENIORUM. 


^ 


Dei, et non geipiiüm extollere, et mittere post tergum À Dixi ergo abbati Athre : Ubi invenisti. obedientism 


suum propriam voluntatem , ferramenta sunt quibus 
anima operatur. 

39. ltem dixit : Non metiaris temetipsum, sed ad- 
lh:ere οἱ qui bene conversatur. 

96. Dixit iterum : Quia interrogavit frater abbatem 
Alonium, Quid est contemptus Εἰ dixit senex : Ut 
sis infra animalia irrationabilia, et scies quia illa non 
condemnantur, 

91. Dixit iterum qui supra : Quia humilitas terra 
est, in qua Dominus sacrificium fieri demandavit 

$8. Rursus dixit: Quia si homo ordinem suum 
custodiat, nun turbabitur. 

99. Iterum dixit : Quia sedentibus aliquando seni- 
bus ad manducandum, stabat Alonius abbas et mi- 
nistrabat eis ; et videntes laudaverunt. llle autem 
nihil omnino respondit. Dixit ergo quidam secreto : 
Quare non respondisti senibus laudantibus ie? Εἰ 
dixit abbas Alonius : Quia si responderem eis, inve- 
niebar delectatus laudibus meis. 

40. Narravit abbas Joseph : Quia sedentibus nobis 
aliquando cum abbate Pastore, nominaverit abbatem 
Agathonem, et diximus ei : Juvenis est, quare eum 
appellas abbatem ? Et dixit abbas Pastor : Quia 0$ 
suum fecit eum appellari abbatem. 

41. Dicebant de abbate Pastore, quia nunquam vo- 
luisset sermonem dimittere supra alterius senis ver- 
bum, sed magis laudaverit semper quae ille dixisset. 

42. Venit aliquando sancte memoria Theophilus 
episcopus Alexandrinus in Scythi : congregati autern 
fratres dixerunt ad abbatem Pambo : Dic unum ser- 
monem papa, ul zedificetur animus ejus in hoc loco. 
EA respondit senex : Si in taciturnitate mea non zdi- 

ficatur, neque in sermone meo zdificabitur 

45. Narravit frater Pystus, dicens : Quia ibamus 
seplem fraies solitarii ad abbatem Sisoi habitantem 

in insula Clysmatus : et cum rogaremus cum ui dice- 
ret nobis aliquid, ille respondit : lgnoscite mihi, quia 
idiota sum homo; sed veni aliquando ad abbatem Hor 


hanc? Et ille mibi respondit : Non est mea, sed ἰδ. 
tius seuis est. Εἰ tulit me, dicens : Veni, vide obe- 
dientiam ejus. Cozit ergo modicum piscem male, ita 
ut perderet eum voluntarie, et apposuit seni ; et ille 
manducavit, nihil loquens. Et dixit ei : Bonum est, 
senex? Et ille respondit : Bonum valde. Posth:xc δῖ. 
tulit ei illud modicum, nimis bene coctum, et dizit : 
Ecce istud perdidi, senex, male illud coxi. Et ille 
respondit : Etiam modice tibi male exivit. Εἰ conver- 
sus ad me abbas Athre dixit : Vides quia hzc obe- 
dientia istius G2 senis est? Et exii abeis; et quid- 
quid vidi, hoc feci secundum virtutem meam. Hae 
dixit fratribus abbas Sisoi ; unus autem ex nobis ro- 
gavit eum dicens : Ostende nobis cbaritatem, et die 


B nobis tu unum sermonem. Et dixit : Qui habet quod 


et abbatem Athre ; et erat in infirmitate abbas Hor. 


decem et octo annis, et coepi supplicare eis, ut dice- 
rent mihi aliquod verbum ; et dixit abbas Hor : Quid 
tibi habeo dicere ? Quidquid vides, fac; Deus enim 


illius est, qui sibi ultra quam potest extorquet, et. 


violentiam facit 43 omnia : hi autem ambo non erant 
de una provincia, boc est abbas Hor et abbas Athre. 
Fuit autem inter eos magna gratia, donec exirent 


ambo de corporc. Abbas autein Athre summa obe- . 


dienti: erat, abbas vero Hor multz humilitatis. Feci 


ergo paucos dies apud eos, investigans virlutes eo-- 
rum, et vidi mirabile quid quod fecit abbas Athre. 


Attulerat enim eis quidam unum piscem modicum, 
et voluit illum facere abbas Athre seniori abbati Hor ; 
posuerat ergo abbas Athre cultellun, et incidebat 
piscem illum, et vocavit eum abbas Hor, dicers : 
Athre, Atbre. Ille vero statim. dimisit cultellum ip 
snedio pisce inciso, et non perincidit eum, et cucur- 
rit ad eum; et miratus sum tantam obedientiam ejus, 
quia non dixit : Exspecta donec incidam piscem. 


iunumerabile est in scientia, perficit omnem Scriptu- 
ram. [terum alter ex nobis dixit ei : Quid est pere- 
griuatio, Pater? Et ille respondit : Tace, et in omni 
loco quocunque veneris, dic : Non habeo causam, et 
bac est peregrinatio. . 

44. Venit quidam frater ad abbatem Sisoi in mon- 
tem abbatis Antonii ; et loquentibus eis, dicebat ab- 
bati Sitoi : Modo adhuc non pervenisti ad mensuras 
abbas Antonii, Pater? Et respondit ei senex : Ego 
si haberem unam cogitationem abbatis Antonii, efü- 
cerer totus velut ignis : verumtamen scio hominem 
qui cum labore potest ferre cogitationes suas. 

45. Iterum autem interrogavit eum frater ille, di« 
cens : Putas sic persequebatur Satanas antiquos? Et 
dicit ei abbas Sisoi : Modo plus, quia tempus ejus 
appropinquavit, et turbatur (Ruff., l. m , num. 174; 
Pasch., c. 25, n. 2). 

46. Venerunt alii quidam ad eum, ut audirent ab 
eo sermonem ; et nihil. eis loquebatur, sed somper 
dicebat : Iguoscite mihi. Videntes autem sportellas 
ejus, dixerint diseipulo ejus Abraham : Quid facitis 
de sportellis istis? Et respondit eis : Huc et illuc 
expepbdimus eas. Hoc autem audiens senex, dixit : 
E« Sisois hinc et inde manducat. llli vero audientes 
zdi&cati sunt valde in humilitate ejus, atque cum 
gaudio recesserunt. | 

47. Frater interrogavit abbatem Sisoi, dicens : Vi- 
deo meipsum, quia memoria mea ad Deum intenta 
sit. Et dicit ei senex : Non est magnum hoc, ut mens 
tua cum Deo sit ; magnum est autem , si teipsum in- 
fra omnem videas creaturam ; hoc autem et labor 
corporalis corrigit, et ducit ad humilitatis viam. 

48. Dixit beatae memorizx Syncletica : Sicut impos- 
sibile est navim fabricari sine acutis , ita impossibile 
est hominem sine humilitate salvari. 

49. Dixit abbas Ilyperichius ; Arbor vitze est in ex- 
celsum, et ascendit ad eam humilitas monachi. 

50. Dixit iterum qui supra : Imitare Publicanum 
illum, ne cum Pharisseo damneris ; et sequere man- 
suetudinem Moysis, ut summitates cordis tui resecans, 
convertas in fontes aquarum. " 

- Bi. Dixit abbas Crsisius : δὶ fragmen ορυάδ tegula. 
in fundamento mittatur, ubi juxta sit fluvius, .pon 


δῦ 


DE VITIB PATRUM LIBER V. 


cel 


sustinet unum diem ; £005 attem, permanet velut Α lahofem tuum; sed. esto spiritali sale conditus in 


lapis. lia eat homo qui carnalem sapientieu habet, et 
Bu €t tentationum igae decoctus, sicat οἱ Joseph; 
hojusmodi enim verbo Dei re:olvitur : qui cum ini- 
jum fecerit, wulis tentationibus iu medio hominum 
agitatur. Bonum est enim ut. quis noverit mensuras 
suas, et declinet in. initio pandus ; fortes autem in 
fide immobiles sunt; 8am de ipso saneto Joseph si 
xglit aliquis loqui, dicet quia neo tertenus erat; 
quantum gen(atua esi, et in quali provincia, ubi ne6 
yestigium erat divini cultus? Sed Deus patrum ejus 
erat cum ea, qui erupuít eum ex amui tribulatione, 
$$ nune esi cum patribus auis in regno celorum. Fl 
nee erga sguosoeotes menaurss nostras certemus; 
Wi3 eni nos possumus effugere judicium Dei. 

53. Senex quidem erat solitarius vacans in eremo, 
ei dicebat in eemelipso quia perfectus esset in virtu« 
tibus. llic gravit Deum, dicens : Ostende milii. quid 
eit períectio anime, el facio. Volens autew Deus 
humiliare cogitatiopes ejus, dixit ei : Vade ad. illum 
archimandritam, et quidquid tibi dixerit, facito. Re- 
valavit sutam Deua acchimandrite iili, antequam ille 
ad ipsum venire, dicens : Ecce ille solitarius venit 
8d (e ; dic erga ei ut tollat flagellum, ei vadat ut pascat 
Rorcos tibi. Veuiens ergo senex pulgavit ostium, et 
lpgressugs es$ ad archimandritam illum ; e& cum se 
balutassent, eedarunt. δὶ dixit ei solita. ius ille qui 
venerat : Dic mibi quid faciam , ut. sim salvus, Et 
ile digit : Facies quodcunque dixero tibi? Et re- 
spondil gi : ktiam. E dixit ei : Ecce tolle flagellum, 
δὲ Yade, paece porcos, lli autem, «qui eum noverant 
et audierapt de eo, cum vidissent quia poreos pasce- 
ret , dicebant : Vidistis illum solitarium magnum, de 
quo audiebamus ?* eece stupuil cor ejus, et daemonio 
vexatyr, et pascit porcos. Videns autein Deus humi- 
litate ejus, quis ita patienter sustinebat opprobria 
homipum, prxcepi( eum iterum redire ad locum 
syum. 

bo. Quemdam senem monachum solitarium homo, 
qui 4 damonio vexabatur ei fortiter spumabat , per- 
Cgéeil in maxillam; «enex vero convertit ei aliam 
maxillam statim. Dz:imon autem, nou fereus incen- 
dium bumilitafis ejus, nox egivit ab ea (Kuf., l. ui, 
nyni. 125). 

94. Dixit genes cuidam (Ref., l. n, sum. 115; 
Paách., ς. A5, n. 3) : Quando cogitatio, superbie aut 
elationis intraverit iu te, $crutare congcieutiag tuam, 
si diviya pandata omnia custodis, si. iniiicog tuos 
diligis, si gaudes ig gdyersarii. tui glorilicatione, et 
si eontristarig in Iiporatione ejus, 897 ei si «gno- 
scis teipsum esse iputileg seryup, αἱ si omnium 
peccatorum. ease deteriorem : ged nupc si i(a. de te 
sentias, quasi ompia correxeris, $cieng quia buju&mo- 
di cogitatio qu3 universa resolvet. 

93. Dixit senex cuidam : Nop appopas cor tuum 
adversus [ratrem, dicens, quia tu magis illo sobriug 
et continentior, et intelligentior 8is; sed subditus 
esto grati Dei in gpiritu paupertatis, et per charita- 
tej pon fictap ; pe spiritu exaltationis elatus, perdes 


B .35,n 


Christo. 

56. Dixit senex: Quia qui plusquam dignus est 
honoratur aut laudatur, amylius patitir detrimen- 
tum ; qui autem non foerit omnino ab bominibus bo- 
noratus, lic desuper glorificabitur (Ruf. / [. m, n. 112 ; 
Basch., e. 15, n. 4). 

57. Frater aliquis interrogavit senem, dicens : Bo- 
num est assidue peenitere? Et respondit ei senex : 
Vidimus Jesum filium Nave, quia cum pronus jaceret 
in facie, apparuit i!li Deus. 

88. Interrogatus senex, quare ita inquietaremur a 
dzwmonibus, respondit : Quia arma nos:ra abjicimus, 
quod est contumeliam, ei humilitatem, et pauperta- 
tem, ei patientiam (Ruff, 1. m, n. 173; Pasch., 
. M). 

59. Frater quidam interrogavit senem dicens : Si 
quis fratrum attulerit ad me deforis cogitationes; 
vis, abba, dicam ei ut non eas afferat ad me? Et 
respondit ei senex : Noli. Et dixit frater : Quore! 
Respondi ei senex: Quia nec nos boc possumus 
custodire; et ne forte cum dicimus proximo, Ne 
facias illud, inveniamus nos postea idipsum facien- 
tes. Et dixit frater : Quid ergo debet fleri? Et re- 
spondit ei senex : Si voluerimus taciturnitalem ser- 
vare, sufficit proximo modus ipse. 

68. Interrogatus est. senex, quid esset humilitas? 
Et ille respondit : Si peccanti fratri in te ignoveris, 
antequam apud (e peenitent am agat. 

61. Dixit senex : In omni tentatione non culpes 
hominem , sed teipsum tantum, dicens : Quia pro 
peecatis meis hzc mihi evenerunt. 

63. Dixit senex : Nunquam preterivi ordinem 
meum, ut altius ambularem : neque turbatus sum 
aliquando in humilitate positus ; omnis enim cogita- 
tio mea in hoc erat, ut deprecarer Domipum, quo 
spoliaret me veterem hominem. 

63. Frater quidam interrogavit senem : Qoid est 
humilitas? Et respondit ei senex : Ut beuefacias his 
qui tibi malefaciunt, Et dixit frater : Si non perve- 
niat homo in eadem mensura, quid facie? Respondit 
senex : Fugiat , eligens taciturnitatem. 

64. Frater aliquis interrogavit senem, dicens : 
Quod eat opus peregrinationis? Et ille dixit ei: 
Seio fratrem peregtinantem, qui cum tentus esset in 


D ecclesia, et eontigisset ibi fleri agapem, sedit ad 


mensam ut mandacaret cum fratribus. Dixerunt au- 
tem quidem : Istum hie quis tenuit. Et dixerunt ei : 
Surge ei vade binc foras : qui surrexit et abiit. Alii 
vero contristali de expulsione ejus, egressi sunt, et 
revocaverant eum. Post hiec iBterrogavit cum qui- 
dam, dieens : Quid, putas, est in corde tuo, quia 
expulsus es, οἱ iterum revocates? Et. ille dixit ei : 
Quoniam posui io corde meo, quia zqualis ess.m 
cani , qui quando insectatur, foras egreditur ; 
quando vero vocatur, iugreditur. 

65. Venerunt qeidem aliquando tn Thebaidam ad 
queuidam senem , habentes secum unmn qui a dz- 
mpnio vexabstor, ut curaretur sb iilo seno (Ruf., 


»5 


VERBA $ENIORUM. 


l. ui, n. 8i). fenex esgo enm. diu rogaretur, dizit ἃ 7H. Altecum senem vojestos. seéueere. deuwenes, 


demoni : Exi de factura Dei. Et respondit deraon : 
Eseo, sed interrogo ta unum verbum, ut dicas mibi, 
qui sunt leedi, et qui sunt agni; Et dixit senex : 
Hzdi quidem tales, qualis ego ; agni vero qui sint, 
Deus seit, Et audiena dzemon, clamavit voce magna, 
dicens : Ecce propter istam humilitatem) tuam exeo, 
Et exiit eadera hora. 

66. Manebat quidam monachus AEgyptus in subur- 
beno Constantinopolitsne civitatis (Huff. , (. 1, n. 
49, narrawe Parmeue); et dum transiret Téqodosiug 
Junior imperator per viam illam, reliquit omues qui 
in obsequio ejus erant, et venit solus ad cellam 
ejus. Et puisans ad ostium monacbi, aperuit ei mo- 
n»chus. Videns autem eum, agnovit quidem quia 


dicebant ei : Vis videre Christum? Et ille dizit : A9a-. 
thema vobis ei de quo dicitia, Ego autem meo Ghristo 
oredo dicenti : Si quis vobis dixerit, Bcec hic Christus, 
aut ecce. illic; nolite credere. Quo dicto statim non. 
oomparueerunt (Motih. x&iv). 

φῆ, Norraverunt de alio sene, quia perseveravit 
jejussns septusginta hebdomadas , semel in. hebdo- 


- mada reficiens. Hic postulavit a Deo de quodam ser- 


mone Scripturarum sancterum, δὲ uon revelabat ei 
Deus, Dixit ergo in semetipso t Ecee tautum leborem 
$umpsi, el nihil profeci : vadam ergo ad [ratrem 
meum, et requiro ab eu, Qui eum egressus clausisset 
ogum $uum ui übirel, missus est ad eum angelus 
Domini, dicens : Septuaginta hebdomada quas jeju-. 


imperator esset; sic tamen suscepit enm, tanquam ὯΔ nasti, non te fecerunt prosimum Deo : nunc vero 


unum ex ofüciq militantium. Cum ergo intzoissel, 
fecerunt orationem, et sederunt. Coepit aufer intere 
rogsre imperator, dicens : Quomodo sunt patres in 
AEgypto? Et ille respondit : Orant omnes pro salute 
vestra. Imperator autem cireumspiciebat in cella 
ejus, si quid haberet, et ninil illic vidit nisi parvam 
sporieljam, habentem modieum panis, et lagenam 
aquae. Et dixit ei monachus : Gus'a modice. Et infu- 
dit ei panes, et misit ei oleum et sal, et mandacavil, 
et dedit ei aquam ut biberet. Dixit sutem ei impera- 
tor : Scis quis sum ego? Et ille dixit : Deus te scit 
quis sis. Tune dixit ei : Ego sum Theodosius impe- 
rator. Hle autem statim adoravit salutans eum humi- 
liter, FA dieit imperator : Besti estis vos, quia sacu- 


quando liumiliatus o3, ut. ad fratrem tuum pergetes, 
missus sum indicare tibi sermonem ; aperientque ei 
de re quam quaerebat, discessit ob eo. 

τῷ. Dicebat quidam senex (Ruffn., I. 1m, n. 9i U 
Quia si quis cum humilitate e$ timore Dei injungat 
fratri aliquid facere, sermo ipse qui propter Daum . 
egreditur, facit featrem illum saum subjectum existo- 
re et implere quod fuerit imperatum ; si autem quis 
volens jubere fratri, δὲ nen hoo secandum (timorem. 
Dei fecerit, sed quasi per auctoritatem, volens sibi in: 
ea potestatem defendere, Deus qui videt ecculta oor- 
dis, non permiitit eum audire vel fagere quod jube- 
tur. Manifestum enim est opusquod secundum Deum: 
fit; et iterum manifestum est quod pro voluntate aut 


rA viam habeiis, et mon eogiiatis de hoc saculo. C in potestate injngitut : quoniam quod a Deo est, 


Veritatem autem dicam, quia io imperio natug sum, 
ei nuaquam 499 it deleciatus sum pane οἱ aqua 
sicut hodie ; saria enim libepter comedi. EA coepit ex 
tupe honorare eum imperator ; senex vero egredieng 
fugit, et iterum venitin Egyptum. 

67. Dicebant senas : Quoniam quapdo teatamur, 
tuuc magis humiliamur ; qaoniam Deus sciens inür- 
mitate nostram, protegil nos : si agtem gloriamur, 
suferi s pobia proteclionemo suam, et perimus. 

63. Cukdam Íratri appernit diabolus transformatus 
in angelum lucis, et dixit ad eum : Ego sum Gabriel 
aggelus, οἱ missus sum ad te. lUe voro dixit οἱ : Vide 
ne ad alium migsus $$; ego autem non sum dignus 
ut augelus φίλιον ad me. Diabolus autem. statim 
non comparuit. 

69. Dicebaut se99$ : Quia vel si pro veritate ange- 
lus tibisppareat, mon suscipias facile, sed bumwilia 
temejlipsum, diceps : Nop sum diguus angelum videre, 
viveusin peceatis. 

70. Narraveruntde alio sene, quie sedens in cella 
$U2, et sustinens tentatiopes, videbat damoses ma- 
Bifeste, el contempobat eos. Gug autem diabolus vi- 
deret se viuci 8 sene, veni at o&tendit se οἱ, dicens ; 
Ego sum Cristus. Videns auteyo eum senex, cjausit 
Oculvs suos. Et dixit ei diabolus : Ego sum Christus, 
et quare qausisti oculos tuos ?. Et respeudit senex ἃ 
Ego bic Chrisung nolo videre, sed in illa vita. Au- 


diens sutem diabolus hec, non comparuit. 


cum humilitate et obsecrgtione imperatur ; quod au» ' 
tem ex potesiate, cum furore et perturbatione, utpo- 
te quod a maligno est, , 

14. Dixit senex. : Volo magis viaci eum admet 
quam vincere cum superbia. 

15. Dixit souez : δῖοι" cendemnes agtantem tibi , 
quoniam nescis utrum in te sit Gpiritus Dei, an in 
jo. Astantom autem tibi dico eum, qui minisur est. 
tuus. 

76. Frater aliquis interrogavit senem, dicens ; Sí 
habito eum aliis frstribus, et video aliquam rem in- 
convenientem, vis ut loquar? Kt disit ei genex : Si 
sunt aliqui majores tibi aui costanei, tacens magis 
requiem habebis; in hoe enun, que te minore Ie, 


D cies, etiam securum te reddes. Dicit €i frater t Qui ' 


ergo facio, Pater? perturhat. enim. me spiritus. Dic* 
ei senex : Si laborae, commovefacita semel huniti- 
ter; si autem non obediugt tibi, relin;ue lahoram 
tuum in conspectu Dei, et ipse ta consolabitur : boc 
enun est ut projiciat se Dei cultor curam Devo, ei re- 
liuquat ipse voluntates suag. Atteode autem tibi ut 
aecugdum Deng sit &ollicitude μιὰ; εἰ (aroen quo- 
modo video, bonum est tacere, humilitas enim tbi 
6δί, taciturnitas. 

Ti. Frater. quidem interrogavit senem, dicaps :, 
Quid esi profectus hemiuis? Ki respondit ei sepex : 
Profectus homiuis e$t humilitas. Quantum enim quis 
ad humilitatem inginatus fuerit, tantum eleysbiu. 


$61 


DE VITIS PATRUM LIBER V. 


ad profectam (Ruff., lib. mu, n. 171; Pasch., c. 19, A dio. Consumpta sunt ergo omnia illorum opeta, 


n. 5). 

' 78. Dixit. quidam senex : Quia si quis dixerit, 
ignosce mihi, bumilians se, comburit demones ten- 
tatores. 
19. Dixit senex : Si acquisieris taciturnitatem, non 
habeas apud temetipsum quasi aliquam virtutem, 
etiamsi obtinueris, sed dic : Quia indignus sum 
loqui. . 

80. Dicebat quidam semex : Nisi velaret pistor 
oculos animalis ad molam circumeuntis, converteret 
se animal et comederet labores suos (Huff., l. 1i, 
1.128; Pasch., c. 15, n. 1); ita et nos velamen acci- 
bimus secundum dispensaiionem Dei, ne videamus 
qua operamur bona, et beatificantes forsitan nosmet- 


matta autem fratris illius illsiesa permansit. Iloc au- 
tem videntes illi fratres timuerunt, et penitentiam 
coram illo egerunt, habentes eum deinceps velot 
patrem. 

87. Interrogatus est senex, quomodo quidam di- 
cerent videre se aspectum angelorum; et respoa- 
dit dicens : Beatus est qui peccatum suum semper 
videt. 

$8. Frater aliquis contristabatur adversus alium 
fratrem ; quod audiens ille venit satisfacere ei. Ille 
autem non aperuit ei ostium cell: suzx. Perrezit ergo 
ille ad quemdam senem, et dixit ei causam : Vide 
ne quasi justam habeas causam apud temetipsum in 
corde tuo, tanquam culpaturus fratrem tuum, ut 


Ipsos, perdamus mercedem $99 nostram. Propter- B quasi illum reprehendas, et teipsum justifices, et 


ea ergo relinquimur per intervalla temporum semel 
sic sordidas cogitationes assumere, ut cum easdem 
cogitationes sspicimus, nosmetipsos judicio proprio 
eondemnenus. Ea enim cogitationes ipse, velamen 
sunt ipsius modici boni operis. Quando autem liomo 
seipsum 2ecusat, non perdit mercedem suam. 

81. Dixit quidam senex : Quia volo magis doceri 
quam docere. ltem dixit : Non doceas ante tempus, 
alioquin omni tempore vita tux minoraberis intel- 
lecti. 

82. Interrogatus est quidam senex : Quid est hu- 
militas? Et respoudens dixit : Humilitas magnum 
opus est et divibum : via autem humilitatis hzc est, 


ut labores corporales assumi debeant, et ascribat. 


propterea non tetigerit Deus cor ejus, ut aperiret 
tibi. Verumtamen hoc est quod dico (bi, ut vel si 
ille peccavit ia te, pone in corde tuo, quia tu in iilo 
peccaveris, et fratrem tuum justifica, et tunc Deus 
dat in corde illius concordare tecum ; et narravit illi 
exemplum tale, dicens : Duo quidam erant szeculares 
religiosi, et colloquentes secum egressi sunt, et 
facii sunt monachi : emulationem autem habente; 
vocis evaugelicz, sed non secundum scientiam , ca- 
straverunt se quasi propter regna coelorum. Audiens 
autem archiepiscopus, excommunicavit eos; illi au- 
tem putantes quia bene fecissent, indignati sunt 
contra euin, dicentes : Nos propter regna ccelorum 
castravimus nos, et hic excommunicavit nog? Eamus 


seipsum homo peccatorum, et ponat se subjectum (^ et interpellemus adversus eum Jerosolymitanorum 


omnibus. Et dixit frater : Quid est esse subjectum 
omnibus? Respondit senex : Hoc est esse subjectuin 
omnibus, ut non attendat quis aliena peccata, sed 
8ua-semper aspicial, οἱ deprecetur sine intermis- 
sione Deum. 

85. Interrogavit quidam frater senem , dicens : Dic 
mihi unam rem, quam custodiam, et vivam per eam. 
Ei dixit ei senex : Si potueris contumeliam. pati et 
sustinere, magnum est hoc, et super omnes vir(utes 
(Ruff., |. t , n. 85). 

84, Dixit senex : Qui contemptum et injuriam et 
damnum patienter fert, potest salvus esse. 

85. Dixit senex cuidam : Non habeas notitiam 
cum abbate, neque frequenter adjungas te ei; quo- 


archiepiscopum. Abeuntes ergo indicaverunt ei om- 
nia. Εἰ dixit eis archiepiscopus Jerosolymitanus : Et 
ego vos excommunico. Ex quo iterum contristati 
abierunt in Antiochiam ad archiepiscopum , et dixe- 
runt ei omnia quz facta füerant circa se. Et ille si- 
militer excommunicavit eos. Et dixeruut ad seipsos : 
Eamus ltomam ad patriarcham, et ipse nos vindica- 
bit de omnibus isus. Abierunt ergo ad summum ar- 
chiepiscopum Romanz civitatis, οἱ suggesserunt ei 
qus fecerant eis memorati archiepiscopi , dicentes : 
Venimus ad te, quia tu es caput omnium. Dicit au- 
tem eis et ipse : Ego vos excommubico, et segregati 
estis. Tunc defecerunt excommunicati totius ratio- 
nis, et dixerunt ad semetipsos : Isti episcopi sibi in- 


niam ex hoc fiduciam sumes, et desiderare incipies p vicem deferunt et consentiunt, propter quod in Sy- 


ut teneas etiam ipse primatum. 

86. Frater quidam erat in congregatione, et omne 
pondus quod fratribus imminebat, ipse suscipiebat, 
ita ut se etiam in fornicatione accusaret (Ruf. , l. ur, 
1. 29, nomine Eulalii). Quidam autem fratrum igno- 
rantes actus ejus, coeperunt murmurare adversus 
eum, dicentes ; Quanta mala facit hic et nec opera- 
tur? Abbas sciens qux agebat, dicebat fratribus : 
Volo unam mattulam istius cum humilitate, quam 
omnes vestras cum superbia. Et ut demonstraret ex 


Dei judicio qualis esset frater ille, attulit omnia qud 


operati fuerent illi fratres, et mattam ejus de quo 
querebantur, ei accendit ignei, et jactavit jn me- 


nodis congregantur : sed eamus ad illum virum Dei 
sanctum Epipbanium episcopum de Cypro, quia pro- 
pleta est, et personam hominis noa accipit. Cum 
autem appropinquarent civitati ejus, revelatum est 
ei de ipsis; et mittens in occursum eorum dixit : Ne 
intretis civitatem istam. Tunc illi in se reversi, dixe- 
runt: Pro veritate nos eulpahiles sumus; ut quid 
ergo nos ipsos justificamus? Fac etiam quia illi ia- 
juste nos excommunicaverunt , nuaquid et iste pro- 
pheta? ecce enim Deus revelavit ei de nobis. Et re- 
prehenderunt semetipsos valde de culpa quam fece- 
runt. Tunc. videns QG3Q qui corda novit quia pro 
veritate se culpabiles fecerant, revelavit episcopo 


9ió 


VERBA SENIORUM. 


910 


Epiphanio. Et ultro misit, et adduxit eos, et conso- A dicit ei : Jam nolo vendere Codicem istum. Compun- 


latus eos, suscepit in communionem. Seripsit itaque 
de his archiepiscopo Alexandrie, dicens : Suscipe 
fllios tuos, quoniam in veritate poenitentiam egerunt. 
Εἰ addidit senex qui hoc exemplum narraverat, di- 
cens : Hzc est sanitas hominis, et hoc est quod vult 
Deus, ut homo culpam suam projiciat ante Deum. 
Hec cum audisset frater, feeit secundum verbum se- 
nis, et pergens pulsavit **«üum fratris; ille autem 
Iox ut sensit eum, prius apud illum deintus poeni- 
tentiam gessit, aperuitque statim ostium, et osculati 
sunt se invicem ex animo, et facta eat inter utrosque 
pax maxima. 

89. Duo monachi , qui erant etiam earnales fratres, 
habitabant simul, et volebat diabolus seharare eos ab 


etus autem venit ad senem poenitentiam agens, et 
rogans eum ut reciperet Codicem, senex autem no- 
lebat accipere eum. Tunc dixit ei frater : Quia si non 
recipis eum, non possum securus esse. Et dixit ei 
senex : Sj non potes esse securus nisi recipiam, ecce 
recipro eum. Et remansit frater ille apud eum usque 
ad exitum suum, proficiens de patientia senis. 

2, Factus est aliquando conventus in Cellis pro 
causa qua:!'am , et locutus est quidam abbas Evagrius, 
et dixit ei presbyter monasteriorum : Seimus, abba 
Evagri, quia si esses in patria tua, forte aut episco- 
pus fueras, aut multorum caput; nunc autem hic 
velut peregrinus es. llle vero compunctus, non qui- 
dem turbulenter aliquid respondit, sed movens ca- 


invicem. ( Ruff., Il. 11, n. 48). Semel ergo unus, qui B put, respiciensque in terram, digito scribebat , et 


erat minor state, incendit lucernam, et posuit eam 
Buper candelabrum. Fecit autem opera sua daemon, 
et evertit candelabrum : quapropter cecidit eum ma- 
jor frater cum ira. llle vero penitentiam egit, dicens 
€i : Habe patientiam in me, frater, et iterum accendo 
eam. Et ecce virtus Domini venit, et torquebat illum 
d:emonem usque mane. Dzemon autem nuntiavit suo 
^ principi quod factum fuerat. Et audivit sacerdos pa- 
ganorum id quod retulerat demon, et egressus fa- 
ctus est monachus, et ab initio conversionis suas te- 
nui humilitatem, dicens : Humilitas solvit omnem 
virtutem inimici, sicut ego audivi eos loquentes, di- 
cendo: Quia quando perturbamus monachos, : con- 
vertitur unus ex eis, et agit ponitentiam, et destruit 
emnem virtutem nostram. 


LIBELLUS DECIMUS SEXTUS. 
De patientia. 

4. Dicebant fratres de abbate Gelasio, quia habue- 
pit Codicem in membranis valentem solidos decem 
et octo (Ruff., [. i, n. 59, nomine Anastasii). Conti- 
mebat vetus et novum Testamentum totum ; et posi- 
tus erat Codex ipse in ecclesia, ut qui vellet de fra- 
tribus legeret. Superveniens autem quidam frater 
peregrinus applicuit ad senem, et videns Godicein 
$Hum concupivit eum, et furatus eum exivit atque 
discessit. Senex vero non est secutus post eum ut 
comprehenderet eum, utpote qui intellexerat quod 
fecerat. llle autem pergens in civitatem, quzrebat 
€ui venderet eum. Et cum invenisset qui volebat 
emere, copit solidos sedecim prelium ejus postulare. 
Mile vero volens comparare eum, dixit : Da mihi pri- 
mum ut ostendam eum, et sic tibi pretium dabo. 
fDedit ergo ille Codicem ad ostendendum. Quem ac- 
cipiens ille qui emere cupiebat, attulit eum ad ab- 
batem Gelasium!, ut probaret si bonus Codex esset , 
aut si tantum valeret. Dixerat enim ei et quantitatem, 
aquam venditor postulabat. Et dixit senex : Eme illum, 
«quia bonus Codex est, et valet pretium quod dixit 
tibi. llle autem veniens dixit venditori aliter, et non 
sieut audierat a sene, dicens : Eece ostendi illum ab- 
Reti Gelasio, et dixit mihi quia charus est, et non 
*alet quantum dixisti. llle hoc audiens dixit ei : Ni- 
Isl aliud tibi dixit senex? Et respondit : Nibil. Tunc 

ParnoL. LX Xlll. 


dixit eis : Revera ita est, Paires : verumtamen semel 
locutus sum, in Scriptaris vero sccundo nihil ad- 
jiciam. 

9. Sedente aliquando abbate Joanne Brevi ante 
ecclesiam , circumdederunt eum fratres, exquirentes 
ab eo singuli de cogitationibus suis (Ruff., |. 11, n. 
92). Quidain autem senex hoc videns, acceaosus in- 
vidia dixit ei : Suriscula tua, abba Joannes, veneno 
est plena. Et respondit ei abbas Joannes: ]ta est, 
abba. Hoc autem dixisti, quia ea quz sunt foris tag- 
tummodo vides; si autem videres que intro sant, 
quid esses dicturus ? 

4. Dicebant de Joanne Minore de Thebaida, qui 
fuit discipulus abbatis Ammonii, quia duodecim an- 


C nos fecerit in miuisterio, serviens seni in infirmitate 


ejus, et posthzec sedebat super mattam; senex vero 
contristabatur pro eo (Ruff., |. 1n, n. 155; Pasc., c. 
19, n. 2). Et dum multum laborasset cum 6o, num 
quam dixit ei : Sanus esto. Quando autem jam mo- 
riturus erat, residentibus senibus loci, tenuit. ma- 
num ejus, et dixit : Sanus sis, sanus sis, sanus sis, 
Et tradidit G391 eum senibus, dicens : Hic angelus 
est, non hoino. 

5. Dicebant de abbate fsidoro , qui erat presbyter 
ih Seythi, quia si quis habuisset fratrem infirmum , 
aut pusillanimem , aut injuriosum , et volebat eum 
expellere foris, ille dicebat : Adducite eum ad me. 
Et apprehendens eum, patientia sua curabat animum 
fratris illius. 


D 6. Abbas Macarius, in Zgvpto positus (Ruf., lib. 


1u, n. 79, Pasch. c. 5, n. 1), invenit hominem qui 
adduxerat animal , et rapiebat qux habebat ; ipse 
vero ut peregrinus astitit furi, et adjuvabat euui ad 
animal carricandum , et cum omni quiete deduxit 
eum , dicens in semetipso : Nihil intulimus in hune 
mundum, sed Dominus dedit; sicut voluit ipse, 
ita factum est : benedietus in omnibus Dominus 
(1 Tim. vi). 

7. Facta aliquando congregatione fratrum in Scy- 
thi, cum voluissent senes probare abb wem Moysen , 
contempserunt eum, dicentes : Ut quid iste /Ethiops 
venit in medio nostrum? llle autem audiens, tacuit. 
Cum vero dimissus fuisset conventus, dixerunt ei hi 


21 


971 


DE VITIG PATRUM LIBRA V.—— va 


qui eum injuriese iraelawerant: Neo modo non e& A tavero, quomodo majorem tentationem, & permiterit 


turbatus t. Et. ille. respondit : Turbatus sum, et non 
sum locutus (Psal. Lxvu). 

8, Paysius (rater abbatia Pasteris habuit effectum 
eum quodam monacho ex cella sua; abhas autem 
Paster nolehat hoc : qui consurgens fugit ad abbas 
tem Amu.onam, et dicit ei ; Frater meus Paysius 
habet cum quibusdam affectum, quod ega non li- 
benter fera, Dixit autem ei abbas Ammonas : Abba 
Pastor, adhuc vivis? Vade in cellam tuam , et pane 
in corde (go, quia aünum jam liabes in sepulcro. 

9. Dixit abbas Pastor ; Omuis labor quicunque 
evegerit tibi, ex taciturpitate gsuperabitur. 

10. Quidam frater Ixsus ab alio fratre , venit ad 
abbatem Sisoi Thebzum , et. dicit ei : Lxsus sum a 


mihi Deus inferri, portare posenm? Εἰ pweplore 
nihil eis dico, μὲ flat consuetuda ponaudi qug su- 
perveniunt 

15. Narreverunt de sene quodam, quia brbuerit 
puerulum cobahitantem seeum ; et videns eum, quia 
feeerit opua quod nen expedieba ei, dixit ei semel: 
Non facias bane rem. Et ille noa ehedivit ei. Hoe 
autem semex videgs, abjecit de cogitatiane sus οὐ: 
ram illius, jactana preprium judicium super ipsum ; 
puer vero clausit oeljum cella, ia qua eraut panes , 
per tres dies, et dimiait senem jejugum, οἱ non dirit 
ei senex : Ubi es, aut quid facis foris? Habebat au- 
tem vicinum senex : qui eum agnevissel , quia lar- 
daret puerulus ille, fecit modicum pulmentum, el 


quodam íratre, et volo me vindicare (Ruff., . 1, n. Bl dabat ei per parietem, et regahal ut gustare, οἱ 


114 Pasch., c. 1, n. 4). Sene autem rogabat eum , 
dicens : Noli, fili; sed dimitte magis Deo vindictam. 
llle autem dicebat : Non quiesco donec meipsum 
vindicavero. Dixit autem senex ; Oremus, ffater. Et 
surgens dixit senex : Deus, jam te opus non hahemus 
cogitare de nobis, quoniam nos ipsi vindictam nostram 
facimus. lloc autem audiens frater, cecidit ad pelles 
jllius senis, diceus ; Jam non contendo cum fraue 
illo, sed, rogo, ignosce mihi, 

41. Quidam videns quemdam religiosum  portan- 
tem mortuum in lecto, dicit ei : Mortuos portas ἴ 
Vade, viventes porta. 

12. Dicebant de quodam monaclio, quia quantum 
eum injuriis quis appelissel aut exacerbasset (Iiu/f., 


dicebat seni ; Quid tardat (reter ille foris? Sexex 
vero dicehai . Quando ei vaeaverit, severielur. 

i8. Nerraverant aliqui quia philosophi quidam 
aliquando volueruaà prebare Q949  menachos, ei 
venil uaua transiens &tela indutus el bene vestitus 
(Ruff., l. u, n. 14; Pasoh., e. ἃ, n. ὃ). Bt dixerunt 
ei philosophi : Tu veni huoc. llle vero indigsalui , 
injuriis aggressus est oos. Transiit et alter unus mo 
naohus magnus, rusticus genere ; et ipsi dixerunt 6i 1 
ἴα, menache male senex , vani huc. llle vere cusitt 
venit. Bt eesperunt ei alapas dare; ille autem (0δε 
venit eis aliam maxillam, Statim vero illi suere 
ruat philosepbi, et adoravesuut eum, djceatqs : Vere 
eego monachus. Et fecerpni Gum sedero ig medis 


( in, n. 80; Pasch., c. 7, n. 4), tanto magia ill& ad (ἃ gui, et interrogaverunt eum , dieontes : Quid edi 


eum concurrebat , dicens : Quia hujusmodi bomines 
causa corrigendi fiuny his qui jn conversatione. stu» 
diosj sunt. Nam qui eos heatificant, magis eonfundunt 
animas eorgu, Seripium est enim : Quia qui beali« 
ficant vas, geducunt vqs (Isgig qn), 

43. Venerunt aliquando lauwones in. monasterium 
senis (Prat. spiri. e, 213), et dixerunt ad eum : Qm: 
tiia qux in cella tua. sunt tollere venimus. Et ille 
dixit : Quantum vobis videtur, filii, (alite. Tulerunt 
ergo quodcunque invenerunt in cella, et abierunt. 
Qhliti sunt autem ibi gaecellum, quod erat abscondi- 
tum ia cella. Senex vero tollens eum , secutus est 
post eos, clamans et dicens : Filii, tollite quod obliti 
estis in cella. llli vero admirantes patientiam senia , 


retulerunt omnia in cella ejus, et poenitentiam ege- Β 


, FUni omnes, ad invicem dicentes ; Hie vere homa 
Dei est, 

14. Frawres quidam venerunt ad senem quemdam 
s&ncum in desaMa Jogo sedentem, et invenorunt 
forià Qxira manastesium puerum paseentem pecora, 
et loquentem verba qu:& non. deoehat. (Ruff., |. wu, 
& 91), Postquam autem viderupt senem, et iudioa- 
verunt ei cogitationes suas, et de responsione ejus 
$e profecisse sanserunt , dicunt ei : Abba, quomodo 
acquiesegis habere tecum pueres istos, et nop praci: 
pis eis ne atrinientur (44) ? Et dizit senex : Credite 
mihi, fratres, dies habeo, ez quo velo eis pra:eipere, 
et redargua meipsum. dicens : $i boe parum non por» 


quod plus faeiig de nobis in solitudine juta ? Jeju- 
natis, et nos jejunamus ; et castigatis corpora vestra, 
et nos tastigamus ; sed et. quidquid (acitis, eliam et 
no& facimug, Quid ergo plus facitis ἃ nobig sedeu'dá 
in eremo? Respondit eis senex ; Jo gratia Dei je 
ramus nos, ei mentem nostram euatodigus. BL 
dixerunt οἱ ; Nos hoc custodire non θέν B 
edifleati dimiserunt eum, 
47. Senex quidam erat habens probatum dicii 
lom, quem aliquando contristatus. expulit foras, Di 
vero discipulug exspeglabat sedens fgrig; 8! M 
viens sepex invenit eum, et poenitentia egll 300 
eum senex, dicens Tu Pater meus es, quia boni 
lias et patieptia (uq vicit, pusillanimitatem anim. 
mei, Veni inius, amodo enim tu senex el pater, efi 
autem juvenis et discipulus, quoniam opere [80 δ 
Derasti meam senectutem, 
48, Dicebat quidam senum quod eudieri( sit 
viros sapolorum dicere ase juvenea qui dUAMM 
Pra beant sepibus ip vitg hae et parvavorunt, désir 
les : Quia erat quidein abrinqpe sega, ot aperti 
Qnam malam ig die, et vendebal aam ig Weit ΤῊΝ 
et bjbeba, quod accipiebat de preiia eje ΔΝ 
vero venit ad eum quidam (rater , οἱ πλεῖ qu 
ipso, gui similier operabaiw et ipse njattam UniHt! 
tallehat apiem eam senex et vervlebg , ei auborad 
matiarum pretium ex pendghgt i& vine, illiauten fte 
υἱ effesebat taniummoda meJigum papae pd ies 


- 


"5 VERBA SENIORUM. 


aL 


Et cum hoc triennio jugiter faceret, nibil locutus est À superiorum $39 enim virtgtum millia && milium 


feates llle. Posthze vero dixit frater ille in semetipso: 
KEece nudus sum, et panem oum egestate comedo, 
surgam ergo et diseedam hino. Iterum autem cogi- 
tavit in semetipso , dieens : ubi habeo ire? Sedeo 
hie ; ege enim propter Deum sedeo in hac vita com- 
moni. Et statim apparuit οἱ angelus Domini , dicens : 
Nusquam diseedas, veniemus enim eras ad te. Et 
rogavit frater ille senem illum ipsa die, dieens : 
Nen diseedas hine alicubi , quia venlent hodie mei 
telles me. Cum ergo faeta fuisset hora qua. sole- 
bat senos descendere ad vieum, dixit fratri : Non ve- 
nient bedie, 8l; jam enim tarde est. Et ille dixit el 
odis emnaibus, quia vealent : et dum cum eo loque- 
retur, dormivit in pace; senex autom flebat, dicens: 
Heu me, fili, quia multis annis sub negligentia vivo, 
(u autem in parvo tempore salvasti animam tuam 
per patientiam. Et ex ille die fectus est senex sobrius 
et probatus. 

19. Dicebant de quodam fratre, qui sent cuidam 
magne vieinus erat , quia ingrederetur, et raperet 
quidquid haberet senex in cella sua (uff, L. 11, n. 
74 ; Pasch., e. 8, n. 2). Videbat sutem eum senex , 
et non ebjusgabat eum, sed extorquebat sibl plus 
solito manibus eperari, dicens : Credo , opus habet 
frater iste. Et exigebat a se majorem solito laborem; 
et asiribgebat ventrem suum , ut cum indigentia co- 
mederet panem. Oum autem mori cepisset senex 
Hle, eineumsteterunt eum fratres. Et respiclens in 
eum qui furabatur, dixit el : Junge te huc ad me. 


millia unam voluntatem habent, hgmipegs aptem 
mulias voluntates. Non possum erga dimittere Deym, 
et venire, et esse cum hominibus. 

0. Dixit abbas Agathon : Quia secgndum volunta- 
tem meam nunquam dormjvi, retinens in corde ad; 
versus quemquam dolorem, neque dimisi dormire 
alium habentem adversum me aliquid (Ruf., /. ur, 
s. 05). 

7. Ascendente aliquando de Scythi abbate Joanng 
cum aliis fratribus, erravit, qui els ducatym przbe- 
bat, in via; erat enim nox. Et dixerunt fratres ab4 
bati Joanni : Quid facimus, abbq, quia erravit frater 
Iste de via, ne forte moriamur errantes? Et dixit eig 
senex : Si dixerimus ei aliquid, contristabitur. Sed 


B ecce facio meipsum quasi defeetum, et dico me non 


posse ambulare, sed [3660 hie usque mane. Et fece- 
runt sic. Sed et residui dixerunt : Nec nos ibimus, 
$ed sedebimus tecum ; et sederunt usque mane, ne 
objurgarent fratrem illum. 

8. Senex quidam erat in. /Bgypto, antequam veni- 
ret illic abbas Pastor : ille autem senex habebat no- 
titiam hominum et multum honorem (Ruf., (ib. n, 
&. 95). Cum ergo ascendisset abbas Pastor de Scythi 
cum suis, dimiserunt Illum senem, et venerunt ad 
abbatem Pastorem : invidiatus autem senex male 
loquebatur de eis. Hoc audiens Pastor, contristaba- 
tur, et dicit fratribus suis ἡ Quid faciemus de sene 
isto magno, quia nos in tribulailone miserunt homi- 
nes derelinquentes senem, et ad nos qui nlhil sumus, 


EA tenuit et oseulatus est manus ejus, dicens : Gra- C attendentes? Quomodo ergo possumus sanare eum? 


tias ago istis manibus, frater, quia propter istas vado 
jn regno ealovrum. Ille autem compunctus et. poeni- 
tenllam agens, factus est etlam ipse probatus mo«- 
naehus , exemplum sumens de actibus magni illlus 
genis *. 
LIBELLUS DECIMUS SEPTIMUS. 
De charitate. 

4. Dixit abbss Antonius : Ego ]sm non timeo 
Deum, sed amo, quia amor foras misit timorem 
(1 Joan. ww). 

8. Dinit iterum : Quia de proximo est vita et mors; 
si enim lueremue fratrem , tuerabimur Deum ; si au- 
t&m seandalisamus fratrem, in Christo peccamus. 

$. Abbas Ammon de loco Nitrionis, venit ad ab- 
'batem Antonium , et dixit ei : Video quia majorem 
laboreih quam tu sustineo, et quomodo nomen tuum 
magnifienm ect in hominibus super me? Pt dixit ei 
abbas Antonius ; Quoniam et ego dillgo Deum plus 
qnem tu. 

4. Venit aliquando abbas Hilerion de Palestina ad 
abbatem Antonium in montem, et dicit el abbas An- 
tonius 1 Bene venisti, Luelfer, qui mane oriris, Et 
dixit abbas Hilarion : Paz tibl , columna lucis, que 
sSustines orbem terrarum. 

D. Dixit abb»s Marcus abbati Arsenio : Quare nos 
fugis ? Εἰ dieit el senex : Seit Deus, quia dilige vos ; 
sed non possum esse cum Deo et eum hominibus ; 


Et dixit els : Facite aliquid ad gustandum, et tollite 
vasculum vini, et eamus ad eum, et gustemug simul, 
forsitan per lizc possumus sanare animum ejus. Tu- 
lerunt ergo quos paraverant cibos, et. perrexerunt 
ad eum ; et dum pulsarent ostium, respondit disci- 
pulus ejus, dicens : Qui estis? Et illi dixerunt : Dic 
abbat], quia Pastor est, et desiderat benedici per 
vos. Hoc autem nuntiat ej discipulus ejus. llle man- 
devit, dicens: Vade, quia non mihi vacat, Illi autem 
perseverantes in caumate dixerunt : Non digcedimys, 
nisi meruerimug benedictionem senis. Senex autem 
videns perseverantiam et humilitatem eorum, com- 
punctus aperuit eis, et intrantes gustaverunt cum eo ; 
cuim ergo manducarent, dixit sengy : [n veritate dieg, 


D minus quam quod est audivi de vobis; centuplum 


enim est quod video jn opere vestrq, Factus est ergo 
amicus eis ex illo die. 

9. Dixit abbas Pastor ; Canare secundum virtutem 
taam nulli omaipno facerg malum, 6) castum garva cor 
tuum omni homini. 

10, fterum dizit : Non est aliquid majus dilecjione, 
etlam ut animam suam ponat quis pro proximo suo. 
Etenim si quis audiens sermonem tristem, cura pos- 
sit ipse id facere, certet atque sustineat, el non re- 
contristet; vel etiam si lzesus in re aliqua patienter 
tulerit, non retribuens contristanii atque lzdenti se; 
eo modo hujusmodi homo animam suam ponit pro 


* Bic in editis sequebatur n. 20, de Thaisi meretrice; sed enm bahes lib. 1. nter Vilate 


915 


DE YITIS PATRUM LIBER V. 


916 


proximo suo (Ruff., l. n, n. 201; Pasch., c. 51, n. A audivit etiam vicinum suum alíum metachum di- 


9$, Append. Mart., n. A4). 

44. Contigit aliquando abbatem Pambo iter cum 
fratribus in partibus Egypti facere ; et videns quos- 
dam smculares sedentes dixit eis : Surgite, et salu- 
tate, et osculamini monachos ut benedicamini, fre- 
quenter enim cum Deo loquuntur, et sancta sunt ora 
eorum (Ruff., I. πὶ, n. 164). 

12. Dicebant de abbate Paphnutio, quia non cito 
bibebat vinum (Huff. l. mi, n. 451). Ambulans autem 
aliquando iter, supervenit in conventu latronum, et 
invenit eos bibentes : cognovit autem eum qui pri- 
mus erat latronum, et sciebat quia non biberet vinum. 
Videns ergo eum de multo labore fatigatum, imple- 
vit calicem vini, et ju alia manu tenuit gladium eva- 


centem : Quid faeio, quia proximum est mercatum, 
et non habeo ansas quos imponam sportellis imeig ἢ 
llle vero resolvit ansas quas imposuerat sportellis, 
et fratri illi vicino attulit, dicens : Ecce istas super- 
fluas habeo, tolle, impone in sportas tuas. Et fecit 
opus fratris sui perficere ad quod opus eral, pro- 
prium autem opus reliquit imperfecium 

17. Dicebant de quodam sene in Seytbi, qui 
tegrotavit, et voluit manducare modicum panem τὸ. 
centem : hoc autem audiens quidam exercitatorum 
fratrum, tulit melotem suam, et misit in eam panem 
siccum, et vadens in /Egyptum, mutavit illum ad 
panem recentem, et attulit seni. Et cum vidissent 
fratres panes illos recentes, mirati sunt; senex 80» 


ginatum, et dicitseni: Si non bibis, occidam 1e. B tem noluit gustare, dicens : Quia sanguis fratris este 


Sciens autem senex quia mandatum Dei vult facere, 
et volens eum lucrari, accepit et bibit. llle vero prin- 
ceps latronum penitentiam apud eum egit, dicens : 
Ignosce mihi, abba, quia coutristavi te. Et dicit ei 
senex : Credo in Deo meo, quia per hunc calicem fa- 
ciet misericordiam tecum et in hoc szculo, et in fu- 
turo. Et respondit primus latronum : Et ego credo 
in Deo, quia amodo non faciam alicui quidquam mali. 
Et lucratus est seaex omue collegium illorum lairo- 
num, per id quod se propter Deum dimisit voluntati 
eorum. 

15, Dixit abbas Hyperichius : Eripe proximum ἃ 
peccats, quanta tbi est virtus, sine improperio, 
quoniam Deus convertentes non repellit a se. Ver- 
bum autem malitie et nequitia; non habitet in corde 
tuo adversus fratrem tuum, ut possis dicere : Dimitte 
nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debito- 
ribus nostris (Math. v1). 

4i. Duo fratres erant in Cellis : unus autem ex eis 
senex erat, et rogabat illum qui erat juveuis, diceus : 
Maneamus simul, frater. Et ille dixit ei : Peccator 
sum, et non possum manere tecum, abba (Ruf., I. 
ni , n. 152). llle autem rogabat eum, dicens : Etiam 
possumus. Erat autem senex ille mundus, et nolebat 
audire, quia monachus haberet in cogitatu fornica- 
tionem. Et dicit ei frater : Dimitte mihi unam heb- 
domadam, et iterum loquemur. Venit ergo senex, et 
volens eum juvenis ille probare, dicebat : In magna 
34$ tentatione incurri hebdomada ista, abba; per- 
geus enim pro ministerio quodam in vicum, incidi in 
mulierem. Et dixit ei senex : Estne pouitentia? Et 
dixit frater: Etiam. Senex autem dixit: Ego tecum 
portio medietatem peccati hujus. Tunc dixit frater 
ille: Modo scio quia possumus simul manere. Et 
manserunt simul usque ad exitum suum. 


45. Dixit quidam Patrum : Si quis te petierit rem 
aliquam, et violenter prsestiteris ei, sit voluntas animi 
in id quod datur, sicut scriptum est : Quia si quis te 
angariaverit milliario, vade cum ipso duo (Matth. v) : 
hoc autem est, ut si quis te petierit rem aliquam, des 
ei ex animo et spiritu. 

16. Dicebant de quodam fratre quia cum fecisset 


C 


sportas et posuisset eis angas (Fuf., lib. ut, n. 147), 


Et rogaverunt seneg, dicentes : Propter Deum c9 
mede, ne vacuum sit sacrificium fratris istius. Atque 
jta rogatus comedit. 

48. Frater interrogavit quemdam senem, dicens: 
Duo sunt íratres, ex quibus unus quiescit in cella 
sua, protrahens jejunium sex dierum, et multum 
sibi laborem imponens; alter vero zgrotantibus de- 
seruit. Cujus opus magis acceptum eet Deo? Re- 
spondit ei senex : Si frater ille, qui sex diebus jejue 
nium levat, appendat se per nares, non polest esse 
sequalis illi qui infirmantibus deservit. 

19. interrogavit quidam senem quemdam, dicess: 
Quomodo sunt modo quidam laborantes in converst- 
tione, et non accipiunt gratiam sicut antiqui (fisf., 
bib. ni, n. 181; Pasch., cap. 98, n. 4)? Dicit ei se 
nex : Quia tunc charitas erat, et unusquisque preti- 
mum suum trahebat sursum; nunc auteur refrige 
scente charitate, unusquisque proximum suum deote 
sum trahit, et propterea gratiam non meremur atci 
pere. 

40. Perrexerunt aliquando tres fratres ad met 
sem, et susceperunt .certum spatiuro sesaginta mo- 
diorum quod meterent (Append. Mart., n. 9). Une 
autem ex eis ipsa prima die infirmari coepit, et re 
versus est ad cellam suam. Duo autem qui remnst- 
rant, unus alteri dixit : Ecce frater vides, quia iacu 
rit in sgritudinem írater noster; extorque ergo U 
animo tuo, el ego similiter meo paululum, et creda- 
mus in Deo, quia per orationem ejus iiplebimus no$ 
duo opera, et metemus partem ipsius. Cum ergo eI 
plicassent messem totius loci illius quem susceperanl, 
venerunt accipere mercedes suas : el vocaverub 
fratrem illum, dicentes : Veni, frater, accipe laborem 
tuum. Et ille dixit eis: Qualem laborem accipias, 
qui non messui ἢ Et illi dixerunt ei : Orationibus cot 
summata est messis; veni ergo, accipe mercede 
tuas. Facta ergo plurima contentione inter eos de bac 
re ; illo scilicet dicente: Non accipiam, qui non labe- 
ravi ; illis vero non acquiescentibus, nisi et ipse pet" 
ciperet partem suam, abierunt ad judicium cujusdam 
magni senis. Et dixit ei ille frater : Perrezimus tref, 
ut meteremus in agro cujusdam ad mercedes. Cui 
autem venissemus ad locum quem messuri eramus, 


977 


VERBA SENIORUM. 


076 


ipsa prima die in zgritudine cecidi, et reversus sum A cogitationem , tulit vas et lavit vulnus senis illius, 


in ceHain. meam, nec una die metere przevalens cum 
eis, Et nunc cogunt me isti, dicentes : Frater, veni, 
accipe mercedes ubi non laborasti. Dixerunt autem 
et ili fratres : Revera perreximus metere, et susce- 
pimus spatium sexaginta modiorum quod metere- 
nus ; et si fuissemus toti tres, cum grandi labore vix 
potuissemus explicare illud ; orationibus autem γᾶ" 
iris hujus nos duo velocius quam tres potuimus et 
demessuimus agrum, ct dicimus ei : Veui, accipe 
mercedes tuas, et non vult. Hoc autem audiens se- 
pex, miratus est, et dixit uni de monachis sui8: 
Percute signum (45) in cella fratrum, ut congregent 
se hic omnes. Qui cum venissent, dixit eis : Venite, 
fratres, et sudite hodie justum judicium. Etindicavit 
eis omnia senex, et adjudicavit fratrem illum, ut ac- 


quod ipse vellet. Et discessit frater ille contristatus 
et plorans, quasi prejudicium passus. 

91. Dicebat quidam senex: Quia Patres nostri 
consuetudinem habuerunt venire ad cellas novorum 
fratrum, qui solitarii conversari volebant, et visita- 
bant eos, ne quis eorum tentatus a dzemonibus ]zde- 
retur 635 a cogitatione sua. Et si quando aliquis 
eorum inveniebatur lesus, adducebant eum ad eccle- 
siam, ei ponebatur pelvis cum aqua, et fiebat pro eo 
oratio qui tentationibus laborabat, et lavabant om- 
nes fratres manus suas in pelvi, et perfundebatur aqua 


jlla fratri qui tentabatur, atque ita statim purgabatur - 


frater ille. 


et recolligit ipsam aquam in vage ; et quoties sitie- 
hat, ex ea bibehat. Coepit autem iterum cogitatio 
sua sollicitare eum , dicens : Si non vis fugere , vel 
non bibas fetorem bunc. Frater autem ille labo- 
rabat, et toleranter ferebat, bibens lavatüram vul- 
neris illius, Et cum ita ministraret seni, vidit Deus 
charitatem jaboris ejus , et illam lavaturam vulneris 
jn aquam mundissimam vertit, et senem invisibili 
medicamento sanavit. 


LIBELLUS DECIMUS OCTAYUS.' 

De previdentia sive contemplatione. 
1. Frater abiit ad cellam abbatis Arsenii in Seythi, 
et attendit per fenestram , et vidit senem totum quasi 
igneum : erat autem frater ille dignus qui talia in- 


B tueretur. Et eum pulsasset, egressus est senex, et 
eiperet mercedes suas, οἱ facerel ex his mercedibus . 


vidit fratrem illum stupentem, et dicit ei : Diu est 
quod hic pulsas? ne aliquid vidisti? Et ille respondit 
ei : Non. Et colloquens cum eo, dimisit eum, 

2, Dixit abbas Daniel (Ruff., lib. 11, n. 58), qui 
erat discipulus abbatis Arsenii , quia narravit ei ab- 
bas Ársenius, tanquam de alio aliquo dicens ( puto 
tamen quod de eo dicebatur), quia cum sederet in 
cella sua quidam senum , venit vox dicens ei : Veni, ^ 
ostendam tibi opera hominum. Et surgens exiit, et 
duxit eum in quemdam locum , et ostendit ei JEthio- 
pem incidentem ligna, et facientem sarcinam gran- 
dem, et tentabat portare eam, et non poterat, et 
pro eo ut auferret ex sarcina illa, ibat item, et in- 
cidebat ligna , et addebat ad sarcinam : hoc autem 


32. Duo senes multis annis simul conversati sunt, C faciebat diutius. Et procedens paululum, ostendit 


et nunquam inter 86 litem habuerunt ( Ruf. I. m, n. 
96). Dixit autem unus alteri : Faciamus et nos unam 
litem , sicut homines faciunt. Et ille respondit fratri, 
dicens : Nescio qualiter fiat lis. Et ille dixit: Ecce 
pono in medio latereulum , et ego dico : Meum est 
hoc, Tu autem dic: Non, sed meum est ; inde sit 
litis iuitium. Posuerunt ergo testam in medio sui , 
et dicit unu» eorum : Meum est hoc. Et alter dixit : 
Non, sed meum est. Et ille respondit ei : Etiam 
tuum est ; tolle ergo et vade. Et discesserunt , nec 
contendere inter se potuerunt. 

$35. Frater aliquis interrogavit senem quemdam , 


dicens : Si videro fratrem, de quo audivi aliquam , 


culpam , non possum suadere animo meo ut intro- 


ei hominem rursus stantem super lacum , et impie- 
vit vas aqua, et ex eo infundentem in cisternam 
pertusam , quse cisterna iterum aquam ipsam refun- 
debat in lacum. Et dicit ei iterum : Veni , ostendam 
tibi aliud ; et ecce vidi templum, et duos viros se- 
dentes in equis, et portantes lignum transversum 
unum contra unum : volebant autem per januam in- 
trare in templum, et non poterant propter lignum 
illud, quod in transverso portabant, et non incli- 
nantes 86 unus post alium , ut fleret lignum illud 
directum , remanserunt foris extra januara templi. 
Et cum interrogasset quid hoe esset, ille respondit 
ei : Hi sunt qui portant velat justitiie cum superbia 
jugum , et humiliati non sunt ut corrigant se et am- 


ducam eum in cellam meam ; $i autem videro bo- p) bulent humiliter in via Chrisü , propter quod et re- 


num fratrem, ipsum libenter suscipio. Et dixit ei 
senex : Si facis bonum fratri bono, illi parum ; al- 
teri duplum impende , ipse est enim qui infirmatur. 

94, Dixit quidam senex : Nunquam desideravi 
opus quod mihi utile esset, et fratri meo dispen- 
dium faceret , hujusmodi habens spem , quia lucrum 
fratris mei , opus fructificationis est mihi. 

95. Quidam frater erat minister cujusdam Patris. 
Conügit autem ut vulnus fleret in corpore senis, et 
sanies multa ex eo cum fetore proflueret. Dicebat 
sutem cogitatio sua fratri illi qui ei deserviebat : Di- 
seede hinc , quia non potes sustinere fetorem putre- 
dinis istius. Ille vero frater, ut reprimeret hujusmodi 


manent foris a regno Dei. Ille autem qui ligna inci- 
dit, homo est in peccatis multis, et pro illis non 
agit penitentiam , nec subtrahit de peccatis suis, sed 
et iniquitates adhibet supra iniquitates suas. Qui au- 
tem aqua implet eisternam , homo est qui opera 
quidem facit bona , sed quia habet etiam in eis per- 
mixta et mala, pro hoc perdit etiam et bona opera 
$u2. Quapropter convenit omnem hominem sobriem 
esse in considerandis operibus suls, ne in vanum 
videatur sustinere labores. 

9. Narravit iterum abbas Daniel, dicens : Dixit 
Pater noster abbas Arsenias de quodam $36 sene; 
qui erat magnus in hac vita, simplex autem in fide, 


919 


δὶ δέγαδὰϊ pfó δὸ quód δέὰι ldiolá, et dicebat, non 
ésse naturaliter cotpus Chfisli panem quem sumi- 
mus, sed figuram ejus eshe. δέ autem audientes 
duo senes duod diceret liuc sefilionem , ét &ciéfiles 
quia ibágna ébset Vilà et colivetsaio ejus , togilàve- 
runt quia innocenter et simpliciter diceret hoc , οἱ ve- 
nerunt ad eum, el dicunt ei : Ábba , audivimus ser- 
monem cujusdam inBdelis, qui dicit quia panis quem 
sumimus, bon hátüra corpus Chrisii, &ed figdra est 
ejus. Senex autem ait eis : Ego sum qui hoc dixi. 
lli autefü. rogabbnt eut, diéehiés : Noh sic teneas, 
abba , «&d sieut Peclesta éatliglles teadidil : nos au- 
. tei Credimus Quia pánis 1p«e éorpus Chrisli esl, et 
€atix ipsó ὁδὶ sángui$ Christ] που ἢ €érilatem , 
: €t Hóh secundum flpuràm : sed sicut in. prinelflo 
pulverém de tekfál accipis plábmávit Homtu&m ád 
imtgiuéfi Susi ; et nemo potest diete quiá ron 
" Wi umo Dei, quavis Iibomprehensibilis ; Jt4 δὶ 
panis; ὅποι! diit : Quii córpus feum est, eretíl- 
 Whuí quil sEeurtüüm tétitattrü corpus Ührisu est. 
BeWek iuter Aib eis: Nisl. reipsa cogtiütbro, nón 
mili satisfacit responsio Vestra; ΠῊ adlétii ditertht 
ad eum: Beprecemur Beurn. hiebdomads hát de 
. mybterlo hoe, οἱ tredimus Quilt Dea Fevilablt hobis. 
Genet vero tum. faudió sustepit Stribouer Tta, 
et depreéabatur Oecum, dictis t Dominé, &I tu co- 
gnoscis quoniam won per mállibimi Bicredu'us slim 
rei hujus, sed per igtiétantilh GrréHi, fevbla éffo 
mibi, Domine jest Cluiéte , quod vàtum ést, Bed et 
Wli senes abeuntes. in eelia sun, fogabánt δὲ 1pul, 
Uicentes : Bomhto 61 Ghrtite, revela seni thysta- 
fium hoc, wt credat el hon perust Ihborem suum. 
kxsuivit nutem Deus üttosqua * et hebdomada cóth- 
plbta venerunt Dominteó did fn ecelelia, δὲ tede- 
vunt ipsi tres soll supér sedile dà stifpb, Quod in 
wodum fastis eret !játum, medius suiem sedebat 
senex iiie. Aperi 6üni ain boull eórum iütellé- 
étuales ; et quando positi &ünt. panes in allaH, υἱ- 


debstur iliis taiteiniiedg tribes tánquam  puerblus, 


jacens super o$T6, Bt Oum estehdissét presbytbr 
man , wt (Pangbrét palm , debfendit anpelüs Do- 
wini de ecio habans culliró fi finu, et séeavit 
 Weeretum illum, sanguinem vero excipiebsl In eh- 
te. Cum adtóm presbytet. frangerét ii partibus 
parvis pánom , etiam δὶ 4ngelu$ Inbidebat pueri 
membrá in tiodicis pattibàs. Cur uteri aecesiiiuset 


serez , ut secipetet sshctam communionem, dhta &t 


ipsi oli earó sanguine eruentata. Quod eum vidis- 
get, pertimuit, et claimtit, dieens t: Gredo, Dorhine, 
quía poenis qui in altari ponitur, corpus tuum est, et 
calix tnus est sangtis. bt stati fheta est pars ilia ín 
unu ejus panis, Securidum mysterióm, ét sumpsit 
illud in ore, gratias egens Deo, Dixerunt sutem ei 
Beies : Deus scil humenam naturem ; quia nbn po- 
test vedci earnibus orudis, et proptetea tranbformet 
corpus suüm in panem, et sapguinerh suum in vi- 
num , his qui lllud tum fide suscipiunt. Et egerunt 
gratios Deo de sene illo ; quia noh permisit Deus 


DE VITIS PATRUM LÍBER Y. 


280 
A periré laboret ejü8, δὲ fetekél Bunl. cft gaudio ad 
(6148 $ias. 

ἃ. lierura ipse abbas Daniel nartavit de alio sene 
inagno , qui habitabat in inferiores partes Agypi, 
quia dicérel per simplicitatem quod Melchisedech 
ipse est filius Dei. Hoc autern indicatum ést sanct? 
meémuriz Cyrillo árchiepiscopo Alexandrino, et misit 
ἃ eutu. Sclénà autein quia signiler esset i le senex, 
et quidQuld péleret à θεό revelabatur ei, et quia 
Wiinflieiter diceret lioc verburh , usus est hujusmodi 
fatlóré, diceris : Abbà, Pogoté quid In cogitatione 
fnéa ὁδὶ, qu&d Melehisedéch ipse sit filius Dei ; et 
rühsü$ àli& cogitàtió fnea dicli quia non sil, sed 
homo sit, ét sacerdos summus [uerit Dei. Quoniam 
ergo hiesitó de boé , idcirco misi ad te ut depreceris 

B Deum, quatehus révélare lib. dignetur de hoc quid. 
Vérlias habeat. Senex auiem de conversatione 502 
presumens, cum fiducia dixit : Da &ihi per uws 
dies inducias , el eo deprecor Deum de hac re, et 
renuutio iibi quod mihi fuerit revelatum de hoc. In- 
trans ergo in cellam suam, deprecabaiur Deum de 
verho hoc; ei veniens post tres dies dixlt sancte 
memoriz Cyrillo : Bomo est Meichisedecti. Àrchie- 
piscopus autem respondit el : (juomodo ébitifat apud 
te, abba ? Et ille dixit ei : Deus ostendit mihi om- 
nes patriarchas, ita ut singuli eorum coram me trans- 
irent ab Adam usque ad Melchisedech, ei angelos 
assistens mihi dixit : Ecce Iste est Melchisedech ; et 
ideo, archiepiscope , certus esto quia sic est. Àbiens 
autem senex , per semetipsum przedieabat quia homo 

Ὁ εμέ Melélitiedeth. El gavisus est ΠΑ ἢ ἢ δὲ since 
fnelliofiaé Cyrillus. - 

5. Puef erát àadhbc a3ánett temor Ephrati, 
& vidit sunhiium sive Pevelotionetti , qii nati tit 
Vitis in Πρ Δ ejul, δὶ cfeverit, et impleverit tdidlh 
teríand ffuclllerá nimis; εἰ quia t&üirenl diti 
volatilia ctbll , δὲ tüni&debatt de fruétu vius ilii ; 
quantàm hdtem triádutábánt , eo amplius Tepleb ot 
fraüttu ( Supra, Jn Vità Ephronm , eap; 3 ). 

0. Héfum vidil quidam sauctorum tn $97 «9 
fils ordihet ángelittüm e&céndélttém d οὐδ (θη 
in Vita Ephrem , c. 5), Sétuhdütn prisceptum ΒΗ, 
habentem ih ΝΛ Hbrühi, hoc EB torbuffi leripium 
Ihtus ét [658 : uieebabr auterd sd ΗΘ : Cut de- 
bel committi ποδ ἢ Quidam Διο tieebánt de iile, 

D 21 de alto * responderürit atem δὲ dixetut : Yee 
quidém uiriqué &ánétl Bunt eb 7088}, dos diclis; 
Veruifitamen hok &ig bouimiti! non potest. Mult 
etiani 4118 notinài sanitórtm dietités , postea dixe- 
furit : Quia ποίη] potest ile hot cómritti nis! 
KEphriem : et vidit &ének ΠΠ8, eti hoe In sufiimis àp- 
paruit, quia Éphrath dederunt tofn&m fifam. Mine 
autem surgens audivit Kiltem dosentém εἰ velt 
fóntem ebullienterh d& ure Tpslus : ἐλ ebphovit se- 
net, (qui &omhiuth. viderat, duis SpiHio dici 
operatio est, duod egredtebatut de abii Eyhrert. 

3. Dicebant de abbates Zenone, quis ΕΝ tefirt- 
tur in Seythi, exili noeté dé cella £üs velot 1d pelt- 


gl 
Qàt (Rujf., t$ 
τς díàs δὶ tres noctes atibulans et laborans ; et eáüfi 
delitissel, eectdit semiatimis : eL éteé puerulus stétit 
$nté éuri haberis pánem Εἰ &ufischlam Aqui, ét dis 
Cebal ei : Sufg&, mandüca. "8 autét sürgens órávit, 
e isimans Quia phantasma esset: buér áuteth ve- 
spondéns, ditit ei: Bene Tectsui. Ei herum oravit 
secundo, ei tertio. Et dixit ei : Béne fecisti, Sujets 
ergü &ccbpib δἰ wmauducavit. Et posthzc dixit ei : 
Quafittim àinbulàsti, tantum longe es ἃ tella tub ; sed 
surgens sequeré tné. Ei siatira inventus est in celfà 
Bua. Dixit éfgo οἱ séhex : Veni Intf4, δὶ dà hobis orá- 
tionem. Ét éum intrássét senes, llle subito nàh eürti- 
patuit. 

8. Ditit abbàs Joannes : Quia Vidit quidam senum 


YERBA BENIORUM. 
. 9, 5: 210) ; δῖ eum érrásset, l'ecit À niens eum, intravitin éellhm ejus. Theoctistus autem 


982 


suscepit eum gaudens. Gum ergo cespissent iequi 
Becrete, diBit 6l kenex : Quomodo cirea te est frater? 
Et iliu di£it : Orationibus tui$ bené. Et dixit senex : 
Ne impugnant te cogitatienes ἵ Et ille dixit : Interim 
bene sum. Erubescebat enim dicere ei. Et dixit ei 
senex : Ecce quot annos habeo in conversationes loci 
istius, et omnes honorant me, ei tamea in hac se- 
neciute mea infestus mihi est spiritus fornicationis. 
Et respondit Theoctistus, dicens : Crede, abba, quia. 
et mihi. Senex autem simulabat alias cogitationes 
Sibi esse molestas, donec faceret eum confiteri. 
Deinde dicit ei ; Quo modo jejuhas? EL ille dixit: 
Ád nonam. Dicit ei senex : Jejuna usque ad seram, 
et abstine te, et commenda Evangelia, ut memoriter 


ín excesBu mentis, tres tàóháchos stantes tráns máre; B retiheas, sed et alias residuas ex animo meditare 


et facta est vox ad eos éx lia parte littofís, dieéns : 
Accipite álá& gneas et véhite ad me. Et duo quidem 
ἔχ éis acceperunt alas, él volavérünt ad aliud littus, 
unde factá est vox. Terius vero remansit et flebat 
el elaiahat lortiter. Postéa vero data sunt sibi 412, 
$ed non lgneé, séd infirin et debiles, ita ut cuth 
ónihi labore thergendó el resurgendó nimis affifetüs 
veniret lllue. Sic esi et geneFátld h»c, qua si acél- 
pit pénnás, hon tàmel féneás, sed vit ihlirmas et 
debiles potest aeeipefe. 

9. Àrbas Macarius habitabat ln loeo filmts deserto: 
erat λύτο s6lus in ἀὺ Soliiarius (Ruff., 1. in, v. 8}; 
fPaseh., &. 3, h. 8). In tnferiote ter purte eral ulla 
xolitada, Iti quà habitabant plutiiné fratres, Observa- 


Scripturas ; et si tibi ascenderit cogitatio mala, nun- 
quam deorsum aspicias , sed semper de sursum ; et 
statim te Dominus adjuvabit. Et corrigens senex fra- 
trem illum, reversus est in solitudinem suam. Et cum 
ob:ervaret, vidit iterum dzimonem illum, et dicit el: 
Ubi vadis iterum? Et. ille respndit : UCommemorare 
fratres. Et abiit. Cum auiem revertelur, $38 dicit - 
ei senex : Quomodo sunt ihi fratres? Et ille respon- 
dit : Male. S«nex autem dixil: Quare? Et ille re- 
spondit : Quia toti sancti sunt ; et majus malum, quia 
et unus, quem habui amicum et obedientem wihi, 
etiam ipse nescio unde subversus est, et nec ipse 
Wilhi 8equiesell, séd ómnibus sànctlof esi fáttus. Et 
proptérea Jufavi jarfi noh ciléaft ad illum nlsi post 


bàt sutemi séne& διὰ ΠΕΡ, ét vidit Satahám venien- € Ipnguin terijtis. Hee dites trausivit rélinquens se- 


(δ fh πὰ δῖα lióminis, αἱ wátisirel per tellami ejus. 
Videbàtur aüvet "Y uti linea omntio vetusta ét 
tuia tfiljrala, et per onitilà Foramiba ejus pendebatit 
Amptulldi. Et dixit ei sené£ : Ohé, májor : ubi vadis? 
Y.t lllé réspondit : Vado vontifibmórare frattéb. Senek 
aütemi dixit ΕἸ: UY quid tbi umpatli détar* et. dittt 
fiti * Gustum fratribus portü.. Ec uit àl sene : Fit 
totas ἔν gusiu porid&? Kc respondit ! Étlam ; si 
Unum àlieul uh placet, offert allud ; δ] ἀυϊάπὶ πᾶς 
jud, dabo térlium, et tta pér OFdiheiti, ul modis δέ. 
ἘΠ 85 Vél unüift ex él phiteàt δῖ. Eb cuiti hoé dixis- 
- $6l, thats; δὲ bservabat stnei éuslodiéns vlas, 
donec ille itétümd Femearec! δὲ Cam. cidiéset éufn 
sen&£, dicit δὲ ^ Sanus S15; Et fespondil el : Ub e&t 
inihi &àlus) Et dicil el senàx : (uare? El respoudil : 
Üuia modó mnes saiclilicati sunt, οἱ hemo mihi 
acquietcit. Εἰ dixil et s&riex * Neimineni érgo ámicum 
habes Mié? Et respondit : ünuim tantuniinodo hábeo 
fratréri lie, «ét psa Solus tnit acquiéscit ; δὲ quando 
videt te, convértituf velát velitu$. Senex vero dixit 
él : Εἰ quid vocatur fratef tllà? Respondit : 'heoetl- 
stus [Hbfinus Theopeinptüs]. Ei tuta hoe. dixisset, 
transilt, Surgénb sitim abbás Macatlüs, perreiil ad 
inferiotéih éremüm * quód tutfi Vidissehl frátiés, 
aécàpérutil ramos paltuarümi, et occurterunt obfiain 
ei, δὲ singuli eofuth párabaut cellas suas, incefli 
apad quem declinarel. Senex aulem requirebat quís 
intet eos "Theoctistus vocaretur in loco illo : et inve- 


hei; sene£ ÉFÀ ἐμ ποιά inlravit fn cellám suani, 
adorans ÉL ràtiad gens Deó SalvatoH. 

10. Abbas Macarius volená éonsolati féatres, dl. 
cba : Venit fiuc aliquando dum tilütré su3 fuefy qui 
a d£fhónià Vékabhtur , dt diettbat matri bux 1 Surg, 
eamus hire. ΠΠᾺ áutett dicebat : Non βόε πὶ pedi- 
bus ámitlare, Et dieebiat ei (tius suus : Ege te jertó. 
Wt auamitatus sum astutia daniottum, quomodo bos 


etinde fugaré volebat. 


44. Dicebat itérum 6 déseletione Seythi ad íra- 
trés : Quando videtis cellam mdilieetam jokta pale- 
dett, seitoto quih prope eet desolatio Bcythi; quíinde 
autem arbores videritis, jem ante januam esi | quando 
amtem videritis pteroé , tollite melotes veatrab, et 


D discedite. 


19. Abbas Moyses, qui habitabat in Petre, impu- 
gnatus est aliquando nimis ἃ fornicatione; et cum 
non prevaleret se tenere in cella, perrexit et indica- 
vit hoe abbati Isidoro; et rogavit euin senex ut re- 


verteretur ia cellam euam (Ruf. lib. t, n. 10). llle 


auem nen acquievit, dicens : Non possum, abba. Et 
assumpsit eum, et levavit secum in domo. Εἰ dicit 
ei : AUende ad Oecasum. Et attendens vidit multitu- 
dinem demonum; et hi eraut confusi, et turbantes 
se ad oppugnandum. Dicit ei iterum abbas Isidorus: 
Respice ad Orientem. Et attendit, et vidit iunume- , 
rabilem multitudinem angelorum in gloria. Dixit ergo 
abbas Isidorus : Ecce isti sunt qui missi eunt ad 


DE VITIS PATRUM LIBER V. Ἢ 


auxiliandum:; qui vero ad Occasum ascendunt, hi A Quid est quod scriptum est , Non reddas "malum pro 


sunt qui impugnant nos; plures ergo qui nobiscum 
sunt, quam qui adversum nos sunt (IV Reg. vi). Et 
jta agens gratas Deo abbas Moyses sumpsit fiduciam, 
et reversus est in cellam suam. 


45. Dicebat abbas Moyses in Scythi : Si custodi- 
mus mandata patrum nostrorum, ego pr:esumens de 
Deo spondeo vobis quia huc barbari non venient ; 
si autem non custodierimus, desolandus est locus 
iste. 


14. Sedentibus aliquando fratribus apud eum- 
dem abbatem Moysen, dicit eis; Ecce barbari ho- 
die in Scythi venient, sed surgite et fugite. Dicunt 
ei illi : Et tu non fugies , abba? Ille autem dicit eis : 
Ego per tot annos exspecto diem istum, ut implea- 
tur sermo Domini mei Jesu Christi dicentis : Omnes 
qui accipiunt gladium, gladio peribunt (Matth. xxv1). 
At illi dixerunt ei : Neque nos fuglemus , sed tecum 
moriemur. Et ille dixit eis: Ego causam non habeo : 
unusquisque vestrum videat quomodo sedeat. Erant 
autem septem fratres cum eo, et dicunt ei : Ecce 
barbari appropinquarunt januz, et statim intrantes 
barbari occiderunt eos. Unus autem ex eis timore 
carnali perterritus fugit, et abscondit se post plectas 
de palmis; et vidit septem coronas descendentes et 
coronantes abbatem Moysem et sex fratres qui cum 
eo fuersnt interfecti. 


45. Dicebant de abbate Silvano, quia voluit ali- 
quando pergere in Syriam ; et dicit ei discipulus suus 
Marcus : Pater, nolo exire hinc, sed neque te dimitto 
abire, abba. Exspecta ergo bic alios tres dies. Et 
cum exspectaret abbas , tertia die dormivit in pace 
Marcus discipulus ejus. 


16. Dicebat abbas Joannes, qui exsiliatus est a 
Marciano : Quia. venimus aliquando de Syria ad ab- 
batem Pastorem, et volebamus interrogare eum de 
duritia cordis. Senex autem Grzce nesciebat, neque 
interpres inveniebatur. Videns ergo nos senex tribu: 
Jantes, ccpit Greca lingua loqui, dicens : Natura 
aquse mollis est, lapidis autem dura est; et si vas 
aquse plenum pendeat supra lapidem, ex quo assidue 
stillans gutta cadat in lapidem, perforat eum ; ita et 
sermo divinus lenis est, cor autem nostrum durum ; 
audiens ergo homo frequenter divinum sermonem, 
aperitur cor ejus ad timendum Deum. 


11. Dixit abbas Pastor: Scriptum est : Quemad- 
modum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita de- 
siderat anima mea ad te, Deus (Psal. x1). Quoniam 
Jgitur cervi in solitudine serpentes plurimos glutiunt, 
€t cum accensi eorum veneno fuerint, ad aquas per- 
venire desiderant, bibentes autem tentantur a fervore 
serpentini virus ; ita et monachi in solitudinibus ha- 
bitantes, accenduntur dzdemonum malignorum ven eno, 


€t prepterea desiderant Sabbato Dominico venire δὰ. 


fontes aquarum, hoc est ad corpus et sanguinem Do- 
. mini nostri Jesu Christi, ut purgentur ab omni ama- 
ritudine demonum malignorum. 


18. Interrogavit aliquis abbatem Pastorem, dicens: 


p 84, supradicium monasterium venit, 


malo (4 Thess. v; 1 Pet. ui)? Dicit ei abbas Pastor: 
Hac passio quatuor modos liabet : primum de corde, 
secundum de aspectu, terlium de lingua, quartas est 
facere malum pro malo. Si enim potueris purgare 
cor, non venit ad aspectum ; custodi etiam ne 639 
loquaris ; si autem locutus fueris, cito te corripe, ne 
facias malum pro malo. 

19. Narravit sanetus Basilius episcopus, dicens: 
Fuit in. quodam monasterio feminarum virgo que- 
dam, quz stultam esse ac dademonem se habere simu- 
labat (Pallad., c. 41, 42) : Qus usque adeo 3b 
omnibus aliis pro errore habebatur, ita ut nec eibum 
quidem cum ea caperent. Talem siquidem elegerat 
vitam, uta coquina nunquam recedens, totius iliie 


p ministerii impleret officium : et erat secundum vulgare 


proverbium, universa domus spongia, impletum a se 
rebus probans, quod sanctis libris scriptum legimus : 
Si quis, inquit, ex vobis putat se esse sapientem in 
boc mundo, &it stultus, ut sapiens fiat (I Cor. ni). 
Hec igitur involutum pannis habens caput, ita 400" 


quein omnibus serviebat; czeterze autem virgines 


tonse cucullis cooperiuntur. Nulla aliquando potuit 
hanc de quadringenüs virginibus videre manducan- 
tem, nunquam per omne aevum suum sedit ad mea- 
sam. À nulla vel modicam partem panis accepit, sed 
micas tantum delergens ipsarum mensarum, el 
abluens ollas, his solis alimoniis contenta vivebat. 
Nulli unquam fecit injuriam, nuila ipsius murmur 
audivit, nulli aut parum aut satis locuta est unquam, 
Et certe cum ab omnibus eederetur, cum omnium 
odio viveret, maledicta omnium . sustineret, sancto 
Pyoterio, cui hoc vocabulum erat, probatissimo viro, 
semperque in diserto viventi astitit angelus Domini 
quadam die sedenti in loco Porphyrite, affatusque 
est his verbis : Cur, inquit, grande aliquid esse te 
credis, ut sanctus, et in hvjusmodi degens loco? Vis 
videre mulierem te sanctiorem? Vade ad Tabenne- 
siotarum monasterium feminarum, et unam ex ipsis 
illic invenies habentem in capite coronam, ipsamque 
cognosce Le esse meliorem. Qua. dum contra tantum 
populum sola diebus ac noctibus pugnat, cor ipsius 
a Deo nunquam recessit, tu autem uno in loco reti- 
dens, neque quoquam aliquando progrediens, pef 
omnes urbes animo et cogitatione vagaris. Statimque 
et magistros 
fratrum rogavit, ut introducerent eum ad habiiace- 
lum feminarum. Quem mox illi, ut virum non solum 
vita gloriosum, verum etiam et provectioris ztalis, 
cum fiducia grandi introduci fecerunt. Ingressus at- 
tem, omnes sorores desideravit inspicere : inter quas 
solam illam, propter quam venerat, non videbat. Ait 
autem ad postremum : Omnes, inquit, mihi adducit, 
deesse mihi videtur aliqua, Dieunt ei : Unam, ir 
quiunt, stultam (Pallad., salem) habemus intrinsecus 
in coquina. Sic enim eas qus a daemone verantur 
appellant, At ille : Exhibete, inquit, ad me ipsam 
quoque, ut eam videam. Quo audito, supra memor? 
tam vocare coperunt. Qux cuin nollet audire, set 
tiens, ut credo, aliquid, aut fortassis hoc ipsum diviua 


985 


VERBA. SENIORUM. 


revelatione cognoscens, dicunt ei : Sanctus Pyoterius A toto corpore prius, exeuntem ab ecclesia claro quidem. 


le videre desiderat. Erat enim vir famz ac. nominis 
grandis. Cumque ad eum fuisset exhibita, vidissetque 
panno frontem ipsius involutam, projecit sead pedes 
ipsius, diceus : Benedic me, inquit. Quod rursus ad 
illius pedes tunc et ipsa fecit, ac dixit : Tu me bene- 
dic, domine. Omnes sorores obstupuerunt simul, di- 
centes : Noli, abba, talem injuriam sustinere ; fatua 
est enim ista quam cernis, Et sanctus Pyoterius hoc 
jpsis omnibus ait : Vos, inquit, estis fatuze; nam 
hzc et vestra et mea est Amma (46). Hoc enim in ea 
vocant illi feminas spirituales. Et deprecor Deum, 
ait, ut dignum ipsa in die judicii merear inveniri. 
Quo audito, omnes simul ad pedes ipsius procide- 
runt, singula varia peccata ei propria confitentes. 
Alia enim abluens sordes catini supra eam se fudisse 
dicebat; alia vero colaphis eam a 86 verberatam sz pe 
memorabat; alia nares ipsius sinapi impletas a se 
esse deflebat ; czeterse quoque diversas referebant se 
ei injurias irrogasse. Pro quibus omnibus sanctus ille 
fusis Deo precibus egressus est. Post paucos autem 
dies non ferens illa tantam sui gloriam, tantoque se 
nolens sororum honore cumulari, gravarique se cre- 
dens excusaLionibus singularum, egressa est de mo- 
nasterio illo occulte, et quo ierit, in quem se miserit 
jocum, vel quo fine defecerit, ad nullius potuit notitiam 
pervenire. 

40. Beate memorie Paulus Simplex, discipulus 
abbatis Antonii , narravit patribus talem rem : Quia 
aliquando veniens in monasterio visitandi gratia, et 


vultu candidoque corpore, dxmones autem qui auta 
tenebant eum, postea de longe sequentes; sanctum 
vero angelum juxta ipsum ambulantem letum et 
promptum etgaudentem supra eum valde. Paulus vero 
exsiliens eum gaudio clamabat, benedicens Deum et 
dicens : O ineffabilis misericordia Dei et bonitas! o 
diving miserationes ejus et innumerabilis bonitas! 
Currens autem et ascendens super altum gradum 
magna voce dicebat : Venite, videte opera Domini 
quam terribilia sunt, et omni stupore digna, Venite, 
videte eum qui vult omnes homines salvare, et ad 
agnitionem veritatis venire (I Tím. 1). Venite, ado- 
remus et procidamus ante eum, et dicamus : Quia tu 
solus potens es peecata dimittere. Ad banc vocem ejus 


p omnes cucurrerunt, eupientes audire qua dicebat. Et 


convenientibus omnibus referebat Paulus qua vidisset 
antequam in ecclesiam intrarent, quae postea iterum. 
Et interrogavit illum virum, ut diceret ei causam, 
pro qua ei subito tantam mutationem Deus donaverit. 
Homo ergo ille convictus a Paulo, coram omnibus qui 
circa ipsum erant aperte narravit, dicens : Ego pec« 
cator homo sum, et multo tempore in fornicatione vixi 
usque nunc : ingrediens autem modo in sanctam eccle - 
siam Dei, audivi vocem Isaiseprophetc cum legeretur, 
magis autem Dei vocem loquentis in eo, ubi dicit : 
Lavamini, mundi estote, auferte malum cogitationum 
vestrarum ab oculis meis, discite benefacere, et si 
fuerint peceata vestra tanquam phoenicium, velut nix 
dealbabuntur. Et si volueritis et audieritis me, bona 


pro fratrum instructione, post consuetam ad invicem (; terre comedetis (Isaie 1). Ego, inquit, fornicator in 


consolationem, intraverunt jn ecclesiam Dei, missas 
more solito celebrare *. Beatus ergo Paulus intuens 
δὲ unumquemque iotroeuntium In eceiesiam, inten- 
debat quali animo intus intraret; habebat enim hanc 
gratiam sibi datam a Deo, ut sic videret unumquem- 
quo cujus animi esset, sicut nos facies nostras vide- 
sinus ad invicem ; sed et cujusque angelum gaudentem 
in eis. Ingredientibus ergo omnibus clara facie et 
splendido vultu,. unum vidit nigrum et obscurum 
eorpore toto, et d:emones ex utraque parte ejus 
tenentes et trahentes eum ad semetipsos, et capistrum 
jn neribus ejus mitientes : sanctum vero angelum 
ejus de longe lugubrem tristemque sequentem. Pau- 
lus GA vero lacrymans et manu frequenter pectus 


hoc sermone compunctus sum nimis, et ingemisceng 
intra conscientiam meam, dixi ad Deum : Tu Deus, 
qui venisti in mundum peccatores salvos facere, el 
qui hec qua modo lecta sunt promisisti per pr'ophe- 
tam, comple effectu et opere etiam in me indigno et 
peccatore. Ecce enim amodo promitto tibi et spondeo 
sermone, et corde cofifiteor, quia jam non agam 
ultra illud malum, sed abrenuntio omni iniquitati, et 
servio tibi amodo in conscientia munda Hodie ergo, 
Domine, etin bac hora suscipe me peoenitentem et 
interpellantem te, et renuntiantem omne peccatum. 
In bis igitur promissionibus, ait, egressus sum de 
ecclesia, statuens in snima mea, nihil ultra agere 
mali coram oculis Domini. Quod eum audissent, om- 


tundens sedebat ante ecclesiam, plorans valde eum p) nes clamaverunt ad Dominum voce magna, dicentes : 


qui ei talis apparuerat. Qui autem videbant quod fa- 
eiebat, et tam celerem ejus mutationem, et lacrymas 
et luctum, interrogabant rogantes eum ut diceret quid 
esset quod videret, timentes ne quid in reprehensione 
omnium vidisset, pro quo hec faceret. Postulabant 
etiam ut ad missas intraret cum eis. Paulus autem eos 
repellens, οἱ negans se ingressurum, sedebat foras 
jacens et plorans mimis illum qui ei taliter appa- 
yuerat, Post paululum autem dimisso ecclesi; con- 
, ventu, iterum Paulus attendebat singulos exeuntes, 
' ut quorum introitum agnoverat, sciret quales 
exirent, et vidit illum virum nigrum et obscurum 


Quam magniflcata sunt opera tua, Domine! omnia in 
sapientia fecisti (Psal. cim). Quapropter agnoscentes 
hoc Christiani de sanctis Scripturis ac divinis revela- 
tionibus, quantam Deus habeat bonitatem circa 608 
qui ad eum devote confugiunt, e per penitentiam 
emundant priora delicta, non solum non coguntur 
poenas solvere pro peccatis ante commissis, veru 
etiam consequuntur promissa bona, Non ergo despere- 
mus de nostra salute : quia sicut per Isaiam prophe- 
tam promisit eos qui in peccatis supt involuti denuo 
Javare, et sicut lanam et.nivem dealbare, et bonorum 
colesüum, qua in ccelestis Jerusalem civitate sunt, 


Ruff. |. ji», n. 107 ; Pasch; c. 25, n. 2 Simile in RofT., lib. it, cap. 14, de Eulogío. 


987 


pE Vifi3 PATRUM LIBÉR Y. 


$i 


Yéplére; i(à δὶ fleruii nune pet Ezechfelem prophe- À dicit Dominus, quis noló iü6rtein pééchtórlS, sed ut 


tam cum juréjuraüdó promisit : Vivó, inquit, efgo, 


füàgià tonvePlhtur et vivat (Ezech. £«1). 


ROSWEYDI NOTATIO. 


GA1 (1) Ftaghitis. Ὁ Fuit hit Evagtias Ponticus, 
Origenis!b, de quo vide dicia ad lib n Ruffini, eap. 97. 
Notat hic Fr. Joannes Maria Brasichellensis, magister 
sacri palati, in indice librorum expurgandorum : Hic 
Evagrius Poniicus Otigenistd Stolcam suam impassi- 
bilitatem, totíes tanquam manifestum errorem a sanectó 
Hieronymo explosam, inculcat. 

2) Non inequalis,] Mta. legendum; Editi omir- 
tunt , non, Àpophtliegina 8 Grassee ek Evagrii Prà 
ético seu Monacho ita Coneipiu? apud Boeratem, 
lib. 1v, cap. 25 ín Greto textu, 18 in Latino. Ὅτε τὴν 
ξυροτέραν, καὶ μὴ ἀνώμαλον δίαιταν, ἀγάπη συξευχθεῖ- 
σαν Üxtro) διάγειν τὸν μοναχὸν εἰς τὸν τῆς ἀκαθείας 


λιμένα. ἰὰ eliath legit Nlceptiorüs, 16. x1, vap. 43. 


Suida, ubi de Macariis agit , et Evegrii queedam 
Opuseula recenset, perperam legilur ἀνώμαλον, pro 
μὴ ἀνώμαλον, Quz negatio omissa inlerprelibüs cru- 
cem fitit. Hiefohymus Wloflus, 60 ἀνώμαλον, divi- 
pabat *ré» , quasi ineruenta dista intelligatur, 
si pisgibus et earnibus abatineatur, more Pythago- 
rico. Zacharias Paltheuius , qui sancti Macarii humi- 
lias e Graeco vertit, el Suidas verbá prarfixit, ἀνώμαλον 
δίδιξάν, abperath vitefidi rhiiühem extulit, Ego. vero 
per non ine qualem vicium, intelligo equabilem vivendi 
rationem , ne quis nunc praparce, alias pralaute ; 
nunc his, alias illis cibis utat"r. 

(B) “ἢ porti tmpussibilltatis, | Thsiftuat. hit. Ev 
grins Stoicam suam impassibilitatem, contra quam 
agit divus Hieronymus, epist. a4 Clesipliontem co:- 
ira errores Pelagianorum. Grace apud Evagrium est, 
εἰς τὸν τῆς ἀπαθείας λιμένα : apud Suldaii tátitufn, ei? 
ἀπάθειαν. 

(ἐ) Nontiata.] 1joe dietum apud Socratem, lib. v, 
cap. 25 Grece, 18 Latine , ex Evagrii Practico seu 
Monacho ità Éxprimitut ! Ἐμηνύθη τίνει τῶν μοναχῶνῦ 
ϑάνατου τοῦ πατρός: Ὅ δὲ; πρὸς τὸν ἀπαγγεέλαντα, Πα" 
σαεὶ φησὶ, βθλασφιμμεῖν᾽ ojy&o ἐμὸς πατὴρ ἀθάναθός ἐστιν: 
ldem dietum ex δοάθηι Evagrie citat Nicephorus , 
libro xi, cap. 45. E 

(8) be Phérme.] fA Editi et Mes. hie variant, elilg 
Ferine, alis Firme legentibus, Non dubitó quin reeta 
leetio sit, de Pherme, qui Palladio, agenti de Paulo 
abbate, cap. 25, mons est in. Egypto , abducens il 
vastam Scetes solitudinem , ubi quingenti imonseht 
ezereébantur. Du éb δὲ fiosomenus libro vt eap. 29, 
et Nicephorus, lib. x1, cap. ὅθ. Abrahamus Ortelius, 
h Thesauro Geographico, existimat hune tractum 

escribi a Philone, libro de Vità cónteimplátiva , ets 
non noiinel. TiBodórüs lülluf δ dietus est de 
PPherme, ad distinctionem alterius Theodori, qui di» 
ejtur de Nono Alexandrie , libello vu Pelagii, n. 7; 
BiYé de Ennato, libello xr, num. 10. Alibi atiquatieé 
absoluié ponliát 'fheoderus. Quód de utro Itielligeut 
duni sit, an de tertio aliquo, uuis dieet? 

. (6) Joseph] Ad hoc dictum notat idem Fr. Joannes 


Maria, magister sacri palatii. Caute lege; nam Eva- D 


gri! impassibilitàtém innuére videtur. Et éojes hot 
nis opefá in hae vita ilà munde. exstitere, ut. εἰδὴ 
humeni admistum hebutrint, nisi Christi, et ejus 
Genitricis? 

(1) Hor.| Notat hic Ft. Joannes Maia , mágistét 
sacri palatii, qui &upfa: Hie est ille Hor bereticws 
Origénista , eujus sanetus Hieronymus meminit ad 
Ciesiphontem , quem pro sancto obtrudere conatus 

st miserabilis Evagrius (imo Ruffinus, ut dócui pró- 
egoméno generali 4). Quotirca umbra virtutum ejus 
Νὴ ventu abierent. . 

(8) Piectam de palmis.|] Crebro occurrit plecta iu 
his libris, jus nunc plecta a Grzeco πλεχτὸν, ut vide- 
tuf, nunc flecta dicitur. Habeh:e sunt e palnta, juneo, 
spario, aut simili re eontextee , ex quibus sporia, 
canistra, aliaque ejusmodi conliciuntur. Has ASgypui 


p erat certo pon 


διέρας votànt Vide Cassianum, éollat.. xvi, Δ. 
pite 45, ως 

(9) Εἰ cusabat.] Ms. quidam, cusibat. Deest hoe 
ediiioni Pafisleiisi. Postquam pleclam e palinis tr- 
sissent el vohfeécissell , éx plebtis illià spórlas texe- 
bant et eonsuebant. Hoc interpreti huie e«wsdre sem 
cusire, Gallis coudre. Et alibi in his libris vox hac 
oceurfct. 

(10) Ascendi ii eant. ] Id eit, tneaful. Üsürpat 
Latine Greeum καῦμα, quod et elibi hie reperies. δὲ 
mov, nuni. 17, x Stetit in cauma, et defrigeus seipsum 
Mn sele. » 

(14) Elladio.] Véteres éditlonés, Palladio. 

(12) Ef. ] Apid Cassianum, lib. v Insit.,, oapi- 
te 4T, est Peoius vel Phesius. 

(15) Panem asimatem, ] Alias , paxamatem. Panis 

ere in refectiónem monáchorum in 
JEgypto. Vide Ononiasticon. 

(14) Gorrus per iptum; | Parisiensis Θὲ ἐδ ! cure 
opera ipsa. Non recte. uu 

(15) Linguam tempore [uroris,] Parlsiensis editio : 
thlemperiem foris, nulló sen$u. — 

(10) E& vorde.| Gallienus, pur echbitr, id eàt memo- 
riter. Sic libello x, num. 91, apud eumdem Pela- 
gium, « ex corde David cousummavimus. » Hilde. 
gardis 649 in e£plicátiodé reguli sancti Benedicti : 
€ Predietas lectiones àX corde et memorite?, id est, 
sine libroy quoniam breves eunt , recitabuet. ὁ Bie 
Gracis ἀπὸ στήθους λέγειν, οἱ ἀποστηθίζειν. . 

(17) Zippulus.] lta plerique Manuscripti ét Editi. 
In Vedasüno Ms. est. puimelium. Snpra, apud Ráfli- 
uum, lib. n, n 1, in hac eadem re, placentas. Àn 
aippule , vel sippule, vel sipule a veteri verbo si- 
pando? Vide Ünoimasticon, 

(18) Rapkenetwnm. | Paristensis editio t eite de 
semine lint expressum. Vetus editio : rafenealien, id 
est lini oleum, Quidni e raphano cum Piiuio, lib. xix, 
&ap. 5. Vide Ünomastiton. 

(19) Gopatittm. | Purisitdsis editiv, compatieh 
Veleres editiones Germanie in proxime sequen 
verbo : capadium, id est stuctlein. Rem exprimit Ger- 
manica jntérptetátio. Séfibendunt lamel ΥΩ 
topadiuri, WordBvos, atfóc ciu, ande Gallis euuper. jew 
olim tàmen videtur. etiam compddium ledtem: Glos- 
sarium Caomberonense Ms., Compadium pulmentum 
dicium quasi companium, &o quod cum pant edafur, Ν 
tóhverst in b. 1tà quisque 4ibf etyma GSegtbét. 

(20) (Néxas. eicens. |. Glosearintu. Camiberogenee t 
Niza, est genus arboris, a similitudine enixi dicta iu 
ctus. Adumbratum hoc ex Ísidori Üriginibus, lib. 
Xvit, €ap. ἢ. Vide Üfortasticón. 

(11), Serin. ἐν eoustantot onmes libri: Glot 
sarium Gamberenense Ms., Suriscula , vas agusrium. 
Non reete in Glogsis Isidori, apud Bon. Vultanium , 
Sirascula, vás áquatium. Legà, huFistula. 

(223) Pimcrattatit. | lta ditti a paneratio, edrtemminio 
gymnici specie, quod àxà τῶν πάντων xpatón, gun 
9munibus viribus certarent, volunt dictug Gellius , 

ib. m, cap. 45, pancraliastem vocàt : « Disgoras ὃ- 
llo tres fiabuit, tium postiet ; ΔΗΘΡΒΗΙ poneravas 
sten, tertidin iuetatorem. ὃ Glesex Benudicti ;: Pan- 
£r aLiarii, παγχρατ ἔριοι. 

(25) Curialis. ] Brani curiàle$ quí türiB aseHMpul 
érànt. Cassiodorus, lib. vt Vaf., epist, 5' « Gütiales 


eliam verberat, qui appella aunt legibus, miner se: 


aetus, » Sed et aliter hac yox usurpata. 

(24) Magistrianus.| Ado Vienuensis, in Martftoló- 
gio, 2 Julii, i libello De festivitsitbüs ApobteloPume : 
« Natalis *ànctorum Processi et Martidiani, qui Cum 
essent magistriani melloprincipes. » lta locum eum 
legendum docui ibi in notaüonibus , et quid officii 
pesserint in Inilitia palalina ibidet expressa 


989 


(85) Evagrius.| Habes hoc Grace ap 

lib. 1 ». Cap. 18, ex E vagrii Practico : χέχτητό τις 
τῶν ἀδελφῶν Εὐαγγέλιον μόνον, χαὶ τοῦτο πωλήσας, ἔδω- 
πεν εἰς τρορὴν τοῖς πεινῶσιν, ἄξιον μνήμης nig ξάμενος 
βῆμα, 'Avtóy γάρ, φηδι, τὸν λόγον πεπώληχα τὸν λέγονται. 
,πώληφόν gov τὰ ὑπαρχόντα, καὶ ὃς ἡτωχοῖς: € Frater 
quidam librum Evangelii, quem solum habebat, 
vendidit, pecuniamque ad pauperes sustentandos 
eontulit, dictum memorla dignissimum simul elueu- 
tus: Eum ipsuni librum vendidi, qui dicii : Vende 
que habes, ei da pauperibus (Matth. xix). à . 

(36, Ostracines.] Parisiensis editio, ostiatim. Alim 
editiones, ostracen. Nota Üstracine civitas in AKgypto. 

($7) De neno Alexandrie. ] Parisiensis editio, de 
Novo, Alie, de Nonno; alie, de loco. Sio infra , li- 
bello xi, num. ὦ, Theodorus de Ennato , quod Latine 
est, de. Nono. Íntelligitur nonum clima seu regio 
Alexandrim, Sic alibi in Septimo seu lHlebdomo. . 

. (88) Plumatium de scirpo. ] Ita recje manuscripti 
et veteres editiones. Male in editione 
marum de stirpe. Vide Ünomasticon. mU 

(39) Nonna.] ita Manuséripui et vgieres Edit. Noa 
retie Parisienses, Nonne. Fingunt dzimones se allo- 
qui quamdara mulierey, quam nonaam seu dominam 
vocant. Quasi Gallice dicant : Cette dame-là, venes ici. 
Vide Onomssiieon, | mE 

(50) Milido: | Dicitur hie. Milus in Menologio, ió 
Novembris : « Commemoralio saucli martyris Mili 
episcopi, et duorum discipulorurm , qui ex Persarum 
regione ad Christi fidem conversus ac baptizatus, dis 
vinas litteras edoctus, una cum duobus discipulis 
pro mortali ac terrena vita imworialem ae celestem 
assecutus est. » 

(51) Nisi sol, et ignis, et aqua.] Hzc tria. pro diis 
culta a Persis, ut notum ex Persarufti histerlis. 

(33) Biduanas levando.] Sic ante, libello vii furi, 
24, biduanas abstinere. Iníra, libello χ, ἡ. 44, bidua- 
nas levando. Nempe abstinebant aliquando biduo, 
aliquando triduo, aliquando diutius, 81 eur jejunium 
solverent , dicebautur /evef£ Piddánas vel iritiuanot , 
videlicet abstinen(iass ΝΞ 

(83) Fossatum.] Επδδίυπι vel fossatus hic videtur 
capi pro fossa, forte pro palude, ex qua materiam pro 
cellis suis et sportis conficiendis deferebant. Aliud 
est fossatum ín re castrensi. 

($4) Rescellas. | tiam hoe eodem libello , n. 76, 
occurrunt rescelie. DinhiivuB: eli ἃ rén Jade fér- 
mabant, reculas, resgeilfi. 

(95) Responso. | ita manuscriptus Αἰ omaren. et 
editio Parisiensis. Alii editores reposuere, expensu, 
quod ab iis factum puto, ut quam mrinimum a vesiti- 
iis Ms. in quo responsum invenéruüi recedéreni. 
ivinabam primo, in reposito quud inira, libello xui, 
num. 15, üsurpetr Fepbliiio ih simili te: « ét vidit 
repositionem, in qua panes haberi solebant. » Se 
vix dubito Inrerjreiem invenisse in Greeo πῤοδφωνά- 
ριον, quod responsum quidem significat ea notione qua 
vulgo capitur, pro responsione. Sed hic videtur capi 
pro fiscella seu sporta. Sarie ita Graeuff hoé f6ca« 

ulum usurpat Edessenus monachus in Elencho 
Agareni : Καὶ μετὰ μικροῦ ἀπέστειλεν αὐτὴν βόδχειν 
Φούς καμήλους κατὰ τὴν τῶν "Appebisv δυγήθειαν ἐπίιφε- 

ομένην τὸ ὀψώνιον αὐτοῖς ἐν προσφωναρίω ἐπὶ τοῦ ὥμον 
eae : V Et paula posl misil 1psadi pastere eaméloi 
juxta consuetudinem Atabüm &sserentem ipsis obso- 
nium in prosphonario in humero suo. » Iterum postea: 
Kai λαδοῦσα ἐν τῷ προσφψωναρίῳ κατὰ τὸ σύνηθες ἐξ κί 
ρας τὴν τῶν καμήλων κόπρον, καὶ ἄνωθεν τοῦ μονυχαμὲτ, 
ἦλθεν ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ xvpiov αὐτῆς t Et acelpiens iu 

rosphonario juxla Inurem coriisietüm vesperi came- 
[rum flum, et desuper muchamet, vebil in domum 
heri sui. 

(50) Budari de pápyró, etc., capita«é ae cartica. 
Jta constanter Mapuscripd. QU:edam editiones ἰδι ὃ 
budam habent mattam, et omittunt de caríica. Difficile 
de utroque dicere, cum vix alibi reperiantur. Certum 
est, per budam inielligi stüratum seu stramentumi, ut 


VEHBA SENIÜRUM, NOTATÍIO. 
d Socratem, À hoc ipso numero mox vocáiür. Glossarium Cambe- 


arisiensi, plu- * 


95b 


ronense Ms. : Buda, stramentum lecii de biblo, id csi, 
Bapyro. Gloss: lsidori : Duda, historia. Lego, storea. 

am historia pro sterea ad eum modum dictum , quo 
Hispania pro Spadnia: — 

Quid proprie cartica sii , non habeo dicere. Joán- 
nes Meursius in Glossario Gracobarbaro in Καρτζὰ 
Citat Cartica ex Glossaruii Arabicolatinarum excer- 
ptis sine interpretaiione. Et in Excerpiie ex 
veteri Lexico Greecolatino , Carticula , δεῖπνον; quaa 
Bignificatio huc non faeit; Apud Cassianum, colla- 
lione 1, cap. 25, hibes embrimium seu embrymium ; 
pro cervicali monachorum in. &gypto, atque ita de- 
scribit : « Psiatliis admonens incibare, embrimiis 
parite capiti nostro cervieallum vice suppositis, qua 
erassioribus papyris in longos gracilesque fasciculos 
coaptalis, sesquipedali intervallo molliter nexa, nunc 
quidem humillimum sedile ad scabelli vicem fratribus 
in synaxi considentibus praestant, nune vero subjecta 
cervicibus dofmientium praebent capili non nimie 
durum. sed traciabile apíumque fulmentum. Ad quos 
Prunachorum usus lige idcirco vel maxime opportuna 

abentur et congrua, quod uon solum sint aliquate- 
nus mol.ja, parvoque el opere praparentur et pretio, 
ulpote passim papyro per ripas Nili fluminis emer- 
gente, qu m cuique volenti iu usum assumere, liemo 
prohibeat desecare; sed ét quod ad removeudum, 
Seu eum necesse luerit, admoveudum , habilis mate- 
ris, leyisque natura sint. » ,. 

(61) Theodorus de Ennato.| Sic. supra, libello vu, 
nuu. 7,de Nouo. Alexandrig. Per. Ennatum seu No- 

um Alexandrie intelligitur nenum clima seu regio. 
lexandriz. 

98) Lychino.| lta Manuscripti, Editi, lychno. Puto 
lut Νὴ elljchnium. Nisi quis legat licinio. Nam [5] - 
dore Helnium quasi lucinium, quod idem est cum el- 
ychinio, 

(99) Myxum.| Ita. reposui. lu manuscriptis tamen 
eteditis enhibus nisum. ΡΝ intelligi ellychnium, 
Quod Giieéls dti μύξα dicituf. 

(40) Euchitw. Quidam editiBhes euschiti; quedam, 
supra, apud Rutíinum, liu. nr, num. 212, Cochiti. 
Noti Euchitze haeretici εὔχομαι, oro. - 

(41) Bavose.] lta. Manuscripti et Parisien-is editio. 
Aliz editiones, stulte, Ruffinus, líb. ἢ, numero 27, 
in hac eadem narratione habet insensibilis. 

(42) La$ueot.] Sit Etclebiabilli ix , versu 20, mone- 
miür :' ὅτι ἕν μέσῳ πϑγίδων διαδαίνεις : Scito 
quod in meuio laqueorum pertronsis. Divus Augustinus, 
in psalmum cxur: « Quid. est, n. medio laqueorum ? 
in via Christi, et lut, laquei, et liluc laquei. Laquei 
8 dextris, laquei a sinistris. Laquei a dextris, prospe- 
rias szculi; laquei ἃ sinistris, adversitas sseculi. 
δι δὶ à defiti$, préniissiones; láquel ἅ sinistris, 
terrores. Tu in. medio laqueorum ingredere , a via 
m diseedere; nec promissio te capiat, nee terret 
elidat. » 

(40) Cinerente et caccabate.) Ita. Manuscripti Veda- 


pj stinius et Audolharensis. Variant Editi : quidam, cíne- 


rose et cuccabate; quidam cinerate et caccabate. Exi- 
Btimo cinerentum dictum ea forma, qua pulverulentus 
€ similia. Vide Onomastieon. . 

(44) Ne strinientur.| lta Ms. Àudomareusis: Prima 
ditio, hé Agsiflentur. Coloniensis, ne Pisirientur. Pa- 
risieimis , te strientur. Quedam  edilienes, uw com- 
stringautur. Apud Ruftiuum, libro 11, num. 94, ubi 
iden refertur, est vociferentur. Flandris strijen eat 
contendere, ut Gallis estriver litigare. Nescio an allu- 
Bioné ad hoc Latinum verbutu. Vide Ononmiasüeon. 
(A5) Percutb. signuni.] Sic apud Joannem , Infra, 
Jibello rit, htith. 2, petcutiens. Pulssbaut olim ligna ad 
Bonitum edendutb, Εἰ eicitationerii fraurüm. Vid& Ono- 
mástitor. 

(46) Amima.] Mira hic varietlts dus ab Editis libris, 
qua à Mss. Parisiensis editio, et Palladius, cap. 42, 
anima, Alis, nonna, ali: domna. Ms. Audomarensis 
Amma. Atque bac verissima lectio est. Firman 


991 


DE VITIS PATRUM LIBER Vi. PRALUDIUM. 999 


Grzca Palladii. Αὕτη γὰρ x«l ὑμῶν, x«i ἐμου ἀμείνων À hoc ministerio naturam corporis Christi, ut mihi liceat 


οὖσα ᾿Αμμᾶς ἐστὶν (οὕτως γὰρ καλοῦσι τὰς πνευματικὰς 

ρας). « [lec enitn et me et vobis melior, existens 
est Àmma (sic enim voeant matres spiritales). Sie 
spud eumdem Palladium, cap. 57, Amma  Piamun, 
cap. 157, Amma Taor ; cap. 158, Amma Talida. Vide 
Onomasticon. 


Adverte, lector, in. editione prima et tertia hujus 
libri, num. 18, interseri sequentem historiam. 

«Quidam presbyter fuit religiosus valde, Plegus 
[At., P lecgils) nomine, frequenter Miss»rum solemnia 
celebrans ad corpus sancti Nyui [A/., Niniani] epi- 
scopi et confessoris. Qui cum digno moderamine 
sanctam Christo propitio duceret vitam, coepit omni- 
potentem Deum pulsare precibus , ut sibi monstraret 
paturam corporis Christi et sanguinis. Jtaque non ex 
infidelitate, ut assolet. sed ex pietate mentis ista pe- 
tivit. Fuerat enim a pueritia divinis legibus imbutus, 
et propter amorem superni Regis olim patríz fines et 
dulcia liquerit arva, ut Christi mysteria exsul sedule 
disceret. Idcirco ejus amore magis succensus, quotidie 
pretiosa munera offerebat poscebatque sibi praemon- 
$irari qua foret species latitans sub forma panis et vini: 
non quia de Christi corpore dubius esset, sed quia 5ic 
Christum cernere vellet, quem nemo mortalium jam 
super astra levatum, in terris passim conspicere po- 
test. Venerat ergo dies, et idem celebrans pie missa- 
rum solemnia more solito, procubuit genibus : Te 
deprecor, inquit, omnipotens, paude mibi exiguo in 


eum conspicere praesentem corporeo visu, et formam 
pueri quem olim sinus matris tulit vagientem, nupc ma- 
nibus contrectare. Quem dum talia precaretur, augelus 
de ccelo veniens sic affatur: Surge, inquit, propere si 
Christum videre placet. Adest praesens corporeo vesti 
tus amictu quem sacra puerpera gessit. Tunc venerabilis 
presbyter pavidus, ab bumo vultum erigens, vidit super 
aram Patris Filium puerum, quem Simeon infantem 
portare suis ulnis mernit, Cui angelus inquit : Quia 
Christum videre placuit, quem prius sub specie panis 
verbis sacrare solebas mysticis, nunc oculis insyice, 
attecta manibus. Tunc sacerdos coelesti munere 
fretus, quod mirum dictu est, ulnis tremeniibus pue- 
rum accepit, et pectus proprium Christi pectori jun- 
xit. Deinde profusus in. amplexum dat oscula Deo, 
et suis labiis pressit pia labia Christi. Quibus itaque 
exactis, preclara Dei Filii membra restituit in veriice 
altaris, et replevit celesti pabulo Christi mensam. 
Tunc rursus homo prostratus, deprecatus est Deum 
ut dignaretur ipse iterum verti in pristinam formam, 
Qua expleta oratione, surgens e terra, invenit corpus 
Christi in. formam remeasse priorem, ut deprecatus 
fuerat. » Sed deest haec historia reliquis ediiionibes 
et Mss. Certum est inseriam esse ex historiis Ángli- 
canis. Certe in Anglia vixit sanctus Ninianus. Habetur 
in Paschasio, de corpore et sanguine Domini, cap. 
14, et citat divus Thomas, Opusculo 58, cap. 11; εἰ 
Guilielmus Malmesburiensis. !ib. 11 de Gestis Anglo- 
rum. Similis visio in Vita saneti Basilii, supra, cap. 7. 
Vide ibi dicta ad num, 36. 


DE VITIS PATRUM 
LIBER SEXTUS, 


SIVE 


VERBA SENIORUM, 


AUCTORE GRJECO INCERTO ὦ. 
INTERPRETE JOANNE S. R. E. SUBDIACONO. 


PRJELUDIUM. 


A444 Nihil magnopere huic libro priemittendum, cum pars sit libri prioris, quem Sigebertus, cp. EE. 
Hlustribus Ecclesix€ Scriptoribus & priore distinctum citst ob diversum interpretem. Quo nomine et 00$ 
distinctum edidimus, ut facilior et distinetior ejus (cum sse alibi citandus sit) allegatio esset. 

ROSWEYDI NOTATIO. 
(a) Graco incerto.] Vide dica prolegomeno generali C inscriptus ANAPON ATION ΒΙΒΛΟΣ, Sanctorum eirores 


7 et 8, ubi nec. Evagrium, nec Palladium libri hujus 
et prxcedentis (qui conjungi solent, et pro uno haberi) 
auctoreà esse probavimus. Quare Graco incerto au- 
ctori libri inseripsi, eum etiam Photii tempore sine 
pomiue sucteris in manibus sit versatus, et Greece 


liber. Vide eum in Bibliotheca, cod. 198. 

(b) Joanne.| Vide Prolegom. generale ἰδ, ubi et 
Sigeberto de illustribus Ecclesie Scriptoribus, c.11 
et Mss. hujus libri interpretem esse Joannem S. ἢ. 
subdiaconum ostendimus 


VERBA SENIORUM. 


LIBELLUS PRIMUS. 
De providentia seu contemplatione. 

Abiit aliquando Zacharios ad abbatem suum Silva- 
num, et invenit eum in excessu mentis, et erant manus 
ejus extensse in ccelum. Et cum vidisset ita, clausit 
ostium, et exiit; el intrans circa horam sextam atque 
nonam, invenit eum eodem modo ; circa. decimam 
vero horam pulsavit, et ingressus, invenit eum 
quiescentem, et dicit ei : Quid habuisti hodie, Pater? 
Qui dixit ei : Infirmatus sum hodie, flli. Ille vero te- 
mens pedes ejus, dicebat: Non te dimittam, nisi 
mihi indicaveris quid vidisti. Respondit ei senex: 
Ego in colum raptus sum, et vidi G/45$ gloriam 
Dei, et illie steti usque modo, et nunc dimissus sum. 


2. Dixit sancta Syncletica : Efficiamur prudentes 
sicut serpentes, el simplices sicut columb:s, ut astu- 
te intelligamus laqueos diaboli; nam prudentes fieri 
&icut serpentes dictum est, ut non ignoremus impetus 
diaboli et artes ejus. Etenim simile aliquid ex alio 
simili superatur, nam et simplicitas columbz demon- 
etratur. 


9. Dicebat quidam Patrum : Quia dum sederent 
aliquando seniores et loquerentur de sdificationibus, 
erat inter eos unus przvidens ; et vidit angelos ina- 
nus agitantes et lavantes eos (ftuff., ἰ. ut, n. 56). Ut 
autem venisset locutio sscularis, discedebant angeli, 
et volutabantur porci in medio pleni fetoribus, et 
polluebant eos; cum autem rursus loquerentur de 
aedificatione, veniebant iterum et lavabant eos an- 
geli. 

4. Dixit quidam senex : Hoc est quod scriptum est: 
Super duobus et tribus peccaus Tyri avertam me, 
super quatuor autem non avertam (Amos 1) ; cogitare 
malum, et conseniire cogitatui, et loqui; quartum ve- 
Fo est perücere opus. in hoc ergo non avertitur ira 
Domini. 

5. Dicebant de quodam sene magno in Scythi : 
Quotiescunque fratres xdificabant cellulam, egredie- 
batur cum gaudio, et ponens fundamentum non di- 
scedebat donee commoraretur; aliquando autem 
exiens ad fabricandam cellam contristabatur valde. 
Et dicunt [ratres : Quare tristis ac maestus es, abba? 
Qui dixit eis : Desolandus est locus iste, filii. Ego 
enim vidi quoniam accensus est ignis in Scythi, et 
accipientes fratres palmas cx»dentes extinxerunt eum; 
et iterum accensus est; et accipientes fratres rursus 
palmas cxdentes exstinxerunt eum ; tertio accensus 


est el implevit totam Scythim, et jam non potuit ex- 


Btingui. Ideo ego contristor ac moestus sum. 


6. Dixit quidam senex : Scriptum est; Justus ut 
pelma florebit. Significat autem. hic sermo bonorum 
actuum fructum altum et rectum ac dulcem : est vero 
in palma unum incarduum (1), et ipsum candidum 


Α omnem habens operationem in se; simile autem et 


super justo reperitur; unum enim ei et simplex est 
cor, 3d Deum tantum respiciens. Est autem et album, 
habens illuminationem fidei, et omnis operatio ju:tí 
in corde ipsius est; nam et acumen stimulorum ejus, 
adversus diabolum est propugnaculum. 

7. Dixit aliquando alter senex : Sunamitis Eli- 
sum Suscepit, eo quod non haberet affectum cum 
aliquo homine (Pasch., c. 57, n. 4, nomine Macarii; 
Append. Mart., n. 16). Dicitur Sunamites personam 
habere animz, Elis:eus vero personam Spiritus san- 
cti. Quacunque ergo hora recedit anima a s&zxculari 
confusione et perturbatione, adveniet ei Spiritus Dei, 
et tunc poterit parere cum sit sterilis. 

8. Alius quidam Patrum dixit : Quia oculi porci 


p naturale habent figmentum, ita ut necessitate semper 


intendant In terra, nec aliquando possint respicere ad 
collum. Sic ergo et anima ejus qui in dulcedine dele- 
ctatur voluptatum, semel delapsa in luxurie conum, 
difficile potest respicere ad Deum, aut sapere aliquid 
dignum Deo. 

9. Fuit quidam magnus inter previdentes; hie 
affirmabat dicens : Quiavirtutem (2), quam vidi stare 
super baptisma, vidi etiam super vestimentum mo» 
nachi, quando accipit habitum spiritualem. 

10. Cuidam seni data est gratia videndi qus fle- 
bant, et dicebat : Quia vidi in ccenobio aliquando me- 
ditantem in cella fratrem, et ecce dzemon venieng 
stabat foris cellam. Et dum frater ille meditaretur, 
non pravalebat ingredi ; cum autem cessasset. medi- 


C taudo, tunc ingrediebatur ille daemon. 


14. Dicebant de quodam sene, quia deprecatus est 
Deum, ut videret demones. kt revelatum est ei : Non 
opus habes videre eos. Senex autem rogabat dicens ; 
Quia, Domine, potes me protegere gratia tua. Αἱ vero 
Deus revelavit oculos ejus, et vidit eos, quia tanquam 
apes sic eirceumdant bominem, stridentes dentibus 
suis super eum ; Angeli vero Dei increpabant eos. 

12. Dixit quidam senex : Quia duo fratres erant ei 
viciui, unus peregrinus, et»unus inchoris (5) : erat 
autem peregrinus ille modicum negligentior; ille vero ἡ 
inchoris studiosus valde. Contigit autem ut dormiret 
ille peregrinus in pace. At ille senex vicinus eorum 
cum esset pri:videns, vidit multitudinem angelorum 
deducentem auimam ejus ; et cum perveniret ad ece- 


D lum ut intraret, facta est questio de illo. Et venit 


vox de super dicens : Manifestum est quia modicum 
negligentior fuit, sed propter peregrinationem ejus 
aperite ei. Et post hxc dormivit et ille inchoris, et 
venit omnis cognatio ejus ad eum. Cernens vero illa 
Senex non venire angelos ad deducendam animam 
ejus, miratus est ; et cadens in faciem suam in con. 
spectu Dei, dixit : Quomodo peregrinus ille cum ne- 
gligentior fuerit talem. gloriam habuit, et hic cum 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


996 


siudiosna eaeet nihil hnjaemedi meruit? Et venit οἱ À emnes ab ipsa; in ebrietate autem vini, eum viris 


vox dicens : [li^ studiosus cum venit ut dormiret. 
aperuit oculos suos, ei vidit parentes 8q05 flentes, et 
consolata est ania ejus. Peregrinus vero $46 ille, 
licet negligentior fuerit, nullum suorum vidit ; et fle- 
vit, et Deus consolatus est eum 

15. Narravit alter quidam Patrum, quía erat ali- 
quis solitarius in eremo Nilopoleos, et ministrabat ei 
quidam szeeularis, sed fidells. Erat autem et in eadem 
eivitate homo, cul erat dives, et impius. Contigit au- 
tem ut moreretur ille dives, et dueebat eum tota ci- 
vitas simul et episcopus cum lampadibus. Egressus 
est autem et ille qui ministrabat illi solitario, secun- 
dum consuetudinem portans illi panes; et invenit, 
quia comederat eum bellua, et cecidit in faciem suam 


luxuriosis demorabatur. Dispensabat autem et ea 
quie intus domi erant (anqugm meretrix pessima, ut 
eliam suhataptia multa valde non potuerit nobis suf- 
ficere ; nam huic a Patre meo delegata erat dispen- 
satio domus : corpore autem sua ita in turpitudine 
abutebatur, ut pauci de vico ipsa potuerigt effugere 
libidinem ejus. Nunquain corpori ejus morbus occur- 
rit, nee dolorem aliquem sensit vel aliquantgluin, sed 


"8 nativitate su3 usque ad ultimum diem jntogrum sa- 


numque corpus suum possedit. Inter hxc contigit at 
pater meus longa egritudine fatigatus moreretnr, e 
continuo aer commotus est, et pluvia e$ corugcationes 
atque tonitrua aerem con(urbabant, et neque nocte 
neque die imber cessando tridyo guper lectqm sing 


In conspectu Domini, dicens : Non surgam hinc, do B sepultura lecit eum mauere, ita ut homines vici 


pec demonstretur mihl a Deo qui sunt liec ; quia ille 
quidem impius talem apparatum habuit in deducendo ; 
bic vero, qui servivit tibi die noctuque, ista pertulit. 
Et ecce angelus Domini yeniens dixit ei : llle impius (4) 
habuit parvum opus bonum in hoc $zculo, et recepit 
πὰ hic, ut illic nullam requiem inveniat : iste au« 
tem solitarius, quia homo erat ornatus ad omnem vir- 
tutem, habebat vero et ipse, ut homo, modicum ali- 
quid culpz, et recepit iliud hlc, ut ibi inveniatur pu 
Pus coram Deo. Et ita consolatus in his verhis, abiit 
glorificans Deum super judicia ejus, quia vera sunt. 

᾿ 44. Sancti Patres de Scythi prophetaverunt de yl- 
tima generatione, dicentes : Quid operati sumus nos 
(δε)... 1. 11, n. 197)? Et respondens unus ex illis vir 
magn: vits, nomine (5) Cyrion [A/., 
lsquirion, vel. Hlistirion] dixit : Non mandata Dei cu- 
stodimus. AL illi respondentes dixerunt : Hi vero qui 
fuerint post nos, quid erunt facturi? Qui dixit eis : 
Dimidium operis nostri operaturi sunt. Et dixerunt ei: 
Hi autem, qui post ipsos fuerint, quid facient? Qui 
respondit : Omnino non habebit operationem gene- 
patie illa ventura. Esse aotem illis video tentationes, 
et qui reperti fuerint probati in tempore illo, meliores 
Buper nos et Patres nostros erunt. 

15. Narravit quidam senex, dicens : Quia erat qu:e- 
dai virge proveeta setate valde, qux profecerat in 
timore Dei. Et interrogata a me, qu: res eam ad 
hane adduxerit conversationem ; illa ingemiscens cce- 
pit dicere : Mihi quidem, o mirabilis vir, cum adhuc 


lllius moventes capita admirarentur quod tam ma: 
lum uniyergos lateret, dicentes : Sie enim Dei erat 
inimicus , ut nec terra eum recipiat ad sepult- 
ram. Sed tamen ne intra domum dissoluta mem- 
bra ejus ingressum prohiberent habitantibus, im- 
minente adhue aere turbido et pluvia descendente, 
vis alique mode eum sepulture tradidimus. At 
vero mater mea post hxe licentia plurima accepta, 
eum imprebitate maxima corporis sui libidine abute- 
batur, ei prostibulum deinceps faciens domum no- 
stram in multa luxuria vixit atque deliciis. Et dum 
adipe parvula esagm, et deíleeret nobis substan- 
tia hostra, vix aliquande eum timore, sicut mihl 
videtur, morte illius advenlente tantam merult fune- 


Squirion, vel C ris presperitatem, yt eliam putaretur aer simul in ex- 


geuuiis dedueere funus ejus. Ego vero post obitum ejus 
puoellarem egressa ziatom, οἱ desideria titilfationess 
que jam corporis eum me permoverent, ih quadam die 
ad vesperem, ui fieri solet, cogitare δορὶ atque con- 
siderare cujus vitam eligerem imitandam ; utrum pa- 
tria, qui modesta, et manMwole, et sobrio vixit; sed 
rursum reongitabam illud, quia nihil in vita sua eene 
&ecutus est boni, ped per eme tempus ia iafipmitate 
et tribulatione gonsum pua quaet. ila (aspe vi'a aecis 
piens, ut nec sepulluram ejus tepra resipsret. Si igi- 
tur bona esset hujusmodi conversatio apud Deum, 
quare 84/7 ergo tàntum malgrum capscenius est pa- 
ter meus, qui sia vivare elegit? Sed sieut mater, in» 
quit cogitatus meus, bonnm est vivere, tradere volue 


essem parvula, erat pater modestus ac mansuetus D piati, luxuria ae libidini corpae ; etenim illa nullum 


wioribus, debilis vero δὲ infirmus corpore : qui ita 
vixit euram sui agens, ut vix aliquando videretur ab 
his qui In eodem habitabant vico : terram autem suam 
assidue operabatur, et ibidem semper occupabat vi- 
tam suam. Sí quardo fortasse sanus fuisset, fructus 
culturze sug domi portabat; plurimum autem tempo- 
ris in lecto et languoribus delinebatur, tantaque ei 
erat taciturnitas, ut ignorantibus eum sine voce ere- 
deretur esse. Mater vero mihi erat e contrario curiosa 
absque modo, et qu: ultra omnes quas erant in re- 
gione hae turpior esset ; sermones vero ejus ita ad 
univereos movebantur, ut putaretur omne corpu- ip- 
sius lingua esse : lites frequentius commuovebautur ad 


opus turpe prsieriisit; ἰΒ ehrietate autom omae 
tempus jucolumis atque preapera degens, ita vilam 
$uam explevit, Quid erga? Sio epaPet me vivere, εἰν 
eut maler vixit; melius est epip propri aulis epe- 
dere hig que mapifegte cogita Sunt, € nibil preter- 
miuere. kt cum plaouisset mibi miseme eidem me 
constituere vite, supervenit Mex, et agper eontinuo 
mihi eogessit, Post hos sereepes astitit mihi quidam 
grandi quidem oorpore, senecta autem borribilis ; 
deinde iptuendo me perterrens, iracynda vipiene et 
aspera voce interrogabant qe ; Dic mihi, inquit ilie, 
qua sunt cogitationes cordis tui ? fgo antem «b aspe 
ciu ejus et habitu vremefacti, Deque ^$picere iu eua 


991 


VBRBA SENIORUM. 


998 


audebam. Majore vero voce usus, iternm jussit ut e9 A diam Dei, que pone reposita eunt. bis qui maligne 


quae mihi placuerant pronyuntiarem, ἔα qujem pra 
Himorg disgoluta, et omnes eblita cogitatus, nihil esse 
dicebam. lile vera negante me revocabat universa ad 
memoriam, qua in corde meo uedilata eram. Ego 
autem convicta οἱ ad precem conversa, supplicabam 
veniam copsequi, et causam ei narraham hujusmodi 
cogitalus. Qui ait mihi ; Veni et vide nirosque, par 
trem et matrem, et quam volueris vitam deinde elige 
tibi; et apprehendeus mihi manum, trahebat. Ducens 
autem me ín quemdam campum magnum, babentem 
paradisos multos et divergos fructus, et varias arbo- 
fes, et pulchritudinem ineparrabilem, introduxit me 
intus illic. Occurrens autem milii pater meus, ame. 
plexatus est mé, et asculabatur, filiam me vocans, 


vivere volunt, Signidem illa heata virgo ex ipsg vi- 


sigDe cognoscegs, multam esse et bonorum retribu- 
tionem operum, et malorum actuum turpis vil 
maximas esse poenas renuntiabat; ideoque efficiamur 
melioris consilii pobismetipsis, nt possimus beaji 
fieri, 

16. Narravit iterum genex el de quadam episcopo, 
Ὁ} marime ex eo fiduciam accipientes diligentiam 
Rostram ig Deo habeamus ad salutem (Ruf, [. μὲ 
4. 106; Pasch,, c. 25, n, 1). Nuntiabatur ἃ quibue 
dam episcopo, qui apud no& consistebat, aicut hac 
ipse episcopus referebat, quasdam gacularium μιᾷ“ 
tonarum duas esae. mulieres fideles, qu quasi im- 
pudice viverent. Episcopua autem ex hia qui οἱ hae 


Ego vero cireumplexa eum, rogahom wi monere B nuntiaverant commotus est, et suspicatus ne forte 


cum ipso. At ille, Nunc, ipquit, non potes big egse ; 
&i vero mea sequi vestigia volueris, venieg huc non 
post multpm tempus. Cum autem adhuc ego depre- 
carer manere eum ipso, traheng me rursum many, 
qui me ἰδ] duxejat : Veni, ait, ostendam tibi et nia- 
trem tuam, qux igne exurltur, ut scias ad quei ho- 
jum debeas declinare vitam tuam. Statuens autcm 
me in doma tenehrosa atque abscura, amni stridore 
perturbationeque repleta, ostendit mibi fornacem 
ignis ardentem e( picem ferventem, et quosdam illic 
ferribiles aspectu stantes super fornacem. Ego autega 
juspiciena deorsum video marem meam in fornace 
usque ad collum demersam, stridentem dentibus et 
igne ardentem, et vermium multum fetorem fieri. Vj- 


ei alit hujusmodi essent, ad deprecandum Deum se 
eonveriit, inde cerius effici rogans, quad et meruit, 
Post divinain enim illam atque terribilem consecra» 
lionem, dum accederent singuli ad participanda san- 
fà mysterig, per vultus eorum cernebat animas, 
quibus unaquieque subjaceret peccatis. Et peccato: 
yum G8 quidem hominum videbat facies nigras, 
quosdam vere ipsorum tanquam ah 58} exustas fa- 
cies habentes, oculos autem rubeos ac panguineos; 
8lios autem enrum elarog quidem facie, candidos vero 
amictu. Et alij quidem, dum geciperent corpus Do» 
mini, exurelat eos ey incendebat; aliis autem sicut 
lumen efüciebatur in se, et per o8 ingressum, omne 
corpus eorum jlluminalat. Erant autem inter ipsos 


dens autem me illa, cum ululatu clamabat, (liam ine & etiam qui solitariam. vitguy elegerant, et hi qui ig 


vocans : Heu me, filio, de prapriis operibus hac pa- 
tior; quia quasi deliramepta inihi videban(ur uni- 
versa que de sohrietate erani ; opera autem fornica- 
tionis et adulterii nqn mihi credebam esae tormenta ; 
ebrietatem vero et luxuriam nop arbitrabar esse po- 
R&6 ; ei ecce propter parvam libidinem, quantam re« 
cipio gehennam et austinea ponas; egce prapler 
esiguaa deliciag quanta exsolvo tormenta ; ecce pra 
eontepptu Dej, quales reeipio mercedes; apprebene 
derunt enim me universa immobilia mala. Nune est 
tempus auxilii, o filia; nuoc recordare nutrimento- 
rum qua a me consecuta es; nuncretribug beneficium 
si quid boni aliquando accepisti. Miserere, inquit, mei 
qug ϑτάρᾳ igui et sb ipso copsumor; miserere mei 


£onjugiis erant, gui et ipsi ita esse videbantur, Deinde 
fonvertit se, et coepit etigm ipse mulieribus distyi- 
buere, ut cognosceret quales et ipsargm essent. ani» 
mz et vidit simili mpdg fieri nigras atque rubeag 
facies earum, sanguingas quoque et albas, [eter ip- 
gas autem advenerunt et ilg due mulieres, qua. aer 
cusat:e erant illi episgapo , propter quas mazime ad 
hape precem et previdentiam venerat : ceroit etiam 
ipsas, dum accedunt ad sanctum mysteriug, clarum 
habentes vultum et hagorificuu, capdida yero stola 
tircumamictas. Deinde eum ei ipsa participatae fuig- 
sent mysterio Ghristi, (actae aunt sjent ἃ lumine. il 
lystratee. Bursum episcopus ad solitam preces conr 
vertebatur , supplicans Deo, ei discere cupiens 


que in hujusmodi cruciatibus exanimor , miserere D modum revelationum, qua ei demonsirata. fuerant, 


Wei, filja, et poprigens mapum tuam educ me de bog 
laco. Me autem recusante hoe facere propter ees qui 
ibi astabant, rursus cum lacrymis elapabat : Filia 
Rie, adjuva me, ej oli deapicere Qelum proprie ma- 
tris {0 : memento doloris pei in die parturientis te, 
ΘΑ ne rae deapieias qua gehenna igne depareo. Ege 
autem a voce ejus lacrymis commota, humagurm ali 
quid paebar, ek easi cum eamore eondolena ei in- 
gewiscere. Bxeurgentoa voro bi qui erant in doma 
pea, et aependaptes igpeji, αλμϑδολ mugitus mei ig: 
tertegahant 816: ega antem Rarmui eis que videram. 
Ki sie eiiam unum hec deliberavi, nt pauis mei se- 
guarer vilam, eerta fagia per ineffabilem misericor- 


A«itit autein angelus Domini, et de singulis intergo* 
gare praeipiebay. Sanejus vero episcopus coptiaue 
de illia dualuus aciscitahapur mulieribus, 6i verá esset 
illa prima acpusatio, 3n falaa ; at vero angelus afür- 
pabat vera esae amnia qua dicta de eig fuerant, 
Bpiscopue queque ait ad angelum : E& quomodo iu 
pereepüone earparia Christi spleididie erigi. faciog 
earum, albam autem xtolam lebohant, [μιᾷ quar 
que fulgebant nan parsa? Ai autem angelus ; Ko 
qued resipuerant de aeiibus suis, et diseedentes ab 
his lacrymis ei gemitibus atque elesmesynis pasupae 
rum, per eoníessionem divinum merueruni nunes 
rum : de cetero in hi$ malis nunquam ambulaie prar 


999 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


1000 


mittentes se, si quidem de prioribus delictis veniam Α coelos quidem reliquit, in terris autem demoratus pro- 


mereantur, Propter hoc ergo meruerunt divinam 1m- 
mutationem, et a criminibus absolutz sunt, et vivent 
deinceps sobrie ac pie, et juste. Episcopus autem 
mirari se dicebat, non tantum de immutatione illa- 
rum mulierum ( hoc enim contigit multis fieri), sed 
Dei donum, qui non solum 688 tormentis minime 
subjecit, sed etiam tantam eis dignatus est donare 
gratiam. Ait autem angelus ad eum : Admiraris hoc 
juste, quasi homo ; Dominus autem ac Deus noster et 
vester eum naturaliler sit bonus ac misericors his qui 
discedunt a propriis deliciis, et per confessionem 
accedunt ad eum non tantum in tormenta eos ire 
non sinit, sed etiam furorem suum mitigat ab eis, el 
honore dignos facit ; etenim sic dilexit Deus mundum, 


pter salutem hominum est. 

17. Referebat quidam Patrum: Quia tres res sunt 
honorabiles apud monachos, quibus oportet nos eum 
timore, et tremore, et gaudio spirituali accedere : com- 
municatio sanctorum sacramentorum, et mensa fra- 
trum, et pelvis in qua fratrum pedes lavantur. Pro- 
ferebatque exemplum tale, dicens : Erat quidam ma- 
gnus senex previdens, et contigit ei ut gustaret cum 
pluribus fratribus. Et comedentibus illis videbat in 
spiritu idem senex sedens ad mensam quosdam 
edentes mel, alios autem panem, alios vero stercus. 


' Et admirabatur intra semetipsum, et deprecabatur 


Deum, dicens : Domine, reveia mihi mysterium boc, 
quia idem cibus omnibus appositus est super men- 


ut Filiam suum unigenitum daret pro eo (Joan. 11). B sam; in manducando autem ita immutatus videtur ; 


Qui igitur cum inimici essent homines, mori pro ip- 
sis elegit (Rom. v1; non multo magis domesticos ef- 
fectos eos , et poenitentiam super his qux gesserant 
»gentes, absolvit a poeuis? His vero, qua» ab ipso 
preparata sunt, bona prestabit f(ruenda; hoc ergo 
scito, quia nulla delicta hominum vincunt clementiam 
Pei : tantum per penitentiam ea qua pridem quis 
mala gesserat abluat actibus bonis. Cum enim sit 
misericors Deus, scit inlirmitatem generis vestri, et 
passionum fertitudinem, et diaboli potentiam atque 
Astutiam, et incidentibus quidem hoininibus in pecca- 
tis, quasi filiis ignoscit, et exspectat correctionem 
eorum, patientiam habens in eis. Convertentibus vero 
atque ejus exorantibus bonitatem, tanquam infirmis 


et quidam edunt mei, quidam vero panem, alii au- 
tem stercus. Et venit ei vox desuper, dicens : Quia 
illi qui manducant mel, hi sunt qui cum timore, et 
tremore, et gratiarum actione edunt ad mensam, et 
Íncessanter orant ; et oratio eorum sicut incensum 
ascendit ante Deum, ideoque et inel comedunt. Qui 
autem panem manducant, hi sun! qui gratias agentes 
percipiunt ea quie ἃ Deo donata sunt. lii vero qui 
stercus manducant, hi sunt qui murmurant et di- 
cunt : Hoc bonum est, illud malum est (7 Cor. x). 
Hec autem talia non eportet cogitare, sed magis glo- 
rificare Deum, atque laudes ei offerre, ut et in nobis 
impleatur illud quod dictum est : Sive manducatis, 
sive hibitis, sive quid aliud facitis, omnia in gloria 


tompatitur, et absolvit confestim tormenta eorum, et C Dei facite (1 Cor. 10). 


donat eis bona qux pra parata sunt justis. Ait autem 
episcopus ad angelum : Obsecro te, dic mihi etiam 
vultuum differentias , in quibus peccatis unusquisque 
eorum $Subjaceat; ut etiam et de his agnocens, ab 
»mni liberer ignorantia. Angelus autem dixit ad eum : 
Hi quidem , qui eplendido atque hilari vultu sunt, in 
Sobrietate, et castitate, et justi&a vivunt, modesli 
quoque et eondolentes ac misericordes sunt. Hi vero 
qui nigras habent facies, fornicationis et libidinis 
operarii sunt, czeterisque sceleribus et delictis dediti. 
Hi vero qui apparuerunt sanguinei ac rubei, in mali- 
gnitate et injustitia viventes sunt, 2mantes detractio- 
nes, blasphemi, dolosi, et homicidze sunt. Rursun 
dicit ei angelus : Adjuva eos , si quidem salutem ip- 
sorum desideras; propterea etiam meruisti orationum 
tuarum effectum, ut videndo diacas discipulorum tuo- 
yum peccata. et per admonitiones atque obseeratio- 
nes, meliores per poenitentiam eos facias ei qui pro 
ipsis mortuus est, et resurrexit a mortuis, Jesu Chri- 
$10 Domino nostro. Quantacunque igitur tibi virtus 
est et studium ac dilectio cirea Dominum tuum Chri- 
tum, omnem eorum gere providentiam, ut conver- 
tantur ἃ propriis peccatis ad Deum, suadens eis ma. 
nifeste quibus peccatis subjaceant, ne propriam 
desperent salutein ey boc. Peenitentibus quidem illis 
et convertentibus ad Deum animabus eorum salug 
erit et epulatio futurorum bonorum ; tibi vero erit 
vlurima merces, imitando G9 Dominum (uum, qui 


LIBELLUS Scu ,NDUS. 
De sanctis senioribus qui signa faciebant. 

Dixit abbas Dulas discipulus abbatis Besarionis: 
Quia ambulantibus nobis secus littus maris, sitivi ; 
et dixi abbati Besariom : Abba, sitio valde (Ruf, 
lib. wt, n. 245). Et cum fecisset senex orationem, di- 
xit mihi : Bibe de mari. Et dulcis facta est aqua, et 
bibi ; ego autem hausi medicam in vase, ne forte ite- 
rum sitirem. Quod cum vidisset senex, dixit mihi : 
ut quid vas implesti aqua ? Dixi ei : lgnosce mibi, ne 
forte iterum sitiam. Et ait senex : Deus qui hie est, 
et ubique est. 

2. Alio quoque tempore, cum necessarium ei esset, 
fecit orationem, et transivit Chrysoroan fluvium pe- 
dibus; ego autem admiratus satisfeci ei, dicens: Quo- 
modo sentiebas pedes tuos, dum ambulares in aqua? 
Et ait senex: usque ad talum sentiebam aquam, re- 
liqua autem erat solida sub pedibus meis. 

ὅ. Rursus euntibus nobis ad alium senem, venit 
80] ad occasum. Et oravit senex, dicens : Obsecro, 
Domine,'stet sol, donec perveniam ad servum tuum. 
Et factum est sic. 

4. Venit aliquando quidam ds:emonium habens in 
Scythi, et facta est pro eo oratio in ecclesia, et nou 
egrediebatur dseemen ab eo, quia durus erat. (Raff., 
lib. wm, n. 194 ; Pasch., c. 44, num. 9). Dicunt autem 
ad invicem clerici loci illius : Quid faciemus huie 
dzmoni? Nemo potest eun ejicere, nisi abbas Besa- 


1001 


VERBA SENIORUM. 


1002 


rion; etsi rogaverimus eum pro ipso, neque in ec- ἃ illam viduam et orphanos ipsius fecit Deus hanc 


clesiam veniet. Hoc ergo faciamus : ecce venturus 
est mane ante omnes in ecclesiam, faciamus eum qui 
vexatur sedere in loco ipsius, et cum ingredietur, 
Steimus ad orationem, et dicamus ei : Exeita fratrem 
istum, abba. Fecerunt aütem δὶς. Veniente autem 
mane $ene illo, steterunt ad orationem, et dicunt ei: 
Excita fratrem istu;», abba. Et dixit senex illi pa- 
tienti : Surge, egredere foras. Et confestim exivit ab 
eo daxmon, et sanus factus est ex illa hora. 

5. Dicebant seniores aliquando sbbati Elis ín 
JEgypto de abbate Agathone : Quia bonus frater est. 
Et dieit els senex : Secundum generationem suam 
bonus est. Qui dixerunt ei : Secundum autem anti- 
quos quid ? At ille respondens ait : Jam dixi vobis, 
quia bonus est secundum generationem 8uam ; se- 
cundum antiquos vero, vidi hominem in Seythi, qui 
poterat facere ut so! staret iu ccelo, sicut fecit Jesus 
filius Nave. Et hzc audientes obstupuerunt, et glori- 
ficaverunt Deum. 

6. Dicebant de abbate Macario illo majore, quia 
ascendens de Scyihi, portabat sportas, et fatigatus 
resedit et oravit, dicens : Deus, tu scis, quia jam non 
pre valeo. Et mox elevatus, inventus est super flumen 
(Ruff., li». m, n. 215). 

7. Habebat quidam filium paralyticum in AEgypto, 
et adduxit eum ad cellam beati Macarii, et relicto eo 
ad ostium flente, recessit longe (Ruff., lib. m, n. 122). 
Respiciens ergo senex, vidit puerum plorantem, et 
dixit ei : Quis te adduxit huc? Qui dixit : Pater ineus 
projecit me hic, et abiit. Et dicit ei senex : Surge, 
et apprehende eum. Qui statim sanus factus est, et 
Surgens apprehendit patrem suum, et sic abierunt in 
domum $uam. 

8. Dicebat abbas Sisois : Quando eram in Scythi 
cum abbate Macario, asceudimus metere cum eo 
septem nomina (6). Et eece una vidua culligebat spi- 
cas de post nos, et non cessabat plorans. Vocavit 
ergo senex domiuum agri illius, et dixit ei : Quid est 
anicule huie, quod semper plorat ἢ Qui 850 dizit 
ei: Quia vir ejus habuit depositum cujusdam, et 


fmortuds est non loquens, et non dixit ubi posuit: 


illud, et vult dowinus depositi accipere eam et filios 
ejus in servitutem. Et ait senex : Dic illi ut veniat ad 
nos ubi requiescimus in cauniate. Et cum venisset, 


rem : hoc enim est magnum, quia sine peccato vult 
Deus esse. animam, et si quid petierit, accipit. Ve- 
niens autem nuntiavit vidu:e illi ubi erat illud com- 
mendatum. Αἱ illa sumens illud, reddidit domino 
suo, et liberavit fllios suos. Et qui audierunt hoc, 
glorificaverunt Deum. 

9. Tra»siens aliquando abbas Emilis per quem- 
dam locum, vidit quemdam monachum detentum a 
quibusdam tanquam-homicidam, Accedens autem 8e- 
nex, atque interrogans fratrem illum, et comperto 
quia calumniabantur ei, dixit ad eos qui eum tene- 
bant : Übi est ille qui occísus est? et ostenderunt ei. 
Tunc approximans ipsi defuncto, dicit omnibus : 
Orate. Ipso vero expandente manus ad Deum, surre- 


B xit is qui defunetus erat. Et dixit ei coram omnibus : 
' Dic nobis, quis est qui te interfecit ? At ille dixit: 


Ingressus in ecclesiam commendavi pecunias presby- 
tero, ipse surgens interfecit me, et portans projecit 
me in monasterium abbatis bujus; sed rogo vos ut 
tollantur ipss pecunie ab eo, et dentur filiis meis. 
Tunc ait ad eum senex : Vade, dormi, donec veniat 
Dominus et resuscitet te. Et confestim obdormivit. 


10. Venerunt aliquando plures fratres ad abbatem 
Pastorem (Ruff., |. m, n. 168); et ecce quidam de 
cogn.ts ipsius habebat filium, et erat facies ejus per 
operationem diaboli conversa retrorsum. Videns au- 
tem pater ejus multitudinem Patrum, accipiens pue- 
rum sedebat foris plorans. Contigit autem ut unus 
seniorum egrederetur foras. Quem eum vidisset, ait : 


C Quid ploras, homo? Qui dixit ei : Cognatus sum ab- 


batis Pastoris, et ecce contigit puero huic tentatio 
ista; et volens eum huic seni offerre, ut eum curaret, 
timui ; non enim vult nos videre : et nunc si cogno- 
verit quia hic sum, mittit persequens, et minat me 
hiuc (7). Ego vero videns przsentiam vestram pra- 
sumpsi venire hic, Ergo quomodo vis, abba, miserere 
mei, et introduce intus puerum hunc, et ora pro ipso. 
Et aceipiens eum senex, intravit, et usus est pruden- 
ter, et non eum slatim obtulit abbati Pastori, sed in- 
cipie.s a minoribus fratribus dicebat : Consignate 
puerum istum. Cum autem fecisset omnes per ordi- 
nem consignare eum, ad ultimum obtulit eum abbati 
Pastori, qui nolebat tangere eum. At illi rogabant 
eum, dicentes: Ut omnes, ita et tu, Pater, fac, Et in- 


dicit ei senex : Ut quid semyer ploras? Quz ait : Vir D gemiscens surrexit et oravit, dicens : Deus, salva 


meus defunctus est, accipiens commendatum alicu- 
jus, et non dixit moriens ubi posuit illud. Et dixit ei 
senex : Veni, et ostende nobis sepulcrum viri tui. Et 
assumptis secum fratribus abiit cum ea. Et cum ve- 
nisseut ad locum ubi positus erat, dixit ad illam se- 
nex : Recede hinc ip domum tuam. Et orantibus illis 
vocavit senex illum qui mortuus. fuerat, dicens illi : 
Ubi posuisti alienum depositum? Qui respondens di- 
xit ei : [n domo mea absconditum est sub pede 
lectuli. Et ait illi seuex : Dormi iterum usque in 
diem resurrectionis. Videntes autem fratres cecide- 
runt ad pedes ejus; quibus dixit senex : Non pro- 
pter me factum est hoc, nibil enim eum; sed proptcr 


PATROL. LX X11L. 


plasma tuum, ut non dominetur illi inimicus. Εἰ 
consignans, curavit eum, et reddidit patri sanum. 


11. Narravit quidam Pstrum de aliquo abbate 
Paulo, qui erat in inferiores partes Egypti, babi- 
tans juxta Thebaidam. llic ergo Paulus tenebat πᾶς 
nibus eos, qui dieuntur cornuts, aspides et serpen- 
tes -atque scorpiones, et scindebat eos per inedium. 
Videntes autem hzc fratres, satisfacientes ei, inter- 
rogabant eum, dicentes : Dic nob.s quid operatus es, 
ut acciperes gratiam istam? Qui ait eis : Iguosciie 
mihi, fratres, si quis possederit puritatem, ofonia 
subjiciuntur ei, sicut Adx quando erat in paradiso 
2nte praievaricationem divini mandati. 


’ 


4005 


DE VITIS PATRUM LIBER Vi. 


oti 


12. Temporibus Juliani (8) apostate, cum descen- À vero improperium ejus dixft - Credo in Christo, quia 


deret in Perside, missus est demon ab eodem Ju- 


liano, ut velocius vadens in Occidentem, afferret ei 


responsum aliquod inde. Cum autem pervenisset ille 
demon in quemdam locum, ubi quidam monachus 
habitabat, stetit ibidem per dies decem immobilis, 
eo quod non poterat ulira progredi, quia monachus 
ille non cessabat orando, neque nocte neque die. Et 
regressus est sine effectu ad eum qui miserat il'um. 
Dixit autem ei Julianus : Quare tardasti? Respondit 
ei dse&mon et dixit : Et moram feci, et sine actione 
reversus sum; sustinui enim decem dies Publium 
monacbum , δὶ forte cessasset ab oratione ul transi- 
rem, et non cessavit, et probibitus sum transire, ot 
redii nihil agens. Tunc impiissimus Julianus indigna- 


prius quam finem faciam, bibens calicem festum, 
egredieris ab eo. Et cum cepisset senex bibere, εἰ. 
mavit demon, dicens : Incendis me. Et antequam 
consummaret bibens, exivit ab eo demon per gratiam 
Christi. 

17. Misit quidam Patrum discipulum suum haurire 
aquam : erat autem puteus proeul valde a cella ipso- 
rum, et oblitus est portare funem secom (Raf, iib. 
11, n. 28). Dum vero venisset frater ille sd puteum, 
et cognovisset quia non portaverat funern, fecit ora- 
tionem et clamans, dixit : O putee, putee, abbas 
meus dixit ut jmplerem lagenam istam aqua. EL 
continuo ascendit aqua usque ad summum putei, et 
implevit frater ille lagonam suam, et restituta est 


tus dixit : Cum regressus fuero, faciam in eum νη. B iterum in locum suum. 


dictam. Et intra paucos dies interemptus est a provi- 
dentia Dei. Et continuo unus ex przfectis qui cum eo 
erant, vadens vendidit omnia qux habeb:t, et de- 
dit pauperibus, et veniens ad senem illun, G51 
factus est. monachus magnpus, et sic quieviL in Do- 
mino. 

15. Venit aliquando quidam szeularis ad abbatem 
&0osoi fn montem abbatis Antoni, habens filium suum 
secum (Reff., lib. n. n. 120); et ín itinere mortuus 
est filius ejus, et non est conturbatus, sed cum fide 
tulit eum ad illum senem, et procidit cum filio suo 
tanquam poenitentiam faciens, ut benediceretur ab 
eodem sene. Et surgens pater pueri reliquit (ilium 
sanum ante pedes ipsius senis, et egressus est foras 


LIBELLUS TERTIUS. 

De conversatione optima diversorum sanctorum. 

1. Retulit abbas Dulas, dicens : Ambulantes ali- 
quando in eremo ego et abbas meus Besarien (eff, 
lib. m, n. 1494; Pasch., c. $4, num. 5), venimus se- 
eus quamdam speluncam : in quam ingressi, inveni- 
mus ii| quemdam fratrem sedentem et opersntem 
plectam de palmis; qui notuit respicere ad hos, ne- 
que salutare, nec omnino loqui voluM nmobisewm. 
Dixit autem mihi senex : Eamus hine, forsitan non 
est animus fratris istius loqui nobiscum. Egressi 
quoque inde, ilHco ambulavimus videre abbatem 
Jownnem. Redeuntes vero venimus (terum per aspe- 
luucam iilam, ubi fretrem illum videramus. Εἰ dixit 


cellam. Porro senex putans, quia poeuitentiam ageret € mihi senex : fngrediamur ad fratrem istum, si forte 


ante pedes ipsius puer ille, dixit ei : Surge, vade fo- 
ras. Nom enim sciebat quia mortuus erat. Et statim 
würgens egressus est. Et videns eum pater ejus, ex- 
pavit, et intrans, adoravit senem, et dixit ei causam, 
Audiens autem hoc senex, contristatus est, non enim 
volebat hoc fleri. Przcipit itaque ei discipulus senis 
ut nemini nuntiaret bec usque ad obitum ipsius se- 
nis. 

14. Tentatus est aliquando Abraham discipulus 
ejusdem abbatis Sisoi a demonio; et videns eum 
idem senex, quia cecidit, surrexit et expandit manus 
suas ad Deum, dicens : Deus. vis non vis, non dí- 
mitto nisi curaveris eum. Et curatus est frater itle. 

45. Senex quidam erat solitarius juxta Jordanem 


revelaverit ei Deus loqui nobiscum. Intrantes aote 
ínvenimus eum, quía dormierat in pace. Αἱ vero 
senex ait mihi : Veni, [rater, colligamus eorpes 
ejus; in hoc ipsum eaim misit nos Deus ad secoa- 
dendutn eum. Cum autem colligeremes eum, inveni- 
mus quía natura muller erat. Et admiratus est se- 
nex, dicens : Eece quomodo et mulieres eolluctantac 
*dversus diabolum in eremo, et nos in civitatibus 
dehonestamur. Glorifleantes ergo Deum qui pretegit 
diligentes 66, recessimus inde. 

2. Dicebat Abbas Vindemius, quia narravit ebbas 
Macarius, dicens : Sedente me aliquando in Seytbi, 
descenderunt duo adolescentes peregrini (Reff., tib. 
11, n. 195). Unus quidem ipsorum incipiebat mittere 


fluvium, et ingressus propter cauma ín speluncam, Φ barbam, affus vero nou adhue. Venerunt setem sd 


Invevit ibi leonem, et coepit leo fremere dentibus suis 
sc ru,dre. Dixit autem ei senex : Quid angustiaris? 
est locus qui capital ex ene et te. Bi vero non vis, sur- 
gees egredere hinc. Loo autem non ferens, egressus 
st inde (oras 

46. Ascendit quidam senex aliquando in Tereuu- 
thim de Scythi, et ibi divertit, videntes laborem «b- 
stinentie ejus, obtulerunt ei modicum vini, Alii au- 


tem audientes de ipso adduxerutt ad eum hominem 
quemdam, dxmonium habentem. Coepit autem da:- 


pon ille vstefficere senem illum, dicens: Ad isium 
petaeterem visi me adduxistis* EL senex. quidem 
propter humilitatem | nolebat eum ejieore; propter 


"me, dicentes : 


Uhi est cella abbatis Macarii? Ego 
autem dixi eis : Quid eum vultis? Responderent : 
Audieutes de eo, in Scythi venimus videre eum. 
Dico eis : Ego sum. Qui penitentiam agentes, dixze- 
runt : Hic »olnmus manere. Ego autem eam vídis- 
sem eos delicatos, et quasi a divitiis, dixi els : Non 
potestis hic sedere. Dixit ille major : Et € non pos- 
éumu: hic sedere, pergemus slibi. Dixi ergo spad 
animum meum ; Ut quid eos persequer, et seandali- 
zani"rf? Labor ipse faciet eos ut a semet fegéant. 
"Tunc dizi eis : Venite, facite vobis cetiuiam, «i po- 
testis. Dicunt et illi : Ostende nobis tentummode, 


et faciemus. Bedi autem eis securim δὶ $portem 


1005 


VERBA SENÍIORUM, 


1006 


plenam panibus, et sa:em ; ostendi etiam illis duraun Α Similiter autem et ille major cum aperiebat os suum 


petram, dicens : Excidite hic, et adducite $549 vo- 
bis ligna de palude; et cum imposueritis tectum, 
sedete in eodem loco. Ego autem putabam quod 
fugerent propter laborem. At illi interrogaverunt 
me: Qeid operabimur hie? Dico eig: Plectam de 
palmis; et sumens folia palmarum de palude, 
ostendi eis initium plecta, et quomodo consuere 
debereut. Quibus etiam dizi ; Facite sportas, et date 
custodibus ecclesie, e$ jpsi afferent yobis panes. 
Posi hac pergo recess ah eis : jpsi aptem patienter 
omnia quzcunque dizi eis fegerunf, et non venerunt 
ad me per ires annog. Sustiuui autem et egp lu- 
citando cum animo meo, dicens : Pujas, qux est ho- 
rui operalie, quia pon vengruni injerrogare me de 
cogitationibus $uis? Qui enim de longinquo suni, 
veniunt ad me; isti autem de proximo mihi non ve- 
nerupt ad me : nam nec ad alium abigruut, nisi $0- 
lun ad ecelesiam cum silentio acgipere oblationem. 
lgüur orayj ego Deum jejunaus una septppaua, ut 
demonsiraret mihi operationem istorum. Surgens 
autem pos£ illam sepljmanam abii ad eqs yid-re 
quomodo sederent. Et eum pulsassem, aperuerunt 
mibi, ei salutaverupt me facentes ; faciensque ora- 
onem, sedi. Innuens auem ille major minori, ut 
egrederetur, ipae sedit facere plectam, nibil loqueus. 
Et circa horam nonam signifc»vit percutiens, et 
venit ille minor, et fecit modicam cocturam pul- 
; enti. Apppsuit yero et mensam, innuente ei illo 
- mejore, et posuit super eam tres pazimates, et ste- 


ps:Heus, tanquam fumus ignis egrediebatur de ore 


ejus, et pertingebat in caelum. Et ego dixi modicum ' 


ex aninio, sicut et illi, opus Dei. Exiens autem 


dizi : Orate pro me. Ipsi autem satisfecerunt mihi 
tacentes. Et cognovi quia ille major perfectus est, 
illum autem minorem impugnabat adliuc inimicus. 
Post paucos autem dies dormivit ille major frater, 
et tertio die ille minor. Et cum aliqui Parum ad- 
venirent abbati Macario, ducebat eos in cellam ipso- 
rum, dicens : Venite videre martyrium horum mí- 
norum peregrinorum. 

2. Duo quidam Patrum rogabant Deum ut oeten- 
deret eis in quam pervenerint mensuram. Et venit eis 
vox, dicens : Quia in villa illa quz est in Agypto est 


B szcularis quidam, Eucharistius nomine, et uxor ejug 


vocatur Maria; nondum adhuc pervenistis ad men« 
suram ipsorum. Exsurgentes autem illi duo senes, 
venerunt in vicum illum. Qui percontantes invene- 
runt cellulam ipsius, et uxorem ejus. Et dicunt ad 
illam : Ubi est vír tuus? At illa dicit eis : Pastor est 
ovium, et illas pascit. Et introduxit eos in domum 
suam. Cum autem sero faetum esset, venil ipse 
Eucharistius cum ovibus; et videns illos senes, para- 
vit illis mensam, misiique aquam in pelvim, ut la- 
varet pedes eorum. Qui dixerunt ei : Non gustabimus 
quidquam, nisi indicaveris nobis operationem tuam. 
Tune ille Eueharistius enm humilitate dixit eis : Ego 
pastor sum ovium, et hec uxor mea est. Cum vero 
perseverassent illi duo senes, rogantes eum ut omuia 


tit tacens. Ego autem dixi : Surgite, manducemus. C denuntiaret eis, ipse nolebat dicere. Tunc dixerunt 


Et exsurgenies manducovimus ; attulit vero lagun- 
culam, et bibimus. Cum antem factum esset vespere, 
dicunt mihi : Vadis binc? Respondi ego : Non, sed 
hie dormiam. Posuerunt autem mihi matiam in 
paite, et sibi in alium angulum a parte : tulerunt 
etiam eingulos suos, et semicinctia sua, et posuerunt 
se dormire simul super mattam ante me. Cumque 
se reclinassent, oravi ad Deum ut mihi revelaret 
operetionem ipsorum. Bt apertum est tectum cellz», 


δὶ facta est lux magna sicut per diem, ipsi vero non. 


£üpnspiciebapt lumen illud. Cum vero putarent quia 
ego dormirem, tetigit ille major minorem in latus. 
ἘΠῚ surrexernnt atque cinxerunt se, expandentes 
quoque manus in ccelum steterunt cum silentio. Et 


ei: Dominus nos misit ad te. Audiens autem hoe 
verbum, timuit, dixitque eis : Ecce istas oves habe- 
mus A parentibus nostris, et quidquid ex eis dona- 
verit mihi Deus, facimus illud tres partes : partem 
unam pauperibus, et unam partem in susceptione 
peregrinorum, et tertiam partem ad usum nostrum. 
Ex quo autem accepi uxorem, neque ego pollutus 
sum, neque illa, s:d virgo est, singuli autem remoti 
à nobis dormimus ; et noct quidem induimus saccos, 
in die vero vestimenta nostra. Et nsque nunc nemo 
hominum hac cognovit. Cumque hzc audi-sent illi 
653 ratres admirati sunt, et recesserunt glorifi- 
cantes Deum. 

4. Venit aliquando abbas Macarius ille Egyptius 


ego quidem videbam eos, ipsi vero me non videbant. D de Scythi in montem Nitrie in die ob!ationis, ad 


Videbam ergo demones sicut muscas venientes su- 
per illum minorem fratrem, et alii quidem veniebant 
ut sederent super os ejus, alii vero super oculos. 
Et vidi angelum Dei habentem gladium ignis cir- 
eumvallantem eum, atque insectantem ab eo d.«mo- 
nes..]lii autem majori non poterant appropinquare. 
Cirea mane vero reclinaverunt se. Et ego feci me- 
ipsum gpasi evigilantem , et ipsi fecerunt similiter. 
Dixit autem ille mejor hunc sermonem tantum : Vis 
dicimus duodecim psalmos? Dixi : Etiam. Et psalle- 
bat ille minor quinque psalmos, senos versus et 
unug alleluia ; et per unumquodque verbum exibat 
lampas ignis de ore ipsius, et ascendebat in ccelum. 


monasterium abbat;s Pambo, et dixerunt ei seniores 
loci ilius : Dic fratribus verbum sedificationis, Pater. 
Qui dixit eis : Ego nondum factus sum monachus, 
sed vidi monachos. Et dixit : Sedente enim me ali- 
quando in cella in Scythi, perurgebant me cogitatio 
nes inez, dicentes : Surgens, vade usque in deser- 
tum, et considera quod illic vides. Et pertnansit 
reluctando hujusmodi animus meus per quinque an- 
nos, dicens : Ne forte a diemonibus sit liec sugge- 
stio. Cum ergo perseverassel eogitatio ista in me, 
abii in eremo, et reperi ibidem stagnum aquarum, 
et insulam in medio ejus. Veniebant quoque diversa 
animalia eremi, et bibebant ex €o : igtér que vd] 


dad 


1007 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


1008 


duos homines nudos, et contremuit corpus meum ; A 7. Dicebant de abbate Hor (9) : Quia neque menu- 


putabam enim quia spiritus sunt. Cumque vidissent 
illi me trepidantem , locuti sunt ad me, dicentes : 
Noli timere, et nos enim homines sumus. Dixi itaque 
jllis : Unde estis, et quomodo in hanc eremum ve- 


nistis? Qui dixerunt : De cenobio fuimus, et factus 


est nobis consensus, et egressi sumus huc; ecce 
quadraginta anni sunt. Erat autem unus ex ipsis 
JEgyptius, alius vero Libycus. Jnterrogaverunt autem 
me et ipsi dicentes : Quomodo est muudus , et si 
ascendit aqua secuudum tempus suum, si etiam ba- 
bet mundus abundantiam suam? Respondi eis : 
Etiam. Quos et ego interrogavi: Quomodo possum 
fieri monachus? Dicunt mibi : Nisi quis renuntiave- 
rit omnibus qua in mundo sunt, non potest fleri 


monachus. Quibus dixi : Ego infirmus sum, et non B 


possum sicut vos. Responderunt mihi : Si non 
potes sicut nos, sede in cella tua, εἰ plange pecca- 
ta tua. Interrogavi ergo eos, dicens : In. hieme non 
sentitis frigus, aut in sestate non incenditur corpus 
vestrum in caumate? At illi dixerunt : Deus fecit 
nobis hane dispensationem, ut neque in hieme frigus, 
neque state ardorem sentiamus. ldeoque dixi vobis 
quia ego nondum factus sum monachus, ignoscite 
mihi, fratres. 

5. Sedebat aliquando abbas Sisois solus in monte 
abbatis Antonii : moram autem faciente ministro ejus 
venire ad eum, per menses decem non vidit bominem. 
Ambulans autem per montem, invenit quemdam 
Pharanitem capientem animalia agrestia. Cui senex 


tus est unquam, neque juravit, neque maledixit ho- 
minem, neque si necesse non fuit, locutus est 
alicui. 

8. Idem abbas Hor dicebst discipulo sso : Vi- 
de ne aliquando alienum verbum adducas in cellam 
istam. 


9. Duo quidam magni senes ambulabant in eremo 
quz est juxia Scythim : et audientes murmur cujus- 
dam vocis de terra, quzsierunt intro tum speluncse, in 
quam ingressi repererunt ibidem quamdam an:culam, 
virginem sanctam, jacentem infirmam, et dicunt ei : 
Quando huc adveni-ti, anus; aut quis est qui tibi 
miuistrat ? Nihil enim invenerunt in ipsa spelunca, 
nisi solam ipsam jacentem infirmam. At illa dizit : 
Trigesimum octavam annum habeo in spelunca hac 
eremi cum tanta sufficientia serviens Christo, et non 
vidi hominem nisi hodie; misit enim vos Deus, ut 
sepeliatis corpus meum. Cumque hoc dixisset, quie- 
vit in pace. Patres vero illi glorificaverunt Deum, 
et recondito corpusculo ejus, recesserunt in locum 
suum. 


10. Narraverunt de quodam solitario quia exiit in 
eremum vestitus lineo sacco tantum. Cumque per- 
ambulasset tres dies, ascendit supra petram, et vidit 
sub ipsa viridem G5/& herbam, et hominem pascen- 
tem tanquam bestiam, Descendens autem occulte, 
tenuit eum; senex vero ille cum esset nudus, nec 
ferre posset odorem hominum, angustiatus v:x potuit 


dixit : Unde venis, aut quantum tempus babes hic? (; €Yadere de manibus ejus, et fugiebat. llle quoque 


AL ille dixit : Vere, abba, habeo undecim menses in 
monte isto, et non vidi hominein nisi te. Audiens 
autem hac senex, intravit in. cellam suam, et per- 
cutiebat seipsum, dicens : Ecce, Sisoi, existimabas 
te aliquid feeisse, et neque, ut secularis hie, ita 
fecisu. 

5. tem ipse abbas Sisois sedens in cella, semper 
claudebat ostium suum (Huf., lib. v1, n. 162). Dice- 
batur autem de ipso quoniam in die dormitionis sus, 
eum sederent circa eum Patres, resplenduit tanquam 
580] facies ejus, et dixit ad eos : Ecce abbas Autonius 
venit. Et post pusillum rursum dicit eis : Ecce cho- 
rus prophetarum venit. Et iterum amplius facies ejus 
respleuduit, et dixit : Ecce chorus apostoloruin venit. 


frater exiit, post ipsum currens et clamans : Exspe- 
cia me, quia propter Deum te sequor. At ille con- 
versus, dixit ei : Et ego propter Deum fugio abs te. 
Frater autem ille post bzec projecit levitionem (10), 
qua erat indutus, et sequebatur eum. Quem cum vi- 
disset senex, quia jactaverat indumen!um suum, su- 
sinuit eum. Et cum appropinquasset. ei, dixit ad 
illum senex * Quando projecisti msteriam mundi abs 
te et, et ego te exspectari. Rogabat autem frater ille, 
dicens : Pater, dic mihi verbum quo salvus ef&- 
clar. Qui dixit ei : Fuge homines, et tace, et salvas 
eris. 


41. Narrabat quidam solitarius fratribus, qui erant 
in Raythuni ubi sunt septuaginta arbores palmarum 


Et dupliciter refulsit adbuc facies ejus; et ecce ipse D (11), in locum, ubi applicuit Moyses cum populo, 


quasi cum aliquibus loquebatur. Deprecati sunt autem 
senes illum, dicentes : Cum quo loqueris, Pater? Qui 
dixit eis : Ecce angeli venerunt accipere me, et rogo 
ut dimitiar penitere modicum. Dicunt ei seniores : 
Non in/iges ponteutia, Pater. Dixit autem illis : 
Vere nescio meipsum vel initium peeniteutiz arri- 
puisse. Et cognoverunt omnes quia perfectus esset, 
Et rursum subito facta est facies ejus sicut sol, et ti- 
muerunt omnes. Dixit autem eis : Videte, ecce Do- 
. minus venit, dicens : Afferte mihi vas electionis ere- 
mi. Et continuo reddidit spiritum. Et factus est 
sicut fulgur, et repletus est totus locus ille odore sua- 
vitads. 


quando egressus est de terra ZEgypti (Exod. xv), sie 
dicens : Cogitavi aliquando debere me ingredi io in- 
lerierem eremum, si forte invenirem aliquem inte» 
rius me habitantem in eremo, et servientem Domino 
nosiro Jesu Christo. Ambulans autem quatuor dies 
ac noctes inveni speluncam ; et cum appropinquas- 
sem, respexi intus, et vidi sedentem howinem, et 
pulsavi secundum consuetudinem monachorum , ut 
egredientem salutarem eum. At ille non movebatur; 
requieverat enim in pace. Ego autem nihil dubitans 
introivi : et cum tenuissem scapulam ipsius, confe- 
stim dissolutus est, et faetus est pulvis. Deinde aspi- 
ciens, vidi colobium pendens; cum vero et hoc 


1009 


VERBA SENIORUM. 


, 1010 


tenuissem , dissolutum est, et in nibilum redactum A omnia relinquens illi mulieri, veniensque huc inveni 


est *. 
Cum autem de hoe bsesitarem, egressus sum inde, 
et perambulabam in desertum, in quo rursus aliam 
. eperi speluncam, et vestigia hominis ibidem *. Fa- 
ctus sum aulem alacrior. Appropinquans autem ad 
ipsam speluncam , ut iterum pulsavi, εἰ nemo mihi 
, obaudivit, ingressus nullu:n inveni : stans autem fo- 
. ras speluncam, dicebam intra meipsum : Quia hic 
oportet venire hunc servum Dei, ubicunque fuerit. 
Cum vero jam praterisset dies, vidi bubalos venien- 
tes, et illum servum Dei venientem cum eis nudum, 
. de capillis cooperientem quse inhonesta erant corpo- 
ris sui. Qui appropinquans mihi, existimabat me 
Spiritum esse, et stetit ad orationem. Nam multum 


hanc speluncam, atque fontem bunc, et istam pal- 
mam afferentem mihi botryones duodecim dactylo- 
rum : per singulos menses affert mihi unum botryo- 


: nem, qui mihi sufficit triginta diebus, et post hune 
. maturatur alter. Post tempus autem multum creve- 
Tunt capilli mei,et cum jam disrumperentur vesii- 


meuta mea, de ipsis, quam decet, partem operul 


. corporis mei. 


Dum autem rursum eum interrogarem, si in pri- 
mordiis difficultatem habuisset ibidem, ait mihi : In 


initiis afflictus sum valde $535 dolore jecoris, ita ut 


humi jacens non possem stans psalmum dicere, sed 
prostratus in terra, clamabam ad Altissimum. Cum 
autem in spelunca essem in dolore valido atque de- 


. lentatus fuerat a spiritibus, sicut ipse postea dicebat. B fectione, ut etiani nec egredi jam possem, vidi virum 


Ego autem bac intelligens, dicebam ei : Serve Dei, 
.€0 ego homo sum ; vide vestigia mea et eontrecta me, 
.Quia caro et sanguis sum. Cum vero post orationem 
dicto Amen, respexisset me et consolatus fuisset, in- 
troduxit me in speluncam, et interrogabat me, di- 
. cens : Quomodo huc advenisti ? Cui ego dixi : Requi- 
rendi gratia servos Dei veni in- hanc solitudinem, et 
non me fraudavit Deus a desiderio meo. 

Ego autem interrogavi eum rursus, dicens : Quo- 
modo et tu huc venisti, et quantum tempus habes, 
aut quod est alimentum tuum, vel quomodo cum sis 
nudus, non indiges vestimento ? Qui dixit mihi ? : 
Ego in coenobio eram Tbebex [ Al, Thebaoiig ], et 
opus meum erat lini textura : subintravit autem in 


intrantem et juxta stautem ac dicentem mihi : Quid 
pateris? Ego autem confortatus ab eo modicum, dixi 
ei : Hepar doleo. Qui dixit mihi : Ubi doles? Cum 
vero ostendissem ei, digitos manus sux in directum 
conjungens , divisit locum illum tanquam per gla- 
dium, et avellens jecur, ostendit mihi vulnera, et ra- 
$0 jecore manu sua in pannum ipsas scabics misit, 
atque rursum ipsum jecur impenens manibus suis, 
locum ipsum reciusit. Et ait mibi : Ecce sanus factus 
es, servi Domino nostro Jesu Christo sicut oportet. 
Et ex tuuc factus sum sanus, et sine labore jam sum 
hic. Ego autem multum illum rogavi uL maaerem it 
interiorem eremum. Et ait mihi : Non potes sufferre 
demonum impetus. Et ego hoc ipsum considerans, 


animum neum cogitatus, ut inde exieus singulariter C rogabam ut orans pro me dimitteret me. Qui cum 


sederem : et poteris, inquit, quietus esse, et. susci 
pere peregrinos, et pluriorem mercedem habere ex eo, 
quod acquisieris de opere tuo. Ut autem consensi 
cogitationi huic, et opere perfeci eam , exiens zdii- 
cavi mibi monasterium , ibique veniebant qui mihi 
iujungebant opus. Cumque jam multum esset quod 
congregaveram, festinabam pauperibus ac peregrinis 
illud distribuere. Sed adversarius noster diabolus 
invidens mihi, sicut et semper et tunc, futuram in 
me fleri retributionem machinabatur auferre, eo quod 


festinabam labores meos Deo offerre. Videns emm - 


unam virginem sacram injungentem mihi species, et 
eas me perficientem atque reddentem, imvoisit ei nt 
rursus mihi alias demandaret species. Αἱ vero ubi 


orasset, dimisit me. Hxc vobis narravi edificationis 


. gratia. 


12. Dicebat rursus alius senex * : Qui etiam dignus 
effecius est. episcopus civitatis Oxyrynchi, tanquam 
ab alio hac audisset, sed ipse erat qui hoc fecerat. 
Visum est, inquit, mibi aliquando intrare in interio- 
rem eremum , qua est cirea Oasa, ubi genus est 
Mazicorum, ut viderem, si forte invenirem aliquem 
Christo servientem. Sumens itaque paucos paxi- 
mates, et quasi dierum quatuor aquam in vase, iter 
mieum faciebam.. Transactis vero quatuor diebus , 
consumpiisque cibis, exspectabam quid agerem. Et 
confidens dedi meipsum ad pergendum. Ambulavi 
quoque alios quatuor dies sine cibo perdurans. Cum- 


jam consuetudo facta est ac. fiducia major, postremo D que jejunium et laborem itineris ferre non posset 


etiam tactus wanuum et risus, àc simul convescere, 
ad ultimum concepimus dolorem, et peperimus ini- 
quitatem, Cuin autem mansissem in eadem ruina sex 
mensibus, postea cogitavi, dicens : Quia aut hodie, 
aut crastino, aut post multos annos morti addictus, 
eternum habebo supplicium. Si enim quis uxorem 
hominis violaverit, poenis seterpis legitime subjacebit ; 
quantis tormentis dignus est, qui Cbristi stupraverit 
sponsam? Et sic occulte in hanc eremum cucurri, 


. Simile qnid vel idem in Vita sancti Onuphrii, 
cap. 2, per Metaphrastem, apud Surium, tom. Ili, de 
se narrat Paphnutius. 

516 Vita sancti Ongphrii jam citata, c. D. 


corpus meum, in pusillanimitatem veni, ac sic jace- 
bam in terra. Veniens autem quidam, digito suo 
tetigit labía mea, tanquam si medicus de sputo ocu- 
lum percurrat; statim vero confortatus sum , ita ut 
putarem me neque ambulasse, neque famem pertu- 


lisse. Cum ergo vidissem venientem in me virtutem 


hanc, surgens perambulabam desertum. Praeteritis 


. 

[d 
* 

* 


itaque aliis quatuor diebus, rursum fatigatus defeci. ' 
Cumque extendissem manus meas in colum, eco ' 


,οὈ 
. * |n Vita Onuphrii jam citata, c. 5, vocatur [εἷς 
eremita Tinioiheus. 
* Vide et supra, 1. 1, in Vita sauceti Onuphrii, 
cap. 1 et 8, T 


1041 


DE VITIS PATRUM LIÉER VI. 


4014 


vir ille, qui pridem me confortaverat, iterám digito À tatem, et dimittens fratrem illum, recesstt. Cii veto 


suo quasi liniens labia mea, confortavit me. Peraeti 
* sunt autem dies decem et septem , et post hzc Inre- 
nío tugurium, et arborem palma, et virum stantem, 
cujus capilli capitis erant pro indumento ipsius ; qui 
capilli canitíe ejus erant candidi perf totum. Erat 
autem et terribilis aspectu. Cumque vidisset me, 
stetit ad orationem, Et expleto Amen, cognovit me 
esse hominem, tenensque mibi manum interrogabat 
me, dicens : Quomodo hoc advenisti, et si adhuc 
constant omnia qux sunt in mundo, si adhuc etiam 
sunt peraecutiones? Kgo autem dizi ei : Vestri gra- 
tia, qui in veritate Domino Jesu Christo servitis, 
hanc perambulo eremum; persecutio vero cessavit 
per potentiam Christi. Edissere mihi nunc, obsecro 


sederet foras civitatem in monasterio, in quo erat 
quidam habitans, qui habebat nomen quasi. magni 
solitarii, ipse vero solitarius infirmus erat, exspee- 
tans horam mortis suz. Frater ille qui ibidem vene- 
rat, videbat multam prsparationem fleri cereorum 
et lampadarum propter solitarium illum, tanquam 
per ipsum Deus panem et aquam inhabitantibus ci- 
vitatem illam prsestarel àtque salvaret eos, et dice- 
bant : Si hic finierit, simul omnes moriemur. Facta 
atem exitus ejus hora, vidit frater ille tattaricum 
inferni descendentem super solitarium illum, haben- 
tem tridentem igneum , et audivit vocem dicéhlem : 
Sicut anima ista non me fecit quiescere, neque tma 
hora in se, sic neque tu miserearis ejus evellens eant. 


te, et tu quomodo hue advenisti? At ille cum lamen- B Deponens igitur tartaricus ille quem ténebat triden- 


tatione plorans, coepit dicere mihi : Ego episcopus 
eram, et persecutione lacta, multis mihi illatis sup. 
pliciis, eum jam rerre non possem tormenta , postea 
sacriticavi. In me ipsum autem deinde reversus, a- 
gnovi iniquitatem meam, et dedi meipsum ad mo- 
riendum in hanc eremum ; et sum degens hic annis 
quadraginta novem in confessione et obsecratione 
ad Deum, οἱ forte dimittatur mihi peccatum meum. 
Et victum quidem prestitit mihi Dominus ex hac 
: palma, consolationis vero indulgentiam non accepi, 
usque ad quadraginta oeto annos : in hoc autem anno 
: consolatus sum. Hoc autem dicens, repente surrezit ; 
et currens exiit foras, et stetit in oratione diu. Cum 
tutem complesset orans, venit ad me. Intuens autem 


tem igneum in cor solataril illius, per maltas horas 
torquens eum , abstraxit animam ejus. Postlsee ad- 
tem ingressus frater ille in civitatem, inven homi- 
hem peregrinum jacehtem in platea agfotum, non 
babentem qui ei curam adhiberet ; e! mansit cum eo 
die una. Et cum venisset hora dormitionis ejus, 
conspicit frater ille Michaelem et Gabrielem descen- 
dentes propter animam ejus. Et sedens unus a dextris 
et alius a sinistris ejus, rogabant animam ejus, ut 
egrederetur foras; et non exibat, qua& nolens relin- 
quere corpus suum. Dixit autem Gabriel ad Michae- 
lem : Assume jem animam istam ut eamus. Coi 
Michael respondit : Jussi sumus. a Domino, ut sine 
dolore ejiciatur, ideoque nou possumus cum vi evel- 


-ego faciem ejus, exterritus trepidavi, factus enim ( lere eam. Exclamavit ergo Michael voce magna di- 


erat ipsé !anquam ignis. Dixit ergo mihi : Noli ti- 
mere. Deus enim te misit, ut funeri tradas corpus 
meum, atque sepulture. Dam autem. eonsummasset 
b:ec dicens, statid$ extendens manus pedesque, finem 
vita fecit. Dissuta ergo tunica mea, ego dimidiam 
mihi tenui, et dimidia involutum santtun corpuscu- 
lum abscondi in terra. Recondito ergo illo, eontinuo 
palma illa aruit, et tugurium illud cecidit. Ego aute 
multom flevi, ebsecrsns Deum, si quomedo mihi 
prostaret palmam illam, et perseverarem in loco illo 
residuum tempus menm. Ut autem non est hoc fac- 
tum, dixi apud me: Non est voluntas Dei. Orars 
ergo tendebam iterum ad seculum, et ecce homo qui 
linivit labia thea veniens apparuit mihi, atque con- 


cens : Domine, quid vis de anima hac, quia nen ac- 
quiescet nobis, ut egrediatur? Venit autem ei vox : 
Ecce mitto David cum cithara, et omnes Deo psal- 
lentes in Jerusalem , ut andiens psalmum ad vocem — 
ipsorum egrediatur. Cumque descendissemt omnes 
in circuitu animse illing cantantes bymnos, sie eziena 
anima illa sedit ia manibas Michael, et 39&umpta est 
Cuin. gaudio, 

44. Dixit iterum qui supra, de quodam seno, quia 
venit aliquando in civitatem, ut venundaret vase que 
operatus fuerat. Et cum explicuisset ea, contigit eum 
sedere ante januam cujusdam divitis, qui jam mo- 
riebatur. Sedens ergo senex ille, vidit equos nigros , 
et ascensores eerum nigros et terribiles, habentes 


fortavit me, et ita convalui pervenire ad fratres, et f) singulos baculum igneum in manu sua. Cum ergo 


narravi eis hee, rogans eos ne desperarent semetip- 
&08, sed per poenitentiam invenirent Deum. 

15. Frater quidam interrogavit senem, dicens : 
Nemen est quod salvat, aut opus? Respondit ei senex : 
Opus. Et ait senex : Scio enim fratrem orantem ali- 
quando, et «tatim audiebatur oratio ejus. Subintravit 
autem in animo ejus cogitatus, velle videre animam 
peccatoris et justi, quomodo abstrehitur 58 a 
corpore. Et nolens Deus contristare eum in desideriis 
ejus, dum sederet in cella sua, ingressus est lupus 
ad eum, et tenens ore suo vestimenta ipsius fratris, 
trahebat eum foras, Surgens autem frater sequebatür 
^ eum : lupus autem duxit eum usque ad aliquam civi- 


jam pervenissent ad januam illam , statuerunt equos 
8005 foras, et intravit unusquisque eum (eatinatione. 
In(irmus autem ille videns eos, clamavit voce magna, 
dicens : Domine , adjuva me. At illi dixerum ei : 
Nunc memor facius es Dei, quando *ibi aol obseura- 
tus est? quare usque in hediernum diem non exqui- 
sisti eum, dum adhue tibi aplendor eret diei? Nunc 
autem in bae hora non es tbi portio spei nequo 
consolationis. 

15. Dixerunt Patres , fuisse quemdam Maeariaem, 
qui Seythi primus monasterium fecit (Ref. &ib. :, 
cup. 29). Est enim locus ipse eremi longe a Nitrls , 
habens intervallum idaerie die nosiuque, Kei auiem 


1018 


YEBBA SENIORUM. 


1014 


et granae perieuluih euntibus ibidem; si enim modi- A loco pulsavit ad januam. Egressa autem una, susee- 


cum quis erraverit, vagatur periclitans per eremum. 
Sunt autem illic omnes perfecti vitl, nec aliquis im- 


perfectus potest in eodem loto tam feroci perdurare,: 


quia omnino aridus est, sbsque ulla consolatione. 
eorum quat neeessaría sunt. Hie igitur praedictus vit: 


Maesarius, eum esset homo de civitste, eenjunctus: 


est aliquando illi Macario majori. Bt cum venissent. 
ad transfretsandem Nilum fluvium, contigit eos in- 
-4redi in navi majere, in qua tribuni duo quidem. 
eum multa inireverant extollentia , habentes intué. 
rhedam totam cream, et equos quibus freni aurei 
erant, et obsecundantés quosdam milies, et pueros 
. terques utentes , atque aliquos sureos habentes cin-. 
gulos. Videntes ergo tribuni illi bos duos monaehos 


pit eum in domum $uam. Et cum sedisset, vocavit 
eas;quas cum venissent, sederunt cum eo. Ait au- 
tem ad eas senex : Propter vos laborem tantum per- 
tuli ; dicite mibi punc operationem vestram, qua vel 
quomodo est. Atilia dixerunt : Crede nobis, quia 
hac nocte non fuimus sine viris nostris. Quam ergo 
operalionem possumus habere? At vero senex cum 
satisfactione rogabat 688, ut manifestarent ei actum 
suum. Tunc dixerunt ei : Nos quidem secundum am- 
ouium extrane» nobis sumus; placuit autem nobis 
nubere duobus íratribus secundum carnem. Quinde-, 
cim annis nos hodie dux habitamus in una domo, et, 
nescimus si aliquando litigavimus ad invicem, aut 
vel sermonem turpem dixit una ex nobis ad alte« 


veleres pannos induios, et in angulo sedentes, beati- B ram, sed in pace et concordia peregimus totum tem- 


ficabant eziguitatem ipsorum. Unus vero ex tribunis 
lllis ait ad eos : Beati estis vos, qui mundo huic illa- 
sistis. Respondens autem iile urbanus Macsrius, 
dixit ad eos : Nos quidem munde isti illusimus, vobis 
autem mundus hic illusit. Scito tamen quia non vo« 
leus hoe dixisti; utrique enim beati dicimur, id est 
Macarii. At ille tribunus compuncetus in verbo ejus, 
regressus domum , exspoliavit se vestimenta sua , 
et epit esse monachus, faciens eleemosynas mul- 
fag. 

16, Dicebant de eodem abbete Macario (12) ma- 
jore, quia dum ambularet aliquando in eremum, 
invenit caput bominis mortul iu terra jacens ( Ruff. 
l. mi, num. 172, paulo aliter narrat); quod eum 


pus hoc. Subintravit autem nobis in animum ingredi 
in monasterium virginum, et rogati viri nostri, non 
nobis consenserunt in boc. Cum vero minime Yvaluis- 
semus obtinere hujusmodi consilium , disposuimus 
testamentum inter nos et Deum, ut usque ad mortem 
per os nostrum non egrediatur sermo szcularis. Au- 
diens autem hoc abbas Macarius, dixit: la veritate 
dico, quia neque virgo, neque sub mari!o agens, 
neque monacbus, neque secularis, sed secundum 
uniuscujusque propositum, Deus omnibus prestat 
Spiritum sanctum. 

18. Dicebant Patres de alíquo sene magno, quia 
cum ambularet in eremo, vidit duos angelos comi- 
tantes secum, unum a dextris, et aliam a sinistris 


moveret de virga palms, quam in menu habebat, ὦ suis. Dum vero ambularent, invenerunl cadaver in 


locutum est eaput illad ad eum. Cui dixil senex : 

Quis es (iu? Respendit caput illud ad senem : Ego 
eram sacerdos gentilium qui commenebant in loco 
hoc, tu vere es abbas Macarius, qui habes Spiritum 
sanctum Dei. Quacunque ergo Bora misertus 857 
fueris eorom qui sunt in termentis, et oraveris pro 
eis, tunc consolantur pusillum. Dicit ei senex : Et 
4028 est ipsa consolatio ? Respondit illud eaput : 
Quantum distat orelum a terre, tantum est ignis sub 
pedibus nostris, et super caput nostrum. Stantibus 
ergo nobis in medio ignis, mon est ot quis facie ad 
faciem videat proximum suum. Ait ergo senex cum 
fletu : Vae illl diei, in qua natus est homo, si hsec est 
consolatio supplicii. Rursum dizit senex : Est pejus 


via jacens. Et cooperuit ille senex nares $uas pro- 

pter fetorem : fecerunt autem et angeli similiter. Et 

profecti pusillum, dixit senex : Et vos hoc odorastis? 

Qui dixerunt ei : Nequaquam, sed propter te coope- 

ruimus et nos ; nam immunditiam iundi hujus non 

odoramus nos , neque appropiat nobis ; sed animas, 
qua fetorem peccatorum babent, ipsarum odorem 
nos odoramus. 

LIBELLUS QUARTUS. 

Septem capitula verborum que misit abbas Moyses 
abbati Permenio. Ei qui custodierit eu, liberabitur 
a pana. 

4. Dixit senex Moyses : Quia debet homo quasi 
mortuus esse $0cio suo, hoc est mori amico suo, ut 


tormentwm ab his? Respondit eaput iliud : Major D non dijudicet eum in aliqua causa (Append. Mart.; 


pana subtus nes est. Dixit ei senex : Et qui sunt. iu 
ipsa? Dieit ei caput illud : Nos qui ignoravimus 
Deum, vel 3d modicum babemus aliquid miseri- 
eerdis ; hi vero qui cognoverunt Deum, et negave- 
Γυδι eum, nec feceruot voluntatem ejus, bi sunt 
Subtus nos. Et pest hec samens senez caput illud 
sepelivit. 

17. Orante aliquando eedem abbste Macario in 
cella sua (Ruff., lib. ni, n. 07), venit ei vox, diceos : 
Matari, nondum pervenisti ad mensuram illarem 
duarum milierum illius civitatis. Surgens ergo mane 
Benet, accepit virgem suam palmeam, et cepit per- 
gere in civitatem. Cum ergo pervenisset, reperto 


x. 109). 

2. Dixit iterum : Quia debet homo mortificare 
seipsum ab omni re mala, priusquam egrediatur de 
corpore, ut non iedat ullum hominem. 

$. Dixit iterum : Nisi habuerit homo in corde suo 
quia peccator est, Deus non exaudit eum. Dixit ei 
frater : Quid est in corde babere quia peccator est? 
bt dizit senex : Si quis portat peceata sua, non 
videt peccata proximi sui. 

4. Dixit iterum senex : Nisi cenvenerit actus ora - 
Uoni, ín vanam laborat homo (Ruf., lib. ui, n. 203; 
Append, Mart., n. 55, nomine Moysis). Et dizit fra- 
ter : Quid est consensus actus cum oratione? Re- 


LT 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


1016 


epondit senex : Ut pro quibus oramus, jam non ille ἃ Factus est homo, manens Deus; factus est puer; fa- 


, faciamus. Quando enim homo dimiserit voluntatem 
suam, (unc ei reconciliatur Deus, et suscipit oratio- 
ncs ejus. interrogavit. frater : Io. omni labore homi- 
nis quid est quod eum juvat? Dicit ei senex : Deus 
est qui adjuvat. Seriptum est enim : Deus noster 
refogium et virtus, adjutor in tribulationibus quae 
invenerunt nos nimis (Psal. xLv). 

5. Dixit (rater : Jejunia et vigilie, quas faeit 
homo, quid efficiunt? Dixit ei seuex : Quoniam ipsa 
sunt que faciunt humiliari animam. Scriptum est 
enim : Vide humilitatem meam, et laborem meum, 
et dimitte omnia peccata mea (Psal. xxiv). Si ergo 


fecerit anima labores istos, miserebitur super cam 


Deus pro;ter eos. 


ctos est lector, accipiens librum legit iu. synagoga, 
dicens : Spiritus Domini super me, propter quod 
unxit me; evangelizare panperibus mi-& ine (Luce 
1v). Factus est subdiaconus ; faciens namque de fane 
flagellum omnes ejecit de templo oves et boves, et 
czetera (Jean. n). Factus est diaconus ; pra:cingens 
namque se linteo, lavit pedes discipulorum suorum, 
precipiens eis fratrum pedes lavare (Joan. xiu). Fa- 
ctus est presbyter, οἱ resedit in medio magistrorum 
docens (Luce xin). Factus est. episcopus, et acci- 
piens panem benedixit ac fregit, et dedit discipulis 
suis (Matth. xxvi), et csetera. Flagellatus est propter 
te, cruci(izus et mortuus est ; et tertia die resurrexit, 
et assumptus est. Omnia propter te suscepit in se, 


6. Iuterrogavit frater senem, dicens : Quid faciet B omnia juxta dispensationem, omnia ordine, omnia 


homo in omni tentatione veniente super se, aut in 
omni cogitatione inimici? Ait illi senex : Flere debet 
in conspectu bonitatis Dei, ut adjuvet eum ; et re- 
quiescet velociter, si rogat ín scienti». Seriptum 
est enim : 658 Dominus mihi adjutor, et non ti- 
mebo quid faciat mihi homo (Psal. cxvn). 

᾿ T. interrogavit eum iterum frater, dicens : Ecce 
homo cdit servum suum propter peccatum quod 
egit, quid d'cet servus ille (Append. Mart., n. 57)? 
᾿ Dicit ei senex : Si bonus servus est, dicet : Peccavi, 
miserere mei. Dicit ei frater : Nihil aliud? Dicit ei 
Benex : Non. Ex quo enim eulpam super se posue- 
rit, et dixerit: Peccavi, statim miseretur ei domia 
nus suus; finis autem horom est non judicare 


consequenter est operatus, ut nos salvaret; et iu 
propter eum non toleras? Simus sobrii, vigilemus, 
vacemus orationibus, ut quse placita sunt ei facien- 
tes, salvari possimus. Joseph nonue in Egypto est 
venditus, in terra aliena? Tres pueri in Babylone 
captivi, nunquid cujusquam habuerunt notitiam? 
Tamen Deus pairocinatus est eis, suscepit et glorifi- 
cavit eos, quia timebant eum. Oui dat animam suam 
Deo, non habet propriam voluntatem, sed exspeetans 
Dei arbitrium. non laborat. Nam si tuam vis facere 
voluntatem, non cooperante Deo, nimium fatigaris. 

9. interrogavit frater abbatem Pastorem : Quid est 
quod scriptum est : Nolite cogitare de crastino 
(Matth. vi)? Dieit ei senex : Ad hominem respicit 


proximum suum. Quando enim manus Domini oc- C hoc, qui in tentatione est constitutus, οἱ deficit, ut 


cidit primogenita in terra AEgypti, non erat domus, 
jn qua non esset mortuus (Exod. xi). Dicit ei fra- 
ter:Quid est hoc verbum? Respondit ei senex: 
Quia si conspezerimus peccata nostra, non videbi- 
mus peccata proximi. Stuititia est enim homini 
habenti mortuum suum, relicto eo ire et flere mor- 
tuum proximi sui. Mori autem proximo tuo, hoc 
est portare peccata tua, et sine cogitatu esse ab 
omni homine, quia iste bonus est, et ille malus 
est, et ne facias malum ulli homini, neque cogites 
malum in aliquem, neque spreveris aliquem facien- 
tem malum, neque acquiescas facienti malum proximo 
tuo, et noli gaudere cum eo qui facit malum 
proximo 8uo; et hoc est mori proximo tuo. Et noli 
obloqoi de aliquo, sed dicito : Quia Deus cognoscit 
unumquemque. Noli ergo obedire detraheuti, neque 
congaudeas ei in detractione ipsius. Noli obedire 
obloquenti proximum suum, et hoe est : Nolite 
judicare, et non judicabimini ( Matth. m). Non 
habeas inimicitias cum quocunque bomine , neque 
retineas inimicitias in corde tuo, neque odio ha- 
beas eum qui inimicatur proximo δυο, et non con- 
sentias inimicitiis ipsius. Noli despicere eum qui 
inimicitias habet cum proximo suo, et hzc est pax. 
In his temetipsum cousolare : modicum tempus est 
labor, et sempiterna requies, gratia Dei Verbi. Amen. 

S. Dixit alius senex : Propter te homo Salvator est 
natus ; propter boc venit Filius Dei, ut tu salvareris. 


non cogitet quantum temporis in ea facturus sit, sed 
potius quod hodiernum est et quotidianum, futurum 
libenter suscipiat. 

10. interrogavit (rater abbatem Joannem, dicens : 
Quomodo anima habens propria vulnera, non erube- 
scit detrahere proximo suo? Cui respondit senex per 
parabolam : Erat quidam homo pauper habens uxo- 
rem : qui cum vidisset aliam mulierem pulchriorem, 
etipsam quoque sortitus est in conjugium. Er.nt au- 
tem utrieque nudas. Sed cum essent in quodam loca 
nundinz, rogaverunt eum ambe, dicentes : Tecum 
venire desideramus. Quae mittens uudas iu dolium, 
cum navicula transfreta vit, venitque ad locum. Facta 
autem meridie, cum una earum populo recedente vi- 


D disset silentium, exilivit in. quemdam locum dolio 


vicinum velociter, et veleres atque €onscissos pan- 
nos reperiens se przeinxit, et dehiuc fiducialiter visa 
est ambulare. Altera vero nuda sedens intrinsecus, 
dicebat marito : Ecce meretrix ista nuda est, nec 
confunditur, Cui maritus cum dolore ait : O miraeu- 
jum ; hsec utcunque confusionem suam cooperuit, tu 
vero undique nuda non erubescis culpare vel ez 
parte vesutam ? [ta est omnis detractor, qui propria 
mala non videns, aliena semper aceusat. 

41. Dixerunt quidam fratres abbati Antonio: Vo- 
lumus ἃ te audire verbum, quo salvari possimus. 
Tunc senex ait ; Ecce Seripturas audistis, suffleiat 
vobis. Qui dixerunt : Εἰ a te volumus audire, Pater. 


4011 


VERBA SENIORUM, 


Respondit eis senex : Audistis Dominum dicentem : A gladium (Luce xxn). Hec intelligitur : Qoi liabet re- 


8i quis te percusserit in maxilla sinistra, prebe ei 
et alter: m (Matth, v). Dieunt ei : Hoc implere non 
659 possumus. Dicit eis : Sl ergo prebere ei et al- 
teram non potestis, saltem de una ferte patienter. 
Responderunt ^ei : Nec hoe possumus. Dieit eis : Si 
neque hoc potestis, ne velitis percutere magis quam 
percuti. Dicunt el : Nec hoc possumus. Tunc senior 
811 discipulo suo: Sueeos prepara fratribus istis, 
quia nimis infirmati sunt. Deinde dixit eis : Si nec 
hoc nec illud potestis, quid faeiam vobis? ergo sola 
oratio necessaria est pro vobis. 

12. Dicebat abbas Joannes quibusdam [fratribus : 
Quia fuerunt tres philosophi amici, quorum unus mo- 
riens alteri reliquit fllium suum commendatum (R«ff., 


quiem, dimittat eam, et teneat pugnam ; pugnam vero 
dieebat adversus diabolum. 

45. Dicebat qui supra : Quia senior quidam in par- 
tes /Egypti sedebat in cella, cui Írater aliquis et virgo 
quedam ministrabant. Accidit autem una die, ut 
uterque sibi ad senem venientes occurrerent. Cum 
ergo facto jam sero ad sua. remeare non possent, po» 
suit mattam senior inter utrosque ut dormirent. Fra- 
ter vero illecarnis δ 85 pugnam non sufferens, mise- 
randam virginem stupravit et perdidit, consummato- 
que peccato mane discessit. Senex autem cum 
cognovisset, futura prospiciens, tacuit in prasenti. 
Redeuntes itaque prosequente eos sene, neque ali- 
quam tribulationem demonstrante, ubi recessit ab 


lib. m, n. 84) ; qui in ztate juvenili provectes, nu- B eis, ita ad invicem loquebantur : Putasne intellexit 


tritoris sui adulteravit uxorem. Quo scelere cognito 
missus est foras. Deinde cum plurimum poeniteret, 
non ei concessit regressum, sed ait illi : Vade, et 
esto tribus annis inter damnatos qui metalla in flu- 
mine deponunt, et sic indulgeo tibi culpam tuam. 
Quo post triennium redeunte, rursus ait : Vade alios 
Lres annos, da mercedes ut injurias patiaris. llle vero 
fecit sic alios tres annos. Qni dixit ei : Veni ergo 
nunc ad civitatem Atheniensium (15), ut philoso- 
phiam discas. Erat autem ad portam civitatis qui- 
dam senex philosopbus sedens, atque intrantes con- 
tumeliis affieiebat ; injurisvit ergo et juvenem illum. 
At ille injuriatus risit. Cui senior ait : Quid est hoc, 
quod tibi ego injurias faclo, et tu rides? Dicit ei juve- 


hie senex facinus nostrum, an non? Reversique ad 
eum ponitentia dueti dixerunt : Sancte Pater, intel- 
lexisti quemadmodum nos seduxit inimicus atque 


4018. 


prostravit, an non? Qui respondit : intellexi, &li. . 


Dicunt ei : Et ubi fuit in ilia hora mortis nostr: co- 
gitatio tua? Dixitque eis : Mea cogitatio illic erat illa 
lora, ubi crucifisus est Christus; stabam et flcbam 
tam pro me, quam pro vobis. Sed qaia poenitentiam 
vestram Dominus repromisit, admoneo ut, curando 
vulneri quod per superbi.m pertulistis, diligentius 
insistatis. Accepta igitur regula paeuitentiz ab eo, 
recesserunt jam fortiter unusquisque certantes, donec 
vaga electa fleri potuissent. 

16. Philosophus quidam interrogavit sanctum An- 


nis : Non vis ut rideam, qui tribus annis, ut injurias C tonium : Quomodo, inquit, contentus es, Pater, qui 


paterer, dedi mercedes, et hodie gratis eas patior? 
Prorsus ob hoc ego risi. Dixitque ei senex : Ascende 
et ingredere civitatem. Cumque hoc retulisset abbas 
Joannes, dixit: Εἶδος porta Domini, et Patres nostri 
per minltas injurías in ea gratufantes ingressi sunt. 
13. Dicebat abbas Joannes de anima, quz deside- 
rat penitere : Quedam pulcherrima meretrix fuit in 
quadam civitate, quae habuit plurimos amatores. Qui- 
dam auiem vir de ducibus veniens ad esm dixit : 
Promitte mihi castitatem tuam, et ego te accipiam in 
uxorem. liia igitur promittente, accipiens eam intro- 
duxit in domum suam. Cumque a suis amatoribus 
quz'eretur, agnito quod ille tam magnus vir sortitus 
eam fuisset uxorem, dixerunt : Si accesserimus ad 


Codicum consolatione fraudaris? llle respondit : 
Meus Codex (14), philosophe, natura rerum es! crea- 
tarum, qui roihi, quoties verba Dei legere cupio, 
adesse consuevit, 

17. Cum quidam venisset ad abbatem Macarium, 
meridiano :xstu nimís siti accensus, et aquam qus- 
reret ad bibendum, Sufficit, inquit, tibi hee umbra, 
405 multi viatores aut navigantes nunc indigent, nec 
fruuntur. 

18. Apud eumdem senem cum verba de continen- 
tie exercitio haberem, Age, inquit, G8Q flduciali- 
ter, o li; nam et ego per viginti a0nos continuos 
non pane, non aqua, non somno saliatus sum. Pa- 
nem quidem pensatum aceipiens, aquam vero ad 


januam hoiivis tam potentis, cognoveritque deside- [) mensuram, somnum autem parietibus me duntaxat 


' ria requirentiam, proeul dobio puniemur ; sed venite 
post dorsum domus, utamur solito sibilo; cumque 
illa sibilantium sonum audierit, descendet ad nos, et 
inveniemur innoxii. Qux» cum audisset, signavit au- 
Fes suas, et exsiliens in interiora domus ingressa est, 
atque clausit. Hzc ita locutus senior, dicebat mere- 
tricem esse animam, amatores ei esse vitia, ducem 
. vero vel principem dicebat esse Christum, domum- 
que ejus ecelorum perpetuam mansionem, sibilatores 
autein daemones sunt maligni. Hzc ergo si casta fue- 
rit et fidelis, semper currit ad Deum. 

14. Dixit abbas Pastor : Scriptum est in Evange- 
lio : Qui habet tunicam, vendat eam, et emat sibi 


inclinans subripere paululum festinabam. 

19. Quidam [rater interrogavit senem, utrum cua 
(íratribus ad eos proficiscens manducare deberet. Cui 
senex respondit : Cum muliere, inquit, noa mandu- 
cabis. 

Q0. Interrogavit quidam frater abbatem fsidorum 
Scythinsem de cogitatu fornicationis. Respondit οἱ 
senex : Quod quidem veniat cogitatio fornicationis, 
animum conturbans et oceupans, sed actum implere 
non pre valens, neque proficiens, sed tantum üumpedit 
ad virtutem ; sobrius autem vir ἃ so eam discutiens, 
ad orationem-statim couvertitur. 

21. idem de eodem cogitatu respondit senex : Si 


4015 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


1016 


spondit senex : Ut pro quibus oramus, jam non ills A Factus est homo, manens Deus; factos est puer ; a. 


, faciamus. Quando enim homo dimiserit voluntatem 
5uam, lunc ei reconciliatur Deus, et suscipit oratio- 
ncs ejus. interrogavit. frater : Io. omni labore homi- 
nis quid est quod eum juvat? Dicit ei senex : Deus 
est qui adjuvat. Scriptum est enim : Deus noster 
refugium et virtus, adjutor in tribulationibus qute 
invenerunt nos nimis (Psal. xtv). 

b. Dixit frater : Jejunia et vigilie, quas faeit 
homo, quid effieiunt ? Dixit ei senex : Quoniam ipsa 
sunt que faciunt humiliari snimam. Scriptum est 
enim : Vide humilitatem meam, et laborem meum, 
et dimitte omnia peccata mea (Psal. xxiv). Si ergo 
fecerit anima labores istos, miserebitur super cams 
Deus pro,ter eos. 


ciu est lector, accipiens librum legit in. synagoga, 
dicens : Spiritus Domini super me, propter quod 
unxit me; evangelizare psnperibus αἱ ἐξ me (Luce 


* Ww). Factus est subdiaconus ; faciens namque de fune 


flagellum omnes ejecit de templo oves et boves, ei 
csetera (ean. wu). Facius est diaconus ; pra:ciugens 
namque se linteo, lavit pedes discipulorum suorum, 
preecipiens eis fratrum pedes lavare (Joan. xin). Fa- 
ctus est presbyter, et resedit in medio magistrorum 
docens (Luce xin). Factus est. episcopus, et acci- 
piens panem benedixit ac fregit, et dedit discipulis 
suis (Matth. xxvi), et csetera. Flagellatus est propter 
te, erucifizus et mortuus est ; et tertia die resurrexit, 
et assumptus est. Omnia propter te suscepit in se, 


6. Interrogavit frater senem, dicens : Quid faciet B omnia juxta dispensationem, omuia ordine, omoia 


homo in omni tentatione veniente super se, aut in 
omni cogitatione inimici? Ait illi senex : Flere debet 
in conspectu bonitatis Dei, ut adjuvet eum ; et re- 
quiescet velociter, si rogat in scientis. Scriptum 
est enim : 6538 Dominus mihi adjutor, et non ti- 
mebo quid faciat mihi homo (Psal. cxvin). 

᾿ T. Interrogavit eum iterum frater, dicens : Ecce 
homo cxdit servum suum propter peccatam quod 
egit, quid d'cet servus ille (Append. Mart., n. 57)? 
Dicit ei senex : Si bonus servus est, dicet : Peccavi, 
miserere mei. Dicit ei frater : Nihil aliud? Dicit ei 
Benex : Non. Ex quo enim culpam super se posue- 
rit, et dixerit: Peccavi, etatim miseretur ei domia 
nus suus; finis autem horam est non judicare 


consequenter est operatus, ut nos salvaret; et iu 
propter eum non toleras? Simus sobrii, vigilemus, 
vacemus orationibus, ut quie placita sunt ei facien. 
tes, salvari possimus. Joseph nonue in /gypto est 
vendiuus, in terra aliena? Tres pueri in Babylone 
captivi, nunquid cujusquam babuerunti notitiam? 
Tamen Deus pairocinatus est eis, suscepit et glorifi- 
cavit eos, quia timebant eum. Oui dat animam suam 
Deo, non habet propriam voluntatem, sed exspectans 
Dei arbitrium non laborat. Nam δὶ (uam vis facere 
voluntatem, non cooperante Deo, nimium fatigaris. 

9. interrogavit frater abbatem Pastorem : Quid est 
quod scriptum est : Nolite cogitare de crastino 
(Matth. v1)? Dieit ei senes : Ad hominem respicit 


proximum suum. Quando enim manus Domini oc- C hoc, qui iu tentatione est. constitutus, et deficit, ut 


cidit primogenita in terra ZEgypti, non erat domus, 
jn qua non esset mortuus (Exod. xn). Dicit ei fra- 
ter:Quid est boc verbum? Respondit ei senex: 
Quia si conspexerimus peccata nostra, non videbi- 
mus peccata proximl. Staltitia est enim homini 
habenti mortuum suum, relicto eo ire et flere mor- 
tuum proximi sui. Mori autem proximo tuo, hoe 
est portare peccata tua, et sine cogitatu esse ab 
omni homine, quia iste bonus est, et ille malus 
est, et ne facias malum ulli homini, neque cogites 
malum in aliquem, neque spreveris aliquem facien- 
tem malum, neque acquiescas facienti malum proximo 
tuo, et noli gaudere cum eo qui facit malum 
proximo suo ; et hoc est mori proximo tuo. Et noli 


non cogitet quantum temporis it ea facturus sit, sed 
potius quod hodiernum est et quotidianum, futurum 
libenter suscipiat. 

10. lnterrogavit frater abbatem Joannem, dicens : 
Quomodo anima habens propria vulnera, non erube- 
scit deirahere proximo suo? Cui respondit senex per 
parabolam : Erat quidam homo pauper habens uxo- 
rem : qui eum vidisset aliam mulierem pulehrioren, 
etipsam quoque sortitus est in conjugium. Er.nt at 
tem utraeque nudae. Sed cum essent in quodam loco 
nundinz, rogaverunt eum ambe, dicentes : Tecum 
venire desideramus. Quas nuittens nudas in dolium, 
cum navieula transfretavit, venitque ad locum. Facta 
autem meridie, cum una earum populo recedente vi- 


obloqui de aliquo, sed dicito : Quia Deus cognoscit D disset silentium, exilivit in quemdam locum dolio 


unumquemque. Noli ergo obedire detrahenti, neque 
congaudeas Οἱ in detractione ipsius. Noli obedire 
obloquenti proximum suum, et hoe est : Nolite 
judicare, et non jadicabimini ( Matth. vn). Non 
habeas inimicitias cum quocunque bomine , neque 
retineas inimicitias in corde tuo, neque odio ha- 
beas eum qui inimicatur proximo suo, et non con- 
sentias inimicitiis ipsius. Noli despicere eum qui 
inimicitias habet eum proximo suo, et hzc est pax. 
In his temetipsum consolare : modicum tempus est 
labor, et sempiterna requies, gratia Dei Verbi. Amen. 

S. Dixit alivs senex : Propter te homo Salvator est 
natns ; propter hoc venit Filius Dei, ut ta salvareris. 


vicinum velociter, et veteres atque Censcissos pan- 
nos reperiens se przecinxit, et deliiuc fiducialiter visà 
est ambulare. Altera vero nuda sedens intrinsecus, 
dicebat marito: Ecce meretrix ista nuda est, nec 
confunditur. Cui maritus cum dolore ait : O miraco- 
jum ; hsec uteunque confusionem suam eooperuit, tu 
vero undique nuda non erubescis culpare vel et 
parte vestitam? lta est omnis detractor, qui propria 
mala non videns, aliena semper accusat. 

41. Dixerunt quidam fratres abbati Antonio: Vo- 
lumus a te audire verbum, quo salvari possimus. 
Tunc senex ait; Ecce Seripturas audistis, sufficiat 
vobis. Qui dixerunt : Et a te volumus audire, Pater. 


4017 


VERBA SENIORUM, 


4018, 


Respondit eis senex : Audistis Dominum dicentem : A gladium (Luce xxn). Hec intelligitur : Qui habet re- 


Si quls te percusserit in. maxilla sinistra, prebe ei 
et alter:m (Matth, v). Dieunt. ei : Hoc. implere non 
6559 possumas. Dicit eis : SI ergo prebere ei et al- 
teram non potestis, saltem de una ferte patienter. 
Responderuut ei: Nee hoe possumus. Dicit eis : Si 
neque hoc potestis, ne velitia percutere magis quam 
percuti. Dicunt el : Nec hoc possumus. Tunc senior 
ait discipulo suo: Suecos prepara fratribus istis, 
quia nimis infirmati sant. Deinde dixit eis : Si nec 
hoc nec íllud potestis, quid faeiam vobis? ergo sola 
oratio necessaria est pro vobis. 

12. Dicebat abbas Joannes quibusdam fratribus : 
Quia fuerunt tres philosophi amici, quorum unus mo- 
riens alteri reliquit filium suum commendatum (Rwff., 


quiem, dimittat eam, et teneat pugpam ; pugnam vero 
dicebat adversus diabolum. ; 
45. Dicebat qui supra : Quia senior quidam in par- 
tes /Egypti sedebat in cella, cui Írater aliquis et virgo 
quedam ministrabant. Accidit autem una die, ut 
uterque sibi ad senem venientes occurrerent. Cum 
ergo facto jam sero ad sua. reineare non possent, po« 
suit mattam senior inter utrosque ut dormirent. Fra- 
ter vero ille carnis suse pugnam nou sufferens, mise- 
randam virginem stupravit et perdidit, consummato- 
que peccato mane discessit. Senex autem cum 
cognovisset, futura prospiciens, tacuit in prasenti. 
Redeuntes itaque prosequente eos sene, neque ali- 
quam tribulationem demonstrante, ubi recessit ab 


lib. m, n. 84) ; qui in ztate juvenili provecius, nu- B eis, iia ad invicem loquebantur : Putasne intellexit 


tritoris sui adulteravit uxorem. Quo scelere cognito 
missus est foras. Deinde cum plurimum poeniteret, 
non οἱ concessit regressum, sed sit illi : Vade, οἱ 
esto tribus annis inter damnatos qui metalla in flu- 
mine deponunt, et sic indulgeo tibi culpam tuam. 
Quo post triennium redeunte, rursus ait : Vade alios 
tres annos, da mercedes ut injurias patiaris. llle vero 
fecit slc alios tres annos. Qui dixit ei : Veni ergo 
nunc ad civitatem. Atheniensium (15), ut philoso- 
phiam discas. Erat autem ad portam civitatis qui- 
dam senex philosopbus sedens, atque intrantes con- 
tumeliis afficiebat ; injuriavit ergo et juvenem illum. 
At ille injuriatus risit. Cni senior sit : Quid est hoc, 
quod tibi ego injurias facio, et tu rides? Dicit ei juve- 


hic senex facinus nostrum, an noa? Reversique ad 
eum poenitentia ducti dixerunt : Sancte Pater, intel- 
lezisti quemadmodum nos seduxit inimicus atque 
prostravit, an. non? Qui respondit : intellexi, ΕΠ}. 
Dicunt ei : Et ubi fuit in illa bora mortis nostrz co- 
gitatio tua? Dixitque eis : Mea cogitatio illic erat illa 
hora, ubi crucifizus est Christus; stabam et flcbam 
tam pro me, quam pro vobis. Sed quia poenitentiam 
vestram Dominus repromisit, admoneo ut, curando 
vulneri quod per superbi.m pertulistis, diligentius 
insi.tatis. Accepta igitur regula paenitentiz ab eo, 
recesserunt jam fortiter unusquisque certantes, donec 
vaga electa fieri potuissent. 

16. Philosophus quidam interrogavit sanctum An- 


nis : Non vis ut rideam, qui tribus annis, ut injurias C tonium : Quomodo, inquit, contentus es, Pater, qui 


paterer, dedi mercedes, et hodie gratis eas patior? 
Prorsus ob hoc ego risi. Dixitque ei senex : Ascende 
et ingredere civitatem. Cumque hoc retulisset abbas 
Joannes, dixit: Hzc porta Domini, et Patres nostri 
per multas injurias jn ea gratulantes ingressi sunt. 
15, Dicebat abbas Joannes de anima, qus deside- 
rat penitere : Quedam pulcherrima meretrix fuit in 
quadam civitate, quz habuit plurimos amatores. Qui- 


. dam autem vir de ducibus veniens ad esm dixit : 


Promitte mihi castitatem tuam, et ego te accipiam in 
uxorem. {Π|4 igitur promittente, accipiens eam intro- 
duxit in domum suam. Cumque ἃ suis amatoribus 
quaereretur, agnito quod ille tam magnus vir sortitus 
eam fuisset uxorem, dixerunt : Si accesserimus ad 


Codicum consolatione fraudaris? llle respondit : 
Meus Codex (14), philosophe, natura rerum es! orea- 
tarum, 408 roihi, quoties verba Dei legere cupio, 
adesse cousuevit. 

17. Cum quidam venisset ad abbatem Macarium, 
meridiano zstu nimia siti accensus, et aquam qua- 
reret ad bibendum, Sufficit, inquit, tibi hee umbra, 
qu» multi viatores aut navigantes nunc indigent, nec 
fruuntur. 

18. Apud eumdem senem cum verba de contínen- 
tie exercitio haberem, Age, inquit, 880 flduciali- 
ter, o (ili; nam et ego per viginti annos continuos 
non pane, non aqua, non somno saliatus sum. Pa- 
nem quidem pensatum accipiens, aquam vero ad 


januam hoiniuis tam potentis, eognoveritque deside- D mensuram, somnum autem parietibus me duntaxat 


' ría requirentiam, procul dubio puniemur ; sed venite 
post dorsum domus, utamur solito sibilo; cumque 
ila sibilant&ium sonum audierit, descendet ad nos, et 
inveniemur innoxii. Qux cum audisset, signavit au- 
Fes suas, et exsiliens in interiora domus ingressa est, 
atque clausit. Hzc ita locutus senior, dicebat mere- 
tricem esse animam, amatores ei esse vitia, ducem 
. vero vel principem dicebat esse Christum, domum- 
que ejus ceelorum perpetuam mansionem, sibilatores 
sutetu dzemones sunt malignl. Heec ergo si casta fue- 
rit et fidelis, semper currit ad Deum. 

14. Dixit abbas Pastor : Scriptum est in Evange- 
lio: Qui habet tunicam, vendat eam, et emat sibi 


inclinans subripere paululum festinabam. 

19. Quidam frater interrogavit seuein, utrum cum 
fratribus ad eos proficiscens manducare deberet. Cui 
senex respondit : Cum muliere, inquit, nou inandu- 
cabis. 

Q0. interrogavit quidam frater abbatem (sidorum 
Scythinsem de cogitatu fornicationis. Respondit el 
senex : Quod quidem veniat cogitatio fornicationis, 
animum conturbans et occupans, sed actum implere 
non prevalens, neque proficiens, sed tantum impedit 
ad virtutem ; sobrius autem vir ἃ s6 eam discutiens, 
ad orationem:statim convertitur. 

91. idem de eodem cogitaiu respondit senex : SÍ 


409 ͵ 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


1930. 


cogitàtíones fixi habemus, feris similes sumus. Sed A — $1. Erat quidem frater ἰῃ eella, qui post espleas 


sicut numieus, quod suum est, exigit; nos quoque, 
quod nostrum est. implere debemus. Insistamus orae 
tióni, et inhuieus fugatur. Vaca meditationi Dei, et 
vinces, Perseverantia boni victoria est. Geria, et co- 
ronaberis. 

39. Dixit «6nez : Homo babens mortem pra oculis, 
omni hora vincit pusillanimitatem. 

95. Dixit abbatissa Syucletica 1 Adversarius noster 
facilius a nihil possidentibus superatur. Now enia 
habet quo liedat eos, quia plerique inemores angustis 
atque tentationum a Deo sepatantiom, in. ablatis pe» 
cuniia eceterisque facultatibus feriri consueverunt, 

24. Rursus qu: supra : Qui visibiles, inquit, divi- 
tias ex enultis laboribus atque marinis periculis colli- 


sacras miésas, oum presbyter dimitteret ecclesiam, 
enspeetabat donec Ownes egrederentur, ut. aliquis 
eum teneret ad mapdueandum. Uns ergo dierom 
expleto conventu, ante Ompes egressus. est, et cur- 
rebat ad cellam suam : quem intwens presbyter cur- 
rentem qmirsius est. Cumque transacta sepiimana 
venisset (rater ille in collectam  ecclesim, dicit ei 
presbyter : Die mihi, frater, quod verum est, qua 
causa fuit ciroa 16, qui per oinpes quidem convenius 
ecclesia remanebas uliimus omnium, in cellectione 
autem pizeleriia ante omnes egressus es? Cui fraler 
ille respondit : Quia absunebum ge mibi cuqnerem, 
οἱ ideo exspectabam ut aliquis me teneret ad man- 
duesndum. 1lia vero collecta, priusquam venirem in 


gunt, dum plura lucrantur, plurima concupiscunt, et B eoclesiam, coxi mibi pusillum lenticules, ideoque 


presentia quidem tsuquam nmibil existimant, Nos 
véro necessaria pro timore Dei renuimus possidere. 

$5. Dixit senex : Qui in anima eus memoriam na- 
litige ligat, similis est ignem inter paleas occultanti. 

20. Dizit quidam senex : Si de vita sterna ser- 
monem cuiquam fseis, dic veibum audienti cum com- 
punetione et laerymis; alioquin non dicas, ne inve- 
niaris inutilis, alienis verbis alios salvare festinans. 
Peeostori nsinque dizit Deus : Quare tt enarras justi- 
tias meas, et assumis testamentum ineum per o8 
tuum (Peal, zLix)? Díc ergo : Canis sum, imo canis 
melior est me, propter quod et amat dominum suum, 
ei ad judicium non est venturus. 

37. interrogavit quidam frater seniorem, dicens : 


consummato sacro myslerio anie omnes exiri. Àu- 
diens autem hzc presbyter, dedit mandatum in ecce- 
sia, dicens ; Fratres, antequam venialis ad eccle- 
sim collectam, coquite vobis pusillum cociurz, vt 
66 propter illud cum alacritate festinetis recurrere 
in cellis vestris. 

δᾶ. Venit aliquando judex regionis alicujus in 
provincia abbatis Pastoris. Venientes autem babit- 
tores loci illius rogaverunt abbatem, ut veniens ro- 
garet eum. Qui dizit eis t Sinito me tres dies, et tune 
venio. Oravit ergo senex ad Dominum, dicens : Do- 
mine, noli mihi dare hauc gratiam; alioquin won me 
permittent homines sedere in loco isto. Veniens et- 
go eenex rogabat judicem. At ille dixit : Pro latrone 


Quomodo anima diligit immunditiam * Dicit ei senior: G rogas, abba ? Gavisus est autem senex, quia non οὗ» 


Anima quidem corporales plerumque desiderat pas- 
siones, &ed spiritus Dei esl, qui eam retinet. Flere 
' ergo debemus, et immunditias nostras attendere di- 
ligenter. Vidisti Mariam, quemadmodum, cum se ad 
sepuicruww Domini inclinssset, et Qeret, vocavit eam 
Dominus ; sic erit et anima, 

38. interrogavit frater seniorem : Quid sunt peo- 
enata? Dicit ei senex ; Peceata sunt cum homo sua 
delicta velut nibil despiciens, alios docere conatur. 
Propterea dicit Dominus : Hypoerita, ejice primum 
trabem de oculo tuo, et tunc videbis ejicere festucam 
de eculo fratris tui (Matth, vi). 

99. interrogavit (rater seniorem : Quid agam, 
quod animus meus in parvo labore me vulnerat? Dicit 
ei senex : Non miramur Joseph, cum essel puer in 
AEgypto, in terra. eolentium idola : quemadmodum 
tentationes viriliter pertulil, et Deus glori(icavit eum 
usque in finem. Videsmus et Job quod se usque in 
finem non relaxaverit timens Deum, unde eum nul- 
lus a spe Dei movere przvaiuit. 

60. hiterrogatus est. sen:or a quodam militante : 
Bi Deus recipit pesnitentem. Qui eum eum pluribus 
zedifieasaet sermonibus, postremo ait ad eum : Dic 
mibi, dileetiseime, si chlamys tua conscisaa sit, pro- 
]ieia eam? Qui respondens eit : Non, sed resarciens 
utor ea. Dicit ad eum senior : Bi ergo tu parcis pro- 
prio vestimento, Deus eui imagini non indulget? 

* Miténduia Macarfl judicii, nom fmitandum, 

l 


tinuit apud judicem gratiam, quam postulavit, el sit 
rediit iu cellam suam. 

33. Dicebant seniores : Quia quando iutrabat Moy- 
ses in nube, cum Deo joquebatur; qusndo auiem 
exibat de nube, cum populo : sic et monachus, quas- 
do in cella sua est, cum Deo loquitur ; egrediens au- 
tem de cella, cum dzmonibus est. 

δά. Venit quidam adolescens ad abbatem M» 
carium, ut sanaretur a dzemonio. Et dum esset foris 
8tang, ecce advenit quidam frater de alio monasterio, 
et concubuit io peccatum cum adolescente illo. Egret- 
sus autem senex cernit fratrem illum peccantem 
cum parvulo illo, et non eum increpavit , dicens : Si 
Deus, qui plasinavit eos, videns, pauentiam in illi 
babuit, qui si vellet, incenderet eos, ego quis sum, 
qui arguam eos ! ? 

55. Dicebant de aliquo sene, quia in inferiores pir- 
tes «Kgypti sedebat quietus, et unus szeularis.fide- 
lis ministrabat ei. Contigit autem ut filius illius 5€ 
eularis infirmeretur : qui multum rogabat senem, υἱ 
veniens oraret pro puero. Surgens quoque sener 
abiit cum ipeo. Precurrens autem ille, securus in- 
troivit in domum suam, diceus : Venite in obviam 
solitario illi. Videns autem eos seneg ἃ longe eX 
euntes cum lampadibus, cognovit quia sibi venireM 
in occursum; el ozwens veslimenia sua, misil 1 
in Qumine, et capit lavare ea, sians nudus, Minisier 


* 


VERBA BSENIORUM. NOTATIO, 


4023 


autem ejus ille laicus erubuit, videns eum nudum ; A Cessate jam. Et ecce eraot mauípuli messis triüel. 


et rogávit homines iilos, dicens : Revertimini, quia 
senex iate mente étcessit; veniensque ad senem, 
dixit ei : Quid hoc fecisti? Omues enim dicebant : 
Quia denmonium babet senex iste. Qui dixit « Et ege 
volebam hec audire. 

56. Intertogaverunt quidam seniores abbatem 
Pastorem, dicentes ; Si viderimus aliquem fratrem 
peceantem , arguemas eum? Respondit eis abbas 
Pastor : £go interim si necesse est transire per inde, 
et videro eum peccantem, pratereo, et non arguo 
eum : sed quia scriptum est : Quz viderunt oculi tui, 
his testtinonium perhibe (Prov. xxv); ideo ego dico 
vobi$, quia οἱ non palpaveritis nis$nibus vestris, no- 
lite testificari. Aliquando enim quidam frater sedu- 


ideoque dixi vobis, nisi et manibus vestris palpave- 
ritis, nolite testificari. 

$7. Dicebant de quodam fratre, quia sedebat ín 
eremo, et seducebatur a dzmonibus per annos plu- ' 
rimos, ipse vero existimabat, quia angeli essent, 
Egrediebatur autem pater ejus. secundum carnem 
per tempus, et visitabat eum, Una autem dierum tulit 
bipeunem secum, diceus : Quia reverlens afferam 
mihi pauca ligna. Et pre*veniens unus daemonum, 
dixit δὰ fllium ejus : Ecce diabolus venit ad 16 ia 
similitudinem p»tris tui, habens bipennem in spor- 
tà $us, ut impugnet te: (0 ergo preveniens, tolle 
bipennem ab eo, et repugna illum. figitur pater ejus 
venit secundum consgetudinem, et accipiens filius 


etus est in bujuscemodi re, et apparvit ei quasi quod B ipsius bipennem ab ipso, percussit eum, et occidit, 


frater quidam cum muliere peccaret. Qui cum mul- 
tum impuguaretur a cogitationibus, existimans simul 
ees coire, abiit οἱ pulsavit ees pede suo, dicens! 


Et continuo adhasit ei spiritus malignus, et offoca- 
vit eum, 


ROSWEYDI NOTATIO. 


692 (1) Incarduum.] lta Parisiensis editio et 
Ms. Aquicinctin.; sed Germ. editio, incardium. Lug- 
dunen., incordium. Au non idem quod Grazcis ἐγχάρ- 
3»? quod medium cujusque rei, seu interna pars 
et medulla cujusque ligni, quod alio omine dicitur 
ἐντεριώνη. Sit hie dyx&pótv in. palma, Vide Onoma- 
sticon. . 

(3) Quia virtutem.] Vide dicia sopra, libro 1 ad 
Vit«m sancti Antonii, cap. 37, vum. 78, quomodo 
quedam inter baptismum. et ingressum religiouis 
sit similitudo. 

(5) Unus peregrinus, et unus inchoris.] Ita Mss. et 
veileres editiones. Pro inchoris, Parisieusis editio, 
incola. Bona quidem e-t ea interpretatio, sed auctor 
usus est voce Graecanica, ἐγχωρής. Sic in sacris Lit- 
teris, Ecclesiastici xx, Homo acharis, qu«si [ubula 
vana. Male in edit. Coloniensi el Speculo Exemplo- 
Fur postrenio recognito, in éhoris. Vide Onomasii- 


CoD. 

(4) lle impius.] Vide dicta ad Vitam sancti Pa- 
chomii cap. 59, num. 79, quomodo sepultura ad 
pramium vel poenam conferat. 

(5) Cyrion. Varia hic lectio erat, ut difficile sit 
verum nomen eruere, Parisiensis Histirion. Ms. Au- 
domar, Üyriom, quam retinui. ld nomen militis oc- 
currit in Martyrologio Rom. Beda, Usuardi, Adonis, 
9 Martii, qui Nebastz Licinio imp. affectus est mar- 
tyrio. ltem alius 14 Febr. offlciu pre-byter, laurea 
mariyr. idque Alexandrim. Forte hic ipse noster, 
qui in Bcythi apud Alexandriam vixit. Rufíln., libro 
i1 Hist., cap. 8, Scyrionem monachtim habet in Ape- 
liote suo tempore monachum. 

Ad hanc senum przxdictionem respicit, ut opinor, 
Theodorus Alexandrinus abbas apud Sophronium in 
Prato Syirit., cap. 54 : « Venimus, inquit Sophronius, 
postea Theremithem àd abbates. Tliéodorum Ales- 
andrinum, 
vera perdiderunt Scythiot:e monachi juxta senum 
predictiouem. Credite enim mihi, filii, quia imagna 
erat charitas apud Seytbiotas magna abstinentia, 
magna discretio. 

(6) Metere cum eo sep'em nomina.] Qua hzc nomi- 
πα, non satis capio. Si Graecus adesset teste, forte 
lucem aliquam afferret. Apud Pelagium libello xvi, 
num. 20 : « Susceperunt certum spatium sexaginta 
modiorum , quod meterent, » Apud huffinumn , 
supra lib. 11, cap. 18, in Serapione : « Atque ex ea 
mercede octogenos unusquisque modios frumenti 
plus minus conquireret, Nondum tamen ex his li- 
quet, quid sint nomina, Suggerebat Peirus Larisse- 


Aitque nobls senex : Filioli, rnultam fe- D 


lius noster, nomia, ἃ νέμω; unde νομοι et vopet 
AEgyptiorum, ut intelligatur certa terrae portio. 

(1) Et minat me hinc.| Verbum minare usurpatum 
non- ecclesiasticis tantum scriptoribus, sed etiara 
profanis. Vide Onomaest. 

(8) Temporibus Juliani.] De auctore necis Juliani 
varía auctorum relatio. Vide Baronium tomo IV An- 
nal. copiose hac de re agentem. 

9) Hor.) Frater Joannes Maria, magister sacri 
Palatii, in iudice librorum expurgandoruw híc notat :, 
Hic est ille Or hireticus Origeni-ta, cujus Hlerony- 
mus meminit ad Ctesipliontem, qvem pro saneto o^- 
&rudere conatus est miserabilis Evagrius; quocirca 
umbra virtutum ejus in ventum abiérnnt. Hactenus 
ille. At not Evagrium, sed Ruffinum auctorem esse 
libri n de Vitis Parum, in cujus capite 2 memio fit 
Hor vel Or, docui fuse prole;omeno geher.li 4. 

(10) Levidonem.] fa Mss. et Parisiensis editio. 
Editi quidam lebetonem , alii lebitonem. Vario modo 
nomen hoc Griecis scriptum et elatum, unde et in 
La:ino diversitas. Vide Onomasticon. 

(11) In Raythum, ubi sunt L&x arbores palmarum. | , 
Menologium 14 januarii, dé Martyribus 45 in Raitho ; 
« Ubi sunt ΣΙ fontes el. Lxx. arbores palmarum, » 
quz in Menzis ita Grece habentur. In sacris Litte- 
ris palmarum harum mentie est Exodi xv, quo allu- 
dit divus Hieronymus, epist. ὁ, ad HKusticum: « Et 
inter palmarum arbores mytrba: amaritudo monstra- 
ta est. » 

(12) Macario.] Frater Joannes Mária Brasichellen- 
sis, qui supra, hic notat : Uireumspeeté. lege banc 
dé cranio ἃ Macario reperto narrationem; nam quod 
cum placitis theologi? h»ud recte eoligreat, ut apo- 
crypha a mulis rejicitur. Vide Bellarminum , libro 
h de Purgatorio, cap. 18. Sed eamdem explicet 
sanctus Thomas in iv Sent., Dist. 45, 4. 2, srt. 2, ad 
1v. Consule Sisttum Senens. , annot. 45, lib. v Bibl. 
llactenus iile. 

Historiam hanc de eranio citat ex |. iv Vitarum 
Patrum Dionysius Carthusianus, libello de quatuor 
novissimis, art, 52. Breviate tamen, omittens ea 
qux hie dicuntur de relaxatione penarum damua- 
wrum , eredo, quod rem eam inter scbolasticos vi- 
deret maxime controversam, dum quisque rem hanc 
interpretari conatur. 

Deliarminus, tomo Il, controv. 5, 1. i, de Purga- 
torie, cap. 18, existimavit eam ren reperiri apnd 
solum Damascenun, oratione de Defunctis; et quia 
ileex Palladii historia Lausiaca citat, in qua nunc 
non exstat, existimavit rem falsam et apocrypham. 


! 


4033 


nuarii, et hoelocoapud Pelagium, et supra apud 
Rufílnum, libro τι}, num. 172, et apud Joannem Da- 
masceuum, libro de iis qui in fide dormi-runt, ubi 
ita hanc Macarii histor.um Grece narrat: Πρὸς τὸ 
ξηρὸν γὰρ κρανίον πυθόμενος περὶ τῶν χεχοιμημένων, με- 
μάθηκεν ἅπαντα. Εἶτα πρὸς τούτῳ, οὐδέποτε τοίνυν τινὰ 
παραμυθίαν εὑρίσχεται" ἦν γὰρ ὁ ἅγιος συνήθως ποιῶν 
ὑπὲρ τῶν χεχοιμημένων εὐχὰς, γχαὲ γνῶναι ἐφίετο εἰ ἃ 
πρὶς ὄνησιν γίνονται" τοῦτο δὴ βουληθεὶς 0 φιλόψυχος 
ἐπιδείξασθαι κύριος. καὶ τὸν ἑνντοῦ πληροφορ:ἔσθαι θε- 
ράποντα, τῷ ξνρανθέντι κρανίῳ λόγον ἀληθείας ἐνέπνευ- 
σεν. Ὅτς, φησὶν, ὑπὲρ τῶν νεκρῶν τὰς δεήσεις προσφέρεις, 
τότε παραμυθίσς μιχρὰς αἰσθανόμεθα : Maeari^s ex 
cranio arido sciscit:»nuo de defunctis plersque edi- 
dieit. Et quia faciebat pro consuetudine sua pro 
defunctis preces, scire jue desiderabat, nunquid illis 
predessent, et an consolatio eis inde proveuiret ; 
Dens anim:irum amator, volens hoc servo suo. pliu« 
ribus el cer is argumentis patefacere , cranio, quod 
exaruerat, verbum veritatis inspiravit. Prorupit enim 
cranium n bac verba : Quando pro inortuis offers 
preces, c«nsolatiunculam sentimus. » 

Quare interpretato aliqua quzrenda. Quam vide 
apud divum Thomam in iv, d. 45, art. 2, q. 2, qui 
ait, damnatos recipere non veram aliquam poenarum 
mitigationem, sed solum inane et fallax aliquod gau- 
dium; quod nimirum videant! se babere socios in 
ponis, qusle est gaudium doemonuni, cum aliquem 
decipiunt. Ibidem divus Thomas refutat. variorum 
Scholasiicorum interpretationes hujusce loci. Certe 
cum vetere- scholastici in. rei hujus explicatione la- 
boraverint, non habuere e»m pro apoeryplia, 

(15) Ad civitatem Atheniens um.| idein occurrit su- 
pra, ad librum cxi, n. 84. G egotius Nazianzenus, 
oratione in laudem Dasilii ritum describit quo tiroues 
.ccedentes Atenas excipieban uf : Ἐπεὶ δ᾽ ἀν οὖν τι 
ἐπιστῇ τῶν νέων, xol iv χερσὶ γένηται τῶν ἐχόντων, γί- 
γεται δὲ ἡ βιασθεὶς à ἑχὼν, νόμος οὗτος ἔστιν αὐτοῖς 
, ATttxóc, καὶ παιδιὰ σπουδῇ σύμωιχτος. Πρῶτον μὲν ξεν- 
αγεῖται παρά τινι τῶν προειληφότων, ἢ φίλων, 9 σνγγε- 
ῶν, ἢ τῶν ix τῆς αὐτῆς πυτρίδος. ἡ τῶν ὁσοι περιττοὲ 
τὰ σογιστιχὰ χαὶ προσαγωγοὶ τῶν λημμάτων, κἀντεῦθεν 
μάλιστα διὰ τιμὲς éxsivoig ἐπεὶ xal τοῦτο μισθός ἐστιν 
αὐτοῖς τῶν σπουδαστῶν τυγγ νειν. Emtica. ἐρεσχελεῖ- 
ται παρὰ τοῦ βουλομένου παντὸς βούλεται δὲ αὐτοῖς οἷ- 
μαι τοῦτο, τῶν νεηλύδων συστέλλειν τὸ φρόνημα καὶ ὑπὸ 
χεῖρα σφῶν ἀπ᾽ ἀρχῆς ἄγειν. Ἐρεσχελεῖται δὲ παρὰ μὲν 
τῶν θρασύτε ον, παρὰ δὲ τῶν λογιχώτερον, ὁπὼως ὧν 
ἀγροιχίας ἡ ἀστειότητ΄ς ἔχη. καὶ τὸ πρᾶγμα τοῖς μὲν 
i, ν.οὔσ-, λίαν φούερὸν καὶ ἀνήμερον, τοῖς δὲ προειδόσι, 
x«i μάλα ἡδὺ καὶ φιλάνθρωπον᾽ πλείων γάρ iat ἡ £v- 
Oulu, ἢ τὸ ἔργον τῶν ἀπειλουμένων. "Ἔπειτα Tout. 

t& τῆς ἀγορᾶς ἐπὶ τὸ λουτρὸν προαγόμενος" ἡ πομπὴ δέ" 
διατάξαντες ἑαντοὺς στοιχηδὸν vata συζυγίαν Ex δια- 
στήματος, οἱ τελοῦντες τῷ νέῳ τὴν πρόοδον, ἐπὲ τὸ λου- 
τρὸν προπέμπουσιν' (me ἀν δὲ πλησιάζωσι, Dorn τε 
πολλῇ x«l ἑξάλμασι χρώμενοι, καθάπερ ἐνθουσιῶντες 
(χελεύει δὲ ἡ βοὴ, μὴ προδαίνειν, ἀλλ᾽ ἵστασθαι. ὡς τοῦ 
λουτροῦ σφᾶς οὐ παραδεχομένου) xai ἅμα τῶν θυρῶν 
χρασσομένων, πατάγῳ τὸν νέον φοδήσαντες, εἶτα τὴν EU» 

ον ζυγχωρήσαντες, οὕτως ἤδη τὴν ἐλενθερίαν διδόα- 
σιν, ὁμότιμον ἐκ τοῦ λοντροῦ χαὶ ὡς αὐτῶν ἕνα δεχόμε" 


| DE VITIS PATRUM LIBER VI. 
Sed mentio ejus rei in Mensis Graecorum, 19 Ja- A νοι. καὶ τοῦτό 


1021 


ἐστιν αὑτοῖς τῆς τελευτῆς τὸ τερπνόπατον, 
ἡ ταχίστη τῶν λυπούντων ἀπαλλαγὴ καὶ χατάλυσις : 
« Cum autem juvenis quispiam accesserit, atque in 
eorum a quibus exptus est manus et potestatem ve- 
Derit (venit autem vel sponte, vel coactus), tum vero 
Atíica haec illis consuetudo est, ludusque rei seris 
admistus. Primum apud eorum aliquem, qui priores 
ipsum arripuerint. hospitio accipitur, vel amicorum, 
vel propinquorum, vel qui ejusdem sunt patrie, vel 
quí sopliistiees artem apprime callent, ac lucra ma- 
gistris concilisnt , eoque nomine apud eos in summe 
honore ac pretio sunt, quandoquidem illis mercedis 
loco est hahere qui ijso'um comrodis studeant, 
Deinde a quolibet cavillis lacessitur : quod quidem, 
Di fa'lor, eo faciunt, ut novitiorum animos coutra- 
liant, atque ἃ principio ipsos in potestatew redigant, 
Lacessitur autem ab aliis audacius, ab aliis erudiiiu, 
prout ille vel rusiicis et. ineptis est moribus, vel ur- 
bani'ate prieditus. Atque id ignaris quidem horren- 
dum valde et inhumanum videtur, iis autem perquam 
jucundum et suave, qui boc prius norunt. Amplior 
enim est [86 minarum ostentatio, quam res 88. 
Tum per foram ad balneum cum pompa deducitur, 
Pompa autem boc modo se habet, Qui deducendi 
juvenis munere funguntur, ordine collocati, tque 
sequis spatiis distincti, bini eum ad balneum antece- 
dunt. Cum autem propius acce-serint, quasi fanalieo 
furore correpti, clamorem iegentem cum saltitatione 
tolleutes (hic autem clamor, ne ulterius progre/ian- 
tur, velat, sed ut insistan!, tanquam eos balneum 
minime admittat) simulque pulsatis januis, eum pet 
Birepitum juveni metum incusserint, postea concesso 
ingressu, ita demum eum in libertatem asserunt, at- 
que a balneo redeuntem deinceps ut. zequalem ac so- 
dalem accipiunt. Atque hoc ipsis est totius hujusct 
cieremonis jueundissimum, nitnirum ab his qui mo- 
le-tiam exhibeut quatnprimum liberari. » Atque hinc 
fluxisse videiur mos. quarum:/am Academiarum, que 
tirones e triv.alibus scholis ad publica Academisrum 
C gyiinasia accedeutes probantur, exercentur, et dedo- 
antur, uti fi: Coloniz, Basile: , et in. aliis aliquet 
Gerinanix Academiis; quam Beanorum depositionem 
vocant, Alibi dicuntur pupillatu exai. Vide Autonium 
Possevinum nostrum, libro 1 Bibliothecz selectg, 
cap. 49; Jacobum Pontanum nostrum, volumine | 
Dialogorum Latinitatis, progymnasi, 84; Jacobum 
Middeudorpium, libro 1 de Academiis, cap. 10. 
(14) Meus codez.] Socrates, libro iv, c. 18, jurta 
Launum textum hoc Antonii. apophiliegma 152 Εἴ 
Evagrii Practico seu Monacho citat : ᾿Αντονίῳ προσ" 
ἦλθέ τις τῶν τότε σοφῶν, καὶ Πῶς διαχαρτερεῖς. tf^ 
ὦ πάτερ, τῆς ἐκ τῶν βιῤλίων παραμνθίας ἐστερημένον s 
Τὸ ἐμὸν βιδλίον, ἔφη ὁ ᾿Αντώνιος, ὦ φιλόσοτε, à φυσιξ 
τῶν γεγονότων ἐστὶ, xal πάρεστιν ὅτι βούλομαι τοὺς Mo 
ἡοὺυς ἀναγινώσχειν τοὺς τοῦ Θεοῦ : « Cuidam ex eoru 
numero qui id tenmiporis sapientes sunt habiti, ad Aa- 
tonum illum justum, accedenti, quasrentque quo 
pacto vitam pussel sustentare, solatio illo quod et 
libris capi solet orbatus, respondit : Meus liber, 0 
philosophe, est natura rerum a Deo conditsrum, 
401, quotiescumque animo lubitun sit meo, libros 
ipsius Dei ad legendum suppeditat. » 118 soletiue 
sanciis viris in creaturis Deum legere. 


Di VITIS PATRUM 
LIBER SEPTIMUS, 


SIVE 


VERBA SENIORUM 


AUCTORE GRJECO INCERTO, | 
INTERPRETE PASCHASIO S. R: E. DIACONO. 


OMEN OEEPUFIPUUEEEENIIEP «n diuRhupt 


PR/ELUDIUM. 


6644 Nihil habeo qund huic libro pr:emittam , preeter jam dicta in prolegomeno generali 9, ubi diximus 
auctorem esse grseecum incertum, quem nondum vidi a quoquam proditum ; et Prolegomeno 14, ubi de Pascha- 
jio interprete inquisivimus. 


3vologus. 


Domino venerabili potri Martino presbytero et abbati Paschasius. 

Vitas Patrum Grzeorum (ut estera) facundia studiose conscriptas, jussus a te, sanctissime paler, in La- 
tinum transferre sermonem, in insolito, si licuisset, opere renuissen, Neque enim unquam quid scribi, ve 
legi, vel excudi potest, ingenio aut conscientia cordis prohibente. Scire enim me quod nihil sciam, non audeo 
dicere, ne verbum hoc sapientissimo Socrati surripiam. Sed quia tua pariter necesse est jussione utar, non 
gloriabor ingenio ; sed fidem quam tibi debeo etiam in opere injuncio prsesstabo. Verum quía eloquentium 
virorum iibri sunt plurimi sermone Latino conscripti, quorum lectionis ex,ertum esse te etiam asiruente 
testificor, 8] quid de illis aut hic insertum forte repereris, 895 ut minus elegantur expressum, ne mess 
culps deputetur, exoro ; quia sicut in dato mihi Codice reperi ea scripta, sic transtuli, l:cet nee ea studiose 
pos:e me proferre profiteor, Unde restat ut quod te jubente cuepi, le orante perficiam : qux tamen si. scri- 
benda deereveris, ut tuo polire sermone digneris, exposco. Neque enim mihi liquebit quedam placuisse tibi, 
. 8i non et aliqua displicuisse cognoverim. 


VERBA SENIORUM. 


CAPUT PRIMUM. 


Α charitatem, et suscipientem tsm monachos multos 


Contra gastrimargiam  devincendam et desideria gula. 

4. Quidam frater, quemadmodum in cella propria 
degere deberet, abbatem Sisoium requisivit ( Ruf., 
I, nt, n. 44 ). Cui respondit abbas Sisoi : Comede, 
inquit, panem tuum, et salem, et non sit tibi neces- 
sitas aliquid excoquendi, aut longius evagandi. 

Alteri quoque idem requirenti , respondit Daniel 
propheta, cum dixit : Panem desideriorum non co- 
medi ( Dan. x). 

2. Dixit unus senex ad alterum seneui habentem 


——- 


quam szculares : Lucerna. quidem multis lucet, 
rostrum t:men proprium iucendit (Append. Palíad., 
c. 26, n. 9). 

5. D'xit unus ex. Patribus : Quia. invenitur homo 
multum comedeus, et adhuc esuriens, continens sc; 
alter autem comedit parum, et satiatur (Ruf., l. ni, 
m. 48; Pelag., libel. x, n. 90). Qui autem multum 
comedit, et adhuc esuriens contiuet se, majorem 
mercedem habet, quam ille qui parum comedit , et 
satiatur. 


1021 . 


bE VITIS PATRUM LIBER Til. 


luti 


4. Dixit quidam sener : Ne quod desideraveris, Δ Quem cum vidissent fratres a longe, egeenti suut 


aliquando manduces : comede autem quod transmi;- 
sum tibi fuerit a Domino, et gratjas age ( fuf, 
Í. ut, n. 49). 

5. Quidam frater impugnabatur a spiritu blasphe- 
mia, et erubescebat dicere; et quascgnque audissej 
maguos senes, pergehst ad eos μὲ illis declgraret ; et 
mox uL pervenit, erubesceba! dicere ( Huf., [. ut, 
n. 31 ). Cum tamen frequenter ad abbatem Pime- 
nium veniret, viditeum senex habentem cogitationes, 
et dixit ei : Ecce frequenter venis ad me habens 
cogitationes, et sic iterum remeas tristis, tecum illas 
portans : dic ergo, fli mi, quid est qued babes? Αἱ 
ille dixit: In blasphemia impugnat me diabolus, et 
erubesco dicere. Et mox qut aperuit €augam, levior 


obviam ei; et unusquisque sperans quod apud se 
4qanepei, preyarabat se. At ille requirens cellam 
Theopisti, ad eum profectus est. Cumque eum gau- 
dio illum suscepissct, et essent uterque soli, dicit ei 
abbas Macarius : Qigemadmgdum jecum est, frater! 
At ille resppadit : [nterim gratiqpibus tuis beue est, 
Bt senex ait : Nan 1e impugnant (666 cogitationes! 
At ille ait: Interea. bene sum. Erubeseebat enim 
dicere. Et dicit ei senex : EKece quot unnis sum in 
solitudine, et ab omnibus honoror ; et in hac etate, 
eum sin senex, moelesise sung anibi cogitatioues, Ret- 
pondit Theogisgug, a£ sit : Cpede , abba, quoniam el 
mihi. Tunc senex singulas cogitationes quasi se im- 
pugnantes flagebat, usquequo conkiteretur illi totum 


ejus impuguatio apparuit. Et dixit ei senex : Ne B Theopistus. Post hec dixit senex : Quemadmodum 


contristeris, fili; quando enim hzc cogitatio advenit, 
dic : Ego hae eausa opus non habeo : blasphemia (tua 
super te sit, Satanas. Hanc enim causam anima non 
vult : quamcunque causam anima noluerit, non diu 
permanebit. Et ita (rater ille discessit. 

6. Dixit abbas Moyses : Per has quatuor s.s pol- 
lutionis passio gignitur: per abundantiam eses et 
potus, et satielatem somni, per otidm et jocum, et 
ornatis vestibus incedendo (Ruff, {. 11, n. 58). 

7. Idem dixit : Corporex multz sunt passiones, Et 
flicit ei frater : Et quxe sunt, abba ? At ille respon- 
dit : Quia Paulus apostolus dicit : Fornicatio et im- 
munditis, vel omnis cupiditas nec nomineigr jn v9» 
bis, sicut decet sanctos ( Ephes. v) ; visus quoque et 
fiducia frequen!er ad prelium veniunt. 

8. Abbas Macarius referebat quod cum maneret in 
Mie solitudine ubi solus residebat (Reff., ib. in, 
^. 66; Pelag., libel. xviu, swm. 0), inferius autem 
"fuit altere .solitudo, quse plena erat multis fratribus, 
sero per viam cireumspiciens, vidit demonem ve- 
pientem in figura hominis vestitum linea tunica 
perforata ; et per singula foramina vasa parva pen- 
debaot, et dixit ei senex : Quo vadis, maligne? Et 
vespendit ei : Vado commonere íratres qui sunt iu- 
ferius. AK senex : Et propter quid tot vascula tecum 
fors t At ille dixit : Gustum. fere fratribus; et ideo 
tanta fero, ut si unum non placuerit, porrigam aliud ; 
qued ai et illud displicuerit, ostendam aliud; et eie 
fleri non potest, nisi unum aliquid ex illis placeat 


jejunas? At itle dixit : usque ad nonam. Dicit ei se- 
nez : Jejuna usque ad vesperam, et Ale Erangelio vel 
de aliis Scripturis, sine cessatione semper aliquid 
meditare : et quoties tibi aliqua cogitatio superve- 
nerit, nunquam deorsum aspicias, sed sursum oculos 
cerdis iitende, et mox Dominus adjutor tibi erit. δὶ 
ita discessit ad propriam solitudinem. Et dum in- 
sisleret orationi, circumspiciens viam , iterum vidit 
dzmonenm eumdem, et requirit eum : Quo vadis? Àt 
illi simili modo, fratres commonere, respondit, Cum 
autem reverteretur, interrogavit eum senex : Quen- 
admodum nunc se habent fratres? AL ille dizit: 
Male, qnoniam omnes agrestes effecti sunt, el quod 
de omnibus pejus est, unum quem habui amicum 
obedientem mihi, et ipse nescio unde conversus, 
omnibus asperior est ; et jutavi me non caleaturum 
illum locum, nisi post multum tempus. Et hec di- 
cens, discessit. 

9. [nterrogavit quidam frater super cogitstionet 
suas abbatem Pimenium. KL respondit senez : Me- 
nachus si venirem, et luxuriam, et linguam reneril, ' 
et vagationem non fuerit sectatus, eonfido quia nou 
morietur, sed vivet in perpetuum (Ruff., ἰ. wi, n. 65, 
Pelag., libel. v, n. 9) 

10. Duo fratres ad abbatem Eliam venerun, ini- 
pugnati a cogitationibus (Fiuff. |. 14, n. 66). Et vident 
eos senes, quod cerpulenti essent, tanquam ad dis- 
cipulum suum subridens, dixit: Vere, (rater, 60 
erubesco pro te, quia sic in sagina nutristi corpus 


eis. Et hec dicens, Biseesgit. PParmensit autem se- D tuum : quia esca vermium sumus, cum profitearis t6 


nex in eodem Iqr9, iterum pep vigm eipcumspicians, 
usquequo demon rediret et cognosceret quie indi- 
caret, Εἰ cum rediret, dixit ei : Salvus sis. At ille 
respondit : Quid mihi i8tud verbum, quia omnes 
mihi contrarii facti sunt, et nullus consilis meis ac- 
quiescit? Dixit ei senex : Ergo neminem ibi habes 
amicum? Αἱ ille respondit : unum habeo amicum, 
ipse mihi consentit. Et quoties viderit me huc atque 
illuc, cito convertitur ad me velut ventus. Cumque 
nomen ejus ab eo requisivit, dixit : Quia Theopistus 
[ Rufin,, Theopemptus; Pelag., Theoctistus] dici- 
tur. Et mox evanuit. Exsurgens itaque confestim 
' abbas Macarius, descendit ad iuferioren eremum. 


esse mogachgm ; pallor enin cum bumilitate, et ut- 
cies, decus est monachi. ltem dixit : Quia monachus 
edens multum, et operans multum, non confidat ; 
qui autem parum edit, etiam si parum operetif, 
confidat et agat viriliter. 
CAPUT Il. 
Contra philargyriqm, et de per(ecta gbrenuntiatione. 
1. Quidam juvenis volebat abrenuntiare mundo 
(Ruff. L. πὶ, n. 67; Pelag., libell. xiv, n. 4), etrt- 
quenter eum egressum de domo sua  revocabant co- 
gilationes involventes plurimis negotiis; erat enist 
dives valde. ὕπο die egresso eo, bostes wnjnundl 
circumdederunt eum, et meltum pulverep exciti- 


[d 


3009 


VRRPA SERJORUM. 


1050 


serunt eate. illum. filo vero confesum axspoliana se, À compunctns, e£ agens pamitentiam, (actus est et 


φὶ jactans vestimenta sua, currehat nudus ad mona- 
Slerium. Declaravit autom Deus pni seni, dicens : 
fiurge. et suscipe alhleigm meum, Surgens ergo 
senex, obviavit illi nudo; ei cognoscens causam, 
sdmiratus est, et dedit, illi habitum mouaehalem. 
(juendo autem aliqui veniebsut Ad senem requirere 
de cogitationibus variis, insiruebat eos de abrenuna- 
tatione mundano, et dicebet. lilum fratrem requi- 
rite, qui nec indumenia sai corporis servavit , quia 
ego ad mensuram ronuntiationis istius necdom per- 
veni, 

2. Dicebat mem Paulps abbas Golata : 8i aliquas 
ges voluerit monachus in cella sua. babere preter 
ese sine quibus pon polest vivere, frequenter cogi- 


tur e cella egredi, et ita ἃ dznopibus preevariestur B 


ar deeipitar ( Ruff., l1, n. 72). Hie auteni ipse Panlus 
in μὰ quadragesima cum sexiario lentis et parvo 
vosenio aquz perduravit, et uasin mauulam faciens, 
eamdem iexebat et retexebat, ne tantummodo foras 
exiret. 

9. Quidam frater requisivit senere, dicens : Fac, 
abba, claritatem, et dic mihi sermonem, quid de- 
besm in juventute congregare, ut habeam illud in 
senectute. Respoedii senex : Aut Christam  edipi- 
&cere, et eogita de le; aut carte pecupiam, 86 men- 
dices ; ergo tuum es&. eligere aut Dominum Doum, 
aut mauismeoneam, 

4, Frequenter. abbas. Agethon. suum diseipu.um 
eommenebot, dicens : Ne aliquando tale aliquid tibi 


ipse strenuus monachus, ex actibus suis quos vigit, 
CAPUT 1V. 
Quod tolerantia paupertatis in requiem ducit. 

1. Dieebat unus ex senibus : Nihil invenimus seri- 
ptum de Lasaro illo paupere quod aliquam viriutem 
fecisset; nisi hoc tantum, quia nunquam adversus 
divitem murmuramt, quemvis illi nullam miseriear- 
diam faceret ; «ed cum graiarum actione portavit ia- 
berem peupertatis sus, ideoque in sinum Abrahe 
susceptus est. 

2. ltem dixit : Quia nen oportet quemquam engi- 
tare, nisi de timore Dei. Nam etsi coget fuer.t de 
eorporali necessitate esse aollicitus, nunquam cogi- 


tet de ea ante tempus. 
CAPUT V. 
De reprimenda avaritia. 


ἃ. Abbas Silvanus dum modicum disosssit a cella, 
diseipulus suus Zacherise eum aliis fratribus copom 
horti amovit, et feeit hortum majorem. Quod poste 
quam regressus senex agnovit, tulit mealotem suam 
at diecederet. At illi projicientes se ad pedes ejus, 
propter quid hoc faeeret, ut. indiesret, poetalabaat, 
Tune senex ait : Non ingredior, inquit, in cellam 


hane, nisi sepes fuerit ia loeum suum revoeata, Quo 


πιοκ facto, ita regressus eat. 

2. Quidem frater requisivit senem , dieeus : Si 
mihi debet paucos nummos frater, jubes ut repetam 
ess (Ruf., i. mi, n. 110)? Cul senex : Semel 
tantummodo illi die eun humilitate. At ille dixit : 


sequiras, quod fratri te petenti dare pigeat, et per C Quod si sewel di«ero, et nihil mihi dederit, quid fa- 


hec iavoniarie mandata Dei transgrodiene. Qui petit, 
da ei ; et volenti e (6 materi, ne averiaris (Luca wi). 
CAPUT Iii. 
Nihtf dolendum monacho, sí quid perdiderit aut ami- 
gerit. 


4. Abljas Macarius dum esset in Agypto, et agree- 
aus fuisset de cella eus, regressus inveoit quemdam 
lstronem ferentem | id qued in cella eus haberet 
( Haf., 1. m, num. 73; Pelag., libell. 13e1, n. 6 ). 
SMelit ergo et ipso tanquam peregrinus, οἱ earrieavit 
Suimeal] cum ilo; et eum magna patientia deduxit 
eum, dicens : Nil intelimus in. hunc. mundum (7 
Tín. vi) : Domipus dedit, Dowinus sbetulit, sicut illi 
piseuit, ita [acetum est, benedietus Dominus in em- 
nibus. 

3. Quidam froter vieinus eujutdom mogni senis, 
eceulte lagredicbatur eollam ejos; et quidquid ha- 
bebat senex, furabatur ( Ruff., 4. m, n. 74; Pelag., 
libell, xvi, n. 19). Cum sutem videret senex, non 
jl'um arguebat, eed smwplius operabatur, dicens : 
Puto, 897 [rester ile necessarius e:t. Habebat ergo 
φόβος grandem tribulationem ex penuria panis. Cum 
amem moriurus easet, οἱ ciroumdedissest eum alii 
fratres, ille cum vidisset illum (ratsrom qui solebat 
Mi furari, dicit ei : Accede huc ad me, (rater. Et 
 epgprehondens manus ejus, osculatus eat qas, dicens : 
δ dopsdies ego weanibus istius (ratris, quia propter eum 
.arbiaer me iterum in regnum celorum. lle autem 


- 
.ν» 


ciam? Tune senes ait ; Ulterius ei nihil diess. Αἱ ille 
Merum ait - Et quid f2ciam, quia neu poseam via- 
eere cogitationem mesm, nisi fuere illi impertunne? 
Dicit ei senes : Dimitte cogitationes uae, tanig- 
modo fratrem twum ne. eontristeris, quia mons- 
chos os. 

5. Abbas Agsthen volentibus emere opera meaupun 
suarum, eum requie vendebat : pretium autem erpt, 
eribri quidem nummi centum; spertelig vero, da- 
centi quinquaginta ; et volentihus eomparare dicebat 
pretium, οἱ quidquid illi dedissen!, auscipiebat ta- 
cens, nec aliquando dinumerans. Dicebat enim : Quid 
mibi prodes! concertare cum illis, ut illi peccent for. 
sitan jurantes , et quando superfuerint nummi, ero. 


D ger illos fratribus? Sed quia Deus non vult hujusce- 


modi eleemosynam ἃ me, neque illi placet ut ali- 
quem permitam in saorificando peccare. Εἰ dum 
ji frater diceret : Et panis in cellam unde venturys 
084? dizit οἱ : Quid enim p»nis hoginum in cella? 
CAPUT VI. 
Contra iram, e de origine ire. 

4. Dixit quidam ex sanctis Patribus (Ruff., ἰ. ut, 
&. 16) : Ira per hos quatuor actus exsurgit, propter 
cupiditutem avaritiz dan.i et accipiendi,|resque alie- 
mas rapiendi, et si quis propriam sententiam amans 
defendij ; et si quis se vult bonoribus esse dignum ; 
ei δὶ quis doclorem se esse vult, plus omnibus sa- 
pientem) se esse sperans. Ira etiam per liec quatuor 


1031 


proximum suum, aut si pro nihilo habuerit, aut si 
inviderit illi, aut si detractaverit de eo. Ad hoc san- 
etum Joannem evangelistam ostendam auctorem : 
Qui odit, inquit, fratrem suum, in tenebris est, et ne- 
scit quo eat, et mauet in morte (I Joan. 1). Passionis 
autem hujus retribütio quatuor modos habet : pri- 
mum ex corde, secundum ex facie, tertium ex lin- 
gua, quartum ex facto. Si quis ergo potuerit ita por- 
tare malum, ut non ingrediatur in corde, non perve- 
nii usque ad faciem. Si autem venerit in faciem, 
eustodiat linguam suam, ne loquatar illud. Quod si 
Jocutus fuerit, vel hoc custodiat, ne reddat ia facto, 
$ed mox abscidat a corde. Tres enim gradus sunt 
bominum in passione ire. Nam qui nulii voluntarie 


DE VITIS PATRUM LIBER VII. 
humanos sensus obscurat, si odio habuerit homo.À respondit : 


1088 
Satisfac cogitationi tum, quoniam frater 


von vult te injuriari, sed peccata tua. sabmittunt il- 


jam. Nam in otnni tentatione quz tibi contigerit, per 
omuis ne arguas eum ; nisi tantummodo dic : Quia 
propter peccata mea contiagunt mibi bsec. 

3. Dicebat frequenter abbas Pimenius : Malitia 
nunquam exsuperat malitiam : sed si quis malefece- 
rit tibi, tu illi bonum redde, ut per bonitatem vincas 
malitiam (Ruf., lib. m, n. 79 ; Pelag., libell. x , n. 58). 

4. Quidam (rater erat (Huff, lib. m, n. 80; Pelag., 
libel. xvi, num. 42), qui quanto plus eum aliquis in- 
juriabatur aut incitabat, tanto magis ad eum recur- 
rebat, dicens : Isti sunt qui nobis oeeasionem pr:e- 


, bent ad perfectionem nostram ; qui autem beatificant 


nos, decipiunt nos, et semitam pedum nostrorum 


nocet, et resistentibus non injuriatur, et parcit proxi- B subvertunt (/sa., iu). 


mo suo, hic seeundum Christi naturam est. Qui au- 
tem nec slium Ixdit, neque se Isedi vult, hic secun- 
dum A.Jeam est. Qui vero aliis nocet, aut injuriatur, 
aut calumnias ingerit, aut usurae exigit, hic eecun- 
dum diabolum est. 

2, Quidam fratres venientes ad abbatem Antonium, 
postulabant ab eo audire sermonem per quem salva- 
rentar (Joan., libel. τιν, n. 11). Quibus ille ait : Seri- 
pturas audivistis, et scitis quae vobis a Christe su(fi- 
ciant. At illi, ut ipse quoque aliquid eis dicere digna- 
retur, instabant. Tunc dicit eis : Evangelium dicit : 
Si quis te percusserit in maxillam dexteram, probe 


jii et alteram (Math. v). At illi se facere hoc non 


posse dixerunt. Respondit senex : Praobere alteram 


5. Alius erat senex, si quis detraxisset ei, ille fe- 
stinabat, si vicinus ei erat, per seipsum bene remu- 
nerare illum ; quod si longius manebat, transmitte- 
bat ei munero(Ruf., l. n1, n. 11).. 

CAPUT Vii. 
De non retribuendo inimicis 

4. Quidam frater interrogavit abbatem Sisot (Ruff, 
[. wt, n. 82), dicens : Si latrones aut barbari super 
me irruerint, occidere me voleutes, et ego si prava- 
]uero, jubes ut oecidam ? Cui ille respond t : Ne fs- 
cias istud, ne nomineris homicida, sed totum Deo 
contrade ; et quidquid tibi contigerit adversi, pro&- 
tere hoc tibi propter peccata tua venire ; si quid vero 
boni fueris consecutus, divin: dispensationi totum 


non potestis? vel io illam iterum, si voluerit, 996 C debes ascribere. 


ferire sustipete. Sed cum neque hoe se posse facere 
testarentur, dieit eis senex : Ergo si hoc nou pote- 
stie, ne reddatis malum pro eo quod accepistis. Et 
cum idem verbum, quod superius dixerant, repete- 
rent, dixit abbas Antonius discipulo suo : Vade, fac 
illi& escas, ut comedant, vides enim quod valde 
inürmi sunt, Et ait ad illos : Si enim hoc non pote- 
stis, et alterum non vultis, quid ἃ me requiritis? ut 
video, necessaria est vobis oratio, per quam inürmi- 
las vestra eanetur. 
CAPUT VII. 
De retribuendo bonum pro malo. 

4. Quidam ex fratribus ab alio passus injuriam, 

venit ad abbatem Sísoim ; et. contumeliz genus ex- 


poneus, addebat : Cupio me vindicare (Ruff., I. n, D est; et cum esset in illa regione nominatus, et 


n. ΤΊ; Pelag., libell. xvi, n. 10). Senex autem roga- 
bat eum, ut relinqueret Deo vindictam. Αἱ ille ite- 
rum, Non desistam, inquit, nisi fortiter me vindica- 
vero. Cui abbas Sisois ait : Quia semel hoc in animo 
posuisti, saltem oremus, Et exsurgens senex bis ver- 
bis ecpit orare : Deus, jam non es nobis necessa- 
rius, ut pro nobis sollicitus sis, quia nos ipsi, sicut 
iste frater dicit, οἱ volumus et. po-sumus vindicare. 
Quod cum ille frater audisset, ante pedes senis pro- 
stratus, veniam precabatur, promilteus se cum ille 
eui irascebatur nunquam deinceps esse certaturum. 
9, Quidam frater cum ab altero injuriaretur, venit 
et aununtiavit seni (Ruf., lib. 11, n. 78). Cui senox 


-^ 


2. Erat eremita quidam m magnus in monte qui di- 
eitur Athabeos [ Rufin. Athlibeus], et venerunt super 
eum latrones (Ktuff., |. m, n. 85). Cum autem | illa 
vocem dedisset, de vicinis locis fratres alii confluen- 


tes comprebenderunt eos. Quos transmissos in civi- 


tatem judez misit in carcerem. Fratres vero illi con- 
tristati sunt nimis, quia propter eos latrones traditi 
essent ad ponam ; et venientes ad abbatem Pimenio. 


, hem, narraverunt. ei factum. Qui seripsit ad eremi- 


tam, dieens : Reminiscere primam proditionem, 
unde facta est, et tunc videbis secundam proditio- 
nem. Nisi enim proditus fuisses ab interioribus tuis, 
secundam publicationem nunquam  perpetrasses. 
Cumque ille t3lem audisset sermonem , eompunetus 
pet 
multum tempus de cella sus non exiens, exsurgens 
tamen in civitatem, et expelilens latrones de carcere, 
liberavit eos publice 
CAPUT IX. 
De perfecta patientia. 

4. Quidam videns laboriose portantem in lecto 
morteum (Pelag., libell. xvi, n. 11), dicit ei : Mor- 
tuos portas? si vis melius facere, vivos porta, quia 
pacifici Εἰ Dei vocabuntur (Matth, v). 

2. Interrogantibus quibusdam fratríibas sbhatem 
Moysen sermonem, ille hortatus est discipulum süum 
Zachariam, ut eis aliquid diceret. Tanc ille pallia 
suum deposuit sub pedibus, et conculcavit illed, «t 


τ᾿ - 
- 


1055 


ες NERBA SENIÓRUM. 


1054 


dixit : Nisi quis 816 uerit cóncuicatus, monachus esse À sumit me cogitatio mea, et arguit me, dieens : Quare 


non potest (Ruff., |. 11, n. 86; Pelag., libel. xv,n. 17). 

9. Abbat! Ammoni prophetavit beatus Antonius!, 
dicens : Multum habes in timore Dei proficere. Et 
educens eum de cella, ostendit ei lapidem, et dicit 
ei: Vade et injuríare lapidem hunc, et indesinenter 
€wde illum. Quod cum fecisset, interrogavit eum 
Sancius Antonius, si ei aliquid lapis respondisset. At 
ille dixit : Non. Cui abbas Antonius ait : Ita et tu ad 
hanc mensuram perventurus es, ut nullam tibi fleri 
arbitreris injuriam, 

CAPUT X. 
Quod oportet pro pace, quamvis bona. sint opera, di- 
mittere, 


1. Abbas Motois zedificuvit sibl monasterium m 


peccasti ? quid faciam ? Respondit senex : Quaeunque 
hora ceciderit homo in culpam, et dixerit ex corde: 
Domine Deus, peccavi, indulge mihi ; mox cessabit 
cogitationis vel tristitiz illa consumptio. 

9. Dicebat autem abbas Pimenius de abbate [5]- 
doro, quia solus ille se cognovisset (Ruf., lib. ni, 
8, 101). Nam quoties illi dicebat cogitatio $ua : Quia 
magnus es, tunc et ipse respondebat sibi : Nunquid 
talis qualis Antonius, aut certe abbas Piamon, vel 
reliqui Patres qui Deo placuerunt ? Quoties ergo hzec 
cogitabat, requiescebat, Quando vero inimicus, eon- 
terbans eum, suggerebat ei desperationem et poenam, 
dicens : Quoniam post haec omnia iturus es ad tor- 
menta, dixit ipse : Quia quamvis ego in tormenta 


Joco qui dicitur Heracleona (uf. , I. m, n. 94). Et B mittar, tamen vos subtus me invenio. 


dum ibi a multis molestaretur, [669 in alterum 10- 
cum transgressus est, et similiter ibi construxit mo- 
nasterium. Sed per invidiam diaboli quidam frater 
ibi inventus est, qui semper iram cum eo habebat :᾽ 
propter hzc surrexit inde, et ad proprium reversus 
est vicum; et fecit illic monasterium, et reclusit se- 
metipsum. Post tempus autem aliquantum congregati 
sunt senes de illo loco unde regressus est, deducen- 
tes secum illum fratrem, eum quo habuerat litem, 
quatenus rogareot eam, ut reducerent in monaste- 
rium suum. Postquam autem in vicina loca venerunt, 
tàm melotes suas quam illum fratrem ibidem dereli- 
querunt, ipsique profecti sunt ad senem. Et pulsan- 
Ubus illis, aperta fenestrz respexit, et cognovit eos. 


4. Abbati Moysi frequenter apparuerunt spiritus 
maligni (Ruf., 1. m, n. 102), dicentes : Vicisti nos, 
et niliil tibi possumus facere ; quoniam quoties per 
desperationem bumiliare te volumus, exaltaris ; quo» 
ties (6 exaltare, ita te humilias, ut nullus de nobis 
accedat ad te. 

δ. Cum quidam ad abbatem Sisoium frequenter 
talem sermonem requireret (Ruff., !. 1n, n. 102), 
Quid faciam, Pater, quoniam cecidi ? llle respondit : 
Surge. Et surrexit. Et iterum se. cecidisse professus 
est. Ait senex : Kt iterum surge. Cum autem frater 
frequenter se cecidisse narraret , eodem senex ute- 
batur sermone , exelamans : Non cesses surgendo, 
fili. Cui frater : Usquequo possum surgere, Pater, 


Post orationem factam dicit eis abbas : Motois, ubi C explana. Ait senex: Quousque aut in bono opere, 


sunt melotes vestr:e? At illi responderunt : Eece in 
vicino suot una cum fratre, qui tecum iram habebat. 
Postquam hoc senex audivit, et nomen illius et ad- 
ventum cognovit, pre gaudio ostium per quod in- 
gressus fuerat, cum securi confregit; et egressus, 
cucurrit ad locum ubi erat ille frater, et prior ipse 
coepit agere poenitentiam apud eum : et amplectens 
eum, introduxit in cellam suam, et per tres dies 
convivatus est cum eis, qui nunquam habebat con» 
suetudinem ut jejunium solveret; et surrexit, pro« 
fectusque est cum illis. 

2. Quidam frater requisivit abbatem Eliam, dicens : 
Si contristavero aliquem, quemadmodum rogem? 
Respondit senex : Ex profundo cordis tuj, cum do- 


aut in malo deprehensus, occumbas. in quo enim 
opere deprehensus fuerit homo, judicabitur. 

5. [tem dixit : Qui laborat, et arbitratus se fuerit 
aliquid facere, recipit hie mercedem suam. 

CAPUT. XH. 
Contra spiritum vane glorie. 

4. Quidam frater requisivit abbatem Pimenium ; 
Si melius esset, remotius, an cum aliis manere(Ruf., 
l. m, n. 1410)? Respondit senez : Homo si semetipsum 
reprehenderit, ubique potest persistere ; si autem 88 
magnificat, nusquam stat, sicut scriptum est : Qui se 
existimat aliquid esse, cum nibil ait, ipse se seducit 
(Galat. v:). Quidquid enim homini fecerit homo, ne 
exsultet in eo quia mox perdet illud. 


lore age poenitentiam apud, eum; et videns Deus D 4. Abbatem Macarium si quis cum timore velut 


propositum tuum, satisfaciet ei. 


CAPUT XI. 

Contra spiritum tristitig, qui desperationem facit. 

1. Abbas Arsenius dixit : Non coctus laterculus, 
si missus in fundamentum fuerit prope fluvium, ne- 
que uno die sufferre poterit; si autem bene fuerit 
coctus, permanet tanquam lapis (Pelag., libell. xv, 
8. 04, nemine Orsisii). Sic et homo non coctus neque 
inflammatus, secundum quod de Joseph dictum est , 
,Elequium Domini inflaminavit eum (Psal. civ), mox 
in principio carnalis cogitationis dissolvitur. 

2. Idem requisitus ab altero fratre dicente : Si pec- 


€avero, eliam in quocunque miuuto peccato, et con- . 


ParBorL. LXXIII. 


sanctum virum voluisset audire, suspectus nullum 
penitus a sene excipiebat responsum. Si quis vero, 
velat eontemnens eum, talibus verbis compellaret : 
Abba Macari, quando eras camelarius ei nitrum fu- 
rabaris, nüanquid non vapulabas a mayistris, depre- 
bensus in furto? libenter ei, quidquid requisisset, 
cum gaudio respondebat. 

5. Abbas Nesteron, dum cum aliis ambularet fratri- 
bus in deserto, viderunt draconem, et fugerunt (Pe- 
lag., libel. viu, n. 12). Dicit οἱ unus ex οἷν : Et tu 
tinies, abba? Cui senex : Non timeo, fili, sed 970 
oportuit me fugere : quía nisi fugissem, cogitationem 
vane glorie non vitassem. 

33 


4058. 

a. Venit aliquande 
aliquis (τοῖον Agyptius, οἱ ccpit eogitatioteg pro- 
prias aecusare, praseate sene (Ruff., 1. 1i, n. 141). 
]lle autem audiens boc , admiratus dixit : Egypti 
quas habent virtutes celani, et vitia qua non habent 
wianifestant ; Syri autem et Greci viriutes quas non 
habent pradieant, et vilia qua: habent abscondunt. 

5. Quidam senes, cum venisset ad alium senem, 
dixit : Ego mortuus sun) huis seeujo (Ruf, I. ui, 
n. 116: Pelag., libell. κι, n. 58). Cui ille alter : Ne 
confidas In te, doneo egrediaris de corpore hoc. Nam 
etsi dici» tu, Quia. mortuue sum; diabolus tamen 
necdum mortuus est, cujus innumerabiles sunt mala 
artes. 

6. Abbas Risols, eum sedens, praseute fratre alte- 


ro, facius esset in exstasi, et altero audiente nesciens B beni feceris, 


suspirasset, ccepit pesnitere, ac dicere : [ndulge mihi, 
frater, exposce; necdum'enim me cognosco e$48 
monachum, quia audiente altero guspirav. Quoties 
autem “ἢ oratlono senex idem alans manus suas 
erexit ad colum, cito deponebal manus, propterea, 
sialler prxsens esset, ne hoc ipsum illi pro laude 
constaret. 

. 4, Quidam senex habitabat in inferioribus partibus 
AEgypti, et sedebat quieseens (Ruff. , lib. wi, n 18; 
Joannes, libel. ww, n. 55). Unus autem secularis r&- 
ligiosus sninistrabat ei. Contigit autem ut filius 5a» 
cularis infirmaretur. Multis ergo preeibus postulabat 
genem, ut veniret ad domum suam, οἱ faceret oratio" 
nem pro infante. Exsorgent vero senex, ambulabat 
eum eo. flle antem priecessit, et ingressus in domum 
$uam, dixit : Venite [Δ occursum anachoretse. Quos 
cum senex vidisset longo egressos cum Jampadibus, 
sensit quod ad se venirest; οἱ statim despolians se 
vestimenta sua misit in fluvium, et egepit lavare 
stans nudus. Ille autem qui ministrabat ei, videns 
hiec erubuit, Et rogabat bomines, dicons : Reverti- 
νά, senex enim nostet sensum perdidit. Κὶ veniens 
ad eun, sit illi : Abba, quid δε, hoe quod fecisti! 
Omnes enim qui te viderunt. dixarunt : Quia demor 
tium habet senex. Cuj ille : Ege vero volebam hoc 
audire. 

8. ltem atia vice volubat eum aliquia videro ex j"- 
dicibus, et praecesserunt elerici, dicentes ei : Abb, 
prepara te, queaiam judex audieus opera Lua veniel 
ad te, benedici cupiens a [0 (Pelag., libell. viu, 
48, nomine Simonis). Hie autem dixit : lta. facjau, 
ego preperebo me. Vestitas. 9rgo lebetone (1) 80. 
et tollens panem et casam in jganibus, adscendit ia 
portam , οἱ divecisatie pedibus sedans, φαρὶ! mandu- 
care. Veniens amtem cum officio quo judex, et vident 
eum, disit : ete eu anachoreta de quo talia audie- 
bamus? Et contemnens eum, ita discessit. 


CAPUT XIII. 
Contra spirüum superbia. 
3. Quidam senex dizit : Qui eb hominibus amplius 


hoporetur aut laudMur, nop paryam damnum pati- 
tur; gui autem ab homipibus pog Bonorajur, degu- 


DE ViTig PATRUM LIBER VII. 
ad abbatem Zenonem in Syria À per gloriam accipit (Ruf, . xi, t. 142; Pelag., 


1056 


libell. xv , num, 56). 

3. Mem dixit: Fieri non potest at simo! herbs 
nagcatur et semen ; ita impossibile est ut laudem et 
gloriam habentes sacularium, simul et fruetum fa- 
ciamus eq'estem (Ruf., I. ut, n. 145; Pelag., libell, 
viri, n, 90, nomine Syncletice). 

9. ltem dixit (Jauff,, f, 01, n. 415; Pelag., libell. 1v, 
n, DÀ) : Quando cogitatio superbiz, vel certe vane 
glorim te impugnat, perscrujare teipsum, $i omnia 
mandata Dei servasti, ei inimicos diligis, si gaudes 
de gloria inimici tui, et contristaris in dejeclione 
ejus ; si apud te habes, quoniam servus inutilis es, 
et quod plus omnibus hominibus sis peccator; et ne- 
que tnc lam grande aliquid sapias, tanquam aliquid 
&ciens quod elata cogitatio illa omnia 

bona dissolvit 

4. Dixit senex cuidam (Pelag., libell. xv, num. 55): 
Non apponas cor tupm adversus fratrem toum, di- 
cens ; Quomodn tu amplius sobrius es quam ille, el 
enntinenlior ? sed subditus esto gratie Dei in spiritu 
paupertatia, et per charitatem non fictam, ne gpiritu 
esaliationis perdas laborem fuum, 

δ. Mem dixit senex : Quantumcunque enim se de- 
posuerit homo in humililate, tantuu quoque proficit 
in altum (Ruff. lib. nt, η, 111; Pelag., libell. χα, 
n, 71), Sicut enim superbia, si ascenderit in colum, 
usque ad infernum deducitur; ita el humilitas, 8 
descenderi ad infernum, tunc exaltabitur usque ad 
οφίμιῃ. 

QG 6. Abbas Macarius, dum diluculo palmarum folia 
pertans ad cellam suam reverteretur, occurrit ei dit- 
bolus eum (ajce przeacuta, volens eum percutere, d 
non valebey ( Ruf, ἐν n, n. 124; Pelag., libell. x", 
p. 40). Qui exclamans, ait: Magnam vim a te patior, 
Macari, qui cum te copio nocere, nop valeo; dum 
quacuuque tu facis, ego magi exsoperem. Tu ergo 
interdum jejunas, ego nunquam ullo cibo reficiot. 
TV sxpe vigilas, me vero nunquam sopor oppressit, 
sed ung re me vincis ipse, fateor. Cumque ab eo rem 
ipsam Macarius reqnisisset, ait : Humilitas tua ola 
me vincit. Hec dicente inimico, et extendente beato 
Macario manus suas ad orationem, spiritus ünmn- 
dus jnter auras evanuit. 


7. Quidam ex Patribus dicebat : Omnis labor sin 


n. D humilitate anus est (Ruff., I. wu, n. 426). Huwilitaé 


enim precursor est charitatis. Sicut Joannes prec. 
sor erat Jesu, omnes trahens G'71 ad eun: ita et 
humilitas attrahit ad charitatem, id est, ad ipsum 
Deui, quia Deus eharitas est. 

8. Quidam frater requisivit a sene : (juid est be- 
militas? Cui senex : Arbor est vitze, in altum e1ett- 
scens (Pelag., liíbell. xv, nomine Byperickii). 

9. ltem dixit : Terra, in qua Deus dizit sibi 
fiium offerre, humilitas est (Pelag., libell. xv, 
nomine Pastoris). 

40. lerum requisitus senex quidam : Quomeht 
potest anima humilitatem adipisci? Respondit : Si s 
tantummodo mala homo consideret. Dicebat au!e" 


sac 
4. 9! 


1057 


VERBA SENIORUM. 


1038 


Quia perfectio hominis est humilitas (Ruff, I. TU, A n. 80). Ita et nos per Dei dispensationem tegimen 


n. 171; Append. Mart., α. 58). 
. 4t. Dixit abbas Motois ; llumilitas nee ipaa irasci- 
lur, nec alios irasci percutit, 

12. Jem dixiy : Humilitas est, si quando pecoave- 
rit in te frater tuus, antequam poeniteat, indulseris 
ei (Pelag., libell, xw, n. 00) 

2 CAPUT XIV. 
Quod perfecti viri, quamvis possint , nolunt miracula 
facere, ne. extollantur, 

1. Abbas Joseyh , dum cum aliis fratribus ad ab- 
bateni Pimenium veniret (Ruff., 1, in, n. 168; Joan., 
libell. n, n. 10), guidam ex parentibus predicti senis 
Pimenii attulit infantem, cujus facies per arrepiionem 
diaboli fuerat depravata; ei sedens pater ejus cum 
60 foris monasterium, plorabat. Cum autem ungs 
senex ad vocem [lentis egressus esset, et interroga- 
ret eum cur ploraret, ille respondit : Parens. suq 
istius Pimepii , et ob boc vepi, ut videret infantera 
hunc. Vides, domine, qua huie infapti par Satsnam 
contigerit tentatio. Timuimus enim usque nunc illum 
huc offerre, quia non vult nos videre. Et nune ei 
cognoverit quod hic ego sum, cnn eonfusione ejiciet 
me. Ego autem vos videns, Pajres, qui modo ad eum 
venistis, presumpsi venire buc. Quomodo ergo vis, 
vade et miserere mei, abba ; et tolle infaptem jatum, 
et defer intus tecum, ut oret pro me. Quem cum se- 
nex tulisset, οἱ ingressus fuigset ip cellam , sapienti 
consilio usus, non illum obtulit primo abbati Pimge 
nlo, sed minoribus Patribus, et dicebat: Signate ia« 


sceipimus, ut ea quz eperamur bona, non valeamus 
jntendere, ne nos ipsi beatifieantes , possimus extol- 
lere, et mercedem propriain. amittamus. Nam et οὐ 
hoc quando relinquimur in sordidis cogitationibus, 
necesse est ut hoc tantummodo prevideamus, ut nos 
ipsos et nostram sententiam condemnemus ; οἱ ea 
qua sunt in nobis sordide, illud parvum bonum opus 
nostrum ia nobi& obscurent. Nunquam enim homo 
bonus est, etiam ei bonus esse desideret, nisl Deug 
habitaverit in ipso, quia nemo bonus nisi solus Deug 
(Luc. xvin). Oportet. autem ut nos ipsos semper ve- 
raciter incusemus. Quando enim se quisque non re« 
prehendit, mercedem propriam amittit. 

2. ldem beatus Aotopius, dum in cella propria 2 


B oraret, venit 3d enm γος, digeug : Anti, aecdnm 


pervenisti ad mensuram coriarii, qui 6st in Mexandria 
(Ruff., 1. 1, n. 150). Quo agdilo, senex eopsurgens 
mane, arrepto baculo in. givitatem festinus pervemit. 
Cumque ad designatum homiugm pergenisset, οἱ ine 
gressus fuissel, ille viso janto xiro ebetapuit, Cui 
dixit senex : Refer mibi opera tug, quia propter 4e, 
relicto deserio, hue yeni. Qui raapoudens, aid: Neseio 
me aliquaudp aligyid bonj perpesesae, unde es cu 
bili proprio mane consurgens, autequam im oporg 
meo resideam, dico quod omnis lae eiwusa a mi- 
nore ysque ad qajorem, iogredjiur ἐφ reganm Dei 
propier jusjilig$ guas, ego aem solus propter 
peccala mea penam sempiternam iagradiar. Quod 
verbum mane, et antequam quiescem aero, ex cordis 


fántem, fratres, facientes orationem, rogans per sin- G nei. sentip yerilaie, Quod audieos beatus Antonius, 


gulos senes. Et post omnes detulit illum Pimepio, 
At ille nolebat eum nec aspicere. Cum autem rogs- 


rent eum ut sicut omnes, sic et ipse praret, ingemuit, . 


et surgens oravit, dicens : Deus, sana facturam tuam, 
ne dominetur ei inimicus. Et signavit infantein, et 
mox sanus est patri redditus. 

2. Cum quidam szcularis in ecclesiam) veniens ab 
" immundo spiritu teneretur , et omnes orationem fe- 
eissent, nullatenus spiritus iggmupdus egrediebalur 
ab eo (Ruff., 1. 1, n. 121; Joan., libell. 11, y. 4). Di- 
eunt ergo inter se fratres : Quid possgmus huic $pi- 
ritui facere? nemo illum potcst exculere, nisi abbas 
Besarion ; sed si hoc dixerimus, ille nec ad ecclesiam 
acquiesci venjre. Sed faciamus Jaliter : quando ad 
ecclesiam ante omnes solet venire, hync qui patitur 
faciamus sedere, et postea dicauus: Abba, abba, 
suscita hune dorgienlem. Feferupnt ergo ita. Et ve- 
niente abbate Desarione, steterunt ounes in oratione, 
et dicunt. ei: Abba , διδῶ istum qui dormit. llle 
autem dixi; : Surge, et egredere foras. ΕΔ mox egres- 
sus est ab eo spiritus immundus, eL &apas [agus 68. 
ex illa hora. 

CAPUT XY. 
Quod wüiliter aliguoties in. sordidis cogitationibus re- 
linquimur, ne extollamur. 

4. Sepe dicebat beatus. Antonius : Nisl. pistor ve- 
laret oculos animalis, mercedem suam rceipiens, ipse 
consumeret (Feffn., |. ui, n. $98; Pelag., libell. xv, 


reapondit : In veritate, filj, eicut bonus artifex sedena 
ip domo 1u3 , $72 «uig requie regnum Dei adeptus 
es : 660 autem velut sine discretiopà omue tempus 
meu in solityjine conversatus, gpeedum verbi tui 
assumpsi manguram. 

5. Quidam fratgr requisivit abbatem Pimenium, 
dicens (Buf., lib. μὲ, n, 151) t Quid est, Pater, quod 
Apostolns dicit ; Omnia munda mundis? At ille dixit : 
Si quis ad hunc sermonem pervenire potuerit, ut 
eum intelligat, videbit se ggiporem auae Lolins erea- 
tur. Cui frater : Et quomodo me pessum videre 
minorem ab eo qui bomicida est? Beapondit eeuex : 
Si potuerit homo ad sermonem bunc Apostoli perve- 
nire, et viderit hominem qui forte alium occiderit, 


D dicit in semetipsp ; llle quidem hoc solum peccatum 


feci, ego autem ompi bora homicidium committo, 
meipsum interíiciogs. Et cum (rater requireret quo- 
moo hoc posset fieri, respondit senex : Hae sola bo- 
minis jusjj a est, nt semper semetipsum reprehendat ; 
et tunc justificabitur, cum 8ua peccata. eondemnat, 

4. Quidam [rater dixit ad seneg : Cogitatio inea 
dicit mihi, Bonus sum. Respondit ei senex : Qui non 
videt peccata sua , semper ille in bonis esse se cre- 
dit; qui autem videt illa, cogitationes illi suadere 
non possunt quod in bonis sit ; scit enim quod videt. 
Opus ergo est laborare multum, ut se quisque consi- 
deret ; nam negligentia, ignaviaque, et relaxatio ex - 


ceeoant oeuios cordis neetrí. . 


1039 


DE VITIS PATRUM LIBER VII. 


4640 


5. Quidam irater. dixit abbati Pimenio : Cogitatio- A opus anim: , abba, et opera manum. Coi senex: 


nes mezx non permittunt me peccata mea respicere, 
eed Patres mei cogunt me cogitare peccata. Respon- 
dit abbas Pimenion, de abbate Isidoro referens, et 
dicens : Dum plangeret abbas Isidorus in cella $ua, 
et discipulus ejus in alia cella sederet, contigit ut illa 
hora idem discipulus ad illum veniret, qua ille plan- 
gebat, et. requisivit eum, dicens : Quid plangis, Pa- 
ter? At ille respondit : Peccata mea plango , fiii. lte- 
yum dicit ei : Non habes peccata, abba. Dicit ei senex: 
O fili, si peccata mea Deus manifestaret hominibus 
nec tres, nec quatuor sufficerent, sed nec plures. 


CAPUT XVI. 


Quomodo vitetur detractio. 

4. Quidam frater requisivit abbatem Pimenium, 
dicens : Quomodo potest homo vitare, ne loquatur 
male proximo suo (fiuff., I. ui, n. 155)? Respondit 
senex : Ego et prosimus meus dux imagines sumus. 
Cum er;o meam imaginem reprehendero, invenitur 
imago fratris mei apud me venerabilis ; quando au- 
tem meam laudavero, tunc fratris mei imaginem pra- 
vam respicio. Tunc ergo alii non detraho, si semper 
meipsum reprehendo ; quia magnum virum despicit, 
qui selpsum non considerat. 

2. Dicebat quidam Patrum : Quidquid habes odio, 
alii ue facias (Fuf., I. ni, n. 155; Pelag., libell. 1, 
num. 21). Si odis qui übi male loquitur, neque ttt 


male loquaris de alio. Si odio habes qui tibi facit ca-.- 


lumniam, neque calumniam tu alicui facias. Si odio 
habes qui te in contemptu dueit, aut injuriis appetit, 
aut aufert quod tuuin est, aut aliquid tale facit, nihil 
borutn facias alicui. Qui autem hoc verbum custodire 
potest, sufficit ei ad salutem. 

5. Unus ex sanetis Patribus videns alium negli- 
gentem, flevit amare, dicens: Vae mihi, quia quomodo 
hodie iste peccat, sic οἱ ego crastino. Et monebat 
discipulum suum , dicens : Quamvis aliquis graviter 
presente te peccaverit , ne condemnes eum; sed sic 
apud te sit, tanquam tu plus eo pecces, quamvis ille 
secularis sit, nisi forte Deum blasphernaverit, quod 
est lieretieorum. 

4. Quidam nomine Timotheus anachoreta, negli- 
gentem quemdam fratrem audiens, interroganti ab- 
bati quid illi fratri faceret, dedit consilium ut eun 
expelleret ( Rw., l. 11, n. 440). Cum ergo ille expul- 
sus esset, tentatio venit super Timotheum. Ét cum 
imploraret in conspectu Dei, et diceret : Peccavi, mi- 
serere mei; venit ad eum voz, dieens : Timothee, 
ideo tibi hoc evenit , quia fraurem tuum in tempore 
tenlalionis su: despexisti. 


CAPUT XVII. 
De voluntate prozimi facienda. 


4. Frater quidam requisivit abbatem Pimenioz, 
dicens: Quid est fides? Cui senex :|n charitate e& 
liumilitate semper vivere et facere bonum proxime 
8u0. 

9. Abbas Theodorus cum de opere manuum ani- 
mque loqueretur, dicit ad eum frater : Explana nobis 


« 


C 


Omnia quzcunque pro inandato Dei facimus, iu ope- 
ribus anima reputanda sunt; que vero pro nosira 
agimus utilitate vel commodo, h:ec omnia opera ma- 
nuum esse noscuntur. 

9. Abbas Apollo, si quis de fratribus eum iu suo 
requisisset opere et labore , mox pergebat cum omni 
letitia, dicens : Ego cum rege meo Christo vado ho- 
die operari pro anima mea. Hzc est enim merces, 
quae anima reputatur. 

CAPUT XVIII. 


De refutatione proprie voluntatis, 

1. Quidam anachoreta sedebat juxta coenobium, 
multas virtutes faciens (Ruff., l. 1, n. 150; Pelag., 
libell. xis, n. 8). Et cum venissent ad illam aliqui 
monachi de cenobio, compulerunt eum non consueta 
673 hora manducare. kt post hoc dixerunt ei fra- 
tres ; Contristatus es, abba, aliquid, quia hodie contra 
consuetudinem fecisti? Quibus ille respondit : Tune 
est mihi tribulatio, quando propriam fecero volua- 
tatem. 

2. Quidam frater veniens in Scythi, ut videret 
abbatem Arsenium postulabat. Cumque alii fratres ei, 
ut paululum requiesceret, suaderent, respondit ; 
Non mandueo panem, nisi illum videre meruero. 
Tunc unus ex fratribus ipsum duxit ad abbatem Ar- 
senium, pulaatoque ostio cellulzs, introduxit eun. 
Deinde suscepti , et oratione facta, consederunt. Cum 
autem beatus taceret Arsenius, ille, qui fratrem ad- 
duxerat, ait : Ego discedo. Sed et is qui ex magne 
desiderio venerat, videns quia nihil ei locutus fuis- 
set abbas Arsenius, prs verecundia tacitus sedens, 
dixit : Et ego quoque tecum , frater, abscedo. Ac sic 
uterque discesserunt. Postulabat autem ut etiam ad 
sbbatem Moysen, qui ex latronibus conyersus fuerat, 
deduceretur. À quo susceptus, facia charitate dimis- 
sus est. Frater autem qui ad utrosque ipsum duxerat, 
dixit illi : Ecce utrosque quos postulabas vidis * 
quis tibi plus ex ambobus placet? At ille ait : Mibi 
interea hic melior videtur, qui nos utro:que et bene 
suscepit, et bene pavit. Quo sermone comperto, 
unus ex Patribus ad Dominum oravit, dicens : Do- 
mine, hanc mihi rem precor ostende, quia unus pro- 
pter nomen tuum omnes homines videre aut appel- 
lare refugit, aiter vero omnibus propter nomen tuum 
cominunis est. Et ecce, in exstasi duse illi naves per 
fluvium ostensc sunt : et iu una quiderm vidit Spiri- 
tum sanctum cum silentio et requie, una cum abbate 
Arsenio navigantem ; in altera vero navi vidit abb.-- 
tem Moysen et angelos Dei, mel et favum in os e: in 
dentes ejus inserentes. 


CAPUT XIX. 


De obsequiis infirmantium, vel infirmitate ipsa. 

4. Quidam frater requisivit senes, dicens ( Pelag., 
libell. xvin, num, 18) : Si duo fratres in una suni 
cella, et ille quidem unus sex diebus integris jejunat, 
ille autem alter infirmitati facit obsequium; cujus 
ergo opus majus est apud Deum? Respondit senex ἡ 


1044 


VERBA SENIORUM, 


, A042 


Si ille qui jejunat sex dies, per nares se suspenderit, A ciens animo ejus, dicebat ! Noli, mi domine, talia 


non erit similis illi alteri in conspectu Dei. 

2. Joannes minor Thebzus, discipulus abbatis Am- 
nionis, duodecim annis ipsi ceni infirenanti fecit ob- 
sequium ; senex tamen cum vidisset eum laborantem, 
suaqnam illi sermonem blandum aut placitum locu- 
&us est (Ref, lib. wr, n. 1655; Pelag., libell, xvi, n. 
4). Cum autem de hoc mundo trapsiret , sedentibus 
aliis senibus, tenuit manus cjus, et dixit ei tertio? 
Salveris, salveris, salveris. Et tradidit illum seni- 
bus, dicens : llle non homo, sed angelus est, qui tot 
annis mibi infirmanti serviens, nec bonum sermo- 
nem andieus, fecit tamen obsequium cum magna 
patientia; 

$. Plures igitur diversis, laborantes necessitatibus 
convenerunt fratres ad sanctum Antonium (Pallad., 
c. 26), inter quos et. Eulogius (2) quidam monachus 
Alexandrinus, cum alioqui elephantiaco morbo cru- 
ciabatur, quos illuc propter bnjuscemodi causam ve- 
nisse memorabant, Hic Eulogius scholastieus (3) 
erat, szecularibus litteris eruditus. Qui immortalitatis 
desiderio captus, huic mundo renuntiaverat : divi- 
Bisque rebus suis omnibus atque dispersis, parum 
aliquid pecuniarum reliquerat sibi ; quibus quia per se 
operari non poterat, uteretur. Cum igitur eum quz- 
dam animi defectio fatigoret, et neque cum multis 
in monosterio degere, neque solitariam vitam posset 
ferre patienter, reperit quemdam publice in platea 
jacentem, ita invalitudine illa, quam superius dixi, 
impletum , ut sine pedibus et manibus videretur : cui 
lingua tantummodo immunis a tantis cruciatibus erat, 
qua magis posset ab intuentibus malorum suorum 
remedium promereri. Cumque eum assistens vidisset 
Eulogius, oratione facta ad Deum, et facta quadam 
eum Domino pactione, his allocutus est verbis : Do- 
mine, inquit, Deus, in. tuo nomine suscipio istum 
tam immani valetudine preepeditum, ut propter istum 
possim et ipse salvari, Adsis ergo mihi, Jesu Christe, 
atque patientiam in tali ministerio largiaris. Mox- 
que ad jacentem illum ait : Vis frater, suscipio te in 
domo mea, et quacunque potero ratione, sustento? 
Cumque hzc ille libenter amplecti, si digaaretur, se 
diceret : Vadam ergo, inquit, et asinum quo vobaris 
adducam. Cui vehementer exsultans consensit cegro- 
tus. Idque mox fecit Eulogius, et memoratum ad bo- 


loqui, sed dic potius quid te contristaverim, et 
em-ndo. Elephantiosus autem cum furore dicebat : 
Vade, nolo istas adulationes tnas ; projice me ia pde 
blicum, refrigeratione tua noo egeo. Eulogius autem , 
Obs^cro te, inquit, placare : aut quid te, inquit, 
contristaverim , venerande senex , edicito. Elephan- 
liosus antem asperior in furore, dicebat ad eum : 
Jam frauduientas irrisiones tuas non fero, adulatia- 
pes ei subsannationes tuas non tolero. Nec mihi hzc 
àtida parcaque vila jucunda est, volo carnibus satu- 
rari. Cumque ei exhibit: a viro patientissimo Eula- 
gio carnes fuissent, coepit iterum proclamare : Non 
potes, inquit, mez satisfacere voluutati, neque te- 
cum solitarius habitare przevaleo : populum videre, 


B ad publicum ire desidero. Dicit ei Eulogius : Ego ad- 


duco tib multitudinem fratrum. Rursus ferocior ac 
pene blasphemus zgrotus : Nec, inquit, faciem tuain 
videre volo, et adducis mihi similes tuos, solius pa- 
pis devoratores ; concutiensque semetipsum, inquieta 
voce clamat, dícens : Hic esse nolo, ad publicum ire 
desidero. O violentia! In eum locum me projice unde 
coe sustulisti. Tanta ergo erat ejus insania, adeoque 
sensus ejus infirmi, quodammodo et mores [forte, 
humores] petverterat demon , ut et laqueo se forte 
suspendisset, si manus, per quas hoc facere pos:et 
habuisset. Ad monachos itaque vicinos pergit Eulo- 
gius, iia dicens eis : Quid faciam, quia elephantiosus 
iste penitus desperare me fecit? Dicunt ei : Quam ob 
causam? Respondit eis : Quia. dura sunt quie mihi 


C conatur imponere, et quid agam ignoro : projiciam- 


ne eum? Sed aliter Deo dexteras dedi, de hoc satis 
vereor. Non projiciam eum; sed tot ac tanta iterum 
dierum ac noctium mala ferre non possum; quid de 
jpso igitur a me fiat, ignoro. Ad quem illi bis verbis 
loquuntur : Dum adbuc vivit et superest Magnus ille, 
sic enim vocabatur, Antonius, ascende ad eum, 
sgrumque navi impositum, in monasterium ejus de- 
fer, exspectans ib donec speluncam suam egressus 
adveniat. Quem cum videris, referes ista. qux» pate- 
ris, ^tque ab eo consilium postulabis ; quidquid tibi 
super hoc dixerit, facies, et cjus monitionibus ac- 
quiesces, sciens 8 Deo juberi tibi quod ille przcepe- 
rit. Mox igitur sermonibus fratrum libenter instru- 
etus, supradictum agrum blandis precibus superans, 


spitium suum sine dilatione transvexit. Per quinde- D littorali naviculze imposuit ; sustulitque decivitate per 


cim igitur annos jugi curatione οἱ perpetua ei sollici- 
tudine serviebat : per quem omne tempus et ille, cui 
tantum deferebatur obsequium, cum gratiarum ac- 
tione cuncta tolerabat, et Eulogii manibus et medi- 
camentis, cibisque et balneis, prout competebat va- 
letudini, curabatur. Post quiudecim vero annos in- 
stinctu. diemonis, supradictus segrotus immemor tof 
laborum Eulogii, tantorumque meritorum coepit ab 
eo velle discedere, multisque injuriis atque oppro- 
briis Increpore eum, dicens : Fugitive (4), qui pro- 
priam domum devorasti , furatusque es alienam 975 
substantiam , in me occasionem salutis tux reperisse 
te credis? Eulogius sutem rogabat eum, et satisfa- 


noctem, et ad discipulorum sancti Antonii habi'acu- 
Jum duxit. Evenit autem ut alio die vespertinis ho« 
ris superveniret illuc beatus Antonius, referente mihi 
Cronio quod chlamyde ez pellibus facta indutus ad- 
venerit, Solebat autem veniens ad monasterium fra- 
trum vocare ex ipsis Macarium , eumque his verbis 
interrogare : Venerunt adhuc aliqul fratres? Et ille 
venisse dicebat, De Egypto, inquit, sunt, an de Je- 
rosolyma? Hoc autem signum ab his jusserat dari, 
ut quoties aliqui non satis digni colloquio ipsius ve- 
nirent, advenisse AEgyptii dicerentur ; quoties autem 
sancti quidam et spirituales viderentur viri, venisse 
de Jerosolyma nuntigrentur, Tunc ergo veniens juxta 


1045 


DE YITIS PATRUM LIBER VII. 


401 


consuetüdinem suam , cum interrogaret utrum Jero- À tio ista ideircd decidit vobis, quia ad flnem vita 


solymitze illic fratres essent, àn Agyptit, respondit 
Macarius, dicens : Ex utroque illic quosdam genere 
vidisse se. Cum autem dixisset l!li sanctus Ahtonius : 
Fac illis Ietitiam, et sumant cibum, et una edrh eis, 
oratione completa, Jubebantur discedere : ac vero 
'eum Jerosolymitas venisse didicisset, per totam Π0- 
clem cum eis sedens, ea illls qua saluti eoruri pro- 
'ficerent loquebatur. Memorata igitur nocte eum cort- 
sedisse referebant, et unumquemque ad se de liis 
qui convenerant, evocasse. Cumque a nullo quis illic 
'Eulogius vocaretur, audisset, ipse in tenebris propria 
'woce sua illum ter nomine vocavit. Cui cum suprá- 
dictus scholasticus non respoaderet, putans quod 
alter aliquis Eulogius vocaretur, dicit ei rursus : Te 
voco, £ulogi, qui ab Alexandria civitate venisti. Di- 
eit ei Eulogius : Quid, quzeso, jubes? Et Antonius, 
Quid, iuquit, hue venisti? Respondit Eulogius, di- 
'cens : Qui tibi nomen meum revelare dignatus est, 
jpse etiam et adventus tei c»usam procul dubio re- 


velavit. Tunc ille : Quare, inquit, veneris scio, sed . 


ante omnes hos fratres, ut. omnes audiant, refer. 
Jussus igitur a magno Áutonio servus Christi Eulo- 
gius, retulit ante omnes : lstum. elephantiosum in 
platea publica reperi projectum, eujus curam nullus 
hominum gerebat; et promisi Deo ut deservirem 
segrituini ejus quomodo possem , et ego per illum , 
et ille per me salvaretur. Ex quo autem pariter eü- 
'—mus, quintus decimus aunus est, sicul et vestri 
sancti*ati eredo ounia revelata. Quia igilur post plu- 
Fimos annos cum a me nibil mali pertulerit, variis 
me piocellis ac tempestatibus vexat, ob quod οἱ ego 
ipsum a me projicere cogitavi, propterea ad sancti- 
tatem tuam veni , ut quid ex hoc faciam digneris me 
'tuis edocere consiliis, et orationibus adjuvare. Pes- 
simis enim motibus Lotus fatigor et crucior. 875 
Cui hxc tunc Antonius severá atque iracunda voce 
respondit : Tu illum a te projicis, Eulogi? sed ille 
eum n»n projicit, qui eum a se faetum esse cogno- 
scit. Projicis eum? meliorem te inveniét, et eliget 
Deus qui colligat destitutum. Cumque perterritus ad 
h:ec Eulogius verba tacuisset , relicto rursus sanctus 
Antonius Eulogio, ccepit seegrotum propriis sermoni- 
bus verberare, et hzc ad eum cum clamore maximo 
Joqui : Eleplantiose, coeno et luto horride, nec terra 


ambo venistis, etiam uterque vestrum merelitur co- 

fünati. Nihll ergo aliter feceritis, ne si forte angelus 

veniens, «os in &o quem dixi loeó invenire non por- 

Sit, utrique eotonts frándemini. Qi éum ad cellam 

suam velotiter redetiadó redintegtata pace venissent, 

fnirá quadrágintà dies Eulogius prior oblit, e( post 
itliquot dies supradictus defecit :xgrotds, animo vehe. 
menter incolumis. Cronius autem cum píürimum 
temporis in Thebaidis fuissét loeis, ad monasteria 

Alexandrina descendit; evenitque ut ad illum occur- 

feret diem, qui unius quidem quadragesimus, alte 

rias autem tertius celebratus tunc a frátribus diee- 

bstur. Cum igitur Cronius lioc audisset, obstupuit; 

sumptoque Évatgelió sancto, atque in medio fratrum 
B posito, cum sàcramente ipsis per ordinem cuneta 
exposuit, dicens : Hotum otnium quecommemorayi, 
]hterpres ipse [αἱ sermonum, eo quod Grace loqui 
Sancius Antonias nésciebat, Ego autem utramque lin. 
guam noveram, aíque inter ipsos Iequebar, illis qu 
dem Greco, isti autem JEgyptio ore respondens. 

4. Hoc quoque Cronius ipse nobis referebat !, 
quod οἱ sanctus Arttonius, in ilíà ipsa nocte qua ber- 
tum Eulogiuth dimisit, dixisset quia per totum an- 
num deprecatus foiscet, üt ostenderentur ei per te- 
velationem' loca peceatorüm atque justorum. Εἰ 88 
vidisse dicebat procerum quemdam usque ad nubes 
gizantem, tetri coloris, extensas hibentem ad eclum 
manus, atque infra pedes ipsius lacum ád speciem 
niaris fusum, ubi tanquam aves inquietas animas ve- 
C lantes vidit Attonius : et illa quidem quacunque 

supra ipsius manus caputque volabání conservabar 
tur; du:ecunque atítem sub manibus ipsius reperle 
fulsseiit, metgebantur in lacum, Vocem autem tunc 
talem sibi venisse referebat : Ifas ómues animas, 
quas volantes vides, scias animos esse justorum, quz 
in paradisi habitatione requiescunt ; ille antem ani- 
m» ili. ad inferna mittantur, quod pationtur qui- 
cunque carnali obedierint voluntati, et quicunque 
hracundiam retinentes, reddere malis paria Lent2- 
verint. 

9. Referebant auteth. nobis (Δ Cronius quam san- 
ctus Hierax, atqué alii plufes vicini fratrum, ista que 
dicam. Quidam senex dixit : Quia si scít monachus 
6586 aliquem, apud quem proficere posset, sed n^ 


digne nec celo, non desinis injuriam Dei vociferari? D cessaria corporis cum labore habet, et propterea nn 


Nescis quod qui ministrat tibi Christus est? Quem- 
admodum ausus es contra Christum talia loqui? 
Nam propter Christum se iste servitio tali et obse- 
quiis subjugavit, quem et ipsum mordací sermone 
laceratum reliquit. Conversisque verbis ad alios fra- 
tres, ad unumquemque jià, ut ratio singulorum exi- 
gebat, locutus, rursus ad Eulogium et ad cegrotum 
redit, dicitque eis: Ne quis vestrum, o filii, quo- 
quim se vertat, neuter ab altero separetur, sed ad 
.eellam vestram, in qua per tantum tempus vixistis, 
rodite iu pace, omnem tristitiam depouentes. Jam 
une enim ad vos Dominus Deus mittel; nam tenta- 
! [dem íu Vita Antonii, c. 28.—— 


vadit ad eum, hujusmodi inonachus non credit esse 
Deum. 

6. Dixit quidam senex : Qui vu!t eremum hib: 
(276, debet 6586 doctor, non. qui. ductriua egeat, v 
detrimentum sustinere videatur (Pelag., libell. x, 
nuft. 90). 

CAPUT XX. 
Quod infirmitas corporis prosit anime. 

4, Magnus quidam senex infirmanti discipule 680 
dixit : Ne contristeris, fili, ex infirmitate vel plaj! 

corporis tui (Ruff., lib. πὲ, n. 157; Pelag., libell, vil, 
. f. 16, nomine Syneletice). Summa | enim religio € 


i045 


VERBA BSENIORUM. 


1046 


υἱ id inlifiitalé quis gratias agat Deo. SI férrum es, A Joan., libell. 1, n. 10). Rogavít ergo Deum, ut. ei ità 


per ignem amittis z2eruginem ; si vero. aurum es, pet 
ignem probatus, a magnis ad majora procedis. Ne 
anxietis eryo, frAter ; si enim te Deus vult in corpore 
torqueri, tu quis es qui ejua. voluntati resistas aut 
moleste feras? Sustihe ergo, et rega Deum, ut 4.28 
ipee vult, illa ceneedat. 

4, Quidam senex cum frequenter infirmaretur eor- 
pore et jangueret, coniigit ut uno anno nulla eum 
segritudo coblingeret ; et propterea flebat οἱ graviter 
ferebat, dicens : Reliquisti me, Domine, et noluigiü 
me presenti hoe anno. visitbre (Ruf., lib. m, num 
458 ; Pelag., libell, vh, num. 41). 


CAPUT XXI. 
De timore δεῖ, 

1, Abba$ Piemon requisitus a frate. quetmadmo- 
dum shimaá resisteret, et ἐγ Deut non vult. Et 
respondit senet : Anima quidem volt timete Deum, 
sed $78 necdam tempus est. Timor enim Doniini, 
magna perfeciio est, 

2. Quidám (rateft ἃ sene requisivit, dicens : Quo- 
modo timor Dei verit in animam ἢ Et ait. senex : Si 
quis prius bumífitatem possederít, ut treminem Judi- 
cet vel condemnet, vel largitor sit eleemosynarum, 
et ut niil! habent, tuné venit timor Def 1n animam 
(Petag., libell. t, num. 18}. 

5$. Dixit senex : '"l'imor, et humifitas, et egestas 
victualium moneant Ih te (Pelag., δεῖ! 1, num. 90). 

ἃ. Frater. quidam Ítiterrogavit setém, dicens : 
Unde est, abba, cor trneum dorum, et non tímet Deum 
(Pelag., libell. 11, n. 99; Append. Mart., n. 92)? 
Dixit ef senex : Puto quod si honio. teneat Íncrepa- 
tionet in. corde suo, possideat timorém Domin. 
Dixit ei ftater : Quid est inerepatio? Aft. senex " ut 
ín omui re Increpet homo aufmato suam, dicendo el : 
Metior esto, quoníam oportet te Deo oecarrere. Dleit 
autem et hic * Quid ego volui cum homine? Kxistl- 
mio autetn quia. 8] quis in bis permanet, veniet éi 


timor Dei. 
CAPUT XXI. 


De Panitentio, 

4, Lequisivit quidem frater abbatem Pietenion,, 
dicens : Quid est peeniientia? Cui senex respondit : 
Penitentia. pecostorum est, ulterius non peccare. 
Hze enim vox ad hominem semper elamat osque ad 
ultimam respirostionem : Hodie eonverüimini, ne vo- 
bis tepentina mors tanquam fur superveniat. 

$. Abbas Pimenius dixit cum gemitu : Omnes vir- 
twies ingrese sunt in cellam meam, pr:ter unam 
vir'ueem, et ex ejus labore s13t bomo (Append., 
Mart., n. 58). Interrogaverunt eum (frames : Quis est 
ista virtus, abba? Respondit 8enex : et semper 
seipsum reprehendat homo 

CAPUT XXII. 


Quod per pemientiam uno die potest homo reconci- 
liari Deo. 


4. Quidam ex Patribus de aliquo referebat episco- 
po, eo quod audisset duos ex plebe sua viros esse 
»imie Impuritatis, et adalteros (Ruf., lib. n, n. 106; 


esset, agnosceret, Cum ergo post oblationem conse- 
cratàni unusquisque ad cotmimuntóném accederet, per 
singulorum facies fhtelligebat et animos, Peccatotum 
enim facies nigras fnspiciébat nt earbones, et oculos 
Eanguine replétos; alios vero vidit elata facie, et 
vestibus albis indutos. Cum aotem corput Domini 
sustepissent, in quorumdam vultibus lumen, fh quo- 
rumdam vero flamma videbotur. Ut autem agnoseeret 
de illis, quorum erinen audierat, communionem illis 
porrexit : et vidit unuth éx illis clará facie et tiono- 
rabili, albisque vestibus eireumdaátum ; alterum vero 
nigrum, et norribili vultu. Et posiquatn divini niyste- 
rii Δ susceperunt, unum lox quedam illumina- 
vit, alterütn autem quasi. flámni succendit, Oravit 


B ergo episcopus Deut de sIngalis qu: ostensa. fue 


rant se edoceri. Astans aute angelus Doniliii, dixit 
^d eum : Omnia qux de istis audisti, ver^ sunt. Sed 
fite unus in sordibus sais adhuc permanet, et in vo- 
luntaté peccandi, ideo illum nigrà facie et flamma 
succendi vidistí. Yife nutem alter similfs tlli quidem 
erat, βίου! andieras ; sed ideo Mum ctsra. facie {Π18- 
$tfati vidisti, quia fecordatus eorum quas prids fece- 
rat, et abrenuntians íllis malis operitas, eim facty- 
iis et gemitibus Del misericordiam postti'atiat, pro- 
tnittens ut si preterita 1H futsseht dimisàa peccata, 
ulteríus ad eadem non rediret; οἵ ideo prioribus cri- 
minibus deletis, «d hanc gratiam, quam vMisti, per- 
venit. Cum autem episcopus de gratia Del miraretur, 
eo quod non solum de torméntis tam turpis vite ho- 


ὃ minem liberutu statuerit, sed et tanto lionore deco- 


raverit, respondit angelus : Bene tniraris, bomo emm 
es. Nam Dominus noster àc vester, naturaliter bonus 
et humanus est cessantibus a péccatis, et ptenitenti- 
bus in confessione : quia non solum termentá dimit- 
tit, sed et honore elficit dignos. Sie enlm Deus 
dilexit homines , ut Unigenitum suum d:ret pro pee- 
catoribus, et pro ipsis ad mortem destinarel (Jor. 
H1). Qui ergo, cum inimici ejus essent, mori pro ipsis 
elegít, quanto magis miseretur eorum eum illius pro- 
prii sint? Hoc erto scias, quod nulla peecata homi- 
num Del bonitatem vincunt, si tantummodd per 
ponnitentiam unusquisque qua prius fecerat aboleve- 
rit mala. Misericors enim est Deus, et infirmitatem 
generia humani scit, el passionum fortitudinem, et 


D diaboli virtutem ve! malitiam, et cadentibus quidem 


liominibus in peccatum, tanquam filiis Indulgens, 
exspeetat. emendationem; panitentibus vero tan- 
quam languidis compatitur et miseretur : et mox sol- 
vens peécata eorum, justorum illis etiam przemia tri- 
buit. Aodiens autem episcópus, miratus est nimis, et 
gloriGoavit Deum, manifestens omnibus que faeta 
9uni 

3. Abbes Paulus Simplex babebet hano gratiam, 
ut ingredientes in ecclesiam sedens aspiciens, ex ipsa 


- faeie eorum uniuscujusque cogitationes, sive mali, 


sive bons essent, sentiret (Ruf., lib. m, n. 167; 
Pelag., libell. xvi, num. 20). Cum ergo aliquando 
venisseut ad ecclesiam, vidit eos clara Jacie et 


--— 0 


1067 


DE VITIS PATRUM LIBER VII. 


4018 


777 Veto animo ingredi, et angelos eorum cum gau- AÀ opera tua, Domine! omnia in sapientia fecisti (Poal- 


dio pariter eum ipsis, Unum autem vidit nigrum et 
nebulosum habentem corpus, et dzemones hinc atque 
inde trahentes eum ad se, misso freno in naribus 
ejus, et angelum sanctum ejus de longe sequentem, 
tristem. Beatus ergo Paulus copit flere amarissime 
et pectus suum tundere, sedens ante ecclesiam, pro- 
pter eum quem talem aspexerat. Omnes autem alü 
senes videntes eum sic flentem, coeperunt rogare ut 
si quid in illis vidisset, manifestaret, . aut cum illis 
ingrederetur in congregationem. llle autem noluit 
ingredi, sed semper flebat propter eum quem sic 
viderat. Post paululum autem, cum absoluta congre- 
gatione -discederent, iterum omnium vultum cir- 
cumspiciebat, si tales egrederentur quales ingressi 
sunt. Et vidit illum quem ante viderat nigrum et ne- 
bulosum, egressum clara facie et candido corpore, 
d:emones de longe sequentes eum; sanctum autem 
angelum ejus prope eum, bilarem et gaudentem su- 
per eum nimis. Tunc sanctus Paulus exsurgens, cum 
g»udio vociferabatur, benedicens Dominum, ac di- 
tens : O quanta misericordia et benignitas Dei est, 
quanta ejus miseratio est! Et ascendens in altiorem 
locum, voce magna dicebat : Venite, et videte opera 
Dei : venite, et videte quemadmodum omnes homines 
salvos vult fieri, et ad agriitionem veritatis venire 
(1 Tim. i). Venite, adoremus eum, dicentes : Quia 
lu solus potes peccata dimittere. Cum autem omnes 
convenissent, exposuit eis Paulus qux vidisset ante- 
guam ingrederetur in ecclesiam, et qu:e postea ; et 


petebat illum fratrem quem sic viderat, ut ei mani- C 


fesiaret cogitationes et actus suos, vel quemadmo- 
dum tantam commutationem illi Deus donasset. Ille 
vero ante omnes coepit referre, dicens : Ego homo 


Sum peccator, et multis temporibus semper fornica-- 
Aioni fui deditus : ingressus autem nunc in ecclesiam 


Dei, audivi verba qux locutus est Dominus per pro- 
phetam 1sajiam, dicens (Isai. 1) : Mundi estote, et 


tollite malitias de animabus vestris ante conspectum 


oculorum meorum. Discite benefacere, quzrite judi- 
eium. Et si fuerint peccata vestra ut coccinum, ut 
pix dealbabuntur. Si volueritis et audieritis me, bona 
terr» comedetis. Ego vero fornicator compunctus in 
hoc sermone prophet, et ingemiscens intra pectus 
meum, dixi ad Dominum : Domine, tu es qui venisti 


salvare peccatores; hec ergo qux nunc per prophe- D 


fam proinisisti opere comple in me indigno et pecca 
tore. Ecce enim amodo profiteor tibi, et promitto ex 
toto corde, quia ulterius hoc malum non faciam, sed 
renuntio omni ipjustitiz, et amodo tibi servio in con. 
scientia munda, Ab hodie ergo, Domine, et ab hac 
hora suscipe me poenitentem, et adorantem te, et 
abrenuntiantem omnibus peccatis. Juravi οἱ statui 
apud me, servare omnes justificationes tuas (Psal. 
cx vin). Sub hac sponsione egressus sum de ecclesia, 
statuens apud me nihil de prioribus peccatis ulteriug 
facere. Quod cum audissent omnes, clamaverunt una 


voce ad Dominum, dicentes : Quam magnifica sunt 


cii) 
CAPUT XXIV. 


Quod el in proposito panitentim εἰ transeat homo, 
tamen suscipiatur, 

1. Venit quidam frater ad abbatem Pimenium, di- 
cens, quod grandem tribulationem passus esset. Dicit 
ei senex : Fuge de loco illo, quaptum tribus diebus 
et tribus noctibus ambulare potes ; et fac snnum in- 
tegrum, jejunans usque ad noctem. Coi ille : Si mor- 
tuus foero antequam unus annus transeat , quid de 
me fiet? Dixit abbas Pimenius : Confldo in Deum quia 
8i tu cum tali proposito a me fueris egressus, ut hoe 
facias, etiam si mox mortuus fueris , cum desiderio 
bono suscipietur poenitentia tua apud Deum. 

2. Quidam frater sedebat in cella sua. in AEgypto, 
jn magna humilitate precipuus , et habebat sororem 
in civitate meretricem, qux multis animabus perditie 
fuerat (Ruf., |. 11, n. 217). Frequenter autem in- 
Bultabant senes (ratri illi , et vix potuerunt persua- 
dere illi, ut veniret ad illam, quatenus per admoni- 
tionem ejus posset peccatum quod per eam fiebat 
evincere. Cum ergo venisset ad locum , quidam ex 
notis ejus videns eum , pr&cessit et. nuntiavit illi, 
dicens : Ecce frater tuus venit ad te. Illa autem prz 
gaudio relictis amatoribus suis, quibus ministrabat, 
capite discooperto ad occurrendum fratri egressa est, 
Dum ergo tentaret eum amplecti, dixit ei : Soror mea 
charissima, parce anim: tus», quoniam propter te 
multi pereunt, et quemadmodum poteris sufferre 
amara illa et seterna tormenta? llla autem contre- 
miscens , dixit ad cum : Scis , (rater, quia est mihi 
salus vel amodo ἢ Cui ille : Si volueris, est salus. Illa 
autem jactans $e ad pedes fratris, petebat ut eam se- 
cum duceret in desertum. Cui frater : Vade, cooperi 
caput tuum, et sequere me. Cui illa : Kamus. Oyor- 
tet me enim deformari inter homines nudo capite 
deambulantem, quam in officinam peccati mei iterum 
ingredi. Dum vero pariter ambularent, monebat eam 
ad poenitentiam. Videns autem quia quidam $28 
obviarent sibi , dixit ei : Quoniam non omues sciunt 
quod soror mea es, parum de via secede, donec 
transeant, Etfpost, transgressis illis, vocavit eam , et 
dixit : Eamus, soror, viam nostram. illa autem non 
respondente, perquirens invenit eam mortuam , et 
vestigia pedum ejus sanguine plena , erat enim dis- 
calceata. Cum autem senibus renuntiasset factum , 
contendebant inter se de salute ejus. Manifestavit 
autem Deus uni seni de ipsa, eo quod nuila cura fuit 
illi In itinere de corporali usu, sed vulnus proprium 
neglexit, et suspiravit in tam grandi perditione, ideo 
pro devotione cordis ejus suscepit Deus poenitentiam 
ejus. 

CAPUT XXV. 
De impugnatione di» monum. 


ἃ, Quidam frater requisivit a sene, dicens : Cur, 
abba, a deemonibus impugnamur? Respondit senex : 
Quoniam arma nostra abjecimus , id est , peeniten- 


1019 


VERBA SENIORUM. 


10-0 


tiam, humilitatem, obedientiam, et penuriam (Ruff., A bus laborat, et iterum relaxatur; et rursus labora! , 


lib. nz, n. 175; Pelag., lib. xv, num. 58). 

9. Frater quidam abbatem Sisoium requisivit, di- 
cens : Putas, abba, sic modo persequitur nos diabo- 
jus, sicut antiquos (Ruf., lib. i , n. 174; Pelag., 
libell. xv, num. 45)? Respondit : Magis modo homi- 
nes nostra siatis persequitur, quia appropinquant 
genera poenarum, ubi ille cum legionibus suis angu- 
statur, dum scit stagnum, ubi in igne et sulphure ar- 
surus erit : ideo hominibus infestatur. Nec tamen in- 
firmos quosque dignatur appetere, quos, ubi volue- 
rit, cito subvertit ; sed fortes magis ac magnos sup- 
plantare per diversa prxcipitia aggreditur. 

9. Abbas Pimenius requisivit abbatem Abraham : 
Quemadmodum nos demones impugnant ( Pelag., 


et inde negligit; hic nihil agit, nec patientis perse- 
verantiam possidebit . 

2. Dixit senex : Quid est opus incipere artilicium, 
si non discat perficere iliud? Nihil est ergo quod 
incipitur, et non perlcitar ( Append. Mart., n. 102). 


CAPUT XXVIII. 
De labore sanctorum. 

1. Quidam senex dixit : Usque tunc ia00ret nomo, 
usquequo possideat Christum (Ruf., lib. m, n. 480). 
Qui autem semel illum adeptus fuerit, jam non peri- 
clitatur. Permittitur tamen laborare, ut rememoransg 
tribulationem laboris, undique semetipsum custodiat, 
timens ne tantos labores amittat. Nam et filios Israel 
ideo Deus per desertum quadraginta annig cireum- 


libell. x, num. 62)? Ait senex : Dzemones nobiscum B quxit, ut rememorantes vie tribulationem, nollent 


non pugnant, quia voluntates eorum facimus ; sed 
nostre nobis voluntates dzinones facti sunt, et tri- 
bulant nos. Unde Apostolus : Caro concupiscit ad- 
versus spiritum, spiritus autem adversus carnem, ut 
non qnacunque vultis, illa faciatis (Galat. v). Nam 
vis scire cum quibüs d:emones pugnaverunt? cum 
abbate Moyse, et similibus ejus; nos autem volun- 
fates cordis nostri impugnant 

4. Quidam frater requisivit abbatem Achillem [A/. 
Achilleum| : Quemadmodum adversum nos. possunt 
dzmones ? Respondit senex : Per voluntates nostras. 
Et adjecit , dicens : Ligna Libani* dixerunt : Quam 
grandia sumus et alta, et parvissimo ferramento in- 
eidimur. Nihil ergo ei demus ex nobis, et nos non 


redire retrorsum. 

2. Quidam frater requisivit senem: Quemadmodum 
laborsnt postulantes de remissione peccatorum? 
Respondit senex : Antequam perveniat in eos gratia 
qu» $679 operetur pro labore ipsoram, ipsi pallidi 
et in labore sunt ; super quos vero ex priori patientia 
jam gratia Christi pervenit, isti florent, et exsultant 
anim eorum, et facies eorum clara est sieut sol , 
cum nubes non habet, et lucet; quando vero sol 
nube cooperitur, pallescit; sic et anima, quando pas- 
siones eam et tentationes obscurant. Qua autem per 
gratiam Dei mundata est, ita fulget sicut scriptum 
est : Magna est gloria ejus in salutari tuo (Psal. xx). 

9. [tem dixit : Quamvis laborent hic sancti viri, 


poterit incidere. Venerunt ergo homines, et fecerunt C tamen et aliquam requiem possident, quoniam liberi 


jn securi manubrium ex ipsis lignis, et ita incide- 
runt, Ligna ergo sunt anim:e; securis, diabolus; ma- 
pubrium, voluntas nostra est. Per malas ergo volun- 
fates nostras incidimur. 


CAPUT XXVI. 


Qualiter homo in se mortificare vitia potest. 

4. Quidam frater requisivit abbatem Moysen , di- 
cens : Quomodo potest se homo moriiflcare ? Dixit ei 
senex : Nisi quis arbitratus fuerit se habere jam trien- 
nium in sepulcro, ad hunc sermonem pervenire non 
potest (Pelag., libel. x, n. 65). 

9, Abbas Pimenius dixit : llle monschus potest 
tanquam mortuus huic sseeculo esse, qui duas res hor- 
guerit, id est, earnis su: requiem et vanam gloriam. 

3. Senex quidam dixit : Tunc erit monachus liber 
ab omnibus, cum in opere tantum intentus est bono 
(Ruf., lib. m, n. 179). Quando enim bona opera 
exercet, veniens diabolus locum non invenit, et di- 
scedit : si autem malum opus exercet, veniens fre- 
quenter, et impugnat eum, et in deteriora subvertit. 

4. Beatus Antonius monebat discipulum suum, di- 
cens : Horre ventrem tuum, et necessitates hujus 
steculi , et concupiscentiam malam, et honorem tan- 
quam absens de hoc sseculo ; et requiem possidebis, 


CAPUT XXVII. 


De perseverantia. 
4. Abbas Antonius dixit ; Monachus si paucis die- 


sunt a cogitationibus hujus mundi. 

4. Quidam frater requisivit a sene, dicens : Quem- 
admodum nunc laborantes in conversationibus viri, 
non accipiunt gratiam sicut antiqui ( Rwuff., lib. m, 
n. 181; Pelag., libell. xvit, num. 19)? Ait enim se- 
nex : Tunc erat charitas, et unusquisque proximum 
suum sursum trahebat; nunc vero postquam charitas 
refriguit, singuli proximos suos ad inferiora dedu- 
cunt; et ideo gratiam Dei non merentur. 


CAPUT XXIX. 
De exhortatione doctrine. 

ἢ, interroganti cuidam abbatem Pimenionem de 
duritia cordis, respondit senex, dicens : Natura aqux 
mollis est, et lapidis dura ; si autem frequenter aqua 
sullat super lapidem, stillando perforat illum. Sic et 
verbum Dei dulce et molle est, nostrum autem cor 
durum. Homo ergo audiens frequenter aut meditans 
verbum Dei, dat locum timori Dei ingredi in eum. 


CAPUT XXX. 
De curiositate vitanda. 


1. Senex quidam dixit: Non oportet monschum 
requirere qualiter sit ille, sut quemadmodum ille : 
quia per interrogationen: hujusmodi abstrahitur ab 
oratione , et defluit in detractiones et verbositates. 
Unde nihil est melius quam tacere. 

9. Frater quidam requisivit a sene, dicens : Si 
venerit frater aliquis, sermones mihi deforis in(erens 


1054 


DE VITIS PATRUM LIBER ΥἹΙ 


alienos , Jabes wt'dieam illi quatenus mihi illos non À ministrare loco meo. Et oravit sie : Domine, δὶ τος 


afferat? Ait senex : Nihil dicas, quia nec nos potui» 
mes observaro. Cavendum eat ergo, ne forte dicentes 
proximo, Hoe ne facias, nos idem vel pejora postea 
(sciamus. Cui frater 5 Quid ergo oportet facere? bt 
seuex : Si voluerimus, inquit, tacere, exempluta so- 
lum sufficit proximo. 
CAPUT XXXI. 
De contentione vitanda. 
. &. Quidam senex dixit : ( Ruf., lib. m, n. 185) i 
Si quis tecum aut de Scripturis, aut de quacunque 
causa locutus faerit, ne contendas cum eo; sed si 
quidem bene dicit, consenti ei; si vero male, dic 
illi : Tu scis quomodo loquaris. Ait Apostolus : Noli 
contendere verbis (II Tim. n). Hzc observans, et 
humilitatem possidebis, et odium vitabis. Nam si 
peraistas contendens , et vis defendere sermonem 
$uum , nascitur inde scandalum. Frequenter ergo 
dum laudas alterum, fit etiam ex justificatione cou- 
tentio. De quacunque autem re, si graviter eonten- 
deris, non parvam noxietatem senties, et nullo mode 
requiem possiVebis. Magis stude custodire silentium, 
et de nullo esse sollicitus, Attende meditationi lug, 
cum timore Dei exeurgens tam mane quam vespere, 
et impetum inimicorum non timebis. 
CAFUT XX XII. 
De silentio. 

« Beatus Antenius discipulo suo solebat dicere : 
Si affeciaveris silentium, ne arbitreris te exercere 
virtutem, sed indignum te proloqui confitere. 

2. Cum quidam (rater abbati Sisoi dixisset : Volo 
animam meant sxlvare, respondit : Qua ratione pos- 
sumus animam nostram salvare, cum lingua nostra 
aperto osiio sepe prosilist (Pelag., libell. x1, Ν᾿ 
37). 

6. Quidam frater interrogavit senem, dicens : 
Usquequo servandum est silentium, Pater? Respon- 
dit senex : Usquequo interrogeris. in omni enim 
loco si taciturnus fueris, requiem possidebis ( Buff, 
lib. wt, n. 186). 

4. Dixit senex : Peregrinatio est tacere ( Pelag., 
libell. w, num. 44, nomine Sisois) 

5. Dixit quidam senex : Peregrinatio quae propter 
Deum fit, bons est, si babuerit et silentium : nam 
fiducia non est peregrinatio (Append. Hart., n. 73). 


luntas tua. es(, ut in ordinaione mea persistam , 
ostende mihi. Et G&() ostensa est illi columua 
ignea, a terra usque ad ccelum pertingens, el vox ad 
eum : Theodore , si potes fleri sieut columna ista , 
vade et ministra. Sufficit quod levitis et sacerdoti- 
bus per Moysen dictum est, ut mundo corde et cor- 
pore, innoxiis manibus et vestimento mundissimo, 
pro filiis Israel offerrent sacrificia. Quod ille audiens, 
ultra nullatenus acquievit, Sed cum veuisset in ec- 
clesiam, deprecabantur eum , ut si non ministraret, 
vel calicem teneret. Qui non acquievit, dicens : Si 
mihi de hac re amplius verbum feceritis, discedo 
binc ; et sic eum dimiserunt. 

2. Abbas Isaac audiens, quia presbyterum eum 


B Patres volebant [acere in Scythi, fugit ín AEgy- 


ptum; et ingressus in agrum, lait inter her- 
bas ( Ruff., lib, n1, num. 22). Contigit autem ut 
Patres, qui sequebantur eum, in eodem agro requie- 
scerent, quia jam nox erat, et dimiseruut asinum, ot 
pasceretur. llle autetn pervenit pascendo ad locum 
ubi latebat abbas Isaac. Et mane facto, quaerentes 
asinum, invenerunt et senem ; el mirati sunt. Curo 
sutem vellent eum ligare, dicit eis : Jam non fugio, 
quia scio ex jussione Dei esse ; et quocunque fugero, 
3d hoc perventurus suin. 

9. Abbas Motois venit aliquando de loco qui voca- 
tur Ragita, iu partibus Gebilonis ( Ruff., lib. m, 
n. 188; Pelag., libell, xv, num. 27). Erat autem cum 
eo etiam discipulus ejus. Videns autem illum episco- 
pus loci illius, teneus eum, invitum presbyterum 
fecit. Et dum pariter comederent, dicit ei episcopus : 
Indulge mihi, abba; scio enim quia hunc bonorem 
nolelhas, sed ego a te benedici desiderans, hoc facere 
prasumpsi. Cui senex pro humilitate ait : Et mea 
cogitatio parum voleliat, séd iti hoc laboro, quia d:- 
vidi habeo a fratre qui metum est, et 80lus nón suf- 
(icio orationes mess implere. Dixitque el episcopus : 
Bi scis eum dignum, ordinabo et ego Hlum. Resporr. 
dit abbss Motois * Si quidem dignus sit, nescio; 
unt tamen seio, quía mellor ést me. Ordiuavit au- 
tem et illum. Uterque tamen ita perinansertmt esque 
ad finem suüm, ut ad altare, quantum ad oblationem 
sacratidam, nunquam aecederent, Unde dicebat se- 
nex : Confldo in Deum meum quia non habeo graude 


. 0. AbbasArsenius solebat dicere ; Peregrinus mo- D judicium propter ordinationem hanc, quia oblationem 


nachus in aliena terra nullius causz mediator acce- 
dat, et quietem poterit adipisci. 


7. Abbas Ampo dicebat : Sieut apis quocunque va- ' 


dit, mel operatur; [18 et monachus quocunque pergit, 
si propter opus Del perrexerit, dalcedinem bonorum 
acum n0test afferre (Fluff., lib. 1, n. 189). 
CAPUT XXXHI. 
De fugiendo. clericatus honorem. 

1. Abbas Theodorüs, cum esset in Scythi diaconus 
ordinatus , nullatengs permanere aequiescebat , sed 
multis loeis fugiebat. Et iterum senes redocebant 
eum , dicentes : Ne derelinquas locum tuum. Quibus 
ile ait : Permittite me deprecari Deum, si me jubet 


offerre not presumpsi; nam ordinatio illorum est 
qui sine culpa sunt, juetí et. immaculati; ego 4utem 
me bene cognosco. 
CAPUT XXXIV. 
De erento; et quare fugerunt in eolitudinem. 

4. Abbas Arsenius ab abbate Marco requisitus e-t 
aliquando cur fugeret homines (Peleg., !. xvut, n. ὃ). 
Át ille respondit : Scit Deus quia dilige homiues, sed 
cum Deo pariter et hominibus esse non possum. Sa- 
perne.enim multitudines ac virtutes unius sunt vo- 
luntatis: homines vero et multas habent voluntates, 
ei varias ; et ob hoc Deum relinquere, et curu homi- 
nibus esse non possum. 


1055 


VERBA SENIORUM. 


1054 


2. Quidam fraires dum linum ex Thebaida perge- αὶ — 2. Dixit senex ; Injuriari, aut mentiri, aut. perju- 


rent comparare, dixerunt : Per occasionem beatum 
Àrsenium videamus (Ruff., lib. m, num. 192). Quod 
cum Daniel discipulus ejus ei nuntias-et, praecepit ut 
pro qua causa illic advenissent de Alexandria ab eis 
inquireret. Cum ergo nuntiasset quod propter linum 
pergerent comparandum , respondit Arsenius : Ergo 
faciem meam non videbunt , quia non propter me, 
sed propter suum opus advenerunt. Vade Haque, et 
gusceptis eis fac obsequium, ac diroitte eos, dicens : 
Quia senex non potest vobis occurrere 

$. Abbas Besarion dum deambularet cum discipulo 
$uO per eremum , venerunt ad quamdam speluncam 
(Ruff, lib. ni, n. 194; Joaunn., lib. m, num. 1). Et 
ingressi ibi, invenerunt fratrem sedentem, et funi- 


rare, alienum a Christo est. Per has quatuor res ani* 
ma maculatur, id est, si amicitiam quis cum poten- 
libus habuerit, concupiscentiis carnalibus studens; 
vel si de proximo suo detractaverit; aut si per civi- 
tatem ambulans , oculos suos non custodierit ; et si 
quamcunque notitiam cum muliere babuerit. 

9. Beatus Arsenius referebat quod cum in propría 
cella resideret, vocem sibi audiret dicentem ut egre- 
derétur foras propter opera manuum contemplaoda 
(fluff., lib. n, num 38; Pelag., libel. xvm, num. 9). 
Et egressus, vidit hominem quemdam aquam de pu- 
teo hàufientem, atque in vas perforatum mittentem, 
et aqua egrediens, refundebatur in puteum. Et iterum 
param progressus, vidit /Ethiopem ex lignis a se 


culum operanten, qui neque respexit jn eos , neque B concísis sarcinam facientem. Quam cum tentasset, 


Salutavit eos, neque aliud locuius est eis. Dixit ergo 
2)0bas Besarion ad discipulum suum ; Eamus hinc, 
quia non vult hic senex loqui nobiscum, Et profecti 
8unt ad Joannem abbatem. Cum autem reverterentur, 
venerunt ad eamdem speluncam , et dixit abbas Be- 
sarion : Ingrediamur iterum ad hune fratrem, si forte 
vel modo persuadeat illi Deus, «t loquatur nobiscum. 
Et cum ingressi fuissent, inveserunt eum mortuum, 
Et dixit discipulo suo : Veni, frater, componainus 
illum, quia propter eum Deus hue transmisit nos. 
Cum autem sepelirent eum , invenerunt quia mulier 
esset : et admirati sunt, et dixerunt : Quia. magna 
misericordia Domini est, quia et mulieres colluctau- 
tur , et vincunt daemonia, Et glorificantes Deum qui 
est protector omnium , ad propria redierunt , nar- 
Tantes que viderant. 
CAPUT XXXV. 
Qua sit observantia eremi. 

. 1. Abbas Moyses ad solitarios solebat proferre 
sermonem , dicens : Quatuor suot principalia obser« 
vantix» regularis, id ett, taeendi , servandi mandata 
Dei, humiliandi semetipsum, et angustia psupertatié 

Ruff., lib. a, n. 196). Tres autem lias virttites bomo 
difficile poseidet, ut semper lugeat, et semper suo- 
rum memor sit peceaterum, et omni hora ponat sibi 
pro oculis mortem. 

2. Beatus Antonjus solebat dicere : Patres antiqui 
egressi sunt in desertum, et ipsi G1 sani effecti, 
facti sunt medici : et reversi, alios eanaverunt; ex 
nobis autem 
antequam ipsi sanemur, curam aliis adlibemus ; et 
revertitur ad nos inlirmitas nostra, et fiunt ultima 
posta pejora prioribus, propter quod dicitur nobis : 
O medice, prius tibi curam impende (Luce iv). 

CAPUT XXX VI. 
Qui sint similes unius meriti fratres. 

1. Quidam frater interrogavit Pimenionem abbatem 
dicens : Quí sunt unius meriti fratres (Pelag., libell. 
x, nun. 52)? Respondit senex : Si fuerint tres simul, 
unus quidem in omni verbo vel opere quiescens, al- 
ter autem in(irmans et gratias agens, tertius vero 
cum munda conscientia illis obsequium faciens : hi 
tres unius meriti sunt. 


et importabilem sensisset, alia iterum ligna super ea 
congessit. Similiterque tentans, cum nec movere po- 
tuisset, tameu alia addere ligna non destítit. Et ite- 
tum progressus Arsenius, vidit ante portam civitatis 
duos juvenes sedentes in equis : qui lignum transver- 
sum portantes, ingredi non poterant civitatem. Li- 
gnum enim, quod ab eis portabatur, non eos permit- 
tebàt intrare, et sequi vel humiliare alteri alter non 
volebat, et ia. foris civitatem uterque remanserunt, 
Ille vero, qui hoc sanctoArsenio in spiritu ostende- 
bat, díxit el ; Hic, quem prius vidisti aquam de puteo 
haurire, et de vase perforato rursum in puteum fun- 
dere, similitudo est hominis facientis eleemosynam, 
qui bonum opus imilatur efficere : sed quia in aliís 


( operibus ssepe committit iniquitatem, propter hzc 


giala illud paruri boni se coinquinans, perdit. llle 
autem, quem vidisti ligna concidere, et gravem sar- 
tinam addidisse, facereque graviorem, liomo est in 
peccatis plurimis constitutus, qui post poenitentiam 
$liud super peccatis suis onus augmentat. Hi vero 
quos, trausverso ligno renitente, civitatem non pos$6 
lugre:li conspexisli, sunt qui jugum miserabile viden- 
tur ferre superbiam, et alteri se humiliare noluerunt, 
tt per hoc emendati, viam Christi humilem seque- 
rentur ; atque ideo extra regnum Dei tam hi quam 
illi remanserunt. | 

4. Interrogavit frater. ábbatem Sisoium, dicens : 
Dimissa est mihi haereditas a parentibus ineis; quid 
faciam de illa ? Respondit senex : Si dixero, Da illa 


«i quem egredi contigerit in desertum , D in ecclesiam clericis, illi epulantur ex ipsa. Si dixero, 


a illam consanguineis tuis, nullam habebit merce- 
dem. Si ergo vis implere mandatum divinuin, da hanc 
pauperibus et egenis, et perfectus eris (Pelag., libel. 
x, n. 56, nomine Pastoris; Append Mart., n. 71). 


CAPUT XXXVII. 


Temporalia profectus derelinquendus est propter amo- 
rem chariiatis. 

: 4. Abbas Sisoius dixit : Cum fuissem sliquando in 
mercato, et sportellag "688 fratri venderem, videns 
quia iracundia approximabat mibi, dimisi vascula 
mea fugiens (Append. Mart., n. 11) 

9. Dixit abbas Joannes : Ascenderam aliquando per 
viam eremi iu Seythi, tezens plectam; et audivi ca 


* 


4055 


DE VITIS PATRUM LIBER VII. 


1056 


melarium loquentem sermones vanos, et ne forte ira- A tum tempus debet homo a se absciodere psssiones 


scerer, dimisi plectam meam, et fugi (Append. Mart., . 
n. 12). 

5$. Interrogavit frater abhatem Pimenium, dicens : 
Quid est quod Dominus dixit : Majorem charitatem 
nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro 
amicis suis (Joan., xv)? quomodo hoc facit? Respon- 
dit senex : Si quis audit verbum malum a proximo 
8uo, et dum possit similia respondere, pugnat tamen 
in corde suo portare laborem, et vim sibi facit, ne 
respondeat malum, ut contristet illum ; iste talis ani- 
mam suam ponit pro amico suo (Ruf., lib. ut, n. 201. 
Pelag., libell. xvn, num. 10; Append. Mart., n. 14). 

&. Abbas Macarius dixit : Si reminiscimur malo- 
rum qua ab liominibus patimur, perdimnus memoriae 


(Append. Mart., n. 26)? Respondit : Scriptum est in 
Evangelio : Quia peecatores Deus non audit ; sed qui 
cultor Dei est, et voluntatem ejus facit (Joan. ix). 
Ideo cua venerit impugnatio, abscide illam, quia fra- 
gilis est anima; ante armetur quam a peccatis in- 
quinetur. 

2. Abbatem Pimenium interrogavit frater ; Quid 
faciam, quia conturbant me cogitationes sedentem 
in cella? Respondit : Neminem despicias, nullum 
dijudices, de nullo male loquaris; et Deus dabit tibl 
requiem, eL statuet sessionem (uam sine conturba- 
tione (Ruf., lib. m n. 100; Pelag., libell. ix , n. 8; 
Append. Mart., n. 59). Custodiam enim seniorum, 
et quietem ipsorum considera, Meditare iu divinis 


virtutem. ltem dixit : Si autem recolimus malorum B of(iciis, et scias horas canonicas die ac nocte. Timor 


υ nobis a daemonibus mittuntur, sine perturbationo 
erimus , scientes quod ab initio bona Deus creavit, 
diabolus vero mala superseminavit. En sunt perdi- 
tiones iunumer: (Pelag., libell. x, num. 54 ; Append. 
Mart., n. 15). Et addidit, dicens : Culpa est monachi, 
8i lzesus a fratribus, primus in charitate purgato corde 
non occurrit (Joan., libell. 1, n. 1; Append. Mart., n. 
16). Nam Sunamitis non meruisset recipere Eliszteum 
prophetam in domum suam, nisi quia cum nullo alio 
habuit causam. Sunomitis enim ju persoua cst animae, 
Eliszus vero in persona Spiritus sancti G8 figura- 
tus ; quia nisi pura sit anima, non meretur suscipere 
Spiritum Dei. lia ira inveterata excxcat oculos cor- 
dis, et animam excludit ab oratione. 


CAPUT XXX VIII. 


Quid lamentaiio vel paupertas, que fii propter Deum, 
operetur. 


1. Sanctum. Antonium requisivit frater, dicens ; 
Quid faciam pro peccatis meis? Respondit : Qui vult 
liberari a peccatis, fletu et planctu liberabitur ab eis ; 
et qui vult zxedificari in virtutibus, per fletum lacry- 
marum «cedificatur. Ipsa laudatio psalmorum planctug 
est. Memento exemplum Ezechixo regis Judz, sicut 
scriplum est per l-aiam propbetam (Isai. xxxvi), 
qui flendo non s&olum sanitatem recepit, sed etiain 
per quindecim annos augmentum vitze promeruit, ct 
supervenientem hostis exercitum, videlicet centum 
et octoginta quinque millium, per lacrymarum ejus 
rigationem , virtuá Domini in mortem prostravit. 


Sanctus Petrus apostolus flendo recepit quod in Chri-.D 


8tum negando commiserat. Maria. quia cum lacrymis 
ngavit pedes Domini, meruit audire se optimam par- 
tem elegisse. Ipse timor Domini sanctus permanens 
iu sacculum szculi. 

9. Beatus Macarius dixit : In veritate, si facia est 
monacho despectio quasi laus, paupertas sicut divi- 
tix, inopia sicot epulae, nunquam rmporltur (Append. 


^ Mart, n. 25). Impossibile est bene credentem, el pie 


colentem Deum, cadere in passionem immundam et 
in errorem demonum 
CAPUT XXXIX. 
In hac vita homo requiem invenire non potest. 
1. Abbatem Sisoium requisivit frater : Post quan- 


Domini non discedat a corde tuo : οἱ non glorieris, 
neque te xstimes cum justis; et ex omni virtute tua 
custodi, ut non facias propriam voluntatem. 

$. Idem dixit : Sicut ad suecensam ollam muscz 
non appropinquant ; si vero tepida fuerit, insi !unt in 
eam, ei faciunt vermes ; ita et monachum snccen- 
sun igne divini Spiritus, d:emones fugiunt ; tepidum 
vero illudunt et insequuntur (Huf. , lib. uw, n. 204; 
Append. Mart., n. 42). 


CAPUT XL. 
Unde vitia oriuntur. 
1. Sanetum Antonium requisivit frater : Quomodo 
Deus repromittit bona anim: per assiduitatem Seri- 
pturarum, et non vult anima in bonis permanere, sed 


(7 declinat ad transitoria, caduca, et immunda? Res- 


pondit : Ad hoc jungitur quod Psalmista ait : Iniqui- 
tatem $i conspexi in corde meo, uon exaudiet Deus 
(Psal. Lxv). lgnoras quod cum venter plenus fuerit 
esca , statim ebulliunt magna vitia, qux» Salvator no- 
ster per Evangelium priedixit : Non coinquinat, quod 
jn os intrat, animam hominis ; sed de corde exeunt, 
quie in interitum demergunt hominem (Matth, xv). 
Vide quid dixerit primum : Cogitatioaes malz, homi- 
cidia, adulteria, fornicationes, furta, falsa testimonia, 
et blasphemiz. Quia qui necdum gustavit dulcedinem 
celestium , ut ex toto eorde exquirat Deum, ideo ad 
immunda revertitur. Quis poterit recte dicere? Ut 
jumentum factus sum apud te, et ego semper tecum 
(Psal. xxi). 
CAPUT XLI. 


Qualiter viriutes obtinere oportet. 

1, Quemdam senem requisivit frater, dicens : Doce 
me, Pater (Append. Mart., n. 46). Et dixit ei : Vade, 
ama tibi ipse vim facere. Evagina gladium tuum , et 
exi in bellum. Dixit ei frater : Non me permittunt 
cogitationes. Respondit senex : Seriptam est : Invoca 
me in die tribulationis tus : eripiam te, et glorifica- 
bis me. lnvoca ergo Deum, et eripiet te (Psal. txxx). 

?. Perrexeroni duo fratres ad unum senem san- 
ctum in Seythi sedentem. singularem; dixitque unus 
ex illis : Abba, omne Vetus et Novum Testamentum 
memoriter didiei (Pelag., libel. x, n. 91). Dicit ei 
senex : Implesti aerem verbis. Et alter dixit : Ego et 


: 1051 


VERBA SENIORUM. 


1058 


Vetus et Novum Testamentum totum scripsi, et pe- ἃ lapidabam, locutum est aut iratum ? aut quando in- 


nes me habeo. Et huic respondit : Et tu. implesti 
fenestras tuas chartis, An ignoratis qui dixit : Re- 
guum Dei non est in sermone, sed in virtute (1 Cor. 
1v) ? Et iterum : Non auditores legis justi sunt apud 
Deum, sed factores legis justi&cabuntur (Rom. 11). 
Inquirebant ergo ab eo viam salutis. Ille autem dixit 
eis : Initium sapientie timor Domini (Psal. cx), et 
humilitas cum patientia. Omnibus bis insertis utenti- 
bus, pauca sufüciunt. 
CAPUT XLII. 
Quomodo in canobiis vivendum sit. 

683 1. Cum quidam adolescens frater abbatem 
Agathonem requireret, dicens : Volo permanere cuni 
fratribus; dic mibi quomodo habitem eum ipsis? 


dulgentiam petebam, nunquid exaltavit se aut. glo» 
riaium est? Cui abbas Pimenius respondit : Non 
utique. Tunc dixit senex : Fratres ecce septem su- 
mus, si vultis ergo pariter manere, ut lucrum animse 
faciamus, sit idolum nobis istud in exemplum, ne 
quando injuriatur aliquis, irascatur; ne quando ab 
eo venia petitur, glorietur, aut extollatur si autem 
Ma non vultis, unusquisque vadat quo vult. At illi 
projicientes se in terram, spoponderunt se ita faciu- 
ΤΟΣ : et sic permanserunt per multos annos, cum 
wagna humilitate et abstinentia, unum ex jpsis fa- 
cientes dispensatorem. Et erat eis perfectio, et unum 
desiderium; et quidquid positum esset in mensa, 
reficiebantur, nullo dicente : Affer nobis illud : aut, 


Respondit ei senex : Observa pra omnibus hoc, ut B Istud nolo comedere. Quatuor siquidem horas dor- 


qualis primo die ingrederis apud ipsos, talis reli- 
quum peragas tempus, et cum quiete adimplebis pe- 
regrinationem iuam (Huff., lib. un, n. 198; Pelag., 
libell. x, num. 8). Custodi enim, ne quando fiduciam 
loquendi assumas, dicente Apostolo : Nemo mili- 
tans Christo, implicat se negotiis secularibus (IJ 
Tim. n). 

2. ltem dixit Agathon : Si habitas cum proximo, 
esto sicut columna lapidea, qua si injuriatur, non 
irascitur ; si glorificatur, nom extollitur (Append. 
Mart-, num. 10). 

2. Abbas Pimenius abbatem Nesteronem seden- 
lem in cenobio requisivit, diceus : Unde adeptus 68 
hanc virtutem, frater, ut quotiescunque tribulatio 


miebant in nocte, et quatuor psallebant, et quatuor 
operabantur. in die vero per intervalla horarum 
officiis divinis insistebant, operantes et legentes, et 
fundentes folia palmarum, usque ad horam nonam. 
Post hoc vero vietum sibi praparabant, colligentes 
quasdam herbas terrz. 


CAPUT ΧΗ]. 
Que sit observantia spiritualis disciplina. 


4. Quidam frater (Append. Mart., n. 106) requisivit 
sSauctum  Serapionem abbatem, habentem sub regi« - 
mine suo decem millia monachorum, diceos : Alii 
fratres de coenobio elegeruut me, ut ego illis praci- 
piam; ostende mihi quomodo jubes? Respondit Se- 


contigit in coenobio, neque loquaris, oeque mediator (ἃ rapion : Durum est meum fortasse imperium. Nau 


accedas (Pelag., libell. xv, num. 50)? Et cum nollet 
dicere, postea compulsus a sene, dixit : indulge 
mihi, abba, quia in principio quando ingressus sum, 
dixi cogitaiioni mez: Ecce tu et lic asinus estis 
pares. Sicut enim hic asinus vapulat, et non loqui- 
lur ; ipjuriatur, et nihil respondet; ita ergo esto et 
tu, nam sic dicit et psalmus : Ut jumentum factus 
Bum apud te, et ego semper tecum (Psal. xxi) 

4. Cum aliquando gens Mazicorum in Scythi su- 
perveniens *, multos ex Patribus occidisset, abbas 
Pimenius una cum alio Patre seniore, nomine Anub, 
et cum aliis quinque Patribus fugiens inde, venit ad 
locum qui dicitur Terenuthi ; et invenerunt ibi tem- 
plum antiquum desertum, et manserunt in eo hi se- 


Dominus noster Jesus Christus per Evangelium suum 
instruit, dicens : Si diligitis me, mandata mea servate 
(Joan, xiv). Et cum. discipuli de primatu inter se di- 
sceptarent, quis eorum esset seuior, ait ad eos : Si 
quis voluerit inter vos major fieri, erit vester miai- 
$ter, et quicunque voluerit in vobis prior esse, erit 
omnium servus (Marc. x). Petrus apostolus, in epi- 
stola sua, monet pastores : Pascite qui in vobis est 
gregem Dei, providentes, non coacte, sed voluntarie 
secundum Deum ; nec turpis lucri gratis, sed forma 
estote gregis; et cum apparuerit princeps pastorum, 
percipietis immarcescibilem glorie coronam (I Pet. 
v). Ita facito prius quod praecipis, ut non tantum illis 
precepta, sed formulam praebeas, ut tua imitentur 


ptem paríter, donec cognoscerent ubi unusquisque in D exempla. Ne sis mercenarius, sed pastor ovium, 


JEgypto mansurus esset. Decreverunt autem inter 
Se, dicentes : Septimana hac unusquisque requiescat 
apud se, et alter ad alterum non loquatur. Cum au- 
teni id facerent, erat in templo illo statua cujusdam 
idoli. Ábbas ergo Anub exsurgens, maue lapidabat 
eam in facie; el vespere veniens, dicebat ad eam: 
Peccavi, indulge mihi. Et sic fécit per totam hebdo- 
madem. Die autem Sabbati, cura venissent pariter, 
dixit ei abbas Pimenius : Quid voluisti hac tota heb- 
domada facere, ut homo fidelis diceres idolo, In- 
dulge mihi. Dixit ei seuex Anub: lloc ego propter 
vos feci; dicite mibi, nunquid quando hoc idolum 


quia Salvator noster beatum dixit, quem constituit 
super familiam suam, ut det illis cibum in tempore 
(Matth. xxiv). 

2. interrogavit sbbas Moyses abbatem Silvanum, 
dicens : Potest homo per singulos d.es apprehendere 
conversationis initium? Respondit : Oportet enim 
apprehendere unumquemque aliquid ex omnibus 
(Append. Mart., n. 108). Surgens tane, sumat iui- 
tium sapienti:e : in omni virtute, et iu omni mandato 
Dei, in G8g/$ magna patientia, et longauimitate , et 
claritate Dei, cum huwililate anims et corporis, io 
multa sustentatione et commoratione cella, in ora- 


a “9 lib. m, n. 199, pene ad verbum ; Pelag., libell. xv. num. 11. 


«e 


1059 DE VITIS PATRUM LIBER VII. 1060 


tione et deprecatione, cum gemitu, eum puritate A 


eordis et oculorum, et custodia lingum ae sermo- 


μι, in abrenuntiatione rerum materialium, deside- Ὁ 


riorum earnis, cruciationem habentes in certamine, 
in centineutía spiritali et agone pugne, in poeniten- 
"(δ et luetu, in simplicitate anima οἱ taeiturnitate, 
in jejuniis et vigiliis necturnis, in operatione ma- 
"suuin, secundum quod dieit apostolus Paulus, ope- 
rantes manibus vestris, in fame et siti, in frigore et 
-Audíitate, in leboríbus et angustiis et persecutionibus, 
in fevels et speluncis et cavernis (17 Cor. x1). Esto 
faetor verbi, et non auditor tantam (Jac. 1), operars 
talentum in duplum, habens vestem nuptialem, fir- 
matus supra firmam petram. 

Eleemosyna et fides non te derelitquant *. Cogi- 


CAPUT XLIV. 

De meditationibus (5) duodecim anachoretarum. 

Anschoretz aliquando sapientes, sauctl. et spiri- 
tales, duodecim namero, congregati in idipsum, c4 
petierunt a semetipsis, dicere unumquemque 4:.δ’ 
emendaverit in cella sua, et quam meditationem 
meditatus sít spiritaliter. 

1. €t dixit primus, qui et senior eerum : Ego, fra- 
tres, ex quo cepi quiescere, totam crucífizi me- 
ipsum his qu:e extrinsecus sunt actionibus, remini- 
scens quod scriptum est : Dirumpamus víincu!a eo- 
rum, el projiciamus a nobis jug»m ipsorum (Psal. 
1i). Et velut murum facieus inter animum et corpo- 
vales actns, dixi in mente mea : Quemadmodum is 
qui intra murum est, stantem foris non videt ; sic 


tans esto, omní die mortem vicinam esse : et quasi B nec tu velis exteriores actus aspicere, sed teipsum 


jam clausus in monumento, nihil de hoc sxculo cu- 
ves, quia sollieitudo smculi et cupiditas divitiarum, 
heec sunt spinz, quas Dominus eavere dixit in Evau- 
gelio, quie bonum semen suffocant (Luc. vr). Inedia 
esesrum, humilitas et luctus non recedant a te, auia 
Dominus dissipat ossa bominum sibi placentium. 
Timor omni hora permaneat in te, sicut scriptum 
est : Propter timorem tuus, Domine, in utero con- 
cepimus, et doluimus, et peperimus spirituro salutis 


(1saie xxvi). Hxc ergo, et si qua alia virtus est, in. 


his prespice; et ne te mensures cum magnis, aut 
justum te sestimes; sed te crede inferiorem esse to- 
Vue crestura, id est, viliorem quovis homine pecca- 
tore. Qui se existimat sliquid esse, cum nibil sit, 
ipse se seducit (Galat. vB. Non dijudices proximum, 
neque despicias allena delinquentiam, sed tua plange 
ipeocata, οἱ de nullius hominis aeta sollicitus sis. Esto 
mansuetus spiritu, et nen iracundus. Nihil in corde 
4,0, neque odium, neque contra inimicum aliquid 
sine eaues habeas; neque despicias eum in tribula- 
tiene ejus, neque reddas malum pro malo, sed esto 
ipaeificus cum omnibus : hoe est vineulum perfectio- 
nis. Non te credas malum facienti, neque congau- 
deos εἰ qui leeit proximo &uo malum. Non detrahas 
sliis quia Deus judex et testis est in omnibus. Ne 
edoris aliquem propter peecatam ejus, quia scriptum 
8st : Nolite judicare, ut non judicemini (Matth. vii). 
Dum alium arguis, vide ne pejora eommittas. Non 
4lespicias peccantem, sed ora pro illo, ut Deus iHi 
det eonversionein ad poenitentiam ; et si audieris de 
aliquo quod agat, iuiqua, responde dicens : Nunquid 
ego horum sum judex? homo sum peccator, mortuus 
sub peocetis meis. Mortuus enim raesam non habet 
curare pro aliquo. Qui lisc omnia procurat et cogi- 
iat, operarius eot omnis justitis, dum de Christo 
vedemptere nostre propheta denuntiet, dicens : Ege 
ewtem sum vermis, et non homo (Psal. xx1). Et alias 
propheta Habacuc dicit : Lapis de pariete clamavit, 
et scarabeus de ligno loquitur ( Habac. 1); nos vero 
dum in multis extollimur, in multis supplantamur. 
Qui vero hee custodit, vivit sub grada et virtute 
Domin nostri Jesu Christi. 


intuere, sustineus quotidie spem Dei. Sic autem ha- 
beto malignas cogliationes aut malas concupiscen- 
tías, sicut serpentis et scorpionum prolem. Si 
quando autem eas in corde méo nasci sepsero, at- 
tendens illas cum comminatione et ira arefacio eas; 
nec unquam cesso, irascens corpori el menti mez, 
ne quid pravum faciat 

2. Secundus ait : Fgo dixi, ex quoreuuntiavi terre: 
flodie renatus es, hodie coepisti servire Deo, hodie 
híc inhabitare coepisti : sic esto quotidie peregrinus, 
et erastino liberandus. Hoc mibi quotidie cousule- 
bam. 

9. Tertius dixit : Ego diluculo ascendo ad Deum 
meum; et adoraus illum, jacto me in faciem meam, 
confitendo culpas meas; et sic descendens, adoro 
angelos Dei, rogans illos supplicare Deo pro me, et 
omnem creaturam. Et cum ista adimplevero, vado ad 
abyssum; et quid Judai faciunt, Jerosolymis eun- 
tes, concidenies se, et lacrymantes ac lugentes ca- 
sum patrum suorum, hoc ego circuiens et exspe- 
clans, propria membra tormentis subdo, et cum 
plorantibus ploro. 

4. Quartus ajt : Ego sic sum, ac si in monte Oli- 
varum sedens cuim Domino et discipulis 888 ejus. 
Et dixi mibi : Nullum agnoscas secundum carnem, 
sed cum lis esto semper culestis. conversarionis 
fmitator, sicut bona Maria Magdaleua ad pedes Jesu 
sedens, et verba ejus audiens. Efliciamini saucti et 
perfecti sicut οἱ Pater vester qui in coelis est (Math. 


D vj. £i, Discite a me, quia mitis sum et bumilis 


corde (Matth. xi). 

5. Quintus ait : Ego angelos aspieip, asce«dentes 
el descendentes ad vocationem animarum, et seimn- 
per finem meum opperior, dicens : Parauinn cot 
meum Deus, paratum cor meum (Psal. cvi). 

6. Dixit sextus : Ego per dies singulos statui verba 
imea audiri a Domino, putans mihi dici : Laboratwe 
propter me, et ego quiescere faciam vos. Adliuc mo- 
dicum decertate, el videbis salutare meum et glo- 
riam meam. Si diigitis me, si filii mej estis, ad 
Patrein rogantes revertinini. Si fratrgs mei esUs, 
erubescite pro me, quemadmodum propter vos multa 


τ Turfi., lib. ui, n. 206; Pelag., libell. x, n. 65, nomine Moysis; Append. Mart,, num. 108, 


1001 


perpessus sum. Si oves me:e estis, Dominicam pas- ἃ 


eiobom sequimini, 
. T.Septimus ait : Ego ista assidue meditor, et sina 
Interimissione eolloquor mihi, fidem, sper et cbari- 
tatem ; ut spe quidem gaudeam, dileciione vero ne- 
minem aliquando contristem, et fide corroborem. 

8. Octavus ait : Ego volentem diabolum exspecto, 
quiérentem quem devoret. Et ubicunque *erit, ex—- 
speeta illum interioribus oeulis meis, et Dominum 
Deum adversus illum interpejio, ut sine effeety ma- 
neat, ej ín. nullo przvaleat , maxime in timeptibns 
Deum. 

9. Nenus ait : Ego quotidie ecclesiam intellectua- 
lium virtutum exspecto, Dominum gloriz in medío 
earum video super omnes splendentem. Quande 


VERBA SENIORUM. NOTATIO, 


1062 

19. Duodecimus ait : Vos quidem, Patres , cee- 
lestem habentes conversationem , coelestem ot sa- 
pientiam possidetis. Nibil mirum. Elevatos vos ope- 
ribus video , et superiora sectantes. Quid dicam? 
Virtute euin etiam transposiii estis terram, vosuiet- 
ipsos ex toto alienantes ab ea. Quid dieam? Vos 
terrenos angelos et coelestes bomines dicens, non 
peecaverim, Ego vero me bjs indignum judicans, vi- 
deo quod peccata mea, ubicunque lero, praecedunt 
me semper ad dexteram ef ad sinistram : in iu(ernum 
vero adjudicavi meipsum, dicens : Esto cum his 
quibus dignus es, jsüs post modigum agnumereberis., 
Video igitur ibi pares gemitus et incessabiles lacry- 
mas, qnse a nullo referri queunt. Áspicio quosdam 
siridentes dentibus, et salientes Loto corpore, et tre 


autem abscedam ab eo, esceydo in. coelum , exspe- B mentes a capite usque ad pedes. Bt jactans me super 


ctans admirapdos pulchritudines angelorum , et 
quos emittunt hymnos incesgabiliter Deo, et dulceg 
sorum ceaniilenas; differorque sonis se vocibus et 
suavitate, ut libeat reminisci quod scriptum est : 
Οὐ! enarrant gloriam Dei , et opera mauuum ejus 
GRRUDIAM firmamentam (Psal. xvii). Et omnia qua 
super terram sunt, sicut cinerem et stercorp opinor. 

10, Decimus ait ; Ego angelum meum assistentem 
mihi juxia me exspecto; οἱ eustedio memelipsum , 
quod scriptum est. remíniscens : Providebam Do- 
minup) in conspectu meo semper, quoniam a dextríg 
est mibi, ne commorvear (Psal, xv) Timeo igitur 
eum, ut eusfodientom viag meas , et quotidie ascen- 
dentem ad Denm, et insinuantem actus meos et 
verba, 

41. Usdecimus 8, : Ego personam imponens vir- 
tutibos, veluti si absjinentize, casiitad , benlgnítati , 
dilerjioni, jn meipsum steli : οἱ circumdans mihi 
illas , et ubieunque iero, dico mihi ipsi : ubi sunt 
sequaces tuse ?* Ne posillanimis sis , ne deficias, ba- 
bens juxta te ea semper. Quzcunque libenti, loquere 
de virtute , ut post morie testificepLur de te eoram 
Deo, quia invenerunt requiem ia te. 


terram, et amplectens cinerem , deprecor Deum , 
nanguam casmum me illornm experimenta accipere. 
Videe et ware ignis bullientis immensibile, et cir- 
cumflentes et mugientes, ut putent aliqui asque ad 
οἶος attingere fluctus ignis, et in tremendo illo mari 
ienumerabiles bomines dejectos ab agrestibus : et 
«una voce omnes illos elamantes et ululantes gimul, 
quales nemo super terram ululatus et voces unquan 
audierat, et sicut arentia omnis virgullj eremare , 


, misericordia autem Dei avertente se ab illis propter 


injustitias eorum. Ej tunc lamento genus homninum, 
quod apdeat loqui vei cuilibet attendere, tantis mundo 
repositis malis. Kt in his teneo mentem meam, in- 
ctum meditans, quod ait Dominus, indignum me 


Q colo et terra judicans , reputansque quod scriptum 


est : Facite sant inihi lacrymas mea panas die ae 
nocte (Psal. xti). 

Hec sapientium e! spiritualium responsa Patrum, 
E4 veniat et in nos digna. memoria , ut narrationem 
conversationis opere ostendere possimus , ut facti 
invituperabiles , et perfecti , οἱ irreprebensibileg , 
placeamus Salvatori nostro. Cui est honor et gloria 
Ín szecula saeculorum. Amen. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


Pauca boc libro notanda sunt cum ex an- 
tedictis lux affulgeat. 

(4) Lebetone.] Pelagius, libello vini, num. 18, habet 
sacco. Vide Onomasticon. 

m Eulogius.| Eadem historia seasu eodem apud 
Pallad., cap. $6, quem Hervetus Latinam reddidit. 
Biesentit ab eo Paschasius ia quorumdam vocabulo- 
rum trenslatione , uti οἱ vetus Palladii interpres. 
Ecce locum unum, eed insignem, nut. 4. 

(5) Scholasticus. Varia hujus vocis signifeatio. 
Fere pro advocato vel declamatore accipitur. Vide 
Ünomasticop. 

(4) Fugitive, qui propriam domym devorosii , fu- 
rolusqua 68. aliengm »uwbsiantigm.] Vetus Palladii ip- 
terpres : « Multa mala commisisti, fugilve forsitan 
domini tni , alienas pecunias [uratus es, » Hervetus , 
recentior Palladii interpres : « Abi hinc, scelerate 
fugitive, suffuratus es alienas checunias, et dominum 
spoliastj.» Qua Meursius in Glossario euo ex Graco 
mg. sic repraesentat : Σχάτα,, γλούττον, φαγοχύρι, ἀλ- 
λότριᾳ ρήματα ἔχλεψας. Qui tamen unica dictione et 
pet x legit. σκατογλούττων : vu]tque Palladio σκατο- 
ἡλούττων idem esse quod exarop&yoz Aristophaui, id 
est, siercorimanducus. Eidem) Meursio φαγοχύρις esi 


dominus helluo. Non potius, domini helluo, si ἰδ sensus 
placet ; quod Herveto domuum spoliasti ἢ Paschasius 
etiam videtur legisse φαγοχύρις, sed alio sensu ; nau 
vertit, proprium domum devorasti. Quare illi φαγοχύρις 
6st, quasi χυρίων gdyog propriarum rerum devorator. Et 
facilis a suarum rerum dilapidalione ad furtunrgra- 


D dus est, quare et rite biec conjunguutur, exa devo- 


rasse, et aliena [uratum eue. Vetus Palladii interpres 
lepisse videlur φυγοχύρε : vertit enim, fugitive domini 
(ut. Quod. idem Meursius ex. σχάτα, γλούττον, facit 
σχαταγλούττων, uondum probare possum potius 
discrim esse c3 dug verba probroga, eti nunc uon 
ita cognila. 


(3) De meditatienibus.] Quia in tempore ex Augu- 
tana Bibliotheca, promptissiuo pubmitente Davide 
Jiasebelio, hec ipsum cayut Grace expressum. ec- 
cepi, juvet bic eubnectere : 

Δρήγησις (8 πατέρων, ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνελθόντων περὶ τῶν 
οἰκείων κατορθωμάτων. 

᾿Αναχωρυταί ποτε σοφοὶ καὶ πνευματικοὶ, δώδεχα τὸν 
ἀοιθμὸν, συναχθέντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ, ἀπήτησαν ἑαντροὺς 
εἰπεῖν ἕκαστον ὁ κατώρθωσεν iv τῷ κελλίῳ αὐτοῦ, xx 
ποίαν ἄσκησιν ἤσχησε gal πγενμαᾳτικὴν ἀρετήν. 


1063 


Kal εἶπεν ὁ πρῶτος, ὃ καὶ πρισδύτερος 
«Ἐγὼ, ἀδελφοὶ, ἀφ οὗ ἠρξάμην ἡσυ χάξειν, ὅλον ἐσταύρωσα 


ἐμαντὸν τοῖς πράγμασιν, ἐννοῶν τὸ γεγραμμένον (Psal. 
1,.5), Διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν, καὶ ἀποῤῥιψω- 
pt» ἀφ᾽ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν. καὶ τεῖχος ὥσπερ ποιή- 
σας ἀνὰ μέσον τῆς ψυχῆς μου καὶ τῶν σωματιχῶν πραγ- 
μάτων, εἶπον ἐν τῇ διανοίᾳ μου, Ὅτι ὥσπερ ὁ ἔσω τοῦ 
τείχου; οὐχ᾽ ὁρᾷ τὸν ἔξω ἑστῶτα, οὕτω μηδὲ σὺ θελή- 
σης ὁρᾶν τὰ τῶν ἐχτὸς πράγματα, ἀλλὰ * σαυτῷ πρόσ- 
Pa ἐχδεχόμενος τὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ cov. Οὕτω δὲ 
Xo» τὰς πονηρὰς ἐπιθναίας, ὡς οφεις καὶ γεννήματα 
ἐχιδνῶν, ὅταν αἴσθωμαι ἐν τῇ καρδίᾳ μου φνομένας ταύ- 
τας, προσέχων αὐταῖς μετὰ ἀπειλῆς καὶ ὀργῆς, καὶ En- 
ραἰνω᾿ αὐτὰς, xal οὐκ ἐπαυσάμην ποτὲ ὀργιζόμενος τῷ 
σώματί μον καὶ τῇ ψυχῇ μον, ἵνα μηδὲν φαῦλον ποιή- 
σωσιν. ) 
΄ς Ὁ δεύτερος λέγει" « Ἐγὼ εἶπον ἐμαντῷ, ἀφ᾽ οὗ ἀπε- 
ταξάμην τῇ γῆ, Ὅτι σήμερον ἀνεγεννήθης, σήμερον ἐν- 
ταῦθα παροικεῖν ἤρξω. Οὗτος ἔσο χαθ᾽ ἑκάστην, ὡς ξέ- 
νος, καὶ αὔριον ἀπαλλαττόμενος. Καὶ τοῦτα ἐμαυτῷ καθ᾽ 
ἑκάστην συμθουλεύω. » 

γ. Ὁ τρίτος" « Ἐγὼ ἀπὸ πρωΐας ἀνέρχομαι πρὸς τὸν 
Κύριον μον, xai προσχυνήσας αὐτῶ, ῥίπτω ἐμαντὸν ἐπὶ 
φπρόσωπὸόν μὴν, ἐξομολογούμενος τὰ παραπτώματά μον. 
Καὶ οὕτω χαταδαίνω προσκυνῶν τοὺς ᾿Αγγέλους τοῦ Θεοῦ 
εὔχεσθαι ὑπὲρ ἐμοῦ καὶ πάσης τῆς χτίσεως. Καὶ ὅτ᾽ ἂν 
ξοῦτο ἐπιτελέσω, χατέρχομαι ἐν τῇ ἀδύσσῳ. Καὶ ὥσπερ 
οἱ Ἰουδαῖοί ποτε, ἐπὶ Σοδόμοις xai Γομόῤροις ἀπιόντες, 
καὶ περισχιξόμενοι, καὶ δαχρύοντες ἐπὶ τῇ συμφορᾷ τῶν 
πατέρων αὐτῶν, οὕτω χἀγὼ περιέρχομαι τὰς χολάσεις, 
xxl θεωρῶ τὰ ἴδια μέλη βασανιζόμενα, καὶ χλαίω μετὰ 
κλαιόντων. P 

δ΄, Ὁ δὲ τέταρτος ἔφη" «᾿Εγὼ οὕτως tipi ὡς ἐν τῷ ὄρει 
τῶν ἐλαίῶν καθήμενος, μετὰ τοῦ Kupiou x«i τῶν 'ArrogTO- 
λων αὐτοῦ, καὶ εἶπον ἐμαυτῷ" ᾿Απὸ τοῦ νῦν μηδένα yi- 
γωσχε χατὰ σάρχα᾽ ἀλλὰ μετ᾽ αὐτῶν ἔσο διὰ παντὸς τὸν 
ξῶλον αὐτῶν x«i τὴν πολιτείαν μιμούμενος, ὡς; ἡ καλὴ 
Mapía παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου καθημένη, x«l τῶν 
λόγων αὐτοῦ ἀχούουσα" Γίνεσθε ἅγιοι, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι 

] Pet. τ, 46): γίνεσθε οἰκτίρμονες, ὡς ὁ Πατὴρ ἡμῶν ὃ 

τοῖς οὐρανοῖς (Luce v1, 96): γίνεσθε τέλειοι, ὡς ὁ 
Πατὴρ ἡωῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς (Matth. v, 45)* xxl, Μά- 
θετε ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ 
(Mauh. xi, 29). » 

στ΄. Ὁ δὲ πέμπτ οςεἶπεν' « Ἐγὼ τοὺς ᾿Αγγέλους θεωρῶ 
πάσαις ὥραι; ἀνερχομένους καὶ κατερχομένους εἰς τὴν 
χλῇσιν τῶν ψυχῶν" καὶ διὰ παντὸς τὸ τέλος προσδοχῶν, 
λέγω" Ἑτοίμη ἡ καρδία μον, ὁ Θεύς. » 

στ .Ὁ ἔχτος λέγει" « Ἐγὼ καθημέραν νομίζω τούτους τοὺς 
λόγους ἀκούειν παρὰ τοῦ Kupiow Κάμετε δι᾽ ἐμὲ, χἀγὼ 

«co ὑμᾶς. Ἔτι μωρὸν ἀγωνίσασθε, καὶ οψεσθε τὸ 
σωτήριόν μου καὶ τὴν δόξαν μον. Εἰ ἀγαπᾶτέ με, τὰς ἐν- 
τολάς pov τηρήσατε (Joan. xv, 45). El τέχνα μου ἐστὲ, 
ὡς πατέρα χαλοῦντα αἱσ χύνθητέ με, ὡς πολλὰ ὑπουεί- 
γαντα δὲ ὑμᾶς. Εἰ n pier μὸν ἐστὲ, τῆς φωνῆς τοῦ 
ποιμένος ἀχούσατε (Joan. x, 97). Ei δοῦλοί μὸν ἐστὲ, 
τοῖς δεσποτιχοῖς ἀχολουθήσατε παθήμασεν. » 

ζ΄. Ὃ ξόδομος εἶπεν" € Ἐγὼ τὰ τρία ταῦτα συνεχῶς 
μελετῶ, καὶ ἀδιαλείπτως ἐπιλέγω ἐμαντ’;», ἐλπὶς, πίστις 
ἀγάπη 6877, ἵνα τῇ μὲν ἐλπίδι χαίρω, τῇ δὲ πίστει στη- 
ρίζωμαι, τῇ δὲ ἀγάπῃ μηδένα λυπήσω ποτέ. » 

v». Ὁ ὀγδοος ἔφη" € Ἐγὼ mí... ['lo.. πέσουτα] μὲν τὸν 
διάβολον θεωρῶ, καὶ ὅτου δ' ἄν ἀπέλθω, θεωρῶ αὐτὸν 
τοῖς ἔσωθιν ὀγθαλμοῖς, καὶ τῷ δεσπότῃ Θεῷ ἐντυγχάνω 
κατ᾿ αὐτοῦ, ἵνα ἄπρακτος μείνῃ, καὶ ἐν μηδενὶ loy ven, 
xml μάλιστα κατὰ τῶν φοδουμένων τὸν Εὐριον. » 

θ΄. Ὁ ἕνατος ἔφη. «Ἐγὼ καθ᾽ ἡμέραν τὴν ἐχκλησέαν τῶν 
ὁσίων θεωρῶ, καὶ τὸν κύριον τῆς δόξης ἐν μέσῳ αὐτῶν 
ὑπὲρ πάντας λάμπαντα' ὅταν δὲ ἀκηδιάσω,, ἀνέρχομαι 
εἰς τοὺς οὐρανοὺς, x«i θεωρῶ τὰ κάλλιστα τάγματα τῶν 
᾿Αγγέλων, x«i τοὺς ὕμνους, oüg ἀναπέμπουσιν ἀπαύστως 
τῷ Θεῷ, καὶ τὰς μελωδίας" x«l μετεωρίξομαι ὑπὲρ τῶν 

γγων καὶ τῶν φωνῶν, ὡς ἐννοῆσαι τὸ γεγραμμένον᾽ Οἱ 
οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ (Psal. xvin, 2), xai, 

α τὰ ἐπὶ τῆς γῆς σποδὸν xal σχύυέαλα ἡγοῦμαι. » 


* Deut. xv, 9, in quam Moysis praceptioneu 


DE VITIS PATRUM LIBER VI. 


ἐξ αὐτῶν À 


4064 


c. Ὁ δέκατος εἶπε" « Διόλον ἐγὼ τὸν Δγγελον τὸν παρα- 
μένοντά μοι θεωρῶ πλήσιον, καὶ τηρῶ ἐμαντὸν ἐννοῶν τὸ 
γεγραμμένον Προωρώμην τὸν κύριον ἐνώπιόν μου διὰ 
παντὸς" ὅτι ix δεξιῶν μου ἐστὶν, ἵνα μὴ σαλευθῶ (Psal. 
Xv, 8). Φοξοῦμαι οὖν αὐτὸν, ὡς τηροῦντά μον τὰς δοὺς, 
xal χαθ' ἑχάστην ἀνερχόμενον πρὸς τὸν Θεὸν, axi ἐμφα- 
νίζοντά μου τὰ ἔργα καὶ τοὺς λόγους. » 

ux. 'O ἐνδέχατος ἔφη « Ἐγὼ πρόσωπον ἐπιθεὶς ταῖς 
ἀρεταῖς, οἷον τὴν ἐγχρατείαν, τὴν σωφροσύνην, τὴν μα- 
χροθυμίαν, τὴν ἀγάπην, εἰς ἐμαυτὸν ἔστησα. χυκχλώσας 
pov αὐτάς. Ὅπου δ᾽ ἄν ἀπέλθω, λέγω" Ποῦ εἰσὲν oi παι- 

"ϑαγωγοί σου ; μὴ ὀλιγωμήσης, μὴ ἀχηδιάσῃς, ἔχων αὐτὰς 
ἐγγύς σον διὰ παντός" οἷα ὑέλεις ὁμᾶει περὶ ἀρετῆς, ἵνα 
μετὰ θάνατόν σον μαρτυρήσωσιν ὑπέρ σου τῷ Θεῷ, ὡς 
εὑρᾶσαι ἀνάπαυσιν ἐν aoi, » , 
(6. Ὁ δωδέκατος ἐγ € 'γμεῖς μὲν, πατέρες, οὐράνιον 
ἔχοντες πολιτείαν, οὐράνια x«l τὰ φρονήματα χέχτησθε" 
καὶ οὐδὲν θαυμαστόν' ἀπηρτισμένους γὰρ ὑμᾶς ὁρῶ τοῖς 
ἔργοις, καὶ τὰ ἄνω διώχοντας. καὶ, τί εἴπω; x«i ταῖς 
διανοίαις ἐπαίρεσθε" τῇ γὰρ δυνάμει μετατίθεσθε ἀπὸ τὰς 
γῆς, οἱ ἑαυτοὺς παντελῶς ἀπαλλοτριῴσαντες ἐξ αὐτῆς. 
Ti εἴπω ὑμᾶς, ἐπιγείους ἀγγέλους, καὶ οὐρανίους ἀν- 
θρώπους, xal οὐχ &v ἁμάρτοιμε; ἐγὼ δὲ ἔτι ἐμαυτὸν τοῦ 
τοιούτου χρίνω ἀνάξιον" ὅπου δ᾽ ἄν ἀπέλθω ὁ περιστρατῶ, 
ἔμπροσθὲν μου χαθορῶ προλαμδανούσας τὰς ἁμαρτίας 
μον, x«l* ὁρῶ ἀεὶ δεξιὰ xal ἀριστερὰ" ἐν τοῖς χαταχθο- 
νίοις ἑαυτὸν χαταδιχάσας λέγω" Ἔσο μετὰ τούτων, ὧν 
εἴ ἄξιος, ἐν τούτοις γὰρ μιχρὸν ὕστερον χαταλογισθήσῃ" 
θεωρῶ οὖν ἐκεῖ, πατέρες, οἰμωγὰς xai δάχρνα ἄπανστα, 
ἃ οὐδεὶς δύναται διηγήσασθαι. Θεωρῶ τινας βρύχοντα; 
τοὺς ὀδόντας, καὶ παλλομένους ὅλῳ tà σὡματι, xxi τρέ- 
μοντας ἀπὸ κεφαλῆς ἕως ποδῶν. καὶ ῥίψας ἐμαντὸν ἐπὶ 
τῆς γῆ:, x«l σποδὸν χαταπασάμενος, ἱκετεύω τὸν Θεὸν, 
τῶν συμφορῶν ἐχείνων πεῖραν μὴ λαξεῖν. Βλέπω δὲ καὶ 
θάλασσαν πυρὺς, καχλάξουσαν ἀμετρήτως, καὶ διαφν- 
σῶσαν, καὶ μυχωμένην᾽ ὡς νομίσαι τινὰ ἕως τοῦ οὐρανοῦ 
φθάνειν τὰ μυχήματα τοῦ πυρόξ" καὶ ἐν τῇ φοδερᾷ Exsiva 
θαλάσσῃ ἀναριθμήτους ἀνθρώπους ἐῤῥιμμένους ὑπὸ φο- 
δερῶν καὶ ἀγρίων ἀγγέλων, καὶ μιᾷ φωνῇ πάντας βοῶ 
( τας, xai ὀλολύζοντας ὁμοῦ, οἵας οὐδεὶς ἤχουσεν ἐπὲ γᾶς 
ὁλολυγὰς x«i φωνάς" xxl ὥσπερ φρύγανον πάντας καιο- 
μένους" καὶ τοὺς οἰχτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ ἀποστρεφομένους 
ἀπ᾽ αὐτῶν, διὰ τὰς ἀνομίας αὐτῶν. καὶ τότε θρηνῶ τὸ 

γένος τῶν ἀνθρώπων; πῶς τολμᾷ καὶ λαλῆσαε λόγον, ὃ 

προσχεῖν τινε τοσούτων χαχῶν ἀποχειμένων τῷ χόσμω 

καὶ ἐν τούτοις μοῦ χρατῶν τὴν διάνοιαν, τὸ πένθος ἀσχῶ, 

ὃ εἶπεν ὃ κύριος, ἀνάξιον xal τοῦ οὐρανοῦ xai τῆς γῆς 

ἐμαυτὸν χρίνας, λογιζόμενος τὸ γεγραμμένον, Ἐ᾿γενήθη μοι 

τὰ δάκρυα μον ἄρτος ἡμέρας καὶ νυκτός (Psal. χει, 4). » 
Ταῦτα τῶν σοφῶν καὶ πνευματιχῶν πατέρων, χαὶ τῶν 
ὄντως ζητούντων τὸν Κύριον, τὰ ἀποφθέγυατα᾽ γένο.το 
ài xal ἡμᾶς ἀξίαν μνήμης xai δυγγήσεως πολιτείαν δέ- 
ξασθαι" ᾿ινα γενόμενοι ἄμεμπτοι, καὶ τέλειοι, xal ἀνεπί- 
ληπτοι, εὐαρεστήσωμεν τῷ Θεῷ, ᾧ d δόξα εἰς τοὺς αἰῶ- 
νας, ἀμήν. 
Quz Latine non exhibeo, quia a Paschasio hic La- 
tine expressa labes , et proniptum cuique ea cum 

Latno conferre textu. Utinam plures viri docii, si 

p 605 ad Vitas Patrum eremitarum facientia Graece 
habeant, vel publico donent , vel suppeditent, ut in- 
terpretun fides appareat, et sua historiz constet 
auctoritas. 


B 


Adverte me hujus libri non nisi duo Mss. nacitum 
exemplaria, quz: tamen non omnino conveniebant 
in capitibus et numeris, nec inter se, nec cum Edius. 
In altero eorum vetustissimo , hoc praterea caput 
ante caput 5 interserebatur : 

De vilitate vestium. 

« Abbas Agathon dispeusabat semetipsüm, et in 
omnibus cum discretione pollebat, tam in opere ma- 
nuum suaruin quai vestimento, Talibus enim vesti- 
bus utebatur, ut. nec satis bons , nec satis malae 
cuiquam apparerent. Dicebat autem discipulis suis : 


exslat homilia Dasil. Magui. 


1005 


IN PALLADII LIBRUM PR/ELUDIA. 


1066 


Vestis quoque sit monachi qux nuditatem et frigo- A Sed rectum, inditi, id est ascititii, 
rem repellat, non inditi coloris, qua in jactantia ela- 
tionis, aut in vanitate anima fluctuetur.» 

Correxerat hic scioelus quidam indici pro inditi. 


Adverte etiam, pleraque quz cum Ruffino Pascha. 
sius habet communia, iisdem fere verbis apud ᾿λυΐ- 
finum et Paschasium baberi. 


DE VITIS PATRUM 
LIBER OCTAVUS, 


SIVE 


HISTORIA LAUSIACA, 


AUCTORE PALLADIO, HELENOPOLEOS EPISCOPO: 
INTERPRETE GENTIANO HERVETO. 


IN PALEADII LIBRUM PRJELUDIA , 


ET. DE EODEM LIBRO ELOGIA. 


JL ectott. 


8868 Quod libro primo et secundo praestitimus, ut auctorum, quorum potiores in iis libris partes erant , 
peregriuationes sub unum aspectüm ex Annalibus illustrissimi, cardinalis Baronii exhiberemus , idem hic 
prestare conabimur. Acripe igitur Palladii peregrinationem, per annos et loca aliquo modo generatim di- 
gestam. Nam reliqua minuta et particulares conventus in ipsius textu leges. Subjunxi et Melaniz junioris 
varias profectiones, sd lucem Palladii, qui obiter tantum quzdam de ejus itinere insinuat. De Melania se- 
niore, cujas etiam Palladius meminit, habes fuse supra in prseludiis ad librum secundum, cum de Ruffini, qui 
ejus libri vel auctor , vel interpres est, peregrinatione egimus , quem Melanie lateri comitem hzsisse, et 


peregrinationis ejus fuisse socium , statuit Baronius. 


PEREGRINATIO 
PALLADII, HELENOPOLEOS EPISCOM. 
Profectio /Egyptiaca. 


Anxo Christi 588. Baron., t. 1V, ad eum an. — 
889 loc eodem anno [Christi 288, Siricii papse ὁ, 
Valentiniani 15, Theodosii 10 impp.], sub consulatu 
videlicet Theodosii secundo, Palladius Galata, ut ipse 
testatur (Pallad., in Lawiac., cap. 1, Alexandriam 
petiit : qui tum ex iis quie ibl eremum /Egypti pera- 
gratus vidit, tum ab aliis audivit, scripsit postea 
commentarium ad Lausum praefectum; quam ob 
causam eumdem librum interduim Lausiaca (a) appel- 
larunt , cui et titulus iile przefixus alicubi reperitur, 
ut Paradisus Heraclidis (^) nominetur. Mansit hic in 


B  Mirati sumus (c) aliquem dubitare num bic Palla- 


dius idem sít cum illo quem fuisse natione Galatam 
et professione Origenistam sanctus flieronymus tra- 
dit; cum idem ipse Palladius eo commentario id 
profiteatur his verbis (Pallad., cap. 22) : « Respondi 
me esse peregrinum , et de Galati:e partibus venire, 
et unum ex Evagrii fratribus esse confessus sum. » 
flec ipse. Porro ambos, Palladium scilicet et Eva- 
grium, Origenis erroribus fuisse corruptos , non ob- 
scure tum Hieronymus tum etiam Epiphanius aflir- 
marunt. 

Palladius igitur Evagrio inhzrens, ejusdem quoque 
morbi contagione contabuit; de quo Hieronymus 
adversus Pelagianos agens, hzc habet: « Palladius, 
servilis nequitiz, eamdem hzxresim instaurare cona- 


eremo cum Evagrio Pontico aliquot anuis (de trien- Ὁ tus eat, et novam translatiouis Hebraies mihi calum- 


nio ibi confecto ipse meminit (Paliad., cap. 12). Porro 
Evagrii Pontici consuetudine, Origenis erroribus im- 
butus est. 

ParzRoL. LX XIII. 


niam struere : num et illius ingenio nobilitatique 

Invidimus? nunc quoque imysteriuim iniquitatis ope- 

ratur (Hieron., proem. advers. Pelag.), » etc. Ob 
| 94 


5081 


bE VITIS PATRUM LIBER ΥἹᾳ. 


1068 


quam etiam causam a&anelus Epiphanius eumdem A gtari, ej omnes qui ejusdem dogrnatis erant, ut. eos 


in Palestina ista decentem deplorans, aii: « Palla- 
4ium vero Galatam, qui quondam nobis eharus fuit, 
et nunc misericordia Dei indiget, cave; quia Origenis 
haeresim prexdieet et doeet, ne forte aliquos de populo 
tibi credito ad perversitatem sui inducat erroris 
sApud Hieron., epist. 60). » Hxc. ipge acribans ad 
Joanem Jerosolymitanum episcopum, cung idem Pal« 
ladius jam deseruisset eremum Nitrie, et morbi 
causa, ut ipse testatur (Pollad., in Lausiac., cap. 22), 
abiisset iu Palestinam ; ubi aliquandiu. noratua ha- 
ryeses docebat Origeyia, quem eavegdum Epiphanius 
Joannem ejus loci episcopum quam primum adino- 
nuit. Cum vero Origenistarum nullum alium nominet, 
nisi Palladium, certe, et si alii. essent eadem labe 


conspersi, tamen nog alium quam ipum id munerig B 


gubiisse, ut Origenis deliramepla doeeret , satis appa- 
yet. Quamobrem Origenistam illun, quem sanctam 
Paulam teptasse Hiecon ymus scribit, nemiper certe 
prater Palladium tanc in Pal»stina morantem fuisse 
eonspicio, de quo ista in ejusdem Paulo ep:taphi» 
habet (Hier., epistola 27) : « Tangam ego breviter, 
quo modo ligretic.rum cxenosos devitaverit lacus, 
et eos instar habuerit ethnicorum. Quidam veterator 
callidus, atque, ut gibi videbatur, doctus et soiolus , 
me nesciente coepit ei proponere quastlones, et di- 
cere : Quid peccavit infans, ut ἃ daemone corripiatur ? 
]n qua ziate resurrecturi sumus? si in ipsa qua 
morimur, ergo nutricibus post resurrectionem opus 
erit ; si in allera , nequaquam erit resurrectio uyof: 


sexus maris et femineo erit, aut mon erit? Si erit, 
sequentur 690 et nupti», et eoncubitus, sed. et ge- 
neratio; si non erit, sublata diversitate sexu:, eadum 
corpora non resurgent; agyraveat enim terrena inha- 
bitatio sensum mulia cogHantem (Sap. 1x) ; seditenuia 
erunt, et spiritualia, dleente Apostolo : Seminatur 
eorpus animale, surget corpus spiriuale (1 Cor. xv). 
Ex quibus omnibus probare cupiebat rationales crea- 
turas ob quzdam vitia e1 antiqua peccata in corpora 
esse delapsas, et pro diversitate el meritis peccato- 
rum , tali vel tali conditione generari, ut vel corpo- 
rum :anitate gauderent, el parentum divitiis ac 
nobilitate, vel in morbidas carnes et domos inopum 
venientes, poenas pristinorum luerent delictorum, et 
presenti seculo atque corporibus «quasi carcere 
clauderentur 

t Quod cum audisset, et ad me retulisset, indicang 
hominem ; mihique incub:issel necessitas nequiseimye 
viperz:s ac wmjorlifere bestie resistendi, de (uibus 
Psalmista commemorat, dicens : Ne tradus bestiis 
animas confitentium (ibi (Psal. xxv) ; et, Inerepa, 
Dowine , bestias calami, quee scribentes iniquitatem, 
loquuuur conira Dominum mendacium, ei elevant in 
excelsum 0s suum (Psal. .xyu) ; conveni hominem, et 
erationibus ejus, quam deripere nitebatur, brevi 
jnterrogatione conclusi, diceus, » etc. Refert dispu. 
tatioggio tunc cum eo habitam, atque ad postremum 
addit: « Ex quo die iia ccepit Paula hominem dete- 


voge publica hostes Dowini proclamaret. | Hzc Πρ 
ronymus. Sic igiiur a sancte. Hieroayno ceafutaig: 
Pailadius, in ipsum stylum convertit, atque primum 
hiec de Paula adveraus eumdem διέ Hierony- 
mum in suo commentario ad Lausum effi! : 
« Multas (emigas vidi, plurimasque tam viduas quam 


. vimgipes novi, inter quas Paulam llomanam, matrem 


Toxotii, feminam ad genus vitz, quod est secundum 
spiritum, dexterrimo ingenio : cui quidem, quo tninus 
αἱ se daret, impedimento fuit. Hieronymus quidam 
genere Dalipate , qui eulierem opima indole ad ge- 
nus vite perfectum, cum 1n eo multos, ne dieam 
emnes, longissimo post se intervallo videretur posse 
relinquere, ipse invidia motus ad suum peculiare 
vivendi ingtitytum  pertraxit, Ejus (lig nomine Eu- 
stochiam jn ἢριμίαϑοιᾳ vijat ed&ue monschalen 
exercet : quam quidem ego nunquam alloeuus sum; 
cxterum feriyr insigni esse pudicitia, ef regere so- 
cietatem virginnm quinquaginta ( Pallad., in Lausis., 
cap.29). » Hzc Palladius ; mansisse autem isum in 
Palzsina saltem usque ad annum trecentesimuu 
nonagesiu um secundum, inferius dicemus ex epistola 
Epiphanii ad Joannem. 
Profectio ix BiAgniqm. 

Anno Christi 592. Baron., t. IV, ad an. Chrhii 588. 
— At quid pauea de Palladio? Accidit quidem ut 
recedens e Palestina in Bithyniain, catholici hogi- 
nis pergonam induerit, et inter Catholicos consue- 


|. 8t6p6, postea in Joannis Chrysostomi episcopi Con- 
tuorum, sed transformatio in alios. Diversitas quoque C 


stantinopolitani se amicitiam insinuarit. Et unde het, 
inquies, de consuetudino cum Joanue aesopisti ! Ex 
eo petissimum, qued (avit eidem Joanni Chrysost 
mo; eui quidem non communione eatholica tantum. 
modo eenjuaetus, sed et oidem fuit toleraniia malorum 
propinquus ; nau qua ob ejusdem Joannis defensio 
nem passus est, his verbis ipse declarat : « DePa- 
lastiaa autem sd provinciam Bithygiam τοι, lu qui 
uegele quo medo, uisum studia lhomingm , qu volua- 
tate divina (hoc Deus novit) episcopus ultra meritum 
meum factus sum. In qua tempestatis illius, que sub 
sancto Joanne cominota est, interfui malis, et per 
decem meRmses in obaesrissima cellula eeculitus, 
copi illius sancti dicfa reminisci ( Pallad. , in Lausiac., 
c. 92), » eic, 
Profectio in Asiam. 

Anno Christi 400 Baron., t. V, ad ewn annum. -* 
Αἰ Christi 400, Anastasii papze 5 , Arcadii οἱ Ho- 
noirji impp. 6, synodus est habita Constantinopoli xt! 
episcoporum in causa Asianorum episcoporum , Cum 
Autonini episcopi Ephesini causa examinata est, & 
G91 Pallavius cum duobus aliis in Aeiam destis-- 
tus (Pallad. in Dial.). De qua re ita Palladius, '-! 
quisquís auctor, in dialogo de rebus Joannis Chryse- 
stomj : « Cansilioque syaodi praesentis habito , quos 
dam ex presentibus episcopis in Aslam mitut 26 
testes ipterrogandos. Tres enim ex omnibus eledi 
sunt, Syncletius Metropolitanus, Hesychius Oparien- 
sis, et Palladius Heleuopolitanus. llis dederat 380" 


, 


1009 


IN PALLADII LIBRUM PR/ELUDÍA. 


1070 


dus in mandatis ut qui intra duos menses non occur- À pro pace Feclesiaram ea functus est legatione. Sed 


reset Mypspis Aelis civitatis ad sua tuenda jura, 
quod vicini essent et qui arguebantur, et episcopi 
reliqui a Syneletie sociisque judicandi, excommuni- 
catus esset, Descenderunt igitur Smyrnam prenomi- 
nati episeopi Syncletius et Palladius : Hesychius 
euim, qued faveret Antenino, Ginzit se valetudina- 
rium, Signil&earuntque continuo per litteras utrisque 
partibus adventum suum , ut concurrentes in memo- 
param civitatem, implerent qux polliciti fuerant. 

4 llli ante judicum adventum amieitias inierant, 
peru persuasi auro, partim jurejurando eonstricti. 
Longragati iguur in ipea eivitate, judices ludere ee 
Bosse putabant dilatione testium, quasi peregre pro- 
fecli essgnt. ob variae causas. Ad hec judices aeeu- 


quid tandem? ipsum foris pro tempore mutasse per- 
sS0nam potius, quam animum impietate refertum, 
non leve argumentam est, qued eo libro, quem post 
eos turbas conseriptum ab eo eonstat (nam im ee mee 
minit de Melanie obitu, qui contigit post acbis Rema 
excidium) Orizenistas eomplures laudavit, fpsumque 
Evagrium Origenis erroribus infamatum ad ceolum 
evexit. 

Palladii secundus Rtomam cum Coelestlo in. causa. Pe- 

lagii hwresiarehe adventgs. 

Anno Christi 417. Baron., tom. V, ad eum annum. 
--- 692 Quadringentesimus decimus septimus Christi 
annus [Innocentii papre 16, Honorii 23, Theodosii 10, 
impp.| Honorio Augusto undecimum et Constantio 


&^iorem rogant, intra quos dies adduoturug esset te- B secundum eonsulíbus aperitur: quo Pelagius hzre- 


$163, 86 exspeetaturos pollicentes. Ratue ille eos aeris 
inclewpgntiam ferro graviter, ae per id velle disce- 
dero (erat anim lervor zstivi solis) intra quadraginta 
dies produeturum promittit testes ; alias peenpe eano- 
num sua se Bponte subjicit. Exspectavere judices 
euadragiuta dies : eum ille ad inquirendum dimissus 
testes, omisit boc interim, et Constantinopolim veuit, 
illicque delituit. Ubi vero nusquam comparuit, secri- 
pere judices omnibus Asig episcopis, denppti3njes 
excommunicatum, sive ut desertorem, sive ut detra- 
etorem. Post hzc alios quadraginta dies persisten- 
tes, cum ille minime appareret, Constantinopolim 
rediere. lllic invento Eusebio, ei quae gesserat ex- 
probrant. Rursus ille infirmitatem corporis allegans, 
pollicetur testes exhibiturum. » 
Profectio Romana. 

" Anno Christi 404. Baron. |. 1, ad annum 5208, 
et t. V, adan. 404. — Quo etiam tempore, eum vi- 
geret vehementior in eumdem Cbrysostomum perse- 
cutio, ex Oriente recedens, Romam se contulit ad 
Jnnocentium, 8 quo una cum aliis exceptus est. Et 
unde hzc? dices. Testatur id ipse, cum de Piniano 
atque ejus conjuge Melania juniore, a quibus exce- 
ptus in urbe fuit, sermonem habens, hzc ait : « Ne 
nobis quidem certe, cum plurimi simul essemus, qui 
Romam propter beatum episcopum Joannem per- 
reyeramus, exigua prestiterunt; sed dum in jlis 
partibus degeremus, officiosissimo nose suseeperunt 
hospitio, largissimisque sumptibus, eum Inde profi- 
ei-ceremur, honoraverunt (Pallad., in Lausiae., 
49). » Hic ipse. 

Quando autem id acciderit (d), expressura habes 
jn dialogo de rebais ejusdem saneti Joanvis * his ver- 
bís : « Vix meusis effluxeret, eum Paliadius quoque 
episcopus Helenopoleos (est enim Helenopelis civitas 
in Bithynia, de qua superius) absque Nueris venit, 
qvi et ipse fogisse dicebat vesaniam principum; ex- 
pressius autem stique signaptius enarravit. omnis, 
ipsumque exemplar edieti protulit, » etc. Licet bune, 
de quo agimus, Palladium diversum ab illo esse epor- 
Lea! qui in eo dialogo interloquitar ; etenim tanc pri- 
snum Romam se venisse dicit. cum sub Zosimo papa 

& Exstat tom, 1 Joan. Chrys., edit, Paris., col. 10, 


"o enn SDIPÁÉE ert 


v 


sjarcha, cum accepísset non esse receptam ab Inne- 
centio Romano pontifice purgationem suam liabitam 
in concilio Palzstino, sed priori apud eum astrietam: 
teneri damnatione, ut eum falleret, omnem adhibuit 
fallendi artem ; etenim ipse ad Innocentium papam: 
litteras dedit, quibus profiteretur se vere esse eatho- 
lieum. Dedit et alias de hoc ipso Praylius Jeresoty- 
mitanus, quibus legitime factam Pelagii purgationem 
significaret, Adjectum ut una cum his mitteretur 
Bomam, qui sque esset heresis infamatus Ceelestius 
ejus discipulus suam causam acturus *nrosque accu- 
satores ad sedis apostolicze judicfum, quasi calumniis 
exagitatus, provocaturus ; quo declararet se nen ali- 
ter credere quam quod catholica teneret £oelesia. 
Quantum autem (e) opinari licet, cum his omnibus 


' et ad haec omnia videtur etiam legatus fulsse Palla- 


eap. D 


dius Galata episcopus Helenopoliianus, quem Pelagio 
favisse, testificatione sancti. Hieronymi superius di- 
eium est. Ipse enim Palladius in disloge quem seri- 
psit de rebus saneti. Joannís Chrysostomi, ipso ejus 
exordio dese testatur venisse Romam sub Zesimo papa. 


Pelledius Golata nh. Hiergnymo impudjcitie gotaius. 

Baron., t. V, ad qunum Christi 445. — Porro quod 
in eam dementiam superbus iso (Pelegiwa) elapus 
fuerit, ut. assereret esse hominis, vi liberj arbitrii 
uen tantum non peceare, sed etjam pon tentsri, hinc 
ipse Hieronymus er persona Pelagii, ejusque verbis 
haac ait : « Alii clausi celluis, et feminas non viden- 
tes, quia miseri sunt, et verba mea nou audiunt, 
' terquentur desideriis; ego etiara, ai mulierum yallor 
agminibus, nullam babeo concupiscentiam ; de we 
enim dictum est : Lapides sancli voluuntur super ter- 
ram (Zachar. ix); et ideg non sentio, quia liberi ar- 
hitrii potestate Cbristi trophzum eirceumfero (Hicron., 
conira Pelag. i. u). κε Hujusmodi plane heretjcos vi- 
sus eat idera sengtus Hierenymus alibi suggillasse, 
dum sil : « Si nata fecissent verba mea populo meo, 
non blandienies eis, eL adniatione pesdentas, nt dige- 

αὐ : Non habetis peccata, perfegiam justitiam pog. 
sidetis, sanctiias οἱ pudicijis atqpe juglitia in yohig 
tantummode reperiuntar ; et ego non tradidissqu) qoi 


101) 


DE vifIS PATRUM LIBER VIII. 


10:2 


Ie immunditiam δὲ ignominiam, ut facerent qu:e fou À praebet, cum quis ipsi bíanditur ; ae eontra eos 


conveniunt, et sequerentur cogitationes suas pesei- 
mas. Contemplemur haereticos, quomodo semel de- 
sperantes salutem, gula se tradant et deliciis ; vescan- 
tar carnibus, frequentes adeant balneas, musco fra- 
grent, unguentis variis delibuti, quaerant corporis 
pulehriiudinem (Hieron., in Jeremiam, lib. wv, c. 22), 
etc. » Persiringens in hunc modum &anctus Hiero- 
nymus Pelagium atque Pelagizmos, et. baud dubium 
inter alios suggillat Palladium Galatam episcopum 
Belenopolis in Bithynia, de quo saepe superius, cujus 
disertis verbis meminit in przfatione in eosdem li- 
bros adversus Pelagium scriptos, quod cum versari 
soleret assidue cum feminis religiosis, magna tamen 
jactantia gloriaretur, quod omnis esset penitus con- 
cupiscentie expers. lta quidem ipse, cum presertim 
in AEgypto, visitans monachos, junctus fethiuis pere- 
grinaretur. Quo nomine redarguius est eliam per 
epistolam 899 ab Isidoro Pelusiota, dignam illam 
quidem qua hic recitetur, utpole tanti viri. profutu- 
rum omnibus monumentum, Sic enim se habel (Isi- 
dor., epist. 284, lib. 1) : 

« Palladio episcopo. ᾿ 

« Mulierum congressus , vir optime, quantum fieri 
potest, fuge. Nam eos qui sacerdotii munere fun- 
guntur, sancliores ac puriores illis esse oportet qui 
ad monies se contulerunt. Siquidem illi et eui , el 
plebis ; bi autem sui duntaxat curam gerunt. Atque 
illi in hujusmodi dignitatis fasiigio collocati sunt , 
omnesque vitam eorum perscrutan:ur et explorant ; 
hi autem in spelunca sedent, aut sua vulnera curan- 
tes, aut vitia obtegentes, aut eliam coronas sibi ipsis 
texentes. Quod si etiam, ul cum illis congrediaris, ne- 
cessitas aliqua te obstringat, oculos humi dejectosshabe, 
atque ipsas quoque, quonain pacto spectandum sit, 
doce; non enim duntaxat docendum est quonam modo 
cernere oporteat, sed etiam, ut oportet, cernere, 
Cumque pauca qu» ipsarum animo astringere atque 
illustrare queant , locutus fueris , statim evola , ne 
forte diuturna eonsuetudo vires tuas emolliat et in- 
fringat, atque velut horrendum quemdam et elatum 
Jeonem nacta, comam quidem qui leonem vere leo- 
nem efficit , regiamque dignitatem ipsi conservat, 
amputet ; dentes autem eripiat, atque ungues (quo- 
rum adminicolo robastissimas etiam feras vincit ) 
evellat, ac deinde deformatum ac ridiculum reddi- 
tum, animal inquam illud horrendum ac intoleran- 
dum ae vel solo rugitu montem percellens, pueris 
etiam se illudendum priebeat. 

c Quod si a mulieribus honore affici cupis (maxi- 
me quidem hoc spiritualem virum haudquaquam de- 
cet), ut ut autem res se habeat, nihil tibi cum femi- 
nis commercii sit, ac tum ab illis honorem conse- 
queris. Tum enim hoc presertim nobis aderit , cum 
a nobis minime queretur. Solet enim quivis 609 
quidem a quibus colitur ac delinitur aspernari ; eos 
autem a quibus assentatione ininime demuleetur, ad- 
miratione prosegui. Àc muliebris natura huic potis- 
sinum affectui obnoxia est. Intolerandam enim se 


omnium maxime suspicit et admiratur, qui majore 
libertate prediti sunt, amplioreque auctoritate spud 
eas utuntur. - 

« Quod si te frequenter cum ipsis versari, nee 
ullo iude detrimento affici dixeris, id quidem for- 
lasse mihi persuaderi sinas. At illud item velim om- 
nibus fidem adhiberi , aquis lapides extenuari, ac 
rupein aqua guliia continenter cadentibus exeavari 
dicunt, Quorum verborum hujusmodi sensus est: 
Quid rupe durius fingi queat ? Quid item aqua mol- 
lius, et quidem aqu: guttula? Et tamen assiduitas 
naturàm vincit. Quod si natura, quis zgre dimovers 
potest , dimovetur, idque quod minime habebat per- 
petitur, qua tandem ratione voluntas, qus facile 
movetur, a consuetudine non vincatur et evertatur ?» 

Hucusque Isidorus optima ratione et exemplo de- 
struens quod assererent illi, voluntatem nostram sui 
natura posse , si velit, evitare peccatum absque gra» 
tiz adminiculo, imo nec etiam posse tentari si no- 
lit, quandoquidem docuit lsidorus vinei assiduitaio 
naturam. 

PEREGRINATIO 


MELANLE JUNIONIS ET PINIAN) MARITI CUM ALBIMA 
MATRE. 


Profectio in. Siciliam. 


Anno Christi 408. Baron. t. V, ad eum annum. — 
G9 tloc item anno [Christi 408, Innocentii pape T, 
Ilonori 44, Theodosii 4, impp.] qui urbis obsidionem 


(t praecessit, Melania Romana vidua, de qua sxpe su- 


perius mentio facta est, antiqui vaticinii ante annos 
quadringentos (ut ait Palladius ) editi memor, di- 
siractis prediis, una cum Melania nepte, Piniaao- 
que ejusdem Melavize viro, et Albina nuru, evasura 
cum illis imminentem urbis cladem, Roma rece- 
dens, [ per Siciliam] Jerosolymam se iterum con- 
tulit, ubi post dies quadraginta ex hac vita migra- 
vit. JI:ec ex Palladio ( Pallad. , in Lausiac. cap. 55). 
Profectio ἐπ Africam ac primo Carthaginem 
et Tagastam. 

Anno Christi 409. Baron, t. V, ad eum annum. — 
Hoc ipso anno [ Cbristi 409, Innocentii pape 8, ho- 
norii 45, Theodosii 2, imp. ] Pinianus v. c., unà 
cum Melania seniore, et Melania juniore conjuge, 


D atque socru Albiua junioris matre Melanie , cum, 


anno superiori, distractis bonis qua Rome et in 
Itelia habebat, adnavigasset Carthaginem, ibi ex 
congestis pecuniis locupletans ejus Ecclesi: paupe- 
res, inde ad sanctum Alypium Tagastam profectus 
est ( Palladius , in Lausiac, , c. 9 ). Ad quos omnes 
sanctus Augustinus , cum primum eorum adventum 
audisset , litteras dedit, quibus se cxeusat quod pro- 
pter ingruentem duram hiemem, eL statum Hippo- 
nensis Ecclesie titubantem, ad eos invisendos nü- 
nime accurrere valuisset, Exstat ipsa epistola , cujus 
est titulus ad Albinum , Pinianum , et Melauiam 
( August. epist. 2271) : sed pro Albino, Albinam (f) , 
restituendum puto , quod ejus nominis femina ejus- 


4υ0υ72 


IN PALLADII LIBRUM PRJELUDIA. 


A91 


dem Ρίπιδηι &ocras una cum ipsis profeeta est in A fensionem, prolixam satis dedit epistolam, ejus que- 


Africam , ut tum ex Palladio, tum ex ejusdem Au- 
guetini testificatione satis apparet. 

Tagaste autem cum esset Pinianus, effusa muni- 
fcentia adeo ecelesiam illam locupletavit, ut non- 
nullorum in ejus episcopum Alypium invidiam mo- 
verit, prout sanctus Augustinus in epistola ad eum 
scripta testatur, et ipea Ácta sancte Melanie his 
verbis fidem faciunt : « Civitas autem in qua versa- 
fbintar appellabatur Tagaste ; in qua erat sacrum 
&einplum et sacerdos dicendi peritus, et qui ora- 
tione multos poterat inducere ad salutem, nomine 
Alypius; cum quo versantes, sacra meditabantur 
eloquia. Templam vero in quo agebat Alypius admo- 
dum munifice et aureis ornamenuis et lucidis gemmis 


relis et suspicionibus male conceptis in omnibus sa- 
tisfaciens, cum in hzc verba exorditur. (August, 
epist. 225) : | 

« Dolorem animi tui, quem te scribis explicare non 
posse, consolari equum est, non augere; ut si fieri 
potest, sanemus suspiciones tuas, non ut eis pro nostra 
c2usa Succensendo venerandum cor tuum et Deo di- 
catum amplius perturbemus. Sancto fratri nostro, 
filio tuo Piniano nullus ab MHipponensibus mortis 
metus ingestus est, etiam si forte ipse tale aliquid 
timuit. Nam. οἱ nos metuebamus, ne ab aliquibus 
perditis, qui sepe multitudini occulta conspiratione 
miscentur, in. violentam prorumperetur audaciain, 
occasione seditionis inventa, quam velut justa indi- 


et plurimis ditarunt agrorum proventibus. ΑὉ eis B gnatione concitaret. Sedsicut postea audire potuimus, 


quoque sunt zxdificata duo monssteria , quibus satis 
dedit opum atque proventuum ; quorum alterum 
quidem habebat chorum virorum numero octoginta, 
aMeram autem babebat virgines quae erant numero 
centum et triginta ( Epist. 924; Metaph., die 5A Ja- 
nuarii ).» Hsec de collatis ecclesie Tagastensi a Pi- 
niano muneribus. 
Profectio Hipponensis. 

Baronius , tom. V, ad an. Christi 499. — Placuit 
autem Piniano una eum Melania Hipponem proficisci 
3d invisendum sanctum Augustinum ibi agentem 
episcopum. Comitatus est eos G95$ Alypius ; qui et 
mentem Pinianum, ne cogeretur ab Augustino 
presbyter ordinari, nunquam id eventurum fore, 


nihil tale a quoquam dictum est vel moli'um; sed 
vere in fratrem meum Alypium multa contumelioga 
et indigna clamabant : a quo tam ingenti reatu utinam 
per illius orationes mereantur absolvi. Ego autem 
post primos eorum clamores, cum eis dixissem de 
ilto invito non ordinando, qua jam promissione de- 
tinerer; atque adjecissem quod si mea fide violata 
Mium liaberent presbyterum, me episcopum non ha- 
berent, ad nostra subsellia, relicta turba, redieram. 
Tum illi aliquantulum inopinata mea responsione 
cunctati atque turbati, velut flamma vento paululum 
pressa, deinde cceperunt multo ardentius excitari, 
existimantes fleri posse ut vel mihi extorqueretur 
illud non servare promissum, vel me tenente promisei 


securum reddidit; nam de ea re fldem Augustini id C fidem, ab alioepiscopo ordinaretur. Dicebam ego qui- 


promittentis acceperat. Aecidere namque consuevit 
( quod et superius , de Paulino cum egimus , dixisse 
meminimus ) ut cum aliquis religione insignis cz- 
teris emiueret Christianis, is licet conjugal(us esset, 
soleret interdum in ecclesia a fidelibus rapi , et tradi 
episcopo ordinandus , conjuge quoque pari cum viro 
voto continentiam profitente , ut inter alia, quod de 
Paulino atque Tharasia przcessit ; enarratum exem- 
pium ostendit. Pinianus itaque id fortasse subodo. 
ratus , retardabat accessum ; sed Alypii promissione 
securus, Bipponem ad eumdem sanctum Augusti- 
num se contulit. Ubi cum esset, atque id minos 
exepectaretur, factum est ut dum synaxis in ecelesia 
haberetur, antequam catechumeni ex more dimitte- 


bus poteram, qui ad nos in apsidem honoratiores et 
graviores ascenderant, nec a promissi fide me possa 
dimoveri, nec ab alio episcopo in ecclesia mihi trae 
dita, visi me interrogato ac permittente, posse ordi- 
nari. Quod si. permitterem a fide nihilominus devia- 
rem. Addebam etiam nihil eos velle, si ordinaretur 
invitus, nisi ut ordinatus abecederet. llli hoc posse 
fleri non credebant. 

« Multitudo vero pro gradibus constituta, horrendo 
et perseverantissimo clamorum fremitu in eadem 
voluntate persistens, incertos animi consiliique facie- 
bat. Tunc illa in. fratrem meum (Alypium scilicet) 
indigna clamabantur ; tunc a nobis graviora timeban- 
tur. Sed quamvis tanto motu populi et tanta perture 


rentur, fidelif populus, facto impetu, Pinianum ne D batione Ecclesiam permoverer, nec aliud constipationi 


effugeret obsiderent, postulantes eum ordinari de- 
bere presbyterum. Quse res Alypio fidejussori ad- 
modum displicuit; ipseque Pinianus et Albina so- 
crus id perindigno tulerunt animo, id totum ex 
sententia Augustini factum existimantes : quamo- 
brem nonnibil in eum iidem commoti sunt, etque 
in primis Alyplus. Quomodo autem res se habuerit, 
sanctus Augustinus datis ad eos litteris, eum statim 
recessissent Hippone , Tagastamque reversi essent, 
significavit, eum se excusavit, atque nihil se conseio 
factum pluribus declaravit. 
Scribens enim ad Albinam Piniani socrum, quam 
. tamen appellare consuevit ejus matrem, ad sui de- 


ili dixissem, nisi eum me invitum ordinare nou 


. posse; nec sic tamen adductus sum qui et hoc pro- 


miseram non me fuisse facturum, utaliquid ei de sus- 
cipiendo 896 presbyterio suaderem. Quod si per- 
suadere po'uissem, non jem ordinaretur invitus. 
Servavi utriusque promissionis fldem, non solum 
illius quam jam populo patefeceram, verum etíai 
illius in qua uno teste, quantum ad homines attinet, 
detinebar. Servavi, inquam, fidem promissionis, non 
jurationis in tanto periculo ; quod licet falso, sicut 
postea comperimus, metuebatur ; omnibus tamen, δὲ 
quid esset, communiter impendebat, et erat metus 
ipse communis, ec per ecclesiam iu qua eranyus 


1075 


DE VITIS PATRUM LIbER irf. 


4016 


masimà metuens &bscedere cogitibam. Sed metueri- A nimds. Náiti eum ejus verla a. Witeono dieta recits- 


dum fuit ne magis, me absente, tale aliquid facerent 
'et révcreniia minor et dolor ardentior. Deinde £l cutn 
fratre Alypio discederem per populum constipattirh, 
cavendum foit ne quisquani in eum manum miltere 
auderet. Si autem sine illo, 4088 (frons esset. existl- 
mationis, si quid ei fortassis accideret, et viderer &uüm 
propterea deseruisse, ul furenti populo traderetur f 

« Inter hos. zestus meos, graverpque muerof'em ét 
nullius consilii respirationem, éccé repente atque 
tuopinate sanctus filius noster Pinianus mittit &d ílte 
servum Del, qui mihi dicerét eum se velle popüfo 
jurare, quod δἰ esset otdinatus ihvitus, ex. Afrita 
discederét : ómpiho erédd etistlimans eos, qtiandoqui- 
derh pejerare fioft posset, non Jam tilterius infftictuosa 


f'entur, ét binnía plácuisseht, ibi nomen interposite 
necessitatis insontilt, tontinno Péelsritstarh est, pre- 
fnissioqu& displicdit, tutnuliu eteradescente, et nihil 
diidd Quali fraitde seetrit agi, populo existimante. 
(Jod tani sanétüé Blius hoster Pitianes tidisse!, 
jussit indé sáferri nometi necéssitatis ; rursumque ad 
[δ εἰ πὶ popatus remestit. Et cum latsitadinem ez- 
Eusatetit, sino thé ad plebem accedere noluit, simal 
atcessimiis, Disit ei qt 3 diseono ándita erant se 
fiiàndássé, se Juràsse, etiqud se esté facturum , eonti- 
nuoque omhíd &o tenore quu. dietaverat. ptosecutes 
est. Responsum est Ded grüti«, δὲ petitam at totum 
scriptum sábscriberetur. Pifhisinittt cateebuthenos, 
continaoque scriptum sebscripsit. Déitide poti easpi- 


beisevehhrtia elámiaturos , ad etpellendum bine p firus nos GÓP etfiscopi, hoi. vocis populi, sed ta- 


fiomiietn, dieu &alléin hábere deberemts vicitidma. 
Mihi àut&th, quii videbsivt Veliementiorem eorum 
doloreri post hané jurationem foisse metuendum, 
pud wé iacilus fiabul; et quia simul petierat ut ad 
bum terifem, nón dislili. Cem tihi dixisset hoc 
Ipsdtti, continuo οἱ illud süjunxit eidem jurationi, 
quod miht, dum ad eüm pergo, per alim Del servtifo 
Thahdivérdt, de przsbntia scilicet suit, si ei clerict- 
tüs sarcinam nolenil finllas ittiporietet; » nimiratm fien 
ülscessirüm ffippone, st sic ibef dbsque nexu clerí- 
tatus esse Hinereli; 

« Hic ego ín (antis arígustils, qdási dura respitahté, 
fecreaiué, niliil él tespondi; sed ad fratrem Alyplür 
gradu concitatioté perré£l; eiqué quid dixerit, dixi. 


then 4 populd per honestos fideles, ut nos quoque 
&ubscriberemius. At obi excpi subscribere , saneta 
Melania cóntrádizit, Miftátus sum quare fam sero, 
quasi promissiohem fiism et Jurationem nos, non 
áubscribendo, facere possemüs inféetam. Sed tamen 
óbtempefsvi ; ἃς sie remansit mea non plenasabserip- 
tio, nec ultra nobis quisquam ut subseriberernos 
putavit insiandetm. s Bec sarietas Augustinus. 
Redítus T agastám, 

Baron. t. V, ad nhat Christi 409.— DPiniánus au- 
tem, qhod qe per vim et metam pollieltus esset, 
86 óblguttitii mitiíth& tenér! probe selret, sequenti 
die clám uns cett sais Tagastom reverses est. Quid 
á$utdni tat popoles Hipponensis cum rescisset, Au- 


At ilfe (üt. éxistirmo) décítáns te quid se atietate flé- Ὁ £ustiutts refert in. Gndem epistola sd Albidemi aHo 


rét, unde vos putabát offedí : flic me (íntfltj ne- 
fnó consulat. (juó áudito, 4d populum tumüftuantemm 
perréxi; factoque sifentió, quid ptomissum esset, 
eum promissione etiam Jüratlofils aperui. ΗΠ tero, 
qui solum ejus presbyterfutu cógitabant ttqdé cupíe- 
bant, non ita αἵ putabam. quod obfatutit faerat 4t6te- 
perunt ; sed ihtér δὸ aliquantulüm mussifantes, peti- 
verunt ut adderetur eidem promissioril atque jarationi, 
ut si qududo ill ad suscfplendum clericatum corísen- 
tite plácuisset, tionnísí fpsa Hipputmsl ecctesía con- 
séntiret. δία]! ad eürh, sihe dubitatione arinoit. 
Renuntiavi illis, letali sunt, et thox jurationem polli- 
€Citam poposcerunt. fleverii δὰ lilium nostrum Pinia- 
num, eumque ifivent flucluantét quibusnati verbis 


scripto se signifieasse; ΠΑΝ ait : « Qui autem alio die, 
postquam ipsdtn discessisse didieerunt , fuerint mo- 
fis, vel lingue hominum, quastum sáiis srbitr»stus 
Udal', sahetitati vestro per commonitorium iatimare 
turavi. Quisquis itiique vobis contraria his quas har- 
favi forte ΠΑΡΑ, δα! mebtitur, em fallivae (Aug., 
epistola 315). » H:ec ipse, 

Quod antem Albina litteris cotifaestá énset primum 
adversus Atgustimim, quod 84 jerándum Piunianum 
induxisset ; quodque etiam ifla suppillatet pogulem 
Hippotensent srhore ilidetuttt petuntis virudy prasedi- 
vitem sibi Verdicsiré safegisse: curii δὲ Hia ex obliquo 
Augustini [(κὐὐὰ impeteretuf, idéw Augustinus eum 
pro se um pre populo eadem. epistola exeugttionam 


eomprehendi posset ilfa eum jhratione promissto, D attezatt. Εἰ inter ali illud inculcat, 96 Olim civem 


propier necessitates irruentes, qux possent étrmi ut ab- 
scederet cogeré. Simu! etiam quid timeret ostendit, he 
quis irruísset hostifis incursus, qui esset discessione 
vitandus. Volebat addi sancta Melania 6t aeris mor- 
bid| causatióneth , sed ἢ 08 responsione reprehensa 
est. Ego autem dixí gravem ab. ílí$ et non contem- 
fiendam caosam hecessitatís Íngestam, que cites 
etiam emigrare compelleret ; sed sí fitec piopaló dice- 
téntur, timendum esse ne tile nos ominstrl videre- 
mur; si autem 5ub necessitatis hothine fleret ex- 
eusstio, nónnlà! franddlentam necessítateri potarí. 

« l'lacoit tamen ot de hac re populi animum et- 
veriremur, et nihil sllad quam quod pütaveramus inve- 


T'agaíietrsern earhdew vitd ab HipponenBi popolo 
passum ésse, non ália quiderh ex esuse iilis ad id 
agendum libpuls's, quát pietatis, ut quem viram 
frugi patatent, eumdem presbytefitin sibi prs*ficerent. 

Sed jsrti ipsum atidiamws : ἐ Quorsodd ergo (imqoit) 
dicis hot eos fecisse turpissittió appetitu peennie ἢ 
Primo quia ad plebem , qus? clamfabat, omnino non 
pertinet. Sicut enim plebs Tigástedsis, de bis qux 
consiluistís Ecclesi Tagastonél, rio bsbet nisb gau- 
dium boni operis vestri ; sic οἱ Hipponensis, et eu- 
juslibet alterius loci, ubl de mammons iniqwitaüis 
Domiti precepta fecistis, vel &stis ubicunque faeturi. 
Non ergo populus, ut de tatito viro Ecclesi comeute- 


1071 


ret suz, ardentissime flagitan&, suum pecuniariutn À 


quasivit commodum à vobis, sed vesttum pécunte 
contemptum dilexit ín. vobis. Nam si Ἰὴ me dilexe- 
runt quod audiefant , paucis sgellolis paternis Con- 
temptis, ad Dei liberam servitutem me foiss& toh- 
versum ; neque in hoé In viderunt Ecéleàize Tagàstensf, 
qu: carualis patria mea est; sed eum illa clerltatam 
mihi non Imposuisset, quando potuerunt , hàbehdum 
invaserunt : quanto flagrantius in nostró Pinlano 
amare poluerunt tantam mundi hujus cupiditatemh, 
taulas opes, tantam spem, tanta cónversioné superas 
tam aique caleatam? 

Ego quippe secundum multorum sensui tómpa- 
rantium &emetipsós sibimetipsi$, non divitias dimi- 
sisbe, sàd ad divitias videot venisse. Vlx enim vige- 
sima partieulà re$ mea paterna existiinatl potest in 
comparatione przdiorum Eeclesiz , quie nunc dt do- 
minus existimor possidere, » Cuni e conta. qui In 
Écclesià Africana ad presbyteratüm) ascili essent, 
fueriut. predivites; unde subdil : « In qual.bet au- 
tem maxime Africanarum Ecclesiarum hic noster, 
non dico presbyter, sed episcopus sit, comparatus 
pristinis opibus suis, etiam ài animo dominantis egé- 
rit, paupérrimus erit. Multo ergo liquidius et secu- 
rius in hóc antur Chrisliana paupertas , in. quo 
nulla rerum ampliorutm potest putari cupiditas. Hoc 
accendit animos pópuli, hoc in illam violentiam pet- 
severantissitl elamoris erexit. Non eos turpis tupl- 
ditatis snsupet ácenheius ; sed fnagis bonum, quod 
ipsi nen habent , saltem in allis diligere sIn& erirni- 
ne permittamus. » Hic et alia plura ad txeuéátiohem 
ingerit Augustinus. 

Sed et duod Alypius, siéut Albina, idem sentiret 
de líipponensibus, eosdem nlimirum amore pecunim 
vim inferre conatos essé Pinisno; quodque ambo 
ejusdem sententie essent, nullids 6588 vigoti& prs- 
gtitum juramentum vl atque ει (GO extortom ; 
jdem sanótus Aegustinus , sicut ad ipsam, ità. etiam 
ad Alypitin udver&us hae ipsa litteras dedit (Aug., 
epittolü 144), quibus sang apparet heec inter 608 non 
eine mutua offensione fuitse (rahsscta, sed oito 
Charitàs omnem abstersit obduttám ox. ejusatodi al- 
tercauone rubiginem. 

Profectio Jervaolymitena. 

Baron., t. V. ad antum Ghfisti 419. — Sed et illad 
ex οδι δι sancti Hieronymi epistola velim observes, 
ipsum mon Pauli neptis tantum nomine eisdem Au- 
gustino atque Alypio episcopis salutem impertire, sed 
nomine biam Albin:, Piniani, atque Melanit, quos 
ahte septem annes diximus versatos in Africa, el post- 
ena dha eimul venisse Jerosolymam. Aitenim ( Héeron., 
epistola 79) : « Soneti filii eommunes Albinus[Albina], 
Apinianus (Pinianus], et Melania plurimum vos sa- 
lutant. » Hzc ibi. Verum pro Albinus, Albina, et pro 
Apinienus, Pinianus restituendi sunt; nisi preter 
Albioam motrem fuerit illi& Albinus filius. Sed quan- 
do, hnmuies, hil Jerosólymam pervenerunt? ante 
Wwlennium, Bt he putes 108 agere conjectura, vel di- 


4 Exstant apud Metaphrast, die δὲ Jan,, et Sur. t, f. 


IN PALLADIH LIDRUM PRJELUDIA. 


1018 
vináre ; üiàbés id Tpáwm eérpresse démonsiüetem in 


rebus geslis ^ ejusdem Melanim junioris, dbi cdm 
dicatur eadem annis septem in África comuorala, si 


depetas tempus eius Roma illuc. profecti&his , qhau 


aecidisàe diximus ento qui praecessit urbis clade, 
nempe quidringentesimó nono; et ab eo tempore 
Wumeres &eptem {Π08 aunos, invenies utique anto 
το υἷα (ut dictu ebt) Ipsam ac ejus socios Jero- 
bolymti petvenissé, et dnd cum ea Albiaam matrem 
Mel. nim fiiloris, at cjus διὰ testántur s fuisse nam- 
que hànc Atbinam nomine cohjugem lii Melanie 
senioris, Palladius dotet ( Palfud. , n Lunsiae., cap. 55). 


Ab ipso autem Jerosolymam adventu post dies 
quadraginta defunetam esse Meloniam seniorent, 


y Palladius. tradit (Idem, c. 47), licet de aliis nullain 


habeat mentionem ; quos dur ait inferius (Idem, c. 
49) vitam duxisse in Campania et Sicilia, plane 
ignorasse visus est ex Augustino certum reddi eos- 
dem in Africa degisse ; ne&cisse pariter ex sancto 
llieronymo palam (ieri eosdem Jerosolymam profe- 
ctos esse : quae omnia pluribus testantur Acta san- 
cte Melanim junioris. Quin etiam ex eodem sanclo 
Augustino constat hos oum Jerosolymam pervenis- 
sent, et Pelagium ibi agentem invenissent, ipsum ad- 
monuisse ut ea omnino damnaret qua ab Orthodoxis 
adversus eum objicerentur; ipsum autem, velut eig 
obtemperantem , seripsisse anathematismum adver- 
$us illos errores qui ab Occidentalibus in eum objecti 
essent; sed quam dolose quamque veteratorie, gan- 


Ὁ etus Augustinus aperuit. Sed accipe modo quid ipse 


de his oum Pelagio agentibus seriptis tradat: « Scri- 
psistis mihi cum Pelagio vos egisse, ut quecunque 
adversus eum dicerentur, scripto damnaret; eumque 
dixisse, audientibus vobis : Anatbemo ( August. , 


.de Christi gratia, ἰ. 1, cap. 1), etc. Miserunt autem 


dieta a Pelagio idem Albinus [Albina], Piuianus, at- 
que Melania ad ipsum Augustinum, qui postea. sub 
Zozimo papa contrariis scriptis osteudit impii hzre- 
Biarchee fallacias. Sed de his alias. 


De Felius autem gestis Metanize juhiotis, &c Pinia- 
ni virl ejus, ac sotiorutn, ejusdem Melanis vito 
Aba deelorant : nimirum peregrinatos esse in 
Hgiptunt ad visendos funetós wionachos eremi 
actólák, relictà Albina tratte. ob ingfavescentem 
senetturieni Jetosolytmis; inde vero redeuntes Jeroso- 
]ymsm, seorsum & conjoge Pinidhum fitam excó- 
luisse monasticam, Melsniam veto àd annos quà- 
tuordetim spud moutetmm Oriveti: elausam in cella 
perseverasse, duxisseque 18] in angusto loco vitam 
angelis similem. Mira qoidem hzc videbuntur; sed 
&i quis legat qu: de ejusdem Melánie vite Instituto, 
antequam Jeroso!yms&m proficisceretur , cuin. adhuc 
in f'alia ac Rome potissimum versatetur, iJem qui 
sopra Palladius seripsit ( Pallad., in Latusiac., cap. 
49), atque ea qux» de ejusdem vivendi ratione cum 
esset in $99 Aíricà, eadem acta habent ; summum 
hujuscemod! monastiez vite genus tum ipsam, tum 


4079 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


A 


virum ejus attigisse, haud valde mirabitur, cam se À mediam autem noctem marty? noa parum ex se εἰ. 


ab initio penitiasime Deo ambo addixissent. 
Profectio Constantinopolitana. 

.. Ammo Christi, 454, — Hoceodem anno ( Christi 
- 854, Sixti papse S, Theodosii 27, Valentiniani 10, 
impp.] quo Proclus sedis Constantinopolitanze regimen 
suscepit, sancta Melania junior, 40: (ut diximus) Je- 
yosolymis monasticam vitam agebat, litteris ἃ 800 pa- 
truo Volusiano Constantinopolim accersitur : quo 
eum venisset, ipsum Volusianum reluctantem hac- 
tenus ad Christi fidem convertit, et ut Christianus 
moreretur, vitamque consequeretur eternam, tum 
precibus ad Deum, tum verbis apud ipsum infatiga- 
bili studio egit. Sed preclara memoria dignam his- 
toriam recolamus , quam quidem Photius in sua Bi- 


fudit suavissimi odoris, et voluptate replet ineffabili, 
Quocirca bona accepta fiducia, diluculo fretum ag. 
dacter trajecit, et ingressa est Byzantium, Hospitio 
vero excipitur a quodam viro illustri οἱ alioqui bone, 
nomine quidem Lauso (9), qui ad preposiurz ho 
norem ascenderet. 

« Jnvenit autem suum quoque patruum Volesi- 
num gravi morbo oppressuta ; qui cjus habitum ad- 
miratus, formzque et vestitus incredibili et inopinata 


 stupefsctus mutatione (extenuatus euim admodum erat 


vultus ejus exercitatione), magna voce exelamarit : 
O qualem ex quali te video, Melania charissima ! lila 
vero ex ejus sermone sumpta occasione : À me quo- 
que (inquit) disce, o beate patrue, et aceipe judiciun 


bliotbeca cognovit esse germanam, dum agit de lega- B futurorum bonorum. Nam nec ego tantam despia- 


tione Volusiani, de Melania ejus nepte, et Proclo 
episcopo, qui Volusianum Constantinopoli baptizav.t, 
quorum meminimus superius, dum egimus de ejus- 
dem Volusiani edicto adversus Colestium Pelagia- 
num. Verum de eo illud breviter repetendum, hunc 
ipsum esse Volusianum , cujus conversionis causa ἃ 
matre Christiana per Marcellinum tribunum inter- 
pellatum diximus sanctum Augustinum, ut ad Chri- 
διὶ fidem eum eonverteret ; sed datis ea de re ultro 
eitroque litteris, ut id faceret, ab ipso sancto Αὐ- 
gusiino persuaderi tunc minime valuit. At prestitit 
tandem Deus ut id vel sero tandem perficeret : qua 
autem occasione, ipsa sanct: Melanis Acta ἃ sim- 
plici pedestrique stylo quidem scripta , sed vera, his 
verbis reserant : 

« Redduntur Melanie litter: ab ejus patruo Vo- 
lusiano, qui illo quidem tempore creatus erat prz- 
fectus Roman: civitatis, missus vero erat legatus 
Byz»ntium ad Eudociam imperatricem. Hoc autem 
significabat epistola, quod jam diu illam videre de- 
sideraret. Illa vero cupiebat et ipsa quoque videre 
patruum, et ei persuadere ut a gentilium desisteret 
opinione. Dubia autem animi, ne quid imprudens 
faceret, przeter id quod Deo videbatur, cum aliquibus 
aliis monachis rem communicasset , permitterent au- 
tem illi, ut posset proficisci ; egreditur Jerosolymis 
jpsa beata Melania, Constantinopolim versus arri- 
piens iter. Per quamcuanque autem transibat civitatem 
et regionem, eam quo par erat omnes prosequeban- 


tuj glorism babuissem, nec pecuniam, nec abjecir- 
sem curam ipsius corporis, nisi persuasum baberen 
me his propediem longe majora "JQQ sccepuran. 
Non autem per se solam, sed per multos quoque 
alios in ejus mentem sensim irrepebat beata Melania, 
et ejus falsam religionem studebat labefacure, si- 
cut etiam per sapientissimum Proculum , cojus &dri 
tunc erat creditus sacer clavus ecclesie Copsunii- 
nopolitanze. Qui eum ad eum venisset, el suni 
beate  Melanim eum δὰ pieistem dirigeret, js 
dicitur illum adeo esse admiratus, ut etiam dixeril 
post agnitam veritatem, quod si Roma tres haberet 
tales, nec illic quidem nomen unquam audiretur 
gentilium. Sed hzc quidem postea. 

«Postquam autem Volusiangs sensit Melaniam 
velle imperatorem quoque ad id incitare, verius 
protinus ne violentum et non voluntarium reputsre- 
tur csse baptismum, et quam ex eo esset consecuti 
Fus, ipse mercede privaretur, eam a coepto probibuit 
Et is quidem (ut dicemus paulo post) rem ἃ se adim- 
plevit, et abjurata gentilium opinione, traducios esi 


ad Christum, lila autem nee aliorum curam abjecit; 
sed cum tunc esset exorta Nestorii blasphemia, el 
malignus multos in errorem adduceret etiam ex iis 
qui erant ín verbo veritatis, ipsa erat qux magnus 
adversus eum inibat certamen, et vanum el inu 
reddebat ejus sophisma, a mane usque ad vesperim 
iis respondens qui eam interrogabant, multisque et 
iis qui decepti fuerant persuadens et eos reduceas. 


tur honore et of(ciis. Civitatum enim sacerdotes D Quamobrem malignus se ab ea vinci non ferens, it 


et pontifices eam non parvo honore afüciebant; et 
venerands virgines, et quotquot erant egregii mona- 
chi, eam adorabant et salutabant , et tanquam e cce- 
lo venientem aspiciebant. 

« Cum autem venisset Chalcedonem et δὰ ipsum 
sinum maris, verebatur ingredi, et videbatur pertur- 
bata. Ventura enim in maximam civitatem mulier 
que vixerat in exercitatione, quietisque eL silentii 
maximam euram gesserat, et non gustaverat tumul- 
tus qui sunt in civitate, merito extimescebat .et re- 
fugiebat. Atque divertit quidem ubi erat templum 
omni ex parte benedictus martyris Euphemis. Circa 


virum ejus conversus ( nempe Pinianum) et ei 3’ 
parens miserabilis, eum lugubri et nigra vesie acc 
dit ad eam, terrens el gravia minitans; οἱ primun 
quidem se ipsius imperatoris 'et ejus famulorum cot 
mutaturum et in contrarium traducturum, deine 
etiam ut miserabili exitu finiret vitam, procorsturum, 
gravissimis confecta doloribus. lila autem hanc 6668 
artem maligni intelligens, Christi nomen, quod 
gravissimam | illi plagam affert, invocana, effecit v! 
is statim evanezceret. Deinde cum accersisset eu 
qui cum ipsa erat sacerdotem , et incepisset narrare 
ea quee viderat οἱ audierat; sensit repente dolore 


^ Exstant apud Metaphrast.fdie ujtima Januar., et Sur., tom. 1, eadem di& 


1081 


IN PALLADII! LIBRUM PR/ELUDIA. 


1.03 


in coxendice, eumque adeo acrem, ut vocem ami- A tum de ejus avia Melania seniore, demonstrant 


serit, et nemo dubitaverit id esse manifestum ini- 
mici insultum. Cum sic ei productus esset dolor ad sex 
usque dies, et illa hora maxime malum intendere- 
tur, qua nigrum aspexerat, et minag andierat (aderat 
enim díes septimus), accedit aliquis renuhtians 
patruum Volusianum venisse in periculum ne repen- 
tina morte vitam mox flniret. 

« lloc postquam illa audivit, etsi propter dolorem 
coxendicis vix se posset movere, manibus et lectica 
protinus ad eum vecta proficiscitur. Valde enim an- 
gebatur »nimo, nun quod ille moreretur, sed quod 
mortem subiret anime, ut qui baptismi incorruptio- 
nem nondum esset assecutus. Deinde venit quidam 
alius, ei significans Volusianum esse baptizatum et 


cum eam sspe quasitam non invenisset, sed eam B 


morbo detineri didicisset, alium ducem rursus na- 
cius, per illum fit filius lucis, et baptismum conse- 
quitur. Cum hzc ei dicta essent, cum dolore anima 
prorsus cessavit etium morbus eorporis, et lumbus 
quidem carebat etiam dolore, et pes movebatur, ct 
communis inimicus afficiebatur dedecore; adeo ut 
vie reliquum per se ipsa conficeret; et qui porta- 
bant, pro eo quod prius portabant, ad Deum lau- 
da&dum statim manus cxtendebant. Deinde cum 
venisset ad patruum, et verbis eum confirmesset, 
et de ea qua illie est vita disseruisset, letum et 
bona spe praeditum transmisit ad viam quas ducit ad 
Deum, cum pulcherrimo viatico, nempe pretioso 
Christi corpore et sanguine eum instruxisset, et sie 


Ut tuto recederet perfecisset, Et b:»c quidem hoc ( 


inodo gesta sunt. » 
Reditus Jerosolymam. 


«lila autem cum multos quidem dies hic trans- 
egisset, in paucis vero multis plurimum profuisset, 
et ante alios imperatrici et ipsi imperatori (is autem 
erat Theodosius), nam ἧι majori opus babent cura- 
tione, ut quorum animi majori mundi gloria essent 
tumidi; cum hac et alia plura. fecisset , egreditur de 
civitate. » ete 

Pervenisse autem ipsam ad diem Paschatis Jero- 
solymam , auctor subdit, ut 70] plane appareat, 
sequent ab ejus adventu anno Domini eam Jeroso- 
lymam rediisse : eujus monitu Eudociam nonnihil 
profecisse, ex eo potest intelligi, quod et ad pere- 
grinationem Jerosolymam postea suscipiendam etiam 
inflammasset; quando autem id contigerit , suo loco 
dicemus. Porro non Eudociam Augustam tantum, 
sed et Theodosium congressu Melaniam esse reddi- 
tuin meliorem, ex rebus postea consecutis possumus 
opinari. Quod enim Melania catholice fidei zelo 
saesiuaret, par est credere eum adversus Nestorianos 
concitasse, permovisseque ut Nestorii libri impera- 
torio vetarentur edicto : quod sequenti anno, quo 
ipsa recessit Constantinopoli (ut dicemus ) , est pro- 
mulgatym. Celeberrimi quidem nominis fuisse Mela. 
niam tum antiqua parentum nobilitate, tum etiam 
sdmirablli sanctitate, totoque factam orbi Chri- 
&ljano notissimam , que dicia sunt tum de ipsa, 


Melania Eudozie Jerosolymam proficiscenti occurrit, 

Hoc insuper ipso anno, qui sequens est ab Eudo- 
xi: nuptiis, Eudocia mater peregrinata est Jerosoly- 
mam voti solvendi causa, ut Socrates tradit his ver- 
bis : « Theodosius imperator deinceps (post transia- 
tionem Joannis Chrysostoml corporis scilicet) preces 
Christo offerre, quibus gratias pro acceptis beneficiis 
agat, Christique nomen hoc munere obeundo eximiis 
honoribus decorare eopit. Quin etiam Eudociam 
conjugem Jerosolymam misit, Quippe pollicitus erat 
illam boc votum persoluturam, si filiam in matrimo« 
nium collocatam cerneret. Quin illa ipsa et ecclesias 
Jerosolymerum, et omnes alias in urbibus versus 
Orientem sitas, tum eo proficiscendo, tum domum 
redeundo, variis ornamentis honoriflee illustravi 
(Socrat., ἰ. vni, cap. 46). » Hzc Socrates. Porro per- 
Suasione quoque sanete Melanie junioris, cnm illa 
(ut vidimus) esset Constantinopoli, hujusmodi pere- 
grinationem Jerosolymam Eudociam suscepisse, ejus 
Acta testantur, in quibus hec de Eudocia : « [nterim 
autem dum hzc fierent, imperatrix Eudocia [Eudo- 
xia] iverat Antiochiam. Paruerat enim Melanie mo- 
Ditis, cum ea venisset Byzantium, suadentis ut hanc 
susciperet peregrinationem, et veniret Jerosolymam, 
ut videret loca saneta, et qu»? ex eis percipitur fic- 
ret particeps sanctificationis. Cum Melania itaque ei 
processisset obviam, magno honore fuit affecta 3b 
imperatrice, ut qu: eam matris loco baberet, et dua- 
bus de causis providentis divine ageret gratias, 
nempe quod usque adeo celebratam Jerusalem et san- 
cta loca quz videret digna sit habite, et quod in ea 
talis matris facta sit fllia secundum spiritum. Signum 
est autem magni amoris imperatricis in Melaniau, 
quod non dubitaverit tantum iter aggredi, et eo acce- 
dere, et qus illic erant virgines tanquam sorores s&- 
lutare et amplexari. 

« Porro autem cum celebraretur novi templi de- 
dicatio, illa quoque aderat, et festum celebrahat. 
Hanc autem rem bonam consecutum est quiddam 
dignum maligni improbitate, et boni Dei virtute. Pe- 
dem imperatricis, qui injuria demonis e compage 
erat luxatus, illa absque dolore apte et recte in suum 
locum restituit. Cum hzc et non pauca alia ἃ magna 
Melania percepisset commoda, et se simul etiam ex- 


D satiasset spectaculis, decrevit reverti Constantinopo- 


lim; et ei quidem Melania cum tanquam bonas comi- 
tes dedisset preces, ipsam dimisit (Apud Metaphrast., 
die 51 Decemb. ; Sur., die δὲ Jan.). » Hac ibi, sed 
de Eudociz reditu Constantinopolim agemus anno 
sequenti, quo contigit. 

Quod vero ad Melaniam spectat, quantum superri- 
xerit, non constat ; sed illud certum est, ipsam mo- 
nastica vita magna observatione perfunctam, et mi- 
raeulis pluribus illustratam, die, quam pr:etiovit, De 
cembris ultima ad Deum migrasse, et inter sanctas 
relatam anniversaria memoria in Ecclesia celebratam. 


DE PALLADII (^) LIBRO ELOGIA. — 
7048} Vide dicta supra in prolegom. generali 10, 


1083 


ubi ex Socrate illustre de Palladii libro elogium attu- 
lining. Cul àtcedtihí séqüehtlà. 


Cádssiódorus, lib. vm Hist. Trip., cap. 95, ex 
Blocrateé : 


8i quis autem velit seire δή {0:8 ipsi egerint el fece- 
rint, et quiv ad éotüm qui sudiérunt locuti surit uti- 
litàtém, et quemadmodum eis óbedirént bestio:; καὶ 
Palladie monaelto seriptus est. libet unus, qui Eva« 
gtii quidem érat discipulus, de iis autéi omnia ac« 
€urate pertraetátit. Ih quo lapi merhinit mulierum 
qui par vitié institotüni cum Vitis prius dictis 8usce- 
perunt. 


DE VITIS PATRÜM LIBER Vii. 


108i 
A Joannes. Damascenus, de iis qui in fide dormierun : 
Atyo δὴ τὴν Ππαλλαδίου πρὸς Λαῦσον ἱστορεκὴν fifi, 
ἐν ᾧ τὰ κατὰ τὸν μέγαν καὶ θακυματουργὸν Μακάριον, 
παναληθῶς ἀναιγόγραπται θαύματα : ε Adde el histori- 
eum librum Palladii ad Lausua, iu quo verissime 
conseripta sunt miracula, qua magnus signisque eh- 
rus Macarius operatus est, » 


Nicephorus, lb. xt, cap. M. 


Palladius Évagrii discipulus Vitas Sanetorum op- 
time disposuit. 


ROSWEYDI NOTATIO 


la) Leunaes.] [la hzc hisioria vochtur In Triodio, 
εἶτα ἀνάγνωσις εἷς τὴ Λλαυδαϊχόν : Inde legitur in Luu- 
δίαεα, quod et post ibidem ocenrrit, lta autem dicta 
auso praeposito imperii, de quo vide ad 
num. 7. 

(b) Paradisuá Heraclidls.] Habes hie Patndisum 
hune, 8t olim prodiit post omfties libros de Vitis Pa- 
trum, in appendice. Vide dicta prolegomeno gene- 
rali 14. 


(e) Birati sumus.] Existimo hie intelligi Aloysiur 
Lipomanutm, qui tomo Il de Vitis Sahttotum Palla- 
dium, qui titulo Ileraelidis plim Parisiis anno 1504 
prodierat , secundo impressit, Venetiis, anno 1554, 
préemissa prelalione in libri commendationem. Sed 
8! réé(e mehs Liphriiint peréipiftut, nort tam ille dii- 
bitat, an Palladius Galats hujus libri auctor sit, quam 
ait Hieronymum epistola ad Cresiphontem non agere 
de hoc libro Palladii, sed de Evagrii (vel potius ltuf- 

hi), quod vefüm ést. Quanquam lidefi sex mónachl, 
qui in lihro Ruffini habentur, et origenistas fuisse 
tavantur a sancto Hieronymo, etiam in hoc libro re« 
periantur. Αἱ (ait Lipomanus) his sex dimissis alios 
&gerb ne graveris. Víde prolegomehori geuerale ubi 
egitius 48 adctoritaté hotum librorum. 
. (d) Quondo autem id. acciderit.] Non existimo eum 
locum ex Palladii d:alogo de rebus sancti Chrysostomi 
ilesumptum, clare faceré ad l'alladium nostrum Ga- 
lutám. Nàm elsi illà Palladius dicatut ibi, pag. 5, 
episcopus Helenopolcos, Quomodo tamen post in eo- 
dem talogo episcopus. Blemmyorum sive /Ethiopum 
dicitur ? Nam, pag. 30 editionis Chrysostomi, quam 
ditat Daroniüs, ita interrogat Theodorus : « Quid, 
queso, de episcopis illis actum est, qui ctm nostris 
missi sunt, Eulysio scilicet, Palladio, Cyriaco, atque 
Democrito [Lege, Demetrio]? » Respondei Palladius, 
€ Cytlácürh Eimitsenum octoginta. millibus pássuani 
Palmyram Persarutn oppidum adductum esse ; Euly« 
sium vere Bostra Arabum in castellum quod Nus- 
phas appellatur, Sarracenis 
lladiufi Bléemmyorum site AEthlopum episcopum 
servari prope locum qui Syete voestur; Demetrium 
intus in Ossim Maniele proximam ; sunt euim et alie 


.3 

Átquí bi quatuór pag. 5 ἰδ! ἀ6πὶ memorantur fto- 
math venisse, nbi Eulysius Apames Bithyhie dieitue 
episcopus, et Demetrius Pisinuntis, dieiturque tunc 
secundo Romain. venisse, Et Ws; 6 hahes Cyriacum 
cum Demetrio, Eulysio et Palladio, et Romanis ali- 
quot sociis missum in Orientem a Romana Eeciesia, 
et ibidem habes de Romanis, qui post quatuor nmen- 
ses redierant : « Neque nobis edicere ultra potuerunt 
de beato Joanne aliquid certius, neque ubi modo 
sint Demetrlus, Cyriacus, Kulysias, οἱ Palladins. » 
Quare alteruter ἔθου corruptus esl. Si reote priori 
loeo 702 pag. 5, Palladius ile dicitur episcopus 
leen poleos ᾿ videndum num posteriore loco, 
ag. 90, verba ttansposita sínt, legendumque : cPal- 
adium episcopem servari. prope loeum Blemmyo- 
rum sive AKthiopum, qui Syene vocatur. » Certe 
Svene circa Blemiayos et Zthiopas. Hzc conjeexura 


sdjacens, relegatum ; ᾿ 


mea ita demum locum habeat, si Graeco aliquo Co- 
Ice firmetur. 

(à) Uhantum aki9m.] Opinatio hee non video quim 
solido fundamen!b nitatur, eum Palladius ille sucio 
dialogi derebus sancti Clirysostomi omnino distinclus 
videatur a l'alladio Ga'ata. Quod. et ipse Barouius 
paulo adte, ahi. Christi £04, nbl de Romina pre- 
fectione Palladii Galatié agit, egnoscit. Quare len 
tio heec Palladii ad Zosumum papam intelligenda de 
Palladio auctore dialogi, non de Galata Lausiace 
$criptore. 

(f) Sed pro Albino Albam). Probe Batonii di riauio, 
intelligi hie Albinam, eed non necesse Albipam pre 
Albino restituere. Constat enim illo seculo feminarum 
nomirá etiam fhasculinis terminationibus quandoque 
elata. Sicdefemint, nune Melania, nune Melanius, nuit 
Melanium apud awetores veteres occurrit, Sic apu 
Hieron., epist. 79, (quee hic. in Melanie profeetione 
Jerosolymitana citatur), « Albinus, Pinianuset Melani 
plurimum vos salutant. » Nee opus corrigere vel 
divinare de Albino fllio. Sic in Palladio, cap. 117, vli 
Latine est, de saneta. Melania , Graece est, Πιρὶ τὰς 
μακαρίας Μελανίου. lta quoque capiendus sancüus 
Paulinus, epistola 949 ad Augustinum, que hbeltf 
C iuter Augustini epistolas : « Et nihil possum de beit 
hujus filii matre, et sahctorum patre radice ramorum 
Melánio mellus aut sanctius prediosre, quem auti 
ias tua in eam profari et disputare dina e 
Nam per Melanium intelligit ipsam Melaniam,t 
constat vel ex e9 quod sequitur, in eam. $i enim i 
ageretur 46 ipsa Melünia et ipsius patre Melanio, εἰ 
existimavit marginaliuin et indicis coucinpator apod 
Baronium, tom. v, anno Christi 409, nonin eam, sed in 
eos dixis-et Paulinus. Et unde, quaeso, constat, Ne- 
lani» patrem dictum fuisse Melanium? Gonstal ihr 
cellum vel Marcellinum dictum. Intelligit igitur pet 
Melanium, ut dixi, ipsam Melaniam, quam marem 
filii vocat, οἱ pattetm radicem sanctorum ramorad, 
quod plures et ea prodierit sSancLtate illustres v 
Melania neptis, et alias pereonae 

An feminz he Melania, Albin, dicte Melants 
et Albinus a virili Tortitudine qua affectus omne 
mundamque supérárnnt * qua forme Pim γοθ ob efe 
Ὁ tiuationem Phrygis dictes. 

(g) Leusi.] Va Melania junioris per Metaphrasiem, 

91 Januarii. de ejus Byzantii hospite : « Hospi.io ve? 

excipitur à quodam viro filustri , et alioqui bone, 

nomine quidem Leuse, qui ad prsspositurse honoret 
ascenderat, ὁ Baronius, tomo V, anno Chrisli δὲ, 

Sixti papa 3, Theodosii 27, Valentiniani 10, imp?- 

Hic ille quidem videturesse Lausus ad quem "ΠΝ ΝΣ 

Galatà sua scripsit Lausieca. Kodem enim qui 

momine Palladius eum prepesitum vocal, que 

custodem imperii nominat : quinam przpo 
hzc esset, idem in. fine operis declarat, ubi ail, €" 

sacro pr:efectum fuisse cubiculo. ] . 

(h) Peliadio.! Frater Josnnea Maria Brasichellentis 
sacri Palatii apostolici magister, in indice libro 
expurgandorum hc de Palladio notat : ul. ΜΝ 
105t28, lector, quisnam Palladius fuerit, secipe 


1085 


PALLADII PROOEMIUM. 


1030 


dicia Patrum de ipse. Banctus Rierenymus, eujus in A Sagaci conjectera suis lecis it opere quosdam istius 


hac re jridiciutrí probát saricias Gelasius 1, pPefatione 
jn libro adversus f'elaginnos, ait : Palladius servilis 
nequitix heresim Pelagianam instaurare conatus est.» 
Sanctos Epipttafins , epi: s. Joanfiern Jetosoly- 
mitanum sic | inquit ! Palladium vero Galatam, qui 
quondam nobis cbarus fuit, οἱ nunc misericordia Dei 
indiget, ἐάν ὰ, quíá Ürlgeiis fixrvesim βυ δὲ ét du- 
cet, ne 0016 wiiiquos de pojtilo tibi éfeditu 3d per- 
versitatem 8ui inducaj erreris. » 86 sanetus Epi- 
hanius. At res Palladii gestas, vafriciem et odium 
n sanclum Hictonvtilum pluribüs é£ponunt Annsles 
Eccleslastiti; torho Y. Ex quibus ümtrlus disbés Qüz 
fides adhibenda slt heretico homini Origenistoe e$ 
Pelagiano, in his presertim quz& de quibusdam aui 
Bimilibus monachis eadem fuligine uünctis in hoc 
Uperé pfOdil: s€ Hiaiirhé vérendam  fi& lita pro 


sanctis venditàt, qui faerunt Qrigeriiste, vel Pelagiani. 


c. 


furfuris indicabimus. Ut magis autem faciem et in- 
tima Pniladii intrespicias, scito. ipsum fuisse disci- 
pulum Evagrii Pontici Origenistee hzeretici tdties ab 
Eeclesit daiiinati; d: (do plürá inilotavitiius lomo V, 
(Bib'ioibecze Patrum) lhitio libri K vagril; H6o de «e 
testatur Palladius in hac Lausiaca, cum ait : « Re:s- 
bondi ine esse peregrinum, el de Galatie paribus 
véhir&; et niiutti ex. Evagrii frstribus esse confessus 
sui. 5 Idem affirmarunt Boerrates, lib: 1v, cap. 18, 
et Nicephorus, lib; ΧΙ, cap, 44, ut nihil mirum sit si 
eodem luto errorum quo Magister tinctus Palladius 
fuerit, Qüoecitéá οὐπὶ hod ojus. láudadt Socrátes et 
Nicephorus; dt non imus ifticias rhaita Hii inesse 
utilia ei recta, ita certum est illos qualis Palladius 
erit non penitus perspectum habuisse. Hactenus 
e. 


"Er P 2. 8λ-...4. τὸ τ΄ 


Jiroemium. auctoris. 


"20 In hoe libre scripta est, qua in virtute utebantur, exercitatio etadmirabilis vitse agendae ratio beatorum οἱ 
sánctorum Patrum qui degeb»nt in solitudine; ut eos emulentur ae imitentur qui celestem volunt vitam 
agere, et quae ad regnum coelorum deducit, viam ingredi; anuumque mulierum memoria, et inclytarum 
matrum a Deo inspiratarum, qu: magno el forti animo virtotis exercitationis peregere certamina, ut exemplar 
proponatur, et amor excitetur iis quz? continentis ac castitatis volunteorona redimiri, ex sententia et voluntate 
viri, qui est varia ac multiplici doctrina preditus, moribus pacificus, et corde pius, menteque religiosus, el ie 
jis quse sunt opus egentibus comaiunicandis liberalis, et propter morum bonitatem multis viris eximiis est in 
fumniis honoribus prwpositus, et omninó custoditur virtute divim Spiritus. Qui quidem nobis jussit, vel, si 
veruit: Botiits dicere opurleat, àd eorüin qux sunt ineliora contemplationeti hebes nostrum et obtusum exci- 
iasit itigenlutti, ut 84. proponeridam ad imiianduni virtutum exetcitatiouis decertationere sanctorum et im- 
Miortáliuti et $piritaliuth patrum riostrorum, qui, ut Deo placereni, in dura et asperá tractatione corporis vitan 
egérühl, práiclarotut athíerárufn vitari ἃ nobis descriptam ad' eum mitteremus, un:uscujusque ex magit 
étfetittas pirzedieando virtates. Divinl autem hujus et spifilalis desiderii amator esi Lausus, cui post divinuim 
&otilion màndata est éustodia diviititus afflati &L religiosi imperii 

Ego igitnr qui ét linguà sürit inetuditus, et spiritàálem cognitionem summis quodammodo labris attigl, el 
jndignus sum qui recenseam catalogum spiritalem vitam agentium sanctorum Patrum, et si reformidem prze- 
eepti mághitüdineni quod méas vires superat, el jüssüni aigte ferai, quod et magnam externam sapientiam, ef 
Spiritaleni reduirit intelligàhtiàm; FevéFitus tamen primum et ejus qui ád hoc éxá-quendum nos excitavit 
vittutetü, et feputtiis àorurá qui. hic legent utilitateib, et extiniescens periculum quod essem aditurus, ete 
Εἰ jure pareré récusáremi, cuni egregium primom jüssutil divin? áscripsissedi Providentize, magnaque usus 
esset diligenti, sátttorum Ρα ΓΙ πὶ jh(ercessione éreeius, ad &n suti aggressus, veliti quodam compendig 
prieclarorirm auiletatari et magriorütri virorum sünitfha Sotim éerlathiná ét sigiia deseriberis. 

“ὁ Nec solumnmodód clarorupi tirorurá, 4] optiriaiti ac priestántissitnara ex viriute vilam egere, sed 
δι λυ beatarum molierum qua fn éexeelléntissimz viti genere sé honesté eeféuere. Εἰ aliquorum quidem 
tx lis sacros vultus utipse coram viderem suri dignátus, qui jam ahté &unt consuiniiall iri certamine pietatis ; 
sliquorum autem écelestem vit3s institutioneni didlei 4 divinis alblétis. Mullas áuteni urbes, el inultos vicos, 
ét speluricas, et dmnia tabernacula deserti monachorum pedestri itinere obiens, diligentissime consider.vi 
eorur pietatem ac refiglonem. Alque éum quie partit quidetn ipsé vidi scripsissém, partim autem quz a 
sanctis Patribus audivi, magnorum virorum certauiná, ei mulieruni, qu£ ptopter spem iii Christum erat 
fortiotes quam earum ferebat natura, hujus fibrl seriptis mandassem, misi ad tuas antes amicas divinorum 
elóquiorum, optithorum virotar et religiosorum decus, fidelissimique ét religiosi imperii splendor, germane 
δὶ Christi amice serva Def Laüse, pró ea qua mihi inést exigultate, uhiuseujusque e£ Christi athletis tam 
qnasculi$ quam feminis insigne notrieni, ezprimeris, οἱ é multis et tnagnis uriiu&cujusqué certàminibus pauca 
brevitef exponens. Plurimorum quoque genus etiam adjiciens, et urbem, et locum mansionis. 

Meminimus aotertt *írorur ét tridllerum, qui ex virtute quidem vitam perfecte instituerunt, propter arro- 
faánti» autem matrem inanem qu£ vocatur gloriam, in infimum inferorum baratbrum, et fundum przcipi- 
tati faerant, et qua longo teipore et plurimo labore sibi pepererant, amplectenda, et acerrimo studio com- 
paranda exercitationis benefacta, uno tétnporis momento arrogantia et vana de $e persuasione ámiserant. 
Gratia autem nostrl Servatoris, el sanctorum Patrum providentia, et viscerum miseratione, erepti sunt a 
spiritalibus diaboli laqueis, et sanctorum precibus recuperaverunt priorem vitai dan agebant ex virtute. 


————————————— —A———M— On € —  ——X— Á— — —Ó— — à ác σα 
EXEMPLAR EPISTOL/E SCRIPT/E AD LAUSUM PR/EPOSITUM , 
: AB HERACLIDE EPISCOPO * CAPPADOCUR. . 


Laudo magnopere tuum institutum. Par est enim ut incipiatepistola a laudatione : quod eum omnes vanis 
rebus inbient, et lapides zdificent, ex quibus nullam capient utilitatem, libros zediflees, et velis doceri. Solas 
enim est universorum Deus qui nequit doceri, quandoquidem et ipse per se est, et ante se non habet alium. 
Alia autem omnia doceri possunt, quoniam sunt et facta et ereata. Atque primi quidem ordines magistram 
habent summam Trinitatem, secundi autem discunt a primis, tertii autem a secundis; et sic deinceps, et per 
ordinem, usque ad extremos. Qui enim sunt przestantiores honore et virtute, docent eos qui suut inferiores 
cognitione. Qui ergo existimant se non egere magistris, aut nou parent iis qui docent in charitate, laborant 
morbo ignorationis, quse est mater arrogantiz. Inter quos primas partes tenent ad interitum, qui eodeni vitio 
exciderunt a celesti habitatione in aere volantes d:emones, ut qui aufugerint ab iis qui erant in ccelo magi- 
stris. Non enim dictiones aut syllabze sunt doctrinse, quas nonnunquam habent etiam qui sunt pessimi ; sed 
mores recte compositi, et molesti: et terroris, metus et ir: vacuitas, et in rebus omnibus (iducia ac dicendi 
libertas, et qu:e sermones non secus gignit quam ignis flammam, mansuetudo. Nam δὶ ita non esset, non 
- diceret magnus magister suis discipulis : Discite a me, quoniam mitis sum et humilis corde (Matth. xr) Non 
verborum ornaiu instituens et dirigens apostolos, sed morum bonitate neminem molestia afficiens, prater 
eos qui verbum liabent odio, et oderunt magistros. Oporiet enim animam, qua Christo convenienter 706 
ezercetur, vel fideliter discere ea qux non novit, vel aperte docere 9a qua scit. Si enim alterutrum horum 
nolit, Jaborat insania. Defectionis enim principium est doctrinze satietas, et verbi fastidium, quod semper 
esucit anima ejus qui Deum diligit. Vale ergo, ct sis sanus et fortis, et (quod magnum est) tibi Deus concedat 
cognitionem Christi. 


EXEMPLAR EPISTOLJE SCRIPTA AD LAUSUM PRAEPOSITUM , 
A PALLADIO EPISCOPO CAPPADOCLE: 

Cum multi multa et varia diversis temporibus scripta huic seculo reliqueriut, quorum 8118 quidem, ex 
Dei superno grati: inspiratione, sunt ad zedificationem et securitatem eorum qui fideli proposito sequuntur 
doginata Servatoris ; alia autem, ex corrupto et quod hominibus placere cupit proposito, luxuriant ad eorum 
consolationem qui inanis glorie morbo laborant ; alia autem, ex importuna quadam insania, et daemonis, qui 
qua sunt honesta habet odio, impulsione, ad levium hominum perniciem, et intemerate catholicze Ecelesiz 
labein, ira et arrogantia irruperunt in mentes stultorum, ut vitam bonestam et puram obscurarent; visum et 
mihi quoque humili propter spem in Christum, et moagniflcentie tue jussam reverenti, vir studiosissime, 
primum omnium narrare ea omnia quie ad me pertinent, et :etatem et mentis mex ad virtutem in Deum pro- 
fectum, incipiendo a juvenili zxtate. 

Cum trigesimuin quidem et tertium annum agerem in conversatione eum fratribus et vita solitaria, vige- 
simum autem episcopatus, totius autem vitze mex quiuquagesimum tertium, necessarium existimavi, spiri- 
talis utilitatis graiia, tibi cupienti in scriptis narrare quz a sanctis Patribus recte et ex virtute gesia sunt, 
fam masculis quam feminis, quos et ipse vidi, et de quibus audivi ab animis fidelissimis, eum quibus versatus 
sum in Egypti solitudine, et in Libya, et Thebaide, et Syene, sub qua sunt etiam qui dicuntur Tabenne- 
giote ; deinde in Mesopotamia, Palsstina, et Syria, et in partibus Occidentis, et Roms, et in Campania, et 
jn iis qu:e sunt circa eas partibus ; ut tibi ab initio accurratissime in hoc libro exponam instar nsrrationis; 
ut cum habeas honestum et animze utile monumentum, perpetuum et non intermittendum pietatis et religio- 
nis medicamentum, omnem quidem oblivionis dormitationem, qus ex cupiditate rationis experte in anima 
ingeneratur, omnem autem in flde dubitationem, omnesque in rerum usu sordes et parcitatem, omnemque 
dubitationem pusillique et abjecti animi vitium, et nimiam ad iram propensionem, perturbationemque, et 
segritudinem rationis expertem, et intempestivum timorem per id expellas; et ne a corrupti mundi vana spe 
pendeas, effugias:; perpetuo autem desiderio in spe ad Deum proficias, et in proposito pietatis; sis et in via 
dux tuus, et eorum qui tecum sunt, et eorum qui tibi subjiciuntur, et maxime piorum imperatorum. Per qus 
quidem bene facta omnes qui Christum diligunt, Deo uniri properant, exspeclantes scilicet quotidie resolu- 
tionem animz 8 corpore, prout scriptum est : Coarctor, cupiens dissolvi et esse eum Christo ; est enim mette 
melius (Philip. 1). Et illud : Para in exitum opera tua, et pripara te in agrum (Prov. xxiv). Qui enim semger 
mortis meminit, quze necessario omnino veniet, et non tardabit, in magnis non offendet, sicut. scriptum est: 
Jn omnibus operibus tuis memento novissima, el in seternum non peccabis (Eceles. vui). Neque vero praeter 
alia omnia hec te fallat brevis admonitio narrationum; neque respuas rudem et iuornatam 707 dictionem. 
Non est enim divinse doctrinz, ornata et ad ostendendam sapientiam composita uti oratione, sed menti per- 
suadere per intelligentiam veritatis, ut scriptum est : Aperi os tuum verbo Dei, et judica omnia sane (Pros. 
x1xi). Et rursus : Ne declines 23 narratione senum ; ipsi enim didicerunt a patribus eorum (Kccles. ew). 


& Graeco est, παρὰ Παλλαδίονυ ἐπισχόπου͵ a Palladio episcopo. 


1080 PALLADII PROOEMIUM. 1090 


Ego itaque, vir cognitionis Dei studiosissime, aliqua ex parte sequens hoc dictum, multos conveni 881)» 
etos. Neque vero ea cogitstio mihi aliud agenti in mentem venit, :ed cum triginta atque adeo bis totidem 
dierum viam confecissem, et Dei gratia pedestri itinere, omrem Romanorum regionem pervasissem, viz mo- 
lestiam nihili feci si convenire possem virum pium ac Dei amicum, ut lucrifacerem quod non liabebam. Si 
enim qui me est longe pr:stantior, atque adeo forte etiam universo mundo, multosque snperavit et vitze 
agend;e ratione, el cognitione, et spiritali iatelligentia, et fide in Christum, beatus apostolus Paulus, Tarso 
in Judxam profectus est, ut conveniret Petrum et Joannem et Jacobum ; et ideo veluti glorians id narrat, 
referens suos labores, ad eos incitandos qui in socordia et otio vitam transigunt, dicendo : Ascendi Jerusa- 
Jem ut viderem Cepham, non contentus sola fama illius virtutis, sed desiderans ejus quoque intueri faciem 
(Gal. n); quanto magis ego qui sum innumerabilium talentorum debitor, debui hoc facere, non illos san- 
clos benelicio afficiens, sed mihi peccatori utilitatem afferens. Nam ii quoque qui Patrum Vitas conscripse. 
runt, Abrahee, et Isaac, et Jacob, et Moysis, et Elie, et Joannis, et eorum qui deinceps consequuntur, non 
Darrarunt ut eorum illustraretur gloria, sed ut prodessent iis qui eas legerent. 


lic ergo cum scias, fidelissime et iaprimis venerande Christi serve Lause, teipsum szepe admonens, feras 
patienter nostras ineptias, ut piam tuam mentem custodias, eui natura est insitum ut diversis vitiis, quse sub 
aspectum cadunt et qua non cadunt, tanquam undis agitetur, potest autem sedari sola perpetua oratione et 
propria tui ipsius cura. Multi enim etiam ex fratribus paulo religiosioribus, qui et de exercitationis et elee- 
mosynz laboribus sibi placebant, et de coelibatu perfectaque et absoluta virginitate se jactabant, et in divi- 
norum eloquiorum meditatione animum vehementer intendebant, et rerum bonarum disciplina freti erant, 
aberrarunt ab impatibilitate (Caute lege), temeraris su: sententix servientes; ut qui alicujus scilicet pieta 
lis pretextu. negotii gerendi cupiditate laborarent, ex qua oriuntur et gerendi negotii nimis sollicitudines, et 
ad inala negotia animi applicationes, quas consequuntur curz alienorum negotiorum qua honestorum negotig- 
rum curam evellunt radicitus, quae est mater propri: sui ipsius cura. : 


Esto ergo, rogo te, forts in omni intelligentia, non pingues et nitidas efficiens divitias, quod quidem certe 
fecisti, eas satis minuens, impertiendo iis qui indigent : eeque ad exercendam virtutem tibifuere ministerio, 
cum nec impetu aliquo, nec ulla qux ratione careret anticipatione, neque ullo przetextu quo placeres homi- 
nibus, jurejurando obligasses tuam liberam eligendi voluntatem, sicut multis evenit hominibus, qui cum now 
comedendi vel bibendi conitentios:ze vane gloriz servire fecissent liberum arbitrium, necessitate jurisjurandi, 
ei rursus miserabiliter suecubuerunt, vel vitae amore et iguavia, vel imbecillitate corporis, vel cupiditate ali- 
cujus voluptatis perjurium patientes. Si ergo et ratione participes, et ratione abstineas, nunquam pec- 
cabis. Divina est enim in nobis ratio, qux ab iis qua suntin nobis monitionibus exterminat quidem 
ea qua sunt noxia, assumit autem ea. qui sunt utilia. Justo enim, iuquit, lex non est posita (I Tim.1). Melius 
est ergo vinum bibere cum ratione , quam aquam cum fastu et superbia. Atque mihi quidem aspice, 608 
qui cum ratione pietatis ac religionis vinum bibunt esse viros sanctos; eos autem 708 qui inconsiderate et 
citra rationem cum arrogantia aquam biberunt, esse homines profanos et corruptos. Et nec amplius vitupe- 
res aut laudes materiam cibi aut potus, sed beatam vel miseram judices mentem eorum qui recte vel male 
utuntur materia. Bibit aliquando Joseph vinum apud ZEgyptios, sed non fuit mente lesus; erat enim animo 
munitus. Aquam aotem biberunt Pythagoras et Diogenes et Plato, inter quos etiam Manichzi et reliquus 
ectus theologorum philosophorum, et eo van: eos perduxit opinionis intemperantia, ut ipsum Deum uni- 
versorum elfectorem ignorarent, et inanima simulacra adorarent. Usum vini tetigerunt ii quoque, qui cum 
beato Petro apostolo erant discipuli, adeo ut ipsi Domino et eorum magistro, omnium autem Servatori id 
probro daretur (Matth. x1), ob participauonem increpantibus Judaeis, et dicentibus : Quare discipuli tui noa 
jejunant, sicut Joannis discipuli (Marc. n)? Et rursus insultabant discipulis, et exprobrantes dicebant incre- 
duli : Magister vester cum publicanis et peccatoribus comedit et bibit (Luce v). De pane autem et aqua non 
reprehendissent, nisi de obsonio et vino scilicet, ii qui vini quidem potionem vituperant, aqu: vero laudant 
ei admirantur. Respondet autem Servator pulelire, dicens : Venit Joannes in via justitis, neque comedens, 
nec bibens, carnem scilicet et vinum, nam absque aliis non potuisset vivere, et dicunt : Dzemonium habet. 
Venit Filius hominis comedens et bibens, et dicunt : Eece homo vorax et vini potor , amicus publicanorum 
et peccatorum (Matth. x1), propterea quod comedat et bibat. Quid nos ergo faciemus? Nec cos qui vitupe- 
rant sequamur, nec eos qui laudant. Sed vel cum Joanne ratione jejunemus, etiamsi nobis dicant Judsi : 
Damonium habetis; vel cum Jesu sapienter vinum bibamus, si corpus indigeat, etiam si nobis dixerint : 
Ecce homines voraces et vini potores. Neque enim revera esca est aliquid, nec potus, sed fides quz per 
charitatem extenditur operibus. Cum enim omnem actionem fides fuerit consecuta, condemnari non potest 
qui comedit et bibit, propter fidem. Quidquid enim non est ex fide, peccatum est (Rom. xvr). Sed quando ali- 
quis ex voluptuariis, vel ex iis qui quodlibet aliud peccant, dicit : Fide participo, vel aliquid aliud ago, a ra- 
tione aliena cupiditate, vel corrupta conscientia innitens fldei, labitur. Servator enim distinxit, dicens : Α 
fruciibus ipsoruin cognoscetis eos. (Matth. vu). Quoa. autem fructus eorum qui. divina ratione vitam iosti- 
tuunt et spiritali intelligentia, sit, ex diviui Apostoli sententia, charitas, οἱ gaudium, et pax, et lopganimi- 


1091 DE YITIS PATRUM LIBER VilL. 1092 
tas; benignitas, bonitas, fldes, mansuetudo, continentia, castitas (Gal. v), est extra controyersiage, ipse enim 
dixit beostus Paulus : Fruetus autem Syiritus est hoe et. boc. Quod aptem qui studet tales habere fructus, 
citra rationem aut inconsiderate. aut intempestive non comedel carnes, nec bibet vinum, negue cum ulla 
mala cobabitabit conscientia. Rursus dixit idem beatus Paulus : Omnis quicertat ab omuibus abgtinet (1 Cor. ix). 
Cum sana quidem est caro, abstinens ab iis qu:xe pinguefaciunt; quod si sit. segra vel maerore confecta, vel 
aliquo casu afflicta, tunc utetur quidem vel cibo vel potione tanquam medicamento, ad ea curanda qua mo- 
lestiam afferunt. Abstinebit autem ab iis que sunt anim: noxia, ira et invidia, vana gloria, tristitia. e$ de- 
tractione, superbia et elatione, Deo agens gratias. 

Cum de bis itaque satis disseruerim, tu: rursus. docilitati aliam affero adhortationem, Fuge pro viribus 
eorum virorum eongressiones qui nullam habent utilitatem, et pellem exornant aliter quam conveniat 
etiamsi sint orthodoxi, non solum bzeretici, et edunt hypocrisi, etiamsi cano capite el corrugata fronte pra 
80 ferant longitudinem temporis. Nam ut propter mores generosos ab eis nihil lzedaris, id certe quod videtar 
esse minimum te sauciabit. Insolens enim redditus, animo effereris, eos irridens. Quod quidem tibi detri- 
mentum alferet, ut qui in superbiam incideris. Super lucidam autem 79 fenestram persequere et virorum 
et mulierum &ab0lAS Congrossiones, ut per eorum veluti subilier seriptum librum possis teum cor aperte 
videro, ei per eollationem probare soeoréiem tusm vel diligentiam. Multa enim sunt quis probiteu ferunt te- 
stimonium : eolor vultus qui in ea vita qua degitur efflorescit, et vestium ornatus, οἱ mores compositi, et 
modestia orationis, et verbe non exquisita οἱ affecteta, elegans seatentis, eogitata sensaque sapientis. De» 
miaus autom vires dabit tum mausuetadini, et omnibus qui sequumtur scopum pietatis, etiamsi vel desidia 
vel easu aliquid aeciderit. Amiotus enim, et gressus pedis, et risus dentium annuntiebit de ipso. ut ait Pro- 
vorbium (Eccles. x). 

Ineipiens itaque tibi narrare vitam sancterum Pettum, ueque eec qui eunt in. urbibus, vel vicis, vel spe- 
luneis, vel solitudinibug tibi ignoti, preetermiuam oratione ; adjielens eos etiam qui sunt in ceenebiis. Neque 
enim loeus quzritur in quo se recte et oz virlute gesseruM, sed modas resue eoram institutiouis, per quam 
Ebeisti auxilio vitam egerupt engelieam. : 


HISTORIA LAUSIACA. 


À matum, utetiam in ipso convivio hora solita refectio- 
nis frgtrum sancti hujus fleret mentis excessus, mutus- 
que evaderet ipse et obstupe:ceret; et com rogaretur 


CAPUT PRIMUM, 
Vita Isidori (1) presbyteri et senodochi. 


Cum ergo primum venissem in Alexandrinam civi- 
tatem, secundo consplatu Theodosii magni imperato- 
ris, qui propter suau rectam in Christum fidem nunc 
est cum angelis, in ipsa civitate incidi in quemdam 
virum admiranjum, et omni ex parte ornatum, ser- 
mone, moribus, et scientia, nempe lsidorum, qui 
erat et presbyter e. xenodochug Alexandrin e eccle- 
six. [5 dicebatur prima quidem juventute versans in 
solitudine, peregisse certawina exercitationis. Cujus 
etiam cellam vidi ego in monte Nitriz : offeudi autem 
eum senem septuaginta annos natum; qui cum vi- 
xisset alios quindecim aunos, in pace obiit. Ilic san- 


ut qui ja excessu evenerant narrarct, diceret : Mente 
pum peregriyatus ab aliqua raptus. contemplatione. 
Scio ego eum szpe iu mensa fuisse laerymarum; et 
cuin royaretyr causapg cur esset laerymaips, audivi 
eum dicentem : Pudet me vescj ciho a ratione alie- 
no, cum sin) rgtioye preditus; οἱ versari deberem 
jn paradiso deliciarum, replendus ambrosia nuuri- 
jnento, propter eam qua nobis a Domino data est po- 
Jestatem. [5 eraj Boma notus cgnclo senatui et pro- 
cerum gxoribus, quo tempore cun beato Athanasio 
episcopo prius recesserat, deinde cum sancto Deme- 
trio episcopo. Is cum abundaret opibus, et ιἷ8 qua 


cius usque ad boram obitus nihillineum gestavil extra B sunt ad usum necessaria, non scripsit testamentum 


vittam (2), non balneo est usus, non tetigit carnes, 
nunquam a mensa recessit repletus ad satietatem. Erat 
autem corpore a Dei gratia jam benecontemperato, 
ui omnes qui ignorabant ejus victus ratjonem, per- 
suasum baberent eum laute vivere et opipare. Hujus 
virtutes anims si velim sigillatim narrare, narrantem 
me tempus deliciet. Qui erat adeo mitis, benignus, 
61 pacificus, ut etiam infideles ejus inimici, propter 
rectam in Christum fidem, vel ejus umbram re vere- 
pentur, ob imignem viri bonitatem, Tantam autem 
babuit spiritalem gratiam et cognitionem sanctarum 
&cripturarum, et comprelensionem divinorum dog- 


* o- 


decedens, non pecuniam reliquit, non rem ullam suis 
sororibus quz erant virgines , sed eas Chrisio com- 
mendavit, dicens: Deus qui vos creavit, vobis qu- 
que victum providebit sicut et mihi. Erst autem con- 
ventus virginym quà erant cum sororibus ejus, se- 
ptuaginta, Is, cum ad eum veuissem adolescens, et 
rogarem ut ad viiam cooptarer monasticam, mea 
adhuc setate asciviente, et non opus labente sermo- 
nibus, sed laboribus qui carnem subigerent, duraque 
et aspera vivendi ratione quae corpus compesceret ; 
is, inquam , tanquam bonus dotuitor pullorum , 
duxit me eszira civitatem ad ess que dicuntur 


1008 


RITORÍA LADIAGCA, 


1096 


Gello eremitiem , eiseiter quinto ah urbe japide, ἃ tu. mapebis nypquam ρθη 1080 anieg s «lla 


CAPUT IL 
Borotheus (3) Thebanus. 


Εἰ me tradit cuidam Dorothee exeraitetori Theba- 
RO sexagesimum aanum agenti in spelunca, et jubet 
me implere apud ipsum ires annos ad domandas ani- 
mi perturbationes (sciebal enim senem ageve vilam 
admodum duram et asperam), et postquam annarnm 
numerum implosgem, ruraus ad eum reveriarer, inan: 
davit ob reliquam doetriuga spiritalem, Cum autem 
nen potuissem spud emm implere numerum trium 
annorum, eo qued in morbum 7110 ineidissem ve. 
hementem, ab eo reeessi ante tempus prastitutum. 
Erst enim ejus vitas ratio looge asperrima, squalida 


egregsus, eum per. ge baysisget, bibit jejunus, eun 
prius signaculo crucis mnuiisset, et dixisset : Ubi 
eruy adest (7), iljic viribus caret diabolj improbitas. 
CAPUT i. 
A«ta εἰ temperantia Potamiena (8) 

Beaiug ergo ]gidorus xenodochus, qui beatum An- 
tonium convenerat, narravit mihi, se ab eo audivis- 
$e rem dignam qug mapdetur litteris, ' 

Polamiquna quedam puella forinosissima, tempore 
Maximinj pergecutoris fuij ancilla cujusdag intempe- 
ranüis ei libidiposj. Quam cum multum rogasset, et 
4] varia promisisset ejus dominus, eam non potuit de- 
cipere. Quo factum est ut is tandem furore percitus, 
«m Qadergt praefecto — Alexandrino (9), qui 


et plane arida. Teto enim die, atque adeo in ipso W erat eo jempore , tanquam Christiapam , € que 


seiu meridiei, in solitudine que est prapler mare, 
eoliigebet lapides, οἱ ex eis semper sedilieans, et cel- 
las faciens, 628 sedebat iie qui nen peterent zdifi- 
care, singulis annis esllam (aeiens. Cum autem ego 
aliquando huie sanete dixissem : Quid agis, Pater, 
in tanta seneetute eorpuseuiom tuum occidens calo- 
ribus intolerabilibus ? Respondit sibi, dicens : lind 
me o6sidit, ego queque ipsum sepidam. Gomedebat 
autem singulis diebus sez uncias panis, e£ minutorum 
olerum fescieulum (4); aqua autem bibebat modi- 
eum quid. Deum autem 1eglor me punquam eui 
eognovisse pedes extendisse, non dediia opera dom 
tiissq in toro, aut super fectum ; sed per totam no- 
&iety sedens eontexebat funem az ramis (5) palma- 


tempora et imperatores inseciaretur maledictis 
propter pergecutiones ; pollicitus se ei magnam 
pecunie vim daturum ob ejus calamitatem, dicens : 
Si ei persuaseris ut meo desiderio assentiatur, eam 
custodi nullo affectam supplicio, Quod si mansisset 
in ea quam ab initio ostenderat austeritate, rogavit 
ut ea supplicio affecla moreretur, ne, dicens, viva 
meam irrideat intemperantiam. Producta autem ante 
tribunal virgo fortis, diversig ad penas sumendas 
comparatis instrumentis, corpore fuit exeruciata, et 
adversus multas ac varias rationes mente lauquain 
lurris firma ac stabilis resistebat. Inter jnstrumenta 
autem suppliciorum, crudelius quoddam czeteris tor- 


mentum ab eo qui tunc erat judex inventum est, Jy- 


FUIp, uj 6x eo sibi vietnm pararet, Cum antem suspi- C betenim magnum lebetem pice repletum : ehement;s- 


carer eum, (pm adessem solummodo, tm extrema 
usum esse exereitajioae, sciscitelua sum ul scirem 4 
compluribus ejus diseipnlis, an perpetuo uteretur tam 
Sccurala exaelaque exeroifalioge : qui quidem ma- 
nehant ipsi quoqae deineaps seorsum, se recte el ex 
viriute gerentes. Hi mibi dizermot qued 9 juveuua 
yitam suam ita inslituit, punqyuam degita opera dor; 
fniens misi quod inter operagdum vel comedendum 
aliquando conviyepat oculis dejectis ; adeo pt sepe 
panis quoque (6) ex ejus ore excideret esus tempore 
propier nimiam dormitatipnem. Cum autem ago 3li- 
guando cogerem hunc sanctum paululum jacere su- 
per stoream, segre ferens mibi dixit : Si quando per- 
suaseris angelis uy dormjant tum virtujis studjosQ 
q''oque persusseris. 

Quodam autem die ad puteum sunm me agjisii cir- 
ca borau) nonam, uj implerem eadum, qua eo in re- 
frcti.ne utereir cup instarei hore cibi capien- 
di. Accidit agtem ul eym | accessissem , infra in 
puteo viderem aspidem, ei pre metu aquam mi- 
nime haurirem, sed currendo reversus ei nupiia- 
rem, diceus : Periimus, abbo, vidi enim aspidem in- 
ferius in puteo. llle autem ljoneste subridens, quo- 
Diam mei magnap habebat rationem, et caput qua- 
tiens, dixit : Si visum fuerit diabolo in omnem pu- 
teum injicere serpentes , et aspides, vel testudines, 
aut alia venenata apimalis, in omnes fontes aquarum, 


simo igne accendi. Cum bulliret ergo pix et valde ar- 
deret, conversus ad illau: beatam szvus praeses, di- 
xit : Abi, pare voluntati domini tui; alioqui, ut iin- 
telligas, jubeo te devolyi in lebetem. llla vero respon- 
dit, dicens : Absit ut sit judex adeo iniquus qui me 
jubeat parere libidini et intemperantia. Ille itaque fu- 
rore percitus, jubel eam exui, et in lebetetu injici, 
lila vero vocem emittit, dicens : Per caput impera- . 
toris (10) quem tu times, si statuisti sic me supplicio 
afücere, ne jusseris me exui; sed jube me j'aulatn 
in picem ferventem demitti, ut videas quantam mihi 
largitus est patientiam Christus quem tu ignoras. 
Qua sic paulatim demissa spatio trium horarum, 
einisit. spiritum cum pix pervenisset ad ejus collum. 
CAPUT IV. 

Vita * Didymi (11) orbi 

Pluritus ergo cetus sanctorum virorum et mulie- 
rum tunc fuit consummatus in ecclesia Alexandrina, 
qui sunt inventi digni terra mitium. Inter quos con- 
summatur 31] etiam beatus scriptor Didymus qui 
fuit orbus (42). Cum quo fuit mihi quater congressio, 
eum decem annorum interjecto intervall? ad eut 
proficiscerer. Is autem  consummatur natus anuos 
octoginta quinque. Fuit autem is orbus, ut qui cum 
esset quatuor annos natus, oculos ami:erit, ut ipse 
mihi narravit ; et neque litteras didicit, neque ventita- 
vit ad praeceptores. Habebat enim secundum naturam 


* Hic Didymus initjo sanctitate et doctring clarus, ad exiremupi, Qrigeujsta. 


1095 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


1096. 


magistram firmam ac validam, propriam consclen- À nens linum ; reliquis autem horis mente revolvo vi- 


tiam. Tanta autem spiritalis cognitionis fuit exorna- 
tus gratia , ut revera impleretur in eo quod seri- 
ptum est : Dominus illuminat (15) exwcos (Psat. 
CXLY). Vetus enim et novum Testamentum interpre- 
labatur ad. verbum : dogmata autem subtiliter el 
tam strenue exponebat, ut omnes veteres scientia su- 
perarit. 

Is cum aliquando me cogeret in cella facere ora- 
tionem, ego autem nollem, mihi dixit narrans : Ter 
in hanc cellam ingressus est beatus Antonius, ut me 
viseret; qui a me rogatus ut faceret orationem, sta- 
tim genu flexit in hac cella, neque commisit ut quod 
dixeram iterum repeterem, re ipsa quidem docens 
in obedientia. Quare si tu quoque ejus vitz vestigia 
sequeris, uL qui sis monachus et hospes ob virtutem, 
omnem depone contentionem. 

Hic ipse hoc quoque mihi narravit : Cum quodam 
die, aiebat, de vita miseri Juliani imperatoris, utpote 
persecutoris, essem sollicitus, et animo angerer, 
accidit ut propter hane sollicitudinem ad vesperam 
usque seram nihil comederem; et cum in sedili se- 
derem, me somnus opprimeret, et viderem in extasí 
equos albos cum insessoribus perceurrentes, et an- 
nuntiantes : Dicite Didymo, hodie hora septima mor- 
tuus est Julianus; surge ergo et comede : et quod 
tu scis, domum mitte ad episcopum Athanasiom, ut 
ille quoque hoc sciat. Notavi autem, inquit, et ho- 
ram, et diem, et bebdomadem, et mensem, et sic 
Inveni. 

CAPUT V. 
Alexandre Vila. 

Narravit autem mihi quoque bic beatus de quadam 
ancilla, nomine Atexandra, qu:e relicta civitate in 
monimento se inclusit, per foramen accipieus quz 
erant necessaria, neque in virorum neque in mulie- 
rüni! conspectum veniens spatio decem annorum. 
Decimo autem anno aiunt beatam, cum dormisset, 
seipsam composuisse, adeo ut qux solita erat ad eam 
venire, eum illi non respondisse!, nobis renuntiave- 
rit. Cum nos ergo accessissemus, et monimenti 
ostium amovissemus, ingressi sumus et invenimus 
eam obdormisse. 

De ea autem dicebat etiam beatissima Melania Ro- 
mana, cujus vitam narrabo tempore et loco conve- 
nienti ( /nfra, hic, cap. 117 ). Hujus, inquit, beatze 
faciem non potui intucri : stans autem ego circa fo- 
ramen, cam rogavi ut mihi diceret causam propter 
quam secessit quidem a civitate, seipsam autem in- 
clusit monimento, Illa autem, inquit, per foramen 
me est allocuia, dicens : Quidam , inquit, insano 
mei amore tenebatur, et ne eum viderer molestia 
allicere, vel in invidiam vocare, malui me vivam in 
boc monimentum inferre, quam offendere animam 
quz facta est ad Dei imagiuem. Cum autem ego ei 
dixissem : Quomodo férre potes, serva Christi Dei, 
cum nullo omnino colloqui, sed sola pugnare cum 
desidia ct cogitationibus? mili respondit, dicens : 


ἃ mane usque ad horam nonam oro, per horam 


tam sanctorum Patrum, et pauriarcharum, et certa- 
mina beatorum apostolorun, et prophetarum, et 
martyrum. Postquam autem adventarit vespera, cum 
Dominum meum gloriücavero, cibum panis capio, 
plurimas horas noctis perseverans in oratione, et 
finem exspectaus, quando hinc dissolvar cum spe 
bona, et apparebo ante faciem Christi Dei. 

Non pratermittam autem ia narratione eos quo- 
que qui ita vixerunt, ut speciem quidem pra se fer- 
rent pietatis ac religionis; sed eam contemnerent, 
ad laudem quidem eorum qui recte et ez virtute se 
gerant, et ut cauti sint et attenti qui legunt. 

CAPUT VI. 
De quadam Virgime que laborabat amore divitiermm. 


B Erat quedam Alexandrie virgo solum nomine, 


nabitu quidem humilis, animi autem instituto parca, 
superba et insolens, et laborans avaritia, auri potius 
quam Christi amans : ex rebus suis nulli unquam 
exhibens, non hospiti, non pauperi aut afflictio, non 
monacho, non virgini, non ecelesia vel obolum 
unum. Ea multis sanctorum Patrum admonitionibus 
incitata, non repellebet grave pondus divitiarum. 
Erat autem ei quoque genus, ex quo sororis su» fi- 
liam in filiam adoptaverat. Cul noctu et diu sua pol- 
licebatur, cum ipsa excidisset ab opibus eeelostibus. 
Nam bxc quoque est una species frsudis diaboli, qui 
praetextu amoris in cognatos, eífüeit ut nascatur 
avaritia. Nam quod ei nulla sit cura generis, binae 
patet. .Ipse enim docuit et fratrem, et matrem, et 


C patrem occidere. Idque 7 14 est. ex Scripturis extra 


controversiam. Sed etsi videatur nonnullis. curae 
cognatorum inserere (;Deut. xu ), non boc facit quod 
illis bene velit, sed ut eorum qui ei parent animao 
aperte exerceat ad injustitiam, cum ipse sciat 1181 
sententjam , qu: dicit : Injusti regnum Dei non 
possidebunt (4 Cor. vi). Potést autem aliquis, et spi- 
ritali motus intelligentia, et divino desiderio, neque 
suam negligere animam, et cognatis opem ferre, si 
quid eis defüerit. Quando autem quis ita totam suara 
instituit auimam, ut ea despiciatur et obruatur pra 
cura cognatorum (14), is incidit in legem, ut qui 
Suam pro vano sestimet animam. Canit autem David 
quoque sacer psalmographus de iis qui animz: curam 
gerunt, in timore Dei dicens : Quis ascendet in. mon- 


D tem Domini? pro eo quod est, rarus. Aut quis stabit 


jn loco sancto ejus? Innocens manibus, et nrmndo 
corde, qui non accepit in vano auimain suam (Psal. 
xxiu). llli enim animam suam in vano accipiunt, 
qui existimant eam dissolvi uaa cum hac earuuculs, 
qui virtutes spiritales negligunt. 

Huic virgini, que solo nomine sibi paraverat ap- 
pellationem, moribus autem erat aliena ab exercita- 
tione, cuin venam, ut dicitur, vellet iocidere ad le- 
vandam avaritiam, sanctissimus Macarius (15) pres- 
byter et prefectus ptochotrophii eorum qui sunt 
corpore mutilati, talem actum excogitat. Erat enim 
js ἃ juventute lapidarius (16). Ad eam autem acce- 
dens, dicit : In. me inciderunt pulchre gemuse , 


1097 


HISTORIA LAUSIACA. 


smaragdi et hyscinthi; nee scio an sint furtivi, an A diem unum et dimidium veni in montem ad partem 


slicujus mercatoris. Non constituitur enim eis pre- 


tium, eum xstimationem superent; qui habet autem, - 


vendit ess quingentis solidis. Si ergo tibi visum fue- 
rit eas accipere, da quingentos solidos, potes ex una 
gemma accipere quingen!os, reliquis autem uti ad 
variabdum mundum filis tu» sororis. Cum autem 
que dicebatur virgo tota penderet a puella, inesca- 
tur ejus ornande cupiditate; et procidit ad ejus pe- 
des, et dixit : Rogo te ne quis aliuseas accipiat. Eam 
ergo adhortatur sanctus, dicens : Veni usque ad do- 
muin meam, et eas aspice. llla autem noluit ; sed ei 
prebet quingentos solidos, dicens : Rogo te, ipse 
eas ut vis cape; nolo enim videre hominem qui eas 
vendit. Cum autem quingentos solidos ab ea acce- 


meridionalem. In quo monte sita est ingens solitudo, 
quee pertinet usque sd JEthiopiam, et Mazicos, et 
Mauritaniam. Iu eo autem hatitant δὰ quinque mil. 
lia virorum (18), qui utuntur vario vite genere, 
Unusquisque ut potest et vult, adeo ut liceat el 50- 
lum manere, et cum duobus, et tribus, et cum quo 
velit numero. In loc monte &unt septem. pisirinze, 
quae et illis serviunt, et anachoretis qui sunt in vasta 
solitudine, viris perfectis, numero sexcentis. Cum 
ergo toto anno in monte babitassem apud beatos et 
sanctos Patres, magnum Arsisium 713 et Putupha- 
stum, et Hagionem (19), et Cronium, et Serapionem, - 
et multis antiquiorum Patrum spiritalibus narratio- 
nibus, ab ipsis essem stimulatus, veni in intimam 


písset sanctus Macarius, dat eos ad usum ptochotro- B solitudinem. Ín hoe nionte Nitri& una est maxima 


phii. Cum aatem multum tempus prateriisset, quo- 


hiam magna erat existimatione apud Alexandrinos 
vir ille, utpote summe plus ac misericors ( vixit au- 
tem ad centum usque annos, cujus tempore nos quo- 
«que (uimns), verebatur eum admonere. Tandem eum 
eum invenisset in ecelesia, dicit ei : Rogo te, quid 
jubes de lapidibus, pro quibus dedimus solidos quin- 
genios? ille ei respondit, dicens : A quo die mihi de- 
disli aurum, eos impendi in pretium gemmarum, et 
Bi velis eas videre, veni in hospitium meum. lllic 
euim sit:te, sunt gemmz, et vide ; quod si tibi non 
placeant, tolle aurum tuum. Venit autem illa luben- 
tissime. Habebat autem ptochotrophium in superiori 
quidem parte mulieres, in inferiori autem viros Cum 


ecclesia, et in-ipsa ecclesia sunt tres palmze, ex. qui« 
bus unaquaeque habet flagellum (20) suspensum. Et 
est unum quidem ad castigandos monachos qui de- 
lioquunt; alterum vero ad puniendos latrones, si 
quando inciderint ; tertium vero ad corrigendos eos 
qui forte veniunt, et in aliqua delieta incidunt; adeo 
ut quicunque delinquunt, et convincuntur meruisse uf 
dent pr»nas, palmam amplectantur , et tergo. plagas 
priefinitas aceipiant, et sic dimittantur. Prope eccle- 
siam autem positum est xenodochium, in quo venien- 
tem hospitem toto tempore accipiunt, etiam si bien- 
nium aut triennium voluerit manere, donec velit sus 
Sponte recedere, permittentes ei una: bebdomada tna- 
mere in otio. Aliis autem diebus deinceps occupant 


ea autem accessisset, introduciteam in vestibulum, οἱ ( eum in operibus, aut in horto, sut in pistrino, aut in 


dicit ei sanctus Macarius : (Quid vis primum videre, 
hyacinthos, au smaragdos ? Ea vero illi dicit : Quod 
übi videtur. llje vero eam ducit in partem superiurem, 
et ostendit ei conscissis feminas membris, et vulti- 
bus totis varia morbositate laceratis, et dicit ei: 
Eece hyacinthi. Deinde deducit eain in partem infe- 
riorem, et ostendit ei viros, dicens: Ecce smaragdi; 
et existimo non inveniri his pretiosiores ; quod si 
tibi non placeaut, accipe aurum tuum. His ergo sic 
gestis, pudore affecta virgo exiit, et domum reversa 
magnum accepit dolorem, quod hanc rem ex Deo 
non fecisset, sed adducta necessitate. Postea autem 
grauüas egit presby:ero, eum puella cujus curam ge- 
Tebat, post nuptias mortua esset sine liberis, ipsa- 


coquina. Quod si fuerit quispiam enjus sit habenda 
ratio, dant ei librum legendum, non permitten:es ei 
ut cum ullo colloquatur usque ad horam sextam. ln 
hoc monte degunt etiam medici et placentarii. Utun- 
tur eiiam vino, et vinum illic venditur. fli autem 
omnes suis manibus faciunt vestem lineam, adeo ut 
sint omnes minime egentes. Circa horam autem no- 
nam licet stare, et audire in unoquoque monasterio 
hymnos et psalmos Christo canentes, et preces ad 
hymnos emittentes, adeo ut existimet quispiam se 
sublime elatum tran-migirasse in parsdisum delicia- 
Tum; veuiunt autem ad ecclesiam Sabbato solum et 
Dominico. Sunt autem octo presbyteri qui prx-unt 


. huie ecclesise, in qua quandiu vivit primus presbyter 


que deinceps facultates suas jn rectos usus ex- p) hujus ecclesiw, nul'us alius offert, nec judicat, nec 


pendit. 
CAPUT VII. 


Vita abbatis Arsisii (17) et eorum qui cum eo erant 
in monte. Nitrie. 

Cum ego cum multis sanctis essem congressus, et 
versatus tres annos in monosteriis qua sunt circa 
Alexandriam, et mansissem cum magnis studiosissi- 
misque et optimis viris circiter bis mille, omni vir- 
tut& ornatis, illinc recedens veni in montem Nitriz. 
Inter hunc montem autem et Alexandriam positus 
est lacus, qui dicitur Maria ; is autem continet ad 
willia septuaginta. Quem cum tranemisissem, per 

PaTRoL. LX XIII. 


habet sermonem, sed tacite solum cum eo se- 
dent. 


Hic magnus Arsisius, et alii multi cum eo senes, 
quos nos vidimus, fuerunt equales tempore magno 
Antonio. Atque mihi quidem narravit hic magnus 
Arsisius se Amon quoque vidisse Nitriotem, eujus 
animam vidit assumi Antonius ab angelis, et in cee- 
juin deduci (Vita Antonii, c. 52; Ruf., l. n, c. 50). 
ls diceb:t 86 etiam Pachomium vidisse Tabeunesio 
tem, virum prophetica gratia clarum, ter mille viro- 
rum archimandritam ; cujus narrabo postea virtutes 
(Infra, c 58). 


d 


85 


nurcd 
CAPUT VU. 


De sancto Amon (21) et ejus conjuge. 


Dicebat autem Amon hoc mado vixisse. Cup essel, 
inquit, parentihys orbatus adolescena circiter vigiuli 
duos annos gatu&, vi a $yo, patruo mulieri. junctus 
est matrimonio; et eum non posset resistere pecessi- 
tati quam οἱ afferebat pairaus , visum eat ei, et €0-. 
sustipere qus» lunt in matrimonio, Postquara autem 
amnes essent egressi, qui in thalamo et lecto dormis 
turos eollocaverapt, surgit beatus Amon, et claudit 
fores; et sedeusg voca( heataun et. germanam suam 
conjugem, et ei dicit: Adesdum, domina et «oror(29), 
deinde rem tibi natrabo. Hoc quo conjuncti sumus 


DE VITM, PATRUM LIBER VIII. 
A, tionis virtutem. exerewigses , io. vita obiit monagUra, 


1100 


vel potius translatus est. saDctgs Amon, natis sexa- 
ginta dua auyos, big ip, anpe, videns, beatam vitz 
8ug. consorte. 

Qum is ergo solu esset in. Nitriio, ferunt ad eum 
puerum rabie exagitatum), ioelum (alepig. Canis 
eniin rabiogus roordeudo illi rabiem dede: at, Seipsum 
ergo totum lopiabaf, wt qui iptolerabileg morbum 
fetre pop Rossét. P'ostqnam 61} vidit ejus pareptes, 
ad supplicandump proeedeutes : Quid gihi, ipquip, la- 
boyes exshibetia, 9 bomiues, e& petentes Qu wea 
merigg superant, cum ip vesajcis, mapilys prato sit 
augiliug? lieddite eui vidux. bovem quem clanculum. 
occidistis, ei sanus reddelur Yobis pyer. 1}}} vera eum 
convicti essent , leti feeruny quae jussa. fgarant, οἱ 


watrimonium, nihil babet eximium. Recte ergo fa- B eo orante pucr asus evasit. 


ciemus, si abhinc unusquisque nostrum seorsum dor- 
mierit, ut Cbristo placeamus, intactam mostrau red- 
dentes virginitatem. Et cum e sinu $uo parvum 
libellum protulisset, tanquam ex persoga Apostoli e& 
Servatoris, legejat puelle, qua erat ignara littera- 
rum, plurimam leclionis partem, adjiciens ex sua 
divinitus inspirata doctrina, et in vita, iu virginitate 
et castitate degenda eam inslitueus. Quo factum est 
ut illa Christi gratia repleta, diceret : Ego quoque, 
doming mi, persuasum habeo fore ut castau. vitaga 
libenter agam ; et αἱ quid jubes, hoc deinceps faciam. 
[lie vero, Ego, inquit, jubeo et rogo ut unusquisque 
Dostrum seersum manest, Ea vero lioc uon tulit, di- 
cens ; Maneamus in eadem domo, sed ia diversis 


Accesserunt gutem alü ejus visendj gralia. Ad quos 
dixit vir sanctus, teniandi eoruip animi gralia : Af- 
ferte ad me dolium uuum, ut habeam salia 2qyae ad 
eos qui veniunt. excipiendug. li autem, promiserunt 
seipsos allaturos, Cum, autem alterum prenilyisset, 
ubi in vicum vepissei, dicil, alteri : Nolo oceidere ca- 
melum, oeque ei dolium imponere, ne moriatr. llis, 
auditis, alius suis junctis asinis uagoo labore dolium 
sursum porlavit. Praveuieng autem Àmon ei dixik 
Quid? quod socii tai cawelus est moriuug intern 
dum huc venisti?is 3utlem reversus invenjt eu a 
lupi$ devoratuuy. Multa quoque alia bic vir fecit. 

Hoc autem miraculum narravit beatus Athapasiga 
Alexandris episcopus, scribens in Vita Antonii, quod 


lectis. Vivens ergo cum ea decem et octo annos ig G cum aliquando reonachi ad ipsum, missi essent 3h 


üsdem sdibus, toto die vacabat horto et balsameto. 
Operabatur enim balsamum ; quz balsemus instae 
vitis plantatur, ut in qua colenda et putanda multum 
laboris ponatur. Vespere ergo domum ingrediens, et 
faciqus orationes , eum ea comedebat. Et rursus no- 
eiurnas preces fundens, et synaxiun peragens, summo 
mane ibat in hortum. Cum hac sic flerent, et perve- 
nisset uterque ad impatibilitatem (Caute lege), vim οἱ 
efücaciam bhabuere preces Amonis. Postremo autem 
el dieit illa beata : Est aliquid quod übi dicam, do- 
mine mi, u& si me audieris, mihi plane constabit 
qued vere ex Deo me diligas. la vero ei dicit : Die 
quod velis. ΕΔ vero dieit. illi : Ziquum est ul tu qui 
eg vir piys ej religiosus, et exerces justitiam, et δὲν 


Antonio (erat enim in, iuteriore solitudine Aptonigs), 
cuu ad ipsum venissenj, surzexit senex, et ambpla- 
bat cum eis. Et cum essel transiturus Lycum fluvium 
cum ejus discipulo Theodoro, verebatur exui, ne se» 
ipsum videret aliquando nudum : οἱ iutergea. dum de 
ea re dissereret, inventus est traua fluvium, οἱ qui 


᾿ absque cymba in extasi trejecisset, uanglatys ab an- 


gelo : (ratres autem uatatu transmiserupt. Postquam 
auteg) accessit ad Antonium , primus ei dixit, Anto- 
nius : Cum Deus mihi multa de te revelass-t, et tuaus 
translationem mihi aigniflca:eet, te ad me accergivi 
bece;sario, ut cum nobis invicem fai licuisset, pro 
nobis iuvicem iniercederegius. Cuin aute) eun col- 
logasset in quodam loco longe separato, hortatus «sa 


ialiter ego qui eamdem viam institui sum seeuta, T pe recederet apte translationem. Cug) autam ipse 


seorsum, manegamus, et multi ex eo capiant utilitatem. 
Non par est enim ut propter me tanta et talis oeeulr 
telur tua. virtus philosophie , qui mecum propter 
Christum coliabitas in easutate. Is vero cum ei gr3- 
tias egisset, et gloriam Deo dedisset, ei dicit : Recte 
tibi visum est, domina et soror; et si hoc tibi placet, 
tu habeto banc domum; 7144 ego vero abibo, e£ 
13liam mihi domum faciam. Qui cum ab ea esset 
egressus, ingressus est in ipteriora montis Nitrim ; 
nondum enim tunc illic eraut frequentia monasteria, 
αἱ sibi fegit duos cellarum tholos. Et cum vixisset 
alios viginti duos annos, et recte summam exercita- 


! Hic Or fuit Origenista. 


seorsum fuisset consummatus , vidit Antoniug «jus 
animam ip ccelum assumptam ab angelis. Hic est ergo 
Amon, qui sic vixit, et sic obiit. Hunc Lycum fluvium 
ego cun malu ponione aliquando uauamisi; ear egiga 
fossa et derivatio magn? Nili. 


CAPUT ΙΧ. 
Vita abbatis * Or (24). 

In hoc monte Nitriz fuit vir admirabilis abbas, Or 
nomine, habens monasteria mille fraujam, babitu an- 
gelico praeditus (Flgff., (. u, c. 3); ut qui cum esset 
nonagints annos uatus , nibil amisisaet de corpore, 


100: 


HISTORIA LAUSIACA. 


1109 


erat enim voltu nitido et alacri, adeo ut cum vel so- A eum aliquando venerat, et vestes snas occultaverat, 


jum videretur, vir esset reverendus. )s eum longe 
ante se in ulteriore exercuisset solitudine, postea im 
proptori solitudine congregavit nronasteria , palude 
propriis plantata manibus, cum Hgna non essent ii 
eo loco, adeo ut esset densa silva in solitudiue. Dixe- 
runt eniin oobis qut c&m eo erant. Patres, quod ne 
germen qutdem ilic erst, quando vir ille venit ex 
solitudine. Ipsam autem plantavit, ne propter res ne- 
cessarias, qui ad ip-üm conveniebapt fratres, eoge- 
rentur eireuire; sed eorum omnem gerebat curam, 
Deum orans, et pro eorum salute decertans, ut nihi? 
eis deesset necess rium, nec esset eis ullus soeordiae 
prziextus, Is primum quidem degens im solfudine, 
vescebatur herbis et dulcibus radicibus : aquam quo- 


que bibebat quando inveniebat, in precibus et hymnis g 


toto tempore perseverans. Postquam antem pervenit 
ad perfectam :xtatem senectutis, angelus ei apparuit 
|n somnis, dicens in solitudine : Eris iir gentem ma- 
gnam, et magnus tuz fidei credetur populus. Qui per 
te auteu salvi flent, erunt decies mille : quos si hie 
lucriteceris , totidein tibi parebunt in futuro szculo. 
Neque quidquam dubi!averi-, ait ei Angelus : nih:] 
euim tibi deficiel eorum 408 sunt ad usum necessa- 
ria, usque ad mortem tuam, quoties Deum invocave- 
ris, llzec cum audisset, veuit ad propinquam solitudi- 
ném, seorsum primum degens , sibi quodam parvo 
constructo tuguriulo , solum compositis contentus 
oleribus; s:epe etiam sermel solum vescens iti hebdo. 
mad». Atq»e eral quidem. primum illitteratus; post- 


quam auiem venit ex solitudine in terram habitatam, e 


ei gratia fuit data divinitus, et Scripturas expreme- 
bat memoriter. Ef enim libro deto a fratribus, ita 
deinceps legebat tanquam peritus litterarum. Aliam 
quoque 715 acc: perat gratiaw, nempe demonum 
expellendorum , adeo ut multi ex iis qui lahora'ant, 
etiam eo nolente, clamantes ejus vitam o-t'endvrent. 
Alias quoqne curationes non cessabat peragere. (9ue 
factum est ut ad eum convenirent tria millia mona- 
chorum. Cum eos autem vir ille vidís-et, letitia affe- 
clus eos salutavit, et complexus est. Cum pedes eo- 
rum propriis lavasset manibus, conversus est ad 
doctriusm:; erat enim valde peritus tenerum, ul 
qui lianc gratiam accepisset divinitus. Cum: autem 
Sciipturarum multa solvisset. capita, et fldem tradi- 


dis-et orthodoxam , adhortatus est ad preces. Viris ἢ 


'enim magnis mos est, nihil carnis admittere, prius- 
quam spiritale alimentum. anima teadideria ; bac 
autem est Ghieisti communio. Cum ejus. ergo fuissent 
participes, et egissene gratias, hortatus est ad raen- 
Sam, ipse semper imer sedenduim eos adinonens eo- 
rum quie sunt bona. et honesi&, οἱ dicens eis ea quae 
perünene ad: salutem. PuiLergo hào vir clarus. iuter 
multos Patres, adeo ut. cum multi ad euni. veniregj 
ivonseli?, omnes. presentes (rares cenvocans, ia une 
die- eie. celis faceret : umo. qnidem subininistrante 
hum, altero vero laterem, alio ^utem hauriente 
aqui. Peséectie. autem:callia, ipee βροδ λον, venion- 
übus quis etant necessaria. Is faleum fraurem, qui ad 


cum coram omnibus arguisset, in medium produxit. 
Quo faetum est at némo auderet deinceps apud eum , 
mentiri, cum tantam haberet gratiam, quam per ho- 
nestam suom vitam sibi collegerat. Licebat autem 
videre multitudinem eorum qui cum ipso erant mo- 
nachorum in ecciesia, tanquam angelorum. choros 
Deum laedantitrm. 

Magnam hoic saneto, suo testimonio tribu virtu. 
tem universa fraternitas : praecipue autem ancilla 
Dei Melinia, qui» hune montem ante me est in- 
gressa. Ego enim eum nen offendi vivum. liec au- 
tem pri&clara de hoe viro narrabat, quod nec un- 
quam sit mentitus, neque juraverit, neque ulli male 
sit precatus, neque locutus sit nist opus esset. 

CAPUT X. 
Vita abbatis Pambo (25). 


Mujus montis 3ocola fuit etjam abbas. Pambo, qui 
fuit magistat Dioscuri epiecopl Aremenii ek Eusebii 
et Eutlysmii fratrum, et Origenis fii (20) fratris 
Dracontii viri illustris et admirabilis, Bie Pambe 
multa quidem babebot et varia privilegia : Inter cm 
lera auiem. que recte eL ex. vistute ab oe gereban- 
tur, lioc habebat quo era, reliquia superior, quod 
seliceà surum et argentum despicicbat, quantum 
posuMat ratio dominica. Unde mihi narravit beata 
Melania quud euam ab initio Roma venisset Alexan- 
driam, ei de ejus virtute audiisset ἃ beato lsidoro 
presbytero et xenodocho, qui de eo mihi narsaxit, et 
ad ipsum de?uxit in solitudinem. Ad euro, aiebat, 
attuli vasa argentea trecentarum librarum argenti, 
rogaus eum ut rerum mearum esset particeps. Ille 
autem, inquit, operans, et ramos texens mihi bene 
dixit, voce magna dicens : Deus det tibi mercedem. 
Et dixit suo deconomo Origeni [Al., Theodoro] : Ac- 
cipe, et ea dispens: universz fraternitati qud& est im 
Libya et in insulis. Hzc enim monasteria magis in- 
digent: ei prcipiens ut ex eo nihil daret Eis qut 
erant in. Egypto, propterea quod sit regio ditior et 
abundantor.: Ego sutem, inquit, stans exspectabam 
ut vel. benedictionibus ab eo honorarer, vei! verbo 
soitem laudurer ob tantum donum, Cam vero ΠΕ ἐξ 
onimino ab eo. audiissem, οἱ dizi: Bomine, ut scias 
quantum sit, sunt trecentz Nbrsp argenti. li antea 
rursus cum ad hoc ne omnino quidem annuisset, et 
uec ad vasis quidem thecam altendisset, respondit : 
Is cui liec attulisti, o filia, non opus ἴοι ut a te 
discat quaniitatem ponderis. Qui enim montes ap- 
pendit et saltus statera (Asa. xL, 12), multo magis 
scit quantitatem tui argenti, Si euim tec m.hi da- 
res, recte mihi pondus dixisses; sed si Deo ea obtu» 
üisti, qui ne duos quidem obolos (27) despexit, sed 
eos plus quam omnia zstimav.t (Marci xn, 42, 
tace. S c ergo, inquit, dispensavit gratia. Domini, 
dum ingressa sum inh hunc montem. Brevi autem 
post tempore: dormilt homo Dei, ncc :egrotsns, nec 
in ulla parte corporis dolorem sentiens. sed-sport^m 
eontexens me accérsáit, et: cam: adeweet jam. extre- 


—- 


NIS 


DE VITIS PATRUM LIBER Vlil. 


1104 


mus sumulus, dicii mihi: Cape hanc sportam 8 À episcopum, rogarunt eum ut eis episcopum ordipa- 


meis manibus, ut mei memineria. Nihil enim habeo 
eliud quod tibi relinquam. Et cum hoc dixisset, ex- 
cedit sine febre, cum esset annorum septuaginta, 
Domino commendans spiritum. Quem cum ego cu- 
rassein (28), et linteis sancti corpus involvissem et 
deposuissem, recessi a solitudine, usque ad diem 
mortis mecum habens illam sportam. Hic Pambo 
cum esset moriturus, in ipsa hora excessus, eum 
circumstantibus Origeni presbytero ac ceconomo (29), 
et Ammonio viris inclytis, et reliquis fratribus, dici- 
tur hoc dixisse: Ex quo veni in hune locum solitu- 
dinis, et meam zdificavi cellam, et hic habitavi, 
nullus fuit dies quo non aliquid operis fecerim meis 
manibus : nec memini me ab aliquo panem gratis 


τοί Ammonium. llle autem dicit : Adducite eum ad 
me, et ego eum vobis ordinabo. Cum ergo eum 
magno auxilio ivissent ad eum comprehendendum, 
is conversus est in fugsm. Cum vidisset autem se 
jam esse comprehensum, stans eos rogabat. Cum ii 
autem non pererent, juravit senex se rem non su- 
Scipere, neque posse egredi e solitudine. Ubi autem 
non cedebant, ipsis videntibus, arrepto forfice sini- 
stram aurem sibi abscidit ad imum usque, eis di 
cens : Nunc intelligite fieri non posse ut ego fian 
quod me cogítis, cum lex prohibeat ne ad sace:do- 
tium provehatur is cui sunt aures amputatze, Cum 
sic ergo eun! dimisissent, recesserunt, et ad episco- 
pum venientes hzc ei renuntiarunt,. ls autem eis 


datum comedisse; nec me in hanc horam poenitet B dicit : Haec lex in usu sit apud Judseos. Mihi autem 


7163licujus sermonis, quem dixerim; et sic ad 
Deum recedo, ut qui nec pius quidem ac religiosus 
esse eceperim. Hoc quoque de eo ferebant testimo- 
Dium Christi servi Origenes οἱ Ammonius, quod 
nunquam de re oliqua interrogatus, qux vel ad 
Scripturam, vel ad actionem negotüiumve aliquod 
pertineret, statim responderit , sed dixerit : Nondum 
inveni quod respondeam ; sepe autem praterierant 
Ires menses, et nou dabat responsum, dicens : Non- 
dum comprehendi. Tam considerate quidem ex Deo 
dabat responsa, ut a Deo cum omni metu omnes 
acciperent. Dicebatur enim hanc virtutem etiam su- 
pra magnum Antonium, et super omnes sanctos 
exercuisse, nempe ut esset in loquendo accuratus et 
perfectus. 
CAPUT XI. 
Vita abbatis. Pior (30). 


Fertur autem prater alia hec quoque actio sancti 
Pambon, quod Pior, qui se in vita exercebat mona- 
$tica, ad ejuscellam aliquando accedens, proprium pa- 
Rem detulit. Cum eum autem Pambon reprehendisset, 
dicens : Cur hoc fecisü? respondit Pior : Ne te gra- 
varem. Itaque tacitus eum. dimisit. Post aliquantum 
autem temporis accedens magnus Pambon ad cellam 
Pior, panem suum secum madefactum attulit. Ab eo 
autem rogatus, quanam de causa panem attulisset 
madefactum, respondit Pambon : Ideo iadefeci, ne 
ego quoque te gravarem. 


CAPUT Xil. 
Vita abbatis * Ammonii (84) δὲ fratrum simul cum 
sororibus. . 


Ammonius, qui fuit magni Pambo discipulus, si- 
tul cum tribus fratribus et duabus sororibus, cum 
perveuissent ad summum pietatis ac religionis, ve- 
Beruvt in sohtudinem, et seorsum fecerunt utrum- 
que monasterium, virorum scilicet et mulierum, ita 
ut satis magnum intercederet spatium. Quoniam au- 
tem insigniter doctus erat virorum optimus Ammo- 
! niue, quadam civitas desideravit eum habere episco- 

pam. Qui ctm accessissent ad beatum Timotheum 


' Bic Ammonius fuit Origenista. 


“ dits * 


si vel truncatum naribus adduxeritis qui sit bonis 
moribus, ego eum ordinabo. Euntes ergo eum rur- 
$us rogabant. Cum ipse autem non pareret, aggressi 
suot eum vel vi adducere. [s autem eis juravit, di- 
cens : Si me coegeritis, etiam linguam meam exscin- 
dam. Eo itaque post hsec dimisso, recesserunt, Hu- 
jus Ammonii fertur hoc miraculum. Nunquam, in- 
quiunt, si quando turpis volupiatis carunculae insure 
rectio ejus corpus invasit corpori suo pepercit ; sed 
ferrum candens suis membris admovebat, adeo ut 
esset totus ulceralus. Ejus autem mensa talis fuit ἃ 
juventute usque ad mortem, quod crudis scilicet ve- 
sceretur; nihil enim unquam comedebat quod iym" 
fuisset admotum, preter panem. Vetus autem e 


C Novum Testamentum dicebat memoriter (52); et in 


doctorum virorum Origenis et Didymi, et Pierii et 
Stephani scriptis ita erat versatus, ut sexagies cen- 
tena millia versnum percurrerit, ut de eo ferunt 
tesümonium magni quoque Patres in solitudine. Hu- 
jus autem feruutur etiam prophetie. Tantum autem 
valebat in consolandis fratribus qui erant in soliut- 
dine, quantum ullus alius. 

Hoc ei suo suffragio tribuebat Evagrius, qui erat 
vir discernendi vi praditus, se nullum hominem vi. 
disse qui esset magis impaübilis( 55), et alienus sb 
omnibus animi perturbationibus (Caute lege) 

Hic in Greco textu. quedam. sequuniur, qug. versa 
habes avud Heraclidem, cap. 8. 


CAPUT XIII, 
Vita abbatis Benjamin (54), 


In hoc monte Nitrie fuit vir admirsbilis, qu. vo- 
cabatur Benjamin, qui recte et ex virtute vitam egit 
annis octoginta, Qui cum summe virtutem exereuis- 
set, dignatus fuit gratia curationum, adec uL cuicun- 
que manus imposuisset, aut quod benedixerat oleum 
dedisset, qui laborabat liberaretur ab omni agritu- 
dine. Hic qui tants gratia dignus fuerat habitus, ocio 
mensibus ante obitum (uit hydropicus, et ejus cor- 
pus usque adeo intumuit, ut propter dolores iuvenire- 
tur alias Job nostri temporis. Cum nos aotem ae- 
sumpeisset Dioscerus episcopus, qui tunc erat pres- 


1105 


HISTORIA LAUSIACA. 


1106 


byter monts Nitrie, me inquam et beatum Eva- À ergo, frater, vitam aggrediamur monasticam, ut et 


grium 72317 dicit nobis : Adeste, videte novum Job 
qui in tanto corporis morbo et tanto tumore immen- 
sam habet patientiam cum gratiarum actione, Ácce- 
dentes ergo vidimus tantam moleq ejus corporis, ut 
parvum ejus digitum non possemus complecti digitis 
duarum manuum. Cum autem morbi gravitatem non 
possemus fixis oculis intueri, nostros oculos averte- 
bamus. Tunc dicit nobis beatus ille Benjamin: 
" Orate, fllii, ne meus internus homo sit bydropicus. 
Hoe euim corpus neque cum bene se haberet, mibi 
quidquam profuit, neque cum male, me lizsit. lilis 
ergo octo mensibus faeta est illi sella latissima (35), 
in qua sedebat assidue, ut qui non posset in lecto 
accumbere, propter ea qua sunt corpori necessaria. 


patris nostri lucremur faeultates, et nostras animas 
non perdamus. Placuit ergo utrisque scopus vitze $0- 


 litariz, sed inventi sunt alius in alio discrepantes. 


Cum itaque pecunias divisissent, οἱ reliqua omnia, 
hunc quidem sibi scopum proposuerunt, ut Deo pla- 
cerent, sed diverso vit:e instituto, Ünus enim omnia 
dispergens, dedit monasteriis, et ecclesiis, et custo- 
diis, et cum artem didicisset, ex qua sibi panem pa- 
raret, exercitationi operam dabat et orationi, Alter 
autem ejus nihil dispersit, sed facto sibi monasterio, 
et paucis assumptis fratribus, quemlibet excipicbat 
hospitem, quemlibet curabat zgrotum, quemvis se- 
nem retinebat, cuivis pauperi dabat; Sabhato et 
Dominica, tres aut quatnor mensas statuens, eos qui 


Cum autem laboraret hoe morbo immedicabili, ine- B erant egeni excipiebat. Hoc modo vitam suam con- 


debatur aliis qui tenebantur quibusvis agritudinibus: 
Necessarium itaque duxi, morbum hujus sancti expo- 
nere, ne nobis alienum videatur, si viris justis ali- 
quis casus accidat. Egregio ergo illo viro mortuo, 
sublatum est limen ostii et po-tes, ut posset corpus 
efferri ex eella. Taata erat moles corporis beati et 
inclyti patris Benjamin. 


CAPUT XIV. 


Vita Apollonii (56) qui cognominabatur ἀπὸ πραγμα- 
τεντῶν. id est a. negotiatoribus. 


Quidam Apollonius nomipe ἀπὸ πραγματευτῶν, 
jd est, ἃ negotiatoribus, eum mundo renuntiasset, 
ei montem Nitríe babitasset, et nec artem discere 
posset, nec litteras, quod setate esset provectus, vi- 

gini annis quibus vixit in monte, hanc habuit exer- 
 eitationem. Suis pecuniis et suis laboribus emens 
Alexandrie vasa medica omne genus (57), universe 
fraternitati ea. suppeditabat ad morbos : et licebat 
eum videre a prima luce usque ad horam nonam di- 
scurrentem obeundo monasteria, et ostium ingre- 
dientem, et visentem num quis decumberet. Portabat 
autem uvam passam, mala punica, ova, panem sili- 
gineum, et ea quibus opus habent segroti. Hanc sibi 
conferentem invenit vitz: rationem usque ad senium 
Christi servus. Qui cum esset. moriturus, alteri sibi 
simili $ua reliquit frivola, rogans eum ui idem obiret 
ministerium. Nam cum quinque millia monachorum 
illua mon!:em habitent, tali quoaue opus est cura- 
tione, quod sit locus desertus. 


CAPITA XV ET XVI. 
Vita Peesii et. Isai (58). 


Alii Pzeesius et Isaias nomine fuerunt fratres, pa- 
tre mercatore Hispanico (29), qui quidem eum pater 
eorum esset mortuus, diviserunt facultates quos ha- 
bebant in mobilibus: in nummis quidem quinque 
millia, in vestibus autem et servis 402 inventa fne- 
rant, li inter se deliberaruat, et sibi consulentes, 
dicebant : Quodnam vitse iter ingrediemur, o frater? 
Si exerceamus mercaturam quam pater noster exer- 
cuit, nos relinquemus aliis nostros labores, et forte 
fncidemus in pericula vel jatronum vel maris. Age 


sumpsit. Ambobus autem mortuis, diverse beatitu- 
dines utrisque dabantur a fratribus, utpote quod 68. 
sent inventi ambo virtute perfecti : et aliis quidem 
placebat vita ejus, qui renuntiaverat; aliis vero ea 
que communicabat omnibus egentibus, Cum ergo 
inter fratres incidisset contentio, propter horum 
beatorum diversum vite institutum , et maxime 
propter laudes diversas, vadunt ad beatum Pambo, 
et ad eum referunt, ut de hac re respondeat, 
volentes scire utranam sit melior vitz» ratio. Is au- 
tem eis dicit : Utrique sunt perfecti apud Deum. Al- 
ter quidem functus est munere Abrahz, qui omnes 
excipiebat; alter. vero suscepit firmissimum et con- 
Btantissimum zelum Eli: prophete, ut Deo placeret. 


C Et eum alii quidem ei dicerent : Quomodo fleri. po- 


test, dic, quaesumus, nobis pedes tuos attingentibusg 
(40), ut hi sint :quales. Cumque alii exercitatorem 
praferrent et dicerent : Preeceptum implevit evauge- 
licum, ut qui omnia vendiderit et dederit pauperibus, 
noctu οἱ diu perseverans in orationibus, crucem fe- 
rens, et sequens Servatorem ; contra autem alii de 
altero contenderent, dicentes : llic, obsecramus te, 
tot et talia. viscera ostendit in omnes egentes, ut 
exiret et sederet in viis regiis, οἱ qui erant afflicti 
colligeret , et opem ferret; 718 neque solum suam 
recreavit animam, sed etiam aliorum, zgrotos cu- 
rans, et eis dans auxilium. Et dicit beatus Pambo : 
Rursus vobis dicam : ambo sunt pares apud Domi- 
num, unicuique autem vestrum de iis satisfaciam. 


p llic si non usque adeo se exercuisset, non fuisset 


dignus ut illum bonitati illius compararem. lile rur- 
sus qui recreabat ac reficiebat hospites, et egenis 
ministrabat, ostensus est Domino pro viribus seequa- 
lis. Ipse enim dixit : Ego. nom veni ministrari, sed 
ministrare (Matth. xx). Hic ergo minister etsi vide- 


batur babere onus ex labore, attamen ex ipso quo- 


que habuit recreationem, Exspectate autem paulu- : 
lum, ut a Deo quoque de his habeam revelationem, 
et postea scietis cum veneritis. Iptermissis ergo ali- 
quot«liel:us redierunt, de his Magnum illum rogantes. 
Senex autem respondit illis, dicens : Ante Deum (4) 
vobis loquor; vidi uirosque simul stantes in pa- 
radise. 


1107 
CAPUT XVM. 
Vita Wacitrii junioris (49). 

Quidam state junior, nomine Macarius, decem et 
Octo annos natus, cum luderet cum suis 488} 805 ad 
lacum qui dicitur Maria, pascens pecora cxdem fecit 
involontariam. i$ cum nemini hoc d'xisset, venit in 
solitudinem, et eo processit metu et Dei et hominum, 
8t non senserit se tribus annis mansisse sine tecto 
in solitudine, Est autem illa terra arida, idque 
&ciunt omnes, tam qui auditione acceperunt, quam 
qui ex ipsa norunt experientia. Hic ip-e Macarius sibi 
postea zedificavit cellulam ; et cum in ea vixisset aliog 
viginti et quinque annos, tanta gratia dignus est ha- 
bitus, ut solitudine (45) delectatus despiceret de- 
tones. £go cum eo versatus longo tempore, ab eo 
didici quomodo affecta es-et ejus ratio ob peccatum 
czedis. Diceb:t autem, tantum abesse ut doleret, ut 
elíam gratias ageret de crimine c:edis. Fuit enim 
czedes involuntaria mili causa salutis. Dicebat autem, 
ex Scripturis afferen& testimonium cedis, que a 
magno Dei «ervo Moyse facia fuit in Agypto, qued 
nisi propter czedem, et inetum Pharaonis, non dignus 
habiius fuisset Movses visione Domini, et tanto do- 
no, ei conscriptione sanctorum eloquiorum Spiritus. 
Nam cum effugisset ex "Egypto, perveuit in mentem 
Sina. Hzc autem dico non muniens viam ad cxdein 
aliquam ; sed potius ostendens esse etiam virtutes 
que oriuntur ex easu, quando non vult quis sua 
sponte ad bonum accedere. Ex virtuiibus enim ali: 
quidem sunt qux? ex voluntate et ex nostro ani- 
ni instituto. proficiscuntur; ali vero qum ex casu 
nascuntur. 


. CAPUT XVIII. 
γα abbatie Nahdmaet, 


E£ vétebibus sanctis fuit. quidam allus, optimus 
Christi athleta, nomine Nathàánael. Éum ego nbn of- 
fendi it éarne ; dormierat enith φυλ δα! ἢ dantis ante 
fneurh adventum in wioneém. Cum aütem lii eos li- 
cidissero qui eum hoec sánéto se etetcuefant, et fue. 
rant ei temporé vequalés, de viti virtute lubenter sum 
608 &ciseltbtus, ΜΠ] suterh éjo£ quoque cellam o$sten- 
derunt, iti. qua nullus adhué liabitat, quod sit teria 
᾿ habitatze própluquior. lile enim bextüs tinc ear con- 
diuit, quatido rari fuerant ahachorete, Narravit au- 
tem milii egregiar ejus exercitationem; iiempe quod 
tantam habuerit iu cella tolerantiam, üt nunquam 
dimoóltus sil 4 propositó. Cum ab initio fuisset lusus 
ἃ demone, qui omues illudit, qui enin Isbi fecer:t in 
sócordiaim el animi morerem, et éutn 6 €6ilà exege- 
"iat (visus Bst nim esse tristis tt "nino angi in pri- 
14 celtà), Tine itaque récederis, zediffcavit aliam pro- 
pinqniorém pagó. Postqusth érbó períeclt cellàin, ét 
fn ea habftatit tres vel quadüór meéfités, àecedi! ncetu 
diemón tatiream téhefis. sicut Ifttbréb, pre se l'erens 
"spétiéth militis ponis Ifiduti, et tààrea. (44) edens 
atrepitüs, Ct sühCentos, dixit béàiius Nathánael : 
Quis tu. ἘΔ (qui Bic. fátlk 1h fheg hospiti? Dxmon 
&utem respondit : Ego sum qui te ex tua prima cell 


DE NITIS PATRUM LibER Vill. 
À eiegi, et nunc veni ut le ex hac quoque lagem. Cum 


1108 


efgü cognovisset beatus Nathanael se fdiste illusum, 
reversus est δὰ primam cellam; ét spálio triginta 
sep'em annorum non δαὶ egressus extra fores, con- 
tendens eum dzemoue, qui toi et. tanta el. fecerat ut 
eum cogeret ex cella egredi, ut ne e rarraré qui lem 
liceat. Atque inter extera quidem hoc ináchinatus est 
bonorum inimicus, nempe ut eum probro ἃς dede- 
Core afficere! , ad ejus abrumpendum insliintum. , 

Cuin septem. sancti episcopi sanctum invisi-sent , 
áut ex Dei providentia, aut ex suggestione illius ten- 
tationis, eum propemoduit delurbavii a. proposito. 
Uum enim episcopi postquam eum invisisseui, oras- 
sent, et post. oralioném exírent, ne gressum quidem 
unum pedis eos coinitatus est vir egreyiüs, ne daret 
locum inimico bonorum. Ei ergo dicunt diaconi epi- 
5coporum ? Superbe ie getis, o abbas, qui nou dedu- 
ci$ episcopos. Is vero dieit &is : Ego ét dominos 
meos epi-copos colo, el omnem clerum honoro ; sum- 

' que ego peccator omnium hominum peripsema : his 
autein omuibus et toti vitze, quod in me est, propo- 
sito sum 9 19 mortuus. Ego eniin habeo scopum oc- 
cultum, quem scit Dominus qui novit occulta mei cor- 
dis, cur eos non suffi 6omitatus. 

Cum ergo hic quoque actus non suecessisset. de- 
moni, ruraus talem suscipit guram,. Novem mensibus 
aute dormilionem athiletze transformatus est ju. pue- 
rum duodecim anhos natüi, tasquam agentem asi- 
nufn pyanem in $porta ferentem. Qui puer cum seto 
vespere esset prope eellam, slimulabal cecidissé asi- 
num, et se elamüFe : Abba Nulhanael, miserere mei, 
et porrige mihl manum. life àdtém andiVit uilque v6- 
tém pueri el apértt ostio 681}45, stas ifitus οἱ diée- 
bal : Quis és, et quid vis tibl faciam? Réspoudet 
demon: Ego sum hujus munachi nilnisTér, el fero 
panés, quonia est nspápe tül hóti [ratri$; δὶ eràs il- 
lutescebte Sabbhto npif$ &t oblationibus, Rogo ergo 
te né nie despitias, ne devofet ἃ} hysnis. Sunt enun 
hystite in üi$ lócis. Sthns ergo riutus beatus Natha- 
nel, pr: Wigenti ejus misericordia caligabat éontur- 
bátàx visceribi*, δὶ reputaliat ἀρ! se qvid faceret, 
Vicent : Aüt fatuum est ut transgrediar Ynandatum, 
But à prop sito &xcidam. Posiea pia àpud se reputans 
tognirione, dixil * Melius e&t né labefaelém tot anno- 
futh. propositum ud gnomintà sifficiendum et vincen- 
dum diabolum. Cum itaqdé Dóminum rogasset, dicit 
puero qui cum eb loquebsiut : Atdi, puer, aut qui- 
cunque sis. Credo in Deum quem colóy qui dominatur 
cuivis spiritui, quod si auxilio revera egeas, Deui 
Ubi mittel auttliui ; δὲ ti&que by:ens, üeque aliquid 
Alii tibi male πὲ ΕΣ siti utei e8 téntátio, hae quo- 
que Deus tilii exhinc jára Yevelabit, et efausó δεῖ 
estib est inressus. Pudore autéta afféc(üs dixmon 
quod ste quoque esset vittus, fésolutu& e$t In turbi- 
ném, onagrisque exsaltantibus at: fugientibus et alre- 
pitofa edentibus assimilatás, sic eYanuit. 

Hoc fuit certamen behti Nathsnaeél, ét bie sunt vii- 
tutes éju$ éxefttifadonls, ét pugná fhVictà adversus 
Wiversattüm; et bit éjtis teles vite Blaij, 


310b 
ὉΛΡΙΤᾺ ἘΠ ET XX. 
Via abbetis Macarii AEgyntii, et Macarü. Alezan- 
drint (45). 


fSanctorüm vt Ámmortalimm Patrmn, Macarii Jgy- 
pui eb Μοῦ Alexandrini (Buf., l. n, c. 25, 29) 
egregiorum et invictorum athletarum, honesta vitse 
certaminh, quie kunt molta et magna, οἱ incredulis 
prope meredib.lia, et narrare vereor et scriptis mane 
dare, ne forte mei tanquàm mendacis fiat mentio, 
Quod autem Deis perdat. onmes qui loquuntur men- 
daciin (Psal. v), licet aperte videre sancto Spiritu 
pronumtiante; 

Cum (go ergo per Def grátioii not méntfir, hon 
nüm Rdelissimé Láüse, tie Sis quoque ipse increduluà 
de Pátrütii cértaniinibus ; sed glorfare potiws in tbmu- 
Ἰ 0} éxereitationis &oPàm qui vére subt Macárii, 
hoc e&t beati: 

Àique primus quidem Christi athletà, nomine Ma- 
carius, erat £enere ZEgyptius ; secundus aütem :ia- 


te, sed in lis quie sunt inonáchorum precipua, primas . 


portis ebtinens, qui ipsé quoque vocabatur Macarius, 
erát Áléxandrinus, qui veudebat bellarià 


Et primuni quidem nàrrabo virtutes Macárii ZEgy- 
pti) qui vizi nonaginta ánnos interros. Ex his ih 
solitudine annos sexaginta, Cum triginta ànmos watus 
ascendisset, essetque :etate junior, tam toleranter 
tulit labores exercitationis tetum decennium, ut ma- 
gua quadam et insigni dignus haberetur discretione , 
adeo ut vocaretur παιδαριογέρων, id est, in puerili 
setate senex , quoniam citius quam pro late profe- 
cerat virtutibus. Cum enim esset quadraginta annos 
netus, οἱ potestatem accepit c ntra spiritus, et gra- 
tiam curationum, et spiritum futurorum pr:edietionis ; 
dignus quoque est habitus honorando sacerdotio. 
Cum eo habitarunt duo discipuli in intima solitudine, 
quae vocatur Scete : ex quibus unus quidem erat ei 
minister, qui semper prope ipsum inveniebatur, pro- 
pter eos qui, veniebant ut curarentur; slter autem 
seorsum sedebat in cella 


Procedénie $utem tempore, eüm sanetod perkpicael 
oculo prxvidisset, dicit suo rhinistro, Joànni nomine, 
qui postea fatius est presbyter in loeo saneti Macarii 
(presbyteratu enim dignus fuerat habitus magnis Ma- 
Corius) : Audi ine, frater Joannes, et fer quo animo 
Ineám admonitionem, eaque tibi proderit: Tentaris 
enim, inquit, et te tentat spiritus avaritize, Sic enim 
vidi : et scio quod si meam 4500 animo tuleris adhor- 
tationem , in Dei timore consummaberis et in ejós 
opere, et in isto loco, et laudaberis, 6t ad tuum ta- 
bernaculum nou appropinquabit flagellum, Quod si 
non audieris, in 16 veniet finis Giezi (IV fisg. v), 
cujus vitio I4bores. Contigit autem ut saneto quidem 
non obedierit post ejus mertem , sed obedierit ei qui 
judz alligavit laqueum propter avaritiam: Et post 
alios quindecim aut vigintl annos, cum bons paupe- 
Tum sibi usurpasset, ita laboravit elephantia, ut non 
javeniretar integer lotus in ejus corpore, in quo quis 


* 


HISTORIA LAUSIACA. 
^À posset figere digituin. Fiet 


4110 
est prophetia saneti. Ma- 


* earii. 

Ac de cibe quidem et potione supervacaneum est 
dieere, cum hee 3pud eos socordiores mopachos qui 
sunt extrá inveniri VQ possit ingluvies, aut ulla 
citra delectum et discrimen vivendi ratio alia ab iis 
qui sunt in iilis locis, cum propter inopiam rerum 
necessariarum, tum etiam propter zelum qui est in 
Deum, unóquoque contendente vincere proximum 
diversis vite institutis. 

De alis autem exercitatione ecelestis hujus viri, 
Macarii inquam, dicebatur hic sanctus esse assidue 
jn exstasi, et majori tempore eum Deo versari quain 
hojus mundi rebus occupari (46); cujus etiam ferun- 
tur diversa mirácula. | 

JEgyptius quidam libidinosus (Ruf. 1. n, c. 28), 
captus amere cojusuam mulieris ingenua, quze viro 
mapserat, eum nón. posset eam inescare propter pu- 
Vicitiam et eastitatem erga cor.jugem virginitatis (47), 
convenit improbus przstug.atorem, dicens : Àut eam 
incita ut me amet, aut arte tua effice ut ejus maritus 
eam dimittat, Cum ergo pr:estigiator satis ab eo acce- 
pisset, usus est suís prrestigiis οἱ incantationibus; et 
cum non pósset ejus animum movere ut ei assentire- 
tur, efficit ut videretur equa tis qui eam intuebantur. 
Cum ergo foris venisset ojus maritus, aspexit uxorem 
suam in forma equa; cumque in suo lecto cubuisset, 
alienum ei videbatur quod in suo cubili equa jaceret. 
Flet ergo ejus maritus, et lamentatur quod rem non 
inveniat; et quod existimans se alloqui besiiam, rTe- 
sponsum non assequatur, praeterquam quod solum- 
modo eam videlat irasci. Unde magis angebatur 
animo, cum intelligeret eam esse suam uxorem, cu- 
riosis autem hom num artibus esse mutatam in 
equam. His de causis accersit vici presbyteros, et 
domum adducit, et eis eam ostendit ; sed nec ii co- 
gnoverunt ealamitatem qua ei acciderat, Tribus ergo 
diebus neque fenum comedit ut equa, neque panem 
ut homo, utroque alimento privata. Tandem ut Deus 
glorificaretur , ei videretur virtus sancti Macarii , 
ascendit in cor mariti ejus ducere eam in solitudinem 
ad sanctum virum ; et c&m eam capistro ligasset ut 
equam, duxit in solitudinem. Dum autem appropin- 
quassent, steterunt fratres prope cellam sancti Maca- 
rii cum ejus marito contendentes, et. dicentes : Cur 


D huc adduxisti hanc equam? Is autem dicit : Üt inise- 


ricordiam consequatur saneti oratione. llli vero di- 
cunt ad eum : Quid mali babet ? Ille eis dicit : Quam 
videtis equam, ea misera erat uxor mea ; neque scio 
quemadmodum mutala sit in equam, et jam sunt tres 
dies ex quo nibil comedit. Ii autem cum hac audiis- 
seni, referunt ad servum Dei Macarium eo jain intus 
pro illa orante ; ei enim Deus revelaverat, ipsis ad 
eum veuientibus ; et ideo orabat ut sibi declararetur 
causa propter quam hoc evenerat. Respondit autem 
&anctus Macarius íratribus qui ei renuntiaverunt 
quemdain illuc equum adduxisse, dicens : Equi vos ἡ 
estis, qui babetis equorum oculos; illa enim est fe- 
mina i(a ut est creata, non transformata, sed sic 9o- 


1} 


DE VITIS PATRUM LIBER Vill. 


“14 


jum apparens ocuus eorum qui sunt decepti. Quie A — Díco autem sanctum Maearium Alexandrinum, qui 


cum esset addueta, qquamque benedixisset, et in ejus 
nudo caput infudisset, super ejus caput est precatus ; 
statimque effecit ut omnibus videntibus videretur 
femina. Cuw autem jussisset ei cibum afferri, fecit 
ut comederet, οἱ eam sic curatam dimisit cum 8uo 
marito, Deo agentes gratias. Eam autem admonuit 
vir Dei, sic dicens : Nunquam ecclesiam deseras, 
nunquam abstineas a communione Christi saeramen- 
torum. Hzc enim tibi acciderunt, quod jam quinque 
hebdomadis non accessisti ad intemerata nostri Ser- 
vatoris sacramenta. 

Alia est actio magn: ejus exercitationis. Magno 
vite su:? tempore a cella sua in dimidium usque sta- 
dium fodiens cunicnlum, summam effecit speluncam ; 


erat presbyter earum quse dicuntur Cellarum. In qui- 
bus Cellis ego novem annos habitans, ex quibus tres 
annos mecum vixit ille Macarius, in quiete sedens , 
ejus quidem optims vivendi rationis alia quidem 
vidi opera et signa, aiia vero didici ab iis qui cum 
eo vixerunt. 

Is cum apud magnum virum et Patrem Antonium 
electos palmae ramos vidisset, quos ipse laboraverat, 
petiit ab eo unum manipulum ramorum palms. Dixit 
autem ei Antonius : Scriptum est: Non concupisces 
res proximi toi (Deut. vi). Et cum id solum dixis- 
sel, rami omnes statim tanquam ab igne torreíaeti 
sunt. Quod quidem cum vidisset Antonius, dixit Ma- 
e»rio : Ecce Spiritus sanctus requievit super te, 


etsi quando complures ei essent molesti, occulte e B erisque mihi deinceps bxres mearum virtatum. 


8ua cella egrediens, ibat in speluncam, neque quis- 
quam eum inveniebat. Narravit autem nobis quidam 
ex studiosis ejus discipulis, quod recedens usque ad 
speluncam per cuniculum, dicebat viginti quatuor 
orationes ; et rediens, totidem. 

De eo exiit fama, quod mortuum suscitavit (Ruf., 
l. 11, c, 28); ut. persuaderet hieretico qui non confi- 
tebatur esse resurrectionem corporum. Et fuit con- 
s!ans hzc fama in solitudine. 


Ad hunc sanctum adductus est aliquando a matre 
propria lamentante adolescens qui vexabatar a ἀξ- 
mone, a duobus adolescentibus ex utraque parte 
constrictus. Hunc autem ita vexabat daemon. Trium 
modiorum panes postquam comedisset , et amphorz 


Hinc rur-us eum invenit diabolus in solitudine, 
corpore valde defatigato, et dicit ad eum : Ecce ao- 
cepisti grauam Antonii; cer non uierís auctoritate, 
et a Deo petis cibum et vires ad iter ingrediendum ? 
Is autem dicit ad eum : Virtus mea et laus mea Do- 
minus, tu. antem ne tentaveris servum Dei. Facit 
ergo diabolus ut ei phantasma anpareat, camelus 
onera bajulans et errans per solitudinem, babens 
omnia δὰ usum necessaria. Qui cum vidisset Maca- 
rium, prope eom aseedit. [s autem suspicatus. esse 
phantasma, sicot erat, constitit ad orandum ; is vero 
protinus a terra fuit absorptus. 


Aliquando rursus venit hic Macarius Alexandrinus 
ad magnum Macarium qui erat in Scete. Et cum ambo 


unius Cl'icensis (48) aquam bibisset, utraque eru- C essent Nilum transmissuri , accidit ut ipsi maximum 


ctans, tibos resolvebat in vaporem. Ab eo enim, non 
secus ac igne consumebantur 4088 comederat et. bi- 
berat. Est enim ordo quoque d::monum qui dicitur 
igneus. Sunt enim d.emonum quoque sicut hominum 
differenti:e , non mutata essentia, verum voluntate 
distincta. flic ergo adolescens cum ei mater non sup- 
peditaret, 88 06 sua comedebal excrementa, et lotium 
bibebat. Flente ergo ejus matre, et alienam sui filii 
moerente calamitatem, et sanctum valde obtestante 
et rogante, illum accípiens invictus Christi athleta 
Macarius, supplex pro eo Deum oravit, Post unum 
autem aut alterum diem, remisit demon vexationem. 
Tunc ergo dicit matri adolescentis sanctus Macarius : 
721 Quantum vis ut filius tuus comedat? Illa autem 


pontonem ingrederentur ; in quem ingressi suut duo 
tribuni cum magno fastu et apparatu , ut qui intus 
haberent rhedam totam sneam, et equos (renis an- 
reis, et quosdam eos stipantes milites, satellites, et 
pueros torquibus et aureis zonis ornatos. Postquam 
ergo tribuni viderunt ipsos veteribus pannis iudutos, 
et sedentes in angulo , humilem illam et tenuem vi- 
vendi rationem beatam judicabant; unus autem ex 
ipsis tribunis dixit ad ipsos : Beati estis vos qui mun- 
dum illuditis. Respondens autem Macarius, qui erat 
urbanus, dixit eis: Nos quidem mundum illosimus , 
vos autem | illasit mundus. Scias autera. te mon tua 
sponte hoc dixisse, sed prophetice : ambo enim voea- 
mur Macarii, boc est, beati. [s autem ejus sermone 


respondit, dicens : Rogo te, jube eum $olum eome- D compuncetus, cum domum venisset , veste* exuens . 


dere decem libras panis. Eam autem increpans, ut 
que nimium dixerat, dixit : O mulier, cur hoc di- 
xisti ? Cumque septem dies orasset cum jejunio, ex- 
pulso ab eo pernicioso daemone ingluviei, constituit 
ei vescendi rationem ad tres usque libras panis, quas 
deberet ipse comedere si operaretur. Cum hoc modo 
Dei gratia puerum emundasset, eum matri reddidit. 

Has res admirabiles et preter opinionem fecit 
Deus per sapetum Maearium, cujus immortalis anima 
nunc est cum angelis. Eum ego non conveni , obierat 
enim anno antequam ego ingrederer in solitudinem. 
Couveni sutem eum qui erat ejus socius in fidei ope- 
ribus, et idem venerabile nomen quod ipse habebat, 


delegit vitam agere solitariam , multas faciens elee- 
mosynas. 

Rursus cum aliquando cupiisset vesci uvis recen- 
tibus perbellisque ad se missis, ostendens continen 
tiam, eas misit ad alínm fratrem laborantem » qu. 
ipse quoque uvas desiderabat. Qui cum ess accepis- 
Bet, et magna affeetus esset letitia, suam celare vo- 
lens continentiam, ess misit ad alium fratrem !abo- 
rantem, qui ipse quoque eam cibum appeteret. Cum 
ille quoque accepisset , rursus hoc ipsum fecit , etsi 
Ipse valde vesci euperet. Postquam autem ad multos 
fratres deinde venerunt. uvse , cum nullus eis. vesci 
voluisset, postremus qui eas acceperat, eas rursus 


1118 


BISTOBIA LAUSIACA. 


111 


misit sd Macarium, tanquam magnum ei donum lar- À spud Pharsonem. Ut qui ergo illo vites sus tempore. 


giens. Qui cum rem curiose inquisiisset , admiratus, 
et Deo acus gratiis ob tantam eorum continentiam, 
ne ipse quidem ex iis tandem comedit. 


Atque hzc quidem est magni Macarii exercitatio, 
quam ego et multi aceurate. apud ipsum didicimus. 
Si quod opus exercitationis aliquem unquam fecisse 
audiit, omnino id ardenter effecit. 

Cum ab aliquibus audiisset, Tabennesiotas per to- 
tam quadragesimam nulla re vesci qu: igni essel 
admota, statuit hic sanctus septem annis nihil co- 
medere quod per ignem trausisset , et toto illo se- 
ptennio nihil gustavit przter cruda olera vel si qux 
forte invenisset legumina humectata. Cum hoc ergo 
recte vixisset, aspernatus est hanc vivendi rationem. 
Audiit autem ab aliquo salio hic monachorum opti- 
mus, quod quidam monachus comedebat libram pa- 
nis. Quem semulatus , fregit quod habebat buccella- 
tum, et immisit in lagenam, statuens solummodo 
ta3ntum comedere, quantum manus ejus sursum fer- 
ret. Magna est autem hac in traetando corpore aspe- 
rias. Festive enim nobis narrabat : Plura quidem 
frusta apprehendebam 799; sed non sinebat efferre 
ob angustiam foraminis. Publicapus enim meus mihi 
non permittehat omnino vesci. Totos ergo tres an- 
nos hanc exercuit continentiam, quatuor vel quinque 
uncias comedens , et aquam que eis responderet ; 
olei autem sextarium toto anno consumebat in ali. 
mentum. 

Alia διδοῖ exercitatio. Statuit indomitus bic vir 
somnum superare, Etenim utilitatis gratia hoc ipse 
narravit : Totis viginti diebus et noctibus non sum 
tectum ingressus, ut. somnum vincerem, eum intera 
diu quidem δῦ arderem, noctu vero algore rigc- 
rem. Quod nisi , inquiebat, tectum essem ingressus, 
et somno usus essem, ita mihi erat arefactunr cere- 
brum, ut deinceps ageret in exstasim ; et quod ad 
me quidem attinet, vici somnum ; quod autem ad 
naturam opus babentem, ei cessi ". 

Ei aliquando molestiam exhibuit spiritus fornicatio- 
nis (49) ; et tunc condemnavit seipsum sedere nudum 
sex menses in palude Scetes, quse est in vasta soli- 
tudine, in qua possunt culices vel sauciare pelles 
aprorum, ut qui sint aeque magni ut vesps, adeo ut 
jn toto ejus eorpore inflxerint aculeos; ut. nonnulli 
existimaverint eum esse leprosum. Reversus ergo in 
8uam cellulam post sex menses, ex voce cognitum 
est eum esse dominum Macarium. 

Is cupiit aliquando, ut ipse nobis narravit , quod 
in hortis erat, ingredi monimentum , quod dicitur 
πηποτάφιον Janne et Mambre, magorum qui erant 
tempore Pharaonis, ut id videret, vel etiam ut con 
veniret eos qui illic sunt daemones. Dicebatur enim 
plurimos , eosque ferocissimos , in eo loco ab illis 
collocatos esse daemones per infamis artis eorum 
excellentiam. Hoe autem monimentum facium est a 
Janne et Mambre fratribus, qui propter magice artis 
excellentiam primas partes babebant illo tempore 


maximam in /Egypto haberent potestatem, constru- 
xerunt illud opus ex lapidibus quadratis (5U), et 
suum illic fecerunt monimentum ; et cum multis iílie 
auri deposuissent , et omne genus arbores piantas- 
sent, maximum quoque puteum aquz foderunt ; est 
enim locus humidus (51). Hzc autem omnia fece- 
runt, sperantes post sunm hinc discessum frui deli- 
ciis in illo paradiso. Tandem ergo quoniam nesciebat 
viam quz ad eum ducit hortum, Dei servu« M»carius, 
conjectura quadam sequebatur astra, et sicut nautss 
qui transmittunt maria, totam pervasit sanctus soli- 
tudinem ; et cum aliquot etiam accepisset arundines, 
unam statuit io unoquoque milliari, ut per ea signa 
'remeare!. Cum ergo intra novem dies totam illam 
pervasisset solitudinem, et esset prope illum hortum, 
succedente nocte parum dormiit. Immauis vero dz- 
mon qui semper adversatur Christi athletis, cum 
collegi-set omnes illas arundines, dormiente Ma- 
cario, et circiter ad unum lapidem ἃ monimento 
ad ejus caput posuisset , recessit; postquam ergo 
surrexit, invenit colligat:s arundines quas ipse 
fixerat signi causa. Fortasse autem hoc quoque fuit 
Dei permissio ad majorem ejus exercitationem , ut 
non speraret in arundinibus, sed in Dei gratia, qua 
per columnam nubis deduzit Israel quadraginta an- 
nis in terribili illa solitudine. Dicebat autem Maca- 
rius : Cum propius accessi ad illnd monimentum, ex 
eo egressi mihi occurrerunt ad septuaginta demones 
variis formis praditi ; alii quidem clamsntes , alil 
vero exsilientes, alii vero cum magno fremitu in me 
stridentes dentibus, alii vero tanquam corvi volan- 
tes, audebant meo vultui iusultare, dicentes : Quid 
vis, Macari, tentatio monachorum? quid ad nos ac- 
cessisti? an non nos quoque aliquem ex monachis 
vexavimus? Qu: nostra sunt, tu cum tuis similibus 
illic habes, nempe solitudinem, et illinc nostros co- 
gnatos fugavistis. Nihil est nobis tecum commune, 
Qnid loca nostra invadis? Tanquam anachoreta, €on- 
tentas esto solitudine. Qui hune locum sediflcaront , 
eum nobis assig»;arunt; non potes hic manere. Quid 
qusris ingredi in hane possessionem, in qnam nullus 
ex vivis hominibus est ingressus , ex quo fratribus 
qui hoc condiderunt sunt a nobis hic factse exseauis. 
Et eum multa adliuc tarbsrent et insultareat. demo- 
ne$, dixit eis sanetus Macarius : Ingrediar tautum, et 
videbo, et hinc recedam. Dixerunt autem da mones : 
Woc nobís promitte ἰ tua conscientia. Dicit autem 
Christi servus, Hoc faciam. Dsemones autem eva- 
nuerunt. ingrediente autem eo in paradisum, ei 06» 
currit diabolus eum stricia rhomphzs, ei min:tans. 
Ad quem hanc vocem respondit sanctus Maesrius : 
Tu venis ad me in stricta rhomphia ; et ego contra 
te ipgrediar in nomine Domini sabaoth, in acie Dei 
Israel. Ingressus autem, contempiatus sum omnia, in 
quibus inveni etiam cadum sneum catena ferrea 
pendentem ex puteo , jam tempore consumptum , et 
fructum malorum punieorum quie nibil intus habe- 


* Hic paragraphus variat in Greco. Est ut in. Heraclide, cap. 6; 


uus 


DE VITIS PATRUM HfBER Vill. 


[116 


bent, weremt eniin atefaeta ἃ sole; οἱ plurima àurea A quadringenti viri esque inhodiernum diem. Ühgressus 


donanía,. Cum sanetus ergo 083 iiic recessisset 
absque tumultu et citra ullam perturbatiolteni, re» 
versus est per vipinti dies in suam vcelizm; 
Cnmautem defecissent panes etaque quem porthbaty 
m nragna erat afftietiewe. Viginti ewim diebas ingre- 
diens per solitudinem, αἱ existime, nihil omnino gt 
giavit, ut etiam res ostendit, Fertasse autem tenta- 
batur quoque intelerantia. Et cufn jas parum abesset 
. quin collaberetur, vísa est ei qasedum puelle speciem 
pri se ferens, ut ipse narrabat, munda linea veste 
induta et tenens urnsm aqua stillantem : quam díce- 
bat Maver.us abfuisse ab eo circiter unum stadium 
Qui tres dies ingressus est eam videns eum wrna t&v 
quaih stantem , et eum provocantein , wen valentem 


est'ergo. Cum autem prieteriisset sliquantufa teaspo- 
rj hdveti( quadragesimae et vidit senex Macarius 
unumquemque sésceepisse diversss vivefidi ratienes : 
alium quidem comedere vespere, alium vero post 
duos dies, alium post quinque; alium stare per to- 
(3i) noctem, interdiu vero sedere ad opus. Ipse au- 
tem cuin al quot palmze ramos sibi madefeci:set, ste- 
tit in uno angulo, et donec quadraginta dies impleti 
essen!, el advenisset Pascha , non sumpsit panem, 
non aqu'm, non genu flexit, non sedit, non accubuit, 
nihil aliud gustavit prziter pauca cruda erambes fo- 
lia, qu: sumebat die Dominico, ut videretur comede- 
re, et non incideret in arrogantem de se persuasio- 
nem; et si quando. egrediebatur ad aliquid necessa- 


eam assequi : spe autem bibendi, trium dieram I3bo- B rium, cito rursus ingrediens, stabat ad opus, os n«n 


rem fortiter sustinuit, Postquam appáreit wuhitodo 
babalarum, ex quibus una stet.t'exz adverso ejus ha- 
bet vitulum ; sunt enim muli in illis locis. Et ut 
dicebat nobis Macarius, uber ejus facte flacbat, et 
desuper sonuit voi ei dicens : Maeari, sceede ad bu« 
balam , et laetare; Cum ergo , inquit, ad eai acces 
sissem δῚ laciatus essem, mihi suffecit; Ut auteni 
immejorem grati«m ostenderet Dominus, docens mean 
parvitatem; jubet bubalai me sequi usque ad cellam. 
Illa vere perens jussui secuta est, ae quidem lac- 
tans , suum autem non asdmiltens vitulum. 
Aliquando rursus eum puteum foderet hic vir vir- 
tute praeditus, ad recreandos inenachos (is auteu 
erat prope folia et sarmenta illic posita) morsus est 


ab aspide (est. autem venenatum et exitiosum ani- ü 


mal), ambas fauces aspidis apprehendens sanctus 
Sinbabus manibus , eam diseerp-it, dicens : Cum te 
nou misisset Dominus meus, quomodo ad me ausus 
es áecedere? 

Cum ipse rursus magnus audiisset Maearius quod 
hebereat preciarum vite institutum Tabennesiotse, 
veste mutata, et assumpto mundeno habitu operarii, 
spatio quindecim dierum pervenit Thebaidem , in- 
gressus per solitudinem. Et eum venisset in monaste 
rium Tabennesiotarum, quzsiit eorum archimaadri- 
tam, nomine Pachomium, virum probatissimum, qui 
et gratiam habebat propheticam ( De eo infra ; cap. 
98), cui quidem sancto tunc revelatus non fuerat 
magnus Macarius. Cum ergo eum convenisset , dieit 
ei Macarius : Oro te, suscipe me, quaeso, in. tuum 
monasterium , ut fiam monachus. Dicit ei magnus 
Paehomius : Non potes deinceps fieri monachus qui 
8i» !am provectus ztate, non potes te exercere : sunt 
fratres qui se exercent a juventute , et laborem tole- 
rant. Tu autem in hac aate non potes ferre tenta- 
tiones exercitationis; Offenderis, et exibis, et nobis 
ialedices. Neque eum accepit nec primo die, nee se- 
eundo usque ad septem dies. l]le vero fuit coustans, 
manens jejunus. Postea autem dicit ei senex Maca- 
rius t Suscipe me, abba, et nisi jejunavero et fecero 
ea qua& ipai opera, jube me ejici ex monasterio. Per- 
&usdet [ratribus magaus Pachemius ut eum admit» 
fant. Est sutem unius monasterii conventus , mille 


aperiens, sed stans silentio, nihil aliud faciens pri- 
Lerquain silentium in corde exercens, el facien: ora- 
tionem, et ramos palm: operans quos habebat in 
manibus. Cum autem hiec vidissent omnes exercita - 
tores illius monasterii, seditionem excitarunt adver- 
sus suum pr:efectum : Undenam nobis adduxisti hunc 
homiuem sine carne ad nostri condemnationem? Aut 
eum hinc ejice, aut, ut scias, nos omnes hinc rece- 
dimus. Cum hzc autem a fratribus audiisset magnus 
Pachomius, de eo est sciscitatus. Et cum didieisset 
ejus vitae agendae rationem, Deui rogavit ut ei re- 
velaretur quisnaw sit. Revela'um est autem ei eum 
esse Macarium monachum. Tunc ejus manum pre- 
hendit magnus Pachomius, et eum foras educit; et 
cum deduxisset in domum oratorii ubi est ara, 
et esset amplexus, εἰ dicit : Adesdum, venerande 
senex. Tu es Macarius, et me id eelasti. Multis abhine 
annis cupii te videre cum de te audirem. Ago ibi 
gratias, quod filios meos subegeris, ne se jactent et 
magnifice cireumspiciant propter suam exercitatio- 
oen, Rogo ergo te, recede in lo:um tuum, nos enim 
satis zdiflcasti, et ora pro nobis. Tune ab ipso roga- 
tus, et eum omnibus fratribus oraniibus, sic reces: it. 

79$ ABquando rursus narravit nob:s hie vir im- 
patibilis : Quando recte gessissem omnem vitse mo- 
nastic:? agenda rationem, tunc veni ad aliud spiri- 
Lale desiderium. Statui enim quinque dies solum 
mentem meam ita componera, ut a Deo avelij non 
posset, et nihil aliud omnino cogitaret. Et cum id 
apud me statuissem, clausi meam cellam et aulam 
extrinsecus, ut nulli darem respon-um. Et steti in- 
cipiens a secunda. el menti mex praecipiens , et ei 
dicens : Vide ne descendas de coelis. llabes angelos, 
archangelos, omnes supernas potestates, cherubim et 
seraphim, Deum horum omnium effectorem. lilic 
versare, ne sub coelos descenderis, ne incideris in 
uundanas cogitationes. Cum duos autem, inquit, dies 
et duas noces perseverassem , ita irritavi dademonem, 
ut ipse fleret flamma ignis, et combureret omnia quz 
habebam in cella, adeo ut etiam storea, supra quam 
$labam, igne arderet, et sic me quoque exristima- 
rem totum eon(lagrare« Tandem limore affectus tertio 
die destiti ab hoc preposilo, cum non possem) am- 


un 


HISTORIA RAUSIACA. 


4118 


plius mentem meam tenere indivulsam, sed desceeti A eum unxis&et oleo semeto ; et στη aquam inférdi pet 


ad hujus mundi contemplationem ; Deo for(asse per- 
mittente, ne hoe mihi reputaretur in superbiam. 

Ego ad οὔτ accessi aliquando, et inveni extra ejus 
cellam jacentem quemdam: cujusdam vici presbytes 
rum, cujus caput ita eret exesum e orbe qii dieitut 
cancer, ut eliam ipsum os totum s»ppareret in. er- 
tice. 1s aceessit ad ipsum ut curaretur, nec. eum ad- 
miuebat ad colloquium. Regavi autem eem; dicens : 
Miserere bujus mi:eri, et sullem da ei responsum. 
]s vero mihi respondit, dicens : Est indignus «ui 
curetur, missa est enim ad eum he e Domino disci- 
plina. Quod εἰ velis eum curari, persuade ei ut dein- 
ceps abstineat a miwisterio senctorum sacramente- 
rem. Ego autem ei dico : Quamobrem, queso? [5 
vero dicit : Fornicaus sacrum peregit ministerium, 
et ideo eastigatur. Nune ergo si metu desistat ab eo 
quod ausus est facere per contemptum , Deus ipsum 
curabit, Postquam ergo dixi ei qui. affligebatur, ju- 
rejurando est pollicitus se non amplius sacerdotis 
partes obiturum. Tunc eum accepit, el dixit ei : 
Credisne esse Deum quem nibil latet? Respoudet 
ille : Maxime, rogo te. Deinde ei dieit Macarius : 
Non pouisii Deo illudore? Dieit ille : Non potui, de- 
mine mi. Dieit ei Macarius : Si agnescis tuum peeeae 
tum, et Dei disciplinam propter quam hac subiisti, 
corrigitor in posterum. Qui confessus est. peccatuat, 
et spopondit 86 non amplius peecaturum, neque ak 
teri miniswaturum, sed sortem Hicam amplezurum. 
Deinde sic sanetus ei manus iihposuit, et paucis die- 
bus fuit curatus, capillique ei ereveruht et sanus do- 
mum rediit Deum gloriticáns ; egit autem magno 
quoqué Macario gratias. 

Hie senctus h&bebat diversas cellas ; unam quidem 
jg Scete, quee est interior in. eolitudine, et uiam in 
Libya, et unam in Celliis, et unam in mente Nitrite. 
Et air quidem carebant ostio, i^ quibus dicebatur 
sedere i: quadragesima in tenebris, alia autem erat 
angu-tior, ín qua nen poterat pedem extendere ; alia 
autem latior, ia qua conveniebat eus «ui ad ipsum 
ventitabaut, 

Hie curs vit tentam mullitudinem eorwn qui vexa- 
bantur 6 diemonibus, ut ea non eadat in numerum. 
Cum nos autem Illic essemus, virgo nobilis el dives 
deducta esi ad eum e Thessaleniea in (ini* us Achaiae, 


precepit ne quadragidtes diebus eate quiteret , aet 
νυ ; et sic eum eérávit 

Eum eli qaando sebieromt eogin tiones vàng gite, 
qwe euni e cella eifetebant, esaggerebemt Vt eomite 
consilio et justa de causa Réseau wergere, wro te- 
mefleib eorwm qui segrewbant; vatde enim fn éum 
oferabatur graiia adversus spivitus, Postqiin Sete 
longe tempore tion ohediit, valde sgitübator. Οὐ ὁ ΠΡ 
vero iV limine velit , foras jedes emfsit, e&t dicit : 
Trahfe et vellite, o diàmuotres,; sí potésris, figo entm 
non abee meis pedibus, ferens fore ut játt6di usrué 
ad vesperam, et nisi eum exeutiant, non esse δῖ» 
turum. Cum autem diu proeuliGisset , Sutr xit ; cum 
fox autem adventasset, οἱ rursus exhibere Ifegotinih, 


B Et eum duorum modiorá* sporram impleskét dréna, 


et imposuis-et humeris, pertadebat ΤΟΙ «Miltidiném. 
Hoie oécurrit Theosebiws Cosmetor, $geitere Antto- 
eheies, et ei dieit : Qaid portas, abba? Cw mili 
onus, et ne vexeris. llle autem dixi, * Veto eaim qui 
me "9h26 vexat; nam cám sím venissus tt igaa Vis, 
suggerit mihi peregrinatiowes: Cum autem diu pro- 
movisset , ingressus est cellam contwto corpore. 

! Narravit. autem nobis (52) Dei quoque servus 
Paphüutius, priclári hejus. sáceti diseipülu$, quod 
cui Wuodàin die sedefet in aula sanciué Macarius, 
δι δὴν alloquéretür, hyina ácceptüul Süum calu- 
lum, qui erat. cáe&us, 'altulit ad sauctum Macàrium ; 
ei cum) eapità pulsassel Ostium ἀπ, ingressa ei, 
éo adhüé sedente, el projecit catuiuni àd 68 pedes. 


Ὁ Cum autem atcepis&et. €atülum saüctus Macarius, et 


gpuissét in ejus oculos, oravit, et stall vidi. Ét 
cum íüàter curi làcta$sel ét àccbpissel, lta exiit. 
"Die autem &equehu [θαι magn& ovis attulit ad 
&ahetéi Macarihmi s et eüm tanctus Vidisset pellem, 
liie üixit hyshie * Uifeoarh hàné habuisses, nisi 
ovetà alicujüh devoràése8? (jücd érgó prollciscitilr 
àb irjutia, ego à i& nd aceipio. Byzal iuter fiuini 
Wütlmaró capile, géwà feciébat ἀὰ pedes sancii, ét 
potiebát pelléth. 1gké ater δὶ dicebat : Dixi re nou 
"àéciüptüfm, nisi uravérià le toà &mplius olfeitsu- 
ràm báuperes, cüineféndo &ordfà οὔθ. lla vero δά 
hót quáqu& capité δυὸ ánntit, dl quae sanclo assen- 
tretüt Macario. Tune accepit pelle$i 3b hyzuà. 
Beata aüléi Christ áncilla Mélània dixi muhi, 8e 


qui multis amnis labororat paralysi. Hanc ante cel- D iilaif pellém atcepisse à Macario illo, quod appella- 


lam suam projectam, misericordia cemmotus, viginti 
diebus ungens oleo éancto suis manibus, et orans, 
sanam remisit in suam civitatem. Qu cum pedibus 
uis recessigsel, ad saretes copiosam misit oblattenem. 

Me autem praesente adduetus est Gd eum puer qui 
wexabatur a spiritu. Ki swtem manum imponens in 
capite, el sinistram eupra cor; waudiu oravit donec 
fecisset ipsum pendere in aere. Tenquam ater ergo 
puer inflatus, adeo intumuit, ut esset ntaximi ponde- 
ris. Et cum reyeute exelamaeset, per omnes sensus 
2quam emisit ; el eum rursus desiigset, rediit ad eam 
ὧν qua prius eret aonsuram. Et tradidit eem petri, 


* HetaetMtes tie de Mateo, 


batu£t unis hy:enz. Quid vero mirum est apud viros 
mundo crucifixos, si hyzna beneficio affecta, àd Dei 
gloriam, et honorem servorum ejus, id sentiens ad 
eif munera 3itulekil Ὁ nin qui. ἴῃ Dàiielé propheta 
tiansuefesit tethdh, huie quoque tifand Hfeliel est 
ΠΩΣ 
De eó ἀυϊδῖῃ! diet Est χοῦν x ἢ fiic DIptti- 
tis, humi nón spuerit; ee esiefit sExsiiitit4 dimi ἐχ 
quo füerat Daptizatas. Annds eufiti atus quádragitita 
baptismutà 5nsceperat: 
Forma shiem ejas état SiWjobiiaRT : ÜpcFRHt enim 
' Yes quies uii too ΙΝ TU, ΒΗ εν, Εἰ Gui 


--7— 


4419 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 4190 
hoc sciam optime, cum mea parvitas ei fuerit tem- A 79 et vindice cupido animo erat in pastorem, 


pore qualis. Erat antem ejus forma satis minuta ac 
mutila et rara, pilos solum babens in labro. Quin- 
eliam in suprema parte habebat paucos. Nam pro- 
pter ingentes labores exercitationis, ne pili quidem 
menti barbae ei enati sunt. 

Ad hupc sanctum Macarium cum quodam die ve- 
Dissem, et essem animo valde anxius, dico illi : Abba 
Macari, quid faciam, quoniam me affligunt cogitatio- 
nes, mibi dicentes : Nibil facie, recede binc. Re- 
spondet mihi dicens sanctus Pater Macarius : Dic tu 
tuis cogitationibus : Propter Cbristum custodio pa- 
rietes. 

Hsec, o studiose et amantissime Christi serve, ex 
multis ei magnis signis et certaminibus inclyti et 
virtute preediti Macarii significavi. 

Hic Macarius nobis narravit (erat enim presbyter) 
86 observasse tempore communionis Christi saera- 
mentorum, se Marco exercititori. nuniquain dedisse 
oblation m, sed ei augelum dedisse ex ara; solum 
autem se vidisse digitum manus ejus qui dabat. 


CAPUT XXI. 
Vita abbatis Marci (52). 


Cum esset autem hic Marcus junior, dicebat me- 
moriter Vetus et Norum Testamentum, eratque insi- 
gniter mitis, et summe temperans. Quodam ergo die 
cum satis otii baberem in cella mea, in extrema jam 
ejus senectute ad eum venio, et ostio ejus cella 
assideo, Quem ego, utpote qui essem adhuc rudis, 
existimabam esse sapra hominem, sicut erat; et au- 
scultabam quidnam diceret vel faceret. Is autem in- 
tus solus, cum jam centum annos iransegisset, et 
dentes amisisset, secum pugnabat et cum di«bolo, 
et dicebat : Quid vis deinceps, x«xoynps, id est, male 
senex? Ecce jam et vinum bibisti, et oleum tetigisti. 
Quid vis deinceps πολιόφαγε, id est, vorax in canitie, 
et χοιλεόδουλε, id est, ventri serviens, probro et con- 
tumelia te ipsum afflciens? Et diabolo dicens: Recede 
a me, diabole, consenuisti mecum in dissensionibus, 
injecisi mibi imbecillitatem corporis, fecisti me bi- 
bero vinum , et sumere oleum, me reddens volupta- 


rium. Adbucne tibi aliquid debeo? Apud me nihil 


invenis quod velis diripere. ltecede a me deinceps, 
inimice hominum. Ác veluti se provocans et irritans, 


qui ad rem aliquam patrandam eunti sibi fuerat eum 
canibus suis impedimento. Quem eum vellet occi- 
dere, obibat locum in quo ejus oves habebant sta- 
tionem, ei autam significatum est ipsum esse trans 
Nilum. Et cum fluvius illo tempore inundaret, et sd 
mille passus pateret latitudine, ensem teuens mordi- 
cus, et tunicam qua erst indutus imponens 8u0 ca- 
piti, natando sic transmisit fluvium. Dum autem 
transnataret, potuit pastor se abscondere alicubi info- 
diens. Cum ergo Moysi coeptum non succesvsisset, oc- 
cisis quatuor egregiis arielibus, et fune colligatis, 
Nilum rursus tranavit ; et cum in parvam quamdam 
villam venis*et, excoriavit arietes ; et cum qua erant 
c.rnis optima. conmedisset, et pelles pro viuo vendi- 


B disset, eum saltem ltalicorum circiter octodecim 


(55) ebibisset, illinc ad quinquaginta milliaria est 
profectus, ubi habebat colleg:um. 

Hie princeps latronum sero tandem casu aliquo 
qui ei acciderat compunctus , tradidit seipsum mo- 
nasterio; et ad tantam processit poenitentiam, quan 
(am res ἱρδ indicarunt, [nter eztera autem dicitur, 
quod cum quatuor lairones. in eum in cella sedenteia 
irruissent , ignorantes eum esse Moysem , beatus 
Moyses eos tanquam saccum palez ligatos,et humeris 
imposuit, et ad fratrum portavit ecclesiam, dicens : 
Quoniam non licet mihi alicui facere injuriam, iu- 
veni &sutem eos me aggressos, quid de iis jubetis 
fieri? Hoc modo autem comprehensi a sancto Moyse, 
Deo confessi sunt. Et eum cognovissent eum esse 


C Moysem qui fuit aliquando insignis princeps latro- 


num, Cbrisium eo nomine glorificantes, illi quoque 
mundo renuntiarunt propter ejus poenitentiam, et 
evaserunt monachi probatissimi, sie cogitantes : Si 
bic qui tantum valebat viribus latrocinia parvi fa- 
ciens, sic Deum timet ; quid nos adhuc nostram sa- 
lutem differimus? 

Beatum autem Moysem (sic enim oportet eum vo- 
care) deinceps adorti sunt d:»mones, ad fornieatoriz 
intemperantie impellentes eum consuetudinem ; qui 
asque adeo ab ipsis fuit tentatus, sicut ipse narravit, 
ut parum abfuerit quin eum ab instituto dimoverent. 
Cum autem accessisset ad magnum Isidorum, qui 
sedebat in Scete, tertio ad eum retulit de bello for- 
nicationis. Cui respondit sanctus : Ne conturberis, 


secum loquebatur, dicendo : Abesdum, o nugator, D o fester; suat principia, et ideo te vehementius in- 


in canitie vorator, et helluo in senectute. Quandiu 
ero tecum? 
CAPUT XXII. 

Vita abbatis Moysis (54), qui fuit ex latronibus. 

Fuit quidam Moyses nomine, AEthiops genere, ni- 
ger, servus cujusdam qui gerebat rempublicam ; quem 
propter morum improbitatem et latrucinii crimen 
projecit ejus. dominus. Dicebatur enim etiam usque 
ad cedes progredi; cogor emim dicere facta ejus 
improbitatis, ut postea ostendam virtutem ejus pe- 
pitentis. Narrarunt ergo aliqui eum fuisse preefe- 
ctum mages calervs jatronum. Cujus inter cretera 
lauocinandi Opera hoc quoque fertar, quod infesto 


vaserunt, priorem requirentes consuetudinem. Sicut 
enim canis cum assueverit in macello pernas rodere, 
non recedit a c.nsuetudine ; sed si fuerit elausom 
macellum, et nemo ei dederit, fame enectus non 
amplios accedit; sic tu quoque, si permanseris in 
tus continentiz exercitatione, mortíificans membra 
(ua qua sunt supra terram (Coloss. m), et exelu- 
dens ab ingressu ingloviem qux parit intemperan- 
tiam, sgre ferens daemon, ut qui cibos non habeat 
qui accendant, a te recedet. Cum ergo seceseisset 
Christi servas Moyses, et ab. illa bora seipsum in- 
clusisset in cella, maxima in omnibus exercebetor 
tolerantia, maxime autem in abetineatia a cibie; 


^e. 


TET 


HISTORIA LAUSIACA. 


ut qui nihil aliud sumeret preter panis sicei uncias Α ne incideres in animi elationem. His auditis reversus 


duodecim, plurimum operans, et quinquaginta ora- 
tiones quotidie peragens. 

Porro autem quamvis suum macerasset corpuscu- 
lum, permansit tamen inflammatus, et prxcipue in 
somnis. Cum autem surrexisset, conveuit quemdam 
alium monachum sanctum probatissimum, et ei dicit: 
Quid faciam, abba? Rationi mes tenebras offundunt 
somnia animi, ut qui eis ex veleri consuetudine de- 
lecter. Dicit ei ille sanctus : Non cohibuisti meniem 
tuam a visis quee in eis versanter, ea de causa bac 
sustines. Fac ergo quod dico. Dede te paulatim vi- 
giliz, ei ora sobrius; et ab his cilo liberaberis. Cum 
hoc autem monitum audiiset vir praeclarus, tanquam 
ab eo qui erat artifex. expérientia, in cellam rever- 


est in cellam, quiete deinceps attendens moderato 
jnsütuto exercitationis. Post duos autem vel tres 
menses rogatus a beato lsidoro presbytero exercita- 
tor Moyses panquid amplius ei molestiam exhibuis- 
Bet spiritus, respoudit : Ab illa bora qua mihi pre- 
catus est Christi servus, nihil mihi aecidit ejusmodi. 
Dignatus est autem hic sanctus gratia adversus dae- 
mones, adeo ut sicut nos muscas hieme contemni- 
mus; ita, atque adeo amplius, hic magnus Moyses 
contemneret dz:emones. Hac est religiosa et saneta 
vita quam egit invictus athleta Moyses JEihiops, qui 
ipse quoque numerabatur inter 13gnos. Obiit ante 
[F. leg. autem] septuaginta quinque annos natus in 
Scete, cum factus esset presbyter, relictis. septaa- 


sus, dixit ei, quod quidem sua sciat conscientia, tota B gintaquinque discipulis, 


nocte non dormiisse ; non orationis pratextu genu- 
flexisse, ut somni fugeret tyrannidem. 

Cum annis ergo sex monsisset in cella, totas no« 
ctes &tans in medio cellae, et Deum orans assidue, 
et non elaudens oculos, non potuit intemperantem 
vincere cupiditatem, Revera enim non potest vere 
castigari cupiditas. Cum enlm seipsum tabefecisset 
laboribus, turpem illam affectionem non potuit subi- 
gere 

Post hse aliam sibi suggessit rationem aspere 
vitie sgend:e. Egrediens bic pugil Satanze (varie enim 
cum eo decertavit) noctibus abibat ad celias mona- 
ehorum, qui se exercendo consenuerant in labori- 
bus, et per se aquam non poterant amplius impor- 


CAPUT XXIII. 
Vita abbatis Pauli (51). 

Mons est in /Egypto, abducens in vastam Seetes 
solitudinem, qui appellatur Pherme. In hoc monte 
sedent circiter quingenti homines qui exercentur. In- 
ter quos fuit etiam quidam, nomine Paulus, mena- 
chus optiinus, qui toto suo tempore banc egit vitam, 
Nunquam opus attigit, nec ullum suscepit negotium , 
Bil unquam accepit ab aliquo, praterquam quod 
posset in ipso die comedere. Fuit autem ejus opus 
et exercitatio, orare perpetuo. Hic habebat trecen- 
tas preces expressas et przeetitutas, totidem habens 
insinu calculos, et ín unaquaque oratione jaciens 
unum calculum (58). Is cum accessisset ad sanctum 


tare : ei accipiens hydrias eis nescientibus , illas C Macarium qui dicitur Politieus, ejus conveniendi gra- 


aqua implebat. Habent enim in illis locis aquam certa 
distantem longinquitate, alii quidem ad duos lapi- 
des, alii vero ad quinque, alii vero ad dimidium. 
Una ergo nocte qua hoc faciebat, dseemon qui eum 
observaverat, non amplius ferens atbleiz fortitudi- 
nem, cum ipse se inclinasset in puteum, ut unius 
monachi impleret hydriam, clavam quamdam ei im- 
pegit in lumbos, et eum in eo loco reliquit jacentem 
mortuum, nibil omnino sentientem , neque quid, 
neque a quo id passus sit. Cum ergo alio die 
49"] venisset quidam monachus ad aquam bhau- 
riendam, eum illic invenit jacentem linqui animo. 
js autem id renuntiavit magno Isidoro presbytero 


'Scetis. Qui abiens cum aliquot aliis, eum accepit, et 


tulit in ecclesiam. llle vero anno toto vgrotavit, ut 
vix corpus ejus et anima convaluerit. Tunc dicit illi 
mnagnus Christi sacerdos Isidorus : Cesea  deincepe, 
frater Moyses, contendere cum damonibus, et ne 
sic eis insultaveris, est enim modus quoque fortitu- 
dinis in exercitatione. [6 autem illi dicit : Non ces- 
s3bo cum eis pugnare, donec mihi cessaverit phan- 
tasia somniorum. Tunc ei dieit Cbristi servus lsido- 
rus presbyter : In nomine Domini nostri Jesu Chrisü 
οὖν hoe temporis articulo cessabunt turpia. tua so- 
mnia: bono deinceps et fidenti animo communiea 
saeramentis (56). Ne enim gloriareris, ut qui tua 


'exereitatione vicisses affectionem, ideo vehementer 


in te suam exercwit potestatem, ad tuam utilitatem, 


-- 


tia, et propter spiritalem utilitatem, ei dicit : Abba 
Macari, valde affiigor. Coegit eum Christi servus di- 
cere causam propter quam molestia afficiebatur. ls 
vero ei dicit: 
CAPUT XXIV. 

De Virgine qu& faciebat septingentas orationes. 

ἴω quodam vico habitat quzdam virgo. quo tri- 
gesimum annum jam exercetur. De qua muiti mihl 
narrarunt, quod preter Sabbatum et Dominicam 
nullo alio die vescitur; sed toto tempore trabeus 
hebdomadas, et post quinque dies comedens, facit 
septingentas orationes, Hoc eum didicissei , meip- 
sum reprobavi, quod vir ereatus his viribus corporis, 
non potuerim facere plus quam trecentas orationes. 


p Ei respondet sanetus Macarius, dicens : Sexagesimus 


annug agitur, ex quo centum constitutae fatio. ora- 
tiones, et laborans manibus ea quic sunt ad alimen- 
tum necessaria, et fratribus debi.um reddens con- 
gressionis, nee mea me judicat ratio quod fuerim 
negligens. Si tu autem cum trecentas facias oratio 
nes, judicaris a conscientia, aperte ostendis te non 
pure orare, vel posse plures orationes facere quam 


facias. 
CAPUT XXV. 


De Cronio (59) presbytero. 
Cronius quidam mihi nerravit presbyter Nitrie 
(Rein. , |. n, cap. 25, de Cronio Antonii discipulo) : 
Cum essem, inquit, junior ab initio, et propter animi 


1195 


DE VITIS PATRUM LIBER Vlil. 


1194 


angerem et tristitiam fugerem ex monasterio mei A prometextu bene faciendi me aeceperis in tuum hosg- 


arcbupandrite , errapé perveni ad montem $ageli 
Anonik, Sedebat autem beatus. Antoniya inter Baby, 
lenem (60) φί Heracleam. in vaste solitudine, quas 
font add (are. Ruübsun, eirejter. uigiata milliacibua € 
fluvio. Cum exgo. vepiesega δῷ ejus monastegi quod 
esi pape Quvipm, in quo sedebant ejua dósgipuli 
Mesadius o4 Aulas ip e quj Piaper appella wr loco, 
QuÀ eun, eun Que doraissel sepelierunA , euspat- 
taxi quingue die&, ui eonxenisem s3nciune Antonium, 
Dieabetur Sup secedere ad bog. monagerium , ali» 
quando, quidem post deosn, dio, aliquando, weno, pool 
vigiutà, aliquande wero pos quinqua, prout oxgedie- 
bes pro beruefeie conum. qui veniebant ad mepasiQr 
visu. Gonveseramua ergo divecsi. (satres divopeia de 


pitiolum, εἰ propter me vis esse salvus. Eulogius au- 
ἱρῷ Οὐκ ejus legjebat, dicege : Ne, domino, ne hxc 
dixeris ; sed dicas quanam im re tibi fuerim mole:s- 
tus, et eum corvigagm. Mascus autqam dioebat arro- 
ganter : Non fero has assegtaUongs; sufes ge hine, 
«€ projiee in foro, recusa tuam ougliongm, Dicebat 
&awem Eulagius : Rogo te paiere tui curam geri, ot 
dic ai quid si4 übi graue, demine mi. Metiletus, au» 
iem magis incensus, οἱ dicebaà ; Non, possum am- 
plua ferte tuau subdojam et itonitare adulationem. 
Won place mibi base va parea δὲ sordida, ego vole 
veseb garaibus. Peiiene autem Euwlegius carnes ad 
eum attulit. Cum eos autom vidisseb impetiene : Noa 
884a ess mihi, inquit, te.twm.o5s5 solum, turbae vole 


eausis : indor 480} (ui eliam Kulogius Alexangrigus B cernere. Ei autem dicit Eulogiue : Ege δὰ to jam 


monachus, et cum eo alius mewhuos GAMMA, qui 
quidem propter talem, geusag aecesserunt. 
CAPUT XXVI. 
Be Eulogio (61). Alenandrino δὲ eo. qui era wemáris 
NM CICHÉ. 

7968 Hic Eulogius fuit disciplinarum Nberelium 
Scholasticus ( Pasch. c. 19, n. 5), qui divino amore 
sauciatus, propter desiderium immortalitatis renun- 
tiavit tumultibus; et cum omnes suas dispersisset 
facultates, sibi reliquit paucos nummos, cum non 
posset operari. Cum ergo per 8e angeretur animo et 
esset tristis, et neque vellet cum aliis congredi, ne- 
que uti solus esset satis sibi persuaderet, invenit 


adducam monmechosurme rmeuhitedinem. His suem 
ruseus cgre ferens , dicit : Ve mih mieeno : tuum 
aspectum ferre nen poe:um.; et tu ad. me adQuois ti 
similes, qui cum sint otiosi, comedunt. Ei insolonti 
voce seipsum lanmians, vocifersbstur, dicoens : Nolo , 
nolo ; ia forum deduci volo. O wiolegtia ! abjice me 
ubi invenisti, Dieo quod s; habuisset manus, in ani- 
mum induxiseet vel se auffecare, vel sihi eA noa» 
nue infense. Cura, damon sic eum elforesaet, postes 
se confert Eulogius ad propinquos monachos, et diei 
eis : Quid faciam ἢ. ad, desperatiogem m deduxit 
mnlilalus. Dicunt ei * Quam brem ? Ille outesa,: Me, 
inquit, graviter afficit ; RaQ scio.quid Gaciau. Abjie 
ciaan ipsum? sed, Deo. dedi destacar, et ümao. Nog 


quemdam maneum ac mutilatum in foro projectum, C sbjicisni.? Sed me dies noctesque. male babet, Nescio 


qui nec manus habebat nec pedes: ei solum lingua 
remanserat integra ad alluquendum eos qui ineide- 
baut. Eulogius autem stans, eum flxis intaetur ocu- 
lis, e! Deum rogat , et eum Deo hoc modo paciseitur, 
dicens : Domine, propter nomen tuum accipio hunc 
mutilatum, et eum me recreaturum ac refecturum 
spondeo u«que ad loram mortis eius, ut ego quoque 
per eum salvus fiam. Largire ergo mihi, Christe, pa- 
tientiam, ut ej ingerviam. Et ad eum accedens, dicit 
$i : Vis, ego te domo accipiam, et te recreem ac re- 
ficiam,? Ule ei dicit: U&nam dignareris, sed ego sum 
indignus, Vado, ergo, inquit, et adducam asinum , et 
te με auferam., Cum magno 3utem gaudio est as- 
SAD4y5, ἰδ, qui erat mutilatus, Eum ergo sustulit et 


quid faeiam, Ki dicunt ill; 4beoluie 2 Ad&uc vivit 
mageus ile. (sig eDiga vocahaut sapctutos Antonium ἢ 
ascende ad ipsum, matilalun. igagenaba i Saxigium; 
ei defez eum in uonasterium, eLexspecta duuec ma- 
gnus venerit e epelunca, et ad eum refer judicium, et 
quod übi dixerit, sia ilius senlentie, Deus enim 
tibi dicet per ipsum. Verbis eorum! morem gessit 
Kulogius, et mutilato blaudiens, oun eum imamisisset 
in cymban; pastoralem, noctu egroesua esb ex urbe, 
et uit eum in, imogasterinm disgipulom magni An- 
tonii. Accidis autem ut alio, dig. veairet magnus sero 
vespere, uL narravia Crouius , amicus chlampde pel- 
liqoa. Ingressus es ergo in suum. mongaerium, erat 
autem hec ejus consuetudo, ut alloquezetgrg Maca- 


partaxi in &yym, lospitinlum, ejusque curam gessit py pium, et que ioterrogare! : Fraler Magari, venerunt- 


in omnibus quibug opus babuil, Perpetuis ergo quin- 
decin)y annis, jg qui erat mutilatus benevole ab eo 
enrabalur tagguam pater, qt qui lavaretur, nigere- 
tur, foveretur, et porteretur manibus Eulogii, et 
supra. suam dignitatem quidem custodiretur, morbo 
3ujeum con vanjepter reficeretur. Post quindecim au- 
(qm ngog ipvasi diemon eum qui erat. mutilatus, 
volens privare Eulogium mandato et proposito , et 
mutilatum a refecti»nne, et Dei graüarum actione, 
seditionemque excitst; in Buloginm ; multisque eum 
probris coepit insequi, adeo ut eum etiam appeteret 
moledictis, dicens deincqps : Abi binc, ecejarala fu- 
give. (93). Suffaralu es alienas. pecunias, et. domgi- 
RH S09liuji,; Θὲ mao psmiaxtu via latere, ut. qui 


ne hwc aliqui? BRe&pondabat Macariu& : Venerunt. 
Bieabet autem) magnus. : Suptne Agyptüi, an Jeroso- 
]raitami ? Bederat uten) niagnus ei sigeum, dicens : 
Cum. videris venisse aliquag-quibus est minys negotii, 
dic : Adeunt /gypli, Quaado. autgun videris venisse 
aliquos religiosjores et. paulo eggsidesaljozes , dic: 
Sant Jerosolyaitani, Regalia ergo qmagpnpnp pro. more, 
dicens. (ratri Macario : Sun Augyptii fratpea, an Jero- 
solymitani ?: Respondet. Maoseine, dicen& z; δι mix- 
tura. Quando, ergo dicehai Macarius : Sunt, AEgypui , 
dioébal ei magnua :, Para eis lentem, et. dg eis quod 
comedant. Et faeiehat eig unam. oralioyem, 78,8) εἰ 
dimitiebat eos. Quande 2utqm dicebas : Sunt Jatgsoly- 
mitani, aedobel per totam BOCUONA, οἱ eis dicehat ea 


1148 ΗἸΘΤΘΆΤΙΑ LAUSIACA. 1496 


qu: pestient ad salutem. Sodens ergo 1o vospese À queque im manus Bot suum commendavit. spieitum, 
Omnes accersit magnus. Cumque nullus ei dixisset Cum ergo alquanto tempore versatus esset Cro- 


quod nomeu haberet schelastieue, cum serus esset 
vesper, veeat eum dicens : Eulogi, Bulogi, Eulogi; et 
cum ter proclamassel , et seholasticus Bulogius nen 
respopdissel, putans aliquem slium voeari hoe no- 
mine, dieit ei magnus : Tibi dico, Eulogi, qui venisti 
ab Alexandria. Tenc ei dieit Kulogius : Quid jubes, 
quaeso * Bioit ei magnus 5 Quid hue veaisti? Respon- 
di ei Eulugius, diceng; Qui tibi revelavit nomen 
meum, rem quoque propter quam veni revelavit. 
Dicit φὶ eancius Antonius : Didici quare venisti ; sod 
dic eorum irguibua, ul ipsi quoque audiant. Jus-. 
$u$ auem Δ mAgoo Eulogius, dixit eoram. em- 
nibus. 


Hunc mutilatum inveni ego in foro projectum et 
neglectui habitum. Ejus autem misertus, Deum sum 
precatus ut darej mihi gratiam in ipsum toleranti:e, 
et illum assumpsi. Dexteram quoque dedi Deo, quod 
in morbo ejus curam geram, ut et ego per ipsum 
salvus fiam, et ipse a me recreetur, Sunt autem quin- 
decim anni ex quo simul versamur, sicut etiam tud 
sanctitati revelata sunt omiiia. Sed nescio quidnam 
mali a me passus , post tot annos me summe vexat, 
et in snimo habui ipsum ejicere, ipso me ad hoc co- 
gente, Ea de causa veni ad tuam sanctitatem, ut mihi 
consulas quidnam debeam facere. et ores pro me ; 
me enim vexat graviter. 


Dicitei magnus Antonius gravi ekaustera vooe » Abji- 


niys cirea loca Thebaidis, desoendK in monasterium 
Alexanéviz , οἱ accidil ut beati quidem Eulegii obi- 
tus a fraternitate eelebraretur quadragesimus dies, 
manet autem tePtius. Cum hoe ergo didicisset Cro-: 
nius, obstupait; et acceptum Evangelium, ut fidem 
haberent audientes, pesuit in medio fratrum ; et eis 
juravit, narrans magni Antonit de his prxscientiam, 
ei de embibus qu» aceidermnt, et. dicens : Horum 
ergo verborum (fai interpres, eum beatus Antonius 
Grace necóiset ; ogo vero seiebam utramque linguam, 
et eis sum intenprototus, beatis quidem deineops per 
Chngpti gratiam : Eulogio et ooRpore malilste &raeo, 
QUJ9 ^ magno diete suni; ipst autem sancto et beato. 


ἘΒ magnoque Antonio Agypiiace, quas diota suat ab 


Jt? . 

ων CAPUT XX VIL. 

De. eoniemplatiqne quon, vidit abbga Anjosius. 

Hoc quoque narcavit Cronius illa nopie gegaupm 
eis narsssse Aptenium : Ego, aiebat, anne integto. 
oraveram ut revelaretur mihi locus juajorum et pec-. 
eatosum (Supra. L 1, in Vita S. Antonii, e. $8; Pasch., 
c, 19, n. 4). Vidi autem gigantem nigsum altiasimum,, 
qui ad nubes usque pertingebat, babebat au'em ma- 
Dus ad colwuu usque exteneas; infra auiepa eral 
lacus qui ware wquabat maguitudine. Vidi quoque 
Suim34&, (uquam aves sursum volantes; ek qusecun- 
Que quidem ejus inanus et c3put supervolabaga, sera 
vabantur ab angelis; qus autem a manibus ejua 


eias tu enm, Eulogi? at qui eum ereavit pan abjicit. 8: (? verberabantur., ingidebaoa iu lacum. Ad me itaque 


tu eum. abjicis, Deus ei exeitalit te meliorem qui eug 
eolligat. Conticuit Eulogius , e$ extimnit euo [284 
&udiisset. Relioto autem Eulogio, magnus Antonius 
incipit lingua flagellare mutilatum, et ad eum excla- 
mare : Mutilate, maculate (63), terra et caelo indigue, 
non cessas cum Deo pugnare , ei tuuu fratrgg irri- 
tare? Nescis esse. Christum qui tibi ministrat ?- Quo- 
shodo audes hsec loqui adversus Christum? Non pror 
pter Christum se tuo manciparit serv tio? Cum ergo 
eum quoque. verbis coercuissel increpantibus, e0$ 
dimittit; e& cum diesaruisae oum. fratribne da ii 
que. erani uBicuique necessaria , rursus accedit ad 
Eulogium et mutilauum, et dicit eis : Ne usquam im- 
moremini, o ératres, sed abite in pace, et ne invicem 


separemini, deposita omni eolestia quam vobis inje- D 


cit damon; et eum bona dileetione revertimini in 
cellam in qua longo tempere vessati estis; jam enim 
Beus mittet sd vos. Bare enim. tenjatio in vos exci- 
tata est ἃ Satana, quoniam soit vos jam ad finem 
pervenisse, οὐ oturam. 6466. ut coronas a Chaisto.ac- 
eipiatis, ipsum per te, et te per eum. Nihil ergo eliud 
eogitaverits. Quod si veniens angelus non, invenerit 
vos in eodem foco, futurum ost u$ cozonis privemini. 
Cite ergo fesünantes ingreset sunt, δὲ venorunt in 
suam cellam eharitate (64) perfeota. kt intra qua- 
draginta dies, obit beatus Kulogius migrans ad Do- 
minum, et intra (res. alios. obit is qui era eorpore 
mutiletue, sed snima firwas ac robustus, qui ipse 


vox perveDit, qux dicebat : Quang vidas anims su- 
pervolasse capul gigasjis et ejus manus, es sunt 
anims justorum, quz quidem ab angelis serventat 
ia paradiso ; quas au4em a manibus uigni pqPCutiune 
fur, ex in iuferno demerguntur. Qua quidepp aMrae 
et: fuerunt a voluntate carvis, et odium secuts suat, 
et refesondes iujuciz cupiditatem, 
CAPUT XXVII. —— 
Vita abbatis Paui Simplicis (65). 

Narravit autem sanetus Christi servus Hierax, et 
Cronius, et plures alil ex fratribus ea 48: sum dictu- 
rus (Ruff., L. n, e. 51), quod quidam "730 Paulus 
agrestis agricola, msigniter innocens et moribus sim- 
plex., exorem duxerat mulierem formosissingam , 
sed morihus improbam, quo. longissimo dempose 
peceans eum latuit, Aliquando autem do impsovigo 
regressus ex agPo, el ingrossus domum) Sum, iuve- 
nit eos turpia perpetantes, deducenie Paulum pre- 
videntia ad id qund erat sibi conducibile. Eamque 
cum vidisset , eum oo cum quo habebas stopri coa- 
euetudiuem, honeste ac decore risit, et eis exclama- 
vit, dieens : Bene est, boue est, revera non est mibi 
eura. Per Jesum , ego eam non aecipiam amplius, 
nbi, eam tibi habe et ejus flliog; ego enim reaqado, 
et efficior monathus. Cus aulli stem dixieapt qJi- 
quid, pertransit octo mapsiones (66), el ai ed san- 
cium Antonium, ob pulsat ostium. Egressus antem 
sanctus Antoujwe, eum intessogat : Quid vis? Et dicil 


11917 


DE VITIS PATRUM LIBER Vill. 


Paulus: Volo fleri monachus. Respondet ei Antonius: A unum madefecit, erant enim sicei ; illi agtesa tres. 


Senex sexageusarius non potest hic fleri monachus ; 
sed potius abi in vicum , et operare, et vitam dege 
operariam, Deo agens gratias. Non potes enim susti- 
nere sffliciones solitudinis. Respondet senex, et di- 
eit : δὶ quid me docueris, illud faciam. Dicit ei An- 
tonius : Dixi tibi te esse senem, et non posse esse 
monachum; abi. Si euim vis esse monachus, ingre- 
dere cenobium abi sunt complures fratres qui pos- 
sunt tuam ferre imbecillitatem. Ego enim solus bic 
sedeo, quinque dierum spatio interjecto comedens, 
idque esuriens. His ergo verbis Paulum abigebat. 
Postquam autem eum non admisit, clauso ostio An- 
tonius tribus diebus foras non est egressus, propter 
Ipsum, ne quidein ad necessitates suas. Senex autem 
permausit non recedens. Quarto vero die cum eum 
premeret nece-sitas, aperto ostio egressus est. Et 
cum rursas vidisset Paulum , ei dicit : Abi hine, se- 
nex. Quid mibi es inolestus? non potes hic manere. 
Dicit ei Paulus : Fieri non potest αἱ ego alibi quam 
hie moriar. Cum aspexisset autem Antonius, et vi- 
disset eum nun ferre ea qua sunt ad victum necessa- 
ria, nou pauem, non aquam, nou aliquid aliud, et 
jam quartum diem persevera:se jejunum, cogitavit 
apud se : Ne forte moriatur, ut qui non sit assuetus je- 
junare, et meam maculet auimam. Eum ergo adw:ttit, 
Tunc ei dicit Antomus : Potes esse salvus si habeas 
obedientiaui, et quod a me audieris hoc feceris. Pau- 
lus autem. respoudens, dixit : Faciam quacunque 
jusseris. Talemque vitz» asperze agendse rationem et 


Psalmum psallit Antonius quem noverat; et cum 
eum duodecies cecinisset, duodecies oravit at in boc 
quoque Paulum probaret. Senex autem simul preca- 
tus est ipso magno Antonio promptius οἱ alacrius. 
Malebat enim, ut arbitror, pascere scorpios, quam 
una vivere cum adultera. Post duodecim autem ora- 
tiones, Paulo dicit magnus Antonius : Sede, inquit, 
et ne comedas usque ad vesperam ; sed solom attende 
esculeniis, Cum auiem fuisset vespera, οἱ Paulus 
non comedisset, dixit ei Antonius : Surge, ora, et 
dormi. llle sutem mensa relicta sic fecit. Media au- 
tem nocte excitavit eum ad orationem, et usque ad 
horam nonam produxit orationes, Mensa autem rur- 
sus apposita cum el rursus cecinisset et orasset, 


B sero vespere sederunt ad comedendum. Cum ergo 


comedisset magnus Ántonius unum paxamatem, aliad 
Don tetigit. Senex autem comedens tardius, adbuc 
tenebat paxamidium quod eeperat. Exspectabat ergo 
Antonius donec perfecisset, et dicit ei : Comede, pa- 
tercule, etiam unum aliud paxamidium. Dicit ei Pau- 
lus : Si tu comedas, ego quoque comedam ; te 
autem non comedente, nec ego comedam. Dicit ei 
Antouius : 781 Mihi sufficit, sum enim monacbus. 
Et ille: (t mihi sufficit; nam ego quoque volo fleri 
monachus, Surgit rursus, et facit duodecim oratio- 
nes, et psallit duodecim psalmos. Et post orationes 
primi somni parum dormiunt; et rursus expergiscun- 
tur ad psallendum ἃ media nocte ad diem usque. 
Deinde misit eum ad obeundam solitudinem, di- 


ilis diebus suscepit. Antonius, qualem quaudo erat (ἡ cens ei: Veni huc post tres dies. Cum boc autem 


in principio juventutis. Ejus ergo mentem probans 
Antonius, ei dixit: Sta, et ora in hoc loco, donec 
ingrediar, οἱ afferem tibi quod opereris. Ingressus 
autem speluncam, per fenestrain. animadvertit eum 
in eo loco totam hebdomadam manere immobilem, 
cum ab astu torreretur. Egressus autem post hebdo- 
m.dam, cum ex paluis ramos madefecisset, ei dicit : 
Accipe, et contexe funem ut me vides. Texit senex 
ad horam usque nouam quindecim uluas maguo la- 
bore. Cum auiem vidisset Autonius id quod con- 
texuerat, id minime ei placuit, οἱ ipsi dicit : Male 
contexuisti , relexe, et denuo contexe; cum jam 
septimo die jejunus ageret , idque cum esset grandis 
state. Tantum autem eum hac de causa afilixit, ut 


facium esset, et quidam fratres δὰ eum venissent, 
observabat Paulus Antonium quidnam vellet eum fa- 
cerc. ]s »utem dixit ei : Tacens ministra fratribus ; 
neque aliquid gustaveris donec fratres fnerint iter in- 


. gressi. Postquam autem tertia jam impleta esset heb- 


domada ex quo non comederat Paulus, fratres eum 
rogabaut : Qua de causa taces ? Cumque ille non res- 
ponderet, dicit ei Antonius : Quid taces? colloquece 
cum fratribus. lile vero est collocutus. Cum ali- 
quando ei fuísset allata urna mellis, dixit οἱ Anto- 
nius : Frange vas, et mel effundatur. Sie autem fe- 
cit. Et ei rursus dicit : Collige rursus mel concha, 
ne sordes aliquas inferas. Et rursus jussit eum 
aquam haurire tolo die. Et rursus cum vestem ejus 


seg: e ferens senex fugeret Antonium, et vitam mona- Ὦ dissolvisset, jussit consuere, Tantam denique bic vir 


chorum. ls autem eosdem ramos et retexuit, et ite- 
Fum contexuit cum magno labore, quod ex contextura 
priwa fuissent corrugati. Cum ergo vidisset magnus 
Ántonits eum nec murmurásse, neque animum abje- 
eisse, neque vulium suum omnino avertisse, et neque 
vel tantilium soccensuisse, propter eum est compun- 
eius. Et sole occidente ei dicit : Patercule, vis come- 
damus fiagmentum panis? Dicit ei Paulus : Ut tibi 
videtur, abba. Hoc quoque rursus inflexit Antonium, 
quod non ad cibi nuntium protinus accurrerit, sed 
ei potestatem permiserit. Para ergo, inquit, mensam ; 
et obediit. Fert panes Antonius, et imponit mensa 
Ccuatuor paxamates, sex unciarum; et sibi quidem 


possedit obedientiam, ut ei etiam data sit gratia di- 
vinitus, nempe ut ejiceret deemones. Postquam ergo 
vidit senem magnus Antonius, prompte eum esse ad 
omnia secutum in vite exercendse ratione, ei dicit : 
Vide, frater, sl sic in dies potes, mane mecum. Dicit 
ei Paulus : An quid mihi possis amplius ostendere, 
nescio. Nam ea quz vidi a te fleri, ego quoque facio 
facile et citra laborem, Deo mihi opem ferente. Tunc 
ei dicit Antonius alio die : ln nomine Jesu, ecce [86- 
tus es monachus. Cum autem satis superque comper- 
tum haberet in omuibus magnus et beatus Antonius, 


' esse admodum perfectam snimam Christi servum, ut 


qui esset admodum «simplex; poet certos naepees 


1129 


HISTORIA LAUSIACÁ. 


1150 


Dei gratia opem ferente besto Antonio, facit ei dein- Α justus annuntiabit (Prov. xi). Et rursus alibi : Super 


ceps cellam ad tres vel quatuor lapides a sua cella. 
Et dicit ei : Ecce Christi virtute opem ferente tu fa- 
ctus es monachus, mane deinceps seorsum, ut etiam 
[scias periculum. deemonum. Cum ergo anno uno 
apud se babitasset Paulus Sinplicissimus, et gratia 
dignatus est adversus damones οἱ adversus omne 
genus morbos, se perfecte gerens in virtute exercita- 
tionis. . 
Quodam ergo die adolescentulus qui supra modum 
graviter vexabatur a daemone, allatus est ad beatum 
Antonium, babens principalem ssvissiium damo- 
nem (67), qui etiam ipsum coelum maledictis et pro- 
bris insequebatur. Cum igitur adolescentem  obser- 
vasset magnus Antonius, dicit iis qui eum ducebant : 
Non est hoc meum opus ; naim contra liunc ordinem 
demonum, neupe, principalem, nondum sum dona- 
tus gratia, sed hxc est Pauli gratia Simplicis. Abiens 
ergo magnus Antonius ad probatissimum Paulum, 
ipsos quoque deduxit, et dieit ei : Abba Paule, ejice 
hunc dznonem ab loc homine, ut sanus ad sua re- 
deat, et Dominum glorificet. Dicit ci Paulus : Tu vero 
quid ? Dicit ei Antonius : Noa est mibi otium, est 
Aliud quod agam. Εἰ relicto illic puero, reversus est 
magnus Antonius in suam cellam. Cum ergo surre- 
xisset innoceus senex, et efficacein fudisset oratio- 
nem, dicit provocans dzemoniacum : Dixit abbas An- 
tonius, Egredere ab homine. Dxemon autem cum pro- 
bris ac maledictis exclamabat, dicens : Non egrediar, 
heliuo, senex (68) nugator. Accepta itque pelle sua 
ovilla, verberabat eum in tergo, dicens : Egredere, 
dixit abbas Antonius. Diemon autem maledictis inse- 
quebatur Paulum et Antonium. Helluones isti in se- 
nectute (69), veternosi, insatiabiles, qui propriis 
Dpunquam sunt contenti, quid est vob:s commune uo- 
biscum ? quid in nos exerceiis tyrannidem ? Tandem 
dicit ei Paulus : Aut exibis, aut abeo ut id dicam 
Christo, isque faciet ut. sit tibi vie. At Jesum quoque 
probris et maledictis insectabatur immitis ille dae- 
mon, clamans : Non exibo. Ea de causa indignatus 
Paulus adversus de&emonem, egressus est e suo hos- 
pitio in ipso puncto meridiei ; sestui autem AEgyptio- 
fum intercedit cognatio cum fornace Babylonia. 
Stans ergo sanctus senex tanquam columna super 
petram , sic orat Christum, dicens : Tu vides, Jesu 


Christe, qui fuisti erucifisus sub Pontio Pilato, me D 


non descensurum ex hac petra, neque esurum nec 
bibiturum donec moriar, nisi me nunc audieris, et 
hunc damonem ab homine ejeceris, et a spiritu im- 
mundo ipsum liberaveris. Adhuc cum Jesu loquente 
sinplici et humili Paulo, priusquam ipse preces perfecis- 
set, exclamavit demon, d cens: lecedo, recedo, vi egre- 
dior, et per tyrannidem expellor; discedo ab homine, 
non amplius ad eum accedo. Pauli simplicitas et liu- 
militas me expellit, neque scio quo abeam. Protinus- 
que exiit demon, ei mutatus est in maximum dra- 
couem circiter septuaginta cubitorum, receditque re- 
piaus in mare Rubrum ut impleretur quod dictum 


quem respiciam, inquit Dominus, nisi super mansue- 
tum et humilem et trementem verba mea (Ja. Lxv1)? 
Solent enim humiliores dzemones ejici ab hominibus 
fide 739 principalibus, principales rursus daemones 
fugari ab humilibus, Hac sunt miracula sancti Pauli 
Simplicis et humilis, aliaque plura et his majora. llic 
vocatus est Simplex a tota fraternitate. 


CAPUT XXIX. 
Vita abbatis Pachon (10). 


Quidam Pachon nomine, cum pervenisset ad an« 
num sep(uagesimum, sedebat in Scete. Accidit au- 
tem ut ego vexatus ab affectione feminez cupiditatis, 
cogitationibusque et visis nocturnis, ferrem dif(cili- 
ter. Cumque parum abesset quin propter hanc ten- 
tationem exirem e solitudine, quod me h:c animi 
perturbatio ageret vehementissime, vicinis quidem 
mis rem non exposui ; sed neque meo magistro Eva- 
grio [Al., Eulogio] : sed latenter venieus in solitudi- 
nem quindecim diebus versatus sum cum patribus 
senesceniibus in solitudine, qui erant in Scete. Inter 
quos incidi etiam in sahetum virum Pachonem. Cum 
ergo invenissem eum sinceriorem et inagis versatum 
in exercitatione, au-us suui ei inenin animum aperire. 
Dixit autem mihi ille sanctus : Ne tibi videatur res 
mira et aliena ; li»c euim non tibi accidit ob delicias, 
otiumque et negligentiam. Nam et mores tibi ferunt 
testimonium, et penuria eorum quae sunt necessaria, 


C et quod. nulla sit hie tibi consuetudo cum feminis ; 


681 per sanctum Spiritum : Fidem que demonstratur 


PaTROL. LX ΧΙ. 


sed potius hoc ibi accidit ab adversario ob studium 
virtutis, Est enim triplex hostis qui impellit ad for- 
nicauionem. Aliquando enim nvs caro invadit Juxu 
riaus, et que nimis laute et delicate est curata ; ali- 
quando autem iu nos insurgunt motus animi propter 
cogitationes; aliquando autem ipse quoque daewenu 
in nos exercet tyrannidem propter invidiam ; nam 
ego quoque niulta observans, hoc inveni. Ecce ine, 
ut vides, l'ominem senem ; cum jam quadragesimum 
annum degam in hac cella, curam gereus mez salu- 
tis, et ad hanc aatem pervenerim, tehtor usque in 
hodiernum diem. Et juravit dicens : Jam duodecim 
3nnis postquam transegi annum quinquagesimum, 
nullam diem nee noctem intermisit qua me non inva- 
serit. Cum itaque suspicatus essem Deuni a me re- 
cessisse, quandoquidein tanta in me demon uteretur 
potestate, potius delegi mori absque ratione, quam 
vitio affectioneque corporis, me turpiter gerere. 
Egressusque ἃ cella mea, et obiens solitudinem, in- 
veni speluncam hyxno., In quam speluncam me nu- 
dum immisi toto die, ul [ΓῺ egressze me devovarent. 
Postquam autem fuit vespera, prout scriptum est, 
Sol cognovit occasum. Posuisti tenebras, et facta est 
nox. In ipsa transibunt omnes bestie silva. Catu'i 
leonum "ugientes ut rapiant et quzrant a Deu escam 
sibi (Psal. cui). Egresse ergo fera in illa hora, et 
masenlus et femina, me a pedibus ad caput usque 
odorati sunt, circumlingeutes. Cumque exspectareu 


36 


4154 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


ud 


fore ut devorarer, a me recesserunt. Cum ergo illic A rescinderentur, noe secus at ei easant pili ipsensiies, 


tota nocte jacuissem, non fui devoratus. Existimans 
ergo Deum omnino mihi pepercisse, surrexi. Rursus 
vero in cellam redii. Cum autem se paucis diebus 
continuisset demon, me est adortus vehementius 
quam antea, ut parum abfuerit quin blas;hemarem. 
Transformatus enim cum esset in puellam Athiopis- 
sam, quam in mea juventute videram ssiate spicas 
legentem, ea mihi visa est meis insidere genibus ; 
meque usque adeo commovit ut putarem me cum ea 
coivisse. Furore ergo percitus impegi ei cnlaphum; 
eaque εἰς evanuit. Hoc autem mihi crede dicenti : 
biennio non poteram ferre manus mes fetorem. Cum 
ergo hac de cau:a pusilli et abjecti animi evasissem, 
et de me omnem spem abjecissem, egressus sum per- 


ita mansit immetabilis, tam insigniter et admirabi- 
Hter erat a Deo instructas. Cum nog 32ufem, inquit, 
partim angeremur, partim vero terreremur, quod 
tanti viri talis vita iu tantum morbum incidisset, et 
tales medicorum exsectiones, nostras autess cogila- 
tiones sensisse! beatus Stephanus dicebat nobis : Ne 
ex hac re offendamini, o 6lii ; nibil enim quod Deus 
facit, ad malum unquam facit, sed ad bonum finem. 
Fortasse enim membra merebantor supplicium, et 
melius est ea hic dare posnss, quam post excessum 
ex hoc stadio. Cum nos ergo sic est hortatus , et ver- 
bis couürmavit ad tolerantiam, edilicavit ad fartivee 
(erendas a(flictiones. Haec autem narrsvi, pe videatuat 
pobis alienum, quando viderimus aliquos sanctos in- 


errans vostam solitudinem, et inveni parvam aspi- B cidiese in tales calamitates. 


dem. Quam cum accepissem, eam admoveo meis ge- 
nitalibus, ut vel sic morsus morerer ; et cum eis ca- 
put virilibus applicassem, ut qua tili fuissent causa 
tentationis, ne sic quidem 1norsus sum &ralizx pro- 
videntia. Pest hzc autem audivi vocem dicentem 
mibi in mea cogitatione : Abi, Pachon, decerta; 
ideo enim permisi in te tantam exerceri potestatem, 
ne tibi esset elatior et arrogautior spiritus, perinde 
ac ipae posses hanc superare affectiouem : sed tuam 
agnosceres imbecillitatem, et in tos vita instituto 
nunquam haberes liduciam, sed recurreres ad Dei 
. auxilium. Sic autem admonitus et. confirmatus, ad 
cellam sum reversus, et deinceps sedens cum fiducia, 
et nullam belli curam gerens, reliquos dies egi in 


pace. Damon autem cum cognovisset meam ejus C 


despicientiara, pudore deinceps affectus, ad me non 
accessit amplius. His verbis cum ad luctam adversus 
Satanam me coufirmasset, et ad bellum instruxi-set, 
et adversum d:emonem fornicationis me para-set ac 
docuisset, dimisit, jubens ut forti animo me gererem 
in omnibus. 
CAPUT XXX. 
Vita Abbatis Stephani (11). 

Stephapus quidam Libs genere, sedit sexaginta 
annos ex latere (72) Marmaricze et Mareote. [5 cum 
(uisset summe versatus in exercitatione, et essel dis- 
cernendi potestate praeditus, bane graüam est 722393 
consecutus, ut quicunque eum conveniret, ἃ quacui- 
que cruciaretur molestia, is molestia vacuus ab eo 


CAPUT XXXI. 
De Valenie (73) qui. excidit. 

Fuit quidam Valens , genere quidem Paleestinus , 
mente autem Corinthios; Corintbiis enim vitiem 
inflationis tribuit sanctos Paulus, dicens : Kt vos in- 
flaii estis (/ Gor. v). Qui cum venisset in solitudinem, 
ipse quoque plures annos hábitavitnobiscum. Eo autem 
processit superbis, ut deceptus sit a dzemonibus. Ex eo 
enim quod ipee paulatim deciperetur, feeit ut ipse 
de se magnifice ac pra'clare eenüret, tanqnam com 
eo versarentur angeli, eique in singulis ministeriis 
iuservirent. Quodam certe die, ut narrabant, cum 
operaretur in tenebris, acum dimisit qua consuebat 
sportam. Quam cum ipse non invenisset, dzsmon ei 
fecit lampadem, et invenit acum. Hoc nomine rursus 
inflatus, magnilicam de sae induit opinionem , et us- 
que adeo elatus est, ut etiam contemneret ipsam 
Sacramentorum communionem. Cum autem Christus 
Dominus ejus esset misertus, sic providit ui ejus 
del imentum cito feret manilestum universs (fra- 
lernitati. Accidit ut quidam venientes hospites af» 
lerreot ad (raternitatam beilaria in ecclesiam. Porre 
autem cum eas accepisset sanctus Macarius presby- 
ter noster, misit ad unumouemque in cellam circitet 
pugillum, inter quos euai ad Valentem. Cum autem 
accepisset Valens, eum qui auuleras contumelia aí- 
fecit, e& verberavit, et ei dicit : &bi, et. die Macario: 
Noa sum te dererior, ut tu ad me mittas benedictio- 
aes. Cum ocognovissel ergo s»ncius Macarius eom 


recederet. Fuit autem is quoque notus beato Anio- D eese seduetum, accessit umo die pestea ad eum ex- 


uio. Pervenit autem etiam ad nostra usque tempora ; 
atque ego quidem cum eo nou sum versatus propter 
vix longitudinem : sanctus autem Ámmonius et Eva- 
grius, qui eum convenerunt, narraverunt se eum in- 
venisse in talem prolapsum :gritudinem iu ipsis lo- 
cis testiculorum, et penis summum ulcerasse caa- 
crum, qui φαγέδαινα dicitur. Eum, aiebant, inve- 
nimus dum a quodam medico curareiur. Et manibus 
quidem operabatur ; et palmie ramos contexebat, et 
uobiscum etiam loquebatur : reliquo 3utem corpori 
manum adbibebat chirurgus. Erat autem Dei gratia, 
ea praeditus patientia, ut perinde affectus videretur, 
ac si corpus alterius secaretur; et cum ejus membra 


boriandum. Et ei dicit: Valens, illusus es, desine, 
Deumque deprecare. Postquam eutem nos audivit 
ejus admoniuenes, recessit admodum afffictus et 
merens ob Valentis ruinam. Cum ergo certo sibi 


-persuasisset demon, eum ejus deceptioni maziese 


iden habuisse, abit, et figaram Servatoris induit, 
ei noctu. accedit in. phantasimate, mille angelis lam- 
padas tenentibus, οἱ rotam igaeam, in qua visus eu 
figuram exprimere Servatoris. Unusque eum praecedit 
et dicit : Christus dilexit tuum institutam, tusinque 
viveudi libertatem et confidentiam, et venit αἱ te vi- 
deat ; egredere ergo e cella, et nihil aliod feceris, mim 
cum procul eum videris, procumbons eum adora, σὲ 


MS 


BISTORIA LÁUSIACA. 


εἶδ 


ingredere in tnam cellam. Egressus ergo cum vidis- A Accessit enlm ad theatra et equestria certamina, et 


set apparatum lampadum, circiter a stadio procul 


Antichristum adoravit. Alio itaque die adeo fuit 
emotz mentis, ut ingrederelur ecclesiam , et frater-' 
Ego uon habeo opus 
eommunione ; Christum enim vidi hodie. Tunc Patres 
eum anno uno vinxerunt, et in férreos compedes. 


nilaàte congregata diceret : 


conjecerunt, et curarunt ; precibus, ejusque contem - 
ptione, vitaque austeriore detrahentes ejus persua- 


sionem ; nam, ut dicitur, contraria contrariis me- 


dicamenutis curantur. 

Necesse est autem eorum quoque qui sunt. tales 
vitam in hoc libro inserere, ad securitatem eorum 
qui legunt : sicut etiam sanctis plantis accessit lignum 
paradisi, nempe cognitio boni et mali (Gen. 11); ut si 
quando contigerit eos in aliqua re se recte gerere, 
nou se éfferant et se jaclent de virtute. Nam &x»pe 
quoque, virtus efficitur occasio prolapsionis, quaudo 
non recto scopo [acta fuerit. Scriptum est. enim : 
Vidi justum pereuntem in sua justitia ( Eccle. vi). 
ld quoque est vanitas. 

CAPUT XXXI. 
De Erone (74). 


Fuit quidam, Ero nomine, mihi vicinus, Alexau- 


drinus genere, urbanus adolescens, bono ingenio , 
vita mundus. 7344 Qui i;se quoque post maguos 
labores et preclaros sudores, ab arrogantia arreptus 
et elatione, praeceps ruit, et adversus patres su- 
j erbus evasit et insolens, et cum illis beatum etiam 
Evagrium | Al. Macarium quoque presbyterum] af- 
lecit contumelia , dicens : Qui tuz€ doctrinz parent, 
decipiuntur ; non oportet ema sHos magistros auen - 
dere prieter Christum. Abnsus est antem testimonio 
quoque ad perversum scopum sue stultitie , dicens : 
Ne vocaveritis magistrum super terram (Math. xxv). 
Qui tpse quoque meniem adeo habnit ebtenebratant 
vara persuasione aov opimionis , ut fuerit etiam fer- 
ro vinctus cum nollet convenire ad sacramenta. 
Anica autem veritas. Fuitis vite instituto ad.inodam 
subtili et accurato, adeo αἱ moti dicant, quibus euni 
co interces-it consuetude, quod sepe non nisi post 
lres menses comedebat, eomentus coimuntone κἂν 
cramentorum, et sicubi. ei appsrutseet olus ag:este. 
Accepi autem ego qnoque ejus experientiem eure 
"besito Aibitio; cum irem in Soetem : sberat. autem 


versabaturin cauponis; is autem cum gule esset 
deditus et ebrietati, incidit in ceenum feminez eupi-' 
ditatis; et cum peccare constituisset, eum quadam 
mima assidue colloeutus, uleus saum aperuit. Cum 
haec sic flereut, divino quedam eonailio enatus ὁδὶ 
ei anthraz in glanda; et.tempore semestei usque: 
adeo :grotavit, ut ejus virilia membra coNMpM: 
truerint , et sua sponte ceciderint. Cum postea: 
autem convalnisset, reversus ost ad, hoo ut ea sen-. 
tiret quo Dei »uwet, οἱ venit in. solitadinem, hee 
omnia oon&tens patribus; ei cum noa pervenisset 
sd eperatienem, paucis post diebus ebdormjlt. 
CAPUT XXXIII 
De Ptolemaco qui escidii. 


B  Alies quidam rureus, nomine P4olemesus, cum 


narretu difficilem, vel. petius ques narrari non potest 
vitam trensegisset, habitavit initio ultra Seotem in 
ea qua dicitur κλίμαξ, id est acala. Est autem locus: 
qui sic dicitur in quo nemo potest habitare, propte-- 
rea quod pstous aquarum distet deces οἱ octo mil- 
Maribus. Cum is erge mula vasa (ietilia Dortassat, ' 
et Decombr et jaeuario menso rorem collegitset 
(esi enim permultum roris in Hlis partibus) et spen-: 
gia ex lapidibus exgressisset, perstitit illic habitans: 
anaos quindecim. οὶ abelienetus a doetrina. οἵ. 
eongressione virerum sanctorum οἱ ulilitete et 
eonlinwa sacramentorum communione , ἃ rega 
via wsque adee receseit, ut quod monaulii dicuné 
impii, casu omnia fleri, is quoque iafeliz id fate-- 


C retar, damone erroris deinceps in eum obtinente: 


Meperim. Hic enim inimicus vano heic hossini: 
suggessit, οἱ diceret res nullam habere easegtiam ; 
sed ojino esse oniuia ex eo. quod munde ἔθει 
retur .su& spobpte. lu hujus ergo anunam bat im. 
misit omnium vite hostis, diceado : Cum res ita 
se habeant, quid (ífustra teipsum foris domas?! 
Quidnam tw juvabit, Piolemae, si nem sit regu- 
meratio? Quanam autem ἰδὲ sufücerel serces tot 
et tantorum laborum, etiamsi esset qui redderett 
Quodaam suiem es judicium quod minautur Seri- 
purse, si nulla sit previdentia ? His catamicis οὐξοιλαλ 
septus cogitationibus miserrimus Plologew, dicun 
esse emokee meplia , e& hucusgue erreme ἀμ Agypo, 
αἱ seipsum dedidisae gue οἱ obriejMi , «up nemine 


Scete ἃ nohis quadraginta miftiasibue. In bis quadre- D convorsans, eed mutus forum obioné, miserabile ei la 


ginta milliaribus nes jbis corepdimus, et ter aquam 
libimus; ille veru οἵδ nib) gueltassel pedes ingre- 
diens, geonupÜavit aemoriter quiadecim psalmos, 
deinde exagaum pualmum, deinde epistolam ad ile- 
besens, deinde iaaiam, et partem prepbeticorum Jere- 
enis, dehnde Lado Evangelisiam, deinde Proverbia, 
Eumauwem wunbulantem non poleramus consequi. Ig 
pestreme amepius ἃ mali demonis operatione, ut qui 
ageretur ab igne volemenlissumo, in aua quidem cella 
edere eon pelereat : preíecius autem Alexandriau, 
diviae quodam £omsilio clavum clavo extrusit. 
Sua.apaste euam incidi in premisouum et indilfereg- 
teur Terum usum, iovepta postea ealpte juvaluntaria, 


orywabile spectaculum Chrigüanggum oculis, ludi- 
με autem js qui vitam nose nesciunt, ως 
$utem calamitas imsedicabilis miserun invssit Pto- 
|mum, ex retiouis experte gpadam arroganüa, 
quod a seductore demone illusus, exisümare£ 89 
&cieglia pollere super omneg sauctos Patrej : per 
quam iuflatus, &ui ipsius hostis, praxceps .datus ὁ 
in profundum iuteritus, cum nullum ungyuam conye- 
uisset ex sanctis Patribus qui sapienter gubernavee 


' rant, nec δόξαι foerit fundatus spiritali docjrina; 


sed inventus absque gubergafore, ip extremum got- 
ti$ profundu.: cecidil, el sicut aubor. viridibus foliis 
cumatà, et Iruciibus Qrnata, αμ uno. teuppris mp- 


—- - 


1135 


BE VITIS PATRUM LIBER Vlil. 


4136 


mento omnibus simul est nudata, reddita est arida. A ter affectionem, ut earam curam geram ut postulat 


Nam ut scriptum est : Quibus non est gubernatio, ii 
cadunt uL folia (Prov. x1). 


CAPUT XXXV. 
De virgine lapsa. 

Novi rureus quamdam virginem Jerosolymis, 4088 
saccum gestavit sexennio, 738 et fuit inclusa; 
nec aliquid accepit ex iis qu:e tendunt ad voluptatem, 
Sed summam continentiam exercuit inter feminas. 
Posiea autem a divino deserta auxilio propter sum- 
mam superbiam qux malorum omnium est nutrix, 
lapsa est, et aperta fenestra admisit eum qui ei in- 
serviebat, et cum eo fuit commixta ; eo quod non 
divino proposito et ex charitate se exercuerat, sed 
üt human: scena servire!, quod quidem est vanz 
glorie et pravi instituti. Nam cum ejus pis cogita- 
tiones occupatze essent in damnandis aliis , incitere- 
tur eutem furore a dsiemone superbis, eoque valde 
delectaretur, ab δὰ recessit sanctus angelus custos 
temperantise. 

Ideo sutem scripsimus, o virorum fidelissime, et 
vitam eorum qui se recte et ex virtute gesserunt, et 
sorum qui post multos labores per otium et socor- 
diam a summo et perfectissimo vitz instituto exeide- 
Punt, capti a. diabolo omne genus laqueis, ut unus- 
quisque ex sux vitze instituto intelligens occulta re- 
tja hostis bonorum, fagiat ejus laqueos. Cum sint 
ergo multi, iique magni viri et mulieres, qui ab initio 
se recte gesserunt in honesto instituto exercitationis, 
landem antem fuerunt eversi radicitus ab omnium 
hominum adversario; ex multis facta mentione pau- 
torum, plurimos prxteribo silentio, ut qui neque ip- 
Β05 erigam, neque mibi prosim, dum in iis multum 
immorer, et eximios Chrisii athletas negligo, non 
narrans virtutes divin: eorum exercitationis. 

CAPUT XXXV. 

Vita abbatis Elia. 
- Elias quidam optimus exercitator, fuit virginum 
9mantissimus, curam gerens partis imbecillioris. Sunt 
enim tales anime, quibus fert finis testimonium, 
quod id faciant ex virtute. [8 cum misertus esset or- 
dinis feminarum qua se exercent, liaberet autem [8- 
eultates in Atbribe [Al., Athlebe] civitate, cditicavit 
magnum monasterium, et illie congregavit omnes 
qus errabant virgines, consequenter earum in om- 


ratio. Cum fuisset ergo vespera, eum somnus oppres- 
sit in solitudine. Venientes autem ad eum tres an- 
geli, ut ipse mihi narravit, eum retinentes, ei di- ' 
cunt : Cur exiis ex monasterio feminarum ? Rem 
itaque eis narravit, dicens : Timui ne et illas 566- 
rem et meipsum. Dicunt ei angeli: Si te ergo libe- 
raverimus ab hac affectione, redibis, et earum cau- 
ram geres? His assensus est. Ab eo autem jusjuran- 
dum exigunt: narrabat autem jusjurandum. Jura 
nobis tale ju-;jurandum : Per eum qui mei curam ge- 
rit, earum curam geram. Hoc eis juravit, Tunc an- 
geli eum tenuerunt : unus manus, et alter pedes, 
terius autem accepta novacula excidit ejus testieu- 
los tanquam in exstasi, non vere, sed quadam visione. 


B Visus est ergo in illa exstasi veluti exeisus fuisse et 


curatus. Post hoc interrogant ipsum angel: dicen- 
tes : Sensisti utilitatem aliquam? E's dicit ille : 
Valde magnam accepi utilitatem; valde enim levatus 
sum, et persuasum habeo me esse liberatum a labore 
et affectione, 'luuc angeli ei dicunt: Abi ergo ad 
tuum monasterium. Reversus est autem post quinque 
dies, eum lugente toto monasterio, et intus ingressus 
es; a(que ex eo tempore m.nsit in cella ad lactus (sic) 
monasterii, quandoquidem cum esset prope, eas cort: 
gebat assidue, quantum inillo erat. Cum autem postea 
vixisset alios quadraginta annos, affirmabat Patribus, 
quod ab eo tempore non ascenderat in cor ejus af- 
fectio cupiditatis feminize, Hac est gratia sancti viri 
Elie, et hec exercitatio, et quemadinodum curam 


C gessit monasterii virginum. 


CAPUT XXXVI. 
Vita abbatis Dorothei. 

Cui successit Dorotheus vir probatissimus, qui in 
bona vita, et que iu sgendo versatur, consenuit. Qvi 
cum non posaet quidem sic curam gerere monasterii 
ut hic beatus, neque mansisset in illa cella, in ipse 
monasterio in superiori ccenaculo seipsnm inclusit, 
et fecit fenestram qus spectabat ad monasterium fe- 
minarum, quam claudebat et aperiebat. Perpetuo 
ergo assidebat fenestree, procurans ut inter eas pu- 
gne cessarent. Sieque in superiori conaculo conse- 
nuit, cum nec ullus seorsum asceudere, neque ille 
posset descendere, non enim stabant scale, Hac est 
beati Dorothei religiosa et virtutibus ormata vita. 


nibus curam gerens, suppeditans eis omnia qu: ad D Hic ejusdem vite finis. 


usum pertinent necessarium : hortos, et ad eorum 
eulturam instrumenta (75), atque ut semel dicam, 
omnia quie postulat vita exercitationis. E:& autem ex 
diversis vite institutis οἱ privata deductze consuetu- 
dine, inter se depugnabant assidue. Cum ergo opor- 
teret bunc sanctum et eas audire, et eflicere ut pa- 
cem inter se servarent, collegerat enim ad trecentas, 
et necesse ei fuerat esse earum intercessor biennio, 
licet. 2ttate juveni; erat enim circiter wigista aut 
quadraginta annos natus, is tentatus fuit a voluptate. 
Α monasterio autem recedens jejunus, errabat per 
solitudinem duos dies, hoc rogans, et dicens : Aut 
etcide mo, ne ipsas videam afflictus; aut meam au- 


CAPUT XXXVII. 
De Amma Piamun. 

736 Fuit quedam virgo Piainun, qus annos vits 
suz vixit cum matre propria, sola cum sola vespere 
comedeus, et linum nens. Hac dignata est gratia prz- 
dictionis futurorum inter homiues. Accidit aliquando 
jn ZEgypto, cum Nilus ascenderet, ut vicus vicum in- 
vaderet ; puguant enim pro aquarum divisione, adeo 
ut sequantur esedes et sauciatjiones. Potentior ergo 
vicus ejus vicum invasit, et venit virorum multitude 
cum lanceis et clavis, wt ejus vicum exsciaderet. 
Astitit autem buic beate angelus revelans eorum in- 
vasionem ; et accersitis vici presbyteris, eis dicit : 


1157 


HISTORIA LAUSIACA. 


1158 


Exite, et ex hoe vico oceurrite eis qui veniunt contra A tuor ordines fratrum, ex numero viginti quatuor lit- 


v08, n6 YOS quoque una eum vico pereatis, et rogate 
- eos ut desistant ab insidiis adversus vos paratis. Ter- 
riti autem presbyteri ei ad pedes procumbunt, eam 
rogantes et dicentes : Nos non audemus eis ire ob- 
viam; scimus enim eorum temulentiam et petulan- 
tiam; sed si facis misericordiam in nos et in totum 
vicum, et in domum tuam, ipsa eis egredere obviam, 
illosque pacatos averte. Illa autem) cum non assensa 
esset, veniens in suam domunculam, stetit tota no- 
ete orans et genu minime flectens, sed rogans, di- 
- cendo : Domine qui judicas terram, cui nihil placet 
quod est iojustum, cum hsec ad te venerit oratio, vir- 
tus tua. eos sistat immohiles tanquam columnam, 
ubicunque eos deprehenderit. Cum bzxc sancta virgo 


terarum ; precepitque anicuique ordini imponere no- 
men elementum Grecum, ab «, B, et qui deinceps 
sequuntur, usque ad o, ut dum interrogat arcbiman- 
drita de aliquo in tanta multitudine, aciscitetur eum 


- qui est »b eo secundus, quomodo se habet ordo a, 
ἐὺ quomodo se habet ordo β. Rursus saluta p, se- 


quendo quoddam proprium nowen litterarum : et 
simplicioribus quidem et sincerioribus impones no- 


. men i; difticilloribus autem E : et sic convenienter in- 


stitutis eorum et vite et moribus, unieuique ordini 
elementum  litter:? accommodabis ; solis spiritalibus 
intelligentibus ea qu: significantur. Scriptum autem 


: erat in tabula: Si venerit hospes alterius monoste» 
: ril, quod babet aliam formam, cum eis nec comedat 


sic orasset, tale quid accidit. Hostes circa horam Β nec bibat, et nec ingrediatur ia monasterium, nisi 


primam, a tribus milliaribus, in loco fixi tanquam 
columna, labefactari noa poterant. lilis quoque reve- 
. latum est quod servie Christi Piamun intercessioni- 
bus factum est eis impedimentum; iique ad vicum 
mittentes pacem petierunt, dicentes : Agite Deo gra- 
tias et precibus Piamun qua nos impedierunt, ne 
magnum vobis malum inferremus. 
CAPUT XXXVII. 
Vita avbatis Pachomii (16), et eorum qui cum ipso 
erant, 

'Tabennesis (77) est. locus sic appellatus in The- 
baide, in quo fuit Pachomies monachus, vir ex iig 
. qui vixeruot in summo et perfecto vite instituto 
(Vita ejus supra, ἰ. i), adeo ut is faerit dignatus et 


- fuerit inventus in via. Porro eut qui semel ingredi- 


tur, nec potest cum eis ad triennium sustinere cer« 


: tamen, non admittes; sed cum opera fecerit difflci- 


liora, sic prodeat in stadium post triennium. Come- 
dentes autem velent capita eucullis, ne frater fra- 


. trein. videat mandentem. Comedenti non licet loqui, 


nec extra quadram et mensam usquam alio oculos 
convertere. Coustituit autem ut per totum diem face- 


rent duodecim orationes, et cum ad vespertinum !u- 


men (79) venirent, et in nocturnis vigiliis duodecim, 
et hora nona wes. 7227 Quando autem videretue 


. comedendum esse multitudini, constituit ut. unus- 
- quisque ordo in unaquaque oratione psalmum prius 


caneret, Cum autem maguus Pschomius contra an- 


futurorum przd.ciionibus et angelicis visionibus. I C geluw diceret oue paucas orationes, οἱ dicit ange- 


fuit valde amans pauperum, et magna charitate in 
. homines. Eo ergo sedente in bac spelunca, visus est ei 
. angelus Domini, qui ei dicit : Pachormi, ea. quidem 
quie ad te pertinent, recte et. ex virtute gessisti ; su- 
pervacanee ergo sedes in hoc loco; age ergo, egre- 
dere, et congrega omnes juniores monachos, et ba- 
bita cum eis, et sequens formam quam dabo tibi, eis 
leges constitue. Eique dedit tabulam zneam, in qua 
haee scripta fuerant : Concede unicuique ut cumedat 
et bibat pro viribus comedentium ; eis quoque manda 
opera qua proportione conveniant ac respondeant, 
et neque jejubare prohibe nec comedere. Sic quidem 
fortibus fortia manda opera, imbecilla autem et levia 
jis qui 56 magis exercent, et sunt imbecilliores. Fac 
autem diversas cellas in eadem aula, et tres in cella 
maneant. Omnibus autem cibus in una domo paretur. 
Dormiant autem non recumbentes, sed exstructis 
sibi sedibus paulo supioioribus, et illie suis impositis 
: atragulis dormiant sedentes. Noctu autem gestent le- 
bitones lipeos, succineti. Habeat enusquisque ex bis 
pellem oviliam albam iaboratam, absque ea neque co- 
medant, neque dormisnt. Ingredientes autem ad Cliri- 
su communionem Sabbato et Dominica, zonas sol- 
vant, et pellem ovillam deponsnt, et cur sola cuculla 
ingrediantur. Fecit autem eis eucullas sine villis (78) 
tanquam pueris, in quibus etiam jussit imponi figu- 
ram Crucis purpures, Jussit autem esse viginti qua- 


lus : Has constitui, ut parvi quoque possint proce- 
dere ad períiciendam regulam, nec eis sit molestum ; 


. qui autem sunt perfecti, non opus habent ut leges 


eis ferantur; nam cum per se sunt in cellis, totam 
suam vitam attribuunt contemplationi. His autem le- 
gem tuli, qui mentem minime habent iutelligentem, 


. ut sicut servi contumaces, metu. domini totum vitae 


institutum implentes, secure et libere degant. Cum 
bec ordinasset angelus, et imples:et ministerium, 


recessit a magno Pachomio. Sunt autem hae mona- 


steria 4ᾳ0: formam hane obtinuerunt, habentia viro- 
rum circiter septem millia. Est autem primum et 
inagnum monasterium, in quo ipse habitat beatuy 
Pachomius, quod alia peperit monasteria, continens 


D numerum circiter mille quadringentorum virorum. 


CAPUT XXXIX. 
Vita abbatis Aphihonii (80). 

Inter quos est etiam servus Dei qui vocatur Aphtho- 
nius, qui est mihi germanus ac sincerus amicus, qui 
nunc obtinet secandum locum in illo monasterio. 
Quem ut qui sit potens in Christo, firmusque sc sta- 
bilis, nec facile offendi possit, mittunt ad suos usus 
Alexandriam, ut vendat quidem eorum opera, emat 
autem qua sunt eis necessaria. Sunt autem alia quo- 
que monasteria qux» constant ex ducentis et trecentis 
onimabus *. Atque in Panis quidein ingressus sum 
civitatem (81), in. qua monasterium constat ex viris 


* flic queasm im Graco, qua habet Heraclides eap. 19. 


. 459 DE VITi6 PATRUM LINER VIIL 


Qrecenüs. Esercent »utem. omnem artem. et ex iis ἃ 
qua supersunt, eedi&eant (82) etiam mulierum mena-. . 


. sterio, et custodias. Mane ergo surgentes ii quibus 
&ua *icg hoc mans obüugit, alii quidem eunt oecu- 
pati iu culina, alii vero versantur in mensis parandis, 
mensa iusponentes panes et olera agrestia, olivas, e»- 
&eop, et extremes carnitm partes, et comminuta ole- 
ra. Atque ingrediupinr quidem, qui minus sunt robu- 
li, bore eepiima, et comedunt, ut qui siat. imbecil- 
liores; alii nona, alii decima, alii sere vespere, alii 
post biduua, a!ij post triduum, alii post quatrijdoum, 
alii past quinque dies, adeo ut unumquodque eleaen- 
tm horam propriam significel. Sie autem erant eo- 
rmn quoque opera : alius quidem laborat in agro eo- 
lendo, alius in horto, 3lius in pistrino, alius in sris 
officina, »lius in [abricando, alius in arte fullonia, 
aliug in parandis coris (82), alins in eonsuendis cal- 
ceis, alius ia pulehre seribendo, alius eoptexebat wa- 
gnas sportas, alius cagielros et spertulas. Memeriter 
autem omnes expremunt Serípiuras. 

Horum est mulierum quoque monasterium circiter 
quadriugentarum, quod babet eamdem vivendi for- 
. maim et idem institutum, prater pellem ovillam. Et 
sunt quidem mulieres trans fluvium Nilum; viri au- 
tem ex adyereo earum. Si virgo autem obierit, reli- 
qua virgines cum eam ad sepulturam concinnaverint, 
efferuot, et eam ponunt ad ripam uvii. Trajicientes 
3utem fratres oum palmis ei ranis olivss et pselmo- 
, dia, eam traosmilunt, etin. suis inonimentis sepe- 
liunt, Preeter presbyterum autom et diaconum nullus 


trapsit ad monasterium feminarum, idque die Demi- (C 


nico 
CAPUT XL. 

De Virgine (84), de qua. fnerat uictum falsum te- 
Mimontum, 


Ip hoc monaserio feminarum heec res accidit. Sa- 
tor axcularis eum trojecisset per ignorantiam, quae- 
vebet epus : egrebsa sutom uoa junior quam ejus po- 
stularet ratio (est enim locus desertas) invita eum 
eonvenit, deditque ei responsum : Nos habemus he- 
81r05s sutores. Alia autem quss ejué viderat colloquium, 
eum processu temporis Inter eas exorta esset con- 
tentio, ez diaboli suggestione, prie summa maliia et 
δι excandescentia eam calumniata est apud fra- 
ternitatem propter id colloquium. Cu qua concur- 


"4149 


CAPUT KL. - 
De Virgime (86) que -simulabet etwitiim., 

lu hoe monasterio A alia vidyó que propor Cbri- 
sium sigulebet ctiam (Pelag.,diboll, xeu, n. 19), 
72368 οἱ se a demone ocotpsri, poreuadens gibi per 
bxc ν᾽ για ἴθι eptime exercere, oe in ea princiare ge- 
rens, seque reddeus ebhjsetam οἱ buwilont. Hsec us- 
que adee relique suni sspernalm, o6 a-c Sum ea 
quilem vescereniur, id ille excipiente eum istis. 
Di-eurrens itaque in eulioax, exhibebat aliis omne 
genus ministerium, 3deo ut nec horam quidem unsm 
intermitteret, sed fanquam antilla «ervireét : ereique 
hzc beata, ut dicitur, spengia monasterii, revers iai- 


 plens id quod. scriptum est in. Evangelia : Qoi vult 
, inter vos essa magnus, sit Omnium servus, ei emniun 
p minister (Man. xx ; Mare. 3). Εἰ rursus. alibi : 5i 


Quis videiur esse iuter vos sapiens in boe saeculo, sit 
stultus ui fiat sapiens (4 Cor. in). Atque aliarem qui- 
dem virginum erat ejusmodi habitus, ut easent tonsz, 
et baberent cucullos iu capite ; ipaa vero panno caput 
obvoluta obibat earum omnium ministerium. Eam 
nulla ex quadringeutis vidit niundeniem esenibus an- 
nis vite suz. In mensa nunquam sedit, aeque unquam 
fragmentum panis opmedit, sed micas mensarum 
spongis colligeus, et ollas jJavans, hiá erst eontenta. 
Neque vero ea unquam induit calceos, neque aliquem 
affecit contumelia, non murmaravit, non parvuth vel 
iaguum quid est locuta, etsi eontamelia afüceretur, 
ei pugiiis tanderetur, οἱ maledictis appeteretur, et 
plurimi eam abominarentur. 


CAPUT XLI. 
Be sancto. Pitirum. 

De fac sancta, sancto Pitirum anachorets, qui se- 
debat in Porphyrite, viro probatissimo in virtute exer- 
citationis, astitit revelans angelus ( Pelag., libell . x1, 
num. 19, ubi dicitur Pyoterits), qui ei dixit : Cur tibi 
placea, et te magnifice. circumspicis ob ΔῈ quae a te 
recte οἱ ex virtule geruntur , ut qui sis pius et reh- 
giosus, et sedeas in hoc loco? Vis videre mulierem te 
magis pi&m ac religiosam ? Abi in nionasteríüm femi- 
narum Tahernesiotarum, et invenies flli& utram qux 
habet redimiculum (87) in capite ; ea est té melior : 
quz cum tanta turba decertans, et otnnibus itidiseri- 
iminatim serviens, eor nunquam abduszil a Deo, etsi 
ab omnibus superbe contemnatar. Tu autem. etiamsi 


rerunt pauca, quie non adeo magna ferebautur ma« D hic sedeas, per urbes tamen vagaris cogitatiome, qui 


litia. llla autem dolore eonfeeta, ut quz talem subiisset 
calumniam, que ne in ejus quidem mentem venerat, 
pec rem potuisset tolerare, se cjam jecit in üuvium, 
ei sic obiit. Cum autem id sensisset ea quà ipsam 
fuerat calumniata, et vidisset sa malitioge eam (fuisse 
calumniatam, et hoc scelus (85) 8 se commissum, et 
psa quoque se clam suffocavit, eum factum agre fer- 
ret. Cum autem venisset presbyter, reliqua virgines 
ei rem reüuntiaverunt ; jussW itaque pro pulla harum 
fieri oblauionerp. Reliquas 8uteu tauquam conscias, 
et qus calumniqutega nan compesewerant, et quae 
dicta sunt eredideraui, septenajug, segregavit, eas 
excomimnunicans. 


, mihi angelus. Eze vero dicyat : 


orbem habitabilem nuiquam caleasti pedibus. Surgens 
autem magoeus Pitirum, venit usque ad imoussterium 
Tabennesiotarum, et rogat magistros ut licebt ei traa- 
&ire usque ad monastérium feminarum; ut Qui esset 
ergo inter Patres megnm existimatiows, et eonse- 
nuiss.-t in exercitatione, beae ae fidenti animo trane- 
misso fluvio eum intreduzerumt. Gum sutee craceent, 
peuit maguus Pitiram nL virgines emnes O0Fam ex 
faeie videret. Cum omnes crge in modiute aeceseis- 
sent, illa non apparuit. Tandem dieit eis santtus Pi- 
Hrum : Cunetas διὶ me addueite. Cum antem dicerent : 
Adsuinus oinnes, dicit eig : Deest una quam estendit 
Unam δυο 5a- 


1 


"HISTORIA LAUSIACA. 


4d 


lem (88), qui& est in €alina. 816 enim vocant illic 688 A αἱ rureus velocem eorum ihterifum, ét $e in eum 


qua non supt sane mentis. Dicit eis magnus : Illam 
quoque sdducite, sinite ut eam videam. Iverunt ita- 
gue ad eem vocandem. Hla vero nequaquam obedik, 
Ul ques rei sentiret, nam forte ipsi quoque fuerat 
revelatum. Eam ergo vi trabunt, ipei dicentes : San- 
cius Pitirum vult te videre, erat enim is magni no« 
minis. Ea ergo adducta, vidit magnus ejus faciem, et 
pannum in capite et fronte ejus, et cadens ad pedes 
ejus, dicit ei : Benedic Amma. Cadens autern ad pedes 
ejus ipsa queque dicebat : Te mibi benedic, domine 
mi. Cum hoc autem cuneta vidissent, ebstupuerunt, 
el ei dixerunt : Ne tibi fiat probrum ac vituperium, 
esi enim Sale. Eis dicit sanctus Pitirum : Vos estis 
Sule, liaec enim et mà el vohis est melior; est Amma 


ittuebant gentium deletionem : adeo ut eum quidam 
dux exercitus ad eum venisset seiscitatum an JEthio- 
pes qui suat in Syene esset superaturüs, quse quideni 
est prineipiut Thebaidis; ii autem tunc irrupetaánt, 
et eorem flnitimam regionem vastavétant; ei autent 
dixit Joannes : Si ascenderis, eos comprehendes, 
vincies, et subjunges, et clárus éris apud imperátores. 
Id etiam factum est, et qux acciderunt confirmarant 
ejus preedictionem. Dicebat autem Christianissimunt 
imperatorem Theodosium esse rhorte $ua moriturütn. 
Habuit autem. hie vir admirabilery quoque, et quss 
modum superabat, prophetiam, ut audivimus ex Pa- 
tribus qui eum eo versabantur, quorum vita fait pro- 
ba!a apud omnes qui illic erant. Quod autem de 69 


(sic enim vocant. Matres spiritales), et quiso ut ea B aihil narrarint ad gratiam, sed minus quam mierere- 


dignus inveuiar in hora judieli. Ex autem cum au- 
diissent, eeciderunt ad pedes ejus flentes, et confi- 
tentes omnes quod beatam diversis modis alficerent 
contumelia. Alia quidem dicens : Ego hane semper 
subsaunabam; alja, Ego ejus humilem habitum irri- 
debam ; et 3Jia, Ego eam tacentem afficiebam contu- 
melia; et rursus alia, Ego quadre eluviem aspe in 
eam effudi; alia, Ego ei plagas inflixi; alia rursus, 
Ego ea sum qux ei puguos incussi; alia rursus, Ego 
sinapio ejus nares aspersi. Et ut semel dicam, sighi- 
ficabsnt oinnes se eam variie affecisse contumaliig. 
Cum harum ergo confessionem accepisset sancius Pi- 
tirum, et pro eis simul cum ipsa orasset, et diu esset 
consolatus venerandam Christi servam, sie exiit, Pau- 


tur, hine faeile sciri potest. Náin tum ad eum veniseet 
quidam tribunus, et supplex peteret üf permitteret 
üxorem suam ad eum venire, qus multa passa fuerat, 
et volebat eum videre, ventura Syenem ut pro ipsa 
prius oraret, et esm data benedictione dimitteret; ig 
autem qui jam quadraginta annis noa viderat mulie- 
rem in spelunca, cum essct nonagenarius, et 'hec ipse 
unquam es-et egressus, meet sibi permitteret videre 
mulierem, recusabat videre ejus uxoreni, Sed nec vir 
ullus ad eum unquam ost ingressus. Solum eniin be- 
nedicehat per fenestram, et salutabat e0s qui aebe- 
debant, cum unoquoque disserens de eo qnod vole- 
bat !.. Cum ergo instiret tribunus, rogans ae juberet 
suan venire conjugem (degebat enim in soliutdiné 


cis autem post diebus eum ab omnibus valde honora- C quinto ab urbe lapide) ig autem non annuisset, dicens 


retur, et ab omnibus observaretur, non ferens beata 
glori«m et honorem quo afficiebatur ab omoi frater- 
nitate, et excusationes onus esse arbitrans, elam exiit 
ex monsslerio; οἱ quonam iverii, aut quem loeum 
sgubierit, aut ubi obierit, nemo eognovit in hodiernum 
diem. Hec sunt generose οἱ humilis virginis hujus 
80 beate recte facta et opera. 


CAPUT XLIii. 
De abbate Joannes (80) wrbis Lyco. 

Fuit quidam Joannes in urbe Lyco, qui a puero 
guider didiekt artem fabrilem, eui fuit frater tinctor 
( iuf. ; lib. tt, tap. 1). Postea autem cum esset circi- 
ter viginti quinque annos natus, seculo 739 renun- 
tiavit; et cum quinque annos vergatus esset in mo- 
basterio, secessit solus in montem Lyco, el in cacu- 
wmjue montis faetis sibi tribus (πο δ, ingressus , 
ecipsum inadifieavit. Atque erat quidem unus tliolusg 
ad corporis necessiiates, unus autem ubi operabatur, 
alius vero ubi orabat. is cum complesset triginta an- 
nos, inclusus, et ab eo qui ei ministrabat por fene- 
siram accipiens quae erant ad usum necessaria, di- 
gnus est habitus grana futurorum pradictionis, quent 
donum habere prophetis planum faetum est ex ope» 
ribus. Ktenin δι Ποία quis ἃ Deo in mundum venie- 
bant, in primis pio imperatori Theodosio prius sigul. 
fica vit, ei quae rursus eventura erant, prius autuntia- 
vit ; nempe et yrangorum (00) io eum insurreetlotient, 


id non posse fleri, tristem dimisit hominem. Üfor 
autem non ce:sabat die et noete marito exhibere mo- 
lestiam, et jurejurando aíürmare sé nusquam ablitu- 
ram nísi videret prophetam. Postquam autem-beato 
Joanni a marito renuntiatum es! jusjurandum exoris; 
ejus fide intellecta, dicit «d ipsum : Hae nocte ab ea 
videbor in somnis ; nee amplios pergat in carne vis 
dare meam facie:n. Uzori autem renuntiavit maritus 
ea quee Pater dixerat. Videbat autem otülier in soma 
nis prophetam ad ipssm venientem. Cat. dieit : Quid 
tibi mecum ret est molior ?* quid meam euplisti viderd 
faciem ? nunquid enim propheta ego sum, sut. justi 
loeum obiineo? homo «um peeettor, et similiter átque 
vos patibilis : oravi tamen pro te et domo mariti Lul; 
ut fiat vobis secuudum fidem vestram. He ergo in pace; 
Et cum hsec dizisset, recessit. Cum autem exeitata 
fuisset mulier, renuntiavit marito verba propheta, ei 
narravit figuram et habitum, et per maritum ei iniit 
agendas gratias. Cum euth autem vidisset beéutud 
Joaupes, oecupauns el dixit : Ecce linplévi quod po- 
siulaveras; ean; enim videns, tbonul he me videret 
amplius, sed, Hte in pace. 

. Alterius autem prspositi χορ, absente marito, 
ferebat uterum. Cum autem peperissel , eo ipso dié 
quo ejus maritus convenit Patrem Joannem , animi 
deliquio venit in periculum. ΕἾ autem sanctus annun- 
tiavit, dieens : Si acires donum Dei (Joann. iv ), δέ 


3 Bie quidam (Grestoue textus Inferserit, qus habes apud Iferaclidem, cap. 22, 


H8 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


uu 


quod tibi nstus ait hodie fllius, Deum glorificares ; A eminus. Cum essent autem collocoti diutios, triciitis 


sed mater.ejus propemodum venit in periculum. Cum 
veneris igitur, invenies infantem septem dies natum : 
ei impone nomen Joannes. Cumque eum recte edu- 
caveris, et ad annum septimum venerit , mitte eum 
ad monachos qui sunt. in solitudine. Et hzc quidem 
ostendebat miracula iis qui veniebant ab exteris; 
$Uis8 autem civibus propter suum usum assidue ad 
ipsum venientibus et pr:esciebat et preedicebat futura ; 
et qux: ab unoquoque occulte facta fuerant , 
Nile, et de futura anni fertilitate eis signiüicabet. Si- 
militer autem Dei quoque minas ad eos venientes 
prius onnuntiabat , et ejus auctores arguebat. Atque 
ipse quidem bestus Joannes non peragebat aperte 
curationes; dans autem oleum, curavit multos ex iis 
qui laborabant. 

. Senatorii enim cujusdam viri uxor, qux» oculos 
amiserat, et babebat pupillas obductas albugine, ro- 
gavit maritum suum ut ad ipsum deduceretur. Cum 
is autem diceret, eum nunquam convenisse mulie- 
rem, ea autem rogaret ut ipsi solum siguificaretur , 
et pro ipsa id efficeret, ille sic fecit, et misit oleum. 
Cuu tres autem dies solum inuuxisset oculos, respe- 
xit, et Deo aperte egit gratias. 

. Et quid opus est dicere de aliis ejus operibus 750 
qua ipsis oculis accepimus? Eramus enim septem 
frawes peregrini omnes in solitudine Nitrizs, ego et 
bestus Evagrius, et Aibinus , et Ammonius. Qusre- 
bsmnus autem scire accurate qnanam esset bujus viri 
virtus. Dixit autem magnus Evagrius : Lubenter sci- 


rem ab sliquo qui norit examinare et mentem et C, 


orationem, cujusuam molli sit vir; si enim ego eum 
non potuero videre, ejus autem vite institutum ac- 
curate audire potuero alio narran e, discam ut eum 
conveniam ; quod si non didieero, non ibo usque ad 
montem. Cum hoc autem audiissem, ei nemini quid- 
quam dixissem , quievi unum diem , alio autem oc- 
elusi cellam ; et cum me et ipsam Deo commendas- 
sem, profectus sum usque ad Thebaidem. Cum eo 
autem decem et octo dierum spatio pervenissem, 
partim quidem pedibus, partim vero navigando in 
flumine : erat autem tempus ascensus (91), in quo 
multi zgrotapt, quod mihi quoque accidit, Cum ve- 
nissem autem, inveni clausum ejus vestibulum ; 
fratres enim posterius -dificarunt inaximum vestibu- 


et de 


sum affectus, et murmuravi adversas venerabilem 
senem (92) , quod me quidem contempsisset , illum 
autem honorasset; et ob id animo conturbatus, in 
animo habebam eo contempto recedere. Voeato au- 
tem interprete, Theodoro nomine, dieit ei : Vade, 
die illi fratri ut ne :egre ferat; jam dimito przsidem, 
et eum :lloquar. Visum est ergo mihi toleranter 
ferre, ut qui animadvertissem, eum esse spiritalem. 
Cum e1iisset autem praeses, me accersito, dicit uii : 
Cur contra me fuisti indiguatus? Quid invenisti quod 
te jure offenderet, quod illa snimo reputasii qua 
neque :0ihi adsunt, neque te decent? An uescis scri- 
ptum esse : Non opus habent 3a2ni medien, sed male 
labentes (αι. 11; Marc. x ; Luce v). Te, quando 


B volo, invenio, et tu me; et si te non fuero consolz- 


tus, alii te eonsolantur fratres, et alii Patres. Hie ae 
tem qui per mundana negotia erat deditus diabolo, 
et cum brevi temporis &patio respirasset ut δεῖνι 
qui aufugit ab austero domino, accessit ut aliquam 
caperet utilitatem. Absurdum ergo fuiseot ut eo re- 
licto tecum versarer, cum iu assidue vaces saluli. 
Cum eum ergo rogassem ut pro me oraret, explora 
tum habui eun esse virum spiritalem. Tuuc urbane 
mecum jocans, eum sinistram maxillam mihi sensint 
pulsasset, dicit : Multse te manent afllictiones, el gr 
via bella passus es ut exires e solitudine, timoreque 
affeetus es, et distulisti: pios autem praslexius el 
rationi consentaneos afferens daemon, te exagitat. 
Tibi enim suggessit et patris tui desiderium, et fratris 
tui et sororis tus» in vita monastica institulionem. 
Ecce ergo bonum tibi affero nuntium : ambo sali 
sunt, mundo enim renuntiarunt, et paler tuus es 
3düuc vieturus septem annos. Esto ergo forti el 
constanti animo in solitudine, nec eorum causa velis 
abire in patriam. Scriptum est enim : Nemo qui 
niaanum admovit aratro, et est conversus , est apio 
regno Dei (Luce 1x). Ex bis ergo verbis adjutus el 
satia roboratus, Deo egi gratias, cum intellexi, 60 
qui me urgebant pretertus esse peracios. Deinde 
rursus mihi dicit, urbaue mecum jocans : Vis &eri 
episcopus? Dixi autem : Nequaquam; sum enim. lj 
autem mihi dicit : Ubi? Diziego : ln coquinis, in pent, 
in mensis, in doliis : ea diligenter inspicio, el si vi 
Dum acuerit, id segrego; bonum autem bibo ; sinililet 


lum, quod capiebat viros circiter centum : quod clave D ollam quoque diligeuter iuspicio, et si sal delueiil 


elaudentes, aperiebant tantum Sabbato et Dominica. 
Cum ergo didicissem causam propter quam erat elau- 
sum, silentium egi usque ad Sabbatum. Et cum ve- 
nissem bora secunda, in congressione eum inveni 
assidentew in fenestras, per quam videbatur eonso- 
lati eos qui accedebant, Cum me autem saiutasset , 
dixit per interpretem : Cujasnam es regionis, et cur 
venisti? conjicio enim te esse ex conventu Évagrii. 
Dixi autem me esse hospitem ex Galatia, et confes- 
$us sum me esse ex sodalitate Evagiii. Interim autem 
dum loqueremur, ingressus est praeses regionis, 
Alypius nomine ; quo accurrente, desiit mecum col- 
loqui. Cum ergo parum secessissem, dedi eis loeum 


vel condimenti aliquid, eam condio, el sic eam 00" 
medo, Hic est meus episcopatus, mea inquam ic- 
spectio, me enim ad eum delegit gula. ls vero ditil 
subridens : Mitte ridicula; futurum est ut 'eligaris 
episcopus, et multum labores, et affligaris; si erf? 
fugis aífliciones, ne exeas e solitudine, in solitudine 
enim nemo ie potest ordinare episcopum. Ego autem 
ejus verborum sum oblitus, tribus enim post annis 
οἱ sp'ene et storaacho laboravi. lilinc »sutem a [Π3- 
tribus missus sum Alezandriam, morbus euim (95) 
ad hydropisin vergebat, ab Alexaudría autem conse 
luerunt medici ut aeris. graiia irem in Palesiinsm; 


babet enim quod ad meam attinet temperaturam. «ub- 


145 


HISTORIA LAUSIACA. 


“46 


tiljorem aerem. A Palwatina autem veni in Bithy- A quanam regione ad hominem abjeetum “οἱ humilem. 


niam , δὲ 1n ea nescio quomodo , an humano s!udio, 
an divina voluntate (94), Deus scit, diguus babitus 
sum ordinatione qux meas vires superat, in eum 
casum incidens quem Joannes praedixerat. 7/41 Et 
undecim mensibus latens in eella tenebrosa, recor- 
datus sum illius beati qui inihi praedixit ea qui pas- 
$us sum. 

ΠΟ Porro autem hoc quoque mihi narrabat, tanquam 
profuturus ad hoc, ut per narrationem me deduceret 
ad patienter ferendam solitudinem : Quadraginta 
annos versor in hac cella; non vidi faciem femine, 
non ullum nummum, non vidi aliquem mandentem, 
non eomedentem nec bibentem me vidit aliquis. 

- Cum ergo ab eo recessisse, veni in solitudinem 


accessislis? Postquam autem diximus patriam, et 
adjecimus : Pro utilitate animarum nos'rarum ad te 
venimus ab Jerusalem , ut quod auditione accepera-. 
mus , id cerneremus oculis; sunt enim aures minus. 
Bdeles oculis : et auditionem quidem szpe consequi- 
tur oblivio, rei autem visse non deletur memoria, 
Sed menti quedammodo imprimitur historia. Ad nos 
ergo dixit beatus Joannes : Et quid mirandum visuri, 
o filii charissimi, tantum itineris et laboris toleran- 
tes huc venistis, homines abjectos et humiles videre 
cupientes, qui nihil habent spectatu dignum nec ad- 
miratu? Ubique autem sunt admirandi et laude digni 
Dei prophetie et apostoli , qui leguntur in ecclesiis , 
quos oportet imitari. Valde autem miror, inquit, 


in loco consueto, hzc omnia narrans beatis Patribus B vestrum siudium, quemadmodum tot coutemptis pe-: 


qui post duos menses venerunt et eunt cum eo collo- 
cuti, iique hec nob:s narrarunt. Cum ad eum venii- 


semus, 9.0 vultu nos excepit et salutavit, se hila» . 


rem unicuique ostendens. f'ogabamus autem eurn ut 
statim pro nobis perageret orationem, est enim hic 
mos Patribus qui sunt in. ZEgypto. 15 nutem uos in- 
terrogavit num inter hos esset clericus aliquis. Post- 
quam autem omnes non esse diximus, nos omnes 
circumspiciens, agnovit eum qui erat occultus : erat 
autem unus ex nobis qui dignus fuerat habitus dia- 
conatu, cum esset unus (rater ejus rei conscius , cui 
etiam precepit ut nemini diceret. Qui e»usa humili- 
tatis, et in talium Patrum eomparatione, vix se 
dignum censebat Christiani appellatione, tantum 


riculis, ad nos venistis propter utilitatem, cum nog 
pre socordia ne ex ipsa quidem spelunca velimus. 
progredi. Sed age nunc, inquit, etiamsi res vestra sit 
laude digna , ne tanquam re aliqua praeclare gesta, 
vobis sufücere putetis , sed imitemini virtutes quas 
patres vestri persequuntur. Quod si etiam omnes. 
possederilis, qu»d quidem est rarum , ne sic quidem. 
vobis ipsis credideritis. Quidam enim qui sic.conü- 
derunt, et ad ipsum virtutum fastigium pervenerunt, 
tandem ex alto ceciderunt. Sed videte num preces 
vestrae se recte habeant ; num conturbata sit cordis. 
vestri puritas; num mens vestra inter orandum sit 
occupata aliis negotiis; num aliqua alia mentem 
subiens cogitatio avertat ad aliquid aliud ; num ali- 


abest ut alicujus dignitatis. Manu ergo eum osten C qua cogiiitorum memoria animo exhibeat molestiam, 


dens, dicebat omnibus: Hic est diaconus. Cum is 
sutem assidue negaret, et latere conaretur, e fenestra 
ejus manum apprehensam osculatus est, et admonens 
eum hortatus est, dicens : Ne irritam facias gratiam 
Dei, fili, ne mentiaris donum Dei inficians. Meuda- 
cium enim alienum est a Christianis, et sive sit in re 
mnsgna, sive in parva, non est tamen laudabile, cum 
dicat Servator : Mendaciam est a malo (Joann. vui). 
]s vero convictus tacuit, accipiens paternam ejus re- 
prehensionem. Cum preces autem complevissemus , 
unus frater ex nobis, quem jam tertiana febris velie- 
mens tenebat, rogabat ut curaretur. Cum autem 
dixisset frater ei conferre afflictionem propter exi- 
guam quz ei inest fidem, tradens tamen oleum jussit 


Videte num mundo vere renuntiastis ; num ingressi 
estis tauquam nostram speculantes libertatem ; num 


. ad vanam gloriam vestras virtutes venamini, ut ad 


ostentationen] videamini hominibus nostra opera 
imitantes. Videte ne vobis facessat negotiura auimi 
perturbatio, ne honor et gloria ei laus humana, ne 
rerum sacrarum cura simulatio, aut amor proprius; 
ne putetis vos esse justos; ueque de, justitia glorie- 
mini, ne propter virtutes efferamini; ne orantibus 


cognationis memoria animo insideat; ne memoria 


commiseretionis aut alicujus alterius rei, neque ipsius 
universi 9/9 mundi vobis succurrat. Sin minus; 
res efficiur vanitas, quando quis Dominum alloquens, 
deorsum impellitur ab iis qux: ex adverso trahunt 


eum inungi. Cum is autem se unxisset, quidquid D cogiiationibus. Hzc autem mentis prolapsio unicui- 


intus habebat per os emisit, et a febre omnino libe- 
ratus , propriie pedibus recessit ad hospitium. Lice- 
bat autem videre hominem nonsgenarium toto cor- 
pore ita aíflictum, ut prae exercitatione ne barba 
quidem nata esset in facie. Nihil enim aliud comede- 
bat quam arborum fructus, idque post solis occasum 
in summa senectate, cum se prius multum exercuis- 


set, οἱ neque panem sumpsissel, neque aliquid ex iis - 


qui igni admota veniunt in. usum. Cum ipse antem 
nos juseisset sedere , Deo egimus gratias quod ejus 
ftueremur congressione. ls autem cum tanquam di- 
lectos suos filios longo tempore accepisset, ridenti 
vultu haoc nobis est locutus : Undenam, o filii, et ex 


que accidit qui hunc muudum non omnino abnegavit, 
sed veneratur ui ei placeat. Ob multa enim quo 
aggreditur, ejus mentein dividunt cura corporex et 
terrestres; et dum deinceps disputat eum animi per- 
turbstionibus , non potest Deum videre. Sed neque 
ipsam cogaitionem debet accurate et exacte contem- 
plari, ne si forte fuerit indignus tali possessione , et 
ejus aliquam partem fuerit consecutus, existimet se 
totum comprehendisse , et omnino labatur in iuteri- 
tum. Sed oportet semper moderate et pie ad Deum 
accedere , quantum potest unusquisque mente pro- 
gredi, et quantum possunt homines consequi. Opore 
tet ergo entem eorum qui Deum quaerunt , otium 


nr DE VITIS PATREM LipEh vu. 4148 
agere δ allfs orhnibus: Vacate enim et cognoscite, Αἱ εἴ landem — exereitatorermi redegit ir servitutem. 


if&quit, quod ego sum Deus (Psat. xtv). Qui ergo Uei 


cognitionem ex psrte est conse. ntus, uuiversam enim: 


nemo potést accipere, consequitur quoque aliorum 


omnium cognitionein , et videt mysteria Dei illa ei 


ostendentis, et previdet futura, et contemplatur re- 
velatiunes quales sancti, et efficit virtutes, et obtinct 
ἃ Deo omnem petitionem. 

. Alia quoque malta dixit de exercitatione; et quod 
oportet exspectare mortem tanquam vitam bon:x 
Wanslatonis, et non imhecillitatem intueri corpo- 
ream ; et nec vel quibuslibet obvlis implere ventrem : 
Nam qui, Inquit, fuerit satiatus, eadem capu! consi- 
lia qux ii qui vivunt in deliciis; sed tentare oportet 
per exercitationem etiam appetitionum parare impa- 
übilitatem. Nec querat aliquis ea qux sunt parata, 
et animi reláxatiouem ; sed nunc sit imbecillus affli- 
etüsque et oppressus, ut regni Dei látitudinis possi- 
deat h:reditatem. Oportet enim nos per multas 
affliciiones intrare in reguum Del (Act. xiv). Est 
eiim, inquit, angusta porta, et arcta via. quz ducit 
ad vitam, et. pauci sunt qui eam inveniant, Et : Lata 
&8t viá qux ducit ad perditionem, et multi sunt. qui 
ingredidntur per eam (Matth. vi). Et oportet, inquit, 
nos hie tontemnere, cum paulo post eamus ad vitam 
sMérnam. Nec oportet aliquem efferri ob ea quz 
reete à se gesta sunt, sed semper esse humilem, et 
longiores per&equi solitndines, quando senserit se 
efferri. Habitatio enim propinqua vicis, eos etiain 
qui erant perfecti ssepe offendit. Quod etiam psallit 
David cui tale quid acciderat : Ecce elongavi fugiens, 
et fiabitavi in solitudine. Exspectabam eum qui 541- 
vum me facit à pusillanimitate ei tempestate (Psal. 
Liv). Hoc autem accidit multis quoque ex nostris 
fratribus , et propter arrogantiam exeiderunt a 
topo. 

CAPUT XLIV. 
Narratio abbatis Joannis de co qui lapsus est. 

Erat enim, inquit, quidam monachus qui in pro- 
pinqua solitudine degehat in speluuea, et omnem 
ostenderat exercitationem , et propriis manibus pa- 
fiem sibi querébat (Ruff., tib. n, cap. 1}. Postquam 
&utem permansit in orationibus, et. prefeeit virtuti- 
bus, in seipso deinceps habuit fiduciam , fretus pul- 
eliro su vitz instituto. Qui autem tentat, eum quo- 
que, sicut Job, expetiit ad tentsndum ; et οἱ vespere 
priebet phantasiam formoss mulieris errantis per 
solitudihem. Que cum ostum invenisset apertum , 
ingressa est speluncam; et procumbens ad viri ge- 
mua, petiit ut sibi illic liceret quiescere, uipote quod 
hox earmi apprehendisset. llle dutem eum ejus esset 
misertas, quod quidem non debuit, eam admis! in 
Spelincam, δέ de errore illim est percontatus. ila 
ero δὲ marfavit, et blanda a6 fallacit verba inspersit; 
et sórnvonem diu cam eo proirazit, Em autem sen- 
sim ^ebeio quómode peliielebat sd amerem; pluraque 
deiaceps verba inter se eonserqnt, tideutque ae sub- 
Tideit, eumque ips muhe sermone seduxit , δῖ 
Selude esntreniaiono munus et bsrbes et cervicis ; 


Cum autem ille iniernis versaretur cogitstioni»us, 
deinde ut qui jam rem haberet iu manihns, reputans 
opportanitatem et voloptatis explendse securitátem , 
cogitationi assetttitur, et tentat cum ea habere eon- 
suetudinem, αἱ qui fam evasisset insipiens et equus 
it feminas insaniens. llla vero δι repent8 magna 
voce exclamasset, evasit evanescens ex ejus manibus 
Hon secus ae ütbrá aliqua. Risus aote im sere 
auditur multorum dremohum qui ipsum increpabant, 
el In fraudem -induxerant, et magna voce sd ipsum 
clamabant : Qui se exalist, hamillabitar (ἔπε xti). 
Tu autem usque 58 celos quidem es exaltatus , lie- 
miliatas vero es isque 4d abyssos. Exinde sergit 
mane mocturnum lícunt aitrabens; et cum totum 


B diem traasegisset in lamentatione, suma desperata 


salute , quod ^on debuit, in mundum reversus est. 

Hec est enim maligni atudiem , ut quando quempiam 
irriserit, enm redigat »d insipientiam, ut non possit 
deinceps surgere. Unde, o (ilii, non est nobis condu- 
cibilis propinqua vicis habitatio, neque mulierum 
oollocutio , ut ez quibus óriatur memoria, quae nom 
potest. deleri, quam ex visu attrahimus 749 et coi 
leeutione. Sed neque debemus animum despondere , 

δὲ no3 ipsos detrudere ad desperationem, Jam euim 
ii quoque qui non spem abjeceruat, non fuerunt pri-- 
vàli Dei misericordis elementia. 

CAPUT XLV. 


De fratre qui ductus. [uit poenitentla, ejusdem. abbatis 
Joannis narratio. 


C Erat enim, Inquit, alius adol&scenis ir e'vitste, qui 


multa mala fecerat, et graviter peecavetat (Ruf., (ib. 
n, cap. 1). Qui Del nutu, propter multa peccata 
compunetus, veniehs àd sepulcra, pMorem suam vi- 
tàm deflevit; pronus cadens [ἢ faciem ; δὲ noh au- 
dens vocem emittere, nec Deut Aoffitare, heque 
supplicare, ipsa quoque vita selpsuri indignam exi- 
stimans. Et eum anie mortetii se ihelusisset In sepul- 
etiá mortuorum , et suam vitam diceret, gemebat ez 
profundo cordis. Cum jam auteni: ab 60 tempore prz. 
veriisset hebdeimadá, noetu δὶ 4s-istunt das mones, 
qii ejus tit» prius dutftinum attulerant , elamantes et 
(ticentes 1 Übi est ilie eeclestus et profanus, qui libi« 
dinibus ei lascivils ex-atiatus, nune nobis intem pe-« 
slivus, temperans et honestus repente apparüit; et 


D quando non potest at plius, tune vult esse Christia- 


nus, et probis compositisque moribgs? Ecquidnam 
tibi boni amplius futurum exspectas, eum sis nostris 
malis impletas? Non hine cito exsurges * Non v. nies 
ad ea qu& sunt nobis&um consueta? t6 manent scorta 
et caupones, Non venies, οἱ fraeris cupidinibus, cum 
sit cuneta alia tibi spes exstincta * Velox ad te omnino 
veniet judieium , qui sic teipsum perimis, Et eur mi. 
ser fesiinas ad supplicium ? car autera centendis tibi 
ponas eitius infligere? Maltaque alia dieeuies : No- 
ster 08, ín nostrum ordiuent es relatus, egereuisti 
otunem iniquitarem., Tu e$ nobis embibus obnoxius, 
€t 1udes fegere?-nou assemieris? nen respondebis? 
won simul egrediesia? Postgaaní autom ilie eunstang 


0149 


RISTORIA EAUPIAGA, 


Muse 


in fetibus, ne aures quidem eia prebebat, et. nec Α quz noo cernnntar οἱ eperantur, et neque digturni- 


verbum respondebat eum diu urgentibus damonibus ; 
postquam, inquam, nibil effecerunt, eadem sepe 
illi dicentes, acceperunt eun mali et iurpes daemo- 
Mes, et tetum ejus corpus wolle mullarunt, eum 
graviter flagris esdenies ; e eum eum graviter or» 
sisbent, abieruaat eo relicta semimoertuo. Ille autem 
Mibilo eecius immobilis jacebat ubi eum relique- 
runt, ruréüs gemens postquam animum coll.ge- 
Fal. Cum autem ejus necessarii eum investigassent 
£i invenissent, el c«usam ejus quod ipsius corpori 
gcciderat didiaisaent, rogabant eum ut domum redi- 
gei: i$ autem cum vim ei sepe attulissent, restitit, 
Rursus autem sequeuti nocte eum iisdem de causis 
pejus quam prius affecerunt d:mones ; et ne sic qui« 
dem ejus consanguinei ei persuadent αἱ emigrel, 
dicens salius exse mori quam vivere in talibus vita 
iaculis, Tertia nox propemodum fecit ut excederet 
ab bominibus, cum crudelibus tormentis in eum inva- 
B8issent dauiones, οἱ eum vexassent usque ad extre- 
mum spiritum. Postquam autem viderunt eum non 
concessisse, recesserunt, homine relicio exanimi. 
. Recedentes itaque exclamarunt, dicentes : Vicisti, vi- 
(isti , vicisti. Neque ei amplius aliquid mali occurrit ; 
sed iu purissimo sepulcro pure babitavit dum vixit, 
puram exercens virtutem. 19 Deo quoque fuit pretio- 
&us, ei virtutibus, miraculorum effectionibus; adeo 
ut et multos in admirationem iuduxerit, et ad zelum 
adduxerit et xeimulationem honestorum institutorum. 
linc factum est ut multi quoque ex iis qui de se 


fate ei corpus macerabatur, neque meerebat tristisque 
erat anima, scd in quodam honesto ac venerando statu 
bonum babebat habitum. Verum enimvero Deus eum 
honoraus, post prefinitum temporis intervallum. 
dabat ei super mensam panem duorum vel trium die- 
rum, ut et videretur, et essel, et eo uteretur. Et in- 
grediens in speluncam , quando seniiebat corpus in- 
digere, iuveniebat nutrimentum. Et cum adorasset 
et cibum suupaisset , hymnis rursus frueb ur, per- 
severans in precibus et contemplatione, in dies ger- 
minans, et se tradens praesenti virtuti et future spei, 
semper magis magisque progrediens ; et fere jam de 
meliori sua sorte confidebat , tanquam jam eim ha- 
beret ἰδ manibus : quad. etiam fuit ei causa lapsus, 


B cum propemodum ezxcideret per eam quie ipsum po- 


tea invasit tentationem. Quid enim uon dicimus eju 
eum qui prope fuit casum? Postquam enim ad lang 
proceseit cogitationem, paulaiim imprudeus eo de- 
venit, ut. existimaret ae esse pluris quam alios, et 
jam majus quid possidere quam alii bomines ; et cuin 
jalis e&set , jam deinceps in seipso liabuit fiuuciam, 
Bi ergo gignitur baud jta diu post primuimn parva 
quedam auimi remissio, yt ne videretur quidem ease 
remissio, Deinde oritur major uegligentia, quie de- 
inde eousque progressa est ut sentiretur ; nom et ex 
somno tardius surgebat ad hymnos, et erant preces 
paulo otiosiores, nec hymnus adeo prolixus, et dicit 
ei anima se velle requiescere, et mens ei annuit ; et 
fluctusbant et. vagabantur ei cogilationes, et jam oc- 


valde desperaverant, bonas actiones aggressi sint, et G culte a!iquid absurdi meditibatur. Sed prior asiue- 


pe reete gesserint, eisque factum est id quod dicit 
Scriptura : Qmnis qui aeipsum bumiliat exaltabitur 
(Luce xiv). Praecipue ergo, o filii, exerceamus humi- 
Jitatem , que est fundamentum primum omnium vir« 
tutum. Nobis autem multum quoque confert solitudo 
longior et remotior, 
CAPUT XLVI. 
Alia narratio abbatis Jeatmis, de eo qul lapsus, dictus 
est porníitentia, ' 

Fuit enlm alius quoque monachus qui ulteriorem 
occuparat solitudinem, et mulis annis se recte et 
ex virtute gesserat. (Huff., lib. vw, cap. 1). Qui eum 
esset deinceps senio cenfectua, tentabatur a damo- 
num insidiis. Silentium enim valde ampleciebatue 
exereititor, et in orstionibus et hymnis et multis 
contemplationibus diem transigebat, et visiones quae- 
dam divinas el^re videbat, partim quidem vigilans, 
partit vero etiatn in sortiuia; et somni propemodum 
expers tenebatur a vita incorporea, non terram plsn- 
tans, nequé vietus ullam cur&sm gerens, meque in 
plant quarens quod egenti prxberet. corpori, Sed 
nette avium aucupiom, neque ullum animal perse- 
quebatur ; sed fiducia plenus, ex quo ox regione ba- 
bitabili iuc migrarat, nullam babebat rationem ut 
ei permaneret corpus nutritum , sed omnium oblitus, 
se perfecto sustinelnt in Deum desiderio, sxapectans 
vocationem , et ex hoe mundo migrationem ; eb. ot 
plurimae quidem sloliater ἢ f delectatione eorum 


factio adhua exercitatorem quodammodo abducebat , 
veluti quidam motus ex priori illa iucitatione, et eum 
interim eonservabat, Et aliquando post solitas preces 
ingressus vespere, invenit panem super mensam, qui 
ei auppelitabetur divinitus, et se refecit, Quo tem- 
pore nee illas exsecrabiles abjecit cogitationes, neque 
reputavit animam lodi a contemptione, neque €on- 
versue eat ad. quarendam wali curationem; sed pa- 
Juni duxit parum abesse quominus ezcideret ab lis 
qus decet facere. Amor itaque cupiditatis eum r&- 
ptum cogitatione in regionem abduxit habitabilem. 
Com se tamen iuterim cohibuisset in diem sequen- 
tew , ad eonpuetam conversus exercitalionem, cuin 
Orasset δὲ hymnos dixisset, ingressus speluncam, 
invenit quidem panem sibi appositum, sed non tam 
diligenter copfeotqui, nec tam purum, sed sordidum 


. et inquiastum. Qui etsi esset id admiratns, et Lristilua 


affectus, sumpelt tamen , et se refecit. Successit tertia 
ΟΣ, δι Lriplex malum sddidit. Eteujm mens ejus 
eito irrupit in cogitationes. lia autem erat ei affec(a 
memoria, ut videretur una cum 6o adesse femina et 
simul aceumbere, et eam rei habebat jn. oculis, et 
eam veluti facete porsoverabat. Egressus tamen est 
tertio quoqne die ad opus, et preces, et hymnos, sed 
non habens amplius mundas cogitationes, sed. fre- 
quenter conversus, iu altup tollebat oculos, 608 huc 
et illuc torqueus; ejus eni pulchrum opus iutere 
rwmpebent memori oagitatispum. .Verpgre ergo re- 


114 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


415 


versus pane indigens, illuro quidem invenit in mensa, À nes δαὶ bomines, vobis assentantes οἱ laudantes, ve 


veluti cortosum a-muribus aut canibus, et foris sic- 
css quasdam reliquias. Tunc ingemiscit quidem et 
lacrymatur, sed non quantum satis esset ad coercen- 
dam nequitiam, Nutritusque non quantum volebat, se 
parabat ad quietem. Eum autem acervatim invase- 
runt cogitationes, euni uadique circumdantes ; et ejus 
mentem oppugnant , et captivum statim in mundum 
abducunt. Surgens sutem ivit versus regionem qua 


babitator, ingrediens noctu per solitudinem. Cum au- 


lem dies eum apprehendisset, et qua habitatur regio 
adhue procul abesset, et eum zestus afiligeret, defaii- 
gatus est. Undequaque autem in orbem considerans 
circumspicit, an alicubi appareret monasterium , in 
qued ingressus requiesceret. Quod etiam accidit, eum 


eis pareatis, nec mente efferamini : nan me quoque 
ssepe noctu sic deceperunt d:emones; et neque me 
sinebant orare, nec quiescere, quasdam mihi phan- 
tasias priebentes tota nocte, et mane illudentes humi 
procumbebant, dicentes : Condona nobis, abbs, quod 
tibi labores przbuimus tota nocte. Ego autem dice- 
bam illis : Discedite a me omnes qui operamini ipi- 
quitatem (Psal, vi) ; ne tentetis servum Domini. 
Quare vos quoque, o filii, quietem persequamini, 
vos semper exercentes ad contemplationem, ut pu- 
ram possideatis mentem, Deum rogantes. Nam ille 
quoque est bonus exercitator, qui assidue in munde 
exercetur, et in honestis occupatur actionibus : qui 
humanitatem ostendit et clementiam, hospitalitaten- 


excipientibus quibusdam yiis et fidelibus fratribus, qui B que et charitatem, et fecit eleemosynas, et bene facit 


eum eum tanquam patrem germanum aspexissent , 
vultum ejus et pedes laverunt; et cum orassent, men- 
Sum apposuerunt, et rogarunt ut 402 erant apposita 
sumeret cum charitate. Postquam autem se refecit, 
postularunt fratres ut verbum salutis ab eo acciperent, 
et quanam ratione possent servari a laqueis diaboli, 
et quemadmodum superareut turpes cogitationes. ls 
autem ipsos tauquam pater filios admonens, hortabatur 
ut essent fortes et constantes in laboribus, ut qui es- 
sent paulo post in summa quiete collocandi. Multa 
quoque alia cum eis disserens de exercitatione, eo$ 
valde juvit. Cum autem cessasset ab admonitione, et 
se parum recollegisset, considerabat quemadmodum 
alios admonens, se non monebat nec corrigebat; et 


advenientibus, et opem fert laborantibus, et perma- 
pet citra ullam offensionem. Est quidem hic quoque 
valde bonus; versatur enim in actione et praecepta 
exsequitur ; sed in rebus terrenis occupatur. Ilis qui- 
dem certe praestantior est et major qui versatur ia 
contemplatione, qui a rebus agendis se transfert ad 
intelligentiam, eas res aliis relinquens providendas, 
ipse autem et seipso abnegato, et sui oblitus, scruta- 
ter celestia, Deo omnium sojutus οἱ expeditus assis- 
tens, a nulla autem alia cura retro avulsus. Qui est 
enim hujusmodi, una cum Deo degit, una cum Deo 
versatur, assiduis hymnis Deum semper celebrans. 
Novi enim ego hominem in solitudine, qui decem 
annos cibi terreni nihil gustavit, sed ei angelus tertie 


se esse vietum intelligens, cursu rursus rediit in soli- C quoque die «celestem cibum ad eum afferebat, e ei 


tudinem, seipsum deflens, et dicens : Nisi quia Do- 
minus mili opem tulisset, propemodum in inferno 


habitasset anima mea (Psal. xcix). Propemodum in. 


omne malum sum redactus, propemodum me in terra 
confecerunt., Et in eo factum est quod dictum 7 4S est : 
Frater qui ἃ fratre adjuvatur, est tanquam urbs mu- 
nita et excelsa, et tanquam murus qui non petest 
corruere (Prov. xvin). Quanquam apbinc toto vitae 
tempore luxit perpetuo, privatus mensa quz ei da- 
batur divinitus, et panem suum quserens eum labore. 
Nam cuni se in. spelunca inelusisset, et sibi saccum 
et cinerem sub-travisset , non prius e terra surrexit, 
nec cessavit flere, quam vocem angeli audiisset ei 
dicentem ín somnis : Accepit Dominus tuam poeni- 
tentiam, et tui est misertus; deinceps autem vide ne 
decipiaris. Ad te enim venient fratres quos admo- 
nuisti , et afferent ad te eulogías, quas cum accepe- 
ris, veseeris cum ipsis, et perpetuo Deo ages gratias. 

Hzc ergo vobis narrari, o filii, ut. humilitatem 
exerceatis, seu in parvis, seu in magnis esse videa- 
mini. Hoc est enim primum prx»ceptum Servatoris, 
qui dicit : Best] pauperes spirita, quoniam ipsorum 
est regnum celorum (Matth. vi). Et ne decipiamini 
ἃ de monibus, qui vobis visa et phantasiss excitant ; 
sed si quis ad vos venerit, aut frater, aut amicus, aut 
mulier, aut pater, aut magister, sut mater, aut s0- 
rof, primum extendite manus ad orationem ; et si sit 
phantaeina, fugiet ἃ vobis, Et si vos decipiant deemo- 


D 


in os injiciebat, isque erat ei instar cibi et potus. Scio 
quoque ad hunc hominem in phantasia venisse dz- 
mones, ostendentes angelicos exercitus, et currus 
iguis, et mulos satellites, tanquam alicujus regis ve- 
nientis, et ei dicentes : I& omnibus te recte et ex vire 
tute gessisti, o homo; de cztero me adora, et tan- 
quam Eliam te assumam. Dicebat autem apud se mo- 
nachus: Adoro quotidie Regem meum et Servato- 
rem; et si hie esset ille, non hoc a me peteret. 
Postquam autem ei dixit quod babebat in animo; 
Dominum meum et Regem habeo Deum, quem sem- 
per adoro, tu autem non es rex meus, ille protinus 
evanuit. Hiec autem tanquam de alio disserens, insti- 
tuta vitae sus, et res gestas volebat celare. Qui au- 
tem una cum eo erant patres, eum dicebant hac 
vidisse. 

Hec et alis multa nobis parrans beatus Joennes, 
et trea dies ad nonam usque disserens, nostras cw- 
ravit animas. Cum autem dedisset nobis benedictie- 
ne8, jussit ire in pace, nobis quoque dicta qusdam 
propbetja : Hodie, aiebat, nuntiata est. (95) Alexan- 
drie victoria maxime pii Theodosii, propter de me- 
dio sublatum tyrannum Eugenium, et oportet impe- 
ratorem mori morte propria, quod quidem revera 


. ta fleri contigit. Licebat autem cernere moltitudi- 


nem eorum qui cum ipso erant monachorum ia eccle- 
sia, veluti quosdam justorum choros, lucidis vestibus 
indutos, et hymnis assiduis Deum giorificantes: 


1155 


HISTORIA LAUSIACA: 


4454 


: Postquam autem multos quoque alios Patres vidi- A et seipsum vilipendens. Cum nos autem multum ro- 


mus, venerunt fratres nobis annuntiantes consum- 
matum esse beatum Joannem modo quodam admira- 
bili : nam cum jussisset. ut tres dies nemiuem sine- 
rent ad se venire, genibus flexis ad orationem, con- 
summatus est, ad Deum veniens , cui gloria in s2- 
cula. 
CAPUT XLVII. 
De Pomenia. 

ls quoque cum Christi ancilla Poemenia, qu: ad 
eum videndum accesserat, non est quidem coll.cu- 
tus, significavit autem ei quoque quadam arcana. Ei 
autem precepit, dicens : Descendens a Thebaide, 
ne dellectas Alexaudriam, quandoquidem futurum est 
ut cadas in tentationes. Ea autem magni Joannis prz- 


gsremus, ut adhortatorium nobis sermouem diceret, 
vix in animum induxit ut nobis pauca dissereret de 
mansuetudine. Is, eum hippopotamus aliquando va- 
δίδει vicinam regionem, stans prope fluvium, roga- 
tus ab agricolis, visa bellua ingentis magnitudinis, ei. 
pracepit, dicens : Denuntio tibi in nomine Jesu 
Christi, ne amplius vastes banc regionem. Illa autem - 
tanquam ab angelo loco pulsa, omnino evanuit. Sic 
etiam aliquando abegit crocodilum. 


CAPUT L. 
De abbate Theona (98). 
Vidimus etiam alium non procul a civitate, in 80» 
litudine, nomine Theona, virum sanctum, in domun- 
cula seorsum inclusum, qui tempore triginta anno- 


dicionem vel nibii ducens, vel '746 ejus oblita, B ram silentium exercuerat (Ruff, lib. n, cap. 6). [5 


deflexit Alexandriam, ut videret civitatem. 1n itinere 
autem prope urbem Nicie, ad eam accesserunt naves 
ejus quiescendi gratia. Egressi autem famuli ex qua- 
dam insolentia cum illius loci habitatoribus, amen- 
tibus et profligatis hominibus, manus conseruerunt : 
qui quidem unius quidem eunuchi digitum secuerunt, 
alium autem occiderunt, Dionysium autem sanctissi- 
n.um episcopum in fluvium ignorantes .projecerunt, 
et illam ipsam conviciis et maledictis impetierunt, et 
reliquos omnes servos sauciarunt, 
CAPUT XLVIII. 
Vita abbatis Ammone (96), et eorum. qui cum ipso 
erant. 
Vidimus autem alium quoque virum Thebaide, no- 
mine Awmonam (Ruff, |. n, cap. 3), Patrem ter 
mille monacliorum : quos eliam nominabat Taben- 


nesiotas, qui habebant magnum vit:e agenda institu-. 


tom, ut qui et ovillas pelles ferrent, et vultu [6610 
comederent, ei se deorsum inclinantes, ne quis proxi- 
mum comedentem aspiceret; et tantum exercerent 
silentium, ut viderentur esse in solitudine, unoquo- 
que occulte peragente suum vitae institutum ; solum 
autem specie quadam in mensa sederent, conantes 
86 invicem latere. Aliqui enim ex his semel vel bis 
manum ori adinovebat, tangentes panem vel oleum, 
vel aliqoid ex iis que erant apposita, et cum de uno- 
quoque obsonio semel gustassent, contenti erant hoc 
alimepio ; alii autem panem sensim mandentes, alia 
autem accipientes citra simulationem, sic persevera- 
bant ; alii autem jusculum ter tanium degustabant, a 
reliquis autem abstinebant. Quaze cum, ut erat coo- 
sen'aneun), essem admiratus, uon. pretermisi eam 
que ex eis capitur utilitatem. 
CAPUT XLIX. 
De abbate Be (97). 

Vidimus autem alium quoque senem, qui lenitate 
superabat omnes homines, nomine abbatem Be (fiuf- 
fin., 1. πὶ, cap. 4) : de quo aflirmabant (fratres qui 
δρυΐ ipsum versabantur, eum nunquam jurasse, nun- 
quan) de aliquo mentitum esse, neque aliquo verbo 
iucrepasse, neque iratum fuisse; erat enim ejus vita 
valde quieta, et mores mansueti, ut qui statum ha- 
beret augelicum ; erat autem valde quoque humilis, 


- 


D . 


cum plurimas virtutes perageret, babebatur ab eis 
pro propheta. Exibat euim ad ipsum per dies singu- 
losgnultitudo egrotantium, quibus manus imponens 
per fenestram, dimittebat eos abire salvos. Licebat 
enim videre ipsum habentem vultum angeli, Vetis 
oculis, εἴ totum plenum maxima gratia. ls, cum 
non inulto ante tempore latrones eum noctu invasis- 
Sent, existimantes se multum auri apud eun ipven- 
turos, et vellent eum occidere, precatus est, et mane 
serunt immobiles ad portas ejus usque ad watutinum. 
Cum turbz autem mane sd eum accessissent, οἱ eos 
igni mandare in animo baberent, unum tantum ver- 
bum ad eos est locutus : Sinite eos abire sanos ; sin 
minus, a me fugiet gratia curationum. li vero ipsum 


C au.ierunt ; non audebant enim contra eum dicere, et 


protinus abiere latrones ad ea qui erant circumcirca 
monasteria, mutati moribus, et de ils qua fecerant 
ducti poenitentia. Erat autem vir eruditus in triplici 
gratia sermonum, in scriptis Homanis, Grecis, et 
AEgyptiacis, sicut ἃ multis et ab illo ipso audimus. 
Cum enim nos agnovisset esse bospites, scribens iu 
tabella, Deo propter nos egit gratias. Comedebat au- 
tem semina non cocta. Noctu autem, ut aiunt, egre- 
diebatur e cella, et congregabatur cum feris, et eas 
potabat ex ea quam habebat aqua. Erat enim videre 
vestigia bubalorom, et onagrorum, et quarumdam 
caprearum, cirea ejus monasterium, quibus semper 
delectabatur. 
CAPUT LI. 

De abbate Elia (99). 

Vidimus autem alium quoque senem in solitudinà 
Antinoi, qu: est metropolis Thebaidis, Elism nomiue, 
qui natug erat centum et decem annos (Huf., Hb. n, 
cap. 12). Super eum dicebant spiritum Elie prophetas 
requievisse; erat enim valde celebratus, ut qui in 
terribili illa solitudine egisset «eptuaginta annos. Non 
potest autem oratio pro dignitate narrare asperam * 
illam 747 solitudinem, qua est íu monte w quo ille 
sedebat, nunquam descendens in eam qua habitator 
regionem. Est enin quxdam semita eorum qui ad 
ipsum accedunt ejusmodi, ut vix possint insistere 
vestigiis ii qui accedunt, hinc et inde lapidibus aspe- 
ris obvallata, £rat autem sedens sub quadam petra 


diss 


DE VifiS PA'TNUM LIBER VIII. 


hu 


fa spelunca, adeo ot ;psutmt quoque videre esset for- & prxter opinionem ratione ἃ Deo suppeditatur. Ei 


midabile. Tremebat autem jam totus, ut queni se- 
nectus opprimere! Multa autem signa quotidie pera- 
gebat, nec €essabat. mederi sgrotantibus. Dicebant 
auteni qui apud ipsum erant. Patres, neminem me- 
niíinisse ejus asceusus in montem. Comedebat autem 
jn senectute tres uncias panis, et tres oleas vespere, 
Jn juventute autem semper semel comedebat it heb» 


domada. 
CAPUT Lll. 


Vita abbatis Apollo (100). 

Vidimus antem alium quoque virum sanctum in 
Thebeide, in finibus Herinopolis (Iuf., l. n, cap. 3) : 
jn quam Servator venit cum sancta Maria et Josepb, 
implens prophetiam lIsaix, qua dicit: Ecce Dominus, 
sedet super nubem levem, et veniet in Egyptum ; οἱ 
quatientur manufacta Egypti a facie ejus, et cadeut 
in terram (/saie xix). Vidimus enim illic quoque 
templum, in quo, ingresso urbem Servatore, cecide- 
runt omnia simulacra in faciem super terram. Vidi- 
yius autem illic in solitudine virum , Apollo nomine, 
qui monasteria babebat super wiontem. Erat eni, 
pater monachorum circiter quingentorum , qui erat 
valde clarus et celebratus in Thebaide ; erantque ejus 
wagua opera, et magnas virtutes per euu facicbat 
Donunus, et plurima signa et. admirabilia per eum 
efficiebantur. Hic enim cum a pueritia multam osteu- 
disset exercitalionem, io perfecta xlate talem est 
£onsecutus gratiau, Gum enim esset octogenarius, 
sibi ipagnum congregavit mogasterium virorum [.6Γ- 


feciurum, qui polerant oinnes fere signa efficere. ἰῷ Q 


£um quindecim annos uatus a mund" secessisset, et 
quadraginta aynos in solitudine transegissel, eL in ca 
pinneip virtutem exercuissel : visus est posrea audire 
Dei vocem, dicentis ei : Apollo, Apollo, per te sa- 
pientium in AZgypto, et prudentiam gentium prudeu- 
μον abolebo. Perdes autem mihi cum eis etiam sa- 
pientes Babylonis, et de medio tolles omnem ecultuin 
demoniacum ; et nunc vade in eam qua habitatur 
pegionem; generabis enim mihi populum peculia- 
rem, smulatorem bonorum operum. 1s autem re- 
spondeus, dixit : Aufer a me, Domine, arrogantiam, 
ne forte elatus supra fraternitatem, priver omni bono 
opere (Tit. 1). Ei autem rursus dixit. vox divina : 
Mitte manum tuam super eoligm tuum, et deinde 
comprehendes, ei infodies arena. ls autem cum sta- 
fn manum misissel super collun, apprebendit par- 
vum ZEthiopeu, el eum iufodil in arena clamantem 
ei dicentem : Ego sum daemon superbiz. Et rursus 
facta est vox ad eum, dicens: Vade, quoniam quod 
a Ueo petieris, accipies, Is autem cum primum hoc 
audisset, profectus est in eam qux liabitatur regio- 
nem, tempore Juliani tyranni, el tunc venit in pro- 
pinquam solitudinem. 

Cum quamdam autem parvam occupas:et spelun- 
cam, manebat subter montem. Ejus autem opus erat, 
1oLo diurno spatio preces edere; noctu quidem cen- 
tics, interdiu autem toties, flexis genibus. Ejus autem 
alunentum tunc quoque sicul prius, ad;nirabili el 


enim ἴῃ soli]uidine per angelum afferebatar nutrimen- 
tum. Ejus autem indumentum erat lebiton, quod 
nonnulli colobium appellant, et pervum linteum 
iu ejus capite. Ha?c δηΐϊ ei manebont ín solitu- 
dine, nec veteráscebant. Erat autem: in solitudine 
propinqua terrz quz habitatur, faciens signa et vir- 
tutes admirabiles in virtute Spiritus : quas propter 
miraculi insignem magnitudinem nemo potest omnes 
dicere, sicut audivimus a senibus qui cuim eo versa- 
bautur, qut ips! quoqiie erant. viri perfecti, et pree« 
rant multis fratribus. Fuit itaque protinus claros ae 
eelebratus, tanquam novus aliquis propheta vel ape. 
stolus, qui venisset nostro ssecnío; et emn magna fa- 
ma de eo sparsa esset, omnes qui circameirea di- 


B) persi habitabant monachi, semper ad eum veniebant, 


et tanquam p.tri gerinano, dona sua: offerebaut ani- 
fnas. [8 antem alios quidem hortabatur ad contem- 
phitionem; altos vero instituebat, ul persequerentur 
virtute, quae ver-atur in actione, primum eosten- 
de..$ opere ea qn:v ipsos facere admonebat sermoue. 
Ssepe enim eis ostendens exereitationem, Beminica 
solum cum eis versabatur : ipse quidem non amplias 
sumens, quam olera quz $u$ $ponte nascuntur (a 
terra; hon panem interim vel legümen, nos ex fru- 
clibus arborum aliquid comedens, nec quecunque 
jgni adirota veniunt in usos hominum. 

Cum autem tempere Juliani aliquando. esudiigset 
fratrem iu exercitu captum vinctum teneri in. eusto- 
dia, nccessit ad eum cur fraternitate, rogans eum et 
admonens, ut esset forti« et censtans in laboribus, et 
despiceret pericula sibi imminentis. Dicit enim esos 
sibi tempus certaminum, ut tunc queque] 48 mens 
ejus probetur insuMu tentationum. Postquam autem 
his verbis ejus animum confirmavit, adveniens tribu- 
nus, qui quodam sceleris ferebatur impetu, cum qui- 


'dam οἱ de ipsis significasset, clausis portis eustodiz, 


et ip-um et emnes qui Cum eo erant monachos iaciu- 
sit, tanquam Futeros aptos ad miliiaw; et cum eis 
quot salis essent custodes comsüiLluisset, domenm ro- 
diit, nec auditione quidem ab eis rogari sastinens. 
Media autem. nocte, lampadem ferens angelos appa- 
ret custodibus, lumine iilu-trans emnes qui eram im 
Carcere, adeo ut prae stupore hiantes starent caste- 
des. Qui cum surrexissent, eos rogarunt at cnimes 
abirent, eis apertis jamuis; fatebantor enit esse sa- 
tius pro 9 meri, quam qwe ad eos divinitus venis- 
set libertatem qui citra rationem detinebantur despi- 
cere. Tribunus itaque cum magistratibus saáe ve- 
nieus in custodiam, contendebat ut viri egredereuuie 
e civitate ; dicebat enim domum suam cecidisse terrae 
motu, et e suis servis optimos oppressos faisse. li 
autem h:cc audientes, Deo gratias agentes, abierunt 
in solitudinem, erantque omnes simul, ut dicit 
Apostolus, habentes cor ünum et anam sbnimam 
(Act. 1v). 

Docebat autem quotidie ornari virtutibas, et ma- 
chinas diaboli in cogitationibus in priucipie protinus 


—9 " 


418. 


BISTOÓRIÀ ΠΑΌΒΙΑΘΑ. - 


propulsare. Conitrito enim capite. serpentis, totum Δ heec narrantem aadivimnus, et reddentem eausom prio- 


corpus est mortuum. Jubet enim Dominus ut abser- 
vemus caput serpentis * id autem est, ne in principio 
admitiamus malas et turpes cogitationes, nom solum 
ut obsceenas animi nostri phantasias deleamus : co- 
nari autem nos invicem superare virtutibus, et ne 
quis io bis laudibus aitero videatur inferior. Hoe au- 
tem, inquit, sit vobis argumentum profectus virtu 
tum, quando fuer:tis vacui affectionibus et appetitio- 
nibus, h:ec enim sunt Christi donorum principium. 
Quando autem a Deo habuerit aliquis ostensionem 
mireculorum, ne nimium intumescat, quai suflicien- 
ter profecerit nec efferatur cogitatione, tanquam sit 
jam magis honoratus quam alii, neque ut ostentans 
quod talem gratiam acceperit; sin minus, seipsum 


ris ignorationis. Nam bovem quidem, aieba!, in deos 
referebant gentiles qui prius apud nos habitabant, 
quoniam per ipsut exercentes agriculturam, victum 
Bibi purabant; squam autem Nili, quoniam irrigat 
omnes agros; terram quoque colebant, ut quas esset 
aliis ommnibus regionibus fertilior. Reliquas aeiem. 
&bominationes, canes et simias, et reliquam esouem 
&nimanüum et olerum εοἰδῦδοι tarpitndipem, qua- 
tenus eorum usus (uit eis occasio silulis, qui tempure 
Pharsonis homines ocoupates tenuit, quandu ille 
leraeles persequens, submerses est. Ubusquieque 
enim id in quo (uit occnputus, cum Pharaouem nen, 
esset secuus , boe 7459 in deos retulit, dicens ; 
Hoc [uit mihi deus hodie per quod eflectaun eat et uer 


decipit mente captus, et gratia mul:abitur. Habuitergo B perirem una eum Pharaone, He quidem in sermo 


hanc magnani doctrinam in sermonibus, quam nos 
quoque s^ pe postea ab ipso audivimus: in operibus 
autem efficiebat majora, omnis enim petitio ei sta- 
tim dabatur a Deo. 

Quin etiam videbat quasdam revelationes : vidit 
enim suum fratrem natu maximum, qui ipse quoquo 
fuerat consummatus in solitudine, et ipso pulchre 
vitze instinto eum superaverat, cum quo ipse quoque 
Jongo tempore vixit in solitudine. Videbatur e:go 
eum videresedentem in eodem throno cum apostolis, 
cum ei reliquisset suarum virtutum hzreditatem; et 
sic pro se ipso intercedebat, Deum rogans, ut esset 
velox ejus translatio, ei cum ipso sibi requiem pre- 
staret in caelis. Visus est autem ei dixisse Servator, 


-eportere aum adliuc parvo tempore esse iu. terra ad C 


zaultorum yerfectionem, donec multi fiant ejus vir» 
tutis iemulatores. Magnus enim monachoru ;. populus 


eredewir ejus fidei, et pius exercitus, ut gloriam di- 


gnam laboribus cousequatur apud Deum. Haec vidit, 
qua eliunm evenerunt. Nam eum multi undique ez 
auditione ad eum convenissent monachi, et per &jus 
doctrinam et couversationem plurimi omnino mu»dg 
renuntiassept, (acta est fraurum cobabitatio, cum ad 
quingentos fratres simul apud ipsum communem vi- 
t219 haberent, etunam mensam, tota γι ste candida ; 
et in eis impleta est Scriptura, qua dieit : Lazare 
deser(uim sitiens, erumpe εἰ clama quie nou pariuris ; 
quoniam mulu sunt lii desertae, magis quam viru 
habentis (Isaig Liv). Nam impletum quidein est hoc 


eloquium propheticum ex Ecclesia qum congregata D 


est ex gentibus : perfectuin est autem in liac etiam 
JEgyptiaca solitudine, qus plures filios Deo exbibet, 
quau terra quas est habitata. Ubi euim sunt in urbibus 
Lot greges eorum qui salvi fiuat, quot Deo exhibent 
qux sunt in /Egypto selitudines * Quot sunt enim hic 
populi, tot suat illic in desertis monachi. ἃς mihi 
videtur dietum Apostoli, etiam in ipsis esse imple- 
tum : Ubi euim abundavit peccatum, superabundavit 
ei gratia ( Rom. v). Abundavit enim quondam in 
AEgypto iaultus. et impius idolorum cultus, adeo ut 
jn nulla gente magis; €anes enim et simias quidam 
colebant ; alii allia et cepe; et ex vilibus oleribus 
juulta deos existieuabant, ut ipsum sanctum Patrem 


hihus babuil samctus ApoUo 


Ánte sermones autem scribendum est qus posse- 
dit in operibus. Fuerunt enim aliquando gentiles 
prope accolentes in locis omnibus, et decem pagi 
qui erant ei propinquiores magis colebant demones. 
Erat autem templum maximum inu uno vico, et si- 
mulacrum maxime insigne, ligaca autem erat hzc 
$1atua, Pompam autem ducebant, eam per vicos cir- 
cumfíerentes nefarii sacerdotes, qui bacchabantur 
cum multitudine, veluti pro aqua fluviatili celebrantes 
mysteria. Accidit autem ut illo tempore illic adesset 
Apollo cum paucis quibusdam fratribus : postquam 
autem vídit multitudinem repente daixoniace furen- 
tem per regionein, llexis Secvatori genibus, fecit om» 
nes gentiles repente immo':.iles. Cum autem non 
possent ex illo loco progredi, alius alium. trudentes, 
el 2558: toto die torrereutur, ignorantes unde hoc eis 
evenissel, sacerdotes eorum dixerunt esse quemdami 
Curistianum habitantem in eorum finibus sub solitu- 
dine, qui liec. faceret, dicentes de Apollo ; et opor« 
tere ei supplicare, sin minus fore ut veuiaut iu peri- 
culum, Postquam autem qui procul habitabant , 
auditis clamoribus et lamen'atiouibtus, accesserit, 
el eos rogarunt : Quidnam est, dicentes, quod vobis 
repente accidit ? quo pacto hoc factum est ? Illi au- 
lem dixerunt se nescire, nisi quod virum habebant 
suspectum, dicentes oportere illum placere. Alii vero 
testabanter se eum vidisse prztereuntem ; et sic ro- 
garunt eos ut els cito daretur auxilium : adductis bo- 
bus conati sunt movere simulacrum ; id autem mas 
nebat tanqaaut immobile cum ipsis sacerdotibus, 
Cum nullam ergo evadendi rationem imvenissent, 
miserunt per actolas legationem ad Apollo , et illing 
liberati ab errore recederent, His antem Apollo signi- 
ficatis, celerrime descendit homo Dei; ei cum orat- 
sel, omnes solvit a vincolo. Hi autem omnes uuo 
animo ad ipsum proces:erunt , universoram Servato- 
ri credentes, et Deo qui facit admirabilia, idolo pro» 
tinus igni mandato. Quos omnes eatechesi institutos 
adjecit ecclesiis. Multi autem ex his in hodiernum 
usque diem degunt in. monasteriis. Hujus aatem rel 
fama pervasit in omnes partes, et muli. crediderunt 


14199 


DE£ VITIS PATRUM LIBER VIII 


116 


in Dominum ; adeo ut nullus amplius gentilis nomi- A miraculum, οἱ eventum ejus quod dixerat, omnes 


netur in ejus finibus. 

Non multo post autem tempore, duo pagi inter 86 
bellum incipiunt committere, pro agris decertantes. 
Postquam autem est Apollo renuntiatum, statim ad 
eos descendit, inter eos pacem concilisturus. Qui 
erant »sutem ex parte adversa non parebant, sed con 
tradicebant , freti uno latronum principe, ut viro ad 
bellum prestantissimo. Cum eum ergo Apollo vidisset 
contradicentem, dixit ei : Si parueris, o amice, ro- 
gsbo Dominum meum, ut (ua peccata remittantur. 
Je autem ubi hoc audivit, non cunctatus, abjectis ar- 
mis, ejus genibus advolutus supplicavit; et pace 
facta ejus intercessione, suos remisit ad propria. 
Cum ii autem pacem egissent, et abiissent, insignis 
eorum propagnator, Apollo de cetero sequebatur, 
promissum aperte exigens. Quem cum assump:«isset 
beatus Apolio in propinqua solitudine, admonu't et 
hortstus est ut patienti el constanti. esset. animo, 
posse enim Deum ei condonare. Ubi autem nox ad- 
venit, ambo viderunt in somuis se astare ante tribu- 
nal Christi : utrique autem contemplabantir angelos 
Deum una cum justis adorantes. Cumque ipsi una 
cum eis procubuissent, Patrem adoraverunt; et vox 
ad eos facta est Dei dicentis : Quz est societas luci 
cum tenebris? aut qux pars est fidelis cum infideli 
(41 Cor. n) ? Quid vero stat cum justo homicida, cum 
sit indignus tali contemplatione ? Tu autern abi, 0 
homo, tibi enim est concessus hie tarde natus perfu- 
ga. Qui cum alia multa vidissent et audiissent admi- 


Servatori credentes eum praediesbant prophetarm. 
Erat autem adhuc antea in montis spelunca san- 
etus Apollo, cum quinque aliis fratribus, qui primi 
fuerunt ejus discipuli, cum recenter venisset 6 soli- 
tudine. Cum autem adventasset dies festus Pascha, 
et Dei cultum implessent, erant esuri ea. quae inve- 
niebantur : erant autem aliquot sicci panes, et quz- 
dam olera reposita. Eis autem dixit Apollo : Si su- 
mus fideles, o filii, et germaui Christi filii, petat 
unusquisque vestrum a Deo id quod ejus animo gra- 
tum est ad vescendum. llli vero e1 universum per- 
miserunt, existimantes se. esse indignos tali gratia. 
Cum lzto autem vultu orasset, et omnes dixissent 
AÀmeu, protinus nociu venerunt in speluncam quidam 


B viri penitus incogniti, qui dicebant se venirea lon- 


ginqua regioue; el omnia ferebant, ea etiam de qui- 
bus ne auditione quidem acceperant, et qua non na- 
scuntur in /Egypto, horti fructus omnis generis, 
uvas et mala punica, et (icus et. nuces, omnia intem- 
pestive : quin etiam quosdam inventos mellis favos, 
et urnam recentis lactis, et uicoloos mazimos, et 
panes maudos et calidos (101) e regione externa. li 
Suiem qui ea attuleraut, cum solummodo tradidis- 
sent, tanquam missi a viro magno et divite, protiaus 
propere recesserunt. Cum aulem qus erant escu- 
lenta percepissent, ea illis suffecerunt usque ad Peu- 
tecosten ; adeo ut ipsi quoque mirarentur, et dice- 
reut fuisse ea vere a Deo missa. 


Quidam autem ex monachis rogabat Patrem ut sta. 


rabilia, qua» neque audet oratio dicere, neque auris G tim Deum pro ipso oraret, ut gratiam aliq:.am | eoa- 


audire, excitati annuntiarunt iis qui cum eis conver- 
sabantur. Omnes autem maxima invasit admiratio. 
utrisque unam narrantibus visionem. Permansit au- 
tem cum exercitatoribus, is qui non erat amplius 
bomicida, usque ad mortem vitam &uam corrigens, 
ex lupo in simplicem et innocentem agnum mutatus, 
In eo quoque impleta est Isai prophetia, dicentis : 
Lupi et agni simul pascentur, et leo et bos simul 
comedent paleas (Isaie Lxv). Licebat enim illic quo- 
que videre Jthiopes cum monachis se exercentes, 
et multos virtutibus superantes, et Scripturam in 
eis impletam, qua dicit : Ztbhiopia prz:veniet manum 
ejus Deo (Psal. 1xvn). 

Aliquando autem decertabant gentiles adversus 


Christianos rusticos pro suis (nibus: erat autem D 


: multitudo utrorumque armatorum, quibus astitit 
Apollo pacem inter eos concilians. Ei autem restitit 
gentilium in pugna antesignanus, qui erat vir gra- 
vis et saevus; affirmabat autem et dicebat se non esse 
daturum pacem usque ad mortem. 1s autem ei uicit : 
Atque adeo tibi fiat quod elegisti, nullus enim prseter 
te occidetur. Tibi autem mortuo non erit terra se- 
pulcrum, 71550) sed ventres ferarum et vulturum te 
implebuntur. Atque adeo oratio effectum protinus 
est sortita, cum ex utraque parie nullus sit inter- 
fectus prseter antesignanum, Quem etiam cum in 
arena tumulassent, mane invenerunt membra laniata 
sb hywnis et vulturibus. lili autem cum vidissent 


sequeretur. Cum ipse autem orasset, ei dabatur gratm 
humilitatis et mansuetudinis, adeo ut mirarentur om- 
nes éum esse tam mansueium. Has autem ejus virtu. 
tes narrarunt nobis qui cum ipso erant fratres, bz 
multis quaque attestantibus fratribus. 

Etenim cum non 1nadlto ante tempore fuisset ali- 
quando fames in Thebaide, qui autem ea loca. 2cco- 
lebant populi audissent quod qui erant apud eum 
monachi pr:eter spem omnem et opinionem quotidie 
alerentur, uno animo apud ipsum accesserant cum 
uxoribus et liberis, simul benedictionem petentes et 
alimentum [58 autem nihil veritus, ne cibus ei ali- 
quando deesset, dabat omnibus venientibus, unicui- 
que quod in diem sufficeret. Relictis autem tribus 
solis magnis sportis eum panibus, et fatne invale- 
sccnte, jubet sportas afferri in medium, quas ipso 
die erant esuri raonachi; et audientibus omnibus 
fratribus et populi multitudine, dixit magna voce : 
Non potens est manus Domini hzc implere? Hzc 
autem dicit Spiritus sanctus : Non deficiet panis ex 
his sportis, donec novo frumento fuerimu- satiati. 
Et afürmarunt omnes qui tunc aderant eis panes 
suffecisse quatuor menses. Similiter autem et in 
oleo et frumento ; adeo ut veniret sa!anas, et ei di- 
ceret : Num tu es Elias, aut alius ex prophetis et 
3postolis, quod hzc facias ? Is autem dixit ipsi: 
Quid enim ? non homines sancti fuerunt apostoli et 
prophete, qui hec nobis tradideruut? An. tune qui- 


-— - -— --- - 


401 HISTORIA LAUSIACA. 4102 
dem aderat Deus, nunc autem peregre est: profe- A in sermone gratiam, et' reliquas ejos virtutes, quas 


etus ? Potest autem Deus hzc semper facere, et ni« 
hil erit quod ipse non possit. Si ergo Deus est 
bonus, cur tu malus ?* Quid vero non oportet nos 
quoque dicere ea qua vidimus , nempe quod fratres 
ingrediebantur cum sportis, ad mensas panes affe- 
rentes, et cum comederent quingenti fratres ad sa- 
tletatem, eas rursus plenas accipiebant ? ' 
Aliud quoque miraculum, quod videntes obstupui- 
mus, par est dieere. Cum enim ad eos venissemus 
spatio trium dierum, cogniti sumus, procul visi a 
fratribus, qui ex eo audierant de nostro ad eum ad- 
ventu : qui quidem propere accurrentes nobis vene- 
runt obviam psallentes, est enim hic mos apud om- 
nes monachos. Et cum proni ia terram adorassent, 
nos deosculati sunt, nos sibi invicem ostendentes , 
οἱ "icentes : Ecce venerunt fratres, de quibus pater 
noster dixit tribus ante diebus, dicendo : Post tres 
dies venient ad nos tres fratres, venientes Jeroso- 
l]ymis. Et alii quidem nos deducebant, alii vero os 
retro sequebantur, psallentes, donec prope ipsum 
venimus. Cum autem audiisset pater Apollo vocem 
psallentium, venit nobis obviam, ut mos ei erat erga 
omnes fratres ; et cum nos vidisset, adoravit primus 
se in terra extendens ; et cum surrexisset, est oscu- 
latus; et postquam | introduxisset, oravit, et pedes 
nostros manibus lavit propriis, et hortatus est ad re- 
lectionem. Hoc autem faciebat omnibus fratribus qui 
ad ipsum veniebant. Qui enim eum ipso erant fratres, 
alimentum non prius accipiebant, quam Eucharistiz 


propter summum miraculum siluimus, auditas utique 


ex Ipso et ex aliis ἢ 


Cum autem de exereitatione et vitas institüto no- 


biscum sepe seorsum disserüisset , sepe etiam dixit 
de suscipiendis monachis, quod oportet adorare fra - 
tres advenientes : Non enim ipsos, aiebat, sed Deum 
adorasti. Vidisti enim , inquit, íratrem tuum? 
vidisti Dominum Deum tuum ; ef hoc, inquit , ab 
Abraham accepimus (Gen. xvin) ; et quod oporteat, 
inquit, nonnunquam cogere fratres ad refectionem , 


a Lot accepimus , qui coegit angelos (Gen. xix) ; et 


quod oportet, si fleri potest," monachos quotidie 
communieare sacramentis. Qui enim &e ab eis pro- 
cul amovet, Deus quoque proeul ab eo recedit. Qui 


B autem hoc facit assidue, assidue suscipit Servato- 


rem. Est enim, inquit, vox salutaris : Qui comedit 


carnem meam, et bibit meum sanguinem, ma- 


net in me, et ego in eo (Joan. vi). Hoc confert 


monachis salutaris passionis commemorationem cou-- 


ünenter facientibus, quotidie etiam se preparare, ut 
omni tempore digni sint qui suscipiant eodlestia sa- 
cramenta, quandoquidem sie quoque consequitur 


remissionem peccatorum. Catholica autem et gene- 


ralia jejunia non lieet solvere sine ingenti necessi- 
tate ; in quarta enim feria traditur Servator, :et in 
parasceve crueifigitur ; qui ea ergo solvit, Servato- 
rem una tradit, et una crucifigit. Sed si ad vos ve- 
niat frater qui opus habet ut reficiatur cum sit jeju- 
nium , ipsi soli mensam apponite ; sin autem nolit, 


Christi communicassent : boc autem faciebant hora (Σ ne cogatis, habemus enim communen traditionem. 


nona diei. Deinde cum &ic comedissent, sedebant au- 
dientes eum docentem omnia pra&cepla, usque ad 
primum somnum. lllinc alii quidem ex ipsis sece- 
debant in solitudinem, Scripturas tota 751 nocto 
memoriter expromentes ; alii vero illic persevera- 
bant, assiduis hymnis Deum laudantes, ad diem 
Usque : quos ego vidi his oculis, cum vespere hym- 
Dos coepissent, usque ad matutinum nonu cessasse a 
cantu. Multi certe ex iis hora nona solum descende- 
bant de monte, et Eucharistiam sumentes, rursus ad- 
scendebant, contenti spiritali nutrimento usque ad 
aliam nonam. Hoc autem multi ex iis faciebant 
multos dies. Licebat autem eos videre exsultantes 
in solitudine, adeo ut nullam ejusmodi aliam exulta- 


tionem in terra videre liceat, nec latitiam corpora- p 


lem. Neque enim erat inter eos aliquis mcestus aut 
tristis ; sed si quis videbatur prz se ferre tristitiam, 
$talim pater Apollo ex eo rogabat causam, et quz 
erantin occulto uniuscujusque cordis, renuntiabat. 
Dicebat autem : Non oportet esse tristes propter sa- 
lutem, cum futuri simus heredes regni coelorum. 
Tristes autem, inquit, erunt gentiles, flebunt Judzi, 
lugebunt peccatores; justi autem laetabuntur : et qui 
terrena quidem animo agitant, letantur in rebus 
terrenis ; nos autem qui tanta spe digni sumus habi- 
li, quomodo non l»tamur perpetuo ? cum nobis Apo- 
stolus suadeat, ut semper letemur, et in omnibus 
gratias agamus (I Thess. v). Quis autem dixerit ejus 


PaxBon LXXILH. 


Multum autem reprehendebat eos qui ferrum gesta-. 


bant, et comam nutriebant. Hi enim, inquit, se 
ostentant et quaerunt placere hominibus , cum opor- 
teat ipsos potius corpus solvere jejuniis, et quod 
bonum est facere in occulto ; ii vero non sic, sed 
se propalant omnibus. Et quid opus pluribus? Om- 
nis enim ejus doctrina est ejus vitz instituto similis, 
quam nec quis scribere potuerit nec dicere. Plurima 
ergo nobiscum seorsum , tota szpe hebdomada dis- 
serendo, taudem dimittens dixit: labete pacem 
inter vos, neque separemini in via. 

Cum autem dixisset iis qui cum ipso erant fratri- 
bus , quisnam ex ipsis vellet nos deducere ad visi: 
tandos alios Patres, sanctus Apollo, tribus viris 
delectis qui valerent et sermone et vitae instituto, 
erantque periti lingue Grzcze et Romans et A£gyp- 
face, cum eis nos dimittens, jussit eis ne nous 
prius relinquerent quam satisfactum esset nostro 
videndorum Patrum desiderio: quos si quis vellet 
omnes videre, ad eos aspiciendos tota vita non suffi- 
ceret. Cum nobis ergo benedixisset , smandavit, di- 
cens : Benedicat vos Dominus ex Sion, et videatis bona 
Jerusalem omnibus diebus vit:e vestrz (Psal. cxxvu). 

Nobis autem ambulántibus meridie per solitudi- 
nem, videmus tractum magni draconis, qui tan- 
quam trabes erat protractus per arenam : quem cuim 
vidissemus , nos magnus timor invasit. Qui autem 
nos ducebant fratres, hortati sunt ne timeremus, 


91 


q165 


DE VITIS PATRUM £4BER VIII. 


4104 


sed essemus bone animo, et sequeremur draconis A dimisit, ut qui eis tristia affectis nihil prodesse 


vestigium : Videbitis enim fidem nostram , cum ipsi 
simus eum manu nostra superaturi, Multos enim, 
inquiumt, e& dracones e£ cerastas manu interfeci- 
mius , sicut scriptum est. In eis enim implebatur il- 
lud : Dedi vobis potestetero ambulandi auper ser- 
pentes et scorpiones, et super omnem potestatem 
inimici ( Lace x ). Nos autem qui ferebamur incre- 
duliate, et qui majori eramus affecti formidine, 
rogsbsmus eos ne iremus per vestigia draconis , sed 
recta via. Unos autem frater ΟΣ ipsis, magna animi 
alacritate, eom nos eo ia loco dimisisset , profectus 
est in solitudinem querens belluam, Quam cum in- 
venisset , aon preeul ab antro, magna voce excla- 
mabat drseonem esse in spelunca ; et vocabat ipsos, 


posset. Mane autem surgens, venit in eua locum 
quo transitura erat bellua : postquam autem ter 
flexit genua ad orationem, in ipsum veniebat bel- 
lua, magno eum stridore gravem emittens anheli- 
tum, et intumescens ac sibilans, teirumque edens 
spiritum. ]s autem nihil territug, ad draconem con- 
versus, dixit : Vipcet te Jesus Christus, Filius Dei 
.vivi, qui est magnum celum victurus. Idque cum 
diisset, protinus disruptus est draco, per os oune 
virus evomens cum sanguine. Cum aulem venissent 
rustici postridie, et illud rhagnum vidissent mira- 
culum, et non ferrent spiritum, in animal mul- 
tam arenam congesserunt, Patre illic eis astante, ad 
draconem enim licet mortuum non audebant accedere. 


ut ad se venirent vitri quid esset eventurum ; e, Bj, — Puer autem, inquit, pascens cum repente vidisset 


bortantibus nos aliis fratribus ne timeremus, cum 
magno metu ebiimus visuri belluam. Nobis autem 
repánie occurrens frater 7549 unus, manu nos 
traxit in suum wonasterium , dicens nos non posse 
ferre impeium bellus , ei maxime quod nogdum vi- 
dissemus talem , ae vero sape vidisse ipsam belluam 
tam vasta mogaitudine, ut qua sit plus quam quin- 
decim cobiteram. Cum nes ergo juseisset manere in 
leoo, abiit sd (ratrem, dicens ei ut recederet ἃ cg- 
werna; conabatur enaüum ille à loro non recedere, 
priusquam interfeciaset draconem. Cui cum persua- 
sisset , eum dueit ad aes inerepantem modicam no« 
stram fidem. Quiescenies autem apud illum fratrem, 
qui eirciter unum milliare remetum habebat mona: 
sterium , satis refecti aumus, 
GAPUT Lijj. 
Vita abbatis Amun. 


' Nie autem nobis narrabat , in illo loco ip quo ipse 


sedebat, fulage virum sanctum, cujus ipse fuit di- 
Scipulus , nomine Amun ( Auf. , l. u , cap. 8, vocat 
Ammonem), qui inillo loeo plurimas fecit virtutes ; ad 
quem sspe latrones venientes , accipiebant ejus pa- 
mem et alimenta. Hae ergo sgre lereng, cum uno 
die egressus esset in solitudinem , adduxit secum 
duos magnos dracomes, ei juesit eis ut in eo loco 
manerent, et portam custodirent, Homicidze autem 
eum pro more vemiseent, et vidissent miraeulum, 
pre stupore hiantes ceeiderupt in faciem. Egressus 
autem invenit eos mutos, et fere semünortuos ; et 


adhuc vivum draconem, statim emota mente fuit 
exanimalus ; jacuit itaque puer nibil spirans in loco 
tota die in solitudine. Cum eum autem sui vespere 
invenissent parum spirantem, totum inflatum ex 
ecstàsi, deducunt ad patrem, ignorantes causam 
ejus quod acciderat. Cum is autem orasset , et eum 
unxisset oleo, surrexit puer narrans id quod fuerat 
deprehensum. Qua re vir maxime motus, ad interi- 
mendum draconem est conversus. 
CAPUT LIV. 
Vita abbatis Copre (102) presbyteri. 

Erat autem illic quidam presbyter, qui monaste- 
rium prope habebat in solitudine, Copres nomine 
( Raf. lib. 11, cap. 9) : vir sanctus, prope nonage- 


C narius, prepositus fratrum quinquaginta, qui ipse 


quoque plures faciebat virtutes, morbis medens , et 
multas faciens curationes, et demones expellens, 
et res multas efficiens, atque adeo quasdam in no- 
stris oculis, Is ergo postquam nos vidit salutavit, et 
pro nobis oravit, et postquam pedes nostros lavis- 
set, sciscitatus est ἃ nobis, quenam In mundo fie- 
Tent ; nos autem rogsvimus, ut lpse nobis potius 
exponeret sui vitze instituti virtutes, et quo modo 
esset Deus ei dona largitus, et quanam ratione fuis- 
set particeps ejus gratiz. Is autem nulla eo nomine 
elatus superbia, nobis suam vitam narravit , et ma- 
jorum suorum qui ipsum superarunt, quorum ipse 
viue institutum est imitatus : Non est, iuquit, o filii, 
quod a me fit admirabile, si conferatur cum iis qux 


tum eos excitasset, probris eos affecit, dicens ; D in vita gesta sunt a Patribus nostris. Et cum narra- 


Videte quantum estis bestiis sgrestioreg ; nam istze 
quidem propter Deum nostre parent voluntati, vog 
autem neque Deum timuisiis , neque Christianorum 
estis reveriti religionem, Introduciis autem eis ip 
cellam , mensam apposuit, et monuit ut mores mu- 
Zarent, [lli autem surgentes, protigus mullis visi 
Sunt meliores; pon multo post autem ipsi quoque 
Υἱοὶ sunt eadem signa facere. 

Aliquando autem , inquit, cum unus magnus draco 
propinquam vastaret regionem, et multa occideret 
apimalia, quicunque habitabant juxta solitudinem , 
onines simul venerunt ad Patrem , rogantes ut de- 
leretar bellua ex eorum regione. Is autem eos ita 


ret nobis Copres presbyter quae recte et ex virtute 
gesta fuerant a Patribus, unus ex fratribus nostris 
dormitans, ut qui iis qux dicebantur fidem nequa- 
quain haberet, videt in ejus manibus librum admi- 
rabilem, scriptum litteris aureis, et canum viram 
astantem , et minaciter ei dicentem : Non audis a:- 
tente lecturam, sed dormitas ? 1s autem conturbatus, 
hobis eum audientibus, statim quod audierat et v.- 
derat Romane exposuit. Eo autem hzc nobis adhuc 
dicente , venit quidam rusticus habens calfathum 
arena, qui exspectabat donec implesset narratione: : 
rogavimus autem nos presbyterum : Quid sibi vult 
rusticus cum arena ? nobis respondit Pater, dicens ; 


4465 


HISTORIA LAUSIACA. , 


1166 


Filloli mei, non oportebat me gloriari apud vos, Α condonaretur erratum, et ut (eret Christianus ; quod 


neque ea enuntiare que gesta sunt a Patribus ; ne 
menté elati amittamus 753 mercedem : propter 
Studium autem vestrum et utilitatem, quod tam 
procul ad nos venistis, non fraudabo vos utilitate ; 
sed qux per mos Servator gessit, narrabo presen- 
tibus fratribus. 

Sterilis crat ager qui e$t prope nos, et rustici qui 
ipsum possidebant, seminantes, vix semen duplica- 
1um metebant; vermis enim nascens in spica, tótam 
messem corrumpebat. Agricolae autem catechismo ἃ 
vobis institoti, et effecti Christiani, rogarunt nos ut 
oraremas pro messe. Dixi autem οἷς : Si habetis fi- 
dem in Deum, vel arena deserti fructum vobis affe- 
ret. li autem nibil eunetati, eum hae arena, qua a 


nobis caleatar, sines. implessept, attolerunt, rogan- B 


tes ut benediseremus. Postquam autem sum preca- 
tus ut illis feret secendum ipsorom üders, ipsi eam 
cum fromenio seminerunt in arvis suis; e$ repente 
eorum ager ia mulüplicavit fruetum, ut omaem su- 
peraret /Egypuun, Hec ergo ífatere 50d, nebis 
quotannis exbibent molestiam. Unum autera, mquit, 
magnum miraeulum prsbuil snibi Deus moltis pre- 
sentibus. Cum enim in. civitatem aliquande deceen- 
diem, inveni quemdam virum Maeiciasm qui po« 
pulos seduxerai; cum autem non possem ei publice 
persuadere, dixi conversus ad multitudinem : Ma- 
gnum rogum in platea accendite, et. ingrediamur in 
flammam; et qui ex nobis illesus a flamma manserit, 


is babet bonam fidem. Postquam autem hoc factum. 


etiam factum est. Erant autem hac ipsa hora hoepl- 
tes fratres qui ad nog venerant : propter quos tem- 
pestive admodum ad nos allata sunt olera. Quz cum 
comedissemu$, egimus Domino gratias, duplici ac- 
cepta lzetiiia, οἱ ex salute hominis, et ex refectiene 


fratrum 
CAPUT LY. 


Vita abbatis Suri. 

Abbas sutem Surus, inquit, et Iealas (Πα)... l. i, 
tap. 10), et Pautfus. sibi fnvicem repente occurrerunt 
sd fluyium, viri pil et egregii exercitatófes, invisuri 
magnum abbatem Anuph. füistabat auteni eorum 
ihtervallumr tribus mansionibus; et dicunt ad se 
invicem : Ostendat nnusquisqué nostrum sttuti vita 
hstitutum, et qaemadmodam fuit in hac vita ἃ Deo 
ltonofatus. Abbas autem Surus dixit οἷα : Pétó a Deó 
donum, ut nos virtute. spiritus indefessf ad lócutui 
perveniamus ; ét cümr ipse $olum orasset, fireentum 
est protinug paratumr naviginm, et ventus secundas, 
et momento temporis inventi sunt fri locó, cum ad- 
verso ffumine navigassent. 

CAPU? PVT. 
Vita abbatis Isáie. 

Isafas auteni dicit eis : Εἰ quid minith, 6 4miel, ài 
vit nobis occurrerit, qui vitánt narret uniuscujusque 
(Fuff., lib. n, cap. 10]! 

CAPUT LII. 
᾿ Vita abhatis Pauli. 
Paulus autem dicit ei$ : Si Deua riobis revelaverit 


est, et turbas rogum cito aceenderunt, ipsum mecuge G quod post tres dies assumít hominem * Cum autem - 


trahebant in ignem. 18 autem dicit: Unusquisque 


seorsum ingredialur, debesque primus iogredi qui. 


jussisti. Cum autem in. nomine Christi signatus es- 
sem ingressus, flamma in lianc et. illam partem di- 
visa, me nulla affecit molestia, cum semiboram in ea 
essem moratus, Turbe autem viso miraculo ezcla- 


marubt, et cogebant illum pyram pervadere, is au- - 


tem nolebat, timore affectus, Cum eum autem acce- 
pissent populi, in medium protruserunt; et totus 
flamma ambustus, ejectus est e civitate, clamantibus 
foputis : Planum viventem exurite. Me autem turbze 
accipientes, et laudibus prosequentes, deduxerunt in 
ecclesiam. 

᾿ Cum sufem ego aliquando per quoddam templum 


paulo ufterius processissent, vir eis obvíam factus eos 
salutat; Paulus autem ei dicit : Dic vobis qua recte 
gessisti ; nam post crastinum diem abibis ad Deum 
(Reffn., i. n2, cap. 10). 
CAPUT L VIII. 
Vita abbatis Anuph (102). 

Dixit autem eis Ánuph : Benedictus Deus, qui mihi 
hzc quoque signavit, et vestrum vitse institutum et 
adventum (Ruffin., . n, cap. 10). Cum autem dixis- 
sét qux: unusquisque eorum recte gesserat, exposuit 
deinceps, qux ipse fecerat, dicens : Ex quo Servato- 
ri$ nomén professus sum in terra, ex ore meo non 
est egressum mendacium : humani cibi nihi! sumpsi, 
me celesti alimento 78/4 alente quotidie angelo :- 


trasirém, quídam ex genübus suis ídolis sacrifica- D nullius alterius. rei cupiditas in cor meum ascendit, 


bant. Dixi autem eis : Cur cum sitis participes ratio- 
ris, sacriftcotis hs qua earent ratione : vosque estis 


de e:etero iis magis expertes rationis? [lli autem , ut- 


qui recte dixissem, me statim sunt secuti, credentes 
Servatort. 

Cum sttem esset milit aliquando hortus in agro 
propinquo, propter ezm qua ad nos veniebat frater- 
Ditatem, et quidam pauper eum operaretur, ingres- 
sus est qnidam gentiffs, ut fararetur olera : ubi vero 
ea suffurstus reeessisset, eaque tribus horis non 
potuisset €oquere, sed nransissent in lebete qualia 
acceperat, utpote quod aqua minime cafefieret, vir se 
colligens, accepta olera ad nos detulit, rogans ut sibi 


prterquam Dei; nibil ex rebus terrenis occultavit 
mihi Deus, quod non significaverit et ostenderit 
mihi. Non interdiu somnum cepi, non noctu requievi, 
Deum quaerens: Una míhi semper adfuit angelus, 
mundi ostendens potestates ; lumen cogitationis mese 
nünquam fuit exstinctum ; omnem petitionem aecepi 
a Deo protinus. Vidi szpenumero Deo assistentes 
myriades angelorum, vidi choros justorum, vidi mar- 
tyrum congeriem, vidi monachoróm vitse institutio- 
nem; vidi opus autem omnium Deum laudaxtium. 
Vidl Satana m igni traditum, vidi angeles ejus puni- 
tos, vidi justos. Meétantes in eternum. fec et multa 
alla narrans, tertio die tradit animam; eamque stà- 


1161 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


tim suscipientes angeli οἱ chori tnartyrum, in colos A galitatem admiratus, éutm secutus est abeuntem ad 


sustulerunt, ipsis videntibus et hymnos audientibus. 
CAPUT LIX. 
Vita abbatis Hellenis (404). 
' Quidam autem alius pater, qui vocabatur abbas 
Hellen (Ruffv., lib. n, cap. 14), cum ab ineunte 
setate se fortiter exercuisset, sepenumero ignem ge- 
Stabat in sinu, incitang eos qui prope erant fratres 
ad ostendenda signa, dicens eis : Si vos vere exet- 
cetis, virtutis signa de czetero ostendite. Aliquando 
autem eum per se esset in solitudine , incessit eum 
mellis desiderium; cum vero illico favos invenisset 
sub petra, dixit : Recede a me intemperans cupidi- 
ta$ ; scriptum est enim : Spiritu ambulate, et deside- 
rium carnis non perficietis (Gal. v), eisque relictis 
abiit. Cum autem jam tres hebdomadas jejunasset in 
solitudine, inventis qui disjecti erant fructibus, dixit : 
Non eomedam, neque attingam aliquid ex iis, ne 
fratrem meum scandalizem, nempe meam animam ; 


scriptum est enim : Non in alimento solum vivit. 


homo (Matth. 1v; Luce ww). Cum autem adhuc aliam 
jejunasset hebdomadam, postea dormitavit; et ve- 
niens angelus in somnis , ei dixit : Surge et tolle ea 
qus inveniuntur, et comede. 18 autem aurrexit, et 
circumquaque aspiciens, videt fontem in orbem her- 


bas delicatas germinasse. Cum autem et potum sum- . 


psisset, et comedisset olera, affirmabat nibil unquam 
sibi fuisse jucundius. Cum parvam autem speluncam 
in loco invenisset, mansit illic paucos dies jejunus. 
Ubi autein egebat alimento, orabat flexis genibus : 
ei autem protinus apponebantur esculenta omnia, 
panis calidus, et olivae, et varii fructus. 


Aliquando autem invisit fratres suos ; et cum eos 
multum monuisset, contendebat in desertum, affe- , 


rens quedam ad usum necessaria. Cum autem vi- 
disset quosdam onagros poscentes, ait ipsis: [n no- 
mine Jesu Christi, veniat unus ex vobis, elt suscipiat 
onus meum. Isautem statim ad ipsum accessit. Cum 


autem supellectilem ei imposuisset, et ei ipsedisset, . 
uno die pervenit ad speluncam. In sole vero ab eo 


positis panibus et fructibus, cum adea venissent 
ferze, ut solent ad fontem, et panes solum tetigissent, 
mortuz sunt. 


Accessit autem aliquando ad quosdam monachos, | 


cum esset dies Dominicus, et dixit eis: Cur hodie non 
egistis synaxim? Cum ii aulem aperte dicerent : Eo 
quod non venerit presbyter, dlxit eis : Ego ibo 


et eum vocabo. li autem dixerunt, non posse ali- , 
quem (transmittere alveum propter altitudinem. . 


Quinetíam dicebant eo in loco esse belluam maxi- 
mam, nempe crocodilum, qui multos homines con- 


sumpserat. 15 autem non cunctatus, stalim surgens . 


profectus est ad vadum : quem cum bellua statim 


tergo excepisset, ad partem rips ulterioris trans- , 


vexit. Cum autem in agro invenisset presbyterum, 


rogavit ne despiceret fraternitatem. llle autem eum . 


videns multis consutis pannis obsitum, rogavit unde- 
nau pannum babuisset, dicens : Habes vestem animse 
pulcherrimam, 9o frater ; ejusque humilitatem et fru« 


ΓΔ 


fluvium. Cum autem qua transveherentur eymbam 
non invenissent, vocem emisit abbas Hellen, advo- 
cans crocodilum. Is autem ei statim obediens aderat, 
tergum substerneus : rogavit autem presbyterum ut 
cum eo ascenderet ; is vero timore affectus, cum vi- 
disse! belluam, retrocessit. Cum autem eum teneret 
admiratio, et eos qui trans fluvium babitabant fra- 
tres, videntes eum cum bellua transmiuentem al- 
veum, ille ascendens in terram, una secum attraxi£ 
belluam, dicens, melius esse ei ut moreretur, quam 
interemptarum animarum acquireret supplicium. £a 
autem cadens, protinus est mortua. 


Tres autem dies permanens apud fratres, sedebat, 
docens eos praecepta, et. qua erant oceuita unius- 


B cujusque consilia aperte enuntians : bunc quidem di- 


cens vexari a fornicatione, illum vero a vana gloria, 
alium a deliciis, alium ab ira, et alium quidem pro: 
nunüabat esse mitem, alium vero pacificum : illorum 
quidem vitia, horum vero virtutes arguens. Hzc au- 
tem audientes, mirabantur dicendo revera ita esse. 
Eis autem dixit : Parate nobis olera, hodie enim ad 
nos venient plures fratres. Cum illi autem adhue pa- 
rarent, supervenientes fratres se invicem saleta- 
runt. ᾿ 


: Rogavit autemeum quidam ex fratribus, volens una 
eum eo degere in deserto. Eo autem 755 dicente 
non posse illum sustinere tentationes dz:monum, is 
contentiostus se omnia toleraturum asseveravit. Cum 
eum autem excepisset, jussit habitare in alia spe- 


ἐς lunca. Ad eum autem noctu adventaates demones, 


eum suffocare aggrediebantur, cum eum primum tur- 
pibus pertarbassent cogitationibus. Ille autem €x- 
currens renuntisvit abbati Helleni que evenerant, 
Jpse autem cum loco figuram impressisset, jussit eum 
deinde manere secure. Cum autem a)Q4uando panes 
ei defecissent in spelunca, adventans angelus in fi- 
gura fratris ei attulit nutrimentum. 


Rursus autem ipsum aliquando quzrentes fratres 
decem numero, errabant per solitudir em , septimo 
jam die jejuni permanentes ; cum vero eos invenisset, 
jussit in spelunca quiescere, illi vero eum victus ad- 
monuerunt. Hie qui nihil habebat quod eis apponeret, 
dixit eis : Potens est Deus mensam parare in deserto. 
Statim autem quidam adolescens de pontone ipsis 
orantibus pulsavit fores. Cum autem aperuisset, vi- 
derunt adolescentem habentem magnam aporiam 
panis et olivarum. lis autem suscepiis, comederunt, 
Deo agentes gratias, cum adolescens statim evanuisset. 
Hac et alia multa miracula cum nobis narrasset Pater 
Copres, nosque benigne et humaniter tractasset, in« 
duxit in suum bortum, ostendens nobis palmas , et 
alias arbores frugiferas quas ipse plantavit in solitu- 
dine, admonitus a fide rusticorum, quibus dixit : Po- 
test desertum fructus producere iis qui fidem habeot 
in Deum. Postquam enim vidi, aiebat eos qui areuam 
seminaverant, et eorum agrum fructum tulisse, ipse 
quoque idem aggressus, idem sun) consecutus. 


4109 
CAPUT LX. 
Vita abbatis Appelle (105). 

Vidimus autem alium quoque presbyterum in par- 
tibus superioris regionis, Appellem nomine (Ruf., l. 11, 
£ap. 15), virum justum, qui fabricx :erarie artem 
primum tractavit, et exinde conversus est ad exer- 
citationem. ]s cum ad eum venisset diabolus in figura 
muliebri, quo tempore ad usum monachorum quce- 
dam traetabat fabrilia; ferrea lamina ex igne rapta, 
idque manu propter festinationem, totum ejus vultum 
et corpus combussit, eamque audierunt fratres ulu- 
Jantem in cella. Ab eo tempore vir ille semper manu 
tenebat ferrum ignitum, nec lzedebatur. I5 cum nos 
benigne et humaniter accepisset, narravit nobis de 
viris preclaris et Deo dignis qui cum eo fuerant, et 
erant adhuc superstites. 

CAPUT LXI. 
Vita alterius Joannis (106). 

Est, inquit, in hae solitudine frater noster, nomine 
Joannes (Ruff, ἰ. n, c. 15), alterius quidem jam 
:Btatis, omnes autem monachos superans virtutibus : 
quem nemo potest cito invenire, quod semper in so- 
Jitudinibus locum loco commutet. Is primum stans 
tres annos sub quadam rupe, orans perpetuo, non 
sedens omnino, non dormiens, nisi quantum somni 
stans suffursbatur, et Dominica solum sumens Eu- 
charistiam, afferente ei presbytero, nihil aliud come- 
debat. Atque adeo cum quodam die se Satanas trans- 
figurasset in presbyterum, ad eum abibat celerius, 
pre se ferens se ei velle dare Eucharistiam. Cum 


eum autem agnovisset beatus Joannes, dixit ei: 0 C 


omnis fraudis et malitie pater, inimice omnis justi- 
tie, non cessabis decipere animas Christianorui, sed 
audes sanctis insuMare Sacramentis? Is autem ipsi 
respondit : Parum abfuit quin te dejectum lucrife- 
cerim ; nam sic quoque seduxi quemdam ex tuis fra- 
tribus, et mente motum deduxi ad insaniam, Pro 
quo eum multi justi multum rogassent, vix potuerunt 
efficere ut esset sanze mentis. Hxcque cum dixisset 
daemon, ab eo recessit. 

Cum autem essent disrupti ejus pedes ex eo quod 
(anto tempore stetisset immobilis, οἱ exiret sanies, 
adveniens angelus, tetigit ejus corpus, dicens : Chri- 
stus erit tibi verus cibus, et sanctus Spiritus verus 
potus, interim autem tibi sufficit spiritale nutrimen- 
tum, ne repletus. evomas. Et cum eum curasset, di- 
movit a loco. Deinceps autem vitam egit in solitudine, 
circumiens, et herbis vescens : Dominica autem in- 
veniebaturin eodem1oco sumens Communionem. Cum 
paucos autem palms ramos petisset ἃ presbytero, 
efüciebat cingula animalibus. Cum vero vellet qui- 
dam clandus ad eum venire ut curaretur, et asinum 
solummodo inscendisset, ubi primum ejus pedes te- 
tigere cingulum quod fuerat à sancto vito factum, 
fuit illico euratus. Alias autem txegrotis mittebat eulo- 
gias (107), et ἃ morbis liberabantur protinus. Porro 
autem revelabatur de ejus monasteriis, quod quidam 
ex iis qui sunt in ipsis, vitam non recte instituunt, et 
per presbyterum ad cunctos scribit epistolas, quod illi 


HISTORIA LAUSIACA. 
Á quidem sunt otio dediti, hi vero contendunt ad virta- 


1170 


tem, et inventa est sic se habere veritas. Scribit au- 
tem ad eorum quoque Patres, quod quidam ex his 
sunt de fratrum salute minus solliciti, alii vero eos 
quantum $atis est hortantur, annuntiavitque utro- 
rumque honores et supplicia. Et rursus alios quoque 
provocans ad statum perfectiorem, admonebat ut ἃ 
sensilibus se 756 transferrent ad ea qua percipiun- 
tur intelligentia. Tempus est enim, inquit, deinceps 
tale vitz: ostendere institutum. Non debemus enim, 
inquit, omni tempore permanere pueri et infantes, 
.sed jam nos perfectioribus applicare cogitationibus, 
ei magni et excelsi animi virtutem attingere, et cz- 
teras maximas virtutes aggredi. Hoc et complura alia 
nobis Pater de Patre narrabat, qu: quidem , prop- 


B terea. quod. excedant miraculi modum , omnia non 


scripsimus; non quod non sint vera, sed propter in- 
credulitatem aliquorum. Nos autem satis de bis cer- 
tiores facti sumus, cum mulii et magni viri ea nobis 
Darraverint, qui suis viderunt oculis. 
CAPUT LXII. 
De abbate Paphnutio (108). 

Vidimus autem locum quoque Paphnutii anacho- 
reta, viri magni et virtute prediti, qui haud ita multo 
abhinc tempore consummatus est in regione quse est 
circa Heracleotas Thebaidis ; de quo multi multa pnar- 
rarunt (Huff., lib. u, cap. 16). 

CAPUT LXIII. 
De Tibicine. , 
' [δ enim post multam exercitationem Deum rogavit 
ut ei signiflcaretur euinam ex iis sanctis qui se recte 
gesserunt esset similis (Ruff., |. n, cap. 16). Angelos 
autem apparens ei dixit : Es similis tibicini qui degit ᾿ 
.in hae civitate. Is autem studiose ad eum profectus, 
ejus vitz: institutum ab eo est sciscitatus , et omnia 
ejus vitae facta est perscrutatus. Is autem ei dixit id 
quod etiam erat verum, se 6666 peccatorem, et ebrio- 
sum, θὲ scortatorem; haud ita longo autem sabhine 
. 'empore, se ex arte latrocinandi eo eontulisse. Cura 
autem accurate examinaretur quidoam unquam recte 
8b eo gestum esset, dixit se nullius rei honeste sibi 


. esse Conseium, nisi quod cum aliquando latronis vi- 


tam ageret, Christi virginem, cui erat a latronibus 
vitium afferendum, liberaverit, οἱ noctu ad vicom 
usque reduxerit. Rursus autem, inquit, inveni ali- 
quando formosam mulierem errantem in solitudine, 
fugatam ab apparitoribus et curislibus praesidis e£ 
senatorum, propter publicum mariti debitum, et er« 
rorem suum deflentem. Sciscitatus sum autem ex ea 
, causam fletus. Illa autem dixit : Ne me roges, domine, 
nec miseram examines; sed tanquam ancillam tuam 
abducas quo velís. Nam cum maritus tempore bien- 
nii ob debitum publicum trecentorum sureorum 
etepe fuerit flagellatus, et in carcere inclusus, et tres 
mihi charissimi filii venditi fuerint, ego recedo fu- 
gitiva, locum loco commutans : nunc autem etiam er- 
rans per solitudinem, szepe inventa, et assidue fla« 
gellaia, jam tres dies permansi jejuna in solitudine. 
Ego autem ejus sum misertus, inquit latro; οἱ cum 


1m 


DE VITIS PATRUM LIBER Vill. 


1172 


eam deduxissem in speluncam, dedi ei trecentos au- Α viri virtutes audiisset Paphnutius, ejus eapet oscula- 


reos, et deduxi eam usque ad civitatem, et ejus ma- 
yitum liberavi cum liberis, citra ullum probrum et 
eontameliam. Cui respondit Paphnutius: Ego quidem 
nullías rei talis mihi sum conscius, in exercitatione 
sutem omnino audiisti me esse celebrem ; non enim 
vitam traduxi In otío. Mihi ergo Deus.de te revelavit, 
te rebus gestis nibilo me esse inferiorem; si ergo, 
ὁ frater, non parva. a Deitate tui habetur ratio, ne 
tuam abimam temere neglexeris. Is sutem statim pro- 
jectis quos habuit in manibus tibiis, et. ]yre musicae 
harmonia in spiritalem traducta melodiam, virum se- 
cutus est ín. desertum. Com sutem tribus annis so 
pro viribus exercuísset, et in hymnis et orationibus 
vitse 5088 tempus peregisset, in ccelum iter direxit, et 


tus. est, dicens : benedicat te Dominus ex Sion; et 
videas bona Jerusalem omnibus diebus vitse tuse ( Psal, 
Cixvb). |n. iis enim te rccte gessisti : unum. autem 
tibi restat quod est caput virtutum, nempe Dei omni 
ex parte sapiens cognitio, quam nou poteris sine la- 
bore consequi, nisi cum teipsum a mundo abnegaris, 
crucem accipias, et. sequaris Servatorem. ]s autem 
Ubi hzc audiit, statim nec suis quidem valere jussis, 
virum secutus est in montem. Et cam venissent ad 
fluvium, scapha non inventa jussit Paphutius emp 
flumen trajicere pedibus, quod propter altitudinem 
nemo illo tempore pedibus trajecerat. Cum autem 
transiissent, et eis pervenisset aqua usque ad cingu- 
lum, constituit eum in quodam loco. Cum se autem 


eum ehoris angelorum et justorum ordinibus connu- B separasset, Deum rogavit ut ejusmodi hominibus vi- 


meratus, requievit. 
CAPUT LXIY. 
De Protocomite. 

Ubi ergo illum qui se exercuerat virtatibus, prius 
ad Deum misit, majori et accuratiori vits instituto, 
quam prius esset, sibi imposito, rogavit Deum ut 
Bibi significaretur cuiuam ex sanctis esset siinilis ; et 
rursus vox divina ad eum facta est, dicens : £s si- 
 tnilis vicini pagi protocomiti (Ruff., I. n, cap. 16). ls 
'antem ad eum abiit celerrime; et cum ipse pulsasset 
ostium, processit ille, ut ei mos erat, ad accipiendum 
hospitem. Et cum pedes ejus lavisset, et mensam ap- 
posuisset, hortatus est ut vesceretur. Cum autem 
'Kaeta ejus. sciecitaretur, et ei diceret : Narra mihi, o 
hemo, inetitatoc υἱέ tu»; multis enim monaehis, 
vt mihi Deus estendit, evasisti superior, ille dixit se 
esse peccatorem et indignum nomine monachorum. 
. €mm autem insiaret percontari, homo respondit, di- 
8086 : Non habee quidem necesee narrare ea qus a 
me facia su0£; sed quoniam dicis te a Deo venisse, 
. Qu) mibi edemnt referam. Jam agitur trigesimus an- 
Ru$,ex quo me a mea ezere separevi, eum tribus 
«abis solum eum 6a hebuissem consuetudinem, et 
wes ex 08 flies suecopissom, qui etiam mihi ad meos 
usus ἱμοριηί νοΐ ; hospitalitatem autem nunquam in- 
termisi usque in hodiernum dien : nen gloriatur ali- 
«ui ex comitibus se hospitem ante me excepisse. 
Non egressus est pauper nee hospes ex mea aula 
-wacuis$ manibus, qui non prius retioni conveniente 
«ase! vieiico sustentatus. Non adspexi prsteriens 
pauperem infortunio affeetum, eui non suppeditarim 
quod satis fuit eelat. Non accep! persovam filii mei 
in judicio, non ingress! sunt in domum meam 757 
. fructus. alieni, non fait lis afiqua quam non. compo- 
: Suerim et pecificawerim, non increpavit aliquis meos 
- fies quod se inhoneste gererent, non tetigerunt 
(ruwetes alienos met greges, bon seminavi primus 
8gro& meos, sed cum eos omnibds proposuissem 
6ommunes, celligebam ea qus» erant reliquo. Non 
COoRCeSN δὲ pauper opprimeretur a potentia divitis, 
mon affeci aliqaem moiestia [n vita mea, nunquam 
malam judicium protuli in aliquem. Hzc a me esso 
fee Deo volente mihi sum conscius. Cum autein 


deretur praestantior. Non multo autem interjecto tem- 
pore, vidit viri animam assumi ab angelis Deum lau- 
dantibus et dicentibus : Beatus quem elegisti et as- 
sumpsisti : babitabit in atriis tuis (Psal.Lxiv). Et 
rursus justis respondentibus et dicentibus : Pax 


mulia diligentibus legem tuaun, et non est eis scanda- 


lum (Psal. cxviu). Et tunc cognovit virum esse mor- 


tuum. 
CAPUT LXV. 
De Mercatore (109), 

Cum autem perseveraret abbas Paphnutius Deum 
venerari precibus, et multiplieare jejunia, rursus ora- 
vit ut sibi. ostenderetur cuipam esset similis (Ruf., 
l. u , cap. 6). Dicit ei rursus vox divina : Similis es 


C mercatori qu:erenti bonas margaritas ; sed surge dein- 


cepa, el ne cunctare; tibi enim occurret vir cui es 
assimilatus. Cum ille autem descendisset, vidit virum 
quemdam mercatorem Alexandrinus, pium et Chrisii 
amantem, vicies mille aureis negotiantem, cum cen- 


tum navibus descendentem ex superiore Thebaide, 


qui omnes $uas facultates et merces disiribuerat pau- 
peribus. 1s cum suis filiis decem saccos leguminum 
ad eum afferebat. Et quid hzc, o amice? ei dixit Pa- 
phnutius. ls autem dixit ipsi : Sunt fructus mess mer- 
catur2, qui Deo offeruntur ad justam refectionem. 
Quid autem bsc, inquit ipsi Paphnutius, et tu nostro 
nomine non fruerís? ls autem confessus est se ad k 


 Studiose contendere. Εἰ respondit Paphnutius : Quous- 


que ergo tu terrenam exerces negoliationem, pee 


D eulestia attingis mercimonia? Sed hec quidem es 


aliis dimissurus; tu vero iis te adjungens quz sunt 


mazime opportuna, sequere Servatorem , ad eum 


venturus paulo post. 1s vero nibil differens , jussit &- 


ies suos reliqua dividere pauperibus ; ipse autem cum 


in monten ascendisset, et seipsum in ea loce inclu- 


 Bisset, ubi duo priores consummati fuerant, perseve- 


rabat in orationibus. Parvo autem elapso tempore, 


 relieto corpore, factus est civis ccelestis. Postquam 
autem eum quoque przniisit in colos, ipse etiam de- 


spondit animum , ut qui 86 nop posset amplius exer- 
cere. Ássistens autem angelus ei dixit : Huc deinceps 
accede, veni tu quoque, o beare, in aaterua Dei taber- 
nacula, venerunt enim prophetae te in suos choros 


4175 


HISTORIA LAUSIACA. 


4474 


aecepturi. Hoc autem non tibi prius declaravi, ne δὶ ἃ cem et Pbilemonem. Ducebatur ergo una cum eis 


fuisses elatus, de tuis detraberetur meritis. Cum ergo 
uno solo die supervizisset, οἱ per revelaGonem ad eum 
venissent quidam presbyteri , omnibus illis narratis, 
tradidit animam. Aperte autem videntes presbyteri 
eun assumi in choris justorum et angelorum, Deum 


laudabant. 
CAPUT LX VI. 
Vila abbatis Apollonii (110). 

- Fuit in Thebaide quidam monachus, nomine Apol- 
lonius (Ruff., l. uti, cap. 19). Is plurimas ostendit vir- 
. tutes et facta egregia, dignus quoque fuit habitus 
dono doctrine supra multos qui tunc fuere insignes 
virtutibus. Is in tempore persecutionis addens ani- 
mum Christi confessoribus, multos effecit martyres. 


tur in carcere; ad quem veniebant qui ex gentibus 
erant nequiores, et cum eo disputabant, incessebant- 
que maledictis, et irridebant. ᾿ 
CAPUT LXVI. 

De Philemone (411) martyre et iis qui cum ipso [uere 

maríyribus. 

εἴλῖ autem quidsm ex ipsis choraules, vir nequi- 
tiis famosus, qui accedens eum appetebat contume- 
Jis , dicens eum impium et impostorem, et planum, 
et qui ab omnibus habebatur odio, et qui debebat 
mori ciüus (Ruf, I. n, cap. 19). Cui dicit Apollo- 
hius : Miserebitur tui Dominus, o homo, et eorum 
qus dicta sunt nihil tibi reputetur ad peccatum. Hiec 
autem cum audiisset ille choraules, Philemon nomi : 


Apollonius, et quidam alii confessores. Cum omues 
autem iter ingrederentur, eum invasit gralia, et coe 
pit docere milites, Ubi autem ipsi quoque compuneti 
crediderunt Servatori, erant omnes uno animo vincti, 
Quos omnes cum vidisset praefectus a fide non posse 
dimoveri, jussit projiei in profundum maris : hoc au- 
tem fuit eis signum baptismatis. Cum eos autem sui 
invenissent disjectos in littore, fecerunt onibus 
sedem unam, ubi nunc multe virtutes peraguntur. 
Tanta autem fuit viri gratia, ut de iis quee esset pre« 
catus, statim exaudiretur, eum sic honorante Serva- 
tore. Quem etiam nos in martyrio (112) precati , 
vidimus cum iis qui cum ipso (uerunt martyrio affecti, 


. . - et Deum adorantes, eorum tabernacula (115) saluta- 
Porro autem ipse quoque comprehensus custodieba- B 


vimus jn Thebaide. 
|... CAPUT LXVIII. 
Vita abbatis Dioscuri (144) presbyteri, 
Vidimus autem alium quoque presbyterum in The- 

baide, nomine Dioscurum, Patrem cenLum monacho- 
rum (Ruf., 4. n, cap. 20). Qui cum ad Dei gratiam 
essent accessurj, dicebat eis : Videte ne qui noctu 
phantasiam babuit mulieris, audeat accedere ad san- 
ota Sacrainenta, Ne quis ex. vobis visis et phantasiis 
pulsus somniaverit. Nam qui absque phantasiis fiunt 
fluxus seminis , casu fiunt; nec ex uniuscujusque li- 
bero animi arhitrio insunt, sed absque voluntate ; 
procedunt enim ex natura, et ey redundanti materia 
excernuntur, quocirca nec &unt peccato obboxii : vi- 
sa autem ac phaatasie procedunt ex libera eligendi 


ne, mordebatur animo, a verbis ejus compunctus. C voluntate, et sunt argumentum mali animi, Oportet 


Bitetim autem ad tribunal profectus, coram judice se 
sistit, et ei dicit, populo prasente ; Injuste facis, o 
judex, qui 758 viros pios et nulli culpzse affines pu- 
nis ; nibil enim mali faciunt nec dicunt Christiani. 
llle sutem cum ipse haeo dieeret, in principio quidem 
existimabet eun loqui ironice et ludificari ; postquam 
autom eum vidit persistere : Ineanis, inquit, o bomo, 
et mens tibi repente est emote. llle autem : Non in- 
sanio, iaquit, o judex injustissimo, sum enim Chri- 
stienus. is eutem multis blanditiis una oum turba ei 
oonabalur persuadere : postquam autem vidit imme- 
. bilem, ei omae genus tormenia adhibuit, Cuin autem 
rapuisset Apelloaium, e& multis cum aífecitset con- 
tumeliie, ipsum torquebat tanquam planum. Apolio- 


autem, inquit, monachum transilire etiam legem na- 
ture; corpus autem liquare, nec inveniri in ullo in- 
quipamento carnis, sed carnem macerare, et nop 
concedere ut ia ipsa redundet materia. Conamini ergo 
illam exhaurire frequentibus et prolixis jejuniis ; ein 
minus sutem, nos ad appetitiones et desideria inci- 
tant. Non oportet autem monachum attingere appe- 
tiones animi. In. quo enim differet à mundanis, 
quos szpe videmus abstinere a voluptatibus propter 
sanitatem corporis, aut propter aliquas alias causas 
a ratione minime alienas? quanto autem magis, in- 
quit, monacho curanda est anime sanitas et spiritus! 
CAPUT LXIX. 
Nitrienses (415) Anachoreta. 


pius eutem οἱ dixit - Optarem, o judex, ut tu et om- D — Devenimus quoque ad Nitrienses, uhi multos et 


bos presentes hunc meum erTorem soqueremiai. Is 
autem eo hee dicente, jussit embes igsi uadi, toto 
inspiciente populo. Cum autem in fiamme essent pra- 
sente judice, vocem ad Deurs emittit beatos Apol- 
lonins, toto pepulo audiente et judice : Ne ureadas. 
Domine, bestiis animam conütentem tibi, sed teipsum 
nobis aperte ostende (Peal. Lx xuz). Nubes autem ro- 
Scida et lucida adveniens, viros texit, igne exstincto. 
Admirate autem turba et. ipso judex, clamabant : 
Unus est Deus Ghristiesorum ; maleficus vero quis- 
pisa hoc renuntiat prefecto Alexandriau. Qui eum 
crudeles quosdam et immanes elegistet protectores 
et apparitores , eos misit ut vinctos adducerent judi- 


1nagnos vidimus anachoretas; partim quidem indige- 
nas, partim vero etíam hospites, qui se invicem su- 
perabant virtutibus, et magno studio se exercebant, 
et in vita ae invieem contendebant superare (Huff., 
L. ni, cap, 81). Et alii quidem ex ipsis versabantur in 
contemplatione, ali vero iu actione. Cum vidissent 
&utem aliqui ex ipsis nos proeul venientes, aliqui 
quidem nobis cum aqua occurrerunt ; et alii quidem 
pedes nostros lavabant, alij vero vestes uiundabant, 
alii vero ad cibum invitabant, alii autem ad contem- 
platienem et Dei cognitionem, et quod unusquisque 
ex iis polerat, in eo studebat nos juvare. Et quid di- 
xerit quispiam omnes eorum virtutes, cum nihil pos- 


4115 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 4176 
sit dieere pro dignitate? Habitant itaque locum de- À quando uniuscujusque venisset translatio, id omnipus 


sertum, et habent cellas magno inter se intervallo 
disjunctas , ut nullus possit procul agnosci ab altero, 
neque cito videri, nec vox audiri; sed degunt in 
multa quiete, unusquisque per se inclusus. Solum 
sutem Sabbato et Dominico congregantur in ecclesiis, 
et se invicem excipiunt. Multi autem ex iis sepe 
etiam quatuor dies inveniuntur in cellis, eo quod se 
Invicem non videant, preterquam in collecta. £t alii 
quidem ex his veniebant ad collectam a tertio et 
quarto lapide, tam longe sunt remoti a se invicem. 
Tantam autem habent inter se charitatem, etiam su- 
pra reliquam fraternitatem, ut 3559 multis qui cum 
Ipsis salvi esse voluerint, unusquisque studeat suam 
eellam eis dare ad se reflciendum 
CAPUT LXX. 
De Abbate Ammonio (116) et iis qui erant cum ipso. 

Vidimus autem Patrem quoque eorum qui illic 
Arant, nomine ÀAmmonium, bsbentem eximias cellas, 
4t atrium, et puteum, et reliqua necessaria. Cum au- 
tem ad eum venisset quidam frater qui volebat salvus 
fleri, et ei diceret ut ipsi inveniret cellam ad habitan- 
dum, illico egressus, precepit ei ne egrederetur e 
cellis, donec ipsi invenisset aptum habitaculum ; et 
eum ipsi reliquisset omnia quz habebat, cum ipsis 
cellis, seipsum inclusit in parvam cellam. Quod si 
plures erant qui conveniebant volentes salvi fieri, 
congregabat universam fraternitatem, et illo quidem 
iradente lateres, hoc vero aquam, perflciebantur 
cellz in uno die. Eos autem qui erant habitaturi in 


prius significantem et se reclinantem, dormire 
CAPUT LXXII. 
. Vita abbatis Ammona (148) presbyteri. 

Est autem alia quoque solitudo in Egypto, mari- 
tima quidem, sed difficillima, ia qua mult et magni 
habitant anachoretz, qu: est prope urbem  Diolcon 
(Ruff., 1. v, cap. 32, cui dicitur Piammon). Vidimus 
autem illic presbyterum virum sanctum et valde hu- 
milem, et assidue videntem visiones, nomine Ammo- 
pam. ]s aliquando offerens Deo sacrificium (119), 
videt angelum stantem a dextris altaris, et notantem 
[ratres accedentes ad gratiam, et scribentem in libro 
eorum nomina, Cum autem non adfuissent aliqui ia 
synaxi, vidit deleri eorum nomina, qui.post tres 


B dies sunt mortul. Eum sepe torquentes demones in 


tantam adduxerunt imbecillitatem, ut non posset ipse 


stare ad aram, nec offerre : angelus autem veniens, 


ejus manu apprehensa, protinus eum confirmarit, 
et sanum ad aram statuit. Cujus tormenta cum vidis- 
gent fratres, obstupuerunt. 


CAPUT LXXIII. 
De abbate Joanne (120). 

^ Widimus autem alium quoque in Diolco, Joannem 
nomine (Ruf., |. n, cap. $5), patrem monasteriorum, 
qui ipse quoque multam habebat gratiam, et Abrahae 
habitum, et barbam Aaron. Efficiebat autem virtutes 
atque curationes, ut qui multos curavit paralyticos ei 
podagra laborantes. 

CAPUT LXXIV. 


cellis, in ecclesiam vocabantad eonvivia; dumqueillise C — Vita abbatis Pityrionis et (a) eorum qui cum. ipsa 
eran 


yecreant et exhilarant, unusquisque cum e sua cella 
ovillam soam pellem aut sportam pane vel cateris 
Jmplesset necessariis, deferebant ad novas cellos, ut 
nulli nota esset uniuscujusque oblatio. Noctu autem 
venientes habitaturi suas cellas, repente inveaiebant 
omnia necessaria. Multi autem ex ipsis neque panem 
comedebant nec íructus, sed solum intyba agrestia. 
Quidam autem ex ipsis tota nocte non dormiebant ; 
sed sedentes vel stantes usque ad mane, persevera- 
bant in oratione. 

un CAPUT LXXI. 
Vita abbatis Isidori (147) et eorum qui erant cum ipso. 

Vidimus autem in Thebaide monasterium cujusdam 
magni Isidori, quod intus habebat mille monachos 


Vidimus autem in Thebaide altum montem fiuvie 
imminentem, valde terribilem et priecipitem, et mo- 
nachos illic viventes in speluncis (Ruff., I. n, eap. 51). 
Eorum autem pater erat nomine Pityrion, qui fuit 
unus ex discipulis Antonii, et tertius qui illum locum 
excepit; qui quidem multas virtutes efüciebat, et eff- 
caciter spiritus expellebat. Cum enim successisset 
Antonio et ejus diseipulo Ámmonz, merito etiam 
successit hzreditati donorum : qui multos quidem 
alios quoque apud nos habuit sermones, quin etiam de 
discretione spirituum accurate disseruit, dicens esse 
aliquos daemones qui sequuntnr animi motus, et ποῦ τι 
tras affectiones ad malum sspe convertunt. Quisquis 


(Ruf., l. n, cap. 11). Habebat autem intus puteos et D ergo, o fllii, dicebat [8 nobis, vult exigere damones, 


hortos, et quzecunque suntad usum necessaria, nemine 
egrediente extra monasterium : sed erat presbyter 
janitor, qui nullum permittebat egredi, neque alium 
jngredi, pr:eterquam si quis vellet usque ad mortem 
jllic permanere nusquam progrediens. Porro autem 
eos qui portam ingrediebanturin parvo habitaculo ex- 
eipiebat hospitio ; et cum mane dedisset eulogias, ín 
pace deducebat, Duo autem ex ipsis presbyteri solum 
exibant. opera fratrum sdministrantes, et réferebant 
ea qua& erant ipsis ad usum necessaria. Dixit autem 
mihi is qui portam custodlebat presbyter, eos qui intus 
Sunt sanctos esse tales, ut possint omnes signa efficere ; 
et neminem ante decessum in morbum incidere ; sed 


prius in servitutem redigat affectiones animi ; qualem 
enim quis superarit afféctionem, ejus quoque expellit 


' daemonem. Oportet autem vos paulatim vincere affeo- 
tiones, ut earum expellatis demones. Sequitur guiam 


demon. Si quis ergo gulam superaverit, expellit 
760 ejus demonem. Is autem comedebat bis in 
hebdomada, Dominica et quinta feria, parvam pultem 
ex farina (192) ; nec poterat aliquid aliud susmere, 


propterea quod suum habitum ita formasset, 


CAPUT LXXV. 
Vita Eutogii (195) presbyteri. 
Vidimus autem alium quoque presbyterum, nome 


Eulogium, qui in offerendis Deo donis tantau aceepit 


4171 


. HISTORIA LAUSIACA. 


118 


graüam eognitlonis, ut unuscojusque ex iis quiacce- A — Hoc autem miraculum fecit. beatus Posidonius iu 


debant monachis mentem cognosceret (Fuff., l. n, cap. 
44). ls cum sspe vidisset aliquos monachos ad aram 
aocessuros, eos retinuit, dicens : Quomodo audetis 
ad sancta accedere sacramenta, cum babeatis malas 
ecgitationes ? Et tu quidem hac nocte animo versasti 
turpem fornicationis eogitationem ; alius autem in 
animo 800 reputavit, dicens nihil referre an peccator 
an justus accedat ad Dei gratiam; alius autem de 
dono dubitavit, dicens : Nunquid me accedentem 
ganctificabit? Parum ergo secedite a sanetis saera- 
mentis, et ex animo agite peenitentíam, ut sit vobis 
remissio peecstorum, et sitis digni Christi commu- 
nione. Nisi enim primum mundaveritis cogitationes, 
non poteritis ad Christi gratiam aecedere. 
CAPUT LXXVI. 
Vita Serapionis (124) presbyteri. 

Vidimus vero etiam ín partibus Arsenoitz presby- 
terum quemdam, nomine Serspionem (Huf., ἰ. it, 
cap. 18), Patrem multorum monasteriorum, et qui 
preest multe fraternitati, ut. qui sint decies mille 
numero, magnamque per fratres exsequitur dispen- 
sationem, cum omnes simul, tempore messis, omnes 
suos fructus ad ipsum afferant, quos pro messis mer- 
tede acceperunt, unusquisque frumenti annuas duo- 
decim artabas (125), qui sunt veluti quadraginta qui 
apud nos dicuntur modi*; et ea ad ministerium pau- 
perum per se dispensat, adeo ut deinceps in ea quee 
est circumcirca regione nullus sii pauper, sed etiam 
mittat ad eos qui sunt Alexandriz pauperes. Sed ne- 


que przedicti Patres per totam /Egyptum unquam C 


neglexerunt hanc administrationem ; sed ex laboribus 
fraternitatis, navigia plena frumento »t vestimentis 
pauperibus miserunt Alexandriam, propterea quod 
rari essent apud ipsos qui egerent. 
CAPUT LXXVII. 
Vita abbatis Posidonii, 

Posidonii Thebani multa quidem sunt, eaque nar- 
ratu difficilia, quemadmodum erat mius, et in se 
exercendo acerrimus, et quanta faerit in eo inno- 
centia. Nescio an ullum talem convenerim. Vixi enim 
eum eo anno uno in Bethleem, quando sedit ultra 
Poemenium (126), ct multas vidi ejus virtutes; atque 
jnter cetera ipse mihi quodam die narravit: Cum 
habitarem, inquit, in loco Porphyrite anno uno, toto 


Bethleem. Qu:xdam mulier gravida babebat spiritum 
immundum, et in ipto tempore quo erat paritura, 
laborabat in partu, ipsam conterente spiritu. Cum 
ergo a d:&mone vexaretur mulier, advenit ejus mari- 
tus, et rogavit sanctum illum ut adesset : et nobis 
ingressis ad orandum, cum stetisset et precatus 
esset, post secundam genuflexionem, ejecit spiritum. 
Surgens autem dixit nobis : Orate, modo enim ex- 
pellitur immundus spiritus. Oportet autem esse ali- 
quod signum ut de .eo fiamus certiores. Egrediens 
autem diemon, diroit a fundamento totum aul: pa- 
rietem. Mulier autem sexennio non fuerat locuta ; 

postquam autem egressus est dzemon, et peperit, et 


locuta est. 
CAPUT LXXVIII. 


De Hieronymo (121). 

Hujus sancti novi hanc quoque prophetiam ; Hie- 
ronymus enim quidam presbyter habitabat in illis 
locis, qui in sermone Romano magna erat virtute 
ornatus, et preclaro ingenio ; sed tanta fuit ejus in- 
vidis, ut ab ea obrueretur virtus doctrine. Cum ergo 
multis diebus cum eo versatus esset sanctus Posido- 
nius, dicit mihi in aurem : - 

CAPUT LXXIX. 


De Paula (198). 

Ingenua quidem Paula, quz ejus curam gerit, prze- 
morietur liberata ab ejus invidie. Ut autem arbitror , 
propter hunc virum non habitabit vir sanctus in 
his locis, sed ejus pervadet invidia vel usque ad 
proprium fratrem. Resque ita accidi* 


. €APUT LXXX. 


De Ozyperentio. 
. Etenim beatum Oxyperentium Italum is hinc ex- 


pulit, 
CAPUT LXXXI. 
De Petro. 
761 Et Petrum alium quemdam /Egyptium. 


CAPUT LXXXII. 
De Simeone. 
Et Simeonem, viros admirabiles, quos ego adnotavi. 
- Narravit mihi hic Posidonius continentissimus et 
virtutis observantissimus, quod quadraginta abhinc 
annis panem non gustasset, neque accepte injurim 


anno nullom hominem conveni, non audivi sermoci- Ὁ Slt recordatus usque ad diei dimidium. 


pationem, non panem gustavi, nisi si quando paucis 
uterer dactylis, et sicubi herbas invenirem agrestes. 
Quo quidem tempore cum mei panes aliquando de- 
fecissent, egressus sum e spelunca, ui venirem in 
orbem terrz habitabilem, et cum toto die ambulas- 
sem, vix aberam a spelunca duo milliaria. Cum ergo 
circumspexissem, video equitem militis habitum pre 
se ferentem, habentem in capite galeam üsriferam; 
et cum conjectassem eum esse militem, profeetu. 
sum usque ad speluncam, et inveni canistrum uva 
rum et ficoum nuper decerptarum : quem com acce- 
pissem, letus veni ad speluncam, habens duobus 
yoensibus cibos illos ad mesm refectionem. 


Hzc sunt certamina et signa preclari Christi athle- 
ἐπ Posidonii, quie fecit providentia ejus quz est om- 
nium virtutum maxima; οἱ in his est insigois finis 
vitae hujus beali. 


CAPUT LXXXII. 
Vita Serapionis (129) Sindonitar.. 

Fuit alius quidam Serapion Sindonites (nam pre- 
ter sindonem nihil unquam induebat), qui exereuit 
megnam possessionum. et facultatum vacuitatem : 
quam ob causam et impassibilis vocabatur. Cum es- 
set autem imperitos litterarum, memoriter dicebat 
omnes Scripturas. Et neque ob possessionum ogesta- 
tem et Seriptararum meditationem potuit in cella 


1179 


ged quod apostolicam vitam sectabatur, orbem terrse 
Obiens exactissimam paupertatis virtutem praesefe- 
rebet, sié ul perfectam wmnpassibilitatem bic sit asse- 
etus. Natus enim erat hac natura; suni enim natu- 
rarum, nos substantiarum differentiae (Caute lege). 
Narrabant itaque Patres, quod cum quemdam acce 
pieset exercitatorem qui cum eo luderet, se in qua- 
dáin urbe gentilibus vendidit hisuionibus viginti soli- 
dis (130), et eum recondidisset solidos sub sigillo, 
eos apud se servabat. Tandiu autem permansit et 
gerviit mimis qui eum emerant, donec eos fecit Chri- 
(tianos, et eos avulsit a tliealro : preeter panem εἰ 
aquam nihil sumens, neque prz» meditatione Scriptu- 
rarum ore silens : longo autem tempore primus com- 
punctus est mimus, deinde mima, deinde universa 
eorum familia. Dictum est autem quod quo tempore 
€um ignorabant, lavabat pedes amborum. Ambo ergo 
baptizati, ἃ theatro recesserunt; et cum ad vitam 
honestam et piam processissent, virum valde revete- 
bantur. Εἰ itaque dieunt : Adesdum, frater, nos td 
liberabimus, quando quidem ipse nos liberasti a türpt 
servitute, Dicit ergo eis : Quandoquidem Deus meus 
est operatus, et vos cooperati estis, et salva facta est 
vestra anima, vobis dicam myaterium actus. 
. Ego vestra animze misertus que in multo errore 
versabatur, cum essem liber exercitatos, genere JEgy- 
prius, ea de causa ineipsum vendidi, ut vos servarem. 
Quoniam autem hoc fecit Deus, et per meam bunmili- 
(atem salva evasit anima vestra, accipite aurum ve- 
strum, ut etiam aliis opem feram. Illi autem cum mul- 
tum rogassent et aí(irmassent, dicendo : Te tanquam 
patrem et dominum habebimus, solum mane nohis- 
cum; non potuerunt ei persuadere. Tunc dicunt ei : 
Da tu aurum pauperibus, nam id nobis fuit causs 
salutis. Ait illis : Date vos illud, quia vestrum est; 
ego enim alienas pecunias non do pauperibus, Tum 
Mii cobortantur eum, dicentes : Sed saltem post annum 
nos invisas. Et sic ab lis abiit. 

ls frequentibus peregrinationibus pervenit in Grx- 
eia; et eum tribus diebus moratus esset Athenis, 
Bon fuit qui eí panem preberet ; nam neque zs fere- 
bat, neque peram, non pellem ovillam, non virgam, 
nihll horum, sed sola sindone amictus erat. Cumi 


autem venisset quartus dies, valde esuriit; nihil enim . 
D ergo inter 86 quasivissent quis ejus accepisset uten- 


illo tenipore gustaverat. Res est enim gravis fames 
involuntaria, que adjutricem habet ineredulitstem. 
Et stans super tumulum civitatie, in quo congrega- 
bantur qui erant in dignitate (151) constituti in civi- 
tate, ccepit venementer et cum blanctu lamentari, et 
clamare : Viri Athebienses, feria opem. Ad quem ac- 
currestes emnos qui pallium gestabant et byrrum(4532), 
dieunt ei : Quid habes, undenam ee, et quid 
pateris? f$ vero dicit ipsis : Genere quidem sum 
ZEgyptius, monachus professione ; ez quo autem ab- 
sum a vera mea patria, incidi in tres feneratores : 
et duó quidem a me recesserunt exsolato eis debito, 
cum non haberebt de quo me aeeersetent ; unus 90» 
Jem Ὁ me non discedit, llli ergo studipse quasrenteg 


* 


.DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 
quiescere, non quod traberetur a terrena materia, ἃ de feneratoribus ut 618 satisfacerent, ipsum rogabant : 


4180 


Ubi sunt? quis est qui tibi exhibet molestiam ? osten- 
de nobis eum, ut tibi feramus auxilium. Tunc eis di- 
cit : Molestiam mihi exhibuit avaritia, et gula, et 
fornicaio ; et a duobus quidem sum liberatus, avari- 
tia seilicet οἱ forniealijoue ; neque enim aurum labeo, 
neque aliquid eliud possideo; non (ruor deliciis qux 
sunt nutrices bujus morbi : quocirca nihil mihi exbi- 
bent amplius molestia. A gula autem non possum 
recedere ; jam enim quatuor diebus nihil comedi, et 
mihí pergit venter molestiam exhibere, quz:rens con- 
suelum debitum, sine quo non possum vivere. Tunc 
quidam philosopbi suspicati enm composita qusedam 
et ficta narrare, dant ei solidum : quem acceptum 
posuit iu officina panaria, et aceepto pane recessit ; 


B statim profectus “ἃ civitate, et in δὰ nom reversus 


amplius. Tunc cognoverunt philosophi eum vere fuisse 
virtute prseditum ; et cum pistori dedissent pretium 
panis, acceperunt solidum 

Cum autem venisset inloca Lacedaemonis proxima, 
audivit quemdam ex primis civitatis 764 esse Mani- 
ehaum simul cum tota domo, alioqui virum bonum. 
Hic optimus monachus huic rursus seipsum vendidit 
sicut in primo actu. Et cum intra duos annos ipsum 
abduxisset ab bzresi et ejus uxorem cum tota fami- 
lia, adduxit in. Ecclesiam. Tunc eum amantes, non 
amplius habebant tanquam servum, sed plusquam 
germanum [rairom et patrem et magno honore afli- 
ciebant, et cum eo Deum laudabant. 

Paulo post ubi eos pluribus cobortatus essel , illis 


C relictis spiritualis hic adamas Serapion, cum heris 


istis pretium suum persolvisset, seipsum e€onjecit iq 
navem teuquam Romam navigaturum. Nautzs autem 
conjicientes eum vel intulisse sumptus, vel iu aure 
habere quod expenderet, nihil aliud percontati euim 
exceperuut, alius alium exi.timane accepisse ejus 
utensilia. Cum autem ipsi enavigassent, el abessent 
quingentis stadiis ab Alexandria, coeperunt vectores 
vesei circa occasum solis, cum naui prius comedis- 
sent. Viderunt autem eum primo die non comedere; 
et putaverunt causam esse nevigationem, similiter et 
secundo, οἱ tertio, et quarto die; quinto autem die 
vident ipsum sedentem quietum , dum omnes come- 
derent, et dicunt ei : Homo, cur non comedis? is 
vero dicit eis : Quoniam non habeo quod edam. Cum 


silia ναὶ impensas , vidissent autem neminem acce- 
pisse (neque enim babebat aliquid) coeperunt cum eo 
eontendere : Quomodo sic ingressus es absque 185 
pensis ? quomodo dabis nobis naulum? quonam au- 
tem aleris ἢ Is vero eis dicit : Ego nibil habeo; au- 
ferie me, et abjicite ubi invenistis. Illi vero : Cur 
iresceri&? ne si centum quidem aureos nobis dares, 
lubenter hoc faceremus, cum sit nobis ventus adeo 
secundus : scopum erge urgeauus, peragentes quae 
«unt Bobis proposita. Sic (uit in uavi, et eum alue- 
runt Romam usque. Cum autein. Romam venisset , 
curiose indagavit quis essel in civitate maguus exer- 
citator aut exercitatrix. ᾿ 


4181 


CAPUT LXXXIY. 
Vita ebbatie Domnionis. 

later quos incidit in quemdam Domnionom fortis- 
simum atque abetinentiesimum, Origenis discipalum, 
quem rumor eret multa miracula. edidisse , el cujus 

lectus curavit agretos post mortem. 
' CAPUT LXXXV. 
De Virgine silente. 

Cum ergo in eum incidisset, et ex eo utilitatem 
accepissel (erat enim vir ei moribus ornatus, et ere- 
ditione et sermone et vita), et ab eo didicisset quis- 
pam .esset illic alius exercitetor eut exereitatrix, 
cognovit esse quamdar virginem silentium sgentoas 
et quiescentem, quia jam viginti quinque annis ia cel- 
ja erst inclusa , et cum nemine unquam colloqueba- 


HISTORIA LAUSIACA 
À ipsa ostendo me esse mortuum muado, nam citra 


1182 


ullam animi perturbationem, ct. pudorem hoc facio. 
Tuac cum eam ad humilitatem inslituisset, el ejus (re- 


. gisset arrogantiam, recessit. 


Sunt autem multa quoque alia magna et illustria 
facta istius Cbristi doctoris, virtute 764 praediti, 
que pertinent ad impatibilitatem, 408 ex multis 
pauca selecta perscripsimus, wut ex lis puritas ejus 
vitse patefleret. [s decessil agene annum aetatis sexa- 
gesimum, in locis deseris eopultus est. 

. CAPUT LXXXYI. 
De * Evagrio (155) celebri diacono. 

De Evagrio claro Christi diaeono, qui vixit. instar 
apestolorum, nom est quum tacere; sed ea litteris 
mandare ad ddificationem eorum qui sunt leeturi, et 


tur. Cum autem ejus domum didicisset, venit, οἱ B χὰ bonitas Servatoris nostri. gloriant equam arbi- 


dicit vetula quie ei inserviebat * Die virgini teo ne- 
cesso habere eam convenire. Ánus vere responsum 
reddidit illam ex mulus annis peminem convenisse, 
Tum ait illi : Dic ei ut conveniam illam, Deus enim 
me spisit. At illa ae bic quidem acquievit. Cum au- 
lean. duog vel tres dies intermisisset, eam conve- 
nit postea. EX ei dixit : quid sedes? Ea vero dicit 
jpsi : Non sedeo, sed ambulo. is vere dieit : Quo 
embulas? llla vera dieit : Ad Deum. is autem dieit : 
Vivisne, en es mortua ? lila vero ei dicit : Credo ia 
Deum me esse mortuam mundo: Qui etim reroe vivit, 
noa potest ad Deum ambulare. Is autem dicit ei : Ut 
[86 ergo certiorem reddae te esse moriusm mendo, 
fac quod facio. Ea illi dicit : Impera mihi quse pos- 


tratus, ab alto expono, et quemadmodum venerit ad 
institutum :monasticom, et quomodo eum se digne 
exercuisset, moritur quinquaginta quatuor annos na- 
(us, im solitedine : qui, ut scriptum est, In brevi 
consummetus, implevit longa tempora (Sep. 1v). Fuit 
enim revera ejus anima grata Domino. ls genere qui- 
dem fuit Ponticus civitatis Iberotum (134), 8lius pres- 
byteri, lector promotus a seneto Basilio episcope 
ecclesi Caestres ad Argeum (135). Post decoesum 
autem sancti Basilii episcopi, attendens ejas aptitu- 
dinem, sepientiseimus, et ἃ perturbationibus snimi 
alienus, et omni doctrina clarus Gregorius episco. 
pus Nyssenus (1560), frater episcopi cui datur honor 
inter apestolos, ewm ordihat diaconum. iino eum 


διαὶ fieri, et faciam. Is autem dicit ei ; Nibil est quod C venisset saneius Gregorius episcopus in gsagnam syn- 


Don possit mortuus, absque eo quod noh potest esse 
jnpius. Tunc dieit oi : Descende, et progredere. ΕΞ 
voro respondit : Jam agitur vigesimus quintus naues 
ex quo non sum progressa, et cur progrediar? Ei au- 
&em dieit : Vah ! nonne tu dixisti, mortua sum huie 
mundo? unde e$ manifestum est et mundum tibi aor» 
tuum 6884, Si hoc quidem verum est, et mortuus 
nibil sentit, idem est tibi pregredi et nom progredi; 
ergo progredere, ili voto progressaest. Et postquam 
progressa fuit usque ad quamdam ecclesiam, ei dicit 
ip ecclesia : Sk vis ergo n:e certiorem reddere qued 
vero eis mortua, ot nen amplius vivis plaeens homi- 
nibus, fsc quod facio, οἱ scias te esse mortuam. Ei 
ita. ue dicit : Extens sicut ego omnia vestimenta, ea 
depone bumeris, et transi mediam civitatem, mo 
boc babita praeeunte *. illa vero ei dicit : Hae re mi- 
mime honesta multos offendam, et poterunt dicere 
pe o656 omots montis et daeemoniacam. is autem di- 
eit el : Et quid Ubi est eure, si dixerint (e esse emo- 
tes. mentis et deemoniecam? te enim es eis mortae; 
amorue vero non est eara, si quis ei vel detraxerit 
vel eum irriserit ; nihil enim potest sentire. Tuncilih 
ei dicit: Die si quid aliad velis, aeque enim ad honc 
usque modum 558 venisse glerior. Tune ei dicit Se- 
gapion impassibilis : Ecce ergo, ne amplius to jaetes 
Φὲ tibi placeas, tanquam omnibus magis pla et mua- 
do mortua. Ego enim sum te magis mortuus; et re 
* Mirandum hoc, non imitandum. 


edum  Constsnlinopolitanatm, relinquit eum beato 
Nectario episcopo, cum esset omnium disserendi artis 
peritissimus. Floruit ergo ià magna civitate, in dis- 
putotienibus juveniliter exsultaus adversus omaem 
heresim. Atcidit autern üt i$ qei propter morum iu- 
signem benitatem honorabaibra tota civitate, con(lge- 
Feiur ἃ simulacro muliebris conceupisceuliee , ut ipse 
nobis narravit po&teo, cun) esset mene ejus libera, 
Bum autem vicissim amavit eulierouja, Erat autem 
ea usa ex primis. Kvagrius autem et Deum timens, 
et suam veritus eonscientiam, et habens s»ate oculos 
dedecus turpitudinis, δὲ quam herveses de alienis 
malis coneipiunt letitiam, Deum supplex rogavit ut 
ab ipse impediretur scepus quene sibl proposuerat 


ia D mulier, ques eum urgebat. cupiditate, et ejus inssne 


tenebatur desiderio. Cumque vellet ab ea recedere, 
Bon poterat, ut qui ejus obsequii blandis deineretar 
vinculis. Haud multo post autem eam quie processit 
Orationem, antequam rem esset, expertus, astitit ei 
visio angelies, prz: ae ferens speciem militum pra- 
fecti, qux eum rapit, οἱ dueit lanquam in juaicium, 
et conjieit eum in eam quie dicitur euctodiam, cellari 
ferreo ejus cello injeete, et eatena ferrea alligatis 
manibus, ilis videlicet qui ad ipsum veneraat, ei cau- 
sam minime dieeutibus. ipse autem qni punagebatur 
eonseientie, existimabat 96 6a sphire ejes gratia, ar- 
bitrang marium iulleris de imo re judicem cease- 
* Origenista hic fuit. 


1185 


DE VITIS PATRUM LIBER Vill. 


1184 


nisse. Amin xaque admodum anxius constitit Eva- A Cum itaque vixisset quatoordecim annis im iis qu» 


grius, dum de alia causa ageretur, et de aliis propter 
tale crimen haberetur quzstio. Post magnum ergo 
illum :netum et summum animi angorem, angelus 
qui ab initio przbuerat visionem, ita transformatur, 
ut videretur adesse germanus et sincerus amicus 
Evagrii, valde obstupefactus, et tristitia affectus ob 
tantam vinculorum infamiam, et dicens ei vincto in- 
ter catenas quadraginta reorum : Cur eum tant3 
ignominia detineris cum reis, domine diacone? Ille 
ei dicit : Revera quidem nescio; suspicor autem N,, 
qui est ex przefectis, me detulisse , motum zelotypia 
citra ullam rationem ; et vereor ne magistratus fae- 
rit ab eo corruptus pecunia, et me maximo af(ciat 
supplicio. Dicit ei js qui amici figuram susceperat : 


᾿ dieuntur Celliis, ceomedebat quidem panis libram in 


die; trimestri autem tempore olei sextarium, vir 
qui in molli delicata et lauta viia fuerat educatus. 
Faciebat aotem ceutum orationes, seribens annuatim 
pretium solum eorum qua comedebait; eleganter 
enim scribebat celerem characterem. Cum ergo ia- 
tra quindecim annorum spatium mentem expiasset, 
dignus est habitus dono cognitionis et sapientiz, et 
discretionis spirituum. Is composuit tres sacros li- 
bros monachorum, qui dicitur ᾿λντιῤῥύήτιχα, boe est 
Contradietoria, suppeditans artes quibus sit utea- 
dum adversus dzmones. Ei aliquando gravem exhi- 
buit molestiam daemon fornicationis, ut ipse nobis 
harravit; et tota nocte stetit in puteo cum esset 


Si audias amicum, tibi consulo ; non tibi expedit de- B hiems, adeo ut ejus carnes gelu constringerentur. 


gere in hac civitate. Dicit ei Evagrius : Si Deus me 
liberaverit ab hac calamitate, et me videris Constan- 
tinopoli, scías me jure subire hoc supplicium, et esse 
dignum alío majore. Dicit ei amicus : Si ita habet, 
fero ad te sanctum evangelium ; jura mihi in eo quod 
recedes ab hac civitate, et tux anim: curam geres; 
et te liberabo ab hac necessitate. Evagrius autem : 
Rogo te, inquit, jurabo ut volueris; me solummodo 
libera ab hac nube tenebrosa. Interim autem ei affert 
sanctum evangelium, et exigit jusjurandum. Evagrius 
autem ei jurat per evangelium verbis sic conceptis ; 
Non manebo hic preter unum diem, idque ut meas 
vestes in navem immittam. Cum autem processisset 
jusjurandum, ad se rediit ab ecstasi qux ei noctu 


Aliquando autem rursus ei molestiam exhibuit spi- 
ritus blasphemie; et quadraginta diebus non est 
tectum ingressus, ut ipse nobis narravit, adeo ut 
corpus ejus, non secus ac corpus ferarum animan- 
tium, ricinis scateret (157). Ei tres apparuerunt dz- 
mones in habitu clericorum, de flde cum eo inqui- 
rentes; et unus quidem dicebat eum esse Arianum, 
alter vero Eunomianunm, tertius autem Apollina- 
ristam, et eos paucis superavit spiritu sapientiz. 
Rursus cum quodam die periisset clavis ecclesiz, 
sera cruce signata, manu trudens eam aperuit, Chri- 
sto invocato. ;Is ἃ dzemonibus adeo fuit flageliatus, 
et variorum demonum tantam fecit experientiam, 
ut ii non possint facile enumerari. Uni ex diseipulis 


evenerat. Cumque surrexisset, cogitavit : Etsi mihi C suis, qux» post decem et octo annos erant eventura 


foit datum jusjurandum in ecstasi, juravi tamen. Om- 
nibus ergo qua habebat in nave conjectis, venit Je- 
rosol yma, et illie excipitur a besta Melania Romana. 
Rursus cum diabolus ejus cor tanquam Pharaonis 
jndurasset, utpote adolescentis et xtate luxuriantie, 
eum rursus incessit dubitatio, et animi fuit ancipitis, 
eum tamen nemini quidquam dixisset. Quo factum 
est ut οἱ vestes rursus mutaret, et in differendo ei 
veternum afferret vana gloria : sed Deus qui impedit 
omnium nostrum interitum, ei ruesus attulit calami- 
totem, rursus infebrem conjiciens, et deinde in lon- 
gum morbum , tempore semestri ejus carnem mace- 
rans, que ei afferebat impedimentum ad virtutem, 
medicis dubitantibus, et non javenientibus modum 


ei, dixit, omnia ei predicens in specie. Dicebat au- 
tem hic beatus : Ex quo veni in solitudinem, non te- 
tigi lactucam, non minutum olus, non aliquid viride, 
non fruetum, non uvam, non lavacrum, non carnem, 
non panem, non vinum, neque omnino aliquid ex iis 
qus per ignem transeunt, preter qusdam olera 
οὐδ, et modicum aqua. Postea autem sexto de- 
cinio anno institoti viti» suse act:e absque deeoctione 
ignis, cum caro, propter imbecillitatem corporis et 
stomachi, opus haberet ut aliquid sumeret quod per 
ignem transiisset, panem quidem tetigit, nequaquam 
autem sumpsit cocta olera; sed vel ptisanam, vel 
legamina duos annos. In his corpus consumebat bic 
beatus, vivificans animam sancto Spiritu, in Epi- 


eurationis. Dicit ergo ei beata Melanium : Non placet D phaniis in ecelesia communieans. Nobis autem nar- 


mihi, fili, morbus tuus diuturnus ; die ergo mihi qua» - 


habes in animo, non est enim verus hic tuus morbus. 
Confessus est ergo ei rem qus sibi evenerat Constan- 
tinopoli. 76/$ Dicit ei beata : Promitte mihi teste 
Domino, te vitte monasticze scopum esse secuturum, 
et ego licet peccatrix, orabo Deum, ut detur tibi tem- 
pus commeatus, et vitee terminus. Is autem est as- 
sensus. Cum ea autem orasset, intra paucos dies 
eonvaluit; cumque is surrexisset, ab jlla ipsa est 
amictu monastico indutus, et peregre proficiscitur 
jn niontem. Nitrie, qui est In Egypto : in quo cum 
hebitasset blenmio, tertio ingreditur solitudinem. 
* fimile supra, in Pelsg., libell. 7,.num. 5. 


rabat hic generosus Christi athleta cirea tempus mor 
üs : Jam sunt tres anni ex quo non sum amplius 
veratus a cupiditate carnis. Si autem post vitam ita 
ex virtute actam, et immensum laborem exercita 
tionis, eumque vel maxime inflezibilem, et sobriam 
perpetuo orationem, hunc immortalem adeo invasit 
bonis infestus et exitiosus demon ; quid ab exsecra- 
bili demone pati putamus eos qui sunt socordiores, 
propter suam negligentiam? Huic sancto significata 
est aliquando mors patris sui , et dicit el qui repun- 
tiavit : Desine blaspheinare, meus enim Pater est im- 
mortalis !. Deum autem dicebat. Hucusque est exae- 


- 


4185 


HISTORIA LAUSIACA, 


1180 


Üssimum et perfecussimum vite institutum insignis Α illi vim facerent ut illic comederet, non potuit in 


Evagril. 
CAPUT LXXXVII. 
Vita abbatis Ῥίον (138). 

Quidam Pior nomine (Ruf., I. 11, n. 51; Pelag., 
libell. ww, n. 54), Agyptius genere, ztate juvenis, 
cum mundo renuntiasset, exiit e domo paterna ; et 
propter insignem amorem spiritalem, Deo est pro- 
fóssus se nullum ex suis visurum amplius. Quinqua 
ginta ergo post annis soror ejus 4028 consenuerat, 
et ab aliquo resciverat fratrem suum vivere, venie- 
bat in mentis emot periculum, nisi ipsum videret. 
Cum autem non posset venire iu vastum desertum, 
rogavit illius loci episcopum ut scriberet ad sanctos 


Patres qui erant in solitudine, ut ipsum mitterent, et 


eum videret. Cum ergo ei vis magna afferretur, Pa- 
tribus obediens, statuit uno alio assumpto, abire; et 


significavit domui sororis fratrem suum Pior adve- 


nire, et foris stare. Cum autem sensisset strepitum 
ostii, et quod ejus soror ei veniret obviam, Pior, clau- 
8is oculis, clamavit ad ipsam : O soror N., ego sum 
Pior frater tuus, ego sum : ecce, vide, aspice quan- 
tum velis. Illa ergo facta certior Deum gloriflcavit, 
et cum multa fecisset, non potuit ei persuadere ut 
domum ingrederetur : sed oratione facta in limine, 
reversus est in solitudinem, propriam patriam illie 
519] virtute comparans. Hoc ejus fertur miraculum, 
quod eum fodisset in loco quem «dificavit, invenit 
aquam amarissimam, et donec decessit, illic per- 
mnansit, contentus inventis amaritudinibus aqux (139), 
ut generosi hujus tolerantia innotesceret. Multi au- 
tem monachi post ejus mortem cum in cella manere 
contendissent, non potuerunt unum annum id effi- 
cere. Est. enim locus terribilis, et alienus ab omni 
consolatione. 

CAPUT LXXX VIII. i 

Vita abbatis Moysis (140) Libyct. 

765 Moyses Libycus foit vir mitissimus, et 
maxima charitate preeditus: is dignus est habitus dono 
curationum. 1s hoc narravit : In monasterio , inquit, 
eram valde juvenis , et fodiebam maximum puteum , 
latum viginti pedes : in eo cum tres dies fodissemus 
viri octoginta, et venam eonsuetam, et qua aspicie- 
batur transiissemus circa cubitum , aquam non inve- 
nimus, Magna ergo affecti molestia , deliberabamos 
de desistendo ab opere ; dumque de eo deliberare- 
mus, ad nos adveniens Pior ex vasta solitudine , in 
jpsa sexta hora aestus, cum esset senex indulus sua 
pelle ovilla , et cum nos salutasset , dicit nobis post 
salutationem : Quid animum abjecistis, homines mo- 
dice fidei? vidi enim vos jam ab hesterno die abjeec 
cisse animum. Quod cum dixisset , iu putei fossam 
statim demisit scalas, et cum eis facit orationem ; et 
accepto ligone , et terio ictu ineusso, dixit: Deug 
sanciorum patriarcharum, ne irritum et inutilem fe- 
ceris laborem servorum tuorum , sed mitte ad eos 
usum aqu». Et stalim aqua exiit, ut nos omnes ea 
aspergeremur. Et cum rursus orassel, abiit, dicens : 
Hac de causa missus sum. Εἰ aperia est. Cum autem 


animum inducere, dicens : Propter quod missus sum 
(141) hoc factum est. Hz sunt res admirabiles Pior 
praeclare columuz tolerantie ; et hic est finis illius 
virtutis, qui pro amaro fonte fruitur perpetuo dul- 
cedinis fluento cum magno spiritali gaudio 
CAPUT LXXKXIX. 
Vita abbatis Chronii (442). 

Quidam qui dicebatur Ghronius, ex vico qui dici- 
tur Phoenix , cum a suo vico qui est prope solitudi- 
nem, mensus esset quindecim millia passuum dextero 
pede numeratorug , illic precatus fodit puteum ; et 
cum aquam invenisset optimam, qua in profundo 
aberat septem ulnis, illic quoque sibi xedificavit par- 
vum hospitiolum. Et ex quo die seipsum collocavit 


B in monasterio, Deum rogavit ne reverteretur in lo- 


cum qui habitatur. Cum pauci autem anni prateriis- 
sent, dignus fuit habitus presbyteratu, circiter du- 
centorum virorum circa ipsum congregata fraterni- 
tate. Hzc ergo fertur ejus virtus exercitationis , quod 
cum sexaginta annis ars assedisset fungens sacerdo- 
tio, non egressus est e deserto, non erira laboreum 
manuum comedit panem. 


CAPUT XC. » 
Vita abbatis Jacobi. 
Cum eo habitavit quidam Jacob e vicinis, qui co- 
gnominatus est Claudus, vir summa cognitione prse- 
ditus. Erant autem ambo irnoti beato Antonio. 


CAPUT XCI. 
Vita abbatis Paphnutii Cephala (145). 

Cum ergo quodam die convenisset etiam Paphlinu- 
tius vir mirabilis qui dicebatur Cephala, qui quidem 
habuit donum cognitionis divinarum Scriptürarum 
Veteris et Novi Testamenti, omnes eas interpretans , 
eum non legisset Scripturas : erat autem adeo me- 
destus, ut celaret virtutem propheticam. De quo di- 
citur, quod octoginta annis non habuit simul duas 
tunicas. Cum una hos convenissemus , ego et beati 
diaconi Evagrius et Albinus , quzerebamus scire causas 
fratrum qui decidebant vel labebantur inhonesta vita. 

CAPUT ΧΟ]. 
De Gheremone 

Accidit enim illis diebus ut Cheremon exercitator 

sedens decederet , et inveniretur inortuus sedens in 


p cathedra , et tenens opus in manibus. 


CAPUT ΧΟ]. 
De aliv. 
Accidit etiam ut alius frater fodiens puteum, 
obrueretur a puteo. 
CAPUT ΧΟ. 
De alio. 
Accidit etiam ut alius veniens a Scete , siti aqua 
mnoreretur. ^ 
CAPUT XCVY. 
De Stephano lapso (144). 


Inter quos commemoravimus etiam Stephanum", 
qui ia turpem lapsus est intemperantiam , et Eucar- 
pium, et Heronem Alexandrinum οἱ Valentem Pa- 


4481 


DE VITIS PATRUM LIBER Vili. 


Vestinum, et Ptolomzum AEgyptium qui erat in Sce- Á tuum (Psal. 49)? Eorum enim snimz qui vitiis labo- 


te*. Simul ergo rogavimus quisnam esset causa, 
quod qui sic vivunt in solitudiue, ez lis alii quidem 
mente decipiuntur, alii vero erumpunt in intempe- 
' rantiam. Hoc ergo responsum nobis dederunt et cum 
' fllis sanetus Paphnutius, vir maxima cognitione prze- 
ditus : Quecunque fiunt , in duo dividuntur, in Dei 
placitum, et Dei permissionem. Atque quacunque 
quidem (iunt ex virtute ad Dei gloriam , ea fiunt Dei 
placito : que vero damnosa, periculesa , et qui in- 
fortunia et casus important, ea fiunt Dei permissione. 
Permissio autem ex egestate rationis, vel infidelitate 
eorum qui deseruniur. Fieri enim non petest ut qui 
pie vivit et reete cogitat, incidat in. igaomieice lapsus 
vel imposturie diemenum. Quicunque ergo pravo 


T3Rt, sunt revera diversis fontibus assimileg. Napa 
qui sunt gulz et vino dediti , lutalentis fetibus ; q.« 
vero teneutur avaritia οἱ plura habendi cupidita:e, 
fontibus ranas habeut:bus ; invidi autem, qui habent 
aptitudinem cognitionis, fontibus serpentes δίδει ας, 
in quibus semper fluctuat ratio ; propterea quod nemo 
haurit ex ipsis, propter morum acerbitatem, vel 
prepter injastarum actionum odorem. Qooc rca tria 
rogat David a Dee doceri, bonitatem, et disciplinam, 
δὶ cognitionem ( Psal. czvin). Nam absque bonitate 


cognitio est ihatilis; et sí correctos quidem foerit is 


4vi est hujusmodi , deposita exusa derelictionis, 
Aempe arrogantia, et assumpserit homifitstem, et sui 
modum cognoverit, neque adversus aliquem se effo- 


$topo ac instituto , nempe ut besminibus placeant, et Β lens, et Deo agens gratias, ad eam rursus revertitur, 


arroganti cogitatione, virtutem videntur aggredi, ii in 
easus incident, Deo eos deserente 7696 ad eorum 
wtilitatem; ut cum per derelietiopem mutationem 
seaserint, aut propositum , sut actionem corrigant. 
Nam aliquando quidem peecat propositum , quaado 
fit talo scopo; ut sspe aecidit intemperaotem pre- 
vo scopo (acere eleemosynam in adolesceniulas 
propter turpem finem : et aetionem esse rationi con 
seutaneam, ut orphanz, et quie exercetur monachas, 
dare auxilium. Accidit autem recto quoque scopo fa- 
cere eleemosynam , ia sgrotos vel eus qui eversi 
sunt bonis, vel eos qui consenuerunt : sed parce οἱ 
eum murinuratione,; et esse scopum quidem rectum, 
actionem autem scopo indignam. Oportet enim mise- 


que testimonio feleitur cognitio. Orationes enim 
epiritales, quie aon habent vitam honestam et tempe- 
rantem simul equitantem, sunt spicte qua a vento in- 
tereunt, quie habent quidem spicarum figuram, sed ab 
eis ereptum est alinentam. Omnis ergo lapsos, sive 
fist per linguam, sive per sensum, sive per actiones, 
sive per totum eerpus, convenienter proportioni ar- 
roganti, üt per Dei derelietionem parcentis iis qui 
édereliaequantur. Si enim cum intemperantia, eorum 
quoque bonitati ingenii Dominus tulerit testimonrum, 
suppeditando eloquentiam, daemones ipsos facit su- 
perbia, se extollentes eum immenditis. 

Hsc quoque dicebant nobis hi saneti viri, et opti- 
mi Patres. : eum videritis aliquem vita quidem perver- 


ricordem misereri in hilaritate et largitate. Hoc quo- (ἃ δ, oratione autem aptam ad persuadendum, recor- 


que dicebat : In multis animis sunt dotes quadam 
precipua , in aliis quidem bonitas ingenii ; in aliis 
vero aptitudo ad exercitationem ; sed quando non fit 
propter ipsum bonum et ex divino scopo , neque ac- 
tio, neque ingenii bonitas, neque ii qui dotes habent 
przcipuas, non bonorum datori Deo ascribentes, sed 
$uo libero arbitrio, ingenio, et sufficienti: ; qui tales 
sunt, relictl ἃ providentia , incidunt in facta turpis, 
turpes perpessiones, probraque et dedecora. Derelicti 
ergo,per advenientem huniilitatem et pudorem, sensim 
nescio quomodo expellunt arrogantiam, quam susce- 
perant ex ea 41.88 virtus reputabatur ; non in seipeis 
confisi amplius, sed Deo, quí cuncta largitur, benefi- 
eium sua confessione tribuunt. Qui enim est inflatus, 


demini dzmonis qui in sacra Seriptura cum Christo 
loquitar, et testimenii qued dieit : Serpens antem erst 
prudeatissimus omnium bestiarum qus erant sopet 
terram (Gen.u). Cui prudentia potius detrimentum at- 
tulit, cum alia virtus non concurreret. Oportet enim 
eum qui est fidelis et bonus ea quidem animo sentire 
quz dat Deus, loqui aotem qus sentt, facere autem 
que loquitur. Si enims eum veritate verbütum βοὴ 
coneurrat vitse cogaalio, panis est sine sale, et dicit 
Job (Job.o1); qui esi autem talis, minime comedeter : 
quod si eliam comedaiur, conjicit eum qui comedit in 
malam habitudinem. Si eomedeler enia, inquit, panis 
siae sale, ei si est quete ia verbis inanibus, bec ee 
uon ad utiliatem (145), impleiis bonorum operem 


qui de bonitate inquam ingenii effertur, et Deo non D testimonio. Derelicionun ergo plures sunt causa : 


ascribit bonitatem ingenii, neque eam qua sibi sup- 
peditatur cognitionem, sed vel suc exercitationi 
vel nature, abducit ab eo Deus angelum provi- 
denti» , huic gratis profectum. Quo averso, supe- 
ratus a viribus adversarii is qui effertur ob bonitatem 
ingenii , incidit in intemperantiam propter insolen- 
tiam, ut ablata teste temperantia, non videantur cre- 
dibilia quse dicuntur ab ipsis, fugienubus piis doctri- 
nam qua ex tali ore procedit, tanquam fontem qui 
scatet. hirudinibus, ut implestur quod scriptum est : 
Peccatori autem dixit Beus : Cur tu enarros jusifica- 
tiones seas , οἱ assumis testamentum meum per os 


unà quidem est uL virtus occuliala manilestelar , ut 
virtus Job, Deo respondente et dicente (Job x1): 
Ne rejicias judicium meum, aeque putes me übi ali- 
ter respendisse, 5ed ut justus apparees ; Θὲ cnim 
mibi noiue qi novi occula, et profunda cogitauie- 
num intueor bumanarum. Sed quoniam ignorsr.s 
ab hominibus , suspiCanjur enim naonBeRQOAER m6 
a te coli propter diyitias, ideo foci ut ia hajesmedi 
easum ineideres. Demessui divitias, uL ostendam eis 
Wan graiarum s»eionem δὲ philosephiam. Alia 
autem prepier averiendam superbiam, ut in Paule. 
Relietue est enim Paulus casibus , ei edispherum in- 


' * D. Merone, enpra, cae. δὲ, De Valente, eupra , cap. 5t. De Ptolomimo, supre, cap. 33. 


1189 


et digit : Datus est mihi stimalus carnis, ut me co- 
iaphizet, ne forte extoltar (11 Cor. xi) ; ne forte cum 
miraculis quies Θὲ rerem successus et honor ei &ece- 
dens, eom in arrogantiam injiceret diabolicam su- 
perbia elatum. Relictus quoque est paralyticus pro- 
pter peecatem. Coi dixit Dominus : Ecee sanus 
factus. es, noli amplius peecare (Joan. v). Derelictus 
queque est Judas, qui pluris fecerat pecuniam quam 
verbum vitse ; quocirca fuit etiam suffocatus (Act. 1). 
Derelictus quoque est £ssu, et incidit in intempe- 
rentiam, ut qui stereus intestinorum prseposuerit 
benedictioni peternse (Gen. xxvm) ; adeo ut cum lizec 
omnia sensisset beatus apostolus Paulus , dixerit de 
aliquibus : Quoniam enim non probaverunt Deum 


HISTORIA LAUSIACA. . 
cossionibus, el diversis 7687 j:ctatvs afflictionibus, Α cum se postes dedisset philosophi:z, tandem talenta 


1190 


euni gratia ad coelestem philosophiam, zetatis annum 
agens vigesimum octavum, renuntiavit quidem ἀϊ 561. 
plinis liberalibus, se Christo vero conjunxit ; e' Jam 
trigesimum quintum annum agit in speluuca. [5 di» 
cebat nobis quod mens qute cogitatione recessit a 
Dei contemplatione , θὲ vel demon, vel bestia. No- 
bis autem rogantibus : Quonam modo? sic dixit : 
Mens quas recessit a Dei contemplatione , necessario 
(1490) incidit vel in dtemonem cupiditatis , qul in la- 
geiviam impellit, ve! in spiritum ire malignum, unde 
Irrationales appetitus gignuntur. Et lascivam quidem 
cupíditatem esse dicebat belluinam, iram vero die- 
moniacam commotionem, Cum ego autem contradi- 
eerem : (Quomodo fleri potest ut mens humana. sit 


babere in cognitione, tradidit eos in reprobum sen- B eam Deo sine intermissione? ipse dicebat : Quod in 


sum, ut faciant que non conveniunt (Rom. 1). De aliis 
autem qui videbantur habere Dei cognitionem eum 
IMente corrupta et inani tumore, dicit : Quoniam 
enim cum Deum cognovissent, non ut Deum glorifi- 
caverunt, aut gratias egerunt, tradidit eos Deus in 
passiones ignominie; adeo ut nos ex eo cognosca- 
mus ΠΕΡῚ non posse ut cadat aliquis in intemperan- 
Hato, qui Ron fuerit derelictus a Dei providentia , 
proptet negligeatism et socordiam eorum qui dere- 
linquuatur ei deseruntur ad hoc ut hxc eis eveniant. 
CAPUT XCVI. 
Vita abbatis Solomonis. 

ln Antinei eivitate regionis Thebeidis quadraginta 

annoe versatus, eo tempore accepi etiam cognitionem 


quacunque cogitatione vel re pia et divina fuerit ani- 
ma, ea est cum Deo. 
CAPUT XCIX. 
Vita abbatis Capitonis. 

Prope eum manebat quidam Capito qui fuerat la- 
tro, qui cum quinquaginta annos implesset in sepe- 
luneis, quatuor millibus longe ab urbe Antinoi, non' 
abiit a spelunca usque sd flovium Nilum, dicens se 
non posse turbas couvenire , eo quod communis ad-- 
versarius ei adhuc resisteret. 

CAPUT C. 
Vita anachorete qui illudebatar 

Com his vidimus etiam alterum anachoretam, quí 
ipse quoque erat similiter in spelunca. l8 in somais 


omnium qu» sunt illie monosteriorum. Nam cirea C illusus ostro vans ρον, vicissim illudebat eos qui 


civitatem sedent viri circiter bis mille, manibus vi- 
ventes, et se summe exercentes. In his sunt etiam 
anachoerete qui seipsos incluserunt in speluncis ru- 
pium : inter quos est Solomon vir mansuetissimus et 
temperantissimus, et qui donum habet tolerantis. [9 
quinquaginta annos degit in spelunca, sibi victum 
suppeditans opere manuum, et didieit totam sacram 


Scriptaram. 
CAPUT XCVII. 


Vita abbatis Dorothei, 

Fuit etiam quidam Dorotheus presbyter in alie spe- 
Junca habitans, qui in summa bonitate ipse quoque 
vitam vixit inculpatam, digousque est habitus presby- 
teratu, et mipisirat fratribus qui sunt in speluncis. 


Huic aliquando Melanium jusior, magne Melanis D 


neptis, de qua dicam postea, misit quingentos soli- 
dos, rogans eum ut ministraret fratribus. ls autem 
cum tres solos aecepisset, misit reliquos ad Dioclem 
anachoretam , virum summa cognitione praeditum, 
dicens : Est me sapientior frater Diocles, e poteat 
eos integre et innocenter dispensare, ut qui me me- 
lius sciat eos quibus sit merito ferendum suxilium : 
nam hi mihi sufficiunt. 


CAPUT XCVIII. 
.. Vita abbatis Dioclis. 
Bic Diecles in grammatica quidem primum edoctus, 


Vita ejus exstat supra lib. i. 


decipiebantur, vento« pascens (147), et umbras per- 
sequens (Eccli. xxxiv). Et habebat quidem ia eorpo- 
re temperantiam, et propter senectutem , et propter 
tempus , et forte etiam propter vanam gloriam : va- 
nz» autem glorie intemperantia eorruptus erat ejus 
animus, et a religiosa conversatione fuerat alienatus. 


CAPUT Cl. 
Vita sancti Ephrem (148) diaconi. 

Audisti oinnino de Ephrzm diacono ecclesie Edes- 
senorum ". Fuit enim unus ex iis qui digni sunt de 
quibus flat mentio a sanctis Christi servis. Is cum 
spiritus viam digne peregisset, et a recta non decli- 
nasset, dignus est babitus gratia naturalis cognitio- 
nis, quam consequitur theologia , et postremo 768 
beatitudo. Cum ergo vitam exercuisset quietam, et 
multis jam annis zdificaret eos qui ventitabant, po- 
stea e cella progressus est hac de causa. Cum magna 
fames invasisset civitatem Edessenorum, misertus 
omnium qui peribant agrestium, processit ad eos qui 
erant divites in civitate, et dicit eis : Cur non mise- 
remini human:e natur: quz interit, sed opes vestras 
sinitis putrescere ad condemnationem animarum 
vestrarum ? Se autem honeste excusantes , dicunt ' 
Non habemus cui credamus ad hoc ut panem submi 
nistret esurientibus : omnes enim res cauponantue 
(149). Is vero dicit eis : Quid ego vobis videor? erat 
autem apud omnes in magua existimatione, non fal- 
$0, sed revera. Εἰ itaque dicunt : Novimus te hotni- 


uo DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1192 


nem Dei. Si eam de me opinionem concepistis, ait 
Ohristi servus, mibi de cstero credite. Eoce, me 
propter vos eligo hospitum exceptorem. Cumque pe- 
cuniam accepisset , et infizis vallis septum constru- 
zisgel, et lectos δὰ trecentos statuisset, curabat eos 
qui ioirmiores erant, suppeditabat iis qui fame con- 
ficiebantur : eos quidem qui deflciebant sepeliens ; 
eorum vero qui spem vite habebant curam gerens; 
et ut semel dicam, bospitium et ministerium propter 
fsimem quotidie exbibens ex iis quse suppeditabantur. 
Impleto ergo anno, cum successisset fertilitas, et 
omnia recte succederent , cum nibil haberet amplius 
quod ageret, ingressus est in suam cellam ; et post 
mensem est mortuus, cum Deus ei hanc occasionem 
praebuisset adipiscend:ze coronz in ertremis diebus. 


Reliquit autem scripta quoque studio digna quie ma- p 


guam viri virtutem testantur. 
CAPUT ΟἹ. 
Vita abbatis Juliani. 

Audivi a quodam in illis partibus foisse Julianum 
virum maxime exercitationis, qui cum carnem suam 
supra modum afflixisset, ο688 solum et pellem cir- 
eumferebot. Is in extremis fipis sui diebus dignus est 
habitus pratia curationum. 

| CAPUT ΟἿ]. 
Vita beati Innocent&. 

De beato Innocentio presbytero Oliveti, a multis 
quidem et magnis audiisti : nihilo secius autgp! a 
bobis quoque audies, qui tres annos eum eo viximus. 
Nam que szpe illos latuerunt, nobis innotuerunt ; 


Deque vero unus vel alter, sed neque decem potue- C 


runt hujus viri narrare virtutes. Is fuit longe simpli- 
cissimus. Cum autem is fuisset illustris in palatio sub 
imperatore Constantio (150) in principiisejus imperii, 
inundo renuntiavit , profectus a matrimonio : jn quo 
etiam habuit filium, Paulum nomine, qui inter do- 
mesticos militabat (121). Is cum peccasset in. filiam 
presbyteri , imprecatus est proprio filio Innocentius , 
Deum rogans, et dicens : Domine, da ei spiritum, ne 
amplius inveniat ejus cáro tempus peccandi, melius 
arbitratus eum pugnare cum daemone quam cum in- 
temperantia, Quod etiam factum est : nam nunc 
guoque adhuc est in monte Olivarum, ferrum yge- 
sians, ei castigatus a spiritu; et quod mirabile est, 
hujus pater qui alios sanat, hujus misertus non est, 
qui tanto tempore a demone torquetur. Hic Innocen- 
tius adeo fuit misericors (fortasse autem videbor 
etiam nogari dum vera narro), ut saepe suffuraretur a 
fratribus, et dáret egentibus. Fuit autem summe 
simplex et innocens. Is dignus est habitus dono ad- 
veraus daemones : et ad eum aliquando adductus est 
nobis videntibus adolescens quem invaserat spiritus 
et paralysis, ut ego cum vidissem , voluerim aperte 
matrem expellere cum iis a quibus fuerat adductus, 
desperans eum posse curari. Accidit autem ut inte- 
fim veniens senex hanc videret astantem, deflen- 
temque, et ejulantem propter inenarrabilem calami- 
tein filii. Laerymatus ergo przeclarus senex et com- 
motus visceribus , accepto adolescente ingressus est 


Α in suum martyrium, quod ipse sedificarat, in que sc 
(5 sunt reliquis Joannis Baptist»s; et eum pro eo 
Orasset usque ad horam nonam ab bora tertia, sanum 
reddidit adolescentem matri, et eodem die et paraly- 
sim expulit et dzemonem. Erat autem talis ejus. pa- 
ralysis, ut spuens puer tergum saum conspueret ; ita 
erat inversus. Aliud rursum fuit ejus signum. θα» 
dam anus quz oves pascebat in locis Lazario vicinis , 
et ovem amiserat , accessit ad eum flens ; quam se- 
cutus dicit ei : Ostende mihi loeum ubi amiseris. Ea 
vero ducit eum ad loca qux sunt circa Lazarium. 
Stans ergo oravit. Qui suffurati autem erant adole- 
8centes, ipsam prius occiderant. Dum ergo ipse ora- 
ret, neinine confitente, carne occultata in vinea, ali- 
cunde veniens corvus stetit supra furtum, et frustum 
ex illo rapuit, ac rursus evolavit. Cum beatus autem 
animadvertisset, vidit mactatam victimam. Et sic 
juvenes ad pedes ejus accidentes confessi sunt sec 
occidisse,et justum pretium fuit ab eis exactum ; aique 
ita castigati sunt, ut ne quid talo amplius auderent. 
CAPUT CIV. 
Vita abbatis Adolii. 

Rursus novi Jerosolymis quemdam, nomine Ado- 
lium, genere Tersensein : qui cum venisset Jeroso- 
lyma, ingressus est viam minime tritam (152), noa 
quam multi ingressi sunt, sed selecto sibi quodam 
novo vite instituto. Se enim super hominem exer- 
cuit; 769 ut etiam ipsi pravi demones horrentes 
ejus austeritatem , ne ad eum quidem auderent acce- 
dere. Propter summam aulem exercitationem et vi- 
giliam, existimatus est esse spettrum. In quadrage- 
sima enim comedebat post quinque dies, toto autem 
alio tempore, uno die iuterjecto. Hoc autem fuit ejus 
virtutis agnum facinus, A vespera usque ad illad 
teinpus quo congregabatur fraternitas in oratoriis , 
'in Oliveto, in colle Assumptionis unde ascendit Je- 
$us, perpetuo stabat psallens, et orans, et jejunabat ; 
et sive pluebat, sive grandinabat, manebat immobi- 
lis. lmpleto autem tempore consueto, excitatorio 
malleo pulsabat cellas omnium , eos congregans ad 
oratoria, et In unoquoque oratorio una cum eis 
psallens unam aut duas antiphonas, et una cum eis 
orans ; et sic die appropinquante ibat in cellulam, et 
revera (fratribus eum exuentibus, ei vestes exprimen- 
tibus perinde quasi lotze fuissent ita distillantes, eum 
D siiis induebant. Et eum quievisset usque ad boram 
tertiam, psalmodia excitatus , erat ei intentus usque 
ad vesperam. Hzc est ergo virtus Adolii Tarsensis, 
qui consummatus Jerosolyrmeis, et ibi eternum som- 

num dormiit, et sepultus est. 

CAPUT CV. 
De Abramio (155). 

Fuit quidam Abramius, genere /Egyptius, qui vi- 
tam asperrimam et maxime ogrestem egit ia. solita- 
dine. is animo sauciatus ab intempestiva persuasione, 
veniens in ecclesiam, contendit cum presbyteris, di- 
cens : Noctu a Christo ordinatus sum presbyter, sus- 
cipite me ut sacerdotem, Patres eum abduxisscat 
eum a solitudine, οἱ ad vitam deduxissent cragsiorem 


1103 


deducentes eum ad cognitionem sux imbecillitatis, 
illusum a dadsmone superbis, et sanctis precibug suis 
in pristinem vitae sanctitatem restituerunt, 
CAPUT CVI. 
Vita abbatis Elpidii. 

[n Amorrbsorum speluncis que sunt in Jericho, 
quas olim construxerant fugientes Jesum Nave, qui 
tunc populabatour alienigenas, in monte Luca fuit 
quidam Elpidius, Cappadox genere, postea autem 
dignatus presbyteratu monasterii quod illic est , fa» 
ctus a Timotbeo ehorepiscopo Cappadociz, viro suf- 
ücientissimo. Is habitavit in quadam spelunca, et 
tantam in exercitatione ostendit continentiam, ut 


BISTORIA LAUSIACA. 
et magis inidifferentem, eurerunt eum ἃ superbia, A 


1194 
CAPUT CIX. ' 
Vita abbatis Sisinnii, 

Hujus discipulus Sisinnius nomine, qui prodiit qui- 
dem ex servili fortuna ; fide autem liber, genere Cap- 
padoz. Oportet enim genera quoque signiüicare ad 
gloriam Christi qui nos reddit claros genere, nosque 
deducit ad beatam et veram nobilitatem, pempe re- 
gnum colorum. Hie cum fuisset longo.tempore apud 
beatum Elpidium acris athleta virtutum exercitatio- 
nis, ut qui sex vel septem annis didicisset viri virta- 
tes, et fortitudinem laborum in exercitatione, is post- 
ea seipsum inclusit monimento. Iu eo autem consti- 
tutus tres annos, perseveravit 776) in orationibus ; 
non noctu, non interdiu sedeus, non accumbens, non 
foras egrediens. Is assecutus est gratiam adversus 


omnes obscuraret, Vivit enim viginti quinque annos, p demones, Nune autem reversus in patrium, dignus 


vesceus solum Sabbatis et Dominicis ; stans autem 
totas noctes cantabat, Quem sicut apes regem suum, 
ila innumera multitudo fratrum secuta, illum mon- 
tem zdificavit : licebatque illic videre apud unum- 
quemque diversos modos vitse exercitationis. Hunc 
aliquando Elpidiuz;, et vere Elpidium, qui revera 
spe gaudebat, et propter Christum sustinebat affli- 
ctionem, noctu psallentem nobis una cum eo psallen- 
tibus, pupugit scorpius : quem cum calcassel iiau$, 
non mutavit babitum corporis ; tanta tolerantia nul- 
lam duxit rationem doloris quem inussit scorpius. 
Porro auteui cum quodam die quidam frater teneret 
frustum sarmepti (154), id. accepit sanctus dum se- 
deret in margine montis, et infodit tanquam plantans, 


etsi non essel tempus; usque adeo autem crevit, (? 


δὶ tam ampla vitis evasit, ut tegeret lotam eccle- 


siam. | 
CAPUT CVII. 
Vita abbatis Eneaii. 

Cum. hoc sancto Dei athleta una etiam fuit con- 
summalus iuclytus Dei servus AZnesius, vir ma- 
gne existimationis, et qui fuit insignis in exercita- 
tione. 
CAPUT ΟΥ̓]. 

Vita abbatis Eustathii (155). 

Et ejus frater Eustathius ei honore zqualis, 
promptoque et alaeri animo exercens vits certa- 
mina. 

Eo autem processit beatus Elpidius impatibilitate 
Corpus macerans, ut tota ejus (1856) ossium structura 
perspicue pateret. Fertur autem hoe quoque in ejus 
virtutis narrationibus a studiosis ejus discipulis, quod 
totis viginti quinque annis non fuit conversus ad Oc- 
cidentem ; etsi spelunce ostium "esset positum ín 
moutis cacumine. Neque post horam sextam solem 
qui imminebat capiti, vidit unquam inclinantem ad 
Occidentem; neque stellas qu» in occasu oriuntur 
vidit viginti annis. Hic magnus athleta patientiz, ex 
quo ingressus est speluncam, nou descendit de monte 
donec fuit sepultus. Hac sunt celestia facinora co- 
ronati et invicti athlete Elpidii, qui nunc cum sui si- 
ntilibus degit In paradiso. - 


PívBoL. LXXIII. 


est habitus presbyteratu; ab eo collecta fraternitate 
virorum et mulierum, dato testimonio impatbilitatis 
per honestam vite institutionem, et mascula expulsa 
&ua cupiditate, et feminarum mollitie constricta con- 
tinentia, adeo ut impleatur quod scriptum est : In 
Christo Jesu non est inasculus et femina ; non est ser- 
vus, nec liber (Galat. 11). Est autem etiam insigniter 
hospitalis, elsi careat possessionibus, in vituperium 
divitum qui minime impertiuntur. 

CAPUT CX. 

Vita abbatis Gaddana (457). 

Novi ego senem quemdam Palestinum geuere, 
Gaddsnam nomine, qui toto vit:e sus tempore vixit 
absque tecto, vixit autem cirea Jordanem. Hane bea- 
tum erewitam, cum Judzi moti aemulatione, in locis 
qui sunt circa mare Mortuum adorti, stricto gladio 
invasissent, accidit ut tale fieret miraculum. Dum 
ensem extolleret, et veltet Gaddauz afferre iuteritum, 
exsiccata est manus ejus qui engem tenebat , isque 
illi ita cecidit υἱ non sentiret. Hoc. auxilium a Deo 
latum est beato Gaddana, et hzec victus beati viri us- 
que ad finem vitz. 

CAPUT CXI. 
Vita abbátis- Elie. 

Rursus quidam Elias monachus probatissimus, in 
lisdem locis habitabat in spelunca ; et cum esset vitz 
honestissimz et in primis reliziosz, vacabat conti- 
nentiz et orationi, omnes advenientes benigne exci- 


p biens. Quodam ergo die cum complures fratres ad 


eutu accessissent, erat enim illac eis transeunduin, 
ei panes defecerunt ; juransque nobis affirmabat di- 
cens : Propemodum sum exanimatus ob cibi peuu- 
riam. Ingressus ergo cellam morore animi confe- 
Cetus, quod nescirem. quemadmodum in eos qui ad- 
ventarant, implerem pro viribus mensuram charita- 
ts, inveni tres recentes panes illic positos, quos 
I:etus accepi et app sui. Cum autem viginti viri co- 
inedissent ad satietatem, superfuit unus panis. Eum 
autem cum sustulissem, usus sum eo viginti quinque 
diebus. Hxc domini gratia facta est cum hospitali 
Elia, cujus laborum remunerationes parate | sunt 
apud benignum Dominum. 


38 


1198 
CAPUT CXil. 
De Sabbatio. 
Quidam sseularis Sabbatius nomine, ferichuntinus 
gonere, cum baberet uxorem, propter Dei timorem 
adeo amavit monachos, ut ipse obiret cellas et om- 
nem selitedinem soctibus, et in enoquoque monaste- 
rio foris poneret unam modium dactylorum, et ole- 
rum quod satis esset, propterea quod pane aon ves- 
cantur qui in Jordane sant exereitatores. Huic Mona- 
ehorum exceptori (158), et commodsm mensm pro 
continentibus structeri, cum is quedam die tulisset 
sapctis quie exercilalioni eramt necessaria, msaligni 
zeulaüone lee Occurrit, inimico monachorum exci- 
tente unmanem feram adversas minisiram saenacho- 
Tum, suadente οἱ ilios privare refectione, et hunc suo 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 
Α qui adhuc in hodiernum diem a calamo et ebarta noa 


1196 


recessit, cum si nalus annum octogesimum. Dixit 
hie beatus : Ex quo sem initiatus et regonoralas ex 
Spiritu et aqua, usque in hodiereum diese, aliengu 
panem gratis non comedi, eed eum qui ex propriis la- 
boribus paratur : et coram Deo loquens (162) nobis 
persuadebat se ducentos quinquaginta solidos ex 
opere manuum suarum dedisse iis qui erant manci 
ac motilí, neque ulli unquam feeisse injuriam. 1s pe- 
desiri itinere venit Romam usque ad orandum im 
martyrio sanetorum Petri et Paoli : pervenit autem 
etiam usque ad Alexandriam, cum vovisset, ia mer- 
tyrium venerandi athlete Marci. Digeus autem, in- 
quit, sum habitus, qui voti gratia bis propriis pedi- 
bus venirem Jerosolyma ad henoranda loca saneta, 


proposito. Et cum fera eum comprebendisset a lapide B ot ipse mihi suppeditavi impensas. Dicebat autem 


wnius ex monacbis, suis unguibus ewm protresit et 
evertit. Sed qui docuit in Daniele leones jejupare, 
prohibuit ae eum qui servabat prsxcepia devoraret 
leo, etsi valde esuriret. Quo factnm est αἱ accepte 
senis asino recederet ; qui eaim huic vitam donave- 
IM, ferz quoque (amem sedavit. 
CAPUT CX. 
Be Philorome (159) presbytero. 

Religiosiesimum reebyterem  Beique amentissi- 
mum Philoromum ia Galatia cenvenimus, et cum eo 
longo tempore versati sumus, qui foit vir exercitatis- 
simus. is ortes quidem est ex matre serva, patre 
vero libero. Taatam swem virtotum nobilitatem 
ostendit in vit: Christisps istitetione, ut etiam ipsi 


qui suni in gemere insupersabiles, ejus vitam angelis € 


sequalem revererenter, et efücaeem virtutem exerci- 
tetionis, le mundo renuntiavit in-dicbus Juliani exse- 
crandi imperatoris, et libere cun boe implo est !o- 
etus generosus Christi atleta. Philoromus , quem 
jussit radi, et a pueris validissime werberari (100). 
ls vero som fortiter et teieranter tulit, et ei egit gra- 
tias, ut ipse nobis narravit. Hune precermn virum 
in principio adortum eet bellum fornicationis et gulz, 
ut dicebat, quem merbum tyrangidem (161) exercen- 
tem ita superavit, ac si immensum incendium roulta 
aqua exstingueret : summa cura continenti ferrum 
gestando, et se concludendo, et abstinendo a cibis et 
pane tritico, et ut semel dicam, ab omnibus eoctig, 
et in his se fortiter gerendo ac tolerando annis octo- 
decim. Qui cum id vicerit, potuit hymnum victoris 
canere, sic dicens : Exaltabo te, Domine, quoniam 
suscepisti me, et non lztificasti inimicos meos supra 
nie (Psal. xxix). Hic a spiritu fornicationis varie 
oppugnatus, perseveravit quadraginta annos in mo- 
nasterio. Is autem narrabat, dicens : Triginta et 
duos annos nullum fructum tetigi. Cum autein, inqui, 
7771 timiditas me summe oppugnasset, adeo ut vel 
. lüuterdiu pertimescerem, me inclusi sex annos in mo- 
nimento ; et ea ratione evasi superior, ex impatibili- 
tate bellum gerens cum spiritu, qui mihi banc impo- 
nebat servitutem. Hujus viri 'insiguis magnam curam 
gerebat béatus Basilius episcopus, qui deleetabatur 
ejus austeritate, constantia, et in opere diligentia, 


nobis, ut utilitatem ex eo caperemus : Non memini 
me anquam animo a Deo meo recessisse. Hejus beati 
Phitoromi talia sunt certamina, et in his est invicta 
vietoria, et beatorum taborum ei redditur Gais, e0- 
rona glorie immarcescibilis. 
CAPUT CXIY. 
Vita beati Severiani (105) et ejus uxoris. 

1n Ancyra Galatie, in ipso loco contigit mihi allo- 
qui quemdam Severíanum ex comitibus una cum ejus 
conjuge Bosphoria, nec eorum magnam habui expe- 
rientiam. Ti quidem mutta spe bona repleti sunt, et 
8uos Íírustrantur filios, revera & futura. intuentes. 
Suorum enim przdioram redítus consumunt in ege- 
n08, habentes quatuor filios, et duas filiss, quibos 
nullam possessionem (164) dederunt, prseterquam 
fis 40 mupserant. Dicebant autem reliquis suis &- 
liis: Post nostrum decessum omnia sunt vestra ; 
quandiu autem sumus superstites, nos possessiopum 
nostrarum fructus colfíigemus, eos distribuentes ec- 
€lesiis, eL «nenasteriis, et xenode ^hlis, et omaibus 
egentübus, qeoredm preces et vobis et eobis αἱ &liis 
pro iac temporaria et laborjoss vitam seternass con- 
parabunt (Eccli. xxi, 6). In quibus hoc quoque est 
eorum virtutis egregiae. Cem esset magna fames, et 
que omnium hemieem gervadebet vissera, illi tonc 
eas que tuoc.erant haereses uraduxerunt δὰ reciam 
opinionem. Nam cum ju mulus pradiis horrea sma 
aperuissent, ea prabebant in alimentum pauperum» ; 
adeo «4 ex hac inekplicabili eorum benigoüuale im 
nnam recie fidei eonsonantiam conyepnerioi gei 
erant hereücg opinionis, Dee gratias agentes ab 
simplicem eorum (dem, et imunensam henefene- 
lias. Alia Autem exercitatio eornm erat admirabilis 
vestis eorum h»bitus eral moziee Yeéneraudus et 
parcus; eratque ip eis magos el que dici neguii τὰ» 
ctus tenuitas ; erant valde modici sumptas, aljueeato - 
rum írugaliate ooplepü quantam vita reguurebas., 
pietatem in Deum mirandum in modum exercenies ; 
in agris degentes plurimo tempore, semper fggientes 
civitates, et vitia qua ex eis oriuntur, oe £x jucunda 
cum iurba conversatione $umultus civiles aurshe- 
rent, et exeiderent ἃ Dei proposito. Prepter hase 
omnia horum beatorum recte vite facinora, hine jaam 


udo 


HISTORIA LAUSIACÁ. 


4495 


lnjalligenubos 0qnli aepiciunt mierna boba qua pa- A roentum, Habebat autem semper quoqne porvum 


rata sunt a Dei gloria. 
CAPUT CXY. 
Vita Ebemonis monocbi, 

Vidimus in bae civitste monachum, qui ordinem 
- presbyteratus sussipera recneavit, Venerat autom ad 
1419 prepesium post gilitiam exigui temporis, lg 
vigesimum appaup gans jn exercitatione, hoc habuit 
ΥἹ δ μ ut permaperes apud givilalis episco- 
pom virum senolissimum. Ea! autem adeo benignus 
e misericora, ut etiaag urbes (diclmegt, et miserga- 
Wr sorum qui indigent, 1$ neu negligit custodiam, 
bou pogocomium, nop plochium, nop divitem, non 
pauperem, sed ferb opem omuibus ; apud divite 
quidem, ut immiles el immisericordes, verba faciens 


Evangeliwn sub axilla, aut ad sui faciendum pericu- 
lum, num perpetuo voci Domini obediref, aut potins 
gestans sermonem quem erat opere executus, Tam 
admirabili enim vita usys es bic vir, et citra ullum 
dedecus, ut perinde ac ferrestris angelus caeleste iter 
legiime peregerit, Hic ergo cmm vidisset religuias, 
89 protipus exueng superbugerali, eo iodpit mor- 
ἀμ}. E& rursus cum parum processisset, nudo 
eganu oocyrri, e& tolit apud se disceptaus, ei sic 
rajiocinans : Quomodo ego quidem, qui mudo re» 
Dupavi, veste induor, frater autem meus algoro 
coharescil? δὶ eggo ,ego eum sjvero exanimari, ero 
omnino causa mortis proximo, Quid ergo, ezuensue 
&cindam, et parteu distribuam, an totum dabo ej qui 


de misericordia, unicuique autem ez indigentibus Bj est factus. ad Dej imaginem? Sed quid mihi et illi 


previdens que suni necessaria, eos qui pugnap? pa: 
cifleans, nudis suppedilans jndumenis, egrolis me- 
dicameuja afferens ad eurationem, Quod autein solet 
fieri in omnibus magnis civitatibus, jn ea quoque 
finn) ; jn porticu enim ecclesia 7809. multitudo man- 
£0r&m 86 mulilgrum, quotidianum vicium emendi» 
Captium; qui parlim quidem uxores non dpxerunt, 
partim vero etiam  duxerupt. Quodam ergo die acci- 
dit ut unius borum uxor pareret in porücy, ei in 
jpsa hieme ; ea ergo clamante cum ab jllo intolerapili 
dolore pungeretur, audivit hic bestus nlulatum, 
orans jn ecclesia ; et relicós sibi consgeus precibus, 
egressus respexil; Θὲ cum neminem invenisset qui 
illj adesset in hac necessjiate, ipse funciys est vice 


erit utilis pars qua scinditur? Et cum apud se di- 
66eptessel, dizit : Damnine aliquid patiemur, si plug 
quam sil preceptum faciemus? Generosus itaque hig 
34hlete prompio 9 alacri «njino yocat pauperem ip 
vestibulum; et eum eup dimigisset ipdutuim, stetit 
nudus, $e operiens manibus, genua flectens et subsi- 
Sens; selum habens sub axilla verbum quod faci 
divites. Ejus autem consilio et providentia transieng 
quidam jrenarcha (166), agnovit sepem; et dixi 
proziwo auo socio : Respieg illuc; uoo est hic senex 
abbas Bisarion * Cum is aujem dixisset ; Maxime ; de 
$que descendens rogavit &ancunm, diceps : Quis te 
&guit? ]lle vero destera protendens Evapgeljum, 
Hoc, inquit, me θχμὶ!, Statim antem se sua vesie 


Qhbsietricis, nog abhorrens fastidium quod consegui- C exuens ireparcha, perfecium militem indyit, et pro- 


Mr mylieres perienteg, mulierug) jusepsibilitatem ei 
largiente bae profupdissima eleemosyna. Atque 779 
yestiym quidem quibus est indutus pretium nen est 
Mnius oboli; cibus autem contendit cum vestibus : 
libello autem non sustinet incumbere, a lertionibus 
eum abducente clemepiia. Si quis ex [rauibus ei li- 
brum donayerit, eum stalim vendit, οἱ distribuit 
pauperibus, lie autem quj sciscitabantur : Gur bac 
vendis? dicebat : Quj possum meo persuadere magi- 
s&iro me ejus arlem accurgig didicisse, nisi illo ipso 
Bsus fuero ad ariem recte gxercendam ! ? Hic. im- 
mortalis qum is bac acüone hucusque permansisget, 
perpetuo garmipans memorie nomen reliquit illj guae 
est cifcumairca regioni, lpse fruens slerno gaudio 


Uns gestans veluj quamdam parvam vesiem mona- 
&horum, 3 mundo Jatens recessit ; declinans laudem 
ejus qui suum vidisset vita insttulum, eum qui est 
ab ocgulto honorem «elande exspectans. Hic ipse 
postquam omne preceptum evangelicum recte esset 
exaecutus, cupa nihil hujus mgndi amplius haberet 
in 3nimo, ad divinorpm dictorum perfectiorem exse- 
cutionem, cum in transitu vijisgel pauperam, cursu 
ἰῃ fornm contendit : ubi. cum paulisper constitisset, 
vendidit Evangelium, Panis igiiur post diebus, qui 
£gm eo erat abbatis discipulus, Dulas nomine, roga- 
vit senem, dicens : Quid parvo libello faetum est, o 
ahba 1 Cuj senex placide verbum pulchrum admodum 
6, valde scitum est loogtus, sic diceng : Ne tristitja 


in regno colorum, recipiens digpa premia beatis 8) aficjaris, o frater; nam ut illic habeamus fiduciam, 


laboribus ; ei qui esyrientes lic nupriit, et nudis de- 
dit vesímenta, ougc apgd bonorum operum remune- 
ratorem (fruitur omne genus deliciis, 
CAPUT CXVI. 
Vitg abbatis Bisarionjs (1605). 

Fuit quidam senex, possessionibus garens, et mi- 
peyieors, nomine Bisarjon, js cum venisset in quem- 
dam vicum, vidit mengicum ngdum in loro mor- 
, tuum, unam quidem [ereps ignicam convenienter 
evaugelicg Iradilioni, e$ paryugo superhumerale ; 
uihil enim pogeidehat prater bpc nacessarium tegu- 


propter obejjentiam vendidi ipsum sermonem, qui 
mjhi semper dicebat : Vende qua habes, et da pau- . 
peribus (Marc. x; Luce xvin). Sunt autem ali? quo- 
que res plurimg ex virtute gestz? Uujus magni Patris, 
eum quo nos quoque digni habeamur babere partem 
gratia Christi. Amea. 
| CAPUT CXVII. 
Vita beate Melanig (167), 

Necessarium autem existimavi, virilium quoque et 

honestarun inulierum meminisse in hoc libro, qui- 


bus Deus squelia donavit ΒΝ virl: qui ex vir- 


! Biwille dietum. cap. .; €t sup., apud Pelag. , iibel. «i, num. 5; Ruf. , 1. 1g, nam. 70, omine 
Serayionis, P 8066 P P g φ ) 


DE VITIS PATRUM LIBER VIIL 


tute vitam egere, et ipsis reddidit coronam eorum A est in Jerusalem, habens conventum virginum qein- 


qui ipsi placuerunt, ne molles tenerzque reddantur 
qui sunt socordiores, et pratestum quzrant et ex- 
cusationem, tanquam que sint imbecilliores ad cer- 
tamina virtutis, et ad honestam vitam agendam. At- 
que multas quidem vidi pias ac religiosas, et pluri- 
mas virtutis ergo conveni et virgines et viduas ; inter 
quas erat etiam beatissima Melania Romana (168), 
qu;e fuit quidem filia Marcelli consularis (169), uxor 
cujusdam viri qui erat in magna auctoritate, cujus 
nominis pon recte memini. Hec cum esset vidua, 
agens annum vigesimum secundum (170), divino 
amore digna fuit habita ; et nemini quidquam dicens 
(prohibebatur enim iis temporibus, Valente tenente 
imperium) cum curassel ut filii sui nominaretur tu- 


quaginta. 

Cum qua vixit etiam nobilissimus et moribus si- 
millimus et fortissimus Ruffinus ex Aquileia civitate 
Ialie, qui postea dignus est habitus presbyteratu, 
quo non est inventus inter homines nec docli.r nec 
mitior. Viginti autem et septem annis excipiebant 
eos qui veniebant Jerosolyma voti causa, et episco- 
pos, et monachos, et virgines et matrimonio junctos, 
et illustres et private, conditionis, et omnes qui ad- 
ventabant, suis fovebant expensis. Juverunt quoque 
schisma (176) quod Paulinum sectabatur , circiter 
quadringentorum virorum vitam monasticam agen- 
tium ; et omnem hzreticum ex Pneumatomachis, hoc 
est ex iis qui bellum gerunt adversus sanctum Spi- 


tor, ipsa acceptis suis mobilibus, et in navem 773 B ritum, persussum introduxerunt in Ecclesiam ; et 


injectis cum aliquot famulis et ancillis, cursu navi- 
gavit Alexandriam ; et cum illic res suas vendidisset, 
et in aurum minutum convertisset, ingressa est in 
montem Nitris, sanctos Patres conveniens, Pambo, 
et Arsisium (171), et Serapionem magnum, et Pa- 
phnutium Scetiotem, et Isidorum confessorem epi- 
scopum Hermipolis, et Dioscurum; et versata est 
apud eos circiter annum dimidium, obiens solitudi- 
nem, et videns omnes sanctos. Post hec autem cum 
Augustalis Alexandriz relegasset Isidorum, et Pissi- 
mium, et Adelphium (172), et Paphnutium, et Pambo, 
et inter eos etiam Ammonium Parotium seu unam 
habentem auriculam, et duodecim episcopos, et pres- 
byteros et clericos, et anachoretas, ut essent. om- 


clerum qui erat io eo loco, et donis et alimentis ho- 
norantes, sic vitam transegerunt, neminem offeaden- 
tes, sed omnem propemodum orbem terrse juvam 
tes. 

Atque de admirabili quidem et ssneta muliere 
Melania superius quidem nparravi attingendo leviter; 
nibilo secius autem reliqua, vel potius ea qua teneo 
inemoria de ejus virtutibus, adtexam oratione, nempe 
inenarrabilem religiosissimse mulieris beneficentiam, 
per quam cum beatum incorruptionis indumeatum 
suis texuisset laboribus, et quz non potest marces- 
cere glorie coronam, suis pecuniis, proprio suo ca- 
piti fabricata esset et induisset, cum muita fiducia 
hinc excessit ad Dominum, Me ergo incipientem 


nes numero centum viginti sex, in Palzstipam circa (; narrare praeclara hujus beatze facinora, si volo dicere 


Dioczesaream, jpsa eos est secuta, eis ex suis pro- 
priis pecuniis subministrans, in necessitatibus sum- 
ptuum atque omnibus suppeditans. Cum autem pro- 
hiberentur ministri, ut narrabant (conveneram enim 
sanctum Pissimium, Isidorum, et Paphnutium, et 
Ammonium), bzc fortis mulier induta servili cara- 
calla (175), vespere eis ferebat qux erant ad usum 
necessaria. Cum autem id cognovisset consularis 
Palestine, et vellet sinum suum implere, speravit 
fore ut eam terreret (174) ; eamque retentam conje- 
cit in carcerem, ignorans ejus libertatem. H:ec au- 
tem significat ei, dicens : Ego illius quidem fui filia, 
hvjus vero uxor qui in terra fuit genere clarus, nünc 
autem sum Christi ancilla. Neque meum vilem habi- 


qua scio, tempus deficient. Quantam quidem opum 
materiam ea consumpsit in egentes, coelesti correpta 
desiderio, non arbitror flammam ignis, sl in copio- 
sam inciderit materiam , tantam posse exurere. lioc 
autem non est meum solum narrare, sed etiam eo- 
rum qui Persidem et Britanniam, et omnes habitant 
insulas. Beneficiorum enim et largitionum hujus im- 
mortalia femine non Occidens, non Oriens , non 
Septentrio fuit expers, nec Meridies. Triginta enim 
et septem annos hospites excipiens, illis ea qus 
erant usui suis prebuit sumptibus, ecclesiisque et 
monasteriis et hospitiis et carceribus; et ut seinel 
dicam, nullus ex iis qui eam convenit non est ali- 
quam partem ejus opuui consecutus, suppeditantibes 


tum despexeris, possum enim me, si velim, extol- D ei consanguineis, et ipso filio, et procuratoribus 


lere; nec potes me terrere, neque ex rebus meis 
aliquid accipere; ne ergo forte ignorans in aliquod 
crimen incidas, quaenam sim tibi declaravi. Oportet 
enim adversus stol:dos, tanquam caue et accipitre 
uti animi elatione, et iu tempore eorum superbiz in 
ipsos immittere. Tunc certe judex cum lhizc accepis- 
Set, se excusavit, et eam adoravit, et jussit eam abs- 
que ullo impedimento cum sanctis viris versari. 


CAPUT CXVIII. 
Via Rufini (175) presbyteri. 
Hc, postquam hi fuerunt revocau , monasterio 
sedificato Jerosolymis , viginti septem annos versata 


quofaunis pecunias et. tanquam lueulenue locernz 
oleum ministrantibus, ut fulgido lumine flammam 
accendens eleemosyna largitione cunetos illuminaret. 
Ea autem cum in hospitalitate adeo perseveraverit, 
ne palmum quidem terr: possedit, non abstracta est 
a cupiditate filii ab amore solitudinis, non eam divi- 
Sit a charitate in Christum unigeniti (177) filii desi- 
derium. Sed ejus precibus adolescens et ad summam 
pervenit doctrinam, moribusque fuit ornatissimus, 
claroque et illustri fuit matrimonio conjunctus, et 
mundanos est honores consecutus ; qui duos quoque 
babuit filios (178), qui testarentur justum matrimo- 
nium. 


1904 


HISTORIA LAUSIACA. 


Multis itaque post annis cum de neptis 77A statu A invitam noptum dedere, eam jungentes matrimonio 


audisset, eam et nupeisse , et velle s:culo renun- 
tiare ; verita ne forte in aliquam malam abriperen- 
tur doctrinam, vel hzresim, vel malam vitam, anes 
sexaginta annos nata navem ascendit, et Cesarea 
navigans viginti dierum spatio Romam venit. Atque 
illie quidem eum esset , beatissimum virum maximise 
existimationis clarissimum Apronisnum (179) , qui 
erat gentilis, catechesi instituit, et Christianum fecit, 
persuasitque ut contineret etiam cum sua uxore, ejus 
autem sororis filia, Avita nomine. Cum sutem suam 
quoque neptem confirmasset Melanium una eum ejus 
marito Piniano (180), et catechesi institnisset Albi- 
nam nurum suam, uxorem autem sui filii (181), et 
persuasi-set his omnibus vendere qus habebant, 
Roma eos eduxit, et ad honestum ac tranquillum 
vits portum deduxit. Et sic depugnavit adversus 
bestias, nempe eos qui erant ordinis senatorii, et 
eorum uxores; prohibentes eam renuntiare reliquis 
suis zedibus. Christi autem ancilla eis dicebat : Filii, 
plusquam quadringentis abbinc annis scriptum est : 
Ultima hora est (I Joan. 11). Quid ergo lubentes ac 
volentes immoraminm in vanitate vitz? ne forte ve- 
niant dies Antichristi, et non possitis frui vestris 
opibus, et rebus majorum vestrorum? Cumque om- 
nes his verbis liberasset (182), ad monasticam vitam 
traduxit, et filiom juniorem Publicolam cum instruxis- 
get, duxit in Siciliam; cumque reliqua. omnia sua 
vendidisset, et pretium accepisset, duxit Jerosolyma; 
et cum facultates divisisset, intra quadraginta dies 
dormiit in bona senectute el summa mansuetudine, 
et veneranda memoria eleemosynis redundans, re- 
lieto etiam monasterio Jerosolymis et sumptibus 
monasterii. 

Postquam autem bi omnes Roma abscessissent 
qui catechesi instituti fuerant a heata Melania, b3r- 
barica quedam procella, quz» etiam in prophetis 
jam olim posita fuerat, in Romam irruit, et nec :eneas 
quidem statuas reliquit in foro, sed omnia barbarica 


diripiens insolentia, corrupit; adeo ut Roma qua, 


mille et ducentis annis pulcherrima fuerat et frequen- 
tissima, dirueretur, fieretque deserta, et ut ait Si- 
bylla, og», hoc est vicus, non Roma. Tunc qui 
catechesi fuerant instituti, et ei minime adversati, 
Deum laudaverunt qui rerum mutatione persuasisset 
incredulis, quod aliis omnibus redactis in servitutem, 
ex βοίῳ salvze fuerint famili: , quae Domino fuerunt 
holocausta , studio beate Melanie; cu: ceteri qui 
eoram saluti adversabantur, eorum inutili poenitentia 
detinerentur. 
CAPUT CXIX. 
Vita parv& Melanie (185). 

Quoniam autem relaturum me de filia Melanize spo- 
pondi, necessarium est ut nunc debitum reddam. Non 
enim justum ut junioris quoque in carne Melaniz vi- 
tsm despiciamus, et neptis magnz Melanis tantam 
virtutem tacitam prtetereamus, qu: longe forte prse- 
8tat prudentibus et studiosis vetulis. Hane ergo ztate 
juvenem, pietatis autem sententia vetulam, parentes 


viro urbis Roms» primario. Hec semper stimulsta 
avis suc narrationibus, tantum fuit sanciata, ut ma- 
trimonio non posset inservire. Cum autem ei nati 
essent duo filii masculi, iique decessissent, tantum 
eam cepit odium matrimonii, ut. dixerit marito suo 
Piniano (184) lio Severi (185), qui erat ex praefectis : 
Si volueris quidem mecum cohabitare ut ratio dictat ! 
temperantie, et te dominum agnosco, et profiteor 
meam vitam esse in tua potestate ; sin autem hoc tibi 
grave videtur utpote juveni, res omnes meas tibi 
habe, et solum sine me corpore esse liberam, ut sa- 
tisfaciam meo quod est ex Deo desiderie, facta hseres 
ejus qua est ex Deo virtutis mes aviz, cujus etiam 
nomen gero. Si euim vellet nos Deus degere in hoc 
mundo, et frui rebus mundanis, non fil:os mihi natog 
accepisset immaturos, Cum autem longo tempore in- 
ter se contenderent, Deus postea misertus adolescen- 
tis, ei quoque zelum immisit religionis, ut ipse quo- 
que mundi universe renuntiaret terrene materise, 
adeo ut impletum fuerit quod scriptum est ab Apo- 
$iolo : Quid enim scis, mulier, an virum servabis 
(1 Cor. vu)? Cum ergo nupsisset viro tredecim annos 
nata, seplem vero cum eo vixisset, vigesimo 868 
elatis anno mundo renuntiat; et primum quidem 
omnia sua serica superhumeralia (186) teguimenta 
dedit altaribus (quod et veneranda fecit Olympias), 
reliqua autem serica indumenta cum conscidisset, 
diversam supellectilem fecit ecclesiasticam. Argen- 
tum autem et aurum cum credidisset cuidam Paulo 
presbytero (187) monacho Dalmatze, id per mare 
misit ad Orientem ; atque Egypto quidem et Thehaidi 
decies mille solidos, Antiochiz autem et ejus 4885 
circa ipsam sunt regionibus solidos decies mille ; 
Palzstinze solidos quindecies mille distribuit. Eccle- 
siis autem qua sunt in Occidente, et monasteriis, et 
xenodochiis, et omnibus egentibus per seipsam sup- 
peditavit, et suppeditat his quadruplo plura, ut Deus 
novit ex ore leonis (188) Alarici eripiens fide sua 
(11 Timoth. iv, 11). Liberavit autem servorum qui 
voluerunt octo millia; reliqui enim noluerunt, sed 
maluerunt manere cum fratre (189) ejus. Omnes au- 
tem possessiones quas habuit in llispaniis, iu Aqui- 
tania, in Tarraconensi et Gallíis, et in aliis civitatibus, 
cum vendidisset, eas ad tres usque solidos 7375 dis- 
tribuit; quz autem habebat in Sicilia, Campania, et 
Africa, sibi reliquit, ut suppeditare posset monasteriis 
et egenis. Hsc est sapientia in primis religioss, et 
qux mentem senilem susceperat de pecunia maleria, 
Melanis junioris. 


Hxc autem erat ejus exercitatio : Post diem unum 
comedebat ; in principio autem post qninque, varie 
ancillis suis serviens ; quas etiam secum una reddidit 
exercitatrices. Jam vero ipsa quoque multos ex suis 
cognatis ducens ad zelum divinum, fecit ut similiter 
atque ipsa religiose Deum colerent. Hsc est vita ju- 
venis Melaniw? per Dominum nostrum Jesum Chri- 
stum. 


! ginta virginum. 


 Pummachies ; qui cum mundo renuntiaosset, vitam 
Sgt optimhm et snas opes partim vivus Gispersit, 


49056 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 4904 


GAPUT CXX. A OAPUT CXXVH. 
De Albina (190). De Theodora (197). 
Habebatautem secum quoque matrem Albinam, quee Et beatam Theodoram tribuni flism, que δὰ tm. 
similiter exercetur, et similiter rursue seorsim di- «aw prececsit egestatem poesestionum, ut ipse elee- 
spergit suas pecunias. Habitant itaque im agris, ali- —mosyDaum acelpiens sit mortua, 


quando quidem Sicilim, aliquando vero Cempanie CAPUT CXXIX. 
cum eunuchie quindeeim, et virginibus δὲ aneillis, De Usia (198). 
| €APUT CXXb ! ]n senasterio llesyeba propter mare, aevi mulie- 
De Piniano (191). rem nomine Ueiam, longe io omoibus honestiesimem. 
CAPUT CXXX. 


Similiter awtem Pinienus quoque ejus quondam 
mharitus, nene autem in opere virtutis adjator uria- 
nimis, qui exereetur eum triginta mensechis, et legit 
divihss Striptuias, boríbque colendo & interitus et 
edngressionibue, Non parvo autem vios honore affe- 
eároht cam Remám venissemus propter beatun Joan- m 

ι De Basianille. 
nem episcepuih nos refleientes, οἱ sbindantissimis D . . - 0. e ΝΕ 
vieles estiplentes gecersentes aernati vitam De- mori πὸ euam pum Candiani magiein 
: . ea: $e insututionis, —Dilitum filiam, qua ipaa pio et alacri animo virtetem 
mini hewtri δου  CAPOT nim " exercuit, et in hodiergum wsque diem ! ceztamina 
De. Pammachio (1 99], aeriter requi PUT cxx 
often cognatus foit vir ex proconsulibus, nomine De Pholia, — 

Et Photinam virginem summe honestam, üliem 

Theoctisti presbyteri in Laodicea. 


De Adelia. 

Et ejus sororem Adeliam, qus ipta quoque vixit 
in virtute, e& non pro ejus quidem dignitete, aed pro 
suarum virium facultate vixit in zelo Dei. 

CAPUT XXXI. 


perti &utem meriens reliquit paupreribus. CAPUT CXXXIII. 
' CAPUT CXxill. De Asella. 
De Macario (193). Vidi autem Roma quoque Asellam bonestam De: 
Sirilflér etiam quidam nomine Macarius er vi- virginem, quz honeste consenuit in monasierie, mu- 
Mri (194). | lier longe mitissima, et quz retinebat. conventus, in 
: CAPUT CXXIV. quibus vidi et viros et mulieres cateehes: recenter 
Be Constantio (! 95). C institutos. 
Conslantits quoque assessur prifeétorum Itali», “΄ CAPUT CXXXIY. 


iisignes ΨἹΗ οἱ eFudlilssiml, qui pervenerunt ad De Avita (199). 
yutrfiut pietatis et religionis; quos existimo adhuc Vidi etiam beatam Avitam Deo dignam cum ejus 


fune quoque essé in carné, optimam instituendz vitse marito Aproniano, et 776 eorum filia Eunomia, in 


fatioherli étercentes, béatámque vitam et nulli exitio omnibus Deo bene placentes, ut aperte facile tradueti 


Ubnosiaiti &xspeetatites. fuerint a dissoluta et voluptaria vita ad honestam et 
CAPUT CXÉV. continentem vitz institutionem , ín his quoque digni 
De Paula (196) Romana. habiti ut in Chrísto dormirent, ab omni quidem pec- 


Inlér quos fuit etiam Paula Romana mater Tesoui, — cato liberi, perfecte in honesto cerismine decertantes, 
uxor N., ad spiritalem vite institutionem accommo- — in bona memoria vitam suam relinquentes. 
datissima, Cui impedimento fuit Hieronymus quidam CAPUT CXXXV. 

Dalmata ! ; nàm eum possel superare mulias, ne De Magna (200). 
dicam cunctas, ut qux ad vitam ex virtute gereu- In civitate Ancyra sunt multe quidem alie virgi- 
diui esset optimo ingenio praedita, eam sua invidia — nes, nempe ad decem millia, duo autem vel plura, 


Ínipedit, ipsam trahens ad Scopum proprium. p qus exercentur, et in omni virtutis institudome 1ni- 
CAPUT CXXVL litant ; omnesque temperentit legibus clarse et insi- 
Dé Eustechio. gnes feminz, et divinum certamen studio exeequen- 


tes. Inter quas principatum obtinet in pietate Magpa 
honestissima femina et probissima ; quam nescio 
quid sim nominaturus, virginemne an viduam. A ma- 
ure enim vi viro conjuncia, eum tamen variis 
inescans dilationibus, et corporis morbos prsetexens, 
ἃ corruptionis vitio integra et intacta permansit , ui 
dicunt ejus necessarii. Cumque paule post decessisset 
ejus maritus, omnium simul faeta est heres unica ; 
et temporalibus deinceps commutans eterna, totam 
seipsam Deo obtulit, summe curam gerens vitas quu 


Cujus fili& nunc quoque exercetur [ἡ Bethleem, 
nomine Eustochium, quam ego non coh vehi. Dicitur 
autem esse castissima, habens conventum quinqua- 


CAPUT CXXVII. 
De Venerea, 
Inveni autem Veneream Ballonteci eomitis filiam , 


qua ouus cameli reete dispersit, et liberata est ἃ vul- 
neribus que$ oriuntar ex materiti. 


! Palladius calumniatur sanctissimum Hieronythürii. 


nw 


HISTONIA LAUBIACA. 


1906 


sempe? mimet, suis Nanotié honeste imyerane, agens Δ juniorem : duo bona procurans, et illius salutem ; illi 


vitam tobortosiehmam ét plenem temperantia : in 
congressu tem severe, ut ipsum ejus aspectum reves 
ferentar. edem sxcolontisshmi episeopi propter ime 
gighem pietatem οἱ religionem, Atque ipsa quidem 
. Supervaesnéam et nimiam opam materiam paupertae 
tis igne consumptit : qut autem sopererant, ea consti« 
tuit ad submintstrationem monasteriis, ptochotrophiis, 
zenodothiis, eeclwsiis, pauperibus, transeuntibus, eple« 
scopis, orphanis , viduis, el omuibus egentibus swp« 
peditans auzilinm, non eessapat hilariter operan 
pietatem latenter, et pet se, οἱ per servos. fidelissi- 
mo^, ab eeclesia non recedens noctu maxime : in 
omnibus in virtute s6 exercens propter spem ejus que 


vere est vita. 
CAPUT CXXXVI. 


De Virgine (801) quo excepit Athanasium episcopum, 

Novi ego Alexandrie virginem, quam offendi na- 
tam circiter septaagiata annos. Ri clerus universus 
dabat testimonium, quod cum esset juvenis, nata an- 
nos circiter viginti, et longe formosigeima, fugiebatur 
ab iis qui erant studiosi virtutis propter pulchritudi- 
nem, ne inureret eis aliquam labem ex suspicione, 
Quando ergo accidit ut Ariani siruerent insidias 
beato Athanasio Alexandrino episcopo pet Eusebium, 
qui erat eo tempore prapositas sub Congtantio im- 
peratore, nefariorum criminum eum accueanteg et 
eoemniantes, vitepe judieari a corrupto judicio , apud 
nemiaom ausus est delitescere, non apud cognatum, 
bon amieum, non clericum, non apud aliquem alium 
familiarem ; sed repente episcopatum ingressi pre- 
fecti mipistris,et eum qu:erentbus, accepto suo sticha- 
rio seu tunica, et birro (202), media nocte confugit ad 
hanc virginem. llla autem fuit rei novitate obstupe- 
faeta et ümore correpta. Dicit, ergo ei episcopus : 
Quandoquidem quesror ab Arianis , nefariorum criiai- 
num ab ejs aceusstus, ne ergo et ego veniam in malam 
existimationem, et in peccatum conjiciam eos qui ine 
volunt aíücere supplicio, ea de causa fugere consti- 
tui; mihi ergo Deus revelavit hac nocte me spud 
pullum slium) posse esse salvum nisi apud te. llla 
ergo pra megno gaudio omni ejecta dubitatione, 
eum tota esset Domini, prompto οἱ alacri animo oc- 
eultavit sanctissimum episcopum sex annos, quandiu 
vixit imperator Constantius : jpsa et ejus pedes la- 
vans, et excrementa expurgans, et in aliis qua erant 
ei usui inserviens, librosque ei cominodaus et. prze- 
bens, Neque ullus sex annis novit Alexandrie ubi- 
nam ageret beatus Atbanasius episcopus, Postquam 
ergo fuit anpuntiata mors imperatoris Constantii , et 
pervenit ad ejus aures, honesto et venerabili habitu 
indutus, rursus noctu fuit inventus in ecclesia. Quem 
videntes omnes magna sunt affecti admiratione, ut 
qui ipsc vivum accepissent ex mortuis, simul etiam 
postulantes ejus amici de latebris quie ab eorum igno- 
ratione ipveniri non potuerant. Respondit itaque 
beatus Athanasius germanis suis amicis ἐ Ea de causa 
ad vos non confugi, ut vere jurare possetis ; et alio- 
qui eiiam prepter iavestigationem, ad illam confugi 
de qua nemo suspicari poterat, utpote formosam et 


enim profei, €t mem existimationi et securitati: 
CAPUT CXXXVII. 
Vita Amme Talída. 


In civitate Antinoi sunt feminarum monasteria 
duodecim ; in quibus conveni etiam Ammam Talida, 
quae octoginta annos fuerat in exercitatione, ut nar- 
rabat ipsa et ejus vicinz. Una cum ea habitabant sexa- 
giuta adolescentula, Eam autem adeo diligebant, ut 
ne esset. quide clavis aulz monasterii, ut in alüs, 
ged ipss ab ejus amore omnes detinerentur. Eo aue 
tem impatibilitatis processit anus, ut cum ego essem 
ingressus et copsedissem, ipsa quoque ingressa sit, 
et una mocuan sederit, et magna libertate ac fiducia 


Δ in Christo meis bumeris manum imposuerit. 


CAPUT GXXXVIH. 
Vita Amme Taor. 


In hoc monasterio erat virgo hujus diseipulà, tó- 
mine Taor, qus triginta annos versáta erat in. mo 
pasterio, ut narrabant qui noveraht, Ea vestem ho- 
vam aut mavortem aut Calceum noluit acclpere, 
dicens : Non est mihi opus, ne etiani cogar progredi, 
Alis enim omnes die Dominico progredítntur in ée- 
clesiam gratia cotmmuniohis ; illa autém n monaste» 
vlo manebat panhis obsita, operi assidue assidehs. Fà 
autem fuit tam eleganti aspectu, üt patum abesset 
quin etiam valde constantes deciperentu? ejus pul- 
ehritudine, nisi insigne prissidium habulsset tempé- 
rantiam, que ad metum et verecundiam dedueobat 
honestate impudicos oculos. 

CAPUT CXXXIX. 
De virgine que renuntiaverat, 

Eraí quedam ali virgo reliyiosm vits oporibag 
viriliter insistens, mihi vicina, cujus valtum quidem 
non vidi : nunquam enims, utaiupt, est progressa ex 
quo renuntiavit. Cum autem implesset sexaginta au: 
nos in exercitatione cüm matre eua propria, erat 
postea vite excessura. Ei autem in visione adstitit 
Golluthus ($05) vocabulo mártyr, qui in illis coleba- 
tur locis, boc ei dicens : Hodie es itura ad Dominum, 
et vieura sanbtos omnes ; veni ergo e$ prande nobig- 
cum in martyrio. Cum ergo mane sufrexisset et se 
induiseet, et in sporta panem aceepisset et olivas, et 


Ὁ minuta olera, post tot annos est egressa; et eum 


venisset in martyrium, oravit; et eum tote die ob- 
servoasset tenipus ín quo nulles erat intus, οἱ nona 
jam adveneret irora , et sedisset , rogavit martyrem, 
dicens : Benédie cibos meos, Golluthe sancte, el uu 
in via comitare tuis precibus. Gum ergo.cornedisset 
et rursus orasset, domum venit eirca otcasum ulis. 
Et cum dedisset matri sum opus Clertients Surontatel 
ih prophetam Amos, diszit οἱ : Da id episeopo relé- 
gato. Εἰ dixit el : Ora. pró me; vado éhim ad Do- 
minun meom. Decessit ipsà hocté. Clique nec febri 
jabofasset, nec ei eaput doluissei, &&d seipsis ad se- 
pulturam composulsset, in manus Del spiritum sutih 
commendavit. 


4801. 
: - CAPUT CXL. 

De virgine que lapsa est, εἰ egit penilentiam. 

Quedam virgo exercitawrix manens cum duabus 
aliis virginibus, se exercuit novem vel decem anvis. 
À quodam autem cantore inescata cum eo habuit stu- 
pri consuetudinem ; et cum utero concepisset, pe- 
perit. Cum autem in summum odium prorupit ejus 
qui ipsam deceperat, in profundo compuncta est 
animo, etad eam pervenit mensuram paenitenti:, 
ut in ea perseverans se fame vellet occidere, hoc 
cum lacrymis orans, Deumque rogans, et dicens: 
Deus magne, qui omnium nostrum peccata portas, 
et immensum totius mundi vitium ; qui non vis mor- 
tem peccatorum, et eorum qui labuntur interitum, 
sed misereris univers» creature; est enim voluntas 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 
Α 8C0pi, rogavit dicens : Si hoc tibi visum est, domine 


1208 


episcope, ut quoniam dixi, Ns», lapsus sum, sim de- 
gradu ecclesiastico dejectus, et non sim dignus esse 
elericus iux sanctitatis, jube «wt mihi ab δος 
tempore ea detur in uxorem; neque enim ego 
sum deinceps clericus, neque illa virgo. Cum 
hzc audiisset episcopus et presbyter, eam tradidit 
pater ejus lectori, sperans fore ut juvenis bene es- 
set in eam affectus, et alioqui eredens non pesse 
eum abstrahi a consuetudine. Cum eam autem. ado- 
lescens accepisset in manus ab episcopo, et ejus 
patre, eamque esset consolatus, abduxit et. deposuit 
in monasterio mulierum, rogans eam quse illic erat 
prima ministra fraternitatis ut eam illic tolerarent us- 
que ad partum ejus. Illa vero relieta in inonasterio, le- 


tua ut omnes serventar (Exech. xxxin). Si ergo me B ctor abiens seipsum inclusitin cella sordida, vitse sum- 


quoque, qua pereo, vis esse salvam, in hoc mibi 
tuam ostende bonitatem , et nuuc tua ad me perve- 
niant mirabilia ; et jube hine abduci et colligi (204) 
fructum meze iniquitatis, qui conceptus est in lasci- 
vja, et genitus in peccato; nam nisi boc fiat, ego 
hac de causa vel me laqueo suffocabo, vel meipsam 
in praeceps dejicia. Cum sic oraret, fuit exaudita; 
nam qui natus fuerat infans, non multo post 
decessit, Ab illo ergo die non amplius convenit 
eum qui ipsam redegerat in servitutem; sed se totam 
insigniter dedens continentis, a'grotis mancisque ac 
mutilatis serviens triginta annos , ita Deum placavit, 
propitiumque reddidit, ut cuidam sancto presbyte- 
ro revelareiur, illam Deo magis placuisse in poeuni- 


mam suscipiens asperitatem, ad Christum accedens 
iu corde contrito cum multis laerymis et gemitibus, 
dicens : Tu, Domine, meas actiones nosti, qui scis 
omnia, quem nihil latet, neque est ullus loeus oc- 
cultus in quo quis se abacondat a tua. qua omnia 
aspicit potestate, qui vides omnia priusquam fiant. 
Tu solus vides profunda cogitationum, et omnis 
mentis conceptio a te cernitur, perinde ae si aspici- 
tur oculis. Tu cum cogitatorum sis acer examina- 
tor, períectejudicas. Tu qui eis quiafficiuntur injuria 
fers auxilium, qui falli non potes, dum eos 
vindicas, qui appetuntur calumniis; cui nibil 
placet injustum, omne autem momentum staterz 
justitixte est a te semper; astat enim tibi perpetuo lux 


tentia quam in virginitate. Hzc autem scribo, ne eos C 4d quam non patet aditus, et omne opus hominis est 


qui multa peccant, el ex animo ac sincere agunt 
poenitentiam, contemnamus : sicut hzc beata, qua 
cor suum contrivit, ei in humilitate vitam suam li- 
quefecit, non despecta fuit a Domino eorum qui du- 
cuntur peeoitentia. 


CAPUT CXLI. 


De filia presbyteri que. lectorem calumniaia erat , el 
Eustathio lectore, 


Cujusdam presbyteri filia virgo in Cesarea Pala- 
süne lapsa, ab eo qui ei vitium attulerat docta 
fuerat, ut quemdam civitatis lectorem calumniare- 
tur, el quod corrupta esset, in eum culpam confer- 
ret. Cumque ferret ventrem , a patre suo examinata, 
nominavit lectorem. Hoc cum audiisset presbyter 


coram te. Est ergo tui justi et immutabilis judicii, 
jus quoque meum pronuntiare. Elficaciter autem 
orante adolescente, et in jejunio diligenter perseve- 
rante, intra breve tempus adfuerunt dolores 
ejus partus. Cumque advenisset bora, adfuit 
euam justam Dei judicium, afferens vehementem et 
intolerabilem dolorem ei quz fuerat cslumniata : 
gerituum immensa inultitudo, labores partus in- 
enarrabiles, inferni suppliciorum visiones terribiles, 
hanc miseram fortiter obsidentes, et infans propter 
magnitudinem non prodibat ex utero. Prateriit dies 
primus et secundus, et dolores erant intolerabiliores ; 
adventavit tertius et quartus, et secatus est dolor 
inultis partubus gravior; quintüs et sextus et septi- 


conturbatus retulit ad episcopum. Hoc cum audiisset D mus tenebrosus, et iofelix mulier ez. multo dolore 


episcopus, convocavit concilium sacerdotum, fecitque 
veeari lectorem , deque eo habuit qusstionem , rem 
exeminans. Rogatus autem ab. episcopo, rem non 
fatebatur lector; nam quod factum ab ipso non fuerat, 
quomodo dici poterat? /Egre ergo ferens episcopus , 
gravissima voce ei dicebat : Non fateberis lapsum 
iuum, et ages poenitentiam, o infelix et plene immun- 
ditis? Respondit lector : Rogo te; dixi id quod res 
est, hane rem ad me nihil pertinere. Plane enim 
culpa careo, ut qui de ea ne cogitaverim quidem ; 
sinautem vultisaudire id quod 7578} non est, dicam: 
Feci. Hoc cumipse dixisset, deposuit eum episcopus 
ab officio lectoris. Post hoc accidens ad pedes epi- 


versabatur in inferis. [n omnibus his diebus man- 
sit neque omnino cibum sumens, nec tantillum som- 
num videns; sed luctibus et gravissimis dolorum 
tormentis succedentibus, post hzc omnia, vitiatie et 
false aceusatricis cor inflexibile, victa a Dei po'e- 
Blate, qua non cadit sub aspectu, intolerabilibus 
doloribus addidit etiam confessionem, lugubri voce 
exclamans : Hei mihi misera! venio in periculum ne 
pereat, ut qua in duo mala inciderim, nempe ia 
calumniam et fornicationem, et amissa virginitate 
sum tradita detractioni; οἱ eum mihi sit ab alio al- 
latum vitium, accusavi lectorem. Cum δε autem 
audiissent virgines monasterii, Patri ejus omnia re- 


. * 


4209 


HISTORIA LAUSIACA. 


4940 


nunüarwnt. Pater autem. veritus ne condemnaretur A/ nis, qua et fideles confirmat, et peecatorum mise- 


* ut ealumniator, cum non adhiberet (idem dictis, silet 
duos dies. Rursus autem misera, se invicem exci- 
pientibus acerbis afflictabatur deloribus, cum non 
posset deinceps vel vivere vel mori, Cumque id ef- 
fugit, oritur dies octavus, et rursus nonns, gravis- 
' Simis perpetuarum vertiginum tenebris eam offus- 
. eantes. Cum ergo ejus 1nagn^s ejulatus non ferret 
conventus, hsc cursim festinantes renuntiapt epi- 
copo, jam esse nonum diem ex quo illa confitetur 
se aceusasse lectorem, nec posse parere, quod ipsum 
sit calumniata, Episcopus autem cum hsec audiisset 
a virginibus, ad lectorem mittit duos diaconos, ei 
omnia significans, et ut pro ipsaoraret,ut misera mu- 
lier liberaretur ab iis necessitaübus. £gregius au- 


tem adolescens neque eis dedit responsum, nec ape- B 


ruit ostium ; sed a quo die ingressus est in celiam , 
non exiit, implens consuetam regulam jejunü, et 
Deo preces fundeus. Flexusautem pater, et filize sud 
misertus, veniens ad episcopum, eum valde rogavit 
ut pro ea orationes flerent in ecclesia. Et cum pro 
ea preces fuss essent ab omnibus ad Dominum, ne 
Bic quidem misera liberata est a necessitate, Ejus 
enim qui per calumniam fuerat accusatus, orationes 
Dominum monentes, arcebant, ne eorum preces 
admitterentur. His sic gestis, surgens episcopus ivit 
ad cellam in qua erat lector ; et cum pulsasset ostium, 
nolebat is aperire. Cum diu autem foris fuisset epi- 
scopus, ille autem intus, jubet episcopus tolli ostium. 
Et ingressi invenerunt adolescentem in oratione per- 


severantem, et humi procumbentem. Quem multum ( 


rogans episcopus, ei dicit : Frater Eustatbi lector, in 
apertum prolata calumnia Dei providentia, et exau- 
ditis tuis orationibus, miserere ejus 4888 in te pecca- 
vit, qux tormentorum flagellis fuit excruciata. Miserere 
deinceps misere, et surgens solve quod ligasti, precibus 
enim tuis hzc patitur, et dic Domino ut eam liberet ἃ 
partu ventris. Cum autem inelytus lector intense 
oraret simul cum episcopo, statim misera liberata 
est a necessitate, enixa infantem; rogans omnes 
579 ut ei remitteretur. iniquitas ipsius jus!i inter- 
cessione : et illum egregium virum habuerunt omnes 
deincepi loco martyris. Nam cum se deinceps libe- 
rasset ab omui sollicitudine, pervenit ad summum 
vitxe qua ex virtute agitur, adeo ul is sit dignus habi- 


tus spiritali gratia. Hxc autem scripsimus, ne quis D 


calumniatus jllaqueetur bis inimici retibus, et inci- 
dat in dolores carnis intolerabiles, sicut hzc prius 
scripia est falas accusatrix; postquam autem a cor- 
pere fuerit liberatus, tradatur seternis intolerabili- 
bus tormentis, et qui nunquam desinent. Deum 
enim ad iram provocat is qui calumniatur : 
qui eutem per calumniam accusatur, — idque 
fert pio οἱ equo animo, et ejus in apertum pro- 
lationem permittit precibus, exspectans justum 
Dei judicium, sicut bic a Christo coronatus ; is. et, 
quod ejus sileri potest, laudatur , et in honore habe- 
tur, et xternam coronam consequitur. Discamus er- 
go diligenter quam sint insuperabiles vires oratio- 


retur, οἱ flectit ac movet omnium creatorem, et eos 
coronat quise ex virtute recte gerunt, et eis qui 
in ea perseverant, largitur regnum coelorum. 
CAPUT CXLII.. 
Vita sancte Silvanie (205). 

Illo tempore contigit ut nos simul uavigaremus ab 
Alia in /Egyptum, deducentes beatam Silvaniam 
virginem , sororem autem Rufüni, qui fuit ex pre- 


fectis. 
CAPUT CXLIill. 


De Jubino (206). 

Inter quos erat etism nobiscum Jubinus, tunc qoi- 
dem díaconus, nunc antem episcopus ecclesie Asca- 
lonis, vir pius et eruditus. Cum autem vehementis- 
simus uos zestus invasisset, οἱ pervenissemus Pel&- 
sium, accidit ut Jubinus, accepta pelvi, pedes et 
manus palmis lavaret aqua frigidissima, et postquam 
lavisset, super pellieulam humi stratam requiesce- 
ret. Cum autem illa id advertisget , ut mater sapiens 
germani filii, ejus iucrepavit mollitiem, dicens : Qui 
in animum inducis, illam agens ztatem , vivente ad- 
huc tuo sanguine, usque adeo tuam fovere caruncu- 
lam, non sentiens damna qua ex eo oriuntur? Cou- 
fide, confide : ecce »go annum statis sexagesimum , 
preter extrema manuum (207) mearum (et hoc 
propter communionem) non pes meus aquam tetigit, 
non vultus, neque ullum ex membris meis, etiamsi 
me varie invaserint segritudines; et cum a medicis 
cogerer uti balneo, non induxi in animum carni red- 
dere debitum, non in leeto quiescens, non lectica 
usquam gestata ingrediens. 

Hsc cum esset doctissima, doctrinam amore com- 
plexa, noctes uberi oleo a se illuminatas mutabat ín 
dies, omnia antiquorum qui commentarios ediderunt 
Scripta percurrens, Origenis tricies centena miliia 
versuum, Gregorii et Stephani, et Pierii (208), et 
Basilii, οἱ quorumdam aliorum preestantis virtutis 
virorum millia ducenta et quinquaginta mon leviter, 
nec temere hzc percurrens, sed elaborate septies 
vel octies unumquemque librum perlegens, ut horum 
verborum gratia in altum erigeretur, spe bona se- 
ipsam avem efüciens spiritalem, et ad Christum 
evolans, immortales ab ipso acceptura remunera- 


tiones. 
CAPUT CXLIV. 


De Olympiade (209). 

Ejus vestigia est secuta, et omnem virtutem divinas 
vitse spiritalis, in primis veneranda et honestis Olym- 
pias, et que vie quse fert in coelum summo zelo te- 
nebatur, divinarum Scripturarum sententiam secuta 
in omnibus. Fuit autem secundum carnem filia Se- 
leuci (210) ex comitibus, vera autem Dei filia secun. 
dum spiritum ; neptis autem Ablavii qui erat ex prse- 
fectis, aliquot sutem dies sponsa (211) Nebridii, 
qui fuit ex przfectis urbis Constantinopolis; ipsa 
autem revera fuit uxor nullias. Dicitur autem dor- 
misse virgo incorrupta, effecta divini verbi coovi- 
ctrix, conjux autem totius verz humilitatis, commu- 
nicans et minisirans omnibus égenubus. pra. cul 


mnt 


DE ὙΠΟ PATRUM LIBER Vil. 


δὲ 


otn Tas ΔῊΝ et Hinetias Gisperiisset divi- A sententia distribue, Hae crge non emplius de en- 


ust, tibaólute et Indiseriminatiit opem ferebat omni» 
bus. Not enim tirbs, noà fus, on solitedo, manat 
expers largitionum irjas 16 γ188 virgitié : sed et eo 
clesiis suppeditavit κά deharia deputata sacrificio, et 
monasteriis, e( evenóblis, οἱ xenvitóphfis, et custo- 
dib, et relegatus ; et nt semel diesm , 1n omnem or- 
pem terre dispersit elóemoeynas, Heec Desta proces» 
sit uéque ad etiremum (terminum humilitaus, oltra 
quem nihil possit inveniri amplius. Vita sine ulla 
inani gloria, species nequaqdat fleta, sinceri mores, 
facies non fucata, curpos florens, mens non gloriosa, 
animus ab arrogaritia alienus, cor ininime turbulen- 
(um, somni expers vigllia, splritus non curiosus, 
charitas immensa, quié comprehendi non potest com- 


municatlo, vilis οἱ contempta vestis, influita conti- B 


nentia, recta cogitatio, In. Deum spes seterna, cum 
eleemosyna que non potest natrari, ornamentum 
.omnium humilium, cui multe sunt accens ten- 
tationes ex operatione ejus qui est sua spohte malus 
et omnis boni expers, nempe dzmonis : quie pro 
verilate non parva adíit certamina, qui et diu 
affatim vixit in immensis lacrymis, omnl 780 h:- 
mana nalurz subjecta propter Dominum ; eum omni 
pietate sanctis subdita episcopis, venerans presbyte- 
ratum, honorans clerum, reverens exercitationem , 
&uscipiens virginitatem, opem ferens vidultati, curam 
gerens otbitatis, protege &eneetutem , zegrotos Ih- 
visens, peccatorum míiserens, errantes in viam de- 
ducens, in omnes utens misericordia; profuse auta 


tro qus sent earmis sapiaas, subjecta principatibus, 
obediens potestatibus, vénersas prosbytersium, ho- 
nerans universum clerum, toníemsione quoque digna 
est habita pro veritate, importenatum recuteti onam 
multis acoeptis proeellis. Cujus vitam iater eonlesso- 
res referunt , quicuaque pli babitaei Constantinope- 
lim, ut quee prezime matres perioliteta sit in iis quae 
sunt ex Deo eertaminibus ; et in his mor(ua bestam 
accepit gloriam, et in inGinito seculo ceroneta pom- 
pam agit, nulli isteritui obnoxiae eum sanctis et aibi 
similibus in sempiternum mansiones habitans, et bo- 
norum operum ἃ Christo Demino cum fidecia aeci- 
piene remunerationes. 
CAPUT CIL. 
De Candide. 

Pest hanc sesquali quoque modo in Domine vivens, 
beata Candida, Trejani uxor mepistri milituth , cum 
et ad summam pervenisset honostatem , δὲ rationi 
conveniontet ornasset ecclesias, ot venerata esset 
episcopos pro dignitate Christi sacramentorum , et 
omnem Chrisii clerum aperte honorsssol , οἱ euam 
filiam iuslituisset in serte virginítati& eam pramisit 
sd Christum, donum suorum viscerum : poetea an- 
teu ipea quoque, temperantia et castitate et peamnia 
dispersionibus (iliam euam est consecuta. Hane ego 
vidi egregiam mulierem tota nocte laborantem et eo- 
lentem, et propriis auibus facientem panem obla- 
tienis, ad vires eorporis deprimendas, et dicentem s 
Cum non sufficiat jejunium , hano ei do eociam labo- 


in pauperes, multisque infldeliurn In catecbesl insti C riosam vigiliam, ut Esau dieselvam eoervemque Ja- 


tutis uxoribus, etiam ad victum els ferens auxilium, 
semper memorablle tomen benignitatis reliquit per 
(totam vitam. À servitute in libertatem innumerabi- 
lium servorum restituens examina, reddidit eos tio- 
nore zquales su: nobilitati, vel potius (sl vera di- 
cere oporteat) facti sunt hujus sanete habitu nobi. 
liores. Neque enim ejos indumentis inveniri potoft 
quidquam vilius ; nàm lis etlám qui sunt pannis valdé 
obsiti indigna erant hujus sanctae tegumenta, Tanta 
autem erat ejus mansuetudo, ut. etiam longe supe« 
raret simplicitatem Ipsorum puerorum. Nullà vRupee ' 
ratione ἃ vicino quidem unquam Inventa est apud 
hanc qua Christum gestabat; sed omnis ejus vita 
non vitalis, erat in compunctione οἱ frequentl pro- 


sciviam. Ea ab ii$ qua sunt sanguine predita ot ani- 
mete omnino abstipuit; nisi quod sumebat pisces et 
oleum et olera, idque solum ia die festo : omni au- 
tem alio tempere contenta erat ozyereto (312) et paae 
arido. [a hao vitze asperitate, cum beata requie ob- 
dormiisbet bae mulier inclyta, uune fruitur bonis 
seternis, qua aunt pareja iie qui dilexerunt vitam qua 
ex virtute agitur. 
CAPUT CXLVI. 
De Gelasia. (213). 
Ceunsequenter zelo hujus bona femine, veritatis 
viam ingressa est, pie Lrabens jugum virginitalis, ia 
primis veneranda Gelasia, cujusdam tribuni filia, He 


jus optime hsec fertur victus, quod sol nunquam oe- 


fluvio lacrymarum ; et potius videre licebat fonti 23 B eidit super ejus dolorem , non adversus servum , non 


fate sna deficere fluenta, quam hujus non sublimibus 
et Christum semper videntibus oculis lacrymas defi- 
cere. Et quid in his immoror? Quo enim inagis meus 
versabitur animus in durz instar saxi anims narran- 
dis certaminibus et virtutibus, eo magis invenlentur 
verba a factis reinotiora. Nec me existimet aliquis 
bec splendide et magnifice colligere de hac vel 
maxime impatibili, et perquirere reliquias castissimae 
Olympiadis, quze tota fuit pretiosum vas sancti Spi- 
ritus; sed qui his oculis viderim hujus beatae vitam 
et angélicam institutionem , ut qui fuerim spiritalis 
hujus germanus amicus, el'ejus cognatis familiaris- 
pinus, adeo uj mulpe ejus pecunic sint ἃ me ex ejus 


adversus ancillam, nog adversus aliquem alium. H«c 
besta cum eífugissel viam eorum qui sunt accepue ia- 
jurie memores, qu:e fert ad morlem zeternain, evasit 
hune malum diaboli stimulum, nempe odii et maje- 
volentie ; e& cam desideraret zternam peccatorum 
remissionem , remisit parva delicta, ui ipsa quoque 
luveniret majorum remissionem. 

CAPUT CXLVII. 

De Juliana (214). 

Qnedam nomine Juliana, virgo in Cesarea Cappe- 
docile, dicta est esse et doclissima et fidelissima, quas 
Origenem scriptorem fugientem gentilium iusurre- 
euepem excepit, eun duos augos ocoulians, suit 


44915 HISTORIA LAUSIAQA, $906 
sumptieus δὲ suo miaitério virum siéns, Inverii au- À vespere ingreditar ed eum qui illes altbab, et det αἱ 


tem h»c ia. íufiquissiino libro stripto versibus, qdi 
quidem scriptus erst manu Origénis. Huno librum 
481 inveni ego apad Juliamam virginem in Cap 
sareo, q6i et ipse (315) apud eam oeculialus eram. 
Bioebat autem δ aocopisse ἃ Symmacho interprete 
Judserum, 

Nen fuit autem alienum ab inetituto opere, posuisae 
virtetes harum feminarum; sed ut sciamus , quod ex 
diversie oeensionibus licet lucrari, si velimus, 

CAPUT CXLVIIIL 
De femina (210) nobilissima que (wit s&mper ttrgo. 

Ín alie libro antiquissimo , scripto ab Hippolyto, 
qui fuit familiaris apostolorum , inveni talem haftra- 
tioner 1 

Fuit quedam nobilissima virgo et formosissims, 
qua in vila ex virtute agenda exercebator Corinthi. 
Hane illo tempore detulerunt ad Judicem, qui erst 
gentilis in terbpore persecutorum, ut qua maledictis 
intesseret et tempora, et imperatores , et simulacra. 
Propeuebant autetn ejus pulehrituditiem harum ré- 
rum caupenatores impio judici, feminas insano 
Amore depefteunil ; is vero, equinis auribus et "ferhi- 
nas insane amantibus togitationibus, aecepit caluim- 
hiarm : ea auteni producta ad hormihem sceleratum, 
inulto magis insahs captus est. intemperantia. Post- 
quaa) autein ominibus adversus eam adhibitis mtachi- 
nis, huie Dui honilhi (sic) persusdere nón potuit, vafiis 
tortnentis subjoelt fortem feminam, Postquam aute 
ne his quidém id quod volebat est assecutus, ut dtt 


quinque solidos οἱ dicit ei : Coneede mibi bianere 
bac nocte cuui hae puelle, Ia. jocum ergo eeeuitum 
&uu ea ingressue , dicit ei » Surge, serva te ifsam, 
Kt cum eam £uis vestibus induisset , tuniob , eami- 
sia (318) , et ohlamyde , ét omnibus virilibus , dicit 
$i: Egredere, te Βδι 88 ehlainydis parte contegens, 
Qui eum sic fecisset , bt Sb Lolam Signe eruois ἡ» 
Miisset, egressa ex illoloeo emnino incorrupta et 
impeliuta , servata est Ghristi gratia , δὶ causa ado» 
Jescentis qui eain suo sangeine Hberavit a turpi vitio, 
Sequenti autem die res fuit eognita, et produotis est 
Magistianus ad savissimum judicem. Cum autem 
strenuum Christi δι] δ examinasset impius , οἱ 
omnia didicisset, jussit oum objici bestiis , ut etiam 


D malis infestus damou in 60 afliceretur ignominit&, 


Nam cum existimasset virum fortem in neferium in» 
jicere supplicium, eum effecit dupliei [F. duplieiter] 
Christi martyrem, ut qui et pro sua anima prstolare 
decertaverit, et pro illa beata in laboribus eirenue per- 
geveraverit« Quocirca duplici honore οἱ duabus iesigni- 
bus corouis dignus est habitus a Christi benignitate, 


GAPUT CL. 
De uxore (249) viri senatore, 

Mortiini autem alterius quoque hiistoriss, et boum 
€st eamm non preeterire. Dicitur de Magnedtino Insut- 
rectore, quod habuerat stupri oensuetudinom eum 
muliis gentilibus, et animum adjecerat ut fem euam 
haberet oum Christianis; es autem malebsnt mori 
quam prodere pudicitiam. Cum ergo venisset [ἢ 


pon posset eam ábüucére a Christi confessione , in E unam urbem, amavit quamdam uxorem viri senstorii 


eam iasaniers erddelis, noh (tradit Gam tormentofum 
cruciatibus, sed casiàm ei Léempefantem feminam 
ponens in prostibulo, jessit ei qui ex15 possidebat, 
dicens : Hane militi cape 6t tres soltdos ex od ad tfle 
defer quotidie, [s autem &urum eszigens et turpi 
saetione , eam uradidit volentibus in officina abomi- 
nandi flagitil. Cum hec ergo tiovissent qui teneban- 
tut insaho amore mulierum, assidebant aeeleratto 
exitii efficiae, mercedem dantes intioneste opefa- 
tionis. Illa autem virgo honestissima et it primis 
veneranda, et vérba ad deéeptionem deflecténs , 
suppliciter eis digebet, rogans: Habeo ulcus in. loto 
occulto, quod mirandum in modum itiale olel , et 
timeo n& vos tei odium capiat propter uleus aver- 


ex praefectis. Timore auterfi affectus ejus maritus, 
dixit el : Mitte, tolle eat. Gum autem venissent ad 
eam milites, dizit eis mulier 1 Exspeciate prarümper 
donet mundum meum componam , eui süm assueta. 
Ingressa &utem suum cubile, 4ecepto ense, eum suis 
jnfisit visceribus, Audisat virgine$ et erebesesut, 
que profitentur se Chrislum habere sponsum, et 
prava eum produnt libidino, Nobis eter det unicul- 
que Deus servare virgititatem, ot exsuitantibus olia- 
πιοτὸ eum psdlmographo : Confige im timere uo 
cornes meas : ἃ judiciis enim tuis timul (Psal. cx vim). 
Et : Vivo 768 autetu jam non ego, vivit vero in me 
Chfistus (Galat. 1). Concedatar atem ut vos quoque 
dicatis sobris : Kgo patrueli ttieo, et patruelis mous 


sandutm; eofcedite ergo rmihi paucos dies , et tunc ID est mnihil, aliquando quidetn Sponsus, aliquando vero 


licebit vobis vel me habere grauis. His verbis per- 


 Wusso8 intempefántes amandabat beat : assiduis 


autem precibus Deum placens, οἱ eompunctis sup- 


- plieationibus eum inflexlt ad misefitordism. Atten- 
dene ergo Deus qui novit togilatiófiés, quomodo 


casta pudiettit curb gérebiill ex ánimo, In lilis die- 
bus fro saluté omniam tale quid struxit. 
CAPUT CXLIX. 
De Magistriano (217). 
Quidam adolescens Magistrianus, spetie formosus, 
mente plus, eui Deus velum immisit spirit&lem adeo 
atdentem, ut. etian! moórtém. contemneret 4 ik com 


pretextu intempéretuim 6o &écessissel, profondo 


frater, ut nihi! cogitetae earnale (Cant, vi). 8i enim 
audieris sponsam οἱ sponsam , δἰ σαὶ spiritalem 


unionem cum patre. 


Vidimus autem alios quoque Patres et mentchos 
per totam AEgypuum, rutas virtates et eigna facien- 
tes, quorum non meminimus propter multitudinem, 
sed pauca pro multis narravimus (Reff., !. n, in epi- 
logo). Quid enim diserit aliquis de superiori The- 
baide qu: est pet Syenesmi, in qua sent viri valde 
admirabiles, ét multitudó monachornm Iafinita, quo " 
rum non erediderit aliquis vits Instituta, ut quie 
vitam humanam superánt : qoi etiatn mortuos. [n 
hodiernam usque dien stiscitant, δὲ dupet Squad GR 


" 5 
2 
' 


DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 


13216 


bulant , sicnt Petrus ; et quidquid Servator per san- À caruisse, et itidem eum jejunaret, affeetum nou 


etos effecit apostolos, ea nunc quoque efüicit. Sed 
quia magnum imminebat periculum , si ultra Lyco 
transiremus, propter latronum irruptionem, non ausi 
sumus videre illos sanctos. Neque enim praedictos 
Patres vidimus sine periculo, neque sine labore 
aspeximus sacras has feminas : sed multa prius passi, 
et propemodum periclitati, vix assecuti sumus ut ea 
videremus. Septies enim in mortem incidimus; in 
OClavo autem malum nos non attigit, cum Deus nos 
omnino servasset. Semel enim quinque dies et no- 
etes ambulantes per solitudineto , fame et siti prope 
fuimus exanimati. Aliquando autem in acugtas et 
asperas paludes incidentes, et pedes nostros perío- 
rantes, ut dolores essent intolerabiles, propemodum 


fuisse, ut qui, ut arbitror, vicisset affectionem, longe 
remotum ab avaritia, contentum semper prsesenti- 
bus, non se ornantem vestibus , contemptum gratias 
agentem, pro germanis amicis pericula adeuntem, 
dzemones expertum plus quam millies, adeo ut quo- 
dam die cum eo dz&mon pactua sit , et dixerit : Pa- 
ciscere mecum te vel semel peccaturum, et quam 
mibi in bac vita dixeris, vel nobilem , vel divitem 
eain ad te adducam. Et rursus cum aliquando qua- 
tuordecim noctes cum eo depugnasset, ut mibi 
narravit, et noctu pede traxisset, ipsum est allocu- 
tue, dicens : Noli adorare Christum, et ad te non 
accedam. Is respondens, dixit : Propterea eum ado- 
ro, et innumerabilibus amplius partibus glorificabo , 


frigore enecti sumus. Tertio autem ceno ad lumbum B et sepius orabo, quoniam ejus cultus te male habet, 


usque inhs»simus, et non erat qui eriperet ; et hag 
beati David voces exclamavimus : Salvum me fac, 
Domine Deus, quoniam ingressz sunt aqux usque ad 
animam meam. in(ixus sum in lutum profundi , et 
non est substantia (Psal. .xvii); et, Serva me a 
luto, ut ne infigar. Quartum autem fuit aqua multi- 
tudo qua affluxit ex Nili incremento, cum quatuor 
dies per aquas ambularemus : et in oetiis propemo- 
dum obrutis. Tunc clamavimus , dicentes : Ne. nos 
demergat tempestas aquse, nec. me devoret profun- 
dum (Psal. Lxvi). Quiato autem incidimus in latro- 
pes in littore maris, venientes in Diolcon : qui nos 
etiam eousque sunt persecuti , volentes compreheu- 
dere, donec nobis parvus relinqueretur spiritus, ut 


In centum et sex venit civitates, et in plarimis est 
eiiam aliquo tempore versatus. Mulierls nallam ha- 
buit experientiam , ne in somnis quidem , nisi si se 
sommmiaret a daemone fornicationis oppugnari. Tee 
eum novi cibis indigentem esculenta aecepiese ab 
angelo. Quodam die cum in extrema solitadine ne 
micam quidem haberet, invenit in pelle ovina tres 
panes calidos paxamidios ; aliquando rursus vinum 
et panem ; aliquando rursus venit ad eum vox, 783 
dicens : Novi tibi deesse cibos ; vade et accipe ab N. 
illo homine frumentum et oleum. Cum ergo venisset 
ad illum ad quem missus fuerat, is ipsi dixit: Tu es 
ille monachus? Tum ille: lta, sum is quem dicis, 
Subjecit alter : Paterfamilias juseit quidem te acci- 


qui nos decies mille passus essent. persecuti. Sexto C pere triginta modios frumenti, et duodecim sextarios 


autem, Nilum navigantes , propemodum eversi ac 
submersi sumus. Septimum fuit, quando in palude 
Mareotide, ubi charia nascitur, abjecti sumus in 
quamdam parvam insulam deseriam ; et ires noctes 
et dies sub dio mansimus, magno frigore et imbribus 
nobis imminentibus, erat enim tempus Epiphaniorum. 
Octavum autem supervacaneum quidem est narrare, 
sed tamen est utile; nam cum nos per quemdam lo- 
eum venissemus Nitreas, erat in ea regione quoddam 
magnum concavum , in quo multi remanserant cro- 
codili, cum aqua recessisset ex agris. Tribus ergo 
erocodilis in margine fossse extensis, accessimus vi- 
suri belluas , putantes eas esse mortuas , illa autem 
statim in nos irruerunt. Nobis autem magna voce 
Dominum nominantibus, Cbrisie, adjuva nos, statim 
belluse tanquam ab angelo aversa, seipsas in aquam 
sunt jaculatz. Nos autem Nitreas inagno cursu con- 
tendimus, illam vocem Job meditantes, ubi dicit : 
Septies ex necessitatibus liberabit te; in octavo au- 
tem te non attinget malum (Job v). Deo ergo agiunug 
gratias qui nos ex tot liberavit periculis et uobis 
magna ostendit spectacula. 
CAPUT ΑΙ, 
Vita fratris (220) qui cum eo versabatur. 

Cum ergo pauca dixero de (ratre, qui mecum ver- 
satur a juventute usque in hodiernum diem , hic 
deinceps Binem imponam orationi. Eum ego cognovi 
long, tempore, eun comederet; ouini gulse affectione 


olei. De eo potero gloriari ac predicare qualis esset ; 
quem novi szpe esse lacrymatum propter eos qui ex 
necessitate laborabant inopia ; prsebebat ergo si quid 
habebat, suo corpore excepto. Novi etiam eum esse 
lacrymatum propter eum qui ceciderat in peccata, et 
eum qui ceciderat adduxisse lacrymis ad peoeniten- 
tiam. Is mihi aliquando hoc narravit : Deum rogavi, 
ut neminem cempungeret, maximeex divitibus et im- 
probis, ut mihi aliquid darent quod esset ad usum 
necessarium. 

Mihi autem hoc sufficit, quod dignus sim habitas , 
qui borum omnium meminissein quse seriptis man- 
davi. Non enim sine Dei numine hoc factum est , ut 
mens tua moveretur ut juberes me hunc librum scri- 


D bere, scriptis, inquam, tradere vitam boram sancto- 


rum et beatorum Patrum. 

Tu autem , fidelissime Christi serve aec venerande 
Lause, e! caput mihi amicissimum et maxime germae» 
num, bunc librum libenter legons, magaam tus im- 
mortali anims prebebis utilitatem, in jestorum re- 
surrectione, inelytorum rectae vite athletarum insti- 
tuta, labores, et tantam tolerantiam, viueque duriter 
acte patientiam mente complectens. Quamobrem ea 
prompto et alaeri animo sequere, bona et incorrupta 
spe nutritus, semper retro videns dies qui ante sunt 
breviores ; et ora pro me, teipsum conservans alie- 
num ἃ reprebensione et custodiens integrum : qua 
lem te novi et habui, ἃ consulatu Tatani usque. im 


1217 


HISTORIA LAUSIACA. NOTATIO: 


191€ 


hodiernum diem, et qualem te novi rursus meliorem A coelestem desiderasti-et immortalem vitam, regnum- 


moribus, et electum prs positum maxime pii cubi- 
euli. Naa cum sis in tania digoitate, in tot et tantis 
pecuniis, et tanta potestate, non fecisti pejus quam 
Dei postularet métus. Is est. Christo dedicatus , qui 
audiit a diabolo: Hic omnia tibi dabo, si cadens 
adoraveris me (Matih. 19). Sed eum Dominus pudore 
affecit, dicens : Vade post me. 

Quem quidem tu quoque imitans,  uentibus ex- 
pulsis divitiis, et umbratili gloria vit» presentis, 


que seternum, et manentem gloriam, et bona arcana, 
qua neque oculus vidit, nec auris audivit , nec im 
cor hominis ascenderunt (/sa. rxiv ; I Cor. 1): quoe 
rum Dominus efficiat haeredes cum sanctis ejus pae 
triarchis et prophetis, et apostolis et martyribus, et 
Jis quorum mentionem fecimus in hoc libro, gratia 
ipsius Servatoris nostri Jesu Christi, cum quo Patri 
gloria cum sancto Spiritu, in sscula seculorum. 
Amen. ' 


ROSWEYDI NOTATIO. 


Ad hunc librum recensendum, cum in prima edi- 
tone pauca Palladii Excerpta , partim ex Augustana 
Bibliotheca prompte submittente Davide Hoeschelio, 
par&m Venetiis a Gabriele archiepiscopo Philadel- 
heusi Griece impetrassem, aliquam subinde in tene- 
ris lucem ex iis tunc hausimus. Nunc postquam 
Grecolatina Patladii editio Parisiis ex Ms. Regio (quem 
eliam eum Palatino a Meursio Lugduni edito contulit), 
curante Fronione nostro Duczo, prodiit, majore iuce 
illustrati sumus. Juverit quoquein dubiis recurrere ad 
veterem Palladii interpretationem, et Heraclidis Pa- 
radisum, qux Palladians histori:e magna est pars. 
Utrumque in appendice babes. 
(4) Isidor.] DehocSocrate;, l. 1v, c. 18; Sozomenus, 
lib. vi, cap. xxix ; Nicephorus, lib. xi, capite 34. 
Baronius, tomo 1, anno Christi 340. Quod autem, 
oit, pertinet ad Athanasii Romam adventum, repe- 
rimus duxisse secum iuter alios Isidorum illuw , de 
quo plura Palladius, qui eum mirifice commendat 
(Pallad., in Lusiac., cap. 4). 
(2) Extra vittam.] lta legendum liquet ex Hera- 
clide, qui de capitis tegumeuto hic babet. Grzece est 
in Ms. Veneto, ἐχτὸς φακιολίου, in Ms. Regio et Pala- 
tino, φακιαλίον. Vide Ouomasticon. 
(3) Dorotheus.] De hoc Sozomenus, lib. v1, cap. 29, 
οἱ ex. eo Cassiodorus, lust. Trip., lib. viu, cap. 1, et 
Nicephorus, lib. xi, cap. 35. 
7 (4) Εἰ minutorum. olerum | fasciculum.] To 
)jerrroAÀa άνων δέμα. Hervetus legisse videtur λεπτολα- 
&vory 6ixa ; vertit enim, et minutorum olerum decem, 
at Heraclidis iuterpres lectionem receptam tuetur; 
unumque (asciculum oleris vilissimi, et aliug vetus in- 
terpres iu appendice Vitarum Patrum , et de minutis 
olerum condimentis fasciculum. Sie apu Pollucem le- 
gimus φρνγάνων δεσμὸς οἱ δέσμη. Nicephorus de hoc 
Ipso Dorotheo, lib. xi, c. 58 : "EE δ᾽ οὐγχίαι ἄρτου ἦν 
αὐτῶ τροφὴ, καὶ ἀπόδεσμος λαχάνων λεπτῶν. « Cibus ei 
erat panis sex uncis, et tenuium olerum fasciculus.» 
FRoNTo. 
(5) Funem ez. ramis.] Hoc maluimus, quam quod 
interpres, catenam ez ramis. σειρὰ enim non catenam 
solum, sed et funem souat. Eustathio, πλέγματά τινα 
ἀπὸ σχοινίων, à σπάρτων, ἢ χαννάδεως, lieraclidze , 
(inem quemdam ex arbore dactylorum. Synesius in 
ione, de Vita Monachorum, pag. 46 : Ἢ τί αὐτοὲς ot 
χάλαθοι βούλονται. καὶ τὰ π 
ται; € Quid &ibi calatln volunt, textaque qua tractare 
solent? » FaoNTO. 
(0) Panis quoque.] Yopóc bic panem, non frustum 
signiacat, ut verierat Hervetus, Vide Onomast. 
(1) Ubi cruz adest] Quasi legisset σωτὴρ, non 
σταυρὸς, Verlit Hervetus, Quo vent Servutor ; ai feli- 
cius Áleraclides : Ubi cru adest, ibi nihil Satan ma- 
lignitas. Et alter vetus. interpres : Ubi crux. Christi 
superducitur, non prarvealebt malitia diavoli, Hirony- 
mus, in Vita Hilarionis : Christi crucem signant. ín 
[ronte. Prudentius in Hymno ante somnum : 
Crux pellit omne crimen , 
Fugiunt crucem tenebre, 
''ali. dicata signo 
Meus fluctuare nescit, 

Ita Fronto, 


(8) Potamiena.| Baronius, tomo mn, anno Christi 
910, Eusebii pape 2, Constautini imp. 5. Hzc , sl 
nomen, sique ultimi supplicii genus spectes, una ea« 
demque videri posset cum ea quae ponitur ab Eusebio 
lib. vi, cap. 4. Porro diversam hanc esse ab iila, dif- 
ferenti: plures constituunt, nimirum diversus per- 


B sonarum status (nam illa ingenua, hzc serva), diver- 


C 


λεγμάτια ἅπτα μεταχειριζον D 


sumque supplicii tempus plàne declarat. Passa hsec 
sub Maximiano, sed sub Severo illa. Que non Pota- 
menia, sed Potamigena dicta haberetur ; verum non 
in lebetem immissa, sed tantum piee perfusa. Czete- 
rum et ejusdem quoque nominis fuisse diversis tem- 
poribus plures virgines, iisdemque penis affectas, in 
amplissima civitate quis neget facile potuisse coniin- 
gere? Hactenus Baronius, 

Quod autem ait Baronius hanc Palladio dictam Po- 
tameniam , alteram illam Eusebio dictam Potamice- 
nam, pouus tribuendum corrupto textui Palladii, quo 
Baronius usus esi. Nam ita babet Paradisus Heracli- 
dis, quem Palladii nomi.e edidit Lipomanus , sed 
prima Herveti editio Potamianam. In Greco texta est. 
Ποταμιαίνα. In Palladii vetere interprete nomen hoc 
deest, Potamiena facile in. Potomeniam trausire po- 
tuit. 

Potamicenz sub Severo martyrio affect celebris 
meincría agitur ia Martyrologio Rom., 28 Junii, de 
qs Eusebius lib. vt, cap. 4, quam Laurentius de la 

arre in sua Palladii editione eadem cum hac. no- 
Stra exisumavit. 

Palladii editio omnis ex interpretatione Hlervetí 
loco Maziniani habet Maximini; ità quoque Graeca 
Parisiensis editio. Vereor ut erronee. Naw in aliis 
Grzcis est Μαξιμιανοῦ. Et. ita quoque legit vetus He- 
raclidis et Paliadii iuterpres. 

(9) Praefecto Alezandrino.] Grace est, 
᾿Αλεξανδρίνῳ. Non recte lHervetus verterat, 
Bene vetus Palladii et Heraciidis interpres, 
Vide Onomasticon. 


(10) Per caput imperatoris.) Solemne fuit olim ju- 
rare per caput imperatoris. Vide Onomasticon, ' 

(11) Didymi.] De hoc Hieronymus iu catalogo il- 
lustr. Ecclesie Seriptorum , cap. 109 ; Sozouienus 
libro vi, cap. £ et ex eo Cassiodorus, Tripart. hist. 
lib. vni, eap. 85 Nicephorus, ilb. 1x , cap. 17, et lib, 
X, cap. 55. 

Frater Joannes Maria Brasichellensis, magister 88. 
eri Palatii, in ipdice librorum expurgandorum. ita 
loco hoc ascribit : Hic Didymus tametsi et sanctitate 
et doctrina vir magnus ab initio fuerit, ut plura de 
eo Patrum elogia. testantur : et tandem. in rigeuis 
errorem precip.tatus, et pracipuus Origenista habi- 
tus, tanquam hzreticus condemnatus est, anz cum 
Urigene et Evagrio Pontico, in syuodo v generali, ut 
auctores suut Sancius Tharasius episcopus Constan- 
tinopolitanus in copfessione fidei quae habetur in syn- 
odo vit, actione 5, Nicephorus, lib. xvn histor., ca- 
pite 27 ; Cedrenus in Annalibus. Eumdem com lisdem 
damnavit queque sanctus Martinus papa et martyr, 
in concilio Lateranensi , secretario v, can. 18. 

(12) Orbus.] Carens eculis. Grzce est, ὁ ἀπὸ óp- 
μάτων γενόμενος. Phrasis ea Greeis usitats.— Vido 
Ouomasticon. 2007 


ἐπάρχῳ 
prasidi. 


profecto. 


bE VITIS PATRUM LIBER Vti. 


4430 


(45) Deminus tlhuminat cocos. , Wditio Logdunen- Α Orlgents filii.] Tta suppletum ex Grzeo Codice Psri- 


pis mendose σοφοιτίξει. Commnnis editio Psaimerum, 
al, CxXLY, 8, σοφοῖ τύφλους, Augusiipus el vetug 
alterium, sapientificat ; et Heraclidis interpres hoc 
Toce, Dominus sapientes facit cecos. At Chrysosto- 
tus admonet alium Grescum interpretem. edidisse, 
κύριος ψῳγέζει : unde Romanum Psalteriug, ei vul 
[818 Latins ; Dominus illuminat. FRoNTO, 
(14) Ut obruatur pre cura cognatorum.] Vide egre- 
Collstienem super hac re saneti Antonii apud 
iau, collat, xxv, cap. 14. ME 

(15) Macarius.] Heraclides bzec tribuit Isidoro, Et 
ne error sit in ambiguo vocabulo Μακάριος, quod nunc 
appellative beatus , nunc. proprie Macarius vertitur, 
exprimit nomen Isidori. 
he Lapidarius,| Meursius in. Lexico Grzco bar- 
baro netat hie iu Ὁ 6866 καδιδάριος. Certe. Her- 
vetus recens Palladii, οἱ vetus BHeraclidis interpres, 
Wterque vertit. lapidarius. [n Graco textu, qui nunc 
prodiit est :Αιϑουργὸς, ὧν λέγουσι καβιδάριον. 

(47) Areisii.| Hta caput hoc inscripsi, quia híc post 
jn textu vocatur Arsisius. ln editonibus Pafladii per 
Hervetam caput hoc l;aetetus inscriptum fuit, Arsacii, 

Fuit quidem Arsacius aliquis genere Persa, ex mi- 
Mte, et regiorum leonum custode, confessor tempore 
' Licinii, post monachus in arce Nicomedis» , ubi et 
obiit. De quo Sozomenus, lib. iv, cap. xv ; Nicepho- 
rus, lib. 1x, eap. 58. 

fed alius hic videtur Arsísius, apud quem Palla- 
dius habitasse se dicit. De quo Sozomenus , libro vi, 
eap. 80, et Nicephorus, lib, xi, cap. 57. 

Meursius hic, in priefatione regul:e Pachomil, Ar- 
sesii pro. Ürsiesli substituit, minus recte. Orsiesiug 
vixit cum Pachomio, et ei post Petronium successit, 
ut habetur in ejus Vita, cap. 55, Arsisius obiter dicit 
ge eum vidisse. 

(18) Quinque millia virorum.] Sic hodie in. Atho 
monte xxn insignia sunt monasteria Grzcorum mo- 
nachorum ordinis sancti Basilii, que 7855 wibutl 


nomine Turcarum tyranno quotannis ex vinetis et C Origeniste, qui ex /gypto Constantin 


efivetis suis pendunt 6000 obolorum Turcicorum. 
Mons i$ à Christianis ἅγιον ὅρος, hoc est, sanctug 
mons dicitnr, ἃ Rutbenis Suratia hora, lta. notavit 
joan. Langus ad lib. xi; Niceph., c. 58. 

(19) Hagionem.] Apud Sozomenun, Jibro vi, cap. 
B6, et Nicephorum, lib. xi, cap. 51, Ársisio seu Ar- 
sesio jungitur Arsion. Heraclides hic Agionem habet. 
Fors Ársion ex Agione depravatum, vel contra. 

(20) Flagellun.| Ecce vetustam disciplinarum, ut 
vocant, memoríam, de quibus vide Gretzerum no- 
strum aceurate disserentem, peculiari ea de re libro. 

(21) Amon.| De hoc Socrates, lib. tv, cap. 18; 
Rozomenus, lib. 1, cap. 14; et ex eo Cassiodorus, hi- 
89r. Tripar, lib. 1, eap. 14; Nieephorus, libro. viu, 
cap. 41. Vide dicia supra, ad librum n Ruflini, ca- 
pite 30. 

(22) Et corona redimiri.] ἘΠ sponsus et sponsa olim 
corona redimiri soliti. Yide Opomasticon. 

(25) Domina et soror.| Qui conünenter in matri- 
monio vivebant, uxores $u3s vocabaut sorores, Vide 
Ünomgsticon. 

.. (24) Or.] De eo Nicephorus, lib. xi, cap, ὅδ, Vide 
Jicta supra ad Ruflini lib. n, cap. 2. 

Hic est ille Or hereticus Origeuista, quem Evagrius 
Ponticus (imo liuffinus, ut prolego.eno 4 docui) inter 
sanctos alios, &uo de Vius Patrum libro (supra hic, 
Jib. n, cap. 3) imuwerito inseruii, uL auctor est sanctug 
Hierouytus, epist. ad Ctesiphgntem. En quales sau» 
ctos nolis obirudii Pallad:as. Vide Scbolium | uo» 
strum, tom, V (Bibliofheca: Pagrum) ad iniiunp Qperis 
Evagrii, ybi quoque observavimus, ex decreto saucii 
Gelasii ], idem esse judicium Rouiapze Ecclesie de 
ejusmodi hominiby:, οἱ sancti Hieronym:. [88 magister 
sacri ΤΩΣ supra eitatus., 

(25 Pambo.)| De hoc Socrates, lib, iv, eap. 18; Ni- 
cephorus, lib. ix, j^ 44 

(20) Ammonii εἰ uscbii, el Euthymii fratrum, e 


siensis editionis, cum ante esset, Ammonis et Joamnis 
filii. Bene Heraclides, ad quem vide. 

(21) Qui ne duos quidem obolos.] Qui hic oboli, 
Marci xui, 42, dicuntur λεπτά. Vide Onomasticon. 

(28) Curassem.] Latinis curare, quod Griecis ἐντα- 

wy, Hervetus hio sepelire varieral, mon rerie. 

jde Onomasiicon, . 

(39) Origene presbytero αὐ &conomo.] lta est in 
Grzco Parisiens. In alils : Waxsole τῷ πρεσθυτέρ», 
quod bie proprium videtur n0mé8, Bea 9p- 
pellativam, ut cepit Hervetus, qui vertit, begio pres- 

tero. Apud Heraclidem, c. à, est, Paulo presbytero. 

ἰδὲ forte per beatum presbyterum intelligatur lsido- 
rus. 

90) Pior.] De hoc infra hie, cap. 87. 

$1) Ammonii.| De hoc Sogomehus, libre vy, eap. 
90 ; et ex eo Cassiodor., lih, x hist. Trip., eapite 7; 
Nicephorus, lib. xi, cap. 52. Vidc dicta supra, ad 
Ruffini librum n. cap. 25. 

Baronius, tomo lil, auno Cbristi 540, Juli papz 4, 
Constantini, Constantii, et Constantis imperatorum 
4. Quod pertinet, ait, ad Athanasii Romam adventam, 
reperimus duxisse seeum inter alios Ammonium ad- 
mirandz sanetitatis virum (alius hic ab illo, quem 
tempore Constantini in Dumino quievisse diximus; 
nam hic longe post Antonii obitum defunctus est), 
comitem habuit. De quo sic Soerates, lib. iv, cap. 18: 
« Alius quidam monachus erat vir plane admirabilis, 
qui Aminonius vocabatur. ]ste ideo parum curiosus 
fuit, at cum Roms una eum Athanasio forte versare- 
tur, nibil ex magnificis urbis operibus, praeter tem- 
plum Petro et Paulo dicatum videre omnino desidera- 
ret. » Pervenit iste usque ad Theophili Alexandrini 
episcopi tempora, a quo creandus episcopus cum 
Evagrio, auriculam sibi przcidit, ne (quod sibi vide- 
batur) eligeretur (ndiguus. 

Magister sacri Palatii, supra ewatus, hic notat: 
Hic Ammonius fratresque ejus fuere palam haeretici 
lim fugien- 
(96, maguarum turbarum in ecclesia causa fuere, 
Quos nimium exsecrati sunt Hieronymus epistola ad 
Ctesiphontem, et Theophilus Alexandrinus epistola 
ad sanctum Epiphanium, qux 67 apud 8anctum Hie- 
renymum. Horem res nelorie gestas et tarbines ab 
ipsis exeitatos, ex certissimis auctoribus et monu- 
mentis exactissime exponit tom. V Annalium £ecle- 
Siast. lta ille. 


(32) Memoriter.] Graece, ἀποστηθίξειγ, Eo [ere 
verbo in hac re utuntur Graci, quod et iufra, eapite 
21, in Marco, et cap. 59, in Aphibopio occyrrit, 

(52) Impaiibilis,] Miser Palladius js sul 
Evagrii dogma de impassibilitate Stoica hie obtru- 
dere conatur. Vide Divum Hierenymum epist. ad 
Giesipbontem, Ita magister sacri palaui bic &nmetat, 

Heraclides hic immediate ante Benjamin quadam 
interserit de Evagrio et Ammonio, eti ecelasia Bhufá- 
niang, Videtur EKvagrio tribuere qued Rufinum ὁ 


D fonte susceperit, et sic cilal et intelligu Baronius to» 


mo IV, anno Christi 594. 


(94) Benjamin.] De hoe Sozomenus, lib. vi, eapite 
29; et ex eo Cassiodorus, hist. Trip. lib. vim, eapite 


. 10; Nieephorus, lib. xi, cap. 53. 


(δῦ) Sella latissinia.] Δίφρος πλατύτατος. ἔξετγνοιθ 
fuit currus. (atissimus. Nos sellam maluimus vertere 
cum Hersaelide; cui suffragatur et Nicephori Callisti 
interpres lib. x1, eap. 95 : διφρῳ πλατυτέρῳ ἐκάθητο, 
latiore sella consedit. FRowuTO. 

(96) Apollonii.] Hujus etiam meminit Sezomenus, 
lib. v1, cap. $9; et ex ee Cassiodorus, lib. viir, eap. 1; 
Nicephorus, lib. 1x, eap. 14, et lib. ui, e. 58. 

(57) Vasa medica omae 4688.) Hevrotm ἰατριχὰ, 
καὶ χελλαριχά. Heraclides : emnem. remediorum spe- 
ciem atque cellaria comparans. Meursius in Glossario 
τὰ κελλαρεχὰ exponiL res quie in cellario οἱ penuatio 
recondi solent, et citat Harmenopulum, V. qn, cit. 10. 


428} 


Vide Onomasticon. 
58) Pevsii οἱ Isaio.] Do his Nicophorns, l. ix, 


C. 

(59) Mercatore Plspanice.] Grace, à 
δρόμου. lHeraclidis vews terpres vertit : gae ad 

ispauiam semper negoliendo pergebat. Vidi Excerpta, 
ja quibus erat level ὁμου. "ue eivitete Pauos in 
Agypto! Hie, infra, eap. 29 : Kic Μανὸς τὰν πόλιν. 
In panos civitatem. Bupra, in Vita saucti. Joannig 
Eleemosynsrii, e. 26, occurrit Galledromss. 

(40) Nobis pedes (uos attingentibus.] Mà restitutum 
ex Greco, cum ante nullo sensu esses in Hereeto, ex 
(uis pedibus. Obseerationis speeies est, pedes ailig- 
gere, pedibus advolvi. Vide Onomasticon. 

dn Deum.] τωρ senant, ut. vertit Heraclides, 
Ante Deum vobis loquor, utrosque in peredieo simal 
stare comperi. [ta Paulus, n Gorinth. xu, 0 ^ Κατενώ» 
stay τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ λαλοῦμεν. Οόγωνι Doo in Chri- 
ste loquimur, οἱ ad Gal, 1, 20 : Ἰδοὺ ἐνώπιον τοῦ Θερῦ, 
οὖ ψεύδομαι. Ecce coram. Deo, quia non. mentior, 
"2786 υἱ intelligatur esse quedam. apecies jurisju- 
rendi 11 Tin. n, 14; Διαμαρτνρόμονος ἐνώπων τοῦ 
Kvglov. Tesüificens coram Domino. Swnile illud iufra, 
tap. 145 : Ὡς ἐπὶ Θεοῦ ἡμᾶς Crewrev, Ut eoram Deo 
loquens siobis persuadebat. ΒΟΝΤΟ, | 

(42) Macarii junioris.) Bozomenug, libre vi, eap. 
90 : o£ ex eo Cassiodorus, hist. Trip, lh, vi, cap. ἐς 
Nicephorus, lib. xr, cap. 55. 

(46) Solitudine,] Interpres edideret, ut detpueret 
demones solitudini insultanies, quasi essel ἐντρυφῶν; 
τας. Αι Heraclides Uetur receptam lectionem eapite 
4 ; Ut ezsultaus solitaria vita illuderet demones aique 
despiceret, FnoxTO. 

(44) E4 taurea.| Non, taurina pelle indatus, ut Her» 
Nelue scripserat, Vide Ouomasticon. , 

(48) Macarii Egypiil et Alexandrini.| De his Sogo- 
mense, libro vs, cap. 20; Beerates, lib. uw, eap. 18; 
et ex eu Cassiedorus, hist, Tripart. li, wn, cap. 7« 


Blicepborus, üb. ix, cap. 14; et lib. x1, eap. à, 45. f; Paulo apn 


De mortuo ἃ Macarie ezeitato Cassianus, collatione 
Xv, cap. 3. 

De pena eulieum Δ se exacta Petrus Damispus, 
lib. v, epist. ὃ : « Nunquid et beatus ille Maesrius di- 
«ne ridebitur, qui dum se inunicum quid edmisese 
peenituM, aemissinis culicum rostris, qua videlicet 
apros transigorent, per sex mepees mombra eua 58» 

L 9 


dus exposuit ? » 

(46) Cum Deo versari quem hujus mundi rebus occu- 
pari.] Interpres Bervotus aliter : et majori tempore vel 
cum Deo, vel ig rebus sersari conlestibus. Ἢ on" οὐραινὸν, 
orbis terrarum, Vide Ogomast. 

(47) Erga conjugem sw. sirginitatis.| Edidimus, 
eum antea leger 


virginem «dAuc dua. Joel. 1, 8 : Φρήνησον ὑπὲρ νύμφην 
πιρμζωσμίᾳν σάκκον ἐπὶ τὸν ἄνδρα τὸν iyaoy. 
Pienge s09gi6 quam sirgo cificio grecincja propier vi- 
rum suum virgineum. Valgaia lat, Super virum puber- 
tatis «ue. Poetis esk χονρίδιαος πόασ;ς, ὁ dx παρθενίας 
γεγαμηλὼς "wok, δὶς Vol. &. Κρουρίδεον ποθέουφα 
πόσιν τὸν ἄριστον Ἀχαιῶν. FRONTO, 
€ Mw Ciicmas.] Greoe ᾿λμφρρέα 

Κιλικίσιον ὕδατος. Vide Onomasticon. 

( irius. fornicndionis.] Videtur Hervopus alio 
Graco jexui usw, wb οἱ veus Pelladi i 
Plenius et alio sensu in Greco. Vide ad Hereeli 


? Xp. W. 
7 . (90) Ke Japidibus quadagtis.] Ἐχ cevponidoy Aon. 
Hervetus verterat, qualuor geduwn. vogniladina, Nido 
Onomasticon, 
(54) Locus duunidus.] Graece ὕξιχμας, €x Ms., non 
. Ut est dg excuso Lugdunenai ὕπεγμος, (e0us lunidag. 
JMersajus, locus qui cedit facile, quasi ceset sixcobe 


HIATORIA LAURIACA. NOTATIO. 
Quee in (n6 diennjar frivola, Gries asl. γρνυτάριαν ἃ 


μαάρον ζπαγο- 


ΜΉ 


Vel ἐπιειρειωὸς, vel εὔριχτος, καρὰ τὸ εἶμεν, Heraclides 
suffragatur nosira correciioui ; « Puteum quoque 
fecerunt, eo quod sine aliquo videretur humore idem 
locus esee, » Aller vetus inperp., Humectus eq enim 
locis, Ratio enim redditur, cur maximum puteum 
effoderint, FaonTO. 
. (93) Nerrar. gutem nobis.] Hoc loeo Heraclides 
interserit narrationem Macarií de Marco, qua babe- 
Wr ej sequitur bic, cap. 21. Inde sequitur hic narra» 
tio Paphoutii etiam de Marco, Et dicitnr Marcus de- 
disse Athanssio pellem, et Mhbanasius Me]ania. f'orta 
arcus. positus pro Macarius, ex eompendjo litiera« 
ru. Tamen quod de eiae narraur, sexaginta vi- 
delice apyorum fuisse post baplisinum, sp quadra- 
inta aato bapLemup, ut babes Heraclides, couvent 
arco, quem dicit centum annos. vigiase, Rulfinug 
vero, libro 1t Histors, 4. 4, Macario tribuit historiam 
de Jean, uii et Gratoue textus hie. 

Sunilem bistoriam habes aupra, lib. jv, cap, 8, ex 
Severi Sulpicii dia'ogo 1, cap, 9, de apachoreia ano- 
pymo cirea Mempbiu, et quaque (ucis legna cati» 
lie eb eo illyminajis. 

(33) Morci.] Sozomenus, Jib, ya, cap. 49; e£ ex eo 
Cossiodorge, lib. viu, cap, 4; et Nicephorus, lib, xj, 


cap, 38. 

(54) Joysis.] Bozomenpa, lib. vi, esp. 29; et ex 
$o Gaesiodorus, Histor, Tripsrt. Jib. γι, capite 1; 
Nicephorus, lib. xi, cap, 86 et 46. Do eo etigm Théo« 
dorelas, lib. yv ἢ ει. &$Rp. 94. . 

(53) Gum salitem | [talicorum circiter. ectodgcim.] 
Grace, σαΐτην ὡς Ἰταλιχῶγ δεκοφοκτώ. Vido Onomasgi 


9. 

(96) Comumsnicg saeramendis,] Magna olun sapra 
communionis reverentia fuit, ut quicunque sompiis 
volupuuosis f. Vissent iuquielati , ii aoununioge eo die 
absuperens. Vide ip. Ugomastiee  Polluip nesturna. 

(94) Pavli.] De hoe Sozomenpi, lib. vi, cap, 29; 
£4 £x eo Cassiodorge, lib. viu, eap, 4; Mice 8, 
Bb. ki, cap. 20, (eeeiangs, collet. vit, eap. 26 de 
Panephysin.. 

(93) Calculym.] Vel hine probatur voltas ueue eal- 
culorum rosarii ; ut frustrayei sinj beergüei, qui val 
recentem inventionem vel superstitiesam cajuupnian- 
tur, Vide in Onomastco Rosgrium, 

(39) Cronio.] Nicephorus, lib. x1, cap. 57. 

00) Inter Babylonem.] Hervetus, inler Babylonem 
εἰ Herculeas. Heraclides, ínter loca que Babylonis et 
Herculjs habent nomen, Alius vetus interp., Jntey 
medium Babylonjs et Heracle, Capite 72 (1$. mentio 
ἹἙραχλέως Θηδαΐδος ; apud Rufinum, in regionibus 

eracleos. 

61) Eulogio.] Nicephorus, lib. ΧΙ, cap. 23, de alio 
Evlogio agit. 

(62) Abi hine, e«elevate. fugitive.] Grmce, σχάτα, 
γλούττων, φυγοχύρι. Meursius i Glossario pro σχάτα, 
γλούττων, logendaun hic eensel σχᾳτογλούτεων : quod 
idem est quod apud Aristophanem in Pluto σχατὸ- 
φάγος, id esi, etercoriborus. ldem pro φυγοχόρι seri- 
puun reperit φαγοχύρι, quod exponit domnus ἀοίίαο, 
qHa8i φάγων κυρίως, idque dictum [nisse vulj in oon" 
vicio. Apud Vitae Paurum, lib. vii, interprete Poscha- 
fie, legimus, « Fugitive, qui propriam domum devo- 
rasti »; e apud veterea Hterpeetem Palladii : Multa 
mela eommisisu, fugitive, forsan domini tui elienas 
pecupias furetus es. » l.aque Pasabasius, cum vert, 
qui propriqm domum devorgei, legisse videtur q«ye- 
χύρι, qUa8i χυρίων φώγος : 80d idem temen bebe ve- 
cem fugilipe, quowadmodum Φὶ Mervetus, et inter- 
pres vetus Palladii; proinde verier letto φυγοχύρι; 
Quas) φυγὰς xepiov, qui dominum fugis, ut. . 
ne φνγοπόλεμος, ek φνγαργός. δία Paus in Pseu- 

9: 


Fur, fugitive, frons populi, 
- ur, (ugitiv populi, imninienta, 
3) Mailate, maculete.] Grmeo est, Mofa 
TR . -woreit Mei Sup., làb, vu, e 


n. 5 : Elephantiose, cano et (uto horride. Vous Polla- 


8395 


Quia Paschasius vertit : como et [uto 787 «i simile 
legisse πεπηλωμένε, 8 πηλὸς ufum, vel simi 
quid. Certe πολούμ νος est [utosus, luum. contrahens. 
Ms. Venetus λελωδημένον xal πεπηρωμένον, mutilatum 
et truncatum ; quei initio hujus capitis vocat λελωθη- 
μένον, ὃς οὔτε χεῖρας εἶχεν, οὔτε πόδας, mulilaimm, 
qui nec manus fabebat, nec pedes. Talis apud Suidam 
Κυλλὸς dic.tur. Suidas : χυλλὸς, ὁ πεπηρωμένος, οὐ 
pier γον πόδα, ἀλλὰ καὶ χεῖρα. Cullus, muiilatus non so- 
um pede, sed etiam manu. Πεπηρωμένε, ait Fronto, 
et in Epigrammate, ὃ μὲν γυίοις πηρὸς, captus εἰ trun- 
cutus membris dicitur, ἀρὰ Herodotum dicitur quis 
δανυτὸν λωβᾶσθαι λώδην ἀνάκεστον, qui mautilat sibi 
faciem ut eam deformet; ut necesse non sit hic ele- 
hantiasin suspicari, tametsi Heraclides, c. 32, Ae- 
Foennévore verta!, elephantioso laborantibus morbo. 

(64) Charitate.] Agapas Latini Patres convivia quae- 
dam Christianorum appellant, quibus pauperes exci- 
piebant, ut. annotarat hic interpres Hervetus, ideo- 
que liic interpretatus etat, et venerunt in cellum suam 
in. fine agopes. Sed chatitatem hic potius indicari 
vidit Heraclides, eum vertit, cap. 3x, red.niegrata 
pace ; nec aliter Paschasius, cap. 19. ita dixit. paulo 
ante Antonius : καὶ μετὰ χαθαρᾶς ἀγάπης ὑποστρέψατε, 
et cum bona dilectione revertimini ; ut | Joan. iv, 18 : 
Ἢ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν . Perfecta charitas 
feras mittit timorem. ΕπΟΝΤΟ. 

(62) Pauli Sünplicis.] De hoc Sozomenus, libro 1, 
eap. 15; et ex eo Cassiodorus, lib. 1 Trip. Hist., c. 11; 
Nicephorus, lib. vii, cap. 40. 

(66) Pertransit octo mansiones.) Ὀχτὼ μονάς. lta hoc 
loco vertendum erat, uen ut Hervetus, octo monasteria. 
Vide Onomasticon. 

607) Habens principalem" sevissimum. de monen. ] 
Vide Serragium nostrum in Tobiz capite n, part. 1, 
ᾳ. 5, qnomodo aliqui dicantur principales dzimones. 

(68) Hellno senez.] ln Gr»co Parisiensi est. φαγό- 
yopt, helluo senez. À iin meis Graecis καχόγηρε, improbe 
genex. Sic et supra, cap. $4. Vide Onomasticon. 

(69) Helluones isti in seuectule.] Graece : πολεοφάγοι 
οὗτοι. Vide Onomasticon. 

(70) Pachon.] De hoe Sozomenus, lib. vi, eap. 99; 
et ex eo Cassiodorus , lib. vin Trip. Hist., e. 1 Nice- 
pborus, lib. ΧΙ, eap. 26. Vinc«nt., Spec. hist, lib. 
xvi, espite 79; Antonius, parte m1 , tit. 15, cap. 41. 
Dicitur hic Caseiodoro, Heraciidi, Vincentio, Anto- 
uino Puchomius, sed legendum Pachonius, a Pachon, 
quod imposuit P. Maturio nostro ad Antoninum, ubi 

assiedori locum citat pro Pachomio Tabennensi, de 
quo hic, ipfra, cap. 58 agit Palladius. 

(11) Stepkani.] De eo Sozomenus lib, «, c. $9; et 
ex 60 Cassiodorus, lib. vii Trip., cap. 1; Nicephorus, 
lib. xi, cap. 56 ss 

(72) Ez.latere.| Hervetus : ex-traneverso. Scriben- 
dum potius, a latere Marmarico,' vel, non longe a 
Marmarica. Sozomenus, LlB. vi, cap. 28, περὶ τὸν Μά- 
ρεώτην οὐχ ἄποθεν τῆς Μαρμαρικῷς, circiter 
ΝΟΝ longe a Marmarici,: Becephorüe ; libro ΧΙ, 6. 36, 
περὶ τὸν Μαρεώτην οὐ πολλῷ τῆς Μαρμαρικῆς ἄποθεν, 
circa Mareoten non longe a Marmarica, Sic Deut. xxxi, 
96 : Θήσετε αὐτὸ ἐκ πλαγίων τῆς κιδωτοῦ. Vulgata : Po- 
tite eum in latere arce Domini. Et 1 Reg. xx, 94: 
Ἐνχάϑισεν ᾿Αβεννὴρ ἐκ πλαγίων Σαούλ. Sedit. Abenner a 
laiere Saul. 8 postea, cap. 55, 'Ex πλαγίων τοῦ μονα“ 
«tuplov, ad (aus monasterii. FRoNto. 

(45) Valenie.| Do hoc nihil nunc occurrit. 

(74) Erone.) Cassianus, collat. v, cap. 2, memiriit 
Heron.s senis, qui se ἰδ puteum preecipitavit, diversus 
videtur ab hoc Erone. Ut 

(18) Ad eorum. culturam instrumenta.] κήπους, καὶ 

τούτων χρηστήρικ. Hervetus vertrat, hortos et eo- 
96; δὶ qui non solum oracula μαντεῖα dicun. 

ipw vel loca in quibus ea redduntur, 
96d οἱ τὰ xpustáput σκεύη gat utensilia, apud Polln- 
ctm τὰ ἔκεπλα; ilaque Heraclides bic edidit, hortulos 


DE VITIS PATRUM LIBER VIE 
dii interpres : Leprose, invelerate. dierum malorum. À 


areote, p Graece est, xai τὸ ῥάχος ἐπὶ τῆς 


quomo οἱ instrumenta diveroee supalloctilis necessaria. 
RONTO, 

(76) Pachomii.] Vide de hoc Auetores citatos 1; 1, 
ad ejus Vitam. 

71) Tabennesis.] Graeco Ταβεννήσιος, ἃ Tabenas. 
Vide Ono:asticon. 

(18) Sine willis.] ἃ in Parisiessj editione, 
ὅμαλλα, δὲ sic etiam legit Beractidis imerpres, qui 
vertit, sine villo, Hervetus verterat molles, qua-i le- 
gistet ἀμαλά, quod est. in Exceófpris Graecis Codicis 
Augustan: ; et Hesychius ἀμαλὸν exponit ἅπαλυν. molle. 
In Veneto erat, ἀμαλλαιῶς ; sed lege, ἄμολλα ὡς. 

(719) Et cum ad vespertinum [umen.] Grece est, ἐν 
té λνυχνιχῷ, id est, vespertino fumine, nt kabet Hera- 
clidis interpres. Vide Onomasticon. 

(80) Aphuhonii.]Sic et Griece ᾿Αφθόνιος. 8 Heragtide 
Antonius ante erat in prima editione. Nunc ex variis 
Mss. ApAthonius restitui. 

(81) Panis civilatem.] Grzsce, εἰς Πᾶνος τὸν πῶλον. 
Atque ita interpres lleraclidis, eap. 19, legit. [n Her- 
veto erat, in Spaniam quidem. Vide supra, eap. 16. 

(82) /Edifican..| Videtur Hervetus legisse oixode- 
μοῦντες. Sed Mss. August. Ven. et Paris, habet, ocxo- 
νομοῦντες, distribuenies, recie. Nempe per monasteria 
et carceres distribuunt ea qus manibus lucrati sunt, 
Heraclides, eap. 19 : « Et ex his qus quotidiano vi- 
ciui superesse poterant, etiam monasterüs femina- 
Tun 9 carceribusque vicinis necessaria quisque prz» 

ntes, » 

(85) In arte fullonia , alius in parandis coriis.] 

T2:Ce, ἄλλος γναφεῖον, ἄλλος βυρσεῖον. Hzc non exhi- 
bebat textus Latinus Herveti, tantum habebat, iu con- 
suendis calceis. Forte id in suo Greco textu habuit, 
vel ita ῥ οεῖον extulit, Heraclides, capite 19, pust- 
quam de (ullone egit, addit : « Alter pellium, alter 
coriorum coufectione sudabat. » Quare ejus interpres 
auctus Graxcum exemplar babuit, Excerpla Augustana 
post βυρσεῖον habent συντοτομεῖον. Lege σχντοτομεῖον, 
et hoc (orte Hervetus vertit, 1n consuendis calceis. 

(84) Virgine. | Quod hic habes oblationem pro de- 
sperata nom oblatam, vide simile exemplum apud 
Cassianum, collat. it, cap, 5. 

(85) Et hoc scelus.] Hervetua scripaerat, εἰ frater- 
mitati tentum atinlisset dolorem ; videtur legisse ἄλγος, 
non ἄγος, ut habet excusus : et Heraclides vertit, nom 
ferens tanti sceleris atrocitatem. Sed quod addit Palla- 
dius ἀδελφότητος, Suadel ut. ἄλγος potius amplecta- 
mut; nisi malis casum ululare, ui sit εἰργάσατο cà 
ἄλγος τῇ ἀδελφότητι. FRovTO. 

(86) Virgine.] Non fuit hsc dieta. Amma proprio 
homine, ut quidem putarunt, sed appellativo, ex vir- 
tute, quod iia maires spirituales vocsrentur, ut hic 

uitur, Vide Onomasticon. 

87) Redimiculum. ] Tó διάδημα. Herveims Latiac 
eXxtulerat, diadema in capite ; αι leraelides . « ἔς 
igitur involutum pannis habebat capat. » Pelagius, 


. ]. €i, Πρ ΠΟ xv«ut, coronam vertit; sed poslea : « cum 


vidisset frontem ipsius panno involutam ; » quod hic 
κεφαλῆς αὐτῶς χοιὲ τοῦ 
μετώπου. Caterze nimirum reliuez virgines cacullis 
coopertuni liabebant 788 caput, h»c redimiculo vel 
Uenia simplici, vel pantio, FrosTO. 

(88) Salem.] Quid Sale sit, sequitur : « Sic enim 


 Vocaut illic eas, quie pon Sunt sane meulis. » Vide 


Ünowasticon. 

(89) Joanne.] Vide ἀθ 60 citatos auctores supra, ad 
lib. 11, cap. 4. 

(90) Tyrannorum,] Grsecus Codes exprimit nomin: , 
Μαξίμου καὶ Εὐγενίον : Mazimi εἰ Eugenii. Ha οἱ He- 
raciides. . 

(91) Tempus ascensus.| Greece, καιρὸς &vefésrauc. 
Puto intelli ascensum Nili. Sic supra, cap. δ), cam 
Nilus ascenderet. Vide Onomastcen. 

(92) Venerabilem senem.) Graece, καλόγηρον. 

(98) Morbus enim.] Hervetas, timens 2e. fierem-hg- 
dropicus. Heraclides, atque. illic hydropem meditans. 
Μελετᾶν hic idem valet, quod etudere, cogitare, vergere, 


1935 


HISTORIA LAUSIACA. NOTATIO. 


' 1996 


ut qui meditatur defectionem, ad eam tendit. Sic A . (117) fsidori.] Vide Notationem ad libram n Ral- 


Jonds 1, 4: Et navis putavit couteri, ut ex. Hebrao 
Vatablus ; vulgata, periclitabatur conteri, FRoNTo. 

94) An divina voluntate] Interpres ediderat an po- 
tentiori voluntate. Rectius Heraclides, uirum s:udio 
hominum, an voluntate divina, ἐξ εὐδοχίας τοῦ Κρεΐττο- 
γος, α0 vox Numen divinum etiam apud profanos 
significat. Platarcbus, in Pyrrho : Ὥς τινὰ τῶν χρειτ- 
τόνων θαυμάσαντες, tanquam aliquem ez diis admiran- 
tes. Socrates, lib, 1, cap. 4, Histor. Ὁμολογῆσαι χάριν 
τῷ Κρείττονι, τοῦ Κρείττονος ἐπινεύοντος. Deo opitulante, 
Nicephorus, lib. xvi, cap. 29. lta hujus Lausiacz hi- 
storia cap. 52, Τὸν εὐδοχίμησιν οὕτω σχείη πα & τῷ 
κρείττονι, quod perperam interpres, digna laboribus 
consequatur a potentiori. FRoNTU. . 

- (95) Nuntiata est.] Retinuerat vocem Grzcam in- 
terpres : « Hodie, aiebat, venerunt Á'exandriam epi- 
nicia maxime pii Theodosii. » Prosper in Chronico, 
ad annnum Christi 495, meminit hujus l'rophetiz 
Joannis : « Joannes anachoreta, clarus habetur ; qui 
ornatus prophetix gratia Theodosium consulentein, 
de eventu belli, quod adversus Eugenium movebat, 
victorem futurum praedixit. » FnaowTO. 

᾿ (96) Ammone.] De boc vide dicta ad Ruífioum 
lib. n, cap. 5. )] 

(97) Be.] Benws hie dicitur Ruffino libro n, capite 4. 
lbi vide. 

(98) Theona.) Theon hic dicitur Ruffino 1. it, cap. 6, 
ubi consule. : 

(99) Elia.] Vide citatos de boc auctores, supra, ad 
librum τι Ruffini, cap. 12. sn 

(100) Apollo.] De eo citatos auctores vide ad di- 
ctum librum Ruftini, cap. 7. 

(101) Ei nicolaos maximos, e: panes mundos εἰ cali- 
aos.] Grz:ecus Ms. Venetus : kal νικολάους παμμεγέθεις, 
ἄρτους. δὲ χαθαροὺς val θερμούς. Parisiensis editio 
Graeca loco δὲ habet δέχα, decem, Dcceptus llervetus, 
qui verterat : Et nicolaos panes maximos, et puros [u- 
pinos. Nempe θέρμους legit, id est, lupinos. pro θερ- 
μοὺς, calidos. Vide dicta ad l. w Ruff., 7, n. 21. . 

(102) Copre.| Sozomenus, lib. vi, cap. 28; Cassio- 
dorus, lib. vin, eap. 50; Nicephorus, 1. it, c. 24. 

105) Anuph.| Nicephorus, lib. xi, cap. 14. 

104) Hellenis.] Sozomenus, lib. vi, cap. 28; Cas- 
s:odorus, lib. vii, cap. 50; Nicephorus , lib. x1, 
e. 54. 

(105) Apelle.! Sozomenus, Cassiodorus , Nieepho- 
rus, ibidem. 

* (100) Joannis] Nicephorus lib. x1, cap. 50. 

(107) Mittebat eulogias.] Hervetus interpres verte- 

rat, mandabat benedictiones. Vide Ünomast. 


(108) Paplnutio.] De variis Paplinutiis vide dicta: 


διὰ lib. i! Rufliui, supra, cap. 16. 
(109) Mercatore.] Sozomenus, lib. v1, c. 51. Nice- 
phorus lib. xi, cap. 58. 
(110) Apolionii.] Dubito an de hoc Sozomenus lib. 
vt, Cap. 29; et ex eo Cassioderus, lib. vin. Tripart,, 
cap. 7: Nicepheros, lib. ix, cap. 14. Vide notata ad 
Rutfinum, supra, lib. n, cap. 19, 
(111) Philemone.] Vide dícta ad Rufünum eodem 
libro et capite. 
(112) Martyrio. ] Id. est, templo, martyrum. Vide 
Ounomasticon. 


(113) Tabernacula.) Graece σχηνώματα. P. Fronto 
nostér hic substituit corpora, Pro. utroque σχήνωμα 
capitur, uti et tabernaculum, 


(114) Dioscuri.| Dicitur bie presbyter. Quare di- 
stiuctus videtur a Dioscoro episcopo, cujus mentio su- 
pra, esp. 10. Nisi idem ante presbyter, post episco- 
vus factus sit, Vide dicta sgpra, ad Rufini lib. n, 
cap. 20, ubi alios auctores de hoc Dioscoro nostro 
citavimus. 


(115) Nitrienses.] Vide notata supra, ad Ruffinum, 


(116) Anmonio.] Detoc non memini legere prater 
ea qui habes supra, apud Baffinum, lib. n, eap. 92. 


PaTRoL. LXNIIT, 


(8) Ammona.] Dicitur hic supra Rufflno, lib. n, 
cap. 92, Piammon, ubi vide notationem.- 

(19) Sacrificium.] npo ἔρων λατρεία;. (nm vox 
licet. proprie cultum. vel o quium sonet, timen et 
pro sacrificio usurpatur; et suffragatur nobis Rufli- 
nus, quem comperimus, cap. 52, scripsisse, P amo- 
nem hxc vidisse, cum Domino sacrificium offerret 
(sic enim appellat quem hie Palladius Ámai onam) et 
σημειούμενον Hervetus signantem, clarius notantem, 
in charta scilicet scribentem eorum nomina, ut expo- 
nit idem Ruffinus, accedentium ad altare scribentem 
nomina ; et Sozomenus uberius cap. 23 lib. vi Histor. 
Τὸν Πιάμμονα ἱερωμένον θεάσασθαι περὲ τὴν ἱερὰν τρά- 
πεζαν θεῖον ἄγγελον ἑστῶτα, xal τῶν μοναχῶν τοὺς πὰ- 
βόντας ἐγγράφειν βίδλῳ, τοὺς δὲ ἀπόντας ἀπαλείφειν. 
« Piamnonem cum sacrum faciebat, vidisse circa 8a- 
cram mensam stantem angelum De', et monachos 
praesentes in libro quodam scripsisse, absentes veru 

B delevisse. » Nicephorus, lib. xi , 620}. δῦ. Εποντο, ' 

(120) Joanne. ] Consule notata supra, ad tib. κε ftuf- 
fini, cap. 93. 2 

(121) l'ityrionis. Meminit Nicephorus, 1. ix, cap. 14, 
Pitliyrionis, qui apud Athenas asceterium babuit, 

(122) Parvam pultem ez farina.| Grssce ξωαυὸν ἀλεύ- 

ov. Hervetus verterat, pareum farine jusculum. 

Credo intelligi, quas hic alibi dicuntur sippule. Vide 
. Ünomasticon. - ) 

(123) Eulogii.] De hoc vide citatos auctores ad 
lib. n fuffini, cap. 4. 

(124) Serapionis. | Vide de duobus Serapionibus 
notata ad Itulünun, lib. It, cap. 18. 

(125) Artabas.| /Kgyptinca bze mensura, faciens 
modios res cum trieute. Vide Onomasticon. 

(126) Pemenium | Locus in Palzstina, a pastorihius 
ita diclus Ποιμένεον. vide Onomasticon, 

(127) Hieronymi.] Notat hie magister sacri Palatii 
libro supra cit«to, ad verba Posidouii de llieronymo; 

C vel Posidouius iste vaticinans adversus sanctum ilie. 
ronymum fuit impostor, vel Palladius odio in sanctum 
llieronymuim (quod est propensius) aperle mentitur, 
et rabie In eumdem furit, Sed bond crede, lector, 
impudenti Ürigenistz et l'elagiano Palladio, dum ma- 
ledicentise frena effund:t in sanctissimum virum an- 
gells venerandum. 

789 (128) Paula.] Notissima nobilissimaque femi- 
na, cujus Vitam habes apud sanctum Bieronymum., 

29) Serapionis Sindenite.] In Menzis , 91 Maii, 
vocatur ὁ ἀπὸ Σειδόνος, δὲ ilem. emn nostro, legen- 
dum ὁ ἀπὸ Zivdovoc. Nam Palladius clare Sindonitant 
ait dictum , quod sola sindone uteretur. 

150) Viginti solidis.] Interpres , riginti nummis, 

Vide Onomasticon. 

(131) Qui erant in dignitate.) Hervetus legisse vi- 
detur oi εὐτελεῖς, non oi ἐν τέλει, vertit enim , qui 
erani riles εἰ abjecti. Heraclidis autem interpres ic- 
ctioni Kegii Codicis et Fxcusl astipulatur : « stetu 
supra quemdam colliculum civitatis, ubi primates 

D ejusdem. oppidi concilium habere consueverant. 

FaoNTO, ' 

(192) Pallium gestabant et byrrum.] Grece, «p. 
δωνοφύροι τε καὶ βυῤῥοφόροι. Vide Ononiasticon. 

(155) Eragrio. ] Dignum patella opereuium. Pat 
ladius Origenista celebrat suum preceptorem Eva- 
grium hzreticum pariter Origenistam, ab Ecclesia . 
si pius condemnatum. Sed: qualis fuerit Evagrius, 
vide supra (lib. i, not. 45, ad cap. 27), wt hinc 
cernas hzretico de hereüco et ejusdem hzresis. 
mysia prodenti queeuam sit deferend. lldes. la ma- 
gister sacri palatii smpe jam citatus. , 

A84) Civitatis [beroruin. } Meraehucs: liberorum. . 
Grsec. Venet. Ἰἰδόρων. laris. δήρων. Mervetus  imi-. 
presserat Liberorum. Est quidem alibi Liberorww e. 
᾿Ελευθερίων civitas; «ed qua (onticus dicitur Eva- 
grius , investiganda civitas fliberorum in Ponto. In-- 
vus llicronymus, epistola ^d Ctesiphontem. cenura 

3J 


ΜΠ 


DE VITIS PATRUM LISER Vill, 


1226 


T'elagium , voeat. Hyperboritam , obi Gravius restituit A — (140) Moysis.] Nicephorus , lib. xr, cap. 37. 


Jberitam. |n. concilio Cons:antinopolitano primo, 
quod. fuit seeundum generale, in. subseriptionibus 
episcoporum , habes duplicem Pontum, videlicet 
Amasite , ubi ponitur Pantophilus lberorum episco- 
pus ; «t l'olemoniaci, ubi ponitur Atarbius episco- 
pus. Quare Ponticum et Poeritam Evagrium capio ex 
l'onto Amasie., qui fuit dictus Helenopontum , ut alter 
Polen oniacus. £-t autem Ἰδωρὰ, Joora civitas Hele- 
noponii in AuQienticis, collat. 1v, tit. 7, novelt, 28 , 
apud Perphyrogepnetam Cappa-incio. Unde apud 
Hierovygum [6,0 Jboritam. Sezomenus, Socrates, 
Niceyhorus, locis mox citaudis, Evagrium ex Jbe- 
ribus faciunt , qui Pontum Eusinum accolunt. 

(137) Episcopo ecclesie Cresaree αὐ Argeum. | Hoc 
eum sequenti, lo ὁ decessum. autem sancti Basilii 
episcopi , decst in ἀγαθοῦ Veneto. Est in Paris. 

(126) Nyssenus, 1 4 Grzeeus Paris, Heraelides , 
e! Gr.ecus textus Venetus, Nazianzenus, et iis deesl 
frater episcop: , cui datur honos inter apostolos, Jure 
dubites, an. Nyssenus, an vero Nazianzenus hie in- 
telligendus sit. Pro Nysseno facit, quod. hie dieitur 
Gregorius veniens ad concilium reliquisse Evagrium 
Neciario. Nam constat Nyssenum ad concilium Con- 
*lantivopolitauum venisse, Nag auzeutu vero jam 
um Con tantinopali aliquot ann $ habitssce. Si fidus 
Nicephori catalogus, duodecim annis dicitur habi- 
tasse Constantinopoli. KL ipse Nazianzenus oratione 
vale/ictoria , quam ipse Συνταχτήριον λόγον iuscribit , 
noni: e ct episcoporum sic dicil : Τοσοῦτο; χρίνος, 
φασιν, ἐξ οὗ τὴν ἐχχλησίαν ἄγεις μετὰ τῆς τοῦ καιροῦ 
porüe . « Tanto ἴδ tempore, inquiunt, ecclesie 
pres, temporis ope eL auxilio fretus. » 

Fro Naaianaeno adduci posset quod in testamento 
ejus flat inentio. Evagrii diaconi, eni quzdam leg:t. 
Quo loco hnnc nosirum £vagri»m intelligit Báro- 
nin$, tomo IV, anno Christi 589, qui etiam anno 
Christi 57) et £81, Kvagrium hune nostrum ἃ Na- 
xianzeno diaco: uni ordinatum a-serit. Certe et So- 


(141) Propter quod missus. sum à ὁ ἀπεστάλων. ] 
Hzc contraxerat interpres Hervetus hoc. modo, di- 
ceus : Non ideo missus sum. Sed ampliorem senten- 
tiam in Grovcis tuentur lHleraclides , cap. 27 : « Pro- 
pter quod sum, inquit, imissus, boc faetum est, 
nam ut cibum caperem , nemo me misit. » Segome- 
nus , lib. vi, cap. 2) : Οὐχ ἠνέσχετο, φήσας, uà i 
τούτῳ ἀπεστάλθαι, ἠνύσθαι δὲ ἐφ᾽ ὦ ἦλθεν:  Notait, 
dic-us, $e non. e de causa ad eos missum, a&que 
rem , ob quam ipse veuerat, jam esse confectam : » 


Wieephorvus, lih. x1, cap. 32: Οὐχ ἠνέσχετο, εἰπῶ, 


μὴ ἐπὶ τούτῳ ἥχειν, ἠνύσθαι δὲ αὐτῷ, δὲ ὁ πα . 
t Morew illis non gessit, non ea de causa se venisse 
dicens, eflectum autem esse id, cujus causa veue- 
rat, » FRowTO. 
142) Chronii.| De alio Cronio supra, cap. 25... 
143) Paphnutii Cepliala. | De variis Paplmutiis 
vide dicta ad lihrum ut, cap. 16, uum. 23. 

(4) Stephano. ] Alius liic ab eo, de quo sapra, 
cap. 50. 

(115) Hoc est non ad utilitatem. ] Resttutus est 
hic locus , quem mutilum sic exliibuerat interpres : 
ε ἴα verbis inanibus, non ÍImp'eiis verborum testi- 
monio. Ex derelictionibus ergo una quidem est. » 
locus autem Jobi est prior e. vt, 6, posterior autew 
€. XL. 9, nonnihil diversus, ^H ἀποποιῇ μου τὸ xpi- 
n οἴει δέ με ἄλλως σοὶ χκεχρηματισέναι ἢ tva. ioc ecrüz 

ixotog ; nunquid VO) repelles judicium meum?  Pa- 
las «utem me aliter respondisse tibi, quam wt appa- 
reas justus ? in quibusdam tamen libris editis legitur, 
ut hc a Palladio citatur, μὴ ἀποτοιοῦ. Ne repelias. 
FRoxT^. . 

(146) Necess: ric.] lie mutilata interpre:atio fler- 
veti ex auctoris οἱ veteris iuterpretis verbis restityla 
est. Sie apud Platonem ψυχῆς χίνησιν Cicero inter- 
pretatur. animi. commolionem , qui et Tusculana Φ 
iram deflniL : Πάθος ἐστὲν ἄλογος xal παρὰ φύσιν ὑνχὲς 
χίνησις, Perturbatio aversa a vecta ratione contra nutu- 


crates, lib. 1v, cap. 25, Graeca eiit, , sea cap. 48 C rem animi commotio. 'Ooyáà ἐπιθυμία τιμωρέας τοῦ do- 


l.atinzg, Evagrium a Nazianzeno diacovum erdina 
inm scr bii, quem execribit Suidas in Μαχάριος. Ka igi- 
tur dc Evagrio Socrates : Τούτων Ενάγριος tvóutvoz 
μαθητὸς, τὴν δι᾿ ἔργων φιλοσοτίκω ἱχτήτατο, πρότερον 
07€ μόνῳ φι(λόσογος ὧν, ὃς ἐν τῇ κωνσταντίνου πόλει ὑπὸ 
Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ, εἰς τὴν τοῦ διφιπόνγυ mp0 y tt- 
ἐσθεὶς τάξιν, εἶτα μα αὐτῷ εἰς τὴν Δἴγυπτον κατελ- 
ὧν. καὶ τοῖς ποολε χθεῖσιν ἔντνυ χὼν ἀνδράσι τὸν ἐκείνων 
Bio» ἐξήλωσε. καὶ τοσοῦτα τεράστια ἐν ταῖς xy spei» εὖ 
τοῦ γέγονεν ὅσα xal ἐν τ. ἴς τῶν αὐτοῦ τῶν: εἴ51» 
rum (duorum Macariorum) diseipulus δι Evagrius ; 
qui studium sap'eutie in iniiio quidem verbis dun- 
tà1at, postea. autem facta diligentissime excoluit. 
Hic primum Constantinopoli ἃ Gregorio Nazianzeno 
est ordinem diaconi consecutus ; deinde mna cum 


illo m Egyptum jrofevius, ibique eum illis plis 


virs, quos Sopra dixi , colloeuius, illorum vivendi 
geius ardenij studio imitari cepit, totque miracula 
80 eo edita quot ἃ Macariis priweeptoribus suis. » 
Simi'i» habet Sozomenus, lib. vi, cap. 230 ; Nice- 
phorus, bb. x1, eap. 42. Suggessi aliquas utrinque 
rationes dub taudi. Certius decidi porerit si p.ures 
manuscripti Greci in alterutrum conspirent. 

457) lüicinis scateret. | Gricce e-t: Ὡς xal τὸ σῶμα 
xpotevag ἐχόράσαι, quod Beraclides vertit , wd. per 
corpus ipsius totum quedam papsle exirent. Vide ad 
veterem Palladii Lausiacam ; et ÜOnomasticon, 

(158) Pier. ] Meniio ejus supra, cap. 11. De hec 
quoque Sozomenus , lib. vi, cap. $9. Cassiodorus 
lib. vin, cap. 1, Nicephorus lib. xi, cap. 57. 

(139) Contentus inventis auiaritudinibus aque. | Ua 
verierat. Heraclides. llervetus: se aque concludens 
amaritudiie ; quasi nimiruan legissel, τειχίσα;. ἑκῦ- 
τὸν , pro acoty cac. ltuffinus , lib. in, eap. 51, hunc 
ipsum Pi. r apud semetipsum ait cogitasse : « Quo- 
nam qualemeunque aquam imeuero, oportet moe 
ipsa contentum ese. » FnoxTOo. 


χοῦντος ἠδικηχέναι οὐ προτηχόντως. Ira est lihido pnu-. 
xiendi ejus qui videatur. lesisse injuria. Aristoteles, 
in lhictorie., en. 2: Ὀργὴ, ὄρεξις μετὰ λύπης τιμω- 
ρίας φαινομένης διὰ φαινομένην ὀλεγωρίαν μή προσηχον- 
tec. Ápperitio cum dolore conjuncia ejus quad apparet 
ultionis propler eam que apparet. despicientiam , mou 
convenienter. FaoxTa. o 

(147) Ventos poscene.] Omiserat interpres, et sun- 
bras persequens , non lMeraclides: eet pastot quo- 
dammodo insipiens videbatur esse ventorum, atque 
persecutor umbrarum, » cap. 47. Locus est Eecles. 
XXXIV, 3 : Ὡς δρασσόμενος σχίας, xxi διώχων ἄνεμον, 
οὕτως ὁ ἐπέχων ἐν ὕπνοις. (uusi qui apprehendu um- 
bras, et persequitur ventum ,. sic qui attendit somniis. 
Legimus quidem in Vulgata Latina, Oseze xu, 14: 
Ephraim pascit ventnm, sed Graece est, ὁ δὲ Egpatn 
πογηρὸν πνεῦμα. Ephraim autem pessimus spiritus, Est 
et Proverb. x . ὁ in Latina Vulgata, cui Grca mi- 
nime respondent, Qui nititar mendaciis, hic pascit cen- 
tos , idem autem ipse sequitur aves vclantes. FRoxro. 

(148) Ephrem.| Vide supra dicia, lib. 1, δὲ Vi- 
tam ejus. 

(149) Omnes enim. res cauponantur.] καπηλεύουσι 
tà πράγματα, Ui dixit Poeta vetus apud. Ciceronem 
de Ujfüc. : « Non cauponantes bellum, sed beilige- 
rantes, » Ignatius, epist. ad Trallianos. Πεοιφέροντε; 
τὸ ὄνομα Χριστοῦ, x«l καπηλεύοντες τὸν λόγον τοῦ Εὐαγ- 
γελίου. « Circumferentes nomeu Christi , et kxangehi 
sermonem  nundinantes. » Dasilius Se'euciensis , 
orat. 8 : Οἱ μέν οὖν τὴν φύσω καπηλεύοντες vsvtÜcv- 
μένον δουλείᾳ τὸν παῖδα ναταδικάζουσι. « Hii. naturam 
cauponati abjectum pro notho pucrum damnant se:- 
vitule. » Ap stolus ipse, ll Cor. n, 17 : καπηλεύοντες 
τὸν λίγον τοῦ Θεοῦ. Adullerantes. verbum. Dei. Apud 
llerodotum , x. πιλεύειν πόντα τὰ πράγματα, ESL. rea 
onmes qums(ai habere, ui apud. Puio-tratum ,.— τὰν 
q^. (4v v 2): 8t, esl Budae, philosophum lucro. post- 


1299 . HIS TORIA LAUSIACA. NOTA T!O. 1326 
habéte. Sozomenus de. hoc ipso Ephraim , lib. iu , Αἱ Colaphis diverb-ratur. Et solebant oli juindo maftyres 


cap. 1B : Σχεδὸν πάντων πρὶς κέρδος; πεχηνότων, καὶ 
χαπηλίαν τὸ πρᾶγμοι ποιουμένων. « Cum. omnes fere 
lueri cupiditate ardeant. et hauc rem. velut merea- 
turam δά quastum . faciant. » Nieephorus, lib. 1x, 
eap. 16 : Πάντες γὰρ πρ΄ς xipdoc κεχηνότες εἰσὶ τὰ 
τοικῦτα αἰσχρῶς καπηλεύοντες. «€ Omnes enim lucro 
inhiare, et (alia folo in suum  quistum vertere. » 
FRoNTo. 

- (1:0) Sub imperatore Constantio.] lleraclides inten 
pres : ε Sub imperatore Constantio in principiis ejus 
imperii in magnorum virorum ordine militasset. » 
Alt.r vetus. interpres Palladii : « Jn. initio. imperii 
Constantini abrenuntiavit seculo. » llervetus verte- 
rat, inter iagistiratus, Τὰς ἀοχὰς igirar bic non nia- 
gistratus intelligas, sed initia. imperii, ut in Prato 
spirituali, cap. 112 : Ἐν ταῖς ἀρχαῖς Τιδερίον τοῦ p 
σιλέως. Initio imperii Tiberii imperatoris ; et cap. 136: 
Εἰς τὰς ἀρχὰς τοῦ πιστοτάτου ἡμῶν βασιλέως Μαυριχίου : 
]nitio imperii fidel.ssimi imperatoris Mauritii. 1 Es- 
drz, 1v, 6 : Ἐν ἀρχῇ βασιλείας αὐτοῦ. an principio re- 
gni ejus. Fano TO. 

(154) Qui inter domesticos militabet. | Δομεστιπὸν 
στατενόμενον. lHlervetus verterat, donresitcum qui mi- 
litcbat. Dicebantur domestici peculiari appéllatione, 
qui in aula imperatoris militabant tam equites quam 
pedites (quos alii etiam οἰκείους vocant) destinati 
custo.tize Imperatoris : de quibus pluribus agit Meur- 
sius in Glossario. FRoNTO. 

152) Viam minime tritam. ] Interpres, valde ἐπι. 
mulgbidem, quasi legisset ἄτρεκτον, non, ἄτριπτον, 
quod Lleraelides vertit, a nullo pene detritam ingres- 
sus est. viam. lia Lucretius , lib. iv ; 


Avia Pieridil peragro loca, nullius ante 
Trita solo. 


Ambros, sermone 74 , de Natali martyris ; « Via vitao 
ubi Dominus resiirevit nota. facta , solo attrita est 
plurimorum. » FaovTO. 

(455) Abramio.] Cassianus, collat. xv, eap. 4 et 5, 
de alio Abraham abbate. 

(154) Frustum sarmenti. ἢ κόμμα χλήματος. Her- 
vetus. frustum scalarum scripsit , quasi legisset , χλί- 
p«vog. lMeraclides, cum exiguam partem sarmenti ea 
arida vile, teneret. 

(155) Eustathii.] S zomens, lib. i, cap. 15, de 

alio Eust. πο Sebastie episcopo. 
.. (456) Ui toia ejus.] Vitiosa lectio peyer t ineptain 
interpretationem , ut sol ejus ossium fabrica perspi- 
cue ostenderet. ]ia nimiium Lugdunobatava, p. 131: 
Ὡς ἥλιον διαφαίνειν αὐτοῦ τῶν ὀστέων τὸ πῆγμα. Neque 
einendatiorem Codicem nactus est lleraclides, apud 
quem lego , cap. 37 : Ut solis instar ossium ejus juu- 
cikra luceret : δι regius Ms. Ag ὅλον διαφαένεσθαε 
αὐτοῦ. FnoNuTo, 

(157) Geddane.] Sozomenus, lib. v1, cap. 5. 

.- (395) JHuic monachorum eaceptori. ] Τούτῳ δὲ τῷ 
δεξιωτῇ τῶν μοναχῶν. Nempe Sabbatius duplex offíi- 
cium monachis praestitit; el eos transeuntes hospitio 
excepit, el iisdem necessaria ad cellas tulit, Hep- 
vetus verterat deztero mensa structori , cui rei suffi- 
cit uina vos εὐτράπεζος, ηυ:8 sequitur. 

(159) Philoromo. | Alius Philuromus martyr cnm 
l'hilea tempore Diocletiani, de quo Eusebius li- 
bro vm , cap. 10, et Nicephorus , lib. vin, cap. 9. 
llic noster sub Juliano passus est. Non. recte Meur- 
&ius lunc cum áltero confundit. 

(160) Validissime verberari. | Secuti sumus inter- 
pretem [leraclidis , cap. 52 l'aradisi : « Calvitie ei 
prius facia jussit a pueris. verberari, qui supplicium 
plagarum patientissimo ferens, » Ferri tawen po- 
test. Herveti interpretatio, et a. pueris ei stanti nlapas 
impingi, quod Grace est χοσσισθῆναι. Suidas : κόσσος, 
τὸ. ῥάπισμα, alapa seu pl.qa. Ita supra , cap. 29: 
᾿Απομανεὶς οὖν ἐγὼ ἔδωχα χόσσον. Furore ergo per- 
citus impegi ei colaphum. leraclides, cap. 40, percussi 
cum dextera mea. Tertull., de Spectaculis , cap. 50, 


ita colaphis et alapis exui. FaosTO. 

(1641) Quem morbum tyrannidem. ] Τυραννῆσαν τὸ 
πάθος, ex m». scripsimus ;. interpres. πλῆθος legisge 
videtur, non πάθος, nam véftit : quod mnrannidem 
exercens. exagitat. multitudinem. WMeractdes. dixit : 
* quos il'e animi et. eorporis morbos Ha superavit, 
veluti si quis immensum incendiutn validissimis aquiy 
exstingnat, » FnoxTO. 

( 62) Coram Deo loquens.] *04 ἐπὶ Θεοῦ ἡκᾶς ἔπει- 
σεν. Que lHleraclidis interpres obscure vertit : sicut 
persuadere ante Deum nobis solebat, Obscurius Iler- 
vetus , sed egm qui ex propriis ad nos venit divinitus. 
ldem valet ὡς iri Θεοῦ. quod, coram Deo loquor, ut 
sopra, cap. 16, ὡς ἐπὶ Θεοῦ ἀμφοτέρους εἶδον. quod 
Heraelides , aute Deum vobis loquor. Et cap. 50, de 
Adolio : vere enim. sub. Deo loquor. Et eap. 3 lius 
191 Lausiaca : ἐπὶ Θεοῦ μάρτυρος οὐκ ἔγνονν τοῦτον. 

&m lestor me nunquam eum cognovisse, » FRoNTO. 

(165) Sever'ani.] Quod hic est, iu Ancyra Galutie, 
in Grzé. Venet. est, τῇ καισαρείᾳ τῆς καππαδοχίας : 
Hn Cesarea Cappadócic. 


. (164) Nullam possessiovem.] Οὐδὲν κτῆμα d:xit, non 
οὐδὲ χλῆμα, ut excusum fuit in. editione Lugdunensi. 
Et interpres extudit minus aptam vers:onem cx ina- 
nuscripto libro nihilo castigatibre, quibus ve vitis qui- 
dem sarmentum dederunt, at legius, χτῆμα. posses. 
sionem ; quemadmodum et pulo post ait Palladius, 
τοὺς καρποὺς χτημάτων ἡμεῖς κομισόμεθα, (rurius pos- 
sessionum nostrarum colligemus. leraclides vero, δ. 
δὲ Paradisi : quibus ne unam quidem unciam tradide- 
runt. FaoxTo. 

(165) Bisarionis.] Varia Bissrionis apophtbegma- 
18 passim in Vitis Patrum occurrunt. Quod. hic de 
vendito libro sequitur, refert Nicepliorus lih. x1, c. 
49, ex Evagrio, suppresse nomine. 

(166) Ir«marcha.] Id est, tranquillitatis publiez et 
securitatis studiosus latrunculator. Vide Onoma- 


C.stieon. 


(167) Melanie.] Vide priludia ad lih. tt, ubi de 
ejus Vita et peregrinatione rationc Rulfini comitis, 
ut Baronius existimat. 

(168) Romana. | Grace est, Σπόνη ἦν τὸ γένος ἤγουν 
'Puugio, Quod videtur Heraclidis interpres vertere 
voluisse, beata Melania de Hispano vel urbico genere 
descendens, Nam et apud. Paulum legimus, Tan. xv, 
24 : ἐὰν πορεύσωμαι εἰς τὴν Σπανίαν ; cum in Hispaniam 
proficisci capero; et apud Geilium, l. 1x, c. 15, pro 
Hispanico gladio, reponunt, spanico gladio, et ayud 
Wieronymum, in Lxiv Isai, Spaniurum εἰ Lusitanis, 
Sic et antea, €. 16, Σπανόδρομος, lHeraeidi mercator 
Hispanica. Faenro. 

(169) Marcelli comsmlaris.  Μαρκχελλίνου τοῦ ἀπὰ 
ὑπάτων. leraciiiis interpres vertit; fiiia Marceliini 
cujusdum exconsulis, aptius quam MHervetus, Marcelli 
consularis. Vide Ouomasticon, 

(176) Vigesimum secundum.) lta et Hersclides, c& 
textus Gra:cus. llervetus, eigesiaun tantum babe- 


t. 

(171) Arsisium.] Grice, 'Accictov. llervetus habe- 
bat Orsisinm. — , 

(172) Pissimium et Adelphium.] Grx»ce Ioue» 
et ᾿Αδέλφιον. Hervetus babebat, l'itimium et Adelum. 

(173) Sertili caracalla.] Graec. Aug. el l'arisien- 
5:8, παιδαρίον καρακάλλιον. Graec, Venel. xepexaile.s 
δούλου. Merzsciides, tunica puerili. Vide On masticon, 

(174) Ut eam terreret.| Προσεδόχητε ταύτην χαπνί- 
σαι. lloc Ms. ita exhibuit, ταύτην χκαταπονῆσαε, labore 
conficere, fatigare. Sed iu altero loco idem Codex 
babuit χριπνίσαε, nec aliter legisse videtur interpres 
Heraclidis : Credens quod sinus suos possit fumo quo- 
daw atque terrore ex pecunia ejus implere. Ac deinde 
in »lteio loco : Nec teirere igitur me in. aliquo vales. 
Hexvetus, speravit fore, ut. ei (umo ocnlos perstringe- 
rel ; sd metaphorice χαπνέ᾽ ἐν b.c idem. valet quo 
f(etigare, vel perterrefaccse, Similem habes conatu 


(534 


DE VITIS PATRUM LIBER Vill. 


alterius prze-i lis proviacim, Act. xxiv, 97, οἱ sperans A. (195) Macario.| Graec. Ms. Ven., ᾿Αγάθων, Agathen. 


quod pecunia ei daretur a Paulo. ἘΒΟΝΤΟ, 
(475) Ruffin:.] Palladius Origenista, et Gennadius 


et Cassianus Pelagianis faventes, multis laudibus: 


Ruffinum extulerunt. At sanctus. Hieronymus Ruffi- 
eum taequam liereticum perpetuo insectatus est, cu- 
jus judicium cum ipsa Bomana. Ecclesia nos etiam 


probare par est. Sic enim inqnit sanclus. Gelasius 1, 


ín Romano concilio Lxx episcoporum : « Sed quo- 
niam beatus Hieronymus in aliquibus Ruffinum de 
arbitrii Ebertate notavit, illa sentimus, qu: beatum 
Hieronymum sentire cognoscimus. Et non solum de 
Huffino, sed eiiam de universis, quos vir s:epius me- 
moratus zelo Dei et fidei religione reprehenlit. » 
M.cc sanctus Gelasius, Ruffini res siucerissime ex 
probatis auctoribus excerptas exhibent tibi tomus 1V 
et V Anualium Ecelesiasticorum. Hactenus magister 
sacri palatii saepe jam citatus. 

(176) Schisma.] Ita. restituendus liic. 1oeus mire 
delormatus, quod. l«-gisse videretur interpres σχῆμα, 
Hon σχίσμα. Verlit enim : Juverunt quoque habitum, 
qui est sccundum Paulinum. Vide οἱ Sozomenum, lib. 
ww, cap. 25. - 

a1) Unigeniti. Θεοῦ μονογενοῦς. Sed tamen di- 
cendum et vertendu i 
Meraclidis interpretem, nam et duos alios habuit 
itberos. 

(478) Qui duos quoque habuit filios.) Editio Meursii 
ἔσχε δὲ τέχνων δύο δ'χκαίωμα. Unde in notis annotatur 
écribendum, τέχνων τριῶν δικαίωμα. Notum enim esse 
ivre Homana jus trium liberorum, et ortum esse 
mendum ὁ confusione 6 zai γ. At Regius Codex ve- 
ram lectionem exhibuit τέχνων δνάδα, cui astipulatur 
Meraclides, matrimonium ex quo et filios suscepit 
duos ; accedit et liber, quo usus interpres Hervetus. 
ἔκοχτο. 

(179) Apronianum.] Grze. Aug. Venet. εἰ Paris., 
Αἰ προνιανόν. Hervetus ediderat Aprianum. 

(180) Piniano.] Ihwwvé. Male iu Herveto erat 
Apriano. , 

(181) Filii. Grecus Venet. ἀδελφοῦ. 

(182) Liberasiet.] Supylevi hic quxdam ex Gioco. 
«i Veneto Codice erat : Ἤγαγεν ἐπὶ τὸν μονήρη βίον 
xai τὸν Πουπλίχου δὲ vib» τὸν νεώτερον χατήχησε!: » 
Duxit δὰ vitam solitariam, et Publici jumorem filium 
catechesi iurttituit. » Atque ita. etiam lleraclides, 
ubi tamen deest nomen Publici. Gr. Codex Augusta- 
nus habet Hom);xó«. Paris;ensis, Ποπλίχολα, loco 
Νουπλέχου. : 

(183) Paree Melanie. ] llujus peregrinationem 
vide in prarludiis ad librum vini. 

(154) Piniano.] Grzc. Aug., Πωνιανῷ. Grac. Pa- 
ris., Πινιανῷ. Graec. Venetus, ᾿Απρινιάνῳ, Vel 'Aampe- 
vy». Hervetus habebat Pipiano. 

(185) Filio Severi.] in. Vita. sauctze Melaniz apud 
Metaphrastem, 51 Decemb., frairi Severi, 

(186) Superhumeralia.] Grac. , ἡμιφόρια. Vide Ono- 
pmasucon, 

(187) Presbytero.] Griec. Venet. addit : χκὶ μοναχῷ 
Δεςματησίῳ. Paris., Δαλματησίῳ. lleraclidis interpres, 
monacho Dalmata. Et sic in textu addidi. 

. (458) Ez ore leonis.] Alludit (ait Fronto), de Ala- 
ríco loquens, ad illud Apostoli , 11 Tim. 1v, 17 : 
ἙἘῤῥύσθην ix στόματος λέοντος. Et liberatus sum de ore 
leonis. Eusebius, in Chronicis, auno Abrahami 2437, 
cirea an. Christi 415 : « Roma orbis quondam victrix 
3 Gotbis Alarico duce capta. » 

(189) Fratre.] ἃ est, Piniano marito. Alibi, nunc 
usu fratre, nisi et verum fratrem babuerit, de quo lioc 
intelligi possit. 

(150) Albina.] De ea divus Hieronymus in variis 
epistolis, 

(194) Piniano.] Graecus Ms. Venetus, ᾿Απρινιανός, 
Aprinianus. Aug. , Πονιαιὸς, Pinnianus. Pais. , 
Πι 4«vo;. 

(192) Pammachio.| Grx:c. Ms. Venet. , M&). rec 
vel μαλάχιος, Malchius vel Mal chius. ᾿ 


m sunict. lta recte apud veterem" 


(194) Ex Vicaria.] Grec. Ms. Venet. ἀπὸ βρικίων.- 
Paris., ἀπὸ βιχαρίας. lleraclides, ex vicariis. Vide 
Ononmast. 

(495) Cunstantio,] Quod hic assessor. dicitar Con- 

slantius, Grzce est συγχάθεδρος. Meraelidis interpres 
libet , consiliarius. Vide Jacobum Sirmondum no- 
strum, ad Sidonium, lib. 1, epist. 3. 
" (496) Paula.] Quid furens odio Origenista Palla- 
dius 499 in sancium Ilieronymum et sanctam Pau- 
lam inepussime garrit? quorum sanctitas tanto ela- 
rior, quanto Palladii nequitia detestabilior. Ma 
Joannes Maria magister sacri palatii bic ascribendum 
monet. 

(197) Theodora. | Nicephorus, 1. xvit, c. 5, de 9118 
Theodora sub virili habitu monasticen professa. 

(198) U;:ia.] Vide hic Heraclidem, qui aliter 
ertit | 


(199) Avita.] Quod hic est, maritum ejus dictom 
Apronianum, ita restitutum ex Graco textu. Herve- 
tus impresserat, Primiano. 

(200) Magna.] Quod uic hzc dicitur vixisse ia ci- 
vitate Ancyra, in Graec. Ms. Venet. est τῇ Καισαρεία ΄ 
τῆς καππαδοχίας, in Conarea Cappadocie. 

(291) Virgine.] Totam hanc narrationem de vir- 
gine Athanasium $ex annos oceultante, fide nutare, 
magnis ostenditur argumentis tomo Ill Annal. Eccle- 
siasticorum, anno Christi 556. lta Joan. Maria ma- 
g ster sacri palatii lic annotat, 

(202) Stichario et birro.| Heraclides , twnica et 
byrrho. Metaphraites, in Vita sanet: Athanasii, Τὸ 
στιχάριον xal τὸ βίῤῥιν. Legerit Hervetus χηρόν, pro 
Biope», vel βίῤῥιν, qui hic cereum posuerat. Vide 
Ünomsst. 

(205) Colluthus.] Sic olim sanctus Basilius martyr 
&3ucto. Joanni Chrysosiomo apparuit, et obitum 


ixit.—: 

(204) Abduci et colligi.) Grzce Vie συνάγεσθαι. Sic 
Num. xxxi, colligeris ad populum tuum. 

(805) Sihvanie.| De ea Georgius Alexandrinus in 
Vita saneti Chrysostomi. In Graco Σάλδια dicitur. 

(206) Jubino.) Heraclides, Jovinus. 

(207) Prater extrema manuum.] Additur eausa ob 
quam manuum extrema lavaret, quod nimirum sanctis- 
simum Christi corpus illis daretur manibus exeipien- 
dum. Vide Ünomasticon. 

(208) Pierii. ] Grac. Ms. Venet., Πέτρον, Petri. 

(209) Olympíade.] De ea Sozomenus, lib. vw, 
cap. 24 ; Nicephorus, lib. xi, cap. 24; Georgius Ale- 
xandrinus, in Vita sancti Chrysostomi. 

Olympiadis celebris memoria in Menol. Grecorum, 
28 Julii : « Sancte Olympiadis, 401 fuit sub impe- 
ratore Theodosio, Arcadio, et llonorio filiis, Anysii 
Secundi comitis fl)ia, neptis Ablavii praefecti, sponsa 
paulisper Nebridii, qui fuit ex numero prafectorum. 
Cum autem adliuc essel virgo, ejus viro ante copu- 
lam sublato, ei virgo simul et vidua remansit, omne 
tempus transigens in jejuniis et oratienibus, et pau- 
yerum beneficentia. liaque omnes opes suas in cu- 
ram Christi sacerdotum exhausit, presertim in sas- 
cium Joannem Chrysostomum, quem praecipue ho- 
norabat. » Marivroi. Homanum, 17 Decembris: 
« Constintinopoli sancte. Olympiadis vidua. » 

Quod hie in Menoluegio dicitur mansisse virgo, 
idein testatur. Nicephorus, !. xin, 6, 24 : « Et col- 
loeata. quidem illa viro ju matrimonio, non tamen 
prorsus virginitatis cmlibatu orbata. Viginti namque 
mensibus in cupjugio cum itio exactis, postquam il- 
lum ei inors adewit, quanquam ea esset setate, ui 
secundas nou dehouestaret nuptias, pudicitiam ta- 
men complecti atque in ea per vitam onem acquie 
scere maluit. » Virginem quoque mansisse tesiatur 
hic Palladius, hoc cap. 144, et Heraclides, c. 45. 
Georgius Vitt& Chrysostomi c. 50: Αὕτη opzavá οὖσα 
ἀνδρὲ avvipn μὲν, οὐ διεφθάρη δὲ τὴν παρθενίαν, ὡς qm 
περὶ αὐτῆς (iuis βιώσασα δὲ μετὰ τοῦ αὐτῆς ἀνδρὸς 


περὶ πον εἴχηδι μῆνας, συντόμως τὸ τῆς φύσϑηις χρέως 


(235 


ἁπαιτιϑεὶς at τοῦ βίον ἐχρήσατο: « Parentibus or. A 


bata hzc viro quidem copulata est, peque pudorem 
alioqui virginalis sanctimoni:x eam corrupisse cele- 
bris fama edocuit. Hxe cum convixissel viro men- 
sibus circiter viginti, ille repetitus ut. natur: debi- 
tum, hoc temporis compendio finem accepit vitae, » 
Que desumpia sunt ex Palladii dialogo de rebus 
Chrysostomi. Quare συνουσία ἀνδρὸς, in epistola 2 
Chrysostomi ad Olympiadem, intelligendum de fami- 
liari cum viro conversatione, non de vtrili concubitu. 

(210) Filia Seleuci.] Menologium jam citatum, 
Anisii Secundi. ΄ 

(2311) Sponsa.] Heraclidis interpres, nurus. [n 
Grieco est νύμφη, qued utrumque significat. Baro- 
nius, 1. IV, anuo Cliristi 588. Quod vero Grzci ha- 
beant in Menologio bape Nebridio nuptui traditam, 
Palladius vero (imo Heraclides, quem Palladii nomine 
semper citat Baronius, ut dixi, prolegomeno gene- 
rali 4, ὃ 5; nam bic Palladius sponsam voeat) dicat 
nurum Íuisse Nebridii, conciliari eo modo inter se 
possunt auctores ut filio illius Nebriuii clarissimi 
viri sub Constantio imp. prrfectura pr:torii insi- 
gniti, cujus meminit Ammianus 1. xxvi; Nebridio 
item dicto conjuncta fuerit matrimonio Olympias, de 
qua »gimus. llactenus Baronius. Ego exisümo va- 
rietatem inter auctores natum ob diversam interpre- 
tationem, dum νύ unus nurgm, alier sponsam 
vertit. Suyra, c. 418, Albina dicitur nurus Melaniso 
scnioris, ubi Greece νύμφη. 

(2129) Oxycrato.] Grace, ὀξυχράματι. Heraclides, 
€. 44, posca, uti. ibi restitui. Vide Onomosticon. 


(215) Gelasia.] Ad hanc exstat divi Hieronymi epi- 
$tola, notat marginator Parisiensis Palladii. Sed ve 
reor ne labatur, et memoriz ejus observata fuerit 
Algasia, ad quam Hieronyni epistola 151 habetur. 


ORDO RERUM QUAE IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


2334 


QU) Juliana.] Baronius, tomo εἴ, an. Christ 
205, postquam ex Eusebii lib. vi, c. ὅ, recitavit quo- 
modo Origenes Alexandrie exagitatus, coactus fue- 
rit subinde mutare domicilium , quarum latebrarum 
hie ipse Origenes apud Palladium meminit, subdit ; 
Qus certe non ad alia tempora, quam ad Severi per- 
secutionis sunt referenda ; nim longe ante Maximini 
vel Decii persecutionem libri illi Symmachi reperti 
erant. Sed de acceptis a Juliana Symmachi interpre- 
tatione ejusdem Origenis quoque testificatione idem 
tradit Eusebius, lib. vi, cap. 12. Hactenus Baronius. 

(215) Qui et ipse.] Nunc sensus clarus est ex Gra» 
co Codice, quod Origenes occultus fuerit, von liber; 
uti verterat llervetus. Deue Heraclides : cum. apud 
ipsam laterem. ] . 

(216) Femina.] Nicephorus, l. vit, c. 12 et 15 de 
Virginibus mira orte pudicitiam tuentibus, 

(1) Magistriano.| De hoc nomine dixi quaedam 
supra, ad 1. v Pelagii, libello v1, n. 2. Vide Onoma- 
sticon. . 
(218) Camisia.] Grace est: Τοῖς τε χαμισίοις, καὲ 
τῇ χλαμύδι. Hervelus, tunica, camisia, et chlamyde. 
Videtur auctius exemplar habuisse ; nisi quia in 
Graco est χαμισίοις plurali numero, id per fumicam 
et camisiam expresserit. Vide Onomasticon. ) 


(319) Uxore.] Quod hic accepte ense dicitur se oc- 
cidisse, de ea re vide Augustinum, lib. 1 de Civit. 
Dei, a cap. 17 ad 28, et aliorum Patrum sententias 
apud Leonardum Lessium nostrum, lib. 11 de Justitia 
et Jure, cap. 9, dubit. 6. ᾿ 

(430) Fratris.| Quis hic fuerit, nullibi exprimit. 
Án fuit Heraclides, qui eadem Paradisi nomi 
edidit 


ORDO RERUM 
QU/£ IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


Roswegdi procemium., 9 
Nova sllocutio. ᾿ 4 
PROLEGOMENA XXVI in Vitas Patrum. 45 
, Pnorzcowzwom Ῥδβιῦμ.--Οὐ horum librorum incip 
uo. LJ 
Pnorzcon. 11.—Qui horum librorum auctores. 20 
PnaoLEoon. lI[.—Quis primi libri auctor ? 4] 
Ῥροιεξοον. 1V.—Quis secundi libri auctor ὃ 22 
PnoLkcon. V.—Quis tertij libri auctor ? 38 
Ῥμοιξεοομ. VI.—Quis quaru libri auctor ? 90 
Pnotzcon. V1I.—Quis quinti libri suctor ? 40 
PnRorecom. Viil.—Quis sexti libri auctor? 42 


PaorLconu. 1X.—Quis septimi libri auctor? 


Paotgcoa. X.— Qu s octavi libri auctor? Ibid. 
Pnorroox. XI.- -Quís noni libri auctor? 

Pnaorecox. X1I.—Qvis decimi libri suctor? Ibid. 
Pnorzoon. XIif.—Qua lingua libri hi scripti ? 41 


Φκοιεοον. XIV.—Qui horum librorum interpretes? 48 
PaorEsoM. XV.—Qu:e borum librorum auctoritas? . 53 
PaoLEcouM. XVI .—Qus horum librorum utilitas ἢ 61 
Phorgoon. XVII.—De variishoruwm librorum editionibus 

Latinis. 63 
Pnorzcou. XVIIIl.—De prima omnium, quod sciam, edi- 
tione Latina. ) δὲ 
Paorgcou. XIX.—De secunda editione Latina συ ἃ pri- 
818 variat. 66 
PaoLzcow. XX.—De tertia editione Latins, qua ab 
uvraque priore variat. . 60 
Paotgcox. XXI.—De quarta hac. editione Latina, quie 
€um tribus precedentibus editionibus partim consenuit 

partim dissentit. . 

Phorzcos. XXII —Quid quieque editio peculiare et di- 


΄ 


versum ab aliis habeat? 73 
Paotgcou. XXIII. —De variis editionibus vulgata vatia- 
que lingua. ME 
Paouzoom. XXIV.—De manuscriptis libris, quibus ad 
quartam bane editionem adornandam sum usus. . 9 
Paoucoou XXV.—De appendice ad Vitas Patrum. 85 
u Pno.zooN, XXVI.—Varia monita ad lectorem hujus εἰν 
onis. ^ 


VITARUM PATRUM LIBER PRIMUS. 89 
Divi Hieronymi peregrin tio. Ibid. 
De S. Paw.o eremita eju que Vita testimonia. . 101 


Vita S. Pauli eremiue (lic tantuni memorata, edita PET 


trol. tom. XXIII, col. 17). 0" 
In hanc Vitam HRosweyui uo'atío. Ibid. 
De beato Anton o elog:a. 115 
De S. Athanasto Vita B. Antonii scriptore. Ibid. 
De Ecagrío-presbylero ejusdem Vitee interprete. 118 


Vita B. Antonii. 
Vita 5. llilaronis (hic tantum memorata, edita Paro! 


tom, XXIII, col. 29). 


In hanc Vitam Rosweydi;notatio. Ibid. 
Vita S. Malchi (hic tantum metnorata, edita tomo Mir 
j 


col. 55). 2 
In lauc Vitem Rosweydi notatio. Ibi4. 
Vita S. Onuphrli.. . uL 211 
Illustrium virorum de S. Puchomio elogia. 221 
Vita S. Pschomii. 221 
Vita S. Abraha. 331 
Vita S. Basilii Cesare: Cappadocis episcopt. 295 
Vita S. Epbrem Syri, diaconi Edesse. $2! 
Vita S. Simeodlis Styli». 525 
Vita S. Joannis Eleemosvnarii 981 


1933 
Vita 8S. Fpieteti et Astiouls 595 
Vita S. Macarii. A3 
ita S. Posthumii. 457 
ita S. Εροπίοι. 457 
Vita SS. Barlaam eremitae et Josaphat In:lis regis. 4V5 
Vita 8. Eugeniz, virginis et martyris. 605 
- Víta S, Euphrasisx virginis. 635 
Vita S. Enphrosynz virginis. 613 
Vita S. Marie meretricis. 651 
Vita S. Thaisis meretricis. 681 
Vita S, Pelagis meretricis. 665 
Vila S. Marie /Egyptiacze, meretricis. 671 
Vita S. Maríns» viryinis. 67 


Vita S. Fabiol:e (bic tantum memoratis, edita Patrol. 
tom. XXII, col. 690). 695 
]n hanc Vitam Rosweydi notatio. Ibi. 
Vita S. Pauls, vidu:e "Romans (edita tom. ciL., col. δ). 


Iu hanc Vitam Rosweydi notatio. I bid. 
Vita S. Marcellze (edita tom. cit., col. 1037). 101 
It hanc Vitam Rosweydi notatio, Ibid. 
VITARUM PATRUM LIBER Il, sive, HISTORIA MO- 
NACHORUM. 107 
Lectori monitum. ILid. 
ufini et Melani:& peregrinatio. Ibid. 
De Rufino ejusque libro elogia et testimonia. 785 
INcibir vITARUM P.TRUM LiRER SECCNDUS. (hic tantum me- 
moras, editus autem ex Rosweydo in Patrol. tons. Xxx, 


581). $9 
"NTTARUM PATRUM LIBER II], seu, VERBA SENIO- 


n 
- VITARUM PATRUM LIBER IV. 813 
Prologus. ibi 
Capvr rn nux.—De monacho s litaria, qui in ünibus Cy- 
renorum commanebat. 815 
Car. 1T.—De dictis Origenis, quod haretiea sint. 816 
n CAP. IH. — De conversatione Hterouymi Jerosciymt- 
ü « 
Cap. IV.—Quod abbates fratrihns suis eorum licentia ia 
eremo constitutis vic'um admini trant. 819 
Cap. V. — Quod frater in. eremo pascitur pane emlieo. 
Cao. VI. — (Quod lezena tanquam anim] mansuetum asene 
es 3m cenit. 819 
Ca». V1I.—Quod lupa ἃ sene pascitur, furti rea veniam 
precatur. 420 
Ca». VIIT.—Quod quinque c»tuli ledttum cci pef ana- 
choretam illumi iati sunt. 82 
p. IX.— Frater quidam ib'ci: exemplo didicit quid de 
berbis edere quidve re:puere deberet. 833 
frater quiJàm «quinquaginta annis in monte 
Sirasouatitatus non yatitor aliorum fratrüi accessus. 15. 
Cap. Xl.—Obedienltiz incredibilis ma2na miracula. 825 
fap. XII.—Aliad giraculum obedientia. Ibid. 
Ca». XIIl.—Dzemonia ejiciens etiam ἃ d&1.0ne posside- 
tur, (ine tsmen salubri restituitur. 824 
(Ap. XIV. —Ereniita ad seculum rediens quomodo puní- 
tus est. 
Ca». XV.—De ha"itu vel vestimento AEgyptiorum má- 
nachorum. 825 
Cap. XVI.—De canonico orationum modo, et perfecta 
abrenuniiatione s vculi. 836 
Car. XVII.—Ubi angelus in congregatione seniorum 
duodecim salimos visus fuit cantasse. Ibid. 
Car. XVIIT. —Quanta di cretio et observantia in oratione 
31 


tenenda si 
Cap. XIX.—Quod in responsione Alleluia ποῦ di 'atur 
psalmus, visi qui hoc titulo prz notatur. I bid. 


C^p. XX.—De opere manuum, et cur tertia, sexta, et 
DoD3 psallatur. 838 

CAp. XXI.—Cum quanta. discretione et cautela susei- 
pishtur in monasterio abrenuntiantes sseculo. 823 

Car. XXII.—Quod nullus in monasterio sine jussione se- 
niorum agere aliquid prze umat. 8 


Ci». XXIII —De tribus granis lenticule neg'igenter 
dimissis. Ibid. 

Car. XXI V.—De duobus monachis, ín quorum septimana 
lignum defecit. [υἱά. 

CA». XXY.—De beato Jo1nne, qui habitabat juxta ΟῚ 
oppidum. 


Ca». XXVI.—De obedientia ejusdem Josnnis. — Ibid. 
Cap. XYVII.—De immani saxo, quod idem Josnnes per 
obedientiam advexit. 2 
Cap. XXVIII, —De mirabili patientia abbati« Mutil. Ibid. 
Cir. XXIX.—De monacho cujusdam comitis filio, qui 

. &porias per j.lateas jussus fuerat portare, 853 
Cir X.—De abbate Pinuphio, qui pro humilitate 
fugieus, de monagterie longtus secessit. 825 


O0RDO RERUM 


1936 
Cap. XXYX[.—KR thiortatio optima ad novitium mo:iselium, 


Ca». XXXII.—bDe monacho qut ante constitotam horag 
peregrinos reficere coegit. 836 

Car. XXXIII.—De monacho qui nusquam solus escam 
sumere «solitus erat. 837 


- Car, XXXIV.—De Maclete sene monacho. Ibid. 
Cap. XX XV.—De Theodoro abbate. Ibid. 
Cap. XXXVI —De 30:chorctis in vastissima eremo ha- 
bitantibus. 858 
Cap. XXXVIT.—De Archebio ryonscho. Ibid. 


Car. XXXVII. —De duobus adolescentibus qui ficus ad 
ego me ^» itinere defuncti sunt. d 859 
AP —(Quanta sit jugitas operum AL 
monachos. jus d ww Tis. 
Ca». XL.—De abbate l'aulo. I bid, 
Car. XLI. —De fratre blasphemo, qui intolerabili aestu 
libidinis urebatur. 840 
Cap. XLIf.—ULi plurim] convenerunt seniores ad saa- 
eium Antonium gratia consolationis. I bid. 
Ci». ΧΙ —De Herone sehe, διι 
Car. XLIV.—De duobus monachis, qui euntes per de- 
sertum, decreverunt nop sume. € cibum, nisi Deus illis 
transmilteret, [ὑ{. 
Car. XLY.—De πιουδοίιο qui, deceptus a diabolo, voluit 
filium suum immolare, 813 
Cap. XLVI.—D^ mouacbo cui ostendebat diabolus exer- 
citum Christianorum et Judzorum. J bid. 
Cap. XLYTI.— De abbate Serapione. Ibid. 
Ca». XLVIII.-—De monschis a Saraceais iuterfectis. 8.5 
Cap. ALIX. —De abbate Daniele. 841 
Ca». L.—De abbate Sereno. Ibid, 
CA». LL—De eo quod pon eamdem vim habeant nuac 
demones eontra monachos, quomcdu aateriori ) 
re. i3 
Car. LIT. —De abbate Paulo. 846 
Cr». Π1Π|.--- δ abbate Moyse. Ibid. 
Cap. LIV.—De monacho, qui in solitudine noctu vidit 
muliitudinein demouum. 8H 
Ca». LY.—De duobus philosophis, qui ad ss3nctum An- 


tonium perrexerunt. 8.3 
VITARUM PATRUM LIBER V. 831 
De libri hofus apud Grzcos | inscriptione, materia. di i- 

sione, utilitate. Ibid. 
LisELLUS PRIUS. —De profectu Patrum. 935 
] s&ctucs 1T, —De quieta. E» 


L'aztzcs Hl.—De compenctione. 860 
Ligetzos IV.—De continentia, 55h 
Lisgiros V.—De fornicatione. 
Lisetucs VI.—De eo quod monachus nihil debeat posd- 
dere. ' ENS 
Liszrzus VII.—De patientia seu fortitudiné, sus 
LisgLLcs VliI.—De eo quod nihil per ostensiouem feri 
debeat. 90$ 
LipgLLU0s IX.—De eo quod non oporteat judicare quem- 
uam. 9u9 
Γιβεειυ! X. —De discretione. 512 
Lisgi tus XI.—De eo quod oporteat sobrie vitere. δὲ 
Lingzros XII.— De eo quod oporteat εἶπα intermissione 
et sobrie orare. 9t 
Lisg Lus XIH.—De eo quod oportest bospitalem esse et 


thisericordem ía hilaritate. 915 
Lurriues ΧΙΥ.--- 6 obedien'is, 911 
LisgcLUvs XV .—De humilitate. 933 
Lisett us XVI. — De patientis, 98) 
Liger,us XVII. — De charitate. 915 


Ltszz2ns ΧΥΠΠ.--- De prsevidentia εἶτα contemplatione; 


EARUM PATRUM LIBER VI, sive, VERBA 901 


NIORU 
lisztLcs PRiucs. — De previdentis seu contemplatione 


ἔδει. FH. — De sarets senioribus qui signa faci s 


ἔμπεσε. 1£1.— De conversation? optima diversorum san- 
celorum. 1004 

Lisgtc. IV. — Septem capitula verborum qua misit a- 
bas Movses abbati Poemenio. Et qui eus odierit ea, libera- 
bitur a poena. 10114 


VITARUM PATRUM LIBER VIL, sive, VERBA SE- 
NIORUM. 1025 
CapuT.PAtuUM. — Contra gsstrimergiem devincendam 
et desideria gulm. Ibid. 
Ca». 1I. — Contra puilargyriam et de perfecta abrenun- 
listione. 1033 
Car. HI. — Nihil dolendu mouacho, si «uid perdidecit 
aut amiserit, $0 


43387 QUAE IN HOC TOMQ CONTINENTUR, 1258 
Car. IY. — Quod tolerantia paupo-tatis in requiem — Alexsndrini. 1108 
dueit, Q poupe 9 4030 . XXI. — Vita abbatis Marci. 119 
Cap. V. — De reprimenda avaritja ltid. à». XXI. — Vita abbatis Moysis, qui fuit ox :atrouibus, 
Cap. VI. — Contra irom, et de origine irap. Ibid. lbid. 
Car. VII. — De retribuendo malum pro roalo. 1031 Car. XXIII. — Vi'a abbatis Pauli. . 1122 
Civ. VIIT. — De non retribueondo inimicis. 1032 Car. XXIV.— De virgine quze laciebat septiggentaa ora- 
Gp. IX. — De perfecta patientia. Ibid.  Wones. . Ibid. 


Cap. X. — Quod oportet pro pace, quamvis bena sint 

opera, dimit'ere. . 1053 

Cap. XI. — Contra spiritam tristitia, qui desperatio m 
l 


facit. . 
. Car. XII. — Conira spiritum vane gloris, 1031 
Car. XIII. — Contra spiritum superbia. 10358 


Car. XIV. — Quod perfecu viri, quainvis pessint, no- 
lunt miracle facere, ne extollantur. .. . 1091 
Cae. XV. —- Quod utiliter aliquoties in sordidis cogita- 
tionibus relinquimur, ne extollamur. bid. 
Cap. XVI. — Quomodo vítetur detractio. 1059 
Cae. XVII. -— D» voluntate proximi facienda. , — Ibid. 
Cap. XVIII. — De refutatioue proprie voluntatis. 1040 
Cr, XIX. — De obsequiis in(irmagtium, vel lutemiiste 
a. id. 
ion XX. — Quod infirmitas corporis prosit agire. 1044 
Cap. XXI. — De timore Dei. 1015 
Cap. XXII. — De panitentia. Ibid 
Car. XXIII. — Quod per ponitentiam uno die potest 
homo recouciliari Deo. . Ibid. 
Cap. XXIV. — Quod et in proposito paeuitentise si trag- 
seat hotno, tamen suscip'aiur. 1048 
Car. XXV. — De impugnatione demonum. Ibid. 
Cap. XXVI. — Qualiter homo in se mortiíicare vita m 
i 


test. 
Cap, XXVII. — De perseverantia. Ibid. 
Car. XXVII[. — De labo-e sanctorum 1050 
Cap. XXIX. — De exhortatioue doctrine Ibid. 
Cape. XXX. — De curiositate vitanda. Ibid. 
Cap. XXXI. — De contentione vitanda 105t 


Care. XXXII. — De silentio. Ibid. 
Cap. XXXIII. — De fugiendo clericatus honorem Jbid. 
Cas. XXXIV. — De ereuno, et quare fugerunt iu solitu- 
dinem. 1053 
Cap. XXXV. — Qus sit observantia eremitse. 1033 
ὦ». XXXVI. — Qui siot similes unius meriti fratres 


id. 
Cape. XXXVII. — Temporalis j.rofec'us derelinquendus 
est propter »morer charitatis. 1051 

Ca». XXXVIil. — Quid lam utatio vel paupertas quae fit 
propter Deut, operstur. 1055 
Car. XXX1Y. — In bac vita homo requiem invenire non 
potest. Ibid. 

Car. XL. — Unde vitia oriuntur. 1036 
Cap. XLI.— Qualiter virtutes obtinere oportet. — Ibid. 
Cap. ΧΙ, — Quomodo in ecnobiis viven-lum sit, 1057 
Ca». XLIII.— Qus sit observautia spirituslis disciplina. 


CA». XLIV. — De meditationibus duodecim aoachore- 


tarum. 1060 
VITARUM: PATRUM LIBER VIII, sive, HISTORIA 
LAUSIACA. 1. 69 
Peregrinatio Palladii Helenopoleos episcopi. Ibid. 
Peregrinatio Melanie junioris et Plnisni mariti cum 


Albina matre, 107 
De l'alisdii libro elogia. 1083 
Procmium auctoris. 1083 
IrcipPrT HISTORIA. LAUSIACA. 1001 


Caput PRO4UX, — Vita [Isidori presbyteri et xenodochi. 


bid. 
Cap, ]J. — Dorotheus Thebanus. 1095 
Cap. lil. — Acta et temperasutia Potamismaz. 1091 
Ca». IV. — Vita Didymi orbi. Ibid. 
Cap. Y. — Alexandrie vita, 1095 


Ca». VI. — De quadam virgiuc qu:e laborabat amore di- 
viti2rum. 1096 
Cap. Vil. — V:ta abbatis Arsisii et eorum qui cum eo 
erant in monte Nitrise. 
Ca». Vlil. — De sancto Àmon et ejus conjuge. 
Cap. [X. — Vita abbatis Or. 1100 
Car. X. — Vita abbatis Pambo. 
Cav. XI. — Vita abbaus Pior. 1103 
Car. XII. — Vita abbatis Ammonii et fratrum simul cum 


sororibus. td. 
Ca». XIII. — Vita abbatis Deniamia. 1104 
Ca». XIV. — Vita Apellonii qi cognominabatur ἀτὸ « 

pattutó», i| est, 8 negotíatorjbus. 1105 
CAr». XV et XVI. — Vita Peesii et [«aire Ibid. 
Ca», XVII. — Vita Macarii junicris. 1106 


Car. XVIII. — Vita abbatis Nathanael. 1157 
Cape. XIX et XX. — Vita. Macarii /Fgypi et Mscarii 


- Cap. XLIII. — De abbate Joanne urhis Lyeo. 


Cap. XXV. — De Cropio preshvtero . Ibid. 
Car. XXVI. — De Eulogio Alexandrino et eq qui erot 
membris mancus.  . 1125 
Car. XXVII. — De contempiatione auam vidit abbas 


. kntonius. 1126 
Car. XXVIIT. — Vita abbats Pauli Simplícig. Ibid. 
Car. XXIX. — Vita 2bha'is Pachon. 1150 
Cap. XXX. — Vlia abbatis Stephani. 1131 
CA. XXXI. — De Valente qui excidit 1152 
Cap. XXXIf. — De Eroue. 1135 
Cap. XXXIII. — De Ptoleinso qui oxcidit. 1154 
Cap. XXXIV. — De virgine lapsa, 1155 
Cap. XXXV. — Vita 3bbauis Elus. bid. 
Cav. XXXVT, — Vita sbpatis Θογοι μοὶ. 1156 
Cap, XXXVII. — De Amma l'iamun. Ibid. 
Cap. XXXVIII. — Vita abbatis Pschomil et corum qui 
«um ipso erant. 1157 


(ap. XXXIX. — Vita abbatis Aphtonil. 1138 
Car. XL.— De virgine de qua fuerat dictum falsum testi- 
monium. 1159 
Cap. XLI. — De virgine quss simulabat stultitiam. 1140 
Cap. XLII. — De sancto Pltirum. ré 


Ci». XLIV. — Narratio abbatis Joaunis de eo qui apsus 


est. 
Car. XLV. — De fratre qui ductus fult peenitentis, ejus- 
dem abbatis Joannis narratio. 1148 
Cap. XLVI. — Alia narratio abbatis Joannis, de eo qui 
lapsus, ductus est peeniteutia. - 1149 
Car. XLVII. — De Prmenia 1155 
Cav. XLVIII. — Vita abbatis Ammonz, et eorum qui 
cum ipso erant, Ibid. 


Car. XLIX. — De abbate Be. Ibid. 
Car. L. — De abbate Theons. 1154 
Car. LI. — De abbate Ets. Ibid. 
Car. LII, — Vita abbatis Apollo. 1155 
Cap. LIII. — Vita abbatis Ámun. 1105 
Car. LIV. — Yita abbatis Copre presbyteri. 1164 
Cap. LV. — Vita abbatis Suri. 1106 
Cas. LVI. — Vita abbatis [saiz. Ibid. 
Cap. LVIT. — Vita sbbaus Paulli 1914. 
Car. LVIII. — Vita abbatis Anuph. Ibid. 
Car. LIX. — Vita abbatis Hellenis. 1161 
Cap. LX. — Vita abbatis Appelle. 1169 
Cap. LXI. — Vita abbatis Joannis. Ibid. 
Ca», LXII, —- De abbate Paphnutio ^ 1170 
Cap, LXI!T. — De Tibicine. Ibid. 
Cav. LXIV. — De protocomite. 1171 
Car. LXV. — De mercatore. 1173 
Cap, LXVI. — Vita abbatis Apollonii. 1115 


Ca». LXVII. — De Philemoae taartyre et iis qui cum 
7830 fuere martyribus. lbid. 
Car. LXVIII. — Vita abbatis Dioscuri presbyteri. 1174 
Car. LXIX. — Nitrienses anachorctz. Ibid. 
. Cir. LXX. — De abbate Ammenio et ils qui erant cum 


4 


ipso. 
Car. LXXI. — Vita abbatis Isidori et eorum qui erant 
cum ipso. Ibid. 
Cap. LXXII. — Vita abbatis Ammona presbyteri. 1176 
Car. LXXIIT, — De abbate Josnne. Ibid. 
Cae. LXXIV.— Vita atibatis Pityrionis et eorum qui cum 
Ipso erant. Ibid. 


Car. LXXV. — Vita Eulogil preshyteri. Ibid. 


Car. LXXVI. — Vita Serapionis presbyteri. 1171 
Car. LXXVII. — Vita abbatis Posidouii bid. 
Car. LXXVIIT. — De H eronymo. 1178 
Co». LXXIX. — De Paula. Ibid. 
Cap. LXXX. — De Oxyperentio. Ibid. 
Car. LXXXI. — De Petro. Ibid. 
Car. LXXXII. — De Simeone. 1178 
Car. LXXXIIT. — Vita Serayionis Sindonita. Ibid. 
Car. LXXXIV., — Vita abbatis Domoionis. 118t 
Car. LXXXV. .— De virgine silente. ]bid. 
Ca». LXXXVI. — De-Evagrio celebri diacono. 1188 
Cap. LXXXVIT. — Vita abbatis Pior. 1185 
Cap. LXXXVIII, — Vita atbatis Moysis Libyci. — Ibid. 
Cap. LXXXIX. — Vita abbatis Chronii. 1156 
Car. XC. — Vita abbatis Jacobi. Ibid. 
Car. XCI. — Vita abbatis Paphnutii Cephala. [bid.. 
CA». XCII. — De Cheremone. Ibi. 
(Ar, XCITI. — De alic. Ibid. 


4239 ORDO RERUM QUA IN HOC TOMO CONTINENTUR. 1340 


Ca». XCIV. — De siio. 

Car. XCV. — De Stepliano lapso. 

Ca». XCVI. — Vita sbbstis Solomon,s. 

Cae. XCVIT. — Vita abbatis Dorothei. 

C4». XCVIII. — Vita abbatis Dioclis. 

Cap, XCIX. — Vita abbatis Capitonis. 

Ca». C. — Vita apachorets qui illudebatur. 

tar CI. — Vita ssneti Ephrseem diaconi. 
Car. CII. — Vita abbatis Juliani. 

Ca». ΟΠ. — Vita besti Innocentit. 

CA». CIV. — Vita ab^atis Adolit. 

Car. CV. — De Abramio. 

Ca». CVI. — Vita abbatis Elpidii. 

Cap. CVII. — Vita abbatis /Enesii. 

Cap. CVIII, — Vita 3bbatis Eustathii. 

Ca» CIX. — Vita sbvotis Sisinnil, 

Ca». CX. — Vita abbaris Gaddana 

Cap. CXI. — Vita abbatis Elise 

Ca». CXII. — De Sabbatio. 

Ca». CXTIT. — De Philoromo presbytero. 

Car. CXIV. — Vita beati Severiaui et ejus nzons. 

Cap. CXV. — Vita Eleemonis m nachi. 

Ca». CXVI. — Vita abb tis Bisarionis 

Cap. CVII. — Vita bestz» Melaniz. 

Car. CXVIII. — Vita Ruftini preshyteri. 

Car. CXIX. — Vita narvs Melanis. 

Cap. CXX. — De Albina. 

Cap, CXXI. — De Pipiano. 

Ca». CXXII. — De Pammachio. 

Cap. CXXHI. — De Macsrio. 

Cap. CKXXIV. — De Coustantio 


e. 


CA». CXXV. — De Paula Ro».282. 1205 
Car. CXXVI. — De Eustochio, I6:d. 
Ca». CXXVIT. — De Venerea. Ibid. 
Car. CXXYIII. — De Thec :dora. : 1204 
Ca». CXXIX. — De Usia ! 
Cas. CXXX. — De Adolia. ' bid. 
Car. CXXXI. — De Ba-ianil!a. Ibid. 
Ca». CXXXII. — De Photina. .. Ibid. 
Ca». CXXXIII. — De Asella. Ibid. 
Cap». CXXXIV, — De Avita. Ibid. 
Car. CXXXV. — De Magn lbid, 
Car. CXXXVI. — De virgine gus excepit Atbanssiom 
o PCXXXVII. — Vita Ammre TaliJa. 1908 
Cap. CXXXVIII. — Vita Amme Taor. lbid. 


Ca». CXXXIX. — De virgine qv» recuntisverat. — Ibid. 
Ca». CIL. — De virgine qux lapsa est, et egit pani: E 


tiam. 
Ca». CXLI. — De filia presbyteri qux» lectorem cs!nm- 
níata erst, et Eustathio lectore. Ibid. 


CAP. CXLII. — Vita sancte Silvanise. 1910 
Ca». CXLIII. — De Jubino. Ibid. 
Ca». CXLIY. — De Olympiade. Ibid. 
fA». CXLV. — De Candida. 1212 
Ca». CXLVI. — De Gelasia. Itid. 
Carp. CXLVIT. — De Juliana. lbid. 
ac. CXLVTII, — De femina nobilissima quz fuit semper 

δ 
T. CXLIX. — De Magis'riano. Ibid. 


Car. CL. — De uxore viri senatori. 1214 
Ca». CLI. — Vita fratris qui cum eo versabatur. 1915 


FINIS TOM SEPTUAGESIMI TERTH. 


i5 


e.a Pow Φ τον y. “ν᾿ 99 t x? rV Gv om AY 
. 4 — A. [ 94 


| wen 


THE BORROWER WILL BE CHARGED 
. AN OVERDUE FEE ΙΕ THIS BOOK 1S 
NOT RETURNED TO THE LIBRARY ON 
OR BEFORE THE LAST DATE STAMPED 
BELOW. NON-RECEIPT OF OVERDUE 
NOTICES DOES NOT EXEMPT THE
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Patrologiae cursus completus sive biblioteca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica, omnium SS. Patrum, doctorum scriptorumque eccelesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocentii III tempora floruerunt .."

See other formats
